nhungchuyen

LÔØI NGÖÔØI DÒCH

N

haân quaû laø ñònh luaät caên baûn xuyeân suoát quaù trình thaønh truï hoaïi dieät cuûa taát caû chuùng sinh töø ñôøi naøy sang ñôøi khaùc, cho ñeán vuõ truï, vaïn vaät cuõng khoâng phaûi tuaàn haønh, bieán dòch moät caùch ngaãu nhieân, voâ lí, maø luoân tuaân theo ñònh luaät nhaân quaû. Ñònh luaät naøy khoâng do moät ñaáng thaàn linh naøo, xaõ hoäi naøo ñaët ra caû, maø laø luaät töï nhieân, aâm thaàm, laëng leõ, nhöng luoân ñuùng ñaén, chính xaùc, hieäu quaû voâ cuøng.

Do ñoù, khoâng phaûi moät caùch ngaãu nhieân maø ñöùc Töø phuï Thích-ca Maâu-ni laïi daïy veà luaät nhaân quaû trong haàu heát caùc kinh ñieån, vaø moãi lôøi daïy cuûa Ngaøi ñeàu haøm chöùa voâ soá yù nghóa, song cuõng khoâng ngoaøi muïc laøm cho taát caû chuùng sinh ñeàu nhaän ra ñöôïc moái quan heä giöõa nhaân duyeân ñôøi tröôùc vaø quaû baùo ñôøi sau cuûa mình. Bôûi moät khi ñaõ nhaän hieåu ñöôïc moái quan heä ñoù, thì duø chuùng ta Nhöõng chuyeän nhaân quaû

5

laøm vieäc gì, noùi lôøi gì, cuõng ñeàu seõ phaûi nghó ñeán keát quaû toát hay xaáu maø noù mang laïi. Nhö vaäy seõ tuyeät ñoái khoâng coù söï laøm lieàu, noùi aåu, ñeå roài phaûi chòu haäu quaû ñau khoå trong hieän taïi vaø töông lai. Ñieàu naøy caùc baïn seõ laàn löôït thaáy roõ qua nhöõng caâu chuyeän trong taäp saùch nhoû naøy. Ví duï nhö qua caâu chuyeän môû ñaàu Tì-kheo ni Kim Saéc, hoaëc quaû baùo kinh ngöôøi cuûa nhöõng Caù voi lôùn, Quæ ñoùi loõa theå, Quæ ñoùi hình cuïc thòt troøn... Nhöõng caâu chuyeän naøy laø tieáng ñaïi hoàng chung giöõa ñeâm thanh vaéng, caûnh tænh löõ khaùch treân ñöôøng ñôøi ñeå hoï bieát quay veà neûo chính, nöông töïa Phaät-ñaø, tu taäp ba nghieäp thanh tònh.

Maët khaùc, nhöõng caâu chuyeän veà nhaân quaû do chính kim khaåu ñöùc Nhö Lai noùi ra ñaõ phaù tan ñi nhöõng tö töôûng sai leäch veà nhaân quaû Phaät giaùo, traû lôøi thaáu trieät cho nhöõng caâu hoûi, nhöõng vöôùng maéc ñaõ, ñang vaø seõ xuaát hieän trong taâm thöùc cuûa voâ soá nhöõng chuùng sinh coøn ñang meâ muoäi.

Chuùng ta thöôøng nghe nhieàu ngöôøi ñaët caâu hoûi: “Taïi sao coù nhöõng ngöôøi toát, laøm laønh maø bò beänh khoå haønh haï, ngheøo khoå, laøm quaàn quaät nhöng côm khoâng ñuû aên, aùo khoâng ñuû aám, gian truaân suoát ñôøi... Trong khi ñoù nhieàu ngöôøi xaáu aùc maø moãi ngaøy ñeàu ñöôïc aên sôn haøo haûi vò, höôûng thoï 6

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

duïc laïc ñaày ñuû, söï nghieäp ngaøy caøng phaùt trieån, tieàn voâ nhö nöôùc, thaân theå khoûe maïnh... Hình nhö luaät nhaân quaû baùo öùng khoâng ñeán vôùi nhöõng ngöôøi naøy!” Do coù nhöõng tö töôûng sai leäch, maâu thuaãn nhö vaäy, cho neân hoï sinh ra nghi ngôø, khoâng coù nieàm tin, ñoâi khi laïi huûy baùng luaät nhaân quaû.

Thaät may maén, nhöõng caâu chuyeän naøy seõ thay chuùng ta giaûi thích heát söùc tæ mæ vaø roõ raøng; seõ cho chuùng ta thaáy raèng tieán trình nhaân quaû coù khi nhanh, khi chaäm, chöù khoâng phaûi luùc naøo cuõng ñoàng thôøi, töùc khaéc. Coù nhöõng nhaân daãn ñeán quaû ngay (hieän baùo), song cuõng coù nhöõng nhaân töø ñôøi naøy, ñeán ñôøi sau môùi hình thaønh quaû (sinh baùo), hoaëc coù nhöõng nhaân ñaõ taïo thaønh nhöng phaûi qua nhieàu ñôøi sau môùi nhaän laõnh quaû (haäu baùo).

Nhöng cho duø quaû baùo ñeán sôùm hay ñeán muoän, chuùng ta ñeàu khoâng theå troán traùnh ñöôïc. Ngöôøi xöa noùi: “Thieän aùc ñaùo ñaàu chung höõu baùo, chæ tranh lai taûo döõ lai trì.” (Vieäc laønh hay vieäc döõ ñeàu coù quaû baùo, chæ khaùc nhau laø ñeán sôùm hay ñeán muoän maø thoâi.)

Trong kinh Nieát-baøn cuõng coù daïy: “Thieän aùc chi baùo nhö aûnh tuøy hình; tam theá nhaân quaû tuaàn hoaøn baát thaát.” (Quaû baùo laønh, döõ nhö boùng theo hình, nhaân quaû trong ba ñôøi xoay vaàn khoâng maát).

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

7

Ñaõ bieát nhaân quaû theo nhau nhö boùng vôùi hình, neân keå töø ñaây chuùng ta haõy phaùt taâm duõng maõnh laøm môùi laïi mình, saùm hoái, aên naên nhöõng sai laàm ñaõ phaïm tröôùc kia. Beân caïnh ñoù, haõy taän duïng moïi cô hoäi coù theå ñeå tích ñöùc tu thieän, laøm moïi vieäc laønh vaø hoài höôùng coâng ñöùc veà ñaïo Boà-ñeà, veà con ñöôøng giaûi thoaùt. Ñöôïc nhö vaäy thì hieän nay ñöôïc an vui, haïnh phuùc, maø töông lai coøn ñöôïc giaûi thoaùt khoûi saùu neûo luaân hoài.

Trong quaù trình phieân dòch, toâi nhaän thaáy coù moät soá danh töø Phaät hoïc raát khoù dòch sang tieáng Vieät cho troïn nghóa, do ñoù ñaønh phaûi giöõ nguyeân töø Haùn Vieät. Suy ta ra ngöôøi, tröôùc kia khi coøn taïi gia, moãi khi ñoïc kinh saùch gaëp nhöõng danh töø Phaät hoïc maø dòch giaû khoâng chuù thích, toâi thaáy raát khoù hieåu nhöng khoâng bieát hoûi ai, maø tra cöùu thì khoâng coù thôøi gian cuõng nhö phöông tieän. Vì theá, trong khi phieân dòch saùch naøy, coù nhöõng danh töø Phaät hoïc naøo toâi ñeàu coá gaéng chuù thích beân döôùi.

Maëc duø bieát raèng ñaây khoâng phaûi laø loaïi saùch nghieân cöùu, nhöng toâi quan nieäm raèng nhöõng lôøi do chính kim khaåu cuûa ñöùc Nhö Lai noùi ra bao giôø cuõng höôùng daãn moïi ngöôøi ñeán söï hieàn thieän, laøm thanh tònh ba nghieäp, laøm thaêng hoa cuoäc soáng, thaäm chí laø ñöôïc giaûi thoaùt khoûi sinh töû luaân hoài, 8

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

noái goùt chö vò Boà Taùt, böôùc leân quaû vò Phaät, neân söï trình baøy, giaûng giaûi cuõng khoâng theå keùm phaàn caån troïng. Vôùi taâm nguyeän ñau ñaùu: “Xin laøm nhöõng vieäc nhoû beù nhaát vôùi taâm löôïng roäng lôùn nhaát”, toâi hy voïng caùc baïn seõ caûm nhaän ñöôïc taám loøng roäng môû cuûa toâi qua taäp saùch nhoû naøy.

Sau cuøng, ngöôõng nguyeän hoàng aân Tam baûo töø bi gia hoä cho taát caû caùc baïn ñeàu ñöôïc thaân taâm an laïc, cuoäc soáng haïnh phuùc, vaø nhaát laø seõ nhaän hieåu ñöôïc ñònh luaät nhaân quaû qua taäp saùch naøy.

Nguyeän ñem taát caû coâng ñöùc hoài höôùng veà toaøn theå phaùp giôùi chuùng sinh. Nguyeän cho taát caû ñeàu ñöôïc an laønh trong giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Nhö Lai! Nam moâ A-di-ñaø Phaät!

Saøi Goøn, muøa Vu Lan 2008 Ñaïo Quang caån chí

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

9

10

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

LÔØI NOÙI ÑAÀU

K

inh Baùch nghieäp laø kinh ñieån bao goàm 100 caâu chuyeän lieân quan ñeán nghieäp löïc, chuû yeáu ghi laïi nhaân duyeân nghieäp quaû giöõa chuùng sinh ñôøi hieän taïi vaø moái lieân quan vôùi ñôøi tröôùc.

Khôûi ñaàu noäi dung, haàu heát döïa vaøo nhöõng vieäc xaûy ra khi ñöùc Nhö Lai coøn taïi theá, cho thaáy coù nhieàu loaïi töôùng traïng sai khaùc maø chuùng sinh phaûi chòu, coù ngöôøi sinh ra ñöôïc giaøu sang phuù quí, coù ngöôøi töôùng maïo xaáu xí, coù ngöôøi khoâng bieát tu taäp, coù ngöôøi ñaéc ñaïo chöùng quaû... Thoâng qua vieäc caùc vò ñeä töû thöa hoûi maø ñöùc Phaät Thíchca Maâu-ni giaûi thích baèng caùch keå roõ nhöõng nhaân duyeân ñôøi tröôùc cuûa töøng nghieäp quaû, vaø ñieàu naøy caøng khaúng ñònh roõ: “Duø traûi qua traêm ngaøn kieáp, nghieäp laønh vaø nghieäp döõ ñaõ taïo ra ñeàu khoâng maát, chæ chôø hoäi ñuû nhaân duyeân laø phaûi töï chòu laáy quaû baùo.”

Xuaát xöù cuûa taäp saùch naøy laø kinh ñieån cuûa Taây Taïng, do Phaùp vöông Taán Mó Baønh Thoá cuûa Taïng truyeàn Phaät giaùo truyeàn giaûng, Saùch Ñaït Caùt Nhöõng chuyeän nhaân quaû

11

Thaäm Boá phieân dòch ra Trung vaên, sau ñoù Hieäp Hoäi AÁn Kinh toå chöùc tuyeån taäp 40 maãu chuyeän ñaëc saéc ñeå in laïi. Trong quaù trình tuyeån choïn, chuùng toâi coù löôïc boû vaø theâm bôùt moät vaøi caâu cho phuø hôïp vôùi vaên phong thôøi hieän ñaïi.

Trong lôøi noùi ñaàu, dòch giaû Saùch Ñaït Caùt Thaäm Boá giôùi thieäu: “Kinh naøy ñöôïc chuyeån dòch töø tieáng Haùn sang tieáng Taây Taïng vaøo trieàu ñaïi nhaø Ñöôøng.” Nhöng trong Ñaïi Taïng kinh Haùn truyeàn tìm chöa ra baûn vaên baèng tieáng Haùn. Khi bieân taäp tra cöùu, chuùng toâi phaùt hieän coù nhöõng caâu chuyeän gioáng nhö trong Baùch Duï kinh, Taïp Baûo Taïng kinh cuûa Ñaïi Chính taïng. Ñoäc giaû naøo coù höùng thuù xin ñoïc qua ñeå tham khaûo.

Chuùng sinh ñöôïc ñeà caäp ñeán trong tuyeån taäp naøy coù theå phaân laøm hai loaïi. Loaïi thöù nhaát laø nhöõng chuùng sinh tuy sinh cuøng thôøi vôùi Ñöùc Phaät, song laïi khoâng coù duyeân hoïc taäp vaø thöïc haønh phöông phaùp giaûi thoaùt cuûa Phaät-ñaø, hoaëc coù hoïc taäp vaø thöïc haønh nhöng chöa ñöôïc giaûi thoaùt. Loaïi thöù hai laø nhöõng chuùng sinh ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt, coøn chôø söï thoï kyù cuûa ñöùc Nhö Lai. Ngoaøi ra, coøn coù raát nhieàu söï tích haønh Boà Taùt ñaïo cuûa nhöõng tieàn thaân Ñöùc Phaät trong quaù khöù.

12

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Khi ñoïc veà nghieäp quaû cuûa nhöõng chuùng sinh loaïi thöù nhaát, xin quí vò caàn phaûi heát söùc chuù yù. Vì sao hoï sinh cuøng thôøi vôùi ñöùc Nhö Lai, laïi may maén ñöôïc Ngaøi giaùo hoùa, chæ roõ nghieäp nhaân ñôøi tröôùc, nhöng laïi khoâng theå hoïc taäp vaø thöïc haønh phöông phaùp giaûi thoaùt cuûa Phaät-ñaø, cho ñeán chöùng quaû giaûi thoaùt? Nguyeân nhaân chuû yeáu laø gì?

Neân bieát raèng nhöõng chuùng sinh trong caùc coõi ñòa nguïc, ngaï quæ, tröôùc khi nghieäp xaáu aùc chöa tieâu tröø thì khoâng coù thôøi gian ñeå hoïc taäp vaø thöïc haønh phöông phaùp giaûi thoaùt cuûa Phaät-ñaø, nhö vaäy môùi hieåu ñöôïc nguyeân do khieán hoï bò rôi vaøo ñöôøng aùc, cho ñeán luùc naøo coù theå thoaùt khoûi ñöôøng aùc, luùc naøo coù theå ñaït ñöôïc giaûi thoaùt chöùng quaû.

Sau khi traûi qua söï tìm hieåu saâu saéc nhö theá, tin raèng khoâng caàn noùi nhieàu cuõng seõ bieát laøm theá naøo ñeå khoâng rôi vaøo ñöôøng aùc. Ñoái vôùi loaïi chuùng sinh thöù hai, baát luaän thaân phaän nhö theá naøo, gaëp thuaän caûnh, nghòch caûnh ra sao, ñeàu coù cô hoäi gaëp Ñöùc Phaät vaø nghe phaùp, tu haønh giaûi thoaùt, ngöôøi ñoïc neân suy xeùt xem vì sao hoï laïi coù nhaân duyeân toát hoaëc xaáu nhö vaäy?

Nhaân toá quan troïng nhaát laø gì?

Nhö vaäy, caàn phaûi löu taâm trong ñôøi quaù khöù hoï ñaõ töøng gaây taïo nghieäp duyeân gì, hoaëc phaùt Nhöõng chuyeän nhaân quaû

13

khôûi nguyeän laønh gì maø giuùp hoï sinh ra ñôøi gaëp Phaät, baát luaän thaân phaän giaøu sang hay ngheøo heøn, maëc duø nghieäp xaáu vaãn chöa hoaøn toaøn tieâu dieät, vaãn coù khaû naêng ñöôïc dieän kieán ñöùc Theá Toân, hoaëc gaàn guõi Ngaøi ñeå hoïc taäp vaø thöïc haønh phöông phaùp giaûi thoaùt, hoaëc xuaát gia soáng ñôøi Phaïm haïnh, cho ñeán giaûi thoaùt khoûi sinh töû.

Khi ñaõ hieåu roõ ñöôïc nhaân duyeân ñôøi tröôùc cuûa nhöõng chuùng sinh naøy, neân khôûi sinh tö töôûng: “Kieán hieàn, tö teà yeân; kieán baát hieàn, nhi noäi töï tænh daõ.” (Thaáy ai hieàn ñöùc, neân mong muoán coá gaéng cho baèng ngöôøi; thaáy ai chaúng hieàn, neân töï suy xeùt ñöøng baét chöôùc theo.” Nhö vaäy môùi coù theå choïn löïa nhöõng haønh vi ñuùng ñaén, ñaëc bieät traùnh taïo nghieäp nhaân phaûi ñoïa vaøo ñöôøng xaáu.

Chuùng sinh trong ñöôøng aùc, ngay khi ñöùc Nhö Lai coøn taïi theá cuõng khoâng coù nhaân duyeân hoïc Phaät phaùp. Ñieàu naøy laø tieáng chuoâng caûnh tænh ñoái vôùi taát caû chuùng ta. Ngoaøi vieäc tieâu tröø, khoâng taïo theâm nghieäp xaáu aùc, coøn caàn phaûi noã löïc tích chöùa nhieàu nghieäp laønh, thöïc haønh luïc ñoä.1 Nhö 1

14

Luïc ñoä (六度), töùc Luïc Ba-la-maät (六波羅蜜), noùi ñuû laø Ba-lamaät-ña, phieân aâm töø Phaïn ngöõ pāramitā. Haùn vaên dòch nghóa töø naøy laø “ñoä” (度), coù nghóa laø vöôït qua, ñöa qua; cuõng ñöôïc dòch laø “ñaùo bæ ngaïn”, nghóa laø “sang ñeán bôø beân kia”. Vì theá,

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

vaäy, neáu laø do nhöõng nhaân xaáu taïo trong quaù khöù saùu phaùp ba-la-maät coù nghóa laø saùu phaùp moân giuùp “ñöa sang bôø beân kia”, nghóa laø ñaït ñeán söï giaûi thoaùt. Ñaây laø saùu coâng haïnh caên baûn cuûa haøng Boà Taùt, ñöôïc söû duïng nhö phöông tieän tu taäp ñeå ñaït ñeán quaû vò Phaät. Vì theá, caùc phaùp ba-la-maät ñöôïc xem laø haøm chöùa caû yù nghóa töï lôïi laãn lôïi tha; vöøa giuùp ñôõ ngöôøi khaùc vöøa laø töï giaûi thoaùt cho chính mình. Luïc ñoä hay Luïc ba-la-maät bao goàm: 1. Boá thí ñoä (布施度– Sanskrit: dāna pāramitā), laø haïnh boá thí, buoâng xaû taát caû nhöõng vaät sôû höõu cuûa mình ñeå boá thí cho taát caû chuùng sinh. Boá thí coù ba hình thöùc laø Taøi thí (boá thí baèng taøi vaät), Phaùp thí (boá thí baèng giaùo phaùp, nghóa laø daïy ngöôøi khaùc tu taäp) vaø Voâ uùy thí (boá thí baèng söï khoâng sôï haõi, nghóa laø che chôû, baûo veä, khieán cho ngöôøi khaùc khoâng coøn söï sôï haõi). ÔÛ möùc ñoä haønh trì thaáp nhaát, boá thí laø phöông phaùp hieäu quaû ñeå ñoái trò vôùi söï tham lam, keo kieät.

Khi ñaït ñeán möùc ñoä voâ phaân bieät (khoâng coøn thaáy coù ngöôøi thí, ngöôøi ñöôïc thí vaø vaät thí), boá thí laø haïnh nguyeän lôùn lao coù theå giuùp haønh giaû ñaït ñeán söï giaûi thoaùt cuõng nhö cöùu ñoä moïi chuùng sinh khaùc, khieán cho hoï cuõng ñaït ñöôïc giaûi thoaùt.

Veà maët nhaân quaû thì ngöôøi thöïc haønh boá thí seõ ñöôïc quaû baùo khoâng bao giôø rôi vao caûnh ngheøo ñoùi, khoán cuøng. 2. Trì giôùi ñoä (持戒度–Sanskrit: śīla pāramitā), laø coâng haïnh nghieâm trì giôùi luaät ñaõ thoï nhaän, duø phaûi chòu maát caû tính maïng cuõng khoâng phaïm vaøo giôùi caám. ÔÛ möùc ñoä haønh trì thaáp nhaát, vieäc trì giôùi laø phöông phaùp hieäu quaû ñeå ngaên ngöøa moïi haønh vi baát thieän, xaáu aùc. Khi ñaït ñeán möùc ñoä voâ phaân bieät (khoâng coøn coù giôùi vaø ngöôøi trì giôùi, cuõng khoâng coù ngöôøi phaïm giôùi) thì trì giôùi laø haïnh nguyeän lôùn lao khieán cho thaân taâm haønh giaû ñeàu trôû neân thanh tònh, xa lìa moïi söï caáu nhieãm, ñaït ñeán giaûi thoaùt. Veà maët nhaân quaû thì ngöôøi thöïc haønh trì giôùi seõ ñöôïc moïi quaû baùo toát laønh vì khoâng bao giôø taïo taùc caùc nghieäp

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

15

thaønh thuïc maø phaûi chòu quaû xaáu, ta cuõng coù theå duøng naêng löôïng tu taäp naøy ñeå ñoái dieän, giöõ vöõng taâm chí, tuøy duyeân tieâu tröø nghieäp cuõ. Vaø neáu nhaân xaáu aùc quaù nhieàu, naêng löôïng tu taäp ñôøi naøy laïi chöa ñöôïc vöõng chaõi, thì ít nhaát trong khi laõnh chòu nghieäp xaáu ñôøi tröôùc ta cuõng khoâng taïo ra theâm nhöõng aùc nghieäp môùi. Ñöôïc vaäy thì sau naøy luùc ñöùc Phaät khaùc thò hieän xuoáng nhaân gian, chaéc xaáu aùc. 3. Nhaãn nhuïc ñoä (忍辱度–Sanskrit: kṣānti pāramitā), laø coâng haïnh nhaãn chòu moïi ñieàu traùi yù vì muïc ñích töï giaùc, giaùc tha, duø rôi vaøo baát cöù nghòch caûnh naøo cuõng khoâng ñeå taâm Boà-ñeà thoái chuyeån. ÔÛ möùc ñoä haønh trì thaáp nhaát, nhaãn nhuïc laø phöông phaùp hieäu quaû ñeå ñoái trò taâm saân haän. Khi ñaït ñeán möùc ñoä voâ phaân bieät (khoâng coù ngöôøi nhaãn nhuïc, ñoái töôïng nhaãn nhuïc cuõng nhö söï vieäc phaûi nhaãn nhuïc), haønh giaû töï mình ñöôïc giaûi thoaùt khoûi moïi phieàn naõo, vì khoâng coøn coù taâm saân haän ñoái vôùi moïi chuùng sinh. 4. Tinh taán ñoä (精進 度–Sanskrit: vīrya pāramitā), laø coâng haïnh chuyeân caàn trong söï tu taäp. ÔÛ möùc ñoä haønh trì thaáp nhaát, tinh taán laø phöông phaùp hieäu quaû ñeå ñoái trò taâm löôøi nhaùc, buoâng thaû. Vôùi möùc ñoä cao hôn, tinh taán ñöôïc hieåu laø chuyeân caàn, sieâng naêng trong vieäc chaám döùt nhöõng ñieàu aùc ñaõ laøm, ngaên ngöøa nhöõng ñieàu aùc chöa laøm, phaùt trieån nhöõng ñieàu thieän ñaõ laøm vaø laøm sinh khôûi nhöõng ñieàu thieän chöa phaùt sinh. 5. Thieàn ñònh ñoä (禪定 度–Sanskrit: dhyāna pāramitā), laø coâng haïnh tu taäp söï ñònh taâm, loaïi tröø moïi voïng nieäm vaø söï taùn loaïn taâm trí. 6. Trí hueä ñoä (智慧度–Sanskrit: prajñā pāramitā), laø coâng haïnh tu taäp trí tueä Baùt-nhaõ, thaáu suoát ñöôïc thaät taùnh cuûa caùc phaùp, khoâng rôi vaøo caùc kieán giaûi sai leäch, taø vaïy cuûa theá gian.

16

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

chaén chuùng ta seõ coù khaû naêng ñöôïc thaân ngöôøi, gaëp Phaät, nghe phaùp vaø ñöôïc hoùa ñoä.

Tuy nhieân, nieàm aân haän lôùn nhaát cuûa ngöôøi Phaät töû thôøi nay chính laø vì luùc Phaät taïi theá haõy coøn traàm luaân, sau khi Phaät dieät ñoä môùi ñöôïc thaân ngöôøi, vì quaù nhieàu nghieäp chöôùng neân khoâng ñöôïc thaáy kim thaân cuûa Nhö Lai. Duø vaäy, cuõng xin chôù queân raèng chuùng ta vaãn coøn may maén ñöôïc soáng trong ngoâi nhaø Giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Nhö Lai, laïi coù thaân ngöôøi khoù ñöôïc, ñaày ñuû nhaân duyeân ñoïc kinh Baùch nghieäp naøy, lo gì khoâng theå noi göông thaùnh hieàn, chí thaønh phaùt nguyeän, nguyeän sau naøy khi ñöùc Di-laëc Theá Toân thò hieän ra ñôøi seõ ñöôïc gaàn Phaät ñeå nghe phaùp aâm vi dieäu, giaûi thoaùt khoûi sinh töû luaân hoài.

Nhö theá thì duø nghieäp xaáu gaây taïo ôû ñôøi tröôùc ñaõ thaønh thuïc, nhöng nghieäp laønh cuûa söï phaùt nguyeän vaø naêng löôïng tu taäp cuõng khoâng vì theá maø maát ñi, vaø khi nghieäp cuõ tieâu dieät cuõng chính laø luùc nghieäp laønh thaønh thuïc. Mong sao taát caû caùc vò höõu duyeân ñeàu seõ laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân cuûa Long Hoa tam hoäi.1 Soaïn giaû caån chí 1

Long Hoa tam hoäi (龍華三會): Ba hoäi thuyeát phaùp cuûa ñöùc Phaät Di-laëc döôùi coäi Long Hoa. Sau khi ñöùc Thích-ca Maâu-ni Theá Toân thò hieän nhaäp Nieát-baøn 56 öùc 7.000 vaïn naêm (coù thuyeát noùi 57 öùc 6 ngaøn vaïn naêm, 56 öùc vaïn naêm), Boà-taùt Di-laëc töø coõi trôøi Ñaâu-suaát thò hieän haï sinh xuoáng nhaân gian, xuaát gia

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

17

hoïc ñaïo, ngoài döôùi coäi Long Hoa, trong vöôøn Hoa Laâm, thaønh Sí-ñaàu, thaønh baäc Chính Ñaúng Chính Giaùc, tröôùc sau coù taát caû ba laàn thuyeát phaùp. Theo phaåm Tam Theá Ñaúng, kinh Boà Taùt Xöû Thai, trong Long Hoa tam hoäi, hoäi thöù nhaát thuyeát phaùp ñoä 96 öùc ngöôøi chöùng quaû A-la-haùn, 36 vaïn chö thieân, loaøi ngöôøi vaø caùc loaøi khaùc trong Taùm boä chuùng phaùt taâm Voâ thöôïng Boàñeà, laïi coù nhieàu vò chöùng ñöôïc boán thaùnh quaû cuûa Ba thöøa. Hoäi thöù nhì thuyeát phaùp ñoä 94 öùc ngöôøi chöùng quaû A-la-haùn, 64 öùc chö thieân, loaøi ngöôøi vaø caùc loaøi khaùc trong Taùm boä chuùng phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà, laïi coù nhieàu vò chöùng ñöôïc boán thaùnh quaû cuûa haøng Nhò thöøa. Hoäi thöù ba thuyeát phaùp ñoä 92 öùc ngöôøi chöùng quaû A-la-haùn, 34 öùc chö thieân, loaøi ngöôøi vaø caùc loaøi khaùc trong Taùm boä chuùng phaùt taâm Voâ thöôïng Boà-ñeà, laïi coù nhieàu vò chöùng ñöôïc boán thaùnh quaû cuûa haøng Nhò thöøa.

(Theo kinh Phaät thuyeát Di-laëc ñaïi thaønh Phaät - 佛說彌勒 大成佛經 do ngaøi Cöu-ma-la-thaäp dòch, ñöôïc ñöa vaøo Ñaïi chính taïng, quyeån 14, kinh soá 456.) Nhöõng ai muoán tham döï ba hoäi Long Hoa, neân thöïc haønh ñuùng ba ñieàu theo lôøi nguyeän cuûa ñöùc Di-laëc Theá Toân nhö sau: 1. Nhöõng taêng ni xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc trong giaùo phaùp cuûa ñöùc Phaät Thích-ca Maâu-ni, neáu coù theå giöõ gìn giôùi haïnh trang nghieâm, töông lai seõ ñöôïc tham döï vaø ñoä thoaùt trong phaùp hoäi ñaàu tieân. 2. Haøng Phaät töû taïi gia neáu giöõ ñuùng naêm giôùi caám (Nguõ giôùi), Baùt quan trai giôùi, phuïng thôø vaø cung kính cuùng döôøng Ba ngoâi baùu (Tam baûo) seõ ñöôïc ñoä thoaùt trong phaùp hoäi thöù hai. 3. Nhöõng ngöôøi tuy chöa giöõ giôùi, song coù loøng tin thanh tònh vaøo Ba ngoâi baùu, bieát leã kính Phaät vaø ñem taâm thaønh kính cuùng döôøng Phaät, Phaùp vaø Taêng, seõ ñöôïc ñoä thoaùt trong phaùp hoäi thöù ba.

18

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

TYØ- KHEO NI KIM SAÉC Coâ gaùi xaáu xí cuùng döôøng thaùp Phaät Caûm ñöôïc thaân theå maøu vaøng roøng

L

uùc ñöùc Nhö Lai ôû thaønh Vöông-xaù, coù ngöôøi phuï nöõ gia ñình ngheøo sinh haï moät em beù gaùi coù 18 töôùng xaáu. Cha meï cuûa em ñeàu heát söùc buoàn raàu. Cha em noùi: – Ñöùa con xaáu nhö vaäy, nhaân luùc trôøi toái, haõy ñem nhaän nöôùc cho cheát ñi.

Ngöôøi meï ñau buoàn noùi: – Chaøng khoâng neân noùi nhö vaäy, gieát ngöôøi laø haønh ñoäng trôøi ñaát khoâng theå dung thöù, huoáng gì noù laïi laø con cuûa chuùng ta. Ít ra haõy ñôïi noù lôùn leân, coù theå töï sinh soáng, roài haõy ñuoåi noù ra khoûi nhaø cuõng khoâng muoän.

Ngöôøi choàng suy nghó, ñoàng yù.

Töø ñoù veà sau, hai vôï choàng hoï giaáu kín em trong nhaø, khoâng ñeå cho baát kì ai thaáy maët. Ñeán luùc em Nhöõng chuyeän nhaân quaû

19

coù theå töï nuoâi soáng laáy mình, vôï choàng hoï beøn ñuoåi em ra khoûi nhaø.

