mrt 2016
JIJ&IK magazine
D I T I S E E N U ITG AVE VA N O NS TWEEDE THUIS
JIJ&IK Het is maart en de lente is weer aangebroken. Ik verheug me als de natuur zich weer aan alle kanten laat zien, als alles weer opnieuw tot bloei komt. Nieuw leven en nieuwe kansen. Ook in onze organisatie zie ik kansen en mogelijkheden. We werken steeds meer samen, intern en extern, met cliënten, ouders, familie en met andere organisaties. En die samenwerking levert veel goeds op. Co-creatie is het thema van dit Magazine JIJ&IK. Het zit eigenlijk al in onze slogan JIJ&IK ingebakken. Verbinding, samenwerken en samen de toekomst maken. Het nieuwe strategische beleid 20172020, waarover je kunt lezen in dit nummer, is ook een vorm van cocreatie. Ik zie het maken van dit beleid als een mogelijkheid om met elkaar in gesprek te gaan over wat we als Ons Tweede Thuis, als medewerkers, cliënten, ouders en familie, willen. Samen maken we het beleid en voeren we het uit. Samen proberen we de kwaliteit van bestaan van mensen met een beperking te verbeteren. Dat blijkt onder andere ook uit de artikelen over vrijheidsvergroting en palliatieve zorg en het verhaal van het nieuwe hoofd Behandeling. Co-creatie is ook samenwerken met andere organisaties, is aanwezig zijn in de samenleving. Of je dat nu als individuele cliënt doet - lees het verhaal van Maaike die vrijwilligster is in een verzorgingshuis - of als organisatie als geheel, zoals bij wetenschappelijk onderzoek naar het effect van de training mindfulness. Het kan allemaal lukken, als we samenwerken!
Roel de Bruijn Bestuurder Ons Tweede Thuis
& inhoud
& in beeld
& vaste rubriek
& kort
06 10 12 14 16 20
04 12 13 15 18 26
08 Samen koken Gift Amstel-Meer 09 JIJ&IK in Uithoorn en De Kwakel Meldcode misbruik en huiselijk geweld Ben Sajet Centrum: samenwerken 19 Gift Maccabiadelaan College Haarlemmermeer bezoekt Ons Tweede Thuis
Nieuw: hoofd Behandeling Flink!: ik ben de moeite waard Zorg en minder dwang Vrijetijdsbesteding cliĂŤnten Effect training mindfulness In de klas ben ik als een schaduw aanwezig: integratiebegeleiding 22 Palliatieve zorg 24 Nieuw strategisch beleid 27 Dagbesteding senioren
28 28 29 30 32
Meedoen in de samenleving Column ouder Column cliĂŤnt Briefwisseling regiomanagers Column medewerker Bouw: ouders en begeleiders richten in Cefara aan het woord Product met verhaal Clientenraad aan het woord In memoriam JIJ&IK
De illustratie op de voorkant is gemaakt door Franky Vergouwe van dagcentrum Middelpolder.
Tweede Thuis 04| Ons maart 2016
& meedoen
&
Cliënt als vrijwilliger IETS DOEN VOOR DE SAMENLEVING Maaike Bijlard werkt bijna twee jaar als vrijwilligster in verzorgingshuis Het Hoge Heem in Uithoorn. “Ik vind het hier erg leuk. Ik doe iets voor anderen en ben onder de mensen. Ik ken hier een heleboel mensen. Dat is ook erg leuk. Ik help in de keuken en in het restaurant. Om half negen begin ik met de afwas. Sjonge, wat een rotzooi staat er soms! Daarna doen we gezellig een bakkie. Ik vouw de was op en leg alles netjes in de kasten. Ik zoek bestek uit en vul van alles bij. Ik kijk zelf of ik bij moet vullen, dat heb ik precies in mijn hoofd.
Ze zijn hier hartstikke blij met me, zeggen ze. Weet je wat zo fijn is, ik kan gewoon op de fiets naar mijn werk. Hiervoor werkte ik bij de AM Groep en moest ik met drie bussen reizen. Dit is veel rustiger en ook nog eens goed voor mijn conditie. Ik heb epilepsie en dat reizen werd me veel te veel. Nu met halve dagen werken en weinig reistijd gaat het goed. Na mijn werk ga ik altijd nog even langs mijn ouders. Daar ben ik in het weekend ook vaak. Ik help hen ook. Laatst zei ik tegen mijn vader ‘geef maar mee die was’.”
Ons Tweede Thuis
maart 2016
|05
Nieuw:
HOOFD BEHANDELING Kennis delen voor meer kwaliteit van bestaan Ons Tweede Thuis heeft de kwaliteit van bestaan van mensen met een beperking hoog in het vaandel staan. Van álle mensen met een beperking, binnen en buiten Ons Tweede Thuis. Kennis delen is daarom een belangrijk aandachtspunt van het nieuwe hoofd Behandeling, Elize Middelhoven. “Cliënten hebben er veel baat bij dat wij onze kennis delen. Maar ook voor medewerkers is het belangrijk en inspirerend om hun vakkennis uit te wisselen en zo de deskundigheid van anderen te bevorderen.”
Tweede Thuis 06| Ons maart 2016
& in beeld
“Het is een uitdaging om alle behandelaren met elkaar te verbinden zodat zij kennis en ervaringen delen en elkaar versterken.”
Samenwerken buiten Ons Tweede Thuis Sinds 1 januari 2016 kent Ons Tweede Thuis een hoofd Behandeling in de persoon van Elize Middelhoven. Zij werkte al binnen Ons Tweede Thuis als arts voor verstandelijk gehandicapten (AVG) en zij blijft dit een aantal uren in de week doen. Zo blijft zij direct betrokken bij de zorg voor cliënten. Voor Elize staan kennis delen en mensen verbinden centraal. “Ik zie het als een uitdaging om alle behandelaren (zie kader) met elkaar te verbinden, zodat zij hun kennis en ervaringen delen en elkaar versterken. Er is enorm veel kennis binnen Ons Tweede Thuis. Hoe kunnen we meer delen wat er al is? Hoe weten medewerkers die zich met dezelfde thema’s bezighouden, elkaar te vinden? Ik zie mijn rol als iemand die faciliteert om die verbinding te maken. Daarnaast wil ik graag landelijke thema’s op de agenda zetten, zoals het verminderen van gedragsmedicatie, een actueel thema dit jaar van kenniscentrum Vilans.”
Succeservaringen Kennis is dus een speerpunt en dan gaat het om kennis verzamelen, kennis delen, elkaar versterken en innoveren. Elize: “Er gebeurt natuurlijk al ontzettend veel. We hebben het Adviespunt (voor diagnostiek, behandeling en kennisdeling), er is de werkgroep voor ernstige meervoudige beperkingen en er wordt op allerlei manieren gewerkt aan bijvoorbeeld vrijheidsvergroting (Vilans-traject op de Dijk en de BOPZ-commissie). Verder zijn er nieuwe ontwikkelingen zoals de trainingen Flink! en mindfulness. Ik wil iedereen oproepen en uitnodigen om succeservaringen te delen. Als collega’s kunnen we veel van en met elkaar leren.”
Ons Tweede Thuis wil intern meer kennis delen en vergroten, maar ook extern. Dat is de reden om mee te doen met wetenschappelijk onderzoek en om samen te werken met andere organisaties. Elize: “Op de nieuwe locatie IJburg ontwikkelen we samen met collega-organisatie Cordaan Topcare voor mensen met een ernstige meervoudige beperking.Van de ervaringen die we daar opdoen kunnen ook andere cliënten met een ernstige meervoudige beperking profiteren. Qua wetenschappelijk onderzoek werken we bijvoorbeeld samen met Bartiméus, Cordaan en de Vrije Universiteit Amsterdam. Sinds kort is er een academische werkplaats gestart, het Ben Sajet Centrum, waar Ons Tweede Thuis ook aan deelneemt om wetenschappelijke kennis samen te brengen, te ontwikkelen en te delen. Het heeft uiteindelijk allemaal als doel de kwaliteit van bestaan voor mensen met een beperking te verbeteren.” Zie ook de artikelen in dit Magazine over Flink! (pag. 10), vrijheidsvergroting (pag. 12) en mindfulness (pag. 16).
Er zijn zo’n vijftig behandelaren binnen Ons Tweede Thuis: gedragsdeskundigen, artsen, paramedici, vaktherapeuten, specialistisch verpleegkundigen, pastoraal medewerkers en maatschappelijk werkers. Zij zijn verbonden aan locaties of aan het Adviespunt en sinds kort vallen zij inhoudelijk allemaal onder het hoofd Behandeling.
Ons Tweede Thuis
maart 2016
|07
JIJ&IK SAMEN KOKEN Op het Dienstencentrum van Ons Tweede Thuis werk je voor mensen met een beperking, maar je ziet maar weinig cliënten. Eigenlijk een rare situatie en hoe zou je daar verandering in kunnen brengen? Als je nou eens begint met gezellig met elkaar aan tafel te zitten, dachten ze bij de afdeling Cliëntenadministratie en ICT. De door hen bereide maaltijd op woonvoorziening Hankstraat bleek een schot in de roos en het initiatief werd direct overgenomen door de afdeling Onderhoud. Om de verbinding tussen het Dienstencentrum en de locaties duurzaam te verbeteren is er nu het initiatief ‘koken voor cliënten’. Er zijn twee gouden pollepels. Het team dat gekookt heeft, geeft er een door aan een volgende afdeling van het Dienstencentrum. Ook de voorziening waar gekookt is, geeft een pollepel door aan een volgende voorziening zodat er een nieuwe match ontstaat. De voorwaarde: een gezonde maaltijd binnen het budget van de voorziening. Het resultaat: gezellig met z’n allen aan tafel!
