We zien toekomst in deze stad!
p2
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
Voorwoord Het succes van Facebook, Twitter en Google, de verkiezingsoverwinning van president Obama, de Groene Revolutie in Iran; het zijn allemaal tekenen dat jonge mensen betrokken zijn. Ze beïnvloeden de toekomst van bedrijven, steden en landen. Overal ter wereld, dus ook in Rotterdam. Vanuit die betrokkenheid is deze visie ontstaan. Een visie op de toekomst van Rotterdam, zoals wij, de R’damse Nieuwen, die zien. Met meer dan honderd generatiegenoten namen we de afgelopen acht maanden regelmatig vrij van werk en studie om met elkaar en met de besluitvormers van de stad, na te denken over Rotterdam. We hebben met elkaar gemeen dat we van deze stad houden en dat we haar sterker willen maken. Onze visie is soms onorthodox, maar altijd authentiek en recht uit het hart.
en netwerken van haar bewoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties. De visie beschrijft een stad die bruist en tegelijkertijd veilig is, omdat Rotterdammers sámen het leven vieren. Iedereen mag zich op zijn eigen manier uiten en echtheid wordt erg gewaardeerd. In deze visie staan wij, de Rotterdammers, centraal. Wij maken de economie, wij moeten allemaal meedoen en de kans krijgen ons te ontwikkelen. Graag bedanken we alle betrokken stakeholders, de burgemeester en wethouders, Jenny Shipley, maar ook Ruud Lubbers en de andere leden van het comité van aanbeveling en de EDBR, voor hun vertrouwen en steun bij dit inspirerende project. Dat we fouten mogen maken en hiervan kunnen leren, heeft het project enorm versterkt en bijgedragen aan het succes.
De visie pleit voor een duurzame, regionale economie, waarin we onze doelen bereiken door samen te werken en naar elkaar te luisteren. In deze economie profiteert de regio optimaal van de energie, kennis
Stef van Dongen (voorzitter YoungEDBR), Jerome Severin (vice-voorzitter), Noortje Brouwers (vice-voorzitter), Martijn Waalboer (projectleider vanuit YoungEDBR), Kevin Amstelveen, Kenneth Asporaat, Emile Barendregt, Esra Bayram, Thomas Bijen, Jennifer Blackman, Pascal Blinker, R.A. Bryson, Rafael Bueno de Mesquitas, Dries Calcoen, Brian Cheung, Richard van Cleeff, Charlie Dée, Leela Deretta, David Dooghe, Pim Dumans, Fadjiwa Faber, Iris van Gelder, Patty Golsteijn, Daan Hakkenberg, Chanella
Hodge, Claire Hofstede, Sohrab Hosseini, Jaap Huijgen, Bob Jansen, Jeffrey Jansen, Bert-Jan Karrenbeld, Niels Kastelein, Jessica Keetelaar, Daniël de Keizer, Frans van Lavieren, Ben de Liema, Winston Lieveld, Xiaoying Liu, Nienke van Lutterveld, Jennifer Mancebo Flores, Omar Meye, Maarten Mieras, Wouter Moekotte, Yuro Moniz, Natascha Moreira Santos, Andrea Moreira Santos, Osman Munir, Jarein Oberoi, Mohamed Oiskhiri, Iris Pita, Arjan Qhutballah, Sabrina Rahmawan-Huizenga, Michel Ribbens,
Winke Rintjema, Lies Roest, Kim van ’t Sant, Eline Scheele, Dirk Scheele, Jan Scheper, Sylvia Seidelmann, Glenn Severin, Murid Siawash, Patty Siemes, Charl Smit, Harald Sniekers, Simone Sodirijo, Lisa van der Sommen, Robbert Starke, Eumirel Stjeward, Angelique van Tilburg, Elfie Tromp, Bjorn Tsie Chin Jong, Terence Tyron, Marianne van de Velde, Arie Verheij, Jeffrey Vonk, William Voorberg, Berny de Vries, Michael Warmelink, Marlous Wessels, Anne Westendorp.
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
Leeswijzer
Wij, de jongeren in Rotterdam, zijn trots op onze stad. We voelen ons Rotterdammers en willen niets liever zijn dan dat. Geen wonder dat R’damse Nieuwe, het project dat Rotterdamse jongeren uitnodigt bij te dragen aan de toekomst van hun stad, een groot succes is geworden. Met meer dan honderd generatiegenoten en met de stakeholders in de stad, hebben we de afgelopen acht maanden intensief samengewerkt.
1 p3
Het doel: een duidelijke visie op de toekomst van Rotterdam formuleren. Dit document is een verslag van dat proces; lees het als een handvest van de eerste generatie R’damse Nieuwe. De visie op de toekomst van Rotterdam is te lezen op www.rdamsenieuwe.nl
DE INHOUD In hoofdstuk 2 stellen we ons voor: wat is R’damse Nieuwe? Wat doen we, waarom en hoe?
In hoofdstuk 3 lees je, aan de hand van zes thema’s, hoe R’damse Nieuwe de toekomst van de stad ziet. Ieder thema beschrijft hoe de situatie nu is en hoe wij willen dat die er in de toekomst uit zal zien.
Hoofdstuk 4 laat zien hoe die dromen werkelijkheid kunnen worden. We nodigen gemeente en stakeholders uit om met ons de zes thema’s uit te werken.
Om de praktijk te verduidelijken, worden in hoofdstuk 5 twee concrete cases toegelicht.
p4
Voor meer beeldmateriaal ga naar www.rdamsenieuwe.nl
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
R'damse Nieuwe Wie zijn wij? R’damse Nieuwe is een community van gedreven Rotterdamse jongeren tussen 18 en 30 jaar, opgestart door de Young Economic Development Board Rotterdam (YoungEDBR).1 Met ruim honderd generatiegenoten hebben we een toekomstvisie op de stad gemaakt en gekeken wat er moet gebeuren om van die visie werkelijkheid te maken. Daarvoor hebben we ontmoetingen gehad met het college van burgemeester en wethouders en andere belangrijke stakeholders. Samen ontdekten we welke thema’s wij, jongeren, belangrijk vinden voor de toekomst van Rotterdam en hoe we die thema’s kunnen vertalen naar (economisch) beleid. Vanaf nu kunnen alle Rotterdamse jongeren en stakeholders dus investeren in de toekomst van hun stad en op gelijkwaardige basis meedoen, meedenken en meebeslissen. Waarom R’damse Nieuwe? Jongeren zijn op zoek naar zichzelf en naar antwoorden. Daar komt de onovertroffen eigenschap uit voort dat ze de wereld willen verbeteren. En dat is nu net hard nodig. Met R’damse Nieuwe wil YoungEDBR af van het traditionele, statische proces van adviseren. Nu gaat het vaak zo: er wordt een vraag gesteld door een wethouder, die vraag wordt doorgaans zonder de betrokkenheid van de vraagsteller uitgedacht door de YoungEDBR en haar netwerk, er komt een schriftelijk advies aan de vraagsteller, en een half jaar later wordt daar weer schriftelijk op gereageerd. Er is te weinig interactie en het is vaak onduidelijk wat er met de resultaten gebeurt. De YoungEDBR wil dat proces veranderen: jongeren moeten met de besluitvormers in de stad meedenken, doen en beslissen. Dat het mogelijk is, lees je hier; deze toekomstvisie is een weergave van het succesvolle proces dat we samen met de besluitvormers hebben doorlopen. Waarom Rotterdam? Rotterdam is een unieke stad, want met 160.000 jongeren tussen 12 en 30 jaar, is het de enige grote stad in Nederland die verjongt in plaats van vergrijst. De 174 culturen die er wonen, werken en verblijven, maken van Rotterdam bovendien een blauwdruk van het Nederland van de toekomst. R’damse Nieuwe wil een stad waar iedereen 1 De YoungEDBR adviseert het college van burgemeester en wethouders van Rotterdam op het gebied van economische ontwikkeling. De YoungEDBR is initiatiefnemer, organisator
2 p5
mee kan doen. En omdat wij de jeugd zijn en de jeugd de toekomst heeft, beginnen we nu alvast met het verwezenlijken van die droom. Onze toekomst begint namelijk vandaag.
pen en problemen in de stad. De visie wordt hierdoor steeds verder uitgediept en concreter. Uiteindelijk komen we, samen met de stakeholders van de stad, steeds dichter bij een daadwerkelijke invulling van de toekomst van Rotterdam.
Wat hebben we gedaan? Het begin In juni 2009 heeft de YoungEDBR vijftien gedreven jongeren gevraagd de kern te worden van wie wij zijn: ‘de R’damse Nieuwe community’. De opdracht aan deze vijftien pioniers luidde: versterk de community met toonaangevende generatiegenoten. Dit gebeurde door middel van een nominatiecampagne: jongeren konden aangeven wie zij als vertegenwoordiger van hun netwerk zien. Uiteindelijk deden meer dan honderd jongeren tussen de 18 en 30 jaar mee, die een bijdrage willen leveren aan en een mening hebben over hun stad. Die jongeren, dat zijn wij. We komen uit alle hoeken van Rotterdam, met verschillende opleidingsniveaus en uiteenlopende achtergronden. We hebben gemeen dat we binnen ons sociale netwerk een leiderschapsrol vertolken. Denk maar aan een voetballer die door de jongens uit de buurt als rolmodel wordt gezien, een student die erg actief is binnen zijn vereniging of een usual suspect van justitie, die eigenlijk wel wil, maar steeds opnieuw de fout ingaat. Ook toonaangevende bloggers en medewerkers van populaire winkels deden mee. Kortom: er ontstond een dwarsdoorsnede van ambitieuze bepalers. Aan de slag Ruim 120 van ons deden mee in sessies. Tijdens die bijeenkomsten bespraken we in verschillende samenstellingen onze individuele dromen en angsten over de stad waarin we leven. Ook werd ons gevraagd naar de belangrijkste trends en ontwikkelingen die we om ons heen zien, dichtbij en verder weg. Uit de uitkomsten van al die gesprekken, ontstond een duidelijk beeld van onze drijfveren. Samen met een externe specialist, hebben we deze input uitgewerkt tot zes thema’s, die laten zien hoe Rotterdamse jongeren naar de toekomst van hun stad kijken. Vervolgens werden er bijeenkomsten georganiseerd waarin we met bedrijven en instellingen in de stad spraken en ideeën bedachten. Hierin werd, naar aanleiding van de zes thema’s, dieper ingegaan op concrete onderweren intermediair van R’damse Nieuwe. Daarnaast bewaakt ze de kwaliteit van de resultaten.
Wat heeft het opgeleverd?
Hoe gaan we verder?
De visie die je in het volgende hoofdstuk kunt lezen, is een levend document dat met iedere nieuwe vraag van een stakeholder concreter wordt. We willen dan ook doorgaan met de co-creatie-sessies en zo de verschillende onderdelen uit de visie verder uitwerken tot innovatieve oplossingen en projecten.
Visie In de eerste plaats heeft R’damse Nieuwe een toekomstvisie op de stad opgeleverd: een blik op de toekomst, zoals wij, de jongeren, die zien. Die visie gaat niet over alles, maar over zaken die ons bezighouden, waarbij wij betrokken willen zijn. De visie wordt aan de hand van zes thema’s beschreven in hoofdstuk 3.
