10 jaar Sportplus | Voorlopers met vizier op de toekomst

10 JAAR SPORTPLUS Voorlopers met vizier op de toekomst

1

Griet Cappelle, innovatieconsultant en toekomstverkenner bij TomorrowLab, aan het woord.

DUURZAAMHEID

10

Hoe kan de sport inspelen op de gevolgen van klimaatverandering?

12

WELZIJN

Hoe Rotterdamse sportverenigingen een positieve bijdrage leveren aan het welzijn van de Rotterdammer.

JEUGD

De jeugdafdeling is voor bijna alle sportverenigingen van levensbelang, maar in een stad als Rotterdam is dat belang nog net wat groter.

14

VOORWOORD

INHOUD

4

DE TOEKOMST VAN (ROTTERDAMSE) SPORTVERENIGINGEN

Er verandert veel om ons heen, wat ook voor sportverenigingen nieuwe uitdagingen met zich meebrengt. In de afgelopen tien jaar hebben de Sportplusverenigingen laten zien dat zij vooroplopen in allerlei ontwikkelingen en van extra betekenis zijn voor hun leden, de wijk en Rotterdam. “Zij zijn de koplopers die het peloton in beweging kunnen zetten om samen aan een succesvolle toekomst te werken, om samen met Rotterdam Sportsupport en allerlei stake­ holders het Rotterdamse (sport)verhaal te (blijven) schrijven,” aldus Griet Capelle, die verderop in dit magazine haar inspirerende kijk geeft op de toekomst van (Rotterdamse) sportverenigingen. We brengen dit magazine weliswaar uit ter ere van het 10-jarig bestaan van Sportplus, maar het is vooral bedoeld om vooruit te kijken en actief te (blijven) werken aan een sterke positie van en voor sportverenigingen in Rotterdam.

Experimenteren De start van Sportplus in 2011 stond vooral in het teken van aanjagen van sport als middel en met elkaar ontdekken, experimenteren en leren. Dit werd mede mogelijk gemaakt door de ruimte die we kregen van de gemeente Rotterdam. Een boeiende fase waarin de Sportplusverenigingen en Rotterdam Sport­ support tezamen met vele maatschappelijke partners activiteiten ontwikkelden en een steeds duidelijker profiel voor Sportplus ontstond. Al snel werd duidelijk dat dit heel kansrijk was, blijkt ook uit het volgende citaat: “Het Sportplusprogramma zorgt ervoor dat maatschappelijke activiteiten versneld en goed verankerd worden bij sportverenigingen. Dit maakt de deelnemende verenigingen sterker, maar deze activiteiten zijn ook veelbelovend als bijdrage aan stedelijke doelstellingen van Rotterdam,” concludeerde onderzoeker Niels Hermens van het Verwey-Jonker Instituut in 2012.

In 2014 startten we met toetsen door een onafhankelijke commissie op onder meer de onderdelen algemene vitaliteit, financiën, veilig sportklimaat en maatschappelijk onder­ nemen. Voor de verenigingen is het Sportplus­ predicaat een bevestiging, beloning en een kans zich vanuit hun eigen DNA verder door te ontwikkelen met kennis, nieuw aanbod en een uitgebreider netwerk. Voor partners maakt het merk Sportplus duidelijk dat de vereniging solide is en open staat voor samenwerking en vernieuwing.

Ambitie Tien jaar na de start, kunnen we met trots melden dat er 28 Sportplusverenigingen zijn. Veel van deze verenigingen brengen Rotterdammers met een afstand tot bewegen op een laagdrempelige wijze blijvend in beweging. Hulde aan de bestuurders en andere vrijwilligers voor al hun goede werk!

De Sportpluscommunity is een lerende groep bestuurders die elkaar inspireert en motiveert op verschillende thema’s. In dit magazine worden tal van mooie voorbeelden uitgelicht.

Zo wil voetbal- en cricketvereniging R.C.&V.V. V.O.C. de eerste plasticvrije vereniging in Nederland worden, zoekt PAC Rotterdam succesvol de samenwerking met lokale zorgen welzijnspartijen en werkt Spartaan’20 met een uitgebreid en hoogstaand pedagogisch jeugdbeleid.

Gek genoeg heeft Rotterdam Sportsupport de overtuiging dat de grote doorbraak nog gaat komen. De urgentie om sport en bewegen en de kracht van verenigen als schakel in andere programma’s te gaan opnemen is groter dan ooit. Vol vertrouwen in de Sportpluscommunity en andere partners blijven we ons maximaal inspannen voor een mooie toekomst voor sportverenigingen en Rotterdammers.

Met brandende ambitie zien wij uit naar de komende tijd!

Veel leesplezier toegewenst.

Gert-Jan Lammens, directeur Rotterdam Sportsupport

COLOFON Redactie Jasper Monster Griet Cappelle Rotterdam Sportsupport

Fotografie Jan Kok Frank de Roo Rob Sportfotografie Enith van Tongeren Theo Bense Rotterdam Sportsupport E.a.

Eindredactie Rotterdam Sportsupport Vormgeving JENK Druk Groenprint

In de afgelopen tien jaar hebben Sportplus­verenigingen veel bereikt.

