HET KLE INSTE
Blad VAN N E DE R L A N D
Het Gro Grote te InterimrimInte management nagement ma Mopper Boek Mopper Boek
62 HKBVN
organisatieadvies, tijdelijk management, mensontwikkeling
HKBVN
3
Voorwoord van Rijnconsult
4
Etiketten op mensen plakken
6
Regels en procedures
8
Verbeeldingskracht en foto’s
10
Soms hoor je mijn gehuil
12
De kleren van de keizer
14
Vitrine
16
Cases
HET KLE INSTE
Vo o r w o o rd v a n R i j n c o n s u l t Als dochter van een interim-manager weet ik maar al te goed hoe zij kunnen mopperen. Mijn vader deed dit bij voorkeur tijdens het eten, en mijn moeder genoot zo van deze moppersessies dat wij werden verzocht om tijdens dat eten onze monden te houden! Jarenlang hoorde ik het gemopper aan: vervelende macho wethouders, afdelingen die werkelijk niet in beweging waren te krijgen, afspraken die niet werden nagekomen. En als hij soms even géén opdracht had… dan mopperde hij daarover. Mijn vader is gelukkig wat rebels waardoor zijn mopperverhalen soms heel spectaculair werden: een keer bracht hij een bouwfraude aan het licht. Toen hij de burgemeester hier op wees, werd hij zonder pardon voortijdig op straat gezet. Nadat ik als student op kamers ging, heb ik er wel even aan moeten wennen: nu mocht ik voortaan zélf tijdens het eten mijn eigen verhalen vertellen aan mijn huisgenoten. Inderdaad: studenten mopperverhalen. Er gaat echter niets boven het gemopper van interim-managers. Ik denk zelfs dat er iets mis is met niet-mopperende interim-managers. Zij staan vaak onder stevige druk om snel resultaten te boeken, en moeten zich kunnen ontladen. En als schaduwmanager ben je daarvoor beschikbaar. Hierbij een collectie van mopperende interim-managers. Fleur Quispel
Blad VAN N E DE R L A N D
HKBVN
HKBVN
4
Reid, Geleijnse & Van Tol
HKBVN
5
Etiketten op mensen plakken Ik wil wel even mopperen over managers en medewerkers die etiketten op mensen plakken en daar niet vanaf te brengen zijn. Grrr. Zij verwoorden het meestal zó: “Je maakt op mij een vermoeide indruk.” Maar in feite bedoelen ze: “Je bent niet in beweging te krijgen...” Zó krijg je een negatief etiket opgeplakt, vaak al na een uur met elkaar babbelen, dat er niet meer is af te weken. Vooral personeel & organisatie medewerkers hebben daar een handje van. Maar ja, die zijn ook voortdurend bezig met match-making. En voor alle duidelijkheid: dit is niet voorgevallen waar ik nú interim… om daar nu over te mopperen, zou ik niet respectvol vinden.
HKBVN
6
Regels en procedures Er worden medewerkers overgeplaatst naar een andere vestiging. In het bedrijf zijn geen regels gemaakt waaraan managers zich hebben te houden. Ik vind geen regels en gebruik dus mijn eigen objectieve logica: de medewerkers met het laagste aantal dienstjaren hebben de minste rechten. Dan krijg ik op mijn kop! Mij treft het verwijt dat ik me niet aan de regels heb gehouden. De directeur is not amused. De ondernemingsraad is boos. Als we het eens goed uitzoeken blijken zowel de directeur als de ondernemingsraad te acteren op basis van een praatstuk van drie jaar geleden‌ in de veronderstelling dat het praatstuk al geaccordeerd beleid is. Tja!
HKBVN
7
In mijn opdracht als interimmer werk ik aan een verandering van de werkprocessen bij een provincie. Ik leg aan leidinggevenden, bijeen in het eerste maandoverleg op de kamer bij de directeur, het verschil uit tussen aanbodgericht en vraaggericht werken. De regels en voorschriften zijn er om de samenleving te dienen, niet om het ambtenarenapparaat in stand te houden. Ik poog hen bij te brengen dat de toegevoegde waarde van overheidsdiensten samengevat is in het tweede deel van het woord overheidsdienst: dienstbaar zijn aan de maatschappij. De directeur van het betreffende dienstonderdeel schorst de vergadering voor een korte pauze. Als goed gastheer vraagt hij wie er een tweede rondje koffie wil. Hij belt zijn secretaresse, deelt het verzoek mee en zij komt binnen met een formulier ter ondertekening. Een extra rondje koffie valt buiten het contract met de geprivatiseerde cateraar; alleen een schriftelijk verzoek wordt in behandeling genomen. Tsjonge jonge...
