Jaargang 24 | nummer 5 | 2017
VAKBLAD VOOR
PROJECTMANAGEMENT
A M E H T rende
ande r e v e D de n a v l o r ger a n a m t Projec
2 november 2017 IPMA Jaarcongres Spant! in Bussum
Wie zijn de
keynote sprekers?
Hoe word je
een succesvol agile leader?
www.ipma.nl Projectie 5-2017
1
menteren is daarmee een kunde die je niet kan missen.
Management ofActivation ChangeMasterclass: Activeren met onze Change
er ben je op zoek om je veranderkunde te verbeteren.
van en rijke online leeromgeving train je in deze masterclass uiste veranderaanpak, het afstemmen met de sponsor, Verandering
ng te benoemen, de cultuur in te schatten, de veranderverandering komt niet vanzelf. Het is len, de verandercommunicatieResultaatgerichte in te richten, de effectivieen samenspel van mensen, inzichten en instrumenten. n en te werken aan jezelf als “Change Enabler”. is daarmee een kunde die je Verandering implementeren
Activeren van Verandering niet kan missen.
Alsmodules professional die ben je op gehele zoek om je veranderkunde an de hand van 18 interactieve het te verbeteren. Dat kan met onze Change Activation m van activeren van verandering afdekken: Masterclass Resultaatgerichte verandering komt niet vanzelf. Ondersteund een rijke online leeromgeving train je in Het is CAM een samenspel van met mensen, inzichten en instrumenten <afbeelding Topics> deze masterclass het kiezen van de juiste veranderaanpak, Verandering implementeren is daarmee een kunde die je niet het afstemmen met de sponsor, de veranderuitdaging te kan m benoemen, de cultuur in te schatten, de verandergereedheid te
uiten aan bij een scala veranderaanpakken en -modellen bepalen, de verandercommunicatie in te richten, de effectiviteit Als projectmanager ben je op zoek om je veranderkunde te meten en te werken aan jezelf als “Change Enabler”. te verbe ronder Kotter, Agile, Bridges en ADKAR. Dat kan met onze Dit doenChange we met vanActivation 20 interactieve Masterclass: modules die het spectrum van activeren van verandering afdekken: et meer dan 40 instrumenten gehele (methodes en technieken) De onderwerpen sluiten kan toepassen. e je direct in je praktijk Ondersteund met een rijke online leeromgeving train je in deze mas aan bij een scala van veranderaanpakken het kiezen van de juiste veranderaanpak, het afstemmen met de sp waaronder<QR Kotter, Code> Agile, deBridges veranderuitdaging te benoemen, de cultuur in te schatten, de ve en ADKAR. gereedheid te bepalen, de verandercommunicatie in te richten, de e Je maakt kennis met teit te meten te werken meer dan 50 instrumenten voor meer opleidingen en en informatie op:aan jezelf als “Change Enabler”.
(methodes en technieken) die je direct in je praktijk kan www.managementofchange.nl/cam Dit doen we met aan de hand van toepassen.
18 interactieve modules die het ontact op als je vragen hebtvan of maatwerk spectrum activeren wilt. van verandering afdekken:
<afbeelding CAM Topics> Management of Change Coöperatie UA
888 3600 info@managementofchange.nl Kijk voor meer opleidingen en informatie op: De onderwerpen sluiten aan bij een scala veranderaanpakken en -m www.managementofchange.nl/cam waaronder Kotter, Bridges ADKAR. Neem contact Agile, op als je vragen hebt ofen maatwerk wilt. Management of Change Coöperatie UA 035 888 3600 meer dan 40info@managementofchange.nl instrumenten (methodes
2
Jer maakt kennis met die je direct in je praktijk kan toepassen. Projectie 5-2017
en tech
Inhoud
07 08 14
5 vragen aan IPMA-NL bestuurslid Jozina Tol, verantwoordelijk voor de portefeuille Business Partners.
IPMA Jaarcongres 2017 Op 2 november aanstaande vindt de 32e editie van het IPMA Jaarcongres plaats met als thema: Projectification of Societies: de Veranderende Rol van de Projectmanager.
Interview Interview met drs.ir Jeroen van der Veer, oud-topman bij Royal Dutch Shell.
En verder 05
VOORWOORD & COLOFON
23
OPROEP
06
KORT
24
YOUNG ONES
18
ACHTERGROND
26
COLUMN
Projectie 5-2017
3
4
Projectie 5-2017
voorwoord
Colofon Projectie is een uitgave van Romeo Delta in opdracht van IPMA-NL en verschijnt 6x per jaar. Aanleveren kopij projectie@ipma.nl
Exponentieel, klaar voor de storm?
Advertenties Romeo Delta, René Doppen, (0544) 35 22 35, rene@romeodelta.nl, www.romeodelta.nl
Medio augustus vond de jaarlijkse wereldconferentie van de Singularity Universiteit (SU) - een wereldwijde denktank - plaats in San Francisco. Deze SU draagt de visie uit dat sprake is van een exponentiële groei in een aantal sectoren: artificial intelligence, biotech, neurowetenschappen en nanotech. Door sectoroverstijgend met deze exponentiële trends en ontwikkelingen aan de gang te gaan, wil de SU wereldwijd ondernemers, bestuurders, managers en specialisten inspireren tot nadenken (of beter: voordenken) over de impact van exponentiële groei en de wijze waarop daarop kan worden ingespeeld.
Ledenadministratie ledenadministratie@ipma.nl, (0342) 41 62 34 Abonnement afsluiten rene@romeodelta.nl Commissie Bezwaren Gedragscode Piet Blanksma Uitgever Romeo Delta, René Doppen, (0544) 35 22 35, rene@romeodelta.nl, www.romeodelta.nl
Deze keer stond ‘onzekerheid’ centraal. Wereldwijde onzekerheid over werk, over onderwijs, over de politiek en democratie, over energie, het milieu en klimaat, kortom over alles wat ons raakt. Nu en in de toekomst. En dan vooral inzoomend op de vraag waar deze onzekerheid vandaan komt. Het lijkt niet de globalisering of digitalisering op zichzelf te zijn, maar veeleer de ongekende en almaar toenemende snelheid en onverwachtheid waarmee deze ontwikkelingen op ons afkomen. Sneller dan ooit: alomvattend en exponentieel!
Redactieraad Prof.dr. Hans Bakker, h.l.m.bakker@tudelft.nl Mimoun El Ouarti, mimoun.elouarti@xs4all.nl Hans Fredriksz, hans.fredriksz@ipma.nl Constant Gras, concom@upcmail.nl Nassir Mahbubi, smn.mahbubi@gmail.com Jolanda Koopman, projectie@ipma.nl
Een van de conclusies die door de SU werd getrokken is dat een zeer belangrijke, als niet de belangrijkste maatschappelijke verandering zit in de aard van het werk en – daarmee – de omvang van de werkgelegenheid. Door nieuwe technologieën verdwijnen veel banen, en ontstaan tegelijkertijd nieuwe banen, die vanwege de exponentiële veranderingen eveneens binnen afzienbare termijn weer gaan verdwijnen. De hierdoor dreigende hoge werkeloosheid kan – en zal als er niets gebeurt – tot grote maatschappelijke onrust gaan leiden. Tenzij er iets gebeurt dus. En daar is in San Francisco een (aanzet tot) een scenario gedaan: Dat begint met gepersonaliseerd onderwijs, wordt vervolgd met levenslang leren, en gaat betekenen dat de dienstverlening de belangrijkste branche qua werkgelegenheid gaat worden. Dat zal in toenemende mate gaan gebeuren in de vorm van ‘aangenomen werk’ als freelancer.
