Robert Seethaler
Unha vida enteira
Unha mañá de febreiro de 1933, Andreas Egger levantou dun xergón de palla enchoupado, que desprendía un cheiro lixeiramente agre, o corpo moribundo do pastor de cabras Johannes Kalischka, a quen os habitantes do val chamaban Hannes dos Cornos, e arrastrouno durante tres quilómetros por un carreiro cuberto cunha grosa capa de neve. Movido por un estraño presentimento, fora ata a cabana de Hannes dos Cornos e atopárao feito un nobelo baixo unha montaña de vellas peles de ovella detrás da estufa, que levaba xa tempo apagada. Cando o cabreiro, que estaba nos ósos e branco coma unha pantasma, o escrutou dende a escuridade, Egger comprendeu que o asexaba a morte. Colleuno no colo coma se fose un neno e colocouno con coidado sobre a armazón de madeira cuberta de musgo seco que Hannes dos Cornos usara toda a vida para cargar leña e ovellas feridas polas pendentes. Enrolouno cunha corda de cánabo, asegurouno á armazón e apertou os nós tan forte que fixo renxer a madeira. Cando lle preguntou se sentía dor, Hannes dos Cornos negou coa cabeza e esforzouse por sorrir, pero Egger sabía que mentía. As primeiras semanas do ano foran máis calorosas do habitual. A neve derretérase nos vales, e na vila oíanse as pingas e a batuxada constante da auga do desxeo. Porén, o frío xélido volvera uns días antes e a neve caía incesante e espesa, ata engulir a paisaxe coa súa suave omnipresenza e afogar todo rastro de vida e son. Durante os primeiros centos de metros, Egger non falou co home tremente 7
que cargaba ao lombo. Bastante tiña con fixarse no camiño que descendía ante el, cobregueante e escarpado, e que apenas podía intuír coa xistra. De cando en vez notaba que Hannes dos Cornos se movía. –Non me morras agora –dixo Egger en voz alta, sen esperar resposta. Pero despois de cargalo durante case media hora oíndo só os seus propios arquexos, chegou a resposta: –A morte non sería o peor. –Pero non no meu lombo! –retrucou Egger, que se detivera para colocar ben as correas de coiro nos ombreiros. Parou a escoitar un instante a caída silandeira da neve. O silencio era absoluto. Coñecía ben o mutismo da montaña, que posuía aínda a capacidade de encollerlle o corazón co medo. –Non no meu lombo –repetiu, e seguiu camiñando. En cada curva do carreiro, a neve parecía caer máis espesa, incesante, suave e sen facer nin un só ruído. Detrás, Hannes dos Cornos movíase cada vez menos, ata que ao final deixou de facelo e Egger temeu o peor. –Estás morto? –preguntou. –Non, coxo do diaño! –replicou cunha contundencia sorprendente. –Só digo que aguantes ata a vila. Despois podes facer o que queiras. –E se non quero aguantar ata a vila? –Tes que facelo! –ordenou Egger. Pensou que xa estaba ben de lerias, e durante a media hora seguinte continuaron en silencio. Apenas a trescentos metros en liña recta da vila, á altura do Recuncho dos Voitres, onde os primeiros piñeiros se dobraban coma gnomos chepudos baixo a neve, Egger apartouse do camiño, tropezou, acabou caendo cara atrás e escorregou uns 8
vinte metros pola pendente, ata que unha rocha do tamaño dunha persoa o parou. Ao abeiro do penedo apenas sopraba o vento, e a neve parecía caer aínda máis lenta e silenciosamente. Egger sentou coas costas lixeiramente apoiadas na armazón. Notou unha dor intensa no xeonllo esquerdo, pero era soportable e tiña a perna enteira. Hannes dos Cornos estivo un intre sen moverse, de súpeto empezou a tusir e logo a falar, cun fío de voz tan rouco e tan débil que apenas se sentía. –Onde queres descansar, Andreas Egger? –Que? –En que terra queres que te enterren? –Non sei –dixo Egger. Nunca o pensara, e en realidade opinaba que non pagaba a pena malgastar tempo e cavilacións nese tipo de cousas–. A terra é a terra, dá igual onde te enterren. –Pode ser que dea igual, como todo, ao final –oíu que murmuraba Hannes dos Cornos–. Pero irá frío. Un frío que xea os ósos. E a alma. –A alma tamén? –preguntou Egger, que de súpeto sentiu un calafrío nas costas. –Sobre todo a alma! –contestou Hannes dos Cornos. Asomara a cabeza canto podía por encima da armazón e tiña a mirada fixa na parede de néboa e de neve que caía. –A alma, os ósos, o espírito e todo aquilo ao que un se aferrou e no que creu durante toda a vida. O frío eterno xéao todo. Así está escrito e así o oín. Disque a morte procrea nova vida, pero a xente é máis idiota que as cabras. A morte non procrea nada, dígocho eu. A morte é a Dama Fría. –A… que? –A Dama Fría –repetiu Hannes dos Cornos–. Que camiña pola montaña e cruza polo val. Aparece cando 9
