รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ คูมือในการประเมินความปลอดภัย ของรถโดยสารสาธารณะระหวางจังหวัด โครงการ ศึกษาเพื่อพัฒนาระบบการประเมินความ ปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหวาง จังหวัดของประเทศไทย โดย ถิรยุทธ ลิมานนท ธันวาคม 2555
คู่มือในการประเมินความปลอดภัย ของรถโดยสารสาธารณะระหว่ างจังหวัด
(สั ญ ญาเลขที่ ACC55013)
โดย ผศ.ดร.ถิรยุทธ ลิมานนท
ไดรับทุนสนับสนุนโดย โครงการศูนยวิชาการเพื่อความปลอดภัยทางถนน ระยะที่ 3 สํานักงานกองทุนสนุบสนุนการสรางเสริมสุขภาพ (สสส.) ธันวาคม 2555
คู่มือในการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัด
สารบัญ หน้า บทที่ 1
บทนา
บทที่ 2
หลักเกณฑ์ในการประเมิน
2.1 2.2 2.3 2.4 บทที่ 3 3.1 3.2
คุณสมบัติของผู้ประเมิน วิธีการเก็บข้อมูล วิธีการวิเคราะห์ข้อมูล สรุปผลการประเมินและข้อเสนอแนะในการปรับปรุง
2-1 2-1 2-2 2-4
แบบประเมินและรายการตรวจสอบ (Check list) แบบประเมินและรายการตรวจสอบก่อนการขับขี่ แบบประเมินและรายการตรวจสอบระหว่างการขับขี่
การศึกษาเพื่อพัฒนาระบบการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทย
3-1 3-4
i
คู่มือในการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัด
2. หลักเกณฑ์ในการประเมิน
บทที่ 2 หลักเกณฑ์ในการประเมิน เนื้อหาในบทนี้จะเป็นการอธิบายหลักเกณฑ์และวิธีการในการประเมินและตรวจสอบความปลอดภัยของรถ โดยสารสาธารณะในการศึกษานี้ ซึ่งจะมีอยู่ 4 ส่วนหลัก ได้แก่ 1) คุณสมบัติของผู้ประเมิน 2) วิธีการเก็บข้อมูล 3) วิธีการวิเคราะห์ข้อมูล และ4) สรุปผลการประเมินและข้อเสนอแนะในการปรับปรุง โดยแต่ละส่วนมีรายละเอียดดังนี้
2.1
คุณสมบัติของผู้ประเมิน คุณสมบัติของผู้ที่จะประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทยมีดังนี้
2.1.1 การประเมินก่อนการขับขี่ สาหรับคุณสมบัติของผู้ที่จะทาการประเมินและตรวจสอบความพร้อมก่อนการขับขี่รถโดยสารสาธารณะ ระหว่างจังหวัด จะต้องมีความรู้เกี่ยวกับตัวรถและเครื่องยนต์ อีกทั้งต้องผ่านการฝึกอบรมเกี่ยวกับการใช้แบบประเมิน และรายการตรวจสอบ (Checl list) ทั้งแบบประเมินความพร้อมของยานพาหนะ และแบบประเมินความพร้อมของผู้ ขับขี่
2.1.2 ระหว่างการขับขี่ สาหรับ คุณสมบั ติของผู้ ที่จะทาการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจัง หวัด ใน ระหว่างการขับขี่ จะต้องผ่านการฝึกอบรมเกี่ยวกับการใช้แบบประเมินและรายการตรวจสอบ (Checl list) ในระหว่าง การขับขี่ จากเจ้าหน้าที่เพื่อให้มีความเข้าใจในแต่ละรายการ พร้อมทั้งการอบรมการใช้งานอุปกรณ์ GPS ที่จะติดตั้งไป ในการเดินทาง
2.2
วิธีการเก็บข้อมูล
การเก็บข้อมูลเพื่อนามาประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทยใน การศึกษานี้ ผู้วิจัยได้แบ่งออกเป็น 2 ส่วนหลัก ได้แก่ 1) การเก็บข้อมูลก่อนการขับขี่ และ2) การเก็บข้อมูลในระหว่าง การขับขี่ โดยแต่ละส่วนมีรายละเอียดของวิธีการเก็บข้อมูลดังนี้
