nietban_01b

大般涅槃經 卷第一

壽命品 第一之一 如是我聞。一時,佛在拘尸那城，力士生 地，阿利羅跋提河邊，娑羅雙樹間。 爾時，世尊與大比丘，八十億百千人俱，前 後圍繞。二月十五日,臨涅槃時。以佛神力， 出大音聲。其聲徧滿乃至有頂。隨其類音,普 告衆生。今日如來，應正徧知，憐愍衆生，覆 護衆生，等視衆生,如羅睺羅,爲作歸依，屋舍 室宅。大覺世尊,將欲涅槃，一切衆生,若有 所疑，今悉可問，爲最後 問。 爾 時 世 尊 , 於 晨 朝 時 ，從 其 面 門 , 放 種 種 光。其明雜色，青，黃，赤，白，玻瓈，瑪瑙， 光徧照此三千大千佛之世界。乃至十方，亦復 如是。其中所有六趣衆生，遇斯光者，罪垢 34

ÑAÏI BAÙT NIEÁT-BAØN KINH QUYEÅN ÑEÄ NHAÁT

THOÏ MAÏNG PHAÅM Ñeä nhaát chi nhaát

Nhö thò ngaõ vaên: Nhaát thôøi, Phaät taïi Caâu-thi-na thaønh, Löïc-só sanh ñòa, A-lî-la-baït-ñeà haø bieân, sa-la song thoï gian.

Nhó thôøi Theá Toân döõ ñaïi tyø-kheo, baùt thaäp öùc baù thieân nhaân caâu, tieàn haäu vi nhieãu. Nhò ngoaït thaäp nguõ nhaät, laâm Nieát-baøn thôøi, dó Phaät thaàn löïc, xuaát ñaïi aâm thanh. Kyø thanh bieán maõn, naõi chí Höõu ñaûnh. Tuøy kyø loaïi aâm, phoå caùo chuùng sanh: “Kim nhaät Nhö Lai, ÖÙng, Chaùnh bieán tri, laân maãn chuùng sanh, phuù hoä chuùng sanh, ñaúng thò chuùng sanh, nhö La-haàu-la, vi taùc quy y, oác xaù thaát traïch. Ñaïi giaùc Theá Toân töông duïc Nieát-baøn. Nhaát thieát chuùng sanh nhöôïc höõu sôû nghi, kim taát khaû vaán, vi toái haäu vaán.”

Nhó thôøi, Theá Toân ö thaàn trieâu thôøi, tuøng kyø dieän moân phoùng chuûng chuûng quang. Kyø minh taïp saéc: thanh, hoaøng, xích, baïch, pha leâ, maõ naõo. Quang bieán chieáu thöû tam thieân ñaïi thieân Phaät chi theá giôùi, naõi chí thaäp phöông dieäc phuïc nhö thò. Kyø trung sôû höõu luïc thuù chuùng sanh, 35

大般涅槃經 煩惱，一切消除。是諸衆生，見聞是已，心大 憂愁。同時舉聲，悲啼號哭。嗚呼，慈父。痛 哉，苦哉。舉手拍頭，椎胸叫喚。其中或有身 體顫慓，涕泣哽噎。 爾時，大地，諸山，大海，皆悉震動。 時，諸衆生共相謂言。且各裁抑，莫大愁 苦。當疾往詣拘尸那城，力士生處。至如來 所，頭面禮敬。勸請如來莫般涅槃。住世一 劫，若減一劫。互相執手，復作是言。世間 空虛，衆生福盡。不善諸業增長出世。仁等 今當速往，速往。如來不久必入涅槃。復作 是言。世間空虛，世間空虛。我等從今無有 救護，無所宗仰，貧窮孤露。一旦遠離無上世 尊。設有疑惑，當復問誰。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

ngoä tö quang giaû, toäi caáu phieàn naõo nhaát thieát tieâu tröø.

Thò chö chuùng sanh kieán vaên thò dó, taâm ñaïi öu saàu ñoàng thôøi cöû thanh, bi ñeà haøo khoác: OÂ hoâ Töø phuï! Thoáng tai!

Khoå tai! Cöû thuû phaùch ñaàu, chuøy hung khieáu hoaùn. Kyø trung hoaëc höõu thaân theå chieán laät, theá khaáp ngaïnh eá.

Nhó thôøi ñaïi ñòa, chö sôn, ñaïi haûi giai taát chaán ñoäng.

Thôøi, chö chuùng sanh coäng töông vò ngoân: Thaû caùc taøi öùc, maïc ñaïi saàu khoå. Ñöông taät vaõng ngheä Caâu-thi-na thaønh, Löïc só sanh xöù, chí Nhö Lai sôû, ñaàu dieän leã kính: “Khuyeán thænh Nhö Lai maïc baùt Nieát-baøn, truï theá nhaát kieáp nhöôïc giaûm nhaát kieáp.” Hoã töông chaáp thuû, phuïc taùc thò ngoân: “Theá gian khoâng hö! Chuùng sanh phöôùc taän! Baát thieän chö nghieäp taêng tröôûng xuaát theá! Nhaân ñaúng kim ñöông toác vaõng, toác vaõng! Nhö Lai baát cöûu taát nhaäp Nieátbaøn.” Phuïc taùc thò ngoân: “Theá gian khoâng hö! Theá gian khoâng hö! Ngaõ ñaúng tuøng kim voâ höõu cöùu hoä, voâ sôû toân ngöôõng, baàn cuøng coâ loä, nhaát ñaùn vieãn ly Voâ thöôïng Theá Toân! Thieát höõu nghi hoaëc ñöông phuïc vaán thuøy?”

時，有無量諸大弟子。尊者摩訶迦旃延，尊 者薄俱羅，尊者優波難陀，如是等諸大比丘， 遇佛光者。其身顫掉，乃至大動不能自持。 心濁迷悶發聲大喚，生如是等種種苦惱。

Thôøi, höõu voâ löôïng chö ñaïi ñeä töû: Toân giaû Ma-ha Cachieân-dieân, Toân giaû Baïc-caâu-la, Toân giaû Öu-ba-nan-ñaø...

Nhö thò ñaúng chö ñaïi tyø-kheo, ngoä Phaät quang giaû, kyø thaân chieán traïo, naõi chí ñaïi ñoäng baát naêng töï trì, taâm tröôïc meâ muoän phaùt thanh ñaïi hoaùn, sanh nhö thò ñaúng chuûng chuûng khoå naõo.

爾時，復有八十百千諸比丘等，皆阿羅漢， 心得自在,所作已辦。離諸煩惱，調伏諸根。

Nhó thôøi, phuïc höõu baùt thaäp baù thieân chö tyø-kheo ñaúng, giai A-la-haùn, taâm ñaéc töï taïi. Sôû taùc dó bieän, ly chö phieàn naõo, ñieàu phuïc chö caên. Nhö ñaïi long vöông höõu ñaïi oai

36

37

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

就如是無量功德，一切皆是佛之眞子。

ñöùc, thaønh töïu khoâng hueä, ñaõi ñaéc kyû lôïi. Nhö chieân-ñaøn laâm, chieân-ñaøn vi nhieãu. Nhö sö töû vöông, sö töû vi nhieãu.

Thaønh töïu nhö thò voâ löôïng coâng ñöùc, nhaát thieát giai thò Phaät chi chaân töû.

於其晨朝，日始初出，離常住處。嚼楊枝 時，遇佛光明，竝相謂言。仁等速疾漱口澡 手。作是言已，舉身毛竪，徧體血現，如波羅 奢華。涕泣盈目，生大苦惱。爲欲利益安樂衆 生。成就大乘第一空行。顯發如來方便密教。 爲不斷絕種種說法，爲諸衆生調伏因緣故。疾 至佛所，稽首佛足，繞百千帀，合掌恭敬，卻 坐一面。

Ö kyø thaàn trieâu, nhaät thuûy sô xuaát, ly thöôøng truï xöù.

Töôùc döông chi thôøi, ngoä Phaät quang minh, tònh töông vò ngoân: Nhaân ñaúng toác taät thaáu khaåu taûo thuû! Taùc thò ngoân dó, cöû thaân mao thoï, bieán theå huyeát hieän, nhö ba-la-xa hoa, theá khaáp doanh muïc, sanh ñaïi khoå naõo. Vò duïc lôïi ích an laïc chuùng sanh, thaønh töïu Ñaïi thöøa ñeä nhaát khoâng haïnh, hieån phaùt Nhö Lai phöông tieän Maät giaùo. Vò baát ñoaïn tuyeät chuûng chuûng thuyeát phaùp, vò chö chuùng sanh ñieàu phuïc nhaân duyeân coá, taät chí Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhieãu baù thieân taùp, hieäp chöôûng cung kính, khöôùc toïa nhaát dieän.

爾時，復有拘陀羅女，善賢比丘尼，優波 難陀比丘尼，海意比丘尼，與六十億比丘尼 等,一切亦是大阿羅漢。諸漏已盡，心得自 在，所作已辦，離諸煩惱，調伏諸根。猶如大 龍，有大威德，成就空慧。亦於晨朝，日初出 時，舉身毛竪，徧體血現，如波羅奢華。涕泣 盈目，生大苦惱。亦欲利益安樂衆生，成就大 乘第一空行，顯發如來方便密教。爲不斷絕 種種說法，爲諸衆生調伏因緣故，疾至佛所， 稽首佛足，繞百千帀，合掌恭敬，卻坐一面。

Nhó thôøi, phuïc höõu Caâu-ñaø-la nöõ, Thieän Hieàn tyø-kheo ni, Öu-ba-nan-ñaø tyø-kheo ni, Haûi YÙ tyø-kheo ni, döõ luïc thaäp öùc tyø-kheo ni ñaúng, nhaát thieát dieäc thò Ñaïi A-la-haùn, chö laäu dó taän, taâm ñaéc töï taïi, sôû taùc dó bieän, ly chö phieàn naõo, ñieàu phuïc chö caên. Do nhö ñaïi long, höõu ñaïi oai ñöùc, thaønh töïu Khoâng hueä. Dieäc ö thaàn trieâu, nhaät sô xuaát thôøi, cöû thaân mao thoï, bieán theå huyeát hieän, nhö ba-la-xa hoa, theá khaáp doanh muïc, sanh ñaïi khoå naõo. Dieäc duïc lôïi ích an laïc chuùng sanh, thaønh töïu Ñaïi thöøa ñeä nhaát khoâng haïnh, hieån phaùt Nhö Lai phöông tieän Maät giaùo. Vò baát ñoaïn tuyeät chuûng chuûng thuyeát phaùp, vò chö chuùng sanh ñieàu phuïc nhaân duyeân coá, taät chí Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhieãu baù thieân taùp, hieäp chöôûng cung kính, khöôùc toïa nhaát dieän.

如大龍王有大威德。成就空慧，逮得己利。如 栴檀林，栴檀圍繞。如師子王，師子圍繞。成

38

39

大般涅槃經 於比丘尼衆中，復有諸比丘尼，皆是菩薩， 人中之龍，位階十地安住不動。爲化衆生，現 受女身，而常修集四無量心，得自在力，能化 作佛。 爾時，復有一恒河沙菩薩摩訶薩，人中之 龍，位階十地，安住不動，方便現身。其名 曰，海德菩薩，無盡意菩薩，如是等菩薩摩訶

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Ö tyø-kheo ni chuùng trung, phuïc höõu chö tyø-kheo ni, giai thò Boà Taùt nhaân trung chi long, vò giai thaäp ñòa an truï baát ñoäng. Vò hoùa chuùng sanh, hieän thoï nöõ thaân, nhi thöôøng tu taäp töù voâ löôïng taâm, ñaéc töï taïi löïc, naêng hoùa taùc Phaät.

Nhó thôøi, phuïc höõu nhaát Haèng haø sa Boà Taùt ma-hataùt, nhaân trung chi long, vò giai thaäp ñòa, an truï baát ñoäng, phöông tieän hieän thaân. Kyø danh vieát: Haûi Ñöùc Boà Taùt, Voâ Taän YÙ Boà Taùt, nhö thò ñaúng Boà Taùt ma-ha-taùt, nhi vi thöôïng thuû. Kyø taâm giai taát, kính troïng Ñaïi thöøa, an truï

薩，而爲上首。其心皆悉敬重大乘，安住大 乘，深解大乘，愛樂大乘，守護大乘。善能隨 順一切世間，作是誓言。諸未度者當令得度。

Ñaïi thöøa, thaâm giaûi Ñaïi thöøa, aùi nhaïo Ñaïi thöøa, thuû hoä

已於過世無數劫中修持淨戒，善持所行，解 未解者，紹三寶種，使不斷絕。於未來世，當

trì sôû haønh, giaûi vò giaûi giaû, thieäu Tam baûo chuûng, söû baát

轉法輪，以大莊嚴而自莊嚴，成就如是無量功 德。等觀衆生如視一子。亦於晨朝，日初出

voâ löôïng coâng ñöùc. Ñaúng quan chuùng sanh nhö thò nhaát

時，遇佛光明，舉身毛竪，徧體血現，如波羅 奢華，涕泣盈目，生大苦惱。亦爲利益安樂衆 生，成就大乘第一空行，顯發如來方便密教。

Ñaïi thöøa. Thieän naêng tuøy thuaän nhaát thieát theá gian taùc thò theä ngoân: Chö vò ñoä giaû, ñöông linh ñaéc ñoä.

Dó ö quaù theá voâ soá kieáp trung tu trì tònh giôùi, thieän ñoaïn tuyeät. Ö vò lai theá ñöông chuyeån phaùp luaân, dó ñaïi trang nghieâm, nhi töï trang nghieâm, thaønh töïu nhö thò töû. Dieäc ö thaàn trieâu, nhaät sô xuaát thôøi, ngoä Phaät quang minh, cöû thaân mao thoï, bieán theå huyeát hieän, nhö ba-la-xa hoa, theá khaáp doanh muïc, sanh ñaïi khoå naõo. Dieäc vò lôïi ích an laïc chuùng sanh, thaønh töïu Ñaïi thöøa ñeä nhaát khoâng haïnh, hieån phaùt Nhö Lai phöông tieän Maät giaùo. Vò baát

爲不斷絕種種說法，爲諸衆生調伏因緣故，疾 至佛所，稽首佛足，繞百千帀，合掌恭敬，卻

ñoaïn tuyeät chuûng chuûng thuyeát phaùp, vò chö chuùng sanh

坐一面。

nhaát dieän.

40

ñieàu phuïc nhaân duyeân coá, taät chí Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhieãu baù thieân taùp, hieäp chöôûng cung kính, khöôùc toïa

41

大般涅槃經 爾時，復有二恒河沙等諸優婆塞，受持五 戒，威儀具足。其名曰，威德無垢稱王優婆 塞，善德優婆塞等，而爲上首。深樂觀察諸 對治門。所謂，苦，樂，常，無常，淨，不淨， 我，無我，實，不實，歸依，非歸依，衆生，非 衆生，恒，非恒，安，非安，爲，無爲，斷，不 斷，涅槃，非涅槃，增上，非增上。常樂觀察 如是等法對治之門，亦欲樂聞無上大乘。如 所聞已，能爲他說。 善持淨戒，渴仰大乘。既自充足，復能充足 餘渴仰者。善能攝取無上智慧，愛樂大乘， 守護大乘。善能隨順一切世間，度未度者， 解未解者，紹三寶種使不斷絕。於未來世，當 轉法輪，以大莊嚴而自莊嚴。心常深味清淨 戒行，悉能成就如是功德。於諸衆生生大悲 心，平等無二如視一子。 亦於晨朝，日初出時，爲欲闍毗如來身故， 人人各取香木萬束，栴檀，沈水，牛頭栴檀， 天木香等。是一一木文理及附，皆有七寶，微 妙光明，譬如種種雜彩畫飾。以佛力故，有是 妙色，青，黃，赤，白，爲諸衆生之所樂見。諸 木皆以種種香塗，鬱金，沈水，及膠香等。 42

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhó thôøi, phuïc höõu nhò Haèng haø sa ñaúng, chö öu-baøtaéc, thoï trì nguõ giôùi, oai nghi cuï tuùc. Kyø danh vieát: Oai Ñöùc Voâ Caáu Xöng Vöông Öu-baø-taéc, Thieän Ñöùc Öu-baø-taéc ñaúng, nhi vi thöôïng thuû. Thaâm nhaïo quan saùt chö ñoái trò moân. Sôû vò: khoå, laïc, thöôøng, voâ thöôøng, tònh, baát tònh, ngaõ, voâ ngaõ, thaät, baát thaät, quy y, phi quy y, chuùng sanh, phi chuùng sanh, haèng, phi haèng, an, phi an, vi, voâ vi, ñoaïn, baát ñoaïn, Nieát-baøn, phi Nieát-baøn, taêng thöôïng, phi taêng thöôïng. Thöôøng nhaïo quaùn saùt nhö thò ñaúng phaùp ñoái trò chi moân, dieäc duïc nhaïo vaên voâ thöôïng Ñaïi thöøa.

