JAARGANG 6 – FEBRUARI 2016 – NR 1
! O G 1 # Y T I L I B O ig M I Veren ing A R e in z a g Ma
THEMA: CONNECTED DRIVE
SCOREN MET EV’S • HET NIEUWE GOUD POWERSHEET • TRUCK PLATOONING CHALLENGE • ZELFLERENDE MACHINES
GO! 2
INhoud RAI SOCIETY Connectiviteit vormde tijdens het Nationaal Aftersalescongres eind december hét centrale thema waar
------------------THEMA: ED CONNECT E DRIV ------- ----------
de toekomst van de automotive branche om draait.
PAGINA 18
ECO-TRENDS Volvo verlaagt CO2-emissie met CNG huisvuilinzamelingstrucks.
PAGINA 21
UITGESPROKEN Iginio Voorhorst, directeur van VB Airsuspension B.V. geeft zijn
6
mobiliteitsvisie.
EUROPEAN TRUCK PLATOONING CHALLENGE 2016 Het lijkt een fragment uit een sciencefiction film. Een konvooi trucks dat op de automatische piloot op weg is. De voertuigen rijden voorgeprogram-
PAGINA 23
meerd naar hun eindbestemming. Gas geven, remmen en sturen geschiedt automatisch. De chauffeur is alleen (nog) aan boord om supervisie te
MARKTANALYSE
houden. Het ministerie van IenM neemt het voortouw om de invoering
De mondiale afzet van EV’s groeit
ervan te versnellen en het grensoverschrijdend te maken. Op 6 april, aan
dit jaar, dankzij fors aantrekkende
de vooravond van de informele Transportraad in Amsterdam, organiseert
verkopen in Europa, China en de V.S. tot ruim 700.000 eenheden.
PAGINA 25
GO!FACTOR
IenM de ‘European Truck Platooning Challenge 2016’.
15
AUTO’S WORDEN ZELFLERENDE MACHINES Hoe ziet autorijden er over pakweg vijf tot tien jaar uit? Zeker is dat het
Gerrit van Kleef van Veap Shield
eigen autobezit op termijn geen vanzelfsprekendheid meer is. Connectivi-
United Spoilers en Windgeleiders
teit maakt de auto niet alleen intrinsiek slimmer, maar maakt eveneens een
met zijn Sachsenring Trabant
intelligenter gebruik mogelijk. Bovendien is de connected car eenvoudiger
P601 L uit 1989.
te delen. Het is slechts een kwestie van tijd dat de deelauto, dankzij cogni-
PAGINA 27
tieve en zelflerende technologie, op afroep automatisch naar je toe komt, verwachten Lex Hoefsloot en Roy Cobbenhagen van de TU Eindhoven.
COLOFON GO!Mobility is een uitgave van RAI Vereniging, postbus 74800, 1070 DM Amsterdam, telefoon (020) 504 49 49, www.raivereniging.nl.
Productie Markant Media
GO!Mobility verschijnt 5 keer per jaar en is o.a. bestemd voor politici, overheidsinstanties, de media en leden van RAI Vereniging. Verspreiding vindt plaats op basis van controlled circulation.
Redactieraad Harald Bresser, Cees Boutens, Jeroen van de Braak, Ilse Bartels, Mark van Dansik, Isabel Cloudt
Redactie Menno Timmer, hoofdredacteur
Redactieadres GO!Mobility Markant Media Goudenregenstraat 15 1402 ET Bussum E-mail: markantmedia@kpnmail.nl www.markant-media.com Tel. 06-551 35 559 of 035-69 19 061
Dit magazine is gedrukt op duurzaam papier.
GO!Mobility is ook als digitaal magazine te lezen op www.raivereniging.nl
© 2016 RAI Vereniging – alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere wijze, in elke vorm, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Medewerkers Sjoerd van der Linden Ontwerp: PWAD Amsterdam Vormgeving: MB voorheen VMTB Fotografie: Ton van Til, Johan Peter van der Stouwe Illustraties: Onno Kortland Druk: W.C. den Ouden ISSN: 2212-8182
DR. STEVEN VAN EIJCK
3
Nieuwe koers Ridesharing, carsharing, platoonende trucks en autonoom rijdende
dus zelfsturend vanuit hun productielocatie richting de Rotterdamse
auto’s die voorzien zijn van kunstmatige zelflerende intelligentie. Dit zijn
haven vertrekken. Om dit ambitieuze project te laten slagen en de hele
zomaar enkele aspecten die in dit themanummer over ‘connected drive’
coördinatie zo soepel mogelijk te laten verlopen, vervullen wij een
centraal staan. Het is een thema dat de mobiliteitsbranche de komende
brugfunctie tussen het ministerie van IenM, Rijkswaterstaat, ACEA en
jaren zal domineren. De mogelijkheden die de verschillende connec-
de RDW’s van Europa.Verder is RAI Vereniging inmiddels ook toegetre-
tiviteitstoepassingen in vervoermiddelen bieden, zijn immers onbe-
den tot het projectteam van ACEA dat de Truck Platooning Challenge
grensd en zullen de veiligheid, het gebruiksgemak en het comfort in
ondersteunt. Om het mediageweld dat dit project ongetwijfeld zal
hoge mate bevorderen.
opleveren in goede banen te leiden, is afgesproken dat wij alle nationale
Het is ook een onderwerp dat binnen RAI Vereniging hoog op de
PR voor onze rekening zullen nemen en dat ACEA het internationale
beleidsagenda staat. Sterker nog: het is onze ambitie om op dit gebied
perstraject zal verzorgen.
een duidelijke voortrekkersrol te vervullen. Zeker nu Nederland in de
Dit zijn overigens stuk voor stuk voorbeelden van de nieuwe koers die
eerste helft van 2016 voorzitter is van de EU, is dit een uitgelezen kans
RAI Vereniging dit jaar is gaan varen, met als doel om op tal van rele-
om het vliegwiel van smart mobility flink in beweging te zetten. Wat dat
vante maatschappelijke thema’s het voortouw te nemen, de Europese
betreft vinden wij minister Schultz van Haegen van IenM aan onze zijde.
zichtbaarheid te vergroten en als spreekbuis voor de gehele branche op
Zij heeft Nederland uitgeroepen tot gidsland van autonoom rijden. Het
te treden. De effecten van die transformatie, die eind 2015 in gang is
is dus geen toeval dat autonoom rijden op 13 en 14 april hét centrale
gezet, moeten op tal van terreinen zichtbaar zijn, zowel voor onze leden
thema is tijdens de informele Transportraad in Amsterdam. Aan de orde
als voor de verschillende stakeholders van RAI Vereniging. Zo komt er
komen dan zaken als: hoe kan de industrie hier optimaal op inspelen en
een heldere strategische agenda om beter te kunnen inspelen op tal van
hoe dient de Europese wetgeving te worden aangepast om zelfstandig
actuele mobiliteitsthema’s, zoals ITS, duurzaamheid, veiligheid, circulaire
rijden mogelijk te maken en te faciliteren?
economie, de maakindustrie en alternatieve brandstoffen. Ook zullen de
Als RAI Vereniging zullen wij maximaal invulling geven aan deze
afdelingen in hun huidige vorm gaan verdwijnen. Daarvoor in de plaats
Europese top. Zo hebben wij alle voorzitters van onze Europese
komen nog specifiekere voor de achterban scherp herkenbare secties.
zusterorganisaties uitgenodigd om deel te nemen aan een vergadering
Die krijgen een dominante rol toebedeeld om zo de dienstverlening
die als side-event bij deze bijeenkomst dient. Een unicum en bovendien
richting de leden te versterken en hun belangen beter te kunnen
uiterst effectief want we hebben machtig veel met
behartigen.
elkaar te bespreken. En als het dan toch over
Eén van die effecten was al goed zichtbaar tijdens de
autonoom rijden gaat, dan zou het natuurlijk prachtig
presentatie van het coalitie gedragen maatregelen-
zijn om al die ministers van de Europese Transportraad
pakket voor de Autobrief II, waarbij RAI Vereniging een
in Amsterdam ‘handsfree’ te kunnen vervoeren.
leidende rol vervulde om te komen tot een integraal
We zijn op dit moment druk bezig om dit voor elkaar
mobiliteitsplan. Dit heeft er uiteindelijk toe geleid dat
te krijgen.
het kabinet 95 procent van onze voorstellen heeft
Verder voert RAI Vereniging de regie in de European
overgenomen.
Truck Platooning Challenge 2016. Op 6 april zullen, in de aanloop naar de informele Transportraad, verschillende truckcombinaties volledig geautomatiseerd en
Dr. Steven van Eijck, Algemeen voorzitter RAI Vereniging
GO! 4
BRANCHE NIEUWS
Nieuwe promotiecampagne Keurmerk Laadkleppen (LPK) Afdeling Speciale Voertuigen van RAI Vereniging is, samen met CarrosserieNL, beide initiatiefnemer van het LPK keurmerk, een promotiecampagne gestart om de voordelen van dit keurmerk voor laadkleppen en personenliften bij alle belanghebbenden breed onder de aandacht te brengen. De belangrijkste uiting van de campagne is de LPK krant die aan alle LPK-bedrijven en vervoerders die gebruikmaken van laadkleppen of personenliften is gestuurd.
keurende bedrijven te vinden.” Op de website is nu ook aan de hand van het kenteken van het voertuig te checken of deze recent een LPK-keuring heeft ondergaan, een handige extra voor voertuigeigenaren, werkgevers maar ook
Sinds de introductie van het LPK keurmerk ruim 10 jaar geleden is dit
voor werknemers die
initiatief uitgegroeid tot een begrip in de branche. Volgens Remco
willen checken of ze met
Tekstra, secretaris afdeling Speciale Voertuigen, worden jaarlijks
veilige spullen werken.
inmiddels ruim 13.500 LPK-keuringen verricht. Dat gebeurt bij de
Tekstra zegt met de cam-
ongeveer 330 bedrijven die veelal lid zijn van CarrosserieNL of afdeling
pagne, die als motto heeft
Speciale Voertuigen van RAI Vereniging.
‘Voorkeur voor veilig-
Tekstra legt uit dat regelmatig controleren en onderhouden van laad-
heid’, het belang van een
kleppen en personenliften conform de Arbo-wet verplicht is. “Voor
De LPK-krant is in een oplage van 60.000 stuks verspreid.
jaarlijkse inspectie en goed onderhoud opnieuw scherp
deze jaarlijkse verplichte keuring, alsmede voor onderhoud en reparatie, kunnen gebruikers zoals taxi-, transportbedrijven of fleetowners,
op het netvlies van de gebruikers te willen krijgen. Met
terecht bij een van onze gecertificeerde keuringsinstanties. Op de
als doel het aantal jaarlijkse LPK-keuringen door de ach-
website www.lpk.nl, die in het kader van de campagne eveneens een
terban verder vergroten. “Want alleen op die manier is
flinke opfrisbeurt heeft gekregen, is alle informatie over LPK en de
de veiligheid van gebruikers optimaal gewaarborgd.”
Verbetering rendement wegvervoer De rentabiliteit in het beroepsgoederenvervoer over de weg zal, mede onder invloed van een lagere dieselprijs en de licht gestegen vrachtprijzen, naar verwachting in 2015 een verbetering laten zien. Een en ander blijkt uit de nieuwste cijfers van Panteia, dat in opdracht van de NIWO, kwartaalonderzoek uitvoert naar de rentabiliteit van transport- en logistieke bedrijven.
(exclusief eigen rijders) in het binnenlands vervoer zal hierdoor uitkomen op plus 0,4 procent. In 2014 was dit min 7 procent. Na acht jaar laat deze deelsector weer zwarte cijfers zien. Naar schatting zal 56 procent van de bedrijven een positief rendement noteren. In het grensoverschrijdend vervoer zullen de rendementen met gemiddeld 0,6 procentpunt toenemen. Het gemiddelde geprognosticeerde rendement voor deze bedrijven zal uitkomen op min 2,8 procent
De rentabiliteit bij de transport-
(2014:-3,4%). Ruim tweederde
en logistiekbedrijven, actief in
van de bedrijven die internationaal
het binnenlands beroepsgoede-
opereren, sluit dit jaar met verlies
renvervoer over de weg, zal in
af. De daling van de gemiddelde
2015 naar verwachting met
dieselprijs in 2015 (bijna 11 procent
gemiddeld 1,1 procentpunt ver-
vergeleken met 2014) is groten-
beteren ten opzichte van 2014.
