nguoichet

LÔØI NOÙI ÑAÀU Cuoán saùc h n aøy ñöôïc bieân soaï n chuû yeáu döï a vaø o moät cuoán saù ch baè ng tieáng Taây Taïng coù nhan ñeà laø Bardo Thődol, tröôù c ñ aây ñöôïc moät vò Laï t-ma Taâ y Taïng laø K azi Dawa Samdup dòch sang tieán g Anh, nhan ñeà laø The Tibetian Bo ok of the Dead, vôù i lôø i bình giaûi cuûa Hoøa thöôïng Chőgyam Trungpa. Sau ñoù ñaõ coù theâm baûn tieáng Phaùp cuûa b aø Marguerite La Fuente, dòch laïi töø baûn tieáng Anh. Chuùn g toâi ñaõ söû duïng ph aàn lôù n b aûn dòch tieáng Vieät cuû a dòch giaû Nguyeâ n Chaâu, cuõn g ñöôï c dòch töø baûn tieáng Anh. Caên cöù vaøo nhan ñeà Bardo Thődol cuû a nguyeân taùc, coù theå goï i saùch naø y laø Töû thö, hoaëc ñ aõ töøn g ñöôï c goïi laø Luaä n vaõn g sanh. Ngoaøi p haàn chính vaên cuû a Luaän vaõng sanh, ch uùn g toâi cuõn g ñöa vaø o saùch naø y phaàn Daãn nhaäp cuû a tieán só W. Y. Evans Wentz, phaàn Giaû ng luaä n cuûa Hoøa th öôïng Chőgyam Trungpa vaø Luaän vaên taâm lyù hoïc cuû a Carl Gustav Jung, vaø cuoái cuøn g laø moät soá suy n ghó cuû a ngöôø i bieâ n soaïn. Vôùi söï trình baøy nhieà u yù kieá n khaùc nhau veà cuøn g moät chuû ñeà, chuùng toâi ñaët töï a saù ch theo chuû ñeà aá y laø “Ngöôøi cheát ñi veà ñ aâu”.

1

Noäi dung chính cuûa saù ch n aø y quaû thaät ñaõ traû lôøi caâ u hoûi aá y. Ñaây laø nhöõng lôøi nhaén göûi vôùi ngöôøi cheá t, nhöõng lôøi tuïn g ñoï c trong luùc caàu sieâu sau khi ch eát, nhaèm coù theå giuù p cho n göôøi cheá t ñaï t ñeá n moät caûnh giôùi toát ñeïp nhaát coù theå coù tron g ñieà u kieä n rieâng cuûa moãi ngöôøi . Tuy khoâ ng chính thöù c naèm trong heä th oán g kinh ñieå n Phaät giaù o, n höng ñ aâ y coù th eå xem laø moät cuoán luaän bao truøm nhieà u quan ñieåm cuûa caùc toâ ng phaùi trong ñaïo Phaät. Ñieàu naøy thaät ra cuõ ng khoân g coù gì khoù hieå u, neá u ch uùn g ta bieát raè ng caùc toân g phaù i khaùc nhau chaún g qua chæ laø nhöõng phöông tieän ñeå daã n ñeá n cuøn g moät muïc tieâ u d uy nhaát laø giaù c ngoä .

Neáu phaûi phaân loaïi saù ch naøy trong röøng kinh saù ch phong phuù cuûa ñaï o Phaät, thì coù theå xeáp vaø o Tònh ño ä toâng vaø Maät toâng. Xeá p vaøo Tònh ñoä toân g, vì noù nhaé c nhôû thaàn thöù c ngöôø i cheát kieân trì nieä m danh hieä u Phaät A-diñaø ñeå ñ öôïc vaõn g sanh veà coõi Cöï c Laï c cuûa ngaøi . X eáp vaøo Maät toân g vì saù ch n aø y xuaát phaù t töø Taâ y Taïn g vaø coù nhöõng moâ taû raát laï luøn g veà caû nh töôï ng sau khi cheá t, khoâ ng heà coù tron g Nam toân g hay B aéc toân g.

Nhöng xeá p loaïi nhö theá cuõng raát mieãn cöôõn g. Vì noäi dung saù ch naøy coø n ch uû tröông p haûi nhaä n roõ moïi caûnh töôï ng chaú ng q ua chæ laø bieán hieän cuû a chaâ n taâ m, vaø chuû tröông naøy laïi chính laø thuoäc veà Thieà n toân g, voán xuaát 2

phaùt töø töï löïc ñeå giaùc n goä. Thieàn toân g ñöôïc moä t soá ngöôøi xem laø khaùc haún vôù i Tònh ñoä toân g, voán döï a n hieà u vaøo ñöùc tin nôi tha löï c. Coøn noùi saù ch naøy thuoä c veà Maät toâng cuõn g khoâ ng ñuùn g h aún, vì tron g saùch noùi raát ít veà nhöõng khaå u quyeát, thaà n chuù, maø chæ th a thieát giaû ng giaûi cho thaàn thöù c ngöôøi cheá t veà taâm vaø hoaït ñ oän g cuûa taâm thöùc, nhö Phaä t ñ aõ töøn g giaû ng veà chaân taâm trong kinh Laêng Nghieâm. Ñoä c giaû ñaõ ñoï c kinh Laên g Ngh ieâm haún seõ thaáy ñaây laø moät heä thoá ng lyù luaän raát chaët cheõ, khoa hoï c, chuû tröông giaûi thoaùt baè ng trí hueä, kh oân g heà döïa vaøo nhöõng khaå u quyeát, thaàn chuù .

Ngoaø i ra, noäi dung saù ch naø y coøn gôïi nhieàu lieân töôûn g ñeán Duy thöù c toân g, ñeán caù c kinh quan troïn g nhö Taâm kinh Baùt-nhaõ, kinh A-di-ñaø... Caùc yeáu toá quan troïng trong Duy thöùc toâ ng nhö nguõ u aån, baùt thöùc... ñöôïc trình baøy heát söù c sinh ñoän g chöù kh oân g coøn laø nhöõ ng yeá u toá taâm lyù nhö nhieà u ngöôøi hieå u. Ñ oïc saùch naø y môùi thaáy Taâm kin h Baùt -nhaõ ñuùng laø “boä kinh mo ät trang” nh öng ñaõ coâ ñoïn g heát nhöõng gì chö Ph aät thuyeá t d aïy . Coøn nhöõn g ai ñ aõ töøn g tuï ng ñoïc kinh A-di-ñaø, ñoï c saù ch naøy thì nieàm tin caøng theâm kieân coá vaø seõ bôù t phaàn sôï haõi khi laâm ch ung.

Saù ch naø y moâ taû roõ raøng caûnh töôï ng maø taâm thöùc seõ thaá y sau khi cheá t, n höõ ng giai ñoaïn töø ngaøy naøy qua ngaøy 3

khaù c, töø tuaàn n aøy qua tuaàn kh aùc . Saù ch cuõng noùi veà taùc ñoän g cuû a nghieäp löï c vaø con ñöôøn g daãn ñeán taùi sanh. Moâ taû nhö theá, khoân g phaûi ñeå thoûa maõn trí toø moø cuûa ngöôøi ñoïc , vì thaät ra saù ch naøy laø ñ eå d aønh cho caùc vò Laït-ma chuû trì leã caàu sieâ u, nhaèm chæ daãn cho thaàn th öùc ngöôøi cheá t bieá t ñöôïc raèng nhöõn g caûnh töôïng ñeà u chæ laø do nôi taâm thöù c bieá n hieän ra, ñeå hoï khoân g sanh taâ m sôï haõi. Noäi dung saù ch theå hieä n moä t taá m loø ng töø bi, thöông xoùt voâ haïn vôùi nhöõ ng chuùng sanh coøn traà m luaân trong coõi luaân hoài.

Theo töông truyeà n, saù ch naøy do ngaø i Pad masambhava 1 soaïn. Ngaøi laø ngöôøi ñaõ ñöa ñaïo Phaät vaøo Taây Taïn g. Trong cuoán “Ñöôø ng maâ y qu a xöù tuye át”, hoøa thöôïng Govinda ñaõ nhaéc nhôû nhieàu ñeán vò ñaïi sö naøy, ñöôï c daâ n T aâ y T aïn g xem laø h oùa thaân cuûa ñöùc Ph aät Th ích Ca. Theo hoø a thöôï ng Chőgyam Trungpa. Ngaøi Padmasambhava khoâ ng n höõ ng chæ vieá t cuoá n Bardo Thődol naø y, laø taäp luaän nh aèm “Giaûi thoaùt qua laéng nghe”, ngaøi coø n vieá t moät loaï t caù c taä p luaä n khaùc, trong ñoù coù caû vieäc höôùng daã n “Giaûi tho aùt baèn g saùu giaùc quan”. Caù c taäp luaän khaùc hieä n nay vaãn chöa ñ öôïc d òch san g tieán g Anh hay tieá ng Ph aùp. Ñaïi sö Padmasambhva

Thöôø ng ñöôïc goïi laø ñaïi sö Lieâ n Hoa Sanh (755-797).

4

chính laø ngöôøi ñaõ ñaå y luøi aûnh höôûn g cuûa giaùo phaùi Bon, ñöa ñaïo Ph aät – vôùi cöù u caùnh cuoái cuøn g laø giaû i thoaùt – vaø o vaên minh Taâ y Taïn g.

Cuoán B ardo Thődol naøy ñöôï c tìm thaá y trong moät ngoï n nuùi ôû Taây Taï ng, voán daønh cho caù c vò Laït -ma ñaïo cao ñöùc troï ng ñeå tuïn g ñoïc beân ngöôøi cheát , h oaë c caàu sieâu cho hoï trong nhöõ ng tuaàn sau khi cheát. Vaø o naê m 1919, moät vò Laït -ma ngöôøi T aây Taïng laø Kazi Dawa Samdup dòch sang tieán g Anh vaø trao ch o tieá n só W. Y. Evans Wentz, ngöôøi Anh , vaø oâng naøy ñ aõ vieát theâ m phaà n daãn nhaäp roài xuaát b aûn taïi Anh Quoác . Ñeán naê m 1933 thì noù ñöôï c baø Marguerite La Fuente dòch san g tieá ng Ph aùp.

Vaø o cuoái thaä p nieân 60 cuû a th eá kyû 20, hoø a thöôïn g Th ích Quang Phuù ñaõ cho xuaá t baûn cuoán Lieãu sanh thoaùt töû, chính laø baûn dòch saù ch naø y, n höng d òch laï i töø moät baûn dòch chöõ Haù n cuû a oâ ng Lieâu Ñòch Nguyeân. Chuùn g toâ i ñaõ xem vaø nh aän thaá y baûn naø y chæ dòch moät phaàn raát ngaén cuû a nguyeân baûn, coù leõ vì baûn chöõ Haùn voán ñ aõ khoâng ñöôï c ñaày ñuû.

Hoøa Th öôïn g Ch őgyam Trungp a cho raèn g taäp Luaän vaõn g sanh laø moät cuoán saùc h raá t coù ích, vì kh oân g chæ daønh cho ngöôøi cheát, maø laø caû cho ngöôøi soá ng nöõ a. Vì theá, cho duø coù nh öõn g haï n ch eá nhaát ñònh veà naên g löïc, trìn h ñoä , nh öng chuùng toâi cuõng coá gaéng heát söù c ñeå thöïc 5

hieän coân g vieä c bieâ n soaïn saù ch naø y. M ong sao seõ tieáp tuïc coù theâm caù c vò thieä n tri thöùc goùp phaà n vaø o söûa ñoåi, boå khuyeá t, ñeå nh öõn g laàn taùi baûn theâm phaàn ñaà y ñ uû vaø chính xaùc hơn.

Noäi dung saùch naøy raát saâu saéc, khoân g gioáng nh ö nhöõn g cuoán saùch bình thöôøn g kh aùc . Vì th eá, ñ öùn g töø goùc ñoä nhöõ ng ngöôø i bieân soaïn, chuùn g toâi xin maïn pheù p löu yù maáy ñieàu sau ñaây:  Saù ch naøy noù i veà chaân taâm vaø hoaït ñoä ng cuûa taâm thöù c sau kh i cheá t. Theå cuûa taâ m th ì vaén g laën g, troán g roã ng, khoâ ng sanh khoân g dieät , n höng duï ng cuûa taâm thì voâ cuøng voâ taän . Ví nhö taát caû caùc giai ñieä u ñ eàu phaù t sanh töø sôïi daây ñaøn, nhön g baûn thaân d aây ñaø n khoâ ng phaû i laø caù c giai ñieä u ñoù. Moãi giai ñieä u ñeàu coù hay coù dôû , coù daø i coù ngaén, coù b oån g coù traà m, coù b aét ñaàu coù ch aám döùt; nhöng daây ñaøn thì khoâ ng hay kh oân g dôû , khoâng d aøi khoân g ngaén, khoâ ng sanh khoâng dieät . Neáu coù chuùng sanh naø o sanh ra trong giai ñ ieä u nhaï c, sanh sau kh i giai ñieäu nhaïc baé t ñaàu, vaø cheát tröôù c khi giai ñieä u nhaï c chaá m döùt, thì ch aéc chaén khoâ ng bao giôø ngöôøi aá y coù theå hieå u ñöôïc th eå taù nh cuûa daây ñaøn . Chuùn g ta, ngöôøi soá ng cuõ ng nhö keû cheát, ñeàu ñang q uay cuoà ng trong caù c “giai ñieä u nhaïc”, khoâ ng ngôø raè ng mình man g trong ngöôø i theå taùnh thanh tònh khoâng sanh dieät, töù c laø Phaät taùn h. Hieåu nh ö th eá, thì saùch naøy 6

cuõn g khoân g kh aùc kinh Laên g N ghieâm, kinh B aùt Nhaõ, neân cuõn g khoâ ng chæ daø nh rieâng ch o n göôøi cheát.  Saù ch naøy noùi veà saùu coõi trong theá giôù i Ta-baø: coõi trôøi, coõi a-tu -la, coõi ngöôø i, coõi suù c sanh, coõi ngaï quyû vaø coõi ñòa nguïc . Chuùng ta ngaøy nay ñang ôû trong coõi n göôøi, nhöng mai kia cheát ñi, tuøy theo n ghieäp thieän aù c laïi coù theå thaù c sanh vaøo moät trong saù u coõi. Caù ch n ghó naøy khoâ ng sai, nhön g chöa ñaà y ñ uû. Chuùn g ta, ñaø nh raèn g vôùi thaân ngöôøi, nhöng thaä t ra cuõng ñang luaân ch uyeån qua laïi trong saù u coõi ñoù töøng ngaøy, töøn g luùc, töøn g khoaûnh khaéc.

Neáu ta ñang khôû i leân moät nieàm an vui xuaát phaùt töø taâm ñònh tónh, taâ m xaû boû, thì ta ñan g ôû coõi trôøi. Ngöôï c laïi, neáu trong loøn g ñang soâ i suïc haä n thuø thì ta ñang ôû trong ñòa nguï c. Saùu coõi trong theá giôùi Ta-baø khoân g gì khaù c hôn laø saùu traïn g th aùi taâm lyù cuûa caù c loaøi , tron g ñoù coù loaøi ngöôøi. Saùu traïn g th aùi ñoù toàn taï i cuøn g luùc tron g moãi loaøi vaø tuø y theo nghieäp löï c maø chuùn g sanh coù thaâ n theå cuûa moät loaøi nhaá t ñònh. Saùc h naø y chæ roõ ñaëc tröng cuûa saùu traïng thaùi ñoù vaø ñöôïc hoøa thöôïn g Chőgyam Trungp a lyù giaû i theâm.  Ñoïc saùc h naøy, coù n göôøi seõ n aû y sanh nghi vaán khi thaá y trong saùch vöø a n oùi raèn g moïi caûnh töôïn g ñeà u do taâm thöù c bieán hieän, laï i vöø a khuyeân thieát tha quaùn töôûn g tôùi Tam b aûo, tôùi Phaät A-di-ñ aø. Nhö th eá thì, Phaät A-d i-ñaø cuõn g d o taâm th öùc bieán h ieän , hay laø moät tha löï c to àn taïi 7

ñoäc laä p? Ñ aây laø moät n ghi vaán coá höõu cuûa ngöôø i hoïc ñaïo, cuõn g chính laø choã reõ cuû a Thieàn toân g vaø Tònh ñoä toâ ng.

Thieàn toân g döïa treân töï löï c vaø duøn g trí hueä phaù chaáp ñeå ñaït tôùi giaùc ngoä, treân cô sôû “Phaät khoâ ng ngoaøi Taâm”.

Tònh ñoä toâng xem tha löï c laø toà n taïi thaät, neân thieát tha nieäm Ph aät seõ ñöôïc cöù u ñoä. Tuy nhieâ n, thaä t ra thì caùch phaân bieät naøy voán laø giaû taïo. Vì khi nieäm Phaät tôù i möùc nhaát taâm baát loaïn, ngöôøi nieä m cuõn g ñaït tôùi traï ng thaùi ñònh cuû a thieàn, trong ngoaøi khoâng coøn ph aân bieät. Tuy theá ngöôøi ñôøi vaã n chia laøm hai phaùi, vaø kin h saùch cuõng ñi veà hai n gaõ. Ñieàu n aøy noùi leân tín h caùch bao quaù t laï luøn g cuû a saùch naøy, vì caû hai quan ñieåm treâ n ñeà u ñöôïc dung nhieáp th eo chaân lyù B aùt nhaõ “saéc töù c thò khoâ ng, khoân g töùc thò saéc” .

Duø vaä y, haú n seõ coù nhieà u ngöôø i vaã n töï hoûi, theá thì th eá giôù i vaø chö Ph aät coù thaät hay khoân g? Moãi ngöôøi coù theå seõ phaûi töï traû lôøi cho mình caâu hoûi naø y. Tuy nhieân , neáu thaá y theá giôù i laø coù thaät, ñòa nguïc, ngaï quyû laø coù thaät, thì chö Phaät cuõn g laø coù thaät ñeå töø bi cöù u ñoä; coøn n eáu thaáy chö Phaät chæ laø bieán hieä n cuû a P haät taùnh, cuûa h aït minh chaâ u trong ch aân taâm thanh tònh moãi ngöôøi, thì ngaï quyû, ñòa nguïc khi aáy cuõn g chæ laø bieán hieän cuûa taâ m b aát thieän, coù gì laø ñaùn g sôï?

8

 Ñoái vôùi ngöôø i cheát, khoân g coù gì quiù baùu hôn laø tình caûm ch aân thaä t thaønh kính d aønh cho hoï, vaø nhöõ ng lôøi nhaén nhuû khi h oï ñ aõ trôû neân bô vô moä t mình. Söï tin töôûng vaø tình caûm chí thaø nh laø phöông tieän truyeàn ñaït tôùi ngöôøi cheát nh öõn g lôøi nhaén nhuû cuoái cuøn g. Trong saùch naøy coù noù i roõ, kh oùc loù c than vaõ n chæ laø m ngöôøi cheát theâm boái roái. Thaù i ñoä caàn thieát laø moät tình caû m chaân thaønh, moät taâm thöùc vöõn g chaé c bieát roõ raèng caùi cheá t chæ laø moät giai ñoaïn trong quaù trình mieân vieãn cuûa ñôøi soá ng.

Ngöôø i cheá t seõ caûm nhaän ñöôïc taâm kieân coá ñoù vaø cuõng vöõn g vaø ng theo, bôùt phaàn sôï haõi. Noäi dung nhöõ ng lôøi nhaén nhuû chính laø nhöõ ng lôøi khai thò trong saù ch naø y. Tuøy caên cô ngöôøi cheát , coù theå nh aán maïnh nhieà u ñeán yù nieäm “Phaät trong taâm” hay theo höôùn g Tònh ñoä, thieát tha quaùn töôû ng ñöù c A-d i-ñaø. Toå AÁ n Quang cho raè ng, trong thôøi Maït phaù p, ñaïi ña soá chuù ng sanh thích hôï p vôùi ph öông phaùp nieäm Phaät caà u vaõ ng sanh, khoân g maá y ngöôøi ñuû söùc töï löïc ñ eå giaûi thoaùt. Tron g tröôøng hôïp naø y, ngöôøi thaân caàn nh aéc nhôû ngöôøi saép laâ m chung chí th aønh quy y T am baûo , thieát tha q uaùn töôûng ñöù c A-di-ñaø. Ngöôø i soáng cuõng nhö ngöôøi cheát chæ caàn n haát taâm nieäm saùu chöõ “Nam moâ A-di-ñ aø Phaät”, hình dung ngaøi xuaát hieän roõ reät tröôùc maét mình, “nhö boù ng traên g trong nöô ùc”. Trong moïi 9

tröôøn g h ôïp, n göôøi soán g caàn laáy taâm thaø nh kính, thanh tònh ñeå caà u sieâu quaù n töôûng. Neáu khoâ ng, thaàn thöù c deã sanh taâ m saân haän, caøn g th eâm ñau khoå cho hoï .

Caà u mong taäp saù ch naø y ñem laïi giaûi thoaùt ch o ngöôøi cheá t, ñem laïi an vui cho ngöôøi thaân cuûa hoï vì ñaõ laøm ñöôï c ñieà u gì ñoù lôïi laï c cho n göôøi vöø a qua ñôøi, ñem laïi chuù t laén g ñoïng cho n höõn g ngöôøi khaù c, voán bieát mình seõ cheá t nhöng quaù sôï h aõi ñeán noãi khoân g daù m nghó tôùi söï thaät hieå n nhieân naø y.

Neáu coù ai nhôø ñoïc saùc h naøy ñöôïc ñoâi p haàn lôïi laïc , d uø laø ôû baát cöù theá giôùi naø o, thì ñoù laø ph aàn thöôûn g cao quí nhaát ñoái vôùi nhöõ ng ngöôøi bieâ n soaï n.

N HÖÕNG NGÖÔØI THÖÏC HIEÄN

10

DAÃN NHAÄP LUAÄN VAÕNG SANH Tieán só W . Y. Evans Wentz Taäp luaän vaõn g sanh naøy, nguyeân taùc tieán g Taây taïng c où teân laø Bard o Thőd ol. Ñaây laø moät trong soá raát ít nhöõng quyeån saùch nghieâm tuùc nghieân cöùu veà caùi ch eát, veà söï soáng sau khi ch eát vaø v eà söï taù i sanh.

Saùc h naøy cuõng tr ình baøy moät caùch coâ ñoïn g caùc g iaùo lyù chính y eáu cuûa Phaät giaùo Ñaïi thöøa. Hôn theá nöõa, noù khoâng chæ raát quan tr oïn g veà maë t toân g iaù o, maø coøn caû trong caùc laõn h vöïc trieá t h oïc vaø lòch söû nöõa.

Saùch naøy ñaõ töøng ñöôïc söû duïn g nhö moät tr ong nhöõng luaän thuyeát caên baûn cuûa thuyeá t Du-giaø, vaø naèm tr ong chöông tr ình ñaøo taïo c ô baûn cuûa Vieän Ñaïi Hoïc Phaä t giaù o Nālandā – moät daïng Oxford cuûa AÁn Ñoä xöa kia. Vì th eá, ñaây coù theå xem nhö la ø moät trong nhöõn g taùc phaåm ñaùn g chuù yù nhaát cuûa phöông Ñoâng maø ngöôø i phöông Taây töø tröôùc ñeán nay chöa töøng b ieát ñeán . 1

Tieán só E vans Wentz laø ngöôøi phöông Taây ña àu tieân nhaän ñöôïc baûn dòc h A nh ngöõ cuûa taä p saùc h naøy vaø cuõ ng laø ngöôøi xuaát

11

Chuû ñeà cuûa quyeån saùch c où v eû nhö khaù töông töï vôù i quyeån “Saùch daønh ch o ngöôøi cheát ” cuûa Ai Caäp, vôù i nhöõng moâ taû vaø höôùng daãn bí aån xuyeân qua theá giôùi beân ngoaø i cuûa nh ieàu vö ông quoác thuoäc aû o töôûng maø bieân g iôùi laø söï soáng vaø caù i cheá t. Tuy nhieân, söï so saùnh naøy khoâng theå giuùp ñi ñ eán moät keát luaän naøo khaùc ngoa øi v ieäc gôï i ra moä t moá i töông quan veà vaên hoùa giöõa hai khu vöïc . Ñoäc giaû phöông Taây cuõng neân löu yù moä t ñieàu raèn g, nhöõn g lôøi g iaù o huaán trong saùc h naøy ñaõ ñöôïc truyeàn laï i ñeán chuùng ta qua moä t quaù tr ình tieáp noái khoâng heà giaùn ñoaïn cuûa nhöõn g vò thaùnh sö chöùn g ngoä xöù Taây Taïn g, moä t vuøng ña tá linh thieâng vôùi nhieàu ñ ænh nuùi quanh naêm tuyeá t phuû, ñöôïc tin laø coù nhöõng thieân thaàn thöôøn g xuyeân ba o û veä.

Söï ñoäc ñaù o cuûa quyeån sa cù h naøy laø noù nhaém ñeán vieäc luaän g iaûi moät caùch hôï p lyù taùc ñoän g cuûa nghieäp quaû tr ong gia i ñoaïn giöõa caù i ch eát vaø söï taùi sanh.

Luaän thuy eát veà söï taù i sanh töø laâu ñaõ ñöôïc maëc nhieân chaáp nhaän nhö la ø söï th ieát yeáu cho söï soáng

baûn noù ñeå giôùi t hieäu vôùi ño c ä giaû phöô ng Taây . (Taát caû caùc chuù thích trong saùch naøy ñeà u laø cuûa ng öôøi bi eân s oaï n.)

12

cuûa con ngöôøi – v ì taá t nhieân khoâng coù a i thaät loøng muoán nghó raèn g söï cheát laø daáu chaám heát ch o taá t caû moïi chuyeän. Nhöng vaán ñeà naøy laïi h ình nhö raát thöôøng bò xem laø phaûn ñeà cuûa söï h ôïp lyù , vì cho ñeán nay noù vaãn coøn laø moät söï b í aån.

Tieán só L. A. Waddell, sau moät thôø i g ian daø i nghieân cöùu ñaõ phaû i thoát leân raèng: “Caùc vò Laït-ma Taây Taïng, baèng vaø o giaù o lyù cuûa ñöùc Phaät, ñaõ c où theå heù môû cho chuùng ta thaá y ñöôïc yù nghóa cuûa nh ieàu söï vieäc ngöôøi AÂu Taây haàu nhö kh oâng theå naø o hieåu ñöôïc.”

Moä t soá caùc vò La ït-ma uyeân baùc , nhö coá Laït -ma Kazi Dawa Samdup ñaõ giaûi th ích raèn g: “Trong giai ñoaïn ban ñaàu, Phaät giaù o ñaõ c où moät quy taéc t öôïng tröng bí maät, ñöôïc söû duïn g tr ong vieäc truyeàn trao giaùo phaù p. Noù laø chìa khoùa ñeå m ôû ra yù nghóa saâu kín cuûa nhöõn g g iaùo lyù bí aån, vaø ñ öôïc g iöõ gìn kyõ löôõn g trong caùc coäng ñoàng toân g iaùo ôû AÁn Ñoä, Taây Taïng, Trung Hoa, Moâng Coå vaø Nhaät Baûn.”

Coù leõ cuõng töông töï nhö theá, caùc nhaø thaàn bí hoïc phöông Taây ñaõ xem nhöõng loaï i chöõ töôïn g h ình cuûa Ai Caäp thuôû xöa va ø cuûa Mexico nhö laø moät h ình thöùc töôïn g tröng ph oå thoâng vaø c oân g truyeàn cuûa ngoân ngöõ bí maät. Hoï cuõng n où i raèng c où moät qui taéc 13

töôïn g tröng ñoâ i khi ña õ ñöôïc Plat on vaø nhöõn g trieát gia Hy Laïp khaùc duøn g trong quan h eä cuûa caùc khoa aâm nhaïc vaø toaùn h oïc . Trong theá giôù i ngöôø i Celtes, caùc thaày cuùng ñaõ löu laï i taát caû ca ùc giaù o ñieàu bí truyeàn cuûa hoï baèng caùc h töôïng tr öng. Vieäc söû duïng tyû duï trong caùc baø i thuyeát giaûng cuûa Chuùa Jeùs us, cuûa ñöùc Phaät vaø cuûa caùc vò ñaï i ñaï o sö khaùc cuõng cho thaáy cuøng moät khuynh höôùng aáy. Vaø qua caùc taùc phaåm nguï ngoân cuûa Esope, caùc ph eùp maàu vaø nhöõn g söï vieäc huyeàn dieäu ñöôïc dieãn laïi taï i Nam AÂu, thì nhieàu bieåu töôïng xöa kia cuûa phö ông Ñoân g ñaõ ñöôïc ñöa vaø o tr ong neàn vaên h oïc taân tieán cuûa phö ông Taây. Ñieàu khoân g theå phuû nhaän ñöôïc laø ngoân ngöõ thoâng thöôøng, vôùi taát caû moï i h ình thaù i cuûa n où cuõng khoâng sao coù th eå dieãn ña ït ñöôïc tr oïn veïn caùc heä thoáng tö töôûng lôùn, caùc giaù o lyù sieâu v ieä t, hay thaäm chí laø yù nghóa cuûa nhöõn g caâu caùch ngoân v eà ñaï o ñöùc.

Raát nh ieàu nhöõng bieåu töôïn g ñöôïc söû duïng töø xa xöa ngaøy nay vaãn coøn c où th eå nhìn thaáy ñöôïc , nhöng khoâng ai hieåu ñö ôïc yù nghóa ban ñaàu cuûa chuùng. Nhö nhöõng hình tö ôïng cöøu c on, r oàng, raén, ch im b oà caâu... treân caùc baøn th ôø; hoa ëc h ình tam giaùc vaây quanh con maét nh ìn phoå quaùt thöôøng thaáy ôû hoä i bí maät FrancMacnnerie ôû chaâu AÂu; hoaëc bieåu töôïn g linh th ieâng 14

cuûa con caù, löûa vónh cöûu, hay h ình aûnh maët tr ôø i moïc treân ñ ieän th ôø, caùc bieåu töôïn g thuoäc caáu truùc veà höôùng nhaø thôø vaø thaùn h ñöôøng, caû ñeán thaùnh giaù hình chöõ thaä p... vaø caùc maøu saéc , hình veõ treân leã phuïc cuûa caùc cha coá vaø giaùo h oaøng... ñeàu la ø nhöõn g chöùng tích thaàm laëng c oøn soáng soù t cuûa nhöõng b ieåu töôïn g v oâ tín ngöôõng xöa kia – chuùng thaät ra laø moät loaï i hình ngoân ngöõ s ieâu ngoân ngöõ – maø ñeán nay vaãn toàn taï i trong caùc nhaø thôø h ieän ñaï i thu oäc Cô Ñoác giaùo. Nhöng yù ngh óa b í maät haøm chöùa tr ong caùc bieåu töôïng ñöôïc Cô Ñ oác hoùa aáy ñaõ bò vaá t boû ñi moät caùc h v oâ yù thöùc. Caùc g iaù o só khoâng hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa chuùng ñaõ hoä i h oïp vôù i nhau thaønh nhöõng hoäi nghò ñeå d ieät tröø taø thuyeát, tr ong khi thaät ra chuùn g chæ laø nhöõng yù nghóa coù tính caùch bí truyeàn.

Phaät g iaù o Baéc toâng thö ôøng söû duïn g nhöõn g bieåu töôïn g raát soán g ñoäng tr ong söï truyeàn phaùp, ñaõ phaûi chòu söï ch æ trích cuûa Phaä t g iaù o Nam toâng raèng hoï töï cho mình laø ngöôøi giöõ g iaùo lyù bí truyeàn. Nhöng thöïc ra thì gia ùo lyù bí truyeàn aáy ñaõ ñöôïc tröïc tieáp truyeàn laïi töø ñöùc Phaät qua caùc theá heä lieân tuïc noá i tieáp nhau, baèng vaø o nhöõn g baäc thaày chöùng ngoä, hieåu r oõ ñö ôïc yù nghóa bí truyeàn do ñöùc Phaät truyeàn daïy. Maëc duø Baéc toân g khaúng ñònh raèng ch æ coù theå c où moät loá i gia ûi thích veà caùc lôøi giaù o huaán cuûa ñöùc Phaät theo vaên töï, 15

nhöng thöïc teá thì ngay tr ong caùc kinh ñieån Pali cuõn g haøm chöùa raá t nh ieàu nguï ngoân, aån duï, maø moät soá trong ñ où ñaõ ñöôïc caùc vò La ït-ma xem nhö la ø söï xaùc nhaän nhöõng yù ngh óa töôïn g tröng trong truyeàn thoáng b í truyeàn cuûa rieâng h oï. Khoâng phaû i laø voâ c ôù khi caùc v ò naøy n où i raèn g, hoï coù ñöôïc caù i ch ìa khoùa ñaàu tieân ñ eå môû ra caùc yù nghóa bí truyeàn cuûa giaùo lyù do ñöùc Phaä t truyeàn daïy.

Caùc vò Laït -ma thöøa nhaän raèng ba taïng kinh ñ ieån laø lôøi giaûng thuyeá t cuûa ñöùc Phaät ñaõ ñöôïc ghi cheùp baèng vaên töï ñ eå laøm giaùo lyù truyeàn daïy. Phaä t g iaùo Baéc toân g, Phaät giaùo nguyeân thuû y 1 cuõng taùn thaønh nhö vaäy. Nhöng caùc vò Laït -ma noù i theâm raèng, ba taïng kinh ñieån kh oân g ch öùa ñöïng taát ca û nhöõn g lôøi daïy cuûa Phaä t; tr ong ñoù c oøn thieáu moä t soá caùc lôø i daïy veà phaù p moân Du-giaø, maø vaãn ñöôïc bí truy eàn cho ñeán ngaøy nay. Phaät giaù o Maät toâng thöøa nhaän laø ñaõ ñöôïc ch ính truy eàn th eo phöông thöùc truyeàn khaåu nhöõng giaù o lyù thu oäc loaïi naøy.

Trong kinh taïng Pali c où noùi raèn g, ñöùc Phaät khoâng heà g iöõ laï i baát cöù ñ ieàu gì bí maät caû. Ñieàu ñoù coù nghóa laø, ngaøi khoâng giaáu baá t cöù ñieàu gì veà giaù o lyù Ñaây muoán noùi ñeá n heä phaùi Theravāda.

16

thieát yeáu caàn phaû i truyeàn daïy cho giaù o h oä i Taêng giaø, nhaèm coù theå giuùp cho moä t ñeä töû cuûa ngaø i coù theå ñöôïc chöùng ngoä. Tuy nh ieân, ñieàu naøy khoân g coù nghóa laø taát caû nhöõng lôø i daïy cuûa ngaø i ñeàu phaûi ñöôïc ghi cheùp baèn g vaên töï. Hay n où i caùc h khaùc, ngöôøi ta khoâng phaû i ñaõ gh i cheù p heá t caùc lôø i daïy cuûa ngaøi trong kinh ñ ieån .

Thöïc teá laø chính ñöùc Phaä t cuõng khoâng heà vieá t ra moät lôøi daïy naø o. Ch æ nhieàu naêm sau khi ngaøi tòch dieät, caùc ñ eä töû cuûa ngaø i môùi ghi ch eùp nhöõng lôø i daïy cuûa ngaøi thaønh kinh ñieån. Voâ tình hay c oá yù, c où theå hoï ñaõ khoâng ghi laï i heá t nhöõng gì maø ngaø i ñaõ daïy cho hoï. Hoaëc n eáu kh oâng phaûi laø nhö vaäy, th ì haún coù moät soá g iaù o lyù cuûa Phaä t ñaõ khoâng bao giôø ñöôïc truyeàn daïy ch o nhöõng ngö ôø i khoân g thuoäc giaùo hoäi Taêng g iaø, theo nhö truyeàn thoáng maø ñeán nay ca ùc vò Laït-ma vaãn c oøn th eo ñuùng. Tr ong tröôøn g hôïp ñoù, chuùng ta phaû i thöøa nhaän la ø coù moät giaù o lyù bí truyeàn cuûa Phaä t giaù o khoâng naèm trong kinh ñieån. Giaù o lyù bí truy eàn, neáu h ieåu th eo caùch naøy , thì khoâng theå xem laø kh oâng hoøa h ôï p v ôùi phaàn giaùo lyù c oâng truyeàn trong kinh ñ ieån , maø phaû i laø c où moät moá i lieân heä töông quan vôùi nhau, nhö toaùn h oïc cao caá p coù lieân heä v ôù i toaùn h oïc giaûn dò vaäy.

17

Quyeån saùch naøy, laàn ñaàu tieân ñöôïc coâng boá, laø moät trong nhöõng baèng chöùng cuï theå cho lôø i tuyeân boá cuûa caùc vò Laït -ma v eà v ieäc coù nhöõng giaùo lyù do chính ñöùc Phaä t truy eàn daïy ñaõ khoâng ñöôïc ghi ch eùp, maø chæ ñö ôïc truyeàn khaåu ñeå boå tuùc ch o phaàn giaùo lyù ñöôïc ghi tr ong kinh ñieån .

Trong quyeån saùch naøy, chuùng ta thaáy c où nhöõn g yù nghóa bí aån ñöôïc theå hieän qua söï töôïng tröng baèng con soá – soá 49, bình phöông cuûa thaùnh soá 7. Theo giaùo ly ù ña õ coù töø xöa cuûa AÁn Ñoä g iaù o, moät phaàn naøo ñoù ñaõ ñeå laïi aûnh höôûn g tr ong Phaät giaù o, c où 7 theá giôùi hay laø 7 trình ñ oä giaû huyeãn trong voøng sanh töû luaân h oà i, moã i theá giôù i laï i goàm c où 7 khoá i caàu cuûa moät chuoãi haønh tinh. Tr eân moã i khoái caàu c où 7 voøng tieán hoùa: 7 laàn 7 thaøn h 49 traïm döøn g ñeå sanh soán g h oaït ñoän g; cuõng nhö töø tinh truøng ñeán luùc thaønh thaân ngöôøi, thai nhi phaû i traû i qua caùc hình thaù i cuûa caáu truùc c ô th eå môùi ñaït ñeán hình daïng cao nhaá t cuûa loaøi coù vuù. Nhö vaäy, trong tình traïn g sau khi cheá t, thöïc traïn g phoâ i thai cuûa th eá giôù i taâm lyù laø thaàn thöùc , hay daïng nguyeân sô nhaát cuûa yù thöùc, trö ôùc khi tr ôû laïi trong theá giôù i vaät chaát th oâ naën g, nhaát thieát phaûi traûi qua caùc traïn g thaù i taâm lyù thuaàn tuùy m oät caùc h coù töông quan v ôù i theá giôù i vaät chaát. N où i m oät caùc h khaùc, trong hai tieán trình phoâ i thai tuøy thuoäc laãn nhau, coù lieân quan v ôù i nhau – töùc laø vaät lyù vaø taâm lyù – thì söï tieán h oùa ñöôïc th oân g suoát hay tr ôû ngaïi 18

ñeàu c où töông öùn g v ôù i 49 thôøi kyø chuyeån tieáp maø thaàn thöùc phaû i traû i qua.

Cuõn g gioáng nhö vaäy, 49 ngaøy cuûa thaân trung aám coù theå töôïng tröng ch o 49 quyeàn naêng bí maät cuûa 7 nguyeân aâm . Trong thaàn th oaïi AÁn Ñoä , töø ñoù xuaát phaùt nhieàu caùch tö ôïng tröng ch o thaân trung aám .

Caùc nguyeân aâm aáy tr ôû thaøn h söï huyeàn dieäu cuûa löûa vaø 49 hình thaù i cuûa löûa. Chuùn g cuõng ñöôïc theå h ieän baèng daáu hieäu Svast ika 1 tr eân 7 ñaàu raén, tieâu bieåu cho tính chaát v ónh cöõu cuûa söï huyeàn dieäu trong Phaät g iaù o Baéc toân g, vaø söï huyeàn d ieäu naøy coù nguoàn goác töø AÁn Ñoä giaù o coå xöa. Tr ong caùc baøi vieát veà thuaät luyeän kim ñaõ ñöôïc g iöõ k ín thì caùc daïn g khaùc nhau cuûa löûa chính laø 7 traïng thaùi traû i qua sau khi cheát, hay laø nhöõng traïng thaùi cuûa thaân trung aám .

Moã i k inh nghieäm tö ôïng tröng cho moä t laàn traû i qua traïn g thaù i chuyeån tieáp töø moä t trong 7 yeáu toá r ieâng bieät cuûa nguyeân ly ù yù thöùc phöùc taï p. Nhö vaäy, chuùng taïo ra ch o nguyeân lyù yù thöùc 49 traïng thaù i khaùc nhau ñöôïc bieåu th ò baèng caùc daïng thöùc cuûa löûa. S oá 7 laø moät thaùnh soá töø raát xa xöa cuûa chuûn g toäc Aryen vaø moä t soá chuûng toäc khaùc . Vieäc söû duïng n où trong Svastika, tieáng Sanskrit ñöôïc ngöôøi Trung Hoa dòch laø caùt töôø ng, chí nh laø daáu c höõ vaï n thöôø ng duøng tro ng Phaät giaùo.

19

nhöõng phaùt loä cuûa thaùn h Jean cuõng giaû i thích theâm veà ñieàu naøy, cuõn g nhö quan nieäm veà ngaøy thöù 7 ñaõ ñöôïc xem laø ngaøy thaùnh. Trong thieân nhieân, soá 7 quaûn tr ò caùc ñ ònh kyø, caùc hieän töôïn g cuûa söï soáng, cuõn g nhö caùc nhoùm hoùa chaát , caùc aâm vaø caùc maøu trong vaät lyù hoïc . Vaø ch ính giaù o lyù veà thaân trung aám ñaõ coù caên cöù moät ca ùch kh oa hoïc döïa tr eân soá 49, hay laø 7 laàn 7.

Moä t ñieàu noå i baät khaùc trong quyeån saùch naøy laø nhöõng khaùi n ieäm veà 5 yeáu toá . 1 Söï giaûi thích veà 5 yeáu toá naøy, moät caùc h ñaùn g kinh ngaïc, laï i raá t gaàn vôù i nhöõng hieåu bieát h ieän nay cuûa khoa h oïc phöông Taây. Chuùng ta coù theå thaáy ñö ôïc ñieàu naøy trong lôøi giaûi th ích sau ñaây cuûa Laït -ma Kazi Dawa Samdup: “Vaøo th ôø i kyø ñaàu tieân cuûa haøn h tinh chuùng ta, chæ coù moä t yeáu toá chuyeån bieán, ñoù laø löûa. Th eo ñ ònh luaät cuûa nghieäp taùc ñoän g vaøo söï sanh dieät n ôi tieåu vuõ truï, buï i muø cuûa löûa baé t ñaàu töï xoay chuyeån vaø tr ôû

Chính laø k haùi nieäm Töù ñaïi (boá n yeáu toá lôù n), goàm coù ñaát (töôïng tröng cho traï ng thaùi ra én), nöôùc (töôï ng tröng c ho traïng t haùi loûng), gioù (töôïng t röng cho traï ng t haùi chuye ån ñoä ng), löûa (töôïng tröng cho naê ng löôï ng), coä ng t heâm vôùi yeáu toá k hoâng laø yeáu toá thöù naêm vaø cuõng laø yeáu toá bao qu aùt taát caû.

20

thaønh moät khoái hình caàu n oùn g b oûng, g oàm caùc nguyeân toá chöa phaân bieät, coøn taá t caû caùc yeáu toá khaùc ñeàu ñang ôû trong traïng thaù i phoâ i tha i. Söï soáng ban ñaàu ñöôïc bao phuû h oaøn toaøn trong löûa, vaø neáu nhö coù moät chuùn g sanh naø o ñoù hieän höõu vaø o thôø i kyø naøy thì chuùng sanh aáy phaûi coù thaân th eå baèng löûa.

(Nhöõng huyeàn thoaï i ôû phöông nam tin raèn g ngöôøi Salamandres coù thaân baèng löûa.). Vaøo th ôø i kyø tieán hoùa thöù hai, khi y eáu toá löûa ñaõ c où moät hình daùng xaùc ñònh th ì yeáu toá khoân g khí töï taùch r ôø i khoû i löûa vaø bao quanh caùi maàm haønh tinh nhö moät v oû tröùng bao quanh ruoät tröùn g. Thaân theå cuûa moï i chuùng sanh vaøo luùc aáy ñeàu goàm coù löûa vaø khoâng khí. Vaøo thôøi kyø tieán h oùa thöù ba, söï chuyeån ñoän g cuûa yeáu toá khoâng khí la øm b ieán ñoåi, giaûm ñi tính chaát noùng boûn g cuûa haønh tinh, vaø yeáu toá nöôùc thoaù t ra khoûi khoâng khí. Vaø o thôøi kyø tieán h oùa thöù tö, laø th ôø i kyø hieän nay c oøn ñang keù o daø i, khoân g khí vaø nöôùc laøm trung hoøa h ieäu naêng cuûa löûa, neân löûa taïo ra yeáu toá ñaát bao quanh noù. ” Nghieân cöùu thaàn th oaï i c oå xöa cuûa AÁn Ñoä cuõng thaáy coù nhöõn g lôøi giaûi th ích töông töï trong vieäc ñaùnh söõa thaønh b ô: söõa tr ong thaàn thoa ïi laø buï i muø cuûa löûa vaø töø ñoù th oaùt ra bô va ø ñaát . Ñaát ñöôïc thaønh laäp xong, caùc vò thieân thaàn töï nu oâ i soán g baèng ñaát 21

neân h ieän thaân thoâ naëng treân haønh tinh naøy vaø tr ôû thaønh toå tieân ban sô cuûa loaøi ngöôøi.

Vaøo 4 ngaøy ñaàu tieân sau khi cheá t, 4 yeáu toá ñaát, nöôùc, g ioù , löûa ñöôïc bieåu hieän tr ong hình thöùc ban sô cuûa chuùng ñoái v ôùi ngöôø i cheát . Coøn moät yeáu toá thöù naêm khoân g hieän ra laø y eáu toá khoân g, y eáu toá ba o quaùt taát caû, ñö ôïc theå h ieän tr ong hình thaù i ban ñaàu cuûa noù, vôù i bieåu töôïng nhö laø aùnh saùng maøu xanh luïc cuûa Thaønh sôû taùc tr í. Trong saùc h giaûi th ích raèng sôû dó yeáu toá naøy khoâng hieän ra laø b ôû i vì taâm thöùc cuûa ngöôøi cheát chöa ñaït ñeán söï phaù t tr ieån hoaøn toaøn. 1 Yeáu toá thöù naêm bao quaùt naøy ñöôïc nhaân ca ùch hoùa thaønh ñöùc Phaä t Ñaï i Nhaät. Ñeå d ieãn taû quan nieäm cuûa caùc vò Laït -ma theo danh töø taâm lyù hoïc cuûa phö ông Taây thì yeáu toá naøy coù theå goï i laø t ieàm thöùc . Tieàm thöùc laø taâm thöùc sieâu vieä t, cao h ôn yù thöùc bình thöôøn g vaø chöa ñöôïc phaùt trieån ñaày ñuû , noù laø haï t gioáng tieàm taøng cuûa naêng löïc giaùc ngoä, vaø saün saøng tr ôû thaøn h yù thöùc h oaït ñoän g tr ong thôøi g ian thích hôïp. Söï ghi nhaän trong kyù öùc taát caû caùc tieàn k ieá p, taá t caû nhöõn g traïn g huoáng

Ñaây laø noùi chung veà nhöõ ng ngöôøi bì nh thöôøng c höa coù söï tu taäp ñaït ñeá n chöù ng ngoä.

22

ñaõ qua cuûa cu oäc soáng luaân hoà i, ñeàu aån taøn g trong tieàm thöùc , 1 th eo nhö lôø i daïy cuûa chính ñöùc Phaät.

Moä t khi tieàm thöùc coù ñuû ñieàu kieän ñ eå böøng daäy tr ôû thaønh hoaï t ñoäng, caùc haït gioán g haøm chöùa trong noù seõ c où theå ñöôïc nh ôù laï i qua taát caû caùc tieàn k ieá p. Khi ñaït ñeán söï g iaùc ngoä vaø giaû i thoaùt khoû i voøng sanh dieät cuûa caùc yeáu toá, th eå nghieäm ñö ôïc tính caùc h khoâng thöïc, hö huy eãn cuûa k ieá p soáng luaân h oài, con ngöôøi seõ töï mình ñaï t ñeán traïng thaù i naøy.

Muïc ñích tu taäp cuûa moï i tröôøng phaùi Du-giaø ôû AÁn Ñoä hay Taây Taïng, h oaëc th eo nhö ñö ôïc truyeàn daïy trong saùc h naøy, laø coá gaéng ñaït ñö ôïc traïng thaùi giaûi thoaùt ñ où.

Trong thaân th eå c on ngöôø i c où ñuû söï hieän d ieän cuûa boán yeáu toá caáu thaøn h theá giôùi vaät chaát, ñoù laø caùc yeáu toá : löûa, gioù, nöôùc vaø ñaát. Nhöõng yeáu toá naøy khoâng phaûi bao giôø cuõng hoaøn toaøn hoøa h ôïp vôùi nhau. Vì theá, söï toàn taï i vaø h oaït ñoäng cuûa chuùn g ñöôïc ñaë t döôù i söï ch i phoái toång quaùt cuûa ta âm thöùc con ngöôøi. Neáu laø v ò ch æ huy taøi gioû i, c où ñaày ñuû yù

Theo Duy thöùc hoïc thì coù veû nhö taùc giaû ñang ñi vaøo khaùi nieäm veà A-laïi -da t höùc , hay Taïng t höùc, coø n ñöôïc goïi laø thö ùc thöù taùm (Ñeä baùt thöùc).

23

thöùc sieâu vieät cuûa moät vò tu taäp Du-giaø ñaéc ñaïo, hay moät baäc thaùn h tr ieát, thì caùc yeáu toá tröïc thuoäc naøy seõ thöôøng xuy eân b oäc loä baûn chaát thöïc söï cuûa chuùng, vaø nhö vaäy laø ña ët tr ong tay vò ch æ huy chieác quyeàn tröôïng – ñöôïc töôïng tröng baèng chaøy K im Cang – cuûa söï ch i ph oái toån g quaùt tr eân theá giôùi vaä t chaát. Ñöôïc nhö vaäy , con ngöôø i thaä t söï laø v ò chuùa teå cuûa thieân nhieân, v ì th eo söï giaû i th ích cuûa thaàn quyeàn , chính ôû traïn g thaùi naøy c on ngöôø i tr ôû thaøn h moät ñaáng toaøn naên g, moä t vò Chuyeån luaân thaùnh vöông, Thöôïng ñeá hay Ñaáng saùn g taïo .

Quyeån saùch naøy cuõng haøm chöùa caùc yeáu toá c ô baûn cuûa Phaä t gia ùo Ñaï i thöøa, v ôùi h ình thöùc c oát loõ i nhaát cuûa chuùng. Coù th eå taïm phaùc hoïa nhö sau: 1. Veà taùn h Khoâ ng: Trong taát caû caùc h eä th oáng giaùo lyù Du-gia ø cuûa Taây Taïn g th ì söï theå ngh ieäm ñöôïc taùnh Kh oân g laø muïc tieâu raá t lôùn . B ôû i vì, söï theå nghieäm aáy laø söï ñaï t ñeán phaù p thaân tuyeät ñoá i. Ñoù laø traïn g thaù i uyeân nguyeân kh oâng taï o taùc cuûa taâm boà -ñeà xuaát th eá, hay laø Phaä t taùnh.

2. Veà ba t haân Phaät: Tr ong g iaù o lyù veà ba thaân Phaät, Phaùp thaân laø thaân sieâu vieät nhaá t cuûa ta át caû chö Phaät vaø caùc chuùn g sanh ñaõ ñö ôïc giaùc ngoä hoaøn toaøn . C oøn hai thaân khaùc laø Baù o thaân , thaân c où ñaày 24

ñuû c oâng naêng, vaø Hoùa thaân, thaân maø taát ca û chuùn g sanh ñ eàu c où th eå nhaän b ieát ñöôïc baèn g maét thöôøn g.

Phaùp thaân ch æ coù th eå ñö ôïc moâ taû baèn g phö ông thöùc töôïn g tröng, bôûi vì taát caû ngoân ngöõ vaø quan nieäm cuûa ngöôøi ñôøi ñeàu khoâng theå dieãn taû ñöôïc troïn veïn . Hình aûn h töôïng tröng ñ où laø m oät ñaï i döông meân h moân g khoâng giôùi haïn, laëng yeân tòch tónh, khoâng c où moä t ñôït soùng naøo ; töø ñoù b oác leân nhöõng muø söông, maây vaø caàu v oàng, töôïng tröng ch o Baù o thaân ; maây vaø sö ông muø laï i ñöôïc soi saùng baèng söï ch ieáu toûa cuûa caàu voàng, neân ngöng tuï laïi vaø r ôi xuoáng thaønh möa, töôïn g tröng cho Hoùa thaân.

Phaùp thaân laø boà -ñeà uyeân nguyeân khoâng hình töôïn g, laø söï thöïc chöùng, khoâng coù baá t cöù moät tì veát hay söï toái taêm che laáp naøo . Trong phaùp thaân c où baûn theå cuûa vuõ truï, bao haøm caû sanh töû vaø Nieát-baøn. Hai phaùp naøy – sanh töû vaø N ieát-b aøn – v ôù i daïn g b ieåu hieän thoân g thöôøn g vaãn ñöôïc x em nhö laø hai cöïc ñoái nhau cuûa y ù thöùc, nhöng khi ñöôïc phaân tích ñeán möùc toät cuøn g th ì chuùn g laø ñoàn g nhaát.

Phaùp thaân laø tr í tueä boà -ñeà, saùng suoá t, voâ ngaï i, thöôøng toàn , baát b ieán .

25

Baùo thaân laø söï hieån baøy thieän nghieäp cuûa chö Phaät, nhö caùc ñöùc Phaät ñang hieän thaân giaù o hoùa ôû caùc coõi Tònh ñoä cuûa caùc ngaø i.

Hoùa thaân, hay cuõng goïi la ø ÖÙng thaân , laø thaân Phaät do loøng töø bi muoán cöùu ñ oä chuùn g sanh maø thò hieän tr ong caùc coõ i theá giôù i ueá trö ôïc, nh ieàu toä i loã i, nhö Phaät Th ích-ca Maâu -ni ñaûn sanh tr eân traù i ñaát naøy.

Nhö vaäy, thöïc taùn h khoâng taï o taùc , khoâng hình töôùn g, thöôøng toàn khoâng bieán ñoå i laø Phaùp thaân.

Söï hieån loä taát caû caùc thuoäc tính hoaøn haû o cuûa phaùp thaân trong moä t thaân theå maø chuùn g sanh coù theå nhaän bieát ñöôïc laø Baù o thaân .

Söï th eå h ieän cuûa phaùp thaân trong c oõ i theá giôù i naøy thaønh nhieàu thaân khaùc khau vôù i ñaày ñuû caùc tính chaát phaøm tuïc cuûa nhaân loaï i, nhaèm muïc ñ ích g iaùo hoùa, cöùu ñ oä cho chuùn g sanh, ñoù laø Hoùa thaân.

Phaùp thaân ñöôïc tö ôïng tröng baèng h ình aûnh ñöùc Phaät Ñaïi Nhaät (Vairocana). Baù o thaân ñöôïc töôïng tröng baèng ñöùc Phaät A-di-ñaø (Amita ) vôùi aùnh saùng voâ löôïn g chieáu su oát khaép th eá giôùi . Vaø söï giaùo hoùa cuûa ñöùc Phaä t Th ích-ca Maâu -ni ôû th eá giôùi Ta-baø naøy 26

ñöôïc x em nhö laø b ieåu töôïn g r oõ neù t nhaát cuûa Hoùa thaân.

Trong Phaä t giaù o Taây Taïng, Hoùa thaân c oøn ñöôïc keát h ôïp v ôù i ngaø i Lieân Hoa Sanh (Padmasambhāva) laø vò thaày ñaàu tieân ñaõ giaûng daïy g iaùo lyù veà thaân trung aám ôû Taây Taïn g. Ngaø i ñöôïc nhöõng ngöôø i tin vaøo giaù o lyù naøy toân xöng la ø Ñaï i giaù o chuû.

Nhö vaäy, g iaù o lyù veà Ba thaân Phaät laø m oät n eùt ñaëc tröng cuûa Phaät giaùo Baéc toân g. Tr ong Phaät giaù o Nam toân g, chuùng ta thaáy c où ba khaù i n ieäm töông öùng laø Phaät, Phaùp, Taên g. V eà maët giaù o lyù, haún phaû i c où söï töông quan nhaát ñònh giöõa hai h eä thoán g ñoù.

Laït-ma Kazi Dawa Samdup ch o raèng giaùo lyù Ba thaân ñaõ löu truyeàn qua moät söï tieá p noá i khoâng ñöùt ñoaïn cuûa chö vò toå sö ñöôïc truyeàn thuï, töø AÁn Ñoä sang Taây Taïng. Chuoã i truyeàn thöøa aáy ñaõ khôû i söï töø ñöùc Phaät vaø ñöôïc tieá p noá i khoâng döùt ch o ñeán ngaøy nay. Vò Laït -ma naøy cuõng cho raèng, ch ính khi ñöùc Phaät truyeàn daïy giaù o lyù aáy laø ngaøi ñaõ tieáp nhaän töø chö Phaät xöa kia. V ì giaù o lyù naøy ch æ ñöôïc truyeàn khaåu töø baäc thaày naøy sang baäc thaày khaùc maø khoâng bao giôø ñö ôïc gh i ch eùp ra . Chæ cho ñeán th ôøi gian töông ñoá i gaàn ñaây, khi Phaät giaù o ñaõ suy yeáu ñi, 27

khoâng c où baäc thaày naø o soán g c oøn ñeå truyeàn daïy noù theo phöông thöùc xöa kia nöõa.

Caùc hoïc giaû phöông Taây thö ôøng quan n ieäm raèng: “Neáu kh oân g theå tìm ñöôïc baát c öù daáu veát naø o cuûa moät vaên baûn tröôùc ñaâ y n où i veà moät giaùo lyù , thì giaùo lyù aáy taát nh ieân la ø tr öôùc ñoù chöa t öøng hieän h öõu.” Vôùi tö caùch laø moät ngöôø i ñaõ ñö ôïc truyeàn thuï giaù o ly ù bí truyeàn , Laït-ma Kazi Dawa Samdup cho raèng quan nieäm aáy thaät ñaùn g buoàn cöôø i.

Giaùo lyù Ba thaân ñöôïc xem nhö söï chæ daïy veà con ñöôøng cuûa caùc baäc ñaï o sö ñ i töø thö ôïng ñaúng ñeán haï ñaúng, töø N ieát -baøn ñeán sanh töû; vaø söï tieán thuû töø haï ñaúng ñeán thöôïn g ñaúng, töø sanh töû ñeán N ieát -baøn .

Trong luaän vaõng sanh, ñieàu naøy ñöôïc töôïn g tröng baèng 5 ñöùc Thieàn -na Phaä t, m oã i v ò nhaân caùc h hoùa moät thuoäc tính thaùnh thieän ph oå quaùt. AÅn kín trong 5 ñöùc Thieàn -na Phaät laø c on ñö ôøng thaùnh th ieän daãn ñeán söï hoøa h ôïp trong Phaù p thaân n ôi thöïc taùn h Phaät, daãn ñeán söï chöùn g ngoä N ieát -baøn , töùc laø veà tinh thaàn ñöôïc g iaûi th oaùt khoû i moï i ham muoán.

3. Veà Naêm trí: a. Phaùp giôùi trí: 28

Phaùp thaân voán khoâng coù hình töôùng, laø thöïc taï i cuoái cuøng cuûa chaân lyù, cuûa phaù p giôù i; noù cuõng ñöôïc xem laø maàm moáng tieàm taøng cuûa chaân lyù. Trong luaän vaõng sanh moâ taû raèn g, phaùp thaân seõ loùe saùng trong ngaøy ñaàu cuûa thaân trung aám nhö laø m oät thöù aùnh saùn g maøu xanh döông toá t ñeïp cuûa ñöùc Phaät Ñaïi Nhaät, v ò Phaä t laøm hieån loä theá giôùi vaä t chaá t, laøm cho th eá giôù i aáy tr ôû thaønh c où hình töôïng, c où theå troâng thaáy ñö ôïc. N où i “phaù p giôù i” laø ñeå töôïn g tröng cho th eá giôùi vaät chaát giaû hôï p thaønh hình töôùng. Töø vaät chaá t giaû h ôïp hieän ra caùc sanh vaät cuûa theá giôùi naøy vaø cuûa taá t caû caùc th eá giôù i. Tr ong caùc sanh vaät aáy th ì söï ngu ñoän cuûa caûnh giôù i suùc sanh laø n oåi baät, aûo giaùc hay söï meâ laàm veà hình töôùn g baét ñaàu taïo taùc, laøm neân caùc caûnh g iôùi cuûa voøng luaân h oà i, cuõng nhö caûnh giôùi tri thöùc cuûa loaø i ngöôøi, maø muoán thoaùt khoû i söï leä thuoäc vaø o ñoù thì chæ coù N ieát -baøn .

Khi moät ngöôø i c oá gaéng ñaït ñ eán söï h oaøn haû o baèng vaøo söï tu taäp ñuùng höôùng tr ong suoát ñ ôø i soáng cuûa mình, thì söï ngu ñoän cuûa thuù tính kia vaø aûo töôûng veà hình tö ôùng hay söï chaáp ngaõ ñeàu ñöôïc chuyeån hoùa thaønh caù i bieát ñuùng ñaén , thaùn h th ieän; caù i trí thaâm nhaäp khaép Phaù p giôù i – Phaù p giôù i trí – ñoù seõ loùe saùn g tr ong taâm thöùc ngö ôø i aáy.

