Κεφάλαιο 1 Η αντιµετώπιση των φυτοπαράσιτων 1.1.Ορισµοί Παράσιτα των καλλιεργειών (ή φυτοπαράσιτα) ονοµάζονται τα αίτια των ασθενειών, οι ζωικοί εχθροί και τα ζιζάνια, που µε την δράση τους πάνω στα καλλιεργούµενα φυτά ελαττώνουν την ποσότητα ή υποβαθµίζουν την ποιότητα της γεωργικής παραγωγής. Φυτοπροστατευτικό προϊόν, γεωργικό φάρµακο ή φυτοφάρµακο ονοµάζεται κάθε χηµική ουσία (ή µίγµα ουσιών) που χρησιµοποιείται για την προστασία των καλλιεργούµενων φυτών από εχθρούς, ασθένειες ή ζιζάνια, ή για τροποποίηση της βλάστησης των φυτών µε σκοπό τη βελτίωση της φυτικής παραγωγής. 1.2. Η αναγκαιότητα αντιµετώπισης των φυτοπαράσιτων Είναι γνωστό ότι πολλά από τα φυτοφάρµακα είναι ισχυρά δηλητήρια που περικλείουν κινδύνους για τον άνθρωπο και τους υπόλοιπους οργανισµούς στο περιβάλλον, και οπωσδήποτε έχουν ένα οικονοµικό κόστος για τη γεωργική εκµετάλλευση. Γιατί λοιπόν χρησιµοποιούνται; Η απάντηση σ’ αυτό το ερώτηµα, ότι δηλαδή τα φυτοφάρµακα είναι απαραίτητα για την προστασία των καλλιεργειών, ανάγει σε δύο άλλα ερωτήµατα: -
Είναι απαραίτητη η προστασία των καλλιεργειών;
-
Αν ναι, είναι απαραίτητη γι’ αυτό η χρήση φυτοφαρµάκων;
Η απάντηση στο πρώτο ερώτηµα θα µπορούσε να διατυπωθεί ως εξής: Σε κάθε περίπτωση καλλιέργειας-παράσιτου για να είναι αιτιολογηµένη η καταπολέµηση του παρασίτου θα πρέπει η βελτίωση της γεωργικής παραγωγής µετά την καταπολέµηση να είναι µεγαλύτερη από το κόστος της καταπολέµησης. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις φυτοπαράσιτων η απώλεια παραγωγής είναι µεγάλη αν δεν γίνει καταπολέµηση. Παγκόσµια τα παράσιτα καταστρέφουν 35% της παραγωγής στο χωράφι και 15% των αποθηκευµένων προϊόντων. Τα έντοµα µόνο καταστρέφουν το 27,5% της συνολικής παραγωγής στις αναπτυσσόµενες χώρες του τρίτου κόσµου. Στις αναπτυγµένες χώρες καταστρέφουν το 13% της παραγωγής καλαµποκιού. Αν δεν γίνει καταπολέµηση ο δορυφόρος της πατάτας µπορεί να καταστρέψει το 30-50% της παραγωγής, ενώ η καρπόκαψα της µηλιάς το 100%. Το Σχήµα 1 δείχνει παραστατικά την αποµείωση της παραγωγής που κάνουν οι τρεις κύριες οµάδες παράσιτων σε πέντε σηµαντικές καλλιέργειες. Συµπερασµατικά λοιπόν, σε πολλές περιπτώσεις η καταπολέµηση των παρασίτων θα πρέπει να είναι συµφέρουσα συγκριτικά µε το µέγεθος της παραγωγής που αυτά θα καταστρέψουν αν δεν καταπολεµηθούν.
1