Rusland by Reader's Digest

FROM

Russia , WITH LOVE [[1L]]

PHOTO: ÂŠ SISSE BRIMBERG & COTTON COULSON

De Kerk van de Verlosser op het Bloed, voltooid in 1907, is gebaseerd op de St. Basil kathedraal in Moskou.

Opgeknapt St. Petersburg herovert trots zijn positie op het wereldtoneel. DO O R SCOT T WAL L ACE UIT NATIONAL GEOGRAPHIC TRAVELER

[[2R]]

‘H We zijn in de Purga-1 Club, een St. Peterburgse kelder vol Russische jongeren met kerstmutsen en bonte konijnenoren op hun hoofd. Rode en groene lampjes knipperen vrolijk in plastic kerstboompjes. Het is geen kerst, eerder de vroege zomer, het seizoen van de Witte Nachten, waar in dit hoge noorden de zon nauwelijks ondergaat en de stadsbewoners de winterse somberheid van zich af feesten. In deze club aan de Fontanka-rivier van St. Petersburg wordt het hele jaar door Oud en Nieuw gevierd. ‘Desiat, deviat, vosem, sem…‘ schreeuwen de feestgangers. Mijn Russisch is net

[[1L]]

goed genoeg om mee af te tellen. ‘Tien, negen, acht, zeven…‘ Als de klok middernacht slaat, ploffen er confettiwolken uit het plafond en knallen de champagneﬂessen open. ‘Op nieuwe vrienden!‘ roept Sergey Kudryashoff proostend met Irina Nabok, een brunette met konijnenoren die speels over haar ogen vallen. Kudryashoff, 25 jaar, is webdesigner, en Nabok, 20 jaar, is dramastudent. Ik wordt uitgenodigd aan kun tafel waar ze de passie voor hun stad met mij delen. ‘Het is een mystieke plaats,‘ begint Kudryashoff. ‘Geen stad in Rusland is vergelijkbaar,‘ zegt Nabok. Links: een vaartocht op de rivier de Neva geeft bezoekers de kans om de stad van een andere kant te bekijken. Tegenover: Marinekadetten springen van de basis van een rostra-zuil, die vroeger diende als hulpmiddel voor navigatie voor de marine. readersdigest.nl

FOTO’S: ©SISSE BRIMBERG & COTTON COULSON X2

‘Hé, dans met ons mee!’ schreeuwt een jongeman over de opzwepende beat heen. Hij draagt een knalrood elfenvest dat tien maten te groot is voor zijn tengere postuur. Hij leidt mij naar een groep net zo maf geklede wuivende feestvierders –

Een 20-jarige serveerster genaamd Nadya neemt onze bestelling op en doet ook een duit in het zakje. ‘St. Petersburg is de meest Europese stad van Rusland,‘ zegt ze. Ik word afgeleid door een bekend gezicht dat plotseling groot op het videoscherm verschijnt. Het is Leonid Brezjnev die van 1964 tot 1982 de Sovjet-Unie leidde. ‘Een oude nieuwjaarstoespraak aan het volk,‘ zegt Nadya lachend. ‘Onderdeel van onze nachtelijk feesten.‘ De muziek staat veels te hard om de woorden van Brezjnev te horen. Niet dat er ook maar iemand naar zou willen luisteren. De donkere dagen van de Sovjets zijn gereduceerd tot voer voor luchthartige spotternij op een plasmascherm in een nachtclub. Het is ruim drie uur ‘s nachts wan-

neer ik weer door de straten struin, levendige straten gevuld met de kreten van feestgangers.

Het is een wereld van verschil

met de laatste keer dat ik hier was. Toen, halverwege de jaren 90, was St. Petersburg nog bezig om de schaduw van zeventig jaar Leningrad van zich af te schudden. Alles was grauw, en de angst was overal op straat nog voelbaar. Zo’n twaalf jaar welvaart heeft de voormalige hoofdstad van de tsaren nieuw leven ingeblazen. Renovaties, in gang gezet voor de 300e verjaardag van de stad in 2003, werden hervat. Hoteliers uit het Westen ontdekten nieuwe gronden. Cruiseschepen uit Helsinki en Stockholm voeren toeristen aan. NATIONAL GEOGRAPHIC TRAVELER (OCTOBER ‘12), (C) 2012 BY NATIONAL GEOGRAPHIC SOCIETY, WASHINGTON, D.C. [[2R]]

readersdigest.nl 06/13

Het is moeilijk voor te stellen dat deze stad een van de langste, meest verwoestende belegeringen van de geschiedenis heeft meegemaakt. Honderdduizenden burgers stierven van honger en door ziekten in deze straten en kanalen. Minstens een half miljoen verdedigers werden gedood. De volgende dag bezoek ik het Museum van de Verdediging en het Beleg van Leningrad. De eerste verdieping ligt vol met voorwerpen uit deze tweeëneenhalf jaar durende hel. Er zijn graﬁeken die de ongelooﬂijke aantallen luchtaanvallen, vuurbombardementen en artillerieaanvallen in kaart brengen.