2.2.1 วิธีการเก็บข้อมูลก่อนการขับขี่ วิธีการเก็บข้อมูลก่อนการขับขี่เพื่อนามาประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัด ผู้วิจัยได้แบ่งออกเป็น 2 ส่วน ได้แก่ การตรวจสอบความพร้อมของยานพาหนะ และการตรวจสอบความพร้อมของผู้ ขับขี่ โดยมีรายการตรวจสอบแสดงในบทที่ 3 ซึ่งการตรวจสอบทั้ง 2 ส่วนดังกล่าวจะเป็นการสารวจด้วยวิธีการสังเกต ด้วยตา
การศึกษาเพื่อพัฒนาระบบการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทย
2-1
คู่มือในการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัด
2. หลักเกณฑ์ในการประเมิน
2.2.2 วิธีการเก็บข้อมูลในระหว่างการขับขี่ วิธีการเก็บข้อมูลในระหว่างการขับขี่เพื่อนามาประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่าง จังหวัด จะมีผู้ประเมินซึ่งเป็นเจ้าหน้าที่ที่ผ่านการฝึกอบรมเกี่ยวกับการใช้แบบประเมินและรายการตรวจสอบ (Check list) ที่ได้พัฒนาขึ้น นั่งโดยสารไปกับรถโดยสารสาธารณะจานวน 2 คน เพื่อทาการประเมินพฤติกรรมในระหว่างการ ขับขี่ ซึ่งในการประเมินสามารถดาเนินการได้ 2 รูปแบบ คือ แบบให้ผู้ขับขี่รู้ตัวว่ากาลังถูกประเมิน และแบบไม่ให้ผู้ขับ ขี่รับทราบว่ากาลังถูกประเมินตามรายการตรวจสอบ นอกจากนี้ในการเก็บข้อมูลสามารถใช้อุปกรณ์ GPS ในการเก็บข้อมูลพฤติกรรมในการขับขี่ในประเด็นของ การใช้ความเร็ว และความเร่ง/เบรก โดยก่อนการเดินทางผู้ประเมินจะต้องทาการตั้งเวลาให้ตรงกันกับ GPS สาหรับแบบฟอร์มที่ผู้ประเมินทั้ง 2 คน ใช้ในการตรวจสอบบนรถโดยสารสาธารณะ จะมีรายการประเมิน แสดงในบทที่ 3 โดยในแต่ละรายการของแบบประเมินจะมีช่องสาหรับให้ผู้ประเมินทาการกรอกเวลาที่ผู้ขับขี่มี การ ละเมิด พร้อมกับสรุปเป็นความถี่ที่ละเมิดทั้งหมด
2.3
วิธีการวิเคราะห์ข้อมูล
จากข้อมูลพฤติกรรมการขับขี่ที่ได้จากแบบประเมินและรายการตรวจสอบ (Check list) และข้อมูลที่ได้จาก อุป กรณ์ GPS ผู้ วิ จัย สามารถน ามาวิ เคราะห์ ระดั บ ความปลอดภัย ของรถโดยสารสาธารณะในปัจ จุ บั น โดยมี รายละเอียดดังนี้
2.3.1 ก่อนการขับขี่ จากแบบประเมินและรายการตรวจสอบ (Check list) ก่อนการขับขี่ ทั้งแบบประเมินความพร้อมของรถ โดยสารสาธาณะ และผู้ขับขี่ ผู้วิจัยจะทาการวิเคราะห์พร้อมกับสรุปเป็นข้อมูลความบกพร่องของยานพาหนะในแต่ละ รายการ และความพร้อมผู้ขับขี่ ดังนี้ 1) การตรวจสอบความพร้อมของรถโดยสารสาธารณะ: ในการวิเคราะห์ความพร้อมของรถโดยสาร สาธารณะ ผู้วิจัยจะทาการวิเคราะห์และสรุปเป็น 4 หัวข้อหลัก ได้แก่ 1) ผลการวิเคราะห์สภาพ ภายนอกของตัวรถ 2) ผลการวิเคราะห์สภาพภายในของตัวรถ 3) การตรวจสอบเครื่องยนต์/ระดับน้า หรือน้ามันต่างๆ และ4) การตรวจสอบอุปกรณ์ฉุกเฉินต่างๆ พร้อมระบุความบกพร่องของแต่ละรายการ 2) ความพร้อมของผู้ขับขี่: ในการวิเคราห์ความพร้อมของผู้ขับขี่รถโดยสารสาธารณะ ผู้วิจัยจะทาการ วิเคราะห์และสรุปเป็น 3 หัวข้อหลัก ได้แก่ 1) ความพร้อมทั่วไป 2) ประสบการณ์การขับขี่รถโดยสาร สาธารณะที่ผ่านมาในระยะ 3 ปีที่ผ่านมา และ 3) การเตรียมการขับรถ โดยในการประเมินจะมีคะแนน ความรุนแรงจากการละเมิดในแต่ละรายการ ซึ่งผู้ประเมินจะทาการสรุปคะแนนจากความถี่ที่มีการ ละเมิด พร้อมกาหนดช่วงคะแนนว่าผู้ขับขี่คนดังกล่าวมีความพร้อมอยู่ในระดับไหน
2.3.2 ระหว่างการขับขี่ จากแบบประเมินและรายการตรวจสอบ (Check list) และข้อมูลจากอุปกรณ์ GPS ที่ทาการติดตั้งไปใน ระหว่างการขับขี่รถโดยสารสาธารณะ ผู้วิจัยสามารถทาการวิเคราะห์พร้อมกับสรุปได้ดังนี้ 1) การวิเคราะห์ข้อมูลทั่วไปของกลุ่มตัวอย่าง: อาทิ
การศึกษาเพื่อพัฒนาระบบการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทย
2-2
คู่มือในการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัด
2. หลักเกณฑ์ในการประเมิน
ประเภทของกลุ่มตัวอย่างรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัด จานวนตัวอย่าง (เที่ยว) เส้นทางที่ทาการสารวจ วันเวลาที่สารวจ เป็นต้น 2) การวิเคราะห์ข้อมูลความถี่ในการละเมิดของกลุ่มตัวอย่าง ตามรายการตรวจสอบ: ผู้วิจัยสามารถทาการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดในปัจจุบัน จาก แบบประเมินและรายการตรวจสอบ (Check list) โดยสามารถสรุปเป็นความถี่ในการละเมิดของแต่ละ รายการ และสามารถวิเคราะห์ออกมาในรูปแบบของ “อัตรา” ของการละเมิด ดังแสดงในตัวอย่างผล การศึกษาภายใต้โครงการนี้ ตารางที่ 1 ตัวอย่างของการวิเคราะห์ความถี่ในการละเมิดของแต่ละรายการ รายการตรวจสอบ
ข้อมูลจาก GPS Data
ข้อมูลจากแบบประเมิน - ผู้ ป ระเมิ น รู้ สึ ก ไม่ ป ลอดภั ย เล็ ก น้ อ ย 1.7 ครั้ง/เที่ยว - ผู้ประเมินรู้สึกไม่ปลอดภัยปานกลาง 0.73 ครั้ง/เที่ยว - ผู้ประเมินรู้สึกไม่ปลอดภัย มากพบเพียง 4
ความเร็วที่ไม่นุ่มนวล
- มี ก ารใช้ ค วามเร็ ว เกิ น กว่ า ที่ ก ฎหมาย กาหนด(>80 กม./ชม.) เฉลี่ยประมาณ 178 ครั้ง/เที่ยว - การขั บ รถเกิ น กว่ า ที่ ก ฎหมายก าหนดคิ ด เป็นระยะทางประมาณ 136 กม. (ร้อยละ 54 ของระยะทางทั้งหมด) - คนขับเร่ง/ชะลอความเร็วที่ไม่นุ่มนวล 1.87 ครั้ง/เทีย่ ว
3. การขับขี่ไม่อยู่ตรงกลาง
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
- มีการเลี้ยวที่ไม่นุ่มนวล 0.93 ครั้ง/เที่ยว - มีการเปลี่ยนช่องจราจรที่ไม่เหมาะสม 0.9 ครั้ง/เที่ยว - มีการแซงที่ไม่เหมาะสม 1.03 ครั้ง/เที่ยว
1. ตรวจสอบการใช้
ความเร็ว
2. การเร่งและชะลอ
ช่องจราจร 4. การขับขี่อย่างไม่สุภาพ 5. การใช้เกียร์ที่ไม่ เหมาะสมในการขับขี่ 6. การรักษาระยะห่างทีไ่ ม่ เหมาะสมกับคันหน้า 7. การขับขี่อย่างไม่ ระมัดระวัง 8. มีการใช้ช่องทางที่ เหมาะสมเมื่อเปลี่ยน ทิศทาง (เลี้ยว) 9. การเลี้ยวที่ไม่นุ่มนวล 10. การเปลี่ยนช่องจราจร ที่ไม่เหมาะสม 11. การแซงที่ไม่เหมาะสม
-
-