29

b. Ñaïi vieâ n caûnh trí: Gioáng nhö vaät chaát giaû h ôïp choù i saùng trong thaân trung aám vaø o ngaøy thöù nhaá t taï o ra caùc vaät theå, yeáu toá nöôùc seõ choù i saùng trong ngaøy thöù hai taïo ra doøng sinh ñ oäng laø maùu. Söï giaän döõ vaø söï ñam meâ cuûa noù thöôøng laøm môø aùm taâm trí. YÙ thöùc g iaû hôï p v ôù i taâm saân haän, hai yeáu toá naøy moät khi ñö ôïc chuyeån hoùa thì seõ tr ôû thaønh Ñaïi vieân caûnh trí, ñöôïc nhaân caùc h hoùa thaønh K im Cang taùt-ñ oûa, la ø a ùnh saùn g phaûn chieáu tr ong baùo thaân cuûa ñöùc Phaä t Baát Ñoäng. c. Bình ñaú ng taù nh trí: Trong ngaøy thöù ba, yeáu toá ñaát – voán tö ôïng tröng cho caùc chaát raén chaéc ñaõ caáu taï o thaønh h ình theå con ngöôø i vaø moïi hình da ùng cuûa vaä t chaát – laøm phaùt sanh ra söï kieâu maïn. Xuùc giaùc giaû h ôïp v ôù i taâm kieâu maïn, hai yeáu toá naøy moä t khi ñöôïc chuyeån hoùa thì seõ tr ôû thaønh Bình ñaúng taùn h tr í, ñöôïc nhaân caùc h hoùa thaønh ñöùc Phaä t Ba ûo Sanh. d. Dieäu quan saùt trí: Trong ngaøy thöù tö, yeáu toá löûa – tö ôïng tröng ch o moïi nguoàn naêng löôïn g cuûa ngöôøi vaø ñ oäng vaät – laøm phaùt sanh ra söï ñam meâ tham luyeán, söï theøm muoán, 30

hay ta m â tham duïc. Söï chuyeån hoùa taâm tham duïc seõ trôû thaønh D ieäu quaùn saùt tr í, ñö ôïc nhaân caùch hoùa thaønh ñöùc Phaä t A-di-ñaø laø ñöùc Phaät c où aùnh saùng voâ bieân , soi saùng khaép theá giôù i. e. Thaø nh sôû taùc trí: Trong ngaøy thöù naêm , yeáu toá gioù, hay söï chuyeån ñoän g cuûa khoân g khí – y eáu toá ñaõ taï o thaøn h h ôi th ôû vaø söï chuyeån ñoäng cuûa cuoäc soáng – taïo ra söï ganh gheùt. Söï chuy eån hoùa taâm ganh gheù t naøy seõ tr ôû thaønh Thaønh s ôû taùc trí, ñö ôïc nhaân caùch hoùa thaønh ñöùc Phaät Baát Khoâng Thaønh Töïu .

Söï hoaøn haû o cuûa nguy eân lyù tö töôûn g thaùn h thieän daãn ñeán söï baát thoá i chuyeån thaùnh thieän, ñöôïc töôïng tröng baèng ñöùc Phaä t Ñaïi Nhaät. Söï hoa øn haûo cuûa nhöõng ñaëc tính toát ñeï p ñöôïc töôïng tröng baèng ñöùc Phaät Baûo Sanh. Vaø söï hoa øn haû o cuûa nhöõng haønh ñoän g thaùnh thieän ñö ôïc töôïn g tröng baèn g ñöùc Phaät Baát Kh oâng Thaøn h Töïu. Ñöôïc moâ taû gioáng nhö trong moät kòch baûn, ngöôø i cheát lieân tieáp nhìn thaáy töø caûnh naøy ñ eán caûn h khaùc , moãi caûnh tr ình dieãn moä t thu oäc tính thaùnh th ieän hay nguyeân lyù baåm sanh voán coù tr ong m oïi thöïc theå con ngöôø i, ñeå thöû thaùch töøng ngöôøi vaø laøm boäc loä roõ 31

moät phaàn naø o ñoù tr ong taâm thöùc cuûa hoï ñaõ ñöôïc phaùt tr ieån nhö theá naø o. Söï phaùt trieån tr oïn veïn Naêm tr í hay 5 naên g löïc g iaùc ngoä ñö ôïc nhaân caùc h hoùa thaønh hình töôïn g 5 v ò Phaä t, daãn ñeán söï giaûi thoaùt, hay söï theå nhaäp Phaä t taùn h. Söï phaù t tr ieån töøng phaàn seõ ñöa ñeán söï taù i sanh trong moät caûnh giôùi cao h ôn trong luïc ñaïo, chaúng haïn nhö c oõ i trôø i, hay coõ i ngöôø i...

Sau ngaøy thöù naêm th ì caùc caûnh ñöôïc nhìn thaáy cuûa thaân trung aám seõ trôû neân moã i luùc moä t keùm thaùnh thieän hôn. Ngöôø i cheát caøng ngaøy caøng chìm trong buøn laày aû o töôûng luaân h oài . AÙnh saùng loùe ch ieáu cuûa nhöõn g baûn chaát thaùn h thieän töï xoùa môø daàn thaønh aùnh saùng cuûa baûn th eå haï ñaúng. Luùc baáy giôø, giaác moäng sau caùi cheá t chaám döùt theo söï tieâu tan cuûa tình traïn g chuyeån tieáp, ñoái vôùi ngöôø i nhaän bieát noù. Vì caùc töôûng töôùng ñö ôïc tích chöùa trong taâm thaàn, taá t caû ñeàu ñaõ hieän ra nhö ca ùc quaù i tö ôïng cuûa moät c ôn aùc moäng, neân ngöôø i cheá t töø traïng thaùi chuyeån tieáp böôùc daàn sang tra ïng thaùi giaû doá i, töùc laø söï taùi sanh vaøo theá giôù i loaø i ngöôøi, hay moät trong nhieàu caûn h g iôùi cuûa luïc ñaïo.

32

Voøng baùnh xe cuûa cuoäc luaân hoà i cöù x oay voøng lieân tuïc nhö theá cho ñeán kh i naøo k eû dính maéc vaø o ñoù coù theå töï mình döù t boû ñöôïc caùc moá i daây raøng buoäc , nhôø vaøo söï giaùc ngoä maø ñi ñeán ch oã chaám döùt moï i ñau khoå, raøng buoäc.

Moä t ñieàu caàn löu yù nöõa la ø, quyeån saùch naøy seõ ñöôïc tieáp nhaän moät caùch deã daøng h ôn n eáu nhö ngöôøi ñoïc ñaõ tìm hieåu qua caùc h ình thöùc tang leã cuûa xöù Taây Taïng cuøn g vôù i nhöõng yù nghóa töôïn g tröng cuûa chuùng. Phaàn sau ñaây seõ trình baøy moät caùch toùm löôïc ñeå giuù p ngö ôø i ñoïc c où ñöôïc m oät caù i nh ìn khaùi quaùt veà vaán ñeà naøy.

Sau khi caùc tr ieäu chöùng cuûa ca ùi ch eát ñaõ hieän ra nhö ñöôïc moâ ta û trong nhöõng trang ñaàu cuûa saùch, ngöôøi ta la áy moä t taám drap traéng phuû leân maët ngöôøi cheát. Luùc baáy giôø, seõ khoâng ai ñoän g chaïm ñeán thaân theå ngö ôø i cheá t nöõa, ñeå cho tieán tr ình cuûa caù i ch eát khoâng bò giaùn ñoaïn, bôûi vì tieán tr ình naøy ch æ chaám döùt khi thaân trung aám hoaøn toaøn ra khoû i xaùc thaân .

Ngöôø i ta tin raèn g tieán trình naøy ñöôïc keùo daø i b ình thöôøng töø ba ngaøy röôõi ñeán boán ngaøy. Neáu khoân g coù söï giuùp söùc cuûa moät vò tu só thì ngöôøi cheá t thoâng thöôøng phaû i traû i qua tr oïn th ôø i gian aáy môù i bieá t laø mình khoân g coøn c où thaân ngö ôø i nöõa.

33

Vò tu só ñ eán laøm coân g v ieäc giuù p söùc cho ngöôø i cheát ñö ôïc ngöôø i Taây Taïng g oïi laø Ph oâ -oâ. Khi vò naøy ñeán , oâng ngoà i tr eân moä t ch ieác chieáu hay treân moät chieác gh eá ñaët beân caïnh ñaàu cuûa ngöôø i cheá t. Nhöõn g thaân thuoäc cuûa ngö ôø i cheát ñeàu phaûi ra kh oûi phoøng ñaët töû thi vaø ñoùn g h eát caùc cöûa soå, cöûa ra vaø o laï i ñeå giöõ yeân la ëng tr ong khi tieán haøn h vieäc giuù p thaàn thöùc ra khoûi xaùc thaân .

Vò Phoâ- oâ laøm vieäc naøy baèn g caùc h tuïng ñ oïc kinh ñieån coù yù ngh óa chæ daãn ch o ngöôø i cheá t höôùng veà coõi Cöïc Laïc ôû phöông taây cuûa ñöùc Phaä t A-di-ñaø ñeå thoaùt khoûi traïng thaùi phaûi mang thaân trung aám . Vò naøy khuyeân daïy thaàn thöùc tr ong luùc th oaùt xaùc ñöøng quyeán luyeán taø i saûn , thaân quyeán. Sau ñoù, vò naøy quan saù t tr eân ñænh ñaàu cuûa ngö ôø i cheá t, nôi giao tieáp giöõa hai phaàn cuûa ñænh soï goï i laø cöûa Brahma, ñeå xaùc ñònh söï thoaù t ra cuûa thaàn thöùc. Neáu ñaàu cuûa töû thi khoâng bò hoùi thì vò naøy seõ nhoå ñi moät ít toùc ôû vò trí naøy. Neáu ngöôø i cheá t do tai naïn hay vì moät lyù do naøo khaùc maø th i haø i khoâng coù taïi n ôi haøn h leã th ì vò naøy phaû i taäp trung tinh thaàn, quaùn töôûn g cho ñeán khi coù theå nhìn thaáy thaân ngöôø i cheát nhö thaät, roài môùi goï i thaàn thöùc ngöôø i aáy ñeán ñeå khuyeân daïy vaø tieán haønh cuoäc leã trong khoaûng moät g iôø.

34

Vaøo luùc aáy, moä t vò Laït -ma gioû i v eà chieâm tinh, ñöôïc goï i la ø Tsi-pa, seõ ñöôïc môø i ñeán ñ eå quyeát ñ ònh veà giôø giaác seõ di chuyeån thi haø i ngö ôø i cheát , cuõng nhö vieäc phaû i ñaë t thi haø i nhö theá naø o laø toát nhaát, ñoàn g th ôøi xaùc ñònh caû g iôø giaác vaø phöông thöùc tieán haøn h tang leã, cuøn g vôù i caùc nghi thöùc ñeå coù lôï i cho ngöôøi cheát.

Thi haø i ngöôøi cheát thöôøn g phaû i ñöôïc c oät tr ong tö theá ngoà i, gioáng nhö tö theá cuûa nhöõng boä xö ông hay xaùc öôùp ñaõ ñöôïc tìm thaáy tr ong caùc ngoâ i moä raát xöa ôû nhieàu nôi treân theá giôù i. Tö th eá ñ où ñöôïc g oï i laø h ình phoâ i thai, töôïng tröng cho söï taù i sanh vaø o moä t ñôøi soáng khaùc. Sau ñ où, thi haøi ñö ôïc ñaë t tr ong moät goùc phoøng cuûa ngöôø i cheát, khoân g phaûi laø goùc ph oøng cuûa vò thaàn nhaø.

Baïn beø vaø thaân quyeán cuûa ngöôø i cheát tuï hoï p trong nhaø vaø aên uoán g ôû laï i ñoù ch o ñeán khi naø o thi haøi ngöôø i cheá t ñöôïc mang ñi. Neáu vieäc thaàn thöùc hoaøn toaøn thoaùt ra khoû i xaùc thaân chöa ñöôïc vò Phoâoâ xaùc ñònh chaéc chaén thì chöa ñöôïc ñ oäng chaïm ñeán thaân ngöôø i cheá t trö ôùc ba ngaøy röôõi h oaëc boán ngaøy sau khi ch eát. Tr ong kh i vaãn coøn ngöôø i ñ eán döï tang leã thì ngöôø i ta tieáp tuïc cuùn g côm cho ngö ôø i cheá t vaøo moãi böõa aên . Thöùc aên ñöôïc ñaë t trong moät caù i baù t ñeå 35

tröôùc thi haøi, vaø sau khi tin ra èng ngöôø i ch eát ñaõ höôûng heát phaàn tinh tuùy voâ hình cuûa thöùc aên , ngöôøi ta mang thöùc aên aáy ñ oå ñi.

Sau khi th i haøi ngöôøi ch eát ñöôïc mang ñi roà i th ì moät böùc a ûnh cuûa hoï ñö ôïc thay theá vaø o ñoù, vaø tröôùc böùc aûn h aáy, ngöôø i ta tieáp tuïc daâng cuùng thöùc aên cho ñeán h eát moät th ôø i gian laø 49 ngaøy. Ñaây chính laø quaõng thôøi g ian maø thaàn thöùc ñöôïc tin laø phaû i traûi qua gia i ñoaïn mang thaân trung aám .

Trong luùc tieán haøn h tang leã, taäp Luaän vaõn g sanh naøy ñö ôïc tuïng ñoïc tr ong nhaø ngö ôøi cheát, hoaëc taïi nôi h oï ñaõ ch eát. Caùc v ò Laït -ma luaân phieân nhau tuïng ñoïc suoát ñ eâm ngaøy ñ eå giuù p cho thaàn thöùc ngöôøi ch eát höôùng veà coõ i Cöïc Laïc phöông taây cuûa ñöùc A -di-ñaø.

Vieäc caàu nguyeän cho ngö ôøi cheát cuõng ñöôïc tieán haønh taïi ngoâ i chuøa maø luùc sanh tieàn ngö ôøi cheá t thöôøng lui tôù i, vaø thöôøng laø d o caùc vò tu só chuøa aáy toå chöùc.

Sau leã an taùng, caùc vò Laït -ma vaãn c oøn trôû laïi nhaø ngöôøi cheá t m oã i tuaàn moä t laàn ñeå tieáp tuïc tuïng ñoïc Luaän vaõng sanh cho ñ eán heá t th ôøi g ian 49 ngaøy .

Ngöôø i cheát thöôøn g ñö ôïc veõ h ình ngoài treân moä t chieác gh eá goã vôù i quaàn aùo töôm taá t. Trö ôùc maë t böùc aûnh naøy, ngöôø i ta ñaët moät hình v eõ khaùc goï i laø 36

Spyang-pu. Trong hình Spyang-pu coù veõ töôïng tröng hình ngöôø i ch eát ôû giöõa, hai chaân ñöôïc coät laïi trong tö th eá suøng kính, chung quanh coù nhöõng vaät bieåu töôïng ch o naêm ñoá i töôïng tuyeä t haû o cuûa caùc giaùc quan: thöù nhaát laø moät caù i göông soi, b ieåu tö ôïng cho thaân, phaûn a ûnh caùc h ieän tö ôïng va ø caûm giaùc, nhaá t laø thò giaùc ; th öù hai laø moä t caù i voû oác, thöù ba laø moät caùi ñaøn 7 daây, hai vaät naøy bieåu töôïn g cho aâm thanh; thöù tö laø moä t caù i loï h oa, töôïng tröng ch o khöùu giaùc ; vaø thöù naêm laø caùc aù o quaàn baèng luïa vaø ñoà trang söùc vôù i loïn g che tr eân ñaàu, töôïng tröng ch o xuùc giaùc . Caùc moùn aên daâng ch o ngöôø i ch eát ñ eàu ñeå tröôùc aûn h naøy, vaø caùc vò Laït-ma xem aûnh töôïng naøy nhö laø ngöôøi ñaõ maá t vaø ñ oïc Luaän vaõng sanh naøy ôû phía tröôùc aûnh.

 

 

 37

Hình Spyang -pu Sau thôø i gian nghieân cöùu ôû Taây Taïng vaø nhaá t laø sau 3 naêm nghieân cöùu caùc truyeàn thoáng tang leã ôû vuøng soâng Nil, toâ i phaù t hieän ra raèng aûnh tö ôïng cuûa ngöôøi ch eát duøn g ôû Taây Taïn g vaø ôû Sikk im hoaøn toaøn gioáng v ôù i loaïi aûnh töôïng ñö ôïc goï i laø “töôïng cuûa Osiris”, töùc laø cuûa ngöôøi cheát, vaãn ñöôïc söû duïn g ôû Ai Caäp. Hai loaï i aûn h töôïn g naøy coù chung moät nguoàn goác , vaø ñeàu nhaém ñeán vieäc giuùp ch o linh hoàn ngöôøi cheát c où ñöôïc moä t nôi nö ông töïa vaø höôùn g daãn h oï ñi trong theá g iôùi sau khi cheá t.

Nôi gaàn beân vai traùi cuûa hình ngöôø i cheá t ôû giöõa Spyang-pu, h oaëc ñoâi khi laø ngay ôû giöõa , phía döôù i, ngöôø i ta khaéc caùc chöõ tö ôïng aâm , lieân heä ñeán 6 coõi trong luaân hoà i, ñöôïc taïm dieãn d òch nhö sau: S → Sura, coõ i tr ôø i, caûnh giôùi cuûa chö thieân A → Asura, caûn h g iôùi A-tu-la Na → Nara, ca ûnh giôùi loaø i ngöôø i Tri → Tr isan, caûn h g iôù i suùc sanh, loaø i vaät 38

Pre → Pretam, caûnh giôù i ngaï quyû Hu → Hung, caûnh giôù i ñ òa nguïc .

Sau khi tang leã chaám döùt , töùc laø sau 49 ngaøy, hình veõ Spyang-pu ñöôïc mang ra ñoá t moät caùc h trònh troïng tr eân ngoïn löûa cuûa moä t ngoïn ñ eøn thaép baèng bô, vaø ngöôø i ta chaø o linh hoàn ngöôø i cheá t laàn cuoái cuøn g v ôù i nhöõng lôø i vónh bieät. Tuøy theo maøu saéc cuûa ngoïn löûa chaùy leân maø ngöôø i ta ñoaùn bieát soá phaän cuûa ngöôø i cheá t. Tro taøn cuûa hình ñaõ ñ oát ñöôïc thu lö ôïm vaø o tr ong moät chieác ñóa, ngöôø i ta troän tro aáy vôù i ñaát seù t, vaø duøng ñaá t aáy ñ eå naén hình nhöõn g caùi thaùp nh oû, goï i laø sa-tscha. Moät tr ong soá nhöõn g thaùp aáy ñöôïc ñeå nôi baøn th ôø ôû nhaø, soá c oøn laï i ñöôïc ñaët nôi coù boùng maù t ôû caùc ngaõ tö, hay treân moät ñænh ñoài, h oaëc tr ong moät hang ñaù, thöôøn g th ì ôû döôùi moät taûng ñaù to nhoâ ra. Ñoàn g th ôø i v ôù i vieäc ñoá t h ình Spyang -pu, ngöôø i ta phaù huûy aûnh töôïn g ngö ôøi cheá t, vaø quaàn aùo th ì ñöôïc hieán cho caùc vò Laït-ma ñeå baùn cho ngöôø i naø o ñeán mua ñaàu tieân , vaø tieàn baùn ñöôïc caùc vò aáy giöõ laáy xem nhö tieàn taï leã . Ñöôïc troøn moät naêm , ngöôø i ta laøm leã taï cho ngöôø i cheát. Ñoù laø leã taï ôn chö Phaät ñaõ cöùu ñoä ngöôø i cheát.

Vaø sau thôø i gian ñoù thì moät ngöôø i goùa phuï coù theå ñi laáy ch oàng.

39

Phöông thöùc hoûa thieâu thi haø i ngö ôø i cheát laø ñieàu raát ph oå b ieán ôû Taây Taïng, nhöng thö ôøng laø vì th ieáu chaát ñ oát neân ngöôøi ta c où theå ñöa xaùc leân moät ngoïn ñoà i cao hay moät taûn g ñaù lôùn, ñ eå cho caùc loaø i chim, thuù, ñ eán a ên th òt, goïi chung laø ñ ieåu taùng, gioáng nhö ôû caùc vuøng Ba Tö vaø Bombay. Gia ñình naø o c où ñuû chi phí ch o vieäc laøm g iaøn hoûa th ì seõ th ieâu xaùc .

Trong nhöõng khu vöïc xa ñoâ th ò, ngöôø i ta choân xaùc .

Khi ngöôø i cheá t ñaõ b ò b eänh truyeàn nhieãm naëng, deã laây lan, nhö beän h ñaäu muøa chaúng haïn , th ì ngöôøi ta buoäc phaûi choân. Noùi chung, ngöôø i Taây taïng khoâng thích v ieäc choân xaùc, vì hoï tin raèn g caùi xaùc choân seõ coù th eå bò linh hoàn ngöôø i ch eát nhaä p trôû laï i vaø hoùa thaønh ma caø roàng. Theo caùc h nghó naøy, ngöôø i ta chuoäng vieäc th ieâu xaùc hay laøm caùch naøo ñoù ñeå cho caùc yeáu toá cuûa xaùc thaân tan b ieán ngay ñi. Ñoâ i khi ngöôøi ta cuõn g boû xaùc xuoán g soâng gioáng nhö ngöôøi AÁn Ñoä, hoa ëc m oät nôi naø o coù nöôùc saâu. Ñoái vôù i ñöùc Ñaït -la i Laït -ma hay nhöõng v ò thaùnh thieän, toân quyù thì ngöôø i ta öôù p xaùc . G ioán g nhö ôû Ai Caäp xöa, xaùc cheát ñö ôïc vuøi trong m oät hoäc muoá i bieån trong v oøng 3 thaùng, cho ñ eán khi muoá i huùt h eát caùc chaát loûng cuûa thaân, khieán cho caù i xaùc khoâ teo laï i.

Roài keá ñoù, ngö ôøi ta toâ leân xaùc moä t hoãn hôïp boät nhaõo goàm c où nhöõng boät ñaát seùt, b oät goã chieân ñaøn, boät tieâu 40

ôùt, hay nhöõng chaát thuoác tr ò moái moït. Chaát boät nhaõo aáy ñöôïc toâ vaøo nhöõn g ch oã loõm nhö maét, maù, buïng... ñeå cho hình xaùc tr ôû laï i bình thöôøng, vaø khi xaùc khoâ cöùng laï i thì thaønh moät xaùc öôùp th eo kieåu Ai Caäp.

Sau cuøn g khi toaøn boä xaùc ö ôù p ña õ khoâ cöùng, th ì ngöôøi ta queù t leân ñoù moät lôù p nöôùc sôn maøu vaøng, vaø xaùc öôùp ñöôïc ñaët thôø tr ong moä t tu vieän hay tònh xaù .

Boán caùch laøm maá t xaùc cuûa ngö ôøi cheát noù i treân xuaát phaùt töø quan nieäm cho raèng thaân ngöôøi goàm coù 4 y eáu toá caáu thaønh laø ñaát, nöôùc, gioù, löû a.

Choân xaùc laø traû veà ch o ñaát. Boû xuoán g soâng laø traû veà cho n öôùc . Ñieåu taùng laø traû v eà ch o g ioù, vì loaøi chim soáng trong kh oâng khí. Thieâu xaùc laø traû veà cho löûa. Ñoù laø toùm löôïc nhöõn g yù nghóa huyeàn bí aån sau caùc hình thöùc tang leã cuûa ngöôø i Taây Taïng.

Sau khi cheá t, trong th ôø i gian töø 3 ngaøy röôõi ñeán 4 ngaøy, ngöôø i ta tin raèn g thaàn thöùc cuûa nhöõn g ngöôøi bình thöôøn g ôû tr ong moät traïn g thaù i gioáng nhö nguû say, kh oân g b ieá t laø mình ñaõ ra khoûi thaân ngöôø i.

Giai ñ oaïn ñaàu tieân aáy cuûa thaân trung aám ñöôïc goïi laø Tschikhai-Bard o hay laø traïng thaùi chuyeån t ieáp ngay sau khi cheát.

41

Trong g iai ñoaïn naøy, tröôùc tieân laø aùn h saùng trong suoát loù e saùng trong daïng th eå nguyeân sô cuûa noù. Roài neáu thaàn thöùc ngöôø i cheát khoân g theå nhaän ñöôïc noù, ngh óa laø khoân g th eå töï duy tr ì trong traïng thaùi sieâu vieä t, khoâng bieán ñoåi, phuø h ôïp v ôù i aùnh saùn g aáy, thì aùnh saùn g aáy b ò môø daàn ñi th eo nghieäp löïc . Kh i aáy böôùc vaø o gia i ñoaïn thöù hai.

Khi giai ñoaïn ñaàu chaám döùt , thaàn thöùc chôït tænh ra, bieát ñöôïc laø mình ñaõ cheát vaø baé t ñaàu traû i qua giai ñoaïn thöù ha i, g oï i laø Tschőnyi-Bardo, hay laø traïn g thaù i chuyeån t ieá p cuûa kinh ngh ieäm thöïc taï i.

Traïng thaù i naøy seõ tan bieán ñi kh i chuyeån sang giai ñoaïn thöù ba, goï i laø Sipa-Bardo, hay laø traïng thaùi chuyeån tieá p khi chuaån b ò taù i sanh. Traïn g thaùi naøy seõ chaám döùt vaøo luùc thaàn thöùc thöïc s öï taù i sanh vaøo moät tr ong caùc caûn h giôù i cuûa saùu c oõ i luaân hoà i.

Söï chuyeån tieá p töø moä t gia i ñoaïn naøy sang gia i ñoaïn khaùc cuûa thaân trung aám dieãn tieán cuõn g töông töï nhö tieán trình cuûa söï sanh ra. Thaàn thöùc ch ôït tænh, ñi töø c ôn m eâ naøy sang c ôn meâ khaùc, cho ñeán cuoái giai ñoaïn thöù ba.

Khi baét ña àu thöùc tænh trong giai ñoaïn thöù hai, thaàn thöùc nh ìn thaáy töøng hieän caûnh töôïng tröng, töùc laø caùc aû o giaùc do nghieäp löïc taï o ra b ôû i caùc haønh 42

ñoän g ña õ laøm khi coøn soáng. Nhöõng ñieàu ñaõ suy nghó, ñaõ laøm tröôùc ñaây , g iôø trôû thaønh nhöõng ñoái töôïng khaùch quan. Caùc hình aûnh ñöôïc nhìn thaáy hoaøn toaøn d o söï töôûn g tö ôïng moät caùc h c où yù thöùc, ñöôïc sanh khôû i töø nhöõng gì tröôùc ñaây ñaõ nh ìn thaáy vaø aên saâu, phaùt tr ieån tr ong taâm thöùc. Caùc h ình aûnh aáy hieän ra r oà i ñi qua, tr ong moät toaøn caûnh trang nghieâm vaø maïnh meõ, nhö n oä i dung yù thöùc caù bieät cuûa moã i ngöôø i.

Trong giai ñoa ïn thöù hai, thaàn thöùc n eáu khoâng giaùc ngoä seõ vaãn c oøn chìm trong m oä t phaàn aû o töôûng, töï nghó raèng cho duø ñaõ cheá t nhöng vaãn coøn coù moät xaùc thaân. Cho ñeán khi thaàn thöùc hoaøn toaøn hieåu roõ raèn g mình thöïc söï khoâng c oøn coù thaân xaùc nöõa, thì thaàn thöùc baé t ñaàu caûm thaáy khao khaùt, m ong muoán coù moä t xaùc thaân. Söï khao khaùt leân ñeán cuøng cöïc khoâng theå vöôï t qua, thoâi thuùc thaàn thöùc ñi tìm moät xaùc thaân, vaø vaø o luùc aáy thì söï öa th ích th eo nghieäp löïc taát nhieân seõ tr ôû thaønh quyeát ñònh. Thaàn thöùc böôùc vaøo g iai ñoaïn thöù ba ñ eå tìm ñöôøn g taù i sanh.

Khi thaàn thöùc thöïc söï ñöôïc taù i sanh trong th eá giôùi naøy hay th eá giôùi khaùc, th ì traïn g thaùi sau khi cheát seõ chaám döù t.

43

Noùi chung, söï moâ taû nhö tr eân laø moä t tieán tr ình bình thöôøng. Coøn ñoái v ôù i ca ùc taâm thöùc ñaëc bieä t, coù söï tu taä p vaø g iaùc ng oä, thì ch æ traû i qua giai ñ oaïn cuûa nhöõng ngaøy ñaàu tieân sau kh i cheát maø thoâ i. Moä t vò chaân tu giaùc ng oä coù theå khoâng phaûi tra ûi qua giai ñoaïn mang thaân trung aám baèng caùc h ñeán thaúng caûn h giôù i cuûa chö thieân, roà i vôù i moät hoùa thaân ôû ñoù, sau khi ñaõ vöùt boû xa ùc thaân baèn g xöông thòt h oï vaãn giöõ ñö ôïc söï soáng lieân tuïc cuûa taâm thöùc , khoâng döùt ñoaïn. Khi ñoù, v ò aáy suy nghó nhö theá naø o seõ töùc khaéc tr ôû thaøn h nhö th eá aáy, trong h ieän taï i cuõng nhö trong vò lai, bôûi vì chính taâm thöùc taïo ra th eá giôù i söï vaät vaø laø ngu oàn goác cuûa moïi haønh ñoäng toát hay xaáu.

Nhaân ñaõ gieo theá naøo thì quaû seõ gaët ñuùng nhö theá aáy.

Trong suoá t th ôø i g ian ôû trong traïng thaùi chuyeån tieáp khi chöa taù i sanh vaøo moät ñôø i soáng khaùc, thaàn thöùc ngöôø i ch eát luoân bò caùc aû o töôûn g cuûa nghieäp löïc chi phoá i. Thaân trung aám ñöôïc sung söôùng hay ñau khoå tuøy theo moãi tröôøn g h ôïp nghieäp löïc caù bieät cuûa moãi ngöôøi.

Ngoaøi söï giaûi thoaù t baèng caùch ñöôïc vaõng sanh v eà moät tr ong caùc c oõ i tònh ñoä cuûa chö Phaä t sau khi cheát, neáu phaûi taùi sanh th ì caûnh giôù i toát nhaát ñöôïc 44

khuyeán khích chính laø c oõ i ngöôø i. Ta ùi sanh vaø o baát cöù caûn h giôù i naø o khaùc vôù i caûnh giôù i cuûa loaø i ngöôøi ñeàu seõ laøm tr ì treä v ieäc tu taäp ñ eå ñaït ñeán giaûi th oaùt hoaøn toaøn. 1 Coù moät yù nghóa taâm lyù xaùc ñ ònh gaén lieàn vôù i hình aûnh caùc thieän thaàn h ieän ra trong giai ñoaïn mang thaân trung aám . Nhöng muoán naém hieåu ñöôïc ñieàu aáy, chuùn g ta khoâng neân qu eân raèn g caùc caûnh töôïn g maø thaàn thöùc ngö ôø i cheá t nhìn thaáy trong giai ñoaïn mang thaân trung aám khoâng phaû i laø nhöõn g caûn h töôïng thaä t. Chuùn g ch æ laø aûo g iaùc bieåu loä caùc töôûn g töôùn g do taâm thöùc cuûa ngö ôøi aáy taï o ra. Hay noùi moät caùch khaùc , chuùng laø caùc hình töôùn g ñöôïc nhaân hoùa cuûa nhöõn g thoâ i thuùc thuoäc tinh thaàn trong traïng thaù i sau khi cheát.

Nhö vaäy, caùc th ieän thaàn laø caùc h ình töôùng ñöôïc nhaân hoùa cuûa nhöõng tình caûm thuoäc nhaân tính cao caû nhaát, c où nguoàn goác ôû trung taâm taâm lyù cuûa con tim. Chuùn g ñöôïc hieän ra tröôùc döôùi daïng thöùc caùc vò

Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc ñeà caäp ñeá n tro ng m oät soá kinh ñieå n, vaø ñöôïc giaûi thích laø do nhöõ ng ñieàu kieän baát lôïi cho söï tu taäp, chaú ng haïn nhö caûn h giôùi cuûa c hö thieâ n laø quaù su ng söôù ng, caûn h giôùi ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sanh laø quaù k hoå sôû...

45

thieän thaàn , b ôû i vì theo taâm lyù maø n oùi thì caùc thoâi thuùc cuûa c on tim luoân ñ i tröôùc caùc th oâi thuùc cuûa trí oùc. Chuùng hieän ra vôùi h ình daïng caùc thieän thaàn ñeå taùc ñoäng ñeán thaàn thöùc ngöôø i cheá t vì nhöõng moái lieân heä cuûa hoï vôù i th eá giôù i loaø i ngöôøi ch æ vöøa môùi bò döùt ñoaïn. Ngöôøi cheát ñaõ b oû laïi nhöõn g baø con thaân thuoäc, baïn beø vaø nhöõn g c oâng vieäc c oøn dôû dang, nhöõng öôùc muoán chöa th oûa maõn; vaø tr ong nh ieàu tröôøng hôïp hoï caûm thaáy moä t söï luyeán tieác saâu saéc , moät ö ôùc mong tìm la ïi ñöôïc c ô hoäi ñaõ maát ñ eå ñöôïc giaùc ng oä veà tinh thaàn tr ong moät ñôø i soáng khaùc ôû kieáp ngöôøi.

Nhöng nghieäp löïc thöôøn g maïnh meõ h ôn moïi söï thoâ i thuùc vaø luyeán tieác cuûa hoï. Neáu ngh ieä p löïc cuûa ngöôøi cheát kh oân g cho h oï ñöôïc giaû i th oaùt trong caùc giai ñ oaïn ña àu th ì h oï ñi lang thang xuoán g ñ eán caùc giai ñoaïn maø söï thoâ i thuùc cuûa c on tim phaûi nhöôøng choã ch o nhöõn g th oâi thuùc cuûa tr í oùc.

Cuõn g gioáng nhö vieäc caùc thieän thaàn laø söï nhaân hoùa caùc tình caûm , caùc aùc thaàn laø söï nhaân hoùa caùc lyù luaän vaø nguoàn goác cuûa chuùng naèm ôû trung taâm taâm lyù cuûa trí oùc . Nhöng moä t th oâ i thuùc phaùt xuaá t töø con tim cuõn g c où th eå bieán ñoå i thaønh lyù luaän trong tr í naõo,

46

cho n eân caùc aùc thaàn cuõn g c où th eå laø caùc thieän thaàn ñöôïc taù i hieän döôùi m oät daïn g thöùc khaùc .

Sau khi caùc thoâ i thuùc tình caûm giaûm daàn vaø nhöõng th oâi thuùc lyù tr í hoaït ñoäng, vaø thaàn thöùc ngöôøi cheá t caøng luùc caøn g nhaän bieá t ñöôïc tình traïng ñang dieãn tieán. Hoï baé t ñaàu duøn g caùc khaû naêng sieâu vieä t cuûa thaân trung aám theo caùch nhö m oät ñöùa treû baét ñaàu duøn g caùc khaû naêng thuoäc g iaùc quan cuûa bình dieän c on ngöôø i. Tuy nh ieân , nghieäp löïc vaãn laøm chuû vaø xaùc ñònh nhöõng giôù i haïn. Tr ong ñôøi soáng con ngöôøi thì caùc thoâ i thuùc thuoäc tình caûm hoaï t ñoäng maïnh trong th ôø i tr eû va ø maá t daàn ñi khi v eà giaø; khi aáy chuùn g ñöôïc thay theá baèng nhöõng lyù luaän . Cuõng vaäy, tr ong gia i ñoaïn mang thaân trung aám sau khi cheát, caùc k inh nghieäm ñöôïc traûi qua ban ñaàu sung söôùng hôn caùc kinh ngh ieäm sau choùt.

Trong moät yù nghóa khaùc thì caùc thieän thaàn hay aùc thaàn ch ính laø söï bieåu h ieän cuûa taâm thöùc , laø b ieåu hieän cuûa nhöõng thaàn löïc ph oå quaùt. Ngö ôø i cheá t lieân heä vôù i caùc thaàn löïc ñoù moät caùch maät th ieá t, khoâng theå döùt ñöôïc . Ngöôø i cheá t laø moät tieåu vuõ truï trong ñaïi vuõ truï; taát caû caùc thoâi thuùc thaâm nhaäp xuyeân qua hoï , cuõn g nhö taát caû caùc naên g löïc toá t hay xaáu.

47

Theo yù nghóa ñ où, Samanta Bhadra1 ch ính laø caù i thieän phoå quaù t, nhaân hoùa thöïc ta ïi, töùc laø aùn h saùng trong suoát nguyeân sô cuûa phaùp thaân voâ sanh, voâ töôùn g. Ñöùc Phaä t Ñaïi Nhaät laø nguoàn goác cuûa taát caû caùc hieän töôïng, laø nguyeân nhaân cuûa caùc nguyeân nhaân. Ñöùc Phaät Ñaïi Nhaä t laøm h ieån loä moï i söï vaät gioáng nhö ngöôøi ta gieo g ioáng; ñöùc Phaät maãu, Hö khoâng nhaõn la ø taâm ñòa ph oå quaùt ñ oùn nhaän caùc haït gioáng aáy. Töø ñ où, chuùng b ieán hoùa thaøn h caùc heä thoáng cuûa nhöõng th eá g iôù i. Kim Cang Ta ùt-ñ oûa tö ôïng tröng cho söï baát b ieán ; ñöùc Phaät Baû o Sanh laø vò töôïng tröng cho nguoàn goác cuûa moïi caù i ñeï p tr ong vuõ truï. Ñöùc A-di-ñaø laø loøng töø b i voâ haïn . Phaät Baát Khoâng Thaønh Töïu laø söï nhaân h oùa quyeàn naêng toá i thöôïng, vaïn naêng. Ca ùc thieän thaàn , aùc thaàn töông öùng vôùi caùc tö töôûng xaùc ñònh cuûa ngöôø i cheá t, vôù i caùc ñam meâ, söï thoâi thuùc maõn h lieät hay vöøa phaûi , thuoäc nhaân tính hay cuûa ba äc sieâu nhaân hoaëc haï tieän...

Trong quyeån saùc h naøy cuõn g chæ ra raát r oõ baèng nhöõng lôø i xaùc ngoân laëp ñi laëp laïi , raèng khoâng moät vò th ieän thaàn , aùc thaàn hay caûnh töôïng naø o ñöôïc troâng thaáy laø coù thöïc caû. Ñoá i vôù i thaàn thöùc ngöôøi

Sam antabha dra: caû nh giôùi Phoå Hieàn.

48

cheát, khi troâng thaáy moï i caûnh töôïng, chæ caàn bieát raèn g ñoù laø bieåu hieän nhöõng tö töôûng rieâng cuûa chính hoï laø ñuû. Chuùng ñôn thuaàn chæ laø n oä i dung cuûa yù thöùc h ieän ra do taùc duïng cuûa nghieä p thöùc , cuõn g nhö caùc b oùng daùng tr ong traïng thaù i trung gian cuûa nhöõng hoa ñoám ôû hö khoân g, d eät thaøn h caùc giaác moän g... Söï nhaän thöùc tr oïn veïn veà taâm lyù naøy seõ giaûi thoaù t cho thaàn thöùc ngöôøi ch eát ngay trong thöïc taïi. Vì leõ ñôn g iaûn ñoù maø quy eån Luaän vaõng sanh naøy ña õ ñö ôïc toân xöng laø Ñaïi giaù o lyù daãn ñeán söï giaû i th oaùt qua laén g nghe.

Thaàn thöùc ngöôøi cheát laø khaùn giaû duy nhaá t cuûa moät toaøn caûnh kyø dieäu, nhöõn g thaáy bieát a ûo giaùc .

Moã i maàm tö töôûng cuûa n oäi dung yù thöùc ñ eàu theo nghieäp löïc soán g laïi, vaø thaàn thöùc ngöôø i cheát gioáng nhö moät ñöùa beù kinh ngaïc khi nhìn caùc hình aûnh ñöôïc phoùn g to tr eân maøn aûn h. Hoï quan saù t caùc caûnh töôïn g maø khoâng bieát raèng ñoù ch æ laø aû o aûnh, hoaøn toaøn giaû doái, hö huyeãn, tröø khi tröôùc ña ây h oï ñaõ coù moät quaù tr ình tu taä p chöùng ngoä.

Tröôùc tieân laø caùc caûn h töôïn g sung söôùn g vaø vinh quang, phaù t xuaát töø nhöõng maàm thoâ i thuùc vaø khaùt voïn g c où tính caùch thaùnh thieän nhaát. Nhöng nhöõn g 49

caûn h töôïng ñ où cuõng c où theå laøm cho ngöôø i khoâng hieåu bieá t phaûi khieáp sôï.

Tieáp ñoù, caùc caûnh töôïng aáy tan bieán thaønh nhöõng caûn h phaùt xuaá t töø caùc y eáu toá tinh thaàn töông öùng vôù i baûn chaá t thaáp keùm hay thuoäc thuù tính. Caùc caûn h tö ôïng naøy laøm cho thaàn thöùc ngöôøi cheát hoaûng hoát vaø muoán troán chaïy. Nhöng than oâi, caùc caûnh töôïn g aáy vôùi thaàn thöùc ngöôø i cheá t voán chæ laø moät, neân duø h oï chaïy troán ôû ñaâu chuùng cuõng baùm theo hoï .

Khoâng haún laø taá t caû nhöõng ngöôø i ch eát ñeàu traû i qua, ñ eàu nhìn thaáy cuøng nhöõn g caûn h tö ôïng gioáng nhö nhau, cuõn g gioán g nhö moïi ngöôøi khoâng ai coù theå cuøn g soáng chung vaø nhìn thaáy gioáng nhö nhau trong moä t côn aùc moän g. Nhöõn g gì maø ngöôøi ch eát tröôùc ñaây ñaõ töøn g h oïc hoû i thì h oï seõ tin vaø o ñieàu ñoù.

Nhöõng tö töôûng ñöôïc gieo caáy vaøo taâm thöùc cuûa con ngöôøi coù theå aûnh höôûng tr oïn veïn ñeán noä i dung tinh thaàn ngöôøi aáy.

Do ñoù, ngö ôøi Phaät töû, ngöôø i tín ñ oà A Án Ñoä g iaù o, hoaëc Hoài giaùo , Cô Ñoác giaù o... ñeàu seõ traûi qua caùc caûn h töôïng khaùc nhau khi mang thaân trung aám , seõ nhìn thaáy nhöõng gì theo ñuùn g nhö giaù o lyù h oï ñaõ ñöôïc truyeàn daïy...

50

Nhöõng kinh nghieäm seõ traû i qua sau khi cheá t hoaøn toaøn phuï thuoäc vaø o noä i dung taâm töôûng cuûa moãi ngöôøi . Hay noù i moä t caùc h khaùc, nhö ñaõ ñö ôïc giaûi thích, tình traïn g sau khi ch eát raát gaàn gioáng vôùi tình traïn g cuûa moät giaác chieâm bao; vaø caùc giaác moän g aáy laø do taâm traïng cuûa ngö ôø i naèm moäng saûn sanh ra. Taâm lyù naøy g iaûi thích moä t caùch khoa hoïc taïi sa o nhöõn g ngöôøi suøng ñaïo, trong Cô Ñoác g iaùo chaúng haïn, ñaõ ñöa ra nhöõn g chöùn g cöù cuûa caùc baäc thaùnh, hoaëc nhöõng tröôøn g h ôïp xuaát thaàn, hoaëc trong g iaác moäng, ñaõ thaáy ñöôïc ñöùc Chuùa Cha ngoài treân ngoâ i, coù ñöùc Chuùa Con beân caïn h, vaø thaáy caû nhöõng caûn h g ioán g nhö trong Kinh Thaùnh moâ taû, vôùi caùc thuoäc tính cuûa baàu trôø i, h oaëc thaáy ñöùc Meï ñoàng trinh, caùc vò thaùnh vaø caùc thieân söù, h oaëc nhöõng choã ñeàn toäi vaø ñòa nguïc...

Quyeån saùch naøy c où veû nhö ñöôïc caên cöù treân nhöõng döõ k ieän c où theå kieåm chöùng ñöôïc baèng ch ính kinh nghieäm cuûa c on ngöôø i veà maët sanh lyù vaø taâm lyù, vaø ñaõ phaân tích vaán ñeà sau khi ch eát nhö moät vaán ñeà ñôn giaûn thuoäc veà taâm lyù . Raát khoa h oïc laø ôû ñieåm naøy.

Saùch ñaõ xaùc quyeát nh ieàu laàn raèn g: Nhöõng gì ñöôïc troâng thaáy tr ong giai ñoaïn mang thaân trung aám laø 51

hoaøn toaøn do noä i dung taâm traïng rieâng cuûa ngöôøi cheát maø hieän ra . Khoân g coù caûnh töôïng naøo, th ieän thaàn hay aùc thaàn naø o ngoaøi nhöõng hieän töôùng xuaát phaùt töø caùc aû o g iaùc thu oäc nghieäp thöùc cuûa nhöõn g töôûn g töôùn g ñaõ taïo ra. Ñaây laø moät k ieåu saûn phaåm voâ thö ôøng saûn sanh ra töø n ôi ñöùc tin, söï khao khaùt ñöôïc hieän höõu vaø yù chí muoán soáng coøn.

Töø ngaøy naøy sang ngaøy khaùc , nhöõn g caûn h tö ôïng cuûa thaân trung a ám daàn daàn thay ñoå i, phuø h ôïp vôùi söï phaùt kh ôûi cuûa caùc tö ôûng tö ôùng cuûa thaàn thöùc ngöôøi cheát, cho ñeán khi nghieä p löïc chieám laáy quyeàn chi phoá i vaø daãn ñ eán söï taù i sanh. Khi söï ta ùi sanh thöïc söï baét ñaàu, tình traïng sau khi cheá t chaám döùt vaø ngöôøi naèm moäng ra khoû i g iaác moän g, laïi baét ñaàu traûi qua caùc hieän töôïng cuûa ñ ôø i soáng m ôù i.

Kinh Thaùnh cuûa ñaïo C ô Ñoác, cuõng nhö kinh Koran cuûa ñaïo Hoà i khoâng h eà cho raèng ca ùc k inh nghieäm taâm linh vôùi daïng thöùc nhöõn g aûo giaùc ñöôïc nhìn thaáy cuûa caùc nhaø tieân tri hay m oät tín ñ oà suøng ñaïo laïi c où th eå laø khoân g thaä t. Nhöng saùc h Luaän vaõng sanh naøy ñaõ trình baøy vaán ñeà moät caùch döùt khoaùt ñeán noãi taï o ra nôi ngöôø i ñoïc moä t aán tö ôïng raát roõ laø : Moïi caûnh töôïng ñöôïc troâng thaáy, baá t cöù laø caûn h tö ôïng gì, ñeàu chæ thuaàn tuùy laø hö huyeãn khoâng 52

coù thaä t. Duø laø caùc thieän thaàn, aùc thaàn, caûn h th ieân ñaøng hay ñòa nguïc... taá t caû ñeàu ch æ laø aû o moäng, caên cöù tr eân söï bieán hieän cuûa taâm thöùc tr ong cuoäc soáng luaân h oài .

Toaøn boä noä i dung cuûa quyeån saùch naøy ñeàu hö ôùng veà moä t muïc ñích duy nhaát laø taï o ñieàu k ieän ch o söï thöùc tænh cuûa thaàn thöùc ngöôø i cheá t, tr ôû v eà v ôùi thöïc taïi. Moät khi thaàn thöùc ngöôø i ch eát ñaõ thoa ùt khoûi ñöôïc moïi söï ch e môø cuûa caùc aûo töôûng thuoäc nghieäp thöùc hay thuoäc söï soán g luaân hoà i thì seõ ñaït ñöôïc moät thöïc traïng N ieát -baøn sieâu v ieä t taát caû caùc h ieän töôïng nhö thieân ñaøn g, ñòa nguïc, caùc c oõ i tr ôø i, ngöôø i, suùc sanh...

Trong nhöõn g caûnh tö ôïng ñöôïc xaùc ñònh la ø giaû doá i, khoâng thaät, saùch naøy cuõng coù ñeà caäp ñeán m oät vaán ñeà töông töï nhö laø söï phaùn xeù t thieän aùc sau khi cheát. Nhöõng gì ñöôïc m oâ taû ôû ñaây vaø tr ong quyeån “Saùc h daønh cho ngöôø i ch eát” cuûa Ai Caäp raát gioáng nhau, veà nhöõng ñieåm c ô baûn, ñeán noã i ngöôø i ta coù theå tin raèng chuùng c où cuøng moä t ngu oàn goác . Trong saùc h cuûa Taây Taïng, vua Dieâm Vöông ñöôïc goïi laø Dharma-Raøja, saùch cuûa Ai Caä p goï i laø Osiris. Trong hai ca âu chuy eän ñöôïc keå laï i, ngöôø i ta thaáy ñeàu coù caûn h caân löôøng töôïng tröng. Vôù i Dharma-Raø ja, coù 53

nhöõng hoøn soûi ñ en ñöôïc ñaë t leân moä t ñóa caân vaø ñóa caân beân kia laø nhöõn g hoøn soûi traéng. Soû i traéng vaø soû i ñen töôïng tröng cho nhöõng haønh ñoäng toát hoaëc xaáu. V ôùi Orisis th ì quaû tim ñöôïc ñaët leân moä t ñóa caân vaø ñóa caân beân kia laø chieác loâng vuõ, h oaëc ñoâ i khi laø hình töôïn g v ò nöõ thaàn c oâng lyù . Quaû tim tö ôïng tröng cho ñaïo ñöùc cuûa ngöôøi cheá t, vaø chieác loân g vuõ töôïng tröng cho söï ngay thaät hay coâng ly ù.

Trong quyeån “Saùc h daønh cho ngöôø i cheát” cuûa A i Caäp thì ngöôø i ch eát noùi vôùi quaû tim mình raèng: “Ñöøng trôû thaønh moät s öï hieån nh ieân ch oáng laï i ta, ñöøn g laø keû thuø cuûa ta tr öôùc voøn g thaùn h thieän. Mong sao ch o ñóa caân ñöøn g leäch veà ph ía choáng laïi ta tr öôùc maët ngaøi thaùn h vöông Ament i.” Thaàn Toth ñaàu khæ laø thaàn trí tueä kieåm soaù t söï ca n â löôøng.

Trong söï phaùn xeùt cuûa Taây Taïng th ì thaàn Shinje cuõn g coù ña àu khæ, laøm vieäc aáy. Caû hai caûn h ñeàu xaûy ra tröôùc moät “boài thaåm ñ oaøn ” g oàm caùc thieân th eå, keû thì ñaàu thuù, keû thì ñaàu ngöôø i. Tr ong saùch cuûa Ai Caäp th ì moä t v ò thaàn hung baï o ch ôø ñ ôï i ñeå nuoát töôi ngöôøi ch eát n eáu h oï b ò keát aùn, c oøn tr ong saùch cuûa Taây Taïn g th ì caùc hung thaàn ñöùn g ñ ôï i ñeå ñöa keû laøm aùc vaøo theá g iôùi bò haønh hình. Baûn toång keát caùc toä i loãi maø ngö ôøi ta noù i laø d o thaàn trí tueä Toth caàm giöõ, laïi 54

töông xöùn g vôùi k ính chieáu ngh ieäp do Dharma-Raøja naém giöõ; hoaëc nhö trong moä t soá caâu chuyeän khaùc thì kính chieáu nghieäp do moä t vò thaàn döï vaø o boài thaåm ñoaøn naém g iöõ.

Trong caû hai quyeån saùch, khi söï phaùn xeù t dieãn ra chuùng ta ñ eàu thaáy ngöôø i ch eát höôùn g v eà quan toøa ñeå töï baø o chöõa laø mình ñaõ khoân g laøm aùc . Tröôùc maët Osiris thì söï baø o chöõa aáy ñöôïc chaáp thuaän, coøn tröôùc maët Dharma-Raø ja thì söï baø o chöõa ñoù phaûi ñöôïc k ính chieáu nghieä p xaùc nhaän la ïi. Ñaây laø n eùt ñaëc bieät cuûa AÁn Ñ oä hay cuûa Phaät giaù o noù i r ieân g. Theo öùc ñoaùn , coù th eå laø töø moät nguoàn g oác chung vaø o thôøi coå xöa ñaõ hình thaøn h n eân hai taäp saùch cuûa Ai Caäp vaø Taây Taïng, nhöng taä p saùc h cuûa Ai Caäp hình nhö ñaõ ít bieán ñoå i hôn.

Trong quy eån thöù 10 cuûa taä p “Livre de la Republique”, khi keå v eà nhöõn g cuoäc ph ieâu löu cuûa Er trong theá giôù i beân kia, Plato ñaõ ñaõ moâ taû moät söï phaùn xeù t töông töï. Tr ong ñoù, ngö ôø i ta thaáy c où caùc quan toøa, caùc baûn ghi toä i loãi ñöôïc gaén vaø o caùc linh hoàn b ò phaùn xeù t, vaø nhöõng con ñöôøng daãn ñeán nhöõng nôi khaùc nhau. Ngöôø i hieàn laøn h ñi vaøo ñöôøng daãn leân trôø i, ngöôø i aùc ñ oäc ñi xuoán g ñöôøn g vaø o ñòa 55

nguïc. Coù nhöõng hung thaàn ñöùn g chôø ñeå daãn caùc linh hoàn bò keá t aùn vaø o nôi tröøng phaït.

Tín ngöôõng veà söï ñeàn toä i ngaøy nay ñaõ ñö ôïc ñaï o Cô Ñoác tin nhaän, ñöôïc thaùnh Patric k giaûn g daïy ôû Irlande. Heä thoán g caùc truyeän truy eàn kyø cuûa ngöôøi Celtes veà theá g iôùi beân kia vaø nhöõn g chuy eän taùi sanh laãn loän v ôù i caùc tín ngöôõng cuûa h oï veà caùc baø tieân ; truyeän truyeàn kyø cuûa Pr oserp ine ñöôïc keå laï i moät caùc h ph oå quaùt tr ong nhieàu quyeån saùc h thieâng cuûa nhaân loaï i; nhöõng giaù o lyù cuûa ngöôø i Seùm ites ôû Tieåu AÙ veà tr ôø i, ñòa nguïc , veà söï phaùn xeùt, vaø v eà söï soáng laïi; cuøng vôù i caâu chuy eän cuûa Plato, taá t caû nhöõn g ñieàu ñ où ñaõ chöùng minh roõ veà moä t tín ngöôõng phoå quaùt, chaéc haún laø ñaõ coù töø xa xöa, vaø o tröôùc thôøi kyø caùc truy eän coå cuûa xöù Bab ylone vaø cuûa Ai Caä p.

Böùc tranh tr ình baøy söï phaùn xeù t th eo truyeàn thuyeát cuûa moä t tu v ieän ôû Gantok, thuoäc xöù Sik kim, Taây Taïng, ñö ôïc veõ naêm 1919, do moä t hoïa só ngöôøi Taây Taïng teân laø Lharipa-Pempa-Ten -dup-La veõ trong thôøi gian taïm truù ôû ñoù. Moä t trong nhöõng böùc tranh töôøng xöa nhaát cuõng v eõ ñeà ta øi aáy ch o ñeán gaàn ñaây vaãn c oøn ñöôïc giöõ nguyeän v eïn taïi ñ ieän Tadishing ôû Sikkim. Trong böùc hoïa dieãn taû baùn h x e luaân hoài cuûa söï soán g.

56

Tieán só L. A. Waddell ñaõ moâ taû noù nhö sau: “Söï phaùn xeùt bao giôø cuõng coù Dharma-Raøja v oâ tö chuû trì.

Ngaøi caàm moät taám göông s oi, trong ñoù h ieän roõ troïn veïn linh hoàn cuûa ngöôø i cheát, trong luùc thaàn Sh inje caân caùc haønh ñoäng toát ñeå ñoái ch ieáu vôù i caùc haønh ñoäng xaáu, baèng nhöõng hoøn s oû i maøu traéng vaø maøu ñen.” OÂng cuõn g ch o b ieá t, nguoàn goác cuûa h ình aûn h ñoù laø do moä t böùc tranh cuøng loaï i dieãn taû “baùnh xe cuûa söï soán g” thöôøn g ñöôïc g oïi laø le Zod iaque, hieän ôû nôi cöûa vaøo cuûa haàm nhaø soá 17, Ajantaø, AÁn Ñoä. Ñ ieàu naøy minh ñònh tính caùch c oå xöa cuûa h ình töôïng phaùn xeùt maø trong saùch naøy moâ taû .

Khi phaân tích nhöõn g g iaùo lyù tr ình baøy vuõ truï quan cuûa Phaät giaùo, vaø tröôùc ñoù laø AÁn Ñoä giaùo, chuùng ta coù theå ñaït ñeán m oät söï h ieåu bieát r oäng raõ i. Ñaây coù th eå x em laø m oät khoa hoïc ñöôïc löu truyeàn töø thôø i raát xa xöa cuûa caùc moân thieân vaên h oïc , h ình thaùi hoïc, vaän haønh hoïc, ñaõ c oá gaéng moâ taû veà caùc tinh ca àu vaø g iaûi thích caùc theá giôùi . Moä t soá theá giôùi ñöôïc cho laø ôû daïng raén c où th eå tr oâng thaáy ñö ôïc – khoa h oïc phöông Taây chæ bieát ñöôïc nhöõng theá giôùi loaï i naøy –, coøn moät soá th eá g iôù i khaùc ôû daïn g kh í, hay noùi ñuùn g hôn laø voâ h ình n eân khoân g theå troâng thaáy ñöôïc , nhöng vaãn hieän höõu trong traïng thaù i coù theå taïm goïi laø chieàu thöù tö cuûa khoâng gian.

57

Nuùi Tu-di ñöôïc moâ taû laø naèm ôû trung taâm vuõ truï.

Theá g iôùi cuûa chuùng ta bao quanh noù, ñöôïc saép xeáp thaønh 7 voøn g ña ïi döông, ngaên caùch nhau baèn g 7 voøn g nuùi ñ oàng taâm maøu vaøng aùnh. Nuù i Tu-d i laø caùi truïc chính, laø ñieåm töïa cuûa caû theá giôù i. Caùc h moâ taû naøy coù theå xem laø tö ông ñöông nhö maët tr ôø i ôû trung taâm cuûa th ieân vaên hoïc Taây phöông, trung taâm daãn löïc cuûa vuõ truï hieän höõu.

Ngoaøi baûy voøn g ña ïi döông vaø baûy voøng nuùi vaøng aùnh xen keû la ø nhöõng voøng ñaï i luïc .

Nhö ñaõ n où i, nuùi Tu-di laø caù i loû i cuûa th eá giôù i. Beân döôù i nuù i laø caùc taàng ñòa nguïc , beân tr eân nuù i laø caùc taàng tr ôø i cuûa chö thieân, ñöôïc tin laø thuoäc quyeàn cai trò cuûa vua tr ôø i Ñeá Th ích.

Ngang caáp vôù i taàn g tr ôø i cuûa Ñ eá Thích, coù taùm v ò Thaùnh maãu, m oã i vò ôû moä t taàng trôø i r ieâng. Nhöõng vò naøy chính laø caùc thaùn h maãu cuûa AÁn Ñoä g iaùo xöa kia.

Trong nuùi Tu-di, choã döïa cuûa caùc taàng tr ôøi, c où 4 coõi theá giôù i ch oàng leân nhau. Ba c oõ i ph ía döôù i c où caùc vò thieân thaàn cö truù, coõ i thöù tö cao nhaát, naèm tröïc tieáp dö ôù i caùc taàng tr ôø i. Cö daân ôû ñaây laø haïng a-tu-

58

la, 1 ñö ôïc moâ taû laø phaû i ch òu ñoïa ñaøy vì söï kieâu ngaïo, vaø tr ong ñ ôø i soáng cuûa mình hoï kh oâng ngöøng gaây chieán vôùi chö thieân ôû ca ùc taàng trôøi ca o hôn.

Vaây quanh nuùi Tu -di laø ñaïi döông. Tieá p theo beân ngoaøi laø m oät lôùp nuùi vaøng aùnh, keá ñoù laï i laø moät ñaïi döông khaùc. Cöù moät voøng nuùi laïi ñ eán moät voøng ñaïi döông, noái tieáp cho ñeán v oøng thöù 15 laø voøng ñaïi döông ngoaøi cuøng, trong ñoù coù caùc ñaï i luïc vaø nhöõn g haûi ñaû o phuï thuoäc. Cuoá i cuøn g laø moä t böùc töôøng saét bao quanh toaøn th eå vuõ truï.

Beân ngoaøi cuûa vuõ truï nhö vöøa ñöôïc moâ taû la ø moä t vuõ truï khaùc, cöù nhö theá n oái tieáp voâ bieân voâ taän. Moãi vuõ truï ñeàu kheùp kín trong moät böùc töôøn g saét che khuaát aùnh maët tr ôø i, maë t traêng, va ø caùc tinh tuù. Böùc töôøn g saé t aáy laø bieåu tö ôïng cuûa boùng toái ngaên caùc h theá giôù i naøy v ôù i theá g iôù i khaùc. Taát caû caùc vuõ truï ñeàu chòu söï chi phoá i cuûa moä t ñònh luaä t töï nhieân goïi laø nghieäp löïc . Phaät giaù o khoân g h eà xaùc nhaän hay phuû nhaän söï h ieän höõu cuûa moät ñaán g saùng taï o th eá giôù i, nhöng ñònh luaät veà ngh ieä p quaû ñaõ ñöa ra moä t caùc h

A-tu-la, dòch aâm töø tieáng Sanskrit, dòc h nghóa laø phi thieâ n, laø loaøi gioáng nhö chö thieâ n nhöng khoâ ng coù hì nh töôù ng nghieâm trang toát ñeï p, vì theá maø goïi laø phi thi eân.

59

giaûi thích h ôï p lyù vaø ñaày ñuû veà caùc hieän töôïng trong vuõ truï.

Nhöõng ñieàu ñö ôïc moâ taû caàn phaû i ñöôïc hieåu theo yù nghóa töôïn g tröng h ôn laø nhöõn g chi tieát cuï theå.

Chaúng haïn nuùi Tu -di ñöôïc moâ taû laø cao 80.000 daëm beân tr eân ñaï i döông, vaø ch ieàu saâu cuûa chaân nuùi ôû döôù i nöôùc cuõn g töông ñöông nhö vaäy. Ñaïi döông ôû trong cuøn g cuõng saâu vaø r oän g 80.000 ngaøn daëm .

Voøn g nuù i keá tieá p veà phía ngoaø i coù k ích thöôùc baèng moät nöûa, vaø ñaïi döông vaây quanh voøn g nuùi aáy cuõng vaäy, nghóa laø ch æ coù 40 .000 ngaøn daëm ch ieàu sa âu vaø roäng. Caøng ra xa trung taâm , caùc voøng nuùi vaø ñaïi döông ph ía ngoaø i caøng giaûm kích thöôùc ñ i, caû veà chieàu cao, chieàu saâu vaø ch ieàu roäng. Cöù moãi voøng laïi giaûm ñi moät nöûa, neân kích thö ôùc giaûm daàn laø 20.000 daëm, 10.000 daëm , 5.000 daëm , 2.500 daëm , 1.250 daëm , 62 5 daëm ...

Trong soá caùc ñaï i luïc , c où 4 ñaïi luïc chính naèm ôû 4 phöông, ñöôïc moâ taû trong saùch naøy. Naèm beân caïnh moãi moät ñaïi luïc laïi c où hai ñaïi luïc nhoû h ôn, ñöa toång soá caùc ñaï i luïc leân soá 12, laø moät soá töôïn g tröng trong söï saé p xeáp vuõ truï, töông töï nhö soá 9.

