การสื่อสารภายในองคการ กรณีศึกษาพนักงานระดับปฏิบัติการ การประปานครหลวง นายพัลลภ โคววรรณศรี คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร
ที่มาและความสําคัญ การสื่ อ สารเป น สิ่ ง ที่ มี ค วามสํ า คั ญ กั บ การดํ า เนิ น งานของ องคการเปนอยางมาก องคการตองใชการสื่อสารเปนเครื่องมือใน การแลกเปลี่ยนขาวสารเพื่อประสานงานกันของสมาชิกขององคการ และให ทุ ก คนในองค ก ารเข า ใจในจุ ด มุ ง หมายขององค ก าร ยิ่ ง องค ก ารมี ค วามซั บ ซ อ นมากยิ่ ง ขึ้ น การสื่ อ สารในองค ก ารก็ มี ความสําคัญมากยิ่งขึ้น การทําใหองคการบรรลุตามเปาหมายนั้นทําไดโดยการใชการ สื่ อ สารที่ มี ป ระสิ ท ธิ ภ าพและประสิ ท ธิ ผ ล และการสื่ อ สารที่ มี ประสิทธิภาพ
ที่มาและความสําคัญ (ตอ) การประปานครหลวงเป นรั ฐวิส าหกิ จขนาดใหญ มี ค วาม ซับซอนในการบริหารงานมาก ทําใหในบางครั้งการสื่อสารใน องคการเกิดความผิดพลาด ขอมูลขาวสารตางๆเกิดความเบี่ยงเบน ในเนื้อหาสาระและวัตถุประสงคของการสื่อสารนั้น อันสงผล กระทบตอการบริหารงานภายในองคการได การศึ ก ษาเรื่ องการสื่อสารภายในองคก ารของการประปา นครหลวง จึงนาจะเปนประโยชนอยางยิ่งในกาปรับปรุงการการ สื่อสารภายในองคการใหเหมาะสม
วัตถุประสงค 1. เพื่อศึกษาวิธีการสื่อสารภายในองคการและความคิดเห็น ตอการสื่อสารภายในองคการของการประปานครหลวง 2. เปรียบเทียบระดับความคิดเห็นตอการสื่อสารภายในองค การของพนักงานการประปานครหลวง ตามปจจัยสวน บุคคลและวิธีการสื่อสารในองคการ
วรรณกรรมที่เกี่ยวของ ความสําคัญของการสื่อสารในองคการ หากองคการขาดระบบการสื่อสารที่ดีอาจทําใหองคการ ไมสามารถดําเนินงานไดหรือดําเนินงานไมตรงตาม เปาหมาย เพราะการสื่อสารเปนเครื่องมือเชื่อมโยงการทํากิจกรรมตางๆ ในองคการ ดังนั้นการสื่อสารจึงมีความสําคัญกับองคการเปน อย า งมาก การสื่ อ สารภายในองค ก ารที่ เ ป น ไปอย า งมี ประสิ ท ธิ ภ าพเหมาะสมกั บ บริ บ ทขององค ก าร จะนํ า พา องคการไปสูเปาหมายไดเปนผลสําเร็จ
วรรณกรรมที่เกี่ยวของ (ตอ) วิธีการสื่อสารที่ใชในองคการ 1. วิธีการสื่อสารดวยวาจา 2. วิธีการสื่อสารดวยลายลักษณอักษร 3. วิธีการสื่อสารดวยการใชเทคโนโลยี
วรรณกรรมที่เกี่ยวของ (ตอ) ความคิดเห็นตอการสื่อสารภายในองคการ
Down และ Hazen ไดสรางมาตรวัดความคิดเห็นซึ่งมี 8 องคประกอบ คือ 1. ภาพรวมทางองคการโดยทั่วไป 2. ขอมูลปอนกลับสวนตัว 3. การประสานหลอหลอมทางองคการ 4. การสื่อสารกับผูบังคับบัญชา 5. บรรยากาศของการสื่อสาร 6. การสื่อสารตามแนวนอน 7. คุณภาพของสื่อ 8. การสื่อสารกับผูใ ตบังคับบัญชา