Em ñi lang thang khaép ñaàu ñöôøng cuoái xoùm, xin aên khaép nôi, nhöng ngaøy ngaøy ñeàu côm khoâng ñuû no, aùo khoâng ñuû aám. Em voán dó töôùng maïo ñaõ xaáu xí, baây giôø laïi bò beänh huûi, quaû thaät thoáng khoå khoâng theå chòu noåi, luoân laên loùc reân sieát beân leà ñöôøng.

Thaày A-nan xem thaáy tình caûnh thaûm thöông cuûa em nhö vaäy, baát chôït trong taâm caûm thaáy thöông xoùt voâ cuøng. Khoâng chaàn chöø, thaày lieàn böôùc ñeán oân hoøa hoûi thaêm: 20

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

– Naøy em beù! Em teân gì? Nhaø ôû ñaâu? Sao laïi ra noâng noåi theá naøy?

Thaàn trí cuûa em vaãn coøn tænh taùo, beøn caàu xin thaày moät caùch heát söùc bi thöông: – Kính baïch Toân giaû! Nhaát ñònh laø do chieâu caûm nghieäp xaáu ñôøi tröôùc neân con môùi bò tình caûnh nhö ngaøy hoâm nay. Ngöôõng mong Toân giaû töø bi giuùp con tieâu tröø nghieäp xaáu naøy!

Thaày A-nan thöông xoùt an uûi em: – Em khoâng neân lo laéng, thaày seõ daïy em tu thieän, duøng nghieäp laønh ñeå tieâu tröø nghieäp xaáu.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

21

Theá laø thaày A-nan tìm moät ít daàu vöøng, höông hoa, ñöa cho em roài baûo em mang ñeán thaùp thôø toùc vaø moùng tay cuûa ñöùc Nhö Lai ñeå cuùng döôøng...

Khi aáy, ñuùng luùc tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc cuõng vöøa ñeán nôi ñoù, thaáy chuyeän nhö vaäy beøn thöa hoûi thaày A-nan. Thaày lieàn keå laïi ngoïn ngaønh söï vieäc cho oâng ta nghe. Tröôûng giaû Caáp-coâ-ñoäc thaáy quaàn aùo cuûa em raùch naùt, loøng töø bi sinh khôûi, lieàn taëng em moät boä aùo quaàn môùi. Ñöùc Thích-ca Maâu-ni Nhö Lai quaùn xeùt bieát roõ veà em beù ñaùng thöông naøy, beøn ñích thaân ñeán nôi thaùp. Em beù xaáu xí nhìn thaáy kim thaân ñöùc Nhö Lai tam moân1 tòch tónh, töôùng haûo trang nghieâm, 1

22

Tam moân (三門): Ba phaùp moân maø Boà Taùt tu haønh ñeå höôùng veà Nieát-baøn: 1. Trí tueä moân: Bieát tieán, thoaùi laø trí; bieát Khoâng, Voâ ngaõ laø tueä; nöông vaøo trí neân khoâng tìm caàu söï an laïc cho rieâng mình, y vaøo tueä neân xa lìa taâm tham lam. 2. Töø bi moân: Cöùu khoå laø töø, ban vui laø bi, nöông vaøo töø neân cöùu khoå heát thaûy chuùng sinh, y vaøo bi neân laøm cho chuùng sinh xa lìa taâm baát an. 3. Phöông tieän moân: Ngay thaúng laø phöông, ngoaøi mình laø tieän, vì nöông vaøo söï ngay thaúng cho neân töï mình thöông xoùt heát thaûy chuùng sinh, vì y vaøo ngoaøi mình neân xa lìa taâm öa thích söï cuùng döôøng cung kính cuûa ngöôøi khaùc ñoái vôùi mình.

– Treân ñaây Trí tueä moân thuoäc veà töï lôïi, Töø bi moân thuoäc veà lôïi tha, Phöông tieän moân thuoäc töï lôïi laãn lôïi tha. Tuy chia laøm ba moân, nhöng thaät ra khoâng khaùc bieät. Trí töùc bi, bi töùc trí, bi trí song haønh ñeå nhieáp hoùa chuùng sinh thaønh Phöông tieän moân.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

vieân maõn nghieâm söùc, lieàn sinh khôûi tín taâm cöïc lôùn, thaàm nghó: “Coâng ñöùc mình cuùng döôøng thaùp thôø toùc vaø moùng tay cuûa ñöùc Nhö Lai ñaõ raát lôùn, neáu hoâm nay coù theå cuùng döôøng kim thaân cuûa Ngaøi, coâng ñöùc caøng khoâng theå nghó baøn”. Em suy nghó trong giaây laùt, lieàn duøng boä aùo quaàn tröôûng giaû vöøa cho mình ñeå cuùng döôøng ñöùc Theá Toân.

Cuùng döôøng xong, em chaép tay caàu nguyeän moät caùch vui möøng khoân xieát. Ngay luùc ñoù em qua ñôøi vôùi taâm ñaày hoan hæ.

Sau khi cheát, em ñöôïc ñaàu thai vaøo moät gia ñình laùi buoân giaøu coù. Luùc vöøa chaøo ñôøi em ñaõ ñöôïc

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

23

thaân theå heát söùc ñoan trang xinh ñeïp, da maøu vaøng roøng, do ñoù cha meï ñaët teân laø “Kim Saéc”.

Naêm Kim Saéc vöøa troøn 7 tuoåi ñaõ sinh khôûi nieàm tin thanh tònh vaøo Phaät phaùp. Khi ñöôïc söï ñoàng yù cuûa cha meï, em xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc theo giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Theá Toân Thích-ca Maâu-ni. Sau khi xuaát gia, em ngaøy ñeâm tinh taán tu taäp, khoâng bao laâu ñaõ döùt heát phieàn naõo, chöùng ñaéc thaùnh quaûA-la-haùn, trôû thaønh moät vò A-la-haùn ñaày ñuû thaàn thoâng.

Sau khi chöùng quaû, Kim Saéc duøng thaàn thoâng quaùn saùt ñôøi tröôùc cuûa mình, bieát ñöôïc nhôø thaày A-nan cöùu mình thoaùt khoûi thaân ngöôøi baàn tieän vôùi 18 töôùng xaáu xí, cho neân heát söùc caûm kích, ngaøy naøo cuõng cung kính cuùng döôøng thaày.

Chuùng tyø-kheo thaáy chuyeän nhö vaäy beøn ñeán thöa thænh ñöùc Theá Toân: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! A-la-haùn Kim Saéc coù nhaân duyeân gì maø ñöôïc sinh vaøo gia ñình giaøu sang phuù quí, toaøn thaân coù maøu vaøng roøng? Laïi vì sao khi tuoåi haõy coøn nhoû maø ñaõ coù nieàm tin thanh tònh vaøo giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Nhö Lai, xuaát gia chöùng quaû? Xin ñöùc Theá Toân chæ daïy cho chuùng con ñöôïc roõ.

24

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Ñöùc Theá Toân oân toàn noùi: – Caùc con coù coøn nhôù coâ gaùi vôùi 18 töôùng xaáu ôû thaønh Xaù-veä tröôùc kia khoâng?

– Kính baïch ñöùc Theá Toân! Chuùng con coøn nhôù!

Coâ ta thaät heát söùc xaáu xí.

– Luùc coâ gaùi aáy cuùng döôøng thaùp thôø toùc vaø moùng tay cuûa ta, ta ñích thaân ñeán thoï nhaän. Khi vöøa thaáy ta, coâ gaùi aáy lieàn sinh khôûi tín taâm vaø vui möøng cöïc ñoä. Ngay trong luùc traøn ñaày tín taâm vaø nieàm vui ñoù, coâ qua ñôøi. Do ñoù, coâ chuyeån sinh vaøo gia ñình laùi buoân giaøu sang, vöøa ra ñôøi ñaõ coù ñöôïc thaân theå maøu vaøng roøng.

Caùc vò tyø-kheo laïi cung kính baïch hoûi ñöùc Nhö Lai: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Theá thì tröôùc ñaây coâ ta töøng gaây taïo nghieäp xaáu gì maø phaûi chòu quaû baùo baàn tieän, coù 18 töôùng xaáu nhö vaäy? Ñöùc Nhö Lai töø toán ñaùp: – Ñaây laø do nghieäp löïc ñôøi tröôùc cuûa coâ ta ñaõ thaønh thuïc. Vaøo thôøi ñöùc Phaät Ca-dieáp coøn taïi theá, tuoåi thoï con ngöôøi tôùi 20.000 tuoåi, taïi vöôøn Loäc Daõ ôû AÁn Ñoä coù ngöôøi con gaùi cuûa moät thöông gia, sinh khôûi nieàm tin thanh tònh vôùi ñöùc Phaät Nhöõng chuyeän nhaân quaû

25

Ca-dieáp, cuõng xin cha meï cho coâ ñöôïc xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc. Sau khi xuaát gia, coâ boäc loä baûn tính cöùng ñaàu, caäy taøi haùo thaéng, thöôøng maéng nhieác ngöôøi khaùc laø “ngöôøi heøn”, “ngöôøi xaáu”... Sau ñoù, caû ñôøi tu haønh thanh tònh Phaïm haïnh, tröôùc khi laâm chung coâ phaùt nguyeän: “Caû ñôøi con xuaát gia tu haønh phaïm haïnh, tuy chaúng coù ñöôïc thaønh töïu gì to lôùn laém, song nhôø coâng ñöùc xuaát gia naøy, hi voïng ñöôïc an truù trong giaùo phaùp cuûa ñöùc Thích-ca Maâu-ni Nhö Lai, ñöôïc Phaät hoan hæ, xuaát gia tu haønh chöùng quaû A-lahaùn, vaø nguyeän cho aùc nghieäp maéng chöûi ngöôøi seõ khoâng thaønh thuïc.”

Nhöng, nhaân quaû khoâng hö doái, nghieäp aùc maéng chöûi ngöôøi ñoù thaønh thuïc tröôùc, khieán coâ trôû thaønh coâ gaùi baàn tieän coù 18 töôùng xaáu. Sau ñoù, nguyeän laønh thaønh thuïc, ñöôïc gaëp Phaät vaø sinh taâm tín ngöôõng, vui möøng ñoái vôùi Nhö Lai, do ñoù ñöôïc chuyeån sinh thaønh coâ gaùi coù saéc thaân maøu vaøng roøng, cuoái cuøng ñöôïc xuaát gia chöùng quaû A-la-haùn. Ñaây laø nhaân duyeân ñôøi tröôùc cuûa A-lahaùn Kim Saéc.”

26

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

NAÊM TRAÊM MUÏC ÑOÀNG Noâ ñuøa chöôûi maéng laøm muïc ñoàng, Nhôø nguyeän löïc ñaéc A-la-haùn

L

uùc ñöùc Nhö Lai ôû thaønh Xaù-veä, quoác vöông Taùt-ca cung thænh ñöùc Theá Toân cuøng chuùng tyø-kheo taïi vöôøn cuûa thaùi töû Kì-ñaø cuùng döôøng ba thaùng. Quoác vöông cuùng döôøng baèng nhöõng thöïc phaåm thöôïng haïng, nhö söõa töôi, söõa chua, ñeà hoà..., laïi coøn sai 500 muïc ñoàng laøm vieäc giuùp caùc thaày. Sau khi thôøi haïn cuùng döôøng ba thaùng vieân maõn, quoác vöông cuùng döôøng ñöùc Nhö Lai taám y vi dieäu voâ giaù, laïi coøn cuùng döôøng chuùng taêng nhieàu ñoà naèm, thuoác men.

Luùc ñoù, 500 muïc ñoàng khoâng heïn maø cuøng nghó: “Nhaát ñònh trong ñôøi tröôùc quoác vöông ñaõ tu taïo ñöôïc coâng ñöùc raát lôùn, ñôøi naøy môùi trôû thaønh vò vua coù quyeàn theá, uy voïng, laïi coù phöôùc baùo nhö vaäy, ñôøi naøy laïi tieáp tuïc cuùng döôøng Ñöùc Phaät vaø chuùng taêng, tích chöùa gieo troàng tö löông. Maø nhöõng ngöôøi chuùng ta, coù leõ ñôøi tröôùc chaúng gieo troàng nghieäp laønh gì, cho neân ñôøi naøy môùi trôû thaønh muïc ñoàng, thaät ra cuõng neân phaùt taâm cuùng döôøng chuùng taêng môùi ñuùng!”

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

27

Theá laø, caùc em cuøng quyeát ñònh goùp thöùc aên, nöôùc uoáng ñeå cuùng döôøng leân ñöùc Nhö Lai vaø taêng chuùng. Sau khi taát caû ñaõ chuaån bò saün saøng, caùc em beøn ñaûnh leã cung thænh ñöùc Nhö Lai vaø chuùng taêng ñeán thoï cuùng. Ñöùc Nhö Lai im laëng hoan hæ nhaän lôøi.

Tröôùc giôø ngoï, ñöùc Nhö Lai daãn chuùng taêng ñeán thoï nhaän phaåm vaät cuùng döôøng, naêm traêm muïc ñoàng ñem heát taâm thaønh kính daâng phaåm vaät leân cuùng döôøng ñöùc Theá Toân vaø chuùng taêng. Sau khi cuùng döôøng vieân maõn, 500 muïc ñoàng cuøng quì xuoáng caàu phaùp vôùi ñöùc Nhö Lai. Ñöùc Theá Toân quaùn saùt caên cô cuûa caùc em, thuyeát giaûng nhöõng phaùp thích hôïp, giuùp caùc em duøng trí tueä kim cang phaù tan 20 kieán giaûi Taùt-ca-da,1 ñaéc quaû Döï löu.2 1

2

Kieán giaûi Taùt-ca-da (Taùt-ca-da kieán - 薩迦耶見), phieân aâm töø tieáng Phaïn laø satkāya-dṛṣṭi, laø kieán giaûi sai laàm cho raèng thaät coù ngaõ vaø ngaõ sôû trong thaân do 5 uaån hoøa hôïp. Ñaây laø moät trong 5 kieán, moät trong 10 tuøy mieân.

Quaû Döï löu (Döï löu quaû – 預流果) tieáng Phaïn laø srotāpanna, laø quaû vò ñaàu tieân cuûa Thanh vaên thöøa, baét ñaàu döï vaøo haøng Thaùnh voâ laäu, laø trong boán quaû Thanh vaên. Haøng Thanh vaên sau khi ñoaïn kieán hoaëc trong ba coõi môùi baét ñaàu döï vaøo doøng Thaùnh vaø ngöôïc doøng thaùc sinh töû, neân cuõng ñöôïc goïi laø quaû Nghòch löu. Vì laø quaû Thaùnh ñaàu tieân cuûa Thanh vaên thöøa neân coøn goïi laø Sô quaû. Quaù trình tu taäp höôùng ñeán quaû vò naøy goïi laø Döï löu höôùng (預流向), Phaïn ngöõ laø srotāpatti-pratipannaka.

Döï löu höôùng goïi laø Kieán ñaïo vò, Döï löu quaû goïi laø tu ñaïo vò.

28

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Naêm traêm muïc ñoàng sau khi ñaéc quaû lieàn phaùt taâm xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc. Sau khi ñöôïc söï ñoàng yù cuûa quoác vöông Taùt-ca, caùc em lieàn caàu xin ñöùc Theá Toân: – Kính baïch ñöùc Nhö Lai toân quí! Chuùng con muoán ñöôïc xuaát gia thoï giôùi, soáng ñôøi phaïm haïnh trong giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa Ngaøi, khaån thænh Ngaøi töø bi thöông xoùt chaáp nhaän. Ñöùc Nhö Lai hoan hæ nhaän lôøi, coøn duøng phöông tieän goïi “thieän lai tyø-kheo” laøm cho taát caû ñeàu ñöôïc troïn ñuû giôùi theå.1 Naêm traêm muïc ñoàng ngay töùc khaéc trôû thaønh tyø-kheo thanh tònh, thaân ñaép caøsa, tay oâm bình baùt, tu trì phaïm haïnh. Ñöùc Theá Toân laïi truyeàn daïy giaùo phaùp cho hoï. Caùc vò ai cuõng töï noã löïc tinh taán, chaúng bao laâu phaù tröø ñöôïc phieàn naõo trong Tam giôùi, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn.

Sau khi chöùng quaû, caùc vò naøy duøng thaàn thoâng quaùn saùt nhöõng chuùng sinh ñaày ñuû nhaân duyeân coù theå ñieàu phuïc vaø giaùo hoùa thì chia nhau ñi ñieàu phuïc vaø giaùo hoùa tröôùc. Nhöng trong soá ñoù coù moät muïc ñoàng nöõ, duø ñaõ duøng heát moïi phöông tieän maø 1

Vaøo thôøi ñöùc Phaät, nhöõng vò tyø-kheo coù ñuû nhaân duyeân ñöôïc tröïc tieáp xuaát gia vôùi Phaät, chæ caàn nghe Phaät goïi “Thieän lai tyø-kheo” thì raâu toùc töï nhieân ruïng saïch, treân thaân hình hieän ra aùo caø-sa vaø bình baùt, ngay luùc ñoù lieàn ñöôïc troïn ñuû giôùi theå, khoâng khaùc gì vò tyø-kheo ñöôïc truyeàn giôùi nôi giôùi ñaøn.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

29

vaãn khoâng theå laøm cho em phaùt khôûi nieàm tin thanh tònh ñoái vôùi Ñöùc Phaät. Khoâng coøn caùch naøo khaùc, caùc vò ñaønh tìm caùch ñöa em ñeán gaëp ñöùc Nhö Lai. Em muïc ñoàng nöõ vöøa nhìn thaáy 32 töôùng toát, thaân maøu vaøng roøng cuûa ñöùc Theá Toân, lieàn sinh taâm vui möøng khoân xieát, nieàm vui naøy lôùn hôn nhieàu so vôùi 12 naêm thieàn duyeät.1 Em nhìn xung quanh thaáy ai cuõng coù leã vaät cuùng döôøng, maø em chaúng coù gì caû, beøn nhìn quanh tìm kieám, thaáy coù ñoùa hoa quaû-haï-ñaït-haïp beân ñöôøng ñeïp quaù, em khoâng chaàn chöø, lieàn cuùi xuoáng ngaét laáy ñoùa hoa mang ñeán cuùng döôøng ñöùc Nhö Lai, laïi coøn cung kính leã baùi, caàu xin Ngaøi ban phaùp laønh. Ñöùc Theá Toân quaùn xeùt thaáy thoï maïng cuûa em khoâng coøn daøi, neân lieàn thuyeát giaûng giaùo phaùp thích hôïp vôùi em. Sau khi thoï laõnh giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa Phaät-ñaø, muïc ñoàng nöõ trôû veà vaø khoâng bao laâu sau maéc beänh qua ñôøi.

Nhôø nhaân duyeân em töøng phaùt taâm hoan hæ vôùi ñöùc Nhö Lai neân sau khi qua ñôøi ñöôïc sinh leân coõi trôøi, trôû thaønh moät thieân nöõ raát xinh ñeïp.

Thieân giôùi coù qui ñònh laø nhöõng ngöôøi sau khi sinh leân thieân giôùi ñeàu phaûi tieán haønh ba loaïi 1

30

Thieàn duyeät (禪悅): nieàm vui thieàn ñònh. Ngöôøi nhaäp thieàn ñònh, taâm ñöôïc an vui töï taïi khoâng theå duøng lôøi ñeå dieãn taû.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

quaùn saùt: Thöù nhaát, quaùn saùt ñôøi tröôùc cuûa mình ôû trong loaøi chuùng sinh naøo? Thöù hai, do nhaân duyeân nhö theá naøo maø ñöôïc sinh leân thieân giôùi?

Thöù ba, sau naøy seõ chuyeån sinh ñeán nôi naøo?

Vò thieân nöõ ñoù quaùn saùt bieát ñöôïc ñôøi tröôùc mình laø muïc ñoàng nöõ trong loaøi ngöôøi, nhôø caên laønh hoan hæ cuùng döôøng hoa quaû-haï-ñaït-haïp leân ñöùc Nhö Lai maø ñöôïc chuyeån sinh laøm thieân nöõ.

Coâ ta caûm kích aân ñöùc cuûa Theá Toân voâ vaøn, muoán ñeán baùi kieán Ngaøi ngay laäp töùc. Do ñoù, coâ lieàn maëc xieâm y vi dieäu, ñeo vaøng baïc chaâu baùu, caàm hoa sen xanh, hoa sen traéng, hoa maïn-ñaø-la... töø treân coõi trôøi hieän ñeán nôi ñöùc Nhö Lai ñang ngoài.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

31

Coâ chaép tay cung kính cuùng döôøng hoa töôi, sau ñoù thænh caàu ñöùc Theá Toân ban phaùp laønh. Laàn naøy ñöùc Nhö Lai cuõng tuøy theo caên tính cuûa coâ maø thuyeát giaûng phaùp laønh töông öùng, giuùp coâ coù theå duøng trí tueä kim cang phaù tröø kieán giaûi taùt-ca-da, chöùng ñaéc quaû Döï löu.

Sau ñoù, coâ laïi cung kính ñaûnh leã ñöùc Theá Toân, nhieãu quanh veà beân phaûi1 Ngaøi ba voøng roài môùi trôû veà thieân giôùi.

Luùc ñoù, coù raát nhieàu thaày tyø-kheo vaãn coøn ñang toïa thieàn vì tinh taán phaùt nguyeän tu trì khoâng nguû nghæ. Caùc thaày thaáy aùnh saùng chieáu röïc giöõa ñeâm khuya thanh vaéng nhö vaäy, cho raèng coù leõ Ñaïi Phaïm thieân, trôøi Ñeá-thích, hoaëc Töù Ñaïi thieân vöông ñeán baùi kieán ñöùc Theá Toân. Saùng hoâm sau, caùc thaày lieàn thöa hoûi: – Kính baïch ñöùc Thieän Theä! Toái hoâm qua chuùng con nhìn thaáy aùnh saùng choùi röïc nhö ban ngaøy, coù phaûi Ñaïi Phaïm thieân, trôøi Ñeá-thích, hoaëc Töù Ñaïi thieân vöông ñaõ ñeán höông thaát cuûa thaày? Ñöùc Nhö Lai mæm cöôøi ñaùp: 1

Nhieãu quanh veà beân phaûi (höõu nhieãu): laø phong tuïc AÁn Ñoä ngaøy xöa ñeå baøy toû loøng toân kính. Vì vaäy, moãi khi vieáng thaêm caùc thaùp thôø töôïng Phaät, ngöôøi haønh höông cuõng thöôøng ñi quanh thaùp nhieàu voøng theo chieàu veà beân phaûi.

32

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

– Taát caû ñeàu khoâng phaûi. Caùc con coøn nhôù muïc ñoàng nöõ hoan hæ cuùng döôøng hoa quaû-haï-ñaït-haïp cho ta khoâng?

– Baïch ñöùc Theá Toân! Chuùng con coøn nhôù!

– Vò muïc ñoàng nöõ ñoù phaùt taâm hoan hæ cuùng döôøng hoa cho ta, sau khi maïng chung ñöôïc chuyeån sinh laøm thieân nöõ. Vì baùo ñaùp aân ñöùc cuûa ta neân toái qua ñaëc bieät ñeán baùi kieán Nhö Lai. Sau khi ta giaûng daïy phöông phaùp giaûi thoaùt, coâ aáy ñaõ chöùng ñaéc quaû thaùnh, trôû veà thieân giôùi roài.

Caùc thaày tyø-kheo lieàn baïch hoûi ñöùc Nhö Lai: – Kính baïch ñöùc Thieän Theä! Vì nhaân duyeân gì vò thieân nöõ ñoù ñôøi naøy sinh ra laøm muïc ñoàng baàn cuøng, sau ñoù ñöôïc chuyeån sinh laøm thieân nöõ khaû aùi? Nguyeän ñöùc Nhö Lai giaûng noùi nhaân duyeân tröôùc sau cho chuùng con ñöôïc roõ. Ñöùc Phaät nhìn ñaïi chuùng moät löôït, oân toàn noùi: –Ñaây laø do nghieäp löïc ñôøi tröôùc vaø nhaân duyeân ñôøi naøy taïo thaønh. Trong Hieàn kieáp naøy,1 luùc ñöùc 1

Hieàn kieáp (賢劫) tieáng Phaïn laø Bhadra-kalpa): teân kieáp truï hieän nay chuùng ta ñang soáng. Trong kieáp naøy coù 1.000 vò Phaät ra ñôøi neân goïi laø Hieàn kieáp. Trong Hieàn kieáp coù 1.000 Ñöùc Phaät laàn löôït thò hieän giaùo hoùa chuùng sinh, trong ñoù coù caùc ñöùc Phaät Caâu-löu-toân, Caâu-na-haøm Maâu-ni, Ca-dieáp, Thích-ca Maâu-ni, Di-laëc... cho ñeán ñöùc Phaät cuoái cuøng laø Laâu-chí.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

33

Phaät Ca-dieáp coøn taïi theá, tuoåi thoï con ngöôøi laø 20.000 tuoåi, coù moät vò tyø-kheo ni tính tình noùng naûy, thöôøng maéng chöûi ngöôøi khaùc laø “ñoà chaên boø” vôùi taâm ñaày saân haän. Song, tröôùc khi laâm chung, vò tyø-kheo ni aáy laïi sinh taâm hoå theïn voâ cuøng, lieàn thaønh taâm phaùt nguyeän: “Caû ñôøi con tu haønh Phaïm haïnh thanh tònh trong giaùo phaùp cuûa Phaät, tuy chaúng thaønh töïu ñöôïc gì to lôùn, song nguyeän khi ñöùc Phaät Thích-ca Maâu-ni ra ñôøi con seõ ñöôïc soáng trong giaùo phaùp cuûa Ngaøi, sinh taâm hoan hæ, chöùng ñaéc thaùnh quaû, vaø nguyeän cho nghieäp aùc maéng chöûi ngöôøi seõ khoâng thaønh thuïc.” Ñöùc Nhö Lai noùi tieáp: – Tyø-kheo ni aùc khaåu luùc ñoù chính laø muïc ñoàng nöõ ngaøy nay, ñaây laø nguyeân do cuûa nghieäp aùc ñôøi tröôùc ñaõ thaønh thuïc. Coøn nhaân duyeân ñôøi naøy, coâ ta cuùng döôøng Nhö Lai moät ñoùa hoa quaû-haï-ñaïthaïp vôùi taâm heát söùc hoan hæ, neân ñöôïc chuyeån sinh laøm thieân nöõ, ñaây laø quaû baùo cuûa nhaân duyeân nghieäp laønh ñôøi naøy.

Caùc thaày tyø-kheo laïi thöa thænh: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Vaäy coøn 500 ngöôøi muïc ñoàng kia, nhaân duyeân gì maø ñôøi naøy taát caû ñeàu laø muïc ñoàng? Laïi vì sao sau khi gaëp ñöùc Nhö Lai, taát caû cuøng xuaát gia chöùng quaû A-la-haùn?

34

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Ngöôõng mong ñöùc Theá Toân giaûng noùi, chuùng con xin öa muoán nghe! Ñöùc Nhö Lai töø bi nhìn khaép ñaïi chuùng moät löôït roài noùi: – Cuõng trong Hieàn kieáp naøy, khi ñöùc Phaät Cadieáp coøn taïi theá, luùc ñoù tuoåi thoï con ngöôøi ñeán 20.000 tuoåi, 500 muïc ñoàng naøy ñeàu laø tyø-kheo. Thuôû aáy, trong khi noâ ñuøa hoï thöôøng chöûi maéng ngöôøi khaùc laø “ñoà chaên boø”. Sau ñoù, luùc saép laâm chung, hoï sinh taâm hoái haän vaø cuøng phaùt nguyeän: “Tuy ôû trong giaùo phaùp cuûa ñöùc Ca-dieáp Theá Toân chuùng con chaúng thaønh töïu vaø coù coâng ñöùc gì to lôùn, chæ mong ñem chuùt ít coâng ñöùc trì giôùi thanh tònh caû ñôøi naøy, nguyeän vaøo thôøi ñöùc Phaät Thíchca Maâu-ni, seõ ñöôïc soáng trong giaùo phaùp cuûa Ngaøi vaø xuaát gia tu hoïc, sinh taâm hoan hæ, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn. Cuõng mong raèng nghieäp baùo cuûa vieäc aùc khaåu maéng chöûi seõ khoâng thaønh thuïc.”

Naêm traêm thaày tyø-kheo luùc ñoù chính laø 500 muïc ñoàng ngaøy nay. Do nghieäp baùo noâ ñuøa aùc khaåu cuûa hoï thaønh thuïc, neân ñôøi naøy phaûi sinh ra laøm muïc ñoàng, laïi nhôø nguyeän löïc phaùt ra luùc saép laâm chung cuõng thaønh thuïc, cho neân ñôøi naøy coù khaû naêng gaëp ñöôïc ñöùc Nhö Lai, sinh taâm hoan hæ, xuaát gia soáng ñôøi phaïm haïnh, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

35

CHAØNG THANH NIEÂN TRAÙT-ÑÖÙC-OÁC Cuùng hoa ñöôïc Phaät thoï kyù, Phaät keå nhaân thoï kyù thuôû tröôùc.

L

uùc ñöùc Nhö Lai ôû thaønh Vöông-xaù, coù 500 vò thanh nieân Traùt-ñöùc-oác thong dong töï taïi, thöôøng ñi daïo trong coâng vieân ngaém hoa, nghe chim hoùt, taän höôûng höông vò ngaøo ngaït cuûa ñaát trôøi. Hoï thöôøng ñan taát caû caùc loaïi hoa laïi laøm thaønh voøng hoa ñoäi leân ñaàu, ngaøy ngaøy ung dung höôûng thuï phong caûnh thieân nhieân.

Vaøo buoåi saùng noï, ñöùc Nhö Lai ñaép y oâm baùt vaøo thaønh khaát thöïc heát söùc khoan thai, an oån, 500 vò thanh nieân Traùt-ñöùc-oác naøy töø xa xa ñaõ troâng thaáy thaân töôùng saéc vaøng cuûa ñöùc Nhö Lai, ngay laäp töùc sinh taâm hoan hæ toät cuøng, tranh nhau keùo ñeán cuøng döôøng caùc voøng hoa leân ñöùc Nhö Lai, sau ñoù cung kính ñaûnh leã, ñi nhieãu quanh veà beân phaûi Ngaøi ba voøng, roài môùi quyeán luyeán ra ñi, loøng nhö khoâng muoán rôøi xa.