Daarom gaan we in 2010 in ieder geval verder bouwen aan onze community. Naast het organiseren van bijeenkomsten, komt er een online platform, speciaal voor R’damse Nieuwe; een virtueel werkplatform waar jongeren, stakeholders en partners met elkaar kunnen werken aan vraagstukken voor de toekomst van Rotterdam.
Co-creatie Een ander winstpunt van R’damse Nieuwe is dat we uitvoerig hebben kunnen experimenteren met een proces dat we ‘co-creatie’ noemen. Deze vorm van dialoog hebben we gebruikt tijdens de sessies met bedrijven en organisaties. Hierdoor zijn steeds meer beslissers bekend met deze werkvorm en wordt cocreatie meer en meer toegepast bij beleidsontwikkeling. Door het gebruik van co-creatie kunnen jongeren écht meebeslissen en zijn we meer betrokken bij de besluitvorming in onze stad.
We gaan minimaal drie onderdelen van de visie samen met betrokken stakeholders verder uitwerken. We nodigen daarom stakeholders uit om delen van de visie op te pakken en ze verder met ons aan te pakken. Van hen verwachten we evenveel toewijding als van onszelf. Als er een beroep op ons wordt gedaan, willen we dat er voor het onderwerp aandacht is van de directie, dat er capaciteit van medewerkers wordt vrijgemaakt, dat er co-financiering ter beschikking wordt gesteld om het proces mogelijk te maken en natuurlijk dat er met de uitkomst van het proces ook echt iets gebeurt.
Human capital Ook een grote meerwaarde: dankzij R’damse Nieuwe beseffen wij hoe belangrijk wij zijn voor de Rotterdamse economie en de samenleving van morgen. Wij zijn het human capital van de stad. We eisen die rol dan ook op en zijn niet bang om gemeente, non-profit organisaties en bedrijven op problemen te wijzen die ons aangaan. We willen bij het oplossen van die problemen worden betrokken. Community Misschien wel de grootste winst van R’damse Nieuwe: er is een bloeiende community ontstaan van jongeren met een bepalende rol binnen allerlei netwerken, die mee willen denken over de toekomst van de stad. Deze community is een waardevolle schakel tussen de mensen die de beslissingen nemen en die andere 160.000 Rotterdamse jongeren, die ook invloed willen hebben op de ontwikkeling van hun stad. Door het open karakter van onze community is het altijd mogelijk je aan te sluiten.
“Rotterdam wordt een supermetropool. Succes voor de happy few, is succes voor de rest. De bewoners zullen zelf hun handen uit de mouwen moeten steken en niets verwachten van anderen. Dat klinkt hard, maar het is wel echt. En het is in Rotterdam nooit anders geweest.�
John Tillema: bijeenkomst R'damse Nieuwe
01.08.2009
3 p8
Voor je liggen de zes thema’s die R’damse Nieuwe wil aanpakken. Nogmaals: de visie omvat niet alles wat er in de stad gebeurt. Het zijn de onderwerpen die wij het belangrijkst vinden, die als eerste moeten worden aangepakt en waarbij we betrokken willen zijn. Ieder thema beschrijft eerst de situatie zoals wij die nu ervaren, gevolgd door de situatie zoals die in de toekomst zou moeten zijn.
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
Thema's voor de toekomst haar nek uit te steken en verantwoordelijkheid te nemen voor haar acties.
De nieuwe wereldstad
In Rotterdam werken we samen aan de groenste regio van de wereld. R’damse Nieuwe ziet een economisch systeem dat aan het einde van haar levenscyclus is. We zien een falend onderwijssysteem dat internationaal niet kan concurreren, een gevestigde orde die niet loskomt van vastgeroeste denkpatronen en niet van gemaakte fouten leert. We zien bovendien een planeet die op koortsachtige wijze aangeeft dat de grenzen van haar herstellend vermogen zijn bereikt. We hebben behoefte aan een nieuwe manier van denken en doen. Het is tijd voor een economie die gekenmerkt wordt door duurzaamheid, creativiteit, flexibiliteit, betrokkenheid en gezamenlijke verantwoordelijkheid. Waar staan we? Wij merken dat de toekomst minder voorspelbaar en maakbaar is dan ooit werd gedacht. We verliezen de controle die we dachten te hebben op de wereld om ons heen. De economische macht verschuift naar landen als India, China en Brazilië, technologische ontwikkelingen volgen elkaar steeds sneller op en economische systemen zijn inmiddels zo complex, dat we ze niet meer kunnen begrijpen, laat staan besturen. Het enige wat we zeker weten, is dat alles voortdurend verandert. Crisis Wij zien niet alleen een financiële en economische crisis, maar ook een energie-, voedsel-, water- en klimaatcrisis. Dit is voor ons een duidelijk teken dat er iets structureel misgaat in de manier waarop wij leven. Ons systeem lijkt op een zo goedkoop mogelijke manier, zoveel mogelijk afval te willen produceren. Ook gaan we er met z’n allen vanuit dat grondstoffen, energie en goedkope arbeid onbeperkt beschikbaar zijn en blijven. De gevestigde orde staat erbij en kijkt ernaar. Bedrijven blijven tegen beter weten in vasthouden aan hun core business: zoveel mogelijk winst maken. De financiële wereld leert niet van haar fouten. En de overheid? Die zoekt verkrampt naar haar rol, maar is te bang om
Kansen R’damse Nieuwe vindt dat het momenteel vooral aan lef ontbreekt. Want als we proberen alles te houden zoals het is, zijn we in economisch, maar ook in sociaal opzicht, hopeloos verloren. De wereldeconomie ontwikkelt zich razendsnel, dus overleven lukt alleen als we zelf initiatief en verantwoordelijkheid nemen. We zien de crisis dan ook als een enorme kans om dingen helemaal anders te doen. We zitten in een overgangsfase naar een nieuw systeem, waarin we elkaar kunnen verrijken door ideeën en kennis met elkaar te delen. Vooruitstrevende commerciële bedrijven als Linux, Nokia en Nike hebben dat al veel eerder ontdekt en laten de consument meedenken en innoveren, wat ze enorm veel oplevert. Ook voor de stad Rotterdam is het de hoogste tijd dat pioniers met lef laten zien hoe de economie van de toekomst eruitziet. Het gaat er met name om dat wij, de jongeren, zelf de verantwoordelijkheid nemen en een stoel naast de huidige beslissers opeisen. Waar willen we naartoe? R’damse Nieuwe ziet de nieuwe economie als het menselijk lichaam. Creativiteit, innovatie en kennis vormen het kloppend hart van de nieuwe economie, de Maas is de levensader en een hightech digitale infrastructuur dient als het vaatstelsel waarmee die toegevoegde waarde gedistribueerd en vermarkt wordt. Net als het menselijk lichaam is de nieuwe economie flexibel en in staat zich aan te passen aan veranderende omstandigheden. Egoïstische, kortzichtige roofbouw op het systeem wordt niet langer getolereerd; om optimaal te kunnen blijven presteren, zijn wederzijdse betrokkenheid, verantwoordelijkheid en duurzaamheid cruciale randvoorwaarden. Duurzaamheid R’damse Nieuwe ziet een duurzame, CO2neutrale randstad voor zich. Door creatief te zijn, kunnen we ervoor zorgen dat onze levenskwaliteit niet lager, maar juist hoger wordt. We kunnen bijvoorbeeld een manier bedenken om van ons afval een grondstof te maken. Door slimmer te ontwerpen, kunnen afgedankte producten, verpakkingen en andere vormen van afval, van economische waarde worden. Die beweging is al ingezet; door digitale media wordt bezit steeds minder belangrijk.
Wil je een film zien, dan hoef je geen dvd te kopen, je kunt hem downloaden. Hetzelfde geldt voor muziek. Nieuwe digitale technologieën maken het mogelijk om met 3D-printers zelf fysieke producten te ‘plotten’ met duurzame materialen als grondstof. Heb je een beker nodig: dan print je hem toch? Deze ontwikkelingen gaan een enorme milieubesparing opleveren, mits de industrieën erachter bereid zijn hun oude ideeën los te laten en vooruit te kijken. De Rotterdamse haven, de overheid en het bedrijfsleven in de randstad moeten zich dus op deze nieuwe economische ontwikkelingen voorbereiden. Co-creatie economie De nieuwe economie haakt aan op internationale ontwikkelingen en wordt bottom up vormgegeven. Ondernemers zijn verbonden in netwerken en ontwikkelen producten en diensten in co-creatie met elkaar. R’damse Nieuwe heeft samen met de stakeholders van de stad geëxperimenteerd met co-creatie: een nuttige manier van dialoog, waarbij je vanuit oprechte interesse met elkaar tot innovatieve ideeën komt. Het belang van de groep gaat daarbij altijd boven het eigenbelang. R’damse Nieuwe is ervan overtuigd dat het Rotterdams economisch beleid deze verandering moet aanjagen. Innovatie Innovatie gaat verder dan wat mensen in witte jassen in laboratoria doen; het gaat om anders kijken, anders denken, anders voelen en anders doen. Omdat ontwikkelingen elkaar in razend tempo opvolgen, is op veel gebieden behoefte aan een andere aanpak. In de toekomst is dit voor alle economische sectoren van belang, net als voor politieke, sociale en maatschappelijke systemen en organisaties. Ondernemen R’damse Nieuwe wil een stad waar met lef en daadkracht wordt ingespeeld op de internationale machtsverschuiving. Rotterdam moet een mekka zijn voor startende ondernemers met diverse culturele achtergronden, die creatief, innovatief, internationaal en duurzaam denken. Juist kleine ondernemingen zijn in staat zich aan te passen aan omstandigheden die snel veranderen. Binnenkort beschikt Rotterdam dan ook over het meest concurrerende vestigingsklimaat voor innovatieve ondernemers en starters. Hoe? Door een aantrekkelijk huisvestingsbeleid, aangepaste regelgeving en grote publiek-private fondsen, gericht op het ontwikkelen van duurzame innovaties.