3

De toekomst van (Rotterdamse) sportverenigingen

“Hoe en waarom we sporten in de toekomst hangt af van hoe de wereld rondom ons de komende jaren verandert en hoe we hierop reageren. Hoe de Rotterdamse sportverenigingen er in de toekomst uit zien hangt dus af van hoe deze verenigingen op de veranderingen in de maatschappij reageren.

Die veranderingen gaan steeds sneller en zullen nog (moeten) versnellen. De technologie was (naast oorlogen en andere crisissen) in het verleden de grootste motor voor verandering in onze maatschappij. Denk maar aan hoe bijvoorbeeld elektriciteit, computers, internet en sociale media achtereenvolgens onze samenleving hebben veranderd. En bedenk dan eens hoe zelfrijdende voertuigen, drones, virtuele werkplekken, online shoppen, (dokters)consultaties op afstand, virtuele munten, robots, gezichts- en objectherkenning het leven en werken in Rotterdam nog meer zullen veranderen.

Maar Rotterdam zal de komende jaren ook rekening moeten houden met de wereldwijde uitdagingen die ook in jullie stad gaan spelen zoals bevolkingsgroei, diversiteit, vergrijzing en klimaatsverandering. Rotterdam zal zoals alle steden een enorm adaptatievermogen moeten ontwikkelen om een antwoord te bieden op de schaarste aan grondstoffen, hoog water, intensievere neerslag, hittestress, extreme droogte, migratiestromen, verouderde bevolking, schaarste aan geschikt personeel en de groeiende kloof tussen arm en rijk, etc. Ook de verschuiving naar een CO2-neutrale stad zal heel wat veranderingen met zich meebrengen want in alles wat jullie doen produceren jullie CO2 . Dus ook Rotterdam moet in al zijn processen en producten de shift gaan maken naar duurzaamheid door te recyclen en de uitstoot van CO2 tot nul te herleiden tegen 2050.

Die veranderingen zullen onvermijdelijk samen gaan met nieuwe waarden en nieuwe noden voor de inwoners van Rotterdam. Aangezien producten, diensten en organisaties verdwijnen als ze geen behoeftes invullen is het ook aan de sportverenigingen in Rotterdam om zich zo te organiseren dat ze inspelen op de veranderende behoeftes die zich ook bij de Rotterdamse sporters (zullen) manifesteren. Enkel zo slagen sportverenigingen erin om in de toekomst te groeien.

Want zoals gezegd: sport bestaat in de wereld en heel wat krachten in deze wereld beïnvloeden de reden waarom en de manier waarop we willen sporten. Dit was vroeger al, is vandaag zo alsook in de toekomst.

Griet Cappelle is innovatieconsultant en toekomstverkenner bij TomorrowLab. In deze rol begeleidt ze sportorganisaties en bedrijven om te innoveren en hun toekomstbestendigheid te verhogen.

Ook de mentale gezondheid van de Rotterdammers heeft baat bij sport.

Terwijl sportactiviteiten in het oude Griekenland vooral spelen en wedstrijden waren die eerder ter ere van goden en andere mythes werden georganiseerd, zien we in het Romeinse rijk vooral massa-evenementen om de politieke leiders te vieren en de werkloze bevolking in toom te houden. In de middeleeu­ wen en ook tijdens de renaissance zagen we volksspelen voor het gewone volk en toernooien en spelen voor de rijken. Deze verschillende vormen van cultuurbeleving gaven daarenboven ook uiting aan de status- en machtsverschillen in de maat­ schappij.

De moderne sport met sportbonden en sportverenigingen kent zijn oorsprong in Engeland waar de rijken hun tijd verdreven met elitaire sporten zoals tennis en golf. En onder andere voetbal, hockey en rugby werden op prestigieuze privéscholen ingezet om de studenten in goede conditie te houden. In 1896 werden de eerste moderne Olympische Spelen georganiseerd en zo werd sport samen met de opkomst van allerlei vormen van populaire cultuur (popmuziek, popart, etc) langzaam maar zeker de mondiale bezigheid zoals we die vandaag kennen. In de jaren die daarop volgden zagen dus ook in Rotterdam heel wat sportverenigingen het licht.

Terwijl steeds meer mensen aan sport zijn gaan doen zien we met het verdwijnen van de verzuiling in de maatschappij in combinatie met een aantal krachten als individualisering, commercialisering en de komst van internet en sociale media, dat het concept van de sportvereniging met zijn leden, vrij­willigers en vaste structuren de laatste jaren onder druk is komen te staan. Maar hoe komt dat? Waarom vinden we moeilijk vrijwilligers? Waarom blijven mensen niet langer trouw aan één club? En hoe moet het dan verder met onze sport­verenigingen?