Het rendement in het binnenlands beroepsgoederenvervoer groeit in 2015 naar verwachting
deels verantwoordelijk voor de
De gemiddelde rentabiliteit
met gemiddeld 1,1 procent.
rendementsverbetering.
5
Automatische koplampverlichting brom/snorfietsen Alle nieuw geregistreerde brom-, snorfietsen, brommobielen en motoren dienen vanaf 1 januari dit jaar voorzien te zijn van Automatic Headlights On (AHO). Dit betekent dat de koplamp automatisch brandt wanneer de motor draait en bij een elektrisch aangedreven voertuig wanneer de hoofdschakelaar aanstaat. Deze maatregel is opnieuw een stap vooruit om gemotoriseerde tweewielers beter zichtbaar te maken in het verkeer.
Het voeren van verlichting overdag zou het aantal letselongevallen drastisch kunnen verminderen.
De eis dat gemotoriseerde twee-
Europese Kaderverordening
als in de EU als geheel verder
Nederland op jaarbasis tegen de
wielers moeten zijn uitgerust met
(168/2013). Naar verwachting zal
reduceren.
30 doden en 500 ernstig gewon-
een functionaliteit die de verlich-
AHO het aantal ongevallen onder
Uit onderzoek van de Stichting
den voorkomen kunnen worden.
In meer dan tweederde (71%) van
aangezien private leasen steeds
veel bezoekers het begrip private
de gevallen kopen Nederlanders
vaker de interesse heeft van het
lease wel kennen, maar niet exact
een tweedehands auto. Ruim vier
brede publiek en in het bijzonder
weten wat het inhoudt.
van de tien (43%) huishoudbeurs-
van vrouwen. Uit het Huishoud-
Onze klanten geven aan dat pri-
bezoekers geeft minder dan 10.000
beurs onderzoek blijkt echter dat
vate lease voelt als ‘een auto zonder
ting automatisch in- en uitscha-
deze kwetsbare groep verkeers-
Wetenschappelijk Onderzoek
kelt, is opgenomen in de nieuwe
deelnemers zowel in Nederland
Verkeersveiligheid (SWOW) naar motorvoertuigverlichting overdag blijkt dat door het voeren van verlichting aan de voorzijde, naderende voertuigen overdag beter opvallen in het verkeer en dat dit leidt tot minder verkeersslachtoffers. De SWOV heeft becijferd dat het voeren van verlichting overdag bij motorfietsen (gegevens over brom/snorfietsen zijn nog niet bekend) een reductie van 5 tot 10 procent van het aantal letselongevallen heeft opgeleverd. Als nagenoeg alle motorvoertuigen overdag licht zouden voeren, dan zouden hiermee in
Geen leven zonder auto Het overgrote deel van de Nederlanders, kan zich een leven zonder auto niet voorstellen, zo blijkt uit onderzoek van RAI Amsterdam onder bezoekers van de Huishoudbeurs (20 t/m 28 februari).
euro uit aan een voer-
de zorgen van een auto’,
tuig. Bij het kopen van
zegt Martijn Versteegen
een nieuwe auto kiest
van LeasePlan Neder-
79 procent voor aircon-
land. “Je komt niet voor
De meeste ondervraagden die aan-
ditioning, 59 procent
vervelende verrassingen
gaven een bezoek aan deze beurs te
voor elektrische ramen
te staan op het gebied
brengen, hebben in ieder geval één
en op de derde plaats
van onderhouds- en
auto in hun bezit. Bij gezinnen met
volgt de trekhaak met
reparatiekosten. Ook
kinderen is er in 46 procent van de
35 procent. De favoriete
bandenwissel, verzeke-
gevallen ook sprake van een
autokleur is zwart.
ring, wegenbelasting en
tweede wagen. ‘Gewone’ perso-
LeasePlan is in 2016 de
pechhulp zijn inbe-
nenauto’s in een 5-deurs uitvoe-
hoofdsponsor van de
grepen. We willen privé
ring zijn daarbij het meest popu-
Huishoudbeurs. De
leasen van een auto voor
lair. Nederlanders rijden het vaakst
leasemaatschappij
LeasePlan kiest de Huishoudbeurs als platform om vrouwen kennis te laten
iedereen toegankelijk
in een Opel.
heeft hiervoor gekozen
maken met private lease.
maken.”
GO! 6
European Truck Platooning Challenge 2016
Nederland zet automatisch rijden tijdens EU-voorzitterschap op de kaart Het lijkt een fragment uit een sciencefiction film. Een konvooi trucks dat op de automatische piloot zijn weg vervolgt. De voertuigen communiceren draadloos met elkaar. Voorgeprogrammeerd rijden ze naar hun eindbestemming. Gas geven, remmen en sturen geschiedt automatisch. De chauffeur is alleen (nog) aan boord om supervisie te houden. Deze nieuwe technologie van connected trucks, oftewel truck platooning, is veilig, levert een substantiële brandstofbesparing en CO2-reductie op en zorgt voor een betere benutting van de wegcapaciteit. Het ministerie van IenM neemt het voortouw om de invoering ervan te versnellen en het grensoverschrijdend te maken. Op 6 april, aan de vooravond van de informele Transportraad in Amsterdam, organiseert het ministerie de ‘European Truck Platooning Challenge 2016’. Truck platooning, het is niet de vraag of we dit concept op brede schaal
2016 is natuurlijk het perfecte moment om smart mobility en truck
gaan invoeren, maar wanneer, zegt Dirk-Jan de Bruijn, die als
platooning, onderwerpen waarbij Nederland het voortouw wil nemen,
programmadirecteur van Rijkswaterstaat namens
centraal op de agenda te zetten en een flinke boost te geven. De Bruijn:
IenM de trekker is van dit initiatief. Hij legt uit dat vrachtwagens die op
“Daarbij kun je dit vraagstuk op twee manieren aanvliegen: eerst alle
korte afstand van elkaar rijden (minder dan 1 seconde), op basis van de
problemen oplossen en daarna gaan platoonen of er gewoon mee
technologie van geautomatiseerd rijden, absoluut de toekomst zijn.
beginnen en gaandeweg de problemen die dit met zich mee brengt,
“De wegcapaciteit schiet op termijn te kort om het sterk aantal transportbewegingen nog te kunnen opvangen. Nu al komen jaarlijks 12 miljoen containers in de Rotterdamse haven aan, waarvan de helft over de weg gaat. Dit aantal zal de komende 10 tot 15 jaar verdubbelen. Alleen met dit soort nieuwe logistieke concepten is het mogelijk die explosieve toename op te vangen.”
Learning by doing
‘Platooning is een cruciale pijler om onze welvaart te kunnen blijven houden’
Daarnaast, vervolgt hij, kan automatisch rijden de verkeersveiligheid substantieel verbeteren, want 90 procent van alle ongevallen is te
oplossen. Wij hebben gekozen voor ‘learning by doing’ om zo nieuwe
wijten aan menselijke fouten. Bovendien leidt connected drive tot
energie te kunnen geven aan kennis- of innovatieagenda’s.
minder files en leveren platooning trucks al gauw een brandstofbesparing van 10 à 15 procent op. Allemaal redenen om deze technolo-
Breed netwerk
gie op Europees niveau te implementeren, vindt De Bruijn. “Dat vereist
Het keerpunt vormde het ITS Wold Congress in Bordeaux afgelopen
een gezamenlijke aanpak van alle belanghebbenden in onze samen-
oktober waar zo’n 40 tot 50 vertegenwoordigers uit de doelgroep
leving. Het Nederlands voorzitterschap van de EU in de eerste helft van
(lidstaten, voertuigtoelatingsautoriteiten, wegbeheerders en vracht-
7
Dirk-Jan de Bruijn: ‘Om truck platooning op EU-niveau te doen slagen moet iedereen over zijn schaduw heen springen’
GO! 8
Bron: Scania
Alleen met dit soort nieuwe logistieke concepten is het volgens De Bruijn mogelijk de explosieve toename van het aantal vervoersbewegingen op te vangen. wagenfabrikanten) bijeen kwamen. “Daar is besloten het met zijn allen
Routekaart naar de toekomst
te gaan doen en gezamenlijk de verantwoordelijkheid te nemen om dit
Om de voordelen van coöperatief rjjdende vrachtwagens en de state-
concept tot een succes te maken.”
of-the-art mogelijkheden van deze technologie maximaal onder de aan-
De Bruijn benadrukt het belang van een gezamenlijke aanpak bij truck
dacht van de informele Transportraad (14 april) te krijgen, gaan op 6
platooning. “Dit soort innovaties kun je niet zonder elkaar doen, maar
april meerdere truckfabrikanten vanuit verschillende Europese steden
vereist een breed netwerk én het besef bij de participanten om met zijn allen stappen te nemen. Om truck platooning op EU-niveau te doen slagen, moet iedereen als het ware over zijn eigen schaduw heen springen.” Aan de inzet van de betrokkenen tot nu toe, zal het niet liggen. Alle Europese vrachtwagenfabrikanten (DAF, Daimler, MAN, Iveco, Scania en Volvo) hebben zich bij dit initiatief aangesloten. Tot de deelnemende
‘Meer denken in termen van waardecreatie in plaats van regels is het devies’
lidstaten behoren tot nu toe: Finland, Denemarken, Zweden, Nederland, België, en de UK. Mogelijk dat Spanje en Frankrijk zich binnen-
op weg naar Maasvlakte 2 in Rotterdam. Daar vindt, zegt De Bruijn, een
kort eveneens aansluiten. Verder participeren alle Rijkswaterstaat-ach-
feestelijke ontvangst plaats onder aanwezigheid van minister Schultz
tige organisaties (verenigd in CEDR) en de Europese RDW’s, verenigd
en tal van CEO’s. “De dag erna organiseren wij op Intertraffic een
in EReg (the Association of European Vehicle and Driver Authorities),
inhoudelijke conferentie en expertsessies om truck platooning als
alsmede TLN, TNO en Europese koepels als ACEA en CLEPA.
eerste stap naar 2020 en verder te positioneren. Doel is om van dit
9
RAI Vereniging verbindende schakel in European Truck Platooning Challenge In april is het dan zo ver. Een konvooi, bestaande uit minimaal zes vrachtwagencombinaties of meer, vertrekt dan ‘platoonend’ vanaf hun productielocatie richting de Rotterdamse Maasvlakte om daar op 6 april gezamenlijk aan te komen. RAI Vereniging helpt actief mee in dit ambitieuze project. Wij zijn in feite de ‘linked pin’ tussen de deelnemende truckfabrikanten, de Europese koepelorganisatie ACEA en de Nederlandse importeurs, zegt Wijnand de Geus, secretaris afdeling Auto’s van RAI Vereniging. “In dit kader hebben we bijvoorbeeld presentaties verzorgd voor de truck leden en er is zelfs een speciale bijeenkomst georganiseerd voor de PR-directeuren van de vrachtwagenmerken. Want als de platoonende trucks in de Rotterdamse haven arriveren zal dat beslist voor veel media-aandacht gaan zorgen. Het is dus van belang om vooraf de aanvliegroute richting de media te bepalen.” Hij wijst erop dat RAI Vereniging inmiddels ook is toegetreden tot het projectteam van ACEA dat de Truck Platooning Challenge ondersteunt. De Geus: “Er is afgesproken dat RAI Vereniging alle nationale PR voor haar rekening neemt en dat ACEA het internationale perstraject zal coördineren.” De Geus reist regelmatig naar Brussel om de hele organisatie zo soepel mogelijk te laten verlopen en een brugfunctie te vervullen tussen het ministerie van I&M, Rijkswaterstaat,ACEA en de RDW’s van Europa.Want dat er veel barrières moeten worden geslecht om dit prestigieuze project te laten slagen staat wel vast. Maar dat dit gaat lukken en dat Nederland zich als EU Voorzitter hiermee internationaal zal profileren is voor hem een voldongen feit. “We zijn al druk bezig om met I&M een bijzondere ontvangst voor te bereiden, waarbij, naast minister Schultz, onder andere Martin Lunstedt, de voorzitter van de ACEA vrachtwagensectie het woord zal voeren.”