60

Ñaïi luïc ôû phöông ñoâng laø Ñ oâng Thaén g Thaân Chaâu. Hình töôïn g tröng cuûa noù laø h ình maët traêng löôõ i lieàm , c où maøu traéng. Cö daân ôû ñoù c où khuoân maët hình löôõi lieàm , c où tinh thaàn bình thaûn vaø ñöùc haïnh. Ñaïi luïc naøy ñö ôïc moâ taû laø c où ñö ôøng kính 9.000 daëm. Ñaïi luïc ôû phöông nam laø quaû ñaá t cuûa chuùng ta, c où teân laø Nam Thieäm Boä Chaâu . Hình töôïng tröng cuûa noù laø hình xö ông baû va i cuûa c on cöøu, nghóa laø gioáng hình quaû leâ, ñoù cuõng laø h ình gaàn ñuùng vôù i khuoân maët cuûa cö daân n ôi ñaây. Ñaï i luïc naøy coù maøu xanh döông. Taïi ñaây cuoäc soáng giaøu coù phong phuù vaø coù söï laãn loän giöõa caù i toát vôù i ca ùi xa áu. V ôùi 7.00 0 daëm ñöôøng kính, noù laø ñaï i luïc nhoû nhaát. Ñaïi luïc ôû phöông taây goï i laø Taây Ngöu Hoùa Chaâu . Ñaïi luïc naøy c où hình maët tr ôøi, maøu ñoû . Cö daân ôû ñaây coù khuoân maë t tr oøn, raá t maïnh baï o vaø coù th oùi quen duøng suùc vaät ñeå nuoâ i soáng mình. Ñöôøn g kính cuûa ñaïi luïc naøy laø 8.000 daëm . Ñaïi luïc ôû phöông baéc goï i laø Baéc Caâu Loâ Chaâu . Ñaïi luïc naøy h ình vuoân g, c où maøu xanh laù caây . Cö daân ôû ñoù c où khuoân maët h ình vuoâng nhö hình maët ngöïa.

Caây coá i cung caáp thöùc aên vaø caùc m oùn ca àn duøng cho hoï. Khi cheát ñ i, h oï thöôøng quanh quaån nôi caùc thaân 61

caây, nhö nhöõn g thaàn nuùi hay thaàn röøng. Ñaây laø ñaïi luïc r oän g nhaát vôùi 10 .000 daëm ñöôøn g kính.

Moã i ña iï luïc nh oû naèm keá caän laïi gioáng vôù i ñaï i luïc maø noù phuï thuoäc , vaø c où kích thöôùc baèn g moä t nöûa ñaïi luïc ch ính. Beân traù i cuûa Nam Thieäm Boä Chaâu laø theá giôù i cuûa loaø i quyû la -saùt hung döõ . Ngöôø i ta tin raèn g vò Ñaïi giaù o chuû Lieân Hoa Sanh hieän nay ñang trò vì ôû ñoù vôùi muïc ñích laø ñeå giaù o h oùa cho loaø i lasaùt hung aùc naøy v eà loøn g toát vaø ñöôøn g loá i tu taäp ñeå ñaït ñö ôïc giaû i thoaùt.

YÙ nghóa saâu k ín a ån sau nhöõng söï moâ taû veà vuõ truï nhö vöøa trình baøy treân la ø moät phöông thöùc töôïng tröng ñaõ ñöôïc coá yù taï o ra. Chaúng haïn nhö, tieán só Wadded ñaõ nhaän xeùt veà caùc h moâ taû nuù i Tu-di nhö sau: “Söôøn ph ía ñoân g cuûa nuùi baèng baïc , söôøn phía nam baèng vaân thaïc h, söôøn phía taây baèng ngoïc ñoû, söôøn ph ía baéc baèn g vaøng. Ñieàu naøy chöùng toû vieäc söû duïng caùc bieåu töôïng cuõ, raá t gioáng vôù i caùc bieåu töôïng thieân khaûi cuûa thaùnh Jean.”

Vieäc giaû i thích ña ày ñuû toaøn boä vuõ truï quan theo phöông thöùc bieåu tö ôïng cuûa Phaät giaù o seõ c oøn phaûi ñi raát xa, vöôï t ra ngoaøi khuoân khoå cuûa phaàn ñaãn nhaäp naøy. Ñeå taïm k eát thuùc vaán ñeà , ôû ñaây caàn löu yù moät ñieàu laø: Caùc vò Laït -ma Taây Taïng tin raèng h oï ñaõ 62

naém ñöôïc nhöõng ñieåm then choá t ñeå giaû i thích quan ñieåm veà vuõ truï trong Phaät giaù o, vaø nhöõng gì maø ngöôøi phöông Taây ñaõ bieát v eà vaán ñeà naøy ch æ môùi coù theå giuùp hoï ñeán ñö ôïc n ôi ngöôõng cöûa ñeå bö ôùc vaøo bieån tri thöùc meân h moâng naøy. 

63

LUAÄN VAÕNG SANH Nam moâ Thaäp ph öông thöôøn g truù Tam baû o Nam moâ A-di-ñaø Phaät Nam moâ Ñaï i B i Hoäi Thöôïng Phaät B oà Taùt Nam moâ Ñaï i T öø Ñaïi Bi Quaùn Theá AÂm Boà Taùt Luaän vaõng sanh naøy goàm ba phaàn: pha àn daãn nhaäp, phaàn ch ính vaên vaø phaàn keát luaän.

Trong phaàn daãn nhaäp, luaän naøy seõ ñöa ra nhöõng lôøi khai th ò, caùc thaàn thöùc thöôïng caên seõ ñöôïc giaûi thoaùt. Vôù i nhöõng ai khoâng ñöôïc g iaû i thoaù t, luaän naøy seõ daïy caùc h töø b oû yù thöùc, giuùp caùc thaàn thöùc trung caên giaûi thoaù t ngay tröôùc khi ch eát. Vôù i nhöõng ai vaãn chöa ñöôïc giaû i th oaùt, thaàn thöùc caàn laéng nghe nhöõng lôø i khai th ò tieáp tuïc ñeå ñöôïc giaûi th oaùt trong giai ñoaïn coøn tr ong phaùp thaân thöôøng truï.

Thaàn thöùc caàn theo doõ i dieãn bieán cuûa caùi cheá t.

Ngay sau khi chaám döù t moï i lieân h eä vôù i th eá g iôù i vaät chaát, thaàn thöùc caàn nh ôù tôùi “baûn chaát cuûa thöùc laø khoâng” vaø töø boû caùc thöùc , laäp töùc g iaûi thoaù t. Neáu 64

khoâng thöïc h ieän ñö ôïc , ngöôø i soáng caàn ñ oïc luaän naøy moät caùc h r oõ raøng beân caïnh ngöôø i cheá t.

Neáu vì lyù do naø o ñoù, th i theå ngöôø i cheá t ôû moä t nôi xa, chuû leã coù theå ngoà i beân caïnh giöôøng nguû thöôøng ngaøy cuûa ngö ôøi cheá t, duøn g nguyeän löïc töôûn g nhôù tôùi ngöôøi cheá t vaø ñoïc luaän naøy, xem nhö ngöôø i ch eát ñang ngoà i beân caïnh. Luùc naøy khoân g neân keå leå than khoùc. Nhöõng ngöôøi thaân khoân g kieàm ch eá ñöôïc söï than khoùc th ì khoâng neân coù maët. Neáu caàu nguyeän beân caïn h ngö ôø i saé p ch eát, chuû leã caàn ñoïc luaän naøy giöõa luùc chaám döùt hôi th ôû vaø chaám döù t maïch tim.

Neáu coù phöông tieän, neân cuùng döôøng Tam baû o.

Neáu khoân g, caàn duøn g nguyeän löïc ñeå cuùng döôøng.

Nieäm danh hieäu Phaät vaø Boà Taùt caàu cöùu ñ oä baûy laàn hoaëc ba laàn, 1 nieäm baø i Keä vaõng sanh cho thaân trung aám ,2 roài nieäm baøi Keä voâ thöôøn g.3 Sau ñoù tuïn g Luaän vaõng sanh naøy baûy la àn h oaëc ba laàn .

Luaän naøy coù ba yù chính: Höôùng daãn thaàn thöùc trong haø o quang cuûa chaân taâm ngay tröôùc khi cheát, löu yù thaàn thöùc tr ong giai ñoaïn chuyeån tieá p cuûa Xem Phuï ñí nh A Xem Phuï ñí nh B Xem Phuï ñí nh C

65

phaùp thaân, vaø nhaéc nhôû thaàn thöùc traùnh nhaäp maãu thai tr ong c oõi Ta -baø .

1. Höôù ng daãn thaà n thöùc ngay tröôùc khi cheát Tröôùc h eát , caàn khai thò cho thaàn thöùc trong luùc thaáy haø o quang cuûa chaân taâm ngay tröôùc kh i cheát. Ñöôïc khai th ò nhö theá, phaàn lôùn nhöõng ngöôø i b ình thöôøng ñaõ töøn g nghe phaùp nhöng chöa chöùng ngoä, hoaëc ít tu taäp, ñeàu theå nhaä p vaø an truù trong chaân taâm , ñaï t ñöôïc coõ i voâ sanh voâ töû . a. Thôøi gian khai thò Hôi thôû vöøa ngöng, trí Baùt -nhaõ theå nhaäp, thaàn thöùc seõ thaáy moä t luoàng haøo quang röïc rôõ. Neáu trí Baùt-nhaõ r ôø i boû thaàn thöùc, thaàn thöùc seõ r ôi vaøo giai ñoaïn thaân trung aám, vì vaäy caàn tuïng luaän naøy tröôùc khi tr í Baùt-nhaõ r ôøi b oû thaàn thöùc. Th oâng thöôøn g, töø luùc taét h ôi tôù i luùc b oä tuaàn hoaøn ngöng hoaï t ñoäng haún , keù o daø i baèng khoaûn g th ôø i gian moä t böõa aên . b. Phöông phaùp khai thò Chuû leã toá t nhaát laø thaày cuûa ngöôøi cheá t, n eáu khoâng cuõng n eân laø baïn ñoàng moân, h oaëc baïn höõu cuøn g moä t kieán giaû i. N eáu khoâng ñöôïc nhö th eá, chuû leã 66

caàn laø ngö ôøi c où theå tuïng luaän naøy r oõ raøng, nh ieàu laàn , nhaéc nhôû laïi nhöõn g gì ñaõ nghe töø thaày, baïn .

Nhö th eá thaàn thöùc seõ theå nhaä p va øo haø o quang cuûa chaân taâm . Kh oâng coøn nghi ngôø gì nöõa.

Tröôùc khi taét hôi th ôû, caàn laøm cho thaàn thöùc thaáy r oõ tính voâ thöôøng cuûa vaïn phaù p, baèng caùch noùi nhöõng lôø i sau ña ây: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), ñaâ y laø luùc maø ng öôi ñ i tìm moät con ñöôøng môùi. Kh i hôi thôû vöøa taét, ngöôi seõ thaáy moät luoàng haøo quang röïc rôõ, ch ính laø ñieàu maø ngöôi ñaõ töøng hoïc b ieát. Ñaây chính laø chaân taâm thöôøng t òch, vaéng laëng, troáng roãng nhö kh oân g g ian, laø thöùc voâ bieân xöù. Haõy nhaän ra ñieàu naø y vaø löu truù trong chaùn h nieäm ñoù, ta khai thò cho ngöôi.”

Caâu khai th ò treân ñöôïc nhaéc ñ i nhaéc laï i nhieàu laàn tr ong luùc ngöôø i ch eát chöa taét hôi. Khi hôi th ôû saép döùt , neân laät xaùc naèm nghieâng beân maë t theo theá naèm nhö sö töû nguû, vaø baám maïnh caùc maïch maùu cho tôù i luùc maïch chaám döùt löu thoâng. Laøm nhö theá khí Baùt -nhaõ ñaõ nhaä p vaø o khí löïc cuûa ngöôø i cheá t seõ löu laï i theâm moät th ôø i gian vaø sau ñoù chæ thoa ùt ra ngoaøi baèn g ñ ænh ñaàu.

67

Trong g iai ñoaïn naøy, thaàn thöùc tr oâng thaáy haø o quang cuûa phaùp thaân thöôøn g truï saùn g röïc rôõ . Ñoái vôù i ngö ôø i soáng th ì chæ thaáy ngöôø i cheát ñang meâ man baát tænh vì khí Ba ùt-nhaõ caøn g luùc caøng giaûm . Ñoù laø g iai ñoaïn giöõa luùc taét thôû vaø heä tuaàn hoaøn ngöng hoaït ñ oäng. G iai ñoaïn naøy daø i ngaén khoâng ñeàu, tuøy thuoäc naêng löïc taâm linh vaø tr ình ñoä chöùn g ñaïo cuûa ngö ôø i ch eát. N où ñaëc bieät keù o daø i ñoá i vôùi nhöõng ngöôø i ñaõ tu taäp thieàn ñ ònh h eát söùc beùn nhaïy. Ñoái vôùi nhöõn g ngöôø i naøy, caàn khai th ò baèng caùc h tuïng ñ oïc nhieàu laàn cho ñeán khi moät thöù khí maøu vaøng nhaït tuoân ra thaát khieáu. 1 Ñoá i vôù i ngöôø i c où nhieàu aùc nghieäp, giai ñoaïn naøy raát ngaén nguûi, chæ nhö buùng ngoùn tay. Ñ oái vôùi ngöôøi th oâng thö ôøng thì seõ keù o daø i khoaûng baèng th ôøi g ian moät böõa aên. Ñoái vôù i nhöõng ngöôøi tu taäp Maä t toâng vaø thieàn ñònh baäc cao nhö Sutra, Tantra th ì g iai ñoaïn naøy coù theå keùo daøi ñeán b oán ngaøy rö ôõ i. Chuû leã caàn tieá p tuïc khai thò ñeå giuù p thaàn thöùc theå nhaäp vaø o chaân taâm .

Neáu ngöôøi saé p cheát ñaõ töøng tuïng ñoïc luaän naøy, chuû leã chæ caàn nhaéc laïi. Neáu khoâng, chuû leã caàn chæ roõ tieán tr ình cuûa caù i ch eát nhö sau:

Thaát k hieáu: baûy loã thoâng ra be n â ngoaøi cuûa cô t heå, goàm 2 lo ã muõi, 2 maét, mieäng, 2 ñöôø ng ña iï tieän vaø tieåu tieän.

68

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), ñaâ y laø daáu h ieäu cuûa ñaát ñang hoaï i d ieät trong nöôùc, n öôùc ñang hoaï i d ieät tr ong löûa, löûa ñang h oaï i dieät trong gioù , gioù ñang h oaï i d ieät trong thöùc... Naø y thieän nam (hoaëc tín n öõ, noùi roõ t eân... ), ñöøng ñ eå taâm thöùc löu laïc .”

Noùi caâu naøy vaøo b eân tai ngö ôø i saép cheá t. Roà i ñoïc tieáp nhö sau: “Naøy th ieän nam (hoaëc tín nöõ, n où i roõ teân ... ), caù i goïi laø söï cheát ñaõ tôù i, ngöôi caàn töï nhuû nhö theá naøy: ‘Thôø i ñ ieåm töû vong cuûa ta ñaõ t ôù i, nhöng caù i cheát coù theå giuùp ta ñaït ñöôïc taâm thöùc giaùc ngoä. Tr ong t inh thaàn töø b i h æ xaû, ta seõ ñaït ñ öôïc giaùc ngoä, cöùu ñoä moïi chuùng sanh. Trong öôùc nguyeän cöùu ñoä chuùng sanh, ta s eõ theå nhaä p chaân taâm , ñaït ñöôïc tri kieán cuûa Phaät. Neáu khoâng theå nhaäp ñ öôïc baâ y giôø, ta cuõng seõ theå nhaäp coõ i Tònh ñ oä tr ong thaân trung aám , taát caû ñeàu laø vì chuùng sanh trong v oâ löôïn g theá giôù i.’

Nhaát taâm chaùnh nieäm tr ong tö töôûng ñoù, ngöôi caàn nhôù laï i phaùp moân th ieàn quaùn ñaõ töøng tu taäp.”

Vò chuû leã caàn ñoïc r oõ teân ngöôø i saé p cheá t, nhaéc nhôû taä p trung vaøo thieàn ñònh, khoâng ñeå buoâng loûng moät phuùt naø o. Roà i khi h ôi th ôû vöøa taé t, v ò chuû leã aán 69

maïnh vaøo caùc huyeä t ñaï o. Neáu ngöôø i cheát laø moä t vò thöôïng caên, chuû leã n oùi: “Thöa ngaø i, phaùp thaân ñang baét ñaàu chieáu saùng, xin ngaø i haõ y theå nhaäp vaøo vaø löu truù trong ñoù ”. Ñoái vôù i nhöõng ngöôø i bình thöôøng, v ò chuû leã khai thò nhö sau: “Naøy th ieän nam (h oaëc tín nöõ, noùi r oõ teân... ), giôø ñaây phaùp thaân ñang chieáu saùng röïc rôõ tr öôùc maét ngöôi, haõ y nhaän bieát roõ. Giôø ñaâ y thöùc cuûa ngöôi ñang trôû veà baûn taùn h chaân nh ö, r oãn g khoâng vaéng laën g, v oâ ngaõ, voâ töôùng, kh oâng maøu saéc, kh oâng aâm thanh. Nhöng ta âm thöùc naø y khoâng phaû i laø s öï roãng khoâng cuûa caù i khoâng. Noù töï taï i, d ieäu duïng, b ieán hoùa khoâng cuøn g. Hai maët naø y cuûa chaân nh ö ch ính laø töø bi vaø tr í hueä, theå cuûa noù laø kh oâng. N où chính laø phaùp thaân baát hoaï i. Saéc vaø Khoâng khoâng rôøi nhau, trong daïng haøo quang röïc r ôõ, v oâ sanh voâ töû. Ñoù cuõng laø Phaät tính. Haõy nhaän r oõ ñ ieàu naø y. Ñoù laø ñieàu quan troïng duy nhaát. Neáu ngöôi nhaän roõ taâm thöùc tòch t ònh cuûa ngöôi baâ y giôø chính laø ta âm Phaät, thì ng öôi ñaõ theâå nhaä p c oõ i Phaät, coõ i Tònh ñ oä. ” Chuû leã caàn nhaéc laï i ba laàn hoaëc baûy laàn ñ oaïn vaên treân. Thaàn thöùc seõ nhôù laïi nhöõng gì ñaõ tu hoïc , 70

ñoàn g th ôø i nhaän ra raèng taâm thöùc cuûa mình ch ính laø luoàng haø o quang ñang chieáu saùng röïc k ia, vaø nhaän ra raèng mình vôùi phaùp thaân laø moät khoân g khaùc.

Thaàn thöùc seõ giaùc ng oä.

Coù nhöõng tröôøng hôïp thaàn thöùc nhaän ra aùnh saùn g cuûa phaù p thaân khoâng phaûi ngay trong laàn ñaàu maø laø laàn thöù ha i, th ôø i gian coù keù o daø i h ôn ñoâ i chuùt.

Nhöng nghieäp löïc naëng neà c où theå laøm cho thaàn thöùc khoâng theå nhaä p ñöôïc .

Khi khí Baùt-nhaõ baét ñaàu rôøi boû kh í löïc cuûa ngöôø i cheát, khi th ì beân traù i, khi thì beân maët, taâm thöùc ngöôø i cheát laï i nhö thöùc daäy. Nhö treân ña õ noù i, g iai ñoaïn töø luùc taét h ôi tôù i luùc naøy daø i ngaén khoâng ñeàu, thoâng thöôøng laø nhö thôø i gian m oät böõa aên. Thaàn thöùc thöùc daäy , phaân vaân khoâng r oõ mình ñaõ cheá t hay chöa, vaø nhìn thaáy roõ baø con quyeán thuoäc ñang buoàn ra àu khoùc loùc .

Trong giai ñoaïn naøy, khi ngh ieäp löïc chöa gaây taùc duïng vaø ma vö ông chöa aùm aûn h, chuû leã caàn tieá p tuïc khai thò. Tuøy theo trình ñoä tu taäp cuûa ngöôø i cheát, neáu trö ôùc ñaây voán khoâng quen nöông vaø o v ò Phaät hay Boà Taù t naøo thì chuû leã goï i teân ba laàn r oài nhaéc laïi caâu khai thò nhö treân. N eáu ngö ôø i cheát tröôùc ñaây 71

thöôøng hay quaùn töôûng ñeán moät v ò Phaä t hay Boà Taùt naøo ñoù thì chuû leã nhaéc nhôû nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y nhaát taâm quaùn töôûn g ñeán ñöùc Phaät... (hoaëc Boà Taùt, neâu roõ danh xöng cuûa vò aá y, chaúng haïn nhö Phaät Adi-ñaø, Boà Taùt Quaùn Theá AÂm... ). Haõy h ình dung ngaøi ñang xuaát h ieän, khoâng c où thöïc theå, nhö boùng traên g trong nöôùc , ñöøn g hình dung ngaø i c où saéc theå.”

Vôù i ña soá nhöõng ngöôø i bình thö ôøng, coù th eå khai thò nhö sau: “Haõy quaùn töôûng ñöùc Ñaï i töø Ñaï i bi Quaùn Theá AÂm Boà Taùt.”

Vôù i caùch khai thò naøy, n eáu tr ong g iai ñoaïn tröôùc khoâng theå nhaäp ñöôïc phaùp thaân, th ì giôø ñaây thaàn thöùc c où th eå nhaän r oõ raøn g ñö ôïc c oõi Phaät vaø theå nhaäp vaøo.

Nhöng cuõn g c où nhöõng ngöôø i chöa töøng tu taä p thieàn quaùn , hoaëc ñaõ töøng c où chaùnh kieán veà phaùp moân Tònh ñoä, nhöng tröôùc kh i ch eát laïi bò r ôi vaøo nhöõng yù töôûn g sai la àm, vì th eá phaû i ch òu ñ oïa sanh nôi aùc ñaï o.

72

Ñoái vôùi thaàn thöùc , toát nhaát laø giaùc ngoä chaân taâm , theå nhaäp phaùp thaân ngay sau khi aùnh saùn g ñaàu tieân xuaát hieän . Khoân g ñöôïc nhö theá , th ì neáu thaàn thöùc thaáu hieåu ñöôïc aùnh saùng phaù p thaân khi xuaát h ieän laàn thöù hai, thaàn thöùc cuõng ñöôïc giaûi thoaù t. Nhö ñaõ noùi, tr ong laàn naøy taâm thöùc ba ét ñaàu tænh daäy vaø töï hoûi mình c oøn soáng hay ñaõ cheá t. Neáu ôû gia i ñoaïn naøy, thaàn thöùc ngoä ñöôïc phaùp thaân thì giaùc ngoä ñöôïc chaân taâm , seõ khoân g b ò nghieä p löïc x oay chuyeån. Nhö aùnh saùng xoùa tan ñeâm toá i, nghieäp löïc seõ bò aùnh saùn g phaùp thaân xoùa saïch, thaàn thöùc lieãu ngoä. AÙnh saùn g phaùp thaân xuaá t hieän laàn thöù hai chính laø xuaát phaùt töø thöùc saùng suoá t r oãng rang v oâ ngaïi. Thaàn thöùc vaø o luùc ñ où coù khaû naên g nghe bieát nhö luùc coøn soáng. Neáu lôø i khai thò c où keá t quaû, voâ minh cuûa nghieäp löïc kh oân g coøn, thaàn thöùc seõ coù ñuû thaàn thoâng ñeå tuøy y ù bieán hieän khaép n ôi.

Phöông thöùc naøy coù theå giuùp thaàn thöùc lieãu ng oä trong giai ñoaïn xuaát hieän laàn thöù hai cuûa chaân taâm .

Tuy nh ieân , neáu ñeán ñaây vaãn khoân g giaùc ng oä, thaàn thöùc seõ rôi vaø o thaân trung aám , c où theå x em laø giai ñoaïn thöù ba cuûa tieán tr ình sau khi cheá t.

73

2. Phöô ng thöùc khai thò cho thaâ n trung aám Ñaây laø gia i ñoaïn maø nghieä p löïc seõ coù taùc ñ oäng ñeán thaàn thöùc , cuõng ñöôïc xem laø “gia i ñ oaïn chuyeån tieáp cuûa phaùp thaân ”. Vò chuû leã caàn k ieân tr ì tieáp tuïc vieäc khai thò. a. Ngaøy thöù nhaát mang thaân trung aám Vaøo luùc naøy, thaàn thöùc nhìn thaáy r oõ baø con quyeán thuoäc buoàn raàu than khoùc. Thaàn thöùc khoâng coøn thoï höôûn g thöùc aên. Thaàn thöùc nhìn thaáy ngöôøi ta thay aùo quaàn ch o mình, nhìn thaáy g iöôøng nguû cuûa mình b ò thaù o dôõ ñi. Thaàn thöùc nhìn thaáy nhöõn g ngöôøi soáng, nhöng hoï khoân g nhìn thaáy thaàn thöùc .

Thaàn thöùc nghe ñöôïc ngöôøi ta goï i teân mình, nhöng hoï khoâng nghe ñöôïc thaàn thöùc traû lôøi. Thaàn thöùc caûm nhaän moät söï baát löïc vaø do ñoù ñau khoå toät ñoä.

Ba yeáu toá sau ñaây tr ôû thaøn h th eá giôùi cuûa thaàn thöùc : aâm thanh, aùn h saùng nhieàu maøu saéc vaø nhöõng luoàng saùn g röïc rôõ. Thaàn thöùc vöøa sôï haõ i vöøa hoang mang.

Vò chuû leã caàn khai thò tr ong gia i ñoaïn thaân trung aám naøy baèng caùc h ñoïc leân thaä t r oõ raøn g nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe ta vaø ñ öøn g b ò lung laïc. Coù saùu giai ñoaïn chuyeån tieá p c ô baûn tr ong ñôø i s oán g: g iai ñoaïn s anh 74

ra, gia i ñ oaïn trong giaác moäng, giai ñ oaïn ñaï i ñ ònh trong thieàn quaùn, g iai ñoaïn ngay tröôùc khi cheát, giai ñoaïn thaân trung aám vaø giai ñoaïn thaùc sanh.

“Naøy th ieän nam (hoaëc t ín nöõ, noù i r oõ teân... ), ngöôi ñang traûi qua ba giai ñ oaïn: giai ñoaïn ngay tröôùc kh i cheát, gia i ñoaïn thaân trung a ám vaø giai ñoaïn thaùc sanh. Tr ong giai ñoaïn tr öôùc heát, aùnh saùn g phaùp thaân ñaõ raïn g chieáu cho ñeán ngaøy hoâm qua maø ngöôi vaãn chöa theå nhaä p ñ öôïc, ch o neân ngöôi c oøn traàm luaân nôi ñaâ y. Baâ y giôø ngöôi ñang ôû hai giai ñ oaïn tieáp theo. Haõ y nhaát taâm nghe lôøi khai thò cuûa ta.

“Naøy th ieän nam (hoaëc tín nöõ, n où i roõ teân ... ), caù i goïi laø söï cheát ñaõ tôù i. Kh oâng phaû i chæ moät m ình ngöôi r ôø i boû theá giôù i, maø ai ai cuõn g ñeàu phaû i cheát.

Vì vaä y, ñöøng luyeán tieác söï s oáng naøy n öõa. Duø cho ngöôi coù tham aùi s öï s oán g, ngöôi cuõng khoâng theå ôû laï i. Nhöng nhö theá chæ khieán cho ngöôi phaû i löu laïc trong c oõ i Ta-baø maø th oâi . Vì theá, ñöøng tham aù i, ñöøng luyeán tieác, haõy quaùn töôûng Tam baû o.

“Naøy th ieän nam (hoa ëc tín n öõ, n oùi roõ teân... ), duø coù nhöõng caûn h töôïng gheâ gôùm xaûy ra tr ong luùc ngöôi mang thaân trung aám , ñ öøn g queân nhöõng lôøi naøy. Haõy nhôù ngh ó ñeán yù nghóa cuûa baø i keä naøy: 75

“Ta ñang mang thaân trung aám .

Mong sao kh oâng s ôï seät.

Caàn nhaän bieát raèng, Taát caû ñeàu t öø chaân taâm bieán hieän.

Vaø bieát raèng, Ñoù laø caûnh töôïn g cuûa thaân trung aám. Ñaõ tôù i caûnh naø y roà i, Ta seõ khoâng s ôï seät gì caû , Thieän thaàn cuõng nh ö aùc thaàn.

“Ngöôi haõ y ñ oïc baø i k eä na y ø vaø h ieåu thaáu yù ngh óa cuûa noù. Nhaát laø ñöøng queân raèn g, vôù i taâm vöõng chaéc , taát caû nhöõng gì hieän ra duø ñaùn g sôï tôù i ñaâu cuõng chæ laø taâm th öùc cuûa ch ính ngöôi bieán h ieän ra ñoù thoâ i.

“Naøy th ieän nam (hoaëc t ín nöõ, n où i r oõ teân... ), kh i thöùc r ôø i boû thaân, ñoù laø luùc phaù p thaân hieän ra, thanh tònh, saùng suoát . Nhöng cuõn g kh où bieát laø phaùp thaân , saùn g röïc rôõ , saùng ñeán ñ oä ngöôi seõ s ôï haõi , saùng ñeïp nhö m oät ngaøy muøa xuaân . Ngöôi ñöøng s ôï seät vaø ñöøn g bò lung laïc . Ñ où ch ính laø aùnh saùng cuûa Phaät taùnh trong ngöôi, haõ y nhaän r oõ.

“Trong haø o quang ñoù s eõ tuoân ra t ieáng oàn aøo nhö saám daäy . Ñ où laø aâm thanh töï nhieân cuûa phaùp thaân , ñöøn g sôï seät, ñöøng bò lung laïc. Ngöôi kh oâng c oøn saéc 76

thaân baèng xöông baèn g thòt nöõa, ngöôi ch æ c où thöùc , neân duø aâm thanh, aùnh saùn g gì cuõn g kh oâng ñuïn g ñöôïc tôù i ngöôi, ngöôi kh oâng theå cheát. Ch æ caàn nhaän roõ raèn g, ñoù ch ính laø taâm thöùc cuûa ngöôi bieán h ieän ra. Caàn bieát raèng, ngöôi ñang ôû tr ong thaân trung aám .

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, noùi r oõ t eân... ), neáu ngöôi khoân g nhaän ra raèng ñ où ch æ laø phaûn ch ieáu cuûa taâm thöùc ngöôi, th ì duø ngöôi thieàn ñònh ñaõ bao ñôø i, duø ngöôi ñaõ h oïc hoû i nhöõn g phaùp moân g ì, ngöôi cuõng seõ sanh taâm sôï haõ i ñoái vôùi maøu saéc , aâm thanh, aùnh saùng naø y, ng öôi la ïi seõ traàm luaân tr ong coõ i Tabaø.

“Naøy th ieän nam (hoaëc t ín n öõ, noù i roõ teân... ), sau boán ngaøy röôõi meâ man, ngöôi kh oâng bieát baâ y giôø mình ôû ñaâu. Haõ y b ieát raèng ngöôi ñang mang thaân trung aám . Tr ong thôø i ñ ieåm naø y, coõ i Ta-baø xuaát h ieän trong daïng N ieát -baøn , taát caû ñeàu laø aùn h saùn g vaø hình aûnh.

“Toaøn theå khoâng gian c où sa cé xanh vaø Phaät Ñaï i Nhaät xuaát h ieän ôû trung taâm . Ngaøi phaùt ra haøo quang maøu traéng, ngoà i treân sö töû chuùa, tay caàm baùnh xe ta ùm nhaùnh. Ngöôi seõ thaá y saéc xanh thuaàn 77

tònh cuûa thöùc uaån, cuûa tri k ieán ñuùn g ñaén , thanh tònh sa ùng su oát töø thaân cuûa Phaät Ñaï i Nhaät phaùt ra nhö xuyeân thuûng tim ngöôi. Nghieäp aùc cuûa ngöôi seõ laøm ch o ngöôi s ôï seät haø o quang saéc xanh ñ où, laøm cho ngöôi muoán tr oán chaïy, vaø ngh ieâng veà aùn h saùng maøu traéng nhaït cuûa c oõ i trôø i.

“Trong luùc naø y, ñöøng sôï seät tröôùc haø o quang saéc xanh. Ñoù laø haø o quang trí hueä, haø o quang cuûa phaùp thaân thöôøng truï. Ha õy quy y Phaät Ñaï i Nhaät, phaùt nguyeän raèng: ‘Ñaây laø haø o quang, trí hueä saùng suoát cuûa Phaät Ñaïi Nhaät, c on xin quy y.’ Ñ où ch ính la ø ñöùc Phaät Ñaïi Nhaät töø bi ñang tôù i tieá p daãn ngöôi, khoâng ñeå cho ngöôi r ôi vaøo luïc ñaï o.

“Ngöôi ñöøn g tha thieát gì tôù i aùnh saùng traéng nhaït cuûa coõ i tr ôøi, ñöøng ñeå aùnh saùng ñoù thu huùt, ñöøng nhôù töôûng gì ñeán . Neáu ngöôi ñ i ñeán ñoù, ngöôi s eõ löu laïc trong c oõi luaân h oà i, seõ chòu khoå sanh töû . Coõ i ñoù seõ ngaên kh oân g cho ngöôi vaø o Tònh ñoä. Vì theá, ngöôi neân höôùn g veà haø o quang saéc xanh vaø cuøng ta ñoïc baøi keä taùn thaùn Phaät Ñaïi Nhaät: “Vì voâ minh c on laïc vaø o coõ i Ta-baø, Trong haøo quang chaùn h tr i kieán cuûa Phaù p thaân , Phaät Ñaï i Nhaät h ieän ñeán tieáp daãn, 78

Xin c öùu ñ oä c on.

Xin tieá p daãn c on veà c oõ i Tònh ñoä. ” Ñoïc xong baø i keä ñoù vôù i loøng thaønh kính, thaàn thöùc seõ ñöôïc hoùa sanh tr ong coõi Phaät Ñaïi Nhaät. b. Ngaøy thöù hai mang thaân trung aám Nhöng neáu thaàn thöùc vì aùc n ieäm caêm thuø g iaän giöõ va ø bò nghieäp baùo chieâu caûm , th ì duø ñöôïc khai thò thaàn thöùc cuõng seõ boû ñi. Qua ngaøy thöù ha i thaàn thöùc ñi vaø o caûnh giôùi cuûa Phaät Baát Ñoän g. Vaøo luùc naøy, neáu quaù meâ voïng thaàn thöùc coù theå seõ phaûi sa vaøo ñòa nguïc . Vò chuû leã caàn g oï i teân ngöôøi cheá t vaø khai th ò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Qua ngaø y thöù hai ngöôi seõ thaá y haøo quang saéc traéng, ñoù laø bieán hieän cuûa yeáu t oá nöôùc , ñoàng thôø i Phaät Baát Ñoäng cuûa theá giôù i phöông ñoâng xuaát h ieän. Thaân cuûa ngaøi maøu xanh, tay caàm chaøy kim cöông naêm nhaùnh, ngoà i treân v oi traén g.

“Haøo quang saéc traén g cuûa saéc uaån thuaàn t ònh, trong saïch, ch où i chang do chö Phaät phaùt ra nhö muoán xuyeân thuûn g tim ngöôi, maét ngöôi haàu nhö khoâng ch òu noã i. Ñoàn g thôø i ngöôi cuõng caûm nhaän moät th öù aùnh saùn g xaùm ñuïc cuûa coõ i ñ òa nguïc môøi 79

moïc ng öôi. Do aûnh h öôûng cuûa aùc ngh ieäp caêm thuø giaän giöõ, c où theå ngöôi seõ tìm ca cù h xa laùnh haøo quang saéc traéng cuûa chö Phaät vaø tìm ñeán aùn h saùng xaùm ñuïc.

“Trong luùc naøy, haõy nhôù ñöøn g sôï haøo quang choù i saùn g. Phaû i nhaän ra raèn g ñoù laø h ieän thaân cuûa Ñaïi vieân ca n û h tr í. Haõ y quy y Phaät Baát Ñ oäng baèn g caùc h khôû i nieäm: ‘Ñaây laø haø o quang cuûa Phaät Baát Ñoän g töø bi, con xin quy y.’ Ñöùc Phaät Baát Ñoäng ñaõ hieän ñeán ñeå t ieáp daãn ngöôi, ngöôi haõy höôùng tôù i ngaøi . “Ñöøng tha thieát gì tôùi aùn h sa ùng xaùm ñuïc cuûa c oõ i ñòa nguïc. Ñaâ y laø bieåu hieän cuûa voâ minh tr ong ngöôi, xuaát phaùt töø s öï caêm gheùt. Neáu ngöôi tôù i ñoù , ngöôi seõ chìm ñaém trong ñau khoå voâ haïn , khoân g c où loá i ra.

Neûo ñöôøng ñoù seõ ngaên caûn ngöôi ñi vaø o Tònh ñoä. Ñöøn g nhôù nghó tôù i noù, ch æ th ieát tha mong caàu ñ öôïc theå nhaäp vaø o haøo quang saéc traéng cuûa ñöùc Phaät Baát Ñoäng vaø cuøng ta ñoïc baø i keä : “Vì saân haän c on laïc vaø o c oõ i Ta-baø.

Trong haø o quang chaùnh tr i kieán cuûa phaùp thaân , Phaät Baát Ñoäng ngöï ñeán tieáp daãn.

Xin c öùu ñ oä c on.

Xin tieá p daãn c on veà c oõ i Tònh ñoä. ” 80

Ñoïc xong baøi keä v ôù i loøn g thaønh kính, thaàn thöùc seõ ñöôïc Phaät Baát Ñ oän g tieáp daãn veà c oõi Tònh ñoä phöông ñoâng. c. Ngaøy thöù ba man g th aân trung aám Tuy nh ieân, va ãn c où nhieàu thaàn thöùc vì quaù saân haän , ngaõ maïn, bò m eâ voïng che kín, seõ khoâng nghe theo lôøi khai th ò maø boû ñi. Nhöõn g thaàn thöùc naøy qua ngaøy thöù ba seõ ñi vaøo caûn h giôù i cuûa Phaät Baûo Sanh. Trong caûnh giôù i naøy cuõn g coù ca û bieåu h ieän cuûa coõi ngöôøi . Vò chuû leã caàn goïi teân ngöôø i cheá t vaø khai thò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ t eân... ), haõ y laén g nghe. Qua ngaøy thöù ba ngöôi s eõ thaáy moät luoàn g haøo quang saéc vaøng, ñoù laø bieåu h ieän cuûa yeáu toá ñaát, ñoàng th ôø i Phaät Baû o Sanh cuûa theá giôùi phöông nam xuaát h ieän. Thaân ngaø i maøu vaøn g choù i, tay caàm thaát baû o, ngoà i treân mình thieân maõ.

“Haøo quang saéc vaøn g cuûa thoï uaån thuaàn tònh, cuûa bình ñaún g taùnh tr í, tr ong saïch, choù i chang haàu nhö muoán xuyeân thuûng t im ngöôi, maét ngöôi khoâng daùm nhìn. Ñoàng th ôø i trong haø o quang meânh moâng saéc vaøng ñoù, moät thöù aùnh saùng xanh nhaït cuûa coõi 81

ngöôø i seõ ñeán v ôù i ngöôi. D o aûnh h öôûng cuûa aùc nghieäp ngaõ maïn, ngöôi seõ tìm caùch xa laùnh haøo quang saéc vaøn g vaø ñeán v ôù i aùnh saùng xanh nhaït.

“Trong luùc naø y, ñ öøng sôï haõ i haø o quang saéc vaøng, phaûi nhaän r a raèng ñoù laø bieåu hieän cuûa chaùnh tri kieán. Haõy giöõ ch o thöùc cuûa ngöôi yeân tónh, kh oân g coù choã mong caàu. Haõ y nhaän ra ra èng ñoù laø töôùng traïng cuûa chính taâm th öùc ngöôi, haõ y th eå nhaä p vaø o ñoù vaø ngöôi s eõ giaùc ngoä. Neáu khoâng nhaän ra ñoù chính laø taâm thöùc ngöôi, haõy xin quy y baèn g caùc h phaùt nguyeän raèng: ‘Ñaây laø haøo quang cuûa ñöùc Phaät Baûo Sanh töø bi, c on xin qu y y.’ “Ñöøng tha thieát gì tôù i aùnh saùn g xanh nhaït cuûa coõi ng öôøi. Ñ où chính laø b ieåu hieän cuûa ngaõ maïn trong taâm thöùc ngöôi. Neáu rôi vaø o ñ où, ngöôi s eõ thaùc sanh vaøo th eá giôù i con ngöôø i vaø ch òu caûnh sanh la õo beänh töû, khoâng bao giôø th oaùt r a ñ öôïc . N eûo ñöôøn g ñoù ngaên caûn ngöôi sanh veà coõ i Tònh ñ oä. B ôû i vaäy , ñöøng tha thieát gì tôù i thöù aùn h saùng cuûa ngaõ maïn, chæ h eát loøng caàu mong ñöôïc theå nhaäp vaøo haø o quang saéc vaøng cuûa ñöùc Phaät Baû o Sanh vaø cuøn g ta ñoïc baø i keä naøy: “Vì ngaõ maïn c on laïc vaøo c oõ i Ta -baø.

Trong haø o quang chaùnh tr i kieán cuûa phaùp thaân , Phaät Baû o Sanh hieän ñeán tieáp daãn.

82

Xin c öùu ñ oä c on.

Xin tieá p daãn c on veà c oõ i Tònh ñoä. ” Sau khi ñoïc xong baø i keä naøy vôùi loøn g thaøn h kính, thaàn thöùc seõ ñöôïc sanh v eà c oõ i Phaät Baû o Sanh ôû phöông nam. d. Ngaøy thöù tö mang thaân trung aám Ñöôïc khai th ò nhö treân, duø laø thuoäc haïng haï caên thaáp tr í cuõng seõ ñöôïc g iaùc ngoä. Tuy nhieân, c où nh ieàu tröôøng hôïp khaùc do chöa töøng gieo troàn g caên laønh, taïo nh ieàu ngh ieä p aùc , n eân vaãn chöa th eå g iaùc ngoä. Do bò nghieäp baù o tham aù i ch ieâu caûm , nhöõng thaàn thöùc aáy seõ boû ñi. Qua ñeán ngaøy thöù tö, nhöõng thaàn thöùc naøy seõ ñi vaøo caûnh giôù i cuûa Phaä t A-di-ñaø. Trong caûn h giôù i naøy cuõn g coù caû daáu hieäu cuûa c oõ i ngaï quyû, bieåu h ieän cuûa loøng tham. Vò chuû leã caàn goïi teân ngöôøi cheát vaø khai thò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Qua ngaø y thöù tö ngöôi seõ thaáy moät luoàng haøo quang saéc ñ oû, ñ où laø b ieåu hieän cuûa yeáu toá löûa, ñoàng th ôø i Phaät A-di-ñaø cuûa theá giôù i phöông ta ây xuaát hieän . Thaân ngaøi maøu ñoû, tay caàm h oa sen, ngoà i treân thaàn ñieåu .

83

“Haøo quang saéc ñ oû cuûa töôûng uaån thuaàn tònh, cuûa Dieäu quaùn saùt tr í, trong saïch, choù i chang haàu nhö muoán xuyeân thuûng t im ngöôi, maét ngöôi khoâng daùm nhìn. Ñoàng thôøi, ngoaø i nh öõn g haø o quang meânh moân g saéc ñoû aá y, moät thöù aùnh saùn g vaøn g nhaït cuûa coõi ngaï qu yû cuõn g seõ ñ eán vôù i ngöôi. Do aûnh h öôûng cuûa aùc nghieä p tham lam, ngöôi s eõ tìm caùch xa laùnh haøo quang saéc ñoû vaø ñ eán vôù i aùnh saùng vaøng nhaït.

Trong luùc naøy , ñöøng sôï haõ i haø o quang saéc ñoû, pha ûi nhaän ra raèng ñ où ch ính la ø bieåu hieän cuûa chaùn h tri kieán. Haõy giöõ ch o thöùc cuûa ngöôi yeân tónh, kh oân g coù choã mong caàu. Haõ y nhaän ra ra èng ñoù laø töôùng traïng cuûa chính taâm th öùc ngöôi, haõ y th eå nhaä p vaø o ñoù vaø ngöôi s eõ giaùc ngoä. Neáu khoâng nhaän ra ñoù chính laø taâm thöùc cuûa ngöôi, haõy xin quy y baèng caùc h phaùt nguyeän raèng: ‘Ñaâ y laø haø o quang cuûa ñöùc Phaät A-diñaø töø b i, con xin quy y.’ Ñöøn g sôï haõ i, ñöøn g b oû ñi! “Ñöøng tha thieát gì tôù i aùnh saùn g vaøng nhaït cuûa coõi ngaï quyû. Ñoù ch ính laø bieåu h ieän cuûa söï tham lam trong taâm thöùc ngöôi. Neáu r ôi vaøo ñ où, ngöôi seõ thaùc sanh vaøo theá giôùi ngaï quyû vaø ch òu caûn h ñoù i khaùt khuûng khieáp , kh oâng ba o g iôø thoaùt ra ñöôïc. Neûo ñöôøng ñoù ngaên caûn ngöôi thaùc sanh veà c oõ i Tònh ñoä.

Bôûi vaä y, ñöøn g tha th ieát gì tôùi thöù aùnh saùng cuûa tham aùi , ch æ heát loøng caàu mong ñöôïc theå nhaäp vaøo 84

haøo quang saéc ñoû cuûa ñ öùc Phaät A-di-ñaø vaø cuøn g ta ñoïc baøi keä na øy: “Vì tham aù i con laïc vaøo c oõi Ta-baø.

Trong haø o quang chaùnh tri kieán cuûa phaùp thaân, Phaät A-di-ñaø h ieän ñeán tieá p daãn.

Xin c öùu ñ oä con.

Xin tieá p daãn c on veà c oõ i T ònh ñoä. ” Ñoïc xong baø i keä ñoù vôù i loøng thaønh kính, thaàn thöùc seõ ñöôïc sanh veà coõ i Phaä t A -d i-ñaø ôû phö ông taây. e. Ngaøy thöù naêm mang thaân trung aám Ñöôïc khai thò nhö tr eân, phaàn lôùn thaàn thöùc ñeàu seõ giaùc ngoä. Tuy nh ieân , c oøn c où nhöõn g ngöôøi vì aùc nghieäp nh ieàu ñôøi neân sanh taâm sôï haõ i ñoái vôù i haøo quang chö Phaät. Thaàn thöùc cuûa nhöõng ngöôø i naøy laïc qua ngaøy thöù naêm cuûa thaân trung aám, vaø ñi vaøo caûn h giôù i cuûa Phaä t Baát Kh oâng Thaøn h T öïu . Trong caûn h giôù i naøy c oøn coù yeáu toá cuûa a-tu-la, bieåu h ieän cuûa taät ñoá, ganh gh eùt. V ò chuû leã caàn goï i teân ngöôøi cheát vaø khai thò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Qua ngaø y thöù naêm ngöôi seõ thaá y moät luoàn g haøo quang saéc xanh luïc , ñ où laø bieåu h ieän cuûa yeáu toá gioù , ñoàng thôø i Phaät Ba tá Khoâng Thaøn h Töïu 85

cuûa theá g iôù i phöông baéc hieän ñeán. Thaân ngaø i maøu xanh luïc, tay caàm chaøy kim cöông, ngoà i treân thaàn ñieåu Ca-laâu -la.

“Haøo quang maøu xanh luïc cuûa haønh uaån thuaàn tònh, cuûa Thaønh sôû taùc trí, trong sa ïch, choù i chang haàu nhö muoán xuyeân thuûn g tim ngöôi, maét ngöôi khoâng daùm nh ìn. Ñöøng sôï haõ i, ñ où chaúng qua laø taâm thöùc ngöôi b ieán h ieän ra ñoù th oâ i. Vì vaä y haõy c oá giöõ taâm voâ n ieäm, khoâng xa khoân g gaàn, kh oâng yeâu khoâng gheùt. Ñ oàn g thôø i, beân caïnh haø o quang saéc luïc ñoù, hieän ra moät thöù aùnh saùn g ñ oû nhaït cuûa a -tu-la, bieåu hieän cuûa taät ñ oá, ganh tò. Haõ y quaùn xeùt veà yeâu gheùt, vaø nhaän ra raèng chuùng khoâng sa i khaùc . Neáu khoâng hieåu roõ ñ ieàu naø y, ngöôi seõ bò aùnh saùn g a-tu-la thu huùt.

“Trong th ôø i ñ ieåm na øy, do aûnh höôûng cuûa taâm ganh tò, ngöôi seõ sanh loøng sôï haõi ñ oá i vôù i luoàng haøo quang maøu xanh luïc vaø höôùng veà aùnh saùn g ñoû nhaït cuûa a-tu-la. Ñöøn g sôï s eät lu oàng haøo quang naøy , haõy nhaän ra raèng ñoù chính laø tr í hueä. Haõy giöõ taâm thöùc bình tónh vaø phaùt nguyeän raèn g: ‘Ñaây laø haø o quang cuûa ñöùc Phaät Baát Khoâng Thaøn h Töïu, con xin quy y.’ Ñoù chính laø haø o quang cuûa Thaønh s ôû taùc tr í, haõy nöông vaø o ñoù vaø ñöøng tr oán chaï y.

86

“Ñöøng tha th ieát g ì tôù i aùnh saùng ñoû nhaït cuûa a-tula. Ñoù chính laø b ieåu hieän cuûa taät ñ oá, ganh t ò trong taâm thöùc ngöôi. Neáu rôi vaø o ñ où, ngöôi s eõ thaùc sanh vaøo theá giôù i a-tu -la vaø luoân luoân ñaáu tranh giaønh giaät. Neû o ñöôøng ñoù ngaên caûn ngöôi sanh veà coõi Tònh ñ oä. Bôû i vaä y, ñ öøng tha th ieát gì tôù i th öù aùnh saùng cuûa a-tu-la, ch æ heát loøng caàu mong ñ öôïc theå nhaäp vaøo haø o quang saéc xanh luïc cuûa ñöùc Phaät Baát Khoâng Thaønh Töïu vaø cuøng ta ñoïc baø i keä naø y: “Vì taät ñoá ganh tò con laïc vaøo c oõ i Ta-baø .

Trong haø o quang chaùnh tr i kieán cuûa phaùp thaân , Phaät Baát Kh oâng hieän ñeán t ieáp daãn .

Xin c öùu ñ oä c on.

Xin tieá p daãn c on veà c oõ i Tònh ñoä. ” Ñoïc xong baø i k eä naøy vôù i loøng thaøn h k ính, thaàn thöùc seõ ñöôïc sanh v eà coõ i Phaä t Baát Khoâng Thaønh Töïu ôû phö ông ba éc. f. Ngaøy thöù saùu mang thaân trung aám Sau nhieàu laàn khai th ò, cho duø khoâng coù nhieàu thieän nghieäp, thaàn thöùc vaãn chaéc chaén seõ ñö ôïc giaùc ngoä. Tuy nhieân, vôù i nhöõng ngöôø i chöa töøn g ñöôïc nghe bieát ñeán Phaät, seõ sôï haõ i vaø hoang mang, neân phaûi tieáp tuïc traàm luaân. Thaàn thöùc cuûa nhöõng ngöôøi 87

naøy qua ngaøy thöù saùu seõ thaáy naêm vò Phaät cuûa naêm coõi cuøn g xuaát hieän, ñoàn g th ôø i vôù i nhöõn g aùnh saùng bieåu h ieän cuûa luïc ña ïo.

Luùc naøy, v ò chuû leã goïi teân ngöôøi cheá t vaø khai th ò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Ngöôi ñaõ ñ öôïc khai thò naêm laàn qua naêm aùn h haø o quang cuûa chö Phaät, maø vaãn bò meâ voïn g loâ i keù o neân c oøn ôû n ôi ñaâ y. N eáu ngöôi nhaän ra nhöõng lu oàng haø o quang ñoù chính laø tr í hueä cuûa ngöôi b ieán hieän ra th ì ngöôi ñaõ an truù trong chaùnh nieäm vaø ñaõ ñöôïc giaûi th oaùt. Nhöng v ì kh oân g nhaän roõ nhö theá neân ngöôi vaãn c oøn phaû i troâi n oå i. Giôø ñaây, ngöôi haõ y laén g nghe.

“Luùc naø y, naêm uaån 1 vaø boán tr í 2 cuøng xuaát h ieän ñeå tieáp daãn ngöôi. Naø y th ieän nam (hoaëc tín nöõ , noùi roõ teân... ), boán lu oàng haøo quang do töù ñaïi bieán h ieän , cuøng vôùi ñöùc Phaät Ñaïi Nhaät ôû trung taâm , ñöùc Phaät Baát Ñoäng ôû phöông ñ oâng, ñöùc Phaät Baûo Sanh ôû phöông nam, ñöùc Phaät A-di-ñaø ôû phöông taâ y vaø ñöùc Saéc uaån, thoï uaå n, töôûng uaå n, haøn h uaå n, thöùc uaå n. Ñaïi vieân caû nh trí, Bình ñaú ng taùn h trí, Dieäu quan saùt trí, Thaø nh sôû taùc trí.

88

Phaät Baát Khoâng Thaønh Töïu ôû ph öông baéc ñeàu xuaát hieän .

“Tieá p theo, ngöôi seõ thaá y b oán möôi ha i v ò th ieän thaàn xuaát h ieän, haõ y nhaän r oõ raèn g caùc vò ñ où xuaát phaùt töø traùi t im ngöôi, laø b ieán h ieän cuûa ch ính taâm thöùc ngöôi.

“Naøy th ieän nam (hoaëc t ín nöõ, noù i r oõ teân... ), nhöõng caûnh giôùi na øy khoân g gì khaùc hôn maø ch ính laø b oán coõ i tr ong taâm , cuøng v ôù i coõ i trung taâm taïo thaønh naêm coõ i, töø trong taâm ngöôi bieán h ieän ra tröôùc maét ng öôi. Moï i h ình aûn h kh oân g töø ñaâu ñeán , chæ hoaøn toaøn d o taâm thöùc ngöôi bieán h ieän. Haõy nhôù roõ ñieàu ñoù.

“Naøy th ieän nam (hoaëc t ín nöõ, n où i r oõ teân... ), nhöõng h ình aûnh ñoù voâ cuøng dieäu duïng, khoâng ngaên ngaïi, caûn tr ôû nhau. Moã i c oõ i ñeàu coù baùu vaät r ieân g, coù maøu saéc rieân g, coù saéc thaù i r ieâng, c où qu yeán thuoäc rieân g. Toaøn boä Maïn -ñaø -la naø y goàm coù naêm coõ i seõ xuaát h ieän ñaày ñuû. Haõ y nhaän ra ñ où laø caùc vò h oä phaùp cuûa chính ngöôi.

“Naøy thieän nam (hoaëc tín nöõ, noùi roõ teân... ), töø traùi tim chö Phaät chieáu ra b oán luoàng haøo quang cuûa boán trí, raát röïc r ôõ, nhö aùnh maët tr ôø i.

89

“Tröôùc heát, ñ où laø Phaät tr í. Moät luoàng haøo quang traén g töø Phaät Ñaïi Nhaät ch ieáu saùng ra. Trong luoàng haøo quang ñoù hieän ra voâ s oá aùn h saùng traéng, khoâng trung taâm , kh oâng bieân ñ oä.

“Töø nôi ñöùc Phaät Baát Ñoäng, haø o quang maøu xanh cuûa Ñaïi vieân ca n û h trí phaùt ra nhö moät voøng saùn g xanh bieác. Töø nôi ñ öùc Phaät Baû o Sanh, haøo quang saéc vaøng cuûa Bình ñaúng taùnh trí h ieän ra nhö moät caù i ñóa vaøng. T öø n ôi ñöùc Phaät A-di-ñaø, haøo quang saéc ñoû cuûa D ieäu quaùn saùt trí h ieän ra, khoâng trung taâm , khoâng b ieân ñoä. Caùc haø o quang ñoù seõ chieáu thaáu tim ngöôi.

“Naøy th ieän nam (h oaëc tín nöõ, noù i roõ t eân... ), caùc haøo quang ñ où thaät ra cuõng xuaát phaùt töø ta âm thöùc cuûa ngöôi, khoâng töø ñaâu ñeán, vì vaä y ñöøn g lo s ôï, cöù giöõ mình trong voâ n ieäm . Nhö theá, caùc hình aûnh vaø haøo quang ñoù seõ theå nhaäp vaø o ngöôi, vaø ngöôi seõ giaùc ngoä.

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haø o quang saéc luïc cuûa Thaønh sôû taùc tr í khoâng xuaát h ieän , vì ngöôi chöa ñaït n oå i naêng löïc cuûa trí naø y.

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), ñaâ y laø c aûn h töôïng boán tr í hueä xuaát h ieän. Haõ y nhôù la ïi 90

nhöõng gì ñaõ h oïc hoû i veà b oán trí naø y, nhôù laï i ngh óa lyù cuûa noù, ngöôi seõ phaùt sanh loøng tin n ôi nhöõng gì ñaõ hoïc, seõ nhaän ra, nhö meï gaëp con, nhö baïn h öõu laâu ngaøy gaëp nhau, nhö döùt boû ñöôïc moät nghi vaán , ngöôi seõ nhaän ra ñoù chính laø taâm thöùc ngöôi bieán hieän ra. Ngöôi seõ ñ i treân ñöôøng chaùnh ñaï o, seõ ñaït ñöôïc thieàn ñ ònh vaø s eõ thaùc sanh tr ong caûn h giôù i chö Phaät, khoân g coøn sanh töû.

“Naøy th ieän nam (h oaëc tín nöõ, noùi roõ teân... ), xuaát hieän ñ oàng th ôø i v ôù i haø o quang cuûa boán tr í la ø nhöõng aùnh saùn g voâ m inh cuûa luïc ñaï o: aùn h saùng traén g nhaït cuûa coõ i trôøi, aùnh saùng ñ oû nhaït cuûa coõ i a-tu -la, xanh nhaït cuûa coõ i ngöôø i, xanh luïc nhaït cuûa coõ i suùc sanh, vaøng nhaït cuûa c oõ i ngaï quyû vaø xa ùm nhaït cuûa ñòa nguïc. Ñöøn g bò caùc th öù aùnh saùn g ñoù loâ i keùo, haõ y giöõ mình trong voâ nieäm . N eáu ngöôi s ôï haõ i haø o quang cuûa boán tr í vaø bò nhöõn g aùn h saùn g cuûa luïc ñaï o loâi keùo, ngöôi seõ thaùc sanh vaø o moät trong saùu coõ i, seõ traàm luaân maõ i maõ i trong luaân h oà i, khoân g bao giôø thoaùt ñ öôïc.

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ t eân... ), neáu khoâng ñöôïc minh s ö khai thò, ngöôi seõ sôï seät haøo quang cuûa boán trí vaø bò loâi cu oán vaøo coõ i luaân hoà i.

Haõy thaän tr oïng quaùn töôûn g nhö sau: ‘Haøo quang 91

cuûa boán trí, cuûa chö Phaät töø b i ñang ñeán t ieáp daãn con, c on xin quy y.’ “Ñöøng ñeå bò aùnh saùn g cuûa luïc ñaï o loâ i keù o, haõ y cuøng ta ñoïc baøi keä naøy: “Vì naêm th öù duïc voïn g con laïc vaøo c oõ i Ta -baø .

Trong haø o quang cuûa boán tr í h ôïp laï i, Caàu xin naêm vò Phaät, Chö B oà Taùt h ieän ñeán tieáp daãn .

Cöùu ñoä c on khoû i rôi vaøo saùu neûo v oâ m inh.

Xin c öùu ñ oä c on.

Xin tieá p daãn c on vaø o coõ i Tònh ñoä.”

Khi ñoïc xong baøi k eä naøy, thaàn thöùc seõ nhaän ra thöùc mình. Vaø vôù i taâm nhaát nguyeân, thaàn thöùc seõ ñöôïc giaû i thoaùt. Coù nhieàu ngöôø i nh ôø h eát loøn g quy y seõ ñöôïc giaùc ngoä, ngay caû nhöõng ngöôøi haï caên thaáp trí cuõn g nh ôø söï nhaát taâm nieäm Phaät maø khoâng bò taùi sanh trong coõi Ta-baø vaø ñö ôïc sieâu thoaùt. g. Ngaøy thöù baûy man g thaân trung aám Nhôø söï khai thò r oõ raøng nhö treân, raát nhieàu chuùng sanh ña õ ñöôïc giaùc ngoä.

Tuy theá, vaãn c oøn coù nhieàu ngöôø i, hoa ëc vì chöa bao giôø nghe phaù p, hoaëc vì ñaõ töøng taï o quaù nhieàu aùc 92

nghieäp , b ò nghieäp löïc loâ i keù o, bò voâ minh ch e phuû, neân kh oân g nhaän ñöôïc nhöõn g lôøi khai thò vaø boû ñi.

Qua ngaøy thöù baûy, thaàn thöùc cuûa nhöõng ngöôøi naøy seõ ñ eán caûn h giôù i cuûa Phaät Minh Trì. Nôi ñaây ñoàng thôø i cuõng coù aùnh saùn g cuûa c oõ i suùc sanh, bieán h ieän cuûa voâ minh. Vò chuû leã neân goï i teân ngöôøi cheá t vaø khai th ò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Ngaøy thöù baû y ngöôi seõ thaá y h ieän ra moät haøo quang naêm saéc , ñ où laø bieán hieän cuûa yeáu toá khoâng. Ñöùc Phaät Minh Trì hieän ra ôû trung taâm , thaân ngaø i coù maøu nguõ saéc , quyeán thuoäc cuûa ngaøi cuõng xuaát hieän, tr oân g raát ñaùn g sôï . Töø boán phöông ñoâng, taây , nam, baéc , ñöùc Phaät Minh Tr ì xuaát h ieän döôù i b oán daïn g khaùc nhau, c où luùc h ieàn töø, coù luùc giaän g iöõ, vaø trong haø o quang cuûa ngaøi cuõng h ieän ra voâ soá caùc vò B oà Taùt, thieân töôùng, hoä phaù p ... cuõn g nhö nhöõn g hình aûnh coù kh i hieàn töø, c où kh i ñaùng sôï.

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haø o quang ñoù phaùt ra töø taâm thöùc cuûa ngöôi, naêm saéc choùi chang, saùng röïc rôõ, nh ö muoán xuyeân thuûng tim ngöôi, laøm maét ngöôi khoâng daùm nhìn. Ñ oàng thôøi aùnh saùn g môø môø ma øu luïc nhaït cuûa coõ i suùc sanh baét ñaàu chieáu ñeán . Do aûn h h öôûn g cuûa nghieä p baù o, ngöôøi 93

coù theå b ò aùnh saùn g aáy thu huùt. Tr ong gia i ñ oaïn naøy, ñöøn g s ôï seät haø o quang nguõ saéc , haõ y nhaän raèng ñoù laø b ieåu h ieän cuûa chaùn h tri k ieán .