เที่ยว โดยพบเพียงเที่ยวละครั้ง ผู้ประเมินสามารถรับรู้/รู้สึก ได้ว่ามีการเร่ง และชะลอความเร็วที่ไม่นุ่มนวล 4.43 ครั้ง/ เที่ยว มีการขับ ขี่ไม่ อยู่ ต รงกลางช่ องจราจร 1.7 ครั้ง/เที่ยว มีการขับขี่อย่างไม่สุภาพ 0.8 ครั้ง/เที่ยว การใช้เกีย ร์ที่ ไม่ เหมาะสมในการขับขี่พ บ เพียง 5 เที่ยว โดยพบเพียงเที่ยวละครั้ง มี ก ารรั ก ษาระยะห่ า งที่ ไ ม่ เ หมาะสม 2.6 ครั้ง/เที่ยว มีการขับขี่อย่างไม่ระมัดระวัง 1.63 ครั้ง/ เที่ยว มี ก ารใช้ ช่ อ งทางที่ เ หมาะสมเมื่ อ เปลี่ ย น ทิศทาง (เลี้ยว) 0.8 ครั้ง/เที่ยว
การศึกษาเพื่อพัฒนาระบบการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทย
2-3
คู่มือในการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัด
12. การใช้โทรศัพท์มือถือ ในขณะขับขี่ 13. การไม่ให้สัญญาณไฟ ในขณะขับขี่
2. หลักเกณฑ์ในการประเมิน
-
- มีการใช้โทรศัพท์มือถือขณะขับขี่ 0.9 ครั้ง/
-
เที่ยว - ไม่มีการให้สัญญาณไฟในขณะขับขี่ 0.87 ครั้ง/เที่ยว
3) อัตราของการละเมิด ต่อระยะการเดินทาง 100 กม. - จากการตรวจสอบการใช้ความเร็ว พบว่า ในแต่ละเที่ยวคนขับจะมีความถี่ในการใช้ความเร็ว เกินกว่าที่กฎหมายกาหนด มากถึง 178 ครั้ง จึงสรุปได้ว่า คนขับจะมีความถี่ในการใช้ความเร็ว เกินกว่าที่กฎหมายกาหนด 70 ครั้ง/ระยะทาง 100 กม. - จากการตรวจสอบการเร่งและชะลอความเร็วที่ไม่นุ่มนวล พบว่า ในแต่ละเที่ยวคนขับจะมี ความถี่ในการเร่งและชะลอความเร็วที่ไม่นุ่มนวลจานวน 4.43 ครั้ง จึงสรุปได้ว่า คนขับจะมี การเร่งและชะลอความเร็วที่ไม่นุ่มนวล 1.75 ครั้ง/ระยะทาง 100 กม. - จากการตรวจสอบการรักษาระยะห่างที่ไม่เหมาะสมกับรถคันหน้า พบว่า ในแต่ละเที่ยวคนขับ จะมีการรักษาระยะห่างที่ไม่เหมาะสมจานวน 2.6 ครั้งจึ งสรุปได้ว่า คนขับจะมีการรักษา ระยะห่างที่ไม่เหมาะสม 1.02 ครั้ง/ระยะทาง 100 กม. - จากการตรวจสอบการขับขี่อย่างไม่ระมัดระวัง พบว่า ในแต่ ละเที่ยวคนขับจะมีการขับขี่อย่าง ไม่ระมัดระวัง จานวน 1.63 ครั้งจึงสรุปได้ว่า คนขับจะมีการขับขี่อย่างไม่ระมัดระวัง 0.64 ครั้ง/ระยะทาง 100 กม. อนึ่งผลการประเมินข้างต้น เป็นผลจากการศึกษาภายใต้โครงการ “การศึกษาเพื่อพัฒนาระบบการประเมิน ความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทย” ซึ่งรายละเอียดของการวิเคราะห์ผู้ที่สนใจ สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จากรายงานฉบับสมบูรณ์
2.4
สรุปผลการประเมินและข้อเสนอแนะในการปรับปรุง
ผลการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทย โดยใช้แบบประเมิน และรายการตรวจสอบ (Check list) และอุปกรณ์ GPS กับกลุ่มตัวอย่างรถโดยสารสาธารณะ ผู้วิจัยสามารถสรุปถึง ประเด็นสาคัญที่ผู้ขับขี่รถโดยสารสาธารณะละเมิดบ่อยครั้ง หรือมีอัตราการละเมินสูง มาทาการเสนอแนะแนวทางใน การปรับปรุงพฤติกรรมของผู้ขับขี่รถโดยสารสาธารณะในอนาคต อาทิ - การใช้ความเร็วเกินกว่าความเร็วที่กฎหมายกาหนดไว้ (80 กม./ชม.) เป็นระยะทางและมี ความถี่ที่ใช้สูง คิดเป็นร้อยละ 54 และ 70 ของระยะทางและความถี่ในการเดินทางทั้งหมด - การเร่งและชะลอความเร็วที่ไม่นุ่มนวล ที่พบประมาณ 4 ครั้ง/เที่ยว ซึ่งผลที่ได้จะแสดงให้เห็นว่าการให้บริการของรถโดยสารสาธารณะในปัจจุบัน มีความไม่ปลอดภัยในประเด็น ใด และควรปรับปรุงต่อไป เพื่อให้ผู้โดยสารมีความปลอดภัยในการเดินทางมากยิ่งขึ้น
การศึกษาเพื่อพัฒนาระบบการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทย
2-4
คู่มือในการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัด
3. แบบประเมินและรายการตรวจสอบ
บทที่ 3 แบบประเมินและรายการตรวจสอบ
แบบประเมินและรายการตรวจสอบก่อนการขับขี่ แบบประเมินและรายการตรวจสอบระหว่างการขับขี่
3.1
แบบประเมินและรายการตรวจสอบก่อนการขับขี่
แบบประเมินและรายการตรวจสอบความปลอดภัยก่อนการขับขี่ สาหรับรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัด ของประเทศไทยประกอบด้วย 2 ส่วน ได้แก่ 1) แบบประเมิน ความพร้อมของรถโดยสารสาธารณะ และ2) แบบ ประเมินความพร้อมของผู้ขับขี่รถโดยสารสาธารณะก่อนออกเดินทาง โดยแต่ละส่วนมีรายการประเมิน ดังนี้
3.1.1 แบบประเมินและรายการตรวจสอบรถโดยสารสาธารณะก่อนการขับขี่ ชื่อผู้ขับขี:่ .................................................................. หมายเลขทะเบียน: ................................................... ประเภทของยานพาหนะ: ......................................... ต้นทาง: ..........................ปลายทาง........................... รายการตรวจสอบ
วันที่: ...................................................................... ผู้ประเมิน: .............................................................. ระยะทาง: ............................... กม. ระยะเวลา: .............................. ชม. ปกติ ()
ผิดปกติ (X)
ความคิดเห็น อื่นๆ
1) การตรวจสอบสภาพภายนอกของตัวรถโดยสารสาธารณะ - ไฟหน้ารถ (ไฟสูง-ต่า) - ไฟเลี้ยว (หน้า/ หลัง) - ไฟฉุกเฉิน (หน้า/ หลัง) - ไฟท้าย/ ไฟเบรก - ไฟป้ายทะเบียนรถ - บังโคลนรถ (ขาด/ หาย/ ลากไปกับพื้น) - การรั่วไหลของน้า/ น้ามันบริเวณด้านใต้ท้องรถ - แรงดัน/ ลมยางทั้ง 4 เส้น - ความผิดปกติของล้อ (น๊อตล้อขาด/ หาย) - กระจกมองข้าง มองหลังและกระจกอื่นๆ - ที่ปัดน้าฝน - กันชน (หน้า/ หลัง)
การศึกษาเพื่อพัฒนาระบบการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทย
3-1
คู่มือในการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัด
รายการตรวจสอบ
3. แบบประเมินและรายการตรวจสอบ
ปกติ ()
ผิดปกติ (X)
ความคิดเห็น อื่นๆ
