Strategisch Human Resources Management
Blad VA N N E DE R L A N D
Mensen maken het verschil
HET KLE INSTE
TRUST
72 HKBVN
organisatieadvies, tijdelijk management, mensontwikkeling
Tweezijdig 3 Voorwoord van Rijnconsult 4
Gemeente Veldhoven
6
Tele2
8
Latexfalt
10
CVG Papier
12
Cordaid
13
Nieuw! V3B spel voor HRM-ers en managers
14
Vitrine
16
Cases
Ruimte geven
Uitdagend
Support
Transparant
HET KLE INSTE
Vo o r w o o rd v a n R i j n c o n s u l t Veel leidinggevenden erkennen dat medewerkers het verschil maken. Het is een ‘hell of a job’ om te begrijpen hóe medewerkers het verschil kunnen maken. Je moet immers snappen wat mensen daadwerkelijk beweegt. Wat mensen motiveert is voor iedereen anders. Leidinggevenden moeten de kwaliteit van de medewerkers dus goed doorgronden. Wie dat onderkent is nog maar één stap verwijderd van succes: ervoor zorgen dat medewerkers het verschil kunnen maken. Rijnconsult wil met deze uitgave van Het Kleinste Blad Van Nederland een lans breken voor het concept van TRUST. Leidinggevenden die op vertrouwen sturen, kunnen met minder regels toe. Ze vertrouwen immers op de inspanningen en afwegingen van medewerkers. In een controlerende omgeving komt er minder energie los bij medewerkers dan in een stimulerende en vertrouwengevende omgeving. TRUST staat voor Tweezijdig, Ruimte geven, Uitdagend, Support en Transparant. Waar in de vorige eeuw goede resultaten werden bereikt met SMART, geloven wij heilig in de realisatiekracht en het succes van organisaties die nu TRUST centraal stellen. Wij spraken met vijf opdrachtgevers hierover. Veel leesplezier en inspiratie.
Eelke Pol
Blad VAN N E DE R L A N D
HKBVN
HKBVN
4
Annelies Kwakkelaar, directeur gemeente Veldhoven
TRUST
SMART doet denken aan ISO. Het gaat erom dat je weet wat de afspraken zijn. Dat is een wat ‘technische’ benadering, die niet compleet is. Het geeft je immers niet de garantie dat je de goede dingen doet.
Tweezijdig
Goed werknemerschap is belangrijk, het gaat om verantwoordelijkheid nemen. Het gaat erom dat beiden een actieve rol spelen, je moet niet op de ander wachten. Actief communiceren en een pro-actieve rol zijn van groot belang. Eigenlijk gaat het ook om betrokkenheid, óók van de medewerker.
Ruimte geven
Ieder heeft zijn/haar eigen stijl, met elk de eigen sterktes en zwakten. Je moet als leidinggevende ruimte laten, passend bij de eigen stijl van de ander. “Je moet een introverte medewerker niet op de markt zetten”. Vertrouwen speelt hierbij een grote rol. Het gaat er ook om dat iemand op tijd ondersteuning vraagt. Een medewerker moet actief de leidinggevende opzoeken. Je geeft ruimte binnen bepaalde kaders, die moeten wel duidelijk zijn.
Uitdaging
Eigenlijk gaat het hier om inspiratie. Hoe prikkel je om talenten in te zetten. Een wenkend perspectief, een beroep doen op de verschillende kwaliteiten van
HKBVN
Vertrouwen is een onderlegger om goed te presteren de medewerker. Je moet je medewerkers dan wel kennen: wat past in iemands ontwikkeling? Soms moet je daarbij ook los komen van de eigen functie: kun je iemand een nieuwe uitdaging geven, passend bij de eigen talenten, en soms kan dat dus ook een andere functie zijn. Voorwaarde is wel dat je daadwerkelijk geïnteresseerd bent in de ander.
Support
De ene medewerker heeft een ‘pluim’ nodig, de ander een ‘kontje’, weer een ander een goed advies. De medewerker moet duidelijk maken waarin de support nodig is. Je moet daarbij niet wachten totdat iemand strandt, je moet dat moment voor zijn. Overigens hoef je de support niet altijd zélf te geven, je kan het ook een ander laten doen.
Transparant
Transparant zijn is mooi, maar het kan ook verkeerd uitgelegd worden. Soms wordt het gebruikt als alibi om van alles te kunnen zeggen. Het lijkt heel transparant, maar dan maakt het dingen kapot. Wat ik hierbij ook van belang vind is ‘professionele bescheidenheid’: hoe ga je om met dingen die je weet en kent, vanuit je functie? Hoe transparant moet je daar in zijn? Samenvattend is bij TRUST het woord zelf eigenlijk de basis: het gaat om vertrouwen, dat is een soort onderlegger!