Nhö sôû vaên dó, naêng vò tha thuyeát.

Thieän trì tònh giôùi, khaùt ngöôõng Ñaïi thöøa. Kyù töï sung tuùc, phuïc naêng sung tuùc dö khaùt ngöôõng giaû. Thieän naêng nhieáp thuû voâ thöôïng trí tueä, aùi nhaïo Ñaïi thöøa, thuû hoä Ñaïi thöøa. Thieän naêng tuøy thuaän nhaát thieát theá gian ñoä vò ñoä giaû, giaûi vò giaûi giaû, thieäu Tam baûo chuûng, söû baát ñoaïn tuyeät. Ö vò lai theá ñöông chuyeån phaùp luaân, dó ñaïi trang nghieâm nhi töï trang nghieâm. Taâm thöôøng thaâm vò thanh tònh giôùi haïnh, taát naêng thaønh töïu nhö thò coâng ñöùc. Ö chö chuùng sanh sanh ñaïi bi taâm, bình ñaúng voâ nhò nhö thò nhaát töû.

Dieäc ö thaàn trieâu, nhaät sô xuaát thôøi, vò duïc xaø-tyø Nhö Lai thaân coá, nhaân nhaân caùc thuû höông moäc vaïn thuùc, chieân-ñaøn traàm thuûy, ngöu ñaàu chieân-ñaøn, thieân moäc höông ñaúng. Thò nhaát nhaát moäc vaên lyù caäp phuï giai höõu thaát baûo, vi dieäu quang minh, thí nhö chuûng chuûng taïp thaûi hoïa söùc. Dó Phaät löïc coá höõu thò dieäu saéc: thanh, hoaøng, xích, baïch, vi chö chuùng sanh chi sôû nhaïo kieán. Chö moäc giai dó chuûng chuûng höông ñoà, uaát kim, traàm thuûy, caäp giao höông ñaúng.

43

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

散以諸華而爲莊嚴，優鉢羅華，拘物頭 華，波頭摩華，分陀利華。諸香木上，懸五 色幡，柔軟微妙，猶如天衣，憍奢耶衣，芻 摩繒綵。是諸香木，載以寶車。是諸寶車， 出種種光，青，黃，赤，白，轅，輻，皆以 七寶廁填。是一一車，駕以駟馬。是一一 馬，駿疾如風。一一車前，竪立五十七寶妙 幢，眞金羅網，彌覆其上。一一寶車復有五 十微妙寶蓋。

Taùn dó chö hoa nhi vò trang nghieâm: öu-baùt-la hoa, caâu-vaät-ñaàu hoa, ba-ñaàu-ma hoa, phaân-ñaø-lî hoa. Chö höông moäc thöôïng, huyeàn nguõ saéc phan, nhu nhuyeãn vi dieäu, do nhö thieân y: kieâu-xa-da y, soâ-ma taêng thaùi. Thò chö höông moäc, taûi dó baûo xa. Thò chö baûo xa xuaát chuûng chuûng quang: thanh, hoaøng, xích, baïch, vieân, phuùc giai dó thaát baûo xí ñieàn. Thò nhaát nhaát xa, giaù dó töù maõ. Thò nhaát nhaát maõ, tuaán taät nhö phong. Nhaát nhaát xa tieàn thoï laäp nguõ thaäp thaát baûo dieäu traøng, chaân kim la voõng, di phuù kyø thöôïng. Nhaát nhaát baûo xa, phuïc höõu nguõ thaäp vi dieäu baûo caùi.

一一車上垂諸華鬘，優鉢羅華，拘物頭華， 波頭摩華，分陀利華。其華純以眞金爲葉，金 剛爲臺。是華臺中多有黑蜂，遊集其中，歡娛 受樂。又出妙音，所謂，無常，苦，空，無我。 是音聲中，復說菩薩本所行道。復有種種歌 舞，妓樂，箏笛，箜篌，簫瑟，鼓吹。是樂音中 復出是言。苦哉，苦哉，世間空虛。一一車前 有優婆塞，擎四寶案。是諸案上有種種華，優 鉢羅華，拘物頭華，波頭摩華，分陀利華，鬱 金諸香，及餘熏香，微妙第一。

caâu-vaät-ñaàu hoa, ba-ñaàu-ma hoa, phaân-ñaø-lî hoa. Kyø hoa

諸優婆塞，爲佛及僧，辦諸食具，種種備 足 ，皆 是 栴 檀 ，沈 水 ，香 薪 ，八 功 德 水 之 所 44

Nhaát nhaát xa thöôïng thuøy chö hoa man: öu-baùt-la hoa, thuaàn dó chaân kim vi dieäp, kim cang vi ñaøi. Thò hoa ñaøi trung ña höõu haéc phong du taäp kyø trung, hoan ngaâu thoï laïc. Höïu xuaát dieäu aâm, sôû vò: voâ thöôøng, khoå, khoâng, voâ ngaõ. Thò aâm thanh trung phuïc thuyeát Boà Taùt boån sôû haønh ñaïo.. Phuïc höõu chuûng chuûng ca vuõ kyõ nhaïc: tranh ñòch, khoâng haàu, tieâu saét, coå xuy. Thò nhaïc aâm trung, phuïc xuaát thò ngoân: Khoå tai! Khoå tai! Theá gian khoâng hö! Nhaát nhaát xa tieàn höõu öu-baø-taéc, kình töù baûo aùn. Thò chö aùn thöôïng höõu chuûng chuûng hoa: öu-baùt-la hoa, caâu-vaät-ñaàu hoa, bañaàu-ma hoa, phaân-ñaø-lî hoa, uaát kim chö höông, caäp dö huaân höông vi dieäu ñeä nhaát.

Chö öu-baø-taéc vò Phaät caäp Taêng, bieän chö thöïc cuï chuûng chuûng bò tuùc, giai thò chieân-ñaøn, traàm thuûy höông taân, baùt coâng ñöùc thuûy chi sôû thaønh thuïc. Kyø thöïc cam myõ, höõu luïc 45

大般涅槃經 成熟。其食甘美，有六種味，一苦，二酸， 三甘，四辛，五鹹，六淡。復有三德，一者輕 軟，二者淨潔，三者如法。 作如是等，種種莊嚴，至力士生處，娑羅雙 樹間。復以金沙徧布其地。以加陵伽衣，欽 婆羅衣，及繒綵衣，而覆沙上，周帀徧滿十二 由旬，爲佛及僧，敷置七寶師子之座。其座高 大如須彌山。是諸座上皆有寶帳垂諸瓔珞。 諸娑羅樹悉懸種種微妙幡蓋，種種好香以塗 樹身，種種名華以散樹間。 諸優婆塞各作是念。一切衆生若有所乏， 須食，與食，須飲，與飲，須頭，與頭，須目， 與目，隨諸衆生所須之物，皆悉給與。作是 施時離欲瞋恚，穢濁毒心，無餘思惟，求世福 樂，唯期無上清淨菩提。 是優婆塞等，皆已安住於菩薩道。復作是 念，如來今者受我食已，當入涅槃。作是念 已，身毛皆竪，徧體血現，如波羅奢華，涕泣 盈目，生大苦惱。各各齎持供養之具，載以寶 車，香木，幢幡，寶蓋，飲食，疾至佛所，稽首 佛足。以其所持供養之具，供養如來，繞百千 46

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

chuûng vò: nhaát khoå, nhò toan, tam cam, töù taân, nguõ haøm, luïc ñaïm. Phuïc höõu tam ñöùc: nhaát giaû khinh nhuyeãn, nhò giaû tònh khieát, tam giaû nhö phaùp.

Taùc nhö thò ñaúng chuûng chuûng trang nghieâm, chí Löïc só sanh xöù, sa-la song thoï gian. Phuïc dó kim sa, bieán boá kyø ñòa. Dó ca-laêng-giaø y, khaâm-baø-la y caäp taêng thaùi y nhi phuù sa thöôïng, chaâu taùp bieán maõn thaäp nhò do-tuaàn, vò Phaät caäp Taêng phu trí thaát baûo sö töû chi toøa. Kyø toøa cao ñaïi nhö Tu-di sôn. Thò chö toøa thöôïng giai höõu baûo tröôùng thuøy chö anh laïc. Chö sa-la thoï taát huyeàn chuûng chuûng vi dieäu phan caùi, chuûng chuûng haûo höông dó ñoà thoï thaân, chuûng chuûng danh hoa dó taùn thoï gian.

Chö öu-baø-taéc caùc taùc thò nieäm: Nhaát thieát chuùng sanh nhöôïc höõu sôû phaïp: tu thöïc döõ thöïc, tu aåm döõ aåm, tu ñaàu döõ ñaàu, tu muïc döõ muïc.Tuøy chö chuùng sanh sôû tu chi vaät giai taát caáp döõ. Taùc thò thí thôøi ly duïc saân khueå, ueá tröôïc ñoäc taâm, voâ dö tö duy, caàu theá phöôùc laïc, duy kyø voâ thöôïng thanh tònh boà-ñeà.

Thò öu-baø-taéc ñaúng, giai dó an truï ö Boà Taùt ñaïo. Phuïc taùc thò nieäm: Nhö Lai kim giaû thoï ngaõ thöïc dó ñöông nhaäp Nieát-baøn. Taùc thò nieäm dó thaân mao giai thoï, bieán theå huyeát hieän, nhö ba-la-xa hoa, theá khaáp doanh muïc, sanh ñaïi khoå naõo. Caùc caùc teâ trì cuùng döôøng chi cuï, taûi dó baûo xa, höông moäc, traøng phan, baûo caùi, aåm thöïc, taät chí Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc. Dó kyø sôû trì cuùng döôøng chi cuï, cuùng döôøng Nhö Lai, nhieãu baù thieân taùp, cöû thanh haøo khaáp, ai 47

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

帀，舉聲號泣，哀動天地。椎胸大叫，淚下如 雨。復相謂言。苦哉，仁者，世間空虛，世間 空虛。便自舉身，投如來前，而白佛言。唯願 如來，哀受我等最後供養。

ñoäng thieân ñòa! Chuøy hung ñaïi khieáu, leä haù nhö vuõ! Phuïc

世尊知時，默然不受。如是三請，悉皆不 許。諸優婆塞不果所願，心懷悲惱，默然而 住。猶如慈父唯有一子，卒病喪亡，送其屍 骸，置於塚間，歸還悵怏，愁憂苦惱。諸優婆 塞憂愁苦惱，亦復如是。以諸供具，安置一 處，卻在一面，默然而坐。

Theá Toân tri thôøi, maëc nhieân baát thoï. Nhö thò tam thænh

爾時，復有三恒河沙諸優婆夷，受持五戒， 威儀具足。其名曰，壽德優婆夷，德鬘優婆 夷，毗舍佉優婆夷等，八萬四千，而爲上首，

töông vò ngoân: Khoå tai! Nhaân giaû! Theá gian khoâng hö! Theá gian khoâng hö! Tieän töï cöû thaân, ñaàu Nhö Lai tieàn, nhi baïch Phaät ngoân: Duy nguyeän Nhö Lai ai thoï ngaõ ñaúng toái haäu cuùng döôøng. taát giai baát höùa. Chö öu-baø-taéc baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi bi naõo, maëc nhieân nhi truï. Do nhö töø phuï duy höõu nhaát töû, thoát beänh taùng vong, toáng kyø thi haøi, trí ö truûng gian, quy hoaøn tröôùng öôùng, saàu öu khoå naõo. Chö öu-baøtaéc öu saàu khoå naõo, dieäc phuïc nhö thò. Dó chö cuùng cuï, an trí nhaát xöù, khöôùc taïi nhaát dieän, maëc nhieân nhi toïa.

Nhó thôøi, phuïc höõu tam Haèng haø sa chö öu-baø-di, thoï trì nguõ giôùi, oai nghi cuï tuùc, kyø danh vieát: Thoï Ñöùc Öu-baødi, Ñöùc-man Öu-baø-di, Tyø-xaù-khö Öu-baø-di ñaúng, baùt vaïn töù thieân, nhi vi thöôïng thuû. Taát naêng kham nhieäm hoä trì

悉能堪任護持正法。爲度無量百千衆生，故 現女身。訶責家法，自觀己身如四毒蛇。是身 常爲無量諸蟲之所唼食。是身臭穢，貪欲獄

Chaùnh phaùp. Vò ñoä voâ löôïng baù thieân chuùng sanh, coá hieän

縛。是身可惡，猶如死狗。是身不淨，九孔常 流。是身如城，血肉筋骨皮裹其上，手足以爲

nhö töû caåu. Thò thaân baát tònh, cöûu khoång thöôøng löu. Thò

卻敵樓櫓，目爲竅孔，頭爲殿堂，心王處中。 如是身城，諸佛世尊之所棄捨。 48

nöõ thaân. Ha traùch gia phaùp, töï quaùn kyû thaân nhö töù ñoäc xaø.Thò thaân thöôøng vi voâ löôïng chö truøng chi sôû taùp thöïc.

Thò thaân xuù ueá, tham duïc nguïc phöôïc. Thò thaân khaû oá, do thaân nhö thaønh, huyeát nhuïc caân coát, bì quaû kyø thöôïng; thuû tuùc dó vi khöôùc ñòch laâu loã; muïc vi khieáu khoång; ñaàu vi ñieän ñöôøng, taâm vöông xöû trung. Nhö thò thaân thaønh, chö Phaät Theá Toân chi sôû khí xaû.

49

大般涅槃經 凡夫愚人常所味著。貪婬，瞋恚，愚癡羅 剎止住其中。是身不堅，猶如蘆葦，伊蘭， 水沫，芭蕉之樹。是身無常，念念不住，猶如 電光，暴水，幻燄。亦如畫水，隨畫隨合。是 身易壞，猶如河岸，臨峻大樹。是身不久， 當爲狐狼，鵄，梟，鵰，鷲，烏，鵲，餓狗之所 食噉。誰有智者當樂此身。寧以牛跡盛大海 水，不能具說是身無常，不淨，臭穢。寧丸大 地，使如棗等，漸漸轉小，猶葶藶子，乃至微 塵，不能具說是身過患。是故當捨如棄洟唾。 以是因緣，諸優婆夷，以空，無相，無願之 法，常修其心，深樂諮受大乘經典。聞已， 亦能爲他演說。護持本願，毀咎女身，甚可患 厭，性不堅牢。心常修集如是正觀，破壞生死 無際輪轉。渴仰大乘，既自充足，復能充足餘 渴仰者。深樂大乘，守護大乘。雖現女身，實 是菩薩。善能隨順一切世間，度未度者，解未 解者，紹三寶種，使不斷絕。於未來世，當轉 法輪，以大莊嚴而自莊嚴。堅持禁戒，皆悉成 就如是功德，於諸衆生生大悲心，平等無二如 視一子。 50

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phaøm phu ngu nhaân thöôøng sôû vò tröôùc. Tham daâm, saân khueå, ngu si la-saùt chæ truï kyø trung. Thò thaân baát kieân, do nhö loâ vi, y-lan, thuûy maïc, ba tieâu chi thoï. Thò thaân voâ thöôøng, nieäm nieäm baát truï, do nhö ñieän quang, baïo thuûy, huyeãn dieäm. Dieäc nhö hoïa thuûy, tuøy hoïa tuøy hieäp. Thò thaân dò hoaïi, do nhö haø ngaïn, laâm tuaán ñaïi thoï.

Thò thaân baát cöûu, ñöông vi hoà lang, chí, kieâu, ñieâu, thöùu, oâ, thöôùc, ngaï caåu chi sôû thöïc ñaïm. Thuøy höõu trí giaû ñöông nhaïo thöû thaân? Ninh dó ngöu tích thaïnh ñaïi haûi thuûy, baát naêng cuï thuyeát thò thaân voâ thöôøng, baát tònh, xuù ueá! Ninh hoaøn ñaïi ñòa, söû nhö taûo ñaúng, tieäm tieäm chuyeån tieåu, du ñình lòch töû, naõi chí vi traàn, baát naêng cuï thuyeát thò thaân quaù hoaïn! Thò coá ñöông xaû nhö khí di thoùa.

Dó thò nhaân duyeân, chö öu-baø-di, dó khoâng, voâ töôùng, voâ nguyeän chi phaùp, thöôøng tu kyø taâm, thaâm nhaïo tö thoï Ñaïi thöøa kinh ñieån. Vaên dó, dieäc naêng vò tha dieãn thuyeát.

