Silvia Bardelás
As Médulas
BARBANTESA
Conta Plinio: A ruína dá o sinal e o único vixiante a nota na cima do monte. Entón, coa voz e dando golpes, manda que se aparten os traballadores e el mesmo foxe voando. Quebrantado, o monte cae por si mesmo, con tan grande estrondo e forte vento que non pode ser concibido pola mente humana.
Juan, de camiño, fuma, a velocidade, 180, xa non debe de quedar moito, 70 km, márcao o coche, ordenador de coche, aumenta un pouco a velocidade, un coche diante, ao carril da dereita, ponte no carril da dereita, mamón, achégase, o outro retírase e el mírao de verdade con odio, esa xente que non sabe que ten que ir á dereita. Ponse nese carril nada máis pasalo, os que van a moita velocidade fan iso, cumpren, van polo carril da dereita cando hai que ir polo carril da dereita. Mira ao redor dándose conta de que xa cambiou a paisaxe, hai montañas aos lados, non moi altas, pero hai montañas, de súpeto, unha máis alta e unha cruz branca pintada na cima, unha cruz inmensa. Quen se subiu aí a pintar unha cruz desas dimensións? Non lle atopa un sentido a iso, só unha devasa estreita e moi empinada para chegar. Impresionouno dalgún xeito, sente o peito un pouco oprimido e quita o xersei, e apaga o cigarro e cambia de música e aumenta a velocidade. E cando aparece o desvío, CL-536, entón unha pedra e outra vez a pintura branca, un teléfono. Para o coche, ponse ao lado. Xardineiro 921475892. Outra vez a pintura branca sobre unha pedra. Por que o impresiona? Nunca imaxinou un anuncio así, pode ser alguén desesperado, alguén que nin 7
sequera é xardineiro. O seu novo mundo empeza nesa estrada e o anuncio de benvida, o número de teléfono dun xardineiro. Así que acende outro cigarro e bota unha ollada, colle unha folla no asento do lado, CV-191-3, nunha esquina apunta o teléfono non sabe por que, polo si ou polo non. Ponse en marcha e espera a que chegue. É inverno ou algo así, é case inverno, ao campo dálle igual, vai estar aí pase o que pase, só que caeron xa as follas e el esperaba outra cousa, esperaba algo verde e atópase cunha brétema que distancia ramas molladas. Chega. Por que foi ata ese lugar fóra do mundo, absolutamente fóra do mundo? Polo nome e porque lle dixeron que só é un lugar. Voces. Baixa do coche, aínda que non é aí onde vai, a casa está en fronte, terá que continuar o camiño solitario, estreito, bordeando montaña, precipicio, un pouco de precipicio e nada, máis nada que árbores e terra, nin sequera animais. É o lugar perfecto, o que el quería, ou cre que quería. Agora é diferente, o silencio é de verdade e mentres percorre a aldea, cre que está abandonada, pero non, sae fume dunha casa, asómase á fiestra e descobre estancias mínimas de teitos moi baixos, fóra todas teñen escaleiras tortas, un gato salta e colócase á súa altura mirándoo en fite, que terán eses gatos que odia, como poden mirar así con esa frialdade parecendo que di marcha, ti non es de aquí, aquí hai unha orde e ti non participas del. Outro gato dá un rodeo e miaña, non mira, miaña, ese non se decata de nada, simplemente é unha peza máis da engrenaxe, desa especie de sociedade de silencio dunha aldea que se chama Voces. Ata aí hai o de sempre, os que se decatan e dirixen e os que están sen saber de onde veñen as cousas. De súpeto angústiao 8
tanto silencio, ou angústiao a súa respiración, a ansiedade que sae pola súa boca cada vez que solta o fume. Tira o cigarro ao chan, queda un pouco rara a cabicha entre a herba verde e con pingas de auga aínda colgando do bordo, herba húmida nada máis, un cigarro, písao polo si ou polo non, aínda que hai moita humidade, imposible un incendio, alí as casas arderían coma mistos, as vigas retortas e cheas de buracos, bastaría unha cabicha no verán para que toda a aldea se queimase. Volve ao coche e mira á fronte, onde debe de estar a casa. A dor no peito outra vez. Non ten horizonte, as montañas saen de todos os lados coma fungos para tapar o horizonte, é o que se chama