vraagstuk een hot topic te maken en de eerste krijtlijnen en een route-
infrastructuur het wel aan, wat zijn de veiligheidsrisico’s, hoe zit het
kaart naar de toekomst uit te stippelen. De uitkomsten van die roadmap
met de harmonisatie van wet- en regelgeving, de rij- en rusttijdenwet
zullen als input dienen voor de informele Transportraad. Meer denken
en niet in de laatste plaats de veranderende rol van de chauffeur.
in termen van waardecreatie in plaats van denken in regels zal een
Die gaat immers meer de functie van operator vervullen. Dat truck
belangrijke voorwaarde zijn om truck platooning te laten slagen.”
platooning een realiteit wordt en geen eendagsvlieg, staat voor de
Wat dat betreft zijn er uiteraard nogal wat barrières te slechten. “Ik hoef
programmadirecteur wel vast. “Het is een cruciale pijler om onze wel-
niet uit te leggen hoeveel autoriteiten ‘platoonende’ chauffeurs tegen-
vaart vast te kunnen blijven houden. Hoe snel de implementatie zal
komen die vanuit bijvoorbeeld Helsinki naar de Maasvlakte willen rij-
gaan is de vraag. De toekomst voorspellen is moeilijk. Wat wel kan, is
den. Alleen al voor de eenmalige Truck Platooning Challenge is het
samen met alle experts en het hele netwerk die toekomst beïnvloeden
nodig tal van basale zaken te regelen. Denk aan de te rijden routes, door
en daar op 6 en 7 april richting aan geven. Als je start met het eindpunt
welke landen rijden de trucks, hoe zit het met uitzonderingsregels, over
voor ogen, dan is er immers een mooi wenkend perspectief om tus-
welk type platooning gaat het eigenlijk? Het is zaak om nu al goed na te
sentijds de noodzakelijke stappen te zetten om daar te komen.” Want,
denken over standaarden. Uiteindelijk zal bijvoorbeeld een Scania truck
besluit De Bruijn, met een uitspraak van Dom Helder Camara, oud-
moeten kunnen aansluiten bij een DAF en omgekeerd. Dan spreek je
nobelprijswinnaar voor de vrede en Braziliaans Bisschop: ‘If you
over Multi-brand platoons.”
dream alone it stays a dream, but if you dream together it will become a reality’.”
Geen eendagsvlieg Dat staat nog los van allerlei legitieme vragen die spelen bij de con-
Partijen die input willen leveren aan dit initiatief
crete invoering van dit logistieke concept op langere termijn: kan de
kunnen dit doen op www.eutruckplatooning.com
GO! 10
Eenvoud wordt sleutelwoord bij connected car
‘Connectiviteitsdiensten onderscheidende factor voor autofabrikanten’ Doordat auto’s in toenemende mate via een dataverbinding ‘connected’ zijn, ontstaan allerlei mogelijkheden om voertuigen nog slimmer en veiliger te maken en de berijder nog meer comfort en service te bieden. Dit heeft er toe geleid dat autofabrikanten inmiddels niet meer met de techniek, maar juist met connectiviteitsdiensten het verschil kunnen maken, zegt Bas van der Zijden, manager BMW ConnectedDrive a.i. We staan op dit gebied volgens hem nog aan het begin van een nieuw
regelen van de thermostaat, het bestellen van boodschappen, lampen
technologisch tijdperk. Hij erkent dat de privacygevoeligheid rondom
aan- of uitschakelen vanuit de auto etc. ‘De technologie kent wat dat
dit onderwerp constant onder een vergrootglas ligt. ‘Alle autofabrikan-
betreft geen beperkingen meer en dus zijn het connectiveitsdiensten en
ten werken daar hard aan. Maar laten we daarbij niet vergeten dat de
in veel mindere mate het voertuigdesign, waarmee autofabrikanten zich
‘connected car’ vergelijkbaar wordt met de mobiele telefoon. Hoe er
kunnen onderscheiden.’
met de data moet worden omgegaan is niet wezenlijk anders.’ Alle autofabrikanten bieden tegenwoordig wel een connectiviteitspro-
Transparantie uitgangspunt
gramma aan. Zoals BMW ConnectedDrive levert, een baaierd aan ser-
Een keerzijde van deze ontwikkeling is de privacygevoeligheid: wat
vices en apps die het rijplezier aanzienlijk kunnen verhogen en die zor-
gebeurt er met de data en wie heeft er toegang toe? Hoe groot is het
gen voor meer gemak, infotainment en veiligheid, doet Audi dat met
gevaar van hacking? En in hoeverre kan een autobezitter ervoor kiezen
‘Connect’, Ford met ‘Sync’, Volvo met ‘Sensus’, Mercedes met ‘Comand’,
de uitwisseling van voertuigdata uit te schakelen? Van der Zijden beklemtoont dat iedere
en ga zo maar door. Toch is, vertelt Van der Zijden, connected mobility, anders dan wat velen denken, minder nieuw dan gedacht. ‘Wij introduceerden in 1972 al de eerste radartechnologie in het BMW Turbo studiemodel en begin jaren tachtig
‘Reputatieschade kan er toe leiden dat je geen auto meer verkoopt’
was BMW het eerste merk dat Tele-
dealer en ook iedere onafhankelijke garagist via OBD (On Board Diagnostics) toegang heeft tot alle relevante voertuigdata. ‘Dat geldt alleen (nog) niet voor de data die via het mobiele internet gaat, zoals de BMW Teleservices (het sturen van de onder-
metrie toepaste in de Formule 1, waardoor er draadloze communicatie
houdsbehoefte naar de dealer, pechhulp, melding accu bijladen etc).’
tussen pitstraat en voertuig plaats kon vinden. En in de jaren negentig
Dat autoleveranciers gebruik maken van allerlei voertuigdata, zonder dat
lanceerde BMW de eerste diensten (eCall en Assist diensten) met behulp
eigenaren zich daarvan bewust zijn, iets dat ANWB onder andere
van een SIM kaart in de auto.”
beweert, bestrijdt Van der Zijden. ‘Bij ons is transparantie het uitgangspunt. Iedere BMW-klant moet bij aanschaf de keuze maken of de auto
Geen beperkingen
verbonden is met internet of niet en de algemene voorwaarden goed-
Van der Zijden verwacht dat in de nabije toekomst vooral de integratie
keuren. Daar staat in dat Teleservices standaard aanstaan, dat de onder-
van de auto met het dagelijks leven centraal zal staan. ‘The internet of
houdsbehoefte automatisch naar de dealer wordt verzonden, dat de auto
things’, het verbinden van het voertuig met andere apparaten, zal een
anonieme data kan verzamelen en dat als het nodig is om de positie van
hoge vlucht nemen. Te denken valt daarbij aan het op afstand kunnen
de auto te bepalen (eCall) die gegevens worden gebruikt om die dienst te
11 kunnen verlenen om ze daarna automatisch te verwijderen. De automobilist heeft dus de keuze uit ‘get connected’ of ‘get disconnected’. In het laatste geval schakelt BMW Nederland de SIM-kaart in de auto uit.’
Risico hacking klein Het risico van hacking is volgens Van der Zijden in theorie altijd aanwezig, maar in de praktijk bij BMW nog nooit voorgekomen. Wel heeft de ADAC, de Duitse ANWB, begin 2014 gewezen op een mogelijk datalek. Dat is vrijwel direct ‘over the air’ gedicht. Hij wijst er in dit verband op dat er bij BMW geen connectie bestaat tussen het motormanagementsysteem en ConnectedDrive. Dit betekent dat eventuele hackers wel toegang zouden kunnen krijgen tot het infotainmentsysteem, maar nooit de controle kunnen krijgen over de auto zelf.
Reputatieschade Voertuigconnectiviteit is, hoewel BMW er zelf al langer mee bezig is, voor een groot aantal partijen nieuw, erkent Van der Zijden. ‘Het is en blijft een precair en serieus onderwerp dat voortdurend onder een vergrootglas ligt. Omdat het nieuw is, is het voor velen bedreigend. Veel mensen realiseren zich echter niet dat er met connectiviteitsdiensten in hun voertuig niet veel anders gebeurt dan met hun telefoon, maar dan op een veilige, geïntegreerde manier. Daar hoor je eigenlijk niemand over.’ Bovendien hebben zowel de Europese (ACEA) als de mondiale (OICA) koepelorganisaties van autofabrikanten een protocol opgesteld waarin staat hoe autofabrikanten dienen om te
Bas van der Zijden: ‘het verbinden van een voertuig met andere apparaten zal een hoge vlucht nemen’
gaan met data van klanten. Hij zegt ervan overtuigd te zijn dat alle autofabrikanten er alles aan zullen
de verschillende technologieën, die uiteindelijk de stap naar autonoom of
doen om te voorkomen dat data zomaar wordt ‘rondgestrooid’. ‘Sinds
deels autonoom rijden mogelijk moet maken. Naast zeer nauwkeurige
januari is bovendien de nieuwe wet omtrent datalekken van kracht die dit
‘high definition’ navigatiekaarten en diverse radar-lidar- sensor- en came-
sowieso al moet tegengaan. Los daarvan is het risico op reputatieschade
ratechnologie, is hiervoor connectiviteit met internet belangrijk, teneinde
zeer groot. BMW gaat hier, evenals alle andere automerken, dus uiterst
de auto te voeden met externe data (kaart/software updates, traffic
zorgvuldig mee om, want voor je het weet, verkoop je geen enkele auto
info…).
meer. De Europese privacy wetgeving is trouwens al redelijk streng.
Van der Zijden: ‘De hele bediening wordt nog intuïtiever en vanzelfspre-
Duitse autofabrikanten – Mercedes, Audi, BMW - gaan zelfs vaak nog een
kender. Eenvoud is het sleutelwoord. Het is slechts een kwestie van tijd
stap verder dan de regels die de EU voorschrijft.’
voordat de automobilist de verschillende functionaliteiten kan aansturen via spraak of een handgebaar. Eigenlijk staat connectiviteit nog slechts in
Spraakherkenning
de kinderschoenen. We staan aan het begin van een nieuw technologisch
Voor de langere termijn voorziet Van der Zijden een verdere integratie van
tijdperk, waarvan de mogelijkheden onbegrensd zijn.’
