1
over gewenste uitstraling en positionering. En er gebeurt nog iets. Hoewel het veranderingen zijn die vooral gaan over de buitenkant 3 VOORWOORD
van je organisatie, is het bijzonder te ervaren hoe dat ook doorwerkt op de interne beleving.
4 ‘looking good’
De ‘nieuwe jas’ levert ook mentaal iets op. Het is moeilijk vast te pakken, maar er ont-
8 kleren maken de man
staat iets van nieuw elan, een ander soort zelf-
10 nieuw gebouw, nieuw begin
bewustzijn. Er komt nieuwe energie los. Alsof een gemeenschappelijk perspectief opeens
14 vitrine
tastbaar is geworden; het is opeens echt. Het 16 CASES van rijnconsult
werkt dus kennelijk als een interventie. Van Wij zijn vorige week verhuisd. Naar Houten.
buiten naar binnen. Wij hebben het met onze
En dat niet alleen, maar we hebben deze
opdrachtgevers minder expliciet over dit soort
gelegenheid aangegrepen om ook ons logo en
zaken. Reden genoeg om dit fenomeen eens
onze huisstijl te veranderen.
verder te onderzoeken. Hoe werkt het dan
Dit soort veranderingen moet je niet onder-
precies? Beklijft het of treedt er alleen maar
schatten, merkten we al snel. Zonder dat je
een tijdelijk effect op? Waar gebeurt het, wie
dat van tevoren goed beseft, zit je - via de
maakt er gebruik van? vraag je je af.
band van concrete zaken als een logo of een
En dan blijkt: het zit dichterbij dan je aan-
huisstijl - al snel midden in een gesprek over
vankelijk denkt.
de kern van je onderneming. Want huis-
2
vesting, huisstijl en logo gaan natuurlijk niet
Bas van der Velde
alleen over smaak, maar vooral over identiteit,
DIRECTEUR
3
‘looking good’ het lef om te veranderen
‘Het heeft me niet echt veranderd hoor’, zegt ze een aantal weken later. ‘Dat haar is wel echt anders, ik vond het eigenlijk veel te kort. Maar het went ook wel weer en dan denk je er niet meer aan.’Wat wel veranderde is Ekkelenkamps houding tegenover veranderingen: ‘Het programma heeft er in elk geval voor gezorgd dat ik niet meer bang ben om iets nieuws te proberen.’
Veranderen moet je durven. Zeker als het gaat om het veranderen van het eigen uiterlijk, de eigen identiteit. Maar wie één keer over de drempel is getild, heeft er daarna minder moeite mee. Dat is tenminste de ervaring van Judith Ekkelenkamp, 34 en teammanager van een logeerhuis voor gehandicapte kinderen. Ze deed mee aan ‘Looking Good’, een televisieprogramma waarin mensen door een stylist, een visagist en een kapper onder handen worden genomen. Judiths lange, blonde haar werd getransformeerd tot een korte, donkere boblijn, ze werd professioneel opgemaakt en geheel in het nieuw gestoken.
4
voor
na
5
‘make me beautiful’
voor
Vervolgens gaan ze nadenken over hun partner, familie en vrienden en over waar ze nu eigenlijk zelf staan. Aan het eind zie je niet alleen een uiterlijk mooier mens, maar vooral een zelfverzekerder, sterker persoon.’ En die mentale verandering heeft soms vergaande consequenties. ‘Door het gegroeide zelfvertrouwen zijn ze niet bang meer om datgene te veranderen waarover ze werkelijk ontevreden zijn’, aldus Billy. Dus niet zelden veranderen ex-deelnemers van baan of beëindigen ze hun relatie. En daar is lef voor nodig.
Hetzelfde effect is nog veel sterker bij mensen die ingrijpender en blijvend iets aan hun uiterlijk veranderen. In het programma ‘Make Me Beautiful’ worden kandidaten gedurende zes weken afgesloten van de buitenwereld en door een team van experts, onder wie ook een cosmetisch chirurg, aangepakt. ‘Na zes weken zijn ze uiterlijk enorm opgeknapt, soms echt verbluffend. Maar nog veel groter is het psychologische effect dat dit op hen heeft’, zegt Billy Salezius, adviseur cosmetische chirurgie en tevens begeleidster van de kandidaten in dit programma. ‘Tijdens de opnames vindt er al een duidelijk proces plaats. Mensen zijn eerst alleen maar met hun uiterlijk bezig.