estar fóra do mundo, vas pola estrada, tomas unha curva e unha montaña tapa o que deixaches atrás, agora, o de atrás non está e o que hai diante só é diante porque non pode ser detrás, a seguinte montaña afástaa do outro lado. Cruza por arriba ese estraño val retorto e chega á casa. Pasou medo, é unha parvada pero ten vertixe. Nunca lle pasou nada, pero non pode mirar cara a abaixo desde certa altura. A casa non é de pedra, o anaco de parede que iluminan as luces é cor crema e está un pouco desconchada, se é pedra, unha pedra calcaria. Non poderá saír desa casa, non pode volver cruzar ese camiño agora que coñece o precipicio, non podería volver pasalo. Unha casa abandonada, aínda que as fiestras están ben, nin un cristal roto, e a porta está pechada e vernizada. Portas e fiestras conservadas, o pai de Sara, unha vez ao ano, vai cun par de albaneis e pon a casa a punto, revisa os cuartos de baño, que funcione a auga, revisa a pechadura de portas e fiestras, revisa humidades e leva algo, sempre leva un libro, ou un cadro, incluso algunha cousiña de marfil. Por suposto non pode 9
durmir aí, a casa non está habitable, o único que fai é mantela para que siga existindo como casa e non caia e termine aos poucos confundíndose coa paisaxe. Confundíndose coa paisaxe, acaba de saír de Madrid e xa é capaz de ter algúns pensamentos incontrolados, pode mirar dalgún xeito. No camiño atopou un castelo, cambiou o rumbo e subiu ata o pequeno outeiro, parou e tivo a sorte de que unha familia saíse nese momento gardando as cámaras e subindo ao coche para poñer os cintos, mirou e a verdade é que lle pareceu curioso todos cos seus cintos alí metidos, apuntando cara ao único camiño que podían seguir. Subiu e meteuse no castelo, estaba só, o único que quedaban eran ruínas, sempre estaba só, pero aí estaba só de verdade. Meteuse, sentou nunha esquina apoiado no muro e sentiu o ruído do vento ao outro lado das murallas que xa non eran murallas, pedras abandonadas. Deus creou o home e despois a muller. E unha árbore e despois outra e peixes, dividiu as augas e creou fronteiras, miles de minúsculas fronteiras. Sentado contra unha pedra que se unía a un resto de muralla, non podía ver ao outro lado da outra muralla de en fronte. Unha fronteira contra o aire, así puido estar quedo e oír o vento sen sentilo, a fronteira separábao del. O home intenta evitar guerras, facer pontes, unir parellas, crear unha vida fluída ata o final, pero vive na fronteira. Ante as ideas hai unha fronteira, ante os outros hai unha fronteira, sempre hai unha fronteira que é a existencia, coma se fose unha ruptura co único que flúe e que descoñece as fronteiras: a eternidade, a infinitude. Pechou os ollos, a eternidade, a infinitude, o vento podía de meterse dentro do oído e quedar nunha liña de son agudo. Agora hai silencio dentro do coche, é de noite, Se baixa e só ve o que iluminan as luces, un anaco de enreixado verde, está 10
pechado, pensa no pai de Sara sempre pechando e abrindo, cando el se vai pecha, que non entre ninguén se eu non estou. Volve ao coche e busca os chaveiros de cores, verde, entrada principal, será ese, porque non hai garaxe, sae, mete a chave na pechadura e xira dúas voltas, absurdo pechar unha porta que se pode saltar sen ningún esforzo, imaxina o pai de Sara razoando o feito de que ter unha porta pechada significa que esa casa está dalgún xeito habitada, que aínda que non haxa alguén alí fisicamente hai alguén nalgún lugar cunha chave que a abre, en definitiva, é de alguén. Abre os dous lados do enreixado e mete o coche, as herbas comeron o camiño, pero o coche pode rodar e rodar tranquilamente ata a porta de entrada da casa. Está escura, iso sente ao ver a negrura dos cristais das poucas fiestras. Que poucas fiestras. Un balcón sae da parede como suspendido, en realidade suxéitano unhas vigas de madeira. Dálle vertixe pensar en estar aí metido con posibilidades de caer, poderá co peso de alguén? En realidade parece un