De wereld is veranderd Van de organisatie van sport naar het faciliteren van sport Een product, dienst of organisatie blijft relevant zolang ze een nood oplost. Rotterdamse verenigingen vulden de nood van de arbeiders in om hun vrijetijd nuttig te besteden en samen te komen met gelijkgezinden. Je had voor de meeste sporten een sportvereniging nodig om te kunnen sporten want enkel sportverenigingen konden accommodaties (meestal voorzien door de stad) huren, hadden kennis van de sport en sport­ materiaal. Om mensen samen te brengen had je duidelijk vooraf afgesproken tijdstippen nodig.

Vandaag hebben Rotterdammers dankzij internet en sociale media vrijwel onbeperkte toegang tot kennis, producten, diensten en elkaar. Rotterdammers maken meer hun eigen keuzes. En dus ook de Rotterdamse sporters willen vandaag vaak liever zelf beslissen wanneer, waar en met wie ze sporten.

Terwijl de stad Rotterdam een belangrijke rol blijft spelen in het bouwen, uitbaten en flexibel ter beschikking stellen van sportaccommodaties reserveren de burgers tegenwoordig zelf een zaal, huren of kopen ze zelf sportmateriaal, organiseren ze een competitie of nemen ze deel aan online competities…

In onder andere gezondheids- en prestatiesporten zien we ook commerciële spelers die op die behoeftes inspelen en nieuwe producten en diensten in de markt zetten. Want er is vandaag 5

ook een middenklasse die bereid is en de middelen heeft om te betalen voor sport.

Daardoor is de focus van de Rotterdamse sportverenigingen op vandaag niet zozeer meer het organiseren van sport maar eerder het faciliteren van sport in het bijzonder daar waar marktmechanismen falen. Want als we de organisatie van sport volledig aan de markt zouden overlaten (wat soms wordt gesuggereerd) dan krijgen we verschraling van het aanbod, missen we potentiële positieve neveneffecten van sport en vallen er meer mensen uit de boot.

Van een sportvereniging met leden en vrijwilligers naar professionalisering en nieuwe organisatiemodellen Daarnaast zien we dat heel wat Rotterdammers zich vroeger vrijwillig jarenlang voor één vereniging inzetten. Vandaag zien velen deze betrokkenheid als iets dat je erbij moet nemen maar je wellicht liever niet zou doen. Ook dit heeft te maken met allerlei evoluties in onze maatschappij zoals individualisering, commercialisering en prestatiedruk.

Dit zijn trends die volgens experts niet te stoppen zijn.

Het feit dat vrijwilligers moeilijk te vinden zijn hebben we dus niet zelf in de hand.

Daarnaast zullen de Rotterdamse sportverenigingen genood­ zaakt zijn (meer) kwaliteit te bieden omdat Rotterdammers die vandaag bereid zijn te betalen voor sport een goed product verwachten of omdat de overheid die bereid is te betalen voor sport om andere doelen te bereiken resultaat verwacht. Dit zal dus een verdere professionalisering (= (nog) meer kennis van zaken) van de sportverenigingen vragen.

Deze evoluties vragen om nieuwe organisatiemodellen, nieuwe verdienmodellen, nieuwe vormen van engagement, nieuwe diensten… voor de sportverenigingen. Als jullie willen dat sportverenigingen blijven bloeien dan zullen jullie zich voor elke schakel in het geheel (de vrijwilliger, de bestuurder, de trainer, de sporter, de ouders, de toeschouwers, de financiers, etc.) moeten de vraag stellen: Waarom zou iemand dat willen doen? Wat halen zij hieruit?

De wereld zal nog meer en sneller veranderen De evolutie naar een digitale samenleving verhoogt het belang van sport en bewegen Sport heeft ook bewezen dat het een positief effect kan hebben op de fysieke gezondheid en het voorkomen van tal van welvaarts­ziekten. Hoe digitaler de wereld hoe meer sedentair gedrag we dreigen te zien. De noodzaak zal zich steeds meer stellen om beweging bewust in het leven van de Rotterdammer te gaan inbouwen om allerlei problemen door te weinig beweging te vermijden.

Op deze behoefte voor lichaamsbeweging kunnen sport­ verenigingen natuurlijk een mooi antwoord geven. We zien tijdens de pandemie hoe belangrijk die actieve openbare ruimte is om tot sport en beweging te komen en dat zal in het 6

licht van wat ik hierboven besprak nog belangrijker worden.

Zo kunnen mensen heel gemakkelijk, dicht bij huis, wanneer ze dat willen, met wie ze willen sporten. Sportverenigingen die erin slagen de sport naar de mensen te brengen in plaats van de mensen naar de sport zullen winnaars zijn.

De waarde van de sociale ontmoeting wordt nog sterker in een digitale maatschappij De sportvereniging vult (samen met andere verenigingen) ook een behoefte in aan ontmoeting en sociaal contact in een samenleving. De pandemie heeft ons nog eens geleerd dat mensen sociale dieren zijn. We willen elkaar ontmoeten en we doen dat daarenboven het liefst met gelijkgestemden. Sport geeft ons een bepaalde identiteit. Binnen sportverenigingen heerst er makkelijk een wij-gevoel. Je bent een voetballer, een bokser, skater en een Feyenoord-supporter.