Gift Amstel-Meer
24.000,-
En dan staat plotseling actrice Carly Wijs voor je deur met een enorme cheque van 24.000 euro… Het overkwam cliënten en medewerkers van woonvoorziening AmstelMeer begin februari. Begeleidster Marjorie mocht de gulle gift in ontvangst nemen. Marjorie: “We waren overdonderd, maar vooral blij verrast! Carly had de quiz ‘Weet ik veel’ gewonnen en speelde in de finale voor een goed doel. Ze koos voor Amstel-Meer, omdat haar zus Liza hier woont.
We zijn ontzettend blij met dit enorme bedrag en zullen dit zeker heel goed besteden. Iets waar de bewoners hier echt blij van worden. Waarschijnlijk in ieder geval een nieuwe elektrische tandem, zodat ze lekker buiten kunnen fietsen. Of nieuw tuinmeubilair, zodat we in de zomer gezellig samen buiten kunnen zitten. En nieuw snoezelmateriaal is ook heel welkom. Carly, super bedankt namens alle bewoners en medewerkers van Amstel-Meer!”
Tweede Thuis 08| Ons maart 2016
JIJ&IK IN UITHOORN EN DE KWAKEL
&
Onder het motto ‘JIJ&IK in Uithoorn en De Kwakel’ deed Ons Tweede Thuis vrijdag 15 januari mee met het Kerkcafé Uithoorn van de Protestantse Gemeente te Uithoorn. Een avond vol interactie tussen cliënten van Ons Tweede Thuis en de bezoekers. Participatie in praktijk. Annemarie Zuidweg, regiomanager, nam de bezoekers mee op een wandeling langs voorzieningen in Uithoorn en De Kwakel. Vier cliënten uit Uithoorn gaven gevraagd maar vooral ook ongevraagd commentaar. Het ging onder andere over wonen, werken, dagbesteding, eigen regie, medezeggenschap, meedoen in de samenleving, hobby’s, vrijwilligers, participatie van ouders. Ons Tweede Thuis was blij met de uitnodiging om deze avond te gast te zijn in het Kerkcafé Uithoorn. We laten graag zien waar we voor staan en wie we zijn. En we vinden het belangrijk dat mensen met een beperking zelf aan het woord komen, dat we met hen praten en niet over hen. Dank aan Iris, Bram, Michel en Marco!
& kort nieuws
Meldcode
MISBRUIK EN HUISELIJK GEWELD
Bij signalen van misbruik en huiselijk geweld ondernemen we binnen Ons Tweede Thuis actie om de problemen op te lossen en escalatie te voorkomen. Op basis van landelijke wetgeving hanteren we daarbij een meldcode. Deze code vormt een stappenplan: hoe signaleer je en wat doe je vervolgens. Aan de hand van deze meldcode scholen we aandachtsfunctionarissen op de locaties. Onze werkwijze is voorgelegd aan de Landelijke Vakgroep Aandachtfunctionarissen Kindermishandeling/Huiselijke Geweld (LVAK), die onze invoering van de meldcode heeft getoetst en goedgekeurd.
Ben Sajet Centrum SAMENWERKEN
Ons Tweede Thuis wil samenwerken en de kwaliteit van zorg verder verbeteren. Dat kan in het Ben Sajet Centrum dat onlangs opgericht is. Het doel van deze academische werkplaats voor de regio Amsterdam is wetenschap, onderwijs en zorg bij elkaar brengen. Wat de wetenschap aan nieuwe ideeën en methodieken ontwikkelt, willen we in de praktijk brengen. En we geloven dat we dat nog beter kunnen als we goed samenwerken met andere organisaties. In 2015 is geïnventariseerd welke thema’s we kunnen oppakken. De eerste thema’s zijn zorg en ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking. Sociale relaties, burgerschap en participatie zijn daarbij belangrijke onderwerpen. Op 22 april is er een startconferentie van het Ben Sajetcentrum. Mirjam Wouda, GZ-psycholoog bij Ons Tweede Thuis, zal daar samen met Paula Sterkenburg (onderzoeker VU) een presentatie geven over de effectiviteit en de implementatie van de serious game ‘De wereld van EMPA’. Dit onderzoek heeft bij Ons Tweede Thuis plaatsgevonden. Zij neemt voor Ons Tweede Thuis deel aan het Ben Sajet Centrum. In het Ben Sajet Centrum werken samen: AMC, VUMC, UvA en HvA, InHolland, Cordaan, Ons Tweede Thuis, Stichting Actief Burgerschap, Amsterdam Health and Technology Institute en de gemeente Amsterdam.
Ons Tweede Thuis
maart 2016
|09
IK BEN DE MOEITE WAARD Reza werkt vier dagen in de week op de houtafdeling van leer- en werkbedrijf Gewoon Doen! van Ons Tweede Thuis in Amstelveen. Hij volgde vier maanden de training Flink! van Ons Tweede Thuis. Een training gericht op egoversterking en het vergroten van zelfbewustzijn en weerbaarheid.
Tweede Thuis 10| Ons maart 2016
& in beeld Wie ben ik eigenlijk? “Een tijdje geleden zat ik behoorlijk in de put. Ik worstelde met vragen als: ben ik wel de moeite waard en wie ben ik eigenlijk? Ik zat maar te piekeren en dacht bij mezelf: er moet iets gebeuren. Ik vroeg mijn begeleidster Marije of ik een training kon doen om beter voor mezelf op te komen en wat vrolijker te worden. Marije bracht me in contact met Annemarie. Eén van de Flink!-trainers. Ik twijfelde eerst nogal. Annemarie liet de keuze helemaal bij mij. Ze gaf me een folder mee met uitleg over de training Flink!. Die heb ik thuis doorgelezen en het leek me toch wel leuk. Zo is het begonnen. Elke week had ik een uur training bij Annemarie en ik kreeg elke week een huisopdracht mee.
De tweede module bestaat uit oefeningen die het zelfbewustzijn vergroten: ik voel. Reza vertelt dat hij in de training geleerd heeft welke gevoelens hij heeft en hoe hij daarmee om kan gaan. “Dat is fijn. Als ik boos ben of me treurig voel, dan weet ik nu wat ik kan doen om daaruit te komen. Meestal lukt dat nu ook, maar ik zit nog wel eens te piekeren.” De derde module is gericht op weerbaarheid: ik wil. Reza: “Ik heb geleerd dat ik aan moet geven als iets me niet zelf lukt. Door de gesprekken en oefeningen voelde ik me zekerder en liet ik meer van mezelf horen. Ik kwam ook meer voor mezelf op. Dat wilde ik zelf ook graag, maar mijn vriendin moest hier erg aan wennen, zo kende ze me niet. Dat was in het begin best lastig.”
Allebei Ajax-fans Al snel kwamen we erachter dat we allebei Ajax-fans zijn. Ja, dat schept wel een band. En Annemarie heeft af en toe van die lachbuien, dat vind ik ook leuk.” Annemarie vertelt: “Dat klopt, we hadden al snel een klik. Binnen de training besteed ik veel aandacht aan kennismaken. Ik zoek uit wat iemand nodig heeft om de training leuk te vinden en te houden. Ik probeer zo dicht mogelijk aan te sluiten bij de belevingswereld van de cursist. Bij Reza was dit het thema Ajax. Dat neem ik heel bewust mee in de opdrachten die ik geef. Tijdens de training praten we onder andere over emoties. Bij Reza heb ik toen gezichtsuitdrukkingen van Ajax-spelers gebruikt.
Drie modules: ik ben, ik voel, ik wil De eerste module van de training is gericht op egoversterking: ik ben. Reza was op zoek naar wie hij is. In de eerste weken hebben we ons gericht op zijn voornaam.” Reza haakt hierop in: “Annemarie en ik hebben uitgezocht wat mijn naam betekent, het betekent maaier. Annemarie vertelde dat een maaier voor ruimte zorgt. En dan is er weer ruimte om nieuwe dingen te laten groeien.” “Ik kreeg van Annemarie de opdracht om mijn eigen naambord te maken. Dat is echt heel mooi geworden, helemaal in Ajaxstijl, rood en wit en met de Ajax-letters. Ik kreeg veel complimenten van anderen.” Reza laat trots het naambord op zijn telefoon zien.
De training bevat ook huiswerkopdrachten. “Ik vraag de persoonlijk begeleider om de cursist hierbij te ondersteunen. Daardoor kan hij of zij de nieuwe kennis en vaardigheden in de praktijk oefenen en verder uitbreiden”, aldus Annemarie.
“Ik ben blij dat ik de training heb gevolgd.’’
De training Flink! bestaat uit drie modules: egoversterking (ik ben), zelfbewustzijn (ik voel) en weerbaarheid (ik wil). De training is een aantal jaren geleden opgezet door twee trainers van Ons Tweede Thuis. Op dit moment werkt een team van cliënten en medewerkers aan het verder professionaliseren van de training. Een klankbordgroep adviseert ons hierbij. Deze groep bestaat uit therapeuten, gedragsdeskundigen, medewerkers, een ouder en een onderzoeker van de VU, Cordaan, Ipse de Brugge, Bartiméus, ZMLK-school De Schelp en Ons Tweede Thuis. In samenwerking met de afdeling ontwikkelingspedagogiek van de VU (Paula Sterkenburg) wordt de effectiviteit van de training onderzocht. De training komt dit jaar beschikbaar. Volg onze ontwikkelingen op Facebook Training Flink!. Meer informatie over de training bij Mirjam Wouda, gedragsdeskundige Ons Tweede Thuis m.wouda@onstweedethuis.nl.
