7 minute read
Koning, keizer, admiraal
KONING, KEIZER, ADMIRAAL… HET ZADEL KENNEN ZE ALLEMAAL
Spring op het zadel en ontdek de geurige bossen op de Utrechtse heuvelrug. Van generaal tot geschubde inktzwam; een kleurrijke herfsttocht met een strategisch tintje.
“De beste beslissingen worden in het zadel genomen.” Met die uitspraak in zijn achterhoofd opende Wilhelm II, de laatste Duitse keizer, dagelijks zijn post in zijn werkkamer in Huis Doorn. Zittend op een kruk met daarop een paardenzadel. Het citaat is in feite van Frederik de Grote, een groot militair strateeg uit de 18e eeuw en vanaf 1772 ook koning van geheel Pruisen. Wilhelm was een enorme bewonderaar van deze verre voorvader. Belangrijke beslissingen neem je dus in het zadel, beaamde hij. Dat moet hij ook gedaan hebben toen hij na de Eerste Wereldoorlog besloot naar Nederland te komen. Nou ja, besluiten. Hij moest wel, want in zijn eigen land was hij niet meer welkom. In Rusland was de tsaar afgezet en de revolutie al in volle gang. Dat sentiment was overgeslagen naar onze oosterburen die hun buik vol hadden van oorlog én van hun keizer. Want ook aan de Duitse kant waren veel mannen gesneuveld.
VLUCHTEN NAAR NEDERLAND Voordat Duitsland een republiek werd, bestond het land uit diverse prinsdommen met elk hun eigen vorst. Het grootste, dat van Pruisen, leverde de oppervorst, ofwel de keizer van het gehele Duitse Keizerrijk. Maar dat was vóór de grote nederlaag in 1918. Op aanraden van zijn militaire adviseurs vluchtte Wilhelm naar het neutrale Nederland waar hij asiel aanvroeg… én kreeg. Hier verbleef hij tot aan zijn dood in ballingschap, eerst in Amerongen en later in het door hem gekochte Huis Doorn. De inrichting van Huis Doorn is afkomstig uit de keizerlijke paleizen in Berlijn en Potsdam.
TREIN VOL ZILVER EN TAPIJTEN Wil je als vorstelijke asielzoeker een beetje op stand blijven leven, dan richt je je nieuwe verblijfplek in met heel wat fraaie meubels, schilderijen, tapijten en zilver. Zo gedacht, zo gedaan. Al die spullen en meubels liet Willem in 59 treinwagons uit Duitsland overkomen. Ze vormden het decor van Europese allure. Ook het hogere personeel kwam mee, zoals zijn stafadjudant en z’n lijfarts. De rest van de hofhouding rekruteerde hij in en rond Doorn. Opvallend is het immense zilveren tafelstuk dat het Schip van Staat voorstelt en dat hij voor zijn 25e jubileum als Duitse keizer ontving van alle andere Duitse vorsten. En als je door Huis Doorn loopt om je te vergapen aan al die vorstelijke pronkzucht, vergeet dan niet het paardenzadel in de werkkamer te bekijken. Tot zijn dood in 1941 werden daarop dus belangrijke besluiten genomen, voor zover dat
voor Willem nog mogelijk was. Na de Tweede Wereldoorlog confisqueerde Nederland als schadeloosstelling alle Duitse eigendommen. Zo ook Huis Doorn. Het mausoleum in de tuin is nog eigendom van zijn nazaten. In zijn testament liet Wilhelm vastleggen dat hij in Duitsland moet worden bijgezet, zodra Pruisen weer een koninkrijk wordt. Als je weer op de fiets stapt, vraag je je echter af of dat ooit nog gaat gebeuren.
MET PIRAMIDE GESCHIEDENIS INGAAN Waarschijnlijk zat de Franse generaal Auguste Marmont ook in het zadel toen hij zo’n twee-
honderd jaar geleden besloot een legerkamp in het open heidegebied rond Zeist op te richten: Camp d’Utrecht. Hier smeedde de strateeg in slechts enkele maanden diverse bataljons tot een goed getraind leger. Dat moest de Britse vijand wel kunnen verslaan. Tevreden over de militaire kracht en ook tegen de verveling van zijn soldaten liet hij in de herfst van 1804 een piramide bouwen van aarde en graszoden. De heuvel met traptreden, zoals ook bij de piramides in Egypte, kreeg een houten obelisk. Op zijn paard gezeten - dat zou zo maar eens kunnen - bekeek Auguste goedkeurend het resultaat van zijn besluit. En een beetje generaal met grootheidswaanzin noemt zo’n piramide naar zichzelf. Dus ook hij: Mont Marmont, de Marmontberg. Als generaal wil je immers graag de geschiedenis ingaan, al is het maar met een piramide.