GO! 12
Thermo King: ‘geconditioneerd vervoer is waardetransport’
Gehele koelketen volgen en monitoren via ‘remote control’ Intelligente Transport Systemen (ITS) beperken zich niet tot positiebepaling en communicatie tussen voertuigen onderling en infrastructuur. Met name bij geconditioneerd vervoer is het cruciaal dat de lading op de juiste temperatuur blijft en conform de Europese richtlijn voor temperatuurregistratie bij de klant arriveert. Thermo King Transportkoeling biedt hiervoor onder de naam TracKing™ een geavanceerde tweeweg telematicaoplossing. “Dit systeem maakt het mogelijk de koelketen tijdens transport volledig op afstand te monitoren, te volgen en te managen”, zegt André van Asselt, Account & Business Development manager van Thermo King. Thermo King, dat wereldwijd een brede range aan producten voor
gebruik van GPRS-technologie voor datacommunicatie en GPS satel-
geconditioneerd vervoer levert, is onderdeel van het Amerikaanse
liettechnologie voor plaatsbepaling.
moederbedrijf Ingersoll Rand. Met acht productiefaciliteiten, waarvan
Volgens Van Asselt werken in Nederland al 1.500 vervoerders met
drie in Europa, beschikt Thermo King, samen met ongeveer 900
TracKing™. Hij verwacht dat dit aantal de komende jaren om een aan-
officiële dealers, over een professioneel sales & service netwerk in de
tal redenen flink zal groeien. Zo dienen veel medicijnen tussen de tole-
wereld. In Nederland is de dealer Thermo King Transportkoeling
rantietemperatuur van 15 en 25 graden te worden vervoerd en dit moet
inmiddels uitgegroeid tot dé specialist als het gaat om geconditioneerd
continu worden gemeten. Dit heeft er toe geleid dat er bij het transport
vervoer. Met oplossingen op het gebied van pharma, retail en inter-
van farmaceutische producten nu al sprake is van een volumetoename
modaal transport, werpt de onderneming zich op als partner in alle
van 70 procent in die temperatuurrange. Maar nog belangrijker noemt
facetten van het geconditioneerd vervoer. Vanuit het hoofdkantoor in
Van Asselt het gegeven dat TracKing™ niet alleen onafhankelijk de
Rotterdam wordt met in totaal elf servicecentra, 30 mobiele service-
temperatuur meet, maar tevens de dataregistratie verzorgt, waarmee
bussen en zo’n 80 monteurs de Nederlandse markt bediend.
het mogelijk wordt achteraf te analyseren wat de condities van het vervoer waren.
Real-time temperatuur- en dataregistratie Bij het vervoer van geconditioneerde producten is optimale communi-
Claimcultuur
catie tussen de thuisbasis van de transporteur en de lading uiteraard
“Dat laatste is in onze huidige claimcultuur enorm belangrijk. Vergeet niet dat het bij geconditioneerd vervoer om vaak enorme waardes gaat.
‘Een truck vol garnalen is al gauw een half miljoen euro waard’
Een truck vol met garnalen is al gauw een half miljoen euro waard. Ik zeg altijd dat geconditioneerd vervoer in feite waardetransport is. De temperatuur is de bepalende factor voor de productkwaliteit en de transporteur moet bewijzen dat hij de goederen voor de klant op de juiste wijze heeft vervoerd. Zo niet, dan kan hij een claim verwachten. Het track & trace systeem van TracKing™ zorgt er voor dat de vervoerder dit bewijs real-time kan leveren.” Om de lading nog beter te kunnen monitoren heeft Thermo King dit
van groot belang, zegt Van Asselt. TracKing™ stelt de transporteur in
systeem zo compleet gemaakt dat de gehele keten is te volgen tot en
staat om de lading te volgen en onderweg controle te houden over de
met de optimale werking van de koelinstallatie toe. Vanaf de thuisbasis
geconditioneerde producten: levensmiddelen, diepvries, bloemen en
kan de transporteur eigenlijk in één oogopslag zien waar het voertuig
planten, farmaceutische producten etc. Daarbij maakt TracKing™
zich bevindt, de snelheid waarmee het zich voortbeweegt, de aanzuig-
13
André van Asselt: ‘‘Dankzij real-time temperatuur- en dataregistratie is exact aan te tonen wat de oorzaak van ladingschade is.’ en uitblaas temperatuur van de koelinstallatie en ga zo maar door.
geofence gebied aanmaken, zodat men precies kan zien dat de chauffeur
Verder zijn tal van veiligheidselementen ingebouwd, zoals alarmering
op tijd de gewenste locatie heeft bereikt.”
bij een grote temperatuurafwijking of als de koelinstallatie storing heeft, een signaal bij diefstal van brandstof of als de deur te lang open
Tweeweg communicatie
blijft en het is zelfs mogelijk een melding te laten geven als een voertuig
Naar zijn oordeel heeft dit soort telematicaoplossingen de toekomst.
een bepaald gebied betreedt, verlaat of zich daar binnen verplaatst
“Het simpelweg printen van de temperatuurregistratie door de chauf-
(geofencing).
feur aan het einde van de rit is, nog los van de storingsgevoeligheid,
Van Asselt: “Dat gebeurt dikwijls door vervoerders die met de ferry
echt niet meer van deze tijd. Het voordeel van TracKing™ is dat de
gaan of met tijdigheid werken. Die kunnen dan in TracKing™ een
klant een real-time en web based rapportage ontvangt en desgewenst
GO! 14 met een unieke inlogcode toegang kan krijgen tot het systeem. En als een trailer ergens onbeheerd staat, houdt de transporteur zicht op de keten aangezien TracKing™ los staat van de boordcomputer.” TracKing™ maakt, vervolgt Van Asselt, bovendien intermodaal transport per direct mogelijk. Hij verduidelijkt dat trailers tegenwoordig steeds vaker onbegeleid per schip of per trein gaan. “En daarvoor is tweeweg communicatie een must, aangezien de chauffeur dan geen invloed meer heeft. Op deze manier kan de thuisbasis de koelmachine gewoon blijven bedienen en instellen. Te denken valt aan het regelen van de temperatuur, de koelunit schakelen van de start-stop naar de continu modus of deze als dat nodig is, aan/uitschakelen en/of de alarmcodes wissen.”
Voorkomen schadeclaims Op de vraag hoe veilig TracKing™ is, antwoordt Van Asselt dat Thermo King hard werkt aan de validatie van het systeem volgens GAMP 5 (Good Automated Manufacturing Practice). Een aspect daarbij betreft de veiligheid van data. “Ieder systeem is uiteindelijk te hacken, maar tot op heden hebben we daar nog niet mee te maken gehad. We richten ons nu vooral op het vergroten van de flexibiliteit van TracKing™, zoals het vrijgeven van beperkte gegevens uit de database aan een derde partij. Bijvoorbeeld de leverancier van de boordcomputer.”
‘De temperatuur is de bepalende factor voor de productkwaliteit’ Dankzij dit soort innovatieve telematica toepassingen zijn eventuele schadeclaims voor transporteurs goed te voorkomen, besluit hij. “Dankzij real-time temperatuur- en dataregistratie is namelijk exact aan te tonen wat de oorzaak van ladingschade is. En die ligt meestal niet bij de vervoerder.” Hij blijft er op hameren dat de markt zich nog steeds onvoldoende realiseert dat geconditioneerd vervoer waardetransport is en dat het uitsluitend overleggen van temperatuuruitdraaien in de toekomst niet meer toereikend zal zijn. “De zogeheten ‘claimcultuur’ vraagt om
‘De zogeheten ‘claimcultuur’ vraag om meer bewijslast, en die leveren wij, in de vorm van data.’
meer bewijslast. En die leveren wij!”
15
Auto’s worden zelflerende machines
Ride sharing en car sharing grote aanjagers van volledig autonoom rijden Over hoe autorijden er over pakweg vijf tot tien jaar uit gaat zien, zijn veel verschillende toekomstscenario’s geschetst. Zeker is dat het eigen autobezit op termijn geen vanzelfsprekendheid meer is. Connectiviteit maakt de auto niet alleen intrinsiek slimmer, maar maakt eveneens een intelligenter gebruik mogelijk. Bovendien is de connected car eenvoudiger te delen. Het is een slechts een kwestie van tijd dat de
Eindhoven en doen aan de TU Eindhoven
versnellen. Het is immers een perfecte manier
deelauto, dankzij cognitieve en zelflerende
onderzoek naar smart mobility en toekom-
om mensen te laten wennen aan het feit dat ze
technologie, op afroep automatisch naar je toe
stige mobiliteit.
niet perse een auto hoeven te bezitten.”
Cobbenhagen van de TU Eindhoven.
Mobiliteit wordt dienst
Voer voor filosofen
Car sharing en ride sharing (Uber) zijn volgens
Autonoom rijden, autodelen en het delen van
Cobbenhagen voegt hier aan toe dat zodra de
hen grote aanjagers van volledig autonoom
ritten (ride sharing) zijn drie zaken die naar
honderd procent zelfrijdende auto er daadwer-
rijden.
hun mening op dit moment voornamelijk
kelijk is, een chauffeur voortaan overbodig is.
Nieuwe markttoetreders en start-ups – denk
onafhankelijk van elkaar geschieden, maar die
Dan wordt ride sharing vanzelf car sharing, en
aan partijen als Uber, Airbnb en Blendle – heb-
elkaar de komende tijd zullen gaan versterken.
is ride sharing de komende tijd dus een mooie
ben inmiddels in veel branches opschudding
Hoefsloot: “Het zou natuurlijk ideaal zijn om
tussenstap naar de volledig gerobotiseerde
veroorzaakt. De digitale economie heeft nu
de autonoom rijdende auto te kunnen delen.
deelauto.”
eenmaal andere wetten dan de analoge wereld.
Ook financieel gezien is dat de meest logische
Beiden erkennen dat er nog wel de nodige
komt, verwachten Lex Hoefsloot en Roy
Toegang tot diensten en producten wordt belangrijker dan het bezit er van. Het is een ontwikkeling waar Uber, het grootste taxibedrijf ter wereld dat tegelijkertijd geen enkele taxi bezit en bijvoorbeeld een partij als Airbnb, dat woonruimte van particulieren verhuurt,
‘Mobiliteit wordt een dienst in plaats van een product’
handig gebruik van maken. Via hun digitaal platform brengen zij vraag en aanbod bij
optie, want zelfrijdende (elektrische) auto’s
barrières zijn te slechten voor het zover is. Alle
elkaar.
zullen waarschijnlijk duurder zijn in aanschaf,
technische belemmeringen, inclusief het
Ride sharing en in het verlengde daarvan car
maar goedkoop in gebruik. De aanschaf delen
inbreken in software door hackers, zijn vol-
sharing (maar dan zonder chauffeur) stoelt op
en/of afrekenen per kilometer is dan al snel
gens hen oplosbaar. Lastiger is het antwoord
hetzelfde principe. Het zijn, vinden Hoefsloot
aantrekkelijk. Mobiliteit wordt zo een dienst in
op de vraag wie verantwoordelijk is voor de
en Cobbenhagen, veel efficiëntere en goed-
plaats van een product. Die gerobotiseerde
keuze die een autonoom voertuig moet maken
kopere manieren om gebruik te maken van
deelauto zou zichzelf bovendien kunnen ver-
om in een noodsituatie bepaalde objecten of
een voertuig, dat anders de meeste tijd als een
delen over de stad. Ik ben ervan overtuigd dat
personen wel of niet te vermijden. Cobben-
ongebruikt stuk staal voor de deur staat.
tussen nu en vijf jaar ride sharing, via taxi-apps
hagen: “Dat is een ethische kwestie en zeker
Beiden zijn oprichters van het Solar Team
als Uber en Lyft, de deelautosystemen zullen
voer voor filosofen, maar eigenlijk een discus-
GO! 16 sie die we met zijn allen moeten voeren.” En waar ligt de verantwoordelijkheid na een ongeval of schade? Bij de bestuurder, de auto-
‘Er is exponentieel meer kunstmatige intelligentie nodig om menselijk handelen volledig over te nemen’ fabrikant, de softwareleverancier, etc? Als suggestie doen zij het idee aan de hand om een autonoom rijdend voertuig in de toekomst zelf als een juridische entiteit aan te merken. Een verzekeraar kan dan zelf bepalen welke merken aan de daarvoor gestelde veiligheidscriteria voldoen.