Luùc ñoù, ñöùc Nhö Lai mæm cöôøi, phoùng ra boán maøu haøo quang traéng, ñoû, vaøng, xanh, treân chieáu soi ñeán coõi trôøi, döôùi ñeán taän ñòa nguïc Baùt haøn,1 1

Ñòa nguïc Baùt haøn (Baùt haøn ñòa nguïc - 八寒地獄): laø taùm ñòa nguïc cöïc kyø laïnh leõo reùt buoát, khieán cho caùc chuùng sinh thoï

36

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Baùt nhieät.1 Chuùng sinh trong caùc ñòa nguïc aáy moãi

1

toäi trong ñoù phaûi voâ cuøng ñau khoå. Caùc ñòa nguïc naøy goàm coù: 1. AÙt-boä-ñaø (頞部陀), phieân aâm töø Phaïn ngöõ Arbuda, coù nghóa laø phoàng roäp, vì da thòt cuûa chuùng sinh thoï toäi trong ñòa nguïc naøy bò phoàng roäp leân do quaù laïnh. 2. Ni-thích-boä-ñaø (尼刺部 陀), phieân aâm töø Phaïn ngöõ Nirarbuda, coù nghóa laø phoàng roäp vaø nöùt ra, vì da thòt cuûa chuùng sinh thoï toäi trong ñòa nguïc naøy bò phoàng roäp leân roài nöùt neû ra vì quaù laïnh. 3. AÙt-trieát-traù (頞哳 吒), phieân aâm töø Phaïn ngöõ Aṭaṭa, vì chuùng sinh thoï toäi trong ñòa nguïc naøy bò reùt buoát khoå ñeán cuøng cöïc, moâi khoâng theå cöû ñoäng, chæ phaùt ra thaønh tieáng reân xieát “aùt-trieát-traù”. 4. Hoaéchoaéc-baø (矐矐婆), phieân aâm töø Phaïn ngöõ Apapa, vì chuùng sinh thoï toäi bò reùt buoát khoå ñeán cuøng cöïc, löôõi khoâng theå cöû ñoäng, chæ coøn phaùt ra thaønh tieáng “hoaéc-hoaéc-baø”. 5. Hoå-hoå-baø (虎 虎婆), phieân aâm töø Phaïn ngöõ Hahādhara, vì chuùng sinh thoï toäi bò reùt buoát khoå ñeán cuøng cöïc, reân xieát thaønh tieáng “hoåhoå-baø”. 6. OÁt-baùt-la (嗢鉢羅), phieân aâm töø Phaïn ngöõ Utpala, nghóa laø hoa sen xanh, vì chuùng sinh thoï toäi bò laïnh buoát quaù möùc, da thòt nöùt neû gioáng nhö hoa sen xanh. 7. Baùt-ñaëc-na (鉢 特摩), phieân aâm töø Phaïn ngöõ Padma, nghóa laø hoa sen hoàng, vì chuùng sinh thoï toäi bò laïnh buoát khoå ñeán toät ñoä, da thòt nöùt toaùt ra gioáng hoa sen hoàng. 8. Ma-ha Baùt-ñaëc-na (摩訶鉢特摩), phieân aâm töø Phaïn ngöõ Mahāpadma, nghóa laø hoa sen hoàng lôùn, vì chuùng sinh thoï toäi bò reùt buoát khoå ñeán toät ñoä, da thòt laïnh cöùng nöùt ra, toaøn thaân bieán thaønh maøu hoàng, gioáng nhö hoa sen lôùn maøu hoàng. (Theo Danh nghóa ñaïi taäp - 名義大集) Ñòa nguïc Baùt nhieät (Baùt nhieät ñòa nguïc - 八熱地獄): laø taùm ñòa nguïc maø toäi nhaân ôû ñoù chòu khoå vì khí noùng. Taùm ñòa nguïc ñoù laø: 1. Töôûng ñòa nguïc (想地獄), Phaïn ngöõ laø Saṃjīva, cuõng coøn goïi laø Ñaúng hoaït ñòa nguïc (等活地獄). Chuùng sinh trong ñòa nguïc naøy tay moïc moùng saét daøi nhoïn, do loøng saân giaän maø

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

37

ngöôøi tuøy theo tình traïng cuûa mình maø ñeàu coù sinh ra yù töôûng haïi nhau, neân duøng moùng voà laáy nhau, da thòt lieàn rôi rôùt; coù nhöõng toäi nhaân bò chaët, ñaâm, xay, giaõ, nhö vaäy töôûng laø ñaõ cheát, song gioù laïnh thoåi qua, da thòt laønh laën roài soáng trôû laïi. Ñòa nguïc naøy daønh cho nhöõng chuùng sinh khoâng yù thöùc ñöôïc khoå ñau do söï gieát haïi gaây ra neân taïo nghieäp gieát haïi caùc chuùng sinh khaùc. 2. Haéc thaèng ñòa nguïc (黑繩地獄), Phaïn ngöõ laø Kālasūtra, nghóa laø ñòa nguïc daây ñen. Nôi ñaây nguïc toát duøng daây saét noùng buoäc keùo toäi nhaân, sau ñoù cöa cheùm thaân hình, laïi coù gioù döõ thoåi daây saét noùng quaán quanh thaân hoï, ñoát da, loùc thòt, thui xöông, naáu tuûy voâ cuøng khoå sôû. 3. Ñoâi aùp ñòa nguïc (堆壓地獄), Phaïn ngöõ laø Saṃghāta, cuõng goïi Chuùng hôïp ñòa nguïc (眾合地獄). Ñòa nguïc naøy coù nuùi ñaù lôùn, sau khi toäi nhaân rôi vaøo, nuùi töï nhieân kheùp laïi, ñeø eùp thaân hoï, xöông thòt naùt nhöø. Ñòa nguïc naøy daønh cho nhöõng chuùng sinh phaïm vaøo caùc toäi gieát haïi, löôøng gaït troäm caép vaø taø daâm. 4. Khieáu hoaùn ñòa nguïc (叫喚地獄), Phaïn ngöõ laø Raurava. Nguïc toát trong ñòa nguïc naøy ñem toäi nhaân neùm vaøo chaûo lôùn ñeå haàm naáu, toäi nhaân chòu caùc ñau ñôùn, gaøo khoùc keâu la, neân goïi laø Khieáu hoaùn ñòa nguïc. Chuùng sinh do phaïm vaøo boán toäi: gieát haïi, troäm caép, taø daâm, uoáng röôïu maø sa vaøo ñòa nguïc naøy. 5. Ñaïi khieáu hoaùn ñòa nguïc (大叫喚地獄), Phaïn ngöõ laø Mahāraurava. Trong ñòa nguïc naøy, toäi nhaân sau khi bò haàm naáu roài, gioù nghieäp thoåi vaøo laïi soáng daäy; khi aáy nguïc toát daãn hoï vaøo loø saáy baèng saét ñeå rang saáy hoï. Toäi nhaân ñau ñôùn reân la thoáng thieát, phaùt tieáng keâu to neân goïi laø Ñaïi khieáu hoaùn ñòa nguïc. Chuùng sinh do phaïm vaøo caùc toäi gieát haïi, löôøng gaït troäm caép, taø daâm, noùi doái neân sa vaøo ñòa nguïc naøy. 6. Thieâu chích ñòa nguïc (燒炙地獄) Phaïn ngöõ laø Tapana，cuõng goïi laø Tieâu nhieät ñòa nguïc (焦熱地獄) hay Vieâm nhieät ñòa nguïc (炎熱地獄). Ñòa nguïc naøy coù töôøng thaønh baèng saét, löûa chaùy höøng höïc, trong ngoaøi ñoát nöôùng, da thòt phaïm

38

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

ñöôïc caûm giaùc laïnh hay noùng thích hôïp, voâ cuøng thoaûi maùi, neân töôûng raèng nghieäp baùo ñaõ heát, saép chuyeån sinh sang theá giôùi khaùc. Sau ñoù bieát ñöôïc ñaây laø aùnh saùng töø bi cuûa ñöùc Theá Toân giuùp tieâu tröø khoå naõo laïnh noùng cho hoï, hoï lieàn khôûi taâm tin töôûng, vui möøng raát lôùn ñoái vôùi ñöùc Theá Toân, nhôø ñoù maø ñöôïc chuyeån sinh leân caùc coõi trôøi.

AÙnh saùng töø bi cuûa ñöùc Theá Toân nhieãu quanh khaép theá giôùi Tam thieân ñaïi thieân1 ba voøng, roài

1

nhaân bò chaùy ruïc, voâ cuøng khoå sôû. 7. Ñaïi thieâu chích ñòa nguïc (大燒炙地獄), Phaïn ngöõ laø Pratāpana，cuõng goïi laø Ñaïi tieâu nhieät ñòa nguïc (大焦熱地獄), Ñaïi cöïc nhieät ñòa nguïc (大極熱地 獄). Trong ñòa nguïc naøy, nguïc toát baét toäi nhaân nhoát vaøo thaønh saét, ñoát löûa chaùy röïc, trong ngoaøi ñeàu ñoû, ñoát nöôùng toäi nhaân; laïi coù haàm löûa, löûa chaùy ñoû röïc, hai beân bôø haàm coù nuùi löûa, ñem toäi nhaân xieân vaøo chæa ba baèng saét, nöôùng treân löûa lôùn, da thòt chaùy ruïc, voâ cuøng khoå sôû. 8. Voâ giaùn ñòa nguïc (無間地 獄), Phaïn ngöõ laø Avīci，phieân aâm laø A-tyø ñòa nguïc (阿鼻地獄), cuõng goïi laø Voâ cöùu ñòa nguïc (無救地獄). Trong ñòa nguïc naøy, toäi nhaân phaûi chòu khoå lieân tuïc neân goïi “voâ giaùn” (khoâng giaùn ñoaïn), laø ñòa nguïc raát khoå. Ngöôøi taïo toäi nguõ nghòch (gieát cha, gieát meï, gieát A-la-haùn, phaù hoøa hôïp taêng, laøm thaân Phaät chaûy maùu), phæ baùng Ñaïi thöøa rôi vaøo nguïc naøy.

Theá giôùi Tam thieân Ñaïi thieân (Tam thieân ñaïi thieân theá giôùi 三千大千世界), Phaïn ngöõ laø tri-sāhasra-mahā-sāhasrāḥlokadhātavaḥ: Theo vuõ truï quan cuûa ngöôøi AÁn Ñoä thôøi xöa laáy nuùi Tu-di laøm trung taâm, xung quanh coù 4 ñaïi chaâu vaø 9 lôùp nuùi, 8 lôùp bieån, goïi laø moät Tieåu theá giôùi, keå töø trôøi Sô thieàn cuûa Saéc

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

39

trôû laïi töôùng loâng traéng giöõa chaân maøy. Thaày A-nan thaáy vaäy lieàn cung kính chaép tay thöa hoûi ñöùc Nhö Lai: – Kính baïch Theá Toân! Ñöùc Nhö Lai Chính Ñaúng Chính Giaùc khoâng bao giôø phoùng quang mæm cöôøi moät caùch voâ côù, hoâm nay vì nhaân duyeân gì Phaät mæm cöôøi vaø phoùng haøo quang boán maøu? Ngöôõng mong Nhö Lai töø bi giaûng noùi cho chuùng con ñöôïc roõ, chuùng con raát muoán ñöôïc nghe. Ñöùc Nhö Lai töø bi baûo thaày A-nan: – A-nan Ñuùng vaäy, ñuùng vaäy! Nhö Lai Chính Ñaúng Chính Giaùc khoâng mæm cöôøi, phoùng quang khi khoâng coù nhaân duyeân. Hoâm nay vì coù 500 thanh nieân Traùt-ñöùc-oác khôûi taâm tin töôûng vui möøng cuùng döôøng hoa töôi vaø ñi nhieãu quanh ta ba voøng, taát caû boïn hoï trong 30 ñaïi kieáp saép ñeán seõ khoâng bò ñoïa laïc vaøo ñöôøng aùc, ñöôïc chuyeån giôùi ñeán lôùp phong luaân döôùi ñaùy maët ñaát, trong ñoù bao goàm: maët trôøi, maët traêng, nuùi Tu-di, Töù thieân vöông, Tam thaäp tam thieân, trôøi Daï-ma, trôøi Ñaâu-suaát, trôøi Laïc bieán hoùa, trôøi Tha hoùa töï taïi, trôøi Phaïm theá... 1.000 tieåu theá giôùi nhö vaäy hôïp thaønh moät Tieåu thieân theá giôùi, 1.000 Tieåu thieân theá giôùi hôïp thaønh moät Trung thieân theá giôùi, 1.000 Trung thieân theá giôùi hôïp thaønh moät Ñaïi thieân theá giôùi. Vì coù söï hôïp thaønh qua ba taàng baäc neân ta quen goïi laø Tam thieân Ñaïi thieân theá giôùi, nhöng cuõng ñoàng nghóa vôùi Ñaïi thieân theá giôùi.

40

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

sinh leân thieân giôùi, höôûng thoï duïc laïc, sau ñoù ñöôïc chuyeån sinh laøm ngöôøi, xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc, tu hoïc giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa Phaät-ñaø, ôû rieâng nôi thanh vaéng, chuyeân taâm thöïc haønh Ba,1ñaéc 1

Ba möôi baûy phaåm ñaïo (Tam thaäp thaát ñaïo phaåm - 三十七道品, Phaïn ngöõ laø bodhi-pākṣika): cuõng goïi laø Tam thaäp thaát Boà-ñeà phaàn, laø 37 phaùp moân tu taäp, ñöôïc chia thaønh 7 nhoùm: 1. Töù nieäm xöù (a. Thaân nieäm xöù: Töùc quaùn saéc thaân naøy ñeàu laø baát tònh; b. Thoï nieäm xöù: Quaùn caùc caûm thoï khoå, vui... thaûy ñeàu laø khoå; c. Taâm nieäm xöù: Quaùn trong taâm naøy nieäm nieäm sinh dieät vaø khoâng thöôøng truï; d. Phaùp nieäm xöù: Quaùn caùc phaùp do nhaân duyeân sinh, khoâng coù tính chaát töï toàn taïi.), 2. Töù chính caàn (a. Tinh taán döùt tröø ñieàu aùc ñaõ sinh; b. Tinh taán ngaên ngöøa ñieàu aùc chöa sinh; c. Tinh taán sinh khôûi ñieàu thieän chöa sinh; Tinh taán phaùt trieån ñieàu thieän ñaõ sinh.), 3. Töù nhö yù tuùc (a.

Duïc nhö yù tuùc: Hi voïng phaùp sôû tu ñöôïc ñaày ñuû nhö nguyeän; b. Tinh taán nhö yù tuùc: Ñoái vôùi phaùp sôû tu phaûi chuyeân chuù nhaát taâm, khoâng coù xen taïp, ñöôïc ñaày ñuû nhö nguyeän; c. Nieäm nhö yù tuùc: Ñoái vôùi phaùp sôû tu ghi nhôù khoâng queân, ñöôïc ñaày ñuû nhö nguyeän; d. Tö duy nhö yù tuùc: Taâm tö duy phaùp sôû tu, khoâng ñeå queân maát, ñöôïc ñaày ñuû nhö nguyeän.), 4. Nguõ caên (Naêm coäi goác sinh ra taát caû phaùp laønh, goàm coù: a. Tín caên: Tin saâu chính ñaïo vaø phaùp trôï ñaïo thì coù coâng naêng sinh ra taát caû voâ laäu thieàn ñònh giaûi thoaùt; b. Tinh taán caên: Chuyeân caàn tu taäp theo chính phaùp, khoâng xen khoâng taïp; c. Nieäm caên: Ghi nhôù chính phaùp khoâng queân; d. Ñònh caên: Nhieáp taâm khoâng cho taùn loaïn, nhaát taâm tòch tónh; e. Tueä caên: Duøng trí tueä quaùn chieáu caùc phaùp roõ raøng.), 5. Nguõ löïc (Laø naêm söùc maïnh, löïc duïng, coù coâng naêng phaù aùc sinh thieän, goàm coù: a. Tín löïc: Tín caên taêng tröôûng coù coâng naêng phaù tröø caùc nghi hoaëc; b. Tinh taán löïc: Tinh taán caên

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

41

quaû vò Bích-chi Phaät,1 cuøng coù teân laø Voâ Nguyeän

1

taêng tröôûng coù coâng naêng phaù tröø söï bieáng nhaùc cuûa thaân taâm; c. Nieäm löïc: Nieäm caên taêng tröôûng coù coâng naêng phaù dieät caùc taø nieäm, thaønh töïu coâng ñöùc chính nieäm xuaát theá; d. Ñònh löïc: Ñònh caên taêng tröôûng coù coâng naêng dieät tröø caùc loaïn töôûng, phaùt sinh caùc thieàn ñònh; e. Tueä löïc: Tueä caên taêng tröôûng coù coâng naêng ngaên chaën, tröø döùt caùc kieán giaûi vaø tö töôûng taø vaïy, sai leäch trong 3 coõi.), 6. Thaát giaùc phaàn, cuõng goïi laø Thaát giaùc chi (a. Traïch phaùp giaùc phaàn: Coù coâng naêng giaûn traïch, phaân bieät söï chaân nguïy cuûa caùc phaùp, b. Tinh taán giaùc phaàn: Tu caùc ñaïo phaùp khoâng xen taïp, c. Hæ giaùc phaàn: Kheá ngoä chaân phaùp, taâm ñöôïc hoan hæ, d. Tröø giaùc phaàn: Coù coâng naêng ñoaïn tröø caùc kieán hoaëc phieàn naõo, e. Xaû giaùc phaàn: Coù coâng naêng xa lìa caûnh giôùi vöôùng maéc cuûa sôû kieán, g. Ñònh giaùc phaàn: Coù coâng naêng bieát roõ thieàn ñònh sôû phaùt, h. Nieäm giaùc phaàn: Coù coâng naêng tö duy ñaïo phaùp.) 7. Baùt chính ñaïo (a. Chính kieán: Kieán giaûi chaân chính, coù coâng naêng thaáy ñöôïc chaân lí, b. Chính tö duy: Tö duy chaân chính, taâm khoâng taø nieäm, c.

Chính ngöõ: Lôøi noùi chaân chính, khoâng hö doái, khoâng aùc yù, d.

Chính nghieäp: Taùc nghieäp chaân chính, thöôøng truï trong thieän nghieäp thanh tònh, e. Chính maïng: Ngheà nghieäp chaân chính, nuoâi soáng baèng nhöõng phöông caùch chính ñaùng, khoâng gaây haïi ñeán baûn thaân vaø ngöôøi khaùc, g. Chính tinh taán: Tinh taán tu taäp caùc phaùp moân chaân chính, h. Chính nieäm: Nieäm töôûng chaân chính, chuyeân taâm nhôù nghó ñeán caùc phaùp laønh, i. Chính ñònh: Thieàn ñònh chaân chính, thaân taâm tòch tónh, thöôøng truï trong chính phaùp.) Baûy nhoùm phaùp moân naøy coäng laïi coù 37 phaùp tu, goïi chung laø Ba möôi baûy phaåm ñaïo.

Bích-chi Phaät (辟支佛, phieân aâm töø Phaïn ngöõ laø Pratyekabuddha, ñoïc troïn aâm laø Bích-chi-ca Phaät-ñaø, theo Cöïu dòch laø Duyeân giaùc (緣覺), theo Taân dòch laø Ñoäc giaùc (獨覺). Trí ñoä

42

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Bích-chi Phaät. Vì nhaân duyeân naøy, cho neân Nhö Lai môùi ñaëc bieät mæm cöôøi, phoùng quang.

Luùc ñoù, caùc thaày tyø-kheo cung kính thöa hoûi ñöùc Nhö Lai: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Vì sao nhöõng ngöôøi naøy laïi cuùng döôøng hoa töôi leân Phaät? Ñöùc Nhö Lai ñaùp: – Chö Phaät ñeàu ñaõ töøng tích taäp nghieäp laønh trong voâ soá ñôøi tröôùc, ta ñaây cuõng vaäy. Voán dó nghieäp cuûa taát caû chuùng sinh seõ khoâng thaønh thuïc ôû ngoaøi ñaát, nöôùc, gioù, löûa, maø thaønh thuïc ngay trong thaân taâm cuûa hoï. Cho neân noùi raèng: “Duø traûi qua traêm ngaøn kieáp, nghieäp laønh vaø nghieäp döõ ñaõ taïo ra ñeàu khoâng maát, chæ chôø hoäi ñuû nhaân duyeân seõ phaûi töï chòu quaû baùo ñoù”. luaän duøng caû hai danh xöng naøy, neân ñöôïc hieåu theo caû hai nghóa. Ngöôøi tu haønh sinh vaøo thôøi khoâng gaëp Phaät, nhôø quaùn nhaân duyeân sinh dieät cuûa caùc phaùp (Thaäp nhò nhaân duyeân) maø ngoä ñaïo, neân goïi laø Duyeân giaùc. Laïi vì sinh nhaèm thôøi khoâng coù Phaät, khoâng do thaày daïy baûo, chæ töï mình quaùn xeùt thaáu suoát lyù nhaân duyeân maø giaùc ngoä neân goïi laø Ñoäc giaùc, Moät trong hai thöøa, moät trong ba thöøa. Ngoaøi ra, yù nghóa nhaân duyeân coøn ñöôïc hieåu laø tieân theá nhaân duyeân (先世因緣), töùc laø nhaân duyeân tu taäp phöôùc hueä töø nhieàu ñôøi tröôùc; vaø hieän theá nhaân duyeân (現世因緣), töùc quaùn xeùt nhöõng nhaân duyeân tröôùc maét maø hieåu ñöôïc lyù voâ thöôøng vaø duyeân khôûi, nhaân ñoù ñöôïc giaùc ngoä. (Theo Trí ñoä luaän quyeån 18 vaø quyeån 75)

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

43

Caùch ñaây khoaûng hai ñaïi a-taêng-kì kieáp, luùc ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng coøn taïi theá, coù vò quoác vöông teân Nhieân Ñaêng cai quaûn ñaát nöôùc theo chaùnh phaùp, neân Phaät phaùp ñöôïc höng thaïnh khaép caû ñaát nöôùc, khoâng coù chieán tranh, tai naïn, moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc töï do töï taïi, cuoäc soáng thaûnh thôi haïnh phuùc.

Ngaøy kia, quoác vöông Nhieân Ñaêng chuaån bò cung thænh ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng vaøo hoaøng cung cuùng döôøng, ñoàng thôøi cuõng môøi quoác vöông Cuï Taøi Töû nöôùc chö haàu tham gia. Vò quoác vöông Cuï Taøi Töû ñoù cuõng laø ngöôøi heát söùc giaøu coù, thöôøng

44

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

toå chöùc caùc hoäi ñaïi thí1 trong suoát 20 naêm qua.

Laàn naøy oâng chuaån bò toå chöùc phaùp “nguõ ñaïi cuùng döôøng” laàn cuoái, nghóa laø leã vaät cuùng döôøng goàm naêm moùn coù giaù trò raát lôùn. Ñoù laø: maâm vaøng, baøn tay vaøng, bình vaøng, 500 ñoàng tieàn vaøng vaø moät coâ gaùi ñeïp.

Khi aáy, coù hai ngöôøi con trai cuûa hai vò baø-lamoân, teân laø Hieàn Tueä vaø Trí Tueä, nghe tin vua Cuï Taøi Töû hoan hæ môû hoäi boá thí, vì muoán baùo ñaùp coâng ôn daïy doã nhieàu naêm cuûa thaày mình neân ñaëc bieät ñeán xin taøi vaät veà cuùng döôøng cho thaày. Tröôùc khi hai ngöôøi aáy ñeán, quoác vöông Cuï Taøi Töû naèm moäng thaáy coù thieân thaàn ñeán baùo raèng: – Hoâm nay coù hai ngöôøi ñeán xin boá thí, moät ngöôøi teân Hieàn Tueä, ngöôøi kia teân Trí Tueä. Neáu beä haï ñem phaåm vaät nguõ ñaïi cuùng döôøng daâng cho Hieàn Tueä thì coâng ñöùc seõ hôn caû coâng ñöùc beä haï cuùng döôøng boá thí trong 20 naêm qua.

Quoác vöông Cuï Taøi Töû laøm theo nhöõng gì thieân thaàn noùi, nhöng Hieàn Tueä ñaõ phaùt nguyeän thoï trì Phaïm haïnh2 neân khoâng tieáp nhaän coâ gaùi, chæ vui veû thoï nhaän boán phaåm vaät kia maø thoâi.

Hoäi ñaïi thí: vò thí chuû phaùt taâm boá thí khoâng phaân bieät trong suoát moät thôøi gian, baát cöù ai cuõng coù theå ñeán ñoù ñeå nhaän söï boá thí caùc phaåm vaät, goïi laø hoäi ñaïi thí.

2 Phaïm haïnh: haïnh thanh tònh döùt haún söï daâm duïc.

1

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

45

Coâ gaùi vöøa nhìn thaáy Hieàn Tueä ñaõ sinh loøng yeâu meán, beøn noùi vôùi anh ta: – Quoác vöông ñaõ taëng thieáp cho chaøng, vaäy xin chaøng haõy tieáp nhaän thieáp!

Nhöng duø noùi theá naøo Hieàn Tueä vaãn moät möïc töø choái. Coâ gaùi aáy beøn trôû veà nöôùc Nhieân Ñaêng. Treân ñöôøng veà, coâ gaëp moät ngöôøi baùn hoa, lieàn ñem heát vaøng baïc chaâu baùu mang theo treân ngöôøi ñöa cho oâng ta, vôùi ñieàu kieän laø moãi ngaøy seõ tôùi laáy moät ñoùa hoa sen xanh ñeå cuùng döôøng Ñöùc Phaät.

Sau khi Hieàn Tueä nhaän ñöôïc boán loaïi phaåm vaät cuùng döôøng lôùn, lieàn mang ñeán daâng cuùng cho

46

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

thaày. Nhöng vò thaày chæ nhaän ba moùn, coøn 500 ñoàng tieàn vaøng oâng khoâng nhaän. Ñeâm ñoù, Hieàn Tueä mô thaáy 10 giaác moäng khaùc nhau. Moät laø thaáy mình uoáng nöôùc trong bieån lôùn, hai laø thaáy mình ñi laïi trong khoâng trung, ba laø thaáy mình caàm maët trôøi, boán laø thaáy mình caàm maët traêng, naêm laø thaáy mình ñöôïc ngoài treân xe ngöïa cuûa quoác vöông, saùu laø thaáy mình ngoài treân xe ngöïa cuûa tieân nhaân, baûy laø thaáy mình cöôõi voi lôùn, taùm laø thaáy mình cöôõi thieân nga, chín laø thaáy mình cöôõi sö töû vaø möôøi laø thaáy mình leo leân vaùch ñaù cheo leo.

Saùng ra giaät mình tænh daäy, caûm thaáy kì laï quaù, chaøng beøn ñi khaép nôi tìm ngöôøi giaûi moäng. Cuoái cuøng chaøng ñeán choã moät vò tieân nhaân coù ñaày ñuû naêm pheùp thaàn thoâng. Vò naøy baûo chæ coù ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng môùi coù theå giaûi nghóa ñöôïc giaác moäng naøy. Theá laø Hieàn Tueä töùc toác ñeán nöôùc Nhieân Ñaêng.

Cuøng luùc aáy, quoác vöông Cuï Taøi Töû cuõng daãn theo 80.000 ñaïi thaàn ñeán nöôùc Nhieân Ñaêng.

Luùc ñoù, vì muoán cuùng döôøng ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng neân vaøo baûy ngaøy tröôùc quoác vöông Nhieân Ñaêng ñaõ ra leänh: “Taát caû hoa töôi trong nöôùc ñeàu phaûi ñem noäp veà hoaøng cung ñeå chuaån bò cuùng Nhöõng chuyeän nhaân quaû

47

döôøng ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng, khoâng ai ñöôïc traùi leänh!” Vì theá, khaép nöôùc khoâng ai daùm ñeå laïi moät ñoùa hoa naøo. Ñaây noùi veà coâ gaùi ñaõ giao heïn tröôùc vôùi ngöôøi baùn hoa laø moãi ngaøy ñeán laáy moät ñoùa hoa sen xanh. Khi coâ ñeán laáy hoa, ngöôøi baùn hoa noùi: – Quoác vöông ñaõ coù qui ñònh neân toâi khoâng daùm ñeå laïi ñoùa naøo caû, ñeàu ñem noäp heát roài.

Coâ gaùi im laëng giaây laùt, sau ñoù noùi vôùi ngöôøi baùn hoa moät caùch chaéc chaén: – Baùc ra hoà xem thöû, neáu chaùu coù duyeân cuùng Phaät, nhaát ñònh trong hoà vaãn coøn hoa sen.

48

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Ngöôøi baùn hoa baùn tín baùn nghi ra hoà xem thöû, nhöng quaû thaät trong hoà coù baûy ñoùa hoa sen xanh vöøa nôû, oâng ta lieàn chaïy veà noùi cho coâ gaùi bieát: – Kyø laï thaät! Kyø laï thaät! Roõ raøng baùc môùi haùi heát roài maø, sao laïi coù hoa môùi nôû chöù?

Coâ gaùi baûo oâng ta haùi vaøo cho mình, song oâng khoâng daùm vì sôï traùi leänh vua. Coâ gaùi lieàn noùi: – Chaùu seõ boû hoa vaøo trong bình baùu, khoâng ai nhìn thaáy ñöôïc, baùc yeân taâm ñi!

Theá laø, ngöôøi baùn hoa beøn haùi hoa sen vaøo, trao cho coâ gaùi giaáu kín trong bình, mang theo beân mình vaø ñi thaúng vaøo thaønh.

Luùc ñoù, Hieàn Tueä ñaõ ñeán nöôùc Nhieân Ñaêng, muoán mua hoa ñeå cuùng döôøng Ñöùc Phaät, nhöng ñi khaép thaønh vaãn khoâng mua ñöôïc moät ñoùa hoa naøo. Trong luùc ñang thaát voïng eâ cheà, boãng chaøng gaëp laïi coâ gaùi maø quoác vöông ñaõ taëng cho mình hoâm tröôùc. Do phöôùc ñöùc cuûa Hieàn Tueä neân nhöõng ñoùa hoa sen xanh giaáu trong bình lieàn loä ra. Hieàn Tueä nhìn thaáy hoa lieàn noùi vôùi coâ gaùi: – Ta seõ ñöa cho naøng 500 ñoàng tieàn vaøng, naøng coù theå ñeå laïi cho ta maáy ñoùa hoa sen xanh ñoù ñöôïc khoâng? Bôûi ta ñang caàn ñeå ñeán cuùng döôøng ñöùc Nhö Lai. Nhöõng chuyeän nhaân quaû

49

Coâ gaùi suy nghó moät laùt ñaùp: – Thieáp coù theå ñeå laïi hoa cho chaøng, nhöng thieáp khoâng caàn tieàn, chæ caàn chaøng höùa vôùi thieáp moät ñieàu: Ñôøi ñôøi kieáp kieáp seõ luoân chaáp nhaän thieáp laøm vôï chaøng. Baèng khoâng, thieáp seõ khoâng nhöôøng laïi hoa cho chaøng.

