bmw euro styl
Idees kry elegant
gestalte BMW SA Eurostyl-toer is ’n eksklusiewe toer wat lede van die media bekend stel aan die wêreld van ontwerp, kuns, argitektuur, kos, styl, gewilde kultuur, die beste vakmanskap en uitnemendheid – in kort, alles wat ontwerpers binne die BMW-groep inspireer. Deur Richard Webb
066
L
issabon is Europa se mees westelike hoofstad en is aan Portugal se weskus geleë, teenaan die Atlantiese Oseaan. Water is ’n integrale deel van die stad se identiteit en dit was my eerste besoek aan Lissabon. Dit het my onmiddellik getref dat dit Europa se San Francisco is met sy steil heuwels en kleurryke trems. Die Ponte Vasco da Gama-brug van 17.2 km oor die Tagusrivier herinner aan die Golden Gate-brug en is gebou om aardbewings te weerstaan wat tot 4.5 keer sterker is as die een in 1755 wat so bynabyna hierdie setel van Portugese ontwerp vernietig het. Vir eeue was Portugal ’n groot mag en het hy verafgeleë dele van die wêreld verower, van Mosambiek tot Brasilië, en sodoende baat gevind by eksotiese invloede wat kuns sowel as kultuur betref. As, soos Aristoteles beweer, die doel van kuns is om nie die buitevoorkoms van dinge te verteenwoordig nie, maar eerder hul interne betekenis, dan is die fabelagtige MUDE-ontwerp- en modemuseum in Lissabon argumentshalwe die hoofstad van kuns en ontwerp. Die voetgangervriendelike Rua Augusta in die Baixa-distrik van Lissabon huisves ’n groot, rou ruimte – ’n half verwaarloosde, voormalige bankhoofkantoor – wat Francisco Capelo se modeversameling van meer as 1 200 haute couture-stukke akkommodeer van ontwerpers soos Jean Paul Gaultier, Balenciaga, Vivienne Westwood en Yves Saint Laurent. “Mude” beteken “verandering” in Portugees en dis waaroor hierdie projek gaan. Daar is pragtige uitstallings vanuit die vroeë 20ste eeu tot vandag, met tydelike uitstallings wat voortdurend verander en in skerp kontras staan teenoor ’n permanente versameling van oor die 1 000 ontwerperstukke van bekendes soos Arne Jacobsen, Philippe Starck en Charles Eames. In ’n vroeë aanduiding van hoe BMW se eenvoud van ontwerp produkte maklik gemaak het om te gebruik, skitter graaf Renzo Rivolta se eiervormige BMW Isetta ook. Dit was ’n sensasie in 1953 met sy bobbelvormige vensters en voorkant wat buitentoe geskarnier het. Dit is lof toegeswaai vir sy fenomenale brandstofekonomie van 5,6ℓ/100 km en topsnelheid van 85 km/h, en is ’n waardige toevoeging tot die uitstallings. Maar brandstofverbruik was nou nie juis hoog op my prioriteitslys toe ek die 24 km wes deur Av. Brasilia en die A5-hoofweg van Lissabon na die dorpie Cascais – en die voormalige Formule Een-renbaan van Estoril - gereis het om die splinternuwe BMW 4-koepee te bestuur nie. Die nuwe, sportiewe BMW 428i-koepee, wat tot 248 km/h in staat is, drink verbasend spaarsamig brandstof teen net 6,6ℓ/100 km – ’n syfer baie na aan dié van die klein Isetta. Maar ek was agter die stuur van die kragtiger 435i-koepee-reeksleier, die kragtigste petrolweergawe beskikbaar totdat die M4 in 2014 sy verskyning maak. Die BMW 4-reeks is meer as net ’n nuwe naam vir die 3-reeks-koepee – dit het ’n laer swaartepunt as enige huidige BMW, ’n langer asafstand, groter spoorwydte en aangepaste vering, en tog het dit 25 kg afgeskud wat dit meer sportief laat voel as die 3-reeks se sedanmotors waarop dit gebaseer is.