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
De nieuwe wereldstad
De BRUISENDE STAD
De verbonden stad
De GETALENTEERDE stad
p9
De intraculturele stad
De VERBONDEN stad
De TOLERANTE stad
De INTRACULTURELE stad
lees meer over onze thema's op www.rdAMSENIEUWE.NL
De bruisende stad
Rotterdam tikt niet, maar knalt. Jongeren zijn trots op hun stad. Die stad moet groots en meeslepend zijn en je een gevoel van nederigheid geven. Tegelijk moet de stad je uitnodigen om aan te haken en je ermee te identificeren. Je wil er niet in verloren raken, maar er onderdeel van uitmaken. Rotterdamse jongeren willen een stad die bruist en een voortdurende bron van inspiratie is. Er moet ruimte zijn voor expressie zodat je er je sporen kunt achterlaten. Waar staan we? Op een aantal punten is Rotterdam op de goede weg: R’damse Nieuwe is trots op evenementen als het International Film Festival Rotterdam, Wednesday Night Skate, de Museumnacht en De Wereld van Witte de With. Ook internationaal worden we opgemerkt. Café De Witte Aap is door Lonely Planet tot beste bar ter wereld uitgeroepen en het signalerende tijdschrift Wallpaper roemt onze stad om haar design, architectuur en grote diversiteit aan restaurants. We zijn zelfs samen met Berlijn, Istanbul, New York en Seoul genomineerd voor een Wallpaper Design Awards in de categorie 'Best City'. De versteende binnenstad Toch vinden we met name de binnenstad fysiek steeds minder aantrekkelijk. Broedplaatsen verdwijnen, er is nauwelijks vernieuwing in het uitgaansleven en er zijn geen centrale plekken waar we elkaar kunnen ontmoeten. Woonruimte is er voor ons nauwelijks, terwijl kantoorgebouwen, parkeergarages en winkelcentra de binnenstad domineren. Overal zien we staal, glas, beton en systeemplafonds en we vragen ons af: waar is nog ruimte voor echtheid en waar kunnen we ons uiten? De levendigheid is letterlijk en figuurlijk versteend. Spektakelstad Rotterdam heeft zich, net als veel andere steden, de laatste jaren een beetje laten meeslepen door het fenomeen ‘city marketing’: de grootsheid en uniekheid van de stad moet voortdurend in campagnes worden onderstreept. Mega-evenementen moeten ervoor 2 Zie ook: Centraal District Rotterdam: ‘It’s all in the Mixone’, YoungEDBR, 2008
zorgen dat de toeristen toestromen. Rotterdam laat zich leiden door die spektakels; themajaren volgen elkaar op, maar op de lange termijn doet dit niets voor de stad. Sterker nog: vaak leidt het alleen maar tot intern politiek gekibbel en negatieve berichtgeving in de media, waardoor de inwoners van de stad klagen en er niet van kunnen genieten. Het zit niet in het DNA van Rotterdam om te reflecteren, dus varen we mee op de ene na de andere hype. Ook de jongeren zijn de dupe van die focus op grote stadsevenementen, want er is steeds minder ruimte voor kleinschalige, vernieuwende activiteiten. Omdat er weinig geld is en de regels complex zijn, worden veel waardevolle, nieuwe initiatieven in de kiem gesmoord. Ruimte Het gevolg: er is steeds meer van hetzelfde, waardoor de stad anoniemer wordt. De verveling die daaruit voortkomt, leidt tot recalcitrant gedrag en vervelende incidenten. Immers: als je het gevoel hebt niets aan de stad te mogen toevoegen, is voor sommigen het enige creatieve wat je kunt doen, iets kapot maken. Daarom is er ruimte nodig om te kunnen spelen, om te kunnen experimenteren en om je te kunnen uiten. Niet alleen letterlijke ruimte, maar ook ruimte in de regels en de protocollen. Puberaal gedrag Wat R’damse Nieuwe ook opvalt: Rotterdam vergelijkt zich steeds met andere steden. Zodra er iets bedacht wordt dat het gemiddelde provinciestadje ontstijgt, worden uitingen als ‘Manhattan aan de Maas’ of ‘Monaco aan de Maas’ gebruikt om de stad te positioneren. Wij vinden dat puberaal gedrag en doorzien het moeiteloos. Het is belangrijk dat je als organisatie en als stad kunt waarmaken wat je communiceert. Dat je echt bent.
als langs het water. De Kop van Zuid en het centrum worden samen het nieuwe centrum. De Maasoevers moeten een levendige plek worden, met veel kleinschalige en experimentele plekken waar creativiteit en innovatie centraal staan. Een plek bovendien waar alle Rottedammers samen kunnen komen. Wij moeten de Maas niet de rug toekeren. Wij moeten de Maas omarmen. Bruisend Het Central District Rotterdam (het nieuwe stationsgebied) biedt fantastische kansen om met meer hoogwaardige kantoren, winkels en buitenruimte een bruisende ontmoetingsplek te worden, waar de hele stad zich 24 uur per dag thuisvoelt. Dit moet het kloppend hart van de stad worden, maar het gebied kan alleen een 24/7-economie ontwikkelen als er, naast grote (inter)nationale topbedrijven, ook jonge Rotterdamse bedrijven zitten.2 Het jonge talent van Rotterdam moet hier dus ook terecht kunnen. R’damse Nieuwe pleit ook voor meer woonruimte voor jongeren en jonge gezinnen in de binnenstad, zodat de binnenstad verjongt.3 Voorzieningen als een park en speelplekken zijn daarbij belangrijk. Expressie en experiment Rotterdamse jongeren hebben ruimte nodig om zich te kunnen laten zien. De stad moet een open podium zijn voor jonge kunstenaars, creatieven en studenten aan creatieve opleidingen. We moeten niet alleen inzetten op grootschalige mainstream evenementen, maar juist stimuleren dat kleine festivals en individuele vormen van kunst en cultuur in de openbare ruimte plaatsvinden. Daarvoor is andere regelgeving nodig en er moet financieel en letterlijk ruimte voor worden gemaakt. Wij hebben behoefte aan een stad waar levendigheid ook spontaan mag ontstaan.
Ontmoeting Om te beginnen zien wij in Rotterdam een groot verschil tussen noord en zuid: de rivier wordt niet ervaren als levensader maar als een ‘Berlijnse muur’. Er is meer voor nodig dan een paar bruggen om noord en zuid met elkaar te verbinden. Als het aan ons ligt, krijgt het Maasgebied een nieuw gezicht, zowel óp
Broedplaatsen en tijdelijke programmering Broedplaatsen kunnen een grote rol spelen in het verlevendigen van de stad. Dit zijn plekken die niet van bovenaf geregisseerd worden, maar waar je de ruimte hebt om te ontdekken en te experimenteren. Het tijdelijk laten programmeren van leegstaande panden is een andere manier om voor levendigheid in de stad te zorgen. De Rotterdamse binnenstad is bij uitstek een geschikte locatie voor exposities, tijdelijke winkels en andere guerrilla-
In 2008 hebben de Rotterdamse Jongeren Raad en de YoungEDBR in hun gezamenlijke advies ‘Innovatieve woonvormen voor jongeren’
diverse denkrichtingen aangegeven om het woningaanbod voor jongeren in de binnenstad te vergroten.
Waar willen we naartoe?
3
achtige concepten. Er is een begin gemaakt met de programmering van leegstaande winkelpanden, maar dit moet nog veel meer gebeuren. Er zijn genoeg Rotterdamse jongeren met goede ideeën die hier invulling aan kunnen geven, als hun initiatieven gesteund worden vanuit het gemeentelijk beleid. Identiteit R’damse Nieuwe is trots op deze stad en wil haar unieke kwaliteiten laten zien: dat het een innovatieve, jonge, overweldigende en daadkrachtige stad is. Rotterdamse jongeren zijn bereid de concurrentie met andere steden aan te gaan vanuit die unieke kwaliteiten. De stad moet laten zien waar ze voor staat door middel van goed doordachte evenementen. De Rotterdamse identiteit mag sowieso wel wat zichtbaarder worden in de openbare ruimte. Zoals op het videoscherm in het nieuwe Centraal Station waar je kunt zien welke schepen de haven binnenvaren. Het DNA van de stad moet weer voelbaar zijn in het centrum. We moeten laten zien wat het betekent om Rotterdammer te zijn. Succesvolle Rotterdammers, zoals zangeres Sabrina Starke, kunnen daarbij helpen. Zij laat zien dat je in deze stad je droom kunt waarmaken.
De getalenteerde stad
Rotterdam geeft iedereen de kracht om te schitteren. Als jongste stad van Nederland, beschikt Rotterdam over een uniek potentieel aan ‘human capital’: getalenteerde jonge mensen die, nu en in de toekomst, de stad tot een succes kunnen maken. Maar die economie kan alleen groeien als alle jongeren hun talenten kunnen ontwikkelen en vervolgens kunnen verzilveren. Waar staan we? Goede initiatieven als Skill City, RDM Campus en vak-, wijk- en topscholen zijn hard nodig. Rotterdam kampt de laatste jaren met veel dropouts, lage CITO-scores en een lager opleidingsniveau dan in andere grote steden. Veel hoogopgeleide jongeren verlaten de stad na hun studie, omdat ze Rotterdam niet aantrekkelijk vinden of er geen geschikte woon-
p10
plek kunnen vinden. Om jongeren blijvend aan Rotterdam te binden, moet het dus een aantrekkelijke leer- en werkstad worden. Om dat te bereiken, moeten scholen en economische structuren veranderen. Passieloos onderwijs Een ander probleem is dat veel jongeren in het huidige onderwijs hun passie niet kwijt kunnen. Passie is essentieel; het motiveert en geeft richting. Een op maat gesneden onderwijssysteem zou uitkomst bieden, maar in het huidige systeem is dat lastig. Onderwijs is teveel een fabriek geworden met duizenden leerlingen, waardoor individuele aandacht vrijwel onmogelijk is. Verouderd systeem Om te kunnen concurreren met de nieuwe wereldeconomieën, zullen we vooral moeten inzetten op nieuwe kennis en dus op innovatie en creativiteit. Het onderwijssysteem is sterk verouderd en sluit niet aan op de behoeften van een generatie die op een andere manier denkt, doet en leert. Het wordt tijd voor een verbeterd systeem, waarmee we op kwaliteit kunnen concurreren met het buitenland.
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
stad. Deze ondernemingen zijn in staat jongeren aan zich te binden, die de stad tot een succes gaan maken. De aantrekkelijke haven De Rotterdamse haven moet ook zo’n plek zijn waar jonge hoogopgeleiden willen werken. Het haven- en industrieel complex zal ook in de toekomst een belangrijke economische sector blijven voor de stad, maar Rotterdamse jongeren weten vaak niet eens waar de haven ligt. Laat staan dat daar een uitdagende baan te vinden is. Met het verplaatsen van de havenactiviteit naar het westen, verdwijnt de haven uit het stadsbeeld en uit het collectief bewustzijn. Het Havenbedrijf Rotterdam investeert stevig in een nieuw imago en de aansluiting met jongeren, maar het is niet genoeg. Om jongeren weer bewust te maken van de haven, moet de haven haar gezicht laten zien in de stad en aantonen wat haar waarde is voor jongeren. Niet het nostalgische beeld van de opgestroopte mouwen, spierballen en zwaar, smerig werk, maar het beeld van de RDM-campus en een Clean Tech Delta; de haven van de toekomst.