Ons Tweede Thuis
maart 2016
|11
&
Vrijheid
Column
ZORG EN MINDER DWANG
OUDER
Binnenkort wordt het wetsvoorstel Zorg en Dwang in de Eerste Kamer behandeld. Het is een wet speciaal gericht op mensen met een verstandelijke beperking of dementie. Uitgangspunt is: geen gedwongen maatregelen, tenzij… Net als andere zorgorganisaties heeft Ons Tweede Thuis zogenaamde BOPZ-voorzieningen, waar als het nodig is vrijheidsbeperkende maatregelen worden genomen om de veiligheid van cliënten te waarborgen. We blijven streven naar meer vrijheid en eigen regie van mensen die te maken hebben met zorg en dwang. Samen met ouders, hun kinderen, begeleiders en kenniscentrum Vilans zijn we daarom het project ‘vrijheidsvergroting’ gestart.
Thomas op weg naar relatieve zelfstandigheid
Als ouders probeer je zoveel mogelijk de ontwikkeling van je kind te stimuleren. Dat doe je niet alleen, maar met iedereen die zich binnen de invloedssfeer van Thomas bevindt. Thomas werkt bij de Tuingroep en met elkaar spraken we af dat hij enkele dagen bij de Klussendienst in Amstelveen zou gaan werken.
Afwisseling was hierbij de belangrijkste motivatie.
Dit betekende ook dat Thomas met het openbaar vervoer naar Amstelveen moest. Op zichzelf geen probleem. Thomas leerde al te reizen met het openbaar vervoer in de tijd dat hij vanuit Hoofddorp met de bus naar de reguliere waterscouting in Amstelveen ging. Na verloop van tijd belde André, de begeleider van de Tuingroep. Hij merkte dat Thomas minder goed in zijn vel zat en hij had ineens een grote kale plek op zijn hoofd. André en ik bespraken
wat de oorzaak zou kunnen zijn. We hadden allebei het idee dat Thomas last van stress had. Stress, veroorzaakt door: ben ik wel op tijd voor de bus, werkt mijn OV-chipkaart wel, word ik niet nog een keer de bus uitgestuurd, mis ik de volgende bus niet, enzovoort. In goed overleg hebben we toen samen besloten om een stapje terug te doen. Thomas is toen weer vijf dagen bij de Tuingroep gaan werken. Dat doet Thomas nog steeds met veel plezier en het allermooiste is, dat zijn kale plekken zijn verdwenen!
Paul Schepen Tweede Thuis 12| Ons maart 2016
& in beeld “Waarom gelden sommige afspraken voor iedereen? We zijn toch niet allemaal gelijk?”
Pilotproject Linda Raaijmakers is coördinator van het project vrijheidsvergroting. Ze vertelt: “We zijn gestart met een pilot bij woon- en dagcentrum De Dijk. Samen met ouders, cliënten en begeleiders gaan we in gesprek over het onderwerp. Medewerkers stellen zich open en kwetsbaar op en ouders krijgen de ruimte om hun mening te geven. We zijn begonnen met het maken van een film om het gesprek op gang te brengen. Waar gaat het eigenlijk over? Wat zijn de pijnpunten? En hoe denken cliënten zelf, ouders en begeleiders over dit onderwerp? Er is een besloten website waar verslag wordt gedaan van de voortgang van de pilot met o.a. een ‘blog’ waar iedereen eigen bijdragen kan leveren.”
We zijn niet allemaal gelijk De film, die op De Dijk gemaakt is, laat goed zien hoe breed het onderwerp is. Te zien is hoe een cliënt boos en gefrustreerd raakt, omdat hij zich niet gehoord voelt als het om voor hem essentiële dingen gaat: ‘Waarom gelden sommige afspraken voor iedereen? We zijn toch niet allemaal gelijk?’ Ook ouders geven aan dat de vrijheidsbeperking elke keer weer opnieuw onderwerp van gesprek moet zijn: “Onze zoon doet het goed op de structuur van De Dijk maar we willen graag constant in overleg blijven over de kleine stapjes voorwaarts die we kunnen maken, zoals wat vaker thuis komen, gewoon iets meer proberen.”
Veilig “Je moet het beperken van iemands vrijheid natuurlijk wel in het licht zien van zijn of haar behoeftes,“ zegt een moeder. “Mijn zoon heeft er veel baat bij dat hij binnen de hekken van de voorziening blijft. Niet dat hij daar opgesloten zit, het is een prachtig groot terrein waar hij zich veilig voelt. Daar buiten is een wereld vol prikkels en onverwachte gebeurtenissen waar hij niet mee om kan gaan en erg angstig van wordt. Voor hem betekent de opgelegde structuur een vorm van zelfbescherming waar hij niet zonder kan.”
Column
CLIENT Willem Oldenburg van WV Hortensialaan Samen een bakkie doen Ik ben Willem Oldenburg, 89 jaar. Ik woon al 33 jaar bij Ons Tweede Thuis. Eerst in de Beethovenlaan en alweer negen jaar in de Hortensialaan. Acht april word ik negentig jaar. Weet je wat de dokter zei? Dat ik niet ouder zou worden dan 25 jaar. Hij had dus geen gelijk! Ik ga niet meer naar de soos. Wel doe ik nog mee met gym en muziek.
Ik zit vaak samen met Jaap op het balkon. Jaap is mijn beste vriend. Al bijna veertien jaar. We doen veel samen. We zitten altijd naast elkaar aan tafel. ’s Avonds doen we meestal een spelletje. We gaan ook vaak samen naar buiten. Lekker wandelen. Ik in de rolstoel, Jaap erachter. Ik kan niet meer zo ver lopen. We lopen dan langs de Westeinder om een bakkie te doen bij het restaurant. Of we drinken koffie in het dorp, bij Linda van bakkerij Bertram & Brood. Gezellig hoor! Doordat Jaap mij helpt, kan ik nog veel zelf doen. Zonder begeleiding. Ik heb een alarmknop voor als er iets is. En een handig doosje. Als ik op de knop druk, hoor ik hoe laat het is en welke dag. En… als de haan kraait, dan moet ik mijn pillen innemen. Willem is de oudste bewoner van Ons Tweede Thuis.
Het pilotproject op De Dijk duurt een jaar. De aanbevelingen die eruit komen zullen op de voorziening in de praktijk worden gebracht.
Ons Tweede Thuis
maart 2016
|13
Vrijetijdsbesteding
CLIENTEN Wat doe jij in je vrije tijd? Als je op een voorziening van Ons Tweede Thuis woont, heb je een baan of dagbesteding, maar ook een weekend. Vrije tijd voor jezelf om even uit je dagelijkse bezigheden te stappen. Er zijn diverse vrijetijdsverenigingen voor mensen met een beperking. Eén daarvan is De Schakel in Amstelveen. Ruim 150 leden en 90 vrijwilligers maken van De Schakel een bruisende plek waar iedereen welkom is. Al vijftig jaar!
Met vijftien verschillende activiteiten is er altijd wel iets te doen: schilderen, de kookclub, toneel, wandelen, yoga, zwemmen, streetdance, etc. Ook het uitgaansleven is goed vertegenwoordigd met de café-avond en uitjes naar het theater. En in het voorjaar en de zomer organiseert De Schakel bijzonder populaire vakanties voor de leden.
Agaath: “Ik kom al meer dan 30 jaar op De Schakel! Ik kom het liefst op de creatieve groep. Daar maak ik elk jaar twee jurken voormezelf. In de zomer een winterjurk, die is dan precies op tijd af. En in de winter een zomerjurk, zo één met korte mouwen.”
Geschiedenis De voorloper van De Schakel is in 1966 opgericht door een aantal ouders. Hun kinderen werkten op de sociale werkplaats en hadden in het weekend eigenlijk vrij weinig om handen. Het begon als een kleine handenarbeidclub, maar het aantal deelnemers groeide en geleidelijk kwamen er steeds meer activiteiten. In 1975 werd de club bij koninklijk besluit ‘Vrijetijdsvereniging De Schakel’. Na vijftig jaar is diezelfde De Schakel niet meer weg te denken uit het bestaan van een groot aantal cliënten van Ons Tweede Thuis uit Amstelveen en
Werken aan doelen Clemens Kester is voorzitter van De Schakel: “Het is echt een vereniging van onze leden; zij maken De Schakel tot wat het is. Een plek om er echt even uit te zijn en mensen te ontmoeten. De Schakel wordt financieel ondersteund met subsidie van de gemeente. Dat betekent dat we moeten verantwoorden wat we doen en laten zien dat we doelgericht werken. De activiteiten die we aanbieden hebben bijna allemaal een onderliggend doel. Bij toneel leer je om jezelf beter uit te drukken. Leren koken is belangrijk omdat je zo ook thuis voor jezelf of samen met anderen een maaltijd kunt bereiden. En op de café-avond leer je tegelijkertijd hoe je met geld moet omgaan. Zo bevorderen we bij De Schakel de zelfstandigheid en het vermogen tot ‘eigen regie’ van onze leden.”
