kunstwerk Lino Hellings foto Remco Verveer
18 februari t/m 26 mei 2013
CO-OP Wapke Feenstra Lino Hellings Hieke Pars Martin en Inge Riebeek William Speakman
www.cbkdrenthe.nl
CO-OP De tentoonstelling CO-OP gaat over kunstprojecten waarin de samenwerking tussen kunstenaar en publiek centraal staat. CO-OP slaat een brug tussen kunstenaar en de samenleving. Waar de kunstenaar voorheen werd gezien als iemand die kunst mocht maken, maar in dat proces weinig rekenschap hoefde af te leggen aan de wereld om hem heen, wordt van de kunstenaar nu verwacht dat hij juist wel de dialoog aangaat met de buitenwereld, met de maatschappij, en dus ook het publiek. De titel CO-OP is afgeleid van het woord coĂśperatie dat samenwerking betekent. De plaatsen waar mensen wonen, werken en leven en de verhalen en dromen van deze mensen, vormen de aanleiding voor menig kunstenaar om met hen samen een kunstproject aan te gaan. De inhoud van de kunstprojecten die te zien zijn in CO-OP is bepaald door deze deelnemers zelf, het komt uit hun hart en hun buik. De kunstenaar bedenkt daarbij de vorm en regisseert het eindproduct. Niet per se om de sociale samenhang in de buurt te versterken of de wijk te verbeteren. De kunstenaar wil vooral met zijn kunstproject in gesprek gaan met de deelnemers en reflecteren op hun ideeĂŤn en hun leefsituatie. Het proces van begin tot eindproduct ligt meestal niet vast, maar groeit door de contacten en activiteiten met de betrokkenen. Het uiteindelijke kunstproduct verbeeldt de verhalen en draagt de acties uit van de deelnemers. Maar de kunstenaar blijft dankzij zijn of haar artistieke deskundigheid verantwoordelijk voor de bijzondere kwaliteit van het eindproduct of kunstwerk. CO-OP laat de werkwijze en de resultaten zien van dergelijke samenwerkingsprojecten. In de afgelopen jaren hebben verschillende kunstenaars op diverse plekken in Drenthe op deze wijze kunstprojecten gerealiseerd. Andere zullen nog worden uitgevoerd. Omdat dit soort projecten vaak op lokaal niveau plaatsvinden, brengt het CBK een aantal ervan onder de aandacht van een breder publiek. Ook nodigen wij het publiek uit zelf deel te nemen aan enkele projecten of activiteiten. In de tentoonstelling is werk te zien van Martin en Inge Riebeek, Lino Hellings, Wapke Feenstra, William Speakman en Hieke Pars. Stuk voor stuk laten zij deelnemers in hun kunstprojecten op een andere manier naar hun eigen regio kijken. Zij verrijken het beeld dat mensen hebben
van een plek, hun woonomgeving of een landschap en toveren verhalen en geschiedenissen tevoorschijn. Hieke Pars en Martin en Inge Riebeek gebruiken theatrale middelen om verlangens van bewoners te laten zien. Lino Hellings grijpt de werkelijkheid aan en laat mensen bewust hun dagelijkse omgeving ervaren. Wapke Feenstra werkt als conceptuele kunstenaar vanuit het platteland en de gebruikers en bewoners. William Speakman bouwt letterlijk vanuit associaties die hij heeft met objecten. In de tentoonstelling is te zien hoe deze kunstprojecten tastbare werken worden in de openbare ruimte van Drenthe of in sommige gevallen een videoproductie. Het CBK wil gedurende CO-OP ook een dynamisch podium zijn voor projecten waarbij het publiek betrokken wordt. William Speakman bouwt de installatie ‘Paint Station’ samen met kinderen en jongeren. Lino Hellings zal gedurende de tentoonstellingsperiode in het project ‘Hartritme Assen’ met het publiek werken aan een nieuwsproject in het hart van Assen. Een aantal educatieve projecten wordt uitgevoerd met kinderen en jongeren in en rond het CBK, de Nieuwe Kolk, Assen en met diverse scholen in Drenthe. De redactieruimte is het kloppend hart van de tentoonstelling. Hier zijn de resultaten van verschillende activiteiten en projecten van CO-OP te zien. U kunt de ontwikkelingen volgen op www.cbkdrenthe.nl
Locatie en openingstijden: De Nieuwe Kolk, Weiersstraat 1, Assen Dinsdag t/m vrijdag 13:00 – 17:00 uur Zaterdag van 13:00 – 16:00 uur
Wapke Feenstra
1
Lino Hellings
3
Hieke Pars
5
Martin en Inge Riebeek William Speakman
7
9
William Speakman
In de beelden van William Speakman worden de verwachtingspatronen en zintuigen van de bezoeker vaak geprikkeld door hun associatieve vorm, geluid of geur. Speakman bouwt installaties of testruimtes zoals hij ze noemt. Deze kunnen door het publiek gebruikt worden, de ene keer als zaaghok, duikcabine of stoomkamer een andere keer als tomatenof hennepkwekerij. Zijn installaties zijn gericht op het onderzoeken en het gebruik van die ruimte waardoor bezoekers actief deel worden van zijn kunstwerken. Paint Station, speciaal gemaakt voor CO-OP, is zo’n eigenzinnig object waarvan de constructie drager wordt van gekleurde balken die door kinderen en jongeren in de verfgoten worden geschilderd. In de tentoonstellingsperiode verandert deze kleurenwerkplaats daarom voortdurend voor het oog van de bezoeker. Gekleurde vlakken en ledlicht versterken de beleving van Paint Station. Ook in de openbare ruimte bouwt Speakman onorthodoxe objecten die de werkelijkheid vaak tarten.