Waar willen we naartoe? Innovatie Rotterdamse jongeren willen zich ontwikkelen en vaardigheden leren die ze kunnen gebruiken in de nieuwe economie. Wij zien hierbij een belangrijke rol weggelegd voor vakmanschap. Dit is het nieuwe poetsen: niet alleen hard werken maar ook leergierig en verantwoordelijk zijn en iets goeds willen afleveren. Hiervoor is een nieuw onderwijssysteem nodig dat aansluit op de laatste ontwikkelingen in bijvoorbeeld nieuwe media. Zelfontplooiing en reflectie zijn in dat onderwijssysteem heel belangrijk. Talentontwikkeling R’damse Nieuwe gaat ervan uit dat je het best functioneert als je doet waar je goed in bent en wat je leuk vindt. Alleen dan kun je je talent optimaal ontwikkelen, je krijgt er meer plezier door en levert zo een grotere bijdrage aan de maatschappij. In het huidige onderwijs krijgen jongeren hiervoor onvoldoende de kans. We willen gebruik maken van jonge Rotterdammers die succesvol zijn op hun vakgebied. Maak ze zichtbaar, geef ze een podium en verbind ze met jongeren in projecten die gericht zijn op talentontwikkeling. Ook docenten krijgen een nieuwe positie: ze gaan optreden als coach en op zoek naar de passie van hun leerlingen. Rotterdamse jongeren beseffen dat dit geen free ride is. Als je iets wil bereiken, moet je er wat voor doen. Binding Jonge hoogopgeleiden vinden wederzijds leren, autonomie en zingeving de belangrijkste waarden in hun werk. Ze werken het liefst in een omgeving waarin ze afgerekend worden op resultaten en zelf kunnen bepalen wat ze doen, hoe ze het doen en wanneer ze dat doen. Rotterdam moet organisaties en ondernemingen aantrekken die dit bieden. Deze organisaties zijn efficiënter, productiever en innovatiever, en drijven de Rotterdamse economie daarmee aan. Dat is niet alleen belangrijk voor die ondernemingen zelf, maar juist ook voor de
rigens niet ten koste van fysieke contacten. Online zoeken we doelgericht contact met gelijkgestemden, maar elkaar op straat of in de kroeg ontmoeten, blijft net zo leuk en belangrijk. In de toekomst zullen die twee werelden niet meer zo los van elkaar bestaan, maar met elkaar vervlochten raken. Vierde dimensie De ‘virtualisering’ van de stad zal ook de relatie woon-werk en woon-studie flink beïnvloeden. Door digitale netwerken is thuis werken en studeren makkelijker. Daardoor hoeven we minder van huis en dat heeft weer invloed op transport en het wegennetwerk. Voor jonge ondernemers is een eigen bedrijfsruimte niet meer vanzelfsprekend. Freelancers werken vanuit huis, in een café of op een andere plek waar draadloos internet beschikbaar is. Hierdoor ontstaat een flexibelere architectuur. We gaan steeds meer merken van het virtuele karakter van de stad. In de toekomst is het heel goed denkbaar dat als je in de kroeg een bijzonder biertje hebt gedronken, je daar een virtuele aantekening van maakt, die de volgende bezoekers met hun smart phone kunnen lezen. Kortom: er ontstaat een vierde, virtuele dimensie in de stad. Waar willen we naartoe?
De verbonden stad
In Rotterdam staan relaties centraal. Tijdens de wederopbouw van Rotterdam lag het accent letterlijk op bouwen. Logisch en hard nodig, maar inmiddels leven we in een andere tijd. Toch wordt er door beleidsmakers nog veel in ‘stenen’ gedacht als het gaat om problemen oplossen. Voor jongeren is dat niet vanzelfsprekend. Zij ervaren dat de stad waar ze leven, valt of staat met de mensen in die stad en de (virtuele) relaties die zij met elkaar aangaan. Waar staan we? In de stad is volop virtueel verkeer in de vorm van informatiestromen, digitale media en persoonlijke netwerken. Wijken en randgemeentes van Rotterdam zijn met elkaar verbonden door een netwerk van informatiesystemen. Zonder zouden zij niet kunnen communiceren, innoveren en produceren. Het virtuele verkeer zorgt ervoor dat fysieke plekken niet meer zo belangrijk zijn. Virtueel kun je iedere plek namelijk linken met andere plekken, overal ter wereld. Als bedrijf of instantie heb je dan ook eigenlijk geen bestaansrecht als je geen site hebt, of niet verbonden bent. Een andere ervaring Digitale media zorgen voor een andere lifestyle. Je ervaart de stad heel anders als je er met je iPod op doorheen wandelt: de muziek brengt je in andere werelden. En als je met je smart phone belt of navigeert, ben je eigenlijk op twee plekken tegelijk. Door social media als Facebook en Twitter ben je 24 uur per dag met anderen verbonden en kun je relaties en vriendschappen vanachter je computer of via je PDA onderhouden en opbouwen. Al die virtuele contacten gaan ove-
Relaties R’damse Nieuwe is niet zo bezig met het onderscheid tussen fysiek en virtueel. Wij zijn vooral geïnteresseerd in de persoonlijke relaties die we op beide manieren kunnen opdoen. Wel hebben we behoefte aan meer dynamische, fysieke ontmoetingsplekken in de stad. Ook een investering in een draadloos internet is een investering in relaties. Het stimuleert netwerkvorming, interactie en betrokkenheid en helpt young urban entrepreneurs om overal in de stad te ondernemen. Betrokkenheid In de virtuele netwerken zien we een kans om jongeren bij de politiek en economie van de stad te betrekken. Daar hebben veel van ons nu weinig vertrouwen in, omdat we merken dat we toch geen invloed hebben. Naast praten, kunnen internet en andere digitale informatiestromen jongeren (en andere burgers) meer betrekken bij het democratische proces. Het beleid is dan voor iedereen volgbaar, je kunt er direct je mening over geven, je hebt direct invloed. Rotterdam wordt dan een stad waarin jongeren actief onderdeel uitmaken van het democratische proces: er wordt geen enkel belangrijk politiek besluit meer genomen zonder dat jongeren meebeslissen.
hun leven en hun vrijheid gebeurt. Verschillen mogen er zijn, zolang er maar een gezamenlijk doel is, waardoor je weet wat het is om Rotterdammer te zijn. Waar staan we? Jongeren voelen zich steeds minder op hun gemak in de stad. Een relatief kleine groep zorgt voor een negatief imago en roept maatregelen over zich af die een veel grotere groep beïnvloeden. Door een incident als in Hoek van Holland, worden veel initiatieven aan banden gelegd en heersen er strikte gedragsregels. Tel daar de selectieve berichtgeving in de media en de politieke afrekencultuur bij op en zo’n incident bepaalt ineens de hele regelgeving. Iedereen lijkt te zijn vergeten dat het in 99 procent van de gevallen gewoon goed gaat. Grimmig Wel merken jongeren dat de sfeer in de stad grimmiger wordt. Ze voelen een verharding ten opzichte van elkaar, maar ook tussen hen en de ordehandhavers. Veel jongeren vinden bijvoorbeeld dat de politie vaak onnodig hard optreedt. Ze hebben daardoor al snel het gevoel dat ze iets misdaan hebben. Ook andere maatregelen werken de verharding in de hand. Het centrum van de stad is voorzien van camera’s. Auto’s met camera’s surveilleren door de wijken. ‘Hangjongeren’ worden weggejaagd door middel van systemen met hoge geluidsfrequenties. Alles natuurlijk om een gevoel van veiligheid te geven, maar voor veel jongeren werkt het averechts. Ze voelen dat ze op hun hoede moeten zijn. Niet gehoord De controlecultuur is erop gericht ongewenst gedrag tegen te gaan. Dat is iets anders dan gewenst gedrag stimuleren of belonen. Beleidsmakers breken hun hoofd over de vraag waarom jongeren ontsporen, maar lijken niet verder te komen dan het geven van labels als ‘raddraaiers’ of ‘tuig’. Een verklaring voor het geweld en de radicalisering blijft uit. In plaats daarvan komen er nog hardere maatregelen. R’damse Nieuwe denkt dat de radicalisering en het geweld voortkomen uit een gevoel van wanhoop. Niemand luistert naar jongeren die anders denken of niet in een hokje passen. Met geweld zeggen deze jongeren: “Hallo, verstaat u mij?! Ook al pas ik niet in uw systeem, ik besta!” Want dat in Rotterdam iedereen welkom is en gehoord wordt, daar merken veel Rotterdamse jongeren weinig van. Je kunt op veel manieren je stem laten horen, bijvoorbeeld via deelgemeentes, maar het gevoel overheerst dat die stem alleen wordt gewaardeerd als hij binnen de huidige norm en gedragsregels past. Als je slim bent, geld hebt en kunt consumeren, dan ben je wat waard. Als je een tienermoeder met een uitkering bent, krijg je het label ‘probleemjongere’ opgeplakt.
De tolerante stad
Waar willen we naartoe?
Rotterdamse jongeren zijn het zat om als probleemgroep te worden benaderd. Ze willen niet alleen dat er naar hen wordt geluisterd, ze willen ook echt meebepalen wat er met
Openheid Rotterdamse jongeren willen leven in een open samenleving. De subculturen die de afgelopen decennia zo belangrijk waren, verdwijnen. Er ontstaan nu scenes die veel vrijer aanvoelen, waar meer verschillende mensen zich in thuisvoelen. In zo’n scene draagt iedereen iets bij,
In Rotterdam vertrouwen we op elkaars verantwoordelijkheid en eigenheid.
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
iedereen inspireert en stimuleert elkaar. Jongeren beseffen dan ook steeds meer dat ze zich niet door anderen in hun creativiteit bedreigd hoeven te voelen. Anderen kunnen je juist helpen vrijer te worden. Voor Rotterdam, met al haar culturen, is openheid en vertrouwen naar elkaar dus enorm belangrijk. Daar kunnen de mooiste dingen uit voortkomen. Gezamenlijke verantwoordelijkheid Dat verlangen naar vrijheid betekent trouwens niet dat er geen grenzen mogen zijn. In de nieuwe scenes worden grenzen alleen niet van bovenaf opgelegd, maar door de leden, steeds opnieuw, zelf gecreëerd. Een product, programma, merk of plek is niet langer van een machthebber, maar van iedereen. Vertrouwen is hierbij het uitgangspunt. Dat staat haaks op de huidige controlecultuur, want die gaat uit van wantrouwen. Als iedereen zijn stem mag laten horen en bijdraagt aan een gezamenlijk product, voelt iedereen zich daar ook verantwoordelijk voor. Je gaat dus niet je eigen wil doordrukken, maar samen op zoek naar het beste resultaat. Er moet voor iedereen een win-win-situatie uitkomen. Echt meebepalen Dit ‘open denken’ heeft ook invloed op de manier waarop jongeren naar de politiek kijken. De ouderwetse, strikte scheiding tussen burger en politiek verdwijnt. Rotterdamse jongeren willen meebeslissen over hun leven en hun vrijheid. Meepraten mogen ze nu vaak ook al, maar daar gebeurt zelden iets mee. Ze zijn klaar met alleen als klankbord fungeren en willen daadwerkelijk meebeslissen. Dat brengt natuurlijk wel verantwoordelijkheden met zich mee. Wij beseffen dat goed. Rotterdammer zijn Tot slot is er behoefte aan leiders die inspireren en visie durven tonen, zonder dwingend of dogmatisch te zijn. Die visie moet ruimte laten voor verschillen en tegelijk invulling geven aan een gezamenlijk doel. Want waar werk je nu eigenlijk met z’n allen aan? Wat betekent het om Rotterdammer te zijn? De verschillen kennen we nu onderhand wel, maar wat bíndt ons? Op deze manier kan een gezamenlijke identiteit ontstaan die maakt dat we, ondanks onze verschillen, in de eerste plaats allemaal Rotterdammer zijn.