Hoä trì boån nguyeän, huûy cöõu nöõ thaân, thaäm khaû hoaïn yeám, taùnh baát kieân lao. Taâm thöôøng tu taäp nhö thò chaùnh quaùn, phaù hoaïi sanh töû voâ teá luaân chuyeån. Khaùt ngöôõng Ñaïi thöøa, kyù töï sung tuùc, phuïc naêng sung tuùc dö khaùt ngöôõng giaû. Thaâm nhaïo Ñaïi thöøa, thuû hoä Ñaïi thöøa. Tuy hieän nöõ thaân, thaät thò Boà Taùt. Thieän naêng tuøy thuaän nhaát thieát theá gian, ñoä vò ñoä giaû, giaûi vò giaûi giaû, thieäu Tam-baûo chuûng, söû baát ñoaïn tuyeät. Ö vò lai theá, ñöông chuyeån Phaùp-Luaân, dó ñaïi trang nghieâm nhi töï trang nghieâm. Kieân trì caám giôùi, giai taát thaønh töïu nhö thò coâng ñöùc, ö chö chuùng sanh sanh ñaïi bi taâm, bình ñaúng voâ nhò nhö thò nhaát töû.

51

大般涅槃經 亦於晨朝，日初出時，各相謂言。今日， 宜應至雙樹間。諸優婆夷所設供具，倍勝於 前，持至佛所，稽首佛足，繞百千帀，而白佛 言。世尊，我等今者爲佛及僧，辦諸供具。唯 願如來哀受我供。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Dieäc ö thaàn trieâu, nhaät sô xuaát thôøi, caùc töông vò ngoân: Kim nhaät, nghi öng chí song thoï gian. Chö öu-baø-di sôû thieát cuùng cuï, boäi thaéng ö tieàn, trì chí Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhieãu baùch thieân taùp, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ ñaúng kim giaû vò Phaät caäp Taêng, bieän chö cuùng cuï. Duy nguyeän Nhö Lai ai thoï ngaõ cuùng.

Nhö Lai maëc nhieân nhi baát höùa khaû. Chö öu-baø-di

如來默然而不許可。諸優婆夷不果所願， 心懷惆悵，卻坐一面。

baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi truø tröôùng, khöôùc toïa nhaát

爾時，復有四恒河沙，毗耶離城，諸離車 等，男女大小，妻子眷屬，及閻浮提諸王眷 屬 。爲 求 法 故 ，善 修 戒 行 ，威 儀 具 足 ，摧 伏 異學壞正法者。常相謂言，我等當以金銀倉 庫，爲令甘露無盡正法深奧之藏久住於世。 願令我等常得修學。若有誹謗佛正法者，當 斷其舌。復作是願，若有出家毀禁戒者，我 當令罷還俗策使。有能深樂護持正法，我當 敬重如事父母。若有衆僧能修正法，我當隨 喜，令得勢力。

Nhó thôøi, phuïc höõu töù Haèng haø sa, Tyø-da-ly thaønh, chö Ly-xa ñaúng, nam nöõ ñaïi tieåu, theâ töû quyeán thuoäc, caäp Dieâm-phuø-ñeà chö vöông quyeán thuoäc, vò caàu Phaùp coá, thieän tu giôùi haïnh, oai nghi cuï tuùc, toài phuïc dò hoïc hoaïi Chaùnh phaùp giaû. Thöôøng töông vò ngoân: Ngaõ ñaúng ñöông dó kim ngaân thöông khoá, vi linh cam loä voâ taän Chaùnh phaùp thaâm aùo chi taïng cöûu truï ö theá. Nguyeän linh ngaõ ñaúng thöôøng ñaéc tu hoïc. Nhöôïc höõu phæ baùng Phaät Chaùnh phaùp giaû, ñöông ñoaïn kyø thieät. Phuïc taùc thò nguyeän: Nhöôïc höõu xuaát gia huûy caám giôùi giaû, ngaõ ñöông linh baõi hoaøn tuïc saùch söû.

Höõu naêng thaâm nhaïo hoä trì Chaùnh phaùp, ngaõ ñöông kính troïng nhö söï phuï maãu. Nhöôïc höõu chuùng Taêng naêng tu Chaùnh phaùp, ngaõ ñöông tuøy hyû, linh ñaéc theá löïc.

常 欲 樂 聞 大 乘 經 典 。 聞 已 ，亦 能 爲 人 廣

naêng vò nhaân quaûng thuyeát, giai taát thaønh töïu nhö thò

說，皆悉成就如是功德。其名曰，淨無垢藏離

coâng ñöùc. Kyø danh vieát: Tònh Voâ Caáu Taïng Ly-xa töû, Tònh

車子，淨不放逸離車子，恆水無垢淨德離車 52

dieän.

Thöôøng duïc nhaïo vaên Ñaïi thöøa kinh ñieån. Vaên dó, dieäc

Baát Phoùng Daät Ly-xa töû, Haèng Thuûy Voâ Caáu Tònh Ñöùc Ly-xa töû, nhö thò ñaúng, caùc töông vò ngoân: Nhaân ñaúng kim 53

大般涅槃經 子，如是等。各相謂言。仁等今可速往佛所。 所辦供養種種具足。 一一離車，各嚴八萬四千大象，八萬四千 駟馬寶車，八萬四千明月寶珠。天木，栴檀， 沈水，薪束，種種各有八萬四千。一一象前， 有寶幢，幡，蓋。其蓋小者，周帀縱廣滿一由 旬。幡最短者，長三十二由旬。寶幢卑者，高 百由旬。持如是等供養之具，往至佛所，稽首 佛足，繞百千帀，而白佛言。世尊，我等今者

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

khaû toác vaõng Phaät sôû. Sôû bieän cuùng döôøng chuûng chuûng cuï tuùc.

Nhaát nhaát Ly-xa, caùc nghieâm baùt vaïn töù thieân ñaïi töôïng, baùt vaïn töù thieân töù maõ baûo xa, baùt vaïn töù thieân minh nguyeät baûo chaâu. Thieân moäc chieân-ñaøn, traàm thuûy, taân thuùc, chuûng chuûng caùc höõu baùt vaïn töù thieân. Nhaát nhaát töôïng tieàn, höõu baûo traøng, phan, caùi. Kyø caùi tieåu giaû, chaâu taùp tuùng quaûng maõn nhaát do-tuaàn. Phan toái ñoaûn giaû, tröôøng tam thaäp nhò do-tuaàn. Baûo traøng ty giaû, cao baù do-tuaàn. Trì nhö thò ñaúng cuùng döôøng chi cuï, vaõng chí Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhieãu baùch thieân taùp, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ ñaúng kim giaû, vò Phaät caäp Taêng,

爲佛及僧，辦諸供具。唯願如來哀受我供。

bieän chö cuùng cuï. Duy nguyeän Nhö Lai ai thoï ngaõ cuùng.

如來默然而不許可。諸離車等不果所願， 心懷愁惱，以佛神力，去地七多羅樹，於虛空 中默然 而住。

Nhö Lai maëc nhieân nhi baát höùa khaû. Chö Ly-xa ñaúng baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi saàu naõo, dó Phaät thaàn löïc, khöù ñòa thaát ña-la thoï, ö hö khoâng trung maëc nhieân nhi truï.

爾時，復有五恆河沙大臣，長者，敬重大 乘，若有異學謗正法者，是諸人等力能摧伏， 猶如雹雨摧折草木。其名曰，日光長者，護世 長者，護法長者，如是之等而爲上首，所設供 具，五倍於前，俱共往詣娑羅雙樹間，稽首佛 足，繞百千帀，而白佛言。世尊，我等今者爲

Nhó thôøi, phuïc höõu nguõ Haèng haø sa ñaïi thaàn, tröôûng giaû, kính troïng Ñaïi thöøa, nhöôïc höõu dò hoïc baùng Chaùnh phaùp giaû, thò chö nhaân ñaúng löïc naêng toài phuïc, do nhö baïc vuõ toài chieát thaûo moäc. Kyø danh vieát: Nhaät Quang Tröôûng giaû, Hoä Theá Tröôûng giaû, Hoä Phaùp Tröôûng giaû, nhö thò chi ñaúng, nhi vi thöôïng thuû, sôû thieát cuùng cuï, nguõ boäi ö tieàn, caâu coäng vaõng ngheä sa-la song thoï gian, kheå thuû Phaät tuùc, nhieãu baù thieân taùp, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ ñaúng kim giaû vò Phaät caäp Taêng, thieát chö cuùng cuï. Duy

佛及僧，設諸供具。唯願哀愍受我等供。

nguyeän ai maãn, thoï ngaõ ñaúng cuùng.

54

55

大般涅槃經 如來默然而不受之。諸長者等不果所願， 心懷愁惱，以佛神力，去地七多羅樹，於虛空 中默然而住。 爾時，復有六恆河沙毗舍離王，及其後宮 夫人，眷屬。閻浮提內所有諸王，除阿闍世， 并及城邑聚落人民。其名曰，月無垢王等， 各嚴四兵，欲往佛所。是一一王各有一百八 十萬億人民眷屬。是諸車兵駕以象馬。象有 六牙，馬疾如風。莊嚴供具，六倍於前。寶蓋 之中，有極小者，周帀縱廣滿八由旬。幡極短 者，十六由旬。寶幢卑者，三十六由旬。 是諸王等皆悉安住於正法中，惡賤邪法， 敬重大乘，深樂大乘，憐愍衆生等如一子。所 持飲食，香氣流布滿四由旬。亦於晨朝，日初 出時，持是種種上妙甘膳，詣雙樹間，至如來 所，而白佛言。世尊，我等爲佛及比丘僧，設 是供具。唯願如來哀愍受我最後供養。 如來知時亦不許可。是諸王等不果所願， 心懷愁惱，卻住一面。 56

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhö Lai maëc nhieân nhi baát thoï chi. Chö tröôûng giaû ñaúng baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi saàu naõo, dó Phaät thaàn löïc, khöù ñòa thaát ña-la thoï, ö hö khoâng trung maëc nhieân nhi truï.

Nhó thôøi, phuïc höõu luïc Haèng haø sa Tyø-xaù-ly vöông, caäp kyø haäu cung phu nhaân, quyeán thuoäc, Dieâm-phuø-ñeà noäi sôû höõu chö vöông, tröø A-xaø-theá, tinh caäp thaønh aáp tuï laïc nhaân daân. Kyø danh vieát: Nguyeät Voâ Caáu Vöông ñaúng, caùc nghieâm töù binh, duïc vaõng Phaät sôû. Thò nhaát nhaát vöông caùc höõu nhaát baù baùt thaäp vaïn öùc nhaân daân quyeán thuoäc.

Thò chö xa binh giaù dó töôïng maõ. Töôïng höõu luïc nha, maõ taät nhö phong. Trang nghieâm cuùng cuï, luïc boäi ö tieàn. Baûo caùi chi trung, höõu cöïc tieåu giaû, chaâu taùp tuùng quaûng maõn baùt do-tuaàn. Phan cöïc ñoaûn giaû, thaäp luïc do-tuaàn. Baûo traøng ty giaû, tam thaäp luïc do-tuaàn.

Thò chö vöông ñaúng giai taát an truï ö Chaùnh phaùp trung, oá tieän taø phaùp, kính troïng Ñaïi thöøa, thaâm nhaïo Ñaïi thöøa, laân maãn chuùng sanh ñaúng nhö nhaát töû. Sôû trì aåm thöïc, höông khí löu boá maõn töù do-tuaàn. Dieäc ö thaàn trieâu, nhaät sô xuaát thôøi, trì thò chuûng chuûng thöôïng dieäu cam thieän, ngheä song thoï gian, chí Nhö Lai sôû, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ ñaúng vò Phaät caäp Tyø-kheo taêng, thieát thò cuùng cuï. Duy nguyeän Nhö Lai ai maãn thoï ngaõ toái haäu cuùng döôøng.

Nhö Lai tri thôøi dieäc baát höùa khaû. Thò chö vöông ñaúng baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi saàu naõo, khöôùc truï nhaát dieän.

57

大般涅槃經 爾時，復有七恒河沙諸王夫人，唯除阿闍世 王夫人。爲度衆生，現受女身。常觀身行，以 空，無相，無願之法薰修其心。其名曰，三界 妙夫人，愛德夫人，如是等諸王夫人，皆悉安 住於正法中，修行禁戒，威儀具足，憐愍衆生 等如一子。各相謂言，今宜速往詣世尊所。 諸王夫人所設供養，七倍於前。香華，寶 幢，繒綵，幡蓋，上妙飲食。寶蓋小者，周帀 縱廣十六由旬。幡最短者，三十六由旬。寶 幢卑者，六十八由旬。飲食香氣周徧流布滿 八由旬。持如是等供養之具，往如來所，稽首 佛足，繞百千帀，而白佛言。世尊，我等爲佛 及比丘僧，設是供具。唯願如來哀愍受我最 後供養。 如來知時默然不受。時諸夫人不果所願， 心懷愁惱，自拔頭髮，搥胸大哭，猶如新喪所 愛之子。卻在一面，默然而住。 爾時，復有八恒河沙諸天女等。其名曰，廣 目天女，而爲上首，作如是言。汝等諸姊，諦 觀，諦觀，是諸大衆所設種種上妙供具，欲供 58

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhó thôøi, phuïc höõu thaát Haèng haø sa chö vöông phu nhaân, duy tröø A-xaø-theá vöông phu nhaân. Vò ñoä chuùng sanh, hieän thoï nöõ thaân. Thöôøng quaùn thaân haïnh, dó Khoâng, Voâ töôùng, Voâ nguyeän chi phaùp huaân tu kyø taâm. Kyø danh vieát: Tam Giôùi Dieäu Phu nhaân, AÙi Ñöùc Phu nhaân, nhö thò ñaúng chö vöông phu nhaân, giai taát an truï ö Chaùnh phaùp trung, tu haønh caám giôùi, oai nghi cuï tuùc, laân maãn chuùng sanh ñaúng nhö nhaát töû. Caùc töông vò ngoân: Kim nghi toác vaõng, ngheä Theá Toân sôû.

Chö vöông phu nhaân sôû thieát cuùng döôøng, thaát boäi ö tieàn: höông hoa, baûo traøng, taêng thaùi, phan caùi, thöôïng dieäu aåm thöïc. Baûo caùi tieåu giaû, chaâu taùp tuùng quaûng thaäp luïc do-tuaàn. Phan toái ñoaûn giaû, tam thaäp luïc do-tuaàn. Baûo traøng ty giaû, luïc thaäp baùt do-tuaàn. AÅm thöïc höông khí, chaâu bieán löu boá maõn baùt do-tuaàn. Trì nhö thò ñaúng cuùng döôøng chi cuï, vaõng Nhö Lai sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhieãu baù thieân taùp, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ ñaúng vò Phaät caäp Tyø-kheo taêng, thieát thò cuùng cuï. Duy nguyeän Nhö Lai ai maãn thoï ngaõ toái haäu cuùng döôøng.

Nhö Lai tri thôøi maëc nhieân baát thoï. Thôøi chö phu nhaân baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi saàu naõo, töï baït ñaàu phaùt, chuøy hung ñaïi khoác, do nhö taân taùng sôû aùi chi töû. Khöôùc taïi nhaát dieän, maëc nhieân nhi truï.

Nhó thôøi, phuïc höõu baùt Haèng haø sa chö thieân nöõ ñaúng.

Kyø danh vieát: Quaûng Muïc thieân nöõ, nhi vi thöôïng thuû, taùc nhö thò ngoân: Nhöõ ñaúng chö tyû! Ñeá quaùn, ñeá quaùn! Thò chö ñaïi chuùng sôû thieát chuûng chuûng thöôïng dieäu cuùng cuï, duïc 59

大般涅槃經 如來及比丘僧。我等亦當如是，嚴設微妙供 具，供養如來。如來受已，當入涅槃。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

cuùng Nhö Lai caäp Tyø-kheo taêng. Ngaõ ñaúng dieäc ñöông nhö thò, nghieâm thieát vi dieäu cuùng cuï, cuùng döôøng Nhö Lai. Nhö Lai thoï dó, ñöông nhaäp Nieát-baøn.

諸姊。諸佛如來出世甚難。最後供養亦復 倍難。若佛涅槃，世間空虛。

Chö tyû! Chö Phaät Nhö Lai xuaát theá thaäm nan. Toái haäu cuùng döôøng dieäc phuïc boäi nan! Nhöôïc Phaät Nieát-baøn, theá gian khoâng hö.

是諸天女愛樂大乘，欲聞大乘。聞已，亦 能爲人廣說。渴仰大乘，既自充足，復能充足 餘渴仰者。守護大乘，若有異學憎嫉大乘，勢 能摧滅，如雹摧草。護持戒行，威儀具足。善 能隨順一切世間，度未度者，脫未脫者。於未 來世當轉法輪，紹三寶種，使不斷絕。修學大 乘，以大莊嚴而自莊嚴，成就如是無量功德。 等慈衆生如視一子。

Thò chö thieân nöõ aùi nhaïo Ñaïi thöøa, duïc vaên Ñaïi thöøa.