Lars, my renbaanbeampte en bestuur-instrukteur, het in ’n pasaangeemotor voor my uitgery op die baan en twee redelik vinnige “waarnemingsrondtes” voltooi om my te help om die draaie van hierdie vinnige renbaan in te neem voordat ek kon lostrek op my eie in hierdie 250 kW-motor. Toe die pasaangeemotor van die baan verdwyn, het dit tyd geword om vas te stel of die veeleisende Estoril-renbaan die ideale plek is om die koepee se beperkings te ontdek. Ek het Sport of Sport Plus gekies en toe die kronkelende baan aangedurf vir ’n paar vinnige rondtes, en gou was ek oortuig dat hierdie motor beter vasklou as die huidige M3 wat einde se kant toe staan, en hy’t my ook heeltemal oortuig met sy toeganklike wringkrag en die manjifieke agtspoed- outomatiese ratkas. Maar dis nie net teen uiterstes wat hy beïndruk nie. Dit kom alles naatloos bymekaar op die pad waar die bestuurder beloon word met ongeëwenaarde duidelikheid en intensiteit. Dit is ontwerpe soos dié wat gevul is met empatie – ’n intieme konneksie met die emosies van die gebruiker – wat oor alle ontwerpdissiplines heen gaan. Hierdie feit is beslis nie verlore op Fátima Lopes wat op Madeira gebore is nie. Die pas het dramaties afgeneem teen die tyd dat ek haar by haar modieuse Rua da Atalaia-ateljee in Lissabon ontmoet het om haar innoverende prêt-à-porter-bekoring te bespreek. Enigiemand wat in ontwerp belangstel, selfs al is dit net ’n bietjie, kan die deurslaggewende gebeurtenisse noem wat hom of haar op daardie pad geplaas het. Ek het hierdie boeiende Iberiese ont-werper gevra wat haar mees invloedryke gebeurtenis was. “Ek het ’n groot deurslag in 1994 gemaak toe ek ’n waaghalsige versameling in die Paris Salon du Prêt-à-Porter Feminin uitgestal het.” Hierdie ontwerplesse het haar gevorm en die fondasie gelê vir haar latere kommersiële sukses. Lopes, wat vlot is in Duits, Portugees en Engels, het twee jaar later haar eerste internasionale winkel in die Rue de Grenelle in Parys geopen en onmiddellik haar portefeulje begin diversifiseer deur handsakke en skoene vir mans en vroue te skep. Haar Latyns geïnspireerde rokke, wat vrouefigure beklemtoon, en stylvolle pakke word gekenmerk deur skerp kontrasterende kleure en haar stomend warm pienk aandrokke en talle bikini’s wat ’n bloos werd is, is wyd bekend. “In 2000 het ek self op die loopplank in Parys verskyn in ’n bikini van R10 miljoen – die wêreld se duurste – wat uit goud en diamante bestaan het,” vertel Lopes met ’n glimlag.
067
Om weer die pad te vat was moeilik, maar noodsaaklik, aangesien die toer ’n koers gekies het van een graad 34 minute wes, in die rigting van Londen. Die doel? Om die heel beste te vind in meubel-, beligting- en produkontwerp in hierdie fassinerende Britse stad. Ons basis in Londen was die Great Northern Hotel wat deur Jeremy Robson, besturende direkteur van RAM, opgeknap is. RAM bring hotelbelegging, ontwikkelingskundigheid en gestruktureerde finansiering byeen. Die vriendelike Robson het ’n moderne boetiekhotel geskep wat respek betoon aan die erfenis van hierdie Graad II-gebou van Londen se spoorlynverbintenis met Europa. Die hotel, wat deur Lewis Cubitt, die Victoriaanse meesterbouer, ontwerp is, het in 1854 die eerste keer sy deure oopgemaak. Dis nou pragtig gerestoureer en die Great Northern Hotel is vandag heel waarskynlik die beste luukse boetiekhotel in Londen en bied ’n treffende balans tussen die kreatiewe en die kommersiële.
066
Dit was in die Café Royal, naby Regent Street, waar ek een van SuidAfrika se kommersieel suksesvolste ontwerpers ontmoet het, die joviale Christopher Jenner. Hy is sedert 2010 in Londen gesetel en is ’n oudstudent van die Johannesburg School of Art en die Boston School of Design in Kaapstad. Hy werk globaal en implementeer ’n ontwerpproses bekend as “fraktaalanalise”. Hierdie strategiese tegniek van ontdekking breek ’n taak op in veelvuldige fasette wat die erfenis, produk en persoonlikheid van ’n projek verteenwoordig. Hy skep dan ’n storie uit ’n kaleidoskopiese aanwending van kleur en tekstuur om die verhouding tussen storievertel en ontwerp te ondersoek. “Handelsmerke moet kreatiwiteit en vakkundigheid passievol aanwend wanneer die stories aan die hart van hul bekoring vertel word,” sê hy. Sy passie vir vakkundige vaardigheid is duidelik te sien in die ongelooflike detail van sy werk; dit bied ’n tasbare, emosionele gehalte en kreatiewe verfyndheid. Sy kommersiële projekte genereer waardevolle globale blootstelling en erkenning vir sy kliënte en sy jongste werk is vir Penhaligon's se Regent Street. Die werk, ’n triomf van beaux-arts-styl en ’n simbiose van die klassieke en die kontemporêre, is ’n samesmelting van klassieke Edwardiaanse prag en praal en Japannese manga. “Ek het besluit om iets anders te doen. Die parfuumhandelsmerk het sy wortels in Edwardiaanse haarkappery en die tradisies van Engelse eksentrisiteit en geparfumeerde grille. Om hierdie tradisies vir ’n moderne en lewendige kleinhandelomgewing te herinterpreteer, was ’n uitdaging.”