balcón de mentira, cre que non cabería nel. As paredes están desconchadas, pode que fose pedra, pero calcaria, desfaise, debe de pegar duro a choiva cando cae, o vento. Mete a mesma chave que pon entrada principal, non ten dúbida respecto diso, sabe que o pai de Sara, nese mantemento de dous días anual que fai, cambiaría as pechaduras e poría unha mesma chave para as dúas entradas, seguiría a lóxica, máis nada que iso, a vida é pura lóxica. Abre a porta e atopa un chan de barro, fíxase niso, pero o que primeiro sente é un frío xélido, un conxelador, unha vez entrara nun conxelador xigante, estaba baleiro e sentiu a mesma sensación, era case unha presenza, a presenza do frío. Juan non aguanta ben o frío, en realidade el é de Madrid, sempre tivo calefacción, estivo na neve, pero é un frío distinto, vas 11
disfrazado de frío e despois espérate unha inmensa cheminea e un cuarto con calefacción ardendo. Pero recorda a fin de semana na casa de Luís Méndez, hai moito, que frío, pero tiñan alcohol, se estivese Luís diría que beberan un número de botellas que non hai quen llo crea, pero si, si, diría, foi espectacular, saímos de alí ao día seguinte coma se estivésemos na guerra, iamos no coche sen poder falar, eu conducía con gana de potar e pensando en que non podía manchar o coche da vella. Que será de Luís? Como deixou de velo? O outro día sentiu un grande alivio ao atoparse coa nai doutro amigo dos que non ve. E díxolle á nai, non o vexo nada, a verdade, e iso que vivimos case ao lado, e quixo ter unha explicación a iso, sentiu culpa, pero non fixera nada, por máis que intentara recordar algo raro, non se daba de conta. A nai, coma se estivese visualizando perfectamente a súa cabeza, dixo con tranquilidade absoluta, levades vidas diferentes. Pódense levar vidas diferentes nun mundo coma este? Si, claro, o seu fillo facía carreira, pero non valoraba iso, ao dicir vidas diferentes parecía referirse a outra cousa. Onde estará o cadro da luz, é o que pensa en realidade, onde está o cadro de luz dunha casa tan antiga, pensa seguindo o razoamento do pai de Sara, pois supón que na entrada, á esquerda da porta, quizais como en todas as casas. Dá a volta, palpando porque ao estar detrás da porta non ve, debería levar unha lanterna no coche, pero non a leva. Hai un moble cun caixón na parede, abre o caixón e aparece unha lanterna, o pai de Sara estase facendo xa unha presenza e non foi alí para atoparse co pai de Sara. Colle a lanterna, acéndea e descobre un cadro, un bodegón escuro coa pintura fendida, parece un melón verde escuro, todo é escuro, ábreo sabendo xa con seguridade que detrás estará o cadro de luz. Si, levanta o principal, volve á 12
porta, dálle ao interruptor e todo se fai visible. É o primeiro paso. O seguinte é atopar a caldeira de carbón da que lle falaron, algo. Acende a luz do salón e atópase cun salón de verdade con alfombras, cortinas, libros, prata, porcelana, cinceiros, caixas de puros, cadros, candelabros. Cheminea, por fin ía ter cheminea, sempre quixera ter unha cheminea, algo lle fixo ilusión, estará só diante da cheminea vendo pasar as chamas, máis que o tempo, tempo aquí non, por favor. Non pode deixar de ter frío, busca algo, hai outra porta de entrada ao final do corredor, está pechada con chave pero ten a mesma pechadura ca o resto de portas de entrada, o pai de Sara outra vez co seu orde, abre, as pedras brancas chegan ata os seus pés e as herbas altas tamén, chegan ata o seu xeonllo e ocúpano todo, son ramas duras e dereitas, seguras de si mesmas, nada de tremer, as follas curtas e duras. Hai árbores, a luz do corredor ilumina un camiño recto, non ve o fondo, unha fileira de malas herbas duras e empinadas, sobrecólleo, verdadeiramente que enfocase ese camiño recto, ancho e abordado por aquelas herbas que xa son paus, sobrecólleo. Dá moito silencio, as herbas semella que apareceron polo silencio, en calquera caso o silencio do abandono non ten nada que ver con outros silencios, prefire