2) การตรวจสอบสภาพภายในตัวรถของตัวรถโดยสารสาธารณะ - ไฟส่องสว่างในห้องโดยสารและห้องคนขับ - ประตูขึ้น-ลง สาหรับคนขับและผู้โดยสาร - แตรรถ - เกจวัดระดับต่างๆ บริเวณแผงหน้าปัดรถ - พัดลม/ แอร์/ ฮีตเตอร์ - พวงมาลัย/ การควบคุม - ระบบเกียร์ - ระบบเบรก เบรกมือ หรือเบรกฉุกเฉิน คลัตซ์ - เข็มขัดนิรภัยสาหรับคนขับและผูโ้ ดยสาร - ปุ่มไล่ฝ้ากระจกด้านหน้า - ปุ่มไล่ฝ้ากระจกด้านหลัง - ที่นั่งคนขับและผู้โดยสาร - ที่พักแขนบริเวณที่นั่งผู้โดยสาร - ห้องเก็บของ/ เก็บกระเป๋า - ความสะอาดภายในรถ 3) การตรวจสอบเครื่องยนต์/ ระดับน้้าหรือน้้ามันต่างๆ* - ระดับน้ามันเชื้อเพลิง - น้ามันเบรก คลัตช์ - น้ามันพาวเวอร์ - แบตเตอรี่ - น้ายาล้างกระจก(ปัดน้าฝน) - สัญญานไฟเตือนเกีย่ วกับเครื่องยนต์ต่างๆบนหน้าปัด (เกจ) คนขับ 4) การตรวจสอบอุปกรณ์ฉุกเฉินต่างๆ - อุปกรณ์ดับเพลิง - ประตูฉุกเฉิน พร้อมสัญญาณไฟ - อุปกรณ์ซ่อมรถฉุกเฉิน - ชุดปฐมพยาบาลเบื้องต้น - ยางอะไหล่ หมายเหตุ: * ต้องอาศัยผู้เชี่ยวชาญ หรือมีประสบการณ์
ในการประเมินผู้ประเมินจะทาการตรวจเช็คว่าอุปกรณ์ต่างๆ มีการทางานที่เป็นปกติ ( ) หรือมีข้อบกพร่อง (X) พร้อมกับสรุปข้อบกพร่องของรถทั้งหมดที่เกิดขึ้นในช่องความคิดเห็นอื่นๆ ถ้าหากพบความผิดปกติหรือข้อบกพร่องต่างๆ ก็จะ ทาการแก้ไขซ่อมแซมให้มีการทางานที่เป็นปกติก่อนการออกเดินทาง
การศึกษาเพื่อพัฒนาระบบการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทย
3-2
คู่มือในการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัด
3. แบบประเมินและรายการตรวจสอบ
3.1.2 แบบประเมินและรายการตรวจสอบความพร้อมคนขับก่อนการขับขี่ ชื่อผู้ขับขี:่ .................................................................. หมายเลขทะเบียน: ................................................... ประเภทของยานพาหนะ: ......................................... ต้นทาง: ..........................ปลายทาง........................... รายการที่ท้าการประเมิน 1) ความพร้อมทั่วไป - ทดสอบระบบเบรก - ตรวจสอบภายนอกตัวรถทั้งหมด - ตรวจสอบภายในตัวรถทั้งหมด - ทาการกรอกแบบฟอร์ม (ร่วมมือ) ก่อนออกเดินทาง
วันที่: ...................................................................... ผู้ประเมิน: .............................................................. ระยะทาง: ............................... กม. ระยะเวลา: .............................. ชม. คะแนนความรุนแรง จากการละเมิด
คะแนนที่ได้
อื่นๆ
1 1 (ถ้ามีการปฎิบัติ=0) 1 1 2) ประสบการณ์การขับขี่รถโดยสารสาธารณะ ที่ผ่านมา (ภายในระยะเวลา 3 ปีที่ผ่านมา) (2.1) จานวนครั้งที่เกิดอุบัติเหตุ - 1 ครั้ง 1.5 - 2 ครั้ง 3 - 3 ครั้ง 6 (2.2) มีการฝ่าฝืน/ ละเมิดกฎต่างๆ - ฝ่าฝืนสัญญาณไฟ 6 - การขับรถโดยเมาสุราหรือใช้สารเสพติด 6 - ขับรถโดยไม่มีใบอนุญาต 6 - ขับรถในช่วงระยะเวลาของการระงับหรือเพิกถอน 6 ใบอนุญาตขับรถ - โดนเพิกถอนใบอนุญาติบริหาร/ดูแลจัดการรถ 6 - แข่งรถ หรือใช้ความเร็วที่ทาให้เกิดความไม่ปลอดภัย 6 - ขับรถโดยความประมาท/ เลินเล่อ 6 - ละเมิดความเร็วที่กาหนด 1.5 ต่อครั้ง 3) การเตรียมการขับรถ 3 - มีใบอนุญาตในการขับขี่/ ใบรับรองอื่นๆ ที่ต้องใช้ 1 - มีการแต่งกายอยู่ในชุดประจาการหรือชุดยูนิฟอร์ม 1 - มีการหมุนปรับระดับของกระจกทั้งหมดให้อยู่ในระดับ สายตา 1 - มีการคาดเข็มขัดนิรภัย 1 - มีการมองกระจกก่อนที่จะออกรถ 1 - มีการปรับตาแหน่งเบาะนั่งคนขับให้อยู่ในตาแหน่งที่ เหมาะสม 1 - เปิดไฟหน้ารถก่อนออกเดินทาง 1 - มีการตรวจสอบเกจหรือมาตรวัดต่างๆ อีกครั้ง 3 - มีความรู้/ ชานาญในเส้นทาง 3 - มีคุ้นเคยกับรถที่ขับ การศึกษาเพื่อพัฒนาระบบการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทย
3-3
คู่มือในการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัด
รายการที่ท้าการประเมิน - มีการขับรถติดต่อกันเป็นเวลานานเกิน 4 ชม. - การใช้สารกระตุ้น เช่น กาแฟ เครื่องดื่มชูกาลัง - ป่วย/ ไม่สบาย
3. แบบประเมินและรายการตรวจสอบ
คะแนนความรุนแรง จากการละเมิด 6 3 6 รวม
คะแนนที่ได้
อื่นๆ
ผู้ประเมินจะให้คะแนนจากความรุนแรงที่ละเมิดของแต่ละรายการ ในช่อง “คะแนนที่ได้” โดยคะแนน ประเมินจะพิจารณาจากความถี่ที่คนขับได้ละเมิด หลังจากนั้นจึงทาการรวมคะแนนพร้อมสรุปตามช่วงคะแนน ดังนี้ 0 คะแนน ดีมาก (มีความพร้อมในการขับขี)่ 1-2 คะแนน ดี คะแนน พอใช้ 3-4 5-6 คะแนน ค่อนข้างแย่ 6+ คะแนน แย่ (ไม่พร้อมขับขี่/ ไม่สมควรขับขี่)
3.2
แบบประเมินและรายการตรวจสอบระหว่างการขับขี่
ชื่อผู้ขับขี:่ .................................................................. หมายเลขทะเบียน: ................................................... ประเภทของยานพาหนะ: ......................................... ต้นทาง: ..........................ปลายทาง...........................
วันที่: ...................................................................... ผู้ประเมิน: .............................................................. ระยะทาง: ............................... กม. ระยะเวลา: .............................. ชม.
รายการ
จ้านวน เวลาที่ คะแนนความรุนแรง ครั้ง พบ จากการละเมิด
รวม
1. การขับขี่ทั่วไป
-
การขับขี่อย่าง “ไม่” สุภาพ การเร่งและชะลอความเร็วที่ “ไม่” นุ่มนวล การขับขี่ “ไม่” อยู่ตรงกลางของช่องจราจร การใช้เกียร์ที่ “ไม่” เหมาะสมในการขับขี่ (ขึ้น-ลงทางชัน) การ “ไม่” ให้สิทธิกับคนเดินเท้าก่อน เช่น การข้ามถนน การขับขี่อย่าง “ไม่” ระมัดระวัง การรักษาระยะห่างที่ “ไม่” เหมาะสมกับรถคันข้างหน้า
2. การใช้ความเร็วอย่างไม่เหมาะสมเกินกว่าความเร็วที่กฏหมายก้าหนดรู้สึกไม่ปลอดภัย
-
รู้สึกไม่ปลอดภัย “เล็กน้อย” เกี่ยวกับการใช้ความเร็ว รู้สึกไม่ปลอดภัย “ปานกลาง” เกี่ยวกับการใช้ความเร็ว รู้สึกไม่ปลอดภัย “มาก” เกี่ยวกับการใช้ความเร็ว การใช้ความเร็วอย่างเหมาะสมบริเวณพื้นที่ก่อสร้าง ทางโค้ง ทางแยก ชุมชน ฯลฯ