“Handelsmerke moet kreatiwiteit en vakkundigheid passievol aanwend wanneer die stories aan die hart van hul bekoring vertel word”
067
Om jou pad te vind en Londen en ander groot stede te verken, is dit ’n goeie idee om van Puneet Mehta se MyCityWay-groep gebruik te maak. “Dit gaan oor begrip vir en bevrediging van ’n verbruiker se behoeftes nog voordat hulle dit eintlik benodig,” verduidelik hy. Mehta vervaardig selfleer- en hoogs persoonlike aanwendings vir selfone en ander mobiele kommunikasiemiddels wat inwoners en besoekers help in hul daaglikse ervarings in groot stede oor die hele wêreld heen. Sy platform konnekteer miljoene verbruikers met hul daaglikse inligtingsbehoeftes in meer as 100 stede met ’n verpersoonlikte soekenjin en instrumentepaneel wat help om die potensiaal van die stad rondom hulle te ontsluit. Die MyCityWayplatform is ontwerp om met toestelle in onder meer BMW’s, die rugleunings van vliegtuigsitplekke en inligtingskiosks te konnekteer. “Die gedagte om in ’n wêreld te leef waar elke toestel werklik die gebruiker ken en verstaan, word by die dag meer van ’n werklikheid. As verbruikers hulself by elke skerm van vooraf moet bekendstel, sal hulle gefrustreerd en moeg raak vir die ervaring.” ’n Verbruiker se doel is verskillend by alle skerms. Byvoorbeeld, by ’n vliegtuig se sitplek wil die gebruiker nuttige inligting en aanbiedings vind van die stad waarheen hulle op pad is. Mehta sluit af deur te sê “in die toekoms sal ons omvattende kanaalaanwendings hê – inhoud en media wat onmiddellike kommunikasie by alle slimfone, die internet, TV, motors en draagbare rekenaars sal toelaat”. Aangesien dit alles net te kompleks geklink het, het die ouwêreldse sjarme van die 28-jarige Rolls-Royce-ontwerper, Alex Innes, as ’n welkome salf vir my digitale angs gekom. Rolls-Royce Motor Cars van Goodwood in Engeland vier vanjaar 10 jaar van produksie met ’n spesiale versameling Ghost- en Phantommodelle, terwyl hulle op die punt is om die Wraith te onthul, die kragtigste Rolls-Royce wat tot dusver in die handelsmerk se 109-jarige bestaan vervaardig is. Ons het Innes oor aandete ontmoet by Heston Blumenthal se restaurant, Dinner, in die Mandarin Oriental Hyde Park in Londen om meer oor die jongman met die reuse-verantwoordelikheid vir die handelsmerk uit te vind. “Byna elke Rolls-Royce Phantom en drie uit elke vier RollsRoyce Ghosts wat oor die wêreld heen verkoop is, word vervaardig met baie spesifieke en persoonlike behoeftes in gedagte. Ons het die
064
getal ontwerpers, ingenieurs en vakmanne wat aan die spesifieke eise van kliënte kan voldoen, verdubbel sodat motors geskep kan word so uniek soos elke kliënt se vingerafdruk.” Ek het gewonder wat die eenvoudigste versoek is wat Innes ontvang. “Dit begin met subtiele byvoegings soos voorletters wat op die kopstutte geborduur word en handgeskepte houtinlegwerk, maar kliënte kan ook met ’n skoon lei begin en ’n meesterstuk enig in sy soort skep.” Geen gepaste versoek word nagelaat nie, met meer uitvoerige versoeke wat ’n houtstel van ’n boom op die kliënt se landgoed insluit en die ontwikkeling van bakverf en leerafwerking binne wat perfek pas by ’n gunsteling-lipstiffie. Kliënte kan selfs hul leefstyle komplementeer deur handgemaakte piekniekstelle, sigaar-klamhouers en sjampanje-verkoelers te versoek. Een van die opsies wat ryk kliënte vir hul Phantoms kan versoek, is die Rolls-Royce Starlight Headliner, 1 600 klein liggies in die dak wat ’n gevoel van beweging van die heelal en die rotasie van die planete skep.