Kantelpunt Maar wanneer is er eigenlijk sprake van autonoom rijden? De mondiale norm die SAE International heeft opgesteld kent vijf niveaus: 1) de auto is voorzien van simpele intelligentie; dat uit zich onder andere in automatisch afstand houden (adaptive cruise control, ABS etc); 2) de berijder kan op de snelweg het stuur loslaten en de auto houdt automatisch afstand (Tesla); 3) het voertuig rijdt autonoom, maar de bestuurder blijft verantwoordelijk voor wat de auto doet; 4) het voertuig rijdt autonoom, maar stopt in moeilijke situaties; 5) de auto heeft geen stuur meer. Terwijl Tesla zich vooralsnog in fase twee bevindt, wil Volvo in een keer de stap maken van fase twee naar vier en fase drie overslaan. Google zet alle kaarten op fase vijf. Eigenlijk is na niveau twee sprake van een kantelpunt, zegt Hoefsloot. “De eerste twee fasen zorgen voor meer veiligheid. Daarna is exponentieel meer (kunstmatige) intelligentie nodig om menselijk handelen volledig over te nemen, te kunnen evenaren of te overtreffen. In fase een en twee is de techniek superieur aan de mens, bij fase drie, vier en vijf moet het systeem juist situaties kunnen inschatten waar
Lex Hoefsloot en Roy Cobbenhagen: ‘taxi-apps als Uber en Lyft zullen de ontwikkeling van autonoom rijden versnellen’
17 de mens goed in is. Dit betekent dat je de computer dus menselijke eigenschappen moet geven en inzicht geven in menselijk gedrag.” En dat proces gaat, benadrukken zij, sneller naarmate de vloot van zelfsturende of semiautonoom rijdende testwagens groter is. “Hoe meer volume, hoe meer data je kunt verzamelen en hoe sneller auto’s zelfstandig handelende machines worden die, dankzij cognitieve en zelflerende technologie (in the cloud), adequaat kunnen reageren en anticiperen op menselijk gedrag.”
First man on the moon effect Je zou bijvoorbeeld, vult Cobbenhagen aan, zelfs het rijgedrag van Uber taxichauffeurs op basis van data-analyse kunnen gebruiken om autonoom rijden te verbeteren en te perfectioneren. “Voor de auto-industrie ligt er wat dat betreft een interessante uitdaging. Want wie er in de wedloop naar autonoom rijden in slaagt dit als eerste fatsoenlijk onder de knie te krijgen, heeft meteen een enorme concurrentievoorsprong. Wij noemen die het ‘first man on the moon’ effect.” Blijft de vraag in hoeverre mensen in de toekomst überhaupt bereid zijn om afstand te doen van hun autonomie (zelf het stuur in handen houden) en de status van het eigen autobezit zouden willen inruilen voor een zelfstandig rijdende deelauto. Voor individueel autobezit blijft natuurlijk altijd ruimte, oordelen Hoefsloot en Cobbenhagen. “Denk aan mensen op het platteland of veelgebruikers. Voor een grote groep is het waarschijnlijk handiger om gebruik te maken van een deelauto systeem. En vergeet niet dat straks voor iedereen goedkoop, schoon en duurzaam vervoer beschikbaar komt. Met één druk op de knop bestel je een auto en is reizen goedkoper dan met het OV of je eigen auto.” En voor de groep die statusgevoelig is, hebben zij ook goed nieuws. “Die mensen kunnen een abonnement nemen op een bepaalde klasse auto’s en dan kiezen uit premium merken. Vandaag een BMW, morgen een Jaguar. Hoeveel status wil iemand nog meer…..?”
GO! 18
RAI SOCIETY
Captains Dinner valt in de smaak Ruim veertig directieleden van in Nederland gevestigde industriële
de automotive toeleveranciers, met
automotive bedrijven kwamen medio januari bijeen in de Koninklijke
een gezamenlijke omzet van zo’n
Grote Club van Amsterdam voor het Tweede Captains Dinner van
1.400 miljard euro per jaar, een
het RAI Industrie Platform. Dit platform, een initiatief van afdeling
belangrijk vliegwiel van de mondiale
Autovak van RAI Vereniging, vertegenwoordigt alle grote spelers uit
economen. Hoewel de honderd
de Nederlandse maakindustrie. Doel van de bijeenkomst is om tij-
grootste
dens het diner een gedachtewisseling op gang te brengen over een
geraakt door de economische crisis,
aantal actuele thema’s waarover de deelnemers hun ervaringen zou-
lieten zij de laatste jaren een sterk
den kunnen delen.
herstel zien en behaalden zelfs in
Centraal thema voor
2014 de beste resultaten van het
het regelmatig te hou-
afgelopen
den Captains Dinner
werdt wees er op dat de bijdrage
spelers
flink
decennium.
werden
Breitsch-
vormde dit keer een
die de automotive toeleveranciers
presentatie van Dr.
leveren aan het innovatief vermogen
Dirk Breitschwerdt
van de auto-industrie aanzienlijk is.
van McKinsey & Com-
“Alleen al de honderd grootse toe-
pany
leveranciers investeerden in 2014
over
‘Perfor-
mance and disruption – The automotive supplier landscape 2015’. In
circa 40 miljard euro in R & D. Niet
deze nieuwe studie onderzocht McKinsey de actuele branchetrends
minder dan de helft van alle auto-
en analyseerde in nauwe samenwerking met CLEPA, de Europese
motive innovaties kwam de afgelo-
koepelorganisatie van automotive toeleveranciers, de honderd
pen tien jaar in samenwerking met
grootste toeleverbedrijven ter wereld.Volgens Breitschwerdt vormen
de automotive suppliers tot stand.”
Data is het nieuwe goud Connectiviteit vormde tijdens het Nationaal After-
vanaf 2018 in alle automodellen verplicht wordt.
den van een noodsignaal. Denk bijvoorbeeld aan
salescongres eind december hét centrale thema
Daarbij moet iedere auto voorzien zijn van een
onderhoud, rijgedrag, de staat van het voertuig of
waar de toekomst van de automotive branche om
simkaart. Zo’n kaart biedt echter toegang tot veel
de toegang dat allerlei diensten. De vraag waar het
draait. De onstuitbare opmars van ICT en telema-
meer data-uitwisseling dan uitsluitend het uitzen-
dus om draait is: met wie gaat de ‘connected car’
tica zal een enorme invloed hebben op de (con-
straks communiceren? Oftewel, wie krijgt er toe-
currentieverhoudingen in de) automotive sector.
gang tot die data? Met de komst van eCall en aller-
Dat is nu al zichtbaar en die ontwikkeling zal de
lei varianten daarop als bCall, sCall en tal van
komende jaren alleen maar flink versnellen.
andere functionaliteiten, is het volgens Van de Braak
Jeroen van de Braak, secretaris afdeling Auto-
cruciaal dat er een open platform komt, een eerlijk
vak van RAI Vereniging schetste tijdens het congres
speelveld, waarbij alle partijen, anders dan alleen
welke impact connected cars zullen hebben op de
autofabrikanten, toegang krijgen tot de voertuig-
aftermarket in reparatie en onderhoud en wat dit
data.
betekent voor belangenbehartiging en wetgeving.
“Mede dankzij een sterke lobby van Autovak via
Volgens Van de Braak is data als het ware het
FIGIEFA ligt er nu een mandaat bij de Europese
nieuwe goud als het gaat om connectiviteit. Alle
Commissie om te komen tot een Open Telematica
premium modellen, liet hij weten, beschikken al
Platform (OTP) die ook alle andere partijen – het
over (connected) servicediensten en er ontstaan
onafhankelijke onderhouds- en reparatiekanaal,
tal van nieuwe businessmodellen voor connected
leasemaatschappijen, consumentenorganisatie etc. -
diensten. En dan is er nog de komst van eCall dat
toegang moet verschaffen tot voertuigdata.”
19
RAI Vereniging en ARN bezegelen samenwerking RAI Vereniging heeft met Auto Recycling Nederland (ARN) voor de
grondstoffen en deze zoveel opnieuw in de keten te moeten brengen. “Dat
komende vijf jaar een nieuwe samenwerkingsovereenkomst gesloten voor
gebeurt door de regie te voeren in de keten van autorecycling en door nauw
het recyclen van voertuigen die in Nederland op de markt komen. De over-
samen te werken met autodemontagebedrijven, shredders, inzamelaars en
eenkomst maakt het mogelijk om auto’s tegen lagere kosten nog efficiënter
verwerkers.”
te recyclen. Olaf de Bruijn (rechts op de foto), directeur van RAI Vereniging, noemt de recyclingprestatie van ARN, die nu al 96 procent bedraagt, ongeëvenaard. “RAI Vereniging en onze leden besteden zelf veel aandacht aan verduurzaming van de mobiliteitsbranche. De toegevoegde waarde van ARN voor ons is dat hun werkzaamheden veel meer zijn dan die van een uitvoeringsorganisatie. ARN is een kennisinstituut dat een zeer belangrijke bijdrage levert aan de verduurzaming van de branche.” ARN-directeur Arie de Jong zegt trots te zijn op de samenwerking met RAI Vereniging. “De verlenging daarvan is een waardevol bewijs dat de prestaties uit het verleden het vertrouwen geven om de samenwerking te bestendigen.” Hij zegt zich ervan bewust te zijn zorgvuldig om te moeten gaan met
Van Eijck: ‘Goud verzilveren’ Tijdens de drukbezochte nieuwjaarsreceptie van
Bij de herpositionering is het nadrukkelijk de
rol toebedeeld met als doel de dienstverlening
RAI Vereniging maakte algemeen voorzitter
bedoeling dat RAI Vereniging een leidende rol ver-
richting de leden te versterken en hun belangen
Steven van Eijck de balans op en blikte vooral
vult als het gaat om allerlei mobiliteitsthema’s. Zo
beter te kunnen behartigen.”
vooruit. Hij stelde vast dat RAI Vereniging eigenlijk
komt er een heldere strategische agenda om beter
Ook de samenwerking met andere externe stake-
een ongelofelijk breed mobiliteitsterrein bestrijkt.
te kunnen inspelen op tal van actuele mobiliteits-
holders en de politiek kan wat Van Eijck betreft nog
Een terrein waar het goud feitelijk voor het opra-
thema’s, zoals ITS; duurzaamheid; veiligheid; circu-
intensiever. Te denken valt aan partijen als bijvoor-
pen ligt. Hardop vroeg hij zich af of RAI Vereniging
laire economie; de maakindustrie en alternatieve
beeld AutomotiveNL en CarrosserieNL. Tenslotte
wel altijd is staat is om de kansen die er liggen te
brandstoffen. Ook zullen, vervolgde hij, de afdelin-
wees hij op de positieve effecten om als branche
verzilveren. Er is, merkte hij op, binnen het secreta-
gen in hun huidige vorm gaan verdwijnen. “Daar-
het voortouw te nemen en eigen voorstellen rich-
riaat weliswaar een enorme
voor in de plaats komen nog specifiekere
ting de politiek te ontwikkelen. “Samen met een
gretigheid om de regie te
homogene, voor de achterban scherp her-
brede maatschappelijke coalitie, bestaande uit
nemen, maar op dit moment is
kenbare secties. Die krijgen een dominante
ANWB, BOVAG, Natuur & Milieu en de Vereniging
de verenigingsstructuur nog
van Nederlandse Auto-
onvoldoende toekomstbesten-
leasemaatschappijen
dig. “Dat moet veranderen. We
(VNA), hebben wij vorig
hebben daarom in 2015 een
jaar het voortouw geno-
bureau ingeschakeld dat heeft
men om te komen tot
onderzocht wat de kernstrategieën van RAI
een integraal mobiliteits-
Vereniging moeten zijn om fit te zijn voor de
plan dat heeft geleid tot
toekomst en welke organisatiestructuur daar
een stabielere en een-
het beste bij past. Bij afdeling Auto’s heeft de
voudiger belastingheffing.
herpositionering van de nieuwe structuur
Het is fascinerend om te
inmiddels zijn beslag gekregen. Voor de ove-
zien dat 95 procent van
rige afdelingen vindt de implementatie vóór
die voorstellen is overge-
eind maart 2016 plaats.”
nomen.”
GO! 20
eco-trends
Extra brandstofbesparing met ‘PowerSheet’ Met PowerSheet, een automatisch afdeksysteem voor schuifvloer-, kipper-, of aardappeltrailers, kunnen gebruikers een reductie van het brandstofverbruik van 4 procent realiseren, zo is uit een praktijktest gebleken. Dat komt neer op een besparing van zo’n 2.500 liter diesel per voertuig per jaar.