na
6
7
voor
na
kleren maken de man ‘Als ik uit eten ga, houd ik nooit de kleren aan die ik overdag heb gedragen. Ik ga dan altijd eerst douchen en daarna trek ik andere kleren aan. Dan voel ik me als herboren en eet ik twee keer zo lekker’, zegt Henk Lutz, eigenaar van Lutz Fashion in Vinkeveen. Lutz weet wat mooie, goed gesneden kleding voor een mens kan doen en kiest daarom voor zichzelf en voor zijn klanten alleen het
beste. Jezelf in nieuwe kleren zien, geeft je een mentale oppepper, weet hij ook. ‘Dat is dat gevoel van vroeger als je naar de schoenwinkel ging en vroeg of je je nieuwe schoenen aan mocht houden. Ik zie het hier dagelijks gebeuren.’ Kleding kan je stemming veranderen, maar je stemming kan ook aanleiding zijn om andere kleren te kiezen, stelt Lutz. ‘Echte metamorfoses maken wij niet vaak 8
mee, maar het komt wel voor. Toevallig vanochtend nog, een mevrouw die eerst bij de kapper haar lange haar kort had laten knippen en zich vervolgens bij ons helemaal in het nieuw had gestoken. Een totaal andere vrouw. “Als vanavond mijn man thuiskomt weet hij niet wat hij ziet”, zei ze. Meestal is bij zulke veranderingen veel emotie in het spel. Als mannen na een echtscheiding een nieuwe vriendin krijgen, is dat vaak aanleiding om andere kleren te kopen. Net als voor mensen die
kanker hebben gehad en genezen zijn. Die beginnen opnieuw aan het leven. Vaak zijn ze veranderd, ook uiterlijk, bijvoorbeeld doordat hun haar anders is geworden. Dat is een moment om compleet andere kleren te kopen. In zulke gevallen is emotieverandering de reden om zich anders te kleden.’ Maar dat zijn uitzonderingen, zegt Lutz. Doorgaans kiezen mensen nieuwe kleren in hun eigen stijl. En daarmee keren ze dan opgewekt weer huiswaarts. 9
Nieuw gebouw, nieuw begin Eenzelfde openheid en gastvrijheid is te vinden op de verdieping van Rijnconsult. ‘Bij binnenkomst tref je niet een balie, maar een soort huiskamer, een lounge plek met uitzicht op het terras’, vertelt Neep. ‘Er is daar ook genoeg ruimte om de kunstcollectie van Rijnconsult te laten zien. Achter die entree is een open werkvloer, waar met kasten en ander meubilair wel enige scheiding tussen de werkplekken is aangebracht, maar waar men toch met zijn allen in één ruimte zit. Aan het andere uiteinde van het gebouw bevinden zich ‘stille’ werkplekken, die met een glazen wand zijn afgescheiden. Een grote leestafel is ook als vergadertafel bruikbaar.’
‘Ten opzichte van de oude huisvesting heeft Rijnconsult een complete metamorfose ondergaan’, zegt architect Margarette Neep, die bij RPHS Architecten de inrichting van het nieuwe Rijnconsult-kantoor in Houten begeleidde. ‘Van een verdieping in een anoniem gebouw met veel kamers, is Rijnconsult overgegaan naar de bovenste etage van een exclusief, nieuw gebouw waar de medewerkers in één overzichtelijke, open ruimte samenwerken.’ Het gebouw zelf is door Eric Scholman van RPHS gebouwd voor de Rabobank, die er met een open en gastvrije inrichting een heel andere structuur van dienstverlening aanbiedt.
10
?
voor
na
11
De inrichting bevordert de communicatie tussen alle medewerkers. ‘Het is niet een werkfabriek met voor elke afdeling een aparte ruimte. Iedereen zit met elkaar en ook de mensen die hoofdzakelijk buiten de deur werken en alleen af en toe op kantoor zijn, zullen nu veel meer zichtbaar zijn voor de anderen. De hele indeling bevordert het gevoel van samenwerken.’ Zo leidt een nieuw kantoor tot ander gedrag en vooral ook nieuwe energie. Neep: ‘Alles wat echt een verandering is, geeft altijd het gevoel dat je een nieuwe start maakt. Een nieuwe werkomgeving is daar geen uitzondering op.’
voor
12
na
13
HKBVN verschijnt wanneer het uitkomt.
Boek:
Boek:
Uit deze uitgave mag eigenlijk alles worden
Stogdill’s Handbook of leadership
Man & Pak
Uitgever: Free press, New York, 1981
Door Jort Kelder en Yvo van Regteren Altena.
Uiterlijk is ook in theorieën over leiderschap
Wat te doen met kostuums, shirts en schoe-
een factor. In het ‘leadership traits model’
nen? (Nog te bestellen via www.yvra.nl)
gekopieerd en/of verveelvoudigd. Sterker nog, dat zouden we erg leuk vinden.