วรรณกรรมที่เกี่ยวของ (ตอ) ปจจัยที่มีอิทธิพลตอความคิดเห็น 1.เพศ 2.อายุ 3.ระดับการศึกษา 4.สถานภาพหรือระดับตําแหนง 5.ระยะเวลาของการทํางาน
วิธีการดําเนินการวิจัย ประชากรและกลุมตัวอยางที่ใชในการวิจัย ขั้นที่ 1: คํานวณหาขนาดตัวอยางที่เหมาะสม (Sample size) โดยใชสูตรตอไปนี้ สูตร n =
N = 4,003 1+N(e)2 1+4,003(0.05)2
= 364 คน
วิธีการดําเนินการวิจัย (ตอ) ขั้นที่ 2: หาจํานวนพนักงานที่ตองการแตละตําแหนงดวยการสุม ตัวอยางแบบสัดสวน (Proportional Sampling) กลุมตัวอยาง ประกอบดวย ผูบริหาร,นักวิชาการ 8 คน หัวหนางาน 93 คน เสมียนพนักงานและพนักงานวิชาชีพ 263 คน
วิธีการดําเนินการวิจัย (ตอ) ขั้นที่ 3:
ทําการสุมตัวอยางตามวิธีการสุมตามความสะดวก (Convenience Sampling) และแจกแบบสอบถามตาม จํานวนกลุมตัวอยางในแตละกลุมที่กําหนดไว
วิธีการดําเนินการวิจัย (ตอ) เครื่องมือที่ใชในการวิจัย การวิจัยในครั้งนี้ใชแบบสอบถามในการรวบรวมขอมูล ซึ่งประกอบดวย 3 สวน ดังนี้ สวนที่ 1 เกี่ยวกับปจจัยสวนบุคคลของพนักงาน จํานวน 5 ขอ สวนที่ 2 เกี่ยวกับวิธีการสื่อสารในองคการ จํานวน 17 ขอ ส ว นที่ 3 เกี่ ย วกั บ ความคิ ด เห็ น ต อ การสื่ อ สารภายในองค ก าร จํานวน 30 ขอ
วิธีการดําเนินการวิจัย (ตอ) การตรวจสอบเครื่องมือ 1. การหาความเที่ยงตรง (Validity) 2. การหาความเชื่อมั่น (Realiability) ไดคาความเชือ่ มัน่ ดังนี้ ตอนที่2 วิธีการสื่อสารภายในองคการ เทากับ 0.842 ตอนที่ 3 ความคิดเห็นที่มีตอการสือ่ สารภายในองคการ เทากับ 0.892
วิธีการดําเนินการวิจัย (ตอ) การวิเคราะหขอมูล 1.
การวิเคราะหสถานภาพและวิธีการสื่อสารใชสถิติพรรณนาโดย คํานวณเปน คารอยละ คาเฉลี่ย และสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน 2. การวิเคราะหความแตกตางของความคิดเห็นตอการสื่อสารภายใน องคการระหวางเพศชายและเพศหญิง ใชการทดสอบ t (t-test Independent) 3 การวิเคราะหความแตกตางของความคิดเห็นตอการสื่อ สารภายใน องค ก ารที่ มี อายุ ระดั บ การศึ ก ษา ระดั บ ตํ า แหน ง ระยะเวลาการ ปฏิ บั ติ ง านในองค ก ารและวิ ธี ก ารสื่ อ สารที่ แ ตกต า งกั น ใช ก าร วิเคราะหความแปรปรวนทางเดียว(One–Way Analysis of Variance)
ผลการวิจยั ตารางที่ 1: ระดับการปฏิบัติการเกี่ยวกับวิธกี ารสื่อสาร การประปา นครหลวง วิธีการสื่อสารภายในองคการ 1. วิธีการสื่อสารดวยวาจา ทกสาสา
Mean S.D.
