Ja a r r a p p o rt 2012 in beeld
VOOR WOORD Beste lezer Voor u ligt het allereerste Jaarrapport In Beeld van Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete. Niet omdat we graag veel rapporten maken, maar wel omdat we denken dat een beeld vaak veel meer zegt dan de vele pagina’s tekst die we in de officiële rapporten moeten opnemen. Dit is dan ook zowel een kijkboek als een informatief rapport. We hopen dat u als particulier, vertegenwoordiger van een gemeentebestuur of organisatie, of gewoon als geïnteresseerde in het landschap van de Kempen, in een oogopslag kan zien welke meerwaarde het Regionaal Landschap betekent voor uw streek, en welke realisaties we ook in uw gemeente deden in 2012. Daarbij houden we de indeling aan van de vier pijlers waarrond regionale landschappen in Vlaanderen werken:
u u u u
Natuurbehoud en kleine landschapselementen Landschapszorg en streekeigen karakter Natuurrecreatie en recreatief medegebruik Natuureducatie en sensibilisatie
U zal zien dat we niet stil hebben gezeten in 2012! Projecten rond de typische biodiversiteit van de streek –ik denk aan zwaluwen, vleermuizen, planten van hier, insecten zoals bijen, graafwespen en vlinders en heel wat meer- passeren de revue. We werpen ook een blik op tientallen landschapsprojecten die de streek terug opwaarderen. Van de aanleg van poelen en hoogstamboomgaarden, tot de inpassing van een boerderij of historische site. Verder hebben we ook aandacht voor toegankelijkheid, via de ontwikkeling van wandel- en fietsroutes en de herwaardering van trage wegen. Via allerlei communicatiekanalen tenslotte –van onze landschapskrant over cursussen tot moderne sociale media– trachten we Kempenaars zoals u meer bij te brengen over de eigenheid van onze streek. Want wie iets kan benoemen, ziet er ook de waarde van in. Daar zijn we van overtuigd! Ik wens u dan ook veel kijk- en leesplezier! Rik Röttger Voorzitter Gedeputeerde voor Leefmilieu
inhoud
NAtuurbehoud en KLE’S Landschapszorg en Streekeigen k arak ter Recreatief medegebruik en natuurrecreatie
Jaarverslag in beeld 2012
Natuureducatie en sensibilisatie
Natuurbehoud en kleine landschapselementen Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete helpt particulieren, gemeenten en verenigingen om de typische flora en fauna van onze streek een duw in de rug te geven. Van de landbouwer die zich inzet voor weidevogels, over de jager die fauna-akkers aanlegt, tot de dorpsbewoner die een nestkast ophangt voor huiszwaluwen of de kasteeleigenaar die een ijskelder voor vleermuizen inricht.
Bouw van oerverzwaluwwal in Olen en Re tie
Verkozen tot beste milieuprojec t van 2012
NAtuurbehoud en KLE’S
Geel Zwart in geel-bel
onderzoek en beheer van de populaties harkwesp Analyse en evaluatie van de resultaten
Bekijk de harkwesp in ac tie op rlkgn.be Zwaluwen in Nesten
Iedereen kan wat doen om onze zwaluwen te helpen! Landbouwers voorzien nestgelegenheid voor de boerenzwaluw, dorpsbewoners voor de huiszwaluw en stadsmussen voor de gierzwaluw.
waarvoor 447 keer bedank t!
VLEER MUIZEN Bouw van een een vleermuizentoren IN VORSELAAR i.s.m. scholengemeenschap KOGEK A INrichten van een vleermuizenbunker in Olen uitleenbare
tentoonstelling vleermuizen
over
Tweedaagse cursus vleermuismonitor in Re tie Nacht van de Vleermuis in PosteL
NAtuurbehoud en KLE’S
Nacht van de Vleermuis
Vleermuizentoren
PLAATSING VOORJAAR 2013 Opbouw vleermuizentoren
Fauna-akkers
Fauna-akkers, speelveld van vele dieren
Jagers en landbouwers zetten zich mee in voor onze biodiversiteit. Naast wild en andere zoogdieren profiteren ook bijen, vlinders en akkervogels mee! 41ha fauna-akkers in 16 verschillende gemeenten ingezaaid in 2012, op naar meer in 2013!
Opze t ten van een monitoringsprojec t in he t Provinciaal Domein Prinsen park : 12 vlakken inzaaien me t 3 verschillende mengsels Diverse insec ten werden me t kleurvallen gevangen en bewaard en geDe termineerd
NAtuurbehoud en KLE’S
PLANT VAN HIER Opze t ten van een ke ten oogst – opkweek – verkoop – aanplant van Planten van Hier om hun aandeel in he t landschap te verhogen We werken hiervoor samen me t overheden, verenigingen en de private sec tor van boomkwekers. Beheerlocaties inventariseren en beheren Informeren en sensibiliseren van eigenaars, grondgebruikers en gemeenten
www.plant vanhier.be
Natuurbehoud en kleine landschapselementen Aanleg, herstel en onderhoud van waardevolle landschapselementen zoals knotbomen, poelen, hagen, heggen en houtkanten, trage wegen, fruitboomgaarden… Restauratie en behoud van klein historisch er fgoed.