Country Lodge Schipborg Speakman bouwde het arthouse ‘Country Lodge’ op vakantiepark Mússarindill in Schipborg. Ook hier is de nauwgezette, ambachtelijke bouw kenmerkend voor het werk van deze kunstenaar. Het vakantiehuisje dat hij maakte op verzoek van de Stichting Arthouses is geïnspireerd op de lodge die Speakmans grootouders hadden in Schotland, waar hij als kind veel logeerde. Organische vormen zijn in het uiteindelijke ontwerp terug te vinden: de ramen en deuren zijn nergens vierkant of rechthoekig. Zelfs de zinken dakbedekking lijkt alsof deze gekneed is over de houtconstructie van het dak. Constructie, wanden en vloeren zijn allemaal van hetzelfde hout gemaakt. Daarmee heeft hij optimaal gebruik gemaakt van de sfeer van de omgeving: het huisje, dat bijna de sprookjesachtige vorm van een grote paddenstoel heeft gekregen, is daar een natuurlijk onderdeel van geworden.
1
Voor meer informatie over William Speakman: www.williamspeakman.com
installatie ‘Paint Station’, hout, verf, ledlicht, 2013
Country Lodge, exterieur en interieur hout, dak zink, 2008
Lino Hellings
Lino Hellings is zowel sociologe als kunstenaar en heeft een goed oog voor de manier waarop mensen dingen maken, samenwerken en gebruiken. In haar kunstprojecten voert ze mensen mee in dat kijken naar hun eigen alledaagse dingen, momenten en omgeving. Het kijken vertaalt zich daarbij in teksten, foto’s en video, soms narratief, soms documentair.
kunstwerk Gemeentewerken 2e Exloermond : In Tweede Exloërmond werden in 2003 de brandweer en de milieudienst samen in een nieuw gebouw ondergebracht. Hellings wilde vorm geven aan dit proces van transformatie waarbij twee oude gemeentewerven, een stortplaats en een brandweergarage verdwenen. Zij volgde de brandweermannen, veegmachinechauffeurs, medewerkers van de rioolreiniging en de putzuigersploeg. Op basis van die verkenningen organiseerde ze fotosessies waarin de gemeentewerkers als fotomodel optraden in hun eigen werkomgeving. Het resultaat: glass visuals opgenomen in de ramen van het nieuwe gebouw. En panoramafoto’s in lichtbakken die medewerkers in de verdwijnende buitenruimtes en hun voormalige kantines tonen. Als onderdeel van haar project hield Hellings een digitaal dagboek bij met teksten en foto’s. Zo konden alle betrokkenen haar werkproces continu volgen.
Hartritme Assen Lino Hellings werkt tijdens CO-OP aan het project ‘Hartritme Assen’ samen met een doorsnee groep Assenaren die nieuws verzamelen in en over het hart van hun stad. Geen nieuws zoals we gewend zijn in de dagelijkse kranten, maar nieuws vanuit de ogen en het hart van direct betrokkenen. Buitenstaanders krijgen toegang tot het resultaat en kunnen er op reageren via de website van het CBK. Het gaat om beelden en feiten die de deelnemers lopend op straat vinden, verzamelen en vastleggen in woorden en foto’s. Met camera’s onderzoekt het collectief gedurende twee weken de kamers en de ritmes van het hart van Assen.