การศึกษาเพื่อพัฒนาระบบการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทย
3-4
คู่มือในการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัด
รายการ
3. แบบประเมินและรายการตรวจสอบ
จ้านวน เวลาที่ คะแนนความรุนแรง ครั้ง พบ จากการละเมิด
รวม
3. การเลี้ยว/เปลี่ยนช่องจราจร - ผู้ขับขี่ใช้ช่องทางที่ “ไม่” เหมาะสมเมื่อเปลี่ยนทิศทาง (เลี้ยว) - การเลีย้ วที่ “ไม่” นุ่มนวล - การเข้าสู่ทางแยกด้วยความ “ไม่” ระมัดระวัง และ “ไม่” เตรียมพร้อมที่จะหยุด - การเปลีย่ นช่องจราจรอย่าง “ไม่” เหมาะสม (รวดเร็ว/ไม่ให้ สัญญาณไฟจราจร) - การกลับรถอย่าง “ไม่” ปลอดภัย 4. การหยุด/แซง - การ “ไม่” หยุดอย่างปลอดภัยทุกครั้งหลังป้ายหยุดและ สัญญาณไฟจราจร - การ “ไม่” หยุดอย่างปลอดภัยทุกครั้งบริเวณทางรถไฟ (ประมาณ 4.5-15 เมตร) - การแซงที่ “ไม่” เหมาะสม - การหยุดรถอย่าง “ไม่” สนิทก่อนการเปลีย่ นจากเดินหน้าเป็น ถอยหลัง - การหยุด-จอดรถในที่ห้ามจอด หรือบนช่องจราจร - การจอดรับ-ส่งผู้โดยสารบริเวณสถานี/ป้าย อย่าง “ไม่” เหมาะสมและ “ไม่” ปลอดภัย 5. การขับขีอ่ ย่างไม่ระมัดระวัง - การใช้โทรศัพท์มือถือขณะขับขี่ - การ “ไม่” ให้สัญญาณไฟขณะขับขี่ (ไฟกระพริบ/ไฟเลี้ยว)
ผู้ประเมินจะทาการตรวจสอบความถี่ที่คนขับได้มีการละเมิดในแต่ละรายการ พร้อมกับระบุช่วงเวลาที่ผู้ขบั ขี่ ได้มีการละเมิด พร้อมสรุปให้คะแนนความรุนแรงจากการละเมิด
การศึกษาเพื่อพัฒนาระบบการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทย
3-5
คู่มือในการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัด
1. บทนา
บทที่ 1 บทนา คณะผู้วิจัย ได้ทาการพัฒนา “คู่มือ “การประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่าง
จังหวัด”ซึ่งเป็นคู่มือที่ได้ทาการรวบรวมรายการตรวจสอบ/ประเมินความปลอดภัย ของการขับขี่รถโดยสาร สาธารณะ (Check lists) ซึ่งจาแนกออกเป็น 2 ส่วน คือ การตรวจสอบก่อนการขับขี่ และการตรวจสอบ พฤติกรรมขอบผู้ขับขี่ระหว่างการขับขี่ รวมทั้งการกาหนดเกณฑ์ในการประเมิน (Inspection Criteria) แต่ละ รายการ ให้เป็นไปในแนวทางเดียวกัน เพื่อประเมินความปลอดภัยในการขับขี่รถโดยสารสาธารณะระหว่าง จังหวัด ซึ่งจะช่วยให้ผู้สารวจสามารถรวบรวมข้อมูลได้ ถูกต้อง เหมาะสม และใช้ประเมินความเสี่ยงด้านต่างๆ เพื่อจัดทาข้อเสนอแนะในการปรับปรุง และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมของผู้ขับขี่เพื่อให้เกิดความปลอดภัยมายิ่งขึ้น ได้ สาหรับคู่มือฯ ฉบับนี้ ประกอบด้วย 3 บท คือ บทที่ 1 บทนา บทที่ 2 หลักเกณฑ์ในการประเมิน บทที่ 3 แบบประเมินและรายการตรวจสอบ (Check list)
การศึกษาเพื่อพัฒนาระบบการประเมินความปลอดภัยของรถโดยสารสาธารณะระหว่างจังหวัดของประเทศไทย
1-1
บทที่ 1 บทนํา
บทที่ 2 หลักเกณฑในการประเมิน
บทที่ 3 แบบประเมินและรายการตรวจสอบ (Check list)