HKBVN
8
Verbeeldingskracht en foto’s De gemeente heeft een cultuurslag doorgemaakt. Iedereen is op training geweest. Nou ja, de medewerkers in de buitendienst zijn buiten schot gebleven. Of ik de heren maar eens wilde aanpakken, zo vragen de directeur gemeentewerken en het hoofd P&O mij. “Ze denken misschien, dat die cultuurslag alleen voor de binnendienst is, maar dat hebben ze goed mis. Schoffelsteuners, vrouwenfluiters en neuspeuteraars zijn het. Dáár moet eindelijk iets aan gebeuren.” Ik zit wat beduusd te kijken. Zo’n scherp oordeel over eigen medewerkers hoor je toch niet vaak van de directeur zelf. Ik wil een paar dagen rondlopen en rondvragen voor ik een advies formuleer. Dat vinden beide heren maar een halfbakken voorstel… maar vooruit dan maar, twee betaalde dagen, maximaal.
HKBVN
9
En zo ga ik hartje zomer op pad in een gemeente met een zeer grote oppervlakte, 13 woonkernen en 15 begraafplaatsen, alles in eigen gemeentelijk beheer. Het geeft een bijzonder gevoel om in een T-shirtje, met een zonnebril op en de digitale camera op mijn buik door de gemeente te toeren… declarabel, wat een luxe! Ik schiet foto’s van alles wat maar gemeentelijk is. Overal waar ik medewerkers zie, maak ik een praatje en overal waar een werkplaats is, bezoek ik die, ondertussen fotograferend. De plantsoenen zijn overal keurig op orde, de parkbanken goed onderhouden en schoon, de vuilnisbakken ernaast zijn leeg, de begraafplaatsen liggen er perfect bij, er zijn geen kuilen in de wegen, alle straten hebben hun naamborden, er ligt nergens zwerfvuil. Het is overduidelijk: de opdrachtgevers hebben een typisch stadhuisoordeel over ‘buiten’: “Die lui doen maar wat… en zijn ver voor vieren al weer naar huis”. ‘Die lui’ hoeven helemaal niet getraind te worden, ze moeten waardering krijgen. Het enige wat ik voor mijn rapportage te bieden heb, is een prachtige powerpoint presentatie van de eigen gemeente. Ten einde raad bedenk ik een truc. Nog nét voor de afspraak maak ik een fotoserie van mijn eigen gemeente. Als ik die laat zien, kijken de opdrachtgevers geïnteresseerd. Kritisch volgen zij de beelden en voorzien ze van ongezouten commentaar met als klapstuk de uitroep “Wat een zooitje zeg; waar woon jij?” Dan komt de presentatie van de eigen gemeente. Ik hoef niet lang te wachten op commentaren: Niet gek, zie je dat? Zullen we nog een kopje koffie drinken? Ja gaat u vooral verder. Mooi hoor. Na afloop laat ik mijn USB stick bij de gemeentesecretaris, prijs de buitendienstmedewerkers en vraag geheel overbodig of we het dus bij deze twee dagen mochten laten.
HKBVN
10
HKBVN
11
Een heerlijk gezelschapsspel is klagen over de Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s) binnen organisaties. Vooral die om discipline vragen van de professional. Zo klaagde een groep adviseurs over het moeten inleveren van de maandstaat uiterlijk op de tweede werkdag van de maand. Ik heb toen het team uitgelegd dat als je je uren niet op tijd inlevert: a) je het primaire proces frustreert, want ik beschouw factureren als een stap die van vitaal belang is voor iedere profit organisatie om in leven te blijven en b) je daarna nog één extra dag respijt krijgt, waarna je emailaccount zou worden afgesloten omdat je zèlf hebt aangegeven geen deel meer te willen nemen aan het primaire proces… Als interim-manager hoef je geen populariteitswedstrijd te winnen. Van mijn moeder leerde ik als kind al: Soms moet jij dingen zeggen en schrijven in dit leven, waardoor jijzelf weer goed slaapt en een ander misschien wat minder…
Soms hoor je mijn gehuil Ik heb een hekel aan mopperkonten. Maar…volgens mijn vrouw zijn je negatieve gedachten een reflectie van jezelf. Ze heeft natuurlijk gelijk. Ik speel mooi weer. Ik denk en zeg loyaal te zijn aan het gekozen organisatiemodel. Maar soms hoor je mijn gehuil met de wolven in het bos.