pechar a porta porque de noite non vai ver nada, o que está claro é que nalgún momento foi un xardín pensado, bonito, pensado para sentir algo. E o anuncio do xardineiro parécelle incrible, mete a man no peto e sente o anaco de papel, se cadra si que é unha viaxe especial. É todo coincidencia, pero que coincidencia ter ese xardín abandonado logo de ver un xardineiro que se anuncia. Sara non lle falou do xardín, o pai de Sara non lle falou do xardín, o máis incrible da casa. É unha casa con escudo, unha casa nobre, o pai de Sara invitounos a cear para falar do tema da viaxe, a casa, a 13
estancia, en fin, unha reunión para concentrarse no tema. Non había máis remedio que ir, aínda tiña as chaves e non as daría ata ter claro que aquela viaxe era conveniente. Así que Mohamed preparara unha mesa íntima para tres cunha cea lixeira porque desde había un ano ceaba lixeiro para coidarse un pouco. Aí estaban, no comedor sen fiestras con paredes enteadas e a luz dunha lámpada que caía sobre a mesa e facía brillar as copas. As crises existenciais danse cando un non creceu e tiña que crecer. Iso sempre foi así, non é que agora haxa unhas causas estrañas de crises existenciais, o que hai son moitos individuos que non toman decisións cando as teñen que tomar e que terminan en crise existencial. Vós fostes criados dun xeito ridículo, creo eu, é dicir, pretendiamos que non sufrísedes nada, porque todos nós sufrimos moito, e o único que conseguimos é que non entendades que na vida non se pode ter todo o que un quere, hai que elixir, hai que asumir consecuencias malas e boas, e así, mirando a copa, dando voltas ao cristal fino, a Juan pareceulle que intentaba calcular o grosor exacto do cristal, seguía e seguía desenvolvendo un discurso que xa contara moitas outras veces, pero que non era consciente de que o fixera, Juan pensou será certo que coa idade un non se lembra do que dixo e repite as cousas coma se empezase a vivir a cada momento? Pareceulle interesante ese presente continuo. Había unhas poucas semanas que, sen que ninguén lle dixese nada, colocáraos na mesma mesa, e soltara o mesmo discurso. De súpeto el e Sara miráronse para preguntarse, ou botarse en cara, coa mesma mirada, un simple poñer intensidade e dixeronse non, eu non lle dixen nada. El convocáralos pola súa conta para comentar as razóns das crises existenciais da súa xeración. Por exemplo, o caso de Jaime Portón, en ningún momento soubo que o seu fillo se quería suicidar, en nin14
gún momento tivo a menor idea de que non funcionaba a súa vida, e é que nós, que traballamos tanto o tema do diálogo cos fillos, por esa carencia, repito, que temos, non podemos entender que de súpeto un se atope cun fillo que se suicida, que sae do seu traballo, vai para a casa e se tira pola fiestra, sen unha depresión aparente. Que significa iso? Que vos demos unha liberdade que non sabedes utilizar, movédesvos por todo o mundo, coñecedes todo tipo de xente, metédesvos droga se xorde a ocasión, pero non o vivides con orde. Este mozo, por seguir co mesmo exemplo, estuda a súa carreira de económicas, sobresaliente, máster sobresaliente, traballo, unha fera, segundo todo o mundo, saíndo cunha rapaza moi riquiña e de súpeto, suicídase, por que?, porque vos educamos sen darvos a posibilidade de que sufrísedes un pouquiño, só un pouquiño para poder sobrevivir máis tarde. Servíase o viño e seguía co seu discurso coma se os convocase exactamente para iso, para escoitalo, ídesme oír, ía aumentando o ton conforme bebía e falaba, ídesme oír, monifates. Juan non se sente con forzas para dar máis voltas pola casa, está verdadeiramente canso, eses discursos que pode repetir na memoria unha e outra vez déixano exhausto, sae pola outra porta, arrastrando os pés, pésanlle as botas de montaña que puxo, era innecesario, pésanlle tamén os brazos, respira curto pero varias veces seguidas buscando aire, pobre rapaz, o que se tirou pola fiestra, os dedos con unllas coidadas do pai de Sara collendo a copa danlle calafríos ao lado do mozo esmagado na beirarrúa, non fai ningún comentario, intenta respirar para quitar a dor no abdome, abre o coche, colle unha manta que sempre leva, é unha manta goretex, nunca a usou, nunca tivo ocasión de facelo e pona nas costas e volve entrar na casa e tómbase no sofá, vólvese levantar para apagar a luz, unha 15