Vaên dó, dieäc naêng vò nhaân quaûng thuyeát. Khaùt ngöôõng Ñaïi thöøa, kyù töï sung tuùc, phuïc naêng sung tuùc dö khaùt ngöôõng giaû. Thuû hoä Ñaïi thöøa, nhöôïc höõu dò hoïc taéng taät Ñaïi thöøa, theá naêng toài dieät, nhö baïc toài thaûo. Hoä trì giôùi haïnh, oai nghi cuï tuùc. Thieän naêng tuøy thuaän nhaát thieát theá gian, ñoä vò ñoä giaû, thoaùt vò thoaùt giaû. Ö vò lai theá ñöông chuyeån Phaùp luaân, thieäu Tam baûo chuûng, söû baát ñoaïn tuyeät. Tu hoïc Ñaïi thöøa, dó ñaïi trang nghieâm nhi töï trang nghieâm, thaønh töïu nhö thò voâ löôïng coâng ñöùc. Ñaúng töø chuùng sanh nhö thò nhaát töû.

亦於晨朝，日初出時，各取種種天木香等， 倍於人間所有香木。其木香氣能滅人中種種 臭穢。白車白蓋，駕四白馬。一一車上皆張 白帳。其帳四邊懸諸金鈴。種種香華，寶幢， 幡蓋，上妙甘膳，種種伎樂，敷師子座。其座 四足純紺琉璃。於其座後，各各皆有七寶倚 牀。一一座前，復有金机。復以七寶而爲燈 樹，種種寶珠以爲燈明。微妙天華徧布其地。 60

Dieäc ö thaàn trieâu, nhaät sô xuaát thôøi, caùc thuû chuûng chuûng thieân moäc höông ñaúng, boäi ö nhaân gian sôû höõu höông moäc. Kyø moäc höông khí naêng dieät nhaân trung chuûng chuûng xuù ueá. Baïch xa baïch caùi, giaù töù baïch maõ.

Nhaát nhaát xa thöôïng giai tröông baïch tröôùng. Kyø tröôùng töù bieân huyeàn chö kim linh. Chuûng chuûng höông hoa, baûo traøng, phan caùi, thöôïng dieäu cam thieän, chuûng chuûng kyõ nhaïc, phu sö töû toøa. Kyø toøa töù tuùc thuaàn haùm löu ly. Ö kyø toøa haäu, caùc caùc giai höõu thaát baûo yû saøng. Nhaát nhaát toøa tieàn, phuïc höõu kim kyû. Phuïc dó thaát baûo nhi vi ñaêng thoï, chuûng chuûng baûo chaâu dó vi ñaêng minh. Vi dieäu thieân hoa, bieán boá kyø ñòa.

61

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

是諸天女設是供已，心懷哀感，涕淚交流， 生大苦惱。亦爲利益安樂衆生，成就大乘第 一空行，顯發如來方便密教，亦爲不斷種種說 法，往詣佛所，稽首佛足，繞百千帀，而白佛 言。世尊，唯願如來哀受我等最後供養。

Thò chö thieân nöõ thieát thò cuùng dó, taâm hoaøi ai caûm, theá leä giao löu, sanh ñaïi khoå naõo. Dieäc vò lôïi ích an laïc chuùng sanh, thaønh töïu Ñaïi thöøa ñeä nhaát khoâng haïnh, hieån phaùt Nhö Lai phöông tieän Maät giaùo, dieäc vò baát ñoaïn chuûng chuûng thuyeát phaùp, vaõng ngheä Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhieãu baù thieân taùp, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Duy nguyeän Nhö Lai ai thoï ngaõ ñaúng toái haäu cuùng döôøng.

如來知時默然不受。諸天女等不果所願心 懷憂惱。卻在一面默然而住。

Nhö Lai tri thôøi, maëc nhieân baát thoï. Chö thieân nöõ ñaúng baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi öu naõo, khöôùc taïi nhaát dieän, maëc nhieân nhi truï.

爾時，復有九恒河沙諸龍王等，住於四方。 其名曰，和修吉龍王，難陀龍王，婆難陀龍 王，而爲上首。是諸龍王，亦於晨朝，日初出 時，設諸供具，倍於人天，持至佛所，稽首佛 足，繞百千帀，而白佛言。唯願如來哀受我等 最後供養。 如來知時默然不受。是諸龍王不果所願， 心懷愁惱，卻坐一面。 爾時，復有十恒河沙等諸鬼神王，毗沙門王 而爲上首，各相謂言。仁等，今者可速詣佛。 所設供具，倍於諸龍，持往佛所，稽首佛足， 繞百千帀，而白佛言。唯願如來哀受我等最 後供養。 62

Nhó thôøi, phuïc höõu cöûu Haèng haø sa chö long vöông ñaúng, truï ö töù phöông. Kyø danh vieát: Hoøa-tu-kieát Long vöông, Nan-ñaø Long vöông, Baø-nan-ñaø Long vöông, nhi vi thöôïng thuû. Thò chö Long vöông, dieäc ö thaàn trieâu, nhaät sô xuaát thôøi, thieát chö cuùng cuï, boäi ö nhaân thieân, trì chí Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhieãu baù thieân taùp, nhi baïch Phaät ngoân: Duy nguyeän Nhö Lai ai thoï ngaõ ñaúng toái haäu cuùng döôøng.

Nhö Lai tri thôøi maëc nhieân baát thoï. Thò chö long vöông baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi saàu naõo, khöôùc toïa nhaát dieän.

Nhó thôøi, phuïc höõu thaäp Haèng haø sa ñaúng chö quyû thaàn vöông, Tyø-sa-moân Vöông nhi vi thöôïng thuû, caùc töông vò ngoân: Nhaân ñaúng kim giaû khaû toác ngheä Phaät. Sôû thieát cuùng cuï boäi ö chö long, trì vaõng Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhieãu baù thieân taùp, nhi baïch Phaät ngoân: Duy nguyeän Nhö Lai ai thoï ngaõ ñaúng toái haäu cuùng döôøng.

63

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhö Lai tri thôøi maëc nhieân baát thoï. Thò quyû thaàn

如來知時默然不受。是鬼神王不果所願， 心懷愁惱，卻坐一面。

vöông baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi saàu naõo, khöôùc toïa

爾時，復有二十恒河沙金翅鳥王，降怨鳥王 而爲上首。

Nhó thôøi, phuïc höõu nhò thaäp Haèng haø sa Kim sí ñieåu

復有三十恒河沙乾闥婆王，那羅達王而爲 上首。 復有四十恒河沙緊那羅王，善見王而爲上 首。

nhaát dieän. vöông, Haøng Oaùn Ñieåu vöông nhi vi thöôïng thuû.

Phuïc höõu tam thaäp Haèng haø sa Caøn-thaùt-baø vöông, Na-la-ñaït Vöông nhi vi thöôïng thuû.

Phuïc höõu töù thaäp Haèng haø sa Khaån-na-la vöông, Thieän Kieán Vöông nhi vi thöôïng thuû.

Phuïc höõu nguõ thaäp Haèng haø sa Ma-haàu-la-giaø vöông,

復有五十恒河沙摩睺羅伽王，大善見王而 爲上首。

Ñaïi Thieän Kieán vöông nhi vi thöôïng thuû.

復有六十恒河沙阿修羅王，睒婆利王而爲 上首。

lî vöông nhi vi thöôïng thuû.

復有七十恒河沙陀那婆王，無垢河水王，跋 提達多王等，而爲上首。 復有八十恒河沙等羅剎王，可畏王而爲上 首。捨離惡心，更不食人，於怨憎中生慈悲 心。其形醜陋，以佛神力，皆悉瑞正。 復有九十恒河沙樹林神王，樂香王而爲上 首。 復有千恒河沙持咒王，大幻持咒王而爲上 首。 64

Phuïc höõu luïc thaäp Haèng haø sa A-tu-la vöông, Sieåm-baøPhuïc höõu thaát thaäp Haèng haø sa Ñaø-na-baø vöông, Voâ Caáu Haø Thuûy vöông, Baït-ñeà-ñaït-ña vöông ñaúng, nhi vi thöôïng thuû.

Phuïc höõu baùt thaäp Haèng haø sa ñaúng La-saùt vöông, Khaû UÙy vöông nhi vi thöôïng thuû. Xaû ly aùc taâm, caùnh baát thöïc nhaân, ö oaùn taéng trung sanh töø bi taâm. Kyø hình xuù laäu, dó Phaät thaàn löïc, giai taát ñoan chaùnh.

Phuïc höõu cöûu thaäp Haèng haø sa Thoï laâm thaàn vöông, Nhaïo Höông vöông nhi vi thöôïng thuû.

Phuïc höõu thieân Haèng haø sa Trì-chuù vöông, Ñaïi Huyeãn Trì-chuù vöông nhi vi thöôïng thuû.

65

大般涅槃經 復有一億恒河沙貪色鬼魅，善見王而爲上 首。 復有百億恒河沙天諸婇女，藍婆女，鬱婆尸 女，帝路沾女，毗舍佉女，而爲上首。 復有千億恒河沙地諸鬼王，白濕王而爲上 首。 復有千萬億恒河沙等諸天子，及諸天王，四 天王等。 復 有 十 萬 億 恒 河 沙 等 四 方 風 神 ，吹 諸 樹 上，時，非時華，散雙樹間。 復有十萬億恒河沙主雲雨神，皆作是念。 如來涅槃，焚身之時，我當注雨令火時滅。衆 中熱悶，爲作清涼。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phuïc höõu nhaát öùc Haèng haø sa tham saéc quyû mò, Thieän Kieán vöông nhi vi thöôïng thuû.

Phuïc höõu baù öùc Haèng haø sa thieân chö theå nöõ, Lam-baø nöõ, Uaát-baø-thi nöõ, Ñeá-loä-trieâm nöõ, Tyø-xaù-khö nöõ nhi vi thöôïng thuû.

Phuïc höõu thieân öùc Haèng haø sa ñòa chö Quyû vöông, Baïch Thaáp nöông nhi vi thöôïng thuû.

Phuïc höõu thieân vaïn öùc Haèng haø sa ñaúng chö thieân töû, caäp chö thieân vöông, Töù Thieân vöông ñaúng.

Phuïc höõu thaäp vaïn öùc Haèng haø sa ñaúng töù phöông phong thaàn, xuy chö thoï thöôïng, thôøi, phi thôøi hoa, taùn song thoï gian.

Phuïc höõu thaäp vaïn öùc Haèng haø sa chuû vaân vuõ thaàn, giai taùc thò nieäm: Nhö Lai Nieát-baøn, phaàn thaân chi thôøi, ngaõ ñöông chuù vuõ linh hoûa thôøi dieät. Chuùng trung nhieät muoän, vò taùc thanh löông.

復有二十恒河沙大香象王，羅睺象王，金 色象王，甘味象王，紺眼象王，欲香象王等， 而爲上首。敬重大乘，愛樂大乘，知佛不久當 般涅槃，各各拔取無量無邊諸妙蓮華，來至佛 所，頭面禮佛，卻住一面。

Phuïc höõu nhò thaäp Haèng haø sa ñaïi höông töôïng vöông, La-haàu Töôïng vöông, Kim saéc Töôïng vöông, Cam vò Töôïng vöông, Haùm nhaõn Töôïng vöông, Duïc höông Töôïng vöông ñaúng, nhi vi thöôïng thuû. Kính troïng Ñaïi thöøa, aùi nhaïo Ñaïi thöøa, tri Phaät baát cöûu ñöông baùt Nieát-baøn, caùc caùc baït thuû voâ löôïng voâ bieân chö dieäu lieân hoa, lai chí Phaät sôû, ñaàu dieän leã Phaät, khöôùc truï nhaát dieän.

復有二十恒河沙等師子獸王，師子吼王而 爲上首。施與一切衆生無畏，持諸華菓，來至

Phuïc höõu nhò thaäp Haèng haø sa ñaúng sö töû thuù vöông, Sö Töû Hoáng vöông, nhi vi thöôïng thuû. Thí döõ nhaát thieát chuùng sanh voâ uùy, trì chö hoa quaû, lai chí Phaät sôû, kheå thuû

佛所，稽首佛足，卻住一面。

Phaät tuùc, khöôùc truï nhaát dieän.

66

67

大般涅槃經 復有二十恒河沙等諸飛鳥王，鳧，鴈，鴛， 鴦，孔雀諸鳥，乾闥婆鳥，迦蘭陀鳥，鴝鵒，鸚 鵡，俱翅羅鳥，婆嘻伽鳥，迦陵頻伽鳥，耆婆 耆婆鳥。如是等諸鳥，持諸華菓，來至佛所， 稽首佛足，卻住一面。 復有二十恒河沙等水牛牛羊。往至佛所出 妙香乳。其乳流滿拘尸那城。所有溝坑色香 美味悉皆具足。成是事已卻住一面。 復有二十恒河沙等四天下中諸神仙人。忍 辱仙等而爲上首。持諸香華及諸甘菓來詣佛 所。稽首佛足繞佛三帀。而白佛言。唯願世 尊。哀受我等最後供養。 如來知時默然不許。時諸仙人不果所願。 心懷愁惱卻住一面。 閻浮提中一切蜂王。妙音蜂王而爲上首。 持種種華來詣佛所。稽首佛足繞佛一帀卻住 一面。 爾時閻浮提中比丘比丘尼一切皆集。唯除 尊者摩訶迦葉阿難二衆。 68

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phuïc höõu nhò thaäp Haèng haø sa ñaúng chö phi ñieåu vöông, phuø, nhaïn, uyeân, öông, khoång töôùc chö ñieåu, caøn-thaùt-baø ñieåu, ca-lan-ñaø ñieåu, coà coác, anh vuõ, caâu-sí-la ñieåu, baø-hygiaø ñieåu, ca-laêng-taàn-giaø ñieåu, kyø-baø-kyø-baø ñieåu. Nhö thò ñaúng chö ñieåu, trì chö hoa quaû, lai chí Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, khöôùc truï nhaát dieän.

Phuïc höõu nhò thaäp Haèng haø sa ñaúng thuûy ngöu, ngöu, döông, vaõng chí Phaät sôû, xuaát dieäu höông nhuõ. Kyø nhuõ löu maõn Caâu-thi-na thaønh, sôû höõu caâu khanh, saéc höông myõ vò taát giai cuï tuùc. Thaønh thò söï dó, khöôùc truï nhaát dieän.

Phuïc höõu nhò thaäp Haèng haø sa ñaúng Töù thieân haï trung, chö thaàn tieân nhaân, Nhaãn Nhuïc Tieân ñaúng, nhi vi thöôïng thuû. Trì chö höông hoa caäp chö cam quaû, lai ngheä Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhieãu Phaät tam taùp, nhi baïch Phaät ngoân: Duy nguyeän Theá Toân ai thoï ngaõ ñaúng toái haäu cuùng döôøng.

Nhö Lai tri thôøi, maëc nhieân baát höùa. Thôøi chö tieân nhaân baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi saàu naõo, khöôùc truï nhaát dieän.

Dieâm-phuø-ñeà trung, nhaát thieát phong vöông, Dieäu AÂm Phong Vöông nhi vi thöôïng thuû. Trì chuûng chuûng hoa lai ngheä Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhieãu Phaät nhaát taùp, khöôùc truï nhaát dieän.

Nhó thôøi, Dieâm-phuø-ñeà trung, tyø-kheo, tyø-kheo ni, nhaát thieát giai taäp, duy tröø Toân giaû Ma-ha Ca-dieáp, A-nan nhò chuùng.