Sport heeft daarenboven ook de kracht om onze sociale vaardigheden aan te scherpen, onze persoonlijkheid te vormen en talenten te ontwikkelen. Dat zorgt ervoor dat sport kan helpen om (jonge) Rotterdammers veerkrachtiger te maken, zichzelf te overstijgen en zingeving te vinden in een uitdagende wereld die ons aanpassingsvermogen steeds zal blijven aanspreken. En aangezien de taal van sport universeel is kan je ook dat aspect van sport op een slimme en doordachte manier inzetten in de strijd tegen de dreigende polarisering in deze stad om zo van de diversiteit een echte sterkte te maken.

Met een mooie mix aan sportverenigingen geven jullie elke Rotterdammer de kans zichzelf in een veilige omgeving optimaal te ontwikkelen, te participeren aan de maatschappij en zichzelf in te zetten voor de gemeenschap.

Technologie kan sporten nog veel leuker en toegankelijker maken voor iedereen Sport is vandaag vooral leuk voor diegenen die er goed in zijn. Wie minder goed is heeft namelijk meer moeite om de motivatie te behouden. En daarenboven is het zelfs vaak zo dat heel wat sportverenigingen na enige tijd enkel nog de échte sportliefhebbers overhouden.

De technologische en medische ontwikkelingen kunnen ervoor zorgen dat meer Rotterdammers aan sport kunnen doen. Maar technologie kan ook nieuwe vormen van sport voortbrengen die weer nieuwe doelgroepen kunnen aanspreken, denk aan de combinatie van gamen en sporten of VR-sporten voor mensen met een beperking of het gamificeren van bestaande sporten, de mogelijkheden met protheses, etc.

Hier lijkt het me vooral de taak van de Rotterdamse sport­ verenigingen om samen met hun ecosysteem de mogelijk­ heden van technologie te omarmen en volop te exploreren.

Dit kunnen ze bijvoorbeeld doen door samen met andere verenigingen en organisaties (ook uit andere sectoren) projecten rond sport en technologie op te starten en van

elkaar te leren. Maar het is ook hun taak er tegelijk over te waken dat die technologie toegankelijk is voor iedereen en in het bijzonder voor diegenen die er het meeste baat bij hebben.

Ook hier zijn samenwerkingen en nieuwe businessmodellen aan de orde.

Sport als katalysator en zingeving in een wereld in verandering Ook de mentale gezondheid van de Rotterdammers heeft baat bij sport. Sport maakt stoffen vrij die ons een goed gevoel geven maar sport is ook een kanaal voor de uiting van emoties die in het alledaagse leven in Rotterdam moeilijker zijn weg vinden of zelfs niet aanvaard worden.

stad als Rotterdam heel wat druk zal zetten op de samenleving.

We zullen in elk geval met z’n allen anders moeten gaan leven en dat alleen al zal ook bij de Rotterdammers ongetwijfeld voor onrust en stress zorgen.

Rotterdamse sportverenigingen kunnen dus samen met heel wat andere actoren in de samenleving een rol spelen om deze wereldwijde uitdagingen de baas te kunnen en om sterke en weerbare burgers te vormen. Ze zouden daarenboven ook volop de kaart van duurzaamheid moeten trekken en hun maatschappelijke plicht in de shift naar een CO2-neutrale samenleving ten volle vervullen. Er zal van hen ook mogen verwacht worden dat ze een toonvoorbeeld zijn van respect voor de normen en waarden in de maatschappij van vandaag.”

Zoals gezegd kijken we tegen een aantal wereldwijde uit­dagingen aan die in combinatie met elkaar ook voor een

Toetsingscommissie Rotterdamse sportverenigingen kunnen jaarlijkse opgaan voor het Sportpluspredicaat. Een onafhankelijke commissie gaat dan met de vereniging in gesprek en toetst of de vereniging in aanmerking komt voor het predicaat. Hierbij wordt gekeken naar vijf onderdelen: › › › › ›

Algemene vitaliteit Financieel en juridisch Veilig sportklimaat Maatschappelijk ondernemen Borging van de maatschappelijke activiteiten

Per 1 januari 2022 bestaat de toetsingscommissie uit Dave de Held (EMI op Zuid), Johan Geraerts (Gemeente Rotterdam), Patrick Rijnbeek (NL Actief), Lonneke Schijvens (Kenniscentrum Sport en Bewegen), Atilla Nazligul (TOS) en George Brouwer (Rabobank). Zij voeren hun werkzaamheden op vrijwillige basis uit en krijgen geen bezoldiging.

Wil je meer weten over het werk van de toetsingscommissie? Bekijk dan deze video met Dave de Held (directeur EMI op Zuid). Rotterdam Sportsupport is heel blij en trots met het werk van de commissie.

7

68%

Wat kenmerkt de Sportplusvereniging?

15

Klein

11% Groot

21%

%

30% Middelgroot

Sportplusverenigingen zijn vitale en veilige sportverenigingen die van extra betekenis zijn voor hun leden, de wijk en de stad. Deze aanpakkers met lef zijn vanuit het eigen DNA gemotiveerd om in te spelen op behoeften en nieuwe ontwikkelingen. Sportplusverenigingen worden gezien als belangrijke partners in het ontwikkelen van nieuwe dienst­verlening en projecten waarbij sport, bewegen en verenigen als middel worden ingezet.