5
HKBVN
6
Nico Kraima, Sales Director bij Tele2
TRUST
In mijn beleving is SMART een instrument dat ik associeer met de jaren ’90, het middel is belangrijker dan het doel. De cultuur binnen het bedrijfsleven is erg veranderd, SMART past niet bij de Werknemer 2.0. Deze nieuwe generatie staat heel anders in het leven, hecht veel waarde aan een goede balans tussen vrije tijd en werk, salaris is niet meer het belangrijkste. Ontwikkelen, zelf de regie nemen dat is belangrijk. SMART zorgt voor een vrijheidsbeperkend raster. Het beeld dat TRUST oproept is vertrouwen, van twee kanten. Daaruit voortvloeiend: vrijheid/zelfstandigheid. Hierbij hoort ook verantwoording afleggen, want er moeten wel doelstellingen gerealiseerd worden.
Tweezijdig
Het vertrouwen komt van twee kanten, elkaar aanspreken, nakomen van afspraken.
Ruimte geven
Hanteer nooit één managementstijl op alle medewerkers, sommige medewerkers wonen zo ver weg van het werk dat ze weinig op kantoor komen, wel wordt er regelmatig contact gehouden via e-mail en telefoon. Denk ook aan het verschil tussen junioren en senioren. Junioren hebben meer coaching nodig, dit kan gedaan worden door een senior accountmanager. Door veel met elkaar te spreken over de doelstellingen, kunnen we richting geven.
HKBVN
7
Uitdagend
Ieder heeft zijn eigen uitdagingen, dit spreekt aan. Voor mij betekent dit “het team een echt team laten zijn”, gezamenlijk scoren, de vrijheid geven om mooie dingen te laten ontstaan. Het meest waardevolle moment om er achter te komen wat de uitdaging is van een medewerker, is door samen met de auto naar een klant te rijden. Onderweg ontstaan de mooiste gesprekken, die zijn veel waardevoller dan bijv. een beoordelingsgesprek.
Support
Helpen om een uitdaging/doelstelling te realiseren. Dat kan door aandacht, complimenten of tips. Ik vind zelf erkenning en waardering erg belangrijk, zowel om het te geven als te krijgen.
Transparant
Open communicatie, herleidbaar tot een hoger doel. Intenties moeten helder zijn, afspraken nagekomen. Als manager toon je voorbeeldgedrag.
Het nieuwe werken: vrijheid én verantwoordelijkheid
HKBVN
8
Bert Jan Lommerts, Latexfalt
TRUST
Ik vind TRUST een goede aanvulling op SMART. Het concept spreekt me erg aan, en het past goed bij mijn opvattingen over normen en waarden, ethiek. Vertrouwen is eerste randvoorwaarde . Hoe merk je dat er sprake is van vertrouwen? Doordat er geen politieke spelletjes worden gespeeld en mensen zich kwetsbaar durven op te stellen. Zelf probeer ik transparant te zijn, hoge ethische normen en waarden aan te houden (bijvoorbeeld in de omgang met klanten, je houden aan wettelijke bepalingen, hanteren van kwaliteitstandaarden etc.) Voorbeeldgedrag is hierin essentieel.
Tweezijdig
Goede communicatie is wezenlijk, maar wel erg lastig! Je probeert de boodschap over te brengen, maar iedereen is weer anders……….. en reageert anders. Top down werkt niet, we moeten het echt bottom up doen.
Ruimte geven
Dit is gekoppeld aan de T van Tweezijdig. Er moet ook ruimte worden genomen en dat mag in mijn organisatie meer gebeuren. Hoe je dit stimuleert? Fouten maken mag, maar het gaat wel om ‘prudent risk’ zoals ik dat noem. Je geeft de ander de kans om fouten te maken, maar daar moet altijd wel van geleerd worden.
Uitdagend
Je kan het zelf wel uitdagend vinden, maar het gaat er om of de ander het een uitdaging vindt! Hier zit de link met de R van SMART: realistisch. Immers, is de
HKBVN
9
uitdaging ook echt haalbaar? Challenging, past uitstekend bij mij. Ik zoek ook altijd de grenzen op, ben graag met nieuwe dingen bezig. Dit verwacht ik ook van mijn medewerkers, al is het soms lastig om ze uit bestaande routines te krijgen.
Support
Ik probeer meer en meer de rol van mentor aan te nemen. Vooral benadrukken wat goed gaat, minder nadruk op de negatieve dingen. De menskant van de organisatie ontwikkelen vind ik heel belangrijk. De valkuil blijft dat je het overneemt van mensen.