Lid worden van of vrijwilliger worden bij De Schakel? Ga naar www.deschakelamstelveen.nl.
de directe omgeving.
Senjay: “Ik ben de DJ van De Schakel. Op de disco-avond gaan we helemaal los. Ze komen hier met busjes uit de hele omtrek, Ouderkerk, Uithoorn… Ik begin met Nederlandse muziek zodat iedereen een beetje loskomt. En daarna housen, voeten van de vloer!”
Tweede Thuis 14| Ons maart 2016
& in beeld
Regiomanagers
BRIEFWISSELING Hoe leuk zou het zijn als we
in het centrum van Aalsmeer taarten bakken, koffie en lunch serveren.
Hai Gert-Jan, Ha Annemarie, Het thema van dit Magazine is co-creatie. Echt een mooi uitgangspunt: gezamenlijk creëren, maar wel een beetje een ingewikkeld woord. Persoonlijk vind ik ‘JIJ & IK werken samen’ een mooie vertaling. Een mooi voorbeeld van ‘JIJ & IK werken samen’ vind ik de komst van de medewerkers van leer- en werkcentrum Gewoon Doen! naar het Dienstencentrum van Ons Tweede Thuis. Mensen met en zonder beperking werken iedere dag zij aan zij.
Het leuke van co-creatie is dat iedereen er blij van wordt. Kijk maar op de foto: de fietsenmakers van de 2Wieler Floriande in Hoofddorp hebben ieder hun eigen specialisme. En ze zorgen met elkaar elke dag weer dat de fietsen spik en span voor de klanten klaar staan: stuk voor stuk producten van co-creatie.
Belangrijke randvoorwaarden bij co-creatie zijn dat je hetzelfde doel hebt, transparant bent, uitgaat van gelijkwaardigheid in de samenwerking en dat je wilt dat het duurzaam is.
Vanuit het Dienstencentrum heeft Gewoon Doen! een mooie uitvalsbasis om ook in de overige voorzieningen in de buurt te gaan werken zoals dagcentrum Amstel-Meer of kinderdienstencentrum De Lotusbloem. En met een schuin oog kijken we ook al naar de ontwikkelingen in De Oude Veiling in Aalsmeer. Dat is ook een mooi voorbeeld van co-creatie: daar is Ons Tweede Thuis samen met de gemeente, de bibliotheek, het Cultuurpunt, de ESA (Exploitatie Sportaccomodaties Aalsmeer) en de AM Groep bezig om De Oude Veiling opnieuw de ‘huiskamer van Aalsmeer’ te laten zijn. Een combinatie van horeca, cultuur en zorg, midden in de Aalsmeerse samenleving. Hoe leuk zou het zijn als we midden in het centrum van Aalsmeer taarten bakken, koffie en lunch serveren en onze producten verkopen. Jij hebt vast ook veel leuke voorbeelden van co-creatie… Ik ben benieuwd.
Dan ontstaat er vertrouwen in elkaar, en ruimte om dingen uit te proberen die we nog niet gedaan hebben. Dat maakt het gemakkelijker om duurzaam samen te werken met organisaties uit andere domeinen, zoals bijvoorbeeld de bibliotheek, ondernemers, vrijwilligersorganisaties, onderwijs, etc. Wat ik ook zie is dat het partnership met de gemeenten nu intensiever wordt. We hebben de eerste grote stap gezet in 2015 en kunnen die nu verder verdiepen met elkaar. Operationeel is de samenwerking rondom de cliënten echt goed: we delen het doel om samen goede zorg te leveren, zijn beiden transparant over wat we doen, spreken in gelijkwaardigheid én met de cliënten en naasten over hoe dat goed georganiseerd kan worden: als dat geen co-creatie is? Daar worden JIJ&IK blij van.
Gert-Jan
Annemarie
Ons Tweede Thuis
maart 2016
|15
Onderzoek
EFFECT TRAINING MINDFULNESS “Mindfulness werkt goed bij mensen met een verstandelijke beperking en/of een visuele beperking. Het kan hen helpen om zelf de regie te nemen in het dagelijkse leven.” Dat stellen Geert Kieboom van Ons Tweede Thuis en Hannelies Hokke van Bartiméus. Beiden zijn mindfulnesstrainer en doen samen met de Vrije Universiteit onderzoek naar de effectiviteit van de training bij individuele cliënten en bij teams.
Tweede Thuis 16| Ons maart 2016
& in beeld “Mindfulness kan helpen om zelf de regie te nemen in je leven”
Aangepaste oefeningen Mindfulness is een aandachtsgerichte training. Geert: “Ook als je je aandacht helemaal op iets richt, word je altijd nog wel afgeleid. Door je eigen gedachten of door iets wat in je omgeving gebeurt. Dat is heel normaal. Tijdens een mindfulnesstraining leer je dat op een niet-oordelende manier opmerken en accepteren. En dat blijkt te werken tegen allerlei klachten zoals angst, stress of piekeren. Als je beter met die klachten om kunt gaan, heb je meer regie over je eigen leven.”
Beter omgaan met stress Dat mindfulness mensen met een beperking kan helpen om beter met stress om te gaan, blijkt uit eerder onderzoek van Bartiméus en de Vrije Universiteit. En uit ervaringen die Hannelies en Geert er zelf mee hebben. Hannelies: “Een mooi voorbeeld vind ik dat van een cliënt die soms erg boos kon worden. Na een mindfulnesstraining lukt het hem om zijn eigen stress en onrust beter te reguleren. De begeleider had hierbij een belangrijke rol. Als de onrust bij deze cliënt opliep, zei de begeleider in het begin ‘leg je handen op je buik’. Inmiddels kan hij dit tegen zichzelf zeggen en zonder aansturing doen. Die handeling en de aandacht die hij dan naar zijn ademhaling brengt, helpen hem om zijn onrust te verminderen. Het mooie is dat hij dit altijd en overal kan toepassen. Dat is de kracht van mindfulness.”
Wetenschap Het eerder gedane onderzoek was te kleinschalig om er harde conclusies uit te kunnen trekken. Dr. Paula Sterkenburg, onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam en werkzaam bij Bartiméus, bracht Ons Tweede Thuis en Bartiméus bij elkaar en een mooie samenwerking begon. Hannelies: “Het onderzoek naar het effect van mindfulness bij mensen met een verstandelijke beperking staat nog in de kinderschoenen. Het is goed dat we ons hier nu samen met de wetenschap verder in kunnen verdiepen.” “Mindfulness kan helpen om zelf de regie te nemen in je leven”
De gebruikelijke mindfulnesstrainingen zijn allemaal gebaseerd op de training ‘Mindfulness based stress reduction’. Hannelies en Geert gebruiken in hun eigen werk aangepaste oefeningen. Geert: “Dat is altijd maatwerk. We hebben kortere oefeningen met eenvoudigere opdrachten en zetten kleinere stapjes. We zeggen bijvoorbeeld niet ‘ga met je aandacht naar je ademhaling’ maar ‘leg je handen op je buik en voel je handen heen en weer gaan’.” In het kader van het onderzoek stemmen Geert en Hannelies alle oefeningen op elkaar af, zodat alles goed met elkaar te vergelijken is. Geert: “Dat is een hele klus, maar het is erg waardevol om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren.”
Basis: cliënt-begeleider Het onderzoek richt zich op het trainen van individuele cliënten en het trainen van (een deel van) het team. Hannelies: “De vraag is of het volgen van een mindfulnesstraining een positief effect heeft op de cliënt en op de relatie cliënt-begeleider. Op dit moment worden vijf cliënten en teams van Ons Tweede Thuis en vijf van Bartiméus geselecteerd voor het onderzoek.” Geert: “Je hebt de begeleiders in de training echt nodig. Zij kunnen cliënten helpen om te oefenen. Ook kunnen begeleiders cliënten helpen om een oefening of een techniek in het dagelijks leven toe te passen. Daarom trainen we ook de teams, om het effect van de training bij de cliënt te vergroten. Of dit echt zo werkt, gaat het onderzoek uitwijzen.”
Hannelies Hokke werkt als psychomotorisch therapeut op de afdeling psychotherapie van Bartiméus. Bij deze afdeling worden cliënten aangemeld met een visuele en/of verstandelijke beperking met psychische of psychiatrische problematiek. Geert Kieboom is als mindfulnesstrainer en trainer Flink! verbonden aan het Adviespunt en hij is ambulant begeleider bij Ons Tweede Thuis.
Ons Tweede Thuis
maart 2016
|17
Column
MEDEWERKER
Springen, sjoelen, samenwerken… Participeren, het is hét keyword voor de gemeente. Kom je met participatie op de proppen, dan gaan er deuren voor je open. Wij van de Speciale Buitenschoolse Opvang van Hoofddorp houden van open deuren, dus aan de slag! We zullen ervoor zorgen dat de kinderen die wij begeleiden, zichtbaar zijn in de samenleving en kennis maken met verschillende omgevingen en doelgroepen. In het verleden mochten we in de kerstvakantie een uur schaatsen op de ijsbaan in Hoofddorp, het magische Winter Wonderland. En zijn we gaan ‘jumpen’ bij Jumping Skills te Hoofddorp. Dat was al een groot succes en wat ons betreft absoluut voor herhaling vatbaar. Momenteel zitten we midden in de voorjaarsvakantie. Het weer brengt ons geen goeds, dus zoeken weer naar creatieve alternatieven. De kinderen zouden een tennisles krijgen door Tennisvereniging De Kikkers, die ook G-tennis verzorgen. Helaas kon dit niet doorgaan in verband met een geblesseerde leraar, maar wie weet is het nog een leuk plan voor in de toekomst. Gelukkig bleef het één dag wel droog en konden we ‘Het bos in’. Marry Tweede Thuis 18| Ons maart 2016
gaf ons een Wandel Natuurcursus, waarvan de kinderen erg hebben genoten: sporen zoeken, hertjes spotten en zelfs een kabouterdorp ontdekken, wie wil dat nu niet?!