Sterre van ’n heel ander soort is teëgekom toe ek na die ateljee van twee susters wat in Moskou gebore is, Ekaterina en Maria Yaschuk, in Blackfriars Road, Southwark, gereis het. Hulle het saam begin ondersoek instel na kollaboratiewe rekenaarkunde en interaktiewe tegnologieë vir die gebruik in binne-ontwerp om treffende muurpapier te skep wat as ’n unieke eienskap vir kontemporêre binneruimtes werk. “Beligting is ’n kenmerk wat mens normaalweg naby of teen ’n muur verwag, maar ons het tradisie oorboord gegooi en ligte in ons muurpapiere geïnkorporeer,” verduidelik Ekaterina. LED-ligte verskaf stemmingsvolle beligting en is ten volle in die materiaal geïnkorporeer. Die subtiele beligting voeg ’n estetiese gehalte by, maar verskaf snags ook ’n ruimtemerker wanneer al die ander ligte afgeskakel is. Die gebruik van Swarovski-kristalle beklemtoon die impak van die LEDligte aangesien die twee in harmonie saamwerk om ’n dramatiese impak te skep. “Ons red mure uit die agtergrond en integreer fors patrone met LED-ligte en kristalle om ’n diep, visuele ervaring te skep wat mure en muurpapier in kunswerke omskep,” sê Maria. Die innoverende gebruik van elektriese belading staan ook uit in een van die skouspelagtigste komponente van die BMW South Africa Eurostyle Tour. Terwyl kuns nie hoef te werk nie, moet ontwerp beslis en dit word duidelik oorgedra in BMW se vars, nuwe interpretasie van mobiliteit. BMW i is ’n baanbrekerskonsep vir volhoubare mobiliteit wat rondom elektriese voertuie ontwerp is en mobiliteitsdienste soos MyCityWay. Die elektriese i3, wat tegelyk in Londen, New York en Beijing bekendgestel is aan ’n wêreld wat dramatiese veranderings in mobiliteit ervaar, het geen uitlaatgasse nie en is ontwerp om in die behoeftes van stede in die 21ste eeu te voorsien. Inspirerende ontwerp wat gedefinieer is deur volhoubaarheid is ’n opwindende vooruitsig, maar kan ’n ten volle elektriese motor werklik sportief en topklas wees?
Ek het nie die kans gekry om die motor te ry nie, maar aanvanklike verrigtingsyfers dui op ’n versnelling van 0-100 km/h in sowat 7 sekondes, so vinnig soos die kragtige V12 BMW 750i van so ’n 13 jaar gelede. Maar is dit topklas? BMW Design is voortdurend besig om homself te herontwerp, maar blyk gretig te wees om steeds sy wortels te onthou nadat lank gelede reeds besef is dat hoogs tegnologiese toestelle verbruikersvriendelik kan wees. Toe ek in die voertuig gesit het, het ek besef dat die materiale sterk en alles goed aanmekaar gesit is. Die groep se eerste ten volle elektriese voertuig en die eerste massa vervaardigde motor uit koolstofvesel en aluminium is vervaardig deur gebruik te maak van energie wat deur wind en water gegenereer is. Dit het ’n reikafstand van 128-160 km, met die opsie om dit te verleng wat ekstra gemoedsrus verskaf. Met sy rats padgedrag maak hy stadsverkeer meer aanvaarbaar en bied hy ’n indrukwekkende premiepakket wat ons nader aan elektriese mobiliteit en geen uitlaatgasse sal bring. Die geleentheid om vryelik en skeppend te kan dink, asook die volgehoue begeerte om ware innovasies te skep, het beslis die spelreëls verander. Ons kan dit teen die einde van 2014 plaaslik koop. Ontwerpers het getoon dat dit noodsaaklik is om altyd ’n tree voor te wees wat sowel tegnologie as ontwerp betref. Dit lei tot ’n kombinasie van innoverende tegnologie, baanbrekersontwerp en ’n minimale omgewingsvoetpoor. Wanneer ’n ontwerp ’n funksionele probleem oplos, so eenvoudig en elegant moontlik, is die gevolglike vorm eerlik en tydloos. ’n Onbuigsame ontwerp wat in sy suiwerste vorm die kliënt se behoeftes ter harte het, is die kern van elke oplossing en die Tour het dit duidelik gemaak dat die beste ontwerpe ter wêreld gebaseer is op doelwit en funksie, terwyl die verhouding tussen handelsmerke, emosie, weelde en vakkundigheid versterk word.
065