De intraculturele stad
Rotterdam ziet verschillen als bron van inspiratie en economische vooruitgang. Meer dan zestig procent van de wereldbevolking woont in steden. Binnen twintig jaar zal dat negentig procent zijn. Al die mensen nemen hun achtergronden en verschillen mee de stad in. Rotterdam verenigt nu al meer dan 170 verschillende culturen. Die diversiteit biedt enorme economische kansen. R’damse Nieuwe zegt: benut ze. Waar staan we? De multiculturele samenleving, zoals politici
4
COS bevolkingsmonitor, oktober 2009
p11
die in de jaren tachtig voor ogen hadden, blijkt niet zo maakbaar als werd gedacht. Waar culturen elkaar ontmoeten, ontstaat energie; zowel positief als negatief. De laatste jaren lijken Nederland, en Rotterdam in het bijzonder, zich vooral te concentreren op de negatieve energie. Door de vaak ronduit vijandige houding in de samenleving en in het politieke debat, krijgen veel jongeren een gevoel van onveiligheid en wantrouwen.
benoemd worden, maar de wijze waarop ze benoemd worden, maakt ze alleen maar groter. Voor de meeste Rotterdamse jongeren is het integratiedebat overigens helemaal niet interessant. Zij zijn opgegroeid met een veelheid aan culturen en zijn eerder geïnteresseerd in waar iemand naartoe wil, dan waar iemand vandaan komt.
Angst Na 11 september en de moorden op Pim Fortuyn en Theo van Gogh, is er een angstcultuur in ons land ontstaan. R’damse Nieuwe vindt het heel belangrijk dat ernstige problemen besproken worden, zowel in het politieke debat als in de media, maar de voortdurende stroom berichten over groepen allochtonen die zich excessief gedragen, wekt vooral de indruk dat elke allochtoon een potentiële crimineel is. Het gevolg: een angstcultuur die steeds meer wordt gevoed en grote groepen jongeren die zich niet meer welkom en gewaardeerd voelen. Politici die moslims met schokkende, populistische uitspraken wegzetten als achterlijk en inferieur, zorgen ervoor dat groepen tegenover elkaar komen te staan. Daardoor radicaliseren sommige moslimjongeren, maar ook rechtsdenkenden die bang zijn dat de Nederlandse identiteit door andere culturen vernietigd wordt. Zij lijken steeds vaker bereid met geweld ‘hun Nederland’ te verdedigen.
Tegenstellingen Volgens R’damse Nieuwe komt de verharding voort uit het denken in tegenstellingen: ‘goed-slecht’, ‘vriend-vijand’, ‘wij-zij’. Op die manier denken is goed om orde te scheppen in een chaotische en complexe samenleving, maar als je die tegenstellingen tegen elkaar uitspeelt en het ene altijd maar belangrijker vindt dan het andere, krijg je een samenleving waarin racisme en onderdrukking gemakkelijk wortel schieten. R’damse Nieuwe roept op om de meerwaarde van diversiteit te onderkennen en verschillen te omarmen als een bron van inspiratie.
Zelfbeeld Op dit moment wordt 47,5% van alle Rotterdammers gerekend tot ‘allochtone Nederlanders’. 4 Bijna de helft van alle inwoners van Rotterdam krijgt dus vrijwel dagelijks te horen dat ze geen volwaardige Rotterdammers zijn. Dat gebeurt op straat, op school en op het werk. In de media en het politieke debat wordt deze boodschap nog een keer bevestigd. Onder deze groep zijn veel jonge kinderen en pubers die hun identiteit nog moeten vormen. Zij krijgen onder andere te horen dat ze inferieur, achterlijk, criminelen, gelukzoekers of potentiële terroristen zijn. Wat doet dat met hun zelfbeeld? En hoe ziet hun beeld van de Nederlandse samenleving er daarna uit? Realiseren politici zich wel wat er met het zelfbeeld van een moslimmeisje, aan de vooravond van haar puberteit gebeurt, als een politicus het over een ‘kopvoddentax’ heeft of zegt dat vrouwen met hoofddoekjes het straatbeeld ‘vervuilen’? Hoe ziet een politieke vluchteling van twaalf zijn toekomst in een maatschappij waar hij voor ‘gelukzoeker’ en ‘luie profiteur’ wordt uitgemaakt? Als iemand religieus fundamentalistisch is en zegt dat je als homo het kwaad vertegenwoordigt, hoe reageer je daar dan op?
Waar willen we naartoe?
De meerwaarde van diversiteit De ‘multiculturele stad’, zoals Rotterdam vaak wordt genoemd, is volgens R’damse Nieuwe een naam zonder betekenis. Het integratiedebat is voor ons geen issue, omdat we met elkaars diverse achtergronden zijn opgegroeid. We kijken daarom naar wie je bent, niet naar waar je vandaan komt. Voor ons is de uitdaging om met elkaar om te gaan. Om verschillende opvattingen niet tot verwijdering en verharding te laten leiden, maar te beseffen dat we anders naar de wereld mogen kijken. En dat die verschillen juist heel inspirerend kunnen zijn. Andere denkbeelden kunnen je eigen wereldbeeld verruimen, je nieuwe inzichten geven. Dat maakt je vrijer. Als je kijkt naar de nieuwe ontwikkelingen in de wereldeconomie, biedt diversiteit enorme kansen. Benut de kennis die je krijgt van die verschillende culturen in je stad, benut al die netwerken en banden die Rotterdammers met andere landen hebben. De stad zal er enorm van profiteren.
Inspireren Het omarmen van verschillen betekent niet dat alle neuzen dezelfde richting op moeten staan. Het gaat om interactie, om elkaar ontmoeten. Je mag het best met elkaar oneens zijn. Het moet zelfs mogelijk zijn om afstand te nemen van iemand met wie je het niet eens bent. Zolang het maar niet tot veroordeling of agressie leidt. De relatie die we met elkaar hebben, moet weer centraal komen te staan. Wij zien in de nabije toekomst plekken in de binnenstad ontstaan, waar jongeren en volwassenen met Weg uit de stad verschillende achtergronden van elkaar leren In de stad Rotterdam is meer dan de helft van en elkaar inspireren. Er moet een cultuur ontalle jongeren allochtoon. Deze groep wegzet- staan waarin verschillen een bron van inspiraten als onvolwaardige Rotterdammers, heeft tie zijn, in plaats van voor conflict zorgen. een vernietigend effect op de economische ontwikkeling van deze stad. Veel van deze jongeren zullen namelijk totaal ongemotiveerd zijn om mee te bouwen aan de toekomst van een stad die hen behandelt als ongewenste, minderwaardige vreemdelingen. Nu al vertrekken hoogopgeleide allochtone jongeren uit Rotterdam, omdat ze zich niet welkom voelen. Nogmaals: de problemen die er zijn, moeten
p14
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
Sharon Laforet: “Er moet een cultuur gaan ontstaan waar iedereen kansen kan krijgen en we ons achter een gezamenlijke visie gaan scharen.”
Daisy da Veiga: “Succesvolle relaties bestaan juist doordat mensen van elkaar verschillen en elkaar kunnen blijven boeien.”
Lonneke van der Noordt: “R’dam: denken met je hart! Iedereen!”
David Dooghe: “Ieder zijn kans op persoonlijke ontwikkeling”
Nina Struik: “Iedereen is voor zichzelf bezig en ziet niet meer wat bindt. Het grote plaatje is totaal zoek. Juist daarom is een goede visie noodzakelijk.“
Aruna Vermeulen: “Geen schaduw samenleving! Alle Rotterdammers in de spotlight”
Maarten Mieras: “Als Rotterdam doorgaat op deze voet dan splijt de stad. Verloedering in combinatie met verharding zullen vele no-go areas opleveren. Er ontstaat een wezenloos, consumptie gedreven binnenstad waar elke creativiteit uit weggezogen is. En polarisatie zal door gebrek aan visie en stigmatisering verder toenemen.”
Robbert Bos: “Een stad waar altijd en voor iedereen wat te beleven is”
Karim Erja: “Als ’t niet kan zoals ’t moet. Moet ’t maar zoals ’t kan. Zolang we ’t maar samen doen!”
Andrea Moreira Santos: “Mensen leven met elkaar”
Glenn Severin: “Rotterdam upgraden, d.m.v. ondernemen!”
Lisa van der Sommen: “Be creative, dare to dream”
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
Hoe gaan we dat doen?
4 p15
Nu we weten hoe de toekomst van Rotterdam er volgens ons uit moet zien, gaan we ervoor zorgen dat het gebeurt. We nodigen daarom Rotterdamse jongeren, experts en stakeholders in de stad uit om onderstaande punten in co-creatie-sessies verder te ontwikkelen en naar de realiteit te vertalen.
De R’damse Nieuwen zeggen toe dat ze, ook in de toekomst, tijd en inspanning zullen leveren om de toekomst van hun stad verder vorm te geven. Ook van de stakeholders wordt die toewijding verwacht. Als zij een beroep op ons doen, verwachten wij dat er voor het onderwerp aandacht is van de directie, dat er medewerkers voor worden vrijgemaakt, dat er co-financiering ter beschikking wordt gesteld en dat wat er uitkomt, ook echt gebeurt.
p16
Co-creatie: meedoen, meedenken en meebeslissen Nog even een korte toelichting op het proces van co-creatie, dat bij R’damse Nieuwe zo belangrijk is gebleken. Het doel van deze vorm van dialoog, is dat de deelnemers gezamenlijk tot plannen en ideeën komen. Co-creatie leidt ertoe dat de uitkomst meer is dan de som der delen: door oprechte interesse in wat iedereen inbrengt, ontstaan onverwachte kruisbestuivingen die leiden tot nieuwe en soms hele innovatieve ideeën. Co-creatie is erop gericht je ervan bewust te maken dat jouw standpunt een visie is en niet de absolute waarheid. Als je je daar eenmaal van bewust bent, ontstaat er meer ruimte om te luisteren naar mensen die misschien iets anders vinden. Respect is volgens R’damse Nieuwe dan ook iemands verschillen accepteren, nadat je je in hem of haar hebt verdiept. Co-creatie gaat door Co-creëren gaat een stap verder dan consulteren; er komen niet alleen betere ideeën uit, jongeren raken ook meer betrokken bij het onderwerp. R’damse Nieuwe wil co-creatie in de stad introduceren en zo een dialoog tussen groepen met verschillende ideeën en achtergronden stimuleren. Speciaal voor strategen en beleidsmakers van gemeente, non-profitorganisaties en ondernemingen, heeft R’damse Nieuwe een handig boekje gemaakt, waarin het proces van co-creatie stap voor stap wordt beschreven. ‘Co-creatie stap voor stap’ is te downloaden via www.rdamsenieuwe.nl.