ระดับ
2.84
1.09 ปานกลาง
2. วิธีการสื่อสารดวยลายลักษณอักษร 2.56
1.17 ปานกลาง
3. วิธีการสื่อสารโดยใชเทคโนโลยี
1.43 ปานกลาง
2.59
ผลการวิจยั (ตอ) ตารางที่ 2: ระดับความคิดเห็นตอการสื่อสารภายในองคการ การประปานคร หลวง ความคิดเห็นตอการสื่อสารภายในองคการ 1. ภาพรวมขององคการโดยทั่วไป ...ก.กกกก 2. ขอมูลปอนกลับสวนตัว กกกกกกกกกกกก 3. การประสานหลอหลอมทางองคการ กก 4. การติดตอสื่อสารกับผูบังคับบัญชา กกกกก 5. บรรยากาศของการสื่อสาร กกกกกกกกกกก 6. การสื่อสารตามแนวนอน กกกกกกกกกกกก
Mean 2.81 2.20 2.21 2.27 2.72 2.51
S.D. 0.78 0.82 0.84 0.69 0.85 0.78
ระดับ สูง สูง สูง สูง สูง สูง
7. คุณภาพของสื่อ
2.54
0.66
สูง
กกกกกกก
ผลการวิจยั (ตอ) ตารางที่ 3: ผลการทดสอบความแตกตางตามปจจัยสวนบุคคลตอ ความคิดเห็นที่มีตอ การสื่อสารภายในองคการ ปจจัยสวนบุคคล t F Sig. 1. เพศ dddddddddddddddddd 1.65 - 0.040* 2. อายุ dddddddddddddddddd 0.790 0.149 3. ระดับการศึกษา dddddddd 0.963 0.383 4. ระดับตําแหนง ddddddddd - 18.471 0.000* 5. ระยะเวลาในการปฏิบตั ิงาน 0.769 0.546
ผลการวิจยั (ตอ) ตารางที่ 4: ผลการทดสอบความแตกตางตามปจจัยสวนบุคคลตอ ความคิดเห็นที่มีตอ การสื่อสารภายในองคการ ปจจัยสวนบุคคล
1. เพศ dddddddddddddddddd 2. อายุ dddddddddddddddddd 3. ระดับการศึกษา dddddddd 4. ระดับตําแหนง ddddddddd 5. ระยะเวลาในการปฏิบตั ิงาน
ความแตกตางของระดับความคิดเห็นตอการ สื่อสารภายในองคการ
ผลการวิจยั (ตอ) ตารางที่ 5: ผลการทดสอบความแตกตางตามวิธีการสื่อสารตอ ความคิดเห็นที่มีตอ การสื่อสารภายในองคการ วิธีการสื่อสารภายในองคการ
F
Sig.
1.วิธีการสื่อสารดวยวาจา กกกกกกก
4.160
0.000*
2. วิธีการสื่อสารดวยลายลักษณอักษร
1.889
0.020*
3. วิธีการสื่อสารโดยใชเทคโนโลยี ก
3.990
0.000*
ผลการวิจยั (ตอ) ตารางที่ 6: ผลการทดสอบความแตกตางตามวิธีการสื่อสารตอ ความคิดเห็นที่มีตอการสือ่ สารภายในองคการ ปจจัยสวนบุคคล
1.วิธีการสื่อสารดวยวาจากก 2. วิธีการสื่อสารดวยลาย ลักษณอักษร.ก. . 3. วิธีการสื่อสารโดยใช เทคโนโลยี . .
ความแตกตางของระดับความคิดเห็นตอการ สื่อสารภายในองคการ
สรุปและอภิปรายผล 1. พนักงานสวนใหญมีความคิดเห็นโดยรวมวาใชวิธีการสื่อสารทุก วิธีอยูในระดับปานกลาง 2. พนักงานเพศชายและเพศหญิงมีระดับความคิดเห็นตอการสื่อสาร ภายในองคการแตกตางกันที่ระดับนัยสําคัญทางสถิติที่ .05 โดย เพศชายมีความคิดเห็นตอการสื่อสารภายในองคการสูงกวา
สรุปและอภิปรายผล (ตอ) 3.
พนักงานที่มีอายุแตกตางกันมีระดับความคิดเห็นตอการสื่อสาร ภายในองคการไมแตกตางกันที่ระดับนัยสําคัญทางสถิติที่ .05 4. พนักงานที่มีระดับการศึกษาแตกตางกันมีระดับความคิดเห็นตอการ สื่อสารภายในองคการไมแตกตางกันที่ระดับนัยสําคัญทางสถิติที่ .05 5. พนักงานที่มีระดับตําแหนงที่แตกตางกันมีระดับความคิดเห็นตอการ สื่อสารภายในองคการแตกตางกันที่ระดับนัยสําคัญทางสถิติที่ .05 โดยผู บ ริ ห าร นั ก วิ ช าการมี ค วามคิ ด เห็ น แตกต า งกั บ หั ว หน า งาน พนักงานวิชาชีพและเสมียนพนักงาน