Vormgeving Chris Nijhof, Romeo Delta Communitymanagement Signum Marketing, Arie van Loopik, avanloopik@signummarketing.nl ISSN: 1570-9655 Dit vakblad is uitsluitend gericht op vakbeoefenaren en anderen die op grond van hun professie belang hebben bij de in dit blad gepubliceerde vakinformatie. Sinds 2011 is er een gewijzigde abonnementenwet van kracht voor consumenten. Deze is niet van toepassing voor abonnementen op vakinformatie, die uit hoofde van beroep of bedrijf zijn aangegaan.
Nu hoor ik u vragen: “maar wat heeft dat nu met ons vak te maken”? Welnu, dat zien we terug in het volgende toekomstbeeld zoals dat door de deelnemers aan de SU Global Summit werd geschetst: een organisatie heeft een probleem of ziet een kans, en zet daar een tijdelijk team van experts op. Gespecialiseerde professionals met een grote verantwoordelijkheid, in een zelforganiserend team, werkend binnen door de organisatie gestelde kaders. Na afronding van de job wordt het team ontbonden en de professionals gaan door naar een volgend project. Want daar hebben we het over, en daar ligt de link met ons vak. In toenemende mate zullen werkzaamheden als project worden aangepakt. Zowel veranderingen en verbeteringen, als de uitvoering van ‘lopende werkzaamheden’. Het onderscheid tussen lijnen projectorganisatie zal meer en meer vervagen.
© IPMA-NL Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder schriftelijke toestemming vooraf van de uitgever. 
Business partners
Daar past ook bij dat medewerkers meer dan nu ‘van de balans’ gaan: tijdelijke samenwerkingsverbanden, soms ‘solo’, thuiswerkend of op locatie, waar nodig mogelijk gemaakt door moderne technologieën.
Kennispartner
World leading publisher
Fred Bons, Voorzitter IPMA-NL
of Standards, Best Practices & Methods
€16,91 incl. BTW
En vanzelfsprekend zal een oplossing gevonden moeten worden voor de nu reeds bestaande nadelen van deze flexibilisering: kwetsbaarheid van individuen, inkomenszekerheid, verbondenheid. En daar zal onze beroepsgroep mee aan de slag gaan. Invulling geven aan de toekomst van onze professie!
ISBN: 978 90 8753 720 3 Auteur: Gunther Verheyen
Projectie 5-2017
5
Kort
Council of Delegates Communique Astana/Kazakhstan The International Project Management Association (IPMA) is a federation of 68 member nations. IPMA’s Council of Delegates has discussed during its meeting in September in Astana/Kazakhstan the importance of sustainability for projects, project managers and the project management profession at large. IPMA provides guidance through its three global standards IPMA ICB®, IPMA OCB®, IPMA PEB® and will continue promoting competences throughout society to enable a world in which all projects succeed. This communique has been released concurrently by all 68 member associations of IPMA. Member associations of IPMA in Astana
Emile van Duren gecertificeerd voor IPMA-A portfolio- én programmamanagement Luitenant-generaal ir. Emile C.G.J. van Duren is wereldwijd de eerste persoon die zich heeft gecertificeerd voor IPMA-A Portfoliomanagement. Een certificering op IPMA-A niveau gebeurt niet vaak. Extra bijzonder is dat hij is gecertificeerd voor twee domeinen tegelijk: portfoliomanagement en programmamanagement. Portfoliomanagement
Hercertificeren op meer domeinen
Sinds de lancering van de ICB4 – de Individual
Emile van Duren heeft zich bij zijn hercertificering van
Competence Baseline – is het mogelijk om te certificeren
programmamanagement IPMA-A gelijk gecertificeerd
op programmamanagement en portfoliomanagement.
voor portfoliomanagement op hetzelfde niveau. Het is
Nederland was al het enige land met een certificering op
sinds de lancering van ICB4 namelijk ook mogelijk om
programmamanagement op niveau B. Voor niveau B en A is
te hercertificeren op meerdere domeinen. Iemand die is
het nu mogelijk om te certificeren als project-, programma-
gecertificeerd voor IPMA-A programmamanagement kan nu
en portfoliomanager.
hercertificeren op IPMA-A portfoliomanagement. Hiervoor dient men wel extra ervaringsuren aan te tonen, deze tellen niet mee voor beide domeinen. Emile van Duren is hiermee de eerste gecertificeerde op zowel programmamanagement als portfoliomanagement op IPMA-A niveau. Emile van Duren kreeg zijn twee certificaten uitgereikt uit handen van Joop Schefferlie, directeur IPMA Certificering B.V. Sinds juli 2016 is Emile van Duren Commandant van het Commando Dienstencentra in de rang van luitenantgeneraal. Hij was onder meer projectleider van het JSFproject waarvoor hij in 2007 IPMA-A gecertificeerd is. Voor
Directeur IPMA Certificering B.V. Joop Schefferlie en Luitenant-generaal ir. Emile C.G.J. van Duren
6
Projectie 5-2017
zijn inspanningen in Afghanistan ontving hij de Amerikaanse bronze star.
5 Vragen aan...
… Jozina Tol Eind vorig jaar vroeg IPMA-NL Jozina Tol toe te treden tot het bestuur om meer business partners aan hét projectmanagement kennisplatform van Nederland te verbinden. Volmondig zei Jozina ja! “Uiteindelijk hopen wij 50 business partners aan ons te verbinden en bij voorkeur uit allerlei branches als zorg, bouw, IT en retail.”
1
Donderdag 2 november is het
principe’: het delen van kennis onder
IPMA Jaarcongres in Bussum. Ben
andere in de vorm van congressen,
je erbij?
parades, certificering en publicaties.
Het IPMA Jaarcongres bezoek ik elk
Hier verkrijgen we input. Daar leren we
jaar met veel plezier, omdat ik het
van en doen we ons voordeel mee.
leuk vind om te horen hoe het bij
Wat is het doel?
om te netwerken en je blikveld te
Uiteindelijk hopen wij 50
verbreden door op de hoogte te zijn
business partners aan ons te
van de nieuwste ontwikkelingen. De
verbinden en bij voorkeur uit allerlei
leukste sessie tijdens een congres
branches als zorg, bouw, IT en retail.
die mij is bijgebleven, werd gegeven
Om een concreet voorbeeld te noemen
op het internationale congres
van een business partner, het contract
in Rotterdam, waarbij het vak
met Microsoft is recentelijk verlengd.
projectmanagement tot uiting werd gebracht door het maken van muziek.
2
4
andere bedrijven gaat. Het is leuk
Jozina Tol
5
Is Business Partners een nieuwe portefeuille in het bestuur van
Je levert een bijdrage aan het IPMA bestuur door meer
IPMA?
business partners aan IPMA-NL te binden. Waarom is
De portefeuille Business Partners bestond al wel, maar
dit zo belangrijk?
het is lastig om hier een goede invulling aan te geven,
IPMA-NL bevindt zich op dit moment in een transitiefase.
omdat bestuursleden bij IPMA-NL zijn betrokken op
Van traditionele branchevereniging waar belangen van
basis van vrijwilligerswerk. Dit betekent dat je overdag
de projectmanager worden behartigd en waar kennis
je werk hebt en je in je vrije tijd business partners aan
op te halen is, naar een kennisplatform waar impact
je moet zien te binden. Het bestuur is tot de conclusie
gecreëerd wordt voor en door projectmanagers. Om
gekomen dat dit niet werkt. Vandaar dat we nu VDH
de beste resultaten te behalen wil IPMA-NL dan ook de
Bestuurszaken aan ons verbonden hebben om dit voor
handen ineenslaan en excelleren door samen te werken
ons op te pakken.
met business partners.