Hieàn Tueä nghe xong lieàn noùi vôùi coâ gaùi moät caùch heát söùc chaân thaønh: – Ta khoâng cheâ boû naøng, nhöng caû ñôøi ta voán öa thích laøm vieäc boá thí, sau naøy ñôøi ñôøi kieáp kieáp ta cuõng ñeàu seõ boá thí caû ñeán vôï, con cuûa mình, laøm sao naøng coù theå chaáp nhaän ñöôïc? Xin naøng haõy suy nghó laïi.

Khoâng chuùt do döï, coâ gaùi lieàn ñoàng yù: – Ñoái vôùi haïnh nguyeän boá thí cuûa chaøng, thieáp xin höùa seõ tuyeät ñoái khoâng caûn trôû, chæ caàn baây giôø chaøng ñoàng yù vôùi thieáp laø ñöôïc.

Hieàn Tueä lieàn ñoàng yù. Coâ gaùi trao cho chaøng 5 ñoùa hoa sen xanh vaø phaùt nguyeän: – Veà sau, luùc naøo chaøng thaønh Phaät ban phaùp laønh cho nhaân gian thì thieáp seõ laø ñeä töû cuûa chaøng.

Coøn trong khi chöa thaønh Phaät thì thieáp seõ ñôøi ñôøi kieáp kieáp laøm vôï chaøng.

Ngaøy ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng vaøo hoaøng cung thoï nhaän cuùng döôøng ñaõ ñeán. Trong ngoaøi cung ñieän, 50

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

ñöôøng lôùn ngoõ ngaùch ñeàu ñöôïc queùt doïn saïch seõ, duøng caùc loaïi höông thôm vi dieäu raûi khaép maët ñaát, traøng phan, baûo caùi ñöôïc döïng leân nhö röøng, heát söùc trang nghieâm vaø hoaønh traùng. Ñích thaân quoác vöông Nhieân Ñaêng caàm loïng baùu, höôùng daãn caùc ñaïi thaàn cuûa mình cuõng caàm loïng baùu theo haàu Phaät. Vua Cuï Taøi Töû cuøng 80.000 vò ñaïi thaàn cuõng ñeán nghinh ñoùn ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng. Vua Nhieân Ñaêng chaép tay ñaûnh leã cung thænh: – Chuùng con thaønh taâm cung thænh Theá Toân vaø chuùng tyø-kheo quang laâm vöông cung, thoï nhaän phaåm vaät cuùng döôøng! Ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng vaø chuùng tyø-kheo im laëng nhaän lôøi. Treân suoát ñöôøng ñi, quoác vöông Nhieân Ñaêng töï tay caàm loïng baùu ñi theo moät beân che cho ñöùc Nhö Lai, caùc vò ñaïi thaàn cuõng ñeàu caàm loïng baùu ñi theo. Luùc ñoù, ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng bieát taâm thaønh cuûa hoï, lieàn duøng Phaät löïc gia trì khieán cho moãi ngöôøi ñeàu thaáy mình ñang ñöôïc che loïng cho Phaät.

Ngay khi ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng böôùc vaøo cöûa hoaøng cung, khaép maët ñaát ñeàu chaán ñoäng vaø xaûy ra voâ soá hieän töôïng kyø dieäu: ngöôøi muø ñöôïc saùng maét, ngöôøi ñieác coù theå nghe, ngöôøi caâm coù theå Nhöõng chuyeän nhaân quaû

51

noùi chuyeän, ngöôøi bò lieät coù theå ñi laïi, ngöôøi ñieân cuoàng trôû laïi saùng suoát, saûn phuï khoù sinh ñöôïc meï troøn con vuoâng, coøn caùc chuùng sinh bò voâ soá khoå naõo troùi buoäc khaùc ñeàu ñöôïc giaûi thoaùt, chim hoùt líu lo, caùc loaïi nhaïc khí khoâng ñaùnh maø töï keâu, aâm thanh vi dieäu traàm boång, khaép nôi hoa nôû roä...

Khi aáy, raát nhieàu chuùng sinh khoâng theå keå xieát, moãi ngöôøi ñeàu caàm höông hoa, tranh nhau keùo ñeán ñaûnh leã cuùng döôøng ñöùc Phaät.

Trong soá ngöôøi cuùng döôøng ñoâng ñaûo ñoù, ba ngöôøi Hieàn Tueä, Trí Tueä vaø coâ gaùi kia cuõng raát muoán ñöôïc ñeán gaàn ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng. Luùc ñoù, ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng duøng tueä nhaõn quaùn saùt thaáy Hieàn Tueä laø ngöôøi coù phöôùc ñöùc lôùn nhaát trong soá ngöôøi cuùng döôøng, muoán cho anh ta cô hoäi, lieàn hieän söùc thaàn thoâng laøm ñoå xuoáng moät traän möa lôùn.

Nhöõng ngöôøi cuùng döôøng bò möa lieàn phaân taùn heát, Hieàn Tueä vaø hai ngöôøi cuøng ñi laäp töùc tieán ñeán gaàn ñöùc Nhö Lai. Hieàn Tueä cung kính cuùng döôøng 5 ñoùa hoa sen xanh leân ñöùc Nhö Lai vôùi taâm yù hoan hæ toät cuøng. Ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng duøng Phaät löïc gia trì laøm cho 5 ñoùa hoa ñoù bieán ra to lôùn nhö baùnh xe, bay leân beân treân ñaàu Ngaøi nhö caùi loïng che vaø bay theo ñöùc Phaät.

52

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Coâ gaùi thaáy vaäy cuõng sinh taâm vui möøng khoân taû, lieàn daâng hai ñoùa coøn laïi cuùng döôøng leân Ñöùc Phaät. Ñöùc Nhö Lai cuõng duøng Phaät löïc gia trì khieán cho hoa aáy hoùa thaønh lôùn nhö baùnh xe, bay leân ngang tai cuûa Ngaøi vaø bay caïnh Ngaøi theo töøng böôùc ñi.

Khi Ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng böôùc ñi, do côn möa lôùn vöøa ñoå xuoáng neân treân ñöôøng coù choã quaù nhieàu buøn ñaát. Hieàn Tueä thaáy vaäy, sôï laøm laám chaân ñöùc Nhö Lai, lieàn khoâng ngaàn ngaïi cuùi xuoáng traûi toùc cuûa mình leân ñaát buøn vaø phaùt nguyeän:

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

53

– Neáu nhö con coù khaû naêng chöùng quaû Boà-ñeà, thaønh töïu Chuyeån baùnh xe phaùp, xin ñöùc Nhö Lai böôùc leân toùc cuûa con ñeå ñi qua.

Quaû nhieân, ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng lieàn böôùc leân toùc cuûa Hieàn Tueä ñeå ñi qua.

Luùc ñoù, ngöôøi baïn laø Trí Tueä khôûi taâm töùc giaän, nghó: “Sao Ñöùc Phaät laïi ñoái ñaõi vôùi Hieàn Tueä nhö loaøi suùc sinh, giaãm ñaïp leân toùc cuûa anh ta maø ñi, thaät khoâng ñuùng chuùt naøo.”

Sau ñoù, ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng thoï kyù1 cho Hieàn Tueä: – Sau naøy con seõ ñöôïc giaûi thoaùt, thaønh töïu Voâ Thöôïng Chính Ñaúng Chính Giaùc, hieäu laø Thích-ca Maâu-ni Phaät, trôû thaønh ngoïn ñeøn saùng trong Ba coõi.

Sau khi thoï kyù, ñöùc Nhö Lai laïi hieän thaàn thoâng bay leân khoâng trung cao khoaûng 7 caây ña-la vaø khieán cho choã toùc vöøa bò ñaïp luùc naõy cuûa Hieàn Tueä phoùng aùnh saùng ñoàng thôøi moïc ra toùc môùi.

Voâ soá ngöôøi ñang coù maët taän maét chöùng kieán caûnh töôïng khoâng theå nghó baøn ñoù ñeàu sinh khôûi 1

Thoï kyù: lôøi baùo tröôùc cuûa Phaät ñoái vôùi moät vò ñeä töû veà söï chöùng quaû giaùc ngoä cuûa vò aáy trong töông lai. Ñöùc Phaät thöôøng chæ thoï kyù vôùi nhöõng tröôøng hôïp ñaày ñuû nhaân duyeân.

54

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

loøng tin vaø taâm hoan hæ, phaùt nguyeän sau naøy seõ trôû thaønh ñeä töû tu taäp trong giaùo phaùp cuûa ñöùc Thích-ca Maâu-ni Nhö Lai. Coâ gaùi luùc aáy cuõng phaùt nguyeän raèng: – Nhôø coâng ñöùc cuùng döôøng hoa sen leân Theá Toân hoâm nay, nguyeän cho luùc ñöùc Thích-ca Maâuni Theá Toân chuyeån baùnh xe phaùp, con trôû thaønh nöõ ñeä töû Thanh vaên cuûa Ngaøi, coøn trong suoát thôøi gian chaøng chöa thaønh Phaät, ñôøi ñôøi kieáp kieáp con ñeàu ñöôïc laøm vôï chaøng.

Luùc ñoù, chö thieân nhaân thaáy vaäy cuõng phaùt nguyeän: – Luùc ñöùc Phaät Thích-ca Maâu-ni chuyeån baùnh xe phaùp, chuùng con nguyeän seõ trôû thaønh nhöõng chuùng Thanh vaên ñaàu tieân trong phaùp hoäi cuûa Ngaøi.

Soá toùc ñöôïc ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng giaãm leân ñoù, quoác vöông Nhieân Ñaêng caét ñeå laøm kyû nieäm, quoác vöông Cuï Taøi Töû xin laïi, ñeám qua thaáy coù 80.000 sôïi, lieàn phaân phaùt cho 80.000 vò ñaïi thaàn, ñoàng xaây thaùp thôø cuùng.

Sau khi Hieàn Tueä ñöôïc ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng thoï kyù, ngay töùc khaéc quoác vöông Nhieân Ñaêng, quoác vöông Cuï Taøi Töû vaø raát nhieàu raát nhieàu tín chuùng cuûa ñöùc Nhö Lai lieàn hoan nghinh vaø cuùng döôøng chaøng.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

55

Luùc ñoù, Trí Tueä quay sang hoûi Hieàn Tueä ñaõ phaùt taâm nhö theá naøo. Trí Tueä buoàn baõ noùi: – Vì khoâng ñuû tín taâm nôi Nhö Lai, neân khi thaáy ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng giaãm ñaïp leân toùc anh, toâi ñaõ sinh loøng töùc giaän.

Sau ñoù, caû Hieàn Tueä vaø Trí Tueä cuøng ñaûnh leã xin ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng cho pheùp hai chaøng ñöôïc xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc trong taêng ñoaøn.

Chaúng bao laâu, Hieàn Tueä ñaõ tinh thoâng giaùo ñieån, sau khi xaû thaân ñöôïc chuyeån sinh leân coõi trôøi Ñaâusuaát; coøn Trí Tueä do khôûi taâm saân haän vôùi Nhö Lai neân chöa ñöôïc giaûi thoaùt.

Sau khi keå laïi caâu chuyeän treân, ñöùc Phaät Thíchca Maâu-ni töø hoøa noùi tieáp: – Naøy caùc tyø-kheo! Hieàn Tueä luùc ñoù chính laø ta ngaøy nay, nhôø phöôùc baùo cuùng döôøng hoa leân ñöùc Phaät Nhieân Ñaêng thuôû tröôùc neân ta coù ñöôïc ñaïi phöôùc baùo vaø an laïc trong luaân hoài; cuõng nhôø caên laønh naøy maø nay chöùng ñaéc quaû vò Voâ Thöôïng Chính Ñaúng Chính Giaùc. Laïi cuõng do nhaân duyeân thuø thaéng naøy neân sau khi chöùng quaû thoï nhaän hoa cuûa 500 chaøng thanh nieân Traùt-ñöùc-oác.

56

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

VOÂ UÙY VAØ COÅ THANH Hai em beù phaùt taâm laønh, Ñöôïc ñöùc Nhö Lai thoï kyù.

L

uùc Ñöùc Phaät ôû thaønh Vöông-xaù, moät hoâm Ngaøi ñang treân ñöôøng vaøo thaønh, ñi ngang qua khu röøng raäm tòch tónh. Trong röøng coù moät soá maõnh thuù laøm ngöôøi ta phaûi khieáp sôï. Ñöùc Nhö Lai ngoài nghæ döôùi goác caây moät laùt roài laïi tieáp tuïc ñi. Thaày A-nan thaáy phía tröôùc coù ngaõ reõ, lieàn thöa hoûi ñöùc Nhö Lai: – Baïch Theá Toân! Phía tröôùc coù ngaõ reõ, moät ñöôøng thì thaúng, nhöng coù raát nhieàu maõnh thuù, sö töû; coøn moät ñöôøng quanh co khuùc khuyûu, song töông ñoái an toaøn. Baïch Theá Toân, chuùng ta neân ñi ñöôøng naøo? Ñöùc Nhö Lai ñaùp: – Nhö Lai laø baäc voâ uùy, khoâng sôï ñieàu gì caû.

Chuùng ta ñi ñöôøng thaúng.

Theá laø ñöùc Nhö Lai vaø caùc vò tyø-kheo ñi theo con ñöôøng thaúng.

Luùc ñoù beân ñöôøng coù hai em beù ñang noâ ñuøa, moät em caàm troáng, moät em caàm cung teân, hai em Nhöõng chuyeän nhaân quaû

57

thaáy thaân töôùng trang nghieâm cuûa ñöùc Nhö Lai lieàn sinh taâm hoan hæ voâ cuøng, nhaûy nhoùt ñeán beân caïnh Ngaøi. Sau khi cung kính ñaûnh leã ñöùc Nhö Lai, hai em thöa: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Ngaøi ñi ñöôøng naøy coù nhieàu maõnh thuù raát ñaùng sôï, nhöng chuùng con seõ laøm thò veä cho Ngaøi, baûo veä Ngaøi. Ñöùc Nhö Lai mæm cöôøi hoûi: – Caùc con baûo veä Theá Toân nhö theá naøo?

Em beù caàm caùi troáng noùi: – Neáu maõnh thuù ñeán, con seõ laéc caùi troáng nhoû naøy, laøm cho chuùng khieáp sôï.

Em beù caàm cung teân ñöa muõi teân leân noùi: – Neáu chuùng noù ñeán, con seõ döông cung baén chuùng. Ñöùc Thích-ca Maâu-ni Nhö Lai nghe hai em noùi vaäy raát hoan hyû, thaáy hai em phaùt taâm thanh tònh, tích chöùa phöôùc ñöùc vaø trí tueä vieân maõn, Ngaøi noùi: – Caùc con raát ngoan! Nhöng caùc con khoâng caàn baûo veä cho ta. Chæ rieâng söï phaùt taâm ñoù ñaõ giuùp caùc con ñöôïc ñaày ñuû phöôùc ñöùc, haõy trôû veà nhaø ñi!

58

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Luùc ñoù, ñöùc Theá Toân mæm cöôøi phoùng haøo quang.

Sau khi chieáu saùng khaép theá giôùi Tam thieân ñaïi thieân, haøo quang aáy trôû laïi chui vaøo töôùng loâng traéng giöõa chaân maøy cuûa Phaät.

Thaày A-nan thaáy Phaät hieän töôùng hy höõu nhö vaäy lieàn chaép tay thöa hoûi: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Hoâm nay vì nhaân duyeân gì ñöùc Nhö Lai laïi mæm cöôøi vaø phoùng haøo quang? Ñöùc Theá Toân mæm cöôøi nhìn thaày A-nan ñaùp: – Vöøa roài hai em beù hoàn nhieân hoaït baùt ñoù sinh taâm hoan hæ thanh tònh vôùi ta, nhôø phöôùc laønh aáy neân trong 30 ñaïi kieáp saép tôùi ñeàu ñöôïc chuyeån sinh trong haøng trôøi ngöôøi, höôûng thoï phöôùc laïc choán nhaân thieân. Cuoái cuøng caùc em laïi chuyeån sinh laøm ngöôøi, xuaát gia tu haønh, ôû nôi vaéng veû moät mình tu taäp 37 phaåm trôï ñaïo, chöùng ñaéc quaû vò Ñoäc giaùc.1 Trong ñoù moät em teân laø Voâ UÙy Ñoäc giaùc, coøn em kia teân Coå Thanh Ñoäc giaùc. Vì nhaân duyeân toát ñeïp aáy neân ta môùi mæm cöôøi vaø phoùng quang.

1

Ñoäc giaùc, hay Ñoäc giaùc Phaät, cuõng töùc laø Duyeân giaùc Phaät, Bíchchi Phaät, ñaõ coù chuù giaûi ôû tröôùc. Vì caùc vò naøy ra ñôøi khoâng gaëp Phaät, töï mình tu haønh giaùc ngoä neân goïi laø Ñoäc giaùc.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

59

ÑOÀNG TÖÛ BAÛO HAÛI Tu söûa cuùng döôøng thaùp Phaät, Caûm ñöôïc kho baùu traøn ñaày.

L

uùc ñöùc Nhö Lai ôû thaønh Vöông-xaù, trong thaønh coù moät vò phuù oâng raát giaøu coù, taøi saûn töông ñöông vôùi Ña vaên thieân töû. OÂng cuøng vôï coù moät cuoäc soáng haïnh phuùc myõ maõn.

Sau khi vôï oâng mang thai, töï nhieân xuaát hieän raát nhieàu ñieàm laï, nhö trong nhaø boãng döng xuaát hieän nhieàu ñoà trang söùc, côø baùu, loïng baùu..., hoa nôû roä khaép nôi, höông thôm ngaøo ngaït, giöôøng nguû cuõng bieán thaønh giöôøng baùu cuûa chö thieân.

Nhöõng ñieàm laønh naøy laøm cho vò phuù oâng raát nghi hoaëc, khoâng hieåu gì caû. OÂng lo sôï raèng vôï mình bò ma nhaäp hoaëc bò daï-xoa laøm haïi.

Do ñoù, oâng voäi vaøng tìm ñeán moät thaày töôùng, hoûi xem roát cuoäc thì nhöõng hieän töôïng naøy laø ñieàm laønh hay döõ? Vò thaày töôùng sau khi xem xong lieàn noùi: – Ñaây chaúng phaûi tai hoïa gì ñaâu, maø laø do phöôùc ñöùc cuûa thai nhi môùi xuaát hieän ra nhöõng töôùng laønh naøy. OÂng khoâng neân lo laéng.

60

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Nghe vò thaày töôùng noùi theá, oâng phuù hoä môùi yeân taâm phaàn naøo.

Sau 10 thaùng mang thai, ngöôøi vôï phuù oâng sinh haï ñöôïc moät beù trai heát söùc khaû aùi, töôùng maïo ñoan nghieâm, khoâng gioáng ngöôøi bình thöôøng.

Thaân theå em khi sinh ra voâ cuøng saïch seõ, khoâng nhöõng chaúng dính nhau thai vaø maùu dô, maø treân ngöôøi laïi saün coù nhöõng baûo chaâu, chuoãi ngoïc, y phuïc coõi trôøi quyù baùu voâ cuøng...

Luùc nhöõng ngöôøi haàu taém röûa cho em, moãi khi vöøa côûi boû y phuïc treân ngöôøi em ra lieàn töùc thôøi xuaát hieän y phuïc khaùc, khieán hoï chaúng bieát phaûi Nhöõng chuyeän nhaân quaû

61

laøm theá naøo, chæ coøn caùch ñeå nguyeân y phuïc vaø trang söùc cuûa em maø taém röûa. Taém röûa xong, khi nhöõng ngöôøi haàu ñaët em leân giöôøng thì giöôøng aáy laäp töùc bieán thaønh giöôøng lôùn, ñöôïc trang hoaøng baèng traân baûo vi dieäu xinh ñeïp. Treân traàn nhaø laïi xuaát hieän toøa cung ñieän trang nghieâm, phía treân cung ñieän coù nhöõng côø baùu, phöôùng baùu..., beân trong cung ñieän coù hoa töôi vaø höông thôm ngaøo ngaït, tröôùc giöôøng laïi xuaát hieän moät thaùp baùu, trong thaùp coù chöùa caùc loaïi vaät baùu, laáy hoaøi khoâng heát, quaû thaät laø hy höõu voâ cuøng.

62

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Vò phuù oâng vui möøng khoâng sao noùi heát, lieàn toå chöùc tieäc möøng heát söùc long troïng. Bôûi luùc em vöøa sinh ra thì baûo chaâu trong nhaø töï nhieân xuaát hieän nhieàu nhö nöôùc bieån, neân oâng lieàn ñaët teân cho em laø ñoàng töû Baûo Haûi. Ñoàng töû Baûo Haûi ñöôïc taùm vò nhuõ maãu nuoâi naáng baèng nhöõng thöùc aên boå döôõng, nhö söõa töôi, söõa chua, khoâ daàu... Em lôùn leân raát nhanh, vaø moãi khi em ñi ñeán ñaâu ñeàu coù nhöõng haøng phi nhaân1 1

Phi nhaân: haïng chuùng sinh khoâng phaûi ngöôøi, khoâng phaûi chö thieân; tuy coù thaàn thoâng nhöng phöôùc löïc keùm hôn chö thieân.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

63

hieän ra traûi thaûm ñôõ chaân, laïi coù nhöõng phi nhaân, thieân nöõ raûi hoa cuùng döôøng.

Lôùn leân, chaøng Baûo Haûi tinh thoâng caùc moân hoïc vaán theá gian nhö vaên hoïc, y thuaät, taùm loaïi quaùn saùt... Cha chaøng ñaëc bieät xaây döïng boán cung ñieän rieâng bieät thích hôïp vôùi boán muøa xuaân, haï, thu, ñoâng ñeå chaøng luùc naøo cuõng coù nôi ôû thaät thoaûi maùi. Treân caùc cung ñieän aáy töï nhieân xuaát hieän nhöõng côø baùu, loïng baùu, laïi coù caùc thieân nöõ hieän xuoáng cuøng vui chôi. Chaøng höôûng thuï cuoäc soáng toát ñeïp ñoù moät caùch thoûa thích.

Moät hoâm, chaøng Baûo Haûi phaùt khôûi loøng tin lôùn ñoái vôùi Ba ngoâi baùu,1 töï suy nghó raèng: “Phöôùc baùo nhaân thieân cuûa theá gian mình ñaõ ñöôïc höôûng ñaày ñuû, giôø chính laø luùc neân xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc, tinh taán tu taäp giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa Phaät-ñaø ñeå ñoaïn tröø taát caû thoáng khoå cuûa sinh töû luaân hoài.”

Theá laø chaøng ñem heát taøi saûn ra boá thí, giuùp cho raát nhieàu ngöôøi ñöôïc an laïc, sau ñoù ñeán ñaûnh leã ñöùc Nhö Lai xin theo Ngaøi xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc. Sau khi xuaát gia, ñoàng töû Baûo Haûi ñi ñeán baát cöù nôi ñaâu cuõng vaãn coù raát nhieàu phi nhaân 1

Ba ngoâi baùu: töùc Tam baûo, goàm Phaät baûo, Phaùp baûo vaø Taêng baûo.

64

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

hieän ra laøm cho maët ñaát baèng phaúng, döïng côø baùu, che loïng baùu vaø voâ soá thieân nöõ vaây quanh.

Moät soá ngöôøi xuaát gia caûm thaáy nhö vaäy laø khoâng hôïp lyù. Hoï xì xaàm baøn taùn vôùi nhau: – Tyø-kheo Baûo Haûi ñaõ laø ngöôøi soáng ñôøi thoaùt tuïc, vì sao ñi ñeán nôi naøo cuõng mang theo nhöõng côø baùu, loïng baùu, laïi coù thieân nöõ vaây quanh. Neáu coøn ham thích naêm moùn duïc thì oâng aáy ñeán ñaây ñeå laøm gì? Ñoàng töû Baûo Haûi cuõng vì chuyeän naøy maø sinh taâm phieàn naõo, beøn ñeán thöa hoûi ñöùc Theá Toân, caàu mong Ngaøi chæ daïy cho caùch ñoái trò nhö theá naøo. Ñöùc Nhö Lai daïy: – Neáu con quaùn xeùt taát caû nhöõng thöù aáy ñeàu khoâng caàn thieát, töï nhieân chuùng seõ bieán maát.

Tyø-kheo Baûo Haûi lieàn thöïc haønh theo ñuùng lôøi daïy cuûa ñöùc Nhö Lai, quaû nhieân taát caû ñeàu khoâng coøn nöõa. Thaày caûm thaáy nheï nhaøng thö thaùi, caøng tinh taán tu trì, khoâng bao laâu sau ñaõ ñoaïn tröø ñöôïc heát phieàn naõo trong Ba coõi, chöùng ñaéc thaùnh quaû A-la-haùn.

Luùc ñoù, caùc vò tyø-kheo lieàn ñeán thænh vaán ñöùc Nhö Lai: Nhöõng chuyeän nhaân quaû

65

– Kính baïch ñöùc Theá Toân! Ñoàng töû Baûo Haûi coù nhaân duyeân nghieäp laønh nhö theá naøo maø ñöôïc sinh vaøo gia ñình giaøu sang phuù quí, töôùng maïo ñoan trang, trôøi sinh coù ñaày ñuû caùc loaïi trang söùc chaâu baùu, khi chaøo ñôøi thaân theå khoâng dô baån, töï nhieân xuaát hieän cung ñieän, baûo thaùp, hoa töôi, ñi ñeán ñaâu cuõng ñeàu coù phi nhaân vaø thieân nöõ traûi thaûm, raûi hoa cuùng döôøng? Laïi do nhaân duyeân gì phaùt khôûi ñöôïc loøng tin thanh tònh vaøo Ba ngoâi baùu, xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn? Ngöôõng mong ñöùc Nhö Lai töø bi giaûi thích cho chuùng con ñöôïc roõ, chuùng con raát muoán nghe. Ñöùc Nhö Lai nhìn khaép ñaïi chuùng moät löôït roài noùi: – Ñaây laø söï thaønh töïu nguyeän löïc ñôøi tröôùc cuûa tyø-kheo Baûo Haûi. Trong Hieàn kieáp naøy, vaøo luùc tuoåi thoï con ngöôøi laø 20.000 tuoåi, ñöùc Phaät Cadieáp coøn taïi theá. Khi ñoù, taïi vöôøn Loäc Daõ ôû AÁn Ñoä coù moät vò tröôûng giaû giaøu coù ngang vôùi Ña vaên thieân töû, coù nieàm tin thanh tònh vaø vaøo Ba ngoâi baùu. OÂng ta ñaëc bieät xaây döïng giaûng ñöôøng, cung thænh ñöùc Phaät Ca-dieáp vaø toaøn theå taêng chuùng ñeán thuyeát phaùp vaø cuùng döôøng leân chö vò ñuû caùc loaïi thöùc aên thôm ngon, laïi coøn thænh ñöùc Nhö Lai 66

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

vaø chö tyø-kheo taém röûa thay y phuïc, roài thu nhaët toùc vaø moùng tay cuûa ñöùc Phaät Ca-dieáp ñeå xaây thaùp cuùng döôøng.

Ngaøy noï, coù raát nhieàu chim ñeán laøm toå treân ngoïn thaùp. OÂng ta thaáy vaäy cho laø baát kính, lieàn xaây theâm moät taàng laàu beân treân thaùp, laïi duøng caùc loaïi phöôùng baùu, loïng baùu ñeå trang söùc, beân trong duøng caùc loaïi chaâu baùu, chuoãi ngoïc quyù giaù ñeå trang hoaøng, troâng thaät trang nghieâm, xinh ñeïp voâ cuøng. Sau ñoù, oâng phaùt nguyeän: – Nhôø taát caû coâng ñöùc tu taïo baûo thaùp naøy, nguyeän cho con ñöôïc ñôøi ñôøi kieáp kieáp sinh vaøo gia

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

67

ñình giaøu sang, töôùng maïo ñoan trang, trôøi sinh ñaày ñuû caùc loaïi baûo vaät trang söùc, khi chaøo ñôøi thaân theå khoâng dô baån, töï nhieân hieån hieän cung ñieän, baûo thaùp, hoa töôi, beân trong baûo thaùp caát chöùa nhieàu baùu vaät laáy hoaøi khoâng heát, ñi ñeán ñaâu cuõng ñeàu coù phi nhaân vaø thieân nöõ traûi thaûm, raûi hoa. Sau cuøng, sinh khôûi loøng tin thanh tònh vaøo Ba ngoâi baùu, ñöôïc xuaát gia ñaém mình trong phaùp laønh cuûa ñöùc Thích-ca Maâu-ni Theá Toân, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn. Ñöùc Phaät keå xong nhaân duyeân nghieäp laønh ñôøi tröôùc cuûa tyø-kheo Baûo Haûi, taát caû ñaïi chuùng ñeàu sinh taâm hoan hyû, ñaûnh leã tin nhaän.

68

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

AI COØN MEÏ XIN ÑÖØNG LAØM MEÏ KHOÙC Nhaãn taâm boû ñoùi gieát maãu thaân, Quaû baùo aáy muoân ñôøi phaûi chòu.

L

uùc ñöùc Nhö Lai ôû thaønh Xaù-veä, coù ngöôøi baøla-moân kieám soáng baèng ngheà xin aên, cuoäc soáng gia ñình heát söùc tuùng thieáu, khoán khoå. Do ñoù, vôï oâng cuõng thöôøng phaûi ñi xin aên.

Sau ñoù, ngöôøi vôï mang thai. Song kì laï heát söùc, töø ngaøy ñöùa beù baét ñaàu hình thaønh trong buïng baø, suoát ngaøy baø chaúng xin ñöôïc thöù gì caû. Sau 9 thaùng, baø sinh ra moät ñöùa con trai, khoâng nhöõng vöøa oám vöøa xaáu xí, laïi coøn bò guø löng, neân cha meï lieàn ñaët teân laø Tieåu Ñaø Boái.1 Chæ maáy ngaøy sau khi sinh, do nhaân duyeân nghieäp löïc hieän tieàn, doøng söõa ngoït trong ngöôøi meï caäu boãng nhieân caïn khoâ, do ñoù phaûi duøng söõa boø cho caäu buù, song cuõng raát khoù xin ñöôïc söõa. Nhöng vì thaân naøy laø thaân cuoái cuøng ñeå thoï nghieäp cuûa caäu ta, neân khi chöa traû heát nghieäp baùo thì seõ khoâng theå cheát. Vì vaäy, cha meï vaãn coá gaéng göôïng chaêm soùc nuoâi naáng caäu lôùn leân trong caûnh dôû soáng dôû cheát nhö theá.

1

Ñaø boái (佗背) coù nghóa laø ngöôøi guø löng, löng luùc naøo cuõng cong xuoáng nhö ñang coõng vaät naëng.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

69

Khi caäu ñaõ khoân lôùn, moät hoâm cha caäu baûo: – Gia ñình mình sinh soáng baèng ngheà aên xin, xöa nay heát söùc vaát vaû roài, baây giôø con ñaõ lôùn cuõng neân baét ñaàu ñi xin aên.

