Κεφάλαιο 2 Παρασιτοκτόνος ενέργεια των φυτοφαρµάκων 2.1. ∆ιείσδυση των φυτοφαρµάκων σε ζωικούς και φυτικούς οργανισµούς Για να εκδηλωθεί η δράση των φυτοφαρµάκων στα παράσιτα των φυτών, µέλη του ζωικού ή του φυτικού βασιλείου, είναι απαραίτητο να εισέλθουν τα φυτοφάρµακα στο σώµα τους. Ζωικοί οργανισµοί (έντοµα, ακάρεα κ.α.). διακρίνονται τρεις διαφορετικές οδοί εισόδου: -
από το πεπτικό σύστηµα (φάρµακα στοµάχου), µε λήψη από το στόµα (per os)
-
από το αναπνευστικό σύστηµα (φάρµακα αναπνοής) και
-
από την cuticula (φάρµακα επαφής).
Φάρµακα στοµάχου είναι κυρίως, ενώσεις αρσενικού, φθορίου και χαλκού, καθώς και αλκαλοειδή φυσικής προέλευσης (derris dust κ.α.). Τα φάρµακα αναπνοής χαρακτηρίζονται από πολύ υψηλή τάση ατµών και είναι συχνά γνωστά σαν καπνογόνα. Τα φάρµακα επαφής µπορούν να εισέλθουν στο σώµα του οργανισµού είτε από την απ’ ευθείας εφαρµογή του φαρµάκου πάνω στον οργανισµό είτε κατά τη µετακίνηση του οργανισµού πάνω σε επιφάνειες όπου έχει εφαρµοστεί το φυτοφάρµακο (π.χ. οργανοφωσφορικά, χλωριωµένα). Πάντως ο παραπάνω διαχωρισµός των φυτοφαρµάκων είναι τελείως συµβατικός και ατελής εφ’ όσον πολλά φάρµακα εισέρχονται στο σώµα εντόµων από περισσότερες από µία οδούς, π.χ. τα οργανοφωσφορικά εντοµοκτόνα που δρουν κυρίως µε επαφή αλλά και από το στοµάχι, και µερικά µε την αναπνοή. Η ευαισθησία των εντόµων και ακάρεων στα φυτοφάρµακα είναι κατά κανόνα µεγαλύτερη από ότι των ανώτερων ζώων. Αυτό οφείλεται κατά ένα µεγάλο µέρος στη µεγαλύτερη ποσοτικά είσοδο φυτοφαρµάκων στο σώµα των αρθρόποδων αυτών συγκριτικά µε το ζων βάρος των. Το γεγονός αυτό οφείλεται κυρίως: - στη µεγάλη αναλογία επιφάνεια/µάζα των αρθρόποδων - στην εντατικότερη διατροφή τους και - στην εντονότερη αναπνοή εξαιτίας του εντονότερου µεταβολισµού τους. Τα κύρια εµπόδια για την είσοδο φυτοφαρµάκων στο σώµα των εντόµων και ακάρεων είναι: -
Κηρώδεις ουσίες που εκκρίνουν µερικά έντοµα όπως οι αφίδες και τα κοκκοειδή.
1