69

大般涅槃經 復有無量阿僧祇恒河沙等世界中間。及 閻浮提所有諸山。須彌山王而爲上首。其山 莊嚴叢林蓊鬱。諸樹茂盛枝條扶踈蔭蔽日 光。種種妙華周徧而有。龍泉流水清淨香 潔。諸天龍神乾闥婆阿修羅迦樓羅緊那羅摩 睺羅伽。神仙咒術作倡伎樂。如是等衆彌滿 其中。是諸山神亦來詣佛。稽首佛足卻住一 面。 復有阿僧祇恒河沙等。四大海神及諸河 神。有大威德。具大神足。所設供養。倍勝 於前。諸神身光伎樂燈明。悉蔽日月令不復 現。以占婆華散熙連河。來至佛所稽首佛足 卻住一面。 爾時拘尸那城娑羅樹林。其林變白猶如白 鶴。於虛空中自然而有七寶堂閣。彫文刻鏤 綺飾分明。周帀欄楯衆寶雜廁。堂下多有流 泉浴池。上妙蓮華彌滿其中。猶如北方鬱單 越國。亦如忉利歡喜之園。 爾時娑羅樹林中間。種種莊嚴。甚可愛 樂。亦復如是。是諸天人阿修羅等。咸睹如 來涅槃之相。皆悉悲感愁憂不樂。 70

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phuïc höõu voâ löôïng a-taêng-kyø Haèng haø sa ñaúng theá giôùi trung gian, caäp Dieâm-phuø-ñeà sôû höõu chö sôn, Tu-di Sôn vöông nhi vi thöôïng thuû. Kyø sôn trang nghieâm, tuøng laâm oång uaát, chö thoï maäu thaïnh, chi ñieàu phuø sô, aám teá nhaät quang. Chuûng chuûng dieäu hoa, chaâu bieán nhi höõu. Long tuyeàn löu thuûy, thanh tònh höông khieát. Chö thieân, long, thaàn, caøn-thaùt-baø, a-tu-la, ca-laâu-la, khaån-na-la, ma-haàula-giaø, thaàn tieân chuù thuaät, taùc xöôùng kyõ nhaïc. Nhö thò ñaúng chuùng, di maõn kyø trung. Thò chö sôn thaàn dieäc lai ngheä Phaät, kheå thuû Phaät tuùc, khöôùc truï nhaát dieän.

Phuïc höõu a-taêng-kyø Haèng haø sa ñaúng Töù ñaïi haûi thaàn, caäp chö Haø thaàn, höõu ñaïi oai ñöùc, cuï ñaïi thaàn tuùc, sôû thieát cuùng döôøng, boäi thaéng ö tieàn. Chö thaàn thaân quang, kyõ nhaïc ñaêng minh, taát teá nhaät nguyeät, linh baát phuïc hieän.

Dó Chieâm-baø hoa, taùn Hy-lieân haø, lai chí Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, khöôùc truï nhaát dieän.

Nhó thôøi, Caâu-thi-na thaønh, sa-la thoï laâm, kyø laâm bieán baïch, do nhö baïch haïc. Ö hö khoâng trung töï nhieân nhi höõu thaát baûo ñöôøng caùc, ñieâu vaên khaéc luõ, yû söùc phaân minh, chaâu taùp lan thuaãn, chuùng baûo taïp xí. Ñöôøng haï ña höõu löu tuyeàn duïc trì, thöôïng dieäu lieân hoa, di maõn kyø trung, do nhö Baéc phöông Uaát-ñan-vieät quoác, dieäc nhö Ñao-lôïi Hoan Hyû chi vieân.

Nhó thôøi, sa-la thoï laâm trung gian, chuûng chuûng trang nghieâm, thaäm khaû aùi nhaïo, dieäc phuïc nhö thò. Thò chö thieân, nhaân, a-tu-la ñaúng, haøm ñoå Nhö Lai Nieát-baøn chi töôùng, giai taát bi caûm, saàu öu baát laïc.

71

大般涅槃經 爾時四天王釋提桓因。各相謂言。汝等觀 察諸天世人及阿修羅。大設供養欲於最後供 養如來。我等亦當如是供養。若我最後得供 養者。檀波羅蜜則爲成就滿足不難。 爾時四天王所設供養倍勝於前。持曼陀 羅華摩訶曼陀羅華。迦枳樓伽華摩訶迦枳樓 伽華。曼殊沙華摩訶曼殊沙華。散多尼迦 華摩訶散多尼迦華。愛樂華大愛樂華。普賢 華。大普賢華。時華大時華。香城華大香城 華。歡喜華大歡喜華。發欲華大發欲華。香 醉華大香醉華。普香華大普香華天金葉華龍 華。波利質多樹華拘毗羅樹華。復持種種上 妙甘膳。來至佛所稽首佛足。是諸天人所有 光明。能覆日月令不復現。以是供具欲供養 佛。 如來知時默然不受。爾時諸天不果所願。 愁憂苦惱卻住一面。 爾時釋提桓因及三十三天。設諸供具亦 倍勝前。及所持華亦復如是。香氣微妙甚可 愛樂。持得勝堂并諸小堂。來至佛所稽首佛 72

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhó thôøi Töù Thieân Vöông, Thích-ñeà-hoaøn-nhaân, caùc töông vò ngoân: Nhöõ ñaúng quan saùt chö thieân, theá nhaân, caäp a-tu-la, ñaïi thieát cuùng döôøng, duïc ö toái haäu cuùng döôøng Nhö Lai. Ngaõ ñaúng dieäc ñöông nhö thò cuùng döôøng. Nhöôïc ngaõ toái haäu ñaéc cuùng döôøng giaû, Ñaøn Ba-la-maät taéc vi thaønh töïu, maõn tuùc baát nan.

Nhó thôøi Töù Thieân Vöông sôû thieát cuùng döôøng, boäi thaéng ö tieàn, trì maïn-ñaø-la hoa, ma-ha maïn-ñaø-la hoa, ca-chæ-laâu-giaø hoa, ma-ha ca-chæ-laâu-giaø hoa, maïn-thuø-sa hoa, ma-ha maïn-thuø-sa hoa, taùn-ña-ni-ca hoa, ma-ha taùnña-ni-ca hoa, AÙi laïc hoa, Ñaïi aùi laïc hoa, Phoå hieàn hoa, Ñaïi phoå hieàn hoa, Thôøi hoa, Ñaïi thôøi hoa, Höông thaønh hoa, Ñaïi höông thaønh hoa, Hoan hyû hoa, Ñaïi hoan hyû hoa, Phaùt duïc hoa, Ñaïi phaùt duïc hoa, Höông tuùy hoa, Ñaïi höông tuùy hoa, Phoå höông hoa, Ñaïi phoå höông hoa, Thieân kim dieäp hoa, Long hoa, ba-lî-chaát-ña thoï hoa, caâu-tyø-ñaøla thoï hoa. Phuïc trì chuûng chuûng thöôïng dieäu cam thieän, lai chí Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc. Thò chö thieân nhaân, sôû höõu quang minh, naêng phuù nhaät nguyeät, linh baát phuïc hieän. Dó thò cuùng cuï, duïc cuùng döôøng Phaät.

Nhö Lai tri thôøi, maëc nhieân baát thoï. Nhó thôøi chö thieân, baát quaû sôû nguyeän, saàu öu khoå naõo, khöôùc truï nhaát dieän.

Nhó thôøi Thích-ñeà-hoaøn-nhaân, caäp Tam thaäp tam Thieân, thieát chö cuùng cuï, dieäc boäi thaéng tieàn, caäp sôû trì hoa, dieäc phuïc nhö thò, höông khí vi dieäu, thaäm khaû aùi nhaïo. Trì ñaéc thaéng ñöôøng, tònh chö tieåu ñöôøng, lai chí Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân!

73

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

足。而白佛言。世尊。我等深樂愛護大乘。 唯願如來哀受我食。

Ngaõ ñaúng thaâm nhaïo aùi hoä Ñaïi thöøa. Duy nguyeän Nhö Lai ai thoï ngaõ thöïc.

如來知時默然不受。時諸釋天不果所願。

thieân baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi saàu naõo, khöôùc truï nhaát dieän.

心懷愁惱卻住一面。 乃至第六天所設供養展轉勝前。寶幢幡 蓋。寶蓋小者覆四天下。幡最短者周圍四 海。幢最卑者至自在天。微風吹幡出妙音 聲。持上甘膳來詣佛所稽首佛足而白佛言。 世尊。唯願如來哀受我等最後供養。 如來知時默然不受。是諸天等不果所願。 心懷愁惱卻住一面。 上至有頂。其餘梵衆一切來集。爾時大梵 天王及餘梵衆。放身光明徧四天下。欲界人 天日月光明悉不復現。持諸寶幢繒綵幡蓋。 幡極短者懸於梵宮至娑羅樹間。來詣佛所稽 首佛足而白佛言。世尊。唯願如來。哀受我 等最後供養。 如來知時默然不受。爾時諸梵不果所願。 心懷愁惱卻住一面。 74

Nhö Lai tri thôøi maëc nhieân baát thoï. Thôøi chö Thích

Naõi chí Ñeä luïc thieân, sôû thieát cuùng döôøng, trieån chuyeån thaéng tieàn: baûo traøng, phan, caùi. Baûo caùi tieåu giaû, phuù Töù thieân haï. Phan toái ñoaûn giaû, chu vi töù haûi. Traøng toái ty giaû, chí Töï taïi Thieân. Vi phong xuy phan, xuaát dieäu aâm thanh. Trì thöôïng cam thieän, lai ngheä Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Duy nguyeän Nhö Lai ai thoï ngaõ ñaúng toái haäu cuùng döôøng.

Nhö Lai tri thôøi maëc nhieân baát thoï. Thò chö thieân ñaúng baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi saàu naõo, khöôùc truï nhaát dieän.

Thöôïng chí Höõu ñænh, kyø dö Phaïm chuùng, nhaát thieát lai taäp. Nhó thôøi Ñaïi Phaïm Thieân Vöông, caäp dö Phaïm chuùng, phoùng thaân quang minh, bieán Töù Thieân haï, Duïc giôùi nhaân thieân. Nhaät nguyeät quang minh, taát baát phuïc hieän. Trì chö baûo traøng, taêng thaùi phan caùi. Phan cöïc ñoaûn giaû, huyeàn ö Phaïm cung, chí sa-la thoï gian. Lai ngheä Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Duy nguyeän Nhö Lai ai thoï ngaõ ñaúng toái haäu cuùng döôøng.

Nhö Lai tri thôøi, maëc nhieân baát thoï. Nhó thôøi chö Phaïm baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi saàu naõo, khöôùc truï nhaát dieän.

75

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

爾時毗摩質多阿修羅王。與無量阿修羅大 眷屬俱。身諸光明勝於梵天。持諸寶幢繒綵 幡蓋。其蓋小者覆千世界。上妙甘膳來詣佛 所稽首佛足而白佛言。唯願如來。哀受我等 最後供養。

Nhó thôøi, Tyø-ma-chaát-ña A-tu-la Vöông, döõ voâ löôïng atu-la, ñaïi quyeán thuoäc caâu. Thaân chö quang minh, thaéng ö Phaïm thieân. Trì chö baûo traøng, taêng thaùi phan caùi, kyø caùi tieåu giaû, phuù thieân theá giôùi, thöôïng dieäu cam thieän, lai ngheä Phaät sôû kheå thuû Phaät tuùc, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Duy nguyeän Nhö Lai ai thoï ngaõ ñaúng toái haäu cuùng döôøng.

如來知時默然不受。諸阿修羅不果所願。 心懷愁惱卻住一面。

Nhö Lai tri thôøi, maëc nhieân baát thoï. Chö a-tu-la baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi saàu naõo, khöôùc truï nhaát dieän.

爾時欲界魔王波旬。與其眷屬諸天婇女。 無量無邊阿僧祇衆。開地獄門施清淨水。因 而告曰。汝等今者無所能爲。唯當專念如來 應正徧知。建立最後隨喜供養。當令汝等長 夜獲安。時魔波旬於地獄中。悉除刀劍無量 苦毒。熾然燄火霪雨滅之。以佛神力復發。 是心。令諸眷屬皆捨刀劍弓弩鎧仗鉾槊長鉤 金鎚鉞斧鬥輪罥索。所持供養倍勝一切人天 所設。其蓋小者覆中千界。來至佛所稽首佛 足而白佛言。我等今者愛樂大乘守護大乘。

Nhó thôøi Duïc giôùi Ma Vöông Ba-tuaàn, döõ kyø quyeán thuoäc, chö thieân theå nöõ, voâ löôïng voâ bieân a-taêng-kyø chuùng, khai ñòa nguïc moân, thí thanh tònh thuûy, nhaân nhi caùo vieát: Nhöõ ñaúng kim giaû, voâ sôû naêng vi. Duy ñöông chuyeân nieäm Nhö Lai, ÖÙng, Chaùnh bieán tri, kieán laäp toái haäu tuøy hyû cuùng döôøng. Ñöông linh nhöõ ñaúng, tröôøng daï hoaïch an. Thôøi ma Ba-tuaàn, ö ñòa nguïc trung, taát tröø ñao kieám, voâ löôïng khoå ñoäc: xí nhieân dieäm hoûa, daâm vuõ dieät chi. Dó Phaät thaàn löïc phuïc phaùt thò taâm: Linh chö quyeán thuoäc giai xaû ñao kieám, cung noã, khaûi, tröôïng, maâu, soùc, tröôøng caâu, kim chuøy, vieät, phuû, ñaáu luaân, quyeán taùc. Sôû trì cuùng döôøng, boäi thaéng nhaát thieát nhaân thieân sôû thieát. Kyø caùi tieåu giaû, phuù trung thieân giôùi. Lai chí Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ ñaúng kim giaû, nhaïo Ñaïi thöøa, thuû hoä Ñaïi thöøa.

世尊。若有善男子善女人。爲供養故。爲 怖畏故。爲誑他故。爲財利故。爲隨他故。 受是大乘或眞或偽。我等爾時當爲是人除滅 怖畏。說如是呪。

Theá Toân! Nhöôïc höõu thieän nam töû, thieän nöõ nhaân vò cuùng döôøng coá, vò boá uùy coá, vò cuoáng tha coá, vò taøi lôïi coá, vò tuøy tha coá, thoï thò Ñaïi thöøa, hoaëc chaân hoaëc nguïy, ngaõ ñaúng nhó thôøi ñöông vò thò nhaân tröø dieät boá uùy, thuyeát nhö thò chuù:

76

77

大般涅槃經 踔枳,吒咤羅踔枳,盧訶隸,摩訶盧訶隸,阿 羅遮羅,多羅莎訶。 是咒能令諸失心者怖畏者說法者不斷正法 者。爲伏外道故。護己身故。護正法故。護 大乘故。說如是咒。若有能持如是咒者無惡 象怖。若至曠野空澤嶮處不生怖畏。亦無水 火師子虎狼盜賊王難。 世尊。若有能持如是咒者。悉能除滅如是 等怖。世尊。持是咒者我當護之如龜藏六。 世尊。我等今者不以諛諂說如是事。持是 咒者我當至誠益其勢力。唯願如來。哀受我 等最後供養。 爾時佛告魔波旬言。我不受汝飲食供養。 我已受汝所說神咒。爲欲安樂一切衆生四部 衆故。佛說是已默然不受。如是三請皆亦不 受。時魔波旬不果所願。心懷愁惱卻住一 面。 爾時大自在天王與其眷屬無量無邊及諸天 衆。所設供具悉覆梵釋護世四王人天八部及 非人等所有供具。梵釋所設猶如聚墨在珂貝 邊悉不復現。寶蓋小者能覆三千大千世界。 持如是等供養之具。來詣佛所稽首佛足繞無 78

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

“Traùc chæ, traù saù la traùc chæ, loâ ha leä, ma ha loâ ha leä, a la giaø la, ña la taù ha.”

Thò chuù naêng linh chö thaát taâm giaû, boá uùy giaû, thuyeát phaùp giaû, baát ñoaïn Chaùnh phaùp giaû, vò phuïc ngoaïi ñaïo coá, hoä kyû thaân coá, hoä Chaùnh phaùp coá, hoä Ñaïi thöøa coá, thuyeát nhö thò chuù. Nhöôïc höõu naêng trì nhö thò chuù giaû, voâ aùc töôïng boá. Nhöôïc chí khoaùng daõ, khoâng traïch, hieåm xöù, baát sanh boá uùy. Dieäc voâ thuûy hoûa, sö töû, hoå lang, ñaïo taëc, vöông naïn.

Theá Toân! Nhöôïc höõu naêng trì nhö thò chuù giaû, taát naêng tröø dieät nhö thò ñaúng boá. Theá Toân! Trì thò chuù giaû, ngaõ ñöông hoä chi nhö quy taøng luïc.

Theá Toân! Ngaõ ñaúng kim giaû baát dó du sieåm, thuyeát nhö thò söï. Trì thò chuù giaû, ngaõ ñöông chí thaønh ích kyø theá löïc. Duy nguyeän Nhö Lai ai thoï ngaõ ñaúng toái haäu cuùng döôøng.

Nhó thôøi, Phaät caùo Ma Ba-tuaàn ngoân: Ngaõ baát thoï nhöõ aåm thöïc cuùng döôøng. Ngaõ dó thoï nhöõ sôû thuyeát thaàn chuù, vò duïc an laïc nhaát thieát chuùng sanh, töù boä chuùng coá. Phaät thuyeát thò dó maëc nhieân baát thoï. Nhö thò tam thænh, giai dieäc baát thoï. Thôøi Ma Ba-tuaàn baát quaû sôû nguyeän, taâm hoaøi saàu naõo khöôùc truï nhaát dieän.