สรุปและอภิปรายผล (ตอ) 6. พนักงานที่มีระยะเวลาการปฏิบัติงานในองคการที่แตกตางกันมี ระดับความคิดเห็นตอการสื่อสารภายในองคการไมแตกตางกันที่ ระดับนัยสําคัญทางสถิติที่ .05 7. พนักงานที่มีวิธีการสื่อสารดวยวาจาที่แตกตางกันมีระดับความ คิดเห็นตอการสื่อสารภายในองคการแตกตางกันที่ระดับนัยสําคัญ ทางสถิติที่ .05 โดยวิธีการสื่อสารดวยวาจาในระดับปานกลาง แตกตางกับระดับมากที่สุด
สรุปและอภิปรายผล (ตอ) 8. พนักงานที่มีวิธีการสื่อสารดวยลายลักษณอักษรที่แตกตางกันมีระดับ ความคิ ด เห็ น ต อ การสื่ อ สารภายในองค ก ารแตกต า งกั น ที่ ร ะดั บ นัยสําคัญทางสถิติที่ .05 โดยวิธีการสื่อสารดวยลายลักษณอักษรใน ระดับมากที่สุดแตกตางกับระดับนอยและปานกลาง 9. พนักงานที่มีวิธีการสื่อสารโดยการใชเทคโนโลยีที่แตกตางกันมี ระดับความคิดเห็นตอการสื่อสารภายในองคการแตกตางกันที่ระดับ นัยสําคัญทางสถิติที่ .05 โดยวิธีการสื่อสารโดยการใชเทคโนโลยีใน ระดับนอยแตกตางกับระดับปานกลาง มากและมากที่สุด และระดับ ปานกลางแตกตางกับระดับมากและมากที่สุดอีกดวย
สรุปและอภิปรายผล (ตอ) จากผลการวิจัยแสดงใหเห็นวา พนักงานมีการสื่อสารกัน มากและมี วิ ธี ก ารสื่ อ สารที่ ห ลากหลาย พนั ก งานมี ค วาม คิดเห็นวาการประปานครหลวง มีการสื่อสารที่มีศักยภาพ ปจจัยที่ทําใหมีความคิดเห็นตอการสื่อสารภายในองคการ แตกตางกันที่ระดับนัยสําคัญทางสถิติที่ .05 คือ เพศ ระดับ ตํ า แหน ง วิ ธี ก ารสื่ อ สารด ว ยวาจา วิ ธี ก ารสื่ อ สารด ว ยลาย ลักษณอักษรและวิธีการสื่อสารโดยการใชเทคโนโลยี
สรุปและอภิปรายผล (ตอ) เพศมี ผ ลต อ พฤติ ก รรมการเป ด เผยตนเองอย า ง ตรงไปตรงมา เพศชายมักจะมีปฏิกิริยาตอบสนองที่รวดเร็ว ตอการติดตอสื่อสาร นอกจากนี้พฤติกรรมของหัวหนาที่เปน เพศชาย ผู ใ ต บั ง คั บ บั ญ ชามั ก จะมี ก ารสื่ อ สารแบบเป ด เผย ตรงไปตรงมามากกว า เพศหญิ ง อย า งไรก็ ต ามพนั ก งาน สวนมากมักจะมีความพอใจในการสื่อสารสูงเมื่อไดคุยกับ ผูบังคับบัญชาที่เปนเพศเดียวกับตนเองเพราะเพศเดียวกันมี แนวโนมที่จะมีมุมมองไปในทางเดียวกัน
สรุปและอภิปรายผล (ตอ) การใชวิธีการสื่อสารดวยวาจาพนักงานอาจจดจําขาวสาร ไดไมครบถวนหรืออาจไมตรงกัน การใชการสื่อสารดวยเทคโนโลยีของพนักงานเกิดตาม ความสนใจและเข า ไปดู ข า วสารในองค ก ารที่ แ ตกต า งกั น เพราะพนั ก งานอาจมี ค วามสนใจที่ แ ตกต า งกั น เกิ ด ความ คิดเห็นแตกตางกัน
ขอเสนอแนะจากการวิจัย การประปานครหลวงควรปรั บ ปรุ ง การสื่ อ สารใน องคการใหสอดคลองกับวิธีการและเครื่องมือในการสื่อสาร กับพนักงานที่มีความแตกตางกันทั้งดานเพศ ระดับตําแหนง วิธีการสื่อสารและควรใชการสื่อสารดวยวาจาและการสื่อสาร ดวยลายลักษณอักษรควบคูไปดวยกัน ปรับปรุงและพัฒนา เครื่องมือสื่อสารที่ใชในองคการใหมีคุณภาพ
ขอเสนอแนะการวิจัยครัง้ ตอไป ควรศึกษาปจจัยอื่นที่มีผลตอความคิดเห็นตอการสื่อสาร ภายในองคการเพิ่มขึ้น เพื่อที่จะเปนประโยชนตอการปรับปรุง การสื่อสารภายในองคการใหเกิดประสิทธิผลสูงสุด ควรมีการศึกษาขอมูลโดยการสังเกตแบบมีสวนรวม การ สัมภาษณพนักงานเพื่อใหไดขอมูลในเชิงลึกมากขึ้น
The end Thank you