“Töø trong haø o quang naêm saéc ñ où seõ xuaát h ieän raát nhieàu t ieán g oàn aø o nhö saám daä y, nhö tieáng vuõ khí chaïm nhau, nghe raát gheâ s ôï. Nhöng ñöøng s ôï seät, ñöøn g boû chaï y. Haõy nhaän ra ñ où ch ính laø ta âm thöùc ngöôi b ieán hieän. Ñöøng bò aùn h saùng cuûa c oõ i suùc sanh thu huùt. Moät khi sa vaøo ñoù, ngöôi seõ b ò voâ minh vaây phuû, kh oân g c où yù th öùc, caâm n ín, laøm n oâ leä, khoâng bao giôø thoaùt ñöôïc .

“Haõy höôùn g veà haøo quang naêm saéc cuûa ñöùc Phaät Minh Tr ì vaø khôû i nieäm nhö theá naøy: ‘Ñöùc Phaät Minh Trì cuøng quyeán thuoäc ñang ñeán tieáp daãn con vaøo coõ i khoân g. Cuõn g nhö nhöõn g chuùng sanh khaùc , vì chöa troàng caên laønh, ch öa ñ öôïc t ieá p ñ oä, maëc duø ñaõ ñöôïc naêm v ò Phaät hieän ñeán t ieáp daãn. Con xin caùc vò Phaät ba ñôø i quaù khöù, hieän taï i, vò lai cöùu ñoä con vaø voâ löôïng chuùn g sanh. Laï y ñöùc Phaät Minh Tr ì, xin ñöøn g ñeå c on phaû i th oái chuyeån, xin haõy c öùu ñoä con vaø o coõ i khoân g, c oõ i Tònh ñoä. ’ “Haõy nhaát taâm cuøng ta ñ oïc baø i keä sau ñaâ y: “Caàu mong ñöùc Phaät Minh Tr ì töø bi c öùu ñ oä.

94

Vì aùc ngh ieäp c on laïc vaø o c oõ i Ta-baø.

Trong haø o quang cuûa chaùnh tr i kieán , Caàu mong ñ öùc Phaät Minh Trì, Cuøng quyeán thuoäc ñeán t ieá p daãn .

Xin c öùu ñ oä c on.

Xin tieá p daãn c on vaø o coõ i Tònh ñoä.”

Khi ñoïc xong ba øi k eä naøy vôù i taâm thaønh kính, thaàn thöùc seõ th eå nhaäp tr ong haø o quang ñöùc Phaät Minh Trì vaø vaõn g sanh veà th eá giôù i Tònh ñ oä cuûa ngaøi, khoâng coøn nghi ngôø gì.

Tôù i ñaây chaám döù t phaàn khai thò cho thaàn thöùc trong giai ñoaïn nga y tröôùc kh i cheát vaø giai ñoaïn chuyeån tieáp tr ong thaân trung aám , luùc maø caùc aùc thaàn chöa xuaá t h ieän.

3. Khi caùc aù c t haàn x uaát hieän Tôù i ñaây , thaàn thöùc ñaõ traûi qua toång coäng baûy gia i ñoaïn, vôù i söï xuaát h ieän cuûa chö Phaä t vaø ca ùc vò th ieän thaàn. Vôùi phö ông thöùc khai th ò nhö treân tr ong moãi giai ñoaïn, voâ soá chuùng sanh ñaõ ñöôïc giaûi thoaù t. Maëc duø vaäy, soá lö ôïng chuùng sanh bò v oâ minh che laáp, bò nghieäp löïc loâ i keù o, vaãn coøn raát lôùn . Voâ minh vaø nghieäp baù o laøm ñieàu kieän ch o nhau, khieán ch o thaàn thöùc phaû i traàm luaân maõi maõ i.

95

Sau khi ñaõ gaë p caùc vò th ieän thaàn , ñöôïc thaáy Phaät Minh Trì vaø quy eán thuoäc, thaàn thöùc seõ ñ eán giai ñoaïn nhìn thaáy xuaát hieän 58 vò aùc thaàn , mình ñaày löûa, mieän g huùt maùu. Ñaây laø b ieán daïng cuûa caùc vò thieän thaàn . Khi gaë p caùc aùc thaàn, thaàn thöùc v oâ cuøng sôï haõi, neân laï i caøng khoâng nhaän ra. Trong luùc naøy, thaàn thöùc taä p trung cao ñoä vì caêng thaúng.

Trong hoaøn caûnh naøy, ñoá i v ôùi ngöôø i khoâng ñöôïc nghe phaùp th ì duø c où moä t b ieån tri thöùc cuõng khoâng giuùp ích ñöôïc gì. Ngay caû nhöõn g baäc thaày ñaõ töøn g tu taäp cuõng coù theå seõ muø quaùng vaø khoân g b ieát laø m ình ñang saé p laïc vaøo coõ i luaân hoà i. Thoâng thö ôøng, thaàn thöùc trong giai ñ oaïn naøy caøng thaáy sôï haõ i h ôn, neân phaûi ñ oïa vaøo aùc ña ïo vaø chòu khoå ñau. Tuy nh ieân , nhöõng ngöôøi ña õ töøng tu taä p Maät toâng seõ c où theå nhaän ra ñö ôïc raèn g caùc v ò aùc thaàn ñ où chính laø nhöõn g Boà Taùt baû o hoä cho mình. Vì th eá, gioáng nhö ngöôøi gaëp la ïi baïn cuõ ñaõ laâu ngaøy, ngöôø i aáy seõ tin töôûng ngay vaøo caùc aùc thaàn, th eå nhaäp vaøo ñoù vaø ñöôïc giaûi thoaùt. S ôû dó nhö theá laø vì nhöõng ngö ôøi tu taäp Maät toân g voán ñaõ thaáy hình aûnh caùc vò aùc thaàn naøy töø luùc coøn soán g, vaø kh i h ình aûnh cuûa caùc vò xuaát hieän , hoï coù theå nhaän ra ñöôïc ngay.

96

Ñoái vôù i nhöõng ngöôø i khoâng h ieåu ñöôïc baûn chaá t thöïc söï cuûa hình aûn h caùc v ò aùc thaàn, seõ hoát nh ieân thaáy nhöõn g h ình aûnh ñoù raát döõ tôïn, töôûng raèn g ñoù laø k eû thuø cuûa mình n eân kh ôûi nieäm caêm thuø, vaø keát quaû laø ñoïa vaø o caùc neû o a ùc.

Ngöôø i ñaõ töøng tu taä p vaø taï o nhieàu thieän ngh ieä p, thöôøng thì vöøa taé t h ôi thôû ñaõ thaáy chö Phaä t h ieän ñeán tieá p daãn vaøo c oõi Tònh ñoä, ñaày nguõ saéc, th ieân nhaïc, aùnh saùn g. Nhuïc thaân cuûa nhöõn g vò aáy seõ ñeå laïi xaù lôïi.

Neáu thaàn thöùc ngoä ñö ôïc taâm thöùc mình nga y tröôùc kh i ch eát, thaàn thöùc seõ theå nhaäp vaø o phaùp thaân thöôøng truù. N eáu ngoä ñö ôïc taâm thöùc mình trong giai ñ oaïn mang thaân trung aám, thaàn thöùc seõ theå nhaäp c oõ i Tònh ñoä cuûa chö Phaä t. Neáu ng oä ñö ôïc taâm thöùc trong giai ñoaïn ñaàu thai, thaàn thöùc seõ gaëp ñöôïc phaù p moân naøy trong ñ ôø i soáng tieáp sau ñoù. Ñaây laø moä t phaù p moân vi dieäu, ch æ caàn ngh e tôù i ñaõ c où theå töø b oû voâ minh, tr ong m oät nieäm ñaõ chöùn g giaùc ng oä, khoân g r ôi tr ôû laïi caùc ñöôøng aùc.

97

a. Ngaøy thöù taùm mang thaân trung aám Khi ñeán gia i ñ oaïn caùc vò aùc thaàn xuaát hieän, chuû leã goï i teân ngöôøi ch eát ba laàn r oà i tieá p tuïc khai thò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Maëc duø caùc vò thieän thaàn ñaõ h ieän ra, nhöng ngöôi vaãn ch öa nhaän r oõ neân c oøn troâ i noåi ñeán ñaây. Hoâm nay laø ngaøy thöù t aùm , caùc vò aùc thaàn h ieän ra. Ngöôi haõ y nhaän r oõ.

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ , n où i r oõ teân... ), ñ öùc Phaät Hoaï t B i (Heruka) h ieän roõ tröôùc maét ngöôi.

Thaân cuûa Ngaø i maøu ñ oû saäm , c où ba ñaàu saùu tay, boán chaân daïn g ra. Ñaàu beân phaû i maøu traén g, beân tra ùi maøu ñoû, ôû giöõa maøu ñoû thaåm. Thaân ngaøi nhö c où löûa boác ra, raêng boùn g loaùng nhö ñoàng, mieäng cöôø i phaùt ra nhöõng aâm thanh ‘a la la’, ‘ha ha’ vaø ‘su hu’. Toùc ngaøi maøu ñ oû, d öïng ngöôïc, mình ñaà y ñaàu laâu, raén reát. Saùu ta y cuûa ngaøi caàm caùc moùn: baùnh xe, giaùo maùc, kieám saéc, chuoâng ñ oàn g, löôõi caø y vaø ñaàu laâu. “Ñöøng s ôï haõ i, ñöøn g taùn loaïn. Ñ où ch ính laø bieán hieän cuûa taâm th öùc ngöôi. Th öïc ra, ñaây cuõng ch ính laø ñöùc Phaät Ñaïi Nhaät b ieán hieän ra. Nhaän hieåu ñ öôïc nhö theá, ngöôi seõ giaû i thoaùt.”

98

Moä t khi bieát r oõ nhö vaäy, thaàn thöùc seõ th eå nhaäp vaøo taâm thöùc mình vaø sanh veà c oõ i Tònh ñ oä. b. Ngaøy thöù chín mang thaân trung aám Maët khaùc, n eáu sôï seä t vaø chaïy tr oán, qua ngaøy thöù chín thaàn thöùc seõ thaáy xuaá t hieän c oõi Kim Cöông (Vajra) tröôùc maë t. Chuû leã goï i teân ngö ôø i ch eát roài khai th ò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Hoâm nay laø ngaøy th öù chín, Phaät Hoaït Bi Kim Cöông (Vajra Heruka) seõ h ieän roõ tr öôùc maét ngöôi. Thaân cuûa ngaøi maøu xanh ñaäm, coù ba ñaàu saùu tay, boán chaân daïng ra. Ñaàu beân phaû i maøu traéng, beân traù i maøu xanh, ôû giöõa maøu ñ oû thaåm . Saùu tay ngaøi caàm caùc moùn: chaø y k im cöông, soï ngöôøi, giaùo maùc, chuoân g ñoàng, vaø löôõi caø y. “Ñöøng s ôï haõ i, ñöøn g taùn loaïn. Ñ où ch ính laø bieán hieän cuûa taâm thöùc ngöôi. Thöïc ra, ñaây ch ính laø ñöùc Phaät Baát Ñoäng b ieán h ieän ra. Nhaän h ieåu ñöôïc nhö theá, ngöôi seõ g iaû i thoaùt ” Moä t khi bieát r oõ nhö vaäy, thaàn thöùc seõ th eå nhaäp vaøo taâm thöùc mình vaø sanh veà c oõ i Tònh ñ oä.

99

c. Ngaøy thöù möôøi mang thaân trung aám Tuy theá, cuõng coù nhieàu chuùng sanh vì aùc ngh ieä p naën g neà n eân sôï seä t vaø chaïy troán. Thaàn thöùc cuûa nhöõng chuùng sanh aáy, qua ngaøy thöù möôø i seõ thaáy xuaát hieän c oõi Baû o Sanh tröôùc maët. Chuû leã goï i teân ngöôøi cheát roà i khai thò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ t eân... ), haõ y laén g nghe. Qua ngaøy thöù möôø i, Phaät Hoaït Bi Baûo Sanh (Ratna Heruka) seõ hieän r oõ tröôùc maét ngöôi.

Thaân cuûa ngaø i vaøn g saäm, coù ba ñaàu saùu tay, boán chaân daïn g ra. Ñaàu beân phaû i maøu traén g, beân tra ùi maøu ñoû, ôû giöõa maøu vaøng saäm . Saùu tay ngaø i caàm caùc moùn: baû o vaät, kh í giôù i, thòt ngöôøi , chuoâng ñoàng vaø ñaàu laâu. “Ñöøng s ôï haõ i, ñöøn g taùn loaïn. Ñ où ch ính laø bieán hieän cuûa taâm thöùc ngöôi. Thöïc ra, ñaây ch ính laø ñöùc Phaät Baûo Sanh bieán hieän ra. Nhaän h ieåu ñöôïc nhö theá, ngöôi seõ g iaû i thoaùt .”

Moä t khi bieát r oõ nhö vaäy, thaàn thöùc seõ th eå nhaäp vaøo taâm thöùc mình vaø sanh veà c oõ i Tònh ñ oä. d. Ngaøy thöù möôøi moät mang thaân trung aám Nhöng duø ñöôïc khai thò nhö treân, vaãn coù nhöõng thaàn thöùc bò nghieäp löïc loâi keù o n eân khoân g nhaän ra taâm thöùc cuûa mình. Qua ngaøy thöù möôø i moät, nhöõn g 100

thaàn thöùc naøy seõ thaáy xuaát h ieän c oõi Lieân Hoa 1 tröôùc maët. Chuû leã goïi teân ngöôø i cheá t r oà i kha i thò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Hoâm nay laø ngaø y thöù möôø i moät, ñöùc Phaät Hoaït B i Lieân Hoa (Padma) seõ hieän r oõ tr öôùc maét ngöôi. Thaân cuûa ngaø i maøu ñoû saäm , coù ba ñaàu saùu tay, b oán chaân daïng ra. Ñaàu beân phaû i maøu traéng, beân tra ùi maøu xanh, ôû g iöõa maøu ñ oû saäm . Saùu tay ngaøi caàm ca ùc moùn : hoa sen, ñ inh ba, chuøy saét, chuoân g ñoàng, ñaàu laâu vaø tr oáng nhoû. “Ñöøng s ôï haõ i, ñöøn g taùn loaïn. Ñ où ch ính laø bieán hieän cuûa taâm thöùc ngöôi. Thöïc ra, ñaây ch ính laø ñöùc Phaät A-di-ñaø b ieán h ieän ra. Nhaän hieåu ñöôïc nhö theá, ngöôi s eõ g iaû i thoaùt .”

Moä t khi bieát r oõ nhö vaäy, thaàn thöùc seõ th eå nhaäp vaøo taâm thöùc mình vaø sanh veà c oõ i Tònh ñ oä. e. Ngaøy thöù möôøi hai mang thaân trung aám Duø ñöôïc khai thò nh ieàu laàn nhö treân, vaãn c où nhöõng thaàn thöùc bò ngh ieäp löïc loâ i k eùo n eân khoâng nhaän ra taâm thöùc cuûa mình. Qua ngaøy thöù möôø i hai,

101

nhöõng thaàn thöùc naøy seõ thaáy xuaát hieän coõ i Ngh ieäp Thöùc (Karma) tröôùc maét vôùi v oâ soá quyû thaàn . Chuû leã goïi teân ngöôø i cheá t roà i khai thò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ t eân... ), haõ y laén g nghe. Qua ngaø y thöù möôø i hai, ñ öùc Phaät Hoaït Bi Nghieäp Thöùc (Padma) seõ hieän r oõ tröôùc maét ngöôi.

Thaân cuûa ngaøi maøu luïc saäm , c où ba ñaàu saùu tay, boán chaân daïn g ra. Ñaàu beân phaû i maøu traén g, beân tra ùi maøu ñoû , ôû giöõa maøu luïc saäm . Saùu tay cuûa ngaø i caàm caùc moùn: göôm, ñ inh ba, chuøy saét, chuoân g ñoàng, ñaàu laâu vaø löôõ i caøy . “Ñöøng s ôï haõ i, ñöøn g taùn loaïn. Ñ où ch ính laø bieán hieän cuûa taâm thöùc ngöôi. Thöïc ra, ñaây ch ính laø ñöùc Phaät Baát Khoâng Thaønh Töïu bieán h ieän ra. Nhaän hieåu ñ öôïc nhö theá, ngöôi seõ giaû i thoaùt.”

Moä t khi bieá t r oõ ñöôïc nhö vaäy, thaàn thöùc seõ th eå nhaäp vaø o taâm thöùc m ình vaø sanh veà c oõ i Tònh ñoä.

Nhôø ñö ôïc nghe nhöõn g lôø i khai thò nhö tr eân , thaàn thöùc seõ c où th eå nhaän roõ ñö ôïc moï i caûn h tö ôïng m ình troâng thaáy ñ eàu chính laø do taâm thöùc bieán h ieän , vaø do ñ où ñöôïc giaû i thoaù t.

102

Nhö coù ngö ôø i thaáy moä t con sö töû nhoài b oâng, sanh taâm sôï haõi. N eáu c où a i chæ roõ cho b ieá t ñoù chæ laø moät con thuù nhoà i boân g, ngöôø i aáy seõ khoâng c oøn sôï haõi. ÔÛ ñaây cuõn g theá, taâm thöùc b ieán hieän ra nhöõng h ình thuø döõ tôïn, ch oaùng heát caû khoâng gian, nhöng neáu nhaän ra ñöôïc ñoù ch ính laø taâm thöùc cuûa mình, nhö meï gaëp con, nhö ngöôø i qu en bieá t laâu ngaøy gaë p laïi nhau, thaàn thöùc seõ g iaûi th oaùt .

Neáu khoâng hieåu ñöôïc nhöõng lôø i khai thò naøy, duø moät ngöôø i coù thieän ngh ieä p cuõng c où theå sôï haõi vaø ñi vaøo coõ i luaân hoà i. f. Ngaøy thöù möôøi ba mang thaân trung aám Ñeán ñaây, neáu vaãn chöa nhaän ñöôïc taâm thöùc cuûa mình, thaàn thöùc seõ nh ìn thaáy taùm loaïi aùc thaàn vôùi caùc hình daïng khaùc nhau xuaá t hieän tröôùc maé t. Chuû leã caàn goïi teân ngöôø i cheá t vaø khai th ò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Hoâm nay laø ngaø y thöù möôø i ba, taùm v ò aùc thaàn ñang hieän ra tr öôùc maét ngöôi. Ñöøng s ôï haõi .

“Töø phöông ñoâng, aùc thaàn maøu traéng xuaát h ieän , tay traùi oâm xaùc cheát, tay phaû i caàm ñaàu laâu. Ñöøn g sôï haõi.

103

“Töø phöông nam, aùc thaàn maøu vaøng xuaát h ieän , tay caàm cung teân .

“Töø phöông taây , aùc thaàn maøu ñoû xuaát h ieän , ta y caàm da ca ù saáu (Makara).

“Töø phöông baéc , aùc thaàn maøu ñen xuaát hieän, ta y caàm chaøy k im cöông vaø ñaàu laâu .

“Töø ph öông ñ oâng nam, aùc thaàn maøu da cam aên thòt ng öôø i xuaát hieän .

“Töø phöông taây nam, aùc thaàn maøu luïc uoán g maùu ngöôø i xuaát hieän.

“Töø phöông taâ y baéc , aùc thaàn maøu vaøng aên th òt ngöôø i xuaát hieän.

“Töø phöông ñoâng baéc , aùc thaàn maøu xanh aên th òt ngöôø i xuaát hieän.

“Taát caû ca ùc aùc thaàn, tuï taäp quanh naêm vò thaàn ñaõ noù i ôû treân 1 ñeàu xuaát hieän raát r oõ r aøng tr öôùc maét ngöôi. Ñ öøng s ôï haõi.

Töùc laø 5 vò aùc thaà n hì nh daï ng hu ng tôïn nhöng t höïc ra laø do chö Phaät bieá n hieän, ñaõ no ùi ôû ñoaï n tröôùc .

104

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ t eân... ), haõ y laén g nghe. Sau caùc vò aùc thaàn ñoù , seõ ñeán caùc loa iø quyû thaàn maët thuù hieän ra.

“Töø ph ía ñoâng, xuaát hieän vò thaàn maøu ñ oû, ñaàu sö töû, tay caàm xaùc ngöôø i.

“Töø ph ía nam, xuaát h ieän vò thaàn maøu ñoû, ñaàu coïp, tay daø i chæ xuoán g chaám ñaát.

“Töø ph ía taâ y, xuaát h ieän vò thaàn maøu ñen, ñaàu choù soù i, tay caàm löôõi dao vaø th òt ng öôø i.

“Töø phía baéc, xuaát h ieän v ò thaàn maøu xanh thaåm , ñaàu choù soù i, aên thòt ngöôø i.

“Töø ph ía ñoâng nam, xuaát h ieän vò thaàn maøu vaøng, ñaàu keân keân, mang treân va i xaùc cheát, tay caàm xöông khoâ.

“Töø ph ía taâ y nam, xuaát hieän vò thaàn maøu ñ oû saäm , ñaàu chim où, mang treân vai da ngöôø i.

“Töø phía taây baéc , xuaát hieän v ò thaàn maøu ñen, ñaàu chin quaï, ta y caàm ñaàu laâu vaø löôõi kieám, aên thòt ngöôø i.

105

“Töø ph ía ñoâng baéc, xuaát hieän vò thaàn maøu xanh thaåm , ñaàu chim cuù, tay caàm chaø y k im cöông vaø löôõi kieám.

“Taùm v ò quyû thaàn naø y, tuï taäp quanh naêm v ò thaàn noùi ôû treân , cuøng hieän roõ tröôùc maét ngöôi. “Ñöøng s ôï haõ i, ñöøn g taùn loaïn. Ñ où ch ính laø bieán hieän cuûa taâm thöùc ngöôi. Nhaän h ieåu ñöôïc nhö theá, ngöôi s eõ g iaû i thoaùt .” g. Ngaøy thöù möôøi boán man g thaân trun g aám Cho ñeán luùc naøy, n eáu thaàn thöùc vaãn chöa nhaän ra ñöôïc taâm thöùc cuûa chính mình, chuû leã caàn tieáp tuïc khai th ò nhö sau: “Naøy th ieän nam (h oaëc tín nöõ , noù i r oõ teân... ), h oâm nay laø ngaø y thöù möôøi boán, seõ coù boán vò hoä phaùp hieän roõ tröôùc maét ngöôi, haõ y nhaän ra.

“Töø phía ñoâng, xuaát hieän v ò h oä phaùp maøu traéng, ñaàu coïp , tay caàm ñaàu la âu.

“Töø ph ía nam, xuaát hieän vò hoä phaùp maøu vaøng, ñaàu heo, tay caàm thoøng loïn g.

“Töø phía taâ y, xuaát hieän v ò h oä phaùp maøu ñoû, ñaàu sö töû, tay caàm daây saét.

106

“Töø ph ía baéc, xuaát hieän v ò hoä phaù p maøu xanh luïc, ñaàu raén , ta y caàm chuoân g ñ oàng.

“Haõy nhaän ra caùc vò ñoù laø h oä phaù p hieän ñeán baû o hoä cho ngöôi.

“Naøy th ieän nam (hoaëc t ín n öõ, noù i roõ teân... ), sau ba möôi v ò aùc thaàn keå treân , seõ c où ha i möôi taùm vò khaùc tieáp tuïc xuaát h ieän, ña àu mình khaùc nhau, tay caàm caùc moùn ñoà khaùc nhau. Ñöøng sôï haõ i. Baát cöù caûn h töôïng gì h ieän ra, ñeàu laø s öï bieán hieän cuûa taâm thöùc ngöôi. Ñaâ y laø luùc quyeát ñ ònh, haõy nh ôù nhöõng lôø i khai thò cuûa caùc v ò ñaïo sö.

“Naøy th ieän nam (h oaëc tín nöõ, noù i r oõ teân ... ), phaù p thaân thöôøn g truï xuaát h ieän döôù i daïng thieän thaàn töø moät phaàn cuûa taùnh khoâng Baùt-nhaõ, ha õy nhaän ra.

Coõi Tònh ñoä ñaõ xuaát hieän d öôù i daïng aùc thaàn, töø moät phaàn cuûa haø o quang chö Phaät, haõ y nhaän ra. Khi ngöôi ngoä ñ öôïc raèng naêm möôi taùm vò aùc thaàn voán xuaát phaùt töø taâm töôûng cuûa ngöôi, va ø h ieåu raèng moïi caûn h töôïn g ñeàu laø xuaát phaùt töø taâm thöùc ng öôi, thì laäp töùc ngöôi seõ ñöôïc g iaû i thoaùt theå nhaäp vaø o Phaät taùnh.

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ t eân... ), neáu ngöôi khoân g thaáu hieåu ñ ieàu ñ où, ngöôi seõ sôï haõi vaø 107

troán chaï y, vaø t ieáp tuïc ch òu traàm luaân kh oán khoå.

Khoâng nhaän ra ñieàu ñoù, ca ùc aùc thaàn ñoá i vôù i ngöôi laø thaàn cheát, ng öôi s eõ b oû tr oán, thaäm ch í baát tænh, ngöôi s eõ t ieá p tuïc tr oâi laên trong coõi luaân h oài. N eáu ngöôi b ình t ónh, khoâng bò nhöõng caûn h töôïn g ñoù loâi keùo cuõn g nhö kh oâng s ôï haõi chuùng, ngöôi seõ thoaùt khoû i luaân h oà i.

“Naøy th ieän nam (hoaëc tín n öõ, noùi r oõ teân... ), thaân theå lôùn nhaát cuûa caùc vò th ieän vaø aùc thaàn t o lôùn nhö baàu trôøi, thaân trung bình nhö nuù i Tu-di vaø thaân nhoû nhaát cuõn g baèng möôø i taùm thaân ngöôø i hôïp laï i. Ñöøn g s ôï haõ i. Taát caû hieän ra döôù i daïng aùnh saùn g vaø hình aûnh. Ng öôi chæ caàn h ieåu ñ où ch ính laø haøo quang cuûa taâm thöùc ng öôi toû a ra, haø o quang ñ où seõ theå nhaäp v ôù i nhöõng aùnh sa ùng vaø h ình aûn h, ngöôi seõ giaùc ngoä vaø ñöôïc giaû i thoaùt . Haõy nhôù theá !

“Naøy th ieän nam (h oaëc tín nöõ, noù i roõ teân ... ), ñöøng sôï seät baát cöù ca ûnh töôïn g g ì maø ng öôi nh ìn thaáy.

Hieän nay ngöôi chæ c où taâm thöùc v ôùi nhöõng khu ynh höôùng maø ngöôi khoân g töï yù thöùc heát, ng oaø i ra khoâng c où gì khaùc caû. Duø cho ngöôi c où b ò treo coå, bò haøn h quyeát, ngöôi cuõng khoâng theå cheát . Trong thöïc teá, ngöôi ñang ôû trong daïn g töï nhieân nhaát cuûa taùnh khoâng, ngöôi khoâng phaû i sôï seät g ì caû . Ngay caû thaàn 108

cheát cuõng xuaát phaùt töø taâm thöùc ngöôi, kh oân g coù thöïc chaát. “Caù i khoâng” khoân g theå naø o huûy d ieät “ca ùi khoâng”. Ngöôi c où theå tin chaéc cuøn g ta ra èng: Taát caû thieän thaàn , a ùc thaàn ñeàu khoâng c où thöïc theå, caùc vò ñoù xuaát phaùt töø taâm thöùc cuûa ngöôi. Ch æ caàn thaáu hieåu nhö theá, ngöôi seõ gia ùc ngoä giaûi thoaùt . Haõ y tha thieát quaùn töôûn g ñeán Tam baû o, haõ y quy y Tam baû o. Haõy quaùn töôûng caùc vò Phaät, Boà Taùt, caùc baäc ñaï o sö vaø töï nhuû: ‘C on ñang ôû gia i ñoaïn chuyeån tieáp, xin caùc ngaøi ha õy cöùu ñoä c on.’

“Vaø haõ y cuøng ta ñoïc baø i keä naø y: “Phaû i chaêng chæ vì voâ minh, Con phaûi traàm luaân trong c oõi Ta-baø?

Trong haø o quang ch ieáu saùn g, Con döùt heát moï i n oã i sôï haõ i.

Caàu mong ca ùc v ò thieän thaàn , aùc thaàn, Haõy cöùu ñoä c on.

Haõy tieáp daãn c on vaøo c oõ i Phaät.

Xa baïn beø thaân yeâu, Con ñang du haøn h ñ ôn ñ oäc .

Taâm thöùc con bieán h ieän, Thaønh nhöõn g h ình a ûnh tr oáng r oãn g.

109

Caàu mong ch ö Phaät ñaïi bi, Giuùp c on d öùt h eát moï i n oã i sôï haõ i.

Haøo quang cuûa caùc tr í chieáu h ieän , Caàu mong c on seõ nhaän bieát ñ öôïc, Khoân g s ôï haõ i!

Khi thieän thaàn, aùc thaàn xuaát h ieän, Caàu mong c on seõ nhaän bieát ñ öôïc, Khoân g s ôï haõ i!

Phaûi chaên g con khoå ñau vì aùc nghieäp?

Caàu mong taâm thöùc con seõ xoùa saïch khoå ñau.

Phaùp aâm r eàn vang nhö saám daä y.

Caàu mong s eõ bieán thaønh saùu aâm 1 huyeàn d ieäu.

Neáu b ò nghieä p löïc loâ i keùo, Bieát ñaâu laø nôi an truù?

Caàu mong ch ö Phaät ñaïi bi Giuùp c on an truù.

Neáu b ò nghieä p löïc loâ i keùo, Bieát ba o ñ ieàu khoå ñau!

Saùu aâm : Töùc laø Ñaïi Minh chaân ngoâ n: AÙn ma ni baùt di hoàng.

Vôùi ngöôøi tu Tònh ñoä thì saùu aâm na yø laø Nam moâ A-di-ñaø Phaät .

110

Caàu mong c on ñaït ñ öôïc , Ñaïi ñ ònh tr ong h yû laïc vaø chaùn h kieán.

Caàu mong naêm yeáu toá, 1 Seõ khoâng tr ôû thaønh thuø ngh òch.

Caàu mong c on thaáy ñöôïc naêm c oõ i Tònh ñoä .

“Haõy ñoïc baø i keä naøy vôù i loøng t in töôûng. Taát caû moïi noã i s ôï haõ i seõ bieán maát vaø ngöôi seõ g iaùc ngoä gia ûi thoaùt, sanh veà coõ i Tònh ñoä. Haõ y nh ôù k yõ, ñ öøng ñeå bò lung laïc .”

4. Phaàn löu yù ñoái vôùi ngöôøi soá ng Chuû leã caàn ñoïc luaän naøy ít nhaá t ba laàn hoaëc baûy laàn . Duø ch o aùc nghieä p naëng n eà ñ eán ñaâu, thaàn thöùc cuõn g coù c ô may ñöôïc giaû i thoaù t kh i laéng nghe luaän naøy, nhôø nhaän bieá t ñöôïc taâm thöùc mình. Neáu thaàn thöùc naøo khoân g nhaän ra seõ phaû i tieáp tuïc böôùc sang giai ñoaïn thöù ba, töùc laø giai ñoaïn taù i sanh tr ong coõi luaân hoà i. Ngay caû tr ong nhöõn g tröôøng h ôïp naøy, vò chuû leã vaãn caàn phaû i tieáp tuïc khai thò cho thaàn thöùc theo nhö seõ trình baøy ôû phaàn tieáp theo cuûa luaän naøy.

Naêm yeáu toá chæ töù ñaïi vaø tí nh khoâ ng.

111

Ña soá c on ngöôø i, khi coøn soán g duø ñaõ c où ñöôïc khaû naên g taäp trung tö töôûng nhieàu hay ít, thì tröôùc khi cheát cuõng raát thöôøng ha y bò taùn loaïn, n eân g iai ñoaïn thöù ha i vöøa n oùi treân ñaây laø raá t quan troïng. Ch æ coù nhöõng ngöôø i nhaá t taâm tu taäp th ieàn ñònh thì môù i theå nhaäp ñöôïc phaù p thaân thöôøn g truï ngay sau khi thaàn thöùc rôøi boû thaân theå.1 Ñoù laø nhöõn g ngöôø i nhaän ra ngay taâm thöùc cuûa mình khi haø o quang vöøa ch ieáu roïi, nhôø ñaõ töøng thieàn ñònh quaùn töôûng. Ñieàu naøy cho thaáy vieäc thieàn ñònh quaùn töôûn g trong cuoäc soáng laø raá t quan troïng. Ñeå giaûi th oaùt cho ngöôø i ch eát, haõy ñoïc to vaø r oõ raøn g luaän naøy, moã i ngaøy ba laàn, keøm th eo giaûng roõ yù nghóa cho thaàn thöùc ngh e, vôù i moä t taâm k ieân ñ ònh vöõng chaéc. Haõy töôûn g töôïng, duø ch o coù traêm teân cöôùp hung baï o xuaát hieän, vò chuû leã cuõn g vaãn phaûi vöõng vaøng chuù yù ñeán vôù i lôøi vaên vaø yù nghóa cuûa luaän . Ñaây laø moä t phaùp moân giaû i th oaùt da ønh ch o baá t cöù ai, chæ caàn nghe vaø h ieåu, keå caû nhöõng keû ñaõ taïo nhieàu aùc nghieäp cuõng coù th eå ñöôïc gia ûi thoaù t. Vì theá

Töùc laø giai ñoaï n thöù nha át .

112

neân luaän naøy cuõn g coù theå ñöôïc ñ oïc lôùn cho caû ñaùm ñoân g cuøng ngh e.

Coù nhöõng ngöôøi chæ caàn ñöôïc nghe luaän naøy , duø laø khoân g hieåu, khoân g tin, nhöng khi cheá t ñi, taâm thöùc saùng suoát gaáp chín laàn thoâng thöôøn g, n eân seõ nhôù laï i khoâng queân chöõ naø o vaø coù theå hieåu ñöôïc , tin ñöôïc . V ì vaäy, raá t neân ñoïc luaän naøy cho ngö ôøi soáng nghe, nhaát laø nhöõn g ngöôø i ñau oám tr eân giöôøng beän h, ngöôø i giaø y eáu, suy nhö ôïc.

Gaëp ñö ôïc phaùp moân naøy laø moä t söï may maén lôùn lao. Neáu khoâng taïo nhieàu thieän nghieäp, nhieàu coâng ñöùc tr ong quaù khöù, kh oân g deã g ì gaë p ñöôïc luaän naøy.

Chæ caàn laéng nghe s eõ ñöôïc giaû i th oaùt, mieãn laø ñöøng sanh taâm nghi ngôø . Vì vaäy, luaän naøy raát ñaùn g ñöôïc toân tr oïng.

Tôù i ñaây chaám döùt phaàn khai th ò tr ong giai ñ oaïn chuyeån tieá p cuûa phaùp thaân. Phaù p moân naøy ñöôïc goïi laø “laéng nghe vaø giaû i thoaùt”, bôû i vì noù giuù p cho thaàn thöùc ñöôïc giaû i thoaùt chæ qua v ieäc laén g nghe vaø tin nhaän.

5. Giai ñoaï n chuaå n bò taùi sanh Maëc duø ñöôïc khai th ò nhieàu laàn qua nhieàu gia i ñoaïn, nhöng v ôù i nhöõng thaàn thöùc c où quaù nhieàu aùc 113

nghieäp seõ khoâng ñöôïc giaû i th oaùt tr ong giai ñoaïn ñaõ qua. Nhöõn g thaàn thöùc naøy coù nhieàu khaû naên g seõ bò nghieäp löïc daãn daé t ñ i taù i sanh. Ñeå giuù p thaàn thöùc khoâng choïn c on ñöôøng taù i sanh maø ñöôïc gia ûi th oaùt veà caùc caûn h g iôù i Tònh ñoä cuûa chö Phaä t, k eå töø sau ngaøy thöù möôøi b oán trôû ñi, chuû leã caàn tieáp tuïc khai thò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe vaø thaáu hieåu. Chuùn g sanh trong c oõ i ñòa nguïc, coõi trôø i vaø coõ i chuyeån t ieáp naø y ñeàu töï nh ieân hoùa sanh. Khi caùc v ò th ieän thaàn, aùc thaàn xuaát h ieän , ngöôi ñaõ kh oân g nhaän ra. Ngöôi ñaõ meâ man nhieàu ngaøy, ñeán luùc tænh daä y, taâm thöùc ngöôi saùng suoát vaø coù moät thaân gioáng nhö thaân ngaø y tröôùc 1 cuûa ngöôi ñöùn g daä y. Luaän naø y daïy raèng: “Thaân theå quaù khöù vaø vò la i, Trong giai ñ oaïn taù i sanh, Coù ñaà y ñuû caùc caên, Ñi laï i khoâng ngaên ngaï i, Vôùi nghieäp löïc thaàn thoâng dieäu duïng, Nhìn baèng ñ oâ i maét cuûa baäc thaùnh.2

Thaâ n do taâm thöùc bieá n hieä n, gioáng vôùi k hi coøn soá ng. Ñaây laø nhöõ ng khaû na n ê g töï nhieâ n cuûa thaâ n trung aám khi chöa

114

“Vì ngöôi nhôù laï i thaân quaù khöù neân ngöôi coù moät thaân c où veû nhö baèng xöông thòt, 1 nhöng cuõng phaùt ra aùnh saùng. Thaân xaùc naø y cuûa ngöôi thaät ra laø ñaõ ñöôïc taï o baèn g tö töôûng. Neáu ngöôi seõ taù i sanh ôû coõi trôøi , chính luùc naø y ngöôi seõ nhaän thaá y daáu h ieäu cuûa coõi trôø i. N eáu laø caùc coõ i khaùc , nhö c oõ i a-tu -la, coõi ngöôø i, c oõ i suùc sanh, coõ i ngaï quyû hay coõ i ñòa nguïc , cuõng ñeàu nhö vaäy, ngöôi seõ thaáy daáu hieäu cuûa nhöõng coõi ñoù.

“Noù i quaù khöù hay vò lai, nghóa laø thaân a áy xuaát hieän theo vôù i nhöõn g mong öôùc h oaø i n ieäm veà quaù khöù, tr ong ñôø i s oáng tr öôùc, nhöng ñ oàng thôøi cuõn g coù caû nhöõng daáu hieäu cuûa ñôø i s oán g töông lai maø ngöôi saép taù i sanh.

“Duø coù baát c öù caûn h töôïn g gì hieän ra, cuõn g ñöøng theo ñuoåi n où. Ñöøng ñeå bò thu huùt, ñöøng töôûng nhôù tôùi n où. Neáu bò loâi keùo, ngöôi s eõ s a vaø o coõ i luaân hoài vaø phaû i chòu khoå ñau.

bò nghieä p löïc xoay chuyeån. Tuy nhieân, thaâ n naøy khoâng ñöô ïc ngöôøi bì nh t höôø ng nhìn t haáy .

Chæ laø thaân do aûo giaùc, mong öôùc maø hình thaø nh. Noù khoâng thaät vaø ñöôïc goïi laø t haân öôùc voï ng.

115

“Cho tôù i ngaø y hoâm qua, ngöôi ñaõ thaá y xuaát h ieän nhöõng caûnh t öôïn g d o taâm thöùc ngöôi bieán h ieän , nhöng ngöôi ñaõ khoâng nhaän ra, vì vaä y ngöôi vaãn coøn löu laïc nôi ñaây . Baâ y giôø, haõ y k ieân trì th ieàn ñ ònh trong taâm th öùc saùng suoát, roãng kh oân g, tr ong taùnh khoâng maø nhöõng baäc ñaï o s ö cuûa ngöôi ñaõ ch æ roõ, haõy an truù trong taâm xaû b oû vaø kh oâng mong caàu. Ñöôïc vaäy, ngöôi seõ g iaûi th oaùt khoûi luaân hoà i, khoâng phaûi nhaäp vaøo maãu thai.

“Neáu ngöôi vaãn khoâng nhaän ra ñ öôïc , haõ y c oá hình dung caùc baäc Boà Taùt hay ñaï o s ö ñang h ieän ra treân cao vaø xin quy y vôùi caùc v ò ñoù . Ñaây laø luùc heát söùc quan troïn g, ñöøng ñeå bò lung laïc .”

Khi chuû leã ñoïc nhö th eá, neáu nhaän hieåu, thaàn thöùc seõ ñöôïc g iaû i thoaùt, khoâng sa vaøo c oõ i luaân h oài . Neáu nhö aùc nghieä p quaù naën g neà vaãn laøm cho thaàn thöùc khoâng nhaän h ieåu, chuû leã tieáp tuïc khai thò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Tr ong luaän noùi: ñaà y ñuû caùc caên , nghóa laø trong g iai ñoa ïn chuyeån tieáp naø y ngöôi c où ñaà y ñuû moïi giaùc quan. Duø luùc coøn soáng c où bò muø hoaëc ñ ieác , hay teâ baïi , th ì giôø ñaây maét vaãn thaáy saéc, tai vaãn nghe tieán g, moï i giaùc quan ñeàu hoa øn haûo. Ñaây laø moät daáu h ieäu r oõ raøng cho thaá y ngöôi ñaõ cheát vaø 116

ñang mang thaân trung aám . Haõy nhôù tôù i nhöõn g lôøi khai thò.

Naøy th ieän nam (h oaëc tín nöõ, n où i roõ teân... ), haõ y laén g nghe. Trong luaän noù i: khoâng ngaên ngaï i, laø vì giôø ña ây ngöôi chæ c où taâm th öùc, ñaõ lìa boû xaùc thaân .

Khoâng c oøn saéc thaân neân coù theå ñi laï i khaép nôi, ngay caû xu yeân qua nuùi Tu-di, ch æ khoân g qua ñöôïc maãu thai ngöôø i meï vaø Kim cöông t oøa. 1 Ñaây laø moät daáu hieäu r oõ raøng cho thaá y ngöôi ñaõ cheát vaø ñang mang thaân trung aám , vì vaä y haõ y nhôù tôù i lôøi daïy cuûa caùc baäc ñaï o s ö vaø khaán nguyeän ñ öùc Boà Taùt Quaùn Theá AÂm .

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Tr ong luaän n où i: vôùi ngh ieä p löïc thaàn thoâng d ieäu duïn g, ngh óa laø hieän ngöôi ñang coù nhöõng thaàn thoâng k yø d ieäu, loaï i thaàn thoâng khoâng phaûi d o th ieàn ñònh hay do trì giôùi maø ñaït ñ öôïc . Ñoù laø loaï i thaàn thoân g do nghieäp löïc sanh ra. Ngöôi coù theå tr ong nhaùy maét ñ i xuyeân qua boán chaâu vaø nuùi Tu-di, c où theå phaân thaân m oät luùc coù maët khaé p nôi, chæ caàn ngöôi kh ôûi yù mu oán laøm nhöõng ñ ieàu ñoù trong moät th ôø i gian nh ö ngöôø i ta c o duoãi caùnh tay.

Kim cöông toøa laø toøa cuûa moãi vò Phaät ngoài khi thaøn h ñaïo.

117

Nhöng nh öõng thaàn thoâng naøy v oâ ích, ñöøn g quan taâm ñeán chuùng. Ba ây giôø ngöôi laøm gì cuõng ñöôïc , nhöng ñieàu quan tr oïng nhaát laø haõy quaùn töôûn g veà baäc ñaï o s ö.

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Tr ong luaän noùi: nh ìn baèng ñoâ i maét cuûa baäc thaùnh, nghóa laø ngöôi c où khaû naên g nhìn thaá y roõ taát caû nhöõng chuùng s anh cuøng nghieä p löïc nhö m ình, chaúng haïn nhö nhöõn g ngöôøi cuøng sanh veà c oõ i trôøi ñeàu seõ nh ìn thaá y ñöôïc nhau. Nhöng ñöøng tha thieát quan taâm ñeán nhöõng ng öôø i aáy , ngöôi haõ y nhaát taâm nieäm töôûn g Boà Taùt Quaùn Theá AÂm.

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Vôù i taâm thöùc naøy, ng öôi seõ nh ìn thaáy nhaø cöûa , gia ñình, quyeán thuoäc ... nhö caûnh trong giaác moäng. Ngöôi leân t ieán g h oû i nhöng khoân g ñ öôïc ai traû lôø i. Ng öôi nh ìn thaáy ngöôø i thaân khoùc loùc vaø ngöôi töï hoûi: Ta ñaõ cheát , bieát laøm sao baâ y giôø? Vaø ngöôi caûm thaá y ñau khoå voâ ha ïn, nhö n oãi ñau khoå cuûa moät c on caù ñang giaõ y duïa treân ca ùt noùng. Nhöng ñau khoå khoân g giuùp ñ öôïc gì ch o ngöôi! Ngöôi h aõy quaùn töôûng t ôùi caùc baäc ñaï o sö, chö v ò Boà Taùt, ñöùc Quaùn Theá AÂm . Duø ngöôi coù ba ùm n íu tr oâng caä y vaøo baát cöù ngöôøi thaân yeâu naøo, cuõng khoâng coù ai g iuùp 118

ñöôïc ngöôi. Ñöøn g baùm níu tr oâng ca äy vaøo ai heát.

Haõy nieäm danh h ieäu ñöùc Quaùn Theá AÂm , ngöôi seõ heát ñau kh oå vaø heát s ôï haõ i.

“Naøy th ieän nam (hoaëc t ín nöõ , noù i r oõ teân ... ), d o nghieäp löïc xoa y chuyeån, taâm thöùc ngöôi seõ bò cuoán huùt, ñaåy ñ öa nhö moät sôï i loâng tô tr ong gioù. Ngöôi seõ n oùi vôùi nhöõn g ngöôø i thaân ñang than kh oùc: ‘Ta ñaây, ñ öøng kh oùc n öõa.’ Nhöng khoân g coù ai nghe hieåu ñöôïc ngöôi, roà i ngöôi seõ nghó: ‘Ta ñaõ cheát.’ Roài ngöôi ñau khoå voâ haïn. Ñoá i vôù i ngöôi, c oõ i trung aám luùc naø o cuõng môø m ôø vôù i aùnh saùng xaùm nhaït nhö moät ngaøy muøa thu, kh oân g phaân b ieät ngaø y ñeâm. Giai ñoaïn mang thaân trung aám naø y keù o daø i moät, hai, cho ñeán saùu hay baûy tuaàn, thaäm chí c où theå keù o da øi ñeán b oán möôi chín tuaàn . Ñieàu ñoù tuøy theo nôi nghieäp löïc quyeát ñònh.

“Naøy th ieän nam (hoaëc t ín nöõ, noù i r oõ teân... ), nghieäp löïc giôø ñaâ y buøng leân theo ñuoå i ngöôi thaät döõ doäi, aùc lieät, ñaùng sôï. Nhöng ñöøng sôï haõ i, ñoù ch æ laø bieán h ieän taâm thöùc v oâ minh cuûa ch ính ngöôi. Ngöôi bò laïc vaøo boùn g toái daøy ñaëc , c où nhöõng t ieán g la leùt nhö ‘ñaùnh noù , gieát n où...’ Ñöøng s ôï haõ i. Nhöõn g keû taïo aùc ngh ieäp seõ thaá y ma quyû h ieän ra vôù i g iaù o maùc , la heùt baûo ‘gieát ñi, ñaùnh ñ i...’ Ngöôi seõ coù caûm g iaùc 119

nhö muoân nghìn thuù döõ ñang röôït baét ngöôi, hoaëc bò moät ñoä i quaân luøn g k ieám trong tuyeát giaù , baõo taùp vaø toá i taêm . Ngöôi seõ nghe thaá y tieáng oàn aøo nhö nuùi lôû , nhö luõ luït... khaép nôi löûa chaù y, ñaà y baõo taùp.

Trong luùc sôï haõ i, ngöôi seõ thaáy h ieän ra ba hoá saâu: maøu traén g, maøu ñoû vaø maøu ñen. Chuùn g saâu thaúm kinh khieáp vaø c où veû nhö ngöôi seõ r ôi vaø o trong ñoù.

“Naøy thieän nam (hoaëc tín nöõ, noù i r oõ teân... ), thaät ra ba h oá saâu ñoù ch ính laø saân haän, aù i duïc vaø voâ minh. Haõ y nhaän ra ngöôi ñang ôû giai ñoaïn mang thaân trung aám vaø khaán nguyeän: ‘Kính laï y ñöùc Boà Taùt Quaùn Theá AÂm , k ính laï y ng oâi Tam baû o, xin cöùu giuùp ñöøng ñeå c on r ôi vaø o h oá saâu.’ Haõ y thaønh taâm caàu nguyeän nh ö theá .

“Nhöõng thaàn thöùc naø o taï o nh ieàu th ieän nghieäp, tr ì giôù i vaø tu hoïc chính phaù p, seõ ñöôïc thieän tri thöùc tieáp ñoùn vaø ñöôïc höôûn g moïi söï hyû la cï , an laønh.

Nhöõng thaàn thöùc naø o khoân g taïo thieän ngh ieäp hay aùc nghieäp, th ì khoân g bò ñau khoå cuõn g khoân g c où hyû laïc , chæ c où voâ minh xuaát h ieän.

“Nhöng naøy th ieän nam (hoaëc tín nöõ, noù i r oõ teân ... ), duø coù ñöôïc h æ laïc hay baát cöù ñ ieàu gì quí baùu, ngöôi cuõn g ñöøng quan taâm ñeán, ñ öøng ñ eå bò thu huùt.

120

Chæ moät loøng quaùn töôûng caùc baäc ñaï o sö vaø ngoâi Tam baûo . Ñöøn g ñeå s öï raøng buoäc vaø theøm khaùt xaâm chieám trong ngöôi.

“Naøy th ieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), luùc naøy ngöôi seõ nh ìn thaá y nhöõn g caàu c oán g, nhaø cöûa, chuøa chieàn ... maø ngöôi coù theå ñeán aån naùu , nhöng seõ khoâng ôû ñöôïc laâu. Vì taâm thöùc ñaõ t öø boû xaùc thaân , ngöôi seõ khoâng ôû yeân ñ öôïc n ôi ñaâu caû. Ng öôi caûm thaáy thaät laïn h leõ o. Taâm thöùc ngöôi nhö moät sôï i daây mong manh, baát ñònh. Roà i ngöôi laï i thaá y ñau khoå voâ vaøn , vaø thaá y troán g r oãng, laïn h leõ o. Vì cöù maõ i lang thang löu laïc, ngöôi seõ ngh ó ngôï i ñuû moï i vieäc. Haõy traùn h ñieàu ñoù, h aõy giöõ cho taâm thöùc ñ ònh t ónh trong m oät tra ïng thaù i vöõng chaéc .

“Naøy th ieän nam (hoaëc t ín nöõ, noù i r oõ teân... ), ngöôi khoân g coù thöùc aên naøo khaùc ngoaøi thöùc aên do ngöôø i s oáng hieán cuùn g cho ngöôi. Ngöôi khoâng bieát ñöôïc m ình coù baïn höõu hay khoân g. Ñ où laø daáu hieäu chaéc chaén ñang mang thaân trung aám , vì vu i buoàn ñeàu do ngh ieä p löïc quyeát ñ ònh. Ngöôi nhìn thaáy nhaø cöûa, ngöôø i thaân vaø xaùc cheát cuûa ch ính mình, ngöôi laï i ñau khoå : ‘Ta ñaõ cheát r oà i! Laøm sao baâ y giôø?’

“Taâm thöùc ngöôi ñau kh oå vaø boãng khôû i leân yù nghó: ‘Taï i sao ta khoâng ñi tìm moät thaân xaùc m ôù i?’

121

Vaø ngöôi chaï y khaé p n ôi ñeå tìm moät thaân xaùc .

Nhöng duø ngöôi c où chui ch ín laàn vaøo laï i tr ong thaân xaùc cuõ, th ì noù cuõn g ñaõ h oaï i röûa ñi vì thôø i gian, hoaëc ñaõ bò ngöôø i thaân ñem ñ i thieâu ñoát, ch oân caát... Thaân trung aám cuûa ngöôi ñaõ keù o daøi khaù laâu , khoâng theå naøo ngöôi chui vaø o thaân xaùc cuõ ñöôïc nöõa. Ngöôi tuyeät voïng vaø coù ca m û g iaùc nhö bò eùp giöõa ñaù taûng.

Noã i ñau kh oå toät cuøng laø khi thaân trung aám ñi tìm moät thaân xaùc. Kh oâng coù gì khaùc hôn ng oaø i söï ñau khoå. Vì vaäy, ñöøn g ñi tìm moät thaân xaùc môù i. Haõy kieân tr ì giöõ taâm buoân g xaû khoân g mong caàu .” Ñöôïc khai thò nhö treân, raát nh ieàu thaàn thöùc seõ nhaän hieåu vaø ñaït ñö ôïc g iaû i thoaù t. Neáu khoâng, chuû leã tieáp tuïc goïi teân ngöôø i cheá t vaø khai th ò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ t eân... ), haõ y laén g nghe. Chính nghieäp löïc ngöôi ñang laøm cho ngöôi ñau kh oå, ñ öøn g traùch moùc ai. Haõ y quaùn t öôûng veà ngoâ i Tam baûo , Phaät phaùp seõ baûo hoä cho ngöôi.

Neáu khoâng, ngöôi s eõ nh ôù laï i nhöõng gì toát xaáu ñaõ laøm , roõ raøng nhö nhöõng vieân soû i traén g vaø ñen.

Ngöôi seõ sôï s eät tröôùc nhöõng ngh ieä p xaáu aùc , roài ngöôi run raåy, r oà i d oá i traù: ‘Kh oâng, t oâ i khoâng phaïm toäi .’ Khi ñoù , ngöôi seõ thaá y thaàn cheát xuaát h ieän vaø 122

noùi: ‘Ta s eõ xem taám göông ngh ieä p baùo cuûa ngöôi. Vaø qua ñoù, taát caû toäi loã i cuûa ngöôi seõ hieän ra, khoâng theå naõ o choá i caõ i.’ Roà i thaàn cheát seõ c oät c oå ngöôi, xeù xaùc ngöôi, aên th òt ngöôi... Nhöng ngöôi kh oâng theå cheát, duø thaân xaùc ngöôi bò xeù ra laøm traêm ngaøn maûnh...

“Naøy th ieän nam (h oaëc tín nöõ, noù i roõ teân ... ), ñöøng doái traù vaø cuõng ñöøng s ôï haõi. Ngöôi khoân g theå cheát ñöôïc n öõa, vì baâ y giôø ngöôi chæ laø taâm thöùc. Thaät ra ngöôi ñang laø bieán hieän töï nh ieân cuûa caù i kh oâng, vì vaäy ñöøng s ôï seät. Thaàn cheát cuõng laø moät bieán h ieän cuûa caù i kh oâng, cuûa taâm thöùc ngöôi ñang b ò voâ m inh xaâm ch ieám. Caù i ‘kh oân g’ khoân g theå ñaøn aùp ca iù ‘khoâng’, caù i ‘phi t ính chaát’ khoâng theå laøm thöông toån caù i ‘ph i tính chaát’. Thaàn cheát, th ieän thaàn, ma quyû... ñeàu kh oâng c où thöïc chaát, chuùng ch æ laø bieán hieän töø taâm thöùc voâ minh cuûa ngöôi. Haõ y nhaän ra chuùng. Haõy nhaän ra ngöôi ñang mang thaân trung aám !

“Haõy quaùn t öôûn g ñaïi ñònh. Neáu ngöôi khoâng bieát caùc h th ieàn ñ ònh, haõy suy xeùt veà thöïc chaát nhöõng loaïi quyû thaàn ñang laøm ngöôi lo sôï , vaø ngöôi seõ thaáy taùnh kh oâng cuûa h oï: khoâng c où tính chaát, voâ ngaõ.

123

Ñieàu ñ où ñöôïc goïi laø ‘taùnh khoâng Baùt -nhaõ’, nhöng taùnh khoân g naø y kh oâng coù ngh óa laø hoaøn t oaøn phuû ñònh, caù i duïn g cuûa n où ñaùng s ôï, nhöng caù i theå cuûa noù chính laø t aâm thöùc vaéng laëng. Saéc vaø khoâng khoâng phaûi xa r ôø i nhau, taùn h cuûa kh oâng laø saéc , taùnh cuûa saéc laø khoâng. Baâ y giôø, theå cuûa saéc vaø khoâng ñang h ieän tieàn laø taâm thöùc tr ong traïng thaùi khoâng caáu nhieãm . Naêng löïc cuûa theå saéc vaø khoâng naøy traøn ñaà y khaé p nôi: ñoù laø theå taùnh t öø bi cuûa saéc thaân chö Phaät.

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ t eân... ), haõ y nhìn xem! Neáu ngöôi thaá y h ieåu ra ñ ieàu ñoù, ngöôi ñaït ñöôïc giaùc ng oä vaø g iaû i thoaùt. Ñöøng b ò lung laïc . Ñaây laø ch oã caùch ly giöõa voâ minh vaø giaùc ng oä, giöõa chö Phaät vaø chuùng sanh. Haõ y nghe ba øi keä naø y: “Chæ trong moät n ieäm , ñaõ bò caùch ly.

Chæ tr ong moät nieäm , ñaõ thaønh giaùc ng oä. “Ñeán ngaøy hoâm qua, ngöôi vaãn c oøn bò lung laïc , duø raát nhieàu ca ûnh trong thaân trung aám ñaõ xuaát hieän , nhöng ngöôi vaãn coøn s ôï haõ i. Neáu ngöôi coøn tieáp tuïc ch ìm trong voâ minh, sôï i daây töø bi seõ b ò caét ñöùt, ng öôi seõ khoâng ñöôïc giaûi thoaùt. Haõ y chuù yù !”

124

Khi ñöôïc khai thò nhö theá , nh ieàu thaàn thöùc seõ nhaän hieåu ra vaø ñaï t ñöôïc giaùc ngoä , g iaû i thoaù t. Neáu ngöôøi cheát laø ngöôøi trö ôùc ñaây chöa heà bieá t caùc h thieàn ñònh, chuû leã khai thò nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín n öõ, noù i r oõ teân ... ), v ì ngöôi khoâng b ieát caùch thieàn ñònh, haõ y quaùn t öôûng ñöùc Quaùn Theá AÂm vaø caàu nguyeän vôùi ngaø i. Haõy quaùn töôûn g ra èng taát caû nhöõn g h ình aûn h ñaùng sôï kia chính laø ñöùc Quaùn Theá AÂm , hoaëc ch ính la ø chö Phaät, Boà Taùt maø ngöôi ñaõ qu y y. Haõ y nh ôù t ôù i lôø i daïy cuûa baäc ñaïo sö, h oaëc nh ôù tôùi baát c öù danh h ieäu Phaät, Boà Taùt naø o maø ngöôi ñaõ töøng nghe tröôùc ñaây, vaø haõy nieäm danh h ieäu ñ où tröôùc thaàn cheát. Ñöøng sôï haõ i, bôû i ch o duø ngöôi c où rôi vaø o hoá saâu , ngöôi cuõn g khoâng theå cheát!” Ñöôïc khai thò nhö theá , nh ieàu thaàn thöùc seõ nhaän hieåu ra vaø ñaït ñöôïc giaùc ngoä, giaû i thoaù t. Tuy vaäy, cuõn g coù nh ieàu tröôøng hôïp thaàn thöùc khoân g nhaän hieåu ñöôïc, chuû leã caàn kieân trì tieáp tuïc goïi teân ngöôøi cheát vaø khai thò nhö sau: “Naøy th ieän nam (hoaëc t ín nöõ, noù i r oõ teân... ), nhöõng caûnh töôïng saé p h ieän ra seõ laøm cho ngöôi haïn h phuùc hay ñau kh oå, ñieàu ñoù thay ñoå i raát nhanh 125

choùng. Tr ong moï i tr öôøng hôï p, ñöøng sanh taâm theøm khaùt hay saân haän .

“Neáu ng öôi seõ thaùc sanh tr ong c oõ i an laïc, luùc naø y laø luùc taâm töôûng an laïc h ieän ra. Nhöng cuõng luùc naøy, c où theå baø con quyeán thuoäc cuûa ngöôi ñang gieát traâu , boø, suùc vaät... ñeå cuùng teá ngöôi. Ñieàu ñoù c où theå laøm cho ngöôi sanh taâm töùc giaän , phaãn n oä. Ch ính taâm saân haän ñoù seõ khieán ngöôi phaû i thaùc sanh vaøo coõi ñòa nguïc . Vì vaä y coá gaén g ñöøng ñeå taâm saân haän phaùt khôû i, ch o duø ngöôi coù nh ìn thaáy baát cöù ñieàu gì khoâng haø i loøn g xaû y ra trong luùc cuùng teá . Chæ neân quaùn töôûn g tôù i taâm h æ laïc .

“Neáu ngöôi coù taâm chaá p thuû, tham t ieác, baây giôø ngöôi seõ thaá y ngöôøi khaùc laøm chuû cuûa caû i cuûa ngöôi vaø y ñang vui möøng. Ñ ieàu ñoù coù theå laøm ngöôi noåi taâm saân haän. Taâm saân haän naøy seõ khieán ngöôi pha ûi sanh vaøo ñòa nguïc hay laøm ngaï quyû, ch o duø leõ ra ngöôi ñaõ ñ öôïc thaùc sanh tr ong moät c oõi toát ñeïp hôn.

Haõy nh ôù raèng, duø cho ngöôi th eøm khaùt cuûa caû i, baây giôø ngöôi cuõn g khoân g theå laøm chuû n où ñöôïc nöõa. Vì vaäy, haõy xaû b oû taâm chaá p thuû, taâm theøm khaùt sôû höõu .

Haõy quyeát taâm nhö theá. Duø ai chieám höõu taø i saûn cuûa ngöôi, cuõng ñöøng ganh tò, haõ y bu oân g xaû, xem nhö bieáu taën g cho hoï. Haõ y quaùn t öôûng ñeán baäc ñaïo 126

sö vaø ngoâi Tam baû o, g iöõ taâm yù tr ong traïn g thaùi khoâng tham tieác.

