Gevelkunst in erfgoed

op ontdekking

‘Openbare werken’: gevelkunst in erfgoed

Kunst is overal, als je er maar oog voor hebt. Ook op straat en in gevels hebben kunstenaars – vaak heel subtiel en bijna altijd anoniem – hun stempel gedrukt op het Pajottenland. Soms monumentaal, soms heel klein … Muurschilderingen, beeldhouwwerk of glas-in-lood waren voor bewoners een opvallende manier om een blijvende indruk te maken op het straatbeeld. Door samen te werken met bekwame ambachtslui, probeerden architecten hun ontwerpen een grotere uitstraling te geven. We selecteerden een aantal opvallende of meer bescheiden voorbeelden van dergelijk kleine erfgoed in onze streek.

 Opvallend werk van een veelzijdig kunstenaar

Kunstenaar Maurits Nevens uit Lot was niet enkel een internationaal bekend glaskunstenaar, maar maakte evengoed mozaïek en sgraffito. Op de Assesteenweg, nabij het station van Ternat, rij je met de wagen bijna recht op zijn moderne, driekleurige sgraffitotekening. De abstracte afbeeldingen verwijzen naar de verschillende aspecten van het bouwbedrijf. Ook op de gevel van de parochiezaal Ons Huis in Dworp bracht Nevens een gelijkaardige tekening aan.

Gerecupereerde poëzie in Ternat



In de Ternatse Terlindenstraat valt een woning niet enkel op door het gebruik van gerecupereerde bouwonderdelen, maar de gevel draagt ook een plaat waarin een (anonieme) schriftbeeldhouwer een oud vers van de Romeinse dichter Vergilius heeft gebeiteld. Wat de eigenaar daarmee wilde zeggen? Niemand die het (nog) weet …  Sgraffiti in Vollezele

De blikvangers van de gevel van het schoolhuis van Vollezele zijn ongetwijfeld de fraaie tekeningen in Art Nouveau uit 1909. De twee allegorische afbeeldingen beelden ‘Onderwijs’ en ‘Opvoeding’ uit. Het zijn sgraffitopanelen. De kunstenaar brengt hiervoor verschillende, gekleurde pleisterlagen bovenop elkaar aan en creëert een tekening door lagen weg te krassen.

Een groot beeld van een pelikaan siert een verder onopvallende gevel in SintMartensBodegem. Maar er zit waarschijnlijk meer achter dit beeld. Volgens volksgeloof zou een moederpelikaan een wond in de eigen borst pikken om met haar bloed haar jongen te voeden. Zo groeide de vogel uit tot een (christelijk) symbool voor zelfopoffering. Ook hier?

 Relict van een verdwenen café

Boven de deur van een frituur in Schepdaal verwijst een oude tekening met opschrift ‘In den Gendarme’ naar een oud café met winkeltje. Vandaag herinnert niemand zich nog de herkomst van deze naam, maar de naïeve tekening van een rijkswachter in vooroorlogs uniform (met sabel en berenmuts) bleef gelukkig wel bewaard.

 Toekomstige schoonzoon aan het werk

De Halse Villa Servais uit 1847 is – letterlijk en figuurlijk – een monument. De terracotta basreliëfs in de voorgevel zijn een ontwerp van de FransPoolse beeldhouwer Cyprien Godebski. Dankzij dit werk ontmoette hij trouwens de dochter van de bouwheer, componist AdrienFrançois Servais. De vonk sprong over en een jaar later stapten ze in het huwelijksbootje.