Κεφάλαιο 10 ΑΚΑΡΕΑ Η Εντοµολογία µε τη στενή έννοια του όρου ασχολείται µόνο µε Έντοµα αλλά στην πράξη ο εντοµολόγος συνήθως θεωρείται ότι είναι γνώστης θεµάτων που σχετίζονται µε ζηµιές στα καλλιεργούµενα φυτά από Ακάρεα. Όπως αναφέρθηκε στο Κεφάλαιο 2, τα Ακάρεα όπως και τα Έντοµα ανήκουν στο Φύλο Αρθρόποδα.
10.1 Γενικά χαρακτηριστικά Τα ακάρεα ποικίλλουν ευρύτατα ως προς τον τρόπο ζωής τους. Πολλά είναι σαπρόφυτα, τρέφονται δηλαδή σε νεκρά και αποσυντιθεµένα µέρη φυτών και ζώων και έτσι παίζουν σηµαντικό ρόλο στα πρώϊµα στάδια της αποσύνθεσης της οργανικής ύλης και της διαδικασίας της ανακύκλωσης. Άλλα τρέφονται σε ζώντα φυτά και σ’ αυτά περιλαµβάνονται µερικά πολύ ζηµιογόνα φυτοπαράσιτα καλλιεργειών. Μερικά είδη ακάρεων είναι αρπακτικά άλλων ακάρεων και άλλα, τα τσιµπούρια, είναι παρασιτικά ανώτερων ζώων. Όλα τα ακάρεα έχουν µικρό σχετικά µέγεθος. Τα περισσότερα είναι µικρότερα από 1mm σε µήκος ενώ άλλα είναι ακόµα µικρότερα. Ειδικά τα τσιµπούρια µπορεί να είναι 1cm ή µεγαλύτερα σε πλήρη ανάπτυξη. Εφ’ όσον τα Ακάρεα είναι Αρθρόποδα έχουν σηµαντικές οµοιότητες µε τα Έντοµα. Οι πιο χαρακτηριστικές είναι ο χιτίνινος εξωσκελετός και τα αρθρωτά άκρα (βλ. Κεφάλαιο 1) καθώς και οι εκδύσεις στη διάρκεια της ανάπτυξής τους. Πάντως υπάρχουν και διαφορές όπως φαίνεται περιληπτικά στον Πίνακα 14. Σε όλα τα Arachnida (βλ. Κεφάλαιο 1) ο διαχωρισµός των σωµατικών µερών είναι διαφορετικός από ότι στα Έντοµα. Αντί για την κεφαλή, θώρακα και κοιλία των εντόµων υπάρχουν µόνο δύο περιοχές: το πρόσωµα, που αποτελείται από 6 τµήµατα και συνήθως φέρει 4 ζεύγη βαδιστικών ποδών, και το οπισθόσωµα, που αποτελείται από 13 τµήµατα και δεν φέρει πόδες. Ο διαχωρισµός αυτός σε δύο περιοχές είναι αρκετά ευκρινής στις Αράχνες (Araneae), αλλά στα περισσότερα Ακάρεα (Acari) οι δύο περιοχές έχουν συγχωνευθεί µε τρόπο που δίδουν µια ενιαία εµφάνιση. Επιπλέον δεν φαίνεται ευκρινώς διαχωρισµός στα επί µέρους τµήµατα. Η γενική εµφάνιση ενός ακάρεως είναι όπως στην Εικ. 37.
10.2 Στοµατικά µόρια Τα στοµατικά µόρια των Ακάρεων είναι νύσσοντος-µυζώντας ή µασητικού τύπου αλλά δεν έχουν αντιστοιχία µε τους ανάλογους τύπους στα Έντοµα. Σχηµατίζονται από 2 ζεύγη εξαρτηµάτων στην περιοχή της κεφαλής, που συχνά φέρονται πάνω σε µια προέκταση γνωστή σαν ψευδοκεφαλή (capitulum). Στους µασητικούς τύπους υπάρχουν τα 2 χηληκέρατα που µοιάζουν µε λαβίδα. Σε ακάρεα µε νύσσοντα στοµατικά µόρια µπορεί να
1