“Khi ngöôø i s oáng leã cuùn g ngöôi, nhôø vaø o thaàn thoâng ñang coù ng öôi c où theå seõ nhaän thaá y ngöôø i ta ñang haønh leã moät caùch caåu thaû , nhô nhôù p, khoâng ñuùng pheùp taéc... Hoaëc ngöôi thaá y r oõ ngöôø i cuùng thieáu loøng tin, th ieáu hieåu bieát... Ngöôi c où theå khôûi nieäm raèng: ‘Ñau ñôùn thay, hoï ñang löøa d oá i ta, hoï löøa d oái ta thaät söï !’ YÙ ngh ó naøy seõ laøm ngöôi ñau buoàn vaø thaát voïng, thaäm chí cuõn g c où theå maát ñi nieàm tin n ôi chaùn h phaù p. Taâm nieäm naøy seõ daãn daét ngöôi thaùc sanh tr ong caùc c oõ i thaáp keùm . Vì theá , cho duø ngöôøi ta leã cuùng nhö theá naø o, ngöôi cuõng haõy coá giöõ taâm tr ong saïch vaø töï nhuû: ‘Taâm con coù theå bò nhieãm oâ chöù phaùp Phaät kh oâng theå nh ieãm oâ, c on xin quy y Tam baû o.’ Haõ y nh ôù luoân giöõ taâm thanh tònh, cho duø thaáy b ieát baát cöù chuyeän gì xaû y ra.

“Neáu ngöôi phaûi thaùc sanh vaøo ba c oõ i thaáp keùm , 1 thì ñaây laø luùc nh öõn g daáu h ieäu cuûa caùc c oõ i ñoù h ieän ra. Cuõn g coù theå ñaâ y laø luùc maø ngöôø i soáng seõ leã cuùn g ngöôi moät caùc h thanh tònh, ñaï o sö ha y chuû leã seõ giaûn g giaû i Phaät phaù p, giaûng veà nghieäp do thaân

Töùc laø caùc caûnh giôùi ñòa nguïc , nga ï quyû vaø suùc sa nh.

127

khaåu yù gaây ra. Nhôø vaäy ngöôi sanh taâm hoan h æ, vaø taâm hoan hæ ñoù seõ ñ öa ngöôi thaùc sanh vaø o moät coõi toát ñeïp hôn. Cho duø cho ngöôi coù phaû i ñoïa vaø o ba ñöôøng aùc, 1 th ì söï leã cuùn g nhö treân cuõn g raát quí baùu cho ng öôi. Quan troïn g nhaát laø phaû i giöõ taâm thanh tònh, thaønh kính, kh oâng nghi ngôø . Haõ y chuù yù nhö theá!

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y ñuùc keát la iï : Trong thaân trung aám , taâm thöùc ngöôi khoâng c où ch oã nöông töïa cuõng nhö raøng buoäc, neân nheï nhaøn g linh h oaït, vaø moãi n ieäm khôû i leân duø toát hay xaáu ñeàu c où s öùc maïn h raát lôùn lao, maõnh lieät. Coá gaéng ñöøng kh ôû i leân nhöõng taâm n ieäm xaáu aùc. Coá gaéng duy tr ì, giöõ laáy th ieän taâm. Neáu chöa töøng tu taäp ha ønh trì, haõ y thaønh kính vaø giöõ taâm thanh t ònh khaán nguyeän cuøn g chö Phaät, Boà Taùt vaø ñöùc Quaùn Theá AÂm . Haõ y cuøng ta ñ oïc baø i keä naø y: “Xa baïn beø thaân yeâu , Con ñang du haøn h ñ ôn ñ oäc .

Taâm thöùc con bieán h ieän, Thaønh nhöõn g h ình a ûnh tr oáng r oãn g.

Töùc laø ba coõi thaáp keùm vöøa noùi t reân.

128

Caàu mong ch ö Phaät ñaïi bi, Giuùp c on d öùt h eát moï i n oã i sôï haõ i.

Phaûi chaên g con khoå ñau vì aùc nghieäp?

Caàu mong ch ö Phaät vaø Boà Taùt, Giuùp c on xoùa sa cï h khoå ñau.

Phaùp aâm r eàn vang nhö saám daä y.

Caàu mong s eõ bieán thaønh saùu aâm huyeàn d ieäu.

Neáu b ò nghieä p löïc loâ i keùo, Bieát ñaâu laø nôi an truù?

Caàu mong ch ö Phaät ñaïi bi Giuùp c on an truù.

Neáu b ò nghieä p löïc loâ i keùo, Bieát ba o ñ ieàu khoå ñau!

Caàu mong c on ñaït ñ öôïc , Ñaïi ñ ònh tr ong h yû laïc vaø chaùn h kieán .

“Thaønh kính ñoïc baø i keä naø y, ngöôi seõ ñ öôïc tieá p daãn trong chaùnh ñaï o. Ñöøng nghi ngôø, haõ y tin t öôûng. Ñieàu naø y raát quan troïng !” Ñöôïc khai thò nhö th eá, thaàn thöùc seõ nhaän hieåu ra vaø ñaït ñö ôïc giaùc ng oä, giaû i thoaù t. Tuy th eá, cuõn g coù nhöõng thaàn thöùc quaù nh ieàu aùc nghieäp, vaãn chöa theå nhaän hieåu ñö ôïc, chuû leã caàn kieân trì khai thò nh ieàu 129

laàn nöõa. Chuû leã tieáp tuïc goï i teân ngöôøi cheát vaø khai thò nhö sau: “Naøy th ieän nam (hoaëc t ín nöõ, noù i r oõ teân... ), ngöôi vaãn chöa hieåu ñöôïc nhöõn g g ì ñaõ vaø ñang xaûy ra. Töø baâ y giôø, caûm giaùc veà thaân theå cuûa ñ ôø i soáng tröôùc ñang phai nhaït daàn, vaø xaùc thaân cuûa ñ ôø i soáng tieáp sau baét ñaàu r oõ reät. Ngöôi seõ t öï nhuû: ‘Vì ta ñau khoå, theøm khaùt m oät xaùc thaân, neân giôø ñaâ y xaùc thaân ñang xuaát hieän .’

“Nhöõng gì ñang xuaát h ieän laøm ngöôi hoà i hoä p, lo laén g. Saùu aùnh saùng cuûa saùu neû o luïc ñaïo baét ñaàu xuaát h ieän, vaø neáu ngöôi thaùc sanh coõ i naø o thì aùnh saùn g cuûa c oõ i ñ où seõ chieáu saùng nhaát.

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Ngöôi muoán h ieåu veà caùc loaï i aùnh saùng ñoù chaên g? Coõ i tr ôø i coù aùn h saùng maøu traéng, coõ i a-tula c où a ùnh saùn g maøu ñ oû, coõ i ngöôø i coù aùnh saùn g maøu xanh, coõ i suùc sanh c où aùnh saùn g maøu xanh luïc , coõi ngaï quyû c où aùnh saùng maøu vaøng, c oõ i ñòa nguïc coù aùnh saùn g maøu khoù i xa ùm. Ñ où laø saùu loaï i aùn h saùng. Trong luùc naø y, thaân ngöôi seõ töï nhieân coù maøu aùnh saùng cuûa coõ i maø ngöôi saép thaùc sanh.

130

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ t eân... ), haõ y nhôù kyõ raèng luùc naø y chæ coù moät ñieàu quan tr oïng: duø cho aùnh saùng gì chieáu r oïi, haõ y quaùn töôûng aùnh saùng ñoù laø ñ öùc Quaùn Theá AÂm . Haõ y quaùn töôûn g ñöùc Quaùn Theá AÂm ! Quaùn töôûng nhö theá heát s öùc quan tr oïn g, vì coù th eå giuùp ngöôi kh oâng phaû i taùi sanh.

“Haõy quaùn töôûng veà vò Phaät hoaëc Boà Taùt maø ngöôi ñaõ töøn g quy y, haõ y quaùn töôûng veà moät h ình aûnh voâ ngaõ. Sau moät luùc quaùn töôûng, ngöôi haõ y coá duy tr ì taâm v oâ nieäm . Sau ñ où laïi quaùn töôûng Phaät, Boà Taùt. Cöù quaùn t öôûn g thay ñ oå i nh ö theá, vaø g iöõ taâm thöùc hoøa nhaä p vôù i kh oân g gian, hoø a nhaäp vôùi phaùp thaân voán g iaûn ñôn vaø voâ ngaõ .” Ñöôïc khai thò nhö th eá, thaàn thöùc seõ khoâng taù i sanh vaø giaùc ngoä, ñöôïc giaûi thoaù t. Tuy theá, va ãn coù nhieàu khi vì ngh ieä p löïc vaø voâ m inh che laá p neân thaàn thöùc khoân g nhaän hieåu ñöôïc, seõ tìm ñöôøng nhaäp maãu thai. Chuû leã caàn khai thò ñeå thaàn thöùc traùn h nhaäp vaø o maãu thai, baèn g caùch goï i teân ngöôøi cheát vaø noù i nhö sau: “Naøy th ieän nam (hoaëc t ín nöõ, n où i r oõ teân... ), ngöôi vaãn ch öa h ieåu ñöôïc ñ ieàu gì ñang xaû y ra. Ñaây 131

laø luùc ngöôi seõ c où caûm giaùc nghieäp löïc ñang taùc duïng. Baây giôø caàn quaùn töôûn g ñeán ñöùc Quaùn Theá AÂm , haõy nhôù kyõ !

“Roà i ngöôi seõ coù caûm giaùc nhö baõo toá, möa tuyeát, toái taêm vaø bò röôït baét . Neáu ng öôi kh oâng c où ngh ieäp laøn h, ngöôi s eõ coù caûm giaùc laïc vaø o moät nôi khoå ñau.

Ngöôïc laï i, ng öôi seõ ñaït tôù i moät caûn h giôù i an laønh.

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ t eân... ), ñaâ y laø luùc maø caûnh g iôùi nôi ngöôi seõ ñaàu thai ñeán h ieän ra roõ raøng. Haõ y nghe ñaâ y, nhöõng lôøi kha i th ò quan troïng! Maëc duø tröôùc ñaây ngöôi chöa h ieåu, nhöng coù theå baâ y giôø ngöôi seõ h ieåu.

“Ngöôi caàn ñaït m oät trong hai caùch traùn h nhaäp maãu thai: Moät laø töï giöõ thaân laï i, hai laø kheùp kín cöûa taù i sanh.

“Theá naø o laø töï giöõ thaân laï i?

“Naøy th ieän nam (hoaëc t ín nöõ, n où i r oõ teân... ), ngöôi haõ y quaùn töôûng Phaät hay Boà Ta ùt, r oõ raøng nhö aùn h tra êng hieän trong n öôùc. Thoân g th öôøng ngöôi c où theå quaùn t öôûn g ñöùc Quaùn Theá AÂm , h ình dung ngaøi h ieän ra soáng ñoän g tr öôùc maét ngöôi. Sau 132

moät luùc quaùn töôûng, ngöôi haõy coá giöõ taâm voâ n ieäm , khoâng ñeå baát c öù yù n ieäm naø o kh ôû i leân . Ñoù laø caùch bí truyeàn giuùp ngöôi kh oâng phaûi nhaäp vaø o maãu thai.

“Neáu ngöôi khoâng quaùn t öôûng ñöôïc nhö theá, ngöôi saép s öûa phaûi nhaä p vaø o maãu thai. Ñaâ y laø lôøi khai thò giuùp ngöôi kheùp kín c öûa taù i sanh. Haõy cuøng ta ñoïc baøi keä naøy: Ta ñang saé p söûa taù i sanh.

Haõy taäp trung taâm thöùc .

Haõy keù o daøi thieän ngieäp saün c où.

Haõy kheùp kín cöûa taù i sanh!

Haõy töø choái n où! Ñaây laø luùc k ieân trì vaø chaùn h n ieäm .

Töø boû aù i duïc, quaùn töôûng ñaán g ñaï o s ö.

“Haõy ñoïc nh ieàu laàn baø i keä naø y va ø suy xeùt veà yù nghóa, r oà i thöïc hieän theo yù ngh óa ñ où.

“YÙ nghóa cuûa baø i keä naøy nhö sau: “Ta ñang saé p söûa taù i sanh, ngh óa laø ngöôi ñang mang thaân trung aám. Moät daáu h ieäu roõ raøng laø, ngöôi khoân g coù h ình boùn g. Neáu s oi vaøo maët nöôùc seõ khoâng thaáy boùng. Thaân ng öôi khoâng coù boùng. Ngöôi khoâng c oøn thaân baèng xöông thòt, ngöôi chæ coù thaân 133

baèng taâm töôûng ñang löu laïc. Luùc naø y, taäp trung taâm thöùc ñöôïc laø ñieàu toái quan troïng. Nh ö ngöôøi ñang caàm c öông ngöïa , cuõng nhö theá, ngöôi ñang leøo laù i taâm th öùc ngöôi. Baát cöù yù nieäm naøo ñöôïc kh ôûi leân trong taâm ngöôi, s eõ töùc khaéc trôû thaønh hieän thöïc . Vì vaäy, ñöøng ngh ó tôù i ñieàu xaáu aùc . Haõy nh ôù ñeán chaùnh phaùp, ñ eán nhöõng gì ñaõ töøn g tu h oïc, ñeán kinh vaõng sanh maø ngöôi ñaõ töøng nghe trong ñ ôøi s oáng tröôùc , vaø coá keù o daø i taùc ñ oäng cuûa th ieän nghieäp. Choã naøy raát quan troïn g, laø choã caùch ly giöõa thaêng vaø traàm . Ñaây laø luùc maø ch æ moät chuùt sô saå y coù theå ñ öa laïi voâ vaøn kh oå ñau maõ i maõi, nh öng ñaâ y cuõng laø luùc chaùnh tinh taán c où theå mang laïi an laïc laâu daøi.

“Haõy kheùp kín cöûa taù i sanh ! Haõ y töø ch oá i noù! Ñaâ y laø luùc k ieân tr ì vaø chaùnh nieäm . Nh öõng ñ ieàu ñoù c où yù nghóa g ì? “Ñaõ ñeán luùc caàn kheù p k ín c öûa taù i sanh. C où naêm phöông phaù p, haõ y laén g nghe: “Naøy th ieän nam (hoaëc tín nöõ, noù i r oõ teân... ), tr ong thôøi ñ ieåm naø y, ngöôi seõ thaá y h ình aûnh nam nöõ g iao hôïp vôù i nhau. Neáu thaá y vaä y, ngöôi ñ öøng xen vaø o ñoù.

Haõy quaùn töôûng tôù i Phaät, Boà Taùt caàu xin tieáp ñoä.

134

Neáu ñöôïc nhö theá, ngöôi seõ khoâng phaû i nhaäp vaøo maãu thai.

“Neáu ng öôi vaãn b ò loâi keù o, haõy quaùn töôûng tôù i Phaät, Boà Taùt, khaán nguyeän ñöôïc trôû thaøn h thieän tri thöùc . Neáu ñöôïc nhö th eá, ngöôi seõ kh oâng phaûi nhaäp vaøo maãu thai.

“Tieá p nöõa, neáu ngöôi vaãn b ò loâ i keùo, ta khai th ò cho ngöôi laàn th öù ba ñ eå traùnh aù i duïc vaø saân haän .

Coù boán caùch sanh ra: c où loaøi sanh tr öùng, c où loa øi sanh con, c où loaø i sanh töø n ôi aåm thaá p vaø c où loaøi do bieán hoù a sanh ra. 1 Sanh tr öùng vaø sanh c on khaù töông töï vôùi nhau.

Nhö ñaõ noù i, ngöôi s eõ thaá y bieán h ieän ra ca ûnh nam nöõ gia o h ôïp . Luùc naø y, tuøy theo nghieä p löïc cuûa a ùi duïc hay saân haän , ngöôi seõ phaû i nhaäp vaø o maãu thai vaø sanh thaøn h loaøi ngöïa, loa øi chim, loaø i choù, loa øi ngöôø i hay caùc loaø i khaùc. Neáu ngöôi seõ tr ôû thaønh nam giôù i, ngöôi s eõ töï thaá y coù caûm g iaùc ganh tò vôùi ngöôø i cha vaø yeâu meán ngöôø i meï , vaø ng öôïc laïi . 2 AÙi duïc naøy daãn daét ngöôi ñeán nhaäp vaø o maãu thai, Ñoù laø: thai sanh, noaõn sa nh, thaá p sanh vaø ho ùa sanh.

Neáu laø nöõ giôùi seõ coù caûm giaùc ganh tî vôùi meï vaø yeâu meán cha.

135

trong ñoù tinh cha huyeát meï taï o thaønh thaân theå môùi cuûa ngöôi. Ngöôi caûm thaáy v oâ cuøng maõn nguyeän .

Trong g iai ñoa ïn sung söôùng naøy, ngöôi seõ queân maát taâm thöùc mình voán c où. Tha i nhi ban ñaàu h ình troøn , roài daø i daàn, lôùn daàn ch o tôù i luùc thaân theå môù i phaùt trieån ñaà y ñuû vaø chaø o ñ ôøi . Ng öôi s eõ môû maét ra vaø chôït thaá y mình ñaõ thaøn h moät con choù c on. Maëc duø tröôùc ñ où ngöôi laø moät con ngöôø i, nay ñaõ laø loaøi choù vaø ñau kh oå theo kieáp ch où; hoaëc kieáp heo, h oaëc loa øi ong, k ieán, hoaëc c oân truøng, h oaëc thaønh boø con, löøa con, h oaëc cöøu con... hoaëc töông töï. Töø ñaâ y khoâng coøn c où theå tr ôû lui, trong voâ minh vaø caâm nín, ngöôi chòu nhieàu kh oå ñau. Traàm luaân maõ i tr ong saùu coõi luaân h oài , tr ong c oõ i ñòa nguïc, tr ong coõ i ngaï quyû, ngöôi seõ ñau khoå v oâ haïn. Khoân g c où gì maõnh lieät hôn vaø ñaùng s ôï hôn ñ ieàu naøy . Thaät ñaùng thöông cho ngöôi. Nhöõn g ngöôø i khoâng tu h oïc döôù i söï höôùng daãn cuûa m oät minh sö seõ rôi vaøo h oá saâu cuûa luaân h oà i vaø ch òu voâ vaøn khoå ñau. Vì vaä y haõy nghe vaø hieåu nhöõng lôø i khai th ò cuûa ta. “Ñaây laø nhöõng lôø i kha i thò traùn h nhaä p maãu tha i baèng caùch töø boû aù i duïc vaø saân haän, haõ y nghe vaø hieåu thaáu: 136

“Haõy kheù p kín c öûa ta ùi sanh !

Haõy töø choái n où! Ñaây laø luùc k ieân trì vaø chaùn h n ieäm , Töø boû loøng aù i duïc, quaùn töôûng ñaáng ñaï o s ö.

“Nhö ñaõ n où i ôû treân , ngöôi seõ coù caûm g iaùc ganh t ò trong thôø i ñ ieåm naø y. Neáu ngöôi sanh thaøn h nam giôù i, ngöôi seõ yeâu meï gheùt cha; neáu ngöôi s anh thaønh phaù i n öõ, ngöôi seõ yeâu cha gheùt meï.

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ t eân... ), neáu aùi duïc vaø saân haän n oå i leân, haõ y quaùn t öôûn g nh ö sau: Ñau khoå thay, ta bò aùc nghieä p daãn daét, bò aùi duïc vaø saân haän loâ i keù o maõ i trong coõ i Ta-baø. Neáu cöù bò hai thöù naø y loâi keù o, ta seõ maõ i maõ i löu laïc nôi ña ây, traàm luaân trong beå kh oå. Ta muoán khoân g coøn aù i duïc vaø saân haän. Töø na y veà sau, nhaát ñ ònh khoâng coøn a ùi duïc vaø saân haän.

“Vôù i taâm thöùc taäp trung vaøo yù nieäm ñ où, ngöôi seõ khoâng phaû i nhaäp vaø o maãu thai. Naø y thieän nam (hoaëc tín nöõ, noù i r oõ teân... ), ñöøng bò lung laïc, haõy taäp trung taâm thöùc vaø o ñieàu ñoù .

“Tuy theá , neáu ngöôi vaãn thaáy maãu thai loâ i keù o ngöôi, haõy quaùn töôûng veà tính v oâ ngaõ, voâ th öôøng cuûa söï vaät. Haõ y quaùn töôûng nhö s au: 137

“Haõy xem ngöôø i nam cuõng nhö ngöôøi nöõ, baõo t oá cuõng nhö saám ñ oän g, taát caû moï i caûnh töôïng voán khoâng coù thöïc theå . Duø xuaát hieän theá naø o, taát caû ñ eàu laø moät söï giaû hôïp. Taát caû saéc theå ñeàu giaû h ôïp. Nhö moät boùng ma, chuùng khoâng thöôøng c oøn, chuùng ch òu döôù i quy luaät voâ thöôøng. Theøm khaùt ñeå laøm gì? Sôï haõi vì lyù do gì? Ñoù chæ laø nhaän caù i khoân g thaät laøm caùi coù thaät. Taát caû chæ laø bieán hieän cuûa taâm thöùc ta, maø ch ính taâm th öùc ta cuõn g v oâ ngaõ vaø giaû hôï p, thì chuùng coù nghóa gì ñaâu ? Cho t ôù i nay ta vaãn khoâng hieåu ñ ieàu ñoù, laá y caùi kh oâng theå laøm caù i c où theå; laáy caùi meâ voïn g laøm caù i chaân thaät; la áy caù i aû o töôûng laøm caùi thöïc theå; vì vaä y maø phaûi traàm luaân tr ong c oõ i Tabaø. Vaø neáu ta kh oâng nhaän ra nhöõn g caù i ñoù ch æ laø aûo giaùc , ta seõ tieá p tuïc löu truù trong c oõ i luaân hoà i, s eõ rôi vaøo vuõng buøn laà y cuûa khoå ñau. Chuùng chæ laø g iaác moän g, laø aû o giaùc , laø t ieáng voïng, nhö hoa giöõa hö khoâng, nhö boùn g traên g tr ong n öôùc . Chaéc chaén chuùng khoâng coù thöïc theå, ch æ laø aû o aûnh.

“Haõy taäp trung vaøo lôø i khai thò naø y. N ieàm tin cuûa ngöôi vaø o s öï chaéc thaät cuûa chuùn g seõ bò phaù vôõ, vaø nhö theá ng öôi seõ tin n ôi khaû naên g gia ùc ngoä cuûa ngöôi nhieàu h ôn. Hieåu r oõ tính giaû h ôïp cuûa s öï vaät, ngöôi s eõ traùnh kh oû i s öï taù i sanh.

138

“Tuy nh ieân , neáu ngöôø i khoân g ñaït ñöôïc s öï thaáu hieåu , vaø maãu thai vaãn thu huùt ngöôi, coøn c où moät caùc h quaùn töôûng thöù naêm ñeå giuùp ngöôi kh oâng bò nhaäp vaø o maãu thai. Ñ où laø haõ y quaùn töôûng veà chaân taâm : Taát c aû s öï vaät ñeàu xuaát phaùt töø taâm thöùc ta.

Taâm thöùc ta voán laø khoâng. Kh oâng sanh d ieät, khoâng ngaên ngaï i. Haõ y giöõ taâm thöùc ngöôi tr ong moät traïng thaùi töï nh ieân, kh oâng taïp n ieäm; trong moät traïng thaùi hoàn nhieân, nhö laá y nöôùc ñoå vaøo trong n öôùc, töï nhieân thoaû i maù i. Tr ong taâm thöùc h oàn nhieân naøy, ngöôi bieát chaéc mình seõ khoân g taù i sanh trong boán caùc h sanh.

Vôù i nhöõng phö ông thöùc khai th ò nhö ñaõ tr ình baøy töø tröôùc ñ eán ñaây, thaàn thöùc seõ ñö ôïc giaûi th oaùt, cho duø laø thuoäc haïng thöôïng caên, trung caên hay haï caên . Taï i sa o vaäy? Thöù nhaát , vì thaàn thöùc tr ong giai ñoaïn naøy coù ñöôïc thaàn thoâng, nghe hieåu ñöôïc nhöõn g ñieàu giaûng n oùi . Thöù hai, duø khi laøm ngöôø i coù bò caâm ñieác , thì giôø ñaây vaãn coù ñuû caùc caên, nghe hieåu ñöôïc taát caû. Thöù ba, bò sôï haõ i ñaõ nh ieàu, thaàn thöùc chaéc chaén seõ töï hoûi: “Bieát laøm gì baây giôø? ” Vaø seõ laéng nghe nhöõng gì ñöôïc giaûng noùi. Thöù tö, thaàn thöùc khoâng coøn bò xaùc thaân tr où i buoäc, h eát söùc linh h oaït, höôùng taâm tôùi ñaâu, taâm tôù i ñoù ngay. Taâm thöùc baây giôø saùn g suoá t gaáp chín laàn th oân g thöôøn g, neân duø 139

tröôùc ñaây ngu si tôùi ñaâu thaàn thöùc cuõn g c où th eå nghe vaø quaùn tö ôûng ñöôïc nhöõng ñieàu caên baûn treân ñaây.

Vì vaäy, thöïc hieän nghi thöùc khai th ò cho ngöôø i ch eát theo caùc h naøy laø heát söùc quí baùu.

Chuû leã caàn ñoïc luaän naø y thaät nh ieàu laàn. Duø ch o hoâm nay chöa gia ùc ngoä, ngaøy mai thaàn thöùc c où theå seõ g iaùc ngoä. Ñoù laø lyù do vì sa o nhöõng lôø i khai thò caàn phaû i laë p laï i thaät nhieàu laàn.

6. Giai ñoaï n phaûi ñi taùi sanh Tuy theá, cuõng coù nhöõng ngöôøi aùc nghieä p naëng neà, khoâng ñö ôïc giaûi thoaùt qua nhöõng lôøi khai thò nhö treân, duø ch o ñaõ ngh e tuïng ñoïc raá t nhieàu laàn. Nhöõn g thaàn thöùc naøy seõ phaûi ñ i taù i sanh. Ñaây laø luùc chuû leã caàn khai th ò cho thaàn thöùc caùc h löïa choïn coõ i xöù mình seõ ñaàu thai.

Chuû leã nieäm danh h ieäu Phaät vaø Boà Taùt, nieäm quy y Tam baûo, r oà i goïi teân ngöôøi ch eát ba laàn vaø n où i nhö sau: “Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), haõ y laén g nghe. Duø ñaõ ñ öôïc khai thò nh ieàu laàn nhöng ngöôi vaãn chöa giaùc ngoä. Giôø ñaây ñaõ ñeán luùc ngöôi phaûi ñ i ta ùi sanh; ñaõ ñeán luùc ngöôi phaû i choïn moät thaân xaùc môù i. Seõ c où nhieàu lôø i khai thò cho ngöôi, 140

haõy laén g nghe, ñ öøn g ñeå bò taùn loaïn. Haõy taäp trung laén g nghe!

“Naøy th ieän nam (h oaëc tín nöõ, n oùi r oõ teân... ), luùc naøy laø luùc xuaát h ieän daáu h ieäu cuûa moät trong boán chaâu, nôi maø ngöôi seõ taù i sanh. Haõ y chuù yù nhaän roõ.

Haõy xem xeùt ngöôi seõ s anh veà chaâu naø o vaø tænh taùo löïa ch oïn.

“Neáu ngöôi sanh veà Ñoâng Thaéng Thaân Chaâu , ngöôi s eõ thaáy moät caùi h oà vaø moät caëp th ieân nga bôi löôïn treân h oà. Ñöøn g ñeán ñoù ! Haõy qu yeát taâm ch ôù ñi veà ñoù. Duø ñoù laø moät c oõ i xöù an laïc , nhöng ôû ñoù Chaùnh phaùp khoân g ñöôïc tuyeân giaûn g. Ñöøn g t ôù i ñ où.

“Neáu ngöôi sanh veà Nam Th ieäm Boä Chaâu, ngöôi seõ thaáy nhaø cöûa cung ñieän huy hoaøng. Neáu phaû i ta ùi sanh, ngöôi neân caàu sanh veà chaâu naø y.

“Neáu ngöôi sanh veà Taâ y Ngöu Hoùa Chaâu, ngöôi seõ thaáy traâu , boø, ngöïa... gaëm coû beân m oät caù i hoà. Ñöøn g ñeán ñoù ! ÔÛ ñaâ y duø laø moät coõi xöù an laïc nhöng khoâng c où g iaùo pha ùp.

“Neáu ngöôi sanh veà Baéc Caâu Loâ Chaâu , ngöôi seõ thaáy moät c aùi hoà, tr eân b ôø coû caâ y xanh toát , h oaëc coù thuù vaät nhôûn nhô. Ñöøn g ñeán ñ où ! Duø laø moät coõ i xöù 141

tröôøng thoï sung söôùng, nhöng ôû ñoù Chaùn h phaùp khoâng ñ öôïc g iaûng daïy.

“Neáu ngöôi sanh veà c oõ i trôøi, ng öôi seõ thaáy cung ñieän huy h oaøng nhieàu taàng. Haõy caàu sanh vaø o ñ où.

“Neáu ngöôi sanh laøm a-tu-la, ngöôi seõ thaáy vöôøn traùi caâ y töôi toát hoaëc nhö c où baùnh xe löûa quay troøn . Ñöøn g sanh vaø o ñoù.

“Neáu ngöôi sanh laøm suùc sanh, ng öôi seõ thaáy c où hang ñoäng môø mòt, c où loã chui xuoán g ñaát. Ñöøng sanh vaøo ñoù.

“Neáu ngöôi sanh laøm ngaï qu yû, ngöôi seõ thaá y nhöõng thaân caây cuït ñaàu, nhöõng vaät theå ch æa leân c ao, saéc ñen, hang ñ oäng, boùng daùn g toá i taêm. N eáu sanh vaøo ñoù, ngöôi seõ khoå s ôû v ì ñoù i khaùt. Phaûi heát söùc traùn h coõ i xöù naøy. Ha y õ kieân taâm choá i boû!

“Neáu ngöôi sanh vaøo ñ òa nguïc, ngöôi seõ nghe nhö c où tieán g ngöôø i haùt, h oaëc ngöôi bò ñaå y vaøo, h oaëc ngöôi thaá y moät coõ i xöù cuûa maøu ñoû hoaëc ñen, nhöõng moà maõ maøu ñen, ñöôøng xaù maøu ñen... Ñöøng ñeán ñoù, heát söùc ch oáng cöï laïi, vaø o ñoù ngöôi seõ khoå traêm ñieàu .

“Naøy th ieän nam (hoaëc t ín n öõ, noù i roõ teân... ), baâ y giôø duø muoán duø khoân g ngöôi cuõng phaû i ñi ta ùi sanh, khoâng sao cöôõng laïi ñöôïc. Ph ía sau thì nghieä p löïc 142

theo ñuoå i, ph ía tr öôùc thì ñao phuû chôø ñôï i. Toá i taêm , baõo taùp, möa gioù, aâm thanh cuoàng noä laøm ngöôi sôï haõi boû chaï y. Tr ong luùc chaï y tr oán ngöôi seõ tìm nôi truù aån, vaø ngöôi seõ thaá y hoaëc laø cung ñ ieän nhö treân ñaõ noù i, hoaëc hang ñoäng, h oaëc loã chui xuoáng ñaát, hoaëc döôùi goác caâ y, hoaëc laù sen... Ngöôi seõ baùm giöõ choã ñoù, kh oâng daùm ra ngoaø i nöõa vaø nhaän nôi ñoù laøm coõ i xöù cuûa mình, laá y moät thaân cuûa coõ i ñoù laøm thaân mình. Ñaây ch ính laø luùc aùc nghieä p taùc ñoäng, haõy nghe lôø i khai thò: “Trong giai ñ oaïn naø y, luùc ngh ieäp löïc ñang taùc ñoäng maõnh lieät, haõ y ñem heát taâm thöùc ra maø caàu ñöùc Quaùn Theá AÂm , hoaëc vò Phaät, Boà Taùt naø o maø tröôùc ñaâ y ngöôi th öôøng nieäm danh h ieäu . Haõ y h ình dung caùc vò ñ où v ôùi thaân theå, thaàn thoâng dieäu duïng, ñöùn g ra ch oáng laï i nhöõn g aùc nghieä p cuûa ngöôi. Nhôø loøng t öø bi cuûa caùc vò Phaät, Boà Taùt, ngöôi s eõ khoâng coøn bò aùc ngh ieäp theo ñuoå i. Ngöôi seõ löïa ch oïn ñ öôïc coõi xöù ñeå taù i s anh. Ñaâ y laø lôø i khai th ò quan troïng, haõy nh ôù laá y !

“Naøy thieän nam (hoaëc t ín nöõ, n où i r oõ teân... ), chö thieân c oõi trôø i ñöôïc sanh ra töø ñaïi ñònh vaø th ieàn quaùn. Coù moät soá quyû thaàn nhö loaø i ngaï quyû, thay ñoåi ñöôïc taâm thöùc tr ong g iai ñ oaïn trung aám , töï 143

bieán daïng töø xaáu aùc ra daïng cuûa taâm th öùc môù i. Coù loaøi quyû ñ où i soáng döôù i ñaùy bieån, c où loaøi ba y trong khoâng gian, coù taùm möôi ngaøn loaøi xaáu aùc, khi mang thaân trung aám thay ñ oåi ta âm thöùc vaø mang daïn g môùi . Vì va äy, luùc naø y ngöôi caàn quaùn t öôûng chaân taâm . Neáu khoâng ñuû khaû naên g quaùn t öôûng chaân taâm thì c où theå theo d oõi aû o aûn h ñang h ieän tieàn vôùi taâm h ieåu b ieát. Neáu khoâng laøm ñöôïc, ngöôi cuõn g khoâng neân chaáp thuû ñ ieàu gì maø neân quaùn töôûng caùc vò hoä phaù p baû o h oä ch o ngöôi, quaùn töôûng ñ öùc Quaùn Theá AÂm vaø c où theå gia ùc ngoä.

“Naøy th ieän nam, neáu ñaây laø luùc phaû i nhaäp maãu thai thì haõ y laéng nghe ta khai thò. Kh oâng neân nhaäp ngay vaø o baát cöù maãu thai naøo vöøa xuaát hieän, maø haõy quaùn töôûn g ñeå h ieåu bieát. Vì ngöôi ñang coù thaàn thoâng, ngöôi coù theå thaáy caùc khaû naên g löïa choïn khaùc nhau, haõy choïn kyõ. Coù hai ñieàu caàn phaân bieät: choïn ñeå hoùa sanh vaøo xöù Phaät, hay phaû i thaùc sanh vaøo coõ i luaân hoà i. Haõ y laøm nhö sau: “Ñeå ñöôïc hoùa sanh veà Taây ph öông Cöïc Laïc , ngöôi haõ y khôûi n ieäm : ‘Ñau ñ ôùn tha y neáu ta phaû i troâi laên tr ong coõ i luaân hoà i, ch òu khoå voâ löôïng kieáp, trong luùc nhieàu chuùn g sanh khaùc ñaõ ñöôïc giaû i thoaùt.

Keå töø nay ta nhaøm chaùn sanh töû. Ñaây laø luùc pha ûi 144

chuaån bò giaû i th oaùt, xin ñöôïc hoùa sanh trong hoa sen, döôùi chaân Phaät A-d i-ñaø cuûa theá giôù i Cöïc Laïc phöông taâ y.’ Phaûi ñem heát loøng thaønh khaån caàu ñöùc Phaät A-di-ñaø t ieáp ñ oä.

“Hoaëc laø ha y õ ñem heát taâm thaøn h k ính ra töôûng nhôù tôù i moät c oõ i t ònh ñoä naø o maø ngöôi ñaõ töøn g nghe bieát, ng öôi seõ ñ öôïc h oùa sanh laäp t öùc veà c oõi ñ où. Hoaëc laø haõy quaùn töôûng Boà Taùt Di Laëc ôû cung tr ôøi Ñaâu suaát, xin ñöôïc hoùa sanh. Ng öôi s eõ laä p töùc ñöôïc hoùa sanh.

“Neáu ng öôi khoâng laøm ñöôïc theá vaø chaáp nhaän taù i sanh trong c oõi Ta-baø, haõ y laén g nghe. Duøn g thaàn thoâng ñeå löïa choïn chaâu naøo mình seõ ta iù sanh, vaø chæ taù i sanh n ôi c où Phaät phaù p hieän haønh.

“Giaû söû ngh ieä p löïc kh ieán ngöôi phaû i sanh tr ong ñoáng phaân thì luùc naøy ngöôi seõ thaá y ôû ñaáy c où muøi thôm th o ngoït ngaø o, ngöôi seõ thaùc sanh vaøo ñ où. Vì vaäy, duø c où caûm giaùc gì, ñöøng tin vaø o ñoù. Haõy coá gaéng traùnh b oû aù i duïc , saân haän vaø chuû ñoäng löïa choïn maãu tha i.

“Haõy phaùt nguyeän nhö sau: ‘Vì lôï i laïc ch o chuùng sanh, ta muoán sanh la øm ngöôø i coù uy qu yeàn, hoaëc laøm ngöôø i c où tr i th öùc, hoaëc trong gia ñ ình thích 145

nghe Chaùn h phaù p, hoaëc cha meï ta laø ngöôø i moä ñaïo.

Vì lôï i laïc cho chuùng sanh, ta muoán c où moät thaân theå ñaày ñuû. Ta seõ taïo nh ieàu thieän nghieä p.’

“Vôù i taâm thöùc naø y, ngöôi nhaäp vaøo maãu thai, quaùn töôûng t ôù i chö Phaät, Boà Taùt möôø i phöông, vaø nhaát la ø ñ öùc Quaùn Theá AÂm.

“Vì moät ngh ieä p xaáu naøo ñ où, c où theå ngöôi s eõ phaïm sai laàm kh i choïn löïa n ôi taù i sanh. Kh i aá y, moät aùc ñaïo coù theå ñ öôïc nh ìn thaáy nhö t oát ñeï p hoaëc ng öôïc laï i. Vì vaäy caàn c où thaùi ñ oä nhö sau: duø ch o moät choã taùi sanh coù veû t oát ñeïp , ngöôi ñöøng v oä i tin töôûng; moät ch oã khaùc c où veû xaáu aùc , ngöôi ñöøn g v oä i ch oá i boû.

Thaùi ñoä quan troïng nhaát laø c oá giöõ taâm t öï taï i, khoâng toát kh oâng xaáu; khoân g voà vaäp, khoâng ch oái boû; khoâng aùi duïc vaø khoân g saân haän .”

Coù nhöõng tröôøng hôï p ñöôïc khai thò nhö vaäy nhöng moät soá thaàn thöùc vaãn bò aùc nghieäp th eo ñuoå i.

Chuû leã caàn giuù p cho nhöõng thaàn thöùc c où caên c ô thaáp keùm naøy tìm ñöôïc moät n ôi an truù, maëc duø h oï khoâng döùt ñöôïc aù i duïc vaø saân haän. Chuû leã goï i teân ngöôøi cheát vaø noù i:

146

“Naøy thieän nam (h oaëc tín nöõ, noùi r oõ t eân... ), neáu ngöôi kh oâng ruû boû ñöôïc aù i duïc vaø saân haän, neáu ngöôi kh oâng bieát löïa choïn ch oã taùi sanh, th ì haõy quaùn töôûng Tam baû o vaø xin quy y. Haõy vöõng b öôùc ñi tôù i. Ñöøn g ñeå b ò baø con thaân thuoäc níu keùo. Ngöôi haõy ñi vaøo aùn h saùn g xanh cuûa c oõi ngöôøi h oaëc aùnh saùn g traén g cuûa c oõ i trôø i. Haõ y ñi vaø o nhöõng ñeàn ña øi ñeïp ñeõ , h oaëc nhöõng nôi vöôøn t öôïc xinh töôi.”

Chuû leã nhaéc nh ôû nhö th eá baûy laàn, sau ñoù nieäm danh hieäu Phaä t vaø Boà Taùt r oà i tuïn g baø i Keä v oâ ngaï i, 1 baøi Keä voâ thöôøng, 2 baøi Caàu Phaät vaø B oà Taùt c öùu ñoä 3 baûy laàn.

7. Keát luaän Khi ñöôïc chuû leã khai thò nhö luaän naøy tr ình baøy, caùc vò tu thieàn ñònh ñaõ thuaàn thuïc seõ nhaän r oõ ñöôïc chaân taâm ngay trö ôùc khi cheát. Caùc vò naøy khoâng phaûi mang thaân trung aám, chöùn g ngay ñöôïc v oâ sanh phaùp nhaãn.

Xem phuï ñí nh D Xem phuï ñí nh C Xem phuï ñí nh A

147

Moä t soá thaàn thöùc tænh daäy sau kh oaûng boán ngaøy, nhaän ra ñöôïc haø o quang cuûa chaân taâm, cuõng giaùc ngoä giaû i thoaùt . Ngoa iø ra, m oät soá thaàn thöùc khaùc tuøy theo nghieäp löïc, keû sôùm ngöôøi muoän, trong nhöõn g tuaàn keá tieáp theo sau seõ nhaän ra hình aûnh caùc vò thieän thaàn hoaëc aùc thaàn chính laø bieán hieän cuûa taâm thöùc mình. Nhöõng thaàn thöùc naøy cuõn g g iaùc ngoä, tuøy theo tr ình ñoä, nhöng ñeàu ñöôïc sanh veà caùc coõ i tònh ñoä vaø thoaùt khoû i sanh töû luaân h oài .

Nhöng vaãn c oøn c où nhieàu thaàn thöùc bò aùc ngh ieä p loâ i keù o, ñi vaø o g iai ñoaïn taù i sanh. Nh ôø ñöôïc khai thò, cuõng c où nh ieàu thaàn thöùc giaùc ng oä, tuøy möùc ñoä khaùc nhau, nhö treân nhieàu baäc thang khaùc nhau. Coù nhöõng thaàn thöùc khaùc thaá p keùm h ôn, vì quaù sôï haõ i, vì nghieäp baù o quaù naën g neà, ñeán luùc saép taùi sanh môùi ñöôïc giaùc ngoä. Nhöõn g thaàn thöùc naøy thöôøng nhôø vaø o vieäc quaùn töôûng vaø caàu nguyeän maø ñöôïc giaûi th oaùt .

Cuoái cuøn g laø nhöõn g ngöôø i haï caên, nh ôø bieát quy y Tam baû o maø ñöôïc taù i sanh laøm thaân ngö ôøi quí baùu, ñöôïc m oïi söï töï taï i vaø coù cô hoä i gaëp caùc baäc th ieän tri thöùc hoaëc minh sö ñ eå ñöôïc khai thò vaø giaûi th oaùt .

148

Trong giai ñoaïn saép taùi sanh, n eáu thaàn thöùc ñöôïc nghe phaù p moân naøy, thì nhöõng lôøi khai thò seõ giuùp keùo daø i, taêng theâm nhöõng th ieän ngh ieä p, nhö theâm moät oán g nöôùc tr ong moä t voøi nöôùc . Ñöôïc ngh e luaän naøy, ai cuõn g coù theå ñöôïc g iaûi thoaùt, ngay caû nhöõn g keû ñaõ gaây nhieàu aùc nghieäp.

Taïi sao vaäy? Vì tr ong giai ñ oaïn mang thaân trung aám naøy, caùc thieän thaàn vaø aùc thaàn ñeàu xuaá t h ieän , ñeàu c où khuynh höôùn g caùm doã, loâ i keùo thaàn thöùc .

Thaàn thöùc tr ong giai ñoaïn naøy ch æ caàn ngh e laø h ieåu, laïi raát linh hoaï t vì khoâng c oøn bò raøn g buoäc bôû i xaùc thaân baèng xöông thòt. Thaàn thöùc c où ña ày ñuû thaàn thoâng, c où theå laéng ngh e h oaëc nhìn thaáy töø xa vaø coù maët töùc khaéc . Ñaây la ø th ôø i ñieåm raá t quí baùu vì thaàn thöùc c où khaû naêng hieåu ngay nhöõng lôø i khai thò vaø töùc khaéc coù h ieäu quaû. Nhö moät thaân caây ñoà soä traêm ngöôøi lay khoâng n oã i, nhöng khi noå i leân trong nöôùc thì c où theå ñaåy ñ eán baá t cöù ñaâu. Nhöõng lôø i khai thò trong luùc naøy gioáng nhö sôï i daây cö ông giuù p ngöôø i ta deã daøng ñieàu khieån con ngöïa.

Vì vaäy, caàn noù i chuyeän vôù i ngöôø i saép cheá t v eà nhöõng ñieàu ñaõ h oïc ñöôïc tr ong luaän naøy. Vaø n eáu xaùc cheát coøn hieän tieàn, chuû leã h oaëc ngöôø i thaân n eân ñoïc 149

nhieàu laàn luaän naøy beân caïn h xaùc cheá t cho ñeán luùc thaáy maùu vaø moät chaá t khí maøu traéng thoaùt ra nôi loã muõi.

Trong suoát th ôø i gian naøy caàn ñeå cho xa ùc cheá t ñöôïc yeân tónh. Ñaëc bieät caàn chuù yù kh oân g ñöôïc gieát haïi sanh vaä t ñeå cuùng teá. Khoâng ñöôïc khoùc loùc , keâu la h oaëc n où i chuyeän oàn aø o beân caïn h xaùc cheá t. Caàn chuù taâm laøm nhieàu ñieàu phöôùc thieän.

Caàn ñoïc theâm caùc baûn vaên phuï ñính cuûa Luaän vaõng sanh naøy. Neân ñoïc nhieàu laàn ñeå h ieåu yù nghóa töøng caâu vaên, vaø khi caù i cheá t gaàn keà , n eáu tình traïng söùc khoû e cho pheù p, ngöôø i saép laâm chung neân töï mình ñoïc r oõ vaø quaùn tö ôûng. Neáu khoâng theå töï ñoïc ñöôïc , n eân coù moät ngö ôø i baïn cuøng kieán giaû i ñ eán tuïng ñoïc cho ngh e, chaéc chaén ngöôøi cheá t seõ ñöôïc giaûi thoaùt.

Phaùp moân naøy khoâng ñoø i hoû i nhieàu c oân g phu taä p luyeän, vì nhöõng lôø i khai th ò naøy ch æ caàn ñöôïc nghe thaáy, ñoïc hieåu laø ñaõ c où theå daãn ñ eán giaû i th oaùt.

Nhöõng lôø i naøy cuõng giuùp ta töø boû caùc nghieäp xaáu aùc , quay tr ôû veà chaùn h ñaï o.

150

Chæ caàn ñöøng queân ñi caâu vaên vaø yù ngh óa cuûa luaän , ngay caû tr ong trö ôøng hôï p b ò thuù döõ röôït ñuoå i, phaùp m oân naøy vaãn c où th eå giuùp ngöôø i ta ñaït ñöôïc giaûi th oaùt tr ong giai ñoaïn tröôùc khi ch eát.

Chö Phaät ba ñôøi quaù khöù, h ieän taï i vaø vò lai ñeàu taùn thaùn phaù p moân naøy.

Luaän naøy laø nhöõng lôøi khai thò ch o chuùng sanh coõi ngöôøi. Ñaây laø nhöõng lôø i khai th ò tinh yeáu nhaát, ñöôïc goïi laø phaùp moân “laéng nghe vaø g iaû i thoaùt ”.

Baùu vaät naøy ñöôïc ñöùc Siddha Karma-Lingpa tìm thaáy tr ong nuùi Gampo-Dar. Caàu mong taäp luaän naøy coù ích cho ñaï o phaùp vaø cho taát caû chuùng sanh. °°°

151

152

PHUÏ ÑÍNH Nhöõng baø i keä naøy thöôøng ñöôïc tuïn g ñoïc tr ong luùc khai thò cho thaàn thöùc. Ñöôïc hieåu theo ñuùng nghóa, nhöõng baøi keä naøy ch ính laø chaùn h ñaï o. Chuùn g khoâng phaûi laø nhöõn g lôøi ca àu x in söï cöùu giuù p töø moät ñaáng quyeàn naên g b eân ngoaø i, maø laø phöông phaùp ñeå töï tu taäp vaø lyù giaû i ch o chính mình. Nhöõn g baø i keä naøy khôi nguoàn ñaï o taâm vaø ñaùnh thöùc naêng löïc cuûa taâm thöùc höôùng v eà söï toát ñeïp.

A. Caàu Phaät vaø Boà Taùt cöù u ñoä Khi c où ngö ôøi vöøa cheá t, chuû leã n ieäm danh hieäu Phaät vaø B oà Taùt caàu xin tieáp daãn, cöùu ñoä. Caàn thieát trai nghi cuùng döôøn g Tam baûo , nieâm höông vaø tuïng ñoïc nhö sau v ôù i taát caû loøng thaønh k ính: Nam moâ Thaäp ph öông Thöôøn g truù Tam baû o Kính laï y chö Phaät ñaï i töø, ñaï i bi, ñaï i tr í g iaùc, cöùu ñoä heát thaû y chuùng sanh, oai ñöùc khoân g theå nghó baøn. Xin chöùn g minh loøn g thaønh k ính cuûa con.

Höông linh (teân ngöôøi cheát... ) ñaõ rôø i boû theá giôù i naøy. Höông linh ch eát ñ i, khoân g c oøn baïn h öõu, ñau khoå, kh oâng n ôi nöông töïa, khoâng ngöôøi baû o veä, aùnh 153

saùn g ñôøi s oáng ñaõ taét haún . Höông linh ñi vaøo ch oã toái taêm nhö r ôi xuoán g vöïc thaúm , nhö laïc loá i trong röøng saâu , b ò nghieä p löïc theo ñuoåi . Höông linh laïc vaø o nôi hoang ñòa, nhö b ò s oùng caû vuøi daäp, nhö khoân g coù ñaát ñöùng, b ò aùc thaàn haêm doï a, loøng ñaà y hoang mang sôï haõ i. Höông linh b ò g iam haõm tr ong voøng sanh töû, ñau khoå, tuyeät voïn g. Ñaâ y laø luùc h öông linh heát söùc bô vô.

Kính laï y chö Phaät, B oà Taùt ñaï i töø ñaïi bi, xin cöùu ñoä höông linh (teân ngöôø i cheát... ), xin tieáp daãn höông linh, ñöa ra kh oû i nh öõng caûnh toá i taêm khoå naõo, ñ öa h öông linh qua kh oû i baõo t oá, laøm cho höông linh heát sôï seät, gia ûi thoaùt cho höông linh khoû i ñoaïn ñöôøng ñaà y baát traéc khi mang thaân trung aám .

Kính laï y chö Phaät, B oà Taùt ñaï i töø ñaïi bi, xin cöùu ñoä höông linh (teân ngöôø i cheát ...), kh oân g ñeå cho höông linh r ôi vaøo ba ñöôøn g aùc , xin tieáp daãn h öông linh theo lôø i nguyeän laønh cuûa chö Phaät, B oà Taùt. Xin phoùng haøo quang ñaï i bi cöùu ñ oä.

Kính laïy chö Phaät, Boà Taùt ñaï i töø ñaï i b i, xin tieá p daãn höông linh (teân ngöôø i cheát... ) theo lôø i nguyeän laøn h cuûa chö Phaät, Boà Taùt. Xin phoùng haø o quang ñaïi bi c öùu ñoä, ñöøng ñeå cho moät chuùng sanh naø o rôi vaøo coõ i xaáu aùc.

154

Caàu mong Tam b aûo g ia hoä, tieá p daãn höông linh veà c oõi T ònh ñ oä.

Thaøn h kính ñ oïc baøi naøy, roài ñoïc tieáp caùc baø i sau.

B. Keä vaõ ng sanh c ho thaâ n trung aám Nam moâ Thaä p phöông thöôøng truù Tam baû o Xin phaù t loøng ñaï i bi, Tieáp daãn chuùn g c on vaøo chaùnh ñaï o.

Phaûi chaêng vì meâ voïng, Con seõ traàm luaân trong coõ i luaân hoài.

Hoaëc con seõ ñö ôïc vaøo chaùnh ñaïo , Cuûa tinh ta án, quaùn tö ôûng vaø thieàn ñ ònh.

Caàu chö Phaät, Boà Taùt daãn ñöôøn g, Xin cöùu ñoä c on.

Xin tieáp daãn c on, Veà c oõ i tònh ñoä cuûa chö Phaä t.

Phaûi chaêng vì voâ minh, Con seõ traàm luaân trong coõ i luaân hoài.

Hoaëc con seõ ñö ôïc chaùnh tri kieán cuûa Phaù p thaân.

Caàu ñöùc Phaä t Ñaï i Nhaät daãn ñöôøng.

Xin cöùu ñoä c on.

155

Xin tieáp daãn c on, Veà c oõ i tònh ñoä cuûa chö Phaä t.

Phaûi chaêng vì saân haän, Con seõ traàm luaân trong coõ i luaân hoài.

Hoaëc con seõ chöùng ña éc Ñaï i vieân caûn h trí.

Caàu ñöùc Phaä t Baát Ñoäng daãn ñöôøng.

Xin cöùu ñoä c on.

Xin tieáp daãn c on, Veà c oõ i tònh ñoä cuûa chö Phaä t.

Phaûi chaêng vì ngaõ maïn, Con seõ traàm luaân trong coõ i luaân hoài.

Hoaëc con seõ chöùng ña éc B ình ñaún g taùnh trí.

Caàu ñöùc Phaä t Baû o Sanh daãn ñö ôøng.

Xin cöùu ñoä c on.

Xin tieáp daãn c on, Veà c oõ i tònh ñoä cuûa chö Phaä t.

Phaûi chaêng vì tham aùi, Con seõ traàm luaân trong coõ i luaân hoài.

Hoaëc con seõ chöùng ña éc Dieäu quan saùt tr í.

Caàu ñöùc Phaä t A-d i-ñaø daãn ñöôøn g.

Xin cöùu ñoä c on.

Xin tieáp daãn c on, Veà c oõ i tònh ñoä cuûa chö Phaä t.

156

Phaûi chaêng vì ganh tò vaø taä t ñoá , Con seõ traàm luaân trong coõ i luaân hoài.

Hoaëc con seõ chöùng ña éc Thaøn h sôû taùc tr í.

Caàu ñöùc Phaä t Baát Kh oâng Thaønh Töïu daãn ñöôøn g.

Xin cöùu ñoä c on.

Xin tieáp daãn c on, Veà c oõ i tònh ñoä cuûa chö Phaä t.

Phaûi chaêng vì aùc nghieäp, Con seõ traàm luaân trong coõ i luaân hoài.

Hoaëc con seõ chöùng ña éc Chaùn h tri k ieán.

Caàu ñöùc Phaä t Minh Tr ì daãn ñö ôøng.

Xin cöùu ñoä c on.

Xin tieáp daãn c on, Veà c oõ i tònh ñoä cuûa chö Phaä t.

Phaûi chaêng vì hoang mang sôï haõ i, Con seõ traàm luaân trong coõ i luaân hoài.

Hoaëc con seõ ñö ôïc döùt loøng sôï haõi .

Caàu caùc vò th ieän thaàn, aùc thaàn daãn ñöôøng.

Xin cöùu ñoä c on.

Xin tieáp daãn c on, Veà c oõ i tònh ñoä cuûa chö Phaä t.

157

Caàu cho khoâng gian khoâng tr ôû thaønh ñoái nghòch, Con seõ thaáy ñö ôïc coõi Phaä t maøu xanh.

Caàu cho nöôùc khoân g tr ôû thaøn h ñoá i ngh òch, Con seõ thaáy ñö ôïc coõi Phaä t maøu tra éng.

Caàu cho ñaá t kh oân g trôû thaøn h ñoá i nghòch, Con seõ thaáy ñö ôïc coõi Phaä t maøu vaøng.

Caàu cho löûa khoâng tr ôû thaønh ñoá i ngh òch, Con seõ thaáy ñö ôïc coõi Phaä t maøu ñ oû.

Caàu cho gioù khoâng tr ôû thaønh ñoái nghòch, Con seõ thaáy ñö ôïc coõi Phaä t maøu xanh luïc.

Caàu cho naêm saéc khoâng trôû thaønh ñoá i nghòch, Con seõ thaáy ñö ôïc moï i coõi Phaä t trang ngh ieâm.

Caàu cho aâm thanh, aùn h saùng khoân g tr ôû thaønh ñ oái nghòch, Con seõ thaáy ñö ôïc caùc vò thieän thaàn, aùc thaàn.

Caàu cho con nhaän ra moïi aâm thanh, Laø aâm thanh cuûa ch ính c on.

158

Caàu cho con nhaän ra moïi aùn h saùng, Laø aùnh saùng cuûa chính con.

Caàu cho con nhaän ra moïi caûnh töôïng, Laø caûnh töôïng cuûa ch ính con.

Caàu cho con nhaän ra thaân trung aám , Laø taâm thöùc cuûa ch ính c on.

Caàu mong con chöùng ñöôïc Ba thaân Phaä t. 1 C. Keä voâ thöôøng 2 a. Khi sanh ra Ñaây laø luùc môù i sanh ra, Xin ñöøn g tr ì tr eä, ngaøy qua laï i ngaøy.

Haõy tinh taán tr eân ñöôøng tu taä p, Quaùn töôûng vaø th ieàn ñònh chuyeân taâm.

Theo chaùnh phaùp chöùn g Ba thaân Phaät, Phaù p tha ân, Baùo t haâ n vaø ÖÙng hoùa thaâ n.

Luaän vaõ ng sanh chæ roõ, coù saùu giai ñoaï n c huyeå n tieáp t rong ñôøi soáng: giai ñoaïn k hi sanh ra, giai ñoaï n trong giaác m oäng, giai ñoaïn nhaä p ñaïi ñònh, giai ñoaïn tröôùc k hi cheát , giai ñoaï n tru ng aám thaân vaø giai ñoaï n ngay t röôùc k hi taùi sanh. Saùu baøi ke ä na øy noùi veà saùu giai ñoaïn ñoù, laø caùc giai ñoaïn maø tính chaát voâ thöôøng noåi baät nhaát, neân c huù ng toâi xin taïm goïi laø “Keä voâ thöôøng”.

159

Chaúng uoån g sanh ra ñöôïc thaân ngöôøi. b. Trong giaác moäng Ñaây laø luùc say trong giaác moäng, Ñöøng buoân g lôi nhö keû cheá t roà i.

Haõy giöõ loøng h oàn nhieân, saùn g suoá t, Tænh taù o ngay trong giaác say ngon.

Haøo quang cuûa chaân taâm toûa ra ïng, Thöùc , nguû ñ eàu laø luùc tieán tu. c. Khi nhaäp ñònh Ñaây laø luùc nhaäp vaø o ñaï i ñònh, Xin dieät tröø ph oùng daät, voâ minh.

Taâm sa ùng suoát, voâ bieân, töï taï i, Tinh taán tr ong quaùn töôûng, töïu thaønh.

Trong ñaï i ñ ònh, nhaát taâm voâ nieäm , Taâm sa ïch tr ong khoâng chuù t nh ieãm oâ. d. Tröôùc khi cheát Ñaây laø luùc saép vaøo c oõ i ch eát, Xin boû taâm chaáp thuû, khaùt khao. Ñöøng baùm laáy nhöõng gì phaûi maát, Vaïn vaät voâ thöôøng coù ngh óa gì ñaâu?

Haõy th eå nhaäp phaùp thaân saùn g suoát, Coõi baá t sanh ba át d ieä t thöôøng haèn g.

160

Haõy vaá t boû xaùc thaân th oái röûa, Voán ch æ laø aû o m oäng ñaõ qua. e. Thaân trung aám Ñaây laø luùc mang thaân trung a ám, Ñaõ cheát r oà i ch ôø ñôï i taù i sanh.

Haõy döù t boû ñi taâm sôï haõ i, Nhaän roõ raèng, vaïn phaùp duy taâm .

Nhöõng aûo aûnh coù gì ñaùng sôï?

Chính laø ñaây luùc phaû i ñoåi ñôø i, Khoâng sôï caûnh chö thaàn bieán hieän. f. Tröôùc khi taùi san h Roõ bieát mình saé p phaûi taùi sanh, Xin haõy taä p trung taâm thöùc laï i, Keùo daø i theâm th ieän ngh ieä p ñaõ laøm.

Bình thaûn choái töø moïi choán taùi sanh.

Haõy tænh taù o k ieân tr ì chaùnh nieäm , Töø b oû ñi aùi duïc , tham, sa ân.

Moä t loøn g n ieäm Phaät Di-ñaø, Caàu sanh Tònh ñoä th oaùt voøn g tra àm luaân . g. Keát luaän Ngu si khoâng bieát mình seõ ch eát, 161

Cöù tr ieàn mieân taï o nghieäp luaân hoài.

Haønh trang chæ hai ba øn tay traén g, Ngu si naøy coøn ngu si naø o hôn?

Haõy khaån thieát, tinh taán lo tu hoïc, Ngay giôø ñaây, theo phaùp Phaät nhieäm maàu.

Caùc baäc ñaï o sö ñeàu h eát loøng nhaén nhuû: Neáu khoâng kheù o haøn h trì Chaùn h phaùp, Seõ ngu meâ khoâng töï b ieát chính mình. °°°

162

GIAÛNG LUAÄN cuûa ñöùc Laït -ma Chőgyam Trungpa Rinpoche

1. Noäi dung sô löôïc Theo caùch phaân loaïi tr ong Phaät giaù o thì saùc h naøy khoân g phaû i laø kinh – vì khoâng do Phaät tröïc tieáp thuyeá t daïy, maø thu oäc veà luaän, vaø ñöôïc goï i laø Luaän vaõng sanh. Va án ñeà caàn ñeà caä p tröôùc heá t laø khoâng neân voä i so saùnh luaän naøy v ôù i caùc huyeàn th oaïi veà ngöôø i cheát. B ôû i vì nhö theá chuùng ta seõ deã queân ñi moä t ñieàu c ô baûn, ñoù laø qui luaät cuûa söï dieät vong vaø söï taù i sanh, xa y û ra moät caùc h lieân tuïc.

Noùi ñeán cheát cuõn g chính laø noù i ñeán söï s oán g, ch o neân cuõng c où theå g oï i luaän naøy laø Luaän taù i sanh.

Luaän naøy n où i ñeán caùi ch eát, nhöng vôùi moä t quan nieäm h oaøn toaøn môùi. Luaän naøy cuõn g ñöôïc goï i laø Taâm kinh, vì trong taâm chöùa caû s öï soán g vaø caù i cheát.

Taâm ñaõ saûn sanh ra ñôøi soán g, tr ong ñoù chuùn g ta sinh hoaït , hít thôû vaø h oaït ñoäng. Ñ où chính laø ñoái töôïn g cuûa luaän .

163

ÔÛ Taây Taïn g, tröôùc khi ñaï o Phaät du nhaäp coù moä t toân giaù o khaùc goï i laø ñaï o Bon. Toân giaùo naøy ñaõ bieát roõ caùch öùn g xöû vôùi ngöôø i saé p ch eát, tìm hieåu daáu hieäu cuûa hoï nhö nhieä t ñoä thaân theå... Toâ i cho raèng, neàn vaên m inh ñaïo B on cuõn g nhö caùc huyeàn th oaï i Ai Caäp h ình nhö cuõng chæ quan taâm ñeán daáu tích ngöôøi cheát ñ eå laï i maø ít löu yù tôù i hoaït ñoäng cuûa taâm thöùc ngöôøi cheát. Ñieàu toâ i muoán tr ình baøy ôû ñaây la :ø sau kh i cheá t taâm thöùc seõ ôû trong moä t traïn g thaùi chao ñaûo giöõa saùn g suoát vaø sai laàm , giöõa g iaùc ngoä va ø meâ voïng. Toâi cuõn g muoán tr ình baøy nhöõng phöông caùc h daãn daét ñeán chaùnh kieán, xa r ôøi voïng n ieäm.