3
Hoe ga je te werk? Om hier een goede invulling aan te geven ben ik begonnen met een aanbestedingstraject. Hier is VDH Bestuurszaken (Romy Blankenspoor) naar voren gekomen om business partners aan IPMA-NL te gaan verbinden. Op dit moment zijn wij samen druk bezig om ons aanbod aan te passen aan de behoefte van onze huidige en toekomstige business partners. Denk hierbij
Vraag aan de lezers Welke business partners willen jullie dat wij aan ons gaan verbinden? Van welke branche zou je meer willen weten? Of weet je een business partner die interesse heeft? Geef je tips aan mij en Romy door via Jozina. Tol@ipma.nl en/of Romy.Blankenspoor@ipma.nl.
onder andere aan het ‘we share, we learn en we benefit Projectie 5-2017
7
IPMA JAARCONGRES 2017 Op 2 november aanstaande vindt de 32e editie van het IPMA Jaarcongres plaats met als thema: Projectification of Societies: de Veranderende Rol van de Projectmanager. In een veranderende wereld blijkt het vakgebied projectmanagement alsmaar uit te breiden en complexer te worden. Aan de andere kant staat de functie van projectmanager ter discussie: wordt deze in een wendbare wereld en met zelfsturende teams overbodig? In ieder geval zal de invulling van de functie veranderen: in plaats van dirigeren en controleren, komt de nadruk op faciliteren en communiceren. Daarom is adaptive projectmanagement belangrijk: hoe blijf je wendbaar, welke competenties zijn daarvoor van belang? En hoe staat dit alles in verhouding tot het streven naar Betere Projecten voor een Betere Wereld?
Wij bieden u: • visies en ontwikkelingen in projectmanagement • inspirerende keynote lezingen • vernieuwende praktijkcases (Good Practices) • praktijkgerichte expertsessies (Better Practices) • verbinding tussen theorie en praktijk (NEXT Practices) • netwerken met vakgenoten • uitgebreide informatiemarkt met stands • boeksigneersessies
Het congres zit boordevol met kennis, inspiratie en contacten
Praktische informatie Vorm: Jaarcongres met centrale expositie Datum en Locatie: donderdag 2 november 2017, congreslocatie Spant! te Bussum Doelgroep: alle project professionals in Nederland: Project-, programma- en portfoliomanagers, opdrachtgevers, adviseurs, onderzoekers, opleiders en trainers Deelnameprijs: € 295,- voor leden van IPMA-NL
€ 395,- voor niet-leden
Verwacht aantal bezoekers: circa 250 Up-to-date programma: www.ipmajaarcongres.nl
8
Projectie 5-2017
Jaarcongres
KEYNOTE SPREKERS Hélène Oosterhuis (Spreker, Trainer en Entertainer op het gebied van persoonlijk leiderschap en verandering) opent de dag met haar visie over hoe je succesvol jezelf kunt zijn in tijden van verandering. De veranderende wereld vereist een andere rol van projectmanagers. Maar hoe anders en hoe doe je dat? Hoe ben je in staat om in een complexe dynamische omgeving richting te geven en aandacht te houden voor de mensen in je team?
Na deze inleiding op persoonlijk leiderschap in tijden van verandering deelt Peter Ruchti (Directeur, draaijer+partners en voormalig Projectdirecteur, WILDLANDS Adventure Zoo) zijn ervaringen in het bouwen van het dierenpark van de toekomst met als doel het creëren van een beleving voor de gast. Peter vertelt wat er nodig is om met alle betrokken partijen zo een uitdagend project te realiseren, uiteraard ook met een doorkijk naar de veranderende rol van de projectmanager hierin. Zien we inderdaad de 5 trends (gezond, sociaal, energie, slim en circulair) waarop we moeten inspelen? Maar met name: hoe doen we dat dan?
’Semco in de Polder’’ heet het boek dat Allard Droste (Professioneel dromer, Ondernemer en Bestseller Auteur) heeft geschreven. In zijn boek laat Allard in alle eenvoud zien hoe het ook anders kan. Met vertrouwen, loslaten en durf kunnen mensen veel meer dan we denken. Op zeer interactieve wijze neemt Allard de mensen tijdens zijn presentatie mee in wat een geweldige mogelijkheden je hebt als je alle vaste structuren uit je bedrijf haalt en de mensen weer in kracht zet. Hierdoor gaat plezier en effectiviteit hand in hand en kunnen alle medewerkers weer medeondernemers worden. Geen presentatie vol theorie en wetenschap, wel vol met anekdotes uit de praktijk hoe het anders kan.
Aan het einde van de dag neemt Leo Bormans u mee op een bijzondere zoektocht naar het de impact van geluk en welbevinden op het werk? Hoe zorg je er als projectmanager voor dat je team ‘geluk’ ervaart op de werkvloer? Bormans ontsluiert het geheim en de kracht van hoop en geluk: in ons eigen leven en voor onze samenleving. Ook in onzekere tijden.
Boeksigneersessies Benieuwd naar de boeken ‘Semco in de Polder’ en ‘Ken je mij?’ Tijdens de pauzes heeft u de mogelijkheid om de boeken van Allard Droste en Hélène Oosterhuis te kopen en direct te laten signeren. <
fotograaf Yann Bertrand
maakbare van geluk en hoop als de motor van verandering. Geluk werkt, is de visie van Leo. Wat is
Projectie 5-2017
9
GOOD PRACTICES Dromen, durven en doen: een digitale transformatie in jouw organisatie? Wil je antwoord op wat een digitale transformatie is? Welke competenties nodig zijn: op het gebied van strategie en structuur en ook persoonlijke Carolien Glasbergen
competenties van (senior) management, medewerkers en burgers spelen een grote
rol. Leiderschap om digitaal te transformeren is ingewikkeld en zeer noodzakelijk. Hoe kan projectmanagement daarbij worden ingezet? Verrijkt met voorbeelden uit de praktijk en een inkijkje hoe UWV zich voorbereidt op de toekomst van projectmanagers. Carolien Glasbergen, Senior ICT Projectmanager, UWV
De maakbare projectmanager: een kwestie van mindset?!
Opening door voorzitter IPMA-NL, Fred Bons
en processen kunde van mensen. Hoe houd je controle
Project excellence awards binnen ASML; de professionalisering van projectmanagement
als dirigeren en controleren niet meer voldoen en je toch
ASML organiseert interne projectmanagement dagen. Het
wordt geacht flexibel in te spelen op incidenten? Een flinke
thema van de vorige editie was: “Paving our path to project
uitdaging ... ons brein houdt immers van controle. Door
excellence”. Voor het eerst werden project excellence
aandacht voor je ‘mindset’ blijf je wendbaar en houd je grip.
awards uitgereikt voor de beste projecten binnen ASML.