Maar ook de kleine initiatieven moeten benoemd worden. Want zo brengt een oude sjoelbak, die stond te verstoffen bij één van onze cliënten thuis, weer nieuw leven in de brouwerij. Wedstrijdjes spelen, samen punten tellen en elkaar aanmoedigen horen hierbij. Daarnaast was kerstkaarten maken met de ‘mama van juf Jo’ toch eigenlijk ook best gaaf. Wat voor de één zo’n klein gebaar lijkt, geeft onze kinderen een middag vol plezier en uitdaging. De samenwerking met ouders van de kinderen en soms ook met de ouders van de begeleiders is misschien wel de meest waardevolle samenwerking. Er valt nog een hoop te halen voor ons in de toekomst. Zo zijn er plannen om een samenwerking aan te gaan met de bibliotheek in Hoofddorp. Af en toe een helpende hand bieden met een paar kinderen: boeken sorteren en opruimen, dat is het idee. We zullen oren en ogen goed openhouden om te zien wat er om ons heen gebeurt en hoe we daar met onze kinderen op kunnen inspelen. Samenwerken, co-creëren en participeren, we kunnen er geen genoeg van krijgen.
JIJ&IK
& & kort nieuws
College Haarlemmermeer BEZOEKT ONS TWEEDE THUIS
Op dinsdag 9 februari bracht het College van B&W van de gemeente Haarlemmermeer een bezoek aan woon- en dagcentrum Ringvaart in Hoofddorp. De wethouders bezochten het dagcentrum, ontmoetten cliënten en ouders, en voerden een goed inhoudelijk gesprek in het wooncentrum over werken bij reguliere bedrijven, logeren en uitstroom van cliënten naar
zelfstandig wonen. Thema’s die bij de gemeente leven en waarbij we graag samen optrekken.
We hebben elkaar hard nodig, willen we onze ambities waar kunnen maken.
Geweldige gift VOOR MACCABIADELAAN Een rolstoelfiets. Een zand- en watertafel waar je met je rolstoel goed aan kunt zitten. Een apparaat dat je helpt om je benen te bewegen. En i-pads om educatieve spellen op te kunnen doen. Woon- en dagcentrum Maccabiadelaan in Amstelveen kon deze hulpmiddelen allemaal aanschaffen voor cliënten dankzij een zeer royale gift van Cefina (Centrale Financieringsactie voor Joods-Sociaal Werk). Aan de Maccabiadelaan wonen mensen met een ernstige verstandelijke beperking en een joodse achtergrond. Een voorziening als deze is uniek in Europa en Cefina draagt met de gift graag bij aan de kwaliteit van bestaan van de cliënten die hier wonen. De cliënten en medewerkers van de Maccabiadelaan zijn
Het bezoek was dan ook zeer waardevol en van beide kanten is de intentie uitgesproken om meer samen te gaan werken.
erg blij met de nieuwe hulpmiddelen en willen Cefina en alle particulieren en stichtingen die de gift mogelijk hebben gemaakt van harte Wethouder Derk Reneman en André van Wijk, begeleider Tuingroep Ons Tweede Thuis Ons Tweede Thuis
maart 2016
|19
Integratiebegeleiding
‘‘IN DE KLAS BEN IK ALS EEN SCHADUW AANWEZIG” Irene Quak is al ruim tien jaar integratiebegeleider bij de afdeling Ambulante Dienstverlening van Ons Tweede Thuis. Samen met leerkrachten, ouders en therapeuten zet zij zich in om kinderen met een beperking te laten meedoen in reguliere voorzieningen, zoals kinderdagverblijven en scholen. Dichtbij, in hun eigen buurt.
Ons Tweede Thuis 20| 15 maart 2016
& in beeld Zelf leren doen Irene ondersteunt niet alleen het kind, ze informeert Irene: “Bijvoorbeeld, een kindje van vier met het en adviseert ook ouders en leerkrachten over hoe zij de syndroom van Down. Haar ouders willen dat zij naar ontwikkeling van het kind met eenvoudige middelen en een reguliere school gaat, maar ze had een behoorlijke oefeningen actief kunnen stimuleren. Passend bij het ontwikkelingsachterstand. Bij haar ouders thuis lag zij ontwikkelingsniveau van het vaak, dus ben ik begonnen Leerkrachten zijn vaak van goede wil, kind. Ze vertelt: “Leerkrachten met haar te leren hoe maar zitten soms met hun handen in het haar. zijn vaak van goede wil, maar ze op een stoeltje kan zitten soms met hun handen zitten. In het begin was in het haar. Ze voelen zich onzeker, weten niet goed hoe ze vijf minuten al veel voor haar. Zitten op een stoeltje is zo een kind met een beperking kunnen uitdagen en stimuleren belangrijk: het geeft structuur en een kind kan hierdoor naast alle andere kinderen in de klas. Na een intake en volgen wat er allemaal gebeurt in de klas. Dan hoor je er observatieperiode help ik hen snel op weg met tips en echt bij.” voorbeelden. Uitgangspunt hierbij is dat ik mezelf uiteindelijk overbodig maak: ik leer hen om het zelf te doen. Toch is soms Samenwerken blijvend ondersteuning nodig om een kind met een beperking Irene werkt veel op reguliere kinderdagverblijven mee te kunnen laten doen op een reguliere school. Meestal en scholen. “Daar begeleid ik kinderen met een kan het aantal uren ondersteuning worden afgebouwd naar beperking. De meeste kinderen hebben een indicatie zo’n anderhalf uur per week.” voor integratiebegeleiding van vier uur per week. Dat verdeel ik vaak over twee dagen. Het resultaat van de integratiebegeleiding staat of valt met samenwerken. Met de ouders, de leerkracht, maar ook met logopedisten en fysiotherapeuten. Samen proberen we buiten kaders te denken en gaan we voortdurend op zoek naar mogelijkheden. Daarbij heeft het kind zoveel mogelijk zelf de regie. In de klas ben ik als een schaduw aanwezig. In het begin zit ik vaak naast het kind, maar zodra dit kan, ga ik er schuin achter zitten. Ik ben in de buurt en ik daag het kind uit om het zelf te doen of samen met een klasgenootje.
Methode ‘Kleine Stapjes’ De methode die ik gebruik is ‘Kleine Stapjes’ van MacQuarie. Hierbij werk je gericht en met kleine stapjes aan het ontwikkelen van motorische vaardigheden, taalvaardigheden en sociale vaardigheden. Samen met de leerkracht breng ik de bestaande vaardigheden in kaart. Samen met ouders en de leerkracht formuleer ik werkpunten om de ontwikkeling op deze gebieden te stimuleren. Ook bepalen we welke basisondersteuning het kind nodig heeft. Dit leg ik vast in een persoonlijk ontwikkelplan. Zo gaan we samen, stapje voor stapje, aan de slag.”
Vooruitgang zichtbaar Ouders oefenen thuis ook. Als iedereen dezelfde gebaren en leesmethode gebruikt, zorgt dat voor duidelijkheid en veiligheid bij het kind. En dan is het: oefenen, herhalen, herhalen en nog eens herhalen. Irene: “Met de invullijsten van het programma ‘Kleine Stapjes’ maken we de resultaten toetsbaar en zichtbaar. Een keer per drie maanden evalueer ik samen met ouders en de leerkracht de vooruitgang bij het kind. Soms zijn ouders ervan overtuigd dat hun kind stil staat in zijn of haar ontwikkeling. Het is zo mooi om dan samen te ervaren dat een kind toch stapjes vooruit maakt.”
Voor meer informatie over integratiebegeleiding: Ambulante Dienstverlening 023-554 19 00, ambulantedienstverlening@onstweedethuis.nl.
Ons Tweede Thuis
maart 2016
|21
Samenwerken PALLIATIEVE ZORG Zorg voor mensen die niet meer beter worden Palliatieve zorg: zorg die iemand nodig heeft op het moment dat je weet dat hij of zij niet meer beter wordt. Het is letterlijk ‘verzachting’. Soms kort voor het overlijden, maar het kan ook jaren duren.
Steeds meer cliënten en hun familie kiezen ervoor om in hun eigen omgeving te overlijden. Gewoon, op de voorziening. Omgeven door hun groepsgenoten, familie en begeleiding. De ervaring leert dat ouders en familie ook veel waarde hechten aan een levenseinde in een vertrouwde omgeving. Ze kunnen hun verhaal en hun zorgen kwijt aan de bekende begeleider en er is meer ruimte voor privacy en het invullen van specifieke wensen. Voor de medewerkers betekent dat een nieuwe taak. Het vraagt om een andere blik op de cliënt. Ons Tweede Thuis wil hier zo goed mogelijk invulling aan geven.