Een beheerder, een stevige vrouw met haar witte haar in een knot, houdt een waakzaam oog in het zeil. Ik bedenk me dat ze wel eens oud genoeg zou kunnen zijn om een deel van deze geschiedenis te hebben meegemaakt. ‘De meeste mensen vragen me dat niet,’ zegt Galina Sergenevna Bodrova van 73. Ze was pas twee jaar oud toen Hitlers troepen hun strop om de stad legden in de herfst van 1941. Bijna haar hele familie kwam om. ‘Alleen twee zussen en ik overleefden,‘ zegt ze. Blokkadebrekers brachten Bodrova en een jongere zuster dwars door de Duitse linies in veiligheid. Ik begin te vermoeden dat deze ontmoetingen waarbij facades kortstondig worden doorbroken, een belangrijk deel uitmaken van de charme van het 21 eeuwse St. Petersburg. ‘Kan ik u ergens mee helpen?‘

PHOTO: ©SISSE BRIMBERG & COTTON COULSON

Zou St. Petersburg - ooit zo beroemd om zijn paleizen en kunstwerken – terug zijn op het wereldpodium? De volgende ochtend steek ik de Neva Rivier over via de Troitskybrug en geniet van het uitzicht: langs de oever strekken rococo en barokke paleizen zich uit zover het oog reikt. Hierachter verheft zich de gouden koepel van St. Isaacs Kathedraal. Doorsneden door de Neva, doorvlochten met dozijnen riviertjes en kanalen en geﬂankeerd door architecturale juwelen heeft St. Petersburg [[1L]]

investeerders dit gebouw platgooien om plaats te maken voor een hotel. ‘Er zijn meer gebouwen gesloopt op de Nevsky Prospekt in de laatste acht jaar dan door de nazi‘s‘, zegt hij.

PHOTO: ©BERT HOFERICHTER / ALAMY

Deze pagina: Voetgangers op de Nevsky Prospekt lopen langs het Singer-gebouw. Tegenover: Uitzicht over de stad vanuit Café Singer.

een magische uitstraling. Toen tsaar Peter de Grote begin 18e eeuw de nieuwe hoofdstad stichtte in de moeraslanden, transformeerden bouwmeesters, voornamelijk uit Frankrijk en Italië, dit achtergebleven gebied in een keizerlijke metropool. Ook nu beweren de bewoners dat de stad een eigen leven en ziel bezit. Ik ben op weg naar een ontmoeting met Petr Zabirokhin, de coördinator van Levende Stad, een organisatie die historische gebouwen wil behouden. Ik wandel verder naar het oosten, door St. Petersburgs belangrijkste winkelstraat Nevsky Prospekt, langs het Paleisplein met het paleiselijke Hermitage Museum, en het Plein van de Opstand (Vosstaniya) – drie achtereenvolgende kilometers architectuur van wereldklasse. Zabirokhin, een lange slanke dertiger, wacht me op in een café vlak bij de Nevsky. Zelfs de historische gebouwen die geen mijlpalen zijn moeten worden bewaard, zegt hij. ‘Historische eenheid onderscheidt St. Petersburg van andere steden. Een nieuw gebouw zonder uitstraling beschadigt de ziel van de stad.‘ Hij laat me een andere locatie zien die zijn groep wil beschermen tegen de sloophamer, een onopvallend bakstenen gebouw. Hij lijkt mijn twijfel te voelen. ‘Dit is een uitstekend voorbeeld van het avant-garde constructivisme uit de jaren 20.‘ Een bordje op de muur meldt dat hier het elektriciteitsstation stond die de trams van stroom voorzag tijdens het beruchte 900 dagen durende ‘beleg van Leningrad‘ door de nazi‘s in WW-II. Nu willen