Theá laø, Tieåu Ñaø Boái baét ñaàu töï mình ñi xin aên.

Nhöng do nghieäp löïc, caäu thöôøng xuyeân chaúng xin ñöôïc thöù gì, moãi khi ñoùi ñeán laõ ngöôøi môùi mieãn cöôõng xin ñöôïc ít thöùc aên chæ vöøa ñuû ñeå duy trì chuùt hôi taøn, caû theå xaùc vaø noäi taâm ñeàu thoáng khoå voâ cuøng.

70

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Sau ñoù, caäu daàn daàn phaùt khôûi nieàm tin ñoái vôùi giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Thích-ca Maâu-ni Theá Toân. Sau khi ñöôïc cha meï ñoàng yù, caäu theo moät thaày tyø-kheo xuaát gia, thoï giôùi.

Sau khi xuaát gia, maáy ngaøy ñaàu caäu cuøng ñi khaát thöïc chung vôùi thaày, cuoäc soáng cuõng taøm taïm. Nhöng qua moät thôøi gian, vò thaày lieàn baûo caäu ñi hoùa duyeân moät mình.

Theá laø, Tieåu Ñaø Boái baét ñaàu thöïc haønh phöông thöùc sinh hoaït cuûa moät vò tyø-kheo thöïc thuï, coù khi cuøng ñi thoï nhaän cuùng döôøng vôùi chuùng taêng, coù khi vaøo thaønh hoùa duyeân moät mình. Nhöng duø Tieåu Ñaø Boái coù ñi thoï cuùng cuøng vôùi chuùng taêng, cuõng thöôøng khoâng coù ñuû thöùc aên, trong khi caùc thaày tyø-kheo khaùc laïi ñöôïc aên uoáng ñaày ñuû. Coù khi ñeán löôït Tieåu Ñaø Boái nhaän cuùng thì cuõng vöøa ñuùng luùc thöùc aên cuûa thí chuû khoâng coøn; hoaëc neáu khoâng nhö vaäy thì laïi gaëp luùc thí chuû coù vieäc gaáp phaûi ñi, ñeán chöøng trôû laïi thì Tieåu Ñaø Boái ñaõ ñi qua, thí chuû môùi tieáp tuïc cuùng döôøng cho caùc tyø-kheo phía sau. Noùi chung, trong soá chuùng taêng thì tyø-kheo Tieåu Ñaø Boái laø vò coù cuoäc soáng khoán khoå nhaát.

Nhieàu thaày tyø-kheo bieát ñöôïc tình traïng nhö vaäy raát thöông xoùt, beøn ñeán thænh vaán ñöùc Nhö Lai: Nhöõng chuyeän nhaân quaû

71

– Kính baïch ñöùc Theá Toân! Tyø-kheo Tieåu Ñaø Boái thöôøng khoâng xin ñöôïc thöùc aên, coù khi caùc thaày tyø-kheo tröôùc sau ñeàu ñöôïc ñaày ñuû, song chæ soùt laïi rieâng mình thaày, nhö vaäy neân laøm theá naøo?

Khi aáy, ñöùc Nhö Lai lieàn cheá ñònh theâm moät ñieàu luaät raèng: “Khi cuøng ñi thoï nhaän cuùng döôøng, neáu thaày tyøkheo phía tröôùc chöa ñöôïc thöùc aên thì tyø-kheo phía sau khoâng ñöôïc thoï nhaän ñoà cuùng.”

Maëc daàu nhö vaäy, tyø-kheo Tieåu Ñaø Boái vaãn 72

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

thöôøng khoâng xin ñöôïc thöùc aên, moãi khi vaøo thaønh hoùa duyeân thöôøng phaûi oâm baùt khoâng trôû veà.

Sau ñoù, coù hai hoâm thaày queùt doïn höông thaát cuûa ñöùc Theá Toân. Hai ngaøy ñoù thaày ñöôïc aên ñaày ñuû, thaân theå cuõng khoûe maïnh, tinh thaàn saûng khoaùi.

Thaày nhaân ñoù lieàn phaùt taâm duõng maõnh tinh taán, töùc khaéc ñoaïn tröø taát caû phieàn naõo, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn. Song, duø thaày ñaõ chöùng ñaéc quaû A-lahaùn nhöng cuõng vaãn phaûi laõnh thoï nghieäp baùo ñôøi tröôùc coøn soùt laïi.

Thaày thaàm nghó: “Hay laø ngaøy naøo mình cuõng queùt doïn giaûng ñöôøng, cuoäc soáng coù theå toát hôn

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

73

moät chuùt.” Nghó laø laøm, thaày lieàn ñeán nôi giaûng kinh cuûa ñöùc Theá Toân. Ruûi thay, ngaøy hoâm ñoù ñaõ coù moät vò tyø-kheo khaùc queùt doïn trong ngoaøi giaûng ñöôøng saïch seõ roài. Thaày ñaønh phaûi ñaép y oâm baùt vaøo thaønh hoùa duyeân, nhöng chaúng ñöôïc gì caû. Ngaøy hoâm sau, thaày caàm choåi ñi ñeán ñieän ñöôøng raát sôùm, ai ngôø cuõng ñaõ coù moät vò tyø-kheo queùt saïch ñieän ñöôøng roài, thaày ñaønh quay goùt trôû veà lieâu.

Sau khi trôû veà, nghe noùi tröa nay coù vò ñaïi thí chuû seõ cuùng döôøng ñöùc Nhö Lai vaø chuùng taêng, thaày ñònh buïng seõ ñöôïc cuøng döï cuùng. Nhöng ngôø ñaâu thí chuû coù vieäc gaáp phaûi cuùng döôøng tröôùc thôøi gian ñaõ ñònh, vì tyø-kheo Tieåu Ñaø Boái ngoài thieàn neân khoâng hay bieát. Khi ñöùc Nhö Lai thoï cuùng xong, thí chuû cuõng töùc toác ra veà, hoâm ñoù Tieåu Ñaø Boái laïi chaúng coù gì aên.

Ngaøy thöù ba, thaày ñaëc bieät caàm choåi ñeán ñieän ñöôøng thaät sôùm, vöøa ñeán nôi ñaõ thaáy coù moät thaày tyø-kheo ñang queùt, thaày chæ coøn caùch vaùc choåi trôû veà lieâu. Thaày A-nan bieát ñaõ ba ngaøy roài thaày Tieåu Ñaø Boái vaãn chöa coù haït côm naøo vaøo buïng, do ñoù giôùi thieäu cho thaày moät vò thí chuû, tôùi tröa cöù vieäc oâm baùt ñeán nhaän cuùng. Nhöng, gaàn ñeán giôø thì vò thí chuû aáy coù vieäc phaûi giaûi quyeát gaáp, voäi voäi 74

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

vaøng vaøng ra ñi, queân daën laïi ngöôøi nhaø veà vieäc tröa nay seõ coù moät thaày tyø-kheo ñeán nhaän cuùng.

Do ñoù, luùc thaày Tieåu Ñaø Boái ñeán hoùa duyeân chaúng coù ai ñeå yù thaày. Thaày A-nan vaøo thaønh hoùa duyeân trôû veà, nghe noùi A-la-haùn Tieåu Ñaø Boái vaãn chöa aên gì, thaày thöông quaù lieàn ñeán beân an uûi: – Khoâng neân lo laéng, ngaøy mai chính toâi seõ cuùng döôøng cho thaày.

Saùng sôùm ngaøy thöù tö, thaày A-nan oâm hai baùt vaøo thaønh khaát thöïc. Khi hoùa duyeân ñaõ ñaày hai baùt, thaày duøng moät baùt, coøn moät baùt mang veà cho thaày Tieåu Ñaø Boái. Nhöng luùc ñi ñeán röøng Kyø-ñaø, ñoät nhieân coù raát nhieàu choù hoang nhaûy xoå ra, choàm leân xoâ ñoå vaø aên saïch thöùc aên trong baùt. Thaày A-nan baát ngôø khoâng bieát phaûi laøm sao, ñaønh oâm baùt khoâng trôû veà.

Thaày A-nan thaàm nghó: “Giaû söû mình ñi hoùa duyeân tieáp, thì veà ñeán nôi cuõng ñaõ quaù ngoï. Quaù ngoï thì baäc A-la-haùn seõ khoâng aên.” Nhö vaäy, thaày Tieåu Ñaø Boái vaãn khoâng coù côm aên.

Thaày Muïc-kieàn-lieân nghe noùi ñaõ 4 ngaøy roài maø thaày Tieåu Ñaø Boái vaãn chöa coù gì ñeå aên, trong loøng caûm thaáy thöông xoùt voâ cuøng, cuõng muoán giuùp thaày aáy hoùa duyeân.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

75

Ngaøy thöù naêm, thaày Muïc-kieàn-lieân cuõng mang hai baùt vaøo thaønh hoùa duyeân. Khi nhaän ñaày hai baùt, thaày duøng moät baùt, coøn moät baùt mang veà.

Nhöng veà ñeán vöôøn Kyø-ñaø thì ñoät nhieân xuaát hieän moät baày quaï, nhanh nhö chôùp xaø xuoáng aên saïch côm trong baùt Thaày Muïc-kieàn-lieân töï nghó: “Neáu vaøo thaønh hoùa duyeân tieáp, khi veà cuõng ñaõ quaù ngoï.” Thaày ñaønh oâm baùt khoâng trôû veà. Nhö vaäy, thaày Tieåu Ñaø Boái vaãn chaúng coù gì aên.

Thaày Xaù-lôïi-phaát nghe noùi thaày Tieåu Ñaø Boái chòu ñoùi ñaõ 5 ngaøy roài, lieàn ñeán chia seû, döï ñònh ngaøy mai seõ ñi hoùa duyeân cho thaày.

76

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Ngaøy thöù saùu, thaày Xaù-lôïi-phaát cuõng oâm hai baùt vaøo thaønh hoùa duyeân, nhaän ñaày hai baùt. Thaày duøng moät baùt, coøn baùt kia mang veà. Nhöng vöøa ñeán röøng Kyø-ñaø, do nghieäp löïc cuûa thaày tyø-kheo Tieåu Ñaø Boái quaù naëng neân laïi xuaát hieän moät baày phi nhaân giaät baùt chaïy ñi, trong nhaùy maét chaúng coøn thaáy ñaâu caû. Thaày Xaù-lôïi-phaát thaáy ñi hoùa duyeân tieáp cuõng ñaõ quaù ngoï, ñaønh oâm baùt khoâng trôû veà. A-la-haùn Tieåu Ñaø Boái vaãn khoâng coù gì aên.

Thaày Xaù-lôïi-phaát laïi an uûi: – Baát luaän theá naøo, ngaøy mai nhaát ñònh toâi seõ cuùng döôøng cho thaày.

Hoâm sau ñaõ laø ngaøy thöù baûy Tieåu Ñaø Boái phaûi nhòn ñoùi, thaày Xaù-lôïi-phaát laïi vaøo thaønh hoùa duyeân. Khi ñaõ nhaän ñaày hai baùt, thaày duøng moät baùt, coøn baùt kia mang thaúng ñeán lieâu cuûa tyø-kheo Tieåu Ñaø Boái.

Nhöng khi aáy ñoät nhieân toaøn boä cöûa ñeàu bò ñoùng kín, khoâng theå vaøo ñöôïc. Thaày Xaù-lôïi-phaát lieàn vaän thaàn thoâng hieän vaøo, ñaùnh thöùc thaày Tieåu Ñaø Boái daäy röûa maët thoï cuùng. Nhöng, thaày Tieåu Ñaø Boái vöøa ñöa tay ra, baùt lieàn rôi xuoáng ñaát, roài rôi thaúng xuoáng kim cang ñaïi ñòa, laø coõi naèm saâu caùch maët ñaát ñeán 40.000 do-tuaàn.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

77

Thaày Xaù-lôïi-phaát töùc khaéc vaän thaàn thoâng laáy baùt leân, roài ñöa cho thaày Tieåu Ñaø Boái aên; nhöng vò naøy vöøa muùc leân muoãng thöù nhaát, ñöa ñeán mieäng lieàn bò phi nhaân giaät chaïy; ñeán muoãng thöù hai laïi cuõng cuøng chung caûnh ngoä nhö muoãng thöù nhaát.

Thaày Xaù-lôïi-phaát thaáy vaäy thöông quaù neân ñích thaân duøng thaàn löïc muùc côm ñuùt cho thaày Tieåu Ñaø Boái aên. Nhöng mieäng thaày Tieåu Ñaø Boái boãng döng ngaäm cöùng laïi, laøm caùch gì cuõng khoâng haù ra ñöôïc.

Thaày Xaù-lôïi-phaát laïi tieáp tuïc hieän thaàn bieán muoán laøm cho mieäng thaày Tieåu Ñaø Boái haù ra, song cuõng ñaønh baát löïc.

Qua moät luùc giaèng co, maët trôøi ñaõ hôi cheách boùng, qua khoûi giôø ngoï. Luùc naøy, theo giôùi luaät thì vò tyø-kheo khoâng ñöôïc aên gì caû, mieäng thaày Tieåu Ñaø Boái laïi môû ra ñöôïc nhö bình thöôøng.

Thaày Xaù-lôïi-phaát ñaønh chòu thua, lieàn hoûi thaày Tieåu Ñaø Boái xem coù caàn gì khaùc khoâng. Thaày Tieåu Ñaø Boái ñaùp: – Toâi khaùt nöôùc, xin cho toâi moät chuùt nöôùc!

Thaày Xaù-lôïi-phaát mang ñeán moät baùt nöôùc, nhöng do nghieäp löïc, lieàn coù raát nhieàu phi nhaân hieän ra laáy tro boû vaøo baùt nöôùc, thaønh baùt nöôùc tro. A-la78

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

haùn Tieåu Ñaø Boái bieát ñaây laø nghieäp chöôùng ñôøi tröôùc cuûa mình, beøn an nhieân uoáng vaøo moät hôùp nöôùc tro, sau ñoù hieån thò thaàn bieán möa ñaù, saám chôùp... roài nhaäp Nieát-baøn. Chö tyø-kheo ñem nhuïc thaân cuûa thaày xaây thaùp cuùng döôøng.

Sau ñoù, chö tyø-kheo ñeán thænh vaán ñöùc Nhö Lai: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Thaày Tieåu Ñaø Boái tröôùc ñaây töøng gaây taïo aùc nghieäp gì maø trong suoát baûy ngaøy, duø chuùng tyø-kheo thaùnh taêng ñaõ coá heát söùc cuõng khoâng theå cöùu ñöôïc? Hôn nöõa, tuy laø thaùnh taêng A-la-haùn nhöng laïi nhaäp Nieát-baøn trong traïng thaùi ñoùi khaùt? Ngöôõng mong ñöùc Nhö Lai töø bi noùi roõ nhaân duyeân cho chuùng con ñöôïc roõ. Ñöùc Nhö Lai nhìn khaép ñaïi chuùng moät löôït roài noùi: – Ñaây ñeàu laø do söï chieâu caûm nghieäp löïc ñôøi tröôùc cuûa oâng aáy. Taát caû nghieäp löïc cuûa chuùng sinh ñeàu khoâng thaønh thuïc ôû beân ngoaøi ñaát, nöôùc, gioù, löûa, maø thaønh thuïc ngay trong thaân taâm cuûa mình, do ñoù neân noùi raèng: “Duø traûi qua traêm ngaøn kieáp, nghieäp laønh, döõ ñaõ taïo ra ñeàu khoâng maát, chæ chôø hoäi ñuû nhaân duyeân laø phaûi töï nhaän laáy quaû baùo.”

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

79

Raát laâu xa veà tröôùc, coù hai vôï choàng thí chuû kia, ñeàu hoan hæ boá thí roäng khaép. Sau khi con cuûa hoï lôùn leân, ngöôøi choàng qua ñôøi, vôï oâng tieáp tuïc laøm coâng vieäc boá thí, song ngöôøi con khoâng ñoàng yù, nhieàu laàn phaûn ñoái meï: – Luùc cha coøn soáng thöôøng hay boá thí ñaõ quaù nhieàu roài. Chuùng ta khoâng ñöôïc tieáp tuïc laøm nhö vaäy. Meï khoâng ñöôïc mang taøi saûn trong nhaø ra cho ngöôøi khaùc.

Song ngöôøi meï vaãn cöù phaùt taâm boá thí roäng khaép nhö cuõ. Vì theá, ngöôøi con trai raát töùc giaän.

Moät hoâm, anh ta taøn nhaãn nhoát meï vaøo trong phoøng, khoâng cho baø aên, cuõng khoâng cho uoáng, döï tính ñeå cho baø phaûi cheát ñoùi. Maëc daàu ngöôøi meï van xin khaån caàu ñeán ba laàn, song anh vaãn khoâng baø moät hôùp nöôùc, mieáng côm, cuõng khoâng thaû baø ra ngoaøi, cöù nhö vaäy lieân tuïc ñeán 7 ngaøy.

Khi aáy, nhöõng baø con, baïn beø cuûa ngöôøi meï nghe bieát ñöôïc chuyeän ñoäng trôøi ñoù lieàn keùo ñeán traùch maéng, buoäc loøng anh phaûi thaû meï ra. Luùc naøy ngöôøi meï chæ coøn chuùt hôi thôû thoi thoùp. Nhöõng ngöôøi thaân toäc lieàn hoûi baø: – Baây giôø baø caàn gì?

Ngöôøi meï gaéng göôïng noùi: 80

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

– Toâi muoán uoáng hôùp nöôùc!

Ngöôøi con trai nghe vaäy lieàn nghó: “Neáu boû tro vaøo nöôùc, baø aáy uoáng vaøo nhaát ñònh seõ cheát ngay.”

Nghó laø laøm, anh ta lieàn boû tro vaøo nöôùc uoáng cuûa meï. Ngöôøi meï vöøa hôùp vaøo lieàn ngaït thôû vaø qua ñôøi.

Naøy caùc tyø-kheo! Ngöôøi con baát hieáu luùc ñoù, nay chính laø Tieåu Ñaø Boái. Bôûi oâng aáy ñaõ töøng duøng nhöõng thuû ñoaïn taøn nhaãn nhö vaäy ñeå saùt haïi meï, neân ñaõ bò ñoïa vaøo ñòa nguïc ñeán traêm ngaøn kieáp, vaø khi chuyeån sinh ñeán baát cöù nôi naøo cuõng ñeàu bò cheát vì ñoùi. Tuy ñôøi naøy laø thaân cuoái cuøng, khoâng

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

81

coøn phaûi luaân hoài sinh töû nöõa, nhöng vaãn phaûi uoáng moät hôùp nöôùc tro roài môùi nhaäp Nieát-baøn.

Ngoaøi ra, cuõng trong Hieàn kieáp naøy, luùc ñöùc Phaät Ca-dieáp coøn taïi theá, tuoåi thoï con ngöôøi ñeán 20.000 tuoåi, coù hai ngöôøi con sinh ñoâi cuûa moät vò thí chuû. Khi lôùn leân, caû hai ñeàu sinh khôûi nieàm tin lôùn vaøo giaùo phaùp cuûa ñöùc Ca-dieáp Nhö Lai, neân cuøng phaùt taâm xuaát gia, trôû thaønh ñaïi phaùp sö, ñöôïc raát nhieàu ngöôøi cung kính cuùng döôøng.

Trong hai anh em naøy, moät ngöôøi taâm ñòa thuaàn thieän, thöôøng ñem nhöõng thöù mình coù cuùng döôøng laïi cho chuùng taêng, nhaát laø thöôøng xuyeân cuùng

82

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

döôøng nhöõng vò xuaát gia coù cuoäc soáng töông ñoái khoán khoù; coøn ngöôøi kia khoâng nhöõng khoâng sinh taâm tuøy hæ maø coøn heát söùc phaûn ñoái: – Thaày khoâng neân cuùng döôøng taát caû nhöõng gì chuùng ta coù cho chuùng taêng.

Vò phaùp sö thuaàn thieän lieàn khuyeân: – Anh em chuùng ta coù cuoäc soáng sung tuùc, trong khi ñoù coù raát nhieàu vò taêng phaûi soáng khoán khoù, vaäy laøm ngöôøi xuaát gia ñaày ñuû taâm töø bi, coù lyù do gì maø khoâng phaùt taâm cuùng döôøng boá thí?

Vò kia phaûn ñoái khoâng keát quaû, khoâng coøn bieát noùi sao, lieàn nghó keá khuyeân thaày tyø-kheo thuaàn thieän cuøng mình ñi hoaèng phaùp ôû nôi khaùc. Theá laø, taêng chuùng khoâng coøn ai cuùng döôøng, cuoäc soáng trôû neân khoán khoù. Hoï beøn cöû ngöôøi ñeán thænh hai vò ñaïi phaùp sö trôû veà.

Sau khi vò phaùp sö coù taâm heïp hoøi nghe xong lieàn töùc giaän, maéng chöûi thaäm teä: – Chuùng taêng vì muoán ñöôïc chuùng toâi cuùng döôøng maø laãn troán ñeán nôi khaùc cuõng khoâng chòu buoâng tha. Ta nguyeàn ruûa caùc oâng suoát ngaøy chaúng coù gì aên uoáng, cho ñeán phaûi ñoùi khaùt nhö ngaï quæ.

Vò phaùp sö thuaàn thieän nghe vaäy lieàn khuyeân can: Nhöõng chuyeän nhaân quaû

83

– Thaày khoâng neân aùc khaåu chöûi maéng chuùng taêng nhö vaäy, haõy thaønh taâm saùm hoái ñi.

Chính vò kia sau khi noùi ra lôøi nhö vaäy roài cuõng thaáy mình khoâng phaûi, do ñoù sinh taâm voâ cuøng hoái haän. Tröôùc khi cheát, thaày tha thieát phaùt nguyeän saâu xa raèng: – Do nhaân laønh tu taäp trong suoát ñôøi naøy, xin nguyeän cho nghieäp xaáu aùc khaåu maéng chöûi taêng chuùng cuûa con seõ khoâng thaønh thuïc; laïi nguyeän cho sau naøy ñöôïc xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc trong giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Thích-ca Maâu-ni Theá Toân, sinh taâm hoan hæ, chöùng ñaéc quaû vò A-lahaùn.

Vò phaùp sö heïp hoøi luùc ñoù, nay chính laø tyø-kheo Tieåu Ñaø Boái. Do quaû baùo aùc khaåu maéng chöûi taêng chuùng, oâng phaûi chòu haäu quaû 500 kieáp chuyeån sinh laøm quæ ñoùi. Sau ñoù, duø chuyeån sinh vaøo baát cöù caûnh giôùi chuùng sinh naøo cuõng ñeàu phaûi chòu nghieäp cheát ñoùi. Song nhôø nguyeän löïc phaùt ra tröôùc khi cheát, mong muoán ñöôïc xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc trong giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Thích-ca Maâu-ni Theá Toân, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn, neân trong ñôøi naøy Tieåu Ñaø Boái ñaõ sinh khôûi taâm hoan hæ vôùi ñöùc Nhö Lai vaø giaùo phaùp giaûi thoaùt, sau 84

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

khi xuaát gia laïi phaù tröø ñöôïc phieàn naõo trong Ba coõi, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn. Ñöùc Phaät keå xong nhaân duyeân nghieäp quaû cuûa tyø-kheo Tieåu Ñaø Boái, taát caû chö tyø-kheo ñeàu sinh khôûi nieàm tin thanh tònh vaøo giaùo lyù nhaân quaû, nguyeän ñôøi ñôøi kieáp kieáp khoâng bao giôø phaïm vaøo caùc ñieàu aùc, luoân tinh taán tu taäp heát thaûy caùc ñieàu laønh.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

85

TÌ KHEO NI CAM-TAÏNG-CA Naêm traêm ñôøi laøm meï ñöùc Nhö Lai, Giaûng kinh ñeä nhaát trong ni chuùng.

L

uùc ñöùc Nhö Lai truù trong khu röøng tòch tónh beân ngoaøi thaønh OÁc-ñaït-na, coù moät buoåi saùng khi Ngaøi cuøng caùc vò tyø-kheo oâm baùt vaøo thaønh hoùa duyeân, boãng xa xa veà phía tröôùc xuaát hieän moät ngöôøi phuï nöõ aùo quaàn lam luõ, ñoäi bình nöôùc. Baø vöøa nhìn thaáy thaân saéc vaøng trang nghieâm 32 töôùng toát, 80 veû ñeïp cuûa ñöùc Nhö Lai thì vui möøng voâ cuøng, lieàn boû bình nöôùc xuoáng, caém ñaàu caém coå chaïy nhanh veà höôùng ñöùc Theá Toân, vöøa chaïy vöøa goïi: “Con yeâu! Con yeâu! Con yeâu cuûa meï!”, vaø baø ñònh oâm choaøng laáy ñöùc Nhö Lai. Raát nhieàu thaày tyø-kheo tieán ñeán caûn laïi, nhöng ñöùc Nhö Lai baûo hoï: – Ñöøng ngaên caûn baø aáy, neáu khoâng baø ta seõ thoå huyeát maø cheát.

Moïi ngöôøi lieàn ñeå yeân cho baø ta tieán ñeán. Nhanh nhö chôùp, baø lieàn choaøng tay leân oâm coå ñöùc Nhö Lai, mieäng vaãn cöù noùi: – Con yeâu cuûa meï! Con yeâu cuûa meï!

86

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Ñôïi khi baø bình tónh trôû laïi, ñöùc Nhö Lai quaùn saùt caên cô cuûa baø roài thuyeát giaûng giaùo phaùp giaûi thoaùt thích hôïp, khieán cho baø coù theå duøng trí tueä kim cang phaù tröø caùc kieán giaûi Taùt-ca-da, chöùng ñaéc quaû Döï löu.

Ngöôøi phuï nöõ aáy sau khi chöùng ñaéc thaùnh quaû lieàn quyø xuoáng tröôùc Ñöùc Phaät, chaép tay phaùt nguyeän: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Con xin Ngaøi cho pheùp con ñöôïc xuaát gia, thoï giôùi tyø-kheo ni, soáng ñôøi tænh thöùc trong giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa Ngaøi. Ñöùc Theá Toân lieàn chaáp thuaän, sau ñoù ñöa baø veà giao cho Tröôûng laõo ni Ma-ha Ba-xaø-ba-ñeà1 theá phaùt truyeàn giôùi, giaûng daïy phöông phaùp tu taäp töông öùng. Baø tinh taán noã löïc thöïc haønh giaùo phaùp, phaù tröø phieàn naõo trong Ba coõi, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn.

1

Baø Ma-ha Ba-xaø-ba-ñeà (摩訶波闍波提), teân Phaïn ngöõ laø Mahāprajāpati, dòch nghóa laø Ñaïi AÙi Ñaïo (大愛道), laø di maãu cuûa thaùi töû Taát-ñaït-ña, ngöôøi ñaõ thay theá hoaøng haäu Ma-da nuoâi naáng thaùi töû cho ñeán khi khoân lôùn, vì hoaøng haäu töø traàn chæ 7 ngaøy sau khi thaùi töû ra ñôøi. Baø laø ngöôøi ñaàu tieân ñeà xuaát vaø khaån thænh ñöùc Theá Toân cho pheùp thaønh laäp ni chuùng. Maëc duø ban ñaàu ñöùc Theá Toân khoâng chuaån thuaän, nhöng sau nhôø taâm chí thaønh cuûa baø vaø nhieàu vò phu nhaân khaùc trong hoaøng toäc, cuøng vôùi söï khaån caàu cuûa ngaøi A-nan neân Phaät môùi ñoàng yù cho thaønh laäp ni chuùng, giao cho baø ñöùng ñaàu.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

87

Ñöùc Nhö Lai coøn ñaëc bieät ngôïi khen baø: – Tyø-kheo ni Cam-taïng-ca laø vò giaûng noùi Phaät phaùp ñeä nhaát trong giaùo phaùp cuûa Nhö Lai vaø chuùng tyø-kheo ni Thanh vaên.

Caùc vò tyø-kheo ñeàu thaéc maéc, thöa hoûi ñöùc Nhö Lai: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Trong khi Ngaøi ñi hoùa duyeân coù haøng ngaøn phuï nöõ ñuû phöôùc baùu ñöôïc gaëp Ngaøi, song chaúng coù ngöôøi naøo daùm oâm Ngaøi nhö Cam-taïng-ca. Vieäc naøy coù nhaân duyeân nhö theá naøo? Xin ñöùc Nhö Lai giaûng noùi cho chuùng con ñöôïc roõ, chuùng con raát muoán nghe. Ñöùc Nhö Lai töø hoøa noùi vôùi chuùng tyø-kheo: – Ñaây laø do nhaân duyeân nhieàu ñôøi tröôùc. Trong suoát 500 ñôøi tröôùc ñaây, baø aáy luoân laøm meï cuûa ta.

Sôû dó hoâm nay baø aáy laøm nhö vaäy laø do taäp khí ñôøi tröôùc coøn löu laïi.

Chuùng tyø-kheo laïi baïch hoûi: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Baø aáy ñaõ töøng laøm meï Ngaøi trong suoát 500 ñôøi, sao ñôøi naøy laïi khoâng tieáp tuïc laøm meï Ngaøi? Ñöùc Nhö Lai nhìn ñaïi chuùng moät löôït roài noùi: – Ñôøi naøy baø aáy khoâng laøm meï thaày, coù hai nhaân duyeân. Moät laø vì phu nhaân Ma-da töøng phaùt 88

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

nguyeän khi ta thaønh Phaät seõ laøm meï cuûa ta, vaø nguyeän löïc aáy ñaõ ñöôïc thaønh töïu; hai laø vì trong nhöõng ñôøi tröôùc, luùc laøm meï ta baø aáy ñaõ coù moät soá haønh vi khoâng ñuùng chaùnh phaùp, khieán ta sinh taâm khoù chòu.

Chö tyø-kheo laïi thöa hoûi: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Vì sao luùc ñoù Ngaøi sinh taâm khoù chòu? Ñöùc Phaät ñaùp: – Ñaïi Boà Taùt duøng taâm hoan hæ boá thí, ñaày ñuû taâm xuaát ly. Trong 500 ñôøi laøm meï ta, baø aáy thöôøng nhaân luùc ta thöïc haønh boá thí, sinh taâm xuaát ly maø taïo ra raát nhieàu nghòch duyeân ngaên caûn, khieán ta sinh taâm khoù chòu.