In deze workshop onderzoek je jouw mindset en de impact
Door expliciet stil te staan bij de verdiensten van succesvolle
daarvan op jouw projectmanagement.
projecten, ontstaat een bredere kijk op
Monique de Boer en Hulda Möller
het vakgebied. Door de projecten die
Eigenaren Breinbereiders, Veerkracht bij Verandering
vanuit holistisch perspectief het best
Als projectmanager ervaar je regelmatig stress op het behalen van resultaten door beperking van technologie
beoordeeld worden in de schijnwerpers te plaatsen, worden rolmodellen gecreëerd die het professionaliseringstraject een extra impuls geven. Tijdens deze presentatie lichten Sander van Overbeek (PMO ASML) en Ariane Moussault (voormalig programmamanager
Ariane Moussault
ASML) toe hoe deze awards bijdragen aan de professionalisering van projectmanagement binnen ASML. Ariane Moussault, Voormalig Programmamanager Projectmanagement Professionalisering, ASML Sander van Overbeek, Manager PMO Means & Methodes, ASML 10
Projectie 5-2017
Sander van Overbeek
Jaarcongres
BETTER PRACTICES Agile worden zonder te merken Air-France KLM is bezig met een transformatie, waarin digitaliseren een van de speerpunten is. Dit houdt verandering in van traditionele projecten naar de agile manier van , Davor Raic
werken. Het voorbeeldproject had als doel om het uitvoeren van cargo
vervoer op Schiphol door gebruik van handcomputers te realiseren. De overgang naar agile gebeurde geleidelijk door introductie in de praktijk. De rol van projectmanagers als veranderaars was daarin cruciaal. Die ondergingen ook een verandering, waarbij nieuwe vaardigheden en rollen aan het licht kwamen. ` Projectadviseur, Simple and Useful B.V. Davor Raic, Armand ter Schure, Director Information Management, Air France - KLM Cargo
NEXT PRACTICES A project manager’s journey towards agile project management Gegeven de invloed van de projectmanager op projectprestaties en gegeven de huidige veranderingen in het projectmanagement landschap hebben we onderzocht hoe de Marian Bosch-Rekveldt
rol van projectmanager verandert in een agile projectmanagement aanpak ten opzichte van een traditionele projectmanagement aanpak. Na het bestuderen van 10 cases (software
ontwikkelingsprojecten) concluderen we dat veranderingen te verwachten zijn op 5 zogeheten “sensitizing concepts”: 1) De projectmanagement aanpak 2) De harde elementen van de rol van projectmanager 3) De zachte elementen van de rol van projectmanager 4) De veranderende rol van projectmanager 5) De organisatorische context Bovenal benadrukt dit onderzoek het belang van agile en flexibel
Van project naar release; Hoe word je een succesvolle Agile Leader? Graag deel ik het verhaal van hoe wij bij TomTom zijn overgestapt
optreden door de projectmanager, binnen de transitie naar een agile aanpak. Marian Bosch-Rekveldt, Universitair Docent Projectmanagement, Integraal ontwerp en Beheer van Infrastructuur, TU Delft
van waterval projecten naar Agile releases. Wat betekent dit voor de Josette Udo
processen, het gebruik van tools, de teams maar bovenal wat verandert
Perceptieverschillen tussen opdrachtgever en opdrachtnemer
er voor de projectmanager? Hoe ga je mee, wat houd
Bent u een projectleider voor een
je vast en wat verander je bij jezelf om productiviteit te
klant of besteedt u projecten uit aan
verhogen en werknemerstevredenheid te verbeteren.
opdrachtnemers? En hebt u interesse in het
Josette Udo, Release Director Navigatie, TomTom
verbeteren van uw projectresultaat? In dit interactieve programma zullen prof. Arjan van Weele en promovendus Christian van
Jacques Dunselman is de IPMA-NL
verschillen in percepties van opdrachtgever
Projectmanager van het Jaar 2017 –
en opdrachtnemer in de totstandkoming
Goud Award en finalist voor de IPMA
van deze relatie tussen opdrachtgever en
World Project Manager of the Year
opdrachtnemer. Op basis van hun onderzoek
2017 Award. In zijn bijdrage deelt
hebben zij een instrument ontwikkeld dat
Jacques zijn innovatieve agile aanpak
perceptieverschillen inzichtelijk kan maken
der Krift het belang van relatiekwaliteit
Christian van der Krift
in complexe projecten behandelen. Specifiek zullen zij ingaan op de rol van
Arjan van Weele
op programma-niveau en hoe leiderschapskeuzes
voor projectleiders.
een positieve bijdrage aan het teamgevoel - en tot
Christian van der Krift, Eindhoven University
projectresultaat - leiden.
of Technology
Jacques Dunselman, Winnaar Projectmanager van
Arjan van Weele, NEVI Professor Purchasing and Supply
het Jaar 2017 – IPMA Goud Award
Management, Eindhoven University of Technology Projectie 5-2017
<
Jacques Dunselman
Gaan voor goudeigenschappen van een adaptieve projectmanager
11
PROGRAMMA / SCHEMA
08.30
ONTVANGST EN REGISTRATIE
09.15
OPENING - Fred Bons, Voorzitter, IPMA-NL
09.30
KEYNOTE - Succesvol jezelf zijn in tijden van verandering Hélène Oosterhuis, Spreker, Trainer en Entertainer op het gebied van persoonlijk leiderschap en verandering 10.10 KEYNOTE - Van beheersen naar creëren: beheerst creëren Peter Ruchti, Directeur, draaijer+partners en voormalig Projectdirecteur, WILDLANDS Adventure Zoo
10.50 PAUZE EN BEZOEK EXPOSITIE STREAM 1 - Good Practices STREAM 2 - Better Practices STREAM 3 - Next Practices A project manager’s journey 11.30-12.15 Dromen, durven en doen: een Agile worden zonder te merken , towards agile projectmanagement Davor Raic, Projectadviseur, digitale transformatie in jouw Marian Bosch-Rekveldt, UniversiSimple and Useful B.V. organisatie? tair Docent Projectmanagement, Armand ter Schure, Director Carolien Glasbergen, Senior ICT Integraal ontwerp en Beheer van Information Management, Projectmanager, UWV Infrastructuur, TU Delft Air France - KLM Cargo 12.15 13.15- 14.00
LUNCHPAUZE De maakbare projectmanager: een kwestie van mindset?! Monique de Boer en Hulda Möller Eigenaren Breinbereiders, Veerkracht bij Verandering
Van project naar release; Hoe word je een succesvolle Agile Leader? Josette Udo, Release Director Navigatie, TomTom
Perceptieverschillen tussen opdrachtgever en opdrachtnemer Christian van der Krift, Eindhoven University of Technology Arjan van Weele, NEVI Professor Purchasing and Supply Management, Eindhoven University of Technology
14.00-14.10 WISSELPAUZE 14.10 14.55 Project excellence awards binnen Gaan voor Goud - eigenschappen To Be Announced van een adaptieve ASML; de professionalisering van projectmanager projectmanagement Jacques Dunselman, Winnaar Ariane Moussault, Voormalig ProProjectmanager van het Jaar 2017 grammamanager Projectmanage– IPMA Goud Award ment Professionalisering, ASML Sander van Overbeek, Manager PMO Means & Methodes, ASML 14.55 PAUZE 15.30 KEYNOTE - Semco in de Polder Allard Droste, Professioneel dromer, Ondernemer en Bestseller Auteur van het boek ‘Semco in de Polder’ 16.10 KEYNOTE - De Kracht van Geluk Leo Bormans, Auteur en Ambassadeur of Happiness & Quality of Life 16.50 AFSLUITING 17.00 BORREL 12
Projectie 4-2017 5-2017
Jaarcongres
IMPRESSIE IPMA JAARCONGRES 2016
< Projectie 5-2017
13
INTERVIEW DRS.IR JEROEN VAN DER VEER, OUD-TOPMAN BIJ ROYAL DUTCH SHELL
“Er zijn topprojectmanagers nodig. Shell Project Academy biedt daarvoor een leer- en ervaringstraject” Op basis van een rondje wetenschappelijke papers op internet kan vastgesteld worden dat het nog maar even duurt voordat alle bedrijven en instellingen hun activiteiten projectmatig organiseren. ‘Projectification’ is het begrip dat steeds vaker wordt gebruikt voor dit groei- en verspreidingsproces van de projectaanpak. Maar wat ís die projectificatie nu precies? Wat zijn de drijfveren van dit proces en wat betekent het voor het project en de projectmanager? Vragen, waarop het IPMA-NL-jaarcongres van 2 november a.s. in Bussum met antwoorden zal komen. In de aanloop naar dit congres vroegen we drs.ir Jeroen van der Veer, oud-topman bij Royal Dutch Shell, alvast naar zijn visie op de ‘veranderende rol van de projectmanager’ tegen de achtergrond van het thema ‘Projectification of Sociëties’. Als multinationaal olie- en
productielocatie voor het omzetten van
chemieconcern realiseert Shell
aardgas in schone motorbrandstoffen
wereldwijd vele grote projecten.