araña de oito bombillas, demasiado forte, vólvese deitar, óese respirar e ao outro lado da fiestra hai algo de luz, non hai luz, é só a lúa, pero pode distinguir troncos fortes, duros, anchos, quedos. Aí están. El, respira po. E chega o día seguinte. A luz entrou pola fiestra, pero hai xa tempo. Cando Juan esperta, xa é a unha, a mañá xa pasou, o sol chega ata o fondo do cuarto, nin sequera iso o espertou, pero el non se dá de conta, non ten conciencia do que significa durmir a ese nivel, de que é unha alarma, de que algo non debe ir ben, el levántase sen mirar o reloxo, para iso está aí, e achégase ata a fiestra para ver. As árbores son bastante altas, son carballos, agora parécenlle máis normais que os troncos de pola noite, son uns carballos normais, bonitos, hai un banco de pedra en fronte, aí sentaba alguén, é unha pedra vella xa, é un banco usado, vese. Vai moitísimo frío, segue coa súa manta posta, sortea os miles de cousas que lle parece que ten o salón, por que encher o espazo nun sitio coma ese, que non parece que teña nada que ver cunha vida social activa. Sae ao corredor e achégase á porta de entrada do fondo porque quere ver aquel xardín que lle pareceu incrible a noite anterior. Alí está, un longo e ancho camiño de grava invadido de herbas bravas e aos lados árbores, algunhas bonitas, non son como as da zona, son árbores de adorno. En realidade caeulles a folla a case todos, así que todo está cheo de follas, métese no xardín e empeza a afundir os pés nunha masa suave de follas, pensa en que é un illamento de verdade, séntese totalmente illado do chan, totalmente, como ninguén pensou nas follas como un illante, que parvada, segue andando e descobre troncos retortos, bancos de 16
madeira, bancos de madeira en bo estado, vernizados, o pai de Sara no seu mantemento chega a vernizar os bancos de fóra, incrible, para non ir nunca. Por que conservará a casa? Se cadra é de Sara, herdouna da súa nai, se cadra non a quere vender por sentimentalismo. Outra vez a imaxe do pai de Sara repetindo unha e outra vez o amor que había ter coa súa muller, o incrible amor que fixo que poida vivir sen ela en paz porque aínda a sente. Como pode vivir en paz se a persoa que quere morreu? Non quere indagar niso, Sara non di nunca nada, non responde a ese tipo de cousas, non pregunta, entón el tampouco, non quere romper un equilibrio que lle pode servir para vivir, se Sara se fixese consciente algún día, dálle pánico, vea tan fráxil malia a súa forma de dirixirse polo mundo, a súa seguridade, a súa alegría… ben, a de antes. Mete a man no peto polo frío e atopa o papel onde apuntou o número do xardineiro. Vaino chamar, a verdade é que podería recuperar o xardín e percorrelo. As silvas metéronse entre as árbores, tampouco deixan pasar, a sensación é un pouco de cárcere, a verdade é que os muros son un pouco innecesarios, por que facelos tan altos cando o que hai ao outro lado é só montaña. Pero son verdadeiramente altos e non se ve nada máis alá, hai un mosaico nun deles, se cadra pretendían facer algo de estilo romano, recorda a noite da festa na especie de vila romana perdida nunha vila do sur, era un palacio de verdade, os fachos iluminaban un muro alto e cun abandono a propósito de séculos para volvelo máis grandioso. Todos sostiñan a súa copa para dicir algo bonito, que espazo tan incrible, que mestura tan sutil, o viño está boísimo, levas un traxe ideal, encántame o chan, onde conseguistes este barro? Non me estraña que non queirades saír de aquí. Era de verdade incriblemente bonito, do xar17