Het afdekken van bakken met bulklading is in Europa verplicht. Naar schatting vinden er in Nederland circa 200 ongelukken plaats ten gevolge van het losraken van zeilen op trailers. De PowerSheet zet volgens Knapen Trailers een nieuwe standaard in veiligheid. Chauffeurs hoeven namelijk niet meer vier meter hoog op hun trailers te klimmen, waardoor het risico om te vallen en letsel op te lopen tot nul wordt gereduceerd. Het enige dat de chauffeur hoeft te doen is vanuit de
Een belangrijk aspect van een afdeksysteem is dat het binnen de
cabine het zeil automatisch te openen of te sluiten.
wettelijke afmetingen valt. Om het zeil aan te kunnen spannen moet de aandrijving ‘de bocht om’. Knapen Trailers heeft een gepatenteerde bocht ontwikkeld voor zowel het aandrijven als het aanspannen van het afdekzeil, waardoor de PowerSheet binnen de wettelijke afmetingen blijft. De PowerSheet werd vanwege het innovatieve concept genomineerd voor de SV Innovation Award van afdeling Speciale Voertuigen van RAI Vereniging. Het systeem heeft na een ontwikkelingsfase van vijf jaar een uitvoerige duurtest ondergaan. Een rolzeil opent en sluit zich binnen de levensduur van een trailer namelijk gemiddeld 6.000 keer. De PowerSheet wist tijdens de duurtest dit gemiddelde met tenminste een factor twee te overtreffen.
PowerSheet van Knapen Trailers
Eindhoven gaat elektrisch met VDL Citea’s VDL Bus & Coach heeft een megaorder in de wacht gesleept voor het leveren van circa 40 Citea’s SLFA Electric voor de concessie ZuidoostBrabant. De aanbesteding werd uitgeschreven door de provincie Noord-Brabant met als doel om in de periode tussen 2016 en 2025 een overgang te realiseren naar volledig emissievrij openbaar vervoer.
Doelstelling daarbij is dat het OV in de stad
concessie ambitieuze doelstellingen op het
Eindhoven in 2020 volledig elektrisch zal
gebied van duurzaamheid, innovatie en
zijn. Personenvervoerbedrijf Hermes, een
mobiliteit en is hiermee een van de meest
onderdeel van Connexxion Nederland, heeft
vooruitstrevende aanbestedingen in Europa.
de concessie Zuidoost-Brabant gewonnen en
Voor de eerste fase staat de levering van zo’n
gaat gezamenlijk met de provincie en diverse
40 elektrische Citea bussen gepland in
partners, waaronder VDL, TU Eindhoven,
december dit jaar.
Fontys, Eindhoven Airport, Stichting Zet en Storeplay, deze ontwikkelconcessie verder
De VDL Citea SLFA Electric is een elektrisch
vormgeven. Naast zero emissie omvat de
gelede bus met een lengte van 18,1 meter, uitgevoerd in een vernieuwd futuristisch Bus Rapid Transit (BRT) design. De bussen zullen onder de naam ‘Evolans’ op bepaalde lijnen zo vaak rijden dat een tramachtig systeem ontstaat. Deze hoogfrequente lijnen gaan naar de belangrijkste bestemmingen in Eindhoven, zoals Eindhoven Airport en de High Tech Campus. Op deze verbindingen hoeven reizigers niet lang meer te wachten op de volgende bus, omdat er wordt gereden volgens
VDL Citea SLFA Electric
een volwaardig ‘show up and go’ systeem.
21
Lagere CO2-emissie met CNG huisvuilinzamelingstrucks Volvo heeft onlangs de eerste aardgas aangedreven huivuilinzamelingstrucks geleverd aan DAR, het regiebedrijf dat in de regio Nijmegen actief is op het gebied van afval en integraal beheer van de openbare ruimte.
neer het gebruikte methaan een biogas is – gebaseerd op biologische materialen – dan is de CO2-emissie ruim 70 procent lager dan van een diesel-
De Volvo FE CNG inzamelingstrucks zijn
truck. En dat betekent
uitgerust met een nieuwe 9-liter Euro 6-gas-
een grote winst voor
motor en automatische transmissie. Met dit
het milieu. Daarnaast
voertuig daalt de milieubelasting volgens
zorgt de lage uitstoot
Volvo aanzienlijk, omdat aardgas voorname-
van schadelijke deel-
lijk bestaat uit methaan, dat reukloos is bij
tjes, zoals roet en het
verbranding en zeer lage concentraties
lagere geluidsniveau,
schadelijke deeltjes bevat.
juist in de stad voor
Met de introductie van de FE CNG zet Volvo
een forse verbetering van de leefomgeving.”
en het goede zichtveld. Dat wordt nog eens
Trucks een belangrijke stap in het verlagen
De Volvo FE is met name geschikt voor een
versterkt door extra ramen in het portier en in
van de CO2-uitstoot, zegt Jan Schouten,
veilige en efficiënte inzet in druk stedelijk
dit geval aangevuld met een ‘bird-view’ 360
Dealer Sales Manager Volvo Trucks. “Wan-
verkeer. Onder andere vanwege de lage instap
graden camerasysteem.
Volvo FE CNG inzameling
Eerste auto op mierenzuur Een auto bouwen die rijdt op mierenzuur. Dat is de ambitie van Team FAST, een nieuw studententeam van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e). Mierenzuur kan als opslag dienen voor de milieuvriendelijke brandstof waterstof. Een auto op mierenzuur heeft daarom meerdere voordelen ten opzichte van bestaande waterstof- en elektrische auto’s.
van elektrische en waterstofauto’s te combineren, maar dan zónder de nadelen. Elektrische auto’s zijn afhankelijk van batterijen, en hebben daardoor een beperkt bereik. Met waterstof kan een elektrische auto langer doorrijden op één tank, maar waterstof heeft als nadeel dat het vervoer en opslag ervan duur is en dat het onder hoge druk vervoerd moet worden. Mierenzuur – zo genoemd omdat mieren en andere insecten het kunnen produceren – biedt de mogelijkheid om waterstof eenvoudig op te slaan.
Afgelopen maand zette het team
Via een chemische reactie, vorig
de eerste, concrete stap met de
jaar ontdekt door TU/e-onder-
presentatie van een schaalmodel
zoekers, is waterstof met CO2
van één meter groot dat zelfstan-
bliksemsnel om te zetten in mie-
dig op mierenzuur rijdt. Team
renzuur, en andersom. Dankzij
Fast verwacht in 2017 ’s werelds
het vloeibare karakter van mie-
eerste ‘productieauto’ op mie-
renzuur is het dus mogelijk
renzuur te kunnen laten rijden.
waterstof makkelijk en goedkoop
Voor het eind van dit jaar hopen
te vervoeren.
ze het rijden op mierenzuur in
Team FAST ziet mogelijkheden
een bus te demonstreren.
om deze chemische reacties in een
Met het gebruik van mierenzuur
auto te laten plaatsvinden, waarbij
als brandstof wil het TU/e-studententeam de sterke punten
waterstof is te gebruiken om een
’s Werelds eerste auto op mierenzuur moet in 2017 kunnen gaan rijden.
elektromotor aan te drijven.
GO! 22
RAI vintage
Mobiliteit in de literatuur Over de rol van mobiliteit zijn letterlijk boeken vol te schrijven. Een bijzonder aardig fragment over de Solex is opgetekend in het jubileumboek ‘Voertuigen van de Verbeelding’ dat ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van RAI Vereniging in 1993 werd uitgebracht. Het gaat om een tekst van Lévi Weemoedt. De eerste zin van het verhaal ‘De Here met Hulpmotor’ luidt: “Behalve op het brede zadel zure winden naar achteren latend, kon mijn neef op de Solex ook nog de maximumsnelheid van 35 km per uur langdurig hooghouden, al schaamde hij zich er niet voor op kritieke momenten vinnig bij te trappen.” In de jubileumeditie zijn verder vier sterk uiteenlopende boekomslagen met voertuigen afgebeeld.Vaak is daarbij het beeld meer dan illustratie alleen. Zo dient het gebruik van de Harley-Davidson Liberator op de omslag van de onverbiddelijke bestseller ‘Ik, Jan Cremer’, zeker ook als aanduiding van het rebelse karakter van de auteur.
uitgesproken
23
In deze rubriek laten we personen aan het woord die betrokken zijn bij of werkzaam in de mobiliteitswereld. Dit keer Iginio Voorhorst van VB Airsuspension B.V. Wat is uw favoriete vervoermiddel? Mijn favoriete vervoermiddel is mijn BMW M550D. Een heerlijke auto die de combinatie biedt van snelheid en comfort. Enorm koppel en elke dag weer een genot om in te stappen en mee weg te rijden. Als hiervoor en “autonoom kitje” zou bestaan dan was het de perfecte auto. Wat vindt u van het mobiliteitsbeleid in Nederland? De wegen zijn naar EU maatstaven erg goed. En wij kunnen het weten met onze vering. Wat het beleid rondom de snelheden betreft begrijp ik er helemaal niets van. Enorme autobanen met vele stroken en dan 100 – 130 – 100 etc. Geen peil op te trekken en dus ook erg slecht vind ik. Verder moet in mijn ogen het autonome rijden nu eindelijk eens per wet worden toegestaan in de EU. Wat zou u als eerste veranderen als u het voor het zeggen had? Controle en handhaving. Boetes die alleen de clubkas spekken moeten nu maar eens afgelopen zijn. Stel regels op die er toe doen en handhaaf die dan ook strikter. Keuringen en regelgeving moeten het onderscheid maken tussen professionele bedrijven en rommelaars, dit bevordert de veiligheid en uiteindelijk ook de economie. Vindt u dat het kabinet voldoende aandacht schenkt aan vervoersalternatieven, zoals de bus, de fiets of gemotoriseerde tweewielers? Ik vind van wel ja. Beetje meer consequent en constant beleid zou helpen. Het wordt nu eens tijd dat de opgestelde regels voor een vaste periode gaan gelden. Dat als maar veranderen maakt het voor ondernemers die de
Iginio Voorhorst
‘Boetes die alleen de clubkas spekken moeten nu maar eens afgelopen zijn’
zaken serieus willen aanpakken en hierop langdurig willen investeren erg lastig. Denk langer na voordat
sommige uitspraken komen en achter sommige beslissingen staan. Regelmatig komt namelijk bij mij de gedachte op: “Hoe komen jullie erbij en uit welke boom zijn jullie
gevallen vannacht om tot dit besluit te komen.”
er een regel komt of wordt gewijzigd en stel en minimale looptijd dan komt er veel meer uit is mijn devies.
Hoe ziet het Nederlandse verkeersbeeld er over tien jaar uit? Een combinatie van autonoom en zelf rijden. Hiervoor moet nog veel
Zou u zelf bereid zijn tenminste 1 keer per week de auto voor het
gebeuren, maar dat het die kant op gaat is voor mij zeker. We kunnen er
werk te laten staan?
niet omheen en het zal zeker niet alleen voordelen hebben. Iets van
Zeker wel, ik denk dat we dat allemaal wel kunnen als we het maar zou-
onze “vrijheid” zullen we gaan inleveren, het wordt er echter veiliger
den willen en daarbij een beetje uit onze comfortzone willen stappen.
van en het zal er rustiger op de weg door worden verwacht ik. De techniek is er al en wij mogen er al aan meewerken. Hoe snel het komt zal de
Met welke politicus zou u wel eens van gedachten willen wisselen?
toekomst uitwijzen. Met meer rust zal alles toch vlotter gaan. Alleen
Ik zou het eerlijk gezegd niet weten. Ik zou met allemaal wel eens een
voor de mensen (zoals ik) die eens lekker willen gas geven op de Duitse
goed gesprek willen hebben over wat ze motiveert en waarom ze tot
autobaan, zal een circuit licentie een must gaan worden... haha.