en smeerolie. En ten slotte Perdido, een
Complexe projecten wat betreft de
offshore boor- en productieplatform voor
daarin gebruikte ontwikkelings- en
oliewinning op grote diepte. In de Golf van
bouwtechnieken, maar ook gelet op
Mexico faciliteert Perdido de exploitatie
de natuurlijke en politieke omgeving
van een olieveld op een recorddiepte van
waarin ze uitgevoerd worden. Van
2.450 meter. Een record dat vorig jaar werd
2000 tot 2013 was Van der Veer als
gebroken door Shell’s nieuwste FPSO-
President-Directeur, CEO en niet-
installatie Stones die daar olie en gas wint
uitvoerend bestuurder van Shell
op een diepte van 2.900 meter.
nauw betrokken bij de internationale projecten van het energieconcern.
drs.ir Jeroen van der Veer
Als voorbeeld noemt hij de drie grootste projecten van de afgelopen jaren.
Focus op techniek “Bij Shell gaat het dus over miljarden euro’s
kostende megaprojecten, waarvoor adequate kennis en techniek van cruciaal belang zijn om ze te laten slagen”,
14
Om te beginnen de ‘Floating Liquefied Natural Gas’-
stelt Van der Veer vast. “Maar ook innovatiekracht, omdat
faciliteit (FLNG) die in juli dit jaar in de Australische
er steeds vaker vernieuwende technieken nodig zijn om
wateren arriveerde om aan de laatste fase van het project
de steeds moeilijker te bereiken olie- en gasreserves te
te beginnen. Eenmaal operationeel zal deze eerste
exploiteren. Deze sterke focus op techniek is noodzakelijk,
drijvende LNG-installatie ter wereld vanuit het Prelude-
omdat Shell zonder techniek geen bestaansrecht heeft.
veld in West Australië vloeibaar gas leveren aan Shell-
Onze project-engineers behoren dan ook tot de beste ter
klanten over de hele wereld.
wereld”, voegt hij eraan toe.
Het tweede voorbeeld betreft het Pearl GTL-project
En het projectmanagement? “Om een goede relatie en
(Gas-To-Liquids) in Qatar, ’s werelds grootste onshore
samenwerking te waarborgen tussen projectengineers
Projectie 5-2017
interview
De Floating Liquefied Natural Gas-faciliteit (FLNG) die in het Prelude-veld (Australië) naar gas boort
en projectmanagers, is een technische achtergrond
bedrijfsstructuur was nodig. Daarnaast bleek de focus
ook voor projectmanagers bij Shell een belangrijke
op kennis en techniek vertroebeld. “Om te kunnen
vereiste”, antwoordt Van der Veer. “Ik geloof niet zo in
vaststellen hoe het er intussen met onze projecten
projectmanagers die alle projecten kunnen managen,
voorstond, hebben we deze laten benchmarken door
ongeacht de aard, de activiteiten en het werkgebied
IPA (Independant Project Analysis)”, vertelt Van der
ervan.” Bij de samenstelling van het projectteam wordt
Veer. “Vooral voor de grote en complexe projecten
gezocht naar projectengineers en projectmanagers
werden tijd- en kostenoverschrijdingen genoteerd.
met adequate technische bagage, die bereid zijn om
Projecten waarvan we dachten dat we daar juist goed in
verder te leren van professionals en openstaan voor
waren.”
samenwerking en ondersteuning. “De focus op techniek wil natuurlijk niet zeggen dat er geen aandacht is voor
Hij noemt in dit kader twee oorzaken. “In de eerste
projectsturing”, onderstreept Van der Veer. “Want die is
plaats werd de voorbereidingsfase van deze projecten
er wel. Naast de samenwerking binnen het projectteam
te laat, te kort en met te weinig partijen en specialisten
is de projectmanager ook verantwoordelijk voor het bij
doorlopen, terwijl een goede voorbereiding zich
het project betrekken van share- en stakeholders.”
dubbel en dwars uitbetaalt”, stelt Van de Veer vast. “Dus begin er op tijd mee, neem er de tijd voor, betrek de stakeholders en specialisten bij het project en
Bij zijn aantreden als CEO van Royal Dutch Shell, in
verbindt mensen, zowel intern als extern”, vat Van
2004, kreeg Van der Veer direct te maken met de
der Veer samen. De belangrijkste stakeholders en
‘reservekwestie’; Shell moest de door haar vastgestelde
specialisten moeten volgens hem van meet af aan bij
‘bewezen olie- en gasreserves’ aanzienlijk naar
de projectvoorbereiding betrokken worden. “In Alaska
beneden toe bijstellen. De betrouwbaarheid van het
bijvoorbeeld mag niet naar olie geboord worden als
bedrijf was in het geding en een reorganisatie van de
de mannen daar op jacht zijn. Over zulke zaken kan je
<
Voorbereiding
Projectie 5-2017
15
Het offshore boor- en productieplatform Perdido in de Golf van Mexico, voor de winning van olie op grote diepte
16
Projectie 4-2017 5-2017
interview
goede afspraken maken, vooral als je de moeite neemt
het vak projectmanagement geleerd en verbeterd
om contact te leggen met lokale leefgemeenschappen,
kan worden. “Nu worden projectmanagers vaak
met ze in gesprek te gaan en hun cultuur te begrijpen.”
nog in de praktijk geschoold en kunnen ze met een cursus projectmanagementtheorie opklimmen tot
Evenwicht
projectdirecteur”, stelt Van der Veer vast. “Maar dat
De tweede oorzaak van projectoverschrijdingen is
is een gebrekkig traject voor de grote, complexe en
volgens Van der Veer de relatie met de projectomgeving.
kennisintensieve projecten die Shell doet.”
“Techniek is ontzettend belangrijk in onze projecten, maar sturing ook”, herhaalt hij nog maar een keer.
“Er zijn topprojectmanagers nodig, die zich zowel
“Je moet weten wat, wanneer voorrang moet krijgen
in theorie als praktijk bewezen hebben”, vervolgt
en waarom. Het gaat om evenwicht, maar een multi-
Van der Veer. “Shell Project Academy biedt daarvoor
stakeholderanalyse van de omgevingsfactoren van het
een leer- en ervaringstraject naar het model van een
project ontbrak echter vaak of kwam te laat aan bod”,
militaire academie als West Point. Dat begint met de
aldus Van der Veer. “Er was dus meer aandacht nodig
basisopleiding tot junior-projectmanager, plus drie jaar
voor de voorbereiding van projecten en de belangen
praktijkervaring. Daarna gaat de junior-projectmanager
in de projectomgeving, maar ook voor het versterken
weer terug naar de academie om nieuwe leerstof op te
van de technologische basis van projecten. Techniek
doen en te gaan werken als senior-projectmanager. Als
speelt in projecten namelijk een steeds belangrijkere rol
ook deze fase goed doorlopen wordt, zwaait de bij Shell
naarmate het steeds moeilijker wordt olie- en gasvelden
opgeleide projectmanager af als projectdirecteur, met
te exploiteren. Tegelijkertijd werd techniek echter minder
kennis van het Integrated Project Management System
serieus genomen bij Shell.”