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
De nieuwe wereldstad Visie: In Rotterdam werken we samen aan de groenste regio van de wereld. R’damse Nieuwe nodigt stakeholders uit om de volgende punten samen aan te pakken: • R’damse Nieuwe wil een heldhaftig, daadkrachtig politiek beleid met als doel een duurzame co-creatie economie waarin iedereen kan meedoen. Dit beleid moet alle sectoren omvatten. Belangrijke punten zijn: toename van elektrisch vervoer, decentralisatie van energieopwekking, volledig duurzaam bouwen, een groene scheepvaart en industrie en dat Rotterdam zelf kan voorzien in haar behoefte aan schone energie. R’damse Nieuwe ziet in de omslag naar een duurzame economie geen verliezen, alleen maar winst. Er zullen bijvoorbeeld nieuwe banen ontstaan. De ecologische crisis moet niet gebruikt worden om mensen bang te maken, maar om mensen te wijzen op mogelijkheden en die te pakken. Daarvoor zijn visie en durf nodig. Daar horen ondernemers, politici, diensten en maatschappelijke leiders bij die het voortouw durven nemen om die noodzakelijke omslag naar duurzaamheid te maken. • R’damse Nieuwe wil dat duurzaamheid in alle curricula van alle onderwijsinstellingen (universiteiten, hogescholen en mbo’s) bovenaan de agenda komt te staan. Het moet vertaald worden naar de individuele onderwijsgebieden van de instellingen en de speerpunten van het economisch beleid van de gemeente Rotterdam. • R’damse Nieuwe wil dat het college van b en w en het Rotterdam Climate Initiative bestaande bedrijven en nieuwe ondernemers in Rotterdam gaan helpen om duurzaam te ondernemen. • R’damse Nieuwe wil er samen met het college van b en w, OBR, RCI en KvK voor zorgen dat Rotterdam over vijf jaar het meest concurrerende vestigingsklimaat heeft voor jonge starters en kleine bedrijven die duurzaam, creatief en innovatief zijn. Wij pleiten daarom voor het ontwikkelen van broedplaatsen in het centrum. Die broedplaatsen moeten niet van bovenaf geregisseerd worden door middel van enorme investeringen, maar gevestigd worden in de vele leegstaande panden in de Rotterdamse binnenstad. Organisaties als SKAR, Locus 010 en Container Properties kunnen hier een belangrijke rol in spelen, omdat zij de vraag kunnen bundelen en leegstaande gebouwen kunnen programmeren. • R’damse Nieuwe wil meer ruimte voor mobiele werkers. We willen, samen met het college van b en w en vastgoedontwikkelaars, gebruik maken van tijdelijk leegstaande panden in het centrum. Voor organisaties als Seats2meet of Solocabines moet het aantrekkelijk worden om zich in Rotterdam te vestigen.
De bruisende stad Visie: Rotterdam tikt niet, maar knalt. R’damse Nieuwe nodigt stakeholders uit om de volgende punten samen aan te pakken: • R’damse Nieuwe wil samen met het college van b en w aan het ‘Bruisende Binnenstad Beleid’ werken. Dit beleid moet ervoor zorgen dat jongeren hun creatieve ei kwijt kunnen in de stad. We willen een klimaat ontwikkelen waar creativiteit bottom-up kan ontstaan en waar jongeren ruimte hebben om zich te uiten. Zo’n nieuw beleid kost tijd, dus zorg dat het kan groeien en begin niet over vier jaar alweer met iets nieuws. Zorg er bovendien voor dat iedereen mee kan delen in het succes. • R’damse Nieuwe pleit ervoor dat het beleid dat zich op de culturele en creatieve sector richt, de komende collegeperiode doorgaat en intensiever wordt. De inspanning moet op dit vlak even groot zijn als de ambitie die is uitgesproken. We zien ook graag wat er uit de inspanningen van de afgelopen jaren is gekomen. • R’damse Nieuwe daagt de Rotterdamse musea, Rotterdamse cultuur-instellingen en het college uit om samen na te denken over de vraag: hoe kunnen Rotterdamse musea en cultuurinstellingen zichtbaarder worden in de openbare ruimte? Het doel daarvan is om nieuwe groepen jongeren aan te trekken. • R’damse Nieuwe is blij met de pilots die gestart zijn om leegstaande (winkel)panden te programmeren. Wij adviseren het college van b en w om meer van dit soort projecten te starten en te beginnen bij de initiatieven die al in de stad leven. Verder wil R’damse Nieuwe dat het college en de vastgoedontwikkelaars in de stad, horeca en entertainment in hoogbouw gaan stimuleren. • R’damse Nieuwe wil, samen met het college en het Havenbedrijf Rotterdam, het Maasgebied een nieuwe functie geven. Zowel op als langs het water. De Kop van
Zuid en het centrum moeten samen het nieuwe centrum worden. De Maasoevers worden dan een levendige plek waar kleinschalige, experimentele initiatieven kunnen plaatsvinden en waar het bruist van creativiteit en vernieuwing. Een plek waar alle Rotterdammers samen kunnen komen. • R’damse Nieuwe wil met het college, de woningbouwcoöperaties en Bureau Binnenstad zorgen dat er in de binnenstad meer woonruimte voor jongeren en jonge gezinnen komt. Alleen zo kan de binnenstad verjongen en dat is belangrijk voor het aantrekken en behouden van jonge studenten en creatieven. • R’damse Nieuwe wil graag het Central District Rotterdam (het nieuwe stationsgebied) als plek zien waar de hele stad zich 24 uur per dag thuisvoelt. En dat de tijdelijke programmering van het Centraal District Rotterdam wordt overgenomen, zodat nu al een buzz ontstaat en er een voorproefje komt van de levendigheid die dit gebied in de toekomst zal gaan uitstralen. • R’damse Nieuwe adviseert het college van b en w om themaprojecten structureler aan te pakken. Sla op wat er is geleerd van succesvolle projecten en ga daar vervolgens mee verder. Een jongerenjaar is bijvoorbeeld een goed initiatief mits de uitvoering ervan niet van bovenaf geregisseerd wordt en het niet blijft bij dat ene jaar. Als het jongerenjaar geen vervolg krijgt, leidt dat eerder tot teleurstelling en cynisme dan dat we er iets mee hebben bereikt. Zorg dat er één organisatie komt die alle themajaren organiseert, zodat het wiel niet steeds opnieuw hoeft te worden uitgevonden.
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
p17
De getalenteerde stad
De verbonden stad
De tolerante stad
De Intraculturele stad
Visie: Rotterdam geeft iedereen de kracht om te schitteren.
Visie: In Rotterdam staan relaties centraal.
R’damse Nieuwe nodigt stakeholders uit om de volgende punten samen aan te pakken:
R’damse Nieuwe nodigt stakeholders uit om de volgende punten samen aan te pakken:
Visie: In Rotterdam vertrouwen we op elkaars verantwoordelijkheid en eigenheid.
Visie: Rotterdam ziet verschillen als bron van inspiratie en economische vooruitgang.
• De ontwikkeling van de stad Rotterdam valt of staat met de ontwikkeling van haar human capital, oftewel de veelbelovende jonge generatie. R’damse Nieuwe adviseert het college van b en w om van talentontwikkeling een hoofdthema in het gemeentelijk beleid te maken. Niet alleen binnen het jongerenbeleid, maar ook binnen het cultuur- en economisch beleid.
• R’damse Nieuwe wil samen met het College, OBR en ondernemers op korte termijn een gratis toegankelijk, draadloos netwerk met stedelijke dekking realiseren. Mede op initiatief van de YoungEDBR is een eerste stap gezet met het project ‘Rotterdam draadloos’, maar dit netwerk biedt helaas nog nauwelijks gebruiksmogelijkheden en heeft slechts beperkte dekking.
R’damse Nieuwe nodigt stakeholders uit om de volgende punten samen aan te pakken:
R’damse Nieuwe nodigt stakeholders uit om de volgende punten samen aan te pakken:
• R’damse Nieuwe wil in dialoog met het college om iets te doen aan het angstige politieke beleid. Politici lijken door het polariserende politieke klimaat bang voor nuance en treden daarom vaak te snel en te hard op, waardoor visie en een oplossing op de lange termijn ver te zoeken zijn.
• Voor R’damse Nieuwe is het van belang dat politici en media zich bewust worden van de impact die hun polariserende uitspraken op jongeren kunnen hebben. Media en politici doen niet alleen uitspraken over de samenleving, maar creëren met die uitspraken een self-fulfilling prophecy en máken op die manier de samenleving. Door groepen jongeren te stigmatiseren, gebruiken politici en media voortdurend geweld. Ze verkleinen zo de kansen en de eigenwaarde van veel jongeren. Daarmee vernietigen ze een deel van het human capital van de Rotterdamse economie. R’damse Nieuwe wil lokale en nationale politici uitdagen de dialoog aan te gaan met jongeren en met hen een politieke visie te ontwikkelen, waarin dit human capital met respect en visie wordt benaderd. Economie en politiek zijn op dit punt onlosmakelijk met elkaar verbonden.
• R’damse Nieuwe is blij met de ontwikkeling van wijk-, vak- en topscholen. Deze instellingen richten zich specifiek op arbeidsidentiteit, talentontwikkeling en het vergroten van de zelfredzaamheid onder jongeren die in het reguliere (MBO-) onderwijssysteem uit dreigen te vallen. R’damse Nieuwe raadt het college van b en w aan verder te gaan met dit goede initiatief. • R’damse Nieuwe daagt het college van b en w, de Dienst Jeugd, Onderwijs en Sport en onderwijsinstellingen uit om een schoolsysteem te ontwikkelen waarin zelfontplooiing centraal staat en jongeren uitgedaagd en geholpen worden hun passie te ontdekken en hun talent te ontwikkelen. Dit onderwijssysteem moet meer aandacht besteden aan beroepsoriëntatie, ondernemerschap, spelend leren, learningby-doing, onderzoeken en experimenteren. Met als resultaat: meer gemotiveerde studenten en betere studieresultaten. • R’damse Nieuwe wil samen met het Havenbedrijf Rotterdam, Deltalinqs en individuele havenbedrijven onderzoeken hoe de haven waardevoller kan worden in de ogen van jongeren. • R’damse Nieuwe adviseert het college van b en w en de Rotterdamse onderwijsorganisaties om meer gebruik te maken van (jonge) Rotterdammers die succesvol zijn in hun werk. Jongeren hebben in hun ontwikkeling behoefte aan rolmodellen. Maak ze zichtbaar, geef ze een podium en verbind ze met jongeren in projecten die gericht zijn op talentontwikkeling. * R’damse Nieuwe daagt de Rotterdamse werkgevers uit om hun werknemers (van laagopgeleide jongeren tot hoogopgeleide kenniswerkers en creatieven) sterker aan de stad te binden door ze in hun werk autonomie, wederzijds leren en een gevoel van zingeving te bieden. * R’damse Nieuwe is ervoor dat onderwijsinstellingen uitwisseling van kennis en ervaring tussen verschillende generaties stimuleren door middel van zogenaamde ‘dynamic duo’s’ en ‘meester-gezelconstructies’ op scholen, in bedrijven en organisaties.
• R’damse Nieuwe wijst op de noodzaak dat binnen vijf jaar alle kennisinstellingen en bedrijven zijn aangesloten op een stedelijk dekkend glasvezelnetwerk en binnen tien jaar ook alle huishoudens blijvend verbonden zijn met de buitenwereld.
• R’damse Nieuwe stelt voor dat het college ook andere vormen van ordehandhaving inzet. Met wantrouwen en hard optreden als standaard antwoord, ontstaat een vijandige sfeer. Structurele ordehandhaving zou om coaching en reflectie moeten gaan, zodat jongeren zich bewust worden van hun gedrag. We hebben het dan niet over een softe aanpak, maar over een oplossing op de lange termijn. • R’damse Nieuwe adviseert het college van b en w om samen met woningbouwcoöperaties en onderwijsinstellingen jongeren een stem te geven in hun wijk of straat. Door jongeren te laten meebeslissen, te helpen met nieuwe plannen en mee te laten bouwen, ontwikkel je een gevoel van mede-eigenaarschap en daarmee betrokkenheid. Zo ontstaat vanzelf een gevoel van verantwoordelijkheid; als je je voor iets inzet en mag bijdragen, ga je dat niet afbreken of kapotmaken.