lle peta e colle o que necesita. Non ten rostro nin voz. A Dama Fría chega, toma o que desexa e vaise. Punto. Agárrate ao pasar, lévate consigo e métete nun buraco. E no último anaco de ceo que ves antes da última pada de terra definitiva, aparece de novo e sóprache na cara. Logo só che queda a escuridade. E o frío. Egger mirou cara ao ceo invernal e por un momento temeu que aparecese algo e lle soprase na cara. –Deus –rosmou–, que cousa tan horrible. –Si, é horrible –dixo Hannes dos Cornos, coa voz rota polo medo. Os dous homes quedaron inmóbiles. Por encima do silencio oíase agora o suave canto do vento, que sopraba na crista rochosa e pulverizaba as delicadas folerpas. De súpeto, Egger notou un movemento, e ao cabo dun segundo caeu cara atrás e quedou tombado boca arriba na neve. Dalgún modo, Hannes dos Cornos conseguira desfacer os nós e baixar a toda velocidade da armazón de madeira. Aí o estaba, esquelético baixo os seus farrapos, cambaleando lixeiramente ao vento. Egger estremeceuse de novo. –Volve subir agora mesmo –dixo–. Ou acabarás collendo algo máis. Hannes dos Cornos permaneceu inmóbil, coa cabeza inclinada cara adiante. Por un momento pareceu que escoitaba as palabras de Egger, engulidas pola neve. Logo deu media volta e botou a correr montaña arriba a grandes alancadas. Egger levantou a cabeza, escorregou, caeu outra vez de costas entre improperios, cravou ambas as mans no chan e púxose en pé. –Ven aquí! –berroulle ao cabreiro, que fuxía a unha velocidade asombrosa. Pero Hannes dos Cornos xa non o oía. Egger quitou as correas dos ombreiros, deixou caer a armazón e saíu corren10
do tras el. Porén, aos poucos metros tivo que parar; faltáballe o alento, xa que naquel punto a pendente era demasiado pronunciada e a cada paso afundíase na neve ata a cadeira. Ante os seus ollos, a silueta descarnada do pastor íase volvendo máis pequena, ata que ao final se diluíu por completo na brancura impenetrable da xistra. Egger levou as mans á boca a xeito de bucina e berrou con todas as súas forzas: –Para, idiota! Aínda ninguén conseguiu fuxir da morte! Foi en van: Hannes dos Cornos desaparecera. Andreas Egger percorreu os últimos centos de metros que quedaban ata a vila para recuperarse da profunda conmoción na pousada O Rebezo de Ouro cun prato de chulas de manteiga e un vaso de licor caseiro. Buscou un sitio xunto á vella estufa de azulexos, puxo as mans sobre a mesa e notou como o sangue quente lle volvía correr aos poucos polos dedos. Os portelos da estufa estaban abertos, e dentro crepitaba o lume. Por un breve instante creu ver nas chamas o rostro do cabreiro fitándoo. Apresurouse a pechar a boca da estufa e baixou o licor dun grolo cos ollos pechados. Cando os abriu de novo, tiña diante unha muller nova. Estaba alí, sen máis, cos brazos en asas e a vista cravada nel. Tiña o pelo curto, da cor da palla, e a pel rosada brilláballe pola calor da estufa. Egger non puido evitar pensar nos leitóns acabados de nacer que collía ás veces de neno para afundir a cara nas súas barrigas brandas que cheiraban a terra, leite e esterco. Mirou as súas propias mans. De súpeto parecíanlle raras: pesadas, inútiles, brutas. –Outro? –preguntou a moza. Egger asentiu. Serviulle outro vaso e, ao inclinarse cara adiante para deixalo na mesa, rozoulle o antebrazo cunha 11
dobra da blusa. O rozamento foi case imperceptible, pero a Egger causoulle unha delicada dor que a cada segundo que pasaba lle penetraba máis na carne. Mirouna, e ela sorriu. Andreas Egger recordaría durante toda a súa vida aquel instante, o breve sorriso daquela tarde diante da crepitante estufa da taberna. Máis tarde, cando saíu ao exterior, parara de nevar. Ía frío e o aire estaba límpido. Os farrapos de néboa baixaban arrastrándose polas montañas, cuxas cimas brillaban xa á luz do sol. Egger abandonou a vila e dirixiuse á súa casa, abríndose paso pola neve profunda. Xunto ao torrente, uns cantos nenos xogaban uns metros máis abaixo da vella pasarela de madeira. Deixaran as carteiras da escola na neve e gabeaban a un e outro lado da canle do regato. Algúns esvaraban co cu pola auga conxelada, outros agatuñaban polo xeo e escoitaban o leve gorgolexo que se oía debaixo. Ao ver a Egger, agrupáronse e puxéronse a berrar: “Coxo! Coxo!”. As voces soaban altas e claras no aire cristalino, como os chíos das crías de aguia real que voaban en círculos sobre o val e se abatían sobre os rebezos que caeran nos desfiladeiros e sobre as cabras dos prados. “Coxo! Pata curta!” Egger soltou a armazón de madeira, desprendeu un anaco de xeo do tamaño dun puño que sobresaía encima del, colleu impulso e lanzouno cara a eles. Apuntou demasiado alto e o anaco de xeo voou moi por encima das cabezas dos nenos. No punto máis elevado da súa traxectoria pareceu que fose quedar suspendido no aire, coma un pequeno corpo celeste lampexando baixo a luz do sol. Pero caeu e desapareceu sen facer ruído entre a sombra dos abetos cubertos pola neve.
12