GO! 24
MARKTANALYsE
Forse daling maatschappelijke kosten milieueffecten verkeer De maatschappelijke kosten die gepaard gaan met de milieueffecten door het verkeer zijn de afgelopen tien jaar met 25 procent gedaald, zo blijkt uit de publicatie Mobiliteitsbeeld 2015 van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid. In 2004 werden de totale milieukosten van het verkeer nog
Maatschappelijke milieukosten verkeer Nederland (in mrd euro’s)
becijferd op 9,5 miljard euro. In 2014 bedroegen die kosten 7,1 miljard euro.Vooral de kosten van luchtvervuiling (NOx, PM10, SO2) verminderden, in lijn met de dalende emissietrends. In 2014 was het aandeel van de verschillende modaliteiten in de geluidskosten van het wegverkeer als volgt verdeeld: personenauto’s (39%), bestelauto’s (8%), vrachtauto’s (16%), bussen (6%),
2004
CO2
2,7
3,0
NOx
2,1
3,1
Zeevaart
0,7
0,8
SO2
0,2
0,7
Zeevaart
0,2
0,6
PM10
0,9
1,7
0,2
0,3
w.v.
motorfietsen (8%) en bromfietsen (23%). Bij de kostenberekening voor geluid is uitgegaan van de gemiddelde kosten per voertuigkilometer van de diverse wegmodaliteiten, zonder rekening te houden met maatregelen die geluidshinder op specifieke locaties verminderen, zoals woningisolatie en geluidsschermen. Het KiM tekent daarbij aan dat de iets hogere maatschappelijke kosten door geluid tussen 2004 en 2014 dan ook voornamelijk zijn toe te schrijven aan de groei van het wegverkeer in die
w.v.
w.v. Zeevaart Geluid Wegverkeer
1,2
1,1
Rail/luchtvaart
n.b.
n.b.
Totaal
7,1
9,5
1,0
1,7
w.v. Zeevaart
Omzetontwikkeling importeurs personenauto’s 2015 Januari
– 0,5
Februari
– 6,0
Bron: CBS
Maart
0,0
April
– 3,1
Mei
+ 7,1
Juni
+20,6
Juli
+22,1
Augustus
+19,1
September
+25,9
Oktober
+30,8
November
+56,4
Eindsprint autoverkopen stuwt omzet importeurs Auto-importeurs zagen hun omzet de laatste maanden van 2015 flink toenemen. In november was zelfs sprake van een gemiddelde omzetgroei van ruim 56 procent, meldt het CBS.Voor importeurs is deze spectaculaire omzetstijging met afstand de grootste van de afgelopen tien jaar. Die explosieve groei heeft alles te maken met de aangescherpte fiscale normen rond met name de bijtelling per 1 januari 2016.Vooral de zakelijke markt (leaserijders) anticipeerde hierop, zodat toekomstige berijders van deze auto’s de komende vijf jaar nog van de gunstige bijtelling kunnen profiteren. Met als gevolg dat er de laatste maanden van 2015 een run was op nieuwe auto’s. In december werden zelfs 69.159 nieuwe auto’s geregistreerd, 91 procent meer dan in de vergelijkbare maand van 2014. In totaal eindigde de teller in 2015 op 449.350 nieuwe auto’s, een plus van bijna 16 procent.
Bron: KiM
periode.
2014
25
Vaker en verder per e-bike De personenmobiliteit in Nederland is sinds een paar jaar niet
van 16 tot 19 procent. Meer dan de helft van de e-bike kilo-
meer gegroeid en heeft zich gestabiliseerd op een
meters heeft betrekking op vrijetijdsdoeleinden, zoals
niveau van 184 miljard reizigerskilometers. Er is ech-
recreatief toeren.Verder is de elektrische fiets
ter één opvallende uitzondering: het fietsgebruik
populair bij forensen. Het aandeel van woon-werk
nam het afgelopen decennium met 9 procent
gerelateerde e-bike kilometers bedraagt inmid-
toe. Dat kwam voor een belangrijk deel voor
dels 20 procent.
rekening van de e-bike. De afgelopen twee jaar groeide het per e-bike afgelegde aantal
Aandeel per e-bike afgelegde kilometers in Nederland
kilometers met 10 procent tot ruim 1,6 miljard kilometers. Jaarlijks maken Neder-
(naar leeftijd en motief, in %)
landers meer dan 300 miljoen verplaatsingen per elektrische fiets.
e-bike kilometers
12 - 49 jr 50 - 64 jr 65 - 74 jr > 75 jr
terrein te winnen. Het aandeel van deze categorie steeg van 30 naar 37 procent. Bij volwassenen tot 50 jaar was een toename zichtbaar
naar leeftijd 19% 37% 28% 16%
Mondiale verkoop EV’s naar record De markt van elektrische auto’s gaat een zonnige toe-
Het onderzoeksbureau voorspelt dat er in 2025 wereld-
komst tegemoet, zo blijkt uit het rapport ‘From fiction to
wijd meer dan 5,5 miljoen EV’s verkocht zullen worden.,
reality’ van het Britse onderzoeksbureau JATO Dynamics.
waarvan 2,9 miljoen in China, 1,7 miljoen in Europa en
Volgens de studie groeit de mondiale afzet van EV’s in
800.000 in de V.S. Op enige afstand volgen Japan (85.000),
2016 tot ruim 700.000 eenheden, dankzij fors aantrek-
Zuid Korea (35.000) en India (19.000).
kende verkopen in Europa, China en de V.S.
Naar verwachting zal de markt van plug-in-hybrids tussen
JATO heeft becijferd dat de EV markt in Europa in 2019
2016 en 2019 verdubbelen en in 2025 uitkomen op een
op 500.000 voertuigen zal uitkomen. Dat is ruim een ver-
niveau van 3,3 miljoen exemplaren. JATO voorziet dat de
vijfvoudiging vergeleken met het huidige volume. China
verkoop van volledig elektrische auto’s de komende jaren
zal in 2022, met een markt van 1,5 miljoen EV’s, ongeveer
stijgt van 350.000 stuks in 2016 tot 2,2 miljoen voertui-
de helft van alle in de wereld verkochte elektrische auto’s
gen in 2025.
voor zijn rekening nemen.
Bron: JATO Dynamics
Verkoopprognose EV’s in de wereld 2014
280.000
2016
700.000
2025
5.500.000
naar bestemming werk 20% winkelen 19% vrije tijd 53% overige 8%
Top tien markten elektrische personenauto’s 2015 jan. - aug. V.S
71.220
China
29.131
Noorwegen
21.890
Ver. Koninkrijk
17.286
Japan
16.829
Nederland
14.598
Frankrijk
13.188
Duitsland
12.745
Zweden
4.412
Zwitserland
3.791
Bron: JATO Dynamics
bike onder 50 tot 65-jarigen lijkt
Bron: CBS/OViN
Met name het gebruik van de e-
GO! 26
DE Stelling
‘Er zijn meer subsidies nodig om Nederlanders in elektrische auto’s te krijgen’
Eric Beers, voorzitter Vereniging Elektrische Rijders (VER) Uit onderzoek, dat wij Maurice de Hond hebben laten uitvoeren, blijkt dat slechts 4 procent van de ondervraagden zeker een elektrische auto zou kopen wanneer men binnen nu en vijf jaar de huidige wagen zou vervangen. Iets meer dan een kwart van de tweeduizend ondervraagden overweegt dit. Dit bewijst dat er meer subsidies
Erik Coelingh, Volvo Car Zweden
nodig zijn om Nederlanders in elektrische
In theorie is autonoom rijden goed voor ons. Maar in de praktijk is het
auto’s te krijgen. Nu al hoeven eigenaren
niet getest zonder instructeurs die kunnen ingrijpen. We denken dat
geen aanschafbelasting te betalen en zijn
mensen het prettig vinden, maar weten het niet. Daarom zetten we
ze vrijgesteld van wegenbelasting. Bij
klanten achter het stuur. Door autonoom rijden krijg je tijd terug voor
elkaar een voordeel van duizenden euro’s.
andere dingen tijdens de files in het woon-werkverkeer. Ook zouden
Maar dat is niet genoeg.
zelfsturende auto’s goed zijn voor de verkeersveiligheid. Want het huidige verkeerssysteem is niet duurzaam met jaarlijks 1,2 tot 1,4 miljoen
Bron: Telegraaf
doden wereldwijd, een aantal dat we lijken te accepteren. Maar: het is nog niet bewezen dat autonome voertuigen veiliger zijn dan de huidige auto’s.
Erik Verhoef, vervoerseconoom Vrije
Bron: Trouw
Universiteit Amsterdam Het spreekwoord luidt dat men met mooi weer het dak moet repareren en niet als het regent. De afgelopen jaren was het door de
Martijn Versteegen, Marketing Director LeasePlan Nederland
economische crisis rustiger dan ooit op de
Het autodelen beperkt zich nu hoofdzakelijk tot de jonge generatie
weg: ideaal voor het invoeren van een
chauffeurs in stedelijk gebied. Ongeveer 1 procent van de Nederlandse
nieuw systeem van kilometerheffing.
automobilisten kiest momenteel voor dit systeem. Een grotere groep is bereid een deelauto te gebruiken als men weet hoe het precies werkt
Bron: Trouw
en er voldoende auto’s klaar staan. Hoe meer deelauto’s beschikbaar zijn, hoe gemakkelijker het wordt er eentje om de hoek te pakken. Bron: Financieel Dagblad
Maurice van Oosten, Scooterbelang De verplaatsing van de snorfiets en -scooter naar de rijbaan is levensgevaarlijk. Auto’s, bestelwagens en bussen heb-
Carli Pellegrom, FOCWA bestuurslid
ben veelal haast en willen niet achter een
Op het oog is er niks mis met de onderdelen uit China, maar onder de
snorfiets met 25 kilometer per uur rijden.
lak is het een ander verhaal. ,,Ik heb laatst gezien wat er met een auto
Het gevolg is dat de auto’s vlak achter de
met Chinees imitatieplaatwerk gebeurt in een botsproef. Dat is onver-
snorscooter gaan rijden, ze opjagen en op
gelijkbaar met de resultaten van die proef als de auto is hersteld zoals
onmogelijk plekken, vaak rakelings, pas-
de autofabrikant het had bedoeld. De zijairbag deed het niet eens. In
seren. Onze testrijder moest enkele malen
die slecht gerepareerde auto wil je echt niet zitten
een snelle uitwijkmanoeuvre maken.
Bron: Leeuwarder Courant
Bron: Het Parool
27
GO!factor
GERRIT VAN KLEEF Een betere eigenaar had deze in een spetterende kleurstelling uitgevoerde Trabant zich bijna niet kunnen wensen. Eigenaar Gerrit van Kleef, werkzaam bij Veap Shield United Spoilers en Windgeleiders, kocht deze Sachsenring Trabant P601 L uit 1989 een paar jaar geleden van een OostDuitse klant. “Die had twee Trabi’s in de garage staan: eentje in stationwagen uitvoering en dit extra gepimpte exemplaar met spoiler en sportieve kuipstoeltjes. Ongepoetst en onder een plastic afdekzeil zag de P601 L er niet direct aanlokkelijk uit, maar ik wist er wel een klant voor en besloot deze deels uit Duroplast kunststof opgetrokken Ossi te kopen. Niet in de laatste plaats omdat de combinatie spoiler en polyester carrosserie mooi aansluit bij het specialisme van Veap. Toen ik de wagen, die ik inmiddels had doorverkocht, kwam ophalen, leek het alsof de Trabi een complete make over had ondergaan. Een intensieve poetsbeurt had kennelijk wonderen gedaan en ik viel als een blok voor dit eigenzinnige DDR relict. Ik ging er zelf in rijden! De hele doopceel van de auto en alle (onderhouds)bonnetjes kreeg ik mee.Veel heb ik er eigenlijk niet aan veranderd. Deze getunede versie gaat, vergeleken met de standaard Trabant, wel harder. Uitlaat en carburateur zijn aangepast. Harder dan 120 km/u durf ik er niet mee te rijden. Dan maakt dat tweetact motortje van 595 cc te veel herrie en gaat het lampje van de toerenteller rood branden. Dat de Trabant in het Westen een twijfelachtige reputatie heeft, is eigenlijk niet terecht. De techniek en het koetswerk zijn vrijwel onverslijtbaar. En het onderhoud stelt weinig voor. Wie aan een brommer kan sleutelen, kan dit ook onderhouden.”