Transparant
Heeft een sterke relatie met Tweezijdig. Wees open in je plannen, je ambities, bespreek fouten, wees duidelijk waar je voor staat. Als je iets te verbergen hebt, dan klopt er iets niet. Transparantie vind ik het belangrijkste, voor mezelf en voor de organisatie. De vijf aspecten van TRUST versterken elkaar mooi. SMART richt zich op tastbaar rendement, terwijl TRUST zich richt op het emotionele rendement. Zo kun je dus een goede balans realiseren tussen de wat en de hoe kant van doelstellingenmanagement.
TRUST richt zich op het emotionele rendement
HKBVN
10
Marjan Rutten, CVG Papier
TRUST
Het is bij CVG nodig om SMART tools te gebruiken. Dat biedt veiligheid: eenduidige afspraken geven houvast en dat is belangrijk. TRUST en Smart hangen met elkaar samen, het een kan niet zonder het ander. TRUST is een model dat helpt om vertrouwen te geven, dat helpt om daar bewust mee om te gaan. Visie, doelstellingen, plannen op een smartwijze geformuleerd, zijn nodig om in control te blijven. Anders ontstaat er onbalans en gaat het vroeg of laat mis.
Tweezijdig
Leidinggevenden, medewerkers, HR en OR moeten verbinding met elkaar hebben, zeker nu er veel veranderingstrajecten lopen bij CVG.
Ruimte geven
Ruimte geven of krijgen is absolute voorwaarde, maar het moet geen leegte worden. Ik geef alle ruimte, maar wel binnen kaders.
Uitdagend
Uitdagingen werken, maar niet bij iedereen. Veel mensen kun je raken op het gebied van zingeving. Voor onze afdeling HRM is de uitdaging dat steeds meer mensen naar je toe komen met vragen of voor hulp. Door veel vragen te stellen gaan medewerkers nadenken en zich een mening vormen. Dat is voor sommigen wel een moeilijk punt, omdat het gevoel bestaat dat in het verleden iemand met een eigen mening wel eens ‘gepakt’ werd. Er is TRUST nodig om dit patroon te doorbreken.
HKBVN
11
Support
Support is onontbeerlijk. Iedere manager geeft de huidige veranderingen op zijn eigen manier vorm. Het doel is duidelijk, de wijze waarop kan persoonlijk worden ingevuld. De manager bedenkt in dit proces zijn eigen support en kan die ook krijgen. Iedere manager heeft zijn eigen veranderingsvraagstuk helder. Daardoor neemt hij zelf verantwoordelijkheid. Aardig om te zien is dat het veranderingsproces op een natuurlijke wijze plaatsvindt; HRM laat het los. Belangrijk is wel dat wij successen benoemen en een positieve insteek hanteren.
Transparant
Helder zijn over waar we nu staan en waar we naar toe gaan is belangrijk. Eerlijkheid duurt immers het langst. Je moet ook transparant zijn in de dialoog.
Veel mensen kun je raken met zingeving
HKBVN
12
Hanneke Propitius, Cordaid
TRANSPARANT Cordaid, actief in ontwikkelingssamenwerking, verstaat onder transparantie: duidelijkheid over inkomsten en bestedingen. Wat zijn de resultaten? Wat gaat goed en wat gaat fout. Ook over dat laatste communiceren we eerlijk met onze donateurs. Cordaid doet niet alles goed maar heeft ook leer- en verbeterpunten. Bij transparant communiceren denkt Hanneke aan de woorden integer en begrijpelijk. Cordaid ontvangt als goededoelen-organisatie geld van donateurs, fondsen en de overheid op basis van vertrouwen. Vertrouwen verdient verantwoording. Daarom steken Cordaid medewerkers veel tijd in een transparant jaarverslag. Op een heldere website kunnen donateurs rechtstreeks vragen stellen aan Cordaid. Elke vragensteller krijgt binnen drie werkdagen antwoord, of het nu gaat over het salaris van de directeur of andere issues.
We communiceren eerlijk met onze donateurs
Cordaid is een trouwe deelnemer aan de Transparant-prijs voor jaarverslagen. De laatste klassering is achtste. De jury schrijft dat Cordaid nog moet werken aan informatie over de toekomstige ontwikkelingen en de governance. www.transparantprijs.nl Cordaid heeft in juni 2009 een accountabilityrapport laten opstellen door One World Trust. Als je transparant wilt zijn, ben je accountable voor je acties. www.oneworldtrust.org
HKBVN
13
De juiste mensen… Rijnconsult ontwikkelde het
V3B spel voor HRM-ers en managers.