Nhó thôøi, Ñaïi töï taïi Thieân vöông, döõ kyø quyeán thuoäc, voâ löôïng voâ bieân, caäp chö thieân chuùng, sôû thieát cuùng cuï, taát phuù Phaïm, Thích, hoä theá Töù vöông, nhaân thieân baùt boä, caäp phi nhaân ñaúng, sôû höõu cuùng cuï. Phaïm thích sôû thieát do nhö tuï maëc, taïi kha boái bieân, taát baát phuïc hieän. Baûo caùi tieåu giaû, naêng phuù tam thieân ñaïi thieân theá giôùi. Trì nhö thò ñaúng cuùng döôøng chi cuï, lai ngheä Phaät sôû, kheå thuû 79

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

彌。豈當有益大海日明衆華須彌。

Phaät tuùc, nhieãu voâ soá taùp nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân!

Ngaõ ñaúng sôû hieán vi maït cuùng cuï, duï nhö maân töû cuùng döôøng ö ngaõ, dieäc nhö höõu nhaân dó nhaát cuùc thuûy, ñaàu chi ñaïi haûi, nhieân nhaát tieåu ñaêng, trôï baù thieân nhaät, xuaân haï chi nguyeät, chuùng hoa maäu thaïnh, höõu trì nhaát hoa ích ö chuùng hoa, dó ñình lòch töû, ích ö Tu-di. Khôûi ñöông höõu ích ñaïi haûi, nhaät minh, chuùng hoa, Tu-di?

世尊。我今所奉微末供具亦復如是。若以 三千大千世界滿中香華伎樂幡蓋。供養如來 尚不足言。何以故。如來爲諸衆生常於地獄 餓鬼畜生諸惡趣中受諸苦惱。是故世尊。應 見哀愍受我等供。

Theá Toân! Ngaõ kim sôû phuïng vi maït cuùng cuï, dieäc phuïc nhö thò. Nhöôïc dó tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, maõn trung höông hoa, kyõ nhaïc, phan, caùi cuùng döôøng Nhö Lai, thöôïng baát tuùc ngoân. Haø dó coá? Nhö Lai vò chö chuùng sanh, thöôøng ö ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sanh chö aùc thuù trung, thoï chö khoå naõo. Thò coá Theá Toân öng kieán ai maãn thoï ngaõ ñaúng cuùng.

爾時東方去此無量無數阿僧祇恒河沙數微 塵等世界。彼有佛土名意樂美音。佛號虛空 等如來應供正徧知明行足善逝世間解無上士 調御丈夫天人師佛世尊。

Nhó thôøi, Ñoâng phöông khöù thöû voâ löôïng voâ soá a-taêngkyø Haèng haø sa soá, vi traàn ñaúng theá giôùi, bæ höõu Phaät ñoä, danh YÙ Laïc Myõ AÂm, Phaät hieäu Hö Khoâng Ñaúng, Nhö Lai, ÖÙng cuùng, Chaùnh bieán tri, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhaân sö, Phaät, Theá Toân.

爾時彼佛即告第一大弟子言。善男子。汝 今宜往西方娑婆世界。彼土有佛號釋迦牟尼 如來應供正徧知明行足善逝世間解無上士調 御丈夫天人師佛世尊。彼佛不久當般涅槃。

Nhó thôøi, bæ Phaät töùc caùo ñeä nhaát ñaïi ñeä töû ngoân: Thieän nam töû! Nhöõ kim nghi vaõng Taây phöông Ta-baø theá giôùi. Bæ ñoä höõu Phaät, hieäu Thích-ca Maâu-ni, Nhö Lai, ÖÙng cuùng, Chaùnh bieán tri, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhaân sö, Phaät, Theá Toân. Bæ Phaät baát cöûu, ñöông baùt Nieát-baøn.

數帀而白佛言。世尊。我等所獻微末供具。 喻如蚊子供養於我。亦如有人以一掬水投之 大海。然一小燈助百千日。春夏之月衆華茂 盛。有持一華益於衆華。以葶藶子益於須

善男子。汝可持此世界香飯。其飯香美。 食之安穩。可以此食奉獻彼佛世尊。世尊食 已入般涅槃。 80

Thieän nam töû! Nhöõ khaû trì thöû theá giôùi höông phaïn.

Kyø phaïn höông myõ, thöïc chi an oån. Khaû dó thöû töï phuïng hieán bæ Phaät Theá Toân. Theá Toân thöïc dó nhaäp baùt Nieátbaøn.

81

大般涅槃經 善男子。并可禮敬請決所疑。 爾時無邊身菩薩摩訶薩。即受佛教從座而 起。稽首佛足右繞三帀。與無量阿僧祇菩薩 俱。從彼國發來至此娑婆世界。應時此間三 千大千世界大地六種震動。於是衆中梵釋四 王魔王波旬摩醯首羅。如是大衆見是地動。 舉身毛竪喉舌枯燥。驚怖顫慓各欲四散。自 見其身無復光明。所有威德殄滅無餘。 是時文殊師利法王子。即從座起告諸大 衆。諸善男子．汝等勿怖。汝等勿怖。何以 故。東方去此無量無數阿僧祇恒河沙數微塵 等世界。有世界名意樂美音。佛號虛空等如 來應正徧知十號具足。彼有菩薩名無邊身。 與無量菩薩欲來至此供養如來。以彼菩薩威 德力故。令汝身光悉不復現。是故汝等應生 歡喜勿懷恐怖。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Tònh khaû leã kính, thænh quyeát sôû nghi.

Nhó thôøi, Voâ Bieân Thaân Boà Taùt ma-ha-taùt, töùc thoï Phaät giaùo, tuøng toøa nhi khôûi, kheå thuû Phaät tuùc, höõu nhieãu tam taùp, döõ voâ löôïng a-taêng-kyø Boà Taùt, caâu tuøng bæ quoác phaùt lai, chí thöû Ta-baø theá giôùi. ÖÙng thôøi thöû gian tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, ñaïi ñòa luïc chuûng chaán ñoäng. Ö thò chuùng trung, Phaïm, Thích, Töù vöông, Ma vöông Ba-tuaàn, Ma-heâ-thuû-la, nhö thò ñaïi chuùng, kieán thò ñòa ñoäng, cöû thaân mao thoï, haàu thieät khoâ taùo, kinh boá chieán laät. Caùc duïc töù taùn, töï kieán kyø thaân, voâ phuïc quang minh, sôû höõu oai ñöùc ñieån dieät voâ dö.

Thò thôøi Vaên-thuø-sö-lôïi Phaùp Vöông Töû, töùc tuøng toøa khôûi, caùo chö Ñaïi chuùng: Chö thieän nam töû! Nhöõ ñaúng vaät boá. Nhöõ ñaúng vaät boá. Haø dó coá? Ñoâng phöông khöù thöû voâ löôïng voâ soá a-taêng-kyø, Haèng haø sa soá vi traàn ñaúng theá giôùi, höõu theá giôùi danh YÙ Laïc Myõ AÂm, Phaät hieäu Hö Khoâng Ñaúng, Nhö Lai, ÖÙng, Chaùnh bieán tri... thaäp hieäu cuï tuùc. Bæ höõu Boà Taùt danh Voâ Bieân Thaân, döõ voâ löôïng Boà Taùt, duïc lai chí thöû, cuùng döôøng Nhö Lai. Dó bæ Boà Taùt oai ñöùc löïc coá, linh nhöõ thaân quang, taát baát phuïc hieän. Thò coá nhöõ ñaúng öng sanh hoan hyû, vaät hoaøi khuûng boá.

爾時大衆悉皆遙見彼佛大衆。如明鏡中自 觀己身。

chuùng, nhö minh kính trung töï quan kyû thaân.

時文殊師利復告大衆。汝今所見彼佛大衆 如見此佛。以佛神力復當如是得見九方無量 諸佛。

Thôøi, Vaên-thuø-sö-lôïi phuïc caùo Ñaïi chuùng: Nhöõ kim sôû kieán bæ Phaät Ñaïi Chuùng, nhö kieán thöû Phaät. Dó Phaät thaàn löïc, phuïc ñöông nhö thò, ñaéc kieán cöûu phöông voâ löôïng chö Phaät.

82

Nhó thôøi, Ñaïi chuùng taát giai dao kieán bæ Phaät Ñaïi

83

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

爾時大衆各相謂言。苦哉苦哉。世間空 虛。世間空虛。如來不久當般涅槃。

Nhó thôøi, Ñaïi chuùng caùc töông vò ngoân: Khoå tai! Khoå tai! Theá gian khoâng hö! Theá gian khoâng hö! Nhö Lai baát cöûu ñöông baùt Nieát-baøn.

是時大衆一切悉見無邊身菩薩及其眷屬。 是菩薩身一一毛孔各各出生一大蓮華。一一 蓮華各有七萬八千城邑。縱廣正等如毗耶離 城。墻壁諸壍七寶雜廁。多羅寶樹七重行 列。人民熾盛安穩豐樂。閻浮檀金以爲卻 敵。一一卻敵各有種種七寶林樹華菓茂盛。 微風吹動出微妙音。其聲和雅猶如天樂。城 中人民聞是音聲。即得受於上妙快樂。是諸 壍中妙水盈滿。清淨香潔如眞琉璃。是諸水 中有七寶船。諸人乘之遊戲澡浴。共相娛樂 快樂無極。

Thò thôøi, Ñaïi chuùng nhaát thieát taát kieán Voâ Bieân Thaân Boà Taùt caäp kyø quyeán thuoäc. Thò Boà Taùt thaân nhaát nhaát mao khoång, caùc caùc xuaát sanh nhaát ñaïi lieân hoa. Nhaát nhaát lieân hoa, caùc höõu thaát vaïn baùt thieân thaønh aáp, tuùng quaûng chaùnh ñaúng, nhö Tyø-da-ly thaønh, töôøng bích chö tieäm, thaát baûo taïp xí, ña-la baûo thoï, thaát truøng haøng lieät.

Nhaân daân xí thaïnh, an oån phong laïc. Dieâm-phuø-ñaøn kim, dó vi cöôùc ñòch. Nhaát nhaát cöôùc ñòch, caùc höõu chuûng chuûng thaát baûo laâm thoï, hoa quaû maäu thaïnh, vi phong xuy ñoäng, xuaát vi dieäu aâm. Kyø thanh hoøa nhaõ, do nhö Thieân nhaïc.

Thaønh trung nhaân daân vaên thò aâm thanh töùc ñaéc thoï ö thöôïng dieäu khoaùi laïc. Thò chö tieäm trung, dieäu thuûy doanh maõn, thanh tònh höông khieát, nhö chaân löu ly. Thò chö thuûy trung höõu thaát baûo thuyeàn. Chö nhaân thöøa chi du hí taûo duïc, coäng töông ngu laïc, khoaùi laïc voâ cöïc.

復有無量雜色蓮華。優鉢羅華。拘物頭 華。波頭摩華。分陀利華。其華縱廣猶如車 輪。其壍岸上多有園林。一一園中有五泉 池。是諸池中復有諸華。優鉢羅華。拘物頭 華。波頭摩華。分陀利華。其華縱廣亦如車 輪。香氣馚馥甚可愛樂。其水清淨柔軟第 一。鳧鴈鴛鴦遊戲其中。其園各有衆寶宮 宅。一一宮宅縱廣正等滿四由旬。所有墻壁 四寶所成。所謂金銀琉璃頗瓈。眞金爲向周 84

Phuïc höõu voâ löôïng taïp saéc lieân hoa: öu-baùt-la hoa, caâuvaät-ñaàu hoa, ba-ñaàu-ma hoa, phaân-ñaø-lî hoa. Kyø hoa tuùng quaûng, do nhö xa luaân. Kyø tieäm ngaïn thöôïng ña höõu vieân laâm. Nhaát nhaát vieân trung höõu nguõ tuyeàn trì. Thò chö trì trung phuïc höõu chö hoa: öu-baùt-la hoa, caâu-vaät-ñaàu hoa, ba-ñaàu-ma hoa, phaân-ñaø-lî hoa. Kyø hoa tuùng quaûng, dieäc nhö xa luaân, höông khí phaân phöùc, thaäm khaû aùi nhaïo. Kyø thuûy thanh tònh nhu nhuyeãn ñeä nhaát. Phuø, nhaïn, uyeân, öông du hyù kyø trung. Kyø vieân caùc höõu chuùng baûo cung traïch. Nhaát nhaát cung traïch tuùng quaûng chaùnh ñaúng maõn töù do-tuaàn. Sôû höõu töôøng bích, töù baûo sôû thaønh, sôû vò: 85

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

帀欄楯。玫瑰爲地金沙布上。是宮宅中多有 七寶流泉浴池。一一池邊各有十八黃金梯 階。閻浮檀金爲芭蕉樹。如忉利天歡喜之

kim, ngaân, löu ly, pha leâ, chaân kim vi höôùng, chaâu taùp lan thuaãn, maân khoâi vi ñòa, kim sa boá thöôïng. Thò cung traïch trung, ña höõu thaát baûo löu tuyeàn duïc trì. Nhaát nhaát trì bieân caùc höõu thaäp baùt hoaøng kim theâ giai, dieâm-phuø-ñaøn

園。

kim vi ba tieâu thoï, nhö Ñao-lôïi Thieân hoan hyû chi vieân.

是一一城各有八萬四千人王。一一諸王各 有無量夫人婇女。共相娛樂歡喜受樂。其餘 人民亦復如是。各於住處共相娛樂是中衆生 不聞餘名。純聞無上大乘之聲。 是諸華中一一各有師子之座。其座四足皆 紺琉璃。柔軟素衣以敷座上。其衣微妙出過 三界。一一座上有一王坐。以大乘法教化衆 生,或有衆生書持讀誦如說修行。如是流布大 乘經典。 爾時無邊身菩薩安止如是無量衆生。於自 已身令捨世樂。皆作是言。苦哉苦哉。世間 空虛。如來不久當般涅槃。 爾時無邊身菩薩。與無量菩薩周帀圍繞。 示現如是神通力已。持是種種無量供具。及 以上妙香美飲食。若有得聞是食香氣。煩惱 諸垢皆悉消滅。以是菩薩神通力故。一切大 衆悉皆得見如是變化無邊身菩薩。身大無邊 86

Thò nhaát nhaát thaønh caùc höõu baùt vaïn töù thieân nhaân vöông. Nhaát nhaát chö vöông caùc höõu voâ löôïng phu nhaân theå nöõ, coäng töông ngaâu laïc, hoan hyû thoï laïc. Kyø dö nhaân daân dieäc phuïc nhö thò: caùc ö truï xöù coäng töông ngu laïc. Thò trung chuùng sanh baát vaên dö danh, thuaàn vaên voâ thöôïng Ñaïi thöøa chi thanh.

Thò chö hoa trung nhaát nhaát caùc höõu sö töû chi toøa. Kyø toøa töù tuùc giai haùm löu ly, nhu nhuyeãn toá y dó phu toøa thöôïng. Kyø y vi dieäu xuaát quaù tam giôùi. Nhaát nhaát toøa thöôïng höõu nhaát vöông toïa, dó Ñaïi thöøa phaùp giaùo hoùa chuùng sanh, hoaëc höõu chuùng sanh thö trì ñoäc tuïng, nhö thuyeát tu haønh, nhö thò löu boá Ñaïi thöøa kinh ñieån.

Nhó thôøi, Voâ Bieân Thaân Boà Taùt an chæ nhö thò voâ löôïng chuùng sanh, ö töï kyû thaân linh xaû theá laïc, giai taùc thò ngoân: Khoå tai! Khoå tai! Theá gian khoâng hö! Nhö Lai baát cöûu ñöông baùt Nieát-baøn.

Nhó thôøi, Voâ Bieân Thaân Boà Taùt döõ voâ löôïng Boà Taùt, chaâu taùp vi nhieãu, thò hieän nhö thò thaàn thoâng löïc dó, trì thò chuûng chuûng voâ löôïng cuùng cuï, caäp dó thöôïng dieäu höông myõ aåm thöïc. Nhöôïc höõu ñaéc vaên thò thöïc höông khí, phieàn naõo chö caáu giai taát tieâu dieät. Dó thò Boà Taùt thaàn thoâng löïc coá, nhaát thieát ñaïi chuùng taát giai ñaéc kieán 87

大般涅槃經 量同虛空。唯除諸佛餘無能見是菩薩身其量 邊際。 爾時無邊身菩薩及其眷屬所設供養倍勝於 前。來至佛所稽首佛足合掌恭敬而白佛言。 世尊。唯願哀愍受我等食。 如來知時默然不受。如是三請悉亦不受。 爾時無邊身菩薩及其眷屬。卻住一面。南西 北方諸佛世界。亦有無量無邊身菩薩。所持 供養倍勝於前。來至佛所乃至卻住一面皆亦 如是。 爾時娑羅雙樹吉祥福地。縱廣二十二由 旬大衆充滿間無空缺。爾時四方無邊身菩薩 及其眷屬所坐之處。或如錐頭針鋒微塵。 十方如微塵等諸佛世界諸大菩薩悉來集會。 及閻浮提一切大衆亦悉來集。唯除尊者摩訶 迦葉阿難二衆。阿闍世王及其眷屬。乃至毒 蛇視能殺人蜣蜋蝮蝎及十六種行惡業者。一 切來集。陀那婆神阿修羅等。悉捨惡念皆生 慈心。如父如母如姊如妹。三千大千世界衆 生。慈心相向亦復如是。除一闡提。 爾時三千大千世界。以佛神力故地皆柔 軟。無有丘墟土沙礫石荊棘毒草。衆寶莊嚴 88

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

nhö thò bieán hoùa: Voâ Bieân Thaân Boà Taùt thaân ñaïi voâ bieân, löôïng ñoàng hö khoâng. Duy tröø chö Phaät, dö voâ naêng kieán thò Boà Taùt thaân kyø löôïng bieân teá.