28
vincent everts
Scoren met EV’s Ik heb NIETS met auto’s! Ik ben een digitale trendwat-
met grote gevolgen voor de branche.
cher en vind ICT, internet, smartphones, Internet of
- Deze ontwikkeling leidt er toe dat veel parkeerplaatsen in
things en leuke gadgets interessant. Ik ken de auto-
de stad zullen verdwijnen. Iemand stapt uit de auto die
branche een beetje want ik deed mee in de commissie
rijdt vervolgens naar iemand anders of parkeert aan de
Pieper die kilometerheffing voorstelde en slimme belas-
buitenkant van de stad waar overal laadpalen staan. We
ting via een kastje wilde introduceren. Ik leerde dat trans-
gaan de publieke ruimte dus veel beter benutten. Er
port 80 procent van de olie gebruikt en dat personen-
komen wegen waar alleen slimme zelfrijdende auto’s
auto’s 96 procent van de tijd stil staan. Toen kwam in
mogen komen en waarover driemaal zoveel verkeer rijdt.
2011 de Nissan Leaf, een prachtige EV die je met je iPhone
Op dezelfde hoeveelheid asfalt wel te verstaan. De
kon bedienen. Een gadget op wielen, met helaas slechts
komende tien jaar zal dit zorgen voor disruptie, oftewel
een effectieve range van 100 kilometer. Maar ik werd
opschudding in de hele sector.
verliefd op de elektrisch rijden revolutie. In 2013 volgde
Nederland is na de V.S en Noorwegen het derde EV land. In
de Tesla Model S. Wow, een actieradius van 400 kilome-
2015 was het aandeel van EV’s in de verkopen 10 procent en
ter. Ik ging na switching naar model S spontaan 60.000
in december zelfs 25 procent. Dat was mede te danken aan
kilometer per jaar rijden omdat het zo heerlijk reed en
de in totaal 4 miljard euro die de 90.000 zakelijke EV rijders
ben toen ook EV trendwatcher geworden.
ontvingen (45.000 euro per voertuig). Nu zijn de consumenten aan de beurt. De helft van de hen wil een EV aan-
Wat zijn nu de trends?
schaffen als de prijs gelijk is als die van een benzineauto. De
- Batterijen vormen de basis van de EV prijs en die worden
komende drie jaar is de aanschaf van een vergelijkbare EV
jaarlijks 15 procent goedkoper. In 2018 zullen de full EV
echter nog steeds 7.000 euro duurder dan een benzine auto.
middenklasse auto’s op de markt komen met een reik-
Maar stel dat de overheid voor een periode van drie jaar
wijdte van 320 kilometer of meer voor een prijs van
20.000 consumenten die een echte EV aanschaffen een sub-
35.000 euro. In 2021 verschijnen er e-cars met een prijs-
sidie van 7.000 euro zou geven, dan kost dat per saldo een
kaartje van 25.000 euro en in 2025 is 50 procent van de
half miljard euro. Dat is acht maal zo weinig als in de peri-
nieuwe auto’s volledig elektrisch. Na 2021 komen nieuwe
ode 2011 – 2014. Een win-win situatie dus. Ik ben met de
type batterijen die een nog grotere actieradius bieden.
Vereniging Elektrische Rijders (https://verenigingelektri-
- Vanaf 2020 zullen deze auto’s volledig autonoom kun-
scherijders.nl/) en samen met de hele autowereld aan het
nen rijden en in 2025 is dit net zo standaard als een air-
strijden om de politiek in te laten zien dat het stimuleren
bag of abs. In 2035 is de meerderheid van het wagenpark
EV’s voor particulieren de juiste, goedkope tweede stap is
elektrisch en autonoom rijdend. Auto’s zullen dan niet
om elektrisch rijden in Nederland in een hogere versnelling
meer het grootste deel van de tijd stilstaan, maar dan
te brengen. Wij gaan hier als land mee scoren als we nu door
door iedereen worden verhuurd of gehuurd via
blijven gaan. De politiek moet dus in actie komen en de
carsharing en ridesharing. Dit betekent dat we nog
juiste maatregelen nemen.
slechts minder dan de helft van de auto’s nodig hebben. Tweederde van alle automerken zal verdwijnen
Vincent Everts, EV Trendwatcher
Haagse wandelgangEN
Hoewel nog verborgen voor het grote publiek, zijn bij alle politieke partijen de voorbereidingen gestart voor de Tweede Kamerverkiezingen van maart 2017. Geleerden schrijven hun ideeën op, deskundigen uit de maatschappij worden bevraagd. Her en der wordt ‘The wisdom of the crowd’ ingezet en zo ontstaan de contouren voor de uiteindelijke verkiezingsprogramma’s.
29
Het is, vervolgt hij, bovendien ook cruciaal om er als belangenbehartiger voor te zorgen dat alle partijen kennis kunnen nemen van de belangrijke keuzes die de eigen achterban voor ogen heeft. “Is RAI Vereniging wel echt die asfaltlobbyclub (nee!) zoals in sommige al te groene hoeken van onze samenleving wordt gedacht? Ook voor RAI Vereniging is het dus zaak de tijd te nemen om de meest dominante thema’s voor de mobiliteit in ons land in de komende vijf jaar (en verder) onder elkaar te zetten en de verschillende partijen aan te bieden.”
Al die prachtige ideeën worden dan op enig moment in de gehaktmolen
Wat naar de mening van Boutens de komende jaren vooral moeten
van de kieswijzers gestopt en aan de kiezer opgediend als een veredelde
gebeuren is nieuwe technologie en innovaties de benodigde ruimte
datingsite, constateert Cees Boutens, manager Strategie & Public
geven om te kunnen groeien. “Nu Nederland EU-voorzitter is gaat het
Affairs van RAI Vereniging. “Vervolgens vult de kiezer de antwoorden
veel over truckplatooning (dicht achter elkaar rijdende treintjes van
op de stellingen in en zie daar: er volgt een kant en klaar advies over
trucks) en autonoom rijdende auto’s waarbij een belangrijk deel van de
welke partij het dichtst bij iemand staat. Ik wil ze de kost niet geven, die dan bij een onverwacht of onwelgevallig advies nog even ‘sjoemelen’ om toch weer uit te komen bij hun vertrouwde keuze.” Hij vraagt zich af of dan de conclusie gerechtvaardigd is al die verkiezingsprogramma’s maar
taken van de bestuurder wordt overgenomen door
‘Ideeën worden de kiezer opgediend als een veredelde datingsite’
te laten zitten, omdat die er toch niet toe doen.
de computers in de auto. Mooi al die aandacht, maar het gaat ook over zeer snelle fietsen, die zeer aantrekkelijk zijn ter vervanging van autoritten in het woon-werkverkeer. Waar gaan we die nieuwe categorieën voertuigen laten rijden?” Misschien, besluit hij, is wel het allerbelangrijkste om politieke partijen te stimuleren op te schrijven
Zo ver wil hij nu ook weer niet gaan. “Het is toch van belang om te
wat ze wel willen en te voorkomen dat ze vast gaan leggen wat ze op
weten welke koers een partij voor ons land voor ogen heeft en waar een
het gebied van innovaties in de mobiliteit niet willen. “Want daarmee
partij accenten zet.”
komen we er zeker niet.”
GO! 30
EYE CATCHER
RAI Vereniging en NEN ontwikkelen helmnorm voor snelle e-bike Op initiatief van de RAI-vereniging start het Nederlands normalisatie Instituut (NEN) met de ontwikkeling van een Nederlandse Technische Afspraak (NTA) voor helmen voor snelle elektrische fietsen (S-EPAC).
22, relatief zwaar en bieden te weinig ventilatie voor de inspanning die een S-EPAC vereist. Om het gebruik van de S-EPAC verder te stimuleren is een geschikte helm, die veilig is,
Een S-EPAC wordt door gebruikers in eerste
Hierdoor wordt het verplicht om een ECE 22
past bij de fysieke inspanning en comfort
instantie gezien als een fiets. Vanaf 1 januari
helm te dragen. In vergelijking met fietshel-
biedt, dus onontbeerlijk. Daarom gaat NEN
2017 wordt dit vervoermiddel, door een wet-
men die voldoen aan EN 1078 zijn de brom-
samen met de helmfabrikanten en andere
telijke wijziging, gekeurd als een bromfiets.
fiets- en motorhelmen, die voldoen aan ECE
belanghebbenden aan tafel om de eisen waaraan zo’n geschikte helm aan moet voldoen vast te leggen. Het ontbreken van een geschikte helm voor S-EPAC’s is overigens een probleem dat zich niet alleen in Nederland voordoet. NEN streeft er daarom naar om direct vanaf de start van het project samen te werken met internationale stakeholders om de eisen aan S-EPAChelmen uiteindelijk geborgd te krijgen in een Europese norm. Voor de consument en handhavende instanties is het belangrijk om te weten of de helmen daadwerkelijk aan de gestelde eisen in de NTA voldoen. Dat kan met een certificaat van een certificerende instelling (CI). Om te borgen dat certificerende instellingen de beoordeling op een uniforme wijze uitvoeren ontwikkelt NEN naast de NTA eveneens een certificeringsschema.
Vanaf 1 januari 2017 zijn berijders van een snelle e-bike verplicht een helm te dragen.
Mobiliteitskalender 2016 Geneva International Motor Show
Uitreiking Fiets Awards 2016
Intertraffic Amsterdam
BAUMA
4 april
5 t/m 8 april
11 t/m 17 april
3 t/m 13 maart
Uitreiking van de Fiets Awards 2016.
Beurs op het gebied van mobiliteit,
Collectieve stand op Bauma voor
Genève, Zwitserland
Jaarbeurs Utrecht
infrastructuur, verkeersmanagement,
leden afdeling Speciale Voertuigen
verkeersveiligheid en parkeren
München, Duitsland
RAI Mobiliteitsdiner
RAI Amsterdam
23 maart
Commercial Vehicle Show
Diner met prominente gasten uit de
26 t/m 28 april
mobiliteitsbranche, politiek, overheid
Beurs voor wegtransport en logistiek
en wetenschap
NEC, Birmingham, UK
@raivereniging
31
Tweets RAI Vereniging
3 februari
Vakbeurs EquipVAK voor equipment, carwash en tools maakt vliegende start 18 januari
Uitreiking Fiets Awards 2016 op 4 april tijdens Tweewieler Retail Trends congres 14 januari
RAI Klassieker Rit 2016, voor leden en relaties, op zaterdag 11 juni 11 januari
Transportsector investeert weer in nieuwe bedrijfswagens
11 januari
Captains Dinner RAI Industry Platform, thema ‘Performance and disruption, The automotive supplier landscape 2015’ 11 januari
Keurmerken LPK. ALK en LLS sluiten 2015 goed en veilig af. 18 december
Schultz: ‘Instellen milieuzone blijft zaak van gemeente’ 18 december
LPK-krant benadrukt belang keuring laadkleppen en personenliften naar klanten
RAI Klassieker Rit
IAA Nutzfahrzeuge 2016
11 juni
22 t/m 29 september Hannover Messe, Duitsland
EquipVAK Nationale vakbeurs rondom het
RAI-stand afdeling Speciale Voertuigen op IAA
thema ‘equipment, carwash en tools’
22 t/m 29 september
Expo Haarlemmermeer, Vijfhuizen
Hannover Messe, Duitsland
31 mei t/m 2 juni
GO!ROUND
e ns de traditionel leden bracht tijde al nt aa t oo gr n Ee in CafĂŠ van RAI Vereniging nieuwjaarsreceptie een positief t ui een toost op I RA de n va m Amsterda komst blikte jdens deze bijeen mobiliteitsjaar. Ti jck vooruit naar ter Steven van Ei zit or vo n ee m ge al 2016. het mobiliteitsjaar