(iPMS) en het competentieprogramma van het bedrijf.”
In 2004 startte Shell een programma om haar problemen
Bovenstaande laat zien hoe al meer dan tien jaar
met projecten op te lossen, en ook de status van het
geleden, actief en verscherpt is ingezet op een verdere
technisch personeel op te krikken. Om te beginnen
professionalisering van projectmanagement, waarin
werd een duidelijke scheiding aangebracht tussen het
met name in de voorbereidingsfase een uitvoerige en
R&D-management en het topmanagement van Shell.
interactieve multistakeholder-analyse plaatsvond.
<
“Onderzoekers en ontwerpers komen met technische oplossingen en innovaties en de bedrijfstop moet deze op hun financiële haalbaarheid beoordelen, voordat deze een Final Investment Decision (FID) neemt”, licht Van der Veer toe. “Dat gaat verder dan het afgeven van een Project Permit. Om tot een goed gefundeerd besluit te komen, zou het bestuur vroegtijdig met de R&D-teams moeten overleggen over de stand van zaken. Hoe ziet de multistakeholderanalyse er nu uit, hoe zit het met de risico’s en winstgevendheid.” Verder werd een Chief Technology Officer (CTO) aangesteld voor het bewaken van het totale R&D-programma van Shell en het vergelijken daarvan met de concurrentie. Topprojectmanagers De nadruk lag wederom op de techniek. Verbetering daarvan was noodzakelijk voor de concurrentiepositie van Shell, maar het was duidelijk geworden dat ook het projectmanagent bij Shell beter moest. Van der Veer nam daarom direct bij zijn aantrede als CEO het besluit tot de oprichting van een ‘Project Academy’. Een eigen opleidings-, ontwikkelings- en trainingsinstituut, waar
Het Pearl GTL-project (Gas-To-Liquids) in Qatar, een onshore gasfabriek waar aardgas wordt omgezet in schone motorbrandstoffen Projectie 5-2017
17
Nederlandse winnaars bij de 2017 IPMA Awards De internationale IPMA awards onderscheiden jaarlijks uitzonderlijke projectmanagement resultaten, behaald door zowel individuen als organisaties. Dit jaar zijn er twee Nederlandse winnaars uit de bus gerold. verbeterpunten op alle 20 criteria van het model en wordt door indienende organisaties vaak als belangrijkste element van het assessment proces beschouwd en gebruikt als basis voor het verbeteren van hun project management. De beoordeling van de projecten door de assessment teams vindt plaats op basis van de IPMA Project Excellence Model, De Project Excellence Awards
dat onderdeel is van de in 2016 gepubliceerde IPMA Project
Sinds 2002 worden jaarlijks de Project Excellence Awards
Excellence BaselineÂŽ.
uitgereikt aan medium-, large- en mega-sized projecten. Inmiddels hebben meer dan 130 organisaties uit 23 landen
Het assessment team beoordeelt 20 criteria in drie gebieden:
projecten ingediend.
People & Purpose, Processes & Resources en Project Results. Awardwinnende projecten zijn die projecten die een balans Organisaties die hun projecten
hebben bereikt in de drie gebieden en daarop hoog scoren.
indienen voor deze awards
Dit vanuit het uitgangspunt dat alle gebieden even zwaar
worden door een internationaal
meetellen in een organisatie of project dat voortdurend op zoek
assessment team beoordeeld.
is naar verbetering.
Deze beoordeling is een uitgebreid proces waarbij assessoren het project management van een specifiek project eerst individueel scoren. Daarna beoordeelt het team (van drie of vijf assessoren afhankelijk van de projectcategorie) het ingediende projectrapport gezamenlijk, formuleren vragen Figuur 1: de IPMA Project Excellence Baseline
voor de site visit en bereiden het eerste juryrapport voor. Tijdens de site visit worden project
stakeholders geĂŻnterviewd, vindt vaak ook een bezoek aan de projectlocatie plaats en scoort het assessment team het project opnieuw. Hieruit volgt een tweede juryrapport dat als basis dient voor de uiteindelijke jurybeoordeling. Het (vrijwilligers) werk van het assessment team is dan nog niet klaar, want op basis van haar beoordeling stelt het team een Assessment Report op, waarin haar bevindingen zijn uitgewerkt. Dit bevat onder andere een beschrijving van sterke punten en 18
Projectie 5-2017
Figuur 2: het Project Excellence Model
Achtergrond
Leuke wetenswaardigheid is dat de allereerste winnaar van deze Project Excellence Awards een Nederlands project is van Fluor Daniel B.V. met het ROG AOP-II Project. De toenmalige project manager Hans van Wieren is inmiddels al een aantal jaren lid van zowel de Nederlandse als internationale jury.
Nederland is goed vertegenwoordigd in het internationale assessment proces. Zo is een aantal IPMA-NL leden actief als Team Lead Assessor – verantwoordelijk voor het leiden van een van de assessment teams – en een aantal actief als assessor in de internationale assessment teams. Ook zijn er twee Nederlandse trainers die webinars en Project Excellence Award Assessment trainingen verzorgen. Het samenstellen van de assessment teams is een jaarlijkse uitdaging. Van belang is dat er in ieder geval een assessor met relevante sector kennis en een assessor met lokale kennis aan het team deelnemen. Vooral de lokale kennis is van belang voor het begrip van de context van het project en organisatie en om documenten in de lokale taal te kunnen lezen. 2017 winnaars Op 6 september jl. mocht ik in Astana tijdens het IPMA wereldcongres 2017 de awardwinnaars huldigen tijdens het feestelijke awards gala diner. Een waar feest! Hiernaast ziet u de winnaars in de categorieën: - Medium-Sized Projects - Big-Sized Projects - Mega-Sized Projects In de categorie Medium-Sized Projects besloot de jury dit jaar geen gouden trofee uit te reiken. Naast de Project Excellence Awards zijn op 6 september ook de Achievement Awards uitgereikt. De Achievement Awards Sinds 2013 worden ook prijzen uitgereikt aan individuen en social projects in de categorieën: • Young Project Manager of the Year; • Project Manager of the Year;
Individuen worden meestal voorgedragen door IPMA Member Associations. Dat zijn de 68 landen die zijn aangesloten bij IPMA en op basis van hun nationale wedstrijden, hun winnaars naar voren schuiven. Zo heeft ook IPMA-NL dit jaar haar winnaars in de categorieën Project Manager en Young Project Manager van het jaar ingediend bij de Achievement Awards jury. Daarnaast hebben de kandidaten zelf een uitgebreid bewijs van hun kunnen en behaalde resultaten aangeleverd. En met succes!
• Internationally Funded Humanitarian Aid Project; • Community Service / Development projects. < Projectie 5-2017
19
Jacques Dunselman van PMx heeft brons gewonnen in de categorie Project Manager of the Year 2017.
Sebastiaan van Hese van Fokker Aerostructures US won de
Alle winnaars op het podium
zilveren trofee in de categorie Young Project Manager of the Year 2017.
Maar wat heb je eraan?
Een geweldig resultaat!
Internationale erkenning door een groep vakgenoten is een mooie pluim. Winnaars van de awards vertellen dat het
Naast de individuele awards zijn in de categorie
beoordelingsproces hen verder helpt in hun carrières.