Zelf een idee? contac teer ons!
Aanleg van 2 poelen in Meerhout, één in Vorselaar en één in Mol
Landschapszorg en Streekeigen k arak ter
Landschapsanimator
e
rd
as gere
in
2012
7 poelen
li
se
Herstelsnoei aan de sassenierswoning in Grobbendonk
7 hoogstamboomgaarden 2226 me ter hagen, houtkanten, dreven en bomenrijen
Landschapsherstel in Kasterlee, Beerse, Geel, Retie, Mol en Balen
Meidoornaanplant in Balen
Landschapsherstel rond hoeve in Beerse
Landschapsherstel rond boerderij/bedrijf in Geel
op de agenda voor 2013 www.buitengewoneplekjes.be
Landschapszorg en Streekeigen k arak ter
Knot team Knotboom zoek t k apper (m/v)
In tijden van dure olie wordt brandhout terug een interessante brandstof, die bovendien duurzaam en hernieuwbaar is. Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete brengt eigenaars van knotbomen of houtkanten in contact met kappers (m/v) die deze landschapselementen willen onderhouden in ruil voor het hout. Wij voorzien in opleiding en begeleiding en ver fraaien zo het landschap en de energiefactuur!
INteresse? Laat he t ons we ten!
AGRArisch natuurbeheer Agrarisch stuwpeilbeheer Proefproject in drie gemeenten: Lille, Kasterlee en Oud-Turnhout i.s.m. Eco² Via stuwpeilbeheer kan je als landbouwer zelf het waterpeil in de beek en de nabijgelegen percelen regelen en zo problemen met betrekking tot wateroverlast en verdroging aanpakken. Zo helpen landbouwers mee met integraal waterbeheer! Ook interesse in een gratis stuw? Neem contact met ons op!
Onderzoek naar weidemelk en –vlees Onderzoek naar de haalbaarheid van weidemelk en –vlees, waarbij landbouwers vergoed worden door de consument voor landschappelijke en ecologische diensten, zoals beweiding of weidevogelbeheer. We baseren ons hiervoor op de formule van het succesvolle B.Akkerbrood.
BEHEerovereenkomsten In samenwerking met de Vlaamse Landmaatschappij 72 nieuwe beheerovereenkomsten afgesloten, wat het totaal in Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete op 563 brengt!
Landschapszorg en Streekeigen k arak ter
Natuurrecreatie en recreatief medegebruik Ga op ontdekking en geniet van de streek! Een goed uitgerust en bewegwijzerd netwerk van trage wegen vormt hiervoor een ideale basis. Ook in je directe woon- en werkomgeving kan je de natuur beleven: in het centrum van dorpen en steden , op bedrijventerreinen, op de speelplaats, ‌
TRAGE WEGEN Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete tracht het landschap niet alleen mooier te maken, het moet ook toegankelijk zijn voor zoveel mogelijk gebruikers zonder het te verstoren. Daarom werken we met allerlei partners aan wandel- en fietsroutes en trachten we waar mogelijk te werken aan de herwaardering van trage wegen. En dat steeds op vrijwillige basis en in overleg met gebruikers, eigenaars en aangelanden.
uHerwaarderingsplan voor trage wegen in Oud-Turnhout uOntsluitingsplan voor noorden van Turnhout uOpstart trage wegenplannen in andere gemeenten uOpening Stiltegebied in Oud-Turnhout
Recreatief medegebruik en natuurrecreatie
LEADER-projec t ‘Regio Midden-Kempen beweegt langs trage wegen!’ Het LEADER-project ‘Regio Midden-Kempen beweegt langs trage wegen!’ is een samenwerking tussen het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete en 5 verschillende gemeenten; Balen, Lille, Vorselaar, Meerhout, Retie en de Stad Geel. In dit LEADER-project liggen de aandachtspunten en accenten op duurzame mobiliteit, ecologische en landschappelijke waarden, draagvlak en participatie.
LILLE u promotie van een veilige en kindvriendelijke verbinding tussen de school, jeugdlokalen, buitenschoolse kinderopvang van Wechelderzande en het speelveld ‘Boonhof ’
RETIE u herstel van de ‘Schansdijkbrug’ over de Looiendse Nete u aanzet tot een gemeentedekkende inventaris van kleinschalig er fgoed langs trage wegen. BALEN u herstel van het ‘Vaantjesspoor ’ u verbinding maken van het centrum van Olmen naar de Olmense Zoo gemaakt voor traag verkeer.