Taboe We kunnen als zorgorganisatie heel veel doen om het levenseinde van onze cliënten te verzachten. Belangrijk daarbij is het doorbreken van taboes. Niet alleen vinden mensen het denken en praten over het levenseinde ingewikkeld, maar ook is er de angst om fout te handelen. Palliatieve zorg in een voorziening is echt een extra taak. Een taak die belastend kan zijn voor de medewerkers, maar ook hoort bij de zorg voor hun cliënt. Het is dan zaak dat mensen mentaal goed toegerust zijn voor die taak. Je krijgt te maken met verdriet, angst en menselijk lijden.
Tweede Thuis 22| Ons maart 2016
Het is goed om dat niet alleen te willen doen. Daarom wordt de palliatieve zorg binnen Ons Tweede Thuis ondersteund door de zorgconsulent palliatieve zorg, de geestelijk verzorger, de arts voor verstandelijke gehandicapten en de gedragsdeskundige.
Netwerk palliatieve zorg OnsTweedeThuis maakt sinds enige tijd deel uit van het landelijk Netwerk Palliatieve Zorg. Een samenwerkingsverband om deze vorm van zorg verder te ontwikkelen en uit te dragen. We geven voorlichting aan ouders en familie en andere belangstellenden en organiseren voorlichtingsavonden over palliatieve zorg. Toegankelijk voor iedereen dus ook gewoon voor buurtbewoners. Laatst hebben we een goed bezochte avond over euthanasie en het maken van een testament gehouden. Het netwerk is ook belangrijk om contacten met instanties buiten Ons Tweede Thuis, zoals de thuiszorg en ziekenhuizen in de omgeving, te onderhouden.
& in beeld Nieuwe rol: zorgconsulent palliatieve zorg
Niet de dood maar het leven
Astrid van Lenten en Marlies van Heiningen zijn verpleegkundigen bij Ons Tweede Thuis en deelnemers aan het netwerk. Daarnaast vervullen ze de consulentenfunctie. Ze geven onder andere voorlichting en onderwijs op de locaties over palliatieve zorg. Ze leren medewerkers om bijvoorbeeld meer te kijken naar lichamelijke aspecten dan naar gedrag. Vaak is het zo dat het gedrag van een cliënt als maatgevend voor de begeleiding wordt gezien. Als iemand echter steeds meer last krijgt van zijn lichaam, dan moet je je opnieuw gaan afvragen waar dat gedrag vandaan komt.
“Het draait allereerst om bewustwording”, stellen Astrid en Marlies. “Nadenken over het leven van mensen die niet meer beter worden. Dat klinkt logisch maar als iemand een terminale ziekte heeft, is zijn omgeving al snel bezig met zijn dood. Maar hij is niet dood, hij leeft! De zorg en ondersteuning moet gericht zijn op de kwaliteit van dat leven. Na de bewustwording begint de praktische kant van de ondersteuning. Medewerkers moeten nieuwe kennis en vaardigheden krijgen om palliatieve zorg te kunnen verlenen. Nieuwe werkvormen bijvoorbeeld zoals de ‘advanced care
planning’. Daarbij ga je Mensen veranderen als We kunnen als zorgorganisatie heel veel doen voorafgaande aan de ze ziek worden. Astrid en om het levenseinde van onze cliënten te verzachten. palliatieve zorg kijken naar Marlies proberen in hun Belangrijk daarbij is het doorbreken van taboes. wat voor vaardigheden rol als verpleegkundige en middelen je nodig dit besef duidelijk uit te hebt om de cliënt tot in de laatste fase goed te kunnen dragen op de locaties. Astrid: “Bij autisme bijvoorbeeld ben verzorgen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het zelf leren je voornamelijk bezig met gedrag, maar in steeds meer injecteren van morfine en hoe te handelen onderzoek komt aan het licht dat autisme op oudere leeftijd bij een delier (als iemand niet goed reageert een veel minder grote rol speelt en soms helemaal verdwijnt. op diezelfde morfine). En hoe ga je om met Ga je aan het eind van iemands leven dan nog steeds door hulpmiddelen als aangepaste bedden en antimet het bieden van de structuur voor dat autisme of zet je doorligmatrassen. Er is ook aandacht voor de zijn lichamelijk welbevinden op de eerste plaats?” Marlies: wettelijke eisen waar je aan moet voldoen om “Ook bij aandachtvragend gedrag kan je de plank aardig mis palliatieve zorg en hulpmiddelen vergoed te slaan. Zo hadden we laatst een casus van een cliënt die in krijgen. het verleden ‘braken’ simuleerde om aandacht te vragen. De begeleiding wist dat en behandelde het ook als zodanig. Op een goed ogenblik bleek dat braken echter niet meer uit gedrag voort te komen maar een lichamelijke, namelijk een ernstige ziekte, als oorzaak te hebben. Mensen veranderen als ze ziek worden, dat moet je leren herkennen.”
Samen zorgen Palliatieve zorg brengt veel verantwoordelijkheid met zich mee. Je kan je soms best alleen voelen in het dragen van die verantwoordelijkheid. Dat geldt eigenlijk voor iedereen die met de cliënt te maken heeft. Bedenk dan dat er voor zoiets fundamenteels als palliatieve zorg samenwerking nodig is. We proberen uit te dragen dat het echt teamwork is. Daar hoort iedereen bij: de cliënt en zijn familie, de medewerkers, de deskundigen. Je doet het nooit alleen, altijd samen.”
Ons Tweede Thuis
maart 2016
|23
&
In gesprek
NIEUW STRATEGISCH BELEID In 2016 ontwikkelt Ons Tweede Thuis nieuw strategisch beleid voor de jaren 2017-2020. Om goed in te kunnen blijven spelen op politieke en maatschappelijke ontwikkelingen, kijken we alvast vooruit. Bestuurder Roel de Bruijn vindt het belangrijk dat we dit strategisch beleid met elkaar maken. “We nemen de tijd en de ruimte om met medewerkers, cliënten, familie, vrijwilligers, financiers en samenwerkingspartners in gesprek te gaan. We zijn ervan overtuigd dat we zo de beste keuzes kunnen maken.”
Waarom is vooruit kijken zo belangrijk? “De wereld om ons heen is voortdurend in verandering. Het is belangrijk om goed te kijken wat de politiek gaat doen, welke regels en wetten er gaan wijzigen. Daar kunnen we dan op inspelen. Bijvoorbeeld door te kijken welke vragen er zijn en welk aanbod wij kunnen ontwikkelen. Het huidige kabinet is sterk bepalend geweest voor de zorg. Denk aan de invoering van de Wmo, Jeugdwet en Participatiewet. In 2017 krijgen we een nieuw kabinet. We willen nu alvast vooruit kijken. Welke politieke partijen gaan er mogelijk met elkaar samenwerken en wat komen daar voor belangrijke punten uit voor de zorg? En vervolgens: welk beleid moeten we dan maken voor Ons Tweede Thuis.”
Denk je al aan speciale ontwikkelpunten voor de komende jaren? “Haha, ja, dat zou wat zijn als ik alles in mijn eentje kon voorspellen. Ik vind het juist erg belangrijk dat we daar met elkaar over nadenken. Daarom gaan we de komende maanden op verschillende plekken en met verschillende mensen hierover praten. Natuurlijk wil je dat het liefst met iedereen doen. Maar met meer dan 2000 medewerkers, zo’n 2000 cliënten en nog eens zoveel ouders, familieleden
Tweede Thuis 24| Ons maart 2016
en vrijwilligers, lukt dat natuurlijk niet. Maar we gaan er wel voor zorgen dat we met zoveel mogelijk mensen in gesprek gaan.”
Kom, je hebt zelf toch wel al ideeën? “Natuurlijk zie ik een paar belangrijke ontwikkelingen. Ik verwacht dat leren en ontwikkelen in een organisatie als Ons Tweede Thuis steeds belangrijker worden. Dat geldt voor de zorg die we bieden. Hoe gaan we ons inhoudelijk ontwikkelen, welke methoden en interventies vinden we goed, wat moeten we doen om die onder de knie te krijgen? Maar bij leren denk ik ook aan het ontwikkelen van nieuwe vormen van dagbesteding, naast de vormen die we al hebben. Nog meer midden in de samenleving, nog meer participatie van cliënten en burgers. En ik denk ook aan het goed aansluiten bij scholen die onze toekomstige medewerkers opleiden, de mbo’s en hbo’s. Hoe kunnen we met hen samenwerken en zorgen dat we mensen krijgen met de juiste vaardigheden? En wat kunnen scholen voor ons betekenen in ons eigen proces van leren en ontwikkelen?
& in beeld
Resultaten Strategisch beleid 2013-2016 Roel kijkt tevreden terug op de resultaten die zijn bereikt in de afgelopen beleidsperiode. “We hebben keuzes moeten maken die ingrijpend en niet makkelijk waren. Maar als ik zie waar we nu staan, hebben we heel veel kunnen realiseren van wat we ons hadden voorgenomen. We hebben echt goede stappen gezet op weg naar meer deelname van ouders in de zorg. Vorig jaar hebben veel locaties een jaarplan gemaakt met de familieleden erbij. Gewoon samen, geweldig! En wat te denken van de vooruitgang die we hebben bereikt in de participatie en eigen regie van cliënten. Met de dag van de medezeggenschap als prachtig voorbeeld.