Poëtische overdenking van Jan Jaap den Hollander
HKBVN
12
De kleren van de keizer “In mijn laatste opdracht werden er binnen de organisatie wel afspraken gemaakt, maar niemand kwam ze na…. Niemand werd daar echt boos over. Voor mij had het iets onechts. Als we plannen maakten, zat iedereen heel positief mee te plannen. Eigenlijk wist iedereen ook wel dat er niets, maar dan ook niets van terecht zou komen. Het had wel iets weg van het sprookje ‘De kleren van de keizer’ van Hans Christiaan Andersen. Ik werd er echt hopeloos van… fnuikend als je iets wilt presteren.” Er was een keizer die erg op zijn uiterlijk was gesteld. Zijn kleermakers vervaardigen steeds duurdere gewaden. Toch raakte de keizer steeds sneller verveeld. Uiteindelijk beveelt hij hen een gewaad te maken van “de stof die niet bestaat”. Dan komen er een paar rondreizende kleermakers aan het hof die zeggen helemaal aan zijn wensen te kunnen voldoen. Zij hebben een uniek, nog nooit vertoond concept. De keizer huurt ze in. Ze sluiten zich enkele dagen op in hun atelier en doden de tijd. Het ontbreekt ze aan niets. Daarna trekken ze met veel gebaar naar de keizer en doen alsof ze een kleed in de handen dragen. Ze zeggen dat zij een kostuum hebben gemaakt van een stof die alléén slimme mensen kunnen zien. Ze voeren een hele pantomime op en trekken de keizer het niet bestaande kleed aan. De keizer is een beetje verbouwereerd. Maar hij laat zich de verrukte kreten van zijn kleermakers welgevallen.
HKBVN
13
HKBVN
VITRINE
14
ONDERZOEK
In een onderzoek op de website van Psychologie Magazine gaven 8 van de 10 respondenten aan dat er in hun omgeving veel wordt geklaagd. 33% klaagt over gedrag van bekenden, zoals partners en collega’s. 18% klaagt over gedrag van onbekenden, zoals in het verkeer. 17% klaagt over de werkdruk. We klagen vooral tegen onze partner (42%) en vrienden (25%), dan pas tegen collega’s (17%). De helft van de klagers voelt zich daarna beter, mopperen en klagen heeft een therapeutisch effect.
MOPPER QUOTES Ik had met mezelf te doen omdat ik geen schoenen had… tot ik de man ontmoette zonder voeten.
Joods spreekwoord
Klaag niet over de sneeuw op het dak van de buurman, als het pad voor je eigen voordeur niet schoon is.
Never complain. Never explain.
Confucius, chinese filosoof Henry Ford
HKBVN
Kijk ook op onze website
BOEK
Er zijn ten minste twee reden om niet te jeremiëren en te klagen. De Spaanse filosoof Graçian noemt er een: “Klagen lijdt altijd tot schade aan onze reputatie”. Klagen is echter ook schadelijk omdat het je geestelijk verlamt. Klagen is stilstaan en achterom kijken. In een prettig handzaam boek Praktisch Verstand verzamelde Theo Kars inzichten over de kunst een gelukkig leven te leiden. De titel is ontleend aan de Griekse wijsgeer Epicurus, die praktisch verstand als het hoogste goed beschouwde. ISBN 90-214-7002-0
WEBSITE
Alexander Kjerulf noemt zichzelf de Chief Hapiness Officer. Hij behandelt op zijn website tien redenen waarom mopperen en klagen op het werk verderfelijk is. Everything sucks and you can’t convince me otherwise. Het boek ‘Happy Hour is 9 to 5’ is ook van zijn hand. http://positivesharing.com/2007/08/top-10-reasons-whyconstant-complaining-is-so-toxic-in-the-workplace/
15
CASE
Als de politieke beslissing is genomen dat twee gemeenten gaan fuseren, moet er méér gebeuren om samenwerking van de grond te tillen. Een projectleider van Rijnconsult krijgt door zijn doortastende aanpak óók tijdelijk de rol van adjunctgemeentesecretaris. Hij is een vertrouwenwekkende coach die integratie tussen twee culturen in een versnelling brengt. Mondige burgers vragen om heldere dienstverlening van de lokale overheid. Een gemeente besluit haar afdelingen opnieuw in te richten om dit te verbeteren. Een tijdelijk afdelingshoofd van Rijnconsult brengt rust in een roerig veranderproces voor de medewerkers: tijdens de verbouwing bleef de winkel gewoon open.
COLOFON
Het Kleinste Blad Van Nederland is een uitgave van Rijnconsult. HKBVN is vooral bedoeld om te inspireren. Achter in HKBVN vindt u over het gekozen onderwerp een lijst met boeken, tips en andere informatiebronnen, vaak met een knipoog. HKBVN verschijnt als het uitkomt. U mag de tekst kopiëren of verveelvoudigen. Sterker nog: dat zouden we erg leuk vinden. Wilt u ons dat, via onderstaand adres, wel laten weten! RIJNCONSULT Redactie HKBVN Postbus 233 3990 GA Houten telefoon 030 2984 250 Advies en tekst: Bex*communicatie | Tekst: Interim-manager Anonynus, Jan Jaap den Hollander, Lex de Koning, Frank van der Weijden, Jan-Willem van Stijn, Fleur Quispel | Illustraties: Reid, Gelijnse & Van Tol, Maarten Pathuis, LECTRR, ZAK, Peter van Straaten. | Vormgeving: x-hoogte | Drukwerk: Lecturis
Rijnconsult, eigenzinnige mensen.