dín saíase por unha pequena porta, ninguén podía imaxinar o que había ao outro lado vendo esa porta, e ao outro lado, a cuadrilla de mozas de quince con vestidos andaluces de plástico, peites incluídos, ían á súa feira, pisaban o seu chan, levaban o seu diñeiro nuns bolsiños, detrás o comentario, que horror están en feiras, isto vaise a encher de xente e Juan sen poder quitar da cabeza que aquelas mozas non sabían nada do que había ao outro lado desa portiña que daba á súa rúa, non pasa nada, non necesitan sabelo, pero iso non lle quita a angustia. E esas sensacións, eses vaivéns de beleza e choque cunha realidade atopada dalgún xeito violento, esa violencia que é chocar e chocar sempre con algo é o que quere esquecer, pero o valo da casa onde vai restaurarse é unha imitación dos valos romanos, un xeito de separarse da vila, aínda que a vila aínda estea a varios quilómetros, pero sempre pode chegar. –Si? –É vostede xardineiro? –Bo, bo. –Verá, é que acabo de chegar, estou na casa, a última casa dun camiño que sae de Voces. –A dos Río. Sábeno todo, ao final ao outro lado sábeno todo aínda que el crea que non, ou aínda que o saiban mal. –Si. Verá vin quedar unha tempada e gustaríame arranxar un pouco o xardín –óese a si mesmo vocalizando coma se falase cun estranxeiro. –Está ben, home, algo se fará. Mañá, entón? –Si, mañá está ben. Foi ata esa casa para esquecerse do mundo, para deixar de ter compromisos absurdos e mañá xa ten un. Non pode sopor18
tar a idea de que o mundo se lle vai das mans, constrúese con el dentro sen que decida nada do que pasa. Esta vez concentrarase niso, se non lle interesa o xardineiro, fóra, que importa a coincidencia do anuncio. E colle un cigarro deses que envolve, que sorbe e sorbe coma se fose un caldo vital e tómbase aos poucos no sofá, xa verá que fai co po, hoxe durmirá outra vez con el e cada pouco rañará o nariz. Xa é mañá. Soan uns golpes na fiestra. A verdade é que se asusta, por un momento unha cara pegada ao cristal de en fronte e non sabe recoñecer que cristal é, cústalle bastante situarse e pénsao, tardei máis tempo do normal en situarme, iso obrígao a medirse con respecto ao que pode ser enfermidade, pode ter depresión e a depresión pode ser unha enfermidade, é dicir, algo incontrolado, un salto químico, algo estrutural. –Pase. Alégrome de que poida vir tan rápido. –Non hai moito traballo por aquí. Quen lle dixo de min? –O anuncio nunha rocha. Deixou o seu teléfono. Aínda pensa na posibilidade da enfermidade, as palabras saen rápidas e aprendidas, pero non é capaz de moito máis, pode dicirlle que se vaia, volverao chamar. –Non me diga! Cousas da miña muller. Pois terei que darlle a razón. É francesa. Sabe? Ben, non francesa, francesa, ten algo de árabe, a vostede pódollo dicir. O caso é que xa levamos un tempo aquí e hai que empezar. –Ensinareille o xardín. –Si, claro. Pois ela dedícase a observar e saca unhas conclusións, de risa, non coñece isto e dixo que aquí a xente non busca nada, pero se se lle ofrece algo novo collerao para ver que é. E 19
dixo, aquí non hai xardineiros, así que quererán saber como o faría un xardineiro. Eu dicía, pero si aquí non hai xardíns, algún haberá, algún haberá e mire por onde nin se me pasou pola imaxinación esta casa abandonada de toda a vida. –Faga o que faga estará ben. Eu o único que quero é ver a terra un pouco limpa, que poida dar paseos. –Que grande! Mimá! Aquí pódense facer marabillas. Haberá que saber cal é o orzamento, claro. –Ben, xa lle digo que só quero arranxalo un pouco. –E o céspede. Despois non haberá ningún problema en que veña coidalo. E se necesita alguén que lle limpe a casa, pode vir a miña muller. Non o vai crer. E todo polo anuncio na rocha. Aquí anda un pouco escaso o traballo, sabe? Ela, a francesa que é un pouco árabe, chámase Flora. Decidiuno o seu marido, o xardineiro. Aquí a xente desconfía dos estranxeiros. Chamábase Cécile, en Francia, a súa nai dixo que era mellor que Suha, ese é o seu primeiro nome. Está sentada nun vello cuarto de paredes