Chuùng tyø-kheo laïi hoûi tieáp: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Baø aáy gaây taïo nghieäp gì maø ñôøi naøy phaûi chuyeån sinh laøm ngöôøi baàn cuøng, maõi ñeán tuoåi xeá chieàu môùi ñöôïc xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc? Ñöùc Phaät ñaùp: – Ñaây laø nghieäp baùo cuûa caùc loaïi nghòch duyeân chöôùng ngaïi khi ta boá thí vaø khôûi taâm xuaát ly trong suoát thôøi gian baø aáy laøm meï ta. Nghieäp baùo Nhöõng chuyeän nhaân quaû

89

aáy laøm cho baø sinh trong ñôøi naøy phaûi chòu baàn cuøng, ñeán tuoåi xeá chieàu môùi ñöôïc xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc.

Chö tyø-kheo laïi hoûi: – Baïch Theá Toân! Vaäy do nhaân duyeân gì maø baø aáy ñöôïc xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc trong phaùp laønh cuûa ñöùc Nhö Lai vaø chöùng ñaéc quaû vò A-lahaùn, trôû thaønh vò tyø-kheo ni giaûng noùi kinh ñieån ñeä nhaát?

– Ñaây laø do nguyeän löïc ñôøi tröôùc cuûa baø aáy ñaõ thaønh töïu. Trong Hieàn kieáp naøy, vaøo luùc ñöùc Phaät Ca-dieáp coøn taïi theá, tuoåi thoï con ngöôøi leân tôùi 20.000 tuoåi, coù moät vò tyø-kheo ni theo hoïc vôùi moät vò thaày laø baäc giaûng noùi kinh ñieån ñeä nhaát trong giaùo phaùp cuûa ñöùc Phaät Ca-dieáp. Sau ñoù, vò tyø-kheo ni naøy suoát ñôøi haønh trì tònh giôùi, ñeán luùc saép maïng chung phaùt nguyeän raèng: “Con ñaõ ñöôïc soáng trong phaùp laønh vaø xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc trong giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Ca-dieáp Theá Toân, suoát ñôøi haønh trì tònh giôùi, tuy khoâng ñaït ñöôïc thaønh töïu gì to lôùn, song nhôø coâng ñöùc ñoù xin nguyeän cho sau naøy con ñöôïc xuaát gia soáng ñôøi phaïm haïnh trong giaùo phaùp cuûa ñöùc Thích-ca Maâu-ni Nhö Lai, sinh taâm hoan hæ, 90

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

gioáng nhö thaày cuûa con, seõ trôû thaønh vò tyø-kheo ni giaûng noùi kinh ñieån ñeä nhaát, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn.”

Do nguyeän löïc phaùt ra luùc laâm chung ñeán nay ñaõ thaønh thuïc neân ngöôøi phuï nöõ naøy ñöôïc xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc trong giaùo phaùp cuûa ta, sinh khôûi loøng hoan hæ ñoái vôùi ta, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn vaø trôû thaønh vò tyø-kheo ni thuyeát phaùp ñeä nhaát trong haøng ni chuùng. Ñöùc Phaät giaûng noùi xong veà nhaân duyeân ñôøi tröôùc cuûa tyø-kheo ni Cam-taïng-ca, taát caû ñaïi chuùng ñeàu laây laøm hoan hyû, phaùt khôûi loøng tin saâu xa vaøo giaùo lyù nhaân quaû cuûa Phaät-ñaø.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

91

ÑAÕ KEÁT HOÂN Xuaát gia giaùo hoùa lang quaân, Cuøng chöùng quaû A-la-haùn.

L

uùc ñöùc Theá Toân ôû thaønh Vöông-xaù, coù hai nhaø buoân baùn lôùn coù quan heä vôùi nhau heát söùc maät thieát. Hoï ñeàu cho raèng quan heä giöõa hai gia ñình luoân raát hoøa thuaän, hy voïng veà sau seõ caøng thaém thieát hôn.

Moät trong hai ngöôøi noùi: – Hai gia ñình chuùng ta quan heä raát toát, sau naøy neân tieáp tuïc duy trì nheù!

Ngöôøi kia lieàn ñöa ra yù kieán: – Theá thì chuùng ta neân keát tình thoâng gia ñi!

– Laøm thoâng gia cuõng raát toát, nhöng tröôùc maét chuùng ta ñeàu chöa coù con caùi, vaäy phaûi laøm sao?

Ngöôøi kia ñaùp: – Khoâng sao caû, cho duø hieän nay chuùng ta chöa coù con caùi, nhöng vaãn coù theå giao öôùc vôùi nhau tröôùc vaäy. Neáu sau naøy toâi sinh con gaùi, anh con trai, thì toâi seõ gaû con gaùi cho con trai cuûa anh; coøn ngöôïc laïi, neáu toâi sinh con trai, anh sinh con gaùi, thì anh seõ gaû con gaùi cho con trai cuûa toâi.

Hai ngöôøi laùi buoân giao öôùc nhö vaäy roài, caû hai ñeàu laáy laøm haøi loøng, heát söùc vui veû.

92

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Khoâng laâu sau, vôï cuûa moät ngöôøi laùi buoân mang thai, sau 9 thaùng sinh haï moät ñöùa con trai khaùu khænh, ngöôøi nhaø toå chöùc aên möøng ngaøy sinh cuûa caäu beù raát long troïng, ñaët cho caäu moät caùi teân raát ñeïp, vaø nuoâi döôõng baèng ñuû caùc loaïi thöïc phaåm toát nhaát nhö söõa töôi, söõa chua, khoâ daàu...

Maáy ngaøy sau ñoù, vôï cuûa ngöôøi laùi buoân kia sau 9 thaùng mang thai cuõng sinh haï ñöôïc moät beù gaùi xinh ñeïp, cha meï em cuõng toå chöùc leã aên möøng raát lôùn, choïn cho em beù moät caùi teân raát ñeïp, vaø em cuõng ñöôïc nuoâi döôõng baèng caùc loaïi thöïc phaåm toát nhaát nhö söõa töôi, söõa chua, khoâ daàu...

Sau khi coâ beù lôùn leân, sinh khôûi tín taâm raát Nhöõng chuyeän nhaân quaû

93

lôùn ñoái vôùi giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Thích-ca Maâu-ni Theá Toân, raát muoán xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc, nhöng cha coâ khoâng ñoàng yù.

Coâ khaån khoaûn thöa vôùi cha meï: – Thöa cha meï! Cha meï khoâng neân caûn trôû vieäc con xuaát gia. Ñoái vôùi theá gian naøy con ñaõ sôùm chaùn lìa, khoâng coøn gì tham luyeán. Cuoäc soáng theá tuïc ñoái vôùi con khoâng coøn coù yù nghóa gì caû.

Cha meï coâ oân toàn giaûi thích: – Sôû dó cha meï khoâng ñoàng yù cho con xuaát gia laø vì tröôùc khi con chaøo ñôøi cha ñaõ höùa gaû con cho con trai cuûa ngöôøi laùi buoân baïn cha roài. Neáu ñoàng

94

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

yù cho con xuaát gia, cha meï seõ trôû thaønh nhöõng ngöôøi thaát höùa, khoâng giöõ chöõ tín.

Cha meï coâ moät maët töø choái khoâng cho coâ xuaát gia, moät maët sai ngöôøi ñeán baùo ngay cho nhaø trai bieát: – Con gaùi chuùng toâi muoán xuaát gia, anh chò haõy choïn ngaøy laønh thaùng toát cöû haønh hoân leã ngay ñi!

Phía nhaø trai nghe vaäy raát vui möøng, lieàn söûa soaïn cho con trai ñeán ñoùn daâu, vaû laïi coøn cöû haønh hoân leã thaät long troïng theo phong tuïc thôøi ñoù.

Sau khi keát hoân khoâng ñöôïc maáy ngaøy, coâ daâu chaïy troán khoûi nhaø choàng, ñeán nôi truù nguï cuûa ni Nhöõng chuyeän nhaân quaû

95

chuùng, xin thoï giôùi tyø-kheo ni. Thaày cuûa coâ truyeàn daïy giaùo phaùp giaûi thoaùt thích hôïp vôùi caên cô cuûa coâ, vaø nhôø coâ heát loøng tinh taán noã löïc tu taäp neân chaúng bao laâu ñaõ phaù tröø ñöôïc heát phieàn naõo trong Ba coõi, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn, ñaày ñuû caùc loaïi thaàn thoâng vaø thaàn bieán, chuùng thieân nhaân ñeàu heát lôøi ca ngôïi coâng ñöùc cuûa coâ.

Sau khi choàng coâ bieát ñöôïc, cho raèng coâ vaãn chöa xuaát gia thoï giôùi, lieàn daãn theo nhieàu ngöôøi töùc toác ñeán choã ôû cuûa ni chuùng ñònh baét coâ trôû veà. Ñeán nôi, thaáy coâ ñaõ caïo toùc, ñaép ca-sa, ñang tham thieàn nhaäp ñònh. Ngöôøi choàng xoâng vaøo keùo maïnh tay coâ, baèng moïi caùch phaûi baét trôû veà. Trong nhaùy maét, coâ lieàn bay thaúng leân hö khoâng, thò hieän caùc loaïi thaàn bieán, nhö saám chôùp, möa ñaù, aùnh saùng...

Choàng coâ vaø nhöõng ngöôøi ñi theo thaáy coâ ñaõ thaønh töïu ñöôïc nhö vaäy thì raát vui möøng, caàu xin moät caùch cung kính: – Xin haõy xuoáng ñi! Xin sö coâ töø bi thöông xoùt chuùng toâi laø nhöõng chuùng sinh ñang traàm luaân trong sinh töû luaân hoài.

Luùc ñoù, tyø-kheo ni môùi haï xuoáng maët ñaát, ngöôøi choàng cuõ tieán ñeán cung kính ñaûnh leã, xin sö coâ truyeàn daïy phöông phaùp giaûi thoaùt cuûa Phaät-ñaø.

96

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Sö coâ quaùn xeùt caên cô, truyeàn daïy giaùo phaùp thích hôïp cho anh ta. Ngay khi aáy, anh ta phaù tröø kieán giaûi Taùt-ca-da, chöùng quaû Döï löu.

Sau khi chöùng quaû, anh cuõng muoán xuaát gia. Ñöôïc cha meï ñoàng yù, anh lieàn trôû thaønh tyø-kheo.

Nhôø tinh taán tu trì neân chaúng bao laâu thaày ñaõ phaù tröø ñöôïc phieàn naõo trong Ba coõi, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn, ñaày ñuû caùc loaïi thaàn thoâng vaø thaàn bieán, chuùng thieân nhaân ñoàng thanh ca ngôïi coâng ñöùc cuûa thaày.

Chuùng tyø-kheo bieát ñöôïc caâu chuyeän naøy lieàn ñeán thöa hoûi ñöùc Nhö Lai: Nhöõng chuyeän nhaân quaû

97

– Kính baïch ñöùc Theá Toân! Do nhaân duyeân gì maø vò tyø-kheo ni ñoù keát hoân xong roài môùi xuaát gia, laïi ñöôïc chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn? Cuùi xin ñöùc Theá Toân töø bi giaûng noùi cho chuùng con ñöôïc roõ. Ñöùc Nhö Lai töø hoøa noùi vôùi chuùng tyø-kheo: – Ñaây laø do nguyeän löïc ñôøi tröôùc cuûa coâ aáy.

Trong Hieàn kieáp naøy, vaøo luùc ñöùc Phaät Ca-dieáp coøn taïi theá, tuoåi thoï con ngöôøi laø 20.000 tuoåi, coù ngöôøi con gaùi cuûa moät vò thí chuû, luùc ñaàu coù cuoäc soáng raát haïnh phuùc vôùi choàng, sau ñoù phaùt khôûi loøng tin lôùn ñoái vôùi Ñöùc Phaät vaø giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa Ngaøi, quyeát loøng xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc.

Nhöng choàng coâ vaãn moät möïc khoâng chaáp thuaän.

Theá laø coâ thuyeát phaùp giaùo hoùa choàng, khieán cho sau ñoù choàng coâ cuõng xuaát gia tu hoïc. Luùc coâ saép laâm chung coù phaùt nguyeän: “Con ñöôïc xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc trong giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Ca-dieáp Nhö Lai, nghieâm trì tònh giôùi, tuy ñôøi naøy chaúng ñöôïc thaønh töïu gì lôùn laém, song nhôø coâng ñöùc aáy xin nguyeän cho sau naøy con ñöôïc soáng trong giaùo phaùp cuûa ñöùc Thíchca Maâu-ni Nhö Lai, sinh taâm hoan hæ, xuaát gia soáng ñôøi Phaïm haïnh, phaù tröø phieàn naõo ba coõi, thaønh baäc A-la-haùn.”

98

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Choàng coâ hoûi coâ phaùt nguyeän nhöõng gì? Coâ thaønh thaät traû lôøi. Theá laø choàng coâ cuõng phaùt nguyeän: “Nguyeän cho sau naøy con coù khaû naêng nöông theo söï giaùo hoùa cuûa coâ ta, tröôùc heát chuùng con seõ keát hoân, sau ñoù xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc trong giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Thích-ca Maâu-ni Theá Toân, phaù tröø phieàn naõo ba coõi, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn.”

Naøy caùc tyø-kheo! Vò tyø-kheo ni keát hoân roài môùi xuaát gia luùc ñoù, chính laø vò tyø-kheo ni ñôøi naøy cuõng keát hoân roài môùi xuaát gia, sau ñoù chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn; coøn vò tyø-kheo ñöôïc coâ giaùo hoùa luùc ñoù, chính laø vò tyø-kheo ñôøi naøy ñaõ keát hoân, roài môùi xuaát gia chöùng ñaéc A-la-haùn. Do hoï phaùt nguyeän keát hoân tröôùc, roài môùi xuaát gia chöùng quaû, nay nguyeän löïc cuûa hoï ñaõ thaønh töïu, cho neân ñôøi naøy môùi ñöôïc soáng trong giaùo phaùp cuûa ta, tröôùc keát hoân, sau ñoù xuaát gia, cuøng chöùng ñaéc quaû vò A-lahaùn. Ñöùc Nhö Lai giaûng giaûi xong, chuùng tyø-kheo hoan hæ tin nhaän, ñaûnh leã Ngaøi roài lui ra.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

99

TYØ-KHEO NI PHAÙP THÍ NÖÕ Ñöùc Theá Toân truyeàn giôùi baèng thö, Thoï trì vieân maõn tyø-kheo ni giôùi.

L

uùc ñöùc Nhö Lai ôû thaønh Xaù-veä, coù hai vò ñaïi thaàn cuûa quoác vöông Taùt-ca, moät vò teân laø Trì Thuù, moät vò teân laø Taøi Thí. Hai ngöôøi keát giao voâ cuøng thaân thieát, cuøng giao öôùc sau naøy seõ keát thoâng gia vôùi nhau.

Khoâng laâu sau, phu nhaân cuûa ñaïi thaàn Trì Thuù haï sinh moät ngöôøi con trai tuaán tuù, ñaët teân laø Taùt-ca.

Sau ñoù, phu nhaân cuûa ñaïi thaàn Taøi Thí cuõng haï sinh moät ngöôøi con gaùi ñoan trang xinh ñeïp.

Nhöng beù gaùi naøy vöøa chaøo ñôøi ñaõ khoùc maõi khoâng thoâi, doã theá naøo cuõng khoâng chòu nín. Maõi ñeán moät ngaøy, nhaân coù tröôûng laõo tyø-kheo ni Maha Ba-xaø-ba-ñeà ñeán nhaø ñaïi thaàn Taøi Thí thuyeát phaùp, chæ trong luùc thuyeát phaùp em beù gaùi ñoù môùi nín khoùc.

Maáy laàn thuyeát phaùp sau ñoù cuõng nhö vaäy, chæ caàn nghe aâm thanh thuyeát giaûng giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa Phaät-ñaø laø em beù gaùi ñoù môùi chòu naèm yeân thoâi khoùc.

100

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Ñaïi thaàn Taøi Thí thaàm nghó, con gaùi mình thích nghe Phaät phaùp nhö vaäy, raát coù caên laønh. Hôn nöõa, teân oâng laïi laø Taøi Thí, neân lieàn ñaët teân cho em laø Phaùp Thí Nöõ.

Sau khi Phaùp Thí Nöõ lôùn leân, sinh khôûi ñöôïc tín taâm raát lôùn ñoái vôùi phöông phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Thích-ca Maâu-ni Theá Toân, thöôøng xuyeân taän duïng nhaân duyeân cha meï thænh taêng chuùng ñeán cuùng döôøng ñeå ñöôïc nghe ñöùc Nhö Lai thuyeát phaùp. Khoâng laâu sau, coâ phaùt taâm quay veà nöông töïa Ba ngoâi baùu, vaâng theo giôùi luaät, tinh taán noã löïc thöïc haønh giaùo phaùp, chöùng quaû Baát hoaøn,1 ñaày ñuû caùc loaïi thaàn thoâng vaø thaàn bieán.

Coâ raát muoán xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc, lieàn khaån khoaûn xin vôùi cha meï. Cha meï coâ khoù xöû voâ cuøng, coá giaûi thích vôùi coâ: – Con aø, luùc con chöa ra ñôøi, cha ñaõ höùa gaû con cho Taùt-ca, con trai ñaïi thaàn Trì Thuù roài. Neáu ñoàng yù cho con xuaát gia, cha meï bieát aên noùi theá naøo vôùi ñaïi thaàn Trì Thuù ñaây?

Phaùp Thí Nöõ lieàn thöa vôùi cha meï: 1

Quaû Baát hoaøn (Baát hoaøn quaû - 不還果), Phaïn ngöõ laø Anāgāmin, dòch aâm laø A-na-haøm (阿那含), töùc thaùnh quaû thöù ba trong boán thaùnh quaû cuûa Thanh vaên thöøa, chæ döôùi quaû A-la-haùn.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

101

– Con ñoái vôùi theá gian voán khoâng coøn tham luyeán, vieäc keát hoân ñaâu coù yù nghóa gì?

Cha meï coâ suy nghó giaây laùt roài noùi: – Cha meï khoâng daùm ñoàng yù vôùi yeâu caàu cuûa con. Neáu nhö quaû thaät con muoán xuaát gia, coù theå cung thænh ñöùc Nhö Lai vaø taêng chuùng ñeán, cuõng baùo cho Taùt-ca bieát ñeå cuøng ñeán, tôùi luùc ñoù con haõy quyeát ñònh! Ñeán ngaøy cung thænh taêng chuùng thoï cuùng, ñöùc Nhö Lai vaø chuùng taêng ñaép y, oâm baùt böôùc ñi nhöõng böôùc khoan thai ñeán nhaø ñaïi thaàn Taøi Thí. Ñaïi thaàn Taøi Thí ñích thaân daâng côm nöôùc ngon ngoït cuùng döôøng. Sau khi ñöùc Theá Toân vaø chuùng

102

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

taêng thoï trai xong lieàn truyeàn daïy giaùo phaùp giaûi thoaùt phuø hôïp vôùi caên cô cuûa hoï.

Chaøng trai Taùt-ca sau khi ñöôïc baùo tin lieàn daãn moät soá tuøy tuøng ñeán bao vaây quanh nhaø ñaïi thaàn Taøi Thí, chôø ñôïi Phaùp Thí Nöõ. Ñöùc Theá Toân thuyeát phaùp xong trôû veà tinh xaù, Phaùp Thí Nöõ cuõng ñi theo phía sau chö tyø-kheo ni. Taùt-ca thaáy coâ ñi ra lieàn ñuoåi theo, ñònh baét trôû laïi. Ngay laäp töùc coâ hieän thaân bay leân khoâng trung, thò hieän ñuû caùc loaïi thaàn bieán.

Taùt-ca thaáy vaäy cho laø voâ cuøng hi höõu, lieàn sinh khôûi tín taâm, do ñoù ngöôõng voïng leân Phaùp Thí Nöõ ñang ôû treân hö khoâng maø caàu xin: – Xin coâ haõy ñaùp xuoáng, töø nay coâ muoán laøm gì tuøy yù. Nhöng xin coâ haõy töø bi cöùu vôùt chuùng toâi laø nhöõng chuùng sinh ñang troâi laên trong sinh töû luaân hoài. Toâi ñoàng yù ñeå coâ xuaát gia, vaû laïi coøn muoán cuùng döôøng cho coâ nöõa.

Phaùp Thí Nöõ lieàn töø treân khoâng trung ñaùp xuoáng, truyeàn daïy cho Taùt-ca giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa Phaät-ñaø. Sau khi nghe xong, Taùt-ca hoan hyû caùo töø ra veà.

Phaùp Thí Nöõ ñeán kinh ñöôøng cuûa ni chuùng, thoï giôùi sa-di vaø thöùc-xoa-ma-na. Tieáp ñoù coâ muoán thoï Nhöõng chuyeän nhaân quaû

103

giôùi tyø-kheo ni, nhöng vieäc thoï giôùi tyø-kheo ni caàn phaûi ñeán röøng Kyø-ñaø, nôi chuùng taêng cö nguï. Vì töôùng maïo cuûa coâ ñoan trang xinh ñeïp khoâng ai saùnh baèng neân coù raát nhieàu chaøng trai luoân theo ñuoåi. Nhöõng ngöôøi aáy nghe noùi coâ xuaát gia, lieàn duøng vuõ löïc nhieàu laàn uy hieáp kinh ñöôøng cuûa ni chuùng.

Chuùng tyø-kheo ni khoâng daùm baûo ñaûm coù theå ñöa coâ ñeán röøng Kyø-ñaø an toaøn, nhöng ñeå coâ ôû laïi trong chuøa thì moãi ngaøy ñeàu coù nhieàu chaøng trai ñeán quaáy nhieãu, cuõng raát phieàn phöùc. Vì theá, ni chuùng beøn taïm ñöa coâ veà nhaø. Tieáp ñoù, hoï ñeán choã 104

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

ñöùc Theá Toân, keå laïi ñaàu ñuoâi söï vieäc vaø xin ñöôïc Ngaøi chæ daïy. Ñöùc Nhö Lai töø bi daïy: – Trong tröôøng hôïp naøy, ñaïi chuùng coù theå duøng phöông phaùp göûi thö ñeå truyeàn giôùi.

Sau ñoù, Ngaøi baûo moät ñeä töû mang thö ñeán cho Phaùp Thí Nöõ, trong thö vieát: “Vì coù chöôùng ngaïi nghòch duyeân khoâng theå thoï giôùi, Theá Toân ñaõ chaáp thuaän. Nay ñöùc Theá Toân vaø chuùng taêng ôû röøng Kyøñaø nieäm nghi quó,1 con taïi nôi ñoù quaùn töôûng cuõng coù khaû naêng ñöôïc troïn ñuû giôùi theå.”

Nhaân vieäc naøy, ñöùc Nhö Lai chæ daïy theâm cho chuùng taêng: – Töø nay trôû ñi, ñaïi chuùng coù theå duøng phöông thöùc truyeàn giôùi baèng thö. Sau naøy neáu coù ai gaëp chöôùng ngaïi nghòch duyeân, coù theå duøng phöông thöùc naøy ñeå giuùp hoï thoï giôùi.

Nhôø ñoù, tuy Phaùp Thí Nöõ khoâng ñöôïc thoï giôùi tröôùc Phaät nhöng cuõng ñöôïc troïn ñuû giôùi theå tyøkheo ni.

Tyø-kheo ni Phaùp Thí Nöõ tinh taán noã löïc tu taäp giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa Phaät-ñaø, sau cuøng phaù 1

Nghi quyõ (儀軌), Phaïn ngöõ laø kalpa, chæ chung caùc nghi thöùc, pheùp taéc ñöôïc quy ñònh khi thöïc hieän moät vieäc gì. ÔÛ ñaây laø caùc pheùp taéc, nghi thöùc cuûa vieäc thoï giôùi.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

105

tröø ñöôïc phieàn naõo trong Ba coõi, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn. Coâ ñaït ñeán caûnh giôùi tu chöùng khoâng coøn phaân bieät, thaáy vaøng vaø phaân boø ñeàu nhö nhau, hö khoâng vaø baøn tay chaúng coù sai khaùc; chö thieân ñeàu xöng taùn coâng ñöùc thaäm thaâm vi dieäu cuûa coâ.

Luùc ñoù, chuùng tyø-kheo baïch hoûi ñöùc Theá Toân: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Nhaân duyeân gì maø ñôøi naøy sö coâ Phaùp Thí Nöõ ñöôïc sinh vaøo gia ñình quyeàn quí, sinh taâm hoan hæ ñoái vôùi Phaät phaùp, xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc vaø chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn? Laïi vì nhaân duyeân gì maø ñöôïc Phaät chaáp thuaän truyeàn giôùi baèng thö? Ngöôõng mong ñöùc Nhö Lai giaûng noùi cho chuùng con ñöôïc roõ.

106

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Ñöùc Nhö Lai töø hoøa nhìn ñaïi chuùng, daïy raèng: – Ñaây ñeàu laø do nguyeän löïc ñôøi tröôùc cuûa sö coâ aáy. Trong Hieàn kieáp naøy, luùc ñöùc Phaät Ca-dieáp coøn taïi theá, khi ñoù tuoåi thoï con ngöôøi leân ñeán 20.000 tuoåi, taïi vöôøn Loäc Daõ ôû AÁn Ñoä coù moät coâ gaùi heát söùc xinh ñeïp. Khi lôùn leân, coâ phaùt taâm xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc trong giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Ca-dieáp Theá Toân. Trong luùc chuaån bò thoï giôùi tyø-kheo ni, cuõng gaëp phaûi moät soá chöôùng ngaïi nghòch duyeân. Luùc ñoù, ñöùc Phaät Ca-dieáp töø bi chaáp thuaän phöông thöùc thoï giôùi baèng thö cho coâ, giuùp coâ thoï nhaän giôùi theå. Sau ñoù, coâ tinh taán noã löïc tu trì, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn. Sau khi chöùng quaû, coâ hieån thò caùc loaïi thaàn bieán, roài nhaäp Nieát-baøn.

Khi aáy, vò tyø-kheo ni laø thaày cuûa coâ, ngöôøi ñaõ chuyeån thö cho coâ, vaãn chöa ñöôïc chöùng quaû. Vò naøy lieàn ñem nhuïc thaân cuûa coâ xaây thaùp, duøng caùc loaïi hoa höông, phaåm vaät toát ñeïp ñeå cuùng döôøng. Ñeán khi saép laâm chung, vò tyø-kheo ni naøy phaùt nguyeän: “Con caû ñôøi xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc, nghieâm trì giôùi luaät, tuy chaúng ñaït ñöôïc thaønh töïu gì to lôùn laém, nhöng nhôø coâng ñöùc aáy cuõng xin nguyeän sau naøy ñöôïc sinh trong giaùo phaùp cuûa ñöùc ThíchNhöõng chuyeän nhaân quaû

107

ca Maâu-ni Theá Toân, trôû thaønh vò tyø-kheo ni ñöôïc ñöùc Nhö Lai ñaëc bieät chaáp thuaän truyeàn giôùi baèng thö, tieáp nhaän troïn ñuû giôùi theå, cuõng gioáng nhö vò ñeä töû ñôøi naøy cuûa con, vaû laïi coøn sinh khôûi taâm hoan hæ vôùi Phaät, xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn.”

Vò tyø-kheo ni aáy nay chính laø Phaùp Thí Nöõ. Bôûi coâ ñaõ phaùt nguyeän nhö vaäy, neân nay ñöôïc ôû trong giaùo phaùp cuûa ta xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc, chöùng quaû, vaû laïi coøn laø vò tyø-kheo ni ñöôïc ta chaáp thuaän truyeàn giôùi baèng thö, ñöôïc troïn ñuû giôùi theå.

Chuùng tyø-kheo laïi thænh vaán ñöùc Nhö Lai: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Vì nhaân duyeân gì maø ñôøi naøy Phaùp Thí Nöõ coù töôùng maïo xinh ñeïp, khieán cho raát nhieàu nam nhaân gaây chöôùng ngaïi, laøm coâ khoù khaên trong vieäc thoï trì Phaïm haïnh?

Ngöôõng mong ñöùc Nhö Lai noùi roõ nhaân duyeân ñoù cho chuùng con töôøng taän. Ñöùc Theá Toân oân toàn ñaùp: – Naøy caùc tyø-kheo! Khoâng chæ ñôøi naøy, maø ñôøi tröôùc moãi khi coâ aáy thoï trì tònh giôùi ñeàu bò chöôùng ngaïi nghòch duyeân. Raát laâu xa veà tröôùc, coù ngöôøi con trai cuûa moät laùi buoân cöôùi ñöôïc ngöôøi vôï raát taâm ñaàu yù hôïp, cuøng nhau höôûng thuï ñôøi soáng toát 108

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

ñeïp. Suoát ngaøy ngöôøi choàng chæ tham luyeán saéc ñeïp cuûa vôï mình, say ñaém trong tình duïc, khoâng theøm ñeå yù ñeán baát cöù chuyeän gì.

Ngöôøi laùi buoân laáy laøm lo laéng vì thaáy con trai khoâng lo gì ñeán vieäc buoân baùn laøm aên trong gia ñình, nhöng baát luaän khuyeân raên theá naøo, ñeàu chaúng coù taùc duïng. Sau ñoù, ngöôøi laùi buoân ñaønh phaûi nghieâm khaéc sai ngöôøi con trai aáy ñeán moät nôi raát xa ñeå buoân baùn.

Sau khi ra ñi, vì quaù nhôù thöông vôï, anh ta lieàn tìm caùch nhôø moät vò tieân nhaân baø-la-moân duøng pheùp thuaät giuùp anh thöôøng xuyeân trôû veà nhaø soáng chung vôùi vôï maø trong nhaø khoâng ai hay bieát. Khoâng laâu sau ñoù, vôï anh mang thai. Nhöng roài vò tieân nhaân baø-la-moân töø choái khoâng giuùp anh nöõa. Töø ñoù anh khoâng theå ñi veà, hai vôï choàng ñaønh baët voâ aâm tín.

Khi ngöôøi trong nhaø bieát vôï anh ñaõ coù thai, ai naáy ñeàu sinh loøng ngôø vöïc. Ngöôøi meï choàng tra hoûi moät caùch hung döõ: – Con trai ta khoâng coù ôû nhaø, vaäy roát cuoäc caùi thai naøy laø cuûa ai?

Coâ con daâu keå laïi chuyeän ngöôøi choàng thöôøng xuyeân trôû veà soáng chung. Nhöng cha meï choàng coâ khoâng ai tin ñöôïc chuyeän ñoù, lieàn ñuoåi coâ ra khoûi nhaø.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

109

Töø ñoù coâ phaûi löu laïc khaép ñaàu ñöôøng cuoái chôï.

Khi coâ ñeán moät thaønh phoá nôi ñaát khaùch queâ ngöôøi vaø chuyeån daï sinh con, quanh coâ khoâng coù ai ñeå chaêm soùc caû. Luùc ñoù, coâ ñau ñôùn ñeán noãi ngaát lòm ñi. Trong luùc coâ hoân meâ, coù moät con choù teân Quyùnh-ba ñeán tha ñöùa beù môùi sinh chaïy ñi maát.

