Κεφάλαιο 8 Ολοκληρωµένη Αντιµετώπιση των Φυτοπαράσιτων Παρά τα µειονεκτήµατα της χηµικής καταπολέµησης των φυτοπαράσιτων και τις αρνητικές επιπτώσεις της στα αγροοικοσυστήµατα, αλλά και στο περιβάλλον γενικότερα, και παρά τα ενθαρρυντικά επιτεύγµατα των ερευνητικών φορέων στην προσπάθεια εξεύρεσης εναλλακτικών µεθόδων φυτοπροστασίας χωρίς παρενέργειες, τα φυτοφάρµακα συνεχίζουν να διαδραµατίζουν το σηµαντικότερο ρόλο στην προστασία της φυτικής παραγωγής, ενώ αναγνωρίζεται διεθνώς η ανάγκη συνέχισης της ευρείας χρησιµοποίησής τους. Αυτό φαίνεται αναπόφευκτο για το παρόν και, τουλάχιστον, το άµεσο µέλλον εξαιτίας των αυξανόµενων επισιτιστικών αναγκών του πληθυσµού της γης και των υψηλών απαιτήσεων του σύγχρονου καταναλωτή, για την ικανοποίηση των οποίων η χηµική καταπολέµηση είναι η πιο άµεσα αποτελεσµατική µέθοδος προστασίας της γεωργικής παραγωγής στο µέγιστο ποσοστό των περιπτώσεων. Έτσι σήµερα στην επιστήµη της φυτοπροστασίας γίνεται συνεχής προσπάθεια προς δύο κατευθύνσεις: - Την αποτελεσµατική χρήση των φυτοφαρµάκων µε την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των διαθέσιµων εναλλακτικών µεθόδων φυτοπροστασίας και µε τις ελάχιστες παρενέργειες των φυτοφαρµάκων στον άνθρωπο (καλλιεργητή, καταναλωτή), στο αγροοικοσύστηµα και στο περιβάλλον γενικότερα και - Την έρευνα για εύρεση εναλλακτικών µεθόδων φυτοπροστασίας µε σκοπό της σταδιακή αντικατάσταση των φυτοφαρµάκων για ένα οικονοµικά και οικολογικά αποδεκτό αποτέλεσµα. Με το σκεπτικό αυτό η έννοια της καταπολέµησης εχθρών και ασθενειών των φυτών παίρνει ευρύτερες διαστάσεις. Η µέθοδος της καταπολέµησης ασφαλείας ή θεραπείας, της εφαρµογής δηλαδή ενός ή περισσοτέρων φυτοφαρµάκων εναντίον ενός µεµονωµένου φυτοπαράσιτου για την πρόληψη ή την καταστολή της προσβολής του, δεν θεωρείται πια επιστηµονικά σωστή µολονότι συνεχίζει ακόµα να έχει πλατειά εφαρµογή στην πράξη της φυτοπροστασίας. Με τα σηµερινά δεδοµένα και απαιτήσεις επιβάλλεται για κάθε αγροοικοσύστηµα να υπάρχει µια νέα στρατηγική για την αντιµετώπιση των εχθρών και ασθενειών των καλλιεργούµενων φυτών συνολικά µε µια συντονισµένη, πολυδιάστατη και ορθολογικά προγραµµατισµένη µεθοδολογία, γνωστή σαν Ολοκληρωµένη Αντιµετώπιση (ή Ολοκληρωµένη ∆ιαχείριση) των Φυτοπαράσιτων (Integrated Pest Management, IPM). Για την κατάστρωση και εφαρµογή µιας τέτοιας µεθοδολογίας σε δεδοµένο αγροοικοσύστηµα είναι απαραίτητο να µελετηθούν οι οικολογικοί παράγοντες, η καλλιεργητική τεχνική, οι ιδιότητες των καλλιεργούµενων φυτών και των εχθρών τους (βλέπε Σχήµα 2), καθώς και το σύνολο των µεθόδων αντιµετώπισης των εχθρών αυτών (βλέπε 1. Γενικές έννοιες) που είναι τεχνικά και οικονοµικά εφικτές ώστε όλοι οι χειρισµοί
1