En hoe zie je de maatschappelijke rol van Ons Tweede Thuis? “Als ik naar de toekomst kijk, dan zie ik voor me dat we zorg en ondersteuning bieden aan alle mensen met een beperking in de regio. Ik vind het belangrijk dat we onze maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen en passende oplossingen blijven bieden aan mensen met een beperking. Locaties bijbouwen is niet meer mogelijk, maar er zijn wel nog steeds mensen die graag bij ons willen wonen. Hoe gaan we dat doen? Kunnen we op een andere manier woonplekken maken, zodat we geen wachtlijsten krijgen? Daarnaast zijn we natuurlijk een grote werkgever in de regio. We kunnen en willen onze ogen niet sluiten voor de vraagstukken die de arbeidsmarkt met zich meebrengt. We willen kansen bieden aan mensen die wat meer moeite hebben om aan de slag te komen.Voor de mensen die nu al bij ons wonen, en de mensen die we thuis begeleiden, willen we het leven zo aangenaam mogelijk blijven maken. We zullen met elkaar zoeken en kijken hoe we de kwaliteit van zorg en ondersteuning de komende jaren kunnen garanderen. Zodat mensen het gevoel houden ‘dat je van Ons Tweede Thuis op aan kunt’!”
De invoering van zelforganisatie heeft veel van onze tijd en aandacht gevraagd en we zijn er nog volop mee bezig. Er zijn teams die het al helemaal onder de knie lijken te hebben, maar ook teams die nog met elkaar kijken ‘hoe ze het gaan doen’. Allebei is goed, we zitten allemaal in ons eigen proces. Ook in de bedrijfsvoering maken we forse slagen. Denk aan de invoering van het elektronisch cliëntendossier, de verbetering van managementrapportages en de invoering van het roosterpakket. Grote veranderingen, die het nodige van ons vragen, maar die ons ook meer het roer in eigen hand geven en onze organisatie transparanter maken. Dat allemaal is een stevige basis om krachtig op voort te bouwen!”
Ons Tweede Thuis
maart 2016
|25
Bouw
&
OUDERS EN BEGELEIDERS RICHTEN IN
Ruim een jaar geleden hoorden ze in woning zes en zeven van w0on- en dagcentrum AmstelMeer dat de voorziening vernieuwd werd. Een heel nieuw huis op de plek van het oude. Eerst een rigoureuze sloop, de eerste palen in februari, en in juni moet de eerste woning van het nieuwe complex opgeleverd worden. Er wordt namelijk gebouwd in compartimenten om zo min mogelijk verhuisproblemen te creëren. In de zomer gaan de bewoners van woning zes naar het nieuwe huis. Dan moet het dus ook helemaal ingericht zijn, maar hoe gaat het eruit zien en welke sfeer komt er in het nieuwe huis? Warm thuis
Het team van woning zes heeft bedacht om samen met ouders en familie te kijken hoe ze een warm thuis kunnen maken voor de mensen die er komen te wonen. Ze hebben eerst de wensen geïnventariseerd en natuurlijk de vereisten waar de wooninrichting aan moet voldoen. Daarna zijn ze op bezoek gegaan bij diverse bedrijven om inspiratie op te doen.
Inspiratie Dat ging met behulp van zogenaamde moodboards. Een collage van vloermaterialen, stoffering, foto’s van meubels en accessoires. Familie en begeleiders waren positief verrast dat ze in de meeste gevallen op dezelfde keuze uitkwamen.
Tweede Thuis 26| Ons maart 2016
Het moest vooral niet op een instelling lijken. Je wilt toch ergens wonen waar je je thuis kunt voelen. Plezierige samenwerking
Nu is het zaak de ideeën uit te werken en tot een definitieve keuze te komen. Van gordijnen tot eettafels, van banken tot schilderijen, de kleur van de vloer, het aanrecht in de keuken, etc. Het is een complex maar leuk project waarin iedereen met plezier met elkaar samenwerkt. Binnenkort gaat een aantal begeleiders en ouders naar de winkel om de eerste bestellingen te plaatsen.
&
Dagbesteding
SENIOREN
Henk: “Ik heb 40 jaar gewerkt bij de sociale werkplaats.” Jan: “En ik 40,5 jaar, maar ik ben nog actief hoor. Mij vind je niet thuis achter de geraniums.” Henk: “Nou, ik heb dus helemaal geen geraniums.” We zijn bij de dagbesteding voor senioren van Ons Tweede Thuis in gebouw De Aanloop waar Jan en Henk stevig op hun praatstoel zitten. Ze zijn allebei rond de zeventig, maar daar merk je weinig van. Henk: “Vroeger was je afgeschreven als je met pensioen ging, maar thuiszitten… daar voelen we helemaal niks voor. De dagbesteding voor senioren is voor ons eigenlijk een nieuw begin.”
Geen werkdruk De behoefte aan zinvolle dagbesteding en sociale contacten houdt niet op als je met pensioen bent. Ons Tweede Thuis speelt daar op in met de ‘dagbesteding voor senioren’. Een plek voor mensen met een beperking die na hun pensionering, of als ze functioneel verouderen, niet meer
& in beeld naar het reguliere dagcentrum of de sociale werkplaats gaan. Je stopt weliswaar met werken maar er breekt ook een nieuwe levensfase aan. Op de dagbesteding worden daarom activiteiten aangeboden waar mensen plezier en waardering aan ontlenen. Daarnaast wordt bij de activiteiten rekening gehouden met het afnemen van de mobiliteit van de ouder wordende cliënt.
Insectenhotel De activiteiten zijn legio. Jan en Henk zijn druk in de weer met het maken van een insectenhotel… Een insectenhotel? Jan: “Jazeker, kijk je wil toch iets doen wat zin heeft. Wij helpen op deze manier de natuur een handje.” Henk: “Zo’n insectenhotel is een plek waar torretjes, spinnen, pissebedden en allerlei andere kruipende, kleine diertjes een plekje in kunnen vinden om zich te beschermen tegen de winter. Je kan erom lachen ,maar het werkt echt en iemand moet het doen. Nou, wij dus! En we verkopen ze ook nog, geïnteresseerd?”
Elkaar helpen Ook Piet komt met grote regelmaat naar de dagbesteding voor senioren. Hij vindt het vooral fijn dat hij er sociale contacten opdoet. Ook voor hem is het dus een nieuw begin geweest. Hij is er goede vrienden geworden met Jan: “Jan kookt erg lekker dus ik kom ook bij hem thuis.” Jan: “Vanavond witlof, Piet?” Piet: “Ah, dan kom ik zeker… bunkeren!” Dat sociale zit sowieso ingebakken bij de meeste cliënten. Henk bijvoorbeeld, ziet dat sommige van zijn groepsgenoten niet meer alles kunnen en niet meer alles weten. Henk: “Dan help je elkaar gewoon een beetje.”
Enthousiaste groep Sabine is één van de begeleidsters en benadrukt het enthousiasme van de groep cliënten waarmee ze werkt: “Wat een fijne mensen en wat een goede sfeer brengen ze hier. De ondersteuning die mijn collega’s en ik bieden is onder andere gericht op het ouder worden, met alle gebreken en alle mogelijkheden die daarbij horen. Het is een aparte tak van sport waarvoor we veel expertise in huis hebben. We doen het trouwens niet alleen, maar met behulp van gedreven vrijwilligers.” Dat wordt direct beaamd door één van hen. Zelf al 73 jaar, maar ze denkt niet aan stoppen: “Ik heb een klik hier met de mensen, dat wist ik meteen al toen ik hier voor het eerst binnen kwam en dat is voorlopig niet over!” Ons Tweede Thuis
maart 2016
|27
& Cefara
AAN HET WOORD
Samenwerken vergroot familieparticipatie
De Cefara werkt graag samen met leden van de familiecommissies. Juist dat samen willen werken vergroot en versterkt de familieparticipatie binnen Ons Tweede Thuis. Daar zijn we van overtuigd. Het afgelopen jaar hebben we dat ook zo ervaren. De Centrale Familieraad (Cefara) adviseerde de Raad van Bestuur van Ons Tweede Thuis over een grote organisatiewijziging. De familiecommissies van de voorzieningen waren ook intensief betrokken bij dit proces. Zo’n proces vraagt om nauwe samenwerking. Door goed te luisteren naar de familiecommissies, hun ideeën en meningen mee te nemen en samen te werken, hebben we meer bereikt.
Meer externe vragen
Niet alleen ouders en familie zijn geïnteresseerd in de familieparticipatie bij OnsTweedeThuis. Bij de Cefara komen steeds vaker vragen binnen van bijvoorbeeld zorgverzekeraars, verschillende gemeentes, adviesraden van gemeenten, subsidieverstrekkers, etc. De grootste gemene deler in hun vraagstelling is: “Hoe is het gesteld met de familieparticipatie bij Ons Tweede Thuis. In hoeverre werkt de organisatie samen met familie en cliënten aan de goede kwaliteit van zorg- en dienstverlening”. De leden van de Cefara proberen deze vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Dit doen we samen met medewerkers en de leden van familiecommissies. Door zoveel mogelijk mensen te betrekken en samen te werken, maken we optimaal gebruik van ieders kennis en ervaring. Dat vraagt natuurlijk extra tijd van alle betrokkenen, maar het is zeker de moeite waard! De Cefara hoopt in de toekomst nog meer samen te werken met leden van de familiecommissies. Juist dat samen willen werken vergroot en versterkt de familieparticipatie binnen Ons Tweede Thuis.