Khi coâ tænh daäy lieàn ñi khaép nôi ñeå doø hoûi tìm kieám ñöùa beù, môùi bieát ñöùa beù sau khi bò choù tha ñi ñaõ ñöôïc moät gia ñình laùi buoân trong vuøng nhaët veà nuoâi döôõng.

Coâ thaàm nghó, taám thaân mình raøy ñaây mai ñoù, töï lo sinh soáng coøn chöa noåi, laøm sao coù khaû naêng nuoâi döôõng ñöùa con? Chi baèng taïm thôøi cöù ñeå cho gia ñình ngöôøi laùi buoân aáy nuoâi döôõng, may ra con

110

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

mình coøn coù ñöôïc cuoäc soáng sung söôùng! Theá laø, tuy loøng coâ khoâng nôõ rôøi xa song phaûi coá ñeø neùn noãi ñau tím ruoät baàm gan, quay löng böôùc ñi.

Ngaøy noï, trong luùc coâ ñang ñi xin aên thì bò moät teân thuû laõnh cuûa boïn ñaïo taëc nhìn thaáy vaø ñeå yù, muoán baét coâ veà laøm thieáp. Coâ nghó buïng: “Neáu mình laøm vôï haén, löông taâm naøo cho pheùp. Mình laø phuï nöõ ñaõ coù choàng, choàng mình vaãn luoân nghó nhôù ñeán mình; vaû laïi, mình laø cö só ñaõ quay veà nöông töïa Ba ngoâi baùu, phaùt nguyeän giöõ troøn naêm giôùi caám, nhaát ñònh khoâng theå phaïm vaøo vieäc taø daâm.”

Nghó nhö vaäy roài, chôø khi trôøi toái coâ lieàn hoùa trang thaønh ma quæ quaäy phaù trong phoøng cuûa teân töôùng cöôùp, laøm cho haén sôï run caàm caäp, quì xin tha maïng. Coâ lieàn doïa haén khoâng ñöôïc ñuïng vaøo ngöôøi ñaøn baø vöøa môùi baét veà. Haén sôï seät roái rít vaâng lôøi. Hoâm sau, haén lieàn mang baùn coâ vaøo kyõ vieän.

Taïi ñaây, vì khoâng muoán phaûi rôi vaøo con ñöôøng oâ nhuïc, coâ ñaønh phaûi tieáp tuïc hoùa trang thaønh ma quyû moãi ñeâm ñeå huø doïa caùc kyõ nöõ, baûo hoï khoâng ñöôïc eùp coâ tieáp khaùch. Caùc kó nöõ ñeàu ngôõ laø ma quyû thaät neân sôï haõi vaâng lôøi, mieãn cöôõng nuoâi coâ trong kyõ vieän maø khoâng daùm ñeå coâ tieáp khaùch.

Theá nhöng nhieàu ngaøy sau ñoù, tin ñoàn veà vieäc Nhöõng chuyeän nhaân quaû

111

trong kyõ vieän coù ma quyû lan roäng ra ngoaøi, khieán cho raát nhieàu khaùch laøng chôi khoâng coøn daùm ñeán kyõ vieän ñoù nöõa. Töø ñoù, vieäc laøm aên buoân baùn bò ñình treä, suy suïp. Caùc kyõ nöõ ñeàu muoán toáng coâ ñi nôi khaùc, nhöng laïi sôï maïo phaïm vôùi ma quyû. Vì theá, hoï ñaønh phaûi ñeå coâ löu laïi kyõ vieän trong moät thôøi gian khaù daøi.

Luùc ñoù, ñöùa con cuûa coâ cuõng ñaõ lôùn leân. Moïi ngöôøi ñeàu goïi caäu laø Quyùnh-ba, theo teân con choù ñaõ tha caäu ngaøy tröôùc. Quyùnh-ba raát thoâng minh, hoïc hoûi thoâng ñaït caùc moân hoïc vaán theá gian. Sau khi cha meï nuoâi qua ñôøi, caäu ñöôïc thöøa keá gia saûn, roài do coâng vieäc laøm aên buoân baùn neân cuõng thöôøng lui tôùi thaønh phoá meï caäu ñang soáng.

112

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Ngöôøi meï khoâng luùc naøo khoâng nhôù ñeán ñöùa con bò choù tha ñi ngaøy tröôùc, vaãn khoâng ngöøng doø la, theo doõi tin töùc. Moät hoâm, nhôø baø gaëp ñöôïc moät ngöôøi cuøng buoân baùn vôùi Quyùnh-ba neân meï con môùi coù cô hoäi nhaän ñöôïc nhau. Quyùnh-ba laäp töùc ñeán kyõ vieän röôùc meï veà.

Coøn ngöôøi cha cuûa Quyùnh-ba, sau nhieàu naêm buoân baùn nôi ñaát khaùch queâ ngöôøi ñaõ tích luõy ñöôïc moät soá tieàn lôùn, lieàn trôû veà queâ nhaø. Veà ñeán nôi chæ thaáy cha meï ra ñoùn chöù khoâng thaáy ngöôøi vôï yeâu daáu cuûa mình ñaâu caû, lieàn hoûi cha meï. Cha meï anh lieàn thuaät laïi töôøng taän chuyeän vôï anh ôû nhaø töï nhieân coù thai, ñaõ bò ñuoåi ra khoûi nhaø. Nghe xong, ngöôøi choàng toäi nghieäp chæ coøn bieát giaäm chaân keâu trôøi, lieàn noùi vôùi cha meï: – Ñöùa con coâ aáy mang trong buïng ñích thaät laø con cuûa con ñaáy maø!

Sau khi nghe bieát ngoïn nghaønh söï vieäc, nghó ñeán noãi oan khuaát vaø baát haïnh cuûa vôï, ngöôøi choàng khoâng kieàm cheá ñöôïc söï thöông taâm quaù ñoãi neân taâm trí boãng choác phaùt cuoàng. OÂng xeù heát quaàn aùo, boû nhaø ra ñi lang thang khaép nôi, mieäng luoân laåm baåm: “Lang-ba em yeâu! Lang-ba em yeâu cuûa anh!” OÂng lang thang khaép nôi vaø vaãn ôû trong tình traïng ñieân loaïn nhieàu naêm nhö vaäy.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

113

Sau ñoù, khi nhaân duyeân ñoaøn tuï thaønh thuïc.

Moät hoâm, ngoaøi coång nhaø Quyùnh-ba khoâng bieát töø ñaâu boãng xuaát hieän moät ngöôøi ñieân, mieäng luoân laåm baåm: “Lang-ba em yeâu!”

Quyùnh-ba nghe vaäy lieàn noùi cho meï bieát: – Khoâng bieát töø ñaâu boãng xuaát hieän moät ngöôøi ñieân ôû tröôùc nhaø mình, luoân mieäng laûm nhaûm moãi moät caâu: “Lang-ba em yeâu.”

Ngöôøi meï ngaïc nhieân noùi: – Lang-ba chính laø teân cuûa meï, ñeå meï ra xem oâng aáy coù phaûi laø cha con khoâng.

Theá laø baø voäi vaõ chaïy ra xem. Quaû nhieân nhaän

114

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

ra ngöôøi aáy chính laø choàng mình. Baø lieàn daãn oâng ta vaøo nhaø vaø noùi: – Anh ôi, Lang-ba chính laø em ñaây!

Vöøa nghe caâu noùi aáy, ngay töùc khaéc ngöôøi choàng khoâi phuïc thaàn trí, nhaän ra ñöôïc vôï. Töø ñoù gia ñình ñöôïc ñoaøn tuï, noãi vui möøng ñan xen vôùi nhôù nhung, caû nhaø oâm nhau khoùc. Ñoâi vôï choàng nhieàu naêm caùch bieät ñoù, cuoái cuøng laïi ñöôïc truøng phuøng, cuøng nhau an höôûng nhöõng naêm thaùng cuoái ñôøi coøn laïi.

Naøy caùc tyø-kheo! Ngöôøi phuï nöõ ñoù chính laø tieàn thaân cuûa Phaùp Thí Nöõ. Phaùp Thí Nöõ thuôû aáy heát loøng nghieâm trì caám giôùi, giöõ haïnh thanh tònh, phaûi chòu nhieàu chöôùng ngaïi nghòch duyeân nhöng vaãn khoâng thoái chí. Maõi ñeán ñôøi naøy cuõng coù raát nhieàu ngöôøi gaây chöôùng ngaïi, taïo nghòch duyeân cho coâ.

Sau khi ñöùc Theá Toân keå roõ nhaân duyeân tieàn kieáp cuûa tyø-kheo ni Phaùp Thí Nöõ, caùc vò tyø-kheo ñeàu hoan hyû tin nhaän.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

115

CAÙ VOI LÔÙN Laäp möu hieåm gieát haïi ngöôøi, Ñôøi ñôøi thoï thaân caù voi.

L

uùc ñöùc Nhö Lai ôû thaønh Xaù-veä, Ñaïi A-lahaùn Toân giaû Muïc-kieàn-lieân thöôøng duøng söùc thaàn thoâng hieän ñeán caùc coõi ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sinh, nhaân gian, thieân giôùi ñeå quaùn saùt söï an vui hay thoáng khoå cuûa chuùng sinh trong nhöõng coõi ñoù, ví duï nhö söï thoáng khoå vì laïnh teâ ngöôøi, hay noùng ñeán cöïc ñoä, vaø nhieàu caûnh taøn saùt ôû choán ñòa nguïc; ngaï quæ chòu söï thoáng khoå vì ñoùi khaùt; suùc sinh chòu söï thoáng khoå aên nuoát vaø haønh haï laãn nhau; hoaëc caùc noãi khoå sinh, giaø, beänh, cheát ôû nhaân gian; cho ñeán noãi thoáng khoå tröôùc khi cheát cuûa chö thieân.

Quaùn saùt nhö vaäy xong, Toân giaû trôû veà nhaân gian keå laïi cho moïi ngöôøi nghe, laøm cho ai naáy ñeàu bieát ñöôïc nhöõng noãi thoáng khoå cuûa chuùng sinh trong caùc caûnh giôùi khaùc, nhôø ñoù lieàn sinh taâm chaùn lìa, muoán thoaùt ly sinh töû luaân hoài.

Ngaøy kia, Toân giaû Muïc-kieàn-lieân ñang ôû trong thaønh Xaù-veä, boãng nhieân ñaïi chuùng khoâng coøn nhìn thaáy thaày ñaâu nöõa. Thì ra thaày ñaõ bay ñeán 116

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

moät ñaïi döông trong coõi suùc sinh. Bieån lôùn naøy chia laøm ba taàng: Taàng bieån thöù nhaát nöôùc saâu 28.000 do-tuaàn, trong ñoù coù loaøi caù voi lôùn, daøi ñeán 700 do-tuaàn.

Nhöõng con caù voi lôùn naøy, moãi khi ñoùi lieàn haù mieäng ra, ngay töùc khaéc nöôùc bieån vaø toaøn boä ñoäng vaät trong vuøng bieån ñoù ñeàu bò nuoát vaøo buïng chuùng. Khi chuùng ñaõ no lieàn phun nöôùc bieån trôû ra. Loaøi caù voi lôùn naøy chuyeân aên nhöõng sinh vaät nhoû soáng trong bieån ñeå duy trì maïng soáng; maø nhöõng sinh vaät nhoû bò noù aên vaøo thì quay trôû laïi aên noäi taïng cuûa noù ñeå soáng.

Taàng bieån thöù hai nöôùc saâu 25.000 do-tuaàn, caù voi lôùn trong ñoù daøi ñeán 1.400 do-tuaàn. Khi noù ñoùi lieàn haù mieäng ra, nuoát toaøn boä sinh vaät soáng trong taàng bieån thöù nhaát.

Taàng bieån thöù ba nöôùc saâu 2.500 do-tuaàn, coù caù voi lôùn daøi 2.100 do-tuaàn. Nhöõng con caù voi ôû taàng bieån naøy laïi chuyeân aên nhöõng sinh vaät ôû taàng bieån thöù nhaát vaø thöù hai ñeå soáng.

Trong taàng bieån thöù ba coù moät con caù voi raát lôùn, treân thaân coù raát nhieàu loaøi sinh vaät bieån ñang aên, caén noù; thaân theå bò xeù ra thaønh töøng maûnh töøng maûnh, coù maûnh lôùn, maûnh nhoû; coù maûnh lôùn moät do-tuaàn, hai do-tuaàn; cuõng coù maûnh baèng moät Nhöõng chuyeän nhaân quaû

117

ngoïn nuùi nhoû... Nhöõng veát thöông lôùn nhoû naøy laøm noù phaûi thöôøng xuyeân ñau ñôùn töôûng chöøng nhö khoâng theå chòu noåi. Ñeå giaûm bôùt söï ñau ñôùn, caù voi aáy lieàn bôi vaøo bôø. Nhöng vì nghieäp löïc neân luùc naøo cuõng coù 500 con quyû daï-xoa duøng caùc loaïi binh khí, nhö rìu, buùa... chôø saün ñeå chaët, caét thòt treân löng noù, laøm cho maùu chaûy thaønh soâng... Khoâng theå chòu noåi nöõa, noù phaûi laën trôû laïi vaøo bieån, maùu loang ñoû caû moät vuøng bieån lôùn.

Sau khi bôi trôû laïi bieån, caùc loaøi sinh vaät lôùn nhoû trong bieån laïi tranh nhau aên thòt, caén ræa, khieán cho noù ñau ñôùn khoâng chòu noåi, ñaønh phaûi bôi trôû laïi vaøo bôø. Nhöng khi vaøo bôø laïi bò boïn quæ daï-xoa caét xeûo...

Cöù bôi ra bôi vaøo maõi nhö vaäy maø khoâng luùc naøo ñöôïc taïm ngôùt söï ñau ñôùn, chòu heát thoång khoå naøy ñeán thoáng khoå khaùc. Nhieàu khi noù khoâng chòu ñöïng ñöôïc nöõa phaûi gaàm roáng leân vì ñau ñôùn.

Toân giaû Muïc-kieàn-lieân sau khi nhìn thaáy tình caûnh nhö vaäy, lieàn duøng trí tueä Thanh vaên cuûa mình, nhaäp Töù thieàn ñònh ñeå quaùn saùt nhaân duyeân ñôøi tröôùc cuûa con caù voi naøy: moät ñôøi, hai ñôøi, ba ñôøi...

Khi quaùn saùt nhö vaäy, Toân giaû Muïc-kieàn-lieân duøng nhaõn quan Thanh vaên chæ thaáy ñöôïc nhöõng 118

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

ñôøi tröôùc cuûa con caù voi naøy ñeàu laø suùc sinh. Toân giaû bieát söï quaùn xeùt nhö vaäy cuûa mình laø chöa roát raùo, vaø Toân giaû cuõng bieát chæ coù tueä nhaõn cuûa ñöùc Nhö Lai môùi coù khaû naêng thaáu trieät khoâng ngaên ngaïi. Toân giaû lieàn trôû veà thænh vaán Nhö Lai veà nhaân duyeân ñôøi tröôùc cuûa con caù voi lôùn kia. Sau khi nghó nhö theá, chæ trong nhaùy maét Toân giaû ñaõ veà tôùi thaønh Xaù-veä.

Luùc ñoù, ñöùc Nhö Lai ñang thuyeát giaûng giaùo phaùp giaûi thoaùt cho raát nhieàu ñeä töû. Toân giaû Muïckieàn-lieân nhaän thaáy neáu ngay luùc naøy thænh vaán ñöùc Phaät seõ coù theå laøm lôïi ích cho nhieàu chuùng sinh. Do ñoù, Toân giaû lieàn ñeán tröôùc Ñöùc Phaät, cung kính chaép tay thöa hoûi: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Con thöôøng xuyeân vaøo trong naêm ñöôøng luaân hoài ñeå quaùn saùt caùc noãi thoáng khoå cuûa chuùng sinh, roài trôû veà nhaân gian keå laïi cho moïi ngöôøi nghe, giuùp hoï sinh khôûi taâm gheâ sôï, chaùn lìa luaân hoài, ñaït ñöôïc lôïi ích lôùn. Laàn naøy con ñeán beân bôø bieån, thaáy trong bieån lôùn coù moät con caù voi daøi 2.100 do-tuaàn, coù nhieàu sinh vaät lôùn nhoû tranh nhau aên nuoát, caén ræa thaân theå noù, ñau ñôùn thoáng khoå khoâng theå chòu noåi, do ñoù phaûi bôi vaøo bôø, nhöng vöøa ñeán bôø laïi coù 500 quyû daï-xoa chöïc saün ñeå caét xeûo thaân noù, maùu chaûy ra loang ñoû caû nöôùc bieån. Con thaáy noù phaûi chòu nhieàu thoáng Nhöõng chuyeän nhaân quaû

119

khoå khoâng chuùt giaùn ñoaïn nhö vaäy, lieàn duøng tueä nhaõn Thanh vaên quaùn saùt nhaân duyeân ñôøi tröôùc cuûa noù, nhöng chæ nhìn thaáy tröôùc ñoù moät ñôøi, hai ñôøi, ba ñôøi..., vì nhaõn quan cuûa haøng Thanh vaên khoâng coù khaû naêng quaùn saùt ñöôïc nhieàu ñôøi nhieàu kieáp, chæ thaáy caùc ñôøi tröôùc cuûa noù toaøn laø laøm thaân caù voi lôùn.

Kính baïch ñöùc Theá Toân! Roát cuoäc con caù voi naøy tröôùc ñaây ñaõ gaây taïo nghieäp aùc gì maø phaûi chòu quaû baùo nhö vaäy? Ngöôõng mong ñöùc Phaät töø bi noùi roõ nhaân duyeân ñoù, taát caû chuùng con ñeàu raát muoán nghe. Ñöùc Nhö Lai nhìn ñaïi chuùng moät löôït, roài ñaùp lôøi Muïc-kieàn-lieân: – Ñaây ñeàu laø do nghieäp löïc töø raát nhieàu ñôøi tröôùc cuûa noù. Vaøo thôøi ñöùc Sôn Vöông Nhö Lai coøn truï theá, coù moät vò cö só phaùt taâm quay veà nöông töïa Ba ngoâi baùu vaø thoï trì naêm giôùi caám trong giaùo phaùp cuûa ñöùc Sôn Vöông Nhö Lai. Moät hoâm, vò cö só ñoù noùi vôùi vôï: – Hieàn theâ! Naøng ñaõ xinh ñeïp laïi hieàn ñöùc gioûi giang, chuùng ta cuõng ñaõ coù ñöôïc cuoäc soáng heát söùc sung tuùc haïnh phuùc. Nhöng baây giôø ta ñaõ phaùt taâm quay veà nöông töïa Ba ngoâi baùu vaø thoï trì naêm giôùi caám trong giaùo phaùp cuûa ñöùc Sôn Vöông Nhö 120

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Lai, cho neân töø ñaây veà sau chæ coù theå chaêm soùc cuoäc soáng aên maëc cuûa naøng maø thoâi chöù khoâng theå coù cuoäc soáng aùi aân nhö tröôùc, vì laøm nhö vaäy seõ phaïm vaøo giôùi caám. Hay laø ta cho pheùp naøng tìm ngöôøi ñaøn oâng khaùc ñeå cuøng sinh soáng nheù!

Ngöôøi vôï khoâng chuùt do döï, bình thaûn ñaùp: – Thöa phu quaân! Chaøng ñaõ phaùt taâm quay veà nöông töïa Ba ngoâi baùu vaø thoï trì naêm nguyeân taéc giôùi caám, thieáp cuõng khoâng muoán chung soáng vôùi ngöôøi khaùc, do ñoù thieáp nguyeän vaãn maõi maõi theo haàu haï beân chaøng.

Theá laø, hai vôï choàng hoï cuøng nhau soáng cuoäc ñôøi thanh tònh.

Do nhan saéc cuûa ngöôøi vôï quaù ñeïp, cho neân coù moät vò ñaïi thaàn laø Ñaïi Tò Töû raép taâm mô töôûng, muoán chieám höõu naøng.

Moät hoâm, ñaïi thaàn Ñaïi Tò Töû daãn theo moät ngöôøi, mang raát nhieàu vaøng baïc chaâu baùu ñeán nhaø vò cö só, noùi vôùi chaøng: – Hoâm nay coù vieäc xin laøm phieàn anh! Soá vaøng baïc chaâu baùu naøy xin nhôø anh giöõ hoä vì toâi saép phaûi ñi gaëp vua nhaän nhieäm vuï, neáu mang theo beân mình e khoâng tieän laém, cho neân ñeå laïi ñaây, khi naøo xong vieäc toâi seõ trôû laïi laáy!

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

121

Vò cö só raát thaät thaø nhaän lôøi. Ñaïi thaàn Ñaïi Tò Töû coøn coá yù chæ vaøo ngöôøi mình daãn ñeán laøm nhaân chöùng veà vieäc ñöa vaøng baïc chaâu baùu cho vò cö só.

Qua moät thôøi gian sau, ñaïi thaàn Ñaïi Tò Töû moät mình ñeán noùi vôùi cö só: – Maáy hoâm tröôùc toâi coù göûi vaøng baïc chaâu baùu nhôø anh giöõ hoä, baây giôø cho toâi xin laïi, thaät caûm taï ôn ñöùc cuûa anh.

Vò cö só thaät thaø chaát phaùc chaúng bieát gì caû, beøn ñem y nguyeân soá tieàn oâng ta göûi ñöa traû laïi, khoâng ngôø raèng beân trong laïi coù uaån khuùc.

Laïi qua moät thôøi gian nöõa, ñaïi thaàn Ñaïi Tò Töû daãn ngöôøi laøm chöùng hoâm tröôùc ñeán nhaø cö só, noùi vôùi anh: – Hoâm nay, toâi daãn ngöôøi laøm chöùng ñeán xin laïi soá vaøng baïc chaâu baùu göûi anh hoâm tröôùc, xin anh vui loøng traû laïi cho.

Vò cö só kinh ngaïc hoûi: – Caùi gì? Chaúng phaûi toâi ñaõ traû laïi cho quan lôùn roài sao? Ñaïi thaàn Ñaïi Tò Töû giaû boä töùc giaän chöûi maéng: – Khoâng ngôø oâng laø ngöôøi nhö vaäy hay sao?

Hoâm ñoù, roõ raøng hai ngöôøi chuùng toâi coù ñöa cho oâng moät soá vaøng baïc chaâu baùu, hoâm nay ñeán laáy, 122

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

chaúng nhöõng oâng khoâng traû laïi, maø coøn noùi doái laø ñaõ traû laïi roài. Neáu ñaõ traû roài, sao toâi coøn ñeán ñaây nöõa, thaät laø voâ lyù!

Hai ngöôøi hoï tranh luaän maõi vaãn khoâng ngaõ nguõ, cuoái cuøng ñöa nhau leân vua, thænh caàu quoác vöông xeùt xöû. Song, Ñaïi Tò Töû laø quan ñaïi thaàn, laïi coù nhaân chöùng roõ raøng, neân vò cö só thaät thaø cuoái cuøng thua kieän. Ñaïi thaàn Ñaïi Tò Töû lôïi duïng cô hoäi ñoù duøng daây troùi vaø ñaùnh vò cö só moät caùch daõ man, cho ñeán cheát, sau ñoù caét thòt cuûa cö só ra thaønh töøng mieáng töøng mieáng, cuoái cuøng laáy buùa chaët ñaàu vaø xöông ra töøng phaàn rieâng bieät. Tuy thoáng khoå khoân cuøng, nhöng nhôø coù ñöôïc naêng löôïng tu taäp neân chaøng vaãn luoân nhôù nghó ñeán Phaät, Phaùp, Taêng, nhôø ñoù ñöôïc sinh veà caûnh giôùi laønh.

Sau ñoù, ñaïi thaàn Ñaïi Tò Töû ñeán noùi vôùi vôï cö só: – Taát caû nhöõng gì ta laøm ñeàu laø vì muoán chieám ñöôïc naøng. Choàng naøng ñaõ cheát, vaäy haõy ñoàng yù laáy ta nheù! Ta höùa nhaát ñònh seõ ñoái xöû toát vôùi naøng, chuùng ta coù theå vui veû sung söôùng caû ñôøi.

Luùc ñoù, ngöôøi vôï cö só coá neùn noãi caêm phaãn, noùi vôùi haén: Nhöõng chuyeän nhaân quaû

123

– Ñôïi thieáp hoûa taùng thi theå cuûa choàng xong, roài chuùng ta seõ cuøng chung soáng. Ñöông nhieân ñaïi thaàn Ñaïi Tò Töû vui veû ñoàng yù, laïi giaû boä laøm ra veû nhaân töø giuùp naøng ñöa thi theå cö só vaøo röøng Thi-ñaø hoûa taùng. Chôø luùc löûa chaùy döõ doäi nhaát, thaáy haén khoâng ñeå yù, naøng lao mình vaøo löûa ñoû cheát theo choàng ñeå thuû tieát.

Khi ñoù, ñaïi thaàn Ñaïi Tò Töû khoâng nhöõng chaúng coù ñöôïc ngöôøi phuï nöõ mình thaàm thöông troäm nhôù vaø toán nhieàu coâng söùc, ngöôïc laïi taïo ra aùc nghieäp cöïc lôùn, hoái haän khoâng kòp.

– Naøy caùc tyø-kheo! Ñaïi thaàn Ñaïi Tò Töû thuôû aáy chính laø con caù voi lôùn ñang thoï baùo ngaøy nay.

Tröôùc tieân noù ñaõ phaûi chòu khoå baùo cöïc lôùn trong voâ löôïng kieáp ôû ñòa nguïc, sau ñoù môùi chuyeån sinh laøm caù voi lôùn, ñeán ngaøy nay vaãn coøn phaûi thoï khoå lieân tuïc nhö vaäy.

Toân giaû Muïc-kieàn-lieân lieàn thöa hoûi: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Con caù voi lôùn ñoù ñeán luùc naøo môùi coù theå thoaùt ñöôïc aùc baùo naøy?

– Sau naøy, vaøo thôøi ñöùc Ñaïo sö thieân nhaân, Nhö Lai, Chính Ñaúng Chính Giaùc, Thieän YÙ Theá Toân thò hieän ra ñôøi noù môùi ñöôïc chuyeån sinh laøm ngöôøi, ñöôïc xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc trong giaùo 124

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

phaùp cuûa ñöùc Thieän YÙ Nhö Lai, chöùng ñaéc quaû A-la-haùn.

Raát nhieàu vò ñeä töû coù maët khi aáy ñöôïc nghe ñöùc Nhö Lai noùi roõ nhaân quaû nhö vaäy, taát caû ñeàu sinh taâm xa lìa, chaùn gheùt, sôï haõi ñoái vôùi cuoäc luaân hoài. Ñöùc Theá Toân quaùn saùt bieát trong ñaïi chuùng naøy coù nhieàu vò coù theå trôû thaønh nhöõng baäc taøi ba loãi laïc trong vieäc hoaèng phaùp lôïi sinh sau naøy, beøn thuyeát daïy nhöõng giaùo phaùp giaûi thoaùt thích hôïp vôùi hoï.

Nhôø ñoù, coù nhieàu vò ñaït ñöôïc Noaõn, Ñaûnh, Nhaãn vaø Theá ñeä nhaát phaùp cuûa Gia haïnh ñaïo;1 coù nhöõng vò ñaéc quaû Döï löu, Nhaát lai, Baát hoaøn, A-la-haùn; coù ngöôøi ñöôïc vöông vò Kim luaân; coù ngöôøi ñöôïc giai vò Phaïm thieân vaø Ñeá-thích thieân; coù nhöõng vò chöùng ñöôïc quaû vò Duyeân giaùc; coù vò gieo troàng nhaân Voâ thöôïng Boà-ñeà; taát caû nhöõng ngöôøi coøn laïi ñeàu phaùt khôûi nieàm tin thanh tònh, chaân thaät vaøo Ba ngoâi baùu vaø phaùt taâm quay veà nöông töïa Ba ngoâi baùu.

1

Gia haïnh ñaïo (加行道), Phaïn ngữ là prayoga-mārga, Coøn goïi laø Phöông tieän ñaïo (方便道). Giai ñoaïn tu gia haïnh ñeå ñoaïn tröø phieàn naõo, phaùp tu gia haïnh naøy gioáng vôùi gia haïnh vò trong nguõ vò cuûa Duy thöùc, laø Töù thieän caên (Noaõn, Ñaûnh, Nhaãn vaø Theá ñeä nhaát phaùp) tröôùc giai ñoaïn Kieán ñaïo.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

125

QUYÛ ÑOÙI LOÕA HÌNH Voâ côù phæ baùng taêng ni, Chuyeån sinh quyû ñoùi loõa hình.

L

uùc ñöùc Nhö Lai ôû thaønh Xaù-veä, coù vò A-la-haùn Naêng Hæ thöôøng xuyeân duøng thaàn thoâng ñi vaøo ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sinh, nhaân gian, thieân thöôïng, quaùn saùt choã thoï khoå vaø vui söôùng cuûa caùc coõi chuùng sinh aáy, nhö nhöõng noãi khoå laïnh, noùng, thieâu ñoát, gieát haïi cuûa chuùng sinh trong ñòa nguïc; cho ñeán caùc noãi khoå sinh, giaø, beänh, cheát, mong caàu maø khoâng ñöôïc, oaùn thuø phaûi gaëp nhau, ñoá kò... cuûa ngöôøi theá gian; laïi coøn khoå naõo cuûa chö thieân luùc saép bò cheát.

Thaày tyø-kheo Naêng Hæ ñem nhöõng thoáng khoå mình thaáy nghe trong naêm ñöôøng chuùng sinh keå laïi cho moïi ngöôøi, khieán hoï sinh taâm chaùn gheùt, xa lìa, sôï haõi sinh töû luaân hoài, phaùt khôûi loøng tin vaøo ñaïo lyù nhaân quaû baùo öùng.

Moät laàn noï, tyø-kheo Naêng Hæ ñang ôû thaønh Xaùveä, duøng söùc thaàn thoâng ñeán beân bôø bieån noï. Thaày thaáy treân bôø bieån coù moät con quæ ñoùi loõa theå, toùc tai roái bôøi, traàn truoàng, maét muø, trong mieäng, muõi coù raát nhieàu doøi, truøng luoân boø ra luùc nhuùc, aên 126

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

thòt, uoáng maùu; thaân theå noù gioáng nhö khuùc caây bò chaùy xeùm, muøi hoâi thoái xoâng ra quanh ñoù ñeán caû do-tuaàn; vaû laïi coøn bò loaøi choù hoang ñoám ñuoåi theo caén xeù, laøm cho thaân taâm cuûa noù thoáng khoå khoâng theå chòu noãi, cho neân chaïy loaïn xaï, la heùt aàm ó.