Trong tieán g Taây Taïn g, bardo coù nghóa laø chuyeån tieáp , hay kh oaûng hôû. Trong luaän naøy , bard o ch ính laø giai ñoaïn g iöõa caùi cheát vaø söï taù i sanh, töùc laø thaân trung aám. Tr ong ñôø i soáng haèng ngaøy, bard o ch ính laø nhöõn g gia i ñoaïn chuyeån tieáp töø traïng thaù i naøy sang traïng thaùi khaùc: caù i cheát thaät ra va ãn d ieãn ra thöôøng xuyeân tr ong cu oäc soán g. 1 Kinh nghieäm veà giai ñoaïn chuyeån t ieá p la ø moät trong nhöõn g cô sôû taâm lyù

ÔÛ ñaây haøm yù “cheát” coù nghóa laø chaám döùt m oät giai ñoaïn naøo ñoù, khoâ ng nhaát t hieát laø chaám döùt maïng soá ng.

164

quan tr oïng cuûa con ngöôø i. Tr ong ñ ôøi soáng thoâng thöôøng, thaä t ra chuùng ta lieân tuïc traûi qua nhöõn g giai ñoaïn chuyeån tieá p, g iai ñoaïn ñöôïc xem laø “chao ñaûo” tr ong cu oäc ñ ôø i. Coù khi ta khoân g c où caûm giaùc an toaøn , coù khi khoâng r oõ m ình muoán gì, coù khi khoâng roõ ñôø i mình seõ ñi v eà ñaâu... Vì vaäy, Luaän vaõn g sanh naøy khoâng phaû i chæ nhaén göûi vôùi ngöôø i saép ch eát hoaëc ngöôø i ñaõ cheát, maø cho caû nhöõng ai vöøa môùi sanh ra. Moã i ngöôøi chuùn g ta traû i qua caù i ch eát va ø ca ùi soáng lieân tuïc ngay trong ñ ôø i s oáng naø y, nga y trong khoaûn h khaéc naø y.

Trong m oät yù ngh óa saâu kín hôn, ta c où theå hieåu bardo – g iai ñ oaïn chuyeån tieáp – laø giai ñoaïn tieán veà saùu traïng thaù i cuûa taâm lyù, “saùu neûo ñöôøng” hay “luïc ñaïo”. Treân saùu n eû o ñöôøng ñoù, caùc vò “th ieïân thaàn” hay “aùc thaàn” seõ hieän ra, nhö tr ong luaän naøy moâ taû.

Trong tuaàn ñaàu tieân, caùc vò thieän thaàn seõ xuaát h ieän , tuaàn cuoá i laø caùc vò aùc thaàn: coù khi thaáy chö Phaät vaø caùc vò thieân töôùn g, c où khi xuaát h ieän döôù i daïng döõ tôïn laøm thaàn thöùc heá t söùc sôï haõ i. Nhöõn g ch i tieát ñöôïc moâ ta û trong luaän naøy laø nhöõng traïng thaù i raát thöïc tr ong ñ ôø i soáng haèn g ngaøy , khoâng phaûi chæ laø nhöõng hình aûnh h oaëc caûm giaùc maø thaàn thöùc caûm nhaän sau khi ch eát.

165

Noùi moät caùch khaùc , nhöõn g caûnh töôïng thaàn thöùc traûi qua sau khi cheá t chính laø boä maët thöïc cuûa chính taâm lyù chuùng ta, ñöôïc nhaän ra tr ong daïng thöùc h eát söùc saâu laéng. Khoâng a i c où th eå cöùu roãi chuùng ta, taá t caû tuøy thuoäc vaø o chính nhöõng g ì chuùn g ta tha th ieát theo ñuoåi. Moä t v ò minh sö hay ngöôøi baïn toá t may ra c où th eå höôùn g daãn ñöôïc moät vaø i ñieàu, nhöng thaät ra hoï khoâng ñoùn g vai troø quyeát ñònh.

Laøm sao c où th eå bieát ñöôïc nhöõn g g ì sau kh i cheát?

Coù ai ñoäi moà soán g daäy k eå chuyeän ch o ta nghe ñaâu?

Thaät ra th ì nhöõng ñieàu xaûy ra tr ong giai ñoaïn tröôùc khi ta ùi sanh gaây aán töôïng voâ cuøng maõnh lieät, tr eû sô sanh c oøn coù theå “nhôù”. Nhöng khi lôùn leân, aán töôïng cuûa cha meï va ø moâ i trö ôøng chung quanh ngaøy caøng ñaäm neù t. Bò quy ñònh trong m oät khung caûnh môù i, aán töôïng xöa ngaøy caøng môø nhaït, ch æ thænh thoaûng loù e leân . Nhöõng luùc ñoù chuùn g ta laïi thaáy xa laï, nghi ngôø nhöõng aán töôïng ñ où, coù luùc sôï haõi , neân sôùm queân ñi. Vì vaäy noù i veà nhöõng aán töôïn g sau khi cheát laø noùi veà moät chuû ñeà khoân g maáy a i tin.

2. Giai ñoaï n chuyeån tieáp ngay tröôùc khi c heát Caûm gia ùc cô baûn ñaàu tieân cuûa ngö ôø i saép ch eát laø khoâng bieát chaéc mình seõ ch eát hay tieá p tuïc soáng.

166

Caàn hieåu cheát ôû ñaây nghóa laø chaám döùt moá i lieân heä vôù i theá giôù i vaät chaát. Khoâng nhöõn g theá, ngö ôø i ch eát seõ coù caûm giaùc mình ñang töø boû moät th eá giôù i coù thöïc ñeå ñ i vaøo moät th eá giôù i khoân g oån ñ ònh.

Theá giôù i coù th öïc coù nhöõng ñaëc tröng gì? Ñoù laø moät theá g iôùi coù n ieàm vui, noãi buoàn, c où thieän , coù aùc .

Toùm laï i ñoù laø moät theá giôù i luoân luoân c où hai cöïc, theá giôù i nhò nguyeân . N eáu coù ai ñöùn g ngoaø i ñöôïc söï tranh chaáp giöõa hai cöïc ñoù, ngöôø i aáy seõ hieåu thaáu ñöôïc tr i k ieán nhaát nguyeân . Vôùi tr i kieán naøy, ngöôøi ta seõ khoân g c oøn maâu thuaãn, v ì nh ìn thaáy ñöôïc vaïn höõu tr ong moät th eå tr oïn veïn th oáng nhaát. Nhöõng maâu thuaãn, tranh chaá p xaûy ra laø vì chuùng ta khoân g thaáy ñöôïc baûn chaá t thaät söï cuûa nhò nguyeân . Chính v ì tri kieán sai laàm veà theá giôù i nh ò nguyeân h ieän taï i neân ngöôøi cheá t c où caûm g iaùc sôï haõi , v ì thaáy mình ñang phaûi töø boû ca ùi coù thöïc ñeå ñi vaø o moät nôi h oang ñòa, cuûa toái taêm , cuûa söông muø.

Luaän vaõng sanh naøy moâ taû nhöõng giai ñoaïn cuûa söï cheát khi caùc yeáu toá t öù ñaï i 1 daàn daàn tieâu tan vaø Töù ñaïi: Boá n yeáu toá töôï ng t röng c ho söï caáu tha øn h cuûa vaät chaát , goàm coù ñaát (töôïng trö ng cho t heå raé n), nöôùc (töôïng tröng c ho theå loû ng), gioù (töôï ng trö ng c ho söï chuye ån ñoä ng) vaø löûa (töôï ng

167

ñoaïn d ieät. Khi yeáu toá ñaát ñoaïn d ieä t tr ong yeáu toá nöôùc, ngö ôøi ch eát c où caûm giaùc h eát söùc naïên g neà trì treä.

Luùc yeáu toá nöôùc tieâu tan trong yeáu toá löûa, ngöôøi cheát thaáy roõ boä tuaàn h oaøn ngöng h oaït ñoäng. Khi yeáu toá löûa tan tr ong yeáu toá gioù, ngöôø i cheá t maát caûm giaùc veà nh ieät ñoä, veà söï taêng tröôûn g. Vaø khi yeáu toá gioù tan vaøo traïn g thaùi khoâng, ch ính luùc ñ où ngöôøi cheát thaáy maát haún moá i lieân h eä vôù i th eá giôù i vaät chaát.

Cuoái cuøng, kh i khoân g hoaëc th öùc tan bieán trong thöùc voâ ngaõ, thaàn thöùc ngöôø i ch eát boãn g nhieân caûm nhaän moät thöù aùnh saùn g röïc rôõ, choù i loøa, moät thöù aùnh saùn g töï thaân. Ñaây laø traïn g thaùi c où khi ñöôïc goï i laø chaân taâm hay phaù p thaân th öôøn g truù. Tieác thay, thaàn thöùc ngö ôø i cheá t seõ khoân g löu laïi n ôi ñaây, maø thoâng thöôøng seõ bò nghieäp löïc loâ i k eùo daãn daét ñi veà nhöõng caûn h giôù i khaùc.

Veà maët taâm thöùc , khi traû i qua nhöõng gia i ñ oaïn vöøa keå, ngöôø i ch eát c où nhöõng caûm giaùc khaùc nhau, nhöng noù i chung laø h oang mang khoân g r oõ m ình ñaït ñöôïc chaùnh kieán hay sa vaø o ñieân loaïn. Khi maát yeáu toá ñaát, thaàn thöùc coù caûm giaùc mình maát luoân caùc h suy nghó duy lyù thoâng thöôøng, luùc ñ où ch æ coøn döïa tröng c ho hôi aám , naê ng löôïng).

168

vaøo yeáu toá nöôùc, vaø cho raèng tuy theá mình vaãn coøn bieát suy luaän . Tôù i luùc yeáu toá nöôùc ñoaïn dieä t, thaàn thöùc rôøi boû suy luaän . Luùc ñoù caûm tính n oå i leân raát maïnh. Thaàn thöùc tha thieát nhôù tôù i nhöõng ngöôøi mình yeâu thöông hoaëc haèn h oïc vôù i nhöõn g g ì m ình gheùt boû. Yeáu toá löûa laøm caùc caûm giaùc y eâu gheù t ñoù leân ñeán cao ñoä. Nhöng khi löûa tan ñ i tr ong gioù thì nhöõng caûm giaùc aáy cuõng nhaït daàn, thaàn thöùc coù caûm giaùc troáng r oãng hoaëc thanh thaûn, ñoàn g thôøi maát khaû naêng ta äp trung, taá t caû bò caù i kh oân g xaâm chieám.

Sau ñoù laø phaùp thaân thöôøng truù h ieän ra, thaät ra laø luùc ñaï t ñeán chaân taâm. Tr ong traïn g thaùi naøy, thaàn thöùc seõ thaáy ñöôïc tính chaá t nhaát theå , seõ c où caûm giaùc nieàm vui vaø ñau khoå chæ laø moät , xuaát hieän cuøng luùc .

Caùi töï ngaõ voán hay tranh chaáp maâu thuaãn tr ong coõi nhò nguyeân , moä t khi nhaän ra ñöôïc ca ùi nhaát nguyeân seõ töï tan b ieán vaø chaân ta âm xuaát h ieän.

Chính töø chaân taâm khoâng sanh khoân g dieä t naøy, nghieäp löïc seõ baét ñaàu xuaát h ieän daãn daét thaàn thöùc ñi vaøo ñôø i soáng môù i. N eáu thaàn thöùc löu truù trong chaùnh nieäm , nhaát taâm trong thieàn ñònh, phaùp thaân seõ xuaát h ieän. Coøn n eáu thaàn thöùc bò naêng löïc cuûa 169

nghieäp baùo da ãn daét. Thaàn thöùc seõ xa daàn phaù p thaân thöôøng truù. Luùc ñoù moä t taâm n ieäm chaáp h öõu khôûi leân, vaø tuøy theo möùc ñoä chaáp höõu. Thöùc seõ ñi vaøo nhöõng caûnh g iôùi khaùc nhau trong saùu c oõ i luaân hoà i, hay luïc ñaï o. Ch ính naêng löïc chaáp höõu laø ñoän g c ô thoâ i thuùc thöùc ñi vaøo luïc ñaïo, hay saùu n eû o ñöôøng.

Vaäy luïc ñaï o laø gì? Ñ où laø nhöõng caûn h g iôùi seõ laàn löôït ñöôïc tr ình baøy sau ñaây.

3. Luï c ñaïo a. Ñòa nguïc (Naraka) Ñaây laø caûn h giôùi maø möùc ñoä chaáp höõu lôùn nhaá t.

Nghieä p löïc doàn thaàn thöùc tôù i möùc ñoä bò ngh ieä p löïc sai khieán h oaøn toaøn . Töø trong caûm giaùc khoâng cuûa chaân taâm baát h oaï i, thaàn thöùc khôûi leân yù nieäm caêm gheùt. Söï caêm gheùt laøm thaàn thöùc muoán ga ây khoå cho ai ñ où, nhöng khoâng coù ai laø ñoá i töôïng, neân thaàn thöùc quay laï i laøm khoå chính mình. Vöøa kh ôûi taâm muoán ñaùn h ña äp ai ñoù thì haønh ñoäng ñaùnh ñaäp ñaõ quay laï i haønh haï chính thaân mình. Ñoù laø c ô sôû cuûa ñòa nguïc.

Trong taùc phaåm “N ieàm vui g iaû i th oaùt”, Gampopa ñaõ moâ taû moät caùch sinh ñoäng coõ i ñ òa nguïc vaø noãi 170

ñau khoå, maø thaä t söï laø ñang dieãn ra tr ong taâm yù chuùng ta. Thaät söï thì khoâng coù ai ñöùng ra tröøng phaït ta tr ong c oõi ñòa nguïc caû, chính caùi naêng löïc caêm thuø h ieän ra thaøn h moät theá giôù i ñaày löûa, ta thöôøng hay goï i laø hoaû nguïc .

Coøn moät daïng khaùc cuûa caûnh giôù i ñ òa nguïc h oaøn toaøn ngöôïc la ïi. Khaép n ôi ngöï tr ò moät th eá giôùi baêng giaù laïn h luøng. Ñoù cuõn g laø moä t daïng cuûa söï caêm gh eùt, laøm ta khoâng mu oán lieân h eä vôù i baát cöù ai. Söï caêm gheùt naøy phaàn lôùn xuaá t phaùt töø söï k ieâu ngaï o, ngaõ maïn, laøm hieän ra moä t th eá giôù i laïnh leõo chung quanh, trong ñoù thaàn thöùc töï ch o raèn g chæ coù m ình laø naém ñö ôïc leõ phaû i. b. Ngaï quyû (Preta ) Caûn h giôù i thöù hai cuûa luïc ñaï o laø ngaï quyû hay quyû ñoù i. Töø tr ong chaân taâm thanh tònh, thaàn thöùc khoâng khôûi leân s öï caêm thuø nhö tr ong caûnh g iôùi ñòa nguïc, maø khôû i leân s öï theøm khaùt vaø ganh t ò. Ñ ieàu ñaùng noù i laø thaàn thöùc vöøa coù caûm giaùc ñaày ñuû sung maõn, khoâng thieáu thöù g ì, laïi vöøa thaáy voâ cuøng th ieáu thoán, luoân theøm khaùt muoán ñöôïc nhieàu h ôn nöõa.

171

Trong ca ûnh giôù i naøy , söï th oûa maõn cuûa thaàn thöùc khoâng phaû i laø caù i coù ñöôïc, maø chính laø söï saên ñuoå i.

Coù theå so saùn h vôù i nhöõng ngöôøi ñi caâu caù khoâng phaûi ñeå aên con caù, maø ñeå tìm caùi kh oaùi caûm luùc baét ñöôïc c on caù. Haõy töôûng töôïn g coù ngöôø i ñaõ quaù n o neâ khoâng th eå aên ñö ôïc gì theâm , nhöng vaãn theøm aên vì caùi khoaù i caûm khi ñöôïc aên. Ngöôø i aáy naûy sanh söï theøm khaùt vaø ganh tò vôùi nhöõng a i thöïc söï ñ où i vaø coù theå aên ñöôïc.

Bieåu tö ôïng cuûa loaø i quyû ñoù i (ngaï quyû ) laø moä t ngöôøi c où caù i buïng to nhö caù i tr oán g, nhöng c oå hoïng chæ nhö caùi oán g nh oû xíu. Tuøy theo nghieä p löïc , quyû ñoù i caûm nhaän khaùc nhau veà caùc loaïi thöùc aên. 1 Coù loaø i vöøa caàm thöùc aên tr eân tay, thöùc aên ñaõ bieán maát hay khoân g aên ñöôïc. Coù loaø i ñöa vaø o mieäng nhöng khoâng nuoá t ñöôïc. Coù khi thöùc a ên b ieán thaønh löûa, khoâng tieâu h oùa ñöôïc. Thaät ra, tr ong ñ ôø i soáng thoâng thöôøng, chuùn g ta vaãn thöôøng xuyeân chöùng k ieán nhöõng traïn g thaùi tö ông töï nhö theá.

“Thöùc aên” ôû ñaây k hoâng chæ laø thöïc phaåm , m aø chæ ñeá n taát caû nhöõ ng gì thaàn t höùc mong muoán ñöôïc chieám höõu, nhö tieà n baïc, da nh voïng, trì nh ñoä. ..

172

c. Suùc sanh (Pasu) Ñaëc ñieåm cuûa caûn h g iôùi suùc sanh laø söï thieáu vaéng cuûa caûm giaùc hyû laïc , taâm thöùc haø i höôùc. Bieåu töôïng cuûa coõi naøy laø theá g iôùi thuù vaä t. Chuùng c où caûm giaùc haïn h phuùc hay ñau khoå, nhöng khoâng heà bieát cöôøi.

Trong ñôø i soán g th oân g thöôøn g, ta seõ ñi vaøo c oõ i naøy moä t khi ch æ nhaém maét ñi th eo m oät quan ñ ieåm cöïc ñoan naø o ñoù, h oaëc moä t khuoân khoå lyù thuyeát nhaát ñ ònh, r oài tuyeät ñoái tin töôûng vaø o ñoù, moä t caùc h coá chaáp, khoân g suy xeùt, khoân g thay ñoåi. Moä t con ngöôøi nhö theá coù theå raát sieâng naêng caàn maãn vaø vui loøng v ôù i cuoäc soán g. Nhö moät baùc noân g phu vôùi caùi caøy vaø caùch thöùc canh taùc cuûa mình; nhö moät thöông gia, moä t ngöôøi cha trong g ia ñình, ch æ mong muoán khoâng c où gì baát ngôø xaûy ra, traùn h moï i baát traéc . Taá t caû ñeàu theo nhöõn g tieâu chuaån , leà luaä t ñaõ ñònh saün, taát caû ñ eàu phaû i ñöôïc tính toaùn töø tröôùc .

Trong caûnh g iôùi suùc sanh, moã i moät baá t ngôø laø moä t thöù ta i h oïa nhaân gaây sôï haõi, h oãn loaïn döõ doä i. neùt tieâu b ieåu cuûa th eá giôù i thuù vaät bieát.

173

moät ñieàu laï , moã i vaø seõ laø nguyeân Ñoù cuõng ch ính laø maø chuùng ta ñeàu

d. Ngöôøi (Nara) Neáu caûn h giôù i suùc sanh chæ caàn ñöôïc soáng soùt vaø an laønh th ì caûnh giôù i ngöôø i khaùc h ôn moä t böôùc . Ñaëc tröng cuûa theá giôù i loaø i ngö ôøi laø söï khao khaùt tìm toøi, khaùm phaù vaø thuï höôûng. Ñaây laø theá giôù i cuûa nhöõn g nhaø nghieân cöùu, tìm toø i, luoân muoán laøm giaøu theâm tri thöùc vaø kinh nghieäm . Coõ i ngöôø i c où moät vaø i daáu veát cuûa loaø i quyû ñ où i laø luoân muoán c où ñöôïc nhieàu hôn; ñoàn g th ôøi cuõng coù yeáu toá cuûa suùc sanh, c oá ga éng giöõ cho moïi thöù ñöôïc oån ñònh. Nhöng c oõi ngöôøi coù moät ñaëc tröng maø ha i c oõ i kia khoân g c où, ñoù laø söï khoân ngoan, thöôøn g xuyeân suy xeùt vaø tìm toøi khoâng ngöng nghæ. V ì vaäy taâm thöùc loaø i ngöôø i ñaõ ñaï t ñeán nhöõng thaønh quaû lôùn lao, r oà i tr eân nhöõng thaønh quaû ñoù naûy sanh th eâm nhöõng thaønh quaû khaùc, keå caû nhöõng aâm möu quyû quy eät, nhöõng khao khaùt voâ cuøng. e. A-tu-la (Asura) Caûn h giôù i a-tu-la coù theå xem laø cao h ôn loaø i ngöôøi moät baäc . Ñaëc tröng cuûa c oõ i naøy laø moá i lieân heä vôù i nhau raát cao, ñaët treân moät trình ñoä tri thöùc phaùt trieån. Vöøa r ôø i chaân taâm troáng r oãng vaén g laëng ñi vaø o c oõ i a-tu -la, thaàn thöùc coù caûm giaùc r ôi vaøo moät nôi h oang ñòa vaø khoân ngoan quan saùt r ình raäp moïi 174

thöù. Tr ong thaàn thöùc naûy sanh moät moá i nghi ng ôø vôù i taát caû vaø luoân tìm caùch thaén g cuoäc.

Khaùc vôùi caùc caûnh giôù i ngöôøi vaø suùc sanh, a-tu-la laø caûnh giôùi cuûa nhöõn g a âm möu quyû quyeät, cuûa nhöõng söï khoân ngoan gian huøng, nhöõng toan tính lôùn lao lieân quan ñeán toaøn xaõ hoä i. f. Trôøi Töø tr ong chaân taâm thanh tònh, thaàn thöùc b oãng khôûi leân nieàm hyû laïc vaø muoán löu giöõ n ieàm vui ñoù.

Thay vì löu truù trong thöùc voâ ngaõ , thaàn thöùc caûm giaùc veà moä t töï ngaõ vaø muoán giöõ gìn töï ngaõ ñoù trong moät traïng thaùi ñaïi ñ ònh. Ñoù laø yù muoán duy trì ñôøi soáng tr ong traïng thaùi thieàn ñònh saâu laén g, an laïc .

Thaàn thöùc ngaàn ngaï i khoâng muoán löu truù trong caûn h giôù i voâ ngaõ, chæ muoán an truù vaø o moät nôi naøo ñoù, muoán laø moät caù i gì ñ où.  Saùu caûnh giôù i vöøa noù i treân laø ñoá i tö ôïng cuûa toaøn theå cuoäc soáng trong coõi luaân hoài, ñ oàng th ôøi cuõn g laø saùu cöûa ngoõ ñeå tr ôû veà vôùi chaân taâm khoân g sanh khoâng dieät. Söï hieåu bieát veà saùu caûn h g iôùi naøy seõ giuùp ta h ieåu ñöôïc nhöõng caûn h töôïng maø thaân trung aám nhìn thaáy. Sa u ù c oõi naøy cuõng ch ính laø söï thay 175

ñoå i taâm lyù cuûa c on ngöôøi trong nhöõng tình huoáng khaùc nhau. Neáu hieåu caù i toâ i laø theå chaát baèng xöông baèng th òt, th ì sa ùu c oõi ñ où coù tính khaùch quan, coøn neáu h ieåu ñöôïc caù i toâi bao goàm caû taâm thöùc phaân bieät, thì saùu coõi ñoù khoâng gì khaùc h ôn chính laø caùc caûnh giôùi ñö ôïc daãn daé t ñeán b ôû i nghieäp löïc cuûa moãi ngöôøi.

4. Theå nhaä p phaù p thaâ n Phaùp thaân chæ laø moät töø taïm duøn g ñeå dieãn taû moät ñieàu khoâng dieãn taû ñöôïc, v ì ch æ Phaä t môù i coù theå tri ch öùng ñöôïc noù. Khi ta âm thöùc ngöôø i cheá t vöøa thaáy ñöôïc chaân taâm , thì duïng cuûa chaân taâm laø phaùp thaân , nhöng phaùp thaân luùc naøy xuaá t hieän döôù i daïng cuûa c oõi Ta-baø . Tr ong daïng naøy cuûa phaùp thaân, chö Phaät vaø caùc vò thieân töôùng xuaát hieän.

Phaùp thaân khoâng xuaát hieän tr ong daïng vaät lyù, trong daïn g saéc theå, maø vôù i daïng naêng löôïng, thöù naên g löôïn g sanh ra ñaát, n öôùc , löûa, gioù vaø khoâng gian. Trong luaän naøy seõ n où i ñ eán söï xuaát hieän cuûa chö Phaät, nhöng ñaây khoân g phaû i laø söï thaáy thoâng thöôøng, nghóa laø c où ngöôø i thaá y vaø coù keû bò thaá y, vì raèn g ôû ñaây ng öôø i thaá y ñaõ h oøa nhaäp la øm moät vôù i ñoái töôïn g nhìn thaáy.

176

Ñaây laø moät ñieàu raát quan troïng ñeå c où theå thaáu hieåu ñöôïc caûn h töôïng sau khi cheá t. Coù theå giaûi thích raèng nhöõng gì ta thaáy ch ính laø baûn tha ân d ieän muïc taâm lyù cuûa ta. Nhöng nhö th eá chöa ñuû , phaûi noùi theâm raèng ñoù ch ính laø naêng löôïng cuûa phaùp thaân ñang nhìn ngaém laï i chính m ình.

5. Theá giôùi hì nh aû n h cuûa thaà n thöùc Trong thaân trung aám , nhöõn g hình aûnh, maøu saéc , aâm thanh hoaøn toaøn khoâng coù thöïc chaá t n eáu h ieåu theo ngh óa thoâng thöôøn g. Chuùng chæ laø moät daïng cuûa taâm thöùc voâ ngaõ roãng khoân g, vaéng laëng. Muoán nhaän roõ ñöôïc ñieàu naøy, thaàn thöùc caàn phaûi queân ñi caùi t oâ i coá höõu cuûa mình.

Nhöng raát ít thaàn thöùc theå nhaäp ñöôïc vaø o caûnh giôùi voâ ngaõ, maø cöù coá chaáp raèng mình ñang thaá y vaø coù ñoá i töôïng nhìn thaáy. Vì theá , ñoái vôù i thaàn thöùc thì nhöõng caûn h töôïn g xuaát h ieän döôøng nhö laø khaùch quan, coù thöïc theå . Nhöõn g caûnh töôïng naøy coù theå taïo ra söï sung söôùn g, an laïc. Nh ieàu thieän thaàn xuaát hieän , taïo caûm giaùc haïnh phuùc , ñem laï i nhöõng tri kieán chöa heà coù veà theá giôù i bao la voâ taän, nhaát theå 177

vôù i vuõ truï. Coù nhöõng caûn h töôïn g cuûa th ieân giôù i, ñaày aùnh saùn g vaø aâm nhaïc .

Nhöng, sau moät vaø i ngaøy, thaàn thöùc la ïi traû i qua nhöõng caûnh töôïng khoâng maáy ñ eïp ñ eõ. Caùc v ò aùc thaàn xuaát h ieän gaây ra söï sôï haõ i. Hoï laõnh ñaïm thôø ô tröôùc moï i lôø i caàu khaån van x in.

Nhöõng hình aûnh thieän thaàn vaø aùc thaàn laàn löôï t xuaát h ieän nhö theá naøo?

6. Baûy ngaøy sau khi cheát a. Ngaøy thöù nhaát Luaän vaõng sanh chæ roõ, boán ngaøy sau khi cheá t thì baé t ñaàu ngaøy thöù nhaát cuûa thaân trung aám . Thaàn thöùc ñoä t nhieân tænh giaác , löu truù trong chaân taâm saùn g suoá t, hieåu ñöôïc raèng mình ñang ôû tr ong giai ñoaïn thaân trung aám vaø saé p löu chuyeån tr ôû laïi trong coõi Ta-baø. Caûm nhaän tr ong giai ñoaïn naøy ñeàu laø aùnh saùng vaø hình aûnh, chöa thaáy vaät chaát vaø saéc theå.

178

Nguõ uaån cuûa thaàn thöùc moät khi baét ñaàu hoaï t ñoän g tr ôû laï i, thöùc uaån lieàn laäp töùc b ieán thaønh khoâng g ian, laø yeáu toá chöùa ñöïng töù ñaï i.

Trong traïng thaùi luùc naøy, thaàn thöùc seõ caûm nhaän moät khoâng gian c où sa éc xanh, vaø ñoù laø caûnh giôù i cuûa Phaät Ñaïi Nhaät. 1 Phaät Ñaï i Nhaät ñöôïc moâ taû laø ñöùc Phaät coù haø o quang sa éc traéng. Ngaøi coù boán maë t, cuøng moät luùc nh ìn ra boán höôùng. Ngaøi caàm tr eân tay baùnh xe c où taùm nhaùn h, töôïng tröng cho khoân g g ian vaø thôø i g ian. Bieåu töôïng cuûa Phaät Ñaï i Nhaät laø tính chaát meân h moâng linh hoaït cuûa thöùc, tö ôïng tröng cho thöùc uaån.

Caûn h giôù i naøy cuõn g chöùa ñöïng nhöõng yeáu toá cuûa coõi trôø i, thuoäc veà luïc ñaïo. Khoân g gian coù haøo quang xanh bieác , khoâng bieân giôùi , kh oâng cuøng taän . Trong khoâng gian ñoù, coõ i tr ôøi cuûa luïc ñaïo toûa moät saéc traén g nhaït nhö moät luoàn g saùng nhoû trong ñeâm .

Thaàn thöùc thöôøng coù khuynh höôùng ñi veà aùn h saùng traén g ñ où, aùn h saùng cuûa c oõ i tr ôø i. Coõ i tr ôø i laø moät daïng cuûa coõ i Ta-baø ñöôïc nhìn thaáy luùc naøy.

Haùn dòc h aâm laø Tyø -loâ -giaù -na, dòc h ng hóa laø Ñaïi N haät Nhö Lai.

179

Caûn h töôïng naøy cuõn g c où theå xaûy ra tr ong ñôø i soáng haèng ngaøy. Moãi m oät khi ta c où nieàm hoan hyû saâu laéng cuûa thieân giôù i, luùc ñ où ta cuõng c où theå caûm thaáy daáu v eát cuûa c oõi Phaät Ñaïi Nhaät. Thoâng thöôøng, caûm nhaän ñöôïc coõ i Phaä t Ñaïi Nhaät laø tieáp caän caù i voâ cuøn g, caùi khoâng bieân giôù i, caù i v oâ ngaõ, vaø vì theá khoâng phaû i ñ ôn giaûn vaø deã chòu ñ oái v ôù i nhöõn g ngöôøi thöôøng. Ñi vaø o coõ i trôø i chính laø r ôø i b oû c oõ i Phaät Ñaï i Nhaät, rôø i boû chaân nhö tòch tònh vaén g laëng ñeå ñi vaø o luïc ñaïo. Duø raèng coõ i tr ôø i, theo nhö th oân g thö ôøng maø noùi, laø coõ i an laïc nhaát cuûa th eá giôù i Ta-baø, nhöng nôi ñaây vaãn c oøn chòu moï i traàm luaân sanh töû voâ thöôøng.

Chính do nôi aùc nghieäp maø thaàn thöùc ñoät nhieân sôï haõi haø o quang röïc r ôõ ch oùi loøa cuûa c oõi Phaät Ñaïi Nhaät, vaø muoán tr oán chaïy ra khoû i coõ i Phaät naøy. b. Ngaøy thöù hai Trong ngaøy thöù ha i, thaàn thöùc seõ caûm nhaän moä t haøo quang saéc traéng, khi yeáu toá n öôùc h ieän ra döôùi daïng cuûa phaùp thaân. Kinh chæ roõ c oõ i naøy naèm veà phía ñoâng, la ø coõi cuûa Phaät Baát Ñoäng. Ñöùc Phaät Baát Ñoäng ngoài tr eân voi traéng, tay caàm chaøy kim cöông (Vajra) bieåu töôïn g ch o vaät th eå baát hoaï i.

180

Neáu caûn h g iôùi Phaä t Ñaïi Nhaät laø do thöùc uaån bieán hieän , thì caûnh giôù i Phaä t Baát Ñoäng laø d o saéc uaån bieán h ieän trong th eå taùn h chaân nh ö. Caûn h giôùi naøy traøn ngaäp haø o quang maøu traéng, vaø bieåu hieän cuûa saéc uaån tr ong c oõ i Ta-baø la ø ñ òa nguïc, phaùt ra moät aùnh saùng xaùm ñuïc. Bò aùc nghieäp ch ieâu caûm , thaàn thöùc c où theå sanh taâm sôï haõ i vôù i haøo quang saéc traén g ch oùi loøa , vaø do ñoù höôùng veà aùnh saùn g xaùm ñuïc cuûa ñòa nguïc. Caûnh g iôùi Phaät Baát Ñoän g laø caûnh giôùi cuûa tri kieán vöõng chaéc baát hoaï i, n eân n eáu thaàn thöùc kieân taâm giöõ vöõng chính kieán thì c où khaû naêng an truù ñö ôïc tr ong caûnh giôùi naøy. c. Ngaøy thöù ba Trong ngaøy thöù ba, thaàn thöùc seõ caûm thaáy moä t haøo quang saéc vaøng, bieåu hieän yeáu toá ñaát tr ong theå taùnh chaân nhö. Coõ i naøy naèm ôû phía nam, laø caûnh giôùi cuûa Phaät Baûo Sanh. 1 Phaät Baû o Sanh tay caàm baùu vaät, töôïng tröng cho söï sung maõn, taêng tröôûng.

Caûnh giôù i naøy do thoï uaån bieán hieän .

Yeáu toá cuûa theá giôùi Ta-baø trong caûnh g iôùi naøy laø coõi ngöôø i. Tr ong haø o quang saéc vaøng cuûa caûn h g iôùi

Haùn dòc h laø Baûo Sa nh Pha ät.

181

Phaät Baû o Sanh, c oõi ngö ôø i xuaát hieän döôù i daïng cuûa moät thöù aùnh saùn g maøu xanh nhaït. Thaàn thöùc taùi sanh laøm ngöôø i thö ôøng sôï haõi haø o quang saéc vaøng cuûa coõi Phaät Baû o Sanh vaø thaáy aùnh saùng xanh nhaït cuûa loaø i ngöôø i laø eâm dòu th ích h ôïp vôù i mình. d. Ngaøy thöù tö Qua ngaøy thöù tö, yeáu toá löûa xuaát h ieän thaønh moä t caûn h giôùi ôû phöông taây, laø caûn h giôùi cuûa Phaät A-diñaø.1 Phaät A-d i-ñaø tay caàm moät ñoùa hoa sen tö ôïng tröng ch o loøn g töø bi. Duø trong m oï i caûnh buøn laày nhô nh ôùp, h oa sen vaãn m oïc leân thôm th o trong saïc h.

Caûn h giôù i Phaät A-di-ñaø do t öôûn g uaån bieán hieän , coù haøo quang saéc ñoû , tö ôïng tröng ch o chaùnh tri kieán trong töø bi. Theá giôù i Ta-baø hieän ra trong caûnh giôùi naøy baèng c oõi ngaï quyû, phaù t ra moät aùnh saùn g vaøng nhaït tr ong haø o quang saéc ñoû meân h moâng cuûa ñöùc Phaät.

Amita, Haù n dòch aâm laø A-di-ñaø, vieát taét cuûa Voâ löôïng qua ng aùnh saù ng voâ löôï ng vaø Voâ löôïng t hoï - tuoåi thoï voâ löôï ng. Vì theá, danh hieäu A-di -ñaø bao goàm caû hai nghóa naøy .

182

e. Ngaøy thöù naêm Qua ngaøy thöù naêm, yeáu toá gioù xuaá t h ieän thaønh moät caûn h giôù i ôû phö ông baéc, caûnh giôùi cuûa Phaät Baát Khoâng Thaønh Töïu, 1 tay caàm chaøy kim cöông, ngoài treân chim thaàn Ca-laâu -la .2 Caûn h g iôùi naøy do haøn h uaån bieán hieän, traøn ngaäp haøo quang maøu xanh luïc . Theá giôùi Ta-baø xuaát h ieän trong c oõ i naøy baèng c oõi a-tu-la, phaùt ra moä t aùnh saùn g maøu ñoû nhaït . Haõy nh ôù raèng giaùc ngoä laø N ieátbaøn, meâ laàm laø theá g ian. ÔÛ ñaây Nieát -baøn laø c oõ i Phaät Baát Kh oâng Thaøn h Töïu, vaø theá g ian laø c oõi a-tu-la. f. Ngaøy thöù saùu Ñeán ngaøy thöù saùu moät caûnh töôïng môù i meû xuaát hieän : boán möôi hai vò thieän thaàn, boán v ò th ieân töôùn g, naêm vò Phaät vaø saùu c oõ i cuûa theá giôùi Ta-baø cuøn g luùc hieän ra. Thaàn thöùc choaùng vaùng sôï haõ i, toaøn th eå vuõ truï nhö choaùng ngôï p, ñaày hình aûnh.

Caùc vò th ieân töôùn g laàn ñaàu xuaát hieän , boán vò ôû boán cöûa thaønh, thaàn thöùc c où caûm giaùc nhö bò vaây

Amoghasiddhi, Haùn dòch laø Baát Khoâ ng Thaø nh Töïu .

Garuda 183

phuû boán phía. Nghieäp baùo laøm thaàn thöùc theâm sôï haõi, ñaây laø luùc thaàn thöùc thaáy c oõ i luïc ñaï o coù veû nhö an toaøn vaø thu huùt mình. Taát caû caûnh töôïng naøy ñeàu do taâm thöùc bieán hieän, tuøy thuoäc vaø o nhöõng xuùc caûm , söï th eøm khaùt cuûa chính taâm thöùc . g. Ngaøy thöù baûy Taát caû caûnh tö ôïng cuûa nhöõn g ngaøy qua xuaát phaùt töø trong thaàn thöùc, bieán h ieän thaøn h th ieän thaàn .

Qua ngaøy thöù baûy nhöõng bieán hieän baé t ñaàu coù tính voâ k yù, nghóa laø khoân g thieän kh oân g aùc. Ñaây laø caûnh giôùi cuûa Phaät Minh Tr ì, 1 chuû veà trí hueä , hay chaùnh kieán . Trong caûnh giôùi na øy, theá giôùi Ta -baø xuaát h ieän baèng c oõi suùc sanh, b ieåu hieän cuûa söï v oâ minh, th ieáu yù thöùc .

7. Söï xuaát hieä n cuûa caù c aù c t haàn Sau ñoù naêm vò Phaä t laïi hieän ra tröôùc maét thaàn thöùc dö ôùi daïn g caùc aùc thaàn, coù ba ñaàu, saùu tay. Caùc aùc thaàn naøy töôïng tröng cho moä t daïn g khaùc cuûa naên g löïc, neáu khoân g ñöôïc duøng vaøo nhöõn g th ieän nghieäp . Ngoaøi ra ñoái vôùi naêng löïc v oâ m inh nhö aùi

Haùn dòc h laø Minh Trì.

184

duïc, töï ngaõ... thì na êng löïc cuûa caùc vò Phaät ñö ôïc xem laø aùc thaàn . 1 Caùc aùc thaàn hieän ra laø do caùc khuynh höôùng xaáu aùc cuûa thaàn thöùc. Luùc naøy, thaàn thöùc ñöùng töø g oùc ñoä cuûa ma v öông ñeå nhìn veà nhöõn g naên g löïc ñ où.

Vì vaäy, döôù i maét cuûa thaàn thöùc caùc aùc thaàn v oâ cuøn g döõ tôïn. Hoï aên töôi nu oát soán g, loät da loùc thòt.

Caùc vò aùc thaàn cuõng coù th eå khaùc nhau tuøy nôi caùc tính chaát khaùc nhau cuûa ma vöông – khuynh höôùng xaáu aùc – tr ong thaàn thöùc .

8. Nhaén göûi vôùi ngöôøi c heát Trong vaên minh Taây Taïn g, caù i cheá t xem ra khoâng phaû i laø caùi gì quaù ñau khoå nhö caùc h nhìn cuûa theá giôùi phöông Taây, nôi maø ít coù ai daùm thaúng thaén ñ eà caäp ñeán caù i cheá t. Thaät ra, khoâng c où gì taøn nhaãn cho baèn g khi m oät ngöôø i saép cheá t laï i khoâng coù ai saün loøng ngoà i beân caïnh ñeå ch ia seû nhöõng caûm xuùc vaø tieãn ñöa ngöôøi ñoù.

Tröø phi ngöôø i saé p cheát ñang ôû trong traïng thaù i meâ man, baèng khoâng thì ta ca àn n où i noù i roõ v ôù i ngöôøi ñoù raèng h oï saép ch eát . Ñaây laø m oät ñieàu khoù noù i, Vì söï ñoái c hoïi, töông phaû n vôùi chuùng.

185

nhöng ñoái vôùi vôï choàng hay baïn thaân , ñaây chính laø cô hoäi cuûa nieàm tin caäy saâu xa nhaát. Ñaây laø luùc thaønh tín nhaát , c ô hoä i ñeå g iuùp ngöôø i ch eát ñaït ñeán haïn h phuùc , an laïc , chuùn g ta caàn quan taâm ñaày ñuû.

Haõy noùi roõ vôùi ngöôøi saé p ch eát raèn g caù i ch eát saé p ñeán .

“Caùi cheát ñang ñeán, nhöng chuùng toâi laø nhöõng ngöôø i th öông meán baïn (cha, meï, anh, ch ò...), chuùn g toâi t ieãn ñöa baïn. Chuùn g toâ i vaø baïn ñeàu b ieát laø baïn saép cheát , chuùng ta gaë p nhau nôi ñaâ y...” Ñoù laø bieåu hieän quyù ba ùu nhaát cuûa tình thöông, tình baïn vaø m oá i lieân heä vôù i nhau, ngöôø i ch eát seõ h eát söùc caûm khaùi.

Trong luùc naøy coù theå ñoïc Luaän vaõng sanh ch o ngöôøi ch eát ngh e, nhöng ta ca àn thaáu hieåu saâu saéc giai ñoaïn naøy vaø thaät söï n où i chuyeän, nhaén göû i vôùi ngöôøi saé p ch eát .

“Baïn s aép g iaõ t öø ngöôø i thaân, gia ñình vaø nôi aên choán ôû ñeå ra ñi. Nhöng seõ coøn nhieàu ñieàu c oøn toàn taïi, ñoù laø moái lieân heä vôù i ba ïn höõu vaø ñaï o phaù p. Bôûi vaäy, haõy c oá gaéng gìn giöõ moá i lieân heä ñ où. Moá i lieân heä ñoù laø phi ngaõ, khoâng tuø y thuoäc vaøo sanh maïn g. Sau khi cheát, baïn seõ thaá y nhieàu caûnh töôïng h ieän ra, nhö 186

baïn seõ rôøi boû xaùc thaân naøy , hay nh öõng gì trong quaù khöù cuûa baïn quay trôû veà nh ö tr ong moäng. Duø baát cöù caûn h töôïn g gì h ieän ra, haõ y cöù bình tónh nhaän laáy, ñöøn g s ôï haõ i, ñöøn g tr oán chaïy. Haõy b ình t ónh caûm nhaän nhöõng g ì xa ûy ra !”

Luùc ta noù i ñieàu naøy , yù thöùc thoâng thöôøng cuûa ngöôøi cheá t baé t ñaàu tan raõ , nhöng ñ oàng th ôø i moät thaàn thöùc baäc cao hôn xuaát h ieän, ghi nhaän nhöõn g tình caûm , söï kieän xaûy ra chung quanh. Luùc naøy, neáu ta cho ngöôø i cheá t c où ñöôïc moät tình thöông ñaäm ñaø, moät söï tin caäy saâu sa éc, vaø noù i ch o h oï nghe söï chaân thaät, chöù khoâng phaûi ch æ laø nhöõng lôø i ñaåy ñöa qua chuyeän, th ì ñ où chính laø nhöõn g gì quyù giaù vaø quan troïng nhaát.

Luùc naøy ta c où th eå giaûi thích ch o ngöôø i saé p cheá t moät caùc h ñôn giaûn tieán trình cuûa caù i cheá t, söï tan raõ daàn daàn cuûa töù ñaï i vaø caùc caûm giaùc lieân heä, roà i ñeán giai ñoaïn thaáy haø o quang cuûa chaân taâm . Quan troïng nhaát ñoá i vôù i ngöôø i ch eát luùc ra ñi laø söï bình tónh, caàn phaûi c où m oät söùc maïnh gheâ gôùm môù i g iöõ m ình luoân ñöôïc tænh taù o, vì söï baá t an thöôøng xuyeân ch ôø chöïc saün.

Khi caùc vò thieän thaàn vaø aùc thaàn xuaát hieän , khoâng ai coù theå giuùp thaàn thöùc ñöôïc nhieàu nöõa.

187

Luaän vaõng sanh naøy ch æ r oõ ta c où theå nhaén göû i thaàn thöùc baèng caùc h töôûn g nh ôù tôù i h oï, moâ taû cho h oï thaáy nhöõng caûnh tö ôïng xaûy ra. Khi ta laøm nhö theá, chuû yeáu laø ta töï n oùi vôùi mình, taên g theâm cho ta n ieàm tin vaø söùc maïnh. Ngöôøi cheá t seõ höôûng ñöôïc moät phaàn nieàm tin vaø söùc maïnh quí baùu ñoù . Vôù i taâm tö ñoù, haõy ñ eán vôùi ngöôøi cheát, chia seû cho h oï söï b ình tónh caàn thieát tr ong g iai ñoaïn mang thaân trung aám .

188

LUAÄN VAÊN TAÂM LYÙ HOÏC VEÀ LUAÄN VAÕNG SANH Carl Gustav Jung1 A. Daãn nhaä p Tröôùc khi trình baøy baøi luaän vaên naøy, toâ i muoán vieá t ñoâ i lôø i khaù i quaù t veà Luaän vaõng sanh. Luaän vaõng sanh - Bardo Thőd ol - laø moät taä p saùc h nhaèm khai th ò ch o ngö ôøi vöøa töø giaõ coõi ñôø i. Luaän naøy nhaèm höôùng daãn ngöôø i ch eát qua gia i ñoaïn mang thaân trung aám, moä t gia i ñoaïn keùo daøi khoaûn g 49

Carl Gustav Jung sanh ngaøy 26 thaùng 7 naêm 1875 vaø maát ngaøy 6 thaù ng 6 na êm 1961. OÂng laø moät nhaø taâm lyù hoïc noåi tieáng ngöôøi Thu ïy Ñieån, ngöô øi ñaõ saù ng laä p moät tro ng ca ùc tröôøng phaùi môùi cuûa boä moân taâm lyù hoïc. OÂ ng vaä n du n ï g va ø phaùt t rieån caùc ke át quaû ng hieân cöùu cu ûa Sigmund F reud, roài sau ñoù ñi theo moät höôù ng rieâ ng cuûa mình. OÂng toát ng hieäp y k hoa naêm 1902 taïi caùc ñaïi ho c ï Basel vaø Zürich, nhöng ñoàng t hôøi cuõng coù kieá n t höùc uyeâ n baùc veà caùc ngaø nh sinh hoïc , ñoäng vaät hoïc, nhaâ n vaên hoïc vaø k haûo coå hoïc . OÂng ña ëc bieät quan taâm ñeán moái qua n heä giöõa taâm lyù hoïc vaø ñöùc ti n trong toâ n giaùo .

189

ngaøy, giai ñoaïn g iöõa caù i ch eát vaø söï taù i sanh, töông töï nhö cuoán “Saùch daønh cho ngöôø i cheát” cuûa A i Caäp.

Luaän naøy chia laøm ba phaàn . Phaàn ñaàu, ñöôïc goï i laø Tschikhai-Bardo, moâ taû nhöõn g bieán hieän taâm linh trong thôøi ñieåm cheát. Phaàn ha i, ñöôïc goïi laø Tschőnyi-Bard o, giai ñoaïn nhö tr ong c ôn moän g, xaûy ra sau kh i ch eát haún , ñö ôïc cho laø aû o giaùc do nghieäp löïc mang laïi. Phaàn ba, Sipa-Bardo, n où i veà söï khao khaùt taù i sanh vaø nhöõng bieán coá xa y û ra tröôùc khi taùi sanh. Ñieàu ñaëc tröng quan tr oïn g nhaát laø, söï h ieåu h ieá t vaø chöùn g ngoä cao quí nhaát vaø cuõn g nh ôø ñoù maø ñaït ñöôïc khaû naêng giaû i thoaù t, laïi xaûy ra tröïc tieáp trong tieán tr ình cuûa caù i cheát. Khoâng bao laâu sau ñoù, caùc aûo g iaùc hieän ra, daãn daét vaø o söï taù i sanh, ñoàn g thôøi caùc aùnh saùng giaùc ngoä lu môø daàn, phaân hoùa daàn, vaø caùc hình a ûnh ñaùn g sôï xuaát h ieän ngaøy caøng r oõ neùt.

Söï sa ñoïa naøy n oùi leân yù thöùc ñang r ôøi xa chaân nhö maàu nhieäm vaø tr ôû laïi vôù i ñôøi soáng vaät chaát.

Nhöõng lôøi khai thò tr ong luaän naøy coù muïc ñích nhaéc nhôû ngöôøi cheá t tr ong moã i g iai ñoaïn v oâ m inh veà khaû naêng giaùc ngoä cuûa töøng giai ñoaïn ñoù, vaø giaûn g g iaû i veà thöïc chaát cuûa nhöõn g caûnh traïn g ñöôïc 190

nhìn thaáy. Luaän vaõn g sanh naøy ñö ôïc ca ùc vò Laït-ma ñoïc beân ca ïnh ngöôøi cheát.

Toâ i heá t söùc bieát ôn hai ngö ôø i ñaàu tieân ñaõ dòch luaän naøy sang tieáng Anh, ñoù laø ngaø i Laït -ma Kazi Dawa Samdup vaø tieán só Evans Wentz. 1 Toâ i ch o raèn g, khoân g c où g ì ñeàn ôn xöùng ñaùng hôn laø c oá gaéng vieá t moät baø i luaän vaên taâm lyù hoïc cho baûn dòch Ñöùc ngöõ, ñeå ñöa nhöõn g theá giôù i quan vaø caùch ñaët vaán ñeà kyø dieäu cuûa taùc phaåm naøy ñeán vôù i ñoäc giaû phöông Taây. Toâ i chaéc chaén raèng, nhöõng a i ñoïc saùch naøy vôùi moät nhaõn quan r oäng môû, khoâng thaønh kieán, chòu ñeå cho saùc h taùc ñoäng, seõ ñaï t ñö ôïc nh ieàu lôïi ích.

B. Luaä n vaê n Baûn dòch Anh ngöõ cuûa taäp saùch Bardo Th ődol d o W. Y. Evans Wentz xuaá t baûn naêm 19 27, ñaët nhan ñeà laø The Tibetan Book of the Death (Luaän vaõng sanh Taây Taïn g). Ñ où laø m oät taäp luaän khoân g chæ ñöôïc caùc nhaø nghieân cöùu Phaä t giaùo Ñaïi thöøa quan taâm , maø nh ôø vaøo tính chaát nhaân aù i ñaäm ñaø cuõng nhö nhöõng quan ñieåm saâu saéc veà taâm linh con ngöôøi

Thaät ra, tieán só W. Y. Evans W entz tham gia vieát phaà n da ãn nhaä p vaø lo vieäc xuaát baû n taïi Lo ndo n, Anh Quoác.

191

trong ñoù, n où coøn ñöôïc taá t ca û nhöõng ai ñi tìm yù nghóa cuûa ñôø i soán g ñ eàu quan taâm ñeán .

Töø ngaøy ñöôïc xuaá t baûn , taäp luaän naøy ñaõ tr ôû thaønh moät ngöôø i baïn ñ oàng haøn h thaân th ieá t cuûa toâ i.

Toâ i phaû i caùm ôn taäp saùc h naøy, khoâng nhöõn g veà nhöõng ñeà xuaát, v eà nhöõn g h ieåu bieát, maø caû veà nhöõn g chöùng ngoä quan tr oïng. Khoân g gioán g nhö “Saùc h daøn h cho ngöôø i cheát” cuûa Ai Caä p maø ngö ôø i ta coù theå baøn luaän raá t nh ieàu h oaëc cuõng c où theå raá t ít, Luaän vaõng sanh - Bardo Thőd ol naøy chöùa ñöïng moät quan ñieåm maø con ngö ôøi coù theå lieãu ng oä ñöôïc. Quan ñ ieåm ñoù noùi vôùi con ngöôøi vaø kh oân g noù i vôù i thaùnh thaàn hay vôù i loaø i vaä t ngu ñoän . Quan ñieåm ñoù laø tinh hoa cuûa lyù luaän taâm lyù Phaä t giaù o, vaø vì theá ta coù theå noùi, coù trình ñoä h ôn haún “Saùc h daønh ch o ngöôø i cheát” cuûa Ai Caäp.

Khoâng phaû i ch æ caùc vò aùc thaàn, caùc vò thieän thaàn cuõn g chính laø bieán h ieän cuûa taâm tö c on ngöôøi. Ñoù laø moät tö töôûng maø thaä t ra nhöõng ngöôøi chaâu AÂu coù hieåu bieá t ñeàu seõ thaáy laø taát nhieân, vì h oï chæ caàn nhôù laïi nhöõng suy ngh ó g iaûn ñôn cuûa ch ính mình.

Nhöng chính nhöõng ngöôøi chaâu AÂu ñoù laïi khoâng theå xem caùc vò thaàn, nhöõng bieán h ieän giaû hieäu ñ où, ñoàng thôø i laï i cuõng laø raát thöïc. Coøn Bard o Th ődol la ïi chaáp 192

nhaän ñ ieàu maâu thuaãn ñoù, vöôï t xa nhöõng ngöôøi chaâu AÂu duø daøy daïn hay non nôù t, nhaá t laø trong nhöõn g quan ñ ieåm sieâu h ình.

Trong Luaän vaõng sanh naøy, ñieàu tieân quyeá t baøng baïc khaép n ôi laø khoâng h eà coù quan ñieåm nhò nguyeân , cuõn g nhö tö tö ôûng cho raèng c où söï khaùc nhau v eà chaát giöõa caùc taàng lôùp yù thöùc , vaø töø ñ où coù söï khaùc nhau veà caùc thöïc th eå sieâu h ình. Quan ñieåm tuyeät v ôøi “vöøa theá naø y, vöøa theá kia” laø neàn ta ûng cuûa cu oán saùch laï luøn g naøy. Ñoái vôù i nhöõng tr ieá t gia chaâu A Âu, coù leõ ñ ieàu naøy khoâng ñöôïc th oaûi maù i laém , vì h oï thích söï roõ raøng vaø döùt khoaùt . Cho n eân coù ngöôø i daùm noù i raèn g “Th öôïng ñeá khoân g c où thaät ” vaø ngöôøi khaùc thì quaû quy eát raèng “Thöôïn g ñeá coù thaät”. Nhöõng ngö ôø i naøy seõ nghó gì vôù i quan ñieåm sau ñaây trong Luaän vaõn g sanh: “Haõy nhaän ra taùnh khoân g caùc thöùc cuûa ngöôi chính laø Phaät taùnh. Haõy x em Phaät taùn h la ø yù thöùc cuûa ch ính ngöôi. Haõy tinh taán an truï tr ong yù thöùc ñoù cuûa chö Phaät.” Toâ i e raèng quan ñieåm naøy seõ khoâng laøm cho caùc nhaø tr ieát hoïc cuõn g nhö thaàn hoïc chaâu AÂu thaáy haøi loøng.

193

Luaän vaõng sanh Bardo Thőd ol heát söùc ñaäm maøu taâm lyù h oïc , nhöng c où keû vaãn coøn mô maøn g trong thôø i Trung coå, th ôø i kyø tieàn taâm lyù h oïc , trong ñoù chæ coù nhöõn g khaúng ñònh ñöôïc neâu leân , lyù giaû i, baû o veä, pheâ phaùn vaø bieän luaän , roà i caùc c ô quan chöùc naêng seõ gaït b oû qua moät beân.

Caùc quan ñieåm sieâu h ình chính laø khaún g ñònh cuûa taâm linh, vì vaäy coù tính taâm lyù. Ñoá i vôùi tö töôûn g chaâu AÂu th ì söï thöïc h ieån nh ieân naøy, h oaëc quaù hieån nh ieân, n eân hoï boû qua; h oaëc h oï phuû ñònh moät caùc h hoà ñ oà. Ñoá i vôùi tö töôûn g chaâu AÂu, khi noùi ñeán chöõ taâm lyù, ngöôø i ta haàu nhö muoán noùi chæ taâm lyù thoâi. Khaùi n ieäm taâm th öùc ñöôïc xem nhö moä t caù i gì raát nhoû nhoi, yeáu keùm , r ieân g tö, chuû quan, vaø töông töï nhö theá. Ngöôø i ta th ích duøn g chöõ tinh thaàn hôn, laøm nhö laø coù moät tinh thaàn chung nhaát, thaäm chí moät tinh thaàn tuyeät ñ oá i. Coù leõ ñaây laø moät söï ñeàn buø cho quan ñieåm nhoû nh oi ñaùn g thöông khi n oùi veà taâm thöùc. Coù leõ cuõng vì lyù d o ñoù maø Anat ole France, trong taùc phaåm I le des Pingouins ñaõ ch o Cather ine d’Alexandrie khuyeân Chuùa nhö sau: “Ngaø i haõ y cho hoï moät linh h oàn, nhöng moät ít thoâi.” Moät caâu n où i coù giaù trò ch o neàn vaên m inh chaâu AÂu.

194

Taâm thöùc chính laø k eû, xuaá t phaùt töø nieàm saùng taïo tieân th ieân , ñaõ n où i leân nhöõng khaúng ñònh sieâu hình; taâm thöùc ñaët ñònh nhöõn g giaù tr ò sieâu hình.

Taâm thöùc khoâng phaûi laø ñieàu kieän cho caùc thöïc teá sieâu h ình, taâm thöùc chính laø caùc thöïc teá sieâu hình.

Vôù i vieäc xaùc minh nhöõng söï thaä t taâm lyù lôùn la o ñoù, luaän vaõn g sanh Bard o Thőd ol khôû i ñaàu khoâng phaûi baèng nhöõn g lôø i tieãn bieät xuoán g moà , maø laø nhöõng lôøi khai thò cho ngöôø i cheá t, baèng söï höôùng daãn cho nhöõn g dieãn bieán nhanh ch oùn g cuûa giai ñoaïn mang thaân trung aám , töùc laø khoa ûng 49 ngaøy töø luùc ch eát ñeán luùc taùi sanh.

Tröôùc heá t, ñöøn g baän taâm ñeán quan ñieåm raá t thoâng thöôøng cuûa phöông Ñoâng laø taâm thöùc seõ tieáp tuïc soáng sau khi ch eát . Vôù i tö caùch laø ñ oäc gia û cuûa luaän vaõng sanh, chuùng ta raát deã daøn g töï ñaët m ình vaøo vò trí ngöôøi ch eát, vaø laéng nghe lôøi khai th ò töø ñoaïn ñaàu tieân . Lôø i khai thò n où i vôùi chuùng ta, khoâng phaûi khinh m ieä t maø laø raát leã ñ oä: “Naøy th ieän nam (h oaëc tín nöõ, noùi r oõ teân... ), giôø ñaây phaùp thaân ñang chieáu saùng röïc rôõ tr öôùc maét ngöôi, haõ y nhaän bieát roõ. Giôø ñaâ y thöùc cuûa ngöôi ñang trôû veà baûn taùn h chaân nh ö, r oãn g khoâng vaéng laën g, v oâ ngaõ, voâ töôùng, kh oâng maøu saéc, kh oâng aâm 195

thanh. Nhöng ta âm thöùc naø y khoâng phaû i laø s öï roãng khoâng cuûa caùi khoâng, n où töï taïi, dieäu duïng, bieán hoùa khoâng cuøn g. Hai maët naø y cuûa chaân nh ö ch ính laø töø bi vaø tr í hueä, theå cuûa noù laø kh oâng. N où chính laø phaùp thaân ba át h oaï i. Saéc vaø khoâng kh oâng rôø i nhau, trong daïng haøo quang röïc r ôõ, v oâ sanh voâ töû. Ñoù cuõng laø Phaät tính.”

Tri kieán naøy chính laø phaù p thaân thöôøng truï cuûa söï giaùc ngoä h oaøn toaøn . Dieãn taû trong ngoân ngöõ chuùng ta, 1 ñoù laø nguoàn goác taï o n eân m oïi khaún g ñ ònh sieâu hình, nguoàn goác ñ où ñang hieän roõ döôùi daïng troâng thaáy ñöôïc cuûa taâm thöùc . Taùnh khoân g laø daïng coù tröôùc moïi hieän töôïn g, c où tr öôùc moïi caù i duïng.

Toaøn boä nhöõng hieän töôïn g khaùc nhau ñeàu naèm trong taâm thöùc .

Luaän vaõng sanh noù i tieáp: “Taâm th öùc chaân thaät cuûa ch ính ngöôi laø r öïc rôõ, roãng kh oâng vaø kh oâng khaùc vôùi Phaù p thaân baát hoaï i, voâ sanh voâ t öû vaø chính laø Voâ löôïn g quang, Phaät Adi-ñaø. ”

Töùc laø ngöôøi phöô ng Taây .

196

Taâm thöùc thaät söï khoâng phaû i nh oû b eù, noù ch ính laø phaùp taùnh röïc rôõ . Ngöôøi chaâu AÂu seõ nghe lôø i khaún g ñònh naøy moät caùc h raá t phaân vaân , neáu khoân g muoán noùi la ø voâ nghóa; hoaëc laø h oï seõ chaáp nhaän n où moät caùc h muø quaùn g vaø tr ôû neân ñieân r oà. Chuùn g ta khoù coù theå phaùn ñoaùn ñ ieàu naøy. N eáu chuùng ta bieá t k ieàm cheá ñeå traùnh khoû i sai laàm laø baát cöù luùc naøo cuõn g muoán laøm moät ñieàu g ì ñ où, c où th eå chuùng ta seõ ruùt ra ñöôïc m oät baøi hoïc quan troïng, hay ít nhaát thaáy ñöôïc taàm möùc vó ñaï i cuûa luaän vaõng sanh Bard o Thődol, laø taäp luaän g iuùp cho ngöôø i ch eát thaáy ñöôïc söï thaät cuoái cuøng vaø cao caû nhaát. Ñ où laø: Thöôïng ñeá laø bieán hieän vaø aùn h saùng cuûa ch ính taâm thöùc moãi ngöôø i.

