Stefano Benni
Margherita Dolcevita
Nun raio de sol que entra pola fiestra, ás veces vemos a vida no aire. E chamámoslle po. O mundo divídese en: os que comen o chocolate sen pan; os que non dan comido o chocolate se non comen tamén o pan; os que non teñen chocolate os que non teñen pan. (Das citas célebres do avó Socrate)
1. A desaparición das estrelas
Funme deitar e as estrelas xa non estaban. Limpei ben o vidro da fiestra, pero nada. Desapareceran. Desaparecera Sirio e Venus e Carmilla e Altazor. E tamén Mab e Zelda e Bacbuc e Dandelion e a constelación do Pavo e a Cruz de Lennon. Non me digades que algunhas destas estrelas non existen. Son os nomes que lles puxen eu. De feito, reivindico o dereito de cadaquén, en especial das rapazas fantasiosas coma min, a chamarlles ás cousas non só polo nome do dicionario senón polo do dicionoutro, é dicir, por un nome inventado e elixido. No fondo, todos o fan. Os meus pais puxéronme Margherita, pero encántame que me chamen Maga ou Maghetta. Os meus compañeiros do colexio, ironizando sobre o feito de que non son precisamente fraca, ás veces chámanme Megarita; o meu avó, que está un pouco arteriosclerótico, chámame Margheritina, pero ás veces tamén Mariella, Marisella ou Venusta, que era a súa irmá. Pero sobre todo, cando estou contenta, chámame Margherita Dolcevita. O garda urbano diante do cal pasaba disparada na bicicleta chamábame Vaiamodomarg. As profesoras chámanme Silencioaíaofondo. O meu primeiro amor, practicamente tamén o último, chamábame Minnie. Vivía cos seus tíos e tiña unha visión disney da vida. Naquela época os dous levabamos aparellos nos dentes e dabámonos uns 9
bicos metálicos que parecían os duelos da Ilíada. Aínda así, bótoos de menos. Aos catorce anos e seis meses tamén se pode botar de menos. É moi pronto, dicides? E se morres aos quince? Falaba das estrelas. O raro é que hai un pouco o ceo estaba despexado, cando saquei a Soneca, o meu can, a facer a súa tournée de sesenta minimexadas. Daquela, non podía ser que as nubes as ocultasen. De feito abrín a fiestra e vin que, xusto onde unha hora antes había céspede e árbores, colocaran un valo enorme, tipo pantalla de cine, de corenta ou cincuenta metros, no que poñía: obras Era esa inmensa pantalla o que tapaba as estrelas. Que está pasando?, pregunteime. Asomei a cabeza coma unha tartaruga na primavera e vin varios tipos de camións. Descargaban pranchas de vidro, tubos e bloques de cemento, e tamén lavabos e azulexos. Entón entendín. Sabiamos dende había tempo que alguén mercara o terreo do lado do noso para construír unha casa. Estaba excitadísima, desexaría espertar a mamá ou o avó ou os meus irmáns, pero era tarde, así que asubiei para chamar a Soneca e el veu. Soneca é o meu cancatálogo, porque máis que un cruzamento, en realidade, é un catálogo de todas as razas caninas e animais e quizais vexetais aparecidos sobre a Terra, que nin o superan os experimentos co ADN nin as clonacións. Soneca é máis complicado, é un dos archimboldos máis misteriosos da natureza. Podería describilo así: 10
Corpo cilíndrico de porco. Patas dianteiras de ornitorrinco. Patas traseiras de sapo de cortello. Orella dereita levantada de raposo do deserto. Orella esquerda caída de cocker. Fociño de pterodáctilo, ollos de camaleón, nariz de búfalo, bigotes de cervexeiro e dentes de piraña. Cu de ganso. Rabo enroscado de mono. Pelo de xabalebre xaspeado e apincarado. Non sabería precisar a cor. Digamos que cor trapo de dependente de gasolineira. Todo isto con algún cromosoma de morcego, de caimán e de holoturia. E iso non esgota a beleza de Soneca. O meu avó di que toda beleza é complicada, e que Soneca é coma unha casa, ou coma o mundo enteiro. En cada casa hai unha sala bonita, un baño resplandecente e mobles antigos, pero tamén un rocho poeirento, uns tubos húmidos e o caruncho que roe, o cuarto de xogos e o soto escuro que dá medo e nos atrae aos nenos. En cada casa que cremos coñecer ben sempre hai algo esquecido, oculto. Un caixón pechado cun coitelo ensanguentado no medio das tranquilas culleres. E no xardín descubrimos unha misteriosa inscrición nunha árbore, ou unha flor nunca vista, na rúa que percorremos decotío hai unha canella escura, pola cidade flúe un río subterráneo, e na nosa vila vive oculta unha banda de asasinos. Pero Soneca non é unha metáfora, é carne, pelo e marfil, ten sentimentos e recordos. Cando era cachorro 11