Boek:
Wilt u ons dat, via onderstaand adres, wel
Living the Brand
laten weten?
Door Nicholas Ind
de artikelen De hier genoem vinden op te lal vee n zij onze website.
worden naast sociale kenmerken, ambitie en
Uitgever: Kogan Page, 2004
persoonlijkheid van de leider ook de sociale
websites:
Wilt u dat hkbvn ook naar iemand
Standaardwerk op het gebied van internal
achtergrond en fysieke kenmerken benadrukt.
Kijk zeker even op de site van Lutz, met veel
anders wordt gestuurd?
branding. Hoe krijg je het uiterlijk binnen
Blijkbaar zijn leeftijd, energie, voorkomen,
praktische tips en raadgevingen op het gebied
Kijk dan op www.rijnconsult.nl
(en vice versa).
lengte en gewicht van invloed op leiderschap.
van uiterlijk en kleding: www.lutz.nl
Boek:
Boek:
Het beste tv-programma over verandering van
Rijnconsult
Succesvol veranderen bij financiële
Dressing the man
uiterlijk en wat dat met je doet komt natuur-
T.a.v. redactie HKBVN
dienstverleners.
Door Alan Flusser
lijk uit Engeland en heet What not to wear.
Postbus 233
Door Bas van der Velde c.a.
Uitgever: Harper & Collins, 2002
De site is al net zo goed. Kijk daar voor meer
3990 GA Houten
Uitgever: Lemma Rijnconsult, 2004
Mastering the art of permanent fashion.
informatie: www.bbc.co.uk/lifestyle/tv_and_radio/what_
030 29 84 250
Uit een onderzoek naar veranderingsma
of bel 030 29 84 250
not_to_wear/index.shtml
nagement bij financiële dienstverleners blijkt
Boek:
dat de vorm minstens zo belangrijk is als de
CEO Capital
Wat een uiterlijke verandering kan doen voor
inhoud. Kritische succesfactoren voor suc-
A Guide to Building CEO Reputation and
een organisatie valt te lezen op de site van de
COLOFON
cesvol veranderen zitten ook in het gebruik
Company Success
de DBA, de Britse designorganisatie, over het
eindredactie: de medewerkers van Rijnconsult
van creatieve en effectieve communicatiemid-
Door Leslie Gainess-Ross,
waterbedrijf Yorkshire Water:
tekst: Bas van Lier, Amsterdam (met dank aan
delen. Ook de rol van de media is van invloed
Uitgever: John Wiley & Sons, 2003
www.dba.org.uk/deaarchive/2003/design_man/index.asp
Deirdre Enthoven)
op het succes van een verandering.
Hoe belangrijk is de ‘appearance’ van de CEO voor het succes van de organisatie?
ontwerp: 124 Design, Amsterdam concept en realisatie: Yardmen bv, Amsterdam
14
15
Interventies en interventiemethoden: daar hebben we een
CASES van rijnconsult
belangrijk aspect van ons vak te pakken. Want zonder interventies geen veranderingen. Dit zijn drie recente cases uit onze adviespraktijk:
Het Kleinste Blad Van Nederland is een
DSM
uitgave van Rijnconsult.
Het veranderproces bij Service Engineering Stamicar-
Het behandelt per keer een thema dat ons
bon met als doel een breed gedragen en gedeelde
aan het hart gaat, is opgevallen of anders-
perceptie van de gewenste toekomst en strategie
zins belangrijk vinden. We geven vooral
(conform INK model).
(denk)richtingen aan en streven geen volledigheid na.
gemeente Pijnacker-Nootdorp
HKBVN is bedoeld om te inspireren.
Formuleren toekomstvisie in interactief debat met
Achter in HKBVN vindt u over het gekozen
bewoners, bedrijven en instellingen en
onderwerp wel een lijst van artikelen,
vertaling naar een uitvoeringsprogramma voor de
adressen, websites en wat dies meer zij,
komende jaren, waarbinnen onder andere 7.000
waarmee u zelf gemakkelijk meer
woningen worden gebouwd.
informatie kunt vinden.
Zie www.pijnacker-nootdorp.nl waarop de resultaten van het Project Integrale Toekomst-visie (PIT!) te
Kijk ook op onze website
vinden zijn.
www.rijnconsult.nl Rabobank Rijnconsult
Versterken van eigen ondernemerschap van diverse
organisatieadvies en interim-management
lokale banken. Onder meer door het aanscherpen van het proces van strategievorming en control. 16