[[2R]]

nen van het reusachtige Catherinapaleis in de voorstad van St. Petersburg, Tsarskoye Selo. Catherina I, de vrouw van Peter de Grote, gaf de opdracht tot de bouw hiervan. In het midden van de 18e eeuw woonde hier haar dochter, Keizerin Elizabeth Petrovna, en later Catherina de Grote. Ze verzamelden werken van ongeëvenaarde schoonheid. Ik zit drie kwartier in de bus richting het zuiden van de stad, waar een modeshow van de top-ontwerpers van St. Petersburg wordt gehouden. Als ik daar aankom zijn de feestelijkheden in volle gang. Ik wandel naar het Hermitage Paviljoen aan de rand van de vijver, op zichzelf al een klein paleis, waar in taffeta gehulde modellen onder enthousiast applaus op de veranda schrijden. ‘De opgewekte stemming en keizerlijke atmosfeer van St. Petersburg zijn mijn inspiratiebronnen,‘ zegt de 38 jaar oude ont-

De paleizen en tuinen van de Peterhof aan de rand van St. Petersburg zijn gesticht door Peter de Grote om Versailles te imiteren.

op bij het Mikhailovsky Paleis, de plek van het museum. Er staan geen rijen bezoekers en we hoeven onze nekken niet uit te rekken om de monumentale doeken te bewonderen. We stoppen voor De laatste dag van Pompeï, een 19e eeuwsmeesterwerk van de in St. Petersburg geboren Karl Briullov. Het doek toont een apocalyptische scene van lava die de oude Romeinse stad overspoelt. ‘Zoals je kunt zien,‘ zegt Fedorova, ‘toont dit schilderij dat iets ouds sterft, maar er tegelijkertijd iets nieuws verschijnt.‘

Haar woorden galmen in het Literaire Café 1816 waar we zitten, omringd door portretten van de grote Russische schrijvers Pushkin, Dostojewski en Gogol. Onze tafel kijkt uit over de Moikarivier, waar volgeladen boten langs varen. Overal lijkt er een frisse geur te hangen; zelfs in de gemanicuurde tuireadersdigest.nl 06/13

Vraagt iemand achterin de bus mij in vlot Brits Engels. Ik vroeg me net af of dit de juiste halte was. Een jonge vrouw met vlasblond haar stuitert door het gangpad naar mij toe. ‘We leren om behulpzamer te zijn voor bezoekers,‘ zegt ze met een glimlach. Irina Fedorova, 23, laat me zien welke halte ik moet hebben en biedt aan me naar mijn bestemming te begeleiden. Fedorova, studente aan de Staatsuniversiteit van Leningrad, vraagt wat ik tot nu toe van de stad heb gezien. Ik vertel haar over mijn wandelingen door de rijk versierde gangen van de Hermitage en hoe ik me tussen de menigte door moest worstelen om een glimp op te vangen van de Rembrandts en Renoirs. ‘Ben je al naar het Russisch Museum geweest?‘ vraagt ze. Daar is veel meer werk te zien van Russische artiesten dan in de Hermitage, zegt ze. De volgende morgen wacht ze me [[1L]]

Beste tijd om te gaan: De ‘Witte Nachten‘ (eind mei tot midden juli) zijn ideaal om ‘s avonds langs de oevers van de Neva te wandelen. Rondreizen: De stad heeft een uitgebreid netwerk van bussen, trams en metro‘s, maar ook lucht-, water- en treinverbindingen. Voor meer informatie: De toeristische website van de stad is te vinden op www.visit-petersburg.ru 2013: Nederland-Rusland jaar Het alom bekende Zaanse ‘Tsaar Peter Huisje’, waar Peter de Grote in 1697 incognito zou hebben gelogeerd staat symbool voor het bezoek van de Westers georiënteerde heer-

werper Stas Lopatkin tijdens een pauze. Het is de transparantie van het licht en het water hier,‘ zegt hij. ‚De kleuren, het licht…‘ Het St. Petersburg wat ik gezien heb draait om samensmelting van licht en schaduw, keizerlijk bestuur en revolutie, haute culture en woeste invasie. Voor elk aristocratisch paleis hier is er een Plein van de Opstand, voor elk overdadig landhuis in Tsarskoye Selo is er een Finland Station – het station waar Lenin in 1917 uit zijn ballingschap arriveerde om de Oktoberrevolutie te leiden. Tijdens mijn laatste nacht in St. Petersburg nodigen twee vrienden me uit voor een vaartocht over de Neva. De zon is net onder de horizon gedoken en verspreidt dieprood licht. Ons vaartuig gaat stroomopwaarts, langs de immense Hermitage. Uit een accordeon klinken de stroperige tonen van een Russische ballade. Obers lopen langs, hun bladen beladen met emmers ijs en ﬂesjes wodka. Als we de Paleisbrug naderen verheffen de verlichte armen van de ophaalbrug zich langzaam, alsof ze ons uitnodigen de poorten van een magisch koninkrijk te betreden. Maar ik weet dat ik daar, eigenlijk, allang ben.

[[2R]]