• R’damse Nieuwe adviseert het college van b en w om op gemengde scholen extra opvang te realiseren voor kinderen die niet mee kunnen komen. Hiermee kunnen argumenten dat de kwaliteit op gemengde scholen slechter zou zijn dan op blanke scholen, weggenomen worden. • R’damse Nieuwe adviseert het college van b en w interactie en ontmoeting tussen alle Rotterdammers te stimuleren waar mogelijk. We willen ontmoetingsplekken waar we elkaars feesten en culturen samen kunnen vieren. • R’damse Nieuwe wil met Rotterdam Festivals en de Dienst Kunst en Cultuur werken aan een stadsfestival dat wordt geproduceerd door bewoners uit verschillende wijken, vanuit verschillende culturen. Hierbij moet het proces belangrijker zijn dan het resultaat.
Lisa van der Sommen bijeenkomst R'damse Nieuwe
01.08.2009 �Ik verlang naar een plek in de stad en op internet waarin alles over Rotterdam te vinden en te leren is. En waarin jongeren gezamenlijk verder bouwen aan wat Rotterdam kan zijn.�
5 p20
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
Uitwerking in concrete cases
Verdieping door co-creatie In 2009 heeft R’damse Nieuwe samen met vijf stakeholders een aantal onderwerpen verder uitgewerkt. Hiermee is de verdieping van de visie in gang gezet. Dit proces zal de komende jaren worden voortgezet. > RCI Hoe kunnen we Rotterdam CO2-neutraal maken en de wijze waarop we dit doen als voorbeeldfunctie voor andere steden gebruiken? > Kredietbank Hoe kunnen we de Kredietbank overbodig maken? > Havenbedrijf Rotterdam Hoe zien jongeren de toekomst van de Rotterdamse haven? > International Advisory Board Hoe ziet de bruisende binnenstad eruit? > College van b en w Hoe kunnen we de verharding van de stad tegengaan? In dit hoofdstuk doen we verslag van de sessies met het RCI en de Kredietbank. Er is voor deze twee cases gekozen omdat ze illustreren hoe jongeren op conceptueel niveau kunnen meedenken (RCI), maar ook op een heel concreet niveau ideeën kunnen uitwerken (Kredietbank). Voor de overige en toekomstige cases verwijzen wij naar de website van R’damse Nieuwe.
Casus RCI en Havenbedrijf Rotterdam Vraagstelling Het Rotterdam Climate Initiative zet zich in voor het feitelijk verminderen van de CO2uitstoot in ‘groot Rotterdam’ (waartoe zowel de stad als de haven behoren). Van de huidige CO2-uitstoot van Rotterdam komt het overgrote deel uit de haven en een klein deel uit de stad. Om CO2-uitstoot in ‘groot Rotterdam’ te verminderen is het daarom enorm belangrijk dat we groot denken; we moeten de stad en de haven als één geheel beschouwen.
R’damse Nieuwe ziet een toekomst waarin de haven zich steeds meer verplaatst richting zee. De verdeeldheid tussen stad en haven dreigt daarmee alleen maar groter te worden, terwijl de ronkende, ruige en stinkende industrieën van de haven tot de meest overweldigende en indrukwekkende gebieden van Rotterdam behoren. R’damse Nieuwe ziet een Rotterdam dat groots en overweldigend is. We willen ons niet afkeren van de haven, want de stad waarmee we ons verbonden voelen, kan niet zonder die haven. R’damse Nieuwe wil de stad sterker maken als geheel en Rotterdam de iconen geven die zij verdient. De vraag die het RCI en R’damse Nieuwe zich stellen is: Hoe kunnen we Rotterdam sterker maken als geheel? Hoe kunnen we dit grote Rotterdam feitelijk5 geheel CO2-neutraal maken en dit proces als voorbeeld gebruiken voor andere steden?
Het concept: De groenste havenstad van de wereld met de Maas als verbindingsgebied De stad en de haven staan met elkaar in verbinding door het water. Het centrale punt vormt het middengebied: een nieuw centrum van waaruit Rotterdam zich zal ontwikkelen tot groenste havenstad ter wereld. Het water, de Maas, gaat zorgen voor de nieuwe dynamiek; nieuw leven, nieuwe producten, nieuwe economische focus, nieuwe ontmoetingsplekken, nieuwe gebruikers. Kortom: een nieuwe bestemming. Een bestemming waar economie en ecologie onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Het middengebied zorgt ervoor dat de stad en de haven elkaar niet meer de rug toekeren, maar zich naar elkaar openstellen; elkaar omarmen. De Maas is de levensader van het nieuwe, grote Rotterdam. Alle wegen leiden naar het centrale park, de Maas, dat de stad en de haven blijvend met elkaar verbindt. Het nieuwe centrum van Rotterdam maakt de haven letterlijk en figuurlijk toegankelijk voor de stad en de stad toegankelijk voor de haven. Juist door de haven via de Maas toegankelijk te maken, zullen toekomstige Rotterdammers zich verantwoordelijk voor en betrokken bij de uitdagingen voelen die horen bij de duurzaamheidsdoelstelling voor groot Rotterdam. In het Rotterdam van de toekomst is duurzaamheid en CO2-neutraliteit geen streven maar een voorwaarde. Activiteiten die er worden ontplooid en bedrijven die zich er vestigen, zijn CO2-neutraal en dragen feitelijk bij aan een schonere leefomgeving.
Het concept betrekt jongeren op 3 manieren bij de stad: 1_
2_
3_
Het middengebied is in eerste instantie een ‘vrijplaats met duurzame randvoorwaarden’. Rotterdamse jongeren krijgen de kans om het concept ‘De groenste havenstad van de wereld met de Maas als verbindingsgebied’ van onderaf, stukje bij beetje, te helpen creëren. Als ‘urban pioneers’ maken zij het middengebied zelf toegankelijk door een voedingsbodem voor stedelijke ontwikkeling te creëren.
In een later stadium, als jongeren het gebied hebben verlevendigd, sluiten ook de multinationals zich aan. Jongeren kunnen hier een baan krijgen bij aansprekende werkgevers die duurzaamheid prominent op de agenda hebben staan. Als duurzame ondernemers en werknemers zijn de jongeren letterlijk deel van de groenste havenstad van de wereld.
Dit concept biedt vele mogelijkheden om gebruik te maken van het gebied door waterrecreatie, wonen, ontmoeten, enzovoort.
‘Doen’ door het concept letterlijk op te bouwen
Met feitelijk wordt bedoeld daadwerkelijke reductie en dus geen ‘end-of-pipe solutions’ als opslag van CO2
5
‘Doen’ door onderdeel te worden van het concept
‘Doen’ door gebruik te maken van het concept
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
p21
Hieronder zijn de shortlists met richtinggevende uitgangspunten (features) opgenomen. De eerste shortlist beschrijft eigenschappen en ontwikkelingen van het tussengebied die helpen de haven toegankelijk te maken vanuit de stad. De tweede shortlist beschrijft ontwikkelingen die helpen de stad toegankelijk te maken vanuit de haven. Deze punten kunnen verder worden uitgewerkt met stakeholders.
Shortlist van features van het tussengebied die helpen de haven toegankelijk te maken vanuit de stad
Feature
W.i.f.f. Duurzaamheid
W.i.f.f. Jongeren
1.1
> Universiteiten stemmen hun focus en prioriteit af met de doelstelling de groenste havenstad van de wereld te worden. > Ontwikkelen duurzaam bewustzijn bij mensen Duurzaam Onderwijs; vanaf de lagere school tot en met HBO en WO en alles ertussenin
> Opleiding, werkgelegenheid
1.2
> Wonen en werken op het water: huizenbouw, offices, maar ook de markt op het water (à la Shanghai), China Town op het water, enz.
1.3
> Urban farming, zowel in de vorm van ‘volkstuintjes’ als in de vorm van kweekvijvers voor vis en schaal en schelpdieren. > Hengelsport zones, vis mag gegeten worden, water is zo schoon dat vis gegeten kán worden.
> Minder impact van voedselproductie en transport. > Mensen weer in contact brengen met hun eten, waardering voor voedsel bijbrengen.
> Onafhankelijkheid, sociaal netwerk (gezamenlijk onderhoud tuintjes) > Weten wat er met je eten is gebeurd (kwaliteit)
1.4
> Recreatie aan, rond en in de maas: De kades worden de hotspots van het R’dam van de toekomst. > Koppelen van waterzuivering en duurzame energieopwekking met recreatie. > Groen als biologisch filter (waterzuiveringgebieden waarin het afvalwater van de stad langzaam wordt gezuiverd) en energie uit getijden als bron voor waterpret. > Restwarmte gebruiken om buiten-zwembaden te verwarmen, restkoelte om schaatsbanen te maken. > Opwekken duurzame energie, haven bekkens afsluitbaar maken en als stuwdammen gebruiken, getijdenenergie benutten. > Kinderen leren wat water is, kinderen opvoeden tot “waterratjes”. > Waterrecreatie, het tussengebied is toegankelijk voor duurzame pleziervaart.
> Fysiek contact met het water maakt dat mensen zich betrokken voelen bij het water als biologisch. ecosysteem. > Mens voelt zich letterlijk deel van de natuur. > Energie opwekken > Water zuiveren
> Je kunnen bewegen > Verbondenheid voelen met natuur > Ontmoetingsplekken > Thrill-seekers: raften, waveboarden. > Place-to-be > “Buitengewoon” interessante plekken om stage te lopen, te werken, te ondernemen enz.
1.5
> Clean Tech Community: Broedplaatsen, proeftuinen waar Rotterdammers de kans krijgen om te pionieren in het midden > Ontwikkelen duurzame technologieën gebied, vrijplaatsen waaruit op lange termijn nieuwe economische clusters en bestemmingen voor het gebied zullen > Kennis over duurzaamheid als exportproduct ontstaan. > Laboratorium functies, mensen krijgen de kans en ruimte om in het gebied duurzame technologieën te ontwikkelen en te testen. > Proeftuinen dragen bij aan het overweldigende grootste van de stad als er overal futuristische proefopstellingen staan en producten worden getest.
1.6
> Uitgaansgebieden, R’dam Waterfront, in en rond de Maas zijn restaurants, clubs, bars, sauna’s en buitenverblijven
1.7
> Kern van transport net over water: Verbinden van mobiliteit op land en water, de transitie naar bijvoorbeeld fietsen naar > Profit: Relatief goedkope oplossing voor vervoersprobleem. vervoer op het water is vereenvoudigd. In plaats van dat de route ophoudt bij de Maas kun je kiezen voor allerlei vormen > Planet: Duurzaam vervoer van duurzaam vervoer op het water zoals elektrische jetski’s, watertaxi’s, en waterbussen. > People: Prettige manier van vervoer
> Ruimte voor idealisme > Kennisontwikkeling > Werkgelegenheid
> People: meer naar buiten toe leven. Sociale cohesie door elkaar > Place-to-be tegen te komen in groot veilig aaneengesloten uitgaansgebied > Snelheid van transport > Place-to-be / etalage / kunnen zien hoe uniek onze stad is.