3
Meer informatie over Lino Hellings: www.linohell.nl, www.papaplatform.com en www.merrynomad.org
‘verhuizen’, glassvisuals, cibachromes in glas, 2004
‘verhuizen’ panoramafoto’s in lichtbakken, 2004
Martin en Inge Riebeek
Martin en Inge Riebeek maken videoportretten en installaties die een emotionele lading hebben door de persoonlijke verhalen van de geportretteerden.
De intrede van de koning van Meppel Voor hun video ‘De intrede van de koning in Meppel’ lieten Martin en Inge Riebeek zich inspireren door de wandschildering die kunstenares Stien Eelsingh in 1957 maakte met kinderen van kleuterschool ‘De Duiventil’ in Haveltermade. Je ziet een bonte stoet met daarin een koets met de koning en de koningin, een haas, een hond en een vogel, mensen op paarden en een meisje.Voortbordurend op deze muurschildering stelden de Riebeeks voor om een verhalende film te maken waarin bewoners zelf een centrale rol spelen. Zij gingen met bewoners in gesprek over hun dagelijkse bestaan, het leven in de wijk en de dromen en wensen die ze hadden voor hun buurt. Daarmee maakten zij een script voor een videofilm waarin bewoners van Haveltermade in een surrealistische, sprookjesachtige optocht hun verhalen over hun buurt verbeelden. De ‘acteurs’ in de film, waaronder de burgemeester van Meppel, spelen een koning, koningin, koetsiers, prinsessen, ridders, een haas en een vogel. Het meisje uit de muurschildering is de protagoniste uit de film. Zij droomt van haar vertrek naar de grote stad, waar ze haar horizon zal verruimen en haar droomprins gaat ontmoeten.
‘Echo Hoogeveen’ In het culturele jaar 2007 werd in de entree van het station Hoogeveen het videokunstwerk ‘Echo Hoogeveen’ gerealiseerd. Het kunstwerk bestaat uit videoportretten van Hoogeveeners die hun persoonlijke verhalen vertellen in de vorm van een verhaal, boekfragment, een song of rap. Verhalen over het onderweg zijn en het verlangen naar een nieuwe horizon. Bij deze verhalen werden videoclips gemaakt door de Videoclub Spotlight die door de toeschouwer via een sensor geactiveerd konden worden. 5
Meer informatie over Martin en Inge Riebeek: www.martinriebeek.nl
‘De intrede van de koning van Meppel’, videofilm, 2009
‘Echo Hoogeveen’ , videofilm, 2007
Hieke Pars
Hieke Pars zoomt in haar werk graag in op details en kleine (dagelijkse) handelingen,gedachten en dromen van mensen. Hiermee brengt zij complexe maatschappelijke processen van gemeenschappen op beeldende wijze terug naar een menselijk niveau.
Acte de Présence Het is een wonderlijk tafereel: een klaslokaal waarin een kind op een pony de klas betovert, een ander kind een leeuwenpak aanheeft en een leerkracht een dierenmasker draagt. De foto waarop deze scène staat afgebeeld maakt deel uit van het kunstproject dat Hieke Pars uitvoerde samen met Plaatselijk Belang en de dorpsvereniging van Barger-Oosterveen. De initiatiefnemers wilden kunst op een openbare plek: daar waar de openbare basisschool en buurthuis De Dobbe samenkomen. School en buurthuis zijn immers sterke verbindende elementen in een gemeenschap van 350 inwoners. Haar werkzaamheden in Barger-Oosterveen resulteerden in het kunstwerk ‘Acte de Présence’. Pars fotografeerde in de klassen van de school en sprak met kinderen en leerkrachten. Op twee grote geëmailleerde fotoborden liet ze een geënsceneerde foto zeefdrukken waar kinderen, de meester en een plaatselijk ponypaardje hun fantasierollen speelden. Fantasie en werkelijkheid mengen zich. De blinde muur van de school koos Hieke Pars tot drager voor het hierboven beschreven doorkijkje in een onalledaagse klas.Twee lettertekens die aan de borden aangehecht zitten lopen door in de foto’s. Ze zijn geïnspireerd op letters die jonge kinderen uit de door haar bezochte klassen in hun taalschrift hadden getekend. Pars volgde ook diverse verenigingsactiviteiten in het buurthuis De Klobbestoek: van darten tot line dancing. Dat resulteerde in een fotostilleven met wedstrijdbekers, op de kopse wand van het buurthuis. De bekers op de foto komen uit de bekerkast van het clubhuis. Ze staan symbool voor het actieve verenigingsleven van Barger-Oosterveen.