VORSELAAR u opwaarderen van de historische verbinding naar haar buurgemeente Lille
MEERHOUT u herstel van de ‘Machielskesbrug’ u plaatsing nieuwe brug over de Grote Nete richting Balen
GEEL u Ommetje met trage wegen rond MPI, een op maat gemaakt mobiliteitsstructuur voor kinderen.
Recreatief medegebruik en natuurrecreatie
Soms ga ik wandelen in de bossen En het liefst in het wilde weg. Geert de Kockere Zin gekregen in nog meer litenatuurtjes? We maakten een wandeling in het Turnhouts Vennengebied met Staaltjes Natuur van Geert De Kockere. Bekijk ze op www.litenatuurtjes.net/ vennengebied’
Holle Wegen u Behouden en herwaarderen van holle wegen binnen het werkingsgebied. u Opbouw en verspreiding expertise betreft het beheer van holle wegen naar gemeentebesturen en beheerders. u Opstart duurzame samenwerkingsverbanden privĂŠ eigenaars, landbouwers, gemeentes, recreanten
Kempen-Hagelandroute Het Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete vzw, het Regionaal Landschap Noord Hageland vzw, Kempens Landschap vzw en het ANB hebben met de betrokken gemeentes Herentals, Olen, Westerlo, Hulshout, Herselt en Aarschot en de provincie Antwerpen gewerkt aan het opwaarderen van het ecologische en duurzame karakter van het fietspad.
uBestrijding Amerikaanse vogelkers in Herentals u Infoborden aan de aanlooproutes uBegeleidende fietsbrochure uHerstel oude meidoornhaag u Twee vlinderweiden uInrichting vleermuizenbunker u Bermbeheerplan in opmaak u Insectenhotel uMuurschildering oud seinhuisje
Recreatief medegebruik en natuurrecreatie
lANDSCHAPSBELEVENISSEN
Wandelne t werken
De partners van het Regionaal Landschap ontwikkelden een permanente fietsroute die de samenhang tussen natuur en landbouw in de ver f zet. In 2012 werd een volledig vernieuwde editie uitgegeven. De boekjes zijn GRATIS af te halen bij Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete en bij de toeristische infokantoren van de gemeenten Retie, Dessel, Mol, Kasterlee, Geel en Oud-Turnhout.
Dankzij Toerisme provincie Antwerpen en vele partners zijn alle wandelnetwerken in onze regio klaar! We gebruiken deze routes nu verder als kapstok om het landschap nog mooier en beleefbaarder te maken. Ergens toch een probleem gezien? Laat het ons weten via www.routedokter.be!
Natuureducatie en Sensibilisatie Bij Regionaal Landschap Kleine en Grote Nete geloven we meer waarde gaan hechten, wanneer we iets kunnen benoemen en de achtergrond beter leren kennen. Via allerlei communicatiekanalen– van onze landschapskrant over cursussen tot moderne sociale media – trachten we iedere Kempenaar meer bij te brengen over de eigenheid van onze streek.
Cursussen
Cursus Kempense Landschapsgids
Cursus Bekenwatch Cursus Knotbeheer Cursus Vleermuizen
Cursus Stiltegids
In samenwerking met volgende partners: Natuurpunt Educatie, Heemkundekring Zeven Neten, Vormingplus Kempen en Inverde
Natuureducatie en sensibilisatie
ACTIVITEITEN Enkele voorbeelden uit 2012
KomeNete, Balen Jaarlijkse gezinshappening
Dag van de Trage Weg, Meerhout Jaarlijkse activiteit
Nacht van de Vleermuis, Balen Jaarlijkse activiteit
LANDSCHAPSKRANT
140 000
exemplaren 2 x jaar bus aan bus
Natuureducatie en sensibilisatie
WEbsite
+- 500 unieke bezoeken per maand
E-NIEUWSBRIEF
UNIEKE CONTACTEN
895
461 fans U toch ook al?
OVERLEGMOMENTEN
316
overleg momenten
me t de steun van
Europees Landbouwfonds voor Plattelandsont-wikkeling: Europa investeert in zijn platteland.
dank t al haar partners!
KEMPENSE HEUVELRUG VZW ZUIDERKEMPEN VZW NOORDERKEMPEN VZW
Regionaal Landschap Kleine en Grote Ne te is Bas van der Veken, Joris MatthĂŠ, Els Oostvogels, Hanne Govaers, Steve Meuris, Suzy Volckaerts, Leen Gielis en Karlien Maes Moira Heyn, provinciaal VIA-medewerker voor de Antwerpse regionale landschappen Lieven Lavrysen, bedrijfsplanner Vlaamse Landmaatschappij
Regionaal Landschap Kleine en Grote Ne te vzw Lichtaartsebaan 45 2460 Kasterlee 014 85 25 14 info@rlkgn.provant.be www.rlkgn.be