Robert Verberg Voorzitter Centrale Familieraad cefara@onstweedethuis.nl Tweede Thuis 28| Ons maart 2016
Product
PRODUCT MET VE Ik help onze klanten een beetje Gert-Jan werkt vier dagen per week op de reproafdeling van werkcentrum Spoorzicht in Nieuw Vennep. “Ik woon dichtbij, dus ik kan lekker op de fiets naar mijn werk. Bij de repro werken we samen aan opdrachten van klanten op het gebied van printen, binden, digitaliseren en inpakwerkzaamheden. Ik help onze klanten een beetje. Ik ben nu bezig met alarmstickers plakken op batterijen. Dat vind ik heel erg leuk. We verpakken ook oordopjes voor in het vliegtuig.‘‘
Werkcentrum Spoorzicht repro afdeling Luzernestraat 43, Nieuw Vennep 0252-62806 Geopend op werkdagen van 08.30-16.30 uur dtp.spoorzicht@onstweedethuis.nl
“Binnenkort gaan we in een bedrijf werken.
We doen daar hetzelfde werk
als in Spoorzicht, maar dan
bij de klant. Gelukkig gaat er wel een begeleider mee. Dat
vind ik gezelliger en als ik het
niet meer weet, kan ik hulp
vragen.”
RHAAL
Centrale Cliëntenraad
AAN HET WOORD Themabijeenkomsten We denken, praten en adviseren mee over verschillende onderwerpen. Dit jaar voor het eerst tijdens themabijeenkomsten. We praten daar over onderwerpen uit het jaarplan van Ons Tweede Thuis. Voorbeelden zijn: meetinstrumenten om tevredenheid van cliënten te meten, geldzaken, cursusaanbod voor cliënten en omgaan met klachten.
Samenwerken Dit keer licht ik daar het digitale cliëntenplatform uit. Net als ouders en medewerkers willen veel cliënten ook graag sneller en makkelijker digitaal met elkaar kunnen communiceren. Via de computer, laptop of tablet. Leden van de Centrale Cliëntenraad, met veel internetervaring, spraken met elkaar over kansen en risico’s van zo’n digitaal platform. Eerst tijdens de themabijeenkomst, later in de Centrale Cliëntenraad. Samen bedachten ze waar een digitaal cliëntenplatform aan moet voldoen: gebruikersvriendelijk, veilig en zakelijk. Dit werkten ze verder uit in een hele lijst met wensen en eisen. Fijn dat we op deze manier samenwerken aan het verbeteren van de zorg- en dienstverlening van Ons Tweede Thuis. Wij worden er blij van en jij hopelijk ook! Hartelijke groet van de leden van de Centrale Cliëntenraad en Marja van der Maarl (Coach CCR)
Op de foto deelnemers aan een themabijeenkomst: leden van de Centrale Cliëntenraad en van locatieraden. Ons Tweede Thuis
maart 2016
|29
IN MEMORIAM Herman Kolk 5 juli 1948 25 oktober 2015
IN MEMORIAM Frans van den Hauten 15 december 1943 18 december 2015
In 1984 kwam Herman op de Turfsteker in Nieuw-Vennep wonen en hij ging naar dagcentra Mozaïek, De Ronde Hoep en Amstel-Meer. In 2001 verhuisde hij naar wooncentrum Amstel-Meer. Herman was een vrolijke man. Hij hield van gezelligheid en feestjes. Hij was altijd in voor een praatje, vooral over zijn familie en de boerderij waar hij met zijn ouders woonde. Het is stil zonder hem, we missen hem. Cliënten en medewerkers woon- en dagcentrum Amstel-Meer
IN MEMORIAM Lenie Hoeve 19 februari 1934 3 januari 2016
Frans en Greet van den Hauten zijn enkele jaren begeleid door de Ambulante Dienstverlening van Ons Tweede Thuis. Afgelopen oktober is Greet overleden en twee maanden later is ook Frans na een kort ziekbed komen te overlijden. Frans is nu bij zijn geliefde Greet zoals hij ook graag wilde. Frans was een man die veel plezier had in het verzorgen van zijn schapen. Ook hield hij van tuinieren en van klussen in en om zijn huis.
Cliënten en medewerkers wooncentrum Westwijk
Medewerkers van Ambulante Dienstverlening
IN MEMORIAM Munir Nakkar Voor jou eindelijk rust Voor ons nooit meer hetzelfde Wat gaan we jou missen, mannetje
IN MEMORIAM Keano van der Geest 27 mei 2011 20 december 2015
Amper een jaar oud kwam Keano vanuit Texel naar De Biezenwaard, zodat hij snel in het VUMC kon zijn. Zijn ouders verhuisden mee. Keano genoot van de dingen om hem heen: snoezelen, belletjes, lampjes, iets zachts. De laatste weken was hij zieker maar de ziekenhuisopname was toch onverwacht. En toen ging het snel, heel snel. Kinderen en medewerkers Verpleegkundig Kinderzorghuis De Biezenwaard
Tweede Thuis 30| Ons maart 2016
Vrouw van weinig woorden, ja of nee Vrouw van klok en kalender, van kleren voor de zondag en voor door de week Vrouw met sterke handen van stevig aanpakken van beslagkom uitlikken we gaan je missen Vrouw van snoep en lekker eten van vragen aan de ander over lief en leed Vrouw van Noorderlicht en Westwijk van niet zomaar loslaten maar nu toch Dag Lief Mens Dag lieve Lenie het leven gaat door wij gaan verder leven zonder jou
10 oktober 1946 23 januari 2016
Munir Nakkar is geboren in Bagdad. Hij kwam in 1970 met zijn familie naar Nederland. Wij hebben hem leren kennen als een bijzondere man die met veel mimiek en stralende ogen meer wist te zeggen dan woorden konden beschrijven. Wij gaan zijn humor en zijn lach missen. Moge zijn ziel rusten in de bundel van het eeuwige leven. Cliënten en medewerkers woon- en dagcentrum Maccabiadelaan
Albert hield van muziek, vrouwen en kopjes koffie. We zullen zijn rake opmerkingen en gekke grapjes missen, net als zijn getimmer en meezingen met zijn favoriete liedjes. Albert zocht contact met iedereen, je kon niet om hem heen.
IN MEMORIAM Albert Dekker 6 maart 1969 24 februari 2016
Hij laat een lege plek achter maar ook mooie herinneringen. Cliënten en medewerkers woon- en dagcentrum Amstel-Meer
& in memoriam
IN MEMORIAM Rolf Peter Jacoby 7 januari 1931 29 januari 2016
IN MEMORIAM Hiltje Barendsen 12 september 1955 10 februari 2016
Rolf is geboren in Berlijn-Friedenau. Door onrust in Duitsland reisde Rolf met zijn ouders via Engeland naar Nederland. In 1979 is Rolf bij het Noorderlicht komen wonen. Vanaf 1999 verhuisde hij naar woon- en dagcentrum Westwijk. Rolf was een sociale, intelligente man met veel verschillende hobby’s. Op 29 januari 2016 is Rolf na een lange strijd overleden. We zullen hem missen.
Jan Klijn
Na een kort ziekbed is Jan Klijn overleden. Jan woonde bij ons op groep 1 aan de Schoolweg in Ouderkerk aan de Amstel. Jan was kunstenaar en schilderen was zijn grootste passie. Hij wilde graag beroemd worden met zijn kunst. We zullen een karakteristieke man moeten missen. Beroemd in onze herinnering!
16 juli 1944 13 februari 2016
Cliënten en medewerkers woon- en dagcentrum Schoolweg
IN MEMORIAM
Groot was de schok toen wij kennisnamen van het zeer plotselinge overlijden van onze gewaardeerde collega, Jenny van Gils. Sinds augustus 2009 met volle overtuiging bij ons werkzaam als kinderverpleegkundige. Zorgzaam, gedreven, kundig, ontspannen en sfeervol. Voor de ouders een steunpunt met goede raad en het delen van zorg. Jenny heeft veel voor De Biezenwaard gemaakt. Handgemaakte poppen voor de themakast, slabben, etc. Alles in vrolijke kleuren. Die kleuren hebben nu wat van hun glans verloren, maar door alle creatieve voorwerpen zal ze nog lang in ons midden zijn.
IN MEMORIAM
Cliënten en medewerkers woon- en dagcentrum Westwijk
Onze collega Hiltje Barendsen is op 60-jarige leeftijd overleden. Hiltje was als gedragsdeskundige werkzaam op woonvoorziening Meerwijk en woondagcentrum de Ringvaart en was verder betrokken bij de werkgroep methodieken. We hebben veel waardering voor haar inzet en betrokkenheid. Ondanks haar ziekteproces was de kracht die van haar uit ging bewonderenswaardig. Ze zal gemist worden, ze was een fijne collega. Woonvoorziening Meerwijk en woonen dagcentrum Ringvaart en vakgroep gedragsdeskundigen
Jenny van Gils 1 december 1958 5 februari2016
Kinderen en medewerkers Verpleegkundig Kinderzorghuis De Biezenwaard
Ons Tweede Thuis
maart 2016
|31
‘‘Claire & ik wandelen elke week, door weer en wind, en dat al 15 jaar.’’ Gert, vrijwilliger
& JIJ&IK
Redactie Janwillem Witsen Elias Marianne Mak Hetty Siemeling Vormgeving Vanessa Dekker Deborah Cuiper
Beeldmateriaal met medewerking van Franky Vergouwe Rob van Geet Kees Duijn Karen van de Graaf Marjolein Klijn Drukker Noordhoek Offset BV Redactieadres Ons Tweede Thuis Vuurdoornstraat 11 1431 RM Aalsmeer, 0297 353800 redactie@onstweedethuis.nl www.onstweedethuis.nl Overname van artikelen is met bronvermelding en toestemming van de redactie toegestaan.