Communicty Service/Development Project de volgende
Naast de erkenning kunnen alle finalisten van zowel de Project
prijzen uitgereikt:
Excellence als de Achievement Awards tijdens de internationale congressen deelnemen aan allerlei activiteiten. Zo is er een “Winner’s Club”, een workshop van circa een halve dag met alle finalisten – de winnaars zijn dan nog niet bekend – waarin zij hun projecten aan elkaar presenteren en met elkaar bespreken. Interessant om te zien hoeveel interesse er is naar elkaars projectmanagementervaringen. Ongeacht of het een oil & gas project of waterproject in Nepal betreft. Daarnaast is er de mogelijkheid tijdens het congresprogramma en tijdens een “Market Place” het project en/of de organisatie te presenteren en vinden er de dag na de prijsuitreiking Feedback sessies plaats. Tijdens deze sessies ontvangen de Project Excellence Award finalisten het Assessment Report uit handen van twee
Natuurlijk werden deze prijzen uitbundig gevierd.
juryleden, die in aanwezigheid van de Team Lead Assessor hun bevindingen en oordeel aan de projectorganisatie toelichten. Vanaf volgend jaar zullen ook de Achievement Awards winnaars jury feedback ontvangen.
20
Projectie 5-2017
Achtergrond
Ook meedoen? In 2018 organiseert IPMA-NL wederom de Project Excellence en Young Project Manager en Project Manager van het jaar wedstrijd. De prijzen worden uitgereikt tijdens het Jaarcongres in november. Voor vragen en/of om je aan te melden, neem contact op met Marco Buijnsters, marco.buijnsters@ipma.nl . Meer informatie over de IPMA Project Excellence Baseline (IPMA PEB), IPMA Project Excellence Model (IPMA PEM) of internationale awards kun je vinden op de internationale website www.ipma.world/awards/award-news/ of je kunt contact opnemen met mij. Pau Lian Staal-Ong IPMA Awards Coordinator AT Osborne B.V. Paulian.staal@ipma.world 06-55364770
> Projectie 5-2017
21
Al meer dan 15 jaar uw betrouwbare partner voor Projectmanagement onderwijs!
Projectleiderschap bij de HAN: ontwikkel je resultaat- en relatiegericht leiderschap! De Hogeschool van Arnhem en Nijmegen biedt al ruim vijftien jaar opleidingen op het gebied van projectmanagement aan. Vanaf het begin is er evenwichtig aandacht voor het vak, de mens en de omgeving.
Je verwerft internationaal erkende certificaten voor Agile/SCRUM en IPMA. Je maakt een organisatieanalyse, een business case, een projectplan, een veranderplan en je verdedigt in het bijzijn van je opdrachtgever en projectteamleden je eindreflectie.
post HBO-opleiding Projectmanagement
Een unieke opleiding waarin jij centraal staat en waarin je samen met je groepsgenoten, ondersteund door een uitgebalanceerd team van professionele trainers, het vak projectmanagement kan laten leven!
In deze unieke opleiding komt werkelijk alles samen wat je nodig hebt om projecten succesvol te leiden! Tijdens de colleges staan jij en jouw project centraal: alle kennis die je opdoet, kun je meteen toepassen in de dagelijkse praktijk. Werkwijzen & resultaat We werken met kleine groepen zodat jij en je project ook echt de aandacht kunnen krijgen die je verdient. Naast de colleges werk je tijdens aparte trainingsdagen aan je persoonlijk leiderschap.
Omdat we maatwerk willen leveren en met kleine groepen werken, is er slechts een beperkt aantal plaatsen beschikbaar. Schrijf je dus snel in! INTERESSE? Heb je interesse in deze opleiding? Voel je vrij om contact op te nemen met Petra van Halteren (06-53772832 of petra.vanhalteren@han.nl).
Naast deze unieke post HBO opleiding bieden we ook in deeltijd aan: De IPMA D/C theorie- en vaardigheidstraining Prince2 Foundation & Practitioner Agile/SCRUM Projectmanagement ondersteuning Leiding geven aan projectteams Meer informatie over deze deeltijdopleidingen is te vinden op www.han.nl 22
Projectie 5-2017
OPROEP
Research meets Practice op het Jaarcongres
Een posterpresentatie op een event van de Young Crew
Platform Joint Research Initiative
Posterpresentaties
De onderwijsinstellingen die in Nederland onderzoek
Deze stream bevat ‘slechts’ drie sessies, dus er is nóg
doen op het gebied van Projectmanagement komen
een podium gecreëerd voor onderzoek om een groter
samen met de PMI en de IPMA frequent bij elkaar in
platform te kunnen bieden en de kennisuitwisseling
het platform ‘Joint Research Initiative’. Tijdens de
onderling nog meer te stimuleren. Tijdens de lunch zal
laatste bijeenkomst is onder andere geconcludeerd
verspreid over de ruimte aan onderzoekers een klein
dat de IPMA een belangrijke rol speelt om de soms
podium worden geboden waar zij aan de hand van een
theoretische wereld van onderzoek te kunnen
poster over hun onderzoek met het publiek in dialoog
koppelen aan de dagelijkse praktijk. Wat ook bleek
kunnen gaan.
is dat het platform bij kan dragen om contact en communicatie tussen de onderwijsinstellingen te
Jouw onderzoek op het Jaarcongres?
stimuleren en daardoor betere kennisuitwisseling te
Voor deze posterpresentaties is nog ruimte voor
faciliteren.
meer onderzoeken. Het is dus nog mogelijk om jouw (lopende) onderzoek te presenteren en er de
Research meets Practice
dialoog over aan te gaan met het publiek en mede-
Om hier concrete invulling aan te geven is op
onderzoekers. Als je interesse hebt om hieraan deel te
het aanstaande jaarcongres een speciale stream
nemen of meer informatie wilt, neem dan contact op
gereserveerd voor ‘Research meets Practice’ waarbij
met Steven Nijhuis (steven.nijhuis@ipma.nl) of Mathijs
vooral deze ‘ontmoeting’ wordt gefaciliteerd in zoveel
Mombarg (youngcrew@ipma.nl). De onderzoekers
mogelijk interactieve werkvormen. Denk daarbij aan
die geselecteerd worden mogen gratis gebruik
workshops waarbij deelnemers het resultaat reviewen,
maken van de lunch en mogen aansluiten bij de
focus group sessies om data te vergaren of presentaties
platformbijeenkomst voor onderzoekers. Ook kunnen
waarbij met name ingegaan wordt op de praktische
zij voor een gereduceerd tarief deelnemen aan het hele
toepassing van de onderzoeksresultaten.
Jaarcongres. Projectie 5-2017
23
Behoefte aan generatie Z binnen projecten Projecten zijn gebaat bij een gezonde mix van generaties. Een dergelijke mix wordt in de praktijk nog lang niet altijd gehaald, zo blijkt uit een survey van de Young Crew onder deelnemers aan de Projectmanagement Parade. In de figuur hiernaast wordt vergeleken hoe respondenten de leeftijdsverdeling in de praktijk en de leeftijdsverdeling in de ideale situatie zien in een projectteam. Hieruit blijkt dat de oudere generaties (babyboomers en generatie X, samen goed voor 70%) veel sterker vertegenwoordigd zijn in het projectteam dan de jongere generaties (Y + Z: 30%). Idealiter is deze verdeling van oude en jonge generaties gelijkwaardig verdeeld. Met andere woorden, de gemiddelde leeftijd binnen projectteams ligt hoger dan gewenst. Vooral het huidige aandeel van generatie Z (personen geboren na 1995) blijft achter in termen van gewenste samenstelling. Zij vormen nu minder dan 5 procent
Typerende generatieverschillen
van de projectbezetting terwijl een bezetting
Naast vragen over leeftijdsverdeling is ook gevraagd naar de
van 15 procent wenselijk wordt geacht door de
eigenschappen waarmee elk van de bovengenoemde generaties
praktijkbeoefenaars.
zich onderscheidt in zowel positieve als negatieve zin. Hieruit blijkt dat de vier generaties – in zowel positieve als negatieve zin – op verschillende wijze worden getypeerd.