abandonárono nun contedor do lixo. O ruído da tapa ao pecharse como unha lápida deixouno traumatizado para o resto da vida. Por iso cando oe un ruído tipo trono ou chapa metálica, e, sobre todo, o estrondo do camión do lixo, queda momificado co medo. Ponse ríxido coma unha peluche gardada no conxelador, coas patas para arriba, e queda así un día enteiro, despois recupérase. O veterinario chámao narcolepsia histérica, eu chámoo coma sonecaico. Cando saque a carre-eira de medicina farei a tese sobre iso. Queredes coñecer outros misterios do meu can? Pois direivos que bota peidos silenciosos e pérfidos, pestilentes como o alento dunha balea enferma que comeu plancto caducado, sardiñas podrecidas e calzóns de corredor de maratón. Miña nai non quere que o diga, pero é a pura e incómoda verdade. Soneca entrou dándolle ao rabo, é dicir, desenroscándoo coma unha lingua de sogra, por sorte sen ruído complementario. E eu díxenlle: –Soneca, Soneca, imos ter veciños. Collino no colo, aguantando o cheiro pantanoso, e xuntos contemplamos o noso pequeno mundo de conto. O xardín da casa cun só abeto que no Nadal cubrimos de luces e bólas aínda que ninguén o vexa, se cadra alguén dende un avión. A randeeira na que os meus irmáns me lanzaban ás veces ao ceo e ás veces ao chan. O noso coche, cheo de mazaduras como a cara dun vello boxeador. O xardín un pouco abandonado cunha magnolia, un romeu e un parterre de rosas, o mexadoiro preferido de Soneca. 12
Unha auténtica ánfora romana falsa, último recordo do período neotarot do meu pai. O ano pasado había nese sitio sete rechamantes ananos de xeso, pero despois miña nai leu nunha revista que eran vulgares e obrigou a meu pai a quitalos. Na parte de atrás do xardín, podedes ver o galeón dos soños da nosa infancia, é dicir, o garaxe-alpendre do meu pai, ante o cal están as caveiras oxidadas de dous coches, charcos de gasolina, latas, resortes e outras vísceras mecánicas. Por diante da casa pasa a estrada chamada Circunvalación Oeste, bordeada de farois balbucientes. Ao outro lado da estrada, valos publicitarios e unha barricada de edificios idénticos: a gris e necesaria periferia. Detrás da casa, o Gran Prado, recordo dunha antiga campiña onde había cortes con boisaurios e currais de polos sen ensartar no asador. Nesta época o prado énchese de margaridas brancas e amarelas, papoulas e dentes de león, mexacán e chicoria, a grama e as estrugas medran sen control en arbustos inconexos, e despois dos arbustos pódese ver unha fileira de chopos gardiáns, e o regato que noutrora foi un río, mentres máis alá do canaval a autoestrada murmura o seu lamento de tráfico e présa. E alá, no fondo, unha fila de chemineas, cada unha cun fume dunha cor distinta, coma enormes rotuladores. Pero se nadades na herba alta, entre as mordedelas das estrugas e das silvas, xusto no centro do prado, veredes o bosque vermello, un puñado de árbores tenaces que ocultan as ruínas dunha casa bombardeada, con todas as súas historias. Aí vive o fantasma da Nena de po, a miña doce e espantosa amiga.
13
Obviamente, un día as chemineas derrubaranse, o río secará, a autoestrada quedará deserta, chea de coches convertidos en chatarra e esqueletos aferrados ao volante, e as margaridas serán as donas do mundo. E a Nena de po volverá ser raíña. Verdade, Soneca? El mirou os andamios da casa que van construír, soltouse e meteuse debaixo da cama. Mal sinal, porque Soneca é profeta das desgrazas, é un animal vidente como o seu primo Julius, a bubela e o corvo gafe. Di un refrán: Se Soneca se aplana, mala sorte para toda a semana. Ao decatarse de que aínda estaba esperta, mamá veu onda min. Debeu de notar que estaba nerviosa, porque dixo: tranquila, todo sairá ben. Calei a boca. Que lle podía responder? Cando os nenos medran e se fan adultos, axiña entenden que o que lles dixeran de pequenos non é verdade, e aínda así reciclan a vella mentira e cóntanllela aos seus fillos. É dicir, que todos lles queren entregar aos nenos un mundo mellor, é un contrasinal que circula dende hai séculos, e o resultado é esta Terra, esta verruguiña de odio. Por iso eu, que son unha nena a piques de caducar, penso: a) que os maiores xa non teñen nada que ensinarnos; b) que sería mellor que nós tomásemos as decisións e que as redaccións escolares contra a guerra as escribisen eles; c) que deberían deixar de facer películas onde a xustiza triunfa e facer que triunfe xusto á saída do cine. Si, son polémica. 14
Ah, esquecíaseme: de cando en vez gústame pensar que son unha vella e lle estou contando a miña vida a un anxo, na sala de espera do paraíso, ou do inferno (creo que serán máis ou menos iguais, xa que a axencia de viaxes é a mesma). Ou imaxino que estou nunha casa flotante no medio dun pantano inmenso, cun atasco de lanchas que tocan a buguina. O mundo está mergullado baixo a auga e eu estoulle a contar a miña vida de supervivente á miña filla Margherana (neste hipotético futuro meu os nenos serán anfibios). E cóntolle: aínda que a miña vida estaba chea de sorpresas e curiosidades e lóstregos e escuridade, sentíame soa naquel mundo único e aterrador no que cre estar unha cando é nena. E ao mesmo tempo, tiña a esperanza de que ao día seguinte espertaría sendo raíña. E ela pregúntame: e a Nena de po? Algún día falareiche dela.
15