7
Meer informatie over Hieke Pars: www.hiekepars.nl
‘Acte de Présence’, foto, houten letters, 2007
‘Acte de Présence’ foto, 2007
Wapke Feenstra
Wapke Feenstra werkt vaak op het platteland. Niet om het platteland te romantiseren, ze wil ons beeld juist open breken en ruimte maken voor nieuwe zichtlijnen. Aan de hand van eigen observaties, sporenonderzoek, grondboringen, persoonlijke verhalen van bewoners, lokale kennis, gesprekken en foto’s brengt zij hun gebied in kaart. Feenstra zet dan multimedia in om de verhalen terug te kunnen brengen naar het publiek. Wapke Feenstra is één van de oprichters van het kunstinitiatief myvillages.org en maakt kunstprojecten over duurzaamheid, het dorpse leven en de agrarische sector.
Bewegend landschap 2009 - 2011 In dit meerjarenproject staat het verander(en)de landschap in Belgisch Limburg centraal. In Genk zijn de kolenmijnen dicht en is de kolengruis nu begroeid met gras of bomen.Verderop worden appelen en aardappelen verbouwd, schapen gehouden en grondstoffen als grind en zand gewonnen. Feenstra documenteerde door middel van foto`s de mensen en de bewerkingen van het land. Daarnaast tekende ze de geologische veranderingen op in animaties en toont daarmee de plaatselijke veranderingen in miljarden jaren en zet dat naast haar fotoseries uit 2010.
Bibliobox myvillages.org 2005 - 2013 Wapke Feenstra heeft een mobiel en groeiend archief gemaakt, het is een transportkist die met de documentatie van nu ruim honderd kunstprojecten over het platteland reist. Alle projecten in de box vonden ook op het platteland plaats en zijn gemaakt met medewerking van de bewoners. Kunstenaars en instellingen doneerden boeken en films. De Bibliobox is uitklapbaar en heeft alleen een stekker, een tafel en geïnteresseerd publiek nodig. De box bezocht meer dan 40 locaties, soms maanden en soms een avond. De reis naar Australië duurde het langst; ruim een jaar. In 2012 is er een echte kopie gemaakt door een Tsjechische timmerman, nu is er weer ruimte voor nieuwe projecten. De box ontvangt graag voorstellen uit Drenthe. 9
Meer informatie over Wapke Feenstra: www.wapke.nl en www.myvillages.org
bibliobox 2005 - 2013(myvillages.org)
bloesem ‘Moving Landscape’ foto-mediawerk, 2011 (FLACC Genk)
Colofon Š 2013 CBK Drenthe Met dank aan : De kunstenaars in de tentoonstelling: Wapke Feenstra, Lino Hellings, Hieke Pars, Martin en Inge Riebeek, William Speakman medewerkers van Gemeentewerken Borger-Odoorn kindercircus Okidoki Meppel Deze tentoonstelling is een productie van het CBK Drenthe Monica Boekholt (concept) Toos Arends, Judith Spijksma, Lennard Dost (ondersteuning concept en productie) Edwin van Splunter (technische uitvoering) Weiersstraat 1 postbus 174 9400 AD Assen 0880128000 info@cbkdrenthe.nl De tentoonstelling en activiteiten zijn mede mogelijk gemaakt door : gemeenten AA en Hunze, Assen, Borger-Odoorn, Coevorden, De Wolden, Emmen, Hoogeveen, Meppel, Midden- Drenthe, Noordenveld, Tynaarlo, Westerveld, provincie Drenthe, Prins Bernhard Cultuurfonds, Albino Fonds, SNS Reaal Fonds, JM Fonds. ontwerp boekje: Rocket Industries druk en binder: het Grafisch Huis betreft: oplage: 5000 omvang: 16 pagina’s papier: wit 80 grs/m2 formaat: 10,5 x 14,85
De tentoonstelling is tot stand gekomen dankzij de steun van: Provincie Drenthe, alle Drentse gemeenten, SNS Reaal Fonds, Stichting Albino, JM Fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds
Gedurende de tentoonstellingsperiode worden diverse educatieve projecten, lezingen en rondleidingen georganiseerd.Voor een overzicht van het programma en intekening zie onze website : www.cbkdrenthe.nl onder CO-OP.