De klassieke hark versus het ecosysteem
Wicked Problems? Modellen maken het verschil! Tegenwoordige, maatschappelijke problemen lijken onoplosbaar. Ze zijn veelomvattend, er zijn veel p artijen bij nodig en er is geen eenduidige aanpak: ‘Wicked Problems’. Traditionele partijen zijn vaak onmachtig. Tegelijkertijd zijn er mensen die, klein beginnend, een netwerk creëren en daarmee nieuwe wegen vinden. Door hun verbindende stijl naar overheden, burgers, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties creëren zij zwermen die acties ontketenen die niemand voor mogelijk hield. Dit soort modelleiders lijken de belangrijkste succesfactor. Dit artikel licht het begrip ‘Wicked Problems’ toe vanuit een theoretisch model en geeft handreikingen voor modelleiderschap. Door Kyra Cools, sesnior adviseur bij organisatieadviesbureau Rijnconsult
Een maatschappelijk probleem wat onoplos-
1. Common ground
erdoor wordt geraakt van belang is in de
baar lijkt, noemen we Wicked Problems. Het
aanpak ervan: ‘get the system in the room’.
Voor het samenwerken aan een oplossing
zijn problemen die niet binnen één bepaalde
voor Wicked Problems is common ground
sector kunnen worden opgelost. Omdat
nodig: overeenstemming over wat de
3. Aandacht voor verschil
ze teveel het primaire proces van andere
samenwerking beoogt. Vaak lukt dit prima
organisaties eromheen raken, bijvoorbeeld
op hoofdlijnen of vanuit containerbe-
persoon neemt niet alleen zijn eigen
de opvang van verwarde mensen. Omdat
grippen. Pas in de uitvoering blijkt dat er
‘DNA’ mee (kennis, ervaring, waarden en
de impact op korte termijn groot moet zijn:
andere achterliggende belangen of drijfve-
drijfveren) maar ook die van zijn of haar
denk aan de plasticsoep. Omdat het probleem
ren zijn. Voor common ground is het nodig
organisatie. Betrokkenen hebben allemaal
wereldwijd hoge kosten met zich meebrengt:
dat betrokkenen lang genoeg doorpraten
een ander perspectief op de werkelijkheid
denk aan obesitas. Er is veel aandacht voor
en doorvragen zodat iedereen weet wat er
en een ander persoonlijk en organisato-
de ernst en de complexiteit van dit soort
concreet bedoeld en beoogd wordt. Zodat
risch belang. Het is de kunst met elkaar
vragen. Lastiger is het aanpakken ervan. De
iedereen weet wat hij of zij daar persoon-
in gesprek te gaan en de eigenheid en
complexiteit van het vraagstuk is van dien
lijk aan wil bijdragen en zodat duidelijk
perspectieven van elkaar te leren ken-
aard dat niet één organisatie of één persoon
is waarover geen overeenstemming is.
nen, te waarderen en deze productief te
er alleen iets aan kan doen. Het vraagt dus
Common ground vinden is lastig: ieder
maken voor de samenwerking. Als de
per definitie een inspanning van meer-
2. Betrokkenheid van de context
verschillende perspectieven er mogen
dere organisaties en mensen. Volgens het
Elk Wicked Problem heeft een context.
zijn, brengt dat creativiteit, veiligheid
theoretisch model van Elianne Vink vraagt
Wie spelen er allemaal een rol? Wie zijn
en duidelijkheid over wat wel bindt
het betekenisvolle en succesvolle samen-
betrokken? Wie juist (nog) niet? Wie gaat
(common ground) maar ook wat niet.
werking. Die kan ontstaan als er aandacht
het aan? Om een gedragen oplossing te
is voor vijf kernprincipes: common ground,
krijgen is het essentieel om de hele context
4. Inzichtelijke onderlinge relaties
betrokkenheid van de context, aandacht
rond het vraagstuk te bezien. Dat betekent
voor verschil, inzichtelijke onderlinge
dat iedere betrokkene, iedere persoon die
mensen elkaar kennen, als ze weten wat ze
relaties en persoonlijk commitment.
een mening heeft over het vraagstuk en
aan elkaar hebben, zijn ze eerder bereid om
16
Methodieken_Wicked_Problems.indd 16
De relaties onderling zijn van belang. Als
januari-februari 2019 | www.kwaliteit-in-bedrijf.nl
29/01/19 15:12