De deelnemers spelen een bordspel waarin allerlei thema’s en vraagstukken rondom human resources management gestructureerd aan bod komen. Het resultaat? Een concreet actieplan om te verbeteren.
Spelenderwijs vinden, binden, boeien en bloeien Lees hieronder wat deelnemers van het spel vonden.
“
Plezierig om te doen. Doordat het spel organisatie-specifiek is gemaakt, sluit het altijd goed aan. Het spel hielp ons om systematisch de goede dingen naar boven te krijgen Ik vond het heel prettig om met andere afdelingen uit de organisatie te praten over onderwerpen die ons allemaal aan gaan.
Interesse? Neem contact op met Sietse
Rauwerdink (sietse.rauwerdink@rijnconsult.nl) of Eelke Pol (eelke.pol@rijnconsult.nl)
”
HKBVN
14
VITRINE BOEK
Bij uitgeverij Van Gorcum verscheen Strategisch HRM, geschreven
door Rijnconsulter Eelke Pol. Strategisch HRM is een boek over veranderkunde. Het boek behandelt zeven praktische verandertools, die de lezer helpen om in de eigen organisatie strategisch HRM te realiseren. Het boek is doorspekt van citaten van praktijkmensen, casussen en checklists. ISBN 9789023244394
YOU TUBE
“Als je oprecht gelooft dat mensen jouw organisatie maken… dan maken mensen ook jouw resultaat”, zegt Kees van Seventer van Vopak. Vopak is een ambitieus Nederlands bedrijf dat chemische vloeistoffen opslaat en transporteert over de hele wereld. Om de groeiplannen te realiseren wil Vopak de managementstructuur versterken. Rijnconsult levert een ‘fast track senior management development programma’ waarbij deelnemers in een periode van twee jaar een eigen leiderschapsperspectief te ontwikkelen. Zie www.youtube.com en zoek op Rijnconsult: stap voor stap naar leiderschap
HKBVN
K i j k o o k o p o n ze w e b s i t e w w w. r i j n co n s u l t . n l
TRUST MUSIC
Even lekker ontspannen met Trust muziek? Daar zijn legio mogelijkheden voor! Denk dan eens aan: Trust van Keyshia Cole.
Of iets ruiger: A Matter of Trust van Billy Joel. Trust me van Janis Joplin. Of de uitvoering van Trust van The Cure. Via www.poemhunter.com/songs/trust is
DVD
een keuze te maken uit een breed aanbod.
Doug (Seann William Scott) en Richard (John C. Reilly) zijn assistent-managers bij een supermarkt. Beiden willen ze in aanmerking komen voor de functie van filiaalmanager bij een nieuwe vestiging van de supermarktketen. Al snel blijkt dat ze meedogenloos te werk moeten gaan voor deze promotie. Hun botsende persoonlijkheden maken de strijd nog heftiger. Een zwarte komedie om op vrijdagavond lekker los te komen van het werk. THE PROMOTION van regisseur Steve Conrad.
15
CASE
Cultuurverandering gemeente Een team van zogeheten ‘trekkers’ heeft vanaf de start de ambassadeurstaak op zich genomen om het project in goede banen te leiden. Een project van en met alle medewerkers in de organisatie. Rijnconsult heeft de verandering begeleid met gebruikmaking van het cultuurspel van Jacky van de Goor. Het doel was om oude gewoonten gedag te zeggen en nieuwe te ontwikkelen. In fases is gekeken naar ‘wat is onze droom’, ‘wat houdt ons tegen’, ‘waar nemen we afscheid van’ en ‘wat gaan we doen om onze cultuur te veranderen’. Nog maar net begonnen en nu al kan de gemeente haar eerste successen vieren.
COLOFON
Het Kleinste Blad Van Nederland is een uitgave van Rijnconsult. HKBVN is vooral bedoeld om te inspireren. Achter in HKBVN vindt u over het gekozen onderwerp een lijst met boeken, tips en andere informatiebronnen, vaak met een knipoog. HKBVN verschijnt als het uitkomt. U mag alles kopiëren of verveelvoudigen. Sterker nog: dat zouden we erg leuk vinden. Laat ons dat wel even weten: martina.petrus@rijnconsult.nl RIJNCONSULT Redactie HKBVN Postbus 233 3990 GA Houten telefoon 030 2984 250 Advies en tekst: Bex*communicatie | Teksten: Eelke Pol, Pieter Rop, Fleur Quispel, Sietse Rauwerdink, Cyril Moonen, Jordi de Vreede, Martina Petrus | Vormgeving: x-hoogte | Drukwerk: Lecturis
Rijnconsult, eigenzinnige mensen.