56%

Verdeling naar formaat

Sportplusvereniging

Algemene Vitaliteit*

84,1

28 Sportplus verenigingen op de kaart

Reguliere sportvereniging

84,1 77,4

6 3

Accommodatie 25

74,1 74,8

20 17

Financiën

13

88,4 83,1

28 24

8 11

18 23 16

27 4

Leden

22 1

83,9 72,9

15 19 10 14 12 21

Organisatie

5 26 7 2

9

88,1 77,0 Veilig Sportklimaat

90,1 87,8

1 5 9 13 17 21

Vrijwilligers

80,2 68,9 8

* Vitaliteitsscores per thema

2 sv Atomium ‘61 handbal / 3 ckv N.I.O. korfbal / 4 HC Delfshaven hockey / HC Feijenoord hockey / 6 HC Rotterdam hockey / 7 R.v.v. LMO voetbal / 8 LTC Plaswijck tennis / kv Nikantes korfbal / 10 OZC Rotterdam korfbal / 11 PAC Rotterdam atletiek / 12 Portland Poema’s honk- en softbal / RC The Hookers rugby / 14 Feyenoord Handbal handbal / 15 v.v. Pernis voetbal / 16 Roeivereniging Rijnmond roeien / Rotterdam Atletiek atletiek / 18 Rotterdam Basketbal basketbal / 19 RSV Sperwers korfbal / 20 Skadi Rotterdam roeien / R.K.S.V. Spartaan’20 voetbal / 22 Feyenoord Futsal zaalvoetbal / 23 TTV Alexandria ’66 tafeltennis / 24 Unity99 karate / Abdel-kwan Rotterdam taekwondo /

25 R.C.&V.V. V.O.C voetbal en cricket / 26 Volley Zuid volleybal / 27 vv Rozenburg voetbal / 28 XerxesDZB voetbal 9

Een plasticvrije sportvereniging is een droom van veel Rotterdamse sportbestuurders, maar de weg ernaartoe is vaak lang. Hoe zet je als vereniging de eerste stappen? Bestuurslid Tom Langerak vertelt hoe cricket- en voetbalvereniging R.C.&V.V. V.O.C. Rotterdam door een combinatie van fysieke maat­regelen en gedragsverandering een duurzame toekomst tegemoet gaat.

We willen informeren en inspireren.

Het blijft ook in de toekomst balanceren tussen de opbrengsten in de kantine en duurzame keuzes.

Duurzaamheid Sportplusverenigingen proberen als voorlopers in de Rotterdamse sport nadrukkelijk verantwoordelijk te nemen op diverse maatschappelijke thema’s. Als partners van de stad zien zij dat klimaatverandering grote gevolgen heeft voor mens, natuur en milieu. Hoe staat het met de urgentie van deze problematiek en is de sport in Rotterdam in staat eigen klimaat­ doelen te bepalen en te behalen?

Rotterdamse sportverenigingen worden op twee manieren aangespoord tot duurzaam handelen. Allereerst door het Nationaal Sportakkoord en de routekaart ‘Verduurzamen Sport voor gemeenten’. Deze routekaart stelt dat in 2050 alle sportaccommodaties CO2-arm zijn, verenigingen geen gewasbeschermingsmiddelen meer gebruiken, de sport­ omgeving klimaatadaptief is ingericht en gebruik wordt gemaakt van circulaire materialen.

De tweede en meer directe route loopt via de gemeente Rotterdam. Zowel het programma Duurzaam010 als de gemeentelijke sportnota ‘Rotterdam, een wereldse sportstad’ beschrijven hoe de sport in Rotterdam een bijdrage kan leveren aan deze doelen. Eén van de belangrijkste speerpunten in het gemeentelijk beleid is de inzet op toekomstbestendige sportvoorzieningen.

10

Door het gebruik van onder andere led-veldverlichting, zonnepanelen en beregeningsinstallaties moeten sport­ accommodaties bijdragen aan de gemeentelijke ambitie om in 2030 voor het vastgoed 40 procent energiebesparing te realiseren. De gemeente koppelt, voor het eerst in de geschiedenis van de stad, structurele middelen aan de vervangingsopgave en renovatie van zwembaden,

Tom Langerak, R.C.&V.V. V.O.C. Pepijn Geldof expertadviseur duurzaamheid

Lees hier het verhaal van Tom binnensporthallen en -zalen en veldsportcomplexen.

Een goede en noodzakelijke stap.

Toekomstbestendig en aantrekkelijk Blijft de vraag staan welke stip de breedtesport in Rotterdam voor zichzelf op de horizon zet richting 2030? Waar leggen de vereniging de lat, wat is daar naast de financiële middel­en vanuit de gemeente voor nodig en welke rol spelen de 28 Sportplusverenigingen als voortrekkers in het peloton van de ruim 350 verenigingen in de stad?