Nhó thôøi, Voâ Bieân Thaân Boà Taùt, caäp kyø quyeán thuoäc, sôû thieát cuùng döôøng, boäi thaéng ö tieàn, lai chí Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, hieäp chöôûng cung kính, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Duy nguyeän ai maãn, thoï ngaõ ñaúng thöïc.

Nhö Lai tri thôøi maëc nhieân baát thoï. Nhö thò tam thænh taát dieäc baát thoï. Nhó thôøi Voâ Bieân Thaân Boà Taùt, caäp kyø quyeán thuoäc khöôùc truï nhaát dieän. Nam, Taây, Baéc phöông chö Phaät theá giôùi dieäc höõu voâ löôïng Voâ Bieân Thaân Boà Taùt, sôû trì cuùng döôøng, boäi thaéng ö tieàn, lai chí Phaät sôû, naõi chí, khöôùc truï nhaát dieän, giai dieäc nhö thò.

Nhó thôøi, sa-la song thoï, kieát töôøng phöôùc ñòa, tuùng quaûng nhò thaäp nhò do-tuaàn, Ñaïi chuùng sung maõn, gian voâ khoâng khuyeát. Nhó thôøi, töù phöông Voâ Bieân Thaân Boà Taùt caäp kyø quyeán thuoäc, sôû toïa chi xöù, hoaëc nhö chuøy ñaàu, chaâm phong, vi traàn. Thaäp phöông nhö vi traàn ñaúng, chö Phaät theá giôùi, chö Ñaïi Boà Taùt taát lai taäp hoäi, caäp Dieâmphuø-ñeà nhaát thieát Ñaïi chuùng dieäc taát lai taäp. Duy tröø Toân giaû Ma-ha Ca-dieáp, A-nan nhò chuùng, A-xaø-theá Vöông, caäp kyø quyeán thuoäc, naõi chí ñoäc xaø thò naêng saùt nhaân, khöông lang thuùc yeát caäp thaäp luïc chuûng haønh aùc nghieäp giaû, nhaát thieát lai taäp. Ñaø-na-baø thaàn, a-tu-la ñaúng, taát xaû aùc nieäm giai sanh töø taâm, nhö phuï, nhö maãu, nhö tyû, nhö muoäi.

Tam thieân ñaïi thieân theá giôùi chuùng sanh, töø taâm töông höôùng, dieäc phuïc nhö thò, tröø nhaát-xieån-ñeà.

Nhó thôøi, tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, dó Phaät thaàn löïc coá, ñòa giai nhu nhuyeãn, voâ höõu khöu khö, thoå sa, lòch thaïch, kinh cöùc, ñoäc thaûo, chuùng baûo trang nghieâm, do 89

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

猶如西方無量壽佛極樂世界。是時大衆悉見 十方如微塵等諸佛世界。如於明鏡,自觀己 身。見諸佛土,亦復如是。 爾時如來面門所出五色光明。其光明曜 覆諸大會。令彼身光悉不復現。所應作已還 從口入。時諸天人及諸會衆阿修羅等。見佛 光明還從口入。皆大恐怖身毛爲竪。復作是 言。如來光明出已還入。非無因緣必於十方 所作已辦。將是最後涅槃之相。何其苦哉。 何其苦哉。如何世尊。一旦捨離四無量心。 不受人天所奉供養。聖慧日明從今永滅。無 上法船於斯沈沒。嗚呼痛哉。世間大苦。 舉身椎胸悲號啼哭。支節顫動不能自持。

nhö Taây phöông Voâ löôïng thoï Phaät Cöïc laïc theá giôùi. Thò thôøi, Ñaïi chuùng taát kieán thaäp phöông nhö vi traàn ñaúng, chö Phaät theá giôùi, nhö ö minh kính, töï quan kyû thaân kieán chö Phaät ñoä, dieäc phuïc nhö thò.

Nhó thôøi, Nhö Lai dieän moân sôû xuaát nguõ saéc quang minh. Kyø quang minh dieäu phuù chö Ñaïi hoäi, linh bæ thaân quang taát baát phuïc hieän, sôû öùng taùc dó hoaøn tuøng khaåu nhaäp. Thôøi chö thieân, Nhaân, caäp chö Hoäi chuùng, a-tu-la ñaúng, kieán Phaät quang minh hoaøn tuøng khaåu nhaäp, giai ñaïi khuûng boá, thaân mao vi thoï, phuïc taùc thò ngoân: Nhö Lai quang minh xuaát dó hoaøn nhaäp, phi voâ nhaân duyeân: taát ö thaäp phöông sôû taùc dó bieän, töông thò toái haäu Nieát-baøn chi töôùng. Haø kyø khoå tai! Haø kyø khoå tai! Nhö haø Theá Toân, nhaát ñaùn xaû ly Töù voâ löôïng taâm, baát thoï nhaân thieân sôû phuïng cuùng döôøng? Thaùnh hueä nhaät minh, tuøng kim vónh dieät. Voâ thöôïng Phaùp thuyeàn ö tö traàm moät. OÂ hoâ! Thoáng tai! Theá gian ñaïi khoå!

Cöû thaân chuøy hung, bi haøo ñeà khoác, chi tieát chieán ñoäng, baát naêng töï trì, thaân chö mao khoång, löu huyeát saùi ñòa.

身諸毛孔流血灑地。

Ñaïi Baùt Nieát-baøn Kinh quyeån ñeä nhaát

大般涅槃經卷第十一

Chung

終

90

91

大般涅槃經 卷第二

壽命品 第一之二 爾時會中有優婆塞。是拘尸那城工巧之 子。名曰純陀。與其同類十五人俱。為令世 間得善果故。捨身威儀從座而起。偏袒右肩 右膝著地。合掌向佛悲泣墮淚。頂禮佛足而 白佛言。唯願世尊及比丘僧。哀受我等最後 供養。為度無量諸衆生故。 世尊我等從今無主無親。無救無護無歸無 趣貧窮饑困。欲從如來求將來食。唯願哀愍 受我微供。然後乃入於般涅槃。 世尊。譬如剎利若婆羅門毗舍首陀。以貧 窮故遠至他國。役力農作得好調牛。良田平 正。無諸沙滷惡草株杌唯希天雨。言調牛者 喻身口七。良田平正喻於智慧。除去沙滷惡 草株杌喻諸煩惱。 134

ÑAÏI BAÙT NIEÁT-BAØN KINH QUYEÅN ÑEÄ NHÒ

THOÏ MAÏNG PHAÅM ÑEÄ NHAÁT CHI NHÒ Nhó thôøi, hoäi trung höõu öu-baø-taéc, thò Caâu-thi-na thaønh coâng xaûo chi töû, danh vieát Thuaàn-ñaø döõ kyø ñoàng loaïi thaäp nguõ nhaân caâu. Vò linh theá gian ñaéc thieän quaû coá, xaû thaân oai nghi, tuøng toøa nhi khôûi, thieân ñaûn höõu kieân, höõu taát tröôùc ñòa, hieäp chöôùng höôùng Phaät, bi khaáp ñoïa leä, ñaûnh leã Phaät tuùc nhi baïch Phaät ngoân: Duy nguyeän Theá Toân, caäp tyø-kheo taêng, ai thoï ngaõ ñaúng toái haäu cuùng döôøng, vò ñoä voâ löôïng chö chuùng sanh coá.

Theá Toân! Ngaõ ñaúng tuøng kim, voâ chuû voâ thaân, voâ cöùu voâ hoä, voâ quy voâ thuù, baàn cuøng cô khoán, duïc tuøng Nhö Lai, caàu töông lai thöïc. Duy nguyeän ai maãn, thoï ngaõ vi cuùng, nhieân haäu naõi nhaäp ö baùt Nieát-baøn.

Theá Toân! Thí nhö saùt-lôïi, nhöôïc baø-la-moân, tyø-xaù, thuûñaø, dó baàn cuøng coá, vieãn chí tha quoác, dòch löïc noâng taùc, ñaéc haûo ñieàu ngöu, löông ñieàn bình chaùnh, voâ chö sa loã, aùc thaûo, chaâu ngoät, duy hy thieân vuõ. Ngoân ñieàu ngöu giaû, duï thaân khaåu thaát; löông ñieàn bình chaùnh, duï ö trí tueä. Tröø khöû sa loã, aùc thaûo chaâu ngoät, duï tröø phieàn naõo.

135

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

世尊。我今身有調牛良田除去株杌。唯希 如來甘露法雨。貧四姓者即我身是貧。於無 上法之財寶。唯願哀愍除斷我等貧窮困苦。 拯及無量苦惱衆生。 我今所供雖復微少冀得充足如來大衆。我 今無主無親無歸。願垂矜愍如羅睺羅。 爾時世尊一切種智無上調御告純陀曰。 善哉善哉。我今為汝除斷貧窮。無上法雨雨 汝身田令生法芽。汝今於我欲求壽命色力 安樂。無礙辯才。我當施汝常命色力安無礙 辯。何以故。 純陀。施食有二果報無差。何等為二。一 者受已得阿耨多羅三藐三菩提。二者受已入 於涅槃。我今受汝最後供養。令汝具足檀波 羅蜜。 爾時,純陀即白佛言。如佛所說二施果報 無差別者。是義不然。何以故。先受施者,煩 惱未盡,未得成就一切種智,亦未能令衆生具 足檀波羅蜜。後受施者,煩惱已盡,已得成就 一切種智,能令衆生普得具足檀波羅蜜。先受 施者,直是衆生。後受施者,是天中天。先受 136

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Theá Toân! Ngaõ kim thaân höõu ñieàu ngöu, löông ñieàn, tröø khöû chaâu ngoät. Duy hy Nhö Lai cam loà phaùp vuõ. Baàn töù taùnh giaû, töùc ngaõ thaân thò, baàn ö voâ thöôïng phaùp chi taøi baûo. Duy nguyeän ai maãn, tröø ñoaïn ngaõ ñaúng baàn cuøng, khoán khoå, chöûng caäp voâ löôïng khoå naõo chuùng sanh.

Ngaõ kim sôû cuùng, tuy phuïc vi thieåu, kyù ñaéc sung tuùc Nhö Lai, ñaïi chuùng. Ngaõ kim voâ chuû, voâ thaân, voâ quy.

Nguyeän thuøy caên maãn nhö La-haàu-la.

Nhó thôøi Theá Toân, Nhaát thieát chuûng trí, Voâ thöôïng ñieàu ngöï, caùo Thuaàn-ñaø vieát: Thieän tai, thieän tai! Ngaõ kim vò nhöõ, tröø ñoaïn baàn cuøng. Voâ thöôïng phaùp vuõ, vuõ nhöõ thaân ñieàn, linh sanh phaùp nha. Nhöõ kim ö ngaõ, duïc caàu thoï maïng, saéc löïc, an laïc, voâ ngaïi bieän taøi. Ngaõ ñöông thí nhöõ thöôøng maïng, saéc, löïc, an, voâ ngaïi bieän. Haø dó coá?

Thuaàn-ñaø! Thí thöïc höõu nhò, quaû baùo voâ sai. Haø ñaúng vi nhò? Nhaát giaû thoï dó, ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tamboà-ñeà. Nhò giaû thoï dó, nhaäp ö Nieát-baøn. Ngaõ kim thoï nhöõ toái haäu cuùng döôøng, linh nhöõ cuï tuùc Ñaøn Ba-la-maät.

Nhó thôøi, Thuaàn-ñaø töùc baïch Phaät ngoân: Nhö Phaät sôû thuyeát, nhò thí quaû baùo, voâ sai bieät giaû, thò nghóa baát nhieân. Haø dó coá? Tieân thoï thí giaû, phieàn naõo vò taän, vò ñaéc thaønh töïu Nhaát thieát chuûng trí, dieäc vò naêng linh chuùng sanh cuï tuùc Ñaøn Ba-la-maät. Haäu thoï thí giaû, phieàn naõo dó taän, dó ñaéc thaønh töïu nhaát thieát chuûng trí, naêng linh chuùng sanh phoå ñaéc cuï tuùc Ñaøn Ba-la-maät. Tieân thoï thí giaû, tröïc thò chuùng sanh. Haäu thoï thí giaû, thò thieân trung 137

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

施者,是雜食身,煩惱之身。是後邊身,是無常 身。後受施者,無煩惱身,金剛之身。法身,常 身,無邊之身。云何而言二施果報等無差別。 先受施者,未能具足檀波羅蜜,乃至般若波羅 蜜。唯得肉眼,未得佛眼,乃至慧眼。後受施 者,已得具足檀波羅蜜,乃至般若波羅蜜。具 足佛眼,乃至慧眼。云何而言二施果報等無差 別。 世尊。先受施者,受已食噉,入腹消化。得 命,得色,得力,得安,得無礙辯。後受施者,不 食,不消,無五事果。云何而言二施果報等無 差別 佛言。善男子。如來已於無量無邊阿僧祇 劫,無有食身,煩惱之身。無後邊身,常身,法 身,金剛之身。 善男子。未見佛性者,名煩惱身,雜食之 身,是後邊身。菩薩爾時受飲食已,入金剛三 昧。此食消已,即見佛性,得阿耨多羅三藐 三菩提。是故我言二施果報等無差別。菩薩 爾時破壞四魔。今入涅槃亦破四魔。是故我 言二施果報等無差別。菩薩爾時雖不廣說十 138

PHAÅM THOÏ MAÏNG

thieân. Tieân thoï thí giaû, thò taïp thöïc thaân, phieàn naõo chi thaân, thò haäu bieân thaân, thò voâ thöôøng thaân. Haäu thoï thí giaû, voâ phieàn naõo thaân, kim cang chi thaân, phaùp thaân, thöôøng thaân, voâ bieân chi thaân. Vaân haø nhi ngoân, nhò thí quaû baùo, ñaúng voâ sai bieät? Tieân thoï thí giaû, vò naêng cuï tuùc Ñaøn Ba-la-maät, naõi chí Baùt-nhaõ ba-la-maät, duy ñaéc nhuïc nhaõn, vò ñaéc Phaät nhaõn, naõi chí Huïeâ nhaõn. Haäu thoï thí giaû, dó ñaéc cuï tuùc Ñaøn Ba-la-maät, naõi chí Baùt-nhaõ ba-lamaät, cuï tuùc Phaät nhaõn, naõi chí Huïeâ nhaõn. Vaân haø nhi ngoân, nhò thí quaû baùo, ñaúng voâ sai bieät?

Theá Toân! Tieân thoï thí giaû, thoï dó thöïc haùm, nhaäp phuùc tieâu hoaù, ñaéc maïng, ñaéc saéc, ñaéc löïc, ñaéc an, ñaéc voâ ngaïi bieän. Haäu thoï thí giaû, baát thöïc, baát tieâu, voâ nguõ söï quaû.

Vaân haø nhi ngoân, nhò thí quaû baùo, ñaúng voâ sai bieät?

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Nhö Lai dó ö voâ löôïng voâ bieân a-taêng-kyø kieáp, voâ höõu thöïc thaân, phieàn naõo chi thaân, voâ haäu bieân thaân, thöôøng thaân, phaùp thaân, kim cang chi thaân.