moi finas, sábeo porque as portas son só unha estreita lámina de madeira, acábaas de pintar de branco con brillo. As portas están brillantes, sobrou pintura e viu aquela inmensa cruz branca na montaña. Nada máis chegar, no coche, dobraron a curva e apareceu. O primeiro que viu. Aquí a xente pinta as pedras. Quen a pintou? Por que? Quere que todo o mundo saiba algo. E eu imaxino o que queira. É alguén cunha paixón. Subir aí e facela tan grande. O seu marido dixera, xa verás como alí todo é mellor. Temos unha casa e somos libres. Nada de fábricas, calquera cousa, fas os teus clientes e xa está, o teu negocio e libres. Fóronse con calquera cousa. Non sei que é calquera cousa. E ela pensou que sabía limpar ben 20
e que algunha fábrica habería. Foi alí, no coche, cando lle dixo que Flora era un bo nome, moi alegre. E ela pensou que por unha carta que chegara de súpeto, José toleara. A que escribía tiña unha letra torta e moi grande. Enchera unha cuartilla con cinco liñas, con moita présa. Que contenta estaba de poder dicirlle ao seu primo que xa morrera o tío. Non sabía que tiñas un tío. Ben, era un borracho, non se falaba con ninguén, beber e vagar. Ao final repartiuno todo entre eles. Como eu xa teño casa, é mellor que eu os terreos, ti xa terás algo aforrado e agora unha casa. Xa está. E el oíu iso: xa está. E agora chámase Flora e el quixo volver nun coche, un coche faite ser alguén, e xa case non lles queda diñeiro. Van con calquera cousa. Esa muller da carta esperábaos sentada nunha banqueta de pedra na fachada da casa. Puxo a man de viseira e levantouse e riu. Esa muller bicouna e abrazouna mentres ría. Xa veredes, xa veredes, iso dicía dobrándose pola cintura entre risas. Nun ano ou dous… Logo dese primeiro día non volveu por alí. Deixou as gargalladas retumbando porque o teito da casa era moi baixo e o seu corpo era case máis grande que o cuarto. –Ben, está un pouco abandonada, arránxase deseguido, algo terás aforrado –dixo antes de irse. Ela, Flora, pensou, o coche, haberá que vendelo para arranxar a casa. –Xa non recoñecerás a ninguén. Só quedamos os vellos. Alí non vivira ninguén. Ou pasara demasiado tempo. –Cheira a pis. –Entraban polas fiestras. Uns drogadictos que houbo, unha desgraza, un morreu, pobre familia, viñeron novos. –En Francia tamén hai moitos, unha enfermidade. –O cuarto de baño? 21
Outra gargallada. –Nunca se fixo. Íase facer pero, para o tío, vivía como un perdido. Auga hai. Ten un bo pozo na parte de atrás. Ao final outro abrazo rozando con forza os brazos e nunca volveu. Pasaron as noites, sobre todo as noites, incapaz de durmir. Estaba soa. El durmía desfacéndose sobre a cama, cos brazos estendidos e a cabeza ladeada, aínda posuído pola carta, coma un neno, xa está. Así que estaba soa e saía e vía as fiestras pechadas e os outeiros negros e non cría que ninguén dos que agora durmían fóra o que pintou a cruz branca, en realidade só había unha familia, media familia porque o pai desaparecía por tempadas, seguro que ninguén da zona a vira, era posible que só ela a vise. El aínda non pensa en que vai facer. Pensou, un xardineiro para as casas do outro lado, son distintas, teñen flores. Aquí ninguén quere un xardineiro, cada cal coida do seu, Flora, cun sorriso de por que preocuparse, temos unha casa. Sobrou pintura das portas, branco brillante. –Lévame ao outro lado, pola estrada. –Para que? Si te divirte. O que queres é estrear o teléfono. Ben, para iso o pagamos. Píntao ti mesma, é o teu chiste. Cres que alguén vai chamar? Non oe. Só sente frío, prefire non mirar ao redor, dálle frío tanta estrañeza, antes sentía unha calor interna insoportable, agora en España, un frío incapaz de quitar coma se só puidese entrar un aire xeador pola súa boca. Son calafríos, pensa, o que teño que facer agora é pensar, saber onde estou. –Que loucura! –ri José–. Se te vises aí empoleirada! Coidado non caias! Canto cres que vai durar coa choiva? –E esa cruz da montaña? Recórdala de sempre? 22