De Sportplusverenigingen geven aan dat een bredere benaderings­wijze met bijbehorende schaalgrootte én aangepast gedrag nodig is. Inzicht over en bewustzijn in eigen ecologisch voetafdruk kan daarbij behulpzaam zijn. Met een gezamenlijk doel kunnen zoveel mogelijk verenigingen meegenomen worden en kan het verschil echt worden gemaakt. Het Sportplus­netwerk kan daarbij een belangrijke aanjager zijn om meer Rotterdammers en verenigingen mee te krijgen in de energietransitie.

De energietransitie biedt kansen voor de sport en de stad. Een groene sportcirkel draagt nadrukkelijker bij aan het leefklimaat en de biodiversiteit. Voorkomen moet worden dat sportvelden verworden tot hitte eilanden. Ook zijn er ruimtelijk kansen om de energievoorziening gezamenlijk als buren op te pakken.

Sportplusverenigingen laten zien wat er mogelijk is. Voor andere verenigingen is het waardevol terug te kunnen vallen op collega-bestuurders die voor dezelfde opgave hebben gestaan.

Van één plasticvrije sportvereniging naar een plasticvrije sport­ gemeente. Maar er moet ook voldoende aandacht blijven voor verenigingen die in moeilijker vaarwater zitten, bijvoorbeeld omdat het complex voor 2000 gebouwd is en de vereniging daardoor buiten veel (financiële) regelingen valt. Leiderschap van en samenwerking tussen bestuurders moeten voor de noodzakelijke veranderingen zorgen, zodat alle Rotterdamse verenigingen toekomstbestendig en aantrekkelijk blijven voor jongere generaties. Duurzaam handelen valt niet meer weg te denken.

Ik hoor steeds vaker dat sportverenigingen hun rol willen pakken op het thema duurzaamheid. En dit gaat verder dan alleen zonnepanelen of ledverlichting. Steeds meer verenigingen gaan aan de slag met verschillende energiebesparende maat­regelen. Een positieve ontwikkeling! Deze ontwikkeling wordt mede gestimuleerd door de beschikbare subsidies die ervoor zorgen dat Rotterdamse sport­ verenigingen tot wel 73% gesubsidieerd krijgen op hun investering in duurzaamheidsmaatregelen. In combinatie met de gunstige terugverdientijd levert dit voor de sportvereniging een flinke kosten­ besparing op. Het bespaarde geld kunnen verenigingen investeren in sportmaterialen en -faciliteiten. Het reduceren van plastic staat mede vanwege de veranderende wet- en regelgeving sinds dit jaar op de agenda bij besturen. Een aantal verenigingen gaat verder dan deze wetgeving en is al gestopt met de witte plastic bekertjes of gaat voor een plasticvrije kantine. Deze duurzaamheidsmissie komt vaak van één of twee personen binnen de club. Voor meer bewustwording en gedragsverandering is hier de komende jaren blijvend aandacht nodig.

Steeds meer verenigingen gaan aan de slag met verschillende energiebesparende maatregelen.

Een positieve ontwikkeling!

Lees hier het verhaal van Eveline

Duurzaamheid en klimaatbestendig­heid staan bij steeds meer Rotterdamse sportverenigingen hoog op de agenda. Bij LTC Plaswijck ’62 zorgen de leden met groene vingers er niet alleen voor dat het complex er prachtig bij ligt, maar dragen zij met hun werk ook bij aan de biodiversiteit in de buurt.

Eveline Padberg, LTC Plaswijck ’62

Maak met elkaar wat mooie bakken en zet daar planten in. Dat is goed voor de biodiversiteit en hoeft echt niet veel geld te kosten.

11

Welzijn Rotterdam groeit, trekt steeds meer bezoekers en wijken bloeien op. Maar de stad kent ook een andere kant met wijken waarin hele generaties mensen tot stilstand zijn gekomen door problemen met de fysieke en/ of mentale gezondheid en een gebrek aan perspectief. Hoe kunnen sport­ verenigingen een positieve bijdrage leveren aan het welzijn van de Rotterdammer?

Met het beleidskader ‘Heel de Stad’ zet Rotterdam specifiek in op het verbeteren van het welzijn van drie prioriteitsgroepen: de jonge generatie Rotterdammers, Rotterdammers in een kwetsbare positie en oudere Rotterdammers die langer thuis wonen. Sport speelt in dit welzijnsprogramma een belangrijke rol. De gemeente wil het bestaande sportaanbod behouden, versnippering tegengaan, inzetten op doorstroom en duurzame verbindingen tussen sportverenigingen en wijk­ partners faciliteren.

Maar, erkent de gemeente, de rol van de sportverenigingen kan nog groter en belangrijker worden. Om de sport vaker als instrument voor het verbeteren van het welzijn van de Rotterdammer in te kunnen zetten, zijn een aantal ingrepen noodzakelijk. De Rotterdamse sport moet meer aan de voorkant worden betrokken en daarbij moeten zoveel mogelijk lokale sportaanbieders worden gebruikt die een passend sportaanbod opzetten. Daarnaast is het belangrijk dat het welzijnsaanbod in de buurt niet concurrerend is, het verenigingsaanbod niet verdringt en er wordt ingezet op doorstroom.