EERBETOON AAN NAPOLEON Op het hoogste punt van de Utrechtse heuvelrug stap je even af van je fietszadel. ‘De militair pakte destijds gewoon de fiets… mét Nederlandse driekleur.’ Even bijkomen. Je wipt het informatiecentrum over de Franse tijd binnen en besluit daarna de 36 meter hoge piramide te beklimmen. Twee die, stal dan je fiets. Geheid dat je ‘m rond de ook paard en wagen, en zelfs een degelijke jaar na de bouw, in augustus 1806, veran- stam vindt. Overigens is dit pronkstuk behoor- fiets met het Hollandse oranje, blanje, bleu. derde koning Lodewijk Napoleon de naam lijk giftig. Niet dat je meteen het leven laat, Op die manier trekt vijfduizend jaar militaire van het monument in Piramide van Auster- maar je kunt er flink misselijk van worden. Ooit geschiedenis aan je voorbij. Buiten staat, litz, een verwijzing naar de slag bij Austerlitz werden stukjes van de hoed op een schoteltje pal achter het borstbeeld van generaal Snijdie zijn broer Napoleon Bonaparte zo glorieus met melk gelegd om zo vliegen te vergiftigen. ders, de opperbevelhebber van onze land- en had gewonnen. Zo komen deze dag wel meer Hier dankt de Vliegenzwam zijn naam aan. zeemacht tijdens de Eerste Wereldoorlog, het militaire overwinningen én nederlagen voorbij. oudste luchtvaartgebouw van Nederland. De Je tocht langs koning, keizer, generaal en FIETS MET DRIEKLEUR Haagse automobielfirma Verweij en Lugard liet admiraal voert je door de inmiddels kleurige Bij Soesterberg fiets je over de immense start- uitzichtpaviljoen Belvedère in 1910 bouwen. bossen van Doorn naar Driebergen en Zeist. baan van het voormalige vliegveld. En voor De firma startte op de Soesterbergse heide Al fietsend ontwijk je hier en daar kanjers van je het weet, vlieg je met een vaart het naast- een vliegkamp. Maar na drie jaar was het dennenappels. En ook knoerten van padden- gelegen Nationaal Militair Museum binnen. bedrijf failliet. Defensie nam het vliegkamp stoelen. Dikke, dunne, vlezige, met bolle hoed Het indrukwekkende gebouwd met veel glas over en zette het gebouw in als leslokaal. Na of juist in trechtervorm; je vindt ze in alle werd eind 2014 door koning Willem-Alexander restoratie werd het honderd jaar later weer in soorten en maten. geopend. Ben je een snelheidsfanaat, dan zijn oude glorie teruggebracht. Opnieuw als vlieg je meteen door naar de supersonische uitzichtpaviljoen. ROOD MET WITTE STIPPEN straaljagers of de F16-simulator. Als romanNederland telt zo’n 3.500 soorten, meer dan ticus slenter je naar de afdeling met (histori- DRUIPENDE ZWAMMEN het dubbele van het totaal aantal soorten sche) uniformen, van piloot tot admiraal. Die Terug richting Huis Doorn fiets je door de planten in ons land. Tussen al die kleurige vertellen je alles over de status, rang, rechten statige beukenlanen van Zeist. De sfeer van bladeren valt de Vliegenzwam - die rode met en plichten van de drager. Eigenlijk een vervlogen adeldom hangt er nog tussen de witte stippen - niet zo snel op. Handiger is soort CV van de militair. Verderop vind je z’n bomen. Pal voor het imposante Slot Zeist het om de berk in de gaten te houden. Zie je vervoermiddelen. Naast tanks en helikopters sla je af richting Driebergen. Daar wachten opnieuw de geurige bossen. En de druipende ‘Niet dat je meteen het leven laat, maar je kunt zwammen. De geschubde inktzwam verandert van gesloten en mooi wit tot een bijna zwarte flink misselijk worden van de Vliegenzwam.’ paddenstoel met een open, klokvormige hoed. In z’n witte fase is hij nog eetbaar, later niet meer. Ook de kale variant kun je eten, maar pas dan op met alcohol. Drink je twee dagen voor of na het eten een glaasje wijn, dan kun je er goed ziek van worden. De zwam heeft namelijk een stof die zeer sterk op alcohol reageert. Zittend op je fietszadel besluit je om aan het einde van de dag wel aan een wijntje te gaan, maar niet van die inktzwam te proeven. Een beste beslissing!
PRAKTISCH • Monument Pyramide van Austerlitz.
Geopend: 1 september t/m 1 november: di t/m vrij 10-17 uur, za en zo tot 18 uur.
Van 13 juli t/m 30 augustus: alle dagen 10-18 uur. Info: pyramidevanausterlitz. nl. • Huis Doorn. Geopend: di t/m zo van 13-17 uur. Toegang: € 12,00, MJK gratis. Vooraf wel reserveren en e-ticket kopen. Info: huisdoorn.nl. • Nationaal Militair Museum. Geopend: di t/m zo van 10-17 uur. Toegang: € 15,00
MJK gratis. Vooraf reserveren verplicht.
Info: nmm.nl.
FIETSEN VAN KEIZER TOT GENERAAL Start Huis Doorn, Langbroekerweg 10 te Doorn. Bij uitgang RA en 1e LA: De Beaufortweg. Fietsknooppunten (FKP) oppakken: 08 > 70 > 07 > 06 > 15. Bij grote kruising met verkeerslichten knooppunten verlaten en LA: Zeisterweg. Verderop bij FKP 02 > 01 > 83 > 54 > 53 > 55 > 56 > 08 > 95 > 09 > 50 > 85 > 82 > 81 > 11 > 80 > 79 > 96 > 04 > 05 > 08. In Doorn, bij Amersfoortseweg / N227, RA en terug naar Huis Doorn. Circa 55 km.