Ngöôø i phöông Ñoân g khoâng bò cöôùp maát maët trôø i, nhö ngöôø i th eo ñaï o Th ieân chuùa, laø ngöôøi maø Chuùa cuûa hoï bò cöôùp ñi. Ñoá i vôù i ngöôø i phö ông Ñoâng, taâm thöùc cuûa hoï chính laø aùnh saùn g cuûa Thöôïn g ñeá vaø Thöôïng ñ eá ch ính laø taâm thöùc. Nghòch lyù naøy ngöôøi phöông phöông Ñoân g chòu ñöïng xem ra deã daøng hôn, h ôn laø Agelus Silesius 1 ñaùng thöông. (Vò naøy Angelus Silesius (1624-1677), t hi só vaø laø nhaø thaà n hoïc theo Thieâ n c huùa giaùo, taùc giaû cuûa taùc phaåm noåi tieáng De r Cherubi nisc her Wa nde rsmann. OÂng sa nh ôû Breslau, vuø ng Silesia, Tru ng AÂu , ngaøy nay phaà n lôù n t huoäc veà mieàn taây nam

197

ngaøy nay cuõng khoâng coøn h ôïp thôø i tr ong ngaønh taâm lyù h oïc nöõa.)

Caàn noù i roõ vôùi ngöôø i ch eát veà taâm thöùc cuûa h oï, v ì cuoäc ñôø i thaät ra ñaõ noù i r oõ vôùi ngöôø i ñ où taá t caû nhöõn g thöù khaùc. Trong cuoäc soáng, chuùn g ta va chaïm vôùi raát nhieàu chuyeän ñaõ an baøy: phieàn toaù i, böïc mình...

Vaø vì quaù nhieàu chuy eän, neân khoân g maáy ai ñeå taâm suy ngh ó xem ai laø ngö ôø i ñaõ gaây ra nhöõng chuyeän naøy. Ngö ôø i cheá t ñöôïc giaû i ph oùng ra khoû i nhöõn g phieàn toaùi cuûa cuoäc ñôø i, vaø luaän vaõn g sanh daïy ta caàn hoã tr ôï cho söï giaûi phoùn g ñ où. Ñaët mình vaø o taâm thöùc ngöôøi ch eát chuùng ta seõ h oïc ñö ôïc baø i hoïc qu í giaù ngay trong caâu khai thò ñaàu tieân, laø nguyeân nhaân gaây ra moïi ph ieàn toaùi trong cuoäc ñôøi naèm nga y ôû chính ta. Ñoù laø moät söï thaät chöa heà ñöôïc b ieát tôù i, maø qua bao nhieâu chöùn g nghieäm leõ ra chuùn g ta baét buoäc phaûi hieåu. Tuy th eá, tri thöùc naøy chæ phuø h ôïp cho nhöõn g ngöôøi bieá t laéng loøng, khoâng c oøn quan taâm tìm hieåu cuoäc soáng hieän taï i; khoân g phuø hôïp cho loaï i ngöôø i c où khuynh höôùng sieâu h ình, tin töôûng ñeán moät ñaát thaùnh, töï nhaän mình laø Tr i thöùc cuûa ñôøi soáng (Manda d’Hayye ), nhö nhöõng ngöôøi

cuûa Ba Lan.

198

Mandäer.1 Coù leõ cuõng kh oâng quaù sai khi cho raèng caû theá giôù i naøy cuõng laø moät chuyeän ñaõ an baøy .

Caàn phaûi c où moät söï chuyeån bieán höôùng noä i raá t maïnh meõ, nh ieàu taâm löïc, m ôùi c où th eå thaáy ñöôïc raèng theá giôù i laø do ch ính taâm thöùc baøy ra. Neáu thaáy ñöôïc raèn g ch ính ta laø ngöôøi baø y chuyeän, taâm tö ta seõ ñöôïc caûnh tænh moä t caùch tröïc tieáp h ôn, saâu saéc hôn, maïnh meõ hôn vaø thuyeát phuïc hôn khi quan saùt haøn h ñoän g cuûa ch ính mình. Nhöng ñuùng laø baûn naên g thuù vaät tr ong con ngö ôøi khoân g chòu chaá p nhaän raèn g chính mình ñaõ baøy bieän ra cuoäc soáng. Vì vaäy, nhöõng tri thöùc noù i tr eân thöôøng gaây ra nhöõng xaùo troän thaàm k ín, thöôøng keù o theo söï ch eát , töôïng tröng cho caù i cheát cuûa söï b ieán chuyeån noäi taâm ñ où.

Quaû thaät, lôø i khai thò tr ong luaän vaõn g sanh Bardo Th ődol nhaèm khôi môû moä t tri kieán hoaëc nhaéc nhôû ch o ngöôø i cheát nhöõng g ì ñaõ h oïc nôi baäc ñaïo sö cuûa mình tröôùc ñaây. Bôûi vì lôø i khai thò

Hay coøn goïi laø Mandaea ns - do tieáng A-raä p “Manda” coù nghóa laø tri thöùc , moät nhaù n h toân giaùo pho å bieá n ôû vuøng phía nam Baghdad, Iraq, vaø m oät soá vuøng phuï caä n thuoäc Ira n.

Nhöõng ngöôøi theo toân giaùo naøy tin raè ng tri thöùc ñoù ng vai troø quan t roïng t rong vieäc giaûi thoaùt cho linh hoàn co n ngöô øi.

199

khoâng gì khaùc hôn laø chæ ñöôøng ch o ngö ôøi cheá t khi ñi vaø o coõ i mang thaân trung aám , cuõng nhö chæ ñ öôøng cho ngöôø i soán g tr ong vieäc chuaån b ò ñeå ñi veà theá giôùi beân k ia, g ioáng nhö moät soá n eàn vaên hoùa thaàn bí khaùc, chaún g haïn nhö vaên hoùa A i Caä p hay Eleusin. 1 Tröôùc h eát, khai thò ch o ngöôø i soán g veà theá giôù i beân k ia khoâng h eà laø c oõ i cheát th eo yù n ieäm thoâng thöôøng, maø laø moät söï chuyeån bieán höôùng noä i, laø moät theá g iôù i beân kia veà maët taâm lyù. Noù i th eo caùc h hieåu cuûa Thieân chuùa g iaùo laø thoaùt kh oû i moï i raøng buoäc cuûa th eá gian vaø t oä i loãi. Söï giaûi th oaùt naøy laø thoaùt ly khoûi traïn g thaù i toá i taêm vaø voâ minh xöa cuõ, ñeå tieán tôùi moät traïng thaùi g iaùc ngoä, xaû boû, töï taï i ñoái vôù i moät theá g iôù i ñaõ an baøy.

Nhö vaäy, theo nhö caûm nhaän cuûa tieán só Evans Wentz, luaän vaõng sanh Bardo Thőd ol laø moät phöông caùc h khai m ôû nhaèm muïc ñích t ìm laï i t ính chaát thieân g lieâng cuûa taâm thöùc ñaõ maát sau cuoäc ta ùi sanh.

Ngöôø i phöông Ñ oân g thöôøng baét ñaàu lôø i khai th ò vôù i ñoaïn quan troïng nhaát, töùc laø vôù i nguy eân lyù cuoái

Vaên hoùa thaàn bí Hy Laïp coå ñaïi.

200

cuøn g vaø ca o toä t nhaá t, maø ngöôøi chaâu A Âu hay coù khuynh höôùn g ñeå vaø o phaàn cuoá i, nhö vôù i Apu leius,1 trong ñoù Luc ius cuoá i cuøng ñö ôïc toân xöng laøm anh huøn g. Vì vaäy, luaän vaõng sanh Bard o Thőd ol baét ñaàu baèng söï theå nhaäp chaân nhö vaø chaám döù t baèng söï taùi sanh tr ong thai ngöôø i meï. ÔÛ phöông Taây chæ coøn laïi moät pheù p môû ñöôøng ñoäc nhaát , ñöôïc baùc só aùp duïng, ñoù laø nghaønh Phaân taâm hoïc. Ñaây thaä t ra laø moät phöông phaùp chöõa beän h döïa tr eân nguyeân lyù töø Socrates, 2 ñi tìm nhöõng caên nguyeân saâu kín cuûa yù thöùc , khôi daäy nhöõn g taâm tö c oøn môø nhaït, ch æ ñang trong giai ñ oaïn hình thaønh. A i cuõng bieát raèng ngaønh Phaân taâm hoïc xuaát phaùt töø Freud3 vaø quan taâm chuû yeáu ñ eán ñoäng cô tình duïc . Lónh vöïc naøy coù ÔÛ ñaây chæ ñeá n taùc phaåm tha àn t hoaïi Metam orphoses cuûa Lucius Apuleius - nhaø vaê n vaø trieát gia La Maõ, sanh ôû Madaurus, soá ng va o ø k hoaûng töø naêm 125 ñeán naêm 200, tro ng ñoù nhaâ n vaät chí nh cuõng mang teâ n Lucius.

Socrates (469-399 t röôùc Coâ ng nguyeâ n), trieát gia Hy Laïp, sanh ôû Athens, con trai cuûa moät ñieâu khaéc gia laø Sophro niscus.

OÂng laø ngöô øi coù nhieàu aû n h höôûng ñeá n Plato (trieát gia Hy Laï p, khoaûn g 428-347 tröô ùc Coâng nguyeâ n), vaø qua ñoù aûn h höôû ng ñeán trieát hoïc phöông Taây.

Sigmund Freu d ( 1856-1939), nhaø taâm lyù hoïc ngöôøi AÙo, cha ñeû cuûa thuyeát Phaân taâm hoïc .

201

veû nhö kh ôùp v ôù i g iai ñoaïn cuoá i cuøng cuûa Sipa-Bardo, trong ñoù thaàn thöùc khoân g nhaän h ieåu ñöôïc nhöõng lôøi khai thò qua caùc giai ñoaïn Tsch ikha i-Bardo vaø Tschőnyi-Bard o, baét ñaàu sa vaøo nhöõn g ö ôùc mô tình duïc vaø bò löûa duïc cuûa nam nöõ ñang giao h ôïp loâi keùo, trôû thaønh baøo thai vaø taùi sanh trong th eá g iôùi naøy.

Trong quaù tr ình ñoù, maëc caûm Odipus xuaát h ieän .

Neáu nghieäp löïc quyeát ñònh taùi sanh laøm nam giôù i, baøo thai yeâu meán ngöôø i meï töông lai cuûa mình vaø töø choá i ngöôø i cha, ngöôïc laïi ngöôø i c on ga iù tö ông lai seõ yeâu cha, gheù t meï.

Ngöôø i chaâu AÂu laïi xeùt quaù trình phaân taâm tr ong lónh vöïc ñaëc bieät cuûa Freud vôù i moät chieàu ngöôïc laï i.

Ngöôø i ta ñi ngöôïc laïi th ôø i gian, tìm h ieåu nhöõng aån khuaát tình duïc cuûa tuoå i th ô aáu. Thaäm ch í ngöôø i ta quan n ieäm raèng chính söï sanh nôû laø côn aùc moäng cuûa taá t caû. Coù ngöôø i muoán ñi xa h ôn, muoán laøm nhôù laïi giai ñoaïn tröôùc khi sanh. Nhöng tôù i ñ où, phöông phaùp duy lyù chaâu AÂu ñaõ cho raèng khoâng theå ñi xa hôn ñöôïc nöõa. Ñaùng tieác thay! Giaù nhö phöông phaùp phaân ta âm cuûa Freud ñi th eâm moät bö ôùc nöõa.

Neáu ñöôïc nhö th eá, thì phöông phaùp naøy ñaõ qua ñöôïc phaàn sau cuûa luaän vaõng sanh, qua ñö ôïc Sipa-Bardo vaø tôù i chöông sau cuûa Tschőn yi-Bard o. Tuy nh ieân , 202

vôù i tö töôûn g sinh hoïc voán coù cuûa ngöôø i chaâu AÂu, thöû nghieäm ñ où chaéc chaén laø khoâng thaønh coâng, vì caàn phaûi coù moät söï chuaån b ò hoaøn toaøn khaùc veà khoa hoïc töï nhieân.

Neáu ñi ngö ôïc laïi th ôø i gian moät caùch thöïc söï, ngöôøi ta phaûi chaáp nhaän giaû thieát c où moä t ñ ôø i soáng tröôùc khi sanh, moä t thaân trung aám , n eáu c où ai khaùm phaù ñöôïc moät vaø i daáu v eát cuûa ñ ôøi soán g ñ où. Chuùn g ta khoâng c où gì chaéc chaén h ôn ngoaø i moät söï döï ñ oaùn veà moät bieán coá naøo ñoù luùc tha i nhi h ình thaønh, vaø nöûa tin nöûa ngôø lieäu gia i ñoaïn sanh n ôû coù phaû i chaêng laø moät c ôn a ùc moän g, vaø giaû th ieá t raèng toaøn boä ñôøi soáng chaúng qua chæ laø moät côn beänh, vì cuoá i cuøng luoân lu oân chaám döùt baèn g söï cheát !

Vì th eá, neàn phaân taâm h oïc Fr eud chuû y eáu laø döøng laïi ôû nhöõn g b ieán coá tr ong Sida-Bardo, töùc laø nhöõn g mô öôùc tình duïc vaø nhöõng khao khaùt khoâng phuø hôïp, gaây ra sôï haõ i vaø nhöõng taâm traïng doàn eù p khaùc.

Tuy nh ieân lyù thuyeát Freud laø thöû nghieäm ñaàu tieân cuûa chaâu AÂu, coi nhö laø töø phía döôù i, töùc laø töø nhöõng khao khaùt thuù tính, nhaèm tìm hieåu lónh vöïc cuûa taâm thöùc maø Maät toân g goïi laø giai ñoaïn SipaBardo. Moät söï lo ngaï i coù c ô sôû ñaõ ngaên caûn Freud ñi vaøo lónh vöïc sieâu nhieân. Caên cöù treân neàn taâm lyù 203

cuûa Sipa-Bard o thì tr ong gia i ñoaïn naøy thaàn thöùc bò taùc ñoäng maõn h lieät cuûa côn gioù nghieäp löïc, ñöa ñaåy ñeán n ôi taùi sanh. Töùc laø giai ñoaïn Sipa-Bardo khoâng cho ph eùp thoái lui ñöôïc nöõa, khaùc vôùi giai ñoaïn Tsch őnyi-Bardo, bò thuù tính keù o xuoáng, bò khao khaùt taù i sanh kieàm haõm.

Noùi moät caùc h khaùc , n eáu duøng quan ñieåm sinh hoïc maø ñi vaø o khaûo saùt taâm thöùc, th ì ta seõ k eït trong c ô caáu aùi duïc vaø khoâng th eå ñi leân , vì lu oân luoân r ôi tr ôû laïi trong ñôøi soáng saéc theå. Vì vaäy, vôù i quan ñ ieåm cuûa Fr eud, khoân g th eå ña ùnh giaù taâm thöùc m oät caùc h toát ñeï p ñöôïc . Ñoù laø caùch noù i “kh oâng gì khaùc hôn, ngoaøi... ” Caùch ña ùnh giaù naøy veà taâm thöùc, coù ngöôøi dieãn taû r oõ reä t hôn, thaúng thaén vaø baát chaá p hôn, thoâ baïo hôn... Nhöng thaä t ra h oï cuõng khoâng c où suy nghó gì khaùc hôn. Vaø caùi goï i laø tinh thaàn th ì ngöôøi ta laïi mong ö ôùc moä t caùch ngh ieâm tuùc , traân tr oïng. Nhöng ngay caû söùc maïnh cuûa tinh thaàn naøy, ngöôøi ta cuõng phaûi nghi ngôø, nhö chính Ma x Scheler 1 ñaõ ñaønh phaûi laøm . Coù th eå khaúng ñònh raèng, tinh thaàn duy lyù

Max Scheler (1874-1928), trieát gia ngöôøi Ñöùc nghieâ n cöùu nhieàu veà caùc vaá n ñeà xaõ ho iä hoïc vaø toâ n giaùo.

204

cuûa phö ông Taây trong ngaønh Phaân taâm hoïc ñaõ ñaït ñöôïc tôù i giai ñoa ïn Sipa -Bardo, vaø ñi tôùi quan ñ ieåm raèn g taâm lyù laø moät vaán ñeà coù tính chuû quan vaø rieân g tö. Chæ theá th oâ i, r oà i döøng yeân taï i ñ où. Duø vaäy chuùng ta ñaõ ñaït ñöôïc nhieàu thaønh quaû vôù i möùc phaùt trieån naøy , vì ít ra ta cuõng ñi ñö ôïc moät böôùc daøi phía sau söï hieän höõu cuûa yù thöùc. Ñoàng th ôøi, nhöõng h ieåu bieát naøy gôï i cho ta moät yù töôûng veà vieäc neân ñoïc luaän vaõng sanh nhö theá naø o. Ñoù chính laø phaûi ñoïc töø phía sau t ôù i. Vì raèng, neáu khoa hoïc phöông Taây cho ph eùp ta h ieåu ñoâ i chuùt tính chaát taâm lyù cuûa giai ñoaïn Sipa-Bardo, th ì ñaây laø luùc chuùng ta c où theå hieåu ñöôïc g iai ñoaïn ngay trö ôùc ñoù, giai ñoaïn Tschőnyi-Bard o.

Giai ñ oaïn Tsch őnyi-Bardo laø giai ñoaïn cuûa nghieäp löïc ta ùc ñoäng. Nghieäp löïc laø do taâm thöùc cuûa ñôø i soán g tröôùc ñoù in daáu laï i. Quan ñieåm phöông Ñoâng veà nghieäp löïc (Karma) laø moä t khoa hoïc veà söï tieáp noá i veà maët taâm lyù, döïa tr eân quan ñ ieåm taùi sanh, töùc laø ch o raèng taâm thöùc tieáp tuïc tröôøng toàn qua thôø i g ian. Tr i thöùc laãn lyù luaän cuûa phöông Taây khoâng theo kòp quan ñieåm phöông Ñoâng naøy. ÔÛ ñaây, chuùng ta coù quaù nhieàu nhöõng chöõ “neáu ” vaø “nhöng”.

205

Nhaát laø chuùng ta hieåu bieát quaù ít oû i veà v ieäc lieäu taâm thöùc caù nhaân cuûa moã i ngöôøi c où c oøn toàn taï i sau khi cheát hay khoân g. Cuõn g nhö chuùng ta bieát r oõ raèng khoâng theå ch öùn g minh ñöôïc v ieäc coù Chuùa hay khoâng.

Vì theá chuùng ta c où theå ta ïm chaáp nhaän moät caùch thaän tr oïng quan ñieåm ngh ieä p löïc, v ôùi ñònh nghóa nhö laø moät söï keá tuïc veà taâm lyù hay d i truyeàn taâm lyù.

Coù nhöõng di truyeàn taâm lyù, cuõn g gioán g nhö di truyeàn veà ñaëc tính, veà beän h taät, veà taâm tính, veà taøi naên g... Ñoù laø nhöõng ñaëc tröng quan tr oïng cuûa ñ ôø i soáng, coù taùc duïn g veà maët ta âm lyù, cuõng töông töï nhö di truyeàn veà th eå chaát th ì c où taùc duïng veà maë t thaân theå.

Trong caùc loaï i keá tuïc taâm lyù, c où moät loaïi ñaëc bieät khoâng phuï thuoäc vaøo gia ñình hay noøi gioáng. Ñoù laø nhöõng saép xeáp roäng lôùn thuoäc loaï i tinh thaàn , trong ñoù c où moät soá nguyeân lyù (quan nieäm cuûa Plato), roài döïa tr eân nhöõng nguyeân lyù ñ où maø tinh thaàn baøy bieän ra nhöõn g noäi dung cuûa ch ính mình.

Ta c où theå g oïi nhöõng nguyeân lyù ñoù laø chuûn g loaï i, töông töï nhö nhöõn g chuûng loaï i lyù luaän luoân luoân 206

hieän höõu moï i nôi, laøm ñaàu moá i ch o moï i suy luaän .

Chæ coù ñieàu laø caùc nguyeân lyù ñoù khoân g phaû i chæ laø ñeå suy luaän thoâ i, maø chuùng c oøn laø ñoäng c ô cuûa h ình dung vaø töôûn g töôïng.

Vì c ô caáu cuûa söï töôûn g tö ôïng voán nh ieàu hình aûnh, caùc nguyeân lyù ñoù ñoùng vai tr oø tieân th ieân cuûa caùc hình aûnh ñaëc tröng maø toâi döïa th eo caùch noù i cuûa ngöôøi xöa ñeå goïi laï i laø daïn g theå uyeân ngu yeân. 1 Coù so saùnh caùc toân giaù o vaø caùc huyeàn thoaï i xöa cuõ, môùi thaáy ñaây thaät laø moät kho ñaày cuûa quí. Cuõng nhö trong ngaønh phaân taâm h oïc , söï toàn taïi song haønh cuûa nhöõng quan nieäm, nhöõng nguyeân lyù phaû i daãn ñeán giaû thieát cho raèng taâm thöùc con ngöôøi döôøng nhö raát gioáng nhau qua nh ieàu thôø i ñaï i vaø n ôi choán .

Roõ reät laø nhöõng daïng theå uyeân nguyeân baá t cöù luùc naøo vaø ôû ñaâu cuõng ñeàu coù theå saûn sanh ra laïi , maëc duø khoâng c où a i löu truyeàn. C ô caáu taâm lyù c ô baûn cuûa Archetype, taïm dòch laø “daïng theå uyeân nguyeân”. Taùc giaû cuûa luaän vaên naøy, C. G. Jung, laø ngöôøi ñöa khaùi nieäm Archety pe vaøo taâm lyù hoïc. OÂng cho raè ng coù nhöõ ng hì nh aû nh ñaëc trö ng naèm saün trong taâm lyù taäp theå cuûa caû loaøi ngöôøi, xuaát phaùt töø nhöõ ng t hôøi ñaïi xa xöa va ø thæ nh thoaû ng hieän laïi tro ng giaác mô hoaëc ñöôïc tìm thaáy trong caùc huyeà n thoaïi .

207

con ngöôø i gioán g nhau moä t caùch laï luøng, nhö laø nhaân traïn g beân ngoaø i.

Daïng theå u yeân nguyeân coù theå ñöôïc xem laø c ô sôû cuûa neàn taâm lyù tieàn duy lyù. Caùc y eáu toá ñ où ñöôïc keá thöøa, caùc daïn g theå ñoù giöõ nguyeân veïn hình thaùi, maëc duø môùi ñaàu chöa coù noä i dung gì r oõ r eät . Noäi dung ñoù töø töø ñöôïc ñònh h ình trong moã i ngöôøi, maø kinh nghieäm caù nhaân seõ ñöôïc chöùa ñöïng trong caùc daïn g theå u yeân nguyeân ñoù . Neáu nhö daïn g theå uyeân nguyeân noù i tr eân laø kh oân g gioán g nhau vaø khoâng saün coù trong moã i ngöôø i, thì laøm sao giaû i th ích ñöôïc luaän vaõng sanh Bardo Thőd ol luoân luoân giaû ñònh raèng ngöôøi cheá t kh oâng bieát mình ñaõ cheá t, vaø ñ ieàu ñoù cuõn g thöôøng ñöôïc quaû quyeá t tr ong caùc thöù vaên chöông, töø taàm thöôøn g nhaát ñeán cao xa nhaát ôû chaâu AÂu, chaâu Myõ?

Maëc duø Swedenborg 1 ña õ noù i ñeán ñieàu naøy, nhöng taùc phaåm cuûa oân g ta khoâng ñöôïc löu haønh roäng raõ i, Em anuel Swedenbo rg (29-1-1688 – 29-3-1772), k hoa hoïc gia, trieát gia vaø nhaø t haà n ho ïc Thuïy Ñieå n, sa nh ra ôû Em anuel Swedbe rg, Stockholm vaø cheát ôû London, Anh quoác . OÂng chu û tröông con ngöôøi coù theå ñaït ñeá n söï hoøa nhaä p vôùi Thöô n ï g ñe á

208

neân nhöõn g k eû tin nhaûm nh í va øo chuyeän ñoàn g boùng ít gaëp phaû i khoù khaên. Moä t moái lieân heä cuï theå giöõa Swedenborg vaø Bardo Thődol thì khoâng th eå coù, nhöng quan nieäm ch o raèn g ngöôøi cheát cöù tieáp tuïc soáng cuoäc soán g cuûa hoï, khoân g bieát raèng mình ñaõ cheát laø moät quan n ieäm ña õ c où töø xa xöa, haàu nhö ôû khaép nôi treân theá giôù i. Ñoù chính laø moä t daïng theå uyeân nguyeân nhö ñaõ n où i ôû tr eân, maø ai cuõng giaät mình nhôù laï i moät khi thaáy ma quyû h ieän hình. Ñ ieàu ñaùng löu yù laø, hieän töôïng ma quyû xaûy ra ôû khaép nôi treân th eá giôù i coù nhieàu ñieåm gioáng nhau. Taát nh ieân toâ i ñaõ bieát qua nh ieàu giaû th ieát giaûi thích hieän töôïng naøy, nhöng toâ i khoâng chaáp nhaän chuùng. Toâ i chæ chaáp nhaän giaû thieát laø c où m oät söï k eá tuïc taâm lyù cuûa taâm thöùc, treân c ô sôû ñoù caùc bieán c oá xaûy ra haàu nhö ñònh ñoaït saün .

Töông töï nhö caùc boä phaän cuûa c ô theå kh oân g phaû i baát ñònh vaø tieâu cöïc, maø laø nhöõng c ô quan naêng ñoän g, cung caá p cho c ô theå vai troø kh oâng th eå th ieáu cuûa mình, th ì caùc daïng theå uyeân nguyeân cuõn g laø moät loaï i boä phaän taâm lyù naêng ñoän g, ñieàu khieån taâm thöùc moä t caùch heát söùc tích cöïc . Vì vaäy toâ i goï i caùc baèng va øo vieäc phaùt trieå n tình thöông vaø trí tueä.

209

daïn g theå uyeân nguyeân naøy laø vua cuûa tieàm th öùc . 1 Toâ i goï i taàng lôùp saâu kín cuûa taâm thöùc, thöù taàng lôùp xuaát phaùt töø caùc daïn g th eå chung nhaát, laø tieàm thöùc taäp theå . 2 Theo toâi bieát, khoân g c où söï keá tuïc veà kyù öùc , nhöng roõ r eät c où söï k eá tuïc veà caùc daïn g theå. Caùc daïng theå naøy m ôùi ñaàu khoâng coù noäi dung, khoâng c où nhöõn g kinh nghieäm chuû quan. Chuùng chæ trôû thaønh yù thöùc , khi kinh ngh ieäm caù nhaân laøm chuùn g h ieän hình.

Nhö chuùng ta ñaõ thaáy, ta âm lyù Sipa chính laø söï theøm khaùt ñö ôïc soán g vaø ñö ôïc taù i sanh. 3 Vì vaäy, giai ñoaïn naøy khoâng chaáp nhaän moät caûnh giôù i s ieâu chuû quan,4 tröø ph i taâm thöùc ñoù choá i töø khoâng muoán thaùc sanh vaøo th eá giôù i coù yù thöùc .

Theo luaän vaõn g sanh, tr ong moãi giai ñoaïn Bardo, thaàn thöùc ñeàu coù th eå theå nhaä p phaùp thaân, v ôù i ñ ieàu kieän laø thaàn thöùc ngö ôøi cheát khoân g chaïy theo a ùi duïc Khaùi nieäm “daï ng theå uye ân nguyeâ n” naøy coù phaà n naøo ñoù töông ñoàng vô ùi “Taâm vöông” trong Duy thöùc hoïc.

Nghóa laø chuùng hieä n hö õu m oät caùch phoå bieán tro ng tieàm thöùc cuûa taát caû m oïi con ngöô iø .

Sipa: giai ñoaïn tìm kieám söï taùi sanh.

Choã naøy gô ïi söï lieân töôû ng ñeá n caûn h giôùi “phi töôû ng phi phi töôûng”.

210

cuûa mình, th eå hieän baèng nhöõng aùnh saùn g môø ñuïc .

Noùi tr ong ngoân ngöõ cuûa chuùng ta, ñieàu ñoù khoân g gì khaùc hôn laø haõy choáng laï i nhöõng thieân kieán duy lyù vaø haõy töø boû caù i ngaõ chaáp voán laø neàn taûng cuûa lyù luaän . Ñaây laø moä t söï ñaàu haøn g coù di haï i naën g neà tröôùc söùc maïnh khaùch quan cuûa taâm thöùc , ñaây laø moät caùch cheá t. Ñieàu ñoù mang yù nghóa chaám döùt söï ñieàu khieån ñôø i soáng baèng yù thöùc duy lyù, vôù i tinh thaàn traùc h nhieäm cao, vaø töï ñaë t m ình döôùi ñieàu maø luaän Bard o Thőd ol g oï i laø “aûo giaùc cuûa nghieä p löïc ”.

AÛo giaùc nghieäp löïc n où i leân moät tö töôûn g hay moät theá giôù i quan heá t söùc ph i duy lyù, hoa øn toaøn khoâng phuø hôï p vôù i lyù trí thoâng thöôøng, maø xuaát phaùt töø moät söï töôûng töôïng quaù möùc. Ñoù chaúng qua la ø moät giaác moäng, moä t söï mô töôûng. Moät con ngöôø i b ình thöôøng khoâng ai c où theå chaá p nhaän ñöôïc, tö töôûn g ñoù khoâng khaùc gì tö töôûng cuûa moät ngöôø i ñ ieân. Thoâng thöôøng, ta ch æ caàn nhaän xeùt m oät caâu “taâm hoàn keùm coûi ” veà tö töôûng ñoù laø ñuû .

Söï sôï haõi vaø toá i taêm cuûa gia i ñoaïn naøy naèm trong phaàn ñaàu cuûa Sipa-Bard o. Nhöng noä i dung cuûa Bardo naøy laïi chöùa ñöïn g nhöõn g daïng th eå uyeân nguyeân , nhöõn g hình aûn h ngh ieäp löïc, xuaá t hieän döôùi daïng ñaùng sôï. C oøn gia i ñoaïn Tschőn yi mang tính chaát taâm lyù nhieàu h ôn.

211

Chuùng ta ñaõ ñ oïc vaø nghe nhieàu veà söï nguy hieåm cuûa Yoga, nhaát laø v eà caù i ñaùn g sôï cuûa ph eùp luyeän hoûa haàu.1 Coù nhieàu ngö ôøi, vì khoù khaên gì ñoù, phaûi duøng moï i caùc h bieán theå, soáng trong moä t traïn g thaùi taâm lyù khaùc , ñaây laø moät nguy hieåm ña n ù g sôï, phaûi traùn h khoâng n eân tham döï vaø o. Duø vaäy cuõn g c où luùc caàn laøm : ñoù la ø moät söï can thieäp vaø o soá phaän , chaïm ñeán phaàn saâu thaúm nhaát cuûa con ngöôøi, môû loá i ñi vaøo nguoàn goác cuûa khoå ñau, maø taâm tö bình thöôøng khoâng ai daùm nghó tôùi. Ch ính ñaây laø giai ñoaïn ñòa nguïc tr ong Sipa-Bard o, Luaän vaõng sanh vieát: “Roà i thaàn cheát seõ coät coå ng öôi, xeù xaùc ngöôi, aên thòt ngöôi... Nhöng ngöôi khoân g theå cheát, duø thaân xaùc ngöôi bò xeù ra laøm traêm ngaøn maûn h...”

Söï tra taán naøy noù i veà tính cheá t nguy h ieåm raát r oõ reät: ñoù laø noù i veà söï tan raõ cuûa “thaân” tr ong giai ñoaïn trung aám , trong ñ où taâm thöùc boãng bieán thaønh moät thaân mong manh nheï boång, kh oâng th eå nhìn thaáy ñö ôïc. Trong taâm lyù thì söï “xeù xaùc ” naøy chính laø söï r ôø i raõ taâm lyù, taâm h oàn bò chia cheû. Chöùng b ònh taâm lyù th oâng thöôøng naøy cuõng hay bò goïi laø “suy

Kundali ni-Yoga

212

suïp tinh thaàn ”, thöôøng laø söï maá t baûn naên g k ieàm cheá voán xuaát phaù t töø yù thöùc , c oäng th eâm vôùi tr oø chôi ñieân r oà cuûa caùc oâng vua trong tieàm thöùc.

Giai ñoaïn chuyeån tieáp giöõa Sipa vaø Tschőn yi nhö theá laø moät khuùc quanh nguy h ieåm cuûa nhöõn g khuynh höôùn g vaø sôû caàu cuûa yù thöùc, moä t söï choái töø söï vöõn g chaéc cuûa moät caù i t oâi k ieân c oá, maø chaá p nhaän söï baát traéc cuûa nhöõn g h ình aûn h h oãn loaïn ñem laï i.

Freud moâ taû caù i toâ i chính laø “saø o huyeät cuûa caù i sôï”.

OÂng ñaõ noù i raát ñuùng vaø raá t saâu saéc, moät caùch tröïc giaùc . Söï sôï haõ i maát maùt ch ính mình rình raä p sau moãi caù i toâ i, vaø chính caù i sôï naøy bieåu h ieän thaønh ñoøi hoûi ñö ôïc c où nhieàu quyeàn naêng, ñöôïc söû duïn g quyeàn naên g ñ où. Khoâng c où söï h ình thaønh caù nhaân naøo thoaùt khoû i ñöôïc khuùc quanh nguy hieåm naøy, vì trong toaøn boä taâm thöùc con ngöôø i cuõng c où caùi ñaùng sôï, theá giôù i taàng dö ôù i hoaëc taàng treân cuûa caùc vò vua taâm thöùc , 1 maø töø theá giôù i ñoù caùi t oâ i ñaõ sanh ra, vuøng daäy tìm kieám chuùt töï do giaû taïo.

Taát nhieân söï g iaû i phoùn g naøy laø moät thaéng lôï i caàn thieát, nhöng khoâng phaû i laø moät thaéng lôï i tr ieät ñeå, Taâm vöông

213

vì caù i toâ i môùi chæ th ieá t laäp ñöôïc caù i chuû theå, maø chuû theå laï i caàn c où khaùch theå môù i ra nghóa chuû theå. Theá giôùi tröôùc heát hieän ra khi chuû theå töï phoùn g chieáu ra ngoaøi. Chuû theå töï tìm vaø töï thaáy khoù khaên cuûa mình, keû thuø cuûa mình, ngöôø i thaân thöông vaø nhöõng gì quí baùu, vaø hay nhaát laø bieát raèng, taát caû nhöõng gì toá t xaáu, coù tính chaát t inh thaàn khoân g phaûi laø khaùc h quan nöõa. Ta coù theå vöôït leân, huûy dieät hay hoan hyû v ôùi chuùng.

Nhöng tình traïn g tuyeä t vôø i naøy cuûa chuû th eå khoâng keùo daø i ñöôïc laâu. Ñaõ c où vaø c où nhieàu ngöôø i ñi tôù i caùc h nhìn ch o raèng theá giôùi töï noù vaø söï caûm nhaän veà theá giôù i voán ch æ laø m oät, laø hieän thaân cuûa nhöõng gì raát saâu kín tr ong taâm thöùc, cuûa moät thöïc theå sieâu v ieä t caù i toâ i. Theo Maät toâng Taây Taïng thì tri thöùc saâu k ín naøy chính laø Tschőnyi-Bardo, cho neân g iai ñ oaïn naøy cuûa thaàn thöùc cuõn g ñöôïc mang teân laø “gia i ñoaïn caûm nhaän ñöôïc chaân nhö”.

Chaân nhö laø ñoá i töôïn g ñöôïc caûm nhaän tr ong gia i ñoaïn Tschőnyi, nhö Luaän vaõng sanh ch æ roõ trong phaàn cuoá i cuûa Tschőnyi-Bardo, laø “chaân nhö cuûa tö töôûn g”. Caùc daïng tö töôûng bieán hieän thaønh h ieän thöïc , tö ôûng töôïn g bieán thaønh hình aûnh cuï theå vaø nhöõng naêng löïc töôûng chöøng nhö chæ naèm trong 214

giaác moäng b oãng troãi daäy . Trö ôùc heát hieän leân moät toån g theå goàm toaøn thaàn cheá t vaø sau ñoù laø 28 v ò nöõ thaàn quyeàn naêng, ñaùng sôï; sau ñ où laø 58 v ò thaàn uoáng maùu .1 Duø hình aûnh ma quyû heá t söùc loän xoän, ôû ñaây ta c où theå xaùc ñònh moä t soá qui luaät. Ñoù laø caùc vò thaàn vôùi quyeán thuoäc cuûa m ình hieän ra töø boán phöông tr ôøi vaø coù maøu saéc huyeàn bí khaùc nhau. Roõ neùt daàn laø caùc v ò thaàn h ôïp thaønh nhöõng linh phuø,2 goàm c où boán maøu saéc h ôïp laïi. Boán maøu saéc döïa treân boán tr í: – Maøu traéng: Ñaïi vieân caûnh tr í – Maøu vaøn g: B ình ñaúng taùnh tr í – Maøu ñoû: Dieäu quaùn saùt trí – Maøu xanh luïc : Thaønh s ôû ta ùc tr í Trong möùc ñ oä ca o hôn, thaàn thöùc bieá t raèng nhöõng hình aûnh cuï theå thaät ra laø do chính thaàn thöùc phoùng ra, vaø b oán tr í tr oùi tr eân chính laø khaû naên g taâm lyù cuûa chính thaàn thöùc. Noù i ñeán ñaây, chuùng ta ñaõ vaøo haún trong n eàn taâm lyù hoïc cuûa Maät

Thöù töï naøy ñöôïc keå ngöôïc laïi, nghóa laø ñoïc töø sau ñeá n tröôùc. thöôøng ñöôïc ñoïc laø Maïn -ñoà -la.

215

toân g, maø toâ i ñaõ baøn ñeán trong cuoán Das Goheimnis der Goldenen Blüte,1 d o Richard Wilhelm xuaá t baûn. Ñi ngöôïc cuoán saùc h, sau giai ñoaïn Tsch őnyi laø ñeán luùc h ình aûnh chö Phaät h ieän ra: Phaät Baát Khoâng Thaønh Töïu maøu xanh luïc, Phaät A-d i-ñaø maøu ñoû, Phaät Baû o Sanh maøu vaøn g, Phaät Baát Ñoän g maøu traén g, vaø cuoái cuøng laø phaù p thaân thanh tònh maøu xanh ôû trung taâm cuûa linh phuø, xuaát phaù t töø traùi tim cuûa ñöùc Phaät Ñaïi Nhaät.

Vôù i söï xuaát hieän caùc vò Phaät, nghieä p löïc vaø aû o giaùc cuûa n où chaám döùt, taâm thöùc giaû i thoaù t khoû i moïi raøn g buoäc cuûa saéc giôù i vaø tr ôû veà vôù i phaùp giôù i voâ sanh voâ töû. Nhö th eá, ñi ngöôïc cuoán sa ùch, ta ñaï t tôùi giai ñoaïn Tschikai, g iai ñ oaïn luùc caù i cheá t vöøa ñeán .

Toâ i cho raèn g nhö theá laø ñaõ giôù i th ieäu khaù ñuû v eà noäi dung taâm lyù cuûa cuoán Luaän vaõng sanh Bardo Thődol naøy . Cuoán luaän trình baøy moät ph öông thöùc khôi môû, ngöôïc laï i vôù i caùc h nhìn cuûa Th ieân chuùa giaùo chuaån bò cho moät cuoäc soáng vaä t chaát. Ñoái vôùi ngöôøi chaâu AÂu duy lyù , coù leõ neân khuyeân raèn g, neân

Taïm dòch laø “Bí aån cuûa nuï hoa vaøng”.

216

quay ngöôïc cu oán luaän Bardo Thőd ol naøy vaø laéng nghe söï moâ taû nhöõn g b ieán coá , ñoàn g th ôø i thay caùc vò thieän thaàn, aùc thaàn trong Tsch őnyi-Bardo baèng caùc bieåu h ieän cuûa Th ieân chuùa tuøy yù.

Trong moï i tröôøng hôïp, d ieãn tieán cuûa caùc b ieán c oá ñi song haønh v ôùi h ieän töôïng luaän cuûa tieàm thöùc chaâu AÂu, khi tieàm thöùc ñoù bò phaân tích. Trong quaù trình phaân tích theá naøo cuõng xa ûy ra nhöõng dieãn bieán cuûa tieàm thöùc . Ñieàu ñoù khaù töông töï vôù i quaù trình kha i thò hay ñ ieåm ñaïo trong caùc toân giaù o. Taát nhieân laø tr ong toân g iaùo khoâng coøn söï töï ñoäng phaùt khôûi maø thay vaø o ñoù baèn g nhöõng bieåu tö ôïng coù tính chaát truyeàn thoán g, v í duï nhö trong caùch tu taä p cuûa Ignatius hay trong th ieàn ñ ònh quaùn töôûng Yoga cuûa Maät toân g Phaät g iaùo.

Caùc h xoay ngöôïc taä p luaän do toâ i ñeà ngh ò chaúng qua ch æ laø ñeå deã hieåu hôn, taát nhieân khoâng naèm trong duïng yù cuûa taäp saùch. Ngay caû v ieäc phaân tích taâm lyù taäp luaän naøy, nhieàu laém cuõn g ch æ ñaï t ñöôïc muïc ñích phuï cuûa caùc ngaø i Laït -ma. Muïc ñích ch ính cuûa taä p luaän hieám coù naøy - xa laï ñoá i vôù i nhöõng trí thöùc chaâu AÂu cuûa theá kyû 20 - laø c oá söùc giaûng gia ûi cho ngöôø i ñang cheát. Ñoá i vôùi ngöôø i chaâu AÂu, nhaø 217

thôø Th ieân chuùa la ø n ôi ñoäc nhaát treân th eá giôù i coøn noùi ñieàu gì ñoù vôù i ngö ôøi ñang cheá t. Tr ong ñaï o Tin Laønh, chæ coøn m oät vaø i nôi quan taâm tôùi ngöôøi cheát, voán khoâng hay b ieát hoï ñaõ cheát. Ngoaø i ra, taïi phöông Taây chuùng ta khoâng c où gì c où th eå so saùn h ñöôïc vôùi luaän Bardo Thődol, tröø ra moä t vaø i taä p saùch bí maät, khoâng daønh cho quaûng ña ïi quaàn chuùn g hoaëc cho khoa h oïc . Theo truy eàn th oáng cuûa chuùn g ta, c où leõ cuõn g phaû i lieä t k eâ taäp luaän Bardo Th ődol naøy vaøo loaï i maät th ö. (Xem baøi daãn nhaäp cuûa Evans Wentz).

Taäp saùch naøy chuû yeáu quan taâm lo laéng ch o ngöôø i cheát, keù o daø i sau caû caùi cheát. Söï cuùng teá thoâng thöôøng cuõn g baé t nguoàn töø nieàm tin raèng taâm thöùc con ngöôø i coøn toàn taï i sau kh i cheát. Veà maë t tình caûm thì ngöôø i soán g ai cuõng coù m ong öôùc laøm ñö ôïc gì ñoù cho ngöôø i ch eát. Ñoù laø moät nhu caàu cô baûn, duø cho ngöôøi duy lyù nhaát cuõng seõ ngh ó tôù i khi ngöôø i thaân hay baïn beø cuûa mình maát ñi. Vì vaäy chuùng ta coù bieát bao nhieâu ph ong tuïc xoay quanh caùi ch eát, duø cho söï giaû i thích coù phaàn khaùc nhau.

Ngoaøi caùc leã caàu hoàn cuûa nhaø th ôø Thieân chuùa th ì caùc h lo la n é g cho ngöôø i cheát cuûa chuùn g ta döøng laï i ôû möùc ñoä thaáp keùm nhaát, khoâng phaûi vì chuùn g ta khoâng tin laø taâm thöùc c oøn tieá p tuïc soáng, maø laø vì ta 218

caét boû quaù nhieàu – moät caùc h duy lyù – yeâu caàu cuûa taâm thöùc. Chuùng ta laøm nhö mình khoâng h eà coù nhu caàu taâm thöùc, vaø vì cuõn g khoâng thaät taâm cho raèng coøn laï i gì ñoù sau caù i cheát. Vì theá, ta khoâng laøm gì caû! Coøn nhöõng taâm lyù ngaây th ô thì chuùng ta laï i tin laø thaä t vaø vun ñaé p. Chaúng haïn nhö ôû YÙ , nhöõng nhaø moà raá t ñeï p, ñeï p moät caùch ñaùn g sôï. V eà caùc buoå i caàu hoàn thì möùc ñoä c où cao hôn, daønh nh ieàu tình caûm tha th ieát cho ngö ôø i cheát chöù khoâng phaû i ñeå khoùc loùc cho thoûa loøng.

Tuy nhieân, phaû i n oùi raèng ñ ieàu quí gia ù nhaát ch o ngöôøi cheá t ch ính laø nhöõng lôø i kha i th ò trong Bardo Thődol. Nhöõn g lôø i ñ où phuø hôï p, chæ thaúng vaøo tình traïn g ñ oå i thay cuûa ngö ôø i ch eát . Moãi ñoäc giaû ngh ieâm tuùc seõ töï ñaët caâu hoû i, phaû i chaên g caùc vò Laït -ma khaû kính seõ noù i v eà chieàu thöù tö vaø nhôø theá v eùn ñöôïc böùc maøn bí maät cuûa ñôø i soán g chuùng ta?

Neáu söï thaät cuoá i cuøng bao giôø cuõng laø moät s öï nhaàm laãn , phaûi chaêng ta c où theå chaá p nhaän ñöôïc moät vaø i ñieàu c où thaät trong caûn h thaân trung aám? Duø sao ñi nöõa, cuõng laø moät ñieàu laï luøng khi cho raèng caûn h töôïng sau caùi cheát – caùc toân g iaùo coù ñuû moïi caùc h tö ôûng töôïng veà caûn h naøy – chuû y eáu laø moä t giaác mô ñaùng sôï, vôù i dieãn tieán ngaøy caøn g teä haï i hôn.

219

Naên g löïc ñaït ñaïo cao nhaát, khoân g phaû i tr ong giai ñoaïn cuoá i cuûa thaân trung aám , maø laø ngay töø ñaàu, ngay trong thôøi ñieåm cuûa caù i ch eát, vaø nhöõng gì xaûy ra sau ñoù laø moät söï tröôï t daàn vaø o aû o giaùc vaø voâ minh, ch o tôùi luùc taùi sanh vaø o theá giôùi vaät chaát .

Nhö th eá, möùc ñoä cao nhaát cuûa tinh thaàn ñaï t ñöôïc ngay vaøo cuoái ñ ôø i. Cuoäc ñôø i c on ngöôø i laø moät phöông tieän coù theå ñaït tôù i möùc toaøn giaùc , nhöng chính nhöõng nghieäp löïc laøm cho thaàn thöùc ngöôøi cheát khoâng nhaän ra ñöôïc aùnh saùn g cuûa ta ùnh khoâng, vaø vì theá laï i r ôi vaø o voøn g sanh töû luaân hoài, khoâng giaûi thoaù t khoûi aû o giaùc cuûa sanh thaønh h oaïi d ieät.

Giai ñoaïn thaân trung aám khoâng phaûi laø caûn h g iôùi cuûa aân suûn g hay tröøng phaït mieân vieãn , maø chæ laø giai ñoa ïn rôi xuoáng moät ñôø i soáng môù i, ñôø i soáng naøy mang con ngöôøi tôù i ga n à ñ ích giaû i thoaùt th eâm moät böôùc nöõa. Ñaây chính laø muïc ñích cao toä t, cuoá i cuøng cuûa ta tá caû c oá gaéng trong k ieá p ngöôøi. Ñaây laø moät quan ñieåm cao ñeïp, phaû i n oùi ñuùng hôn laø moä t quan ñieåm höôùn g thöôïn g maïn h meõ.

Tình tra ïng ngaøy caøn g xaáu ñi cuûa g iai ñoaïn mang thaân trung aám ñöôïc caùc saùc h huyeàn bí phöông Taây xaùc nhaän , tr ong ñoù coù caû nhöõng caâu chuyeän taàm thöôøng veà vieäc trao ñoå i thoân g tin vôù i ngöôøi cheát.

220

Caùch nhìn khoa h oïc cuûa chuùng ta taát nh ieân khoâng ngaïi nguøng cho raèng nhöõng chuyeän ma quyû ñoù chæ laø phaùt ngoân cuûa tieàm thöùc nhöõng oâng ñ oàng baø boùn g vaø giôù i caàu cô, vaø aùp duïng caùch giaû i thích ñoù veà caûn h tö ôïng beân kia th eá giôùi cuûa luaän vaõn g sanh naøy. Roõ raøng, Luaän vaõng sanh cuõn g ñaõ döïa treân nhöõng daïng theå uyeân nguyeân cuûa tieàm thöùc . Chuùn g ta, ôû phöông Taây, cuõng coù lyù khi n où i raèng ñaèng sau nhöõng hieän töôïn g ñoù khoâng phaûi laø nhöõng thöïc teá vaät chaát hay thöïc teá sieâu hình gì caû, maø ch æ laø nhöõng daïn g th eå cuûa taâm thöùc bieán h ieän ra. Lieäu ñoù laø caùi gì, chuû quan hay khaùch quan ñöôïc bieán h ieän thì chöa r oõ, nhöng quaû laø c où b ieán h ieän. Luaän vaõng sanh Bardo Thőd ol cuõng khoâng noù i nhieàu h ôn, vì chính naêm vò Phaät cuõng laø do taâm thöùc bieán h ieän , vaø ngöôøi cheát neân nhaän ra ñieàu ñoù, neáu luùc c oøn soáng ngöôøi ñoù chöa töøng nhaän ra raèng ch ính taâm thöùc mình vaø “ñaáng saùn g theá” chæ laø moät, khoân g khaùc.

Theá g iôùi cuûa thaàn thaùn h ma quyû khoâng c où gì khaùc hôn laø tieàm thöùc taäp theå chöùa ñöïng tr ong moã i ca ùi toâi . N oùi ngöôïc laï i caâu naøy seõ laø: Tieàm thöùc laø theá giôùi thaàn thaùnh ma quyû naèm b eân ngoaø i caù i toâ i.

Muoán noù i ngöôïc nhö th eá, khoân g caàn trình ñoä kheùo 221

leù o gì cuûa tri thöùc caû, nhöng caàn ñeán caû moät ñôøi ngöôøi, thaäm chí coù theå laø nhieàu ñôø i, ñeå ca øng luùc caøn g toaøn d ieän. Toâ i coá tình khoâng duøng töø t oaøn haûo, vì töø naøy seõ ñöa tôù i nhöõn g khaùm phaù khaùc .  Luaän vaõng sanh Bard o Thődol laø moä t cuoán saùc h bí maät vaø seõ tieáp tuïc bí maät, duø ta coù vieát gì veà noù.

Vì muoán hieåu ñöôïc n où, ta caàn c où moät khaû naêng taâm linh ñaëc b ieät. Khoâng phaû i ai cuõng coù , maø chæ nhöõn g ai coù moä t ñôø i soán g ñaëc bieät, m oät k inh nghieäm ñaëc bieät, m ôùi c où ñöôïc khaû naêng taâm linh ñ où. Cuõng laø moät ñ ieàu hay n eáu veà maë t noä i dung vaø muïc ñích coù ñöôïc nhieàu cuoán saùc h “voâ ích” nhö theá naøy, loaïi saùc h ch æ daønh cho nhöõng ngö ôøi kh oân g coøn quaù coi troïng nhöõng caù i g oïi laø “lôïi ích ”, “muïc ñ ích”, “yù nghóa” cuûa “neàn vaên hoùa” hieän nay cuûa chuùng ta.

 

222

THAY LÔØI KEÁT Moä t tr ong nhöõng nghi vaán taát yeáu seõ naûy sanh vôù i haàu heá t nhöõng ai ñoïc qua taäp luaän naøy c où leõ laø veà tính xaùc thöïc cuûa noù.

Nhö ñaõ noù i töø ñaàu, taäp luaän coù m oät nguoàn goác khaù bí aån vaø khoâng heà ñö ôïc ch ính thöùc x eáp vaøo ba taïng kinh ñieån cuûa Phaä t giaùo . Hôn theá nöõa, taäp luaän ñeà caäp ñ eán vaán ñ eà nhöõng traïng thaùi vaøo luùc cheát vaø sau khi cheát moät caùc h r oõ raøng va ø chaéc chaén , maø khoâng heà trích daãn baát cöù kinh vaên naø o.

Tuy nh ieân, ñaây khoâng phaû i laàn ñaàu tieân moä t söï vieäc nhö theá naøy xaûy ra, neáu chuùn g ta nhôù laï i söï ra ñôø i cuûa kinh ñieån Ñaïi thöøa maø veà maët lòch söû ñöôïc xaùc ñònh sôùm nhaát laø phaû i vaø o khoaûn g 100 naêm tröôùc C oâng nguyeân, ngh óa laø khoaûng hôn 400 naêm sau Phaät nhaäp d ieä t. Ñieàu naøy cuõng c où ngh óa laø, laàn keát taäp k inh ñieån ñaàu tieân taï i thaønh Vöông-xaù 1 ñaõ khoâng heà coù caùc kinh ñieån Ñaïi thöøa. Maëc duø vaäy, tín ñoà Phaät giaù o ngaøy nay khoâng a i hoaø i nghi veà

Rājagrha, cuõng ñöôïc phieâ n aâm laø La-duyeät .

223

tính xaùc thöïc cuûa nhöõn g kinh ñieån naøy, bôûi chuùn g ñaõ trôû thaønh coá t loõ i cho söï toàn taïi vaø phaù t tr ieån cuûa Phaät giaù o tr ong haøng ngaøn naêm qua.

Trôû laï i vaán ñeà baûn vaên naøy, tieán só Evans Wentz ñaõ daãn quan ñieåm cuûa caùc vò Laït -ma Taây Taïng ñeå giaûi th ích baèn g caùc h ñöa ra moät söï toàn taïi song haøn h cuûa hai phaàn giaù o lyù c oâng truyeàn vaø maät truyeàn . Ñieàu naøy c où leõ cuõng c où phaàn töông töï vôùi lyù do ñöôïc ñöa ra khi giaû i thích veà söï xuaát hieän cuûa kinh ñieån Ñaï i thöøa, cho duø ñöôïc c oân g boá sau khi Phaät nhaäp dieät h ôn 400 naêm nhöng vaãn ñöôïc tin laø do chính Phaät thuyeát da ïy.

Thaät ra, cuõng g ioán g nhö heä th oáng kinh ñieån Ñaï i thöøa, cuoán Luaän vaõn g sanh khoâng phaû i laø baûn vaên duy nhaát xuaá t hieän th eo caùch naøy. Trong khoaûng thôø i g ian töø naêm 1150 ñeán 1550, ngöôø i ta ghi nhaän ñaõ coù moät soá löôïng ñaùng keå nhöõn g baûn vaên veà g iaùo lyù b í truyeàn ñöôïc tìm thaáy tr ong caùc vuøn g nuù i saâu ôû Taây Taïng, vaø söï phaùt h ieän ra nhöõng baûn vaên naøy ñaõ daãn ñeán nhieàu caûi caùc h veà tín ngöôõng. 1

Daãn theo E dward Conze tro ng A short history of Budhism,

224

Veà maët lòch söû, vaán ñeà ngu oàn goác thaät söï cuûa kinh ñieån Ñaï i thöøa vaø caùc baûn vaên töông töï nhö cuoán Luaän vaõn g sanh naøy seõ vaãn c oøn laø bí aån , hoaëc ít ra laø ngöôø i ta c où th eå gaùn cho chuùng tính chaát “nguïy taï o” nhö moät soá ngö ôø i ñaõ laøm. Tuy nhieân, veà maët tín ngöôõng thì lyù d o gia ûi thích nhö ñöôïc ñöa ra treân ñaây laø h oaøn toaøn coù theå chaáp nhaän ñöôïc, vaø thaäm chí trong m oät chöøn g möïc naø o ñ où, söï giaû i thích coù v eû nhö khoâng caàn th ieá t. ÔÛ ñaây duøng cuïm töø khoâng caàn thieát, laø bôû i v ì nieàm tin ñöôïc ñaët vaøo taä p luaän naøy khoân g hoaøn toaøn nhôø vaø o söï giaûi thích aáy, hay ch í ít thì noù cuõng chæ coù moät taùc duïng tích cöïc ñ oá i vôùi söï tieáp caän ban ñaàu maø thoâ i. Ñieàu quan troïn g quyeá t ñònh hôn caû chính laø noäi dung giaù o lyù ñöôïc truyeàn daïy tr ong taäp luaän . Vì th eá chuùng ta seõ ñi saâu vaø o kh ía caïnh naøy vaø taïm gaùc laï i nhöõn g phaân tích lyù luaän khaùc cho caùc nhaø vaên baûn hoïc hoaëc söû hoïc.

Söï goùp maë t cuûa nhöõng hoïc giaû phöông Taây nhö W. Y. Evans Wentz vaø Car l Gustav Jung tr ong taäp

baûn dòc h Vieät ngöõ cuûa Nguyeãn Minh Tieá n.

225

saùc h naøy c où leõ cuõn g laø moät ñieàu thuù vò ñaùng ñeå chuùng ta quan taâm . Nhöõng vò naøy ñaõ ñeán vôù i Luaän vaõng sanh baèng moä t taàm nh ìn roän g môû vaø goùp phaàn giaûi baøy cho chuùng ta thaáy ñö ôïc nhieàu yù nghóa saâu kín cuûa taäp luaän . Ñaëc bieä t, tieán só Evans Wentz v ôùi c oâng tr ình nghieân cöùu v eà caùc tang leã ôû Taây Taïng vaø nhöõn g vuøng phuï caän soân g Nil ñaõ tìm ra ñöôïc moá i quan heä giöõa nhöõn g neàn vaên h oùa c oå xöa, maø theo oâng raát coù theå coù cuøn g moä t ngu oàn goác . Nhöõn g giaû i th ích cuûa oâng veà caùc h ình thöùc tang leã taï i Taây Taïng cho chuùng ta thaáy aûn h höôûn g ba o truøm cuûa taäp luaän naøy trong vaên h oùa Taây Taïng, cho duø tröôùc ñaây n où chöa töøng ñö ôïc coân g khai truyeàn daïy.

Carl Gustav Jung thì laïi phaân tích Luaän vaõng sanh naøy töø moät goùc ñ oä khaùc h ôn, v ôù i tö caùc h laø moät nhaø taâm lyù h oïc, hay phaû i noùi chính xaùc hôn laø phaân taâm hoïc, bôû i vì ban ñaàu oân g voán laø moät hoïc troø cuûa Sigmund Freud. V ôù i oâng, Luaän vaõng sanh ñöôïc nhìn nhaän nhö laø moät daïng s ieâu phaân taâm hoïc, bôû i vì n où moâ taû nhöõn g ñieàu maø khoâng moät con

226

ngöôøi bình thö ôøng naøo c où th eå töï traûi ngh ieäm qua ñeå phaân tích ñöôïc. 1 Maëc duø va äy, oâng thöøa nhaän tính ñuùng ñaén vaø nhöõng ích lôïi maø taäp luaän ñaõ mang laïi cho ch ính baûn thaân oâng. Chính Jung laø ngöôø i ñaõ khoâng chòu haø i loøng vôùi nhöõn g keá t quaû nghieân cöùu cuõn g nhö hoïc thuyeá t cuûa Sigmund Freud, ñaõ tuyeân boá taùc h r ôø i vaø khai saùng ra moä t chuy eân ngaøn h taâm lyù hoïc khaùc theo höôùng cuûa r ieân g mình. Nhöõn g gì maø Jung theo ñuoå i vaø ñaït ñöôïc c où giaù trò nhö theá naøo chuùng ta seõ khoâng baøn ñeán, nhöng ñieàu quan troïng muoán n où i ôû ñaây laø ch ính trong quaù tr ình nghieân cöùu hoïc taäp, oân g laø moä t tr ong nhöõn g ngöôøi ñaõ phaùt hieän ra ñöôïc vaø giôù i thieäu v ôùi phöông Taây nhöõng giaù trò tinh thaàn cuûa taäp Luaän vaõng sanh naøy. 

Ñoái vôùi nhö õng baäc c haâ n tu ñaõ giaùc ngoä thì ñieàu naøy coù the å thöïc hieä n ñöôïc. Ñöùc Ñaït -lai Laït -m a thöù 14 thöôø ng t huyeát giaûng veà chu û ñeà naøy vaø xaùc nhaän laø t rong k hi thieà n ñònh ngaøi coù theå chuû ñoä ng tra ûi ng hieäm traïng t haùi khi c heát ñeán 6 hoaëc 7 laàn, nhaèm muïc ñích trau gioài kinh ng hieäm töï thaân ñeå chinh phuïc ngöôõ ng cöûa sanh töû.

227

Trong moät chöøng möïc naøo ñoù, Luaän vaõng sanh cuõn g giuù p chuùng ta veùn leân taám maøn bí maät veà söï taùi sanh cuûa caùc vò Ñaït -lai Laït-ma (Dalai Latma) Taây Taïng. Nhöõn g söï thaä t ñöôïc gh i cheùp cuï theå veà söï taùi sanh cuûa hoï – maø khoâng phaûi laø truyeàn thuyeát – ñaõ laøm cho ngöôøi phöông Taây caûm thaáy voâ cuøn g khoù hieåu nhöng laï i khoâng sao phuû nhaän ñöôïc.

Tröôøng hôï p ñieån hình gaàn ñaây nhaát laø söï taù i sanh cuûa v ò Ñaït-lai Laït-ma thöù 13, trôû thaønh Ñaïtlai Laït -ma thöù 14, chính laø v ò ñöông nh ieäm h ieän nay. Ñöùc Ñaït-lai Laït-ma thöù 13 laø Tubten Gyats o (Thoå -ñan Gia-muïc-th oá ) vieân tòch vaø o naêm 1933, khi ngaøi ñö ôïc 57 tuoå i. Cuøng trong naêm naøy, vaøo ngaøy 6 thaùng 7, ñöùc Ñaït-lai Laït -ma thöù 14 laø Tenzin Gyatso (Ñaêng-chaâu Gia-muïc -th oá ) ra ñ ôø i.