Van medaillewinnaars op wereldkampioenschappen tot speciale trainingen voor sporters met maag- en darmproblemen. Sinds jaar en dag zet atletiekvereniging PAC Rotterdam zich niet alleen in voor de topatleten, maar krijgen ook de bijzondere doel­ groepen alle ruimte op het complex.

Duizenddingendoekje Martin Blok, PAC Rotterdam De centrale rol van de sportverenigingen in het Rotterdamse welzijnsbeleid komt niet uit de lucht vallen. Grote stedelijke opgaven doen zich op microniveau voor binnen verenigingen.

Het is de taak van de clubs die signalen op te pakken en te zorgen voor een veilig sportklimaat. Tegelijkertijd kan de ambitie van een club ook zijn om een steentje bij te dragen aan het welzijn in de buurt of wijk.

Welzijn is dus op meerdere terreinen een belangrijk aandachts­ punt voor sportverenigingen, ondanks het feit dat welzijn niet vanzelf bij de basisexpertises hoort van een vereniging.

Daarom is het belangrijk dat clubs tijd en aandacht geven aan dit onder­werp zodat zij leren en groeien. Veel Sportplus­ verenigingen trainen daarom hun kader en vrijwilligers, bijvoorbeeld op het gebied van signaleren. Ook zetten zij gastheren en -vrouwen in om eventuele welzijns­drempels binnen de vereniging weg te nemen. Het herkennen van gedrag, het zien van een kind, een kwetsbare Rotterdammer of een vereenzaamde oudere is een vaardigheid waarmee gezorgd kan worden dat nog meer Rotterdammers aan het bewegen en sporten geraken of voorkomen wordt dat zij uitvallen.

Sportverenigingen zijn geen duizenddingendoekjes en zijn ook niet het antwoord op alle welzijnsproblemen. Maar leden hebben er altijd profijt van wanneer een vereniging werkt aan welzijn. Zorg daarbij wel dat je als schoenmaker bij je leest blijft.

Neem de eigen kernactiviteiten en de sport als basis, zodat vrijwilligers en trainers daarvandaan hun motivatie kunnen halen om als vrijwilliger aan de slag te gaan. Niet alles past en kan op het bordje van de club gelegd worden. Zorg voor een juiste fit!

Lees hier het verhaal van Saskia

Met een laagdrempelig en veelzijdig sportaanbod probeert TTV Alexandria ‘66 al jarenlang de samenwerking met zorg- en welzijnspartijen te zoeken. Leden reageren enthousiast, de vereniging wordt voor alle doelgroepen aantrekkelijker en ook op persoonlijk vlak levert de komst van nieuwe sporters een hoop op.

Wij merken als vereniging sowieso dat wij door alle samenwerkingen en het betrekken van alle doelgroepen onszelf op de kaart hebben gezet.

Saskia Meijer, TTV Alexandria ‘66

Sportief wandelen is bijvoorbeeld ook atletiek. Dat maakt onze sport zo geschikt voor verschillende doelgroepen.

Lees hier het verhaal van Martin

De vereniging over tien jaar is meer een huis van de wijk. Een plek waar dag­besteding niet vreemd is, een plek waar je een bak koffie kan gaan drinken als je dat wil en waar gedurende de hele week beweegaanbod draait waar iemand met een afstand tot bewegen zich thuis voelt maar juist ook met sportaanbod voor de competitieve sporter.

Het aanbieden van aangepaste en laagdrempelige beweeg­activiteiten overdag kost ook geld. Een gekwalificeerde trainer is hiervoor nodig en daarmee vaak duurder, maar de deelnemers kunnen dit vervolgens niet betalen. Het ontbreekt nu nog aan structurele gelden om dit makkelijker mogelijk te maken voor verenigingen. Het kunnen aan­bieden van het juiste laagdrempelige beweegaanbod en het breder denken dan de eigen sporttak is op dit moment nog een uitdaging voor verenigingen. Maar ook: met welke trainingsvormen maak je het aanbod toegankelijker en laagdrempeliger zodat iedereen verantwoord en veilig kan bewegen? Hiermee gaan we de graag de komende jaren aan de slag om verenigingen te helpen.

De sportvereniging over tien jaar is meer een huis van de wijk.

Kim Santbulte expertadviseur welzijn

13

Hoe zorg je er als Rotterdamse sportclub voor dat jouw jeugdleden niet na een paar seizoenen naar een andere vereniging of een andere sport overstappen? Het antwoord van de Rotterdamse korfbalvereniging OZC is duidelijk: persoonlijke aandacht voor zowel de jeugd als de trainers.

Antonio van der Biezen, OZC Rotterdam

Een goede trainer zorgt voor plezier en plezier zorgt ervoor dat de jeugd aan jouw club blijft verbonden.

Jeugd De jeugdafdeling is voor bijna alle sportverenigingen van levensbelang, maar in een stad als Rotterdam is dat belang nog net wat groter. De stad heeft ruim 215.000 jongeren tot en met 27 jaar. Alleen ruim 40 procent van deze groep weet de weg naar sport nog niet te vinden. In sommige wijken van de stad ligt dit percentage zelfs nog hoger.