Auteurs
Zaken als ‘een frisse blik’, ‘enthousiasme’ en ‘energie’ worden Simon Twaalfhoven
Simon Twaalfhoven is een PhD kandidaat aan de School of Business and Economics (SBE) van de Vrije Universiteit Amsterdam. Zijn onderzoek richt zich op de soft skill gerelateerde uitdagingen van projectmanagers en vindt plaats in samenwerking met Royal HaskoningDHV.
Mathijs Mombarg
Mathijs Mombarg is projectmanager bij Mourik Groot-Ammers. Hij ronde de opleiding ‘Master Project Management’ (MSc) aan de Hogeschool Utrecht af met een onderzoek naar samenwerking tussen de publieke overheid en aannemers in de infrastructuursector. In het bestuur van de IPMA Young Crew Nederland is hij onder andere verantwoordelijk voor de portefeuille ‘Research’.
genoemd als positieve kenmerken van generatie Z. Daarnaast wordt deze groep beschreven als innovatief en sterk gemotiveerd, maar uiteraard ook als (nog) onervaren. De meest genoemde typeringen per generatie volgens de respondenten is als volgt:
Generatie
Geboren tussen Positief
Negatief
Babyboom 1945 - 1960
Zeer ervaren
Generatie X 1961 - 1980
Breed inzetbaar Conservatief in opvattingen
Eigenwijs
Generatie Y 1981 - 1995
Ambitieus
Verwend
Generatie Z 1996 - heden
Innovatief
Onervaren
Afsluiting voor thema Projectification of societies ´Projectification of society´ is een voorspelling die stelt dat steeds op projectmatige basis zal worden gewerkt. Verjonging van de projectbezetting en verdeling van het aandeel van generaties binnen projecten verdient hierbij aandacht. Dit omdat een frisse blik en innovatieve houding zouden
24
Projectie 5-2017
Young Ones
kunnen bijdragen aan het vermogen om met verandering en toenemende complexiteit om te gaan. In ieder geval laten de resultaten van het onderzoek zien dat de missie van de IPMA Young Crew relevant is; mensen op jonge leeftijd interesseren in het vakgebied van projectmatig werken. Context onderzoek De bovenstaande resultaten zijn gebaseerd op een enquĂŞte die werd ingevuld door 27 aanwezigen op de Projectmanagement Parade 2017. Daarmee vulden 15% van de aanwezigen een vragenlijst in. Het overgrote deel van de aanwezigen op de Parade (77%) behoort tot generatie X, dit roept de vraag op of een soortgelijke vragenlijst binnen een populatie met voornamelijk generatie BB, Y of Z andere resultaten zou hebben opgeleverd. w in 7 door de Young Cre nagement Parade 201 IPMA-NL tma van jec Pro ijs de erw op Ond Hoger Workshop oep Professie en kgr wer de met samenwerking Projectmanagement Parade april 2017 in Den Bosch.
Projectie 5-2017
25
column
Projectmanagement op de automatische piloot Mensen maken fouten, leveren geen voorspelbare en constante prestatie en zijn vaak dé bron van ongelukken en van storingen. Een landing van een vliegtuig op de automatische piloot is voelbaar comfortabeler dan een landing op handbediening. Er is dan ook veel te zeggen vóór digitalisering en automatiseren. Hoe zit dit bij het managen van projecten? Zonder stuur een rondje rond de kerk
Projectmanagement op de automatische
Sinds een aantal jaren wordt
piloot is dan de opmaat voor het scenario
door verschillende (project)
“Operatie geslaagd maar patiënt overleden”.
uitvoeringsorganisaties
Voorbeelden van keurig, volgens procedure,
geïnvesteerd in onder andere
uit de hand gelopen projecten zijn de laatste
het “professionaliseren” van
tijd volop in het nieuws. Neem de ICT
projectmanagement. Met
projecten bij de overheid, de Fyra en de door
standaard protocollen, vaste
uit de hand gelopen projecten in problemen
procedures en het reguleren van de
geraakte aannemersbedrijven. “Aanbesteding
workflow van projectmanagement
geslaagd maar aannemer overleden!”
in administratieve projectbeheerssystemen wordt de handelingsvrijheid van
De automatische piloot is geen panacee Een landing op handbediening is minder
de projectmanager ingeperkt. Te vergelijken met de
comfortabel dan op de automatische piloot. Maar de
treinbestuurder die, anders dan zijn functienaam doet
automatische piloot is geen panacee. De mens kan, ondanks
vermoeden, feitelijk geen stuur in handen heeft, maar
al zijn tekortkomingen, in échte projecten het verschil maken
veilig geleid wordt door de vooraf door het spoorbedrijf
door de automatische piloot tijdig uit, en de professional
aangebrachte spoorrails. De projectmanager zonder “stuur”
vervolgens in te schakelen. Situationeel en op tijd ingrijpen op
volgt de door zijn organisatie opgelegde rails van het
de automatische piloot vraagt wel om de nodige specifieke
projectmanagement. De volgende stap in de professionalise-
projectervaring. Laten we in komende projecten deze ervaring
ring van projectmanagement: “rondje rond de kerk?”
alsjeblieft eerder opzoeken en beter benutten. En niet alleen in de praktijk, maar ook in de opleiding liggen mogelijkheden. We
Pseudo-projecten
zouden de leercurve van projectmanagers bijvoorbeeld kunnen
Er is veel te zeggen vóór automatiseren als het gaat om
versnellen met trainingen in een Flight Simulator voor Project
het managen van routine klussen. Projecten in de (spoor)
Management. Mogelijkheden genoeg om projectmanagement
weginfrastructuur (GWW) zijn vaak routineklussen. En dus
de komende tijd echt te gaan professionaliseren. Over en uit, en
per definitie eigenlijk geen echte projecten. De aanleg en
nu weer terug op de automatische piloot.
het beheer van (nieuwe) rijstroken is namelijk merendeels repeterend werk. Niet uniek dus. En onze viaducten zijn eigenlijk ook van het soort dertien-in-een-dozijn. Infrastructurele projecten zijn over het algemeen betrekkelijk standaard. De risico’s bij deze pseudo-projecten zijn bekend en beheersbaar. Projectmanagement op de automatische piloot past hier prima bij. So far, so good. Aanbesteding geslaagd maar project overleden Het wordt een ander verhaal zodra projecten buiten gebaande paden komen. Denk bijvoorbeeld aan projecten met nieuwe ICT toepassingen in infrastructuur. 26
Projectie 5-2017
Auteur Dr.ir. Jan Reinout Deketh
Leading Professional Project- en Contractmanagement bij Royal HaskoningDHV Ervaring in projecten zoals de HSL-Zuid, 2de Coentunnel, A15 Maasvlakte-Vaanplein, Anders Betalen voor Mobiliteit, Buitenring Parkstad Limburg, Hoogspanningsverbindingen TenneT, met Europese aanbestedingen en met UAV-gc en DBFM contracten.
Projectprofessionals in Nederland bereiken?
Maak gebruik van de IPMA media kanalen • Vakblad Projectie • Digitale nieuwsbrief • IPMA website • Social Media INFO: Romeo Delta MultiMedia BV
• 7130 AC LICHTENVOORDE • Telefoon 0544 - 35 22 35 • www.romeodelta.nl Projectie 5-2017
27
28
Projectie 5-2017