Maëc duø ngaøi sanh ra tr ong moät gia ñình n oâng daân ngheø o ôû Taktser thuoäc tænh Amdo heûo laùnh, caùc h thuû ñoâ Lhasa raá t xa, nhöng caùc vò Laït -ma cao caáp ñaõ coù th eå tìm ra ñöôïc ngaø i baèng vaøo caùc ñ ieàm baùo vaø linh aûnh. Khi hoï tìm ñö ôïc ngaø i – luùc ñoù coøn laø moät caäu beù –, hoï ñaõ xaùc ñònh baèng caùch ñöa cho 228

ngaøi x em nhöõng ñoà duøng cuûa v ò Ñaït-lai Laït -ma thöù 13, ñöôïc troän laãn vôù i nhieàu ñoà vaät coù hình daùng töông töï khaùc . Thaät ñaùng kinh ngaïc khi caäu beù nhaän ra taát caû nhöõn g m oùn ñoà maø tröôùc ñaây vò Ñaïtlai La ït-ma thöù 13 ñaõ söû duïn g. Nhöng ñieàu quan troïng c où tính caùch khaún g ñònh chaéc chaén hôn nöõa laø sau khi ñö ôïc toân xöng laøm vò Ñaït -lai Laït -ma thöù 14, trí tueä vaø nhaân caùch sieâu v ieät cuûa ngaøi ñaõ chöùn g toû raèn g ngaø i chính laø h oùa thaân taù i sanh cuûa vò Ñaïtlai Laït -ma thöù 13.

Ngöôø i Taây Taïn g tin chaéc raèn g caùc vò Ñaït -lai Laït ma chæ laø hoùa thaân ta ùi sanh cuûa moä t ngö ôø i, d o haïnh nguyeän baû o veä g iaù o phaù p n eân ñaõ chuû ñoän g taù i sanh trôû laï i th eá g iôùi naøy. Vò Ñaït -la i Laït -ma ñaàu tieân laø Gendun Drub ñaõ ra ñôø i töø naêm 1 391 va ø vieân tòch ngaøy 15 thaùng 1 naêm 1475. Ngaø i laø giaù o chuû cuûa Hoaøng giaù o Taây Taïng töø naêm 1438 cho ñ eán khi vieân tòch. Ng oaøi söï ngh ieä p hoaèng phaù p vó ñaï i trong suoát cuoäc ñôøi mình, ngaø i c oøn phaùt nguyeän seõ taùi sanh tr ôû laïi th eá giôù i naøy ñeå baûo veä vaø truyeàn baù chaùnh phaùp . Lôø i phaùt nguyeän cuûa ngaøi ñöôïc tin chaéc laø ñaõ tr ôû thaønh hieän thöïc qua söï truyeàn noái 229

lieân tuïc cho ñeán ngaøy nay, vôùi teân tu oåi caùc vò Ñaïtlai Laït -ma ñöôïc ghi cheùp ña ày ñuû nhö sau: 1 1. Gendun Drub (Caên -ñoâ n Chaâ u-ba) 1391-1475 2. Gendun Gyatso (Caên -ñoâ n Gia-muïc-thoá) 1475-1542 3. Sonam Gyatso (Toaû-la n õ g Gia-m uï c -thoá) 1543-1588 4. Yonten Gyatso (Vinh-ñan Gia-muïc -thoá) 1589-1617 5. Losa ng Gyatso (La-boác-taï ng Gia-muïc -thoá) 1617-1682 6. Jamyang Gyatso (Thöông -öng Gia-muïc -thoá) 1683-1706 7. Kelsa ng Gyatso (Caùc h-tang Gia -m uïc-t hoá) 1708-1757 8. Jampel Gyatso (Khöông-baïc h Gia-muïc -thoá) 1758-1804 9. Lungtog Gyatso (Long-ña Gia-muïc -thoá) 1806-1815 10. Tsultrim Gyatso (Sôû-x öng Gia-muïc -thoá) 1816-1837 11. Kedrub Gyats o (Khaûi -cha u â Gia-muï c-thoá) 1638-1856 12. Tri nl e Gyatso (Xöng -laëc Gia-muïc -t hoá) 1856-1875 13. Tubt en Gyatso (Thoå -ñan Gia-muïc -thoá) 1876-1933 14. Tenzi n Gyatso (Ñaê ng-chaâ u Gia-m uïc-t hoá) 1933 –

Nhìn qua moä t chuoã i caùc vò Ñaït -lai Laït -ma taù i sanh noái tieáp nhau hôn 6 theá kyû, nhöõng ngöôø i th ieáu ñöùc tin haún khoâng khoûi phaû i khôû i leân söï hoaøi nghi vì khoân g sao hieåu ñöôïc . Tuy nhieân, cuoäc ñôøi thöïc cuûa moã i vò ñeàu chöùn g toû xöùng ñaùn g v ôù i tö caùch cuûa

Daãn theo Töø ñieå n Phaät hoïc cuûa Chaâ n Nguyeâ n - Nguyeãn Töôøng Baùch, NXB Thuaän Hoùa, 1999.

230

moät ña áng giaù o chuû taùi sanh, cho duø hoï raát thöôøng sanh ra trong nhöõn g gia ñình ngh eøo hoaëc trung löu maø thoâ i. Rieâng ñöùc Ñaït -lai Laït -ma thöù 14 hieän nay vaãn ñang tieáp tuïc c oâng vieäc hoaèng h oùa Phaät phaùp khaép n ôi treân th eá giôùi, vaø ngaø i ñaõ nhaän ñöôïc giaûi Nobel hoøa bình naêm 1989 nh ôø vaø o nhöõng noã löïc ñoùn g goù p thöïc tieãn cho moät neàn hoøa bình theá giôùi .

Tính chaát b í aån trong söï taùi sanh cuûa caùc vò Ñaït lai Laït -ma seõ trôû neân deã hieåu hôn khi chuùng ta bieát raèn g ta át caû caùc ngaø i ñeàu raá t am töôøng nhöõng ñ ieàu ñöôïc truyeàn daïy trong Luaän vaõng sanh naøy. Khi giöõ ñöôïc moä t taâm traïng vöõng vaøng saùng suoá t sau khi cheát, caùc ngaøi c où theå tuøy theo haïnh nguy eän cuûa mình maø chuû ñoäng taù i sanh tr ôû laïi th eá giôù i naøy ñeå tieáp tuïc coâng vieäc h oaèng döông chaùn h phaùp. Ch ính Ñaït-lai Laït -ma thöù 14 ñaõ coù laàn thöøa nhaän raèng ngay tr ong kh i c oøn ñang soán g, ngaø i vaãn thöôøng xuyeân nhaäp vaøo thieàn ñònh vaø chuû ñoäng traû i qua traïn g thaù i kh i cheát nh ieàu laàn trong ngaøy ñ eå töï chöùng nghieäm giaùo lyù naøy. 

231

Noäi dung taä p luaän naøy taï o ra aán töôïng maïnh meõ cho ngöôøi ñoïc bôû i caùch noù i xaùc quyeát vaø thaúng taét cuûa noù. Khoâng moä t chuùt hoa øi ngh i, phaân vaân naøo coù theå ñöôïc tìm thaáy aån khuaát sau nhöõng lôø i vaên. Vaán ñeà ñöôïc dieãn ñaït moät ca ùch chaéc chaén nhö th eå laø ta ñang moâ taû v eà nhöõng gì ñö ôïc nhìn thaáy trong loøng baøn tay mình. Maëc duø vaäy, söï phuø hôïp vaø dung hoøa cuûa nhöõng noä i dung ñöôïc trình baøy ôû ñaây vôù i nhöõn g phaàn giaùo lyù khaùc cuûa ñaï o Phaät coù th eå laøm cho ngöôøi ñoïc phaû i kinh ngaïc .

Vôù i nhöõng gì ñöôïc tr ình baøy tr ong luaän naøy, chuùng ta c où theå deã daøn g h ieåu ñöôïc vì sa o trö ôùc ñaây noù chæ ñöôïc maät truyeàn g iöõa caùc vò Laït -ma qua nhieàu th eá heä maø khoâng ñöôïc truyeàn daïy r oäng raõi cho moï i tín ñoà. Hôn theá nöõa, n où chæ ñöôïc caùc ngaøi duøng ñeå ñoïc cho ngöôø i cheát ngh e h ôn la ø giaûng daïy cho ngö ôø i soáng. Söï coâ ñoïng cuûa giaùo lyù n ôi ñaây raát deã ñöa ñeán ít nhaát laø hai ñieàu tai haïi n eáu noù ñöôïc truyeàn baù roäng raõ i.

Moä t laø söï nghi ngôø, thaäm chí khinh cheâ cuûa nhöõng keû thieáu ñöùc tin hoaëc chöa hieåu bieá t nhieàu veà Phaät phaùp.

232

Hai laø söï leäch laïc khi dieãn giaû i giaù o lyù naøy theo höôùng phuû nhaän ca ùc phaàn giaù o lyù cô baûn khaùc cuûa Phaät giaùo . Ñieàu thöù hai naøy raát deã xaûy ra ñoái vôùi nhöõng ngöôøi thieáu moät söï h ieåu bieá t toaøn dieän vaø coù heä thoán g veà Phaät giaùo khi tieáp caän vôù i luaän naøy. Ñeå traùn h ñieàu ta i haïi thöù nhaá t, caàn thaáy ñöôïc raèn g luaän naøy khoâng heà maâu thuaãn v ôù i baá t cöù k inh ñieån naø o tr ong Phaät giaù o. Söï h ieän höõu cuûa moä t thaân trung aám sau khi cheá t quaû thaät ñaõ ñöôïc Phaät ñeà caäp ñeán trong quy eån 8 cuûa kinh Thuû Laêng Nghieâm .1 Vaø cuõn g tr ong k inh naøy, chuùn g ta tìm thaáy söï giaûng giaûi veà taùc ñoän g cuûa aùc nghieäp khieán cho moã i chuùn g sanh phaûi thoï sanh vaøo caùc caûn h giôùi kh oå naõo khaùc nhau nhö ñòa nguïc, ngaï quyû... Ngöôøi naø o ñaõ töøng ñoïc kinh Thuû Laêng Ngh ieâm tröôùc ñaây, nay ñöôïc xem taäp Luaän vaõn g sanh naøy, n eáu ñoïc laï i kinh Thuû Laên g Nghieâm chaéc chaén seõ coù moät söï caûm nhaän môùi meû, saâu saéc hôn vaø taát nhieân laø cuõng tích cöïc hôn. Hôn th eá nöõa, söï bieán h ieän cuûa taâm thöùc taïo

Ñaïi Pha ät Ñaûn h Nhö Lai Ma ät Nhaâ n Tu C höùng Lieãu Ng hóa Chö Boà Taùt Vaïn Haï nh Thuû Laê ng Nghieâm Ki nh, Ñaïi chaùn h taï ng, quyeån 19, soá hieäu 945.

233

thaønh nhöõng caûn h töôïn g huyeãn h oùa khaùc nhau cuõng ñöôïc ñ eà caäp raát r oõ tr ong kinh naøy.

Moä t tr ong nhöõng aán töôïng maïnh meõ nhaát cuûa taäp luaän naøy coù leõ laø nhöõn g moâ taû nhaán maïnh veà taàm quan troïn g cuûa giaây phuùt haá p hoá i, khi ñôøi soáng saép söûa chaám döù t. Tuy nhieân , vaán ñeà naøy khoâng phaûi hoaøn toaøn môùi meû khi ñöôïc neâu ra ôû ñaây , maø chính laø khaù i nieäm v eà caän töû ngh ieäp 1 voán khoân g xa laï maáy vôùi nhöõng ngöôø i ñaõ töøn g nghieân cöùu giaù o lyù ñaïo Phaät. Tr ong baø i vaên caûnh saùc h cuûa toå Quy S ôn, chuùng ta cuõn g ñ oïc thaáy caâu naøy: “Truùt h ôi thoaùt khoû i cu oäc ñ ôø i, nhö con ch im ba y xu yeân qua daû i luïa, 2 nghieäp löïc daét daãn thaàn thöùc tr oâ i laên. Nhö ngöôøi nhieàu nôï laém chuû theo ñ oøi , ai maïn h ñöôïc tröôùc; taïo

Caän töû nghieä p, ng hieäp löïc taùc ñoä ng vaøo con ngöôøi luùc saép cheát .

Maïng soáng ñöôïc ví nhö da ûi luïa bòt treâ n m ieäng bì nh, t haà n thöùc nhö co n chim bò nhoát trong bình, luùc naøo cuõng chöï c bay ra.

Khi daûi luïa khoâ ng coøn c haéc c haén, c him seõ xuyeân thuû ng maø bay ra ngay.

234

nghieäp ñaõ nhieàu , phaû i tuø y theo choã naëng neà nhaát maø thoï thaân gaùn h ch òu.” 1 Nhö vaäy, maëc duø nhaân quaû ñö ôïc xaùc ñònh nhö boùn g v ôù i hình, khoân g heà sai chaïy , nhöng söï taùc ñoäng cuûa ngh ieäp löïc ngay tröôùc khi cheát quaû thaät ñoùn g moät vai troø quan troïng maø nhieàu vò chaân sö ñaõ töøn g xaùc nhaän. Ñöùc Ñaït-lai Laït -ma thöù 14 n où i veà vaán ñeà naøy nhö sau: “Con ngöôø i cheát vôù i moät trong ba taâm traïng: thieän, aùc vaø trung tính. Tr ong tr öôøn g hôïp ñaàu thì ngöôø i ch eát chuù taâm ñeán moät ñoá i töôïng thieän t ính nhö Tam baû o hoaëc moät vò chaân s ö, vaø vì theá t öï taïo cho mình moät taâm traïng ñaà y n ieàm t in saâu thaúm , hoaëc phaùt loøng töø, b i, hæ, xaû voâ löôïn g, h oaëc tö duy veà tính kh oâng. Ngöôøi ta ch æ coù theå th öïc h ieän nhöõng ñieàu naø y khi ñaõ t öøn g trau d oài tu taäp tr ong ñ ôø i soáng.

Neáu tröôùc kh i cheát maø ngöôø i ta coù theå phaùt khôûi

Nguyeân vaê n chöõ Haù n: Laâm haø nh huy hoa éc, phaï boá chöông hoaøng. Hoäc xuyeâ n töôùc phi, thöùc taâm tuøy nghieä p. Nhö nhaâ n phuï traùi , cöôø ng giaû tieân k hieâ n, taâm töï ña ñoa n, troï ng xöù t hieâ n truïy . Quy Sôn caûn h saùc h vaên – baû n dòch Vieät ngöõ cu ûa Nguyeãn Minh Tieá n, NXB Toân giaùo - 2004

235

nhöõng taâm thieän thì moät s öï taù i sanh haïnh phuùc hôn ñöôïc xem nhö laø chaéc chaén .

“Nhöng cuõng c où khi thaân quyeán laøm xao ñ oäng taâm traïng cuûa ngöôøi saé p cheát vaø laøm ch o ngöôø i aáy voâ t ình khôû i leân taâm saân haän . Hoaëc c où khi thaân quyeán tuï hoï p vaâ y quanh, kh oùc loùc than thôû laøm cho ngöôø i cheát kh ôû i taâm quyeán luyeán, tham aù i. N eáu ngöôø i cheát vôù i moät trong ha i taâm traïn g treân, vaø hôn nöõa, neáu ngöôø i aá y raát thöôøn g phaùt tr ieån nhöõng taâm traïn g naøy trong ñ ôø i soáng tröôùc ñaâ y, thì ñ où laø moät moái nguy lôùn .

“Cuõng coù ngöôø i cheát vôù i moät taâm traïn g trung tính: khoâng thieän khoâng aùc... Tr ong moï i tr öôøn g h ôïp, taâm traïng tröôùc khi cheát ñeàu raát quan tr oïng. Ngay caû khi moät ngöôøi ñaõ c où chuùt ít t ieán tr ieån treân con ñöôøng tu taä p, cuõng c où theå khoâng töï chuû ñeå taâm taùn loaïn tröôùc khi cheát, tröïc tieáp ta ïo ñieàu kieän cho taâm saân haän vaø aù i luyeán khôû i leân. Ngu yeân nhaân laø nhöõng nghieäp, 1 nhöõng chuûn g töû 2 voán ñaõ ñöôïc huaân

Nghieäp, tieáng Phaïn laø ka rma.

Chuûng töû, tieáng Phaïn laø bīja.

236

taäp1 töø laâu ñôøi, ch æ chôø ñ ôï i nh öõng ñ ieàu k ieän thuaän lôï i ñeå sanh khôû i. Chính nhöõng chuûng t öû naøy taïo ñieàu kieän ñeå ngöôø i cheát taù i sanh tr ong ba aùc ñaïo: ñòa nguïc , ngaï quæ vaø suùc sanh... Töông töï, moät ngöôø i duø laø thöôøng nhaät laøm nh ieàu vieäc aùc , nhöng khi cheát vôù i moät taâm th ieän cuõn g c où theå taùi sanh trong m oät caûnh giôùi toát ñ eïp hôn...

“Trong moät cuoäc soán g s inh hoaït bình thöôøng th ì caùc taâm traïng nhö tham aù i, saân haän , ganh gheùt... ñöôïc sanh kh ôû i nga y c aû v ôù i nhöõn g duyeân raát nhoû nhaët. Ñoù laø nhöõn g traïng thaùi taâm lyù ñaõ khaéc saâu ñeán taän c oát tuyû cuûa con ngöôø i. Ngöôïc laïi, moät traïng thaùi taâm lyù maø ngöôø i ta kh oâng thöôøn g traû i qua, neáu muoán ñöôïc sanh khôû i thì phaûi caàn coù moät söï kích thích maïn h meõ, chaúng haïn nhö s öï tö duy, taäp trung cao ñoä. Vì theá maø kh i saé p cheát, nhöõng tö töôûng ñaõ aên saâu vaø o c oát tuyû cuûa moã i con ngöôø i s eõ thöôøn g laø traïn g thaùi taâm lyù ch ính, laø yeáu toá quyeát ñ ònh söï ta ùi sanh...”2

Huaân taäp, c hæ söï thu gom vaø tích chöùa laâu ngaøy k hoâ ng ñeå maát ñi.

Tríc h lôøi daãn nhaä p cuûa Ñaït-lai Laït-ma trong “Death,

237

Nhö vaäy, r oõ raøng nhöõng n oä i dung ñöôïc tr ình baøy ôû ñaây khoâng phaû i laø söï cheá taùc cuûa baá t cöù moät vò haäu sanh naøo, maø v oán d ó ñaõ tieàm taøng trong giaù o lyù do Phaä t g iaûng daïy. Chính ñieàu naøy ñaõ ñaûm baû o tính töông hôïp cuûa noä i dung taäp luaän v ôù i caùc kinh ñieån ñöôïc c oâng truyeàn. Ñieàu kyø laï hôn nöõa tr ong baûn vaên naøy laø söï keá t hôïp haø i h oøa y eáu nghóa cuûa caùc phaàn giaù o lyù maø xöa nay vaãn thaáy ñö ôïc trình baøy r ieâng r eõ tr ong caùc kinh ñieån khaùc nhau, thuoäc caùc toâng phaùi khaùc nhau cuûa Phaät giaù o. Caùc h ñaët vaán ñeà moät caùch chaéc chaén maø khoâng caàn giaûi thích lyù luaän, coù th eå seõ laøm cho moät soá ngöôø i naøo ñoù caûm thaáy kh où chaá p nhaän , nhöng ngöôïc laï i noù ch o pheù p nhöõng ai c où ñaày ñuû ñöùc tin seõ th eå nhaän ngay ñöôïc caùc phaàn tinh yeáu cuûa nhöõng giaù o lyù khaùc nhau, nhaèm nhaém tôù i muïc ñích duy nhaát sau r oát laø söï giaû i th oaùt.

Intermediate State and Rebi rth in Tibeta n Bu ddhism” (Söï cheát , traïng thaùi chuyeå n tieáp vaø söï taùi sanh trong Phaät giaùo Taây Taï ng) – Lati Rinpoche / Jeffrey Hopkins (Daãn theo Tö ø ñieån Phaät hoïc cuûa C haân Nguye ân - Nguyeã n Töôø ng B aùch, NX B Thuaä n Hoùa - 1999)

238

Trong baûn vaên naøy, giaù o lyù Duy thöùc ñö ôïc vaän duïng ôû möùc ñoä roát ra ùo nhaát, khi toaøn boä nhöõn g caûn h giôù i maø ngöôøi cheát traû i qua ñöôïc xaùc quyeá t laø hoaøn toaøn khoâng thöïc c où, chæ do söï bieán hieän cuûa taâm thöùc v ôù i nhöõng chuûn g töû tích chöùa töø nh ieàu ñôø i.

Nhöng ñoàng thôø i, lôø i khuyeân chuû y eáu xuy eân suoát trong toaøn baûn vaên laø “haõy nieäm Phaät”. ÔÛ ñaây, g iaùo lyù T ònh ñ oä ñöôïc trình baøy ôû daïng coâ ñoïn g, suùc tích nhaát, vôù i söï ñaûm baûo laø baá t cöù ai, ch o duø laø ngöôøi ñaõ taï o nhieàu ngh ieä p baá t th ieän , chæ caàn thaønh taâm nieäm Phaät ñ eàu seõ ñöôïc vaõng sanh v eà tònh ñoä. Moät khaùc bieät nhoû ôû ñaây laø, caùc c oõi tònh ñoä ñöôïc m oâ taû xuaát h ieän ôû taát caû caùc phöông, vôùi nhieàu v ò Phaät khaùc nhau, thay vì chæ coù Phaä t A -di-ñaø nhö trong giaùo lyù cuûa Tònh ñoä toân g. Vaø ñieàu khaùc bieät – nhöng khoâng heà maâu thuaãn – naøy ñaõ chuyeån höôùng taäp luaän ñi theo moät caùch nhaát quaùn v ôù i toâng chæ cuûa Th ieàn toâng, khi maø chö Phaä t, Boà Taù t ñöôïc h ình dung nhö laø nhöõng ñ oái töôïn g thieàn quaùn cuûa haønh giaû.

Khi phaân tích n oäi dung Luaän vaõng sanh naøy theo höôùng nhö treân, söï nghi ngôø veà nhöõng gì ñöôïc thuyeát daïy ôû ñaây seõ b ò phaù tan. Cho duø taäp luaän 239

naøy coù h oaëc khoân g c où moä t nguoàn goác r oõ raøng, nhöõng gì chuùn g ta h oïc ñöôïc ôû ñaây thaä t söï laø khoâng heà naèm ngoaøi giaùo phaù p maø Phaät ñaõ truyeàn daïy.

Chuùng ta trôû laï i ñieàu thöù ha i ñaõ noù i ñeán ôû tr eân , töùc laø söï leäc h laïc coù theå coù khi dieãn giaûi taä p luaän naøy th eo höôùng phuû nhaän caùc phaàn g iaùo lyù cô baûn khaùc cuûa Phaät giaù o. Th eo chuû quan cuûa ngöôøi v ieát, coù leõ ñaây laø moä t trong nhöõn g lyù do chính khieán cho taäp luaän naøy phaûi ñö ôïc giöõ kín tr ong moät th ôøi gian daøi, khoâng ñö ôïc truyeàn daïy cho taát caû moïi tín ñoà.

Moä t tr ong nhöõng sa i laàm d eã r ôi vaø o nhaát laø söï phuû nhaän gia ùo lyù veà nhaân quaû, ngh ieä p baù o. Theo nhö taäp luaän naøy, nghieäp löïc döôøng nhö khoâng taùc ñoän g ñ eán taâm thöùc ngöôøi ch eát ngay sau khi ch eát, vaø trong suoát giai ñoa ïn mang thaân trung aám thì nghieäp löïc chæ h oaøn toaøn chi ph oái thaàn thöùc vaøo thôø i ñieåm quy eát ñònh taùi sanh. Tröôùc ñ où, n eáu chòu nghe vaø hieåu nhöõng lôøi khai thò cuûa luaän naøy, thaàn thöùc hoaøn toaøn coù khaû naêng ñö ôïc giaùc ngoä, giaûi thoaùt, hoaëc vaõng sanh v eà coõ i tònh ñoä cuûa chö Phaät. Ñieàu naøy ñoàn g nghóa vôù i v ieäc ruõ boû hoaøn toaøn moïi aùc nghieäp ñaõ laøm trong ñôø i soán g tröôùc ñaây. Vaø nhö 240

vaäy c où th eå daãn ñeán söï hieåu sai veà gia ùo lyù nhaân quaû, nghieäp baùo.

Nhöõng ñ ieàu vöøa noù i treân laø moät söï d ieãn giaû i c où veû nhö ch ính xaùc theo nhöõn g gì ñoïc thaáy tr ong taäp luaän . Tuy nhieân, toâ i ñaõ c oá tình duøn g hai chöõ “d öôøng nhö”, bôû i vì th eo toâi th ì ñaây ch ính laø maáu choá t cuûa vaán ñ eà. Kh i xem x eùt kyõ laï i baûn vaên, chuùng ta seõ thaáy r oõ söï dieãn giaûi nhö treân laø kh oân g ñuùng.

Maëc duø baûn vaên moâ taû söï loù e saùng cuûa aùn h saùng giaùc ngoä vaøo thôø i ñieåm thaàn thöùc r ôø i khoû i xaùc thaân , vaø xaùc quyeá t raèng söï th eå nhaäp vaøo aùnh saùng ñoù seõ daãn ñ eán söï giaùc ngoä , giaûi th oaùt ch o thaàn thöùc , nhöng ñoàng thôø i chuùng ta cuõng ñö ôïc bieá t laø khoâng phaûi taát caû caùc thaàn thöùc ñeàu c où theå d eã daøng theå nhaäp vaøo trong ñ où. Chuùng ta haõy nh ôù laïi lôø i khai thò ñaàu tieân tr ong giai ñoaïn naøy: “... giôø ñaây phaùp thaân ñang ch ieáu saùng r öïc r ôõ tröôùc maét ngöôi, haõy nhaän b ieát r oõ. Giôø ñaây th öùc cuûa ngöôi ñang tr ôû veà baûn taùn h chaân nhö, r oãng khoâng vaéng laëng, voâ ngaõ, voâ töôùng, kh oân g maøu saéc , khoâng aâm thanh. Nhöng taâm thöùc naø y khoâng phaû i laø söï roãng khoâng cuûa caù i khoâng, noù töï ta ïi, dieäu duïng, 241

bieán hoùa khoân g cuøng. Hai maët naøy cuûa chaân nhö chính laø töø b i vaø trí hueä, theå cuûa n où laø khoâng. Noù chính laø phaù p thaân baát hoaï i. Saéc vaø khoâng khoâng rôøi nhau, trong daïng haøo quang r öïc rôõ, voâ sanh voâ töû. Ñoù cuõn g laø Phaät tính. Haõy nhaän r oõ ñ ieàu naøy , ñoù laø ñieàu quan troïng duy nhaát. Neáu ngöôi nhaän roõ taâm thöùc t òch tònh cuûa ngöôi baâ y giôø ch ính laø taâm Phaät, th ì ngöôi ñaõ theâå nhaäp coõi Phaät, c oõ i tònh ñoä ...”

Lôø i khai th ò ôû ñaây ñaä p vôõ moï i khaùi nieäm chaáp thuû cuûa thaàn thöùc veà ñôø i soáng, veà söï tham luyeán , si meâ, saân haän... Bôû i vì, sau khi chæ r oõ tính chaá t saùng suoát, roãng rang voâ ngaïi vaø thöôøng toàn baá t bieán cuûa phaùp thaân thöôøn g truù , cuûa chaân taâm , Phaät tính, lôøi khai thò nhaán maïnh: “Haõ y nhaän roõ ñ ieàu naø y, ñ où laø ñieàu quan troïng duy nhaát.”

Tuy nhieân, moät ca u â hoû i coù theå ñöôïc ñaët ra tieá p theo sau ñoù: “Vì sao coù nhöõng thaàn thöùc khoâng theå hieåu vaø tin nhaän ñöôïc nhöõn g lôø i khai thò naø y?”

Maáu ch oát cuûa vaán ñeà laø ôû ñieåm naøy. Ñeå coù theå tin nhaän ñöôïc lôø i khai th ò roát raù o ôû ñaây, ngö ôøi cheát caàn phaûi c où moä t quaù tr ình tu taä p hoaëc tích luõy th ieän nghieäp töø tröôùc ñoù. Vaø nhö th eá thì r oõ raøn g laø duø 242

tröïc tieá p hay giaùn tieáp, thaàn thöùc cuõng khoâng theå vöôït ra khoû i söï chi phoá i cuûa nghieäp löïc maø m ình ñaõ taïo ra. Hay n oùi khaùc ñi, khoâng heà c où chuyeän sai leäch v eà nhaân quaû xaûy ra ôû ñaây.

Maët khaùc, vieäc hoäi ñuû nhaân duyeân ñeå ñöôïc nghe bieát ñ eán Luaän vaõng sanh naøy, xeù t cho cuøng voán töï noù ñaõ laø moät quaû laønh khoâng theå töï nhieân maø coù ñöôïc .

Trong haàu nhö taá t caû nhöõng laàn khai th ò vaø o caùc giai ñoaïn noá i tieáp sau ñoù, cho ñeán luùc thaàn thöùc ñöùng tröôùc th ôø i ñieåm chuaån b ò nhaäp maãu thai, baûn vaên cuõng luoân môû ra moät khaû naêng döï phoøng laø thaàn thöùc coù theå khoâng nhaän hieåu ñöôïc lôø i khai thò do n ôi söï che laáp, thuùc ñaåy cuûa nhöõn g aùc nghieä p ñaõ laøm , vaø v ì theá maø khuyeán caù o vò chuû leã caàn phaûi kieân trì tuïng ñoïc Luaän vaõng sanh naøy cho ñ eán giai ñoaïn cu oá i cuøn g c où th eå c où cuûa thaân trung aám , ñöôïc xaùc ñònh laø vaøo khoaûng 49 ngaøy sau khi cheát. Nghi thöùc caàu sieâu cho ngö ôø i cheá t maø haàu heát caùc chuøa ôû Vieä t Nam hieän nay ñang aùp duïng cuõng döïa theo khoaûng th ôø i gian naøy, v ôù i 7 laàn tuaàn thaát, moã i laàn caùc h nhau 7 ngaøy, toång coäng laø 49 ngaøy thì ñeán leã chung thaát.

243

Nhö vaäy, roõ raøng laø nhöõng gì ñöôïc truyeàn daïy trong baûn vaên naøy khoân g h eà phuû nhaän vaán ñ eà nhaân quaû hay taùc duïng cuûa nghieäp löïc. Moät cuoäc soán g toát ñeïp vôùi noã löïc tu taä p th eo ñuùng chaùn h phaùp vaø laøm nhieàu ñieàu thieän seõ giuù p ch o chuùng ta coù ñöôïc moät taâm thöùc saùng suoát vaø bình thaûn vaøo nhöõn g giaây phuùt cuoá i cuøn g cuûa ñôø i soáng naøy. Vaø vôù i nhöõn g ngöôøi nhö vaäy, lôøi khai thò cuûa Luaän vaõng sanh naøy seõ laø moä t söï nhaéc nh ôû ñònh höôùng chaéc chaén giuùp thaàn thöùc ngöôø i cheát ngay töùc khaéc vöôï t thoaù t ra khoûi voøng luaân h oài sanh töû.

Khi gaït b oû ñö ôïc nhöõng caùch h ieåu sai leäch v eà Luaän vaõn g sanh naøy, chuùn g ta seõ thaáy taäp luaän khoâng chæ c où giaù trò tr ong vieäc khai thò cho ngöôøi cheát, maø h ôn theá nöõa, n où coøn laø nhöõn g lôø i ch æ daïy mang ñ eán nhieàu lôï i laïc ngay caû ch o nhöõng ngöôøi ñang soáng. Ñ ieàu naøy c où ñöôïc laø vì noù c où theå thuùc ñaåy chuùng ta caûm nhaän saâu saéc hôn nhöõn g phaàn giaùo lyù caên baûn khaùc trong Phaät giaù o.

Nhìn töø goùc ñoä nhöõn g g ì ñö ôïc moâ taû trong luaän naøy, chuùng ta seõ nhaän ra ñöôïc tính bình ñaúng cuûa

244

heát thaûy caùc höõu tình, vaø do ñoù c où ñöôïc moät caùc h hieåu ñuùng ñaén veà tinh thaàn “baát haïi ” 1 tr ong giaùo lyù ñaïo Phaä t. Khoâng coù ñöôïc nhaän thöùc ñuùng ñaén veà vaán ñeà naøy, ngöôø i Phaät töû khoâng theå hieåu heá t ñöôïc taàm quan tr oïn g cuûa vieäc thoï tr ì Nguõ giôù i, maø trong ñoù giôù i khoâng saùt sanh ñöôïc xeá p leân tröôùc heát.

Moä t khi hieåu ñöôïc raèng taá t caû caùc höõu tình khi b ò ñoaïn döùt maïn g soán g ñeàu seõ traûi qua nhöõng giai ñoaïn chuyeån tieáp sau khi cheá t nhö luaän naøy moâ taû, chuùng ta seõ khoân g th eå coi thöôøn g maïn g soáng cuûa baát cöù loa øi vaät naø o, cho duø ñoù laø loaøi vaät nhoû beù nhaát. Bôû i vì neáu nhö thaàn thöùc cuûa moät c on ngöôøi khi ch eát ñi coù theå nhaä p vaø o maãu thai cuûa loaø i suùc sanh, thì xeùt ch o cuøng thaàn thöùc cuûa caùc loaø i höõu tình naø o coù khaùc gì vôù i chuùn g ta ñaâu?

Maëc duø töø laâu vaãn say meâ ba øi th ô Phuïng h ieán cuûa Buøi Giaùng, nhöng ch æ sau khi ñoïc taäp Luaän vaõng sanh naøy toâi môù i coù theå hieåu heá t ñöôïc taám loøng cuûa nhaø thô:

Baát haïi : nghóa laø khoâng gaây toå n haïi cho baát cöù höõu tì nh naøo.

245

Xin yeâu maõ i - yeâu vaø yeâu nhau maõi, Traàn gian ôi, caùnh böôùm caùnh chuoàn chuoàn .

Con k ieán beù cuøn g hoa hoang c oû daï i, Con v i truøn g, con saâu boï cuõng yeâu lu oân!

Ngay caû loøn g töø bi voâ löôïng cuûa chö Phaät, Boà Taù t cuõn g chæ c où theå ñö ôïc chuùng ta caûm nhaän vaø h ieåu ñöôïc phaàn naø o khi bieát raèng caùc ngaø i luoân nhìn taát caû chuùng sanh baèng moät caëp maét bình ñaúng khoâng phaân bieät.

Nhöõng h ieåu bieát veà thaân trung aám giuùp chuùn g ta bình thaûn hôn khi nghó ñeán caùi ch eát, thaäm chí ngay caû khi phaû i ñoá i maët vôù i n où. Bôû i vì, xeùt cho cuøng thì coù ai tr ong chuùn g ta la ïi khoân g moät laàn phaûi ch eát?

Coøn gì haõi huøng vaø ñaùn g khieáp sôï h ôn khi khoâng bieát ñöôïc raèng sau g iaây phuùt aáy mình seõ ñi veà ñaâu?

Ngöôø i tin vaøo giaù o lyù Tònh ñoä , khi ñoïc hieåu taä p luaän naøy seõ thaáy k inh A -d i-ñaø vaø söï vaõn g sanh Cöïc Laïc khoâng coøn laø kh où hieåu, khoù tin nhaän nöõa. K inh A-di-ñaø noù i raèng: “... Nhö nhöõng keû nam, ngöôø i nöõ coù loøng laønh, nghe g iaûng noù i veà Phaät A-di-ñaø, lieàn chuyeân taâm 246

nieäm danh h ieäu ngaø i, hoaëc moät ngaøy, hoaëc hai ngaøy, hoaëc ba ngaø y, h oaëc boán ngaøy, hoa ëc naêm ngaø y, hoaëc saùu ngaøy, h oaëc baû y ngaøy, ta âm kh oâng taùn loaïn .

Ngöôø i aáy kh i laâm chung lieàn coù ñ öùc Phaät A-di-ñaø cuøng vôùi caùc vò thaùnh chuùn g hieän ra tröôùc maét. Khi maïng chung taâm kh oâng ñ ieân ñaûo, lieàn ñ öôïc sanh veà coõi Cöïc Laïc cuûa ñ öùc Phaät A-d i-ñaø.” 1 Quaû thaät khoâng theå naø o phuû nhaän söï töông hôï p giöõa ñoaïn kinh vaên naøy v ôù i nhöõng gì ñöôïc Luaän vaõng sanh moâ taû veà haø o quang tieá p daãn cuûa chö Phaät, tr ong ñoù c où ñoaïn noùi veà Phaä t A-di-ñaø. Vaán ñeà duy nhaát quy eát ñ ònh söï vaõn g sanh ôû ñaây laø söï phaùt khôûi loøng tin n ôi thaàn thöùc ngö ôø i cheát vaø quy höôùng Nguyeân vaê n c höõ Haù n: Nhöôïc höõu t hieän nam töû, t hieän nö õ nhaâ n vaê n t huyeát A-di-ñaø Phaät, c haá p trì da nh hieäu, nhöô ïc nhaát nhaät , nhöôïc nhò nhaät, nhöôïc tam nhaät , nhöôïc töù nhaät, nhöôïc nguõ nhaät , nhöôïc luïc nhaät, nhöôïc thaát nhaät, nhaát taâm baát loaïn. Ky ø nhaâ n laâm m aïng chu ng thôøi, A-di-ñaø Phaät döõ c hö thaùn h c huùng hieä n taïi kyø tieàn. Thò nhaâ n c hung t hôøi, taâm baát ñieân ñaûo, töùc ñaéc vaõng sanh A-di-ñaø Phaät Cöïc Laïc quoác ñoä.

A-di-ñaø Ki nh, Ñaïi c haù n h taïng, quyeå n 12, soá hieäu 366, baû n dòch tieá ng Vieät cuûa Ñoaø n Trung Coø n vaø Nguyeã n Mi nh Tieá n trong Chö kinh taä p yeá u, NXB Toân giaùo, 2004.

247

veà chö Phaät , thay v ì laø ñeå cho tham aùi, aùc nghieäp cuoán huùt veà ph ía luïc ñaï o luaân hoà i. Thaáy r oõ ñöôïc ñieàu naøy, chuùng ta môù i bieát giaùo lyù Tònh ñoä hoaøn toaøn khoâng phaû i la ø moä t giaùo lyù thuï ñoäng, tieâu cöïc nhö nhieàu ngöôøi laàm töôûn g, maø traù i laï i söï noã löïc tinh taán ñeå ñaït ñeán choã “nhaát taâm baát loaïn ” laø hoaøn toaøn khoân g khaùc vôùi caùc haøn h g iaû cuûa Th ieàn toân g.

Maët khaùc, ngöôø i tu taäp th ieàn quaùn khi ñ oïc hieåu taäp luaän naøy seõ thaáy r oõ hôn nöõa taàm quan troïng cuûa coâng phu tu taäp. Theo söï moâ ta û cuûa luaän naøy thì söï loâi k eù o, giaèng xeù giöõa giaû i th oaùt vaø sanh töû, giöõa saùn g suoá t vaø meâ laàm luoân dieãn ra tr ong su oát thôøi gian mang thaân trung aám . Vaø chæ coù moät c oâng phu tu taäp haøn h trì mieân maät môù i coù theå giuù p cho haønh giaû naém chaéc ñöôïc höôùng ñi ñuùng ñaén trong luùc “gia o th ôø i” chuyeån tieáp aáy.

Kinh K im Cang daïy raèn g: “Heát thaûy phaù p h öõu vi, Nhö moän g aû o, boït nöôùc , Nhö s öông sa, ñieän ch ôùp.

248

Neân quaùn saùt nh ö vaä y.” 1 Neáu so vôù i nhöõng gì maø Luaän vaõng sanh naøy trình baøy veà tính chaá t huyeãn hoùa cuûa taát caû moïi caûn h töôïng ñöôïc nhìn thaáy bôûi thaân trung aám , chuùng ta deã daøng nhaän ra raèng nhöõng ñieàu naøy hoaøn toaøn phuø h ôïp vôùi kinh vaên, xuaát phaùt töø moät nhaän thöùc saùng suoát, saâu xa, ch ieáu r oï i thaúng vaøo baûn chaát cuûa söï vaä t maø khoâng phaûi laø nhöõng h ình töôùn g g iaû hôï p beân ngoaø i cuûa chuùn g. N eáu ai ñaõ töøng tuïng ñoïc vaø naém ñöôïc y eáu chæ cuûa kinh K im Cang, thì ngöôøi aáy duø c où ñö ôïc nghe tuïng ñoïc luaän naøy hay khoâng cuõng vaãn seõ nhaän thöùc ñuùng veà taát caû nhöõn g caûn h tö ôïng nh ìn thaáy khi mang thaân trung aám.

Noùi moät caùch ngaén goïn , noä i dung Luaän vaõng sanh naøy hoaøn toaøn phuø hôïp, khoâng h eà maâu thuaãn hoaëc phuû nhaän baá t cöù phaàn giaù o lyù caên baûn naøo khaùc cuûa Phaä t g iaùo. Vì theá, luaän naøy c où theå mang

Nhaát thieát höõu vi phaù p, nhö moä ng aûo baøo aû nh, nhö loä dieäc nhö ñieå n, öng taùc nhö t hò quaù n. Kim Cang Baùt Nhaõ Ba -la-maät Kinh, Cöu-ma-la-thaä p dòch sa ng Haùn v aên, Ñaïi c hính taï ng quyeån 8, soá hieäu 236, baûn dòch Vieät vaên cuûa Ñoaøn Tru ng Coøn vaø Nguyeãn Mi nh Tieán – saùc h ñaõ da n ã .

249

laïi nhöõng lôï i ích lôùn lao ch o caû ngöôø i cheát laãn ngöôøi soáng. Ñoái vôù i ngöôø i cheát, khoâng gì quan troïng baèng vieäc coù ñö ôïc m oät nhaän thöùc ñuùng veà nhöõng gì m ình seõ traû i qua. Ñieàu ñoù g iuùp thaàn thöùc giöõ ñöôïc taâm bình thaûn, saùn g suoá t, khoâng bò dao ñ oäng bôûi nhöõn g hieän caûnh tr oâng thaáy sau khi ch eát . Bôûi vì, maëc duø nhöõng caûnh töôïng sau khi cheát ñöôïc moâ taû raá t chi tieát, nhöng luaän naøy xaùc quyeá t raèng taá t caû nhöõn g caûn h aáy ñ eàu ch æ laø hö d oái , khoâng thaät, d o taâm thöùc bieán hieän ra maø thoâi. Thaáy r oõ ñöôïc tính chaát khoâng thaät cuûa moï i h ieän töôïng, thaàn thöùc seõ giöõ ñöôïc taâm bình thaûn khoâng sôï haõi, vaø nhôø ñoù maø sa ùng suoát quy höôùng veà Tam baûo. Ñaây laø tieàn ñ eà quyeát ñ ònh ñeå thaàn thöùc ñöôïc g iaû i thoaùt khoû i luaân hoà i sanh töû, vaõng sanh veà coõi tònh ñoä cuûa chö Phaät. Ñoái vôù i nhöõng ai ñaõ taï o nhieàu aùc nghieäp naëng n eà, do söï thuùc baùch cuûa nghieäp löïc , tr ong luùc laâm chung caøn g thaáy nh ieàu caûnh tö ôïng gheâ r ôïn, ñaùn g khieáp sôï hôn. Nhöõn g ngöôø i naøy n eáu ñaõ ñöôïc hoïc bieá t Luaän vaõng sanh, seõ coù th eå giaûm bôù t taâm sôï haõ i, phaùt khôûi söï caûi h oá i saâu xa ñ oái vôùi nhöõn g v ieäc aùc ñaõ laøm vaø quy hö ôùng veà Tam baû o. Thieän taâm naøy ngay töùc 250

thôø i seõ c où th eå g iuùp ch o ngöôø i aáy h oaëc ñö ôïc vaõng sanh, hoaëc taùi sanh veà moät caûnh giôù i toá t ñeïp hôn maø khoâng bò sa vaø o caùc neû o döõ.

Hôn th eá nöõa, luaän naøy ch o ta bieát laø thaàn thöùc ngöôøi cheá t vaãn c oøn phaûi chòu nhöõn g taùc ñoän g töø ngöôøi soán g, b ôû i v ì thaàn thöùc sau khi “tænh daä y” vaø bieát mình ñaõ cheá t, vaãn c où th eå thaáy nghe roõ raøng nhöõng gì ñang d ieãn ra tr ong cuoäc soán g. D o ñoù, thaàn thöùc ngöôø i cheát c où theå sanh khôûi nhöõng taâm n ieäm khoâng toát nhö saân haän, aù i luyeán ... do nhöõng taùc ñoän g töø ngöôø i soáng. Söï than khoùc cuûa ngöôø i soáng khieán thaàn thöùc ñau loøn g, bi luïy. Ngöôïc laï i, söï h ôø höõn g cuûa ngöôø i soáng laïi khieán cho thaàn thöùc giaän doã i, böïc töùc. Neáu ngöôøi soáng thieáu h ieåu bieát, nhaân danh ngöôø i cheá t maø laøm nhöõng vieäc khoâng toát nhö gieá t moå suùc vaät nhö h eo, gaø, v òt... ñeå cuùn g teá, ngöôøi cheát cuõng deã daøn g vì ñ où maø sanh taâm saân haän. Vaø ñieàu laøm cho thaàn thöùc ngöôøi cheá t ñau ñôùn nhaát laø hoï hoa øn toaøn ba át löïc khoâng th eå giao tieáp, baøy toû gì vôù i nhöõng ngöôø i thaân coøn ñang soán g.

Taát caû nhöõn g ñ ieàu aáy coù th eå ñöôïc h oùa giaû i ñi n eáu ngöôøi cheá t tröôùc ñaây ñaõ töøng ñöôïc hoïc Luaän vaõng sanh naøy. Thaàn thöùc ngöôø i cheát seõ h ieåu raèng taát caû 251

moïi quan heä theá gian ñeàu ch æ laø taïm b ôï, giaû laäp. Ñieàu quan tr oïng nhaát ñoá i vôùi thaàn thöùc giôø ña ây laø söï giaû i thoaùt ra khoû i sanh töû luaân h oà i hoaëc taùi sanh veà moät caûn h giôù i toá t ñeïp h ôn cho söï tu taä p. Ch o duø ñöôïc khai th ò baèng Luaän vaõn g sanh naøy trong luùc cheát, nhöng chæ khi naøo thaàn thöùc töï mình coù theå phaùt khôû i ñö ôïc ta âm quy höôùng veà Tam baûo vaø nhaän roõ tính chaá t khoâng thaät cuûa th eá giôùi vaät chaát, thì khaû naêng giaûi th oaùt môùi c où theå thöïc h ieän ñöôïc.

YÙ nghóa giaû i th oaùt ñoá i v ôù i thaàn thöùc ngöôø i cheá t cuõn g coù theå thaáy roõ ngay ôû vieäc nhaän thöùc ñuùn g veà caùc caûn h töôïn g maø hoï nhìn thaáy trong giai ñoaïn mang thaân trung aám . N eáu khoâng nhaän r oõ tính chaát hö huyeãn, giaû doá i cuûa chuùn g, thaàn thöùc ngöôøi ch eát seõ phaû i trieàn mieân chìm ñaém tr ong moät taâm traïng sôï haõ i khoân cuøng, thaäm ch í seõ lieân tuïc c oá gaéng troán chaïy khoû i nhöõng caûn h töôïn g aáy. Nhöng than oâ i, vì chuùng laø nhöõng bieán hieän töø taâm thöùc, neân moï i noã löïc troán chaïy ñeàu chæ laø voâ ích maø thoâ i. Ngöôïc laï i, chæ caàn nhaän roõ tính chaá t giaû doá i khoâng thaä t cuûa chuùng vaø hieåu ñöôïc laø mình ñang mang thaân trung aám , thaàn thöùc seõ khoân g coøn sôï haõi tröôùc nhöõn g caûn h tö ôïng aáy nöõa.

252

Ñieàu naøy c où th eå so saùnh vôùi taâm traïng cuûa ngöôø i ñang traû i qua moä t c ôn a ùc moän g. N eáu ngay g iöõa côn aùc moäng, ngö ôøi aáy ch ôït c où giaây phuùt tænh taù o vaø bieát ñöôïc laø mình ñang naèm moän g, raèng nhöõn g caûnh töôïn g ñang tr oân g thaáy ch æ laø trong g iaác moäng maø thoâ i. Ngay laäp töùc n oãi sôï haõ i seõ ñö ôïc g iaûi tröø .

Luaän naøy m oâ taû h ình aûn h caùc aùc thaàn seõ h ieän ra vôù i nhöõng daùn g v eû hung döõ, ñaùn g khieá p sôï, nhöng ñoàn g thôøi cuõng cho b ieá t ñoù chæ la ø moät söï bieán daïng cuûa caùc thieän thaàn. Hay noùi chính xaùc hôn, duø laø thieän thaàn hay aùc thaàn cuõn g ñeàu chæ laø nhöõng bieán hieän töø taâm thöùc. Söï hieåu bieát naøy seõ giuùp cho thaàn thöùc ngöôøi ch eát traùnh ñö ôïc söï khieáp sôï kh i phaû i ñoái maët trö ôùc nhöõng caûn h töôïn g gheâ r ôïn ñoù.

Nhöõng ñieàu vöøa noùi treân cho ta thaáy ñöôïc lôï i ích lôùn lao cuûa Luaän vaõn g sanh naøy ñ oái vôùi ngöôø i ch eát. Ñoàng thôøi, chuùn g ta cuõng c où theå thaáy ngay raèng vieäc hoïc Luaän vaõn g sanh ngay töø luùc coøn soán g chaéc chaén seõ c où moä t h ieäu quaû maïnh meõ h ôn laø chæ ñöôïc nghe b ieát vaøo luùc ch eát. Vì th eá, neáu coù ngöôøi thaân ñang ôû ñoä tuoå i giaø yeáu saép r ôø i boû c oõi ñôø i, khoân g gì quyù giaù hôn laø chuaån bò cho söï ra ñi cuûa h oï baèng caùc h truyeàn daïy Luaän vaõng sanh naøy.

253

Cuõn g caàn löu yù moä t ñ ieàu laø, khoâng caàn th ieát phaû i thay ñoå i ñoá i töôïn g ñöùc tin cuûa mình khi hoïc Luaän vaõng sanh. Chaún g haïn , moä t ngöôø i coù theå tin vaøo Phaät A-di-ñaø, vaø o Boà Taù t Quaùn Theá AÂm ... hay baát cöù vò Phaä t, Boà Taù t naøo khaùc. Sau khi ch eát, chæ caàn thaønh taâm quaùn töôûn g ñeán vò Phaät hay Boà Taùt aáy, ñeàu seõ ñöôïc g iaû i thoaù t.

Nhöng vieäc hoïc Luaän vaõn g sanh khoân g chæ laø ñ eå chuaån bò tröôùc ch o phuù t cu oái cuøng cuûa ñ ôøi soáng, maø coøn mang laï i nh ieàu lôïi ích ngay trong ñôø i soáng. Ñieàu thieát thöïc nhaát c où theå thaáy ñöôïc ngay laø söï giaûm nheï ñau khoå moãi khi ta phaûi ch ia tay v ónh vieãn vôùi moä t tr ong nhöõn g ngö ôøi thaân yeâu cuûa mình – maø ñieàu naøy thì chaéc chaén laø baá t cöù ai trong chuùn g ta cuõng ñeàu khoâng traùnh khoû i.

Söï hieåu bieát veà nhöõng g ì ngöôøi ch eát ñang traû i qua sau kh i ñ ôø i soáng chaám döù t seõ giuùp chuùn g ta thaáy caûm thoân g h ôn, gaàn guõ i h ôn v ôù i ngöôøi thaân ñaõ cheát cuûa mình. Chuùng ta seõ c où nhöõng thaùi ñoä, nhöõng quyeá t ñ ònh haønh xöû ñuùn g ñaén h ôn, coù lôï i cho ngöôøi cheát h ôn. Khi tö ôûng nieäm ñeán ngö ôøi ch eát hoaëc ca àu nguy eän ch o hoï, chuùng ta coù moä t n ieàm tin vöõng chaéc h ôn vì chuùn g ta bieát raèn g nhöõng suy 254

nghó cuûa ta ñang ñö ôïc thaàn thöùc ngöôø i cheá t ñoïc h ieåu ñöôïc . Chuùng ta cuõn g traùnh söï gieát haï i sanh maïng suùc vaä t ñeå cuùn g teá ngöôøi ch eát v ì bieát raèng ñieàu ñ où laø hoaøn toaøn sa i traù i. Hôn theá nöõa, thay vì ñau khoå toät cuøn g tröôùc söï maát maù t to lôùn khi moät ngöôø i thaân vónh vieãn ra ñi, chuùn g ta seõ nhaän thöùc ñuùng veà söï vieäc, bieát raèng sanh töû voâ thöôøng laø ñieàu taá t nh ieân phaûi ñeán vôù i taát caû moï i ngöôø i, vaø raèng söï cheát coù theå laø moä t c ô may ñ eå ngöôø i thaân cuûa ta ñaï t ñöôïc giaûi th oaùt neáu nhö hoï g iöõ vöõn g ñöôïc taâm saùng suoát vaø ñöùc tin nôi Tam baû o.

Vôù i nhöõng hieåu bieá t ñuùng ñaén naøy, moã i laàn c où moät ngö ôø i thaân maát ñi seõ laø m oät söï nhaéc nh ôû quan troïng cho chính baûn thaân chuùn g ta. Ta seõ luoân ghi nhôù raèng maïng soáng laø v oâ thöôøn g vaø khoân g gì coù theå ñaûm baû o laø n où seõ toàn taïi laâu daø i, thaäm chí n où coù theå chaám döùt vaø o ngaøy ma i, hoaëc ngay hoâm nay, hay tr ong choác laù t nöõa ñaây... hoaëc baát cöù luùc naøo maø chuùng ta khoâng sao lö ôøng tröôùc ñöôïc . Vì theá, moïi vieäc toá t laønh ñeàu caàn phaûi kh ôû i söï laøm ngay neáu chuùng ta khoâng muoán ñ eå cho chuùng tr ôû thaønh quaù treã.

255

Vieäc toå chöùc tang leã cuõng laø ñieàu quan troïng maø chuùng ta coù theå phaûi caàn ñeán nhöõn g h ieåu bieát töø Luaän vaõn g sanh naøy ñeå khoâng maéc phaû i nhöõng sai laàm ñaùng tieác.

Tính chaát nghieâm trang, tình caûm chaân thaønh vaø nhöõng nghi thöùc caàu nguyeän c où tính caùc h nhaéc nhôû, höôùng daãn thaàn thöùc ngö ôøi ch eát laø nhöõn g ñ ieåm coát loõ i cuûa m oät tang leã. Vieäc toán keùm ch o nhöõn g hình thöùc phieàn toaù i voâ ích thöôøn g ch æ mang laï i söï khoù chòu, baát an ch o thaàn thöùc ngöôø i cheá t maø thoâ i.

Trong haàu heát caùc tröôøn g hôïp, nhöõng nghi leã röôøm raø khoâng mang yù nghóa th ieát thöïc caàn phaûi ñöôïc tieát gia ûm h oaëc caét boû. Tang leã neân ñöôïc toå chöùc treân tinh thaàn hoaøn toaøn hö ôùng veà ngö ôø i ch eát vaø söï lôïi laïc cuûa hoï, h ôn laø ñeå cho phuø hôï p vôù i nhöõng gì maø ngöôøi soáng mong muoán.

Trong thôøi gian gaàn ñaây, khuynh höôùn g laøm chay ôû caùc ñaùm tang ngaøy caøn g gia taên g, nghóa laø caùc ñaùm tang naøy h oaøn toaøn khoâng duøn g thöùc aên maën, khoâng gieá t moå h eo gaø, suùc va tä . Ñaây laø moät ñieàu raát ñaùng möøng, vaø chaéc chaén seõ g iuùp traùnh cho ngöôøi ch eát nhöõng taùc nhaân c où haï i. Neáu c où ñieàu k ieän , neân tuïn g ñoïc Luaän vaõn g sanh naøy, hoaëc tuïng k inh 256

A-di-ñaø ñ eå caàu vaõng sanh cho ngöôø i ch eát. Ñieàu naøy tuøy thuoäc moät phaàn vaø o ñöùc tin cuûa ngöôø i cheá t luùc coøn sanh tieàn.

Maët khaùc, trong khoaûng thôøi gian maø thaàn thöùc ngöôøi cheát mang thaân trung a ám, nhöõn g ngö ôø i soáng neân c oá gaéng laøm nhieàu vieäc thieän ñeå hoà i höôùng coâng ñöùc , caàu nguyeän cho ngö ôø i cheát. Ñieàu naøy coù hai taùc duïn g. Moät la ø taùc duïn g cuûa nguyeän löïc, coù theå giuùp söùc ch o thaàn thöùc ngöôø i ch eát quy höôùn g veà Tam baûo. Ha i laø taùc duïng nhaéc nhôû tröïc tieáp thaàn thöùc höôùn g veà ñieàu thieän, vì khi mang thaân trung aám hoï coù khaû naêng nhaän bieá t ñöôïc nhöõng gì ngöôøi soáng laøm vì mình.

Soán g cheá t laø vaán ñeà quan tr oïng ñaõ töøng ñ eø naëng leân taâm tö ôûng con ngöôøi töø xöa ñeán nay. Giaù o ly ù cuûa haàu heá t caùc toân g iaù o noù i chung ñ eàu nhaém ñeán moät ñôø i soán g toát ñeï p sau khi cheá t cho tín ñoà. Ñieåm khaùc bieät ñaùng chuù yù tr ong giaùo lyù ñaïo Phaät laø ôû choã khoâng c où baát cöù moät söï höùa heïn naøo, maø taá t caû ñeàu xuaát phaùt töø töï taâm cuûa moã i ngöôøi. Ngay caû giaù o lyù Tònh ñoä cuõng cho chuùn g ta thaáy raèng vieäc vaõng sanh veà c oõ i Phaät ch æ ñaït ñöôïc khi naø o töï thaân ngöôøi nieäm Phaät c où th eå giöõ ñöôïc söï ñònh taâm khoâng taùn 257

loaïn. Neáu baûn thaân khoâng coù söï duïng c oâng tu taäp maø mong ñôï i ôû moä t söï cöùu roã i naø o khaùc ñeán töø beân ngoaøi, ñieàu ñ où voán khoân g phaû i laø nhöõng gì maø ñöùc Phaät truyeàn daïy. Luaän vaõng sanh naøy cuõng caàn phaûi ñöôïc tin hieåu trong moät nhaän thöùc ñuùng ñaén nhö vaäy.

Moä t caâu hoû i khaùc raát coù th eå seõ ñöôïc n eâu leân v eà taäp luaän naøy. Taï i sao tính chaát b í truyeàn cuûa noù ngaøy nay khoâng ñ öôïc du y tr ì nöõa? Hay noù i khaùc ñi, ñieàu g ì ñaõ khieán cho caùc vò Laït -ma quyeát ñ ònh truyeàn daïy noù ch o nh ieàu ngö ôøi , thay v ì chæ maät truyeàn giöõa caùc vò Laït -ma nhö nhieàu theá kyû ñaõ qua?1 Moä t tr ong nhöõng lyù do ñaàu tieân ñöôïc neâu ra laø tình traïng suy vi cuûa Phaät g iaù o Taây Taïng h ieän nay.

Thôø i huy hoaøn g cuûa ñaïo phaùp ñang taøn luï i daàn vaø caùc ngaøi sôï raèng ñeán moät luùc naøo ñoù giaùo lyù naøy coù theå seõ phaû i thaát truyeàn vì khoâng coøn a i naém vöõng ñöôïc n où. Vieäc ñöa ra c oâng truy eàn taä p luaän naøy taát nhieân c où theå coù nhöõng ñ ieàu ñaùn g lo ngaïi, nhöng Cuï theå laø Laït-m a Kazi Dawa Samdup ñaõ m ang baû n dòc h taäp luaän naøy trao cho tieán só Evans Wentz vaø cho pheù p oâng na øy xuaát baûn noù laà n ñaàu tieâ n taïi London, A nh quoác.

258

ñoàn g thôøi noù cuõn g ñaûm baû o ñöôïc laø nhöõng theá heä tieáp th eo sau nöõa seõ c oøn coù ngö ôøi h ieåu va ø thöïc haønh ñöôïc noù.

Nguyeân nhaân thöù hai c où theå ñöôïc xeù t ñeán laø söï thay ñoåi nhanh choùn g cuûa moâi trö ôøng xaõ hoä i so vôùi tröôùc ñaây. Nhaá t laø söï buøng noå vaø lan r oän g cuûa quaù nhieàu nhöõng h ình thöùc thoâng tin lieân laïc . Ñieàu naøy coù nghóa laø, vieäc g iöõ kín hoaøn toaøn n oäi dung taäp luaän , ít nhaá t laø trong phaïm vi Taây Taïng, ñaõ khoâng coøn deã daøng nhö tröôùc ñaây. Vaø n eáu ch æ moät phaàn noäi dung khoâng tr oïn veïn naø o ñoù cuûa taäp luaän ñöôïc lan truyeàn, söï tai haï i seõ lôùn lao h ôn nhieàu so vôùi vieäc ñöa ra truyeàn daïy ñaày ñuû caû taäp luaän.

Tuy nh ieân, tính chaát maät truyeàn cuûa Luaän vaõng sanh naøy trong suoát moät th ôøi gian laâu daøi vaãn laø moät ñieàu khieán chuùn g ta phaûi suy nghó raát nh ieàu khi ñöôïc ñoïc noù. Baûn thaân ngöôø i b ieân soaïn saùc h naøy cuõng ñaõ baên khoaên khoân g ít tröôùc khi quyeát ñònh giôùi thieäu cuøn g ñoäc giaû. Neáu nhö moät nhaän thöùc ñuùng ñaén c où theå giuùp ngöôø i ñ oïc nhaän ñöôïc nhöõng lôï i ích lôùn lao voâ giaù töø luaän naøy , thì moä t söï hieåu b ieá t sai leäc h cuõn g seõ gaây ra nhöõng tai haïi khoâng sao lö ôøng heá t ñöôïc . Phaàn cuoá i cuøn g cuûa taäp saùc h ñaõ ñöôïc vieá t ra xuaá t phaù t töø nhöõn g suy nghó 259

baên khoaên aáy . Mong sao taát caû nhöõng a i coù duyeân may ñöôïc ñoïc thaáy taäp Luaän vaõn g sanh naøy ñeàu seõ hieåu ñuùng vaø ñaït ñöôïc lôï i ích lôùn la o ngay trong cuoäc soáng, cuõng nhö tìm ra ñöôïc con ñöôøng töôi saùn g ñeå noi theo khi rôøi boû theá giôù i naøy.

 

260