Dat zo’n 86.000 Rotterdamse kinderen en jongeren nog niet participeren in sport is een gemiste kans voor de ontwikkeling van deze groep. Zij profiteren niet van de positieve bijeffecten die clubs wel kunnen bieden. Maar tegelijkertijd is het ook een kans voor de georganiseerde sport in Rotterdam om deze potentie wel te gaan benutten. Het talent in de stad heeft het in zich om binnen drie jaar aan de top van Nederland te staan.

Sportverenigingen, en in het bijzonder Sportplusverenigingen, herkennen vanuit hun jarenlange ervaring een aantal randvoor­ waarden waarmee de kans op succesvolle binding kan worden vergroot. Daartoe doen de Sportplusverenigingen vier suggesties: Ten eerste kunnen verenigingen nog nadrukkelijker inzetten op een goede start. Hoe heet je leden welkom op de club? Is er een startgesprek met nieuwe leden en hun ouders? Actief zijn aan de voorkant helpt de vereniging aan de achterkant te 14

Ineke Kalkman expertadviseur jeugd

Trainers en coaches zijn de belangrijkste spelers als het gaat om sportdeelname.

Lees hier het verhaal van Antonio verstevigen en een hoop organisatorische problemen te voorkomen. Clubs kunnen en mogen er niet vanuit gaan dat nieuwkomers en ouders weten wat het betekent om lid te zijn van een vereniging. De vereniging moet door deze goede start en bijbehorende basis een veilige omgeving zijn waarin ontmoetingen en gesprekken kunnen ontstaan.

Suggesties en aanbevelingen Ten tweede moeten verenigingen zorgen voor gelijke sportkansen. Door te focussen op nabijheid, betaalbaarheid en motorische geletterdheid kunnen drempels worden weg­genomen. Maatregelen om deze aspecten binnen de vereniging te verbeteren zijn onder andere aanbod op satellietlocaties, aanschrijven van fondsen en het betrekken van het onderwijs als partner.

In de derde plaats moet direct worden nagedacht over het betrekken van deze groep bij de vereniging. Dat kan op een sporttechnische manier (wedstrijden fluiten, trainer worden, extra trainingen), maar ook met behulp van sociale activiteiten die net buiten de kerntaken van de vereniging liggen.

Bijvoorbeeld een e-sportscompetititie, huiswerkbegeleiding of het steviger inzetten op het creëren van een thuishonk.

Belangrijk is daarbij wel: geen enkele club is hetzelfde, zorg voor maatwerk.

Tot slot is persoonlijke aandacht voor de jongeren van levensbelang om positieve en negatieve signalen in een vroeg stadium op te pikken. Een vertrouwenscontactpersoon valt niet meer weg te denken. Verbindingen aangaan met belangrijke actoren in de wijk kan hierbij helpen, maar ook programma’s als Pedagoog op de Club van Rotterdam Sportsupport zijn een steun in de rug. Zo kan de vereniging zich richten op de zaken waar de vereniging goed in is.

Naast het leren signaleren door vrijwillig kader is het ook nodig dat we oog houden voor een goede basis voor sociale veiligheid (veilige sportverenigingen) en de pedagogisch en didactische kwaliteit van trainers op sportverenigingen (sterke jeugdafdelingen). Trainers en coaches zijn de belangrijkste spelers als het gaat om sportdeelname, mits goed opgeleid/begeleid dragen zij bij aan:

 Zelfvertrouwen. Dit is nodig voor de ontwikkeling van het kind;  G ] evoel van eigenwaarde en verantwoordelijkheid nemen voor het eigen doen en laten;

Lees hier het verhaal van Didi

 Respect voor verschillen en ieders kwaliteiten.

Bij pedagogiek gaat het om cultuurverandering. Daardoor blijft het een ongoing proces om hier ondersteuning op aan te blijven bieden voor sportverenigingen.

De jeugdafdeling is voor bijna iedere Rotterdamse sport­ vereniging van levensbelang, maar veel clubs worstelen met het pedagogisch klimaat op de vereniging. Hoe zorg je ervoor dat de jeugd in deze coronatijd veilig opgroeit op jouw complex? Voetbalvereniging Spartaan’20 zet met hulp van Rotterdam Sportsupport grote stappen in de goede richting.

Didi Lopes, Spartaan’20 (rechts op foto)

Met onze neutrale sportpedagoog en trainers­ begeleiders proberen we positiviteit als een olievlek over de vereniging te verspreiden.

15

“Wij gaan en staan voor verenigd sporten. Samen zorgen wij ervoor dat iedere Rotterdammer sportief én maatschappelijk mee kan doen.”

Gert-Jan Lammens, directeur Rotterdam Sportsupport

Rotterdam Sportsupport Olympiaweg 10 (Green Stand) 3077 AL, Rotterdam kvk: 243338957 010 - 24 29 315 info@rotterdamsportsupport.nl

Bekijk ons op social media voor de laatste tips en actualiteiten.

16

rotterdamsportsupport.nl

Kampioen in verenigen