Shortlist van features van het tussengebied die helpen de stad toegankelijk te maken vanuit dehaven
Feature
W.i.f.f. Duurzaamheid
W.i.f.f. Jongeren
2.1
> Haven als producent van duurzame energie (getijde energie, warmte/koude energie, etc.) en producent van decentrale energie opwekkers als zonnepanelen, turbines etc.). > Incubators, veel ruimte voor jonge nieuwe bedrijven die als core business een duurzame samenleving nastreven. > Transparante bedrijfsprocessen, letterlijk kunnen zien wat er in de haven gebeurt, tentoonstelling.
> Transparantie
> Creativiteit te gelde maken > Goed geïnformeerd zijn, weten wat er in je stad gebeurt, transparant = controleerbaar > Belevenis/ open lucht real-time museum
2.2
> Import en export exposeren, uit alle windstreken, toonkamer van de wereld, een Loods 5-achtige markt, een retailzone > Minder transport van goederen naar consument waar je goederen direct vanuit de haven kan kopen. Voorwaarde voor deelname is duurzaamheid. > Promotie duurzame producten > Middengebied wordt voorproefje van beide extremen, haven en stad.
> De wereld onder handbereik > Ontmoeting met mensen die je nergens anders ontmoet
2.3
> Gezond ecosysteem creëren waarmee je ook export kan doen (zoals zalm kweken,viskwekerijen met restwarmte van > Profit: Verdienmodel havenindustrie). > Planet: Transparantie in / controle overgehele productieketen > People: Gezonde plek om te leven / recreëren
> Uitdagende leefomgeving > Uitdaging om geld te verdienen in samenhang met je omgeving.
2.4
> Van alle grote bedrijven die zich in de haven willen vestigen moeten de duurzame experimenten hier plaatsvinden. > Kennisontwikkeling Als bijvoorbeeld Reebok hun hoofdkantoor hier wil plaatsen dan moeten ze ook hun R&D naar duurzaamheid hier laten plaatsvinden.
> Kennis over duurzaamheid is HIER beschikbaar. > The-place-to-be voor duurzame ontwikkeling > Podium: laat maar zien welke innovatieve ideeën jij hebt voor deze grote hoofdkantoren.
2.5
> Vestigingsvoorwaarden voor grote bedrijven, als je je hier wil vestigen moet je aan duurzaamheidvoorwaarden doen.
> Bedrijven moeten voldoen aan duurzaamheidcriteria.
> Aansprekende werkgevers waarvoor je graag wilt werken
2.6
> Stimuleer de ontwikkeling van bedrijvigheid die zich bezighoudt met 3D productietechnologie. Poeders (van kunststoffen, metalen) en hoogwaardig plastic zijn hiervoor de grondstof.
> Recyling wordt up-cycling. > Afval wordt een hoogwaardige grondstof.
> Technologie om thuis te produceren
p22
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
p23
Casus Kredietbank Vraagstelling De huidige strategie van de Kredietbank is sterk gericht op het oplossen van problemen: schulden. De vraag die de Kredietbank aan R’damse Nieuwe heeft voorgelegd is als volgt: hoe kunnen we ervoor zorgen dat de Kredietbank in de toekomst overbodig wordt? Als de Kredietbank zichzelf overbodig wil maken, zal ze die strategie moeten uitbreiden met activiteiten gericht op het voorkomen van schulden. Het concept dat R’damse Nieuwe en de Kredietbank hebben ontwikkeld, geeft antwoord op de volgende vragen: Hoe kun je ervoor zorgen dat jongeren hun zaken realistisch, met beide benen op de grond, gaan regelen? En hoe kun je jongeren kennis geven waar ze op terug kunnen vallen, waardoor ze weerstand kunnen bieden aan (materiële) verleidingen?
Het concept: De Kredietbank ‘Ontdek je talent’ & ‘Reality Check Doedag’
De Kredietbank is nu al sterk in schuldensanering en het helpen van jongeren die in de problemen zijn gekomen. Het concept richt zich op het voorkomen van problemen én het bieden van perspectief, náást de bestaande werkzaamheden van de Kredietbank. Dat doet de Kredietbank door de jongeren op jonge leeftijd, nog voordat ze in de schulden dreigen te raken, te helpen ontdekken waar ze goed in zijn en ze de betekenis van geld te laten ervaren.
A. De kredietbank daagt jongeren in de vorm van eendaagse workshops uit om te ontdekken waar hun sterke punten liggen. De Kredietbank gaat er hierbij vanuit dat iedereen intelligent is, maar dat niet iedereen weet op welke manier hij of zij intelligent is. De Kredietbank biedt tijdens de themadag zeven eendaagse trajecten aan. De jongere kiest het traject waarvan hij weet, vermoedt of hoopt dat hier zijn sterke punten liggen, bijvoorbeeld:
1 verbaal/linguïstische intelligentie (woordknap) 2 logisch/mathematische intelligentie (rekenknap) 3 visueel/ruimtelijke intelligentie (beeldknap) 4 muzikaal/ritmische intelligentie (muziekknap) 5 lichamelijke/kinetische intelligentie (beweegknap) 6 interpersoonlijke intelligentie (mensknap) 7 intrapersoonlijke intelligentie (zelfknap)
De trajecten worden ingevuld door Rotterdammers met beroepen die representatief zijn voor de soorten intelligentie. Daarbij wordt geen onderscheid gemaakt tussen ‘niveaus’; beroepen waarbij je verbaal intelligent moet zijn, variëren van helpdeskmedewerker tot juf op een basisschool tot schrijver. Alle jongeren moeten een keuze maken voor één traject. Het is de bedoeling dat je er tijdens de dag achterkomt of dat waarvan je denkt
Dit krijgt de vorm van een reizende, actieve doedag (denk aan De Parade, of een talent scoutachtig circus à la Idols) die jaarlijks langs alle scholen in de regio gaat, van vwo tot havo, vmbo en mbo. De dag is bedoeld voor jongeren van 14, 15 en 16 jaar die voor belangrijke carrièrekeuzes in hun leven staan. Met het programma worden de jongeren door de Kredietbank geholpen om hun weg te vinden in de grote hoeveelheid keuzemogelijkheden. De jongeren krijgen de kans om zelf te ontdekken en worden daarbij in contact gebracht met jonge ervaringsdeskundigen die zelf net aan hun werkende leven zijn begonnen. Doel van deze doe-dag is om jongeren met een actief programma van een dag:
A.
B.
C.
in contact te brengen met waar ze goed in zijn; door te ‘doen’ leren ze waar hun talenten liggen
Een realistisch idee te geven van geld in relatie tot hun talent
in hun eigen ‘taal’ kennis te bieden over financiële zaken
dat je er goed in bent, ook werkelijk ís waar je goed in bent. Zo niet, dan is dat ook een belangrijk inzicht in de zoektocht naar je talent. B. Tijdens de trajecten wordt de relatie tussen je talent en geld expliciet gemaakt; jouw economische werkelijkheid wordt in een context geplaatst: welke beroepen passen bij jouw soort intelligentie en opleidingsniveau en wat betekent het volgen van dat talent voor je toekomstige financiële positie? Ben je ‘beweegknap’ (je lichaam kunnen gebruiken om problemen op te lossen, goeie hand-oog coördinatie), dan kun je, afhankelijk van je opleidingsniveau, bijvoorbeeld chirurg of loodgieter worden. Om chirurg te worden, moet je lang doorleren en ga je pas rond je dertigste verdienen, maar dan wel meteen veel. Een loodgieter stapt vroeg en relatief hoog in, maar maakt qua salaris weinig vooruitgang in zijn gehele loopbaan. En door het zware werk gaat een loodgieter vaak vroeg met pensioen. Ben je ‘muziekknap’ dan kun je bijvoorbeeld dirigent worden, maar dan moet je wel beseffen dat 70 procent van de dirigenten onder het bestaansminimum leeft; er zijn heel veel dirigenten en maar een paar orkesten. Je krijgt een realistisch beeld van de mogelijke consequenties van de keuze om je talent te ontplooien. De jongeren krijgen dus de kans om hun talent tegen het licht te houden en af te
stemmen op de economische vraag: talent in wisselwerking met de economie. C. Tenslotte leer je wat economisch, abstracte begrippen als ‘investeren’, ‘rente’, en ‘liquide’ betekenen op een manier die past bij je eigen vorm van intelligentie. Bijvoorbeeld: beweegknappe jongeren leren hoe lang het duurt voor je iets in de vingers hebt; hoeveel tijd je moet investeren (Je moet minimaal 10.000 uur piano spelen voordat je op het podium van het Concertgebouw een uitvoering van Mozarts Piano Sonate en Es kunt oogsten, volgens Malcolm Gladwell). Of: aan de hand van een duurloop leer je dat je je energie moet bewaren voor het einde. Deze methode sluit aan bij het idee van stadsfilosoof Henk Oosterling om jongeren via een vergelijking met lichamelijke beweging te leren over respect en zelfvertrouwen. We gaan er ook vanuit dat je ‘kennis’, in dit geval over geld, eigen kunt maken via jouw specifieke intelligentie. Doordat de jongeren een beeld krijgen van de werking van geld en financiële constructies, kunnen ze uiteindelijk beter gebruik maken van financiële producten.
Het concept betrekt jongeren op 3 manieren bij de stad: 1_
2_
3_
Rotterdamse jongeren helpen de Kredietbank bij het ontwikkelen van de ‘doedag’. Welke beroepen zijn representatief voor de verschillende talenten? Hoe kun je jongeren vanuit hun specifieke talent leren over geld? Dit zijn nog maar enkele van de vele vragen die de Rotterdamse jongeren, samen met de Kredietbank, moeten beantwoorden om de ‘doedag’ gezamenlijk vorm te geven.
Dynamic duo’s, gevormd door jongeren onderling, zijn de belangrijkste spil in het concept. De iets oudere coaches helpen de andere jongeren tijdens de doedag hun talent te vinden en om te gaan met geld.
De jongeren van Rotterdam die deelnemen aan de doedag zijn de uiteindelijke gebruikers van het concept. Zij krijgen de kans om erachter te komen waar hun talent ligt en op welke manier zij van dit talent de vruchten kunnen plukken.
‘Doen’ door het concept letterlijk op te bouwen
‘Doen’ door onderdeel te worden van het concept
‘Doen’ door gebruik te maken van het concept
p24
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
p26
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
"Wanneer spreken we weer af?" Ruud Lubbers, Comité van aanbeveling okt. 2009
"R’damse Nieuwe is very good material. Very clear, refreshing and highly electable. This is not good, but very good." Jenny Shipley, IAB nov. 2009
WIJ ZIEN TOEKOMST IN DEZE STAD!
Colofon Deze visie is tot stand gekomen met medewerking van: YoungEDBR, KVD, André Platteel, R’damse Nieuwen, bureau EDBR Redactie Rita Schoen YoungEDBR, Bureau EDBR, Renske Satijn, Roel Esseboom, Noesja Hoffschlag Concept en ontwerp Studio Beige (www.studiobeige.nl) Fotografie Faufiq Hosen, Casper Rila, KVD info@rdamsenieuwe.nl www.rdamsenieuwe.nl
p27
Š R'damse Nieuwe maart 2010
info@rdamsenieuwe.nl www.rdamsenieuwe.nl