Thaày Naêng Hæ xem thaáy tình caûnh nhö vaäy, lieàn duøng trí tueä thieàn ñònh Thanh vaên cuûa mình quaùn saùt. Thì ra con quæ ñoùi loõa theå naøy vaøo thôøi ñöùc Phaät Ca-dieáp coøn taïi theá laø moät vò tyø-kheo ni coù tính xaáu noùng naûy, ngoå ngaùo, thöôøng xuyeân voâ côù phæ baùng chö tyø-kheo ni vaø taêng chuùng, laøm cho raát nhieàu ngöôøi maát loøng tin vaøo Ba ngoâi baùu. Do nghieäp aùc nhö theá neân ñôøi naøy môùi thoï aùc baùo nhö vaäy.

A-la-haùn Naêng Hæ thaàm nghó: “Tuy mình cô baûn ñaõ bieát ñöôïc duyeân do, nhöng neáu ñem chuyeän naøy baïch leân ñöùc Theá Toân, thænh caàu Ngaøi chæ daïy, thì chaéc chaén seõ coù lôïi ích raát lôùn ñoái vôùi nhieàu chuùng sinh.” Nghó vaäy roài, trong nhaùy maét thaày ñaõ bay trôû veà thaønh Xaù-veä.

Luùc ñoù, ñöùc Nhö Lai ñang thuyeát giaûng giaùo phaùp giaûi thoaùt tröôùc ñaïi chuùng. A-la-haùn Naêng Hæ thaáy cô duyeân raát toát lieàn ñeán tröôùc ñöùc Nhö Lai chaép tay cung kính thöa: Nhöõng chuyeän nhaân quaû

127

– Kính baïch ñöùc Theá Toân! Ñeä töû thöôøng ñi vaøo caùc coõi ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sinh, nhaân gian, thieân giôùi, ñem nhöõng thoáng khoå ñöôïc maét thaáy tai nghe trong saùu ñöôøng keå laïi cho moïi ngöôøi, haàu giuùp hoï sinh taâm chaùn gheùt, xa lìa, sôï haõi sinh töû luaân hoài, sinh khôûi tín taâm chaân thaät ñoái vôùi giaùo lyù nhaân quaû. Laàn naøy, con duøng söùc thaàn thoâng ñeán beân bôø bieån, thaáy moät con quæ ñoùi toùc tai buø xuø, thaân nhö khuùc caây chaùy xeùm, hai maét muø, mieäng, muõi luùc naøo cuõng coù loaøi truøng nhoû boø ra, ruùc ræa thòt cuûa noù; muøi hoâi thoái phaùt ra töø thaân theå noù bay xa ñeán caû do-tuaàn cuõng coøn ngöûi thaáy; phía sau laïi coù loaøi choù hoang röôït theo caén xeù, voâ cuøng thoáng khoå, chaúng luùc naøo ñöôïc yeân oån.

Kính baïch ñöùc Theá Toân! Chaúng hay ñaây laø nghieäp duyeân gì maø khieán noù phaûi chòu quaû baùo nhö vaäy?

Ngöôõng mong Ngaøi töø bi giaûng noùi, chuùng con ñeàu raát muoán ñöôïc nghe. Ñöùc Nhö Lai töø hoøa baûo thaày Naêng Hæ vaø ñaïi chuùng: – Naøy caùc tyø-kheo! Trong Hieàn kieáp naøy, khi ñöùc Phaät Ca-dieáp coøn taïi theá, tuoåi thoï con ngöôøi ñeán 20.000 tuoåi, coù moät vò thí chuû sinh haï ñöôïc ñöùa con gaùi heát söùc xinh ñeïp, ñoan chính. Gia ñình toå chöùc leã aên möøng raát lôùn vaø long troïng, choïn teân thích 128

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

hôïp vôùi doøng toäc ñeå ñaët cho em, nuoâi döôõng baèng söõa töôi vaø ñuû caùc loaïi thöïc phaåm toát nhaát. Em beù lôùn nhanh nhö hoa sen döôùi hoà. Lôùn leân, phaùt khôûi loøng tin thanh tònh vaøo giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa ñöùc Ca-dieáp Theá Toân, do ñoù phaùt taâm xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc, sieâng naêng tu hoïc tam taïng giaùo ñieån, trôû thaønh vò phaùp sö taøi ba loãi laïc. Vò sö coâ naøy chaúng nhöõng khuyeán hoùa ñöôïc raát nhieàu thí chuû phaùt taâm xaây döïng kinh ñöôøng, thaùp Phaät, maø chính baûn thaân sö coâ cuõng thöôøng xuyeân cuùng döôøng Ñöùc Phaät vaø chuùng taêng.

Song, vì sö coâ quaù xinh ñeïp, sinh ra vaø lôùn leân trong gia ñình giaøu sang phuù quí ñöôïc naâng niu chieàu chuoäng töø nhoû, laïi do coù taøi thuyeát phaùp hay, neân ñöôïc raát nhieàu thí chuû thöôøng xuyeân cuùng döôøng y phuïc vaø ñoà duøng khaùc. Hoï luoân vaây quanh coâ cung kính, heát lôøi ngôïi khen xöng taùn..., khieán cho taâm kieâu maïn cuûa coâ daàn daàn phaùt trieån, ngaøy caøng nghieâm troïng hôn.

Sau ñoù, sö coâ phaïm giôùi caên baûn, song vaãn tröïc tieáp höôûng duïng taøi vaät vaø chi phí sinh hoaït cuûa chuùng taêng. Caùc vò tyø-kheo ni khaùc thaáy coâ ñaõ phaïm giôùi caên baûn maø vaãn tröïc tieáp höôûng thoï taøi vaät cuûa taêng chuùng, do ñoù hoïp chuùng quyeát ñònh môøi coâ ra khoûi taêng ñoaøn.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

129

Ñoái vôùi chuyeän bò môøi ra khoûi taêng ñoaøn, coâ ta heát söùc töùc giaän, caêm thuø, beøn baøy ra nhieàu möu keá, bòa chuyeän ñeå phæ baùng chö tyø-kheo ni höõu hoïc1 vaø voâ hoïc2 khaùc. Coâ ñi ñeán ñaâu cuõng bòa ñaët ra nhöõng lôøi nhö: – Tyø-kheo ni ñoù phaïm vaøo giôùi naøy, tyø-kheo ni Höõu hoïc (有學 - tieáng Phaïn śaikṣa): chæ baäc haønh giaû coøn phaûi tu taäp giôùi, ñònh, tueä ñeå ñoaïn tröø phieàn naõo, chöùng ñaéc Thaùnh quaû. Trong Töù höôùng, töù quaû cuûa Thanh vaên thöøa, baäc Thaùnh Töù höôùng vaø ba quaû vò tröôùc ñeàu laø Höõu hoïc, chæ coù quaû vò A-la-haùn laø Voâ hoïc.

2 Voâ hoïc (無學 tieáng Phaïn aśaikṣa): chæ baäc haønh giaû ñaõ ñaït ñeán choã cuøng cöïc cuûa chaân lí, töùc thaùnh quaû A-la-haùn. Ngöôøi tuy ñaõ thaáy bieát chaân lí nhöng chöa ñoaïn tröø ñöôïc meâ laàm, coøn coù ñieàu phaûi tu hoïc thì goïi laø Höõu hoïc. Traùi laïi, Voâ hoïc chæ ngöôøi ñaõ ñaït ñöôïc chaân lí cuøng cöïc, khoâng coøn meâ laàm naøo ñeå ñoaïn, cuõng khoâng coøn ñieàu gì ñeå tu hoïc.

1

130

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

kia cuõng phaïm vaøo giôùi naøy, giôùi naøy...

Luùc ñoù, coâ aáy voâ duyeân voâ côù beâu xaáu raát nhieàu taêng ni, laïi coøn aùc khaåu maéng chöûi hoï. Maëc duø phaïm giôùi vaø bò truïc xuaát khoûi taêng ñoaøn, nhöng coâ vaãn khoâng chuùt phaûn tænh hay aên naên nhaän ra sai laàm, maø vaãn giöõ nguyeân taäp quaùn xaáu khoâng thay ñoåi, ñi ñeán ñaâu cuõng noùi loãi cuûa taêng ni vôùi cö só, song nhöõng loãi naøy laø do coâ bòa ra chöù khoâng heà coù thaät.

Tuy vaäy, nhöõng lôøi phæ baùng bòa ñaët cuûa coâ ñaõ thöïc söï laøm cho chuùng taêng maát ñi söï hoøa hôïp, khieán cho nhieàu vò trong taêng ñoaøn sinh loøng nghi kò laãn nhau, laïi cuõng laøm cho nhieàu cö só taïi gia sinh khôûi taø kieán ñoái vôùi taêng ñoaøn, bôûi coù raát nhieàu ngöôøi tuy khoâng hieåu ñöôïc söï vieäc, nhöng chæ vì muø quaùng tin theo lôøi bòa ñaët cuûa coâ neân thoái thaát tín taâm ñoái vôùi Ba ngoâi baùu, khoâng cuùng döôøng cho taêng chuùng nöõa.

Vò tyø-kheo ni bòa chuyeän phæ baùng taêng chuùng thuôû ñoù chính laø con quæ ñoùi loõa theå ngaøy nay. Do aùc nghieäp cuûa söï bòa chuyeän phæ baùng chö tyø-kheo ni höõu hoïc, voâ hoïc neân coâ phaûi bò chuyeån sinh laøm quæ ñoùi. Laïi do söï voâ duyeân voâ côù aùc khaåu chöûi maéng chö tyø-kheo ni, cho neân trong mieäng, muõi coù raát nhieàu truøng nhoû boø ra caén, ræa. Hôn theá nöõa, Nhöõng chuyeän nhaân quaû

131

vì sau khi ñaõ phaù giôùi maø vaãn höôûng thoï taøi vaät cuûa taêng chuùng, cho ñeán voâ duyeân voâ côù phæ baùng chuùng taêng, laøm cho ngöôøi cö só taïi gia thoái thaát tín taâm ñoái vôùi Ba ngoâi baùu, neân chieâu caûm coù raát nhieàu choù hoang ñuoåi caén khoâng buoâng tha. Coøn veà hai maét bò muø, laø do luùc maéng chöûi coâ luoân tröøng tröøng nhìn ngöôøi khaùc vôùi taâm khinh mieät vaø ñaày saân haän.

Khi ñöùc Nhö Lai noùi roõ nhaân duyeân cuûa con quæ ñoùi naøy xong, taát caû ñaïi chuùng ñang coù maët ñeàu khôûi taâm xa rôøi, chaùn gheùt, sôï haõi sinh töû, chæ muoán vöôït thoaùt khoûi theá gian ñau khoå naøy. Ñöùc Theá Toân thaáy nhaân duyeân giaùo hoùa cuûa hoï ñaõ thaønh thuïc, lieàn thuyeát giaûng giaùo phaùp giaûi thoaùt thích hôïp vôùi töøng ngöôøi.

Nghe phaùp xong, coù moät soá vò lieàn ñöôïc Noaõn, Ñaûnh, Nhaãn vaø Theá ñeä nhaát phaùp cuûa Gia haïnh ñaïo; coù nhöõng vò ñaéc quaû Döï löu, Nhaát lai, Baát hoaøn, A-la-haùn; coù ngöôøi ñöôïc vöông vò Kim luaân; coù ngöôøi ñöôïc giai vò Phaïm thieân vaø Ñeá-thích thieân; coù nhöõng vò chöùng ñöôïc quaû vò Duyeân giaùc; coù vò gieo troàng nhaân Voâ thöôïng Boà-ñeà; taát caû nhöõng ngöôøi coøn laïi ñeàu phaùt khôûi nieàm tin thanh tònh, chaân thaät vaøo Ba ngoâi baùu vaø phaùt taâm quay veà nöông töïa Phaät, Phaùp, Taêng-giaø.

132

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

QUYÛ ÑOÙI HÌNH CUÏC THÒT TROØN Tham lam thoï duïng cuûa chuùng taêng, Ñoïa laøm quyû ñoùi hình cuïc thòt.

L

uùc ñöùc Nhö Lai ôû thaønh Xaù-veä, toân giaû Muïc-kieàn-lieân thöôøng duøng söùc thaàn thoâng hieän ñeán caùc coõi ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sinh, nhaân gian, thieân thöôïng... ñeå quaùn saùt choã thoï khoå naïn cuûa naêm ñöôøng chuùng sinh, ví duï nhö: thoáng khoå vì laïnh, noùng, thieâu ñoát, gieát haïi trong choán ñòa nguïc; thoáng khoå thöông taâm ñoùi khaùt cuûa loaøi quæ ñoùi; thoáng khoå aên nuoát laãn nhau trong loaøi suùc sinh; thoáng khoå cuûa söï mong caàu maø khoâng ñöôïc, hoaëc nhöõng noãi khoå sinh, giaø, beänh, cheát trong loaøi ngöôøi; cho ñeán noãi khoå cuûa chö thieân khi saép ñoïa laïc.

Sau khi Toân giaû trôû laïi nhaân gian lieàn ñem heát nhöõng tình huoáng thoáng khoå ñoù keå laïi töôøng taän cho moïi ngöôøi nghe, khieán hoï sinh taâm xa lìa, chaùn gheùt, sôï haõi caûnh luaân hoài sinh töû, phaùt khôûi loøng tin töôûng tuyeät ñoái vaøo ñaïo lí nhaân quaû.

Laàn noï, Toân giaû Muïc-kieàn-lieân ñeán bôø bieån lôùn cuûa theá giôùi quæ ñoùi, thaáy moät con quæ ñoùi hình cuïc thòt troøn lôùn baèng moät caên phoøng, khoâng coù ñaàu, Nhöõng chuyeän nhaân quaû

133

cuõng khoâng coù maét, tai, muõi..., treân thaân sinh ra raát nhieàu con truøng nhoû mieäng baèng saét, luoân caén vaøo noù, laøm cho noù vöøa ngöùa vöøa ñau, khoù chòu voâ cuøng, buoäc loøng phaûi bay leân khoâng trung, nhöng ñoät nhieân xung quanh noù löûa chaùy döõ doäi, thieâu ñoát cöïc kì thoáng khoå; song neáu quay trôû laïi bôø bieån laïi tieáp tuïc bò nhöõng con truøng caén ræa... Cöù nhö vaäy heát bay leân roài laïi haï xuoáng, thoï khoå lieân tuïc khoâng ngöøng.

Toân giaû Muïc-kieàn-lieân duøng trí tueä thieàn ñònh Thanh vaên cuûa mình quaùn saùt nhaân duyeân thoï baùo cuûa noù thì bieát ñöôïc vaøo thôøi ñöùc Phaät Ca-dieáp coøn taïi theá, noù laø moät vò ñaïi chaáp söï1 trong taêng ñoaøn, nhöng ñaõ töï tieän höôûng duïng taøi vaät cuûa chuùng taêng, söû duïng kinh phí sinh hoaït, tieàn baïc ñeå xaây döïng chuøa thaùp... cho muïc ñích rieâng cuûa mình, laïi coøn mang veà cho baø con, baïn beø, neáu coù dö lieàn ñoát heát saïch. Do nhaân quaû nhö vaäy, sau khi cheát bò ñoïa laøm quæ ñoùi coù hình daïng nhö cuïc thòt troøn.

Toân giaû Muïc-kieàn-lieân tuy ñaõ bieát ñöôïc nhaân quaû nhö vaäy roài, song laïi thaàm nghó: “Neáu chuyeän naøy ñöôïc baïch leân ñöùc Theá Toân, Ngaøi ñem nhaân 1

Chaáp söï (執事 - tieáng Phaïn vaiyāvṛtyakara): chæ ngöôøi coù phaän söï troâng nom coâng vieäc trong töï vieän, thöôøng do caùc vò taêng thuaän theo nguyeän voïng cuûa ñaïi chuùng, nghieâm trì giôùi luaät, coù taâm coâng baèng chính tröïc ñaûm nhieäm.

134

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

duyeân cuûa con quæ ñoùi ñoù giaûng noùi laïi cho nhieàu ngöôøi nghe thì seõ ñöôïc lôïi ích nhieàu ngöôøi.” Nghó nhö vaäy roài, chæ trong khoaûnh khaéc Toân giaû ñaõ bay veà ñeán thaønh Xaù-veä.

Luùc ñoù, ñöùc Nhö Lai ñang thuyeát giaûng giaùo phaùp giaûi thoaùt cho raát nhieàu ngöôøi nghe. Toân giaû Muïc-kieàn-lieân thaáy cô duyeân naøy raát thích hôïp, lieàn böôùc ñeán tröôùc ñöùc Theá Toân, chaép tay cung kính baïch: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Ñeä töû thöôøng ñi vaøo caùc coõi ñòa nguïc, ngaï quæ, suùc sinh, nhaân gian, thieân giôùi ñeå quaùn saùt taát caû khoå naõo cuûa chuùng sinh, sau ñoù trôû veà nhaân gian, ñem nhöõng gì mình ñöôïc thaáy nghe maø giaûng noùi laïi cho ñaïi chuùng, giuùp hoï sinh taâm chaùn gheùt, xa rôøi, sôï haõi caûnh luaân hoài, ñoàng thôøi phaùt khôûi loøng tin maïnh meõ vaøo ñaïo lí nhaân quaû.

Laàn naøy, con ñeán bôø bieån lôùn nôi ôû cuûa quæ ñoùi, thaáy moät con quæ ñoùi hình cuïc thòt troøn lôùn nhö caên phoøng, khoâng coù ñaàu, cuõng khoâng coù naêm giaùc quan, laïi coù raát nhieàu con truøng nhoû mieäng cöùng nhö saét theo caén ræa, cöïc kì khoù chòu, noù lieàn bay leân khoâng trung, nhöng vöøa bay leân thì töï nhieân thaân theå bò löûa döõ thieâu ñoát, thoáng khoå muoân phaàn, chæ coøn caùch trôû laïi bôø bieån; nhöng vöøa ñaùp Nhöõng chuyeän nhaân quaû

135

xuoáng thì laïi tieáp tuïc bò nhöõng con truøng nhoû caén ræa, cöù nhö vaäy maø lieân tuïc thoï khoå.

Kính baïch ñöùc Theá Toân! Con quyû naøy ñaõ gaây taïo aùc nghieäp gì maø phaûi thoï baùo öùng nhö vaäy?

Ngöôõng mong Nhö Lai giaûng noùi, chuùng con raát muoán ñöôïc nghe. Ñöùc Nhö Lai töø hoøa nhìn khaép ñaïi chuùng moät löôït roài daïy: – Naøy caùc tyø-kheo! Vaøo thôøi ñöùc Phaät Ca-dieáp coøn taïi theá, coù moät vò chaáp söï lo vieäc troâng nom, baûo quaûn taøi vaät, tieàn coâng ñöùc tu boå chuøa thaùp vaø chi phí sinh hoaït cuûa chuùng taêng. Thaày aáy tham lam höôûng duïng cho caù nhaân raát nhieàu. Sau ñoù, thaày bò beänh naëng khoâng phöông cöùu chöõa, lieàn leùn luùt ñem nhöõng tieàn baïc cuûa caûi do mình caát giöõ ñöa cho baø con, baïn beø.

Vieäc laøm naøy bò ngöôøi khaùc phaùt hieän ñöôïc, duøng lôøi aùi ngöõ nheï nhaøng töø aùi khuyeân thaày, song thaày chaúng nhöõng khoâng söûa ñoåi, ngöôïc laïi coøn sinh taâm saân haän, quaùt thaùo: – Caùc ngöôøi laïi daùm aên noùi vôùi toâi nhö vaäy aø?

Toát thoâi, soá taøi saûn naøy toâi khoâng coù ñöôïc, thì caùc ngöôøi cuõng khoâng ai coù ñöôïc!

Thaày aáy lieàn ñoát saïch nhöõng taøi vaät cuûa taêng chuùng.

136

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Do aùc nghieäp naøy maø bò chuyeån sinh laøm quæ ñoùi. Vì tham lam höôûng duïng taøi vaät, tieàn coâng ñöùc tu boå chuøa thaùp vaø chi phí sinh hoaït cuûa chuùng taêng neân môùi bieán thaønh quæ ñoùi cuïc thòt troøn lôùn nhö caùi phoøng; vì ñoát saïch taøi vaät cuûa chuùng taêng neân ñôøi naøy thaân theå töï nhieân sinh ra löûa, phaûi chòu thoáng khoå khoâng theå chòu noåi.

Taát caû ñaïi chuùng ñang coù maët sau khi nghe ñöùc Nhö Lai töø bi giaûng noùi roõ nhaân quaû cuûa con quæ ñoùi hình cuïc thòt troøn, laäp töùc khôûi taâm chaùn gheùt, xa rôøi, sôï haõi luaân hoài, ñoàng thôøi khôûi taâm tin töôûng kieân ñònh vaøo ñaïo lí nhaân quaû. Ñöùc Nhö Lai quaùn xeùt thaáy ñaïi chuùng ñaõ coù theå tieáp nhaän giaùo phaùp giaûi thoaùt, lieàn thuyeát giaûng giaùo phaùp thích hôïp vôùi moãi ngöôøi. Nghe phaùp xong, coù moät soá vò ñaït ñöôïc Noaõn, Ñaûnh, Nhaãn vaø Theá ñeä nhaát phaùp cuûa Gia haïnh ñaïo; coù nhöõng vò ñaéc quaû Döï löu, Nhaát lai, Baát hoaøn, A-la-haùn; coù ngöôøi ñöôïc vöông vò Kim luaân; coù ngöôøi ñöôïc giai vò Phaïm thieân vaø Ñeá-thích thieân; coù nhöõng vò chöùng ñöôïc quaû vò Duyeân giaùc; coù vò gieo troàng nhaân Voâ thöôïng Boà-ñeà; taát caû nhöõng ngöôøi coøn laïi ñeàu phaùt khôûi loøng tin thanh tònh, chaân thaät vaøo Ba ngoâi baùu, vaø phaùt taâm quay veà nöông töïa Phaät, Phaùp, Taêng-giaø.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

137

LAÕO GIAØ Traêm ñôøi laøm cha Phaät khoâng tieáp tuïc, Bôûi gaây chöôùng ngaïi Boà Taùt ñaïo.

L

uùc ñöùc Nhö Lai ôû thaønh Xaù-veä, coù moät laàn ñöùc Nhö Lai ñang treân ñöôøng ñeán vöôøn Kyøñaø boãng gaëp moät oâng giaø Baø-la-moân. OÂng giaø naøy vöøa thaáy ñöùc Nhö Lai, khoâng caàm ñöôïc loøng lieàn goïi lôùn moät caùch möøng rôõ: – Con yeâu cuûa cha! Con yeâu cuûa cha!

Noùi xong, oâng caém ñaàu chaïy nhanh ñeán, ñònh oâm chaàm laáy ñöùc Nhö Lai. Ngay töùc khaéc, caùc thaày tyø-kheo ñi phía sau voäi böôùc tôùi caûn laïi, khoâng cho oâng laøm nhö vaäy. Ñöùc Nhö Lai töø bi baûo caùc vò tyø-kheo: – Caùc con khoâng neân ngaên caûn oâng aáy, baèng khoâng oâng ta seõ laäp töùc thoå huyeát cheát.

Caùc vò tyø-kheo lieàn buoâng oâng giaø ra, oâng nhaøo ñeán oâm chaàm laáy ñöùc Nhö Lai, gioáng nhö ngöôøi cha laâu ngaøy thöông nhôù con, cuoái cuøng ñaõ ñöôïc gaëp, mieäng laép baép goïi: – Con yeâu cuûa cha! Con yeâu cuûa cha! Ñöùc Nhö Lai vaãn ñöùng yeân nhö vaäy raát laâu. OÂng giaø khi aáy môùi nheï nhaøng buoâng tay ra, taâm kích ñoäng daàn daàn laéng xuoáng, oâng bình tónh trôû laïi.

138

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

Luùc ñoù, ñöùc Nhö Lai lieàn thuyeát giaûng vôùi oâng giaùo phaùp giaûi thoaùt thích hôïp. Ngay töùc khaéc, oâng giaø naøy ñöôïc chöùng ñaéc quaû Döï löu.

Sau khi chöùng quaû, oâng quyø xuoáng phaùt nguyeän vôùi ñöùc Nhö Lai: – Con mong muoán ñöôïc xuaát gia trong giaùo phaùp cuûa ñöùc Nhö Lai, xin Ngaøi töø bi chaáp nhaän. Ñöùc Nhö Lai hoan hyû nhaän lôøi, laïi duøng caùch goïi “thieän lai tyø-kheo” ñeå truyeàn giôùi cuï tuùc cho oâng.

Sau khi xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc, oâng luoân nghieâm trì giôùi luaät, tinh taán tu taäp ñuùng theo Chaùnh phaùp.

Sau ñoù, ñöùc Nhö Lai tuøy theo caên cô cuûa oâng maø thuyeát giaûng nhöõng phaùp giaûi thoaùt thích hôïp.

OÂng noã löïc tu taäp tinh taán, khoâng bao laâu döùt tröø ñöôïc heát phieàn naõo trong Ba coõi, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn.

Luùc ñoù, chuùng tyø-kheo cung kính ñaûnh leã thöa hoûi ñöùc Nhö Lai: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Trong ngaøn vaïn ngöôøi nam töøng quyø moïp ñaûnh leã Ngaøi, chaúng coù ai cö xöû vôùi Phaät gioáng nhö oâng giaø naøy. Haønh vi kyø laï cuûa oâng giaø naøy, roát cuoäc laø do nhaân duyeân nhö theá naøo? Ngöôõng mong ñöùc Nhö Lai töø bi giaûng noùi cho chuùng con ñöôïc roõ.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

139

Ñöùc Nhö Lai töø bi nhìn khaép ñaïi chuùng moät löôït roài chaäm raõi noùi: – Naøy caùc tyø-kheo! OÂng laõo naøy ñaõ töøng laøm cha cuûa ta trong suoát 500 kieáp tröôùc. Do taäp khí ñôøi tröôùc coøn soùt laïi neân môùi coù haønh vi nhö vaäy.

Chuùng tyø-kheo laïi baïch hoûi: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! OÂng laõo naøy ñaõ laøm cha Ngaøi suoát 500 kieáp, vaäy sao ñôøi naøy laïi khoâng tieáp tuïc nhö vaäy? Ñöùc Nhö Lai ñaùp: – Khi ta tu haønh ñaïo Boà Taùt, raát öa thích söï boá thí roäng khaép, taâm xuaát ly maõnh lieät, nhöng oâng laõo naøy trong suoát 500 ñôøi ñoù thöôøng khoâng uûng hoä ta, coá yù taïo ra raát nhieàu chöôùng ngaïi, nghòch duyeân. Vì theá ta ñaõ phaùt nguyeän laø sau naøy oâng aáy seõ khoâng laøm cha ta nöõa. Ngoaøi ra, ñöùc vua Tònh-phaïn, cha cuûa ta trong ñôøi naøy, tröôùc ñaây ñaõ töøng phaùt nguyeän khi ta thaønh Phaät seõ ñöôïc laøm cha ta. Do hai nhaân duyeân ñoù neân ñôøi naøy oâng ta khoâng coøn ñöôïc laøm cha ta nöõa.

Caùc vò tyø-kheo laïi thöa hoûi: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Vaäy khoâng bieát vaøo ñôøi tröôùc vua Tònh-phaïn ñaõ coù nhaân duyeân phaùt nguyeän nhö theá naøo? Ñöùc Phaät daïy: 140

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

– Caùch ñaây 91 ñaïi kieáp veà tröôùc, vaøo thôøi ñöùc Phaät Caâu-löu-toân coøn taïi theá, coù moät ngöôøi laùi buoân lôùn cuùng döôøng ñöùc Phaät Caâu-löu-toân, thaáy saéc thaân vaøng roøng ñuû 32 töôùng toát, voâ cuøng thuø thaéng trang nghieâm cuûa ñöùc Nhö Lai, oâng ta lieàn phaùt nguyeän: “Do coâng ñöùc cuùng döôøng ñöùc Phaät hoâm nay, nguyeän cho sau naøy toâi seõ coù ñöôïc ngöôøi con gioáng nhö Ñöùc Phaät.”

Ngöôøi laùi buoân thuôû ñoù nay chính laø vua Tònhphaïn. Do nguyeän löïc ngaøy tröôùc neân ñôøi naøy trôû thaønh cha cuûa ta.

Chuùng tyø-kheo laïi thöa hoûi: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Vaäy do nhaân duyeân gì maø oâng laõo Baø-la-moân ñoù phaûi chòu quaû baùo ñôøi naøy baàn cuøng, maõi ñeán cuoái ñôøi môùi gaëp ñöôïc ñöùc Nhö Lai vaø xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc? Ñöùc Phaät daïy: – Naøy caùc tyø-kheo! Do nhaân duyeân nhieàu ñôøi gaây chöôùng ngaïi cho söï boá thí roäng khaép vaø sinh taâm xuaát ly cuûa Ñaïi Boà Taùt, nhaát laø ngaên caûn söï xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc, nhö vaäy taïo taùc khoâng ít duyeân xaáu. Vì theá neân ñôøi naøy oâng aáy phaûi chòu quaû baùo ngheøo khoå, maõi ñeán nhöõng naêm cuoái ñôøi môùi ñöôïc gaëp Phaät, xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc.

Nhöõng chuyeän nhaân quaû

141

Caùc vò tyø-kheo laïi hoûi: – Kính baïch ñöùc Theá Toân! Vaäy do nhaân duyeân gì maø oâng aáy khôûi taâm hoan hæ ñoái vôùi Nhö Lai, laïi xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc trong giaùo phaùp giaûi thoaùt, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn?

Phaät daïy: – Ñaây ñeàu laø do nguyeän löïc ñôøi tröôùc cuûa oâng aáy, ñeán ñôøi naøy ñaõ thaønh thuïc. Trong Hieàn kieáp naøy, luùc ñöùc Phaät Ca-dieáp coøn taïi theá, tuoåi thoï con ngöôøi ñeán 20.000 tuoåi, coù moät vò tyø-kheo khi laâm chung phaùt nguyeän raèng: – Do coâng ñöùc xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc, troïn ñôøi giöõ giôùi thanh tònh, tu taäp giaùo phaùp giaûi thoaùt cuûa Phaät-ñaø, nguyeän cho sau naøy toâi seõ ñöôïc sinh trong giaùo Phaät cuûa ñöùc Thích-ca Maâu-ni Theá Toân, khôûi taâm hoan hæ, xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc, döùt tröø heát phieàn naõo trong Ba coõi, chöùng ñaéc quaû vò A-la-haùn.

Do nguyeän löïc aáy, ngaøy nay oâng aáy ñöôïc xuaát gia soáng ñôøi tænh thöùc trong giaùo phaùp giaûi thoaùt, trôû thaønh baäc A-la-haùn. Ñaïi chuùng tyø-kheo nghe Phaät thuyeát daïy nhaân duyeân ñôøi tröôùc, thaûy ñeàu sinh taâm hoan hyû, tin saâu giaùo lyù nhaân quaû, cung kính ñaûnh leã lui ra.

142

Nhöõng chuyeän nhaân quaû