Thieän nam töû! Vò kieán Phaät taùnh giaû, danh phieàn naõo thaân, taïp thöïc chi thaân, thò haäu bieân thaân. Boà Taùt nhó thôøi, thoï aåm thöïc dó, nhaäp kim cang tam muoäi. Thöû thöïc tieâu dó töùc kieán Phaät taùnh, ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Thò coá ngaõ ngoân: nhò thí quaû baùo, ñaúng voâ sai bieät. Boà Taùt nhó thôøi, phaù hoaïi töù ma, kim nhaäp Nieát-baøn, dieäc phaù töù ma. Thò coá ngaõ ngoân: nhò thí quaû baùo, ñaúng voâ sai bieät. Boà Taùt nhó thôøi, tuy baát quaûng thuyeát thaäp nhò boä kinh, tieân dó thoâng ñaït. Kim nhaäp Nieát-baøn, quaûng vò 139

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

二部經先已通達。今入涅槃廣為衆生分別演 說。是故我言二施果報等無差別。 善男子。如來之身已於無量阿僧祇劫不受 飲食。為諸聲聞說言。先受難陀難陀波羅二 牧牛女所奉乳糜。然後乃得阿耨多羅三藐三 菩提。我實不食。我今為於此會大衆。是故 受汝最後所奉。實亦不食。 爾時大衆聞佛世尊普為大會受於純陀最 後供養。歡喜踊躍同聲讚言。善哉善哉。希 有純陀。汝今立字名不虛稱言。純陀者名 解妙義。汝今建立如是大義。是故依實從義 立名。故名純陀。汝今現世得大名利德願滿 足。甚奇純陀。生在人中復得難得無上之 利。 善哉純陀。如優曇花世間希有。佛出於世 亦復甚難。值佛生信聞法復難。佛臨涅槃最 後供養。能辨是事復難於是。 南無純陀。南無純陀。汝今已具檀波羅 蜜。猶如秋月十五日夜。清淨圓滿無諸雲 翳。一切衆生無不瞻仰。汝亦如是。而為我 等之所瞻仰。佛已受汝最後供養。令汝具足 140

PHAÅM THOÏ MAÏNG

chuùng sanh, phaân bieät dieãn thuyeát. Thò coá ngaõ ngoân: nhò thí quaû baùo, ñaúng voâ sai bieät.

Thieän nam töû! Nhö Lai chi thaân, dó ö voâ löôïng a-taêngkyø kieáp, baát thoï aåm thöïc. vò chö Thanh vaên, thuyeát ngoân: Tieân thoï Nan-Ñaø, Nan-ñaø-ba-la, nhò muïc ngöu nöõ sôû phuïng nhuõ my, nhieân haäu naõi ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Ngaõ thaät baát thöïc. Ngaõ kim vi ö thöû hoäi ñaïi chuùng, thò coá thoï nhöõ toái haäu sôû phuïng, thaät dieäc baát thöïc.

Nhó thôøi, ñaïi chuùng vaên Phaät Theá Toân, phoå vò ñaïi hoäi, thoï ö Thuaàn-ñaø toái haäu cuùng döôøng, hoan hyû duõng döôïc, ñoàng thanh taùn ngoân: Thieän tai, thieän tai! Hy höõu Thuaànñaø! Nhöõ kim laäp töï, danh baát hö xöng. Ngoân Thuaàn-ñaø giaû, danh “giaûi dieäu nghóa”. Nhöõ kim kieán laäp nhö thò ñaïi nghóa, thò coá y thaät tuøng nghóa laäp danh, coá danh Thuaànñaø. Nhöõ kim hieän theá, ñaéc ñaïi danh lôïi, ñöùc nguyeän maõn tuùc. Thaäm kyø Thuaàn-ñaø! Sanh taïi nhaân trung, phuïc ñaéc nan ñaéc voâ thöôïng chi lôïi!

Thieän tai Thuaàn-ñaø! Nhö öu-ñaøm hoa, theá gian hy höõu, Phaät xuaát ö theá, dieäc phuïc thaäm nan. Trò Phaät sanh tín, vaên phaùp phuïc nan, Phaät laâm Nieát-baøn, toái haäu cuùng döôøng, naêng bieän thò söï, phuïc nan ö thò.

Nam-moâ Thuaàn-ñaø! Nam-moâ Thuaàn-ñaø! Nhöõ kim dó cuï Ñaøn Ba-la-maät, do nhö thu nguyeät thaäp nguõ nhaät daï, thanh tònh vieân maõn, voâ chö vaân eá: nhaát thieát chuùng sanh, voâ baát chieâm ngöôõng. Nhöõ dieäc nhö thò, nhi vi ngaõ ñaúng chi sôû chieâm ngöôõng. Phaät dó thoï nhöõ toái haäu cuùng döôøng, 141

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

檀波羅蜜。南無純陀。是故說汝如月盛滿。 一切衆生無不瞻仰。南無純陀。雖受人身心 如佛心。汝今純陀。眞是佛子。如羅睺羅等 無有異。 爾時大衆即說偈言。 汝雖生人道 已超第六天 我及一切衆 今故稽首請。 人中最勝尊 今當入涅槃 汝應愍我等 唯願速請佛。 久住於世間 利益無量衆 演說智所讚 無上甘露法。 汝若不請佛 我命將不全 是故應見為 稽首調御師。 142

PHAÅM THOÏ MAÏNG

linh nhöõ cuï tuùc Ñaøn Ba-la-maät. Nam-moâ Thuaàn-ñaø! Thò coá thuyeát nhöõ, nhö nguyeät thaïnh maõn, nhaát thieát chuùng sanh, voâ baát chieâm ngöôõng. Nam-moâ Thuaàn-ñaø! Tuy thoï nhaân thaân, taâm nhö Phaät taâm. Nhöõ kim Thuaàn-ñaø chaân thò Phaät töû, nhö La-haàu-la, ñaúng voâ höõu dò.

Nhó thôøi ñaïi chuùng töùc thuyeát keä ngoân: Nhöõ tuy sanh nhaân ñaïo, Dó sieâu ñeä luïc thieân.

Ngaõ caäp nhaát thieát chuùng, Kim coá kheå thuû thænh.

Nhaân trung toái thaéng toân, Kim ñöông nhaäp Nieát-baøn.

Nhöõ öng maãn ngaõ ñaúng, Duy nguyeän toác thænh Phaät, Cöûu truï ö theá gian, Lôïi ích voâ löôïng chuùng.

Dieãn thuyeát trí sôû taùn, Voâ thöôïng cam loà phaùp.

Nhöõ nhöôïc baát thænh Phaät, Ngaõ maïng töông baát toaøn.

Thò coá öng kieán vi, Kheå thuû Ñieàu ngöï sö.

143

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

爾時純陀歡喜踊躍。譬如有人父母卒喪忽 然還活。純陀歡喜亦復如是。復起禮佛。而 說偈言。 快哉獲己利 善得於人身 蠲除貪恚等 永離三惡道。 快哉獲己利 遇得金寶聚 值遇調御師 不懼墮畜生。 佛如優曇花 值遇生信難 遇已種善根 永滅餓鬼苦。 亦復能損減 阿修羅種類 芥子投針鋒 佛出難於是。 我已具足檀 度人天生死 144

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Nhó thôøi Thuaàn-ñaø hoan hyû doõng döôïc. Thí nhö höõu nhaân, phuï maãu toát taùng, hoát nhieân hoaøn hoaït. Thuaàn-ñaø hoan hyû, dieäc phuïc nhö thò. Phuïc khôûi leã Phaät, nhi thuyeát keä ngoân: Khoaùi tai hoaïch kyû lôïi, Thieän ñaéc ö nhaân thaân.

Quyeân tröø tham nhueá ñaúng, Vónh ly tam aùc ñaïo!

Khoaùi tai hoaïch kyû lôïi, Ngoä ñaéc kim baûo tuï.

Trò ngoä Ñieàu ngöï sö, Baát cuï ñoaï suùc sanh.

Phaät nhö öu-ñaøm hoa, Trò ngoä sanh tín nan.

Ngoä dó chuûng thieän caên, Vónh dieät ngaï quyû khoå.

Dieäc phuïc naêng toån giaûm, A-tu-la chuûng loaïi.

Giôùi töû ñaàu chaâm phong, Phaät xuaát nan ö thò.

Ngaõ dó cuï tuùc ñaøn, Ñoä nhaân thieân sanh töû.

145

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

佛不染世法 如蓮花處水。 善斷有頂種 永度生死流 生世為人難 值佛世亦難 猶如大海中 盲龜值浮孔。 我今所奉食 願得無上報 一切煩惱結 摧破不堅牢。 我今於此處 不求天人身 設使得之者 心亦不甘樂 如來受我供 歡喜無有量。 猶如伊蘭花 出於栴檀香 我身如伊蘭 如來受我供 146

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Phaät baát nhieãm theá phaùp, Nhö lieân hoa xöù thuûy.

Thieän ñoaïn höõu ñænh chuûng, Vónh ñoä sanh töû löu.

Sanh theá vi nhaân nan, Trò Phaät theá dieäc nan.

Do nhö ñaïi haûi trung, Manh quy trò phuø khoång!

Ngaõ kim sôû phuïng thöïc, Nguyeän ñaéc voâ thöôïng baùo.

Nhaát thieát phieàn naõo kieát, Toài phaù baát kieân lao.

Ngaõ kim ö thöû xöù, Baát caàu thieân nhaân thaân, Thieát söû ñaéc chi giaû, Taâm dieäc baát cam laïc.

Nhö Lai thoï ngaõ cuùng, Hoan hyû voâ höõu löôïng!

Do nhö y-lan hoa, Xuaát ö chieân-ñaøn höông, Ngaõ thaân nhö y-lan, Nhö Lai thoï ngaõ cuùng, 147

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

如出栴檀香 是故我歡喜。 我今得現報 最勝上妙處 釋梵諸天等 悉來供養我。 一切諸世間 悉生大苦惱 以知佛世尊 欲入於涅槃。 高聲唱是言 世間無調御 不應捨衆生 應視如一子。 如來在僧中 演說無上法 如須彌寶山 安處于大海。 佛智能善斷 我等無明闇 猶如虛空中 起雲得清涼。 148

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Nhö xuaát chieân-ñaøn höông, Thò coá ngaõ hoan hyû.

Ngaõ kim ñaéc hieän baùo, Toái thaéng thöôïng dieäu xöù, Thích, Phaïm, chö thieân ñaúng, Taát lai cuùng döôøng ngaõ.

Nhaát thieát chö theá gian, Taát sanh ñaïi khoå naõo, Dó tri Phaät theá toân, Duïc nhaäp ö Nieát-baøn.

Cao thanh xöôùng thò ngoân: Theá gian voâ ñieàu ngöï, Baát öng xaû chuùng sanh, Öng thò nhö nhaát töû.

Nhö Lai taïi taêng trung, Dieãn thuyeát voâ thöôïng phaùp, Nhö Tu-di baûo sôn, An xöù vu ñaïi haûi.

Phaät trí naêng thieän ñoaïn, Ngaõ ñaúng voâ minh aùm, Do nhö hö khoâng trung, Khôûi vaân ñaéc thanh löông.

149

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

如來能善除 一切諸煩惱 猶如日出時 除雲光普照。 是諸衆生等 啼泣面目腫 悉皆為生死 苦水之所漂。 以是故世尊 應長衆生信 為斷生死苦 久住於世間。 佛告純陀。如是如是。如汝所說。佛出世 難如優曇花。值佛生信亦復甚難。佛臨涅槃 最後施食。能具足檀倍復甚難。汝今純陀。 莫大愁苦應生踊躍喜自慶幸。得值最後供養 如來。成就具足檀波羅蜜。不應請佛久住於 世。汝今當觀諸佛境界悉皆無常。諸行性相 亦復如是。即為純陀。而說偈言。 一切諸世間 生者皆歸死 150

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Nhö Lai naêng thieän tröø Nhaát thieát chö phieàn naõo, Do nhö nhaät xuaát thôøi, Tröø vaân quang phoå chieáu.

Thò chö chuùng sanh ñaúng, Ñeà khaáp dieän muïc thuûng, Taát giai vi sanh töû Khoå thuûy chi sôû phieâu.

Dó thò coá Theá Toân, Öng tröôûng chuùng sanh tín, Vò ñoaïn sanh töû khoå, Cöûu truï ö theá gian.

Phaät caùo Thuaàn-ñaø: Nhö thò! Nhö thò! Nhö nhöõ sôû thuyeát, Phaät xuaát theá nan, nhö öu-ñaøm hoa. Trò Phaät sanh tín, dieäc phuïc thaäm nan. Phaät laâm Nieát-baøn, toái haäu thí thöïc, naêng cuï tuùc ñaøn, boäi phuïc thaäm nan. Nhöõ kim Thuaàn-ñaø, maïc ñaïi saàu khoå. Öng sanh doõng döôïc, hyû töï khaùnh haïnh, ñaéc trò toái haäu cuùng döôøng Nhö Lai, thaønh töïu cuï tuùc Ñaøn Ba-la-maät, baát öng thænh Phaät cöûu truï ö theá. Nhöõ kim ñöông quaùn: chö Phaät caûnh giôùi, taát giai voâ thöôøng, chö haønh taùnh töôùng, dieäc phuïc nhö thò. Töùc vò Thuaàn-ñaø, nhi thuyeát keä ngoân: Nhaát thieát chö theá gian, Sanh giaû giai quy töû.

151

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

壽命雖無量 要必當有盡。 夫盛必有衰 合會有別離 壯年不久停 盛色病所侵。 命為死所吞 無有法常者 諸王得自在 勢力無等雙。 一切皆遷動 壽命亦如是 衆苦輪無際 流轉無休息。 三界皆無常 諸有無有樂 有道本性相 一切皆空無。 可壞法流轉 常有憂患等 恐怖諸過惡 老病死衰惱。 152

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Thoï maïng tuy voâ löôïng, Yeáu taát ñöông höõu taän.

Phuø thaïnh taát höõu suy, Hieäp hoäi höõu bieät ly.

Traùng nieân baát cöûu ñình, Thaïnh saéc beänh sôû xaâm, Maïng vi töû sôû thoân: Voâ höõu phaùp thöôøng giaû.

Chö vöông ñaéc töï taïi, Theá löïc voâ ñaúng song.

Nhaát thieát giai thieân ñoäng, Thoï maïng dieäc nhö thò, Chuùng khoå luaân voâ teá, Löu chuyeån voâ höu töùc, Tam giôùi giai voâ thöôøng, Chö höõu voâ höõu laïc, Höõu ñaïo boån taùnh töôùng: Nhaát thieát giai khoâng voâ.

Khaû hoaïi phaùp löu chuyeån, Thöôøng höõu öu hoaïn ñaúng Khuûng boá chö quaù aùc, Laõo beänh töû suy naõo.

153

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

是諸無有邊 易壞怨所侵 煩惱所纏裹 猶如蠶處繭 何有智慧者 而當樂是處。 此身苦所集 一切皆不淨 扼縛癰瘡等 根本無義利 上至諸天身 皆亦復如是。 諸欲皆無常 故我不貪著 離欲善思惟 而證於眞實 究竟斷有者 今日當涅槃。 我度有彼岸 已得過諸苦 是故於今日 純受上妙樂。 154

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Thò chö voâ höõu bieân Dòch hoaïi oaùn sôû xaâm, Phieàn naõo sôû trieàn khoûa, Do nhö taøm xöù kieån.

Haø höõu trí tueä giaû, Nhi ñöông nhaïo thò xöù?

Thöû thaân khoå sôû taäp, Nhaát thieát giai baát tònh: AÙch phöôïc ung sang ñaúng, Caên boån voâ nghóa lôïi.

Thöôïng chí chö thieân thaân, Giai dieäc phuïc nhö thò.

Chö duïc giai voâ thöôøng, Coá ngaõ baát tham tröôùc.

Ly duïc thieän tö duy, Nhi chöùng ö chaân thaät, Cöùu caùnh ñoaïn höõu giaû.

Kim nhaät ñöông Nieát-baøn.

Ngaõ ñoä höõu bæ ngaïn, Dó ñaéc quaù chö khoå.

Thò coá ö kim nhaät, Thuaàn thoï thöôïng dieäu laïc.

155

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Dó thò nhaân duyeân coá,

以是因緣故 證無戲論邊 永斷諸纏縛 今日入涅槃。 我無老病死 壽命不可盡 我今入涅槃 猶如大火滅 純陀汝不應 思量如來義 當觀如來性 猶如須彌山。 我今入涅槃 受持第一樂 諸佛法如是 不應復啼哭。 爾時純陀白佛言。世尊。如是如是。誠如 聖教。我今所有智慧微淺猶如蚊虻。何能思 議如來涅槃深奧之義。 世尊。我今已與諸大龍象菩薩摩訶薩斷諸 結漏文殊師利法王子等。 156

Chöùng voâ hyù luaän bieân, Vónh ñoaïn chö trieàn phöôïc.

Kim nhaät nhaäp Nieát-baøn, Ngaõ voâ laõo beänh töû, Thoï maïng baát khaû taän.

Ngaõ kim nhaäp Nieát-baøn, Do nhö ñaïi hoaû dieät.

Thuaàn-ñaø nhöõ baát öng Tö löôïng Nhö Lai nghóa, Ñöông quaùn Nhö Lai taùnh Do nhö Tu-di sôn.

Ngaõ kim nhaäp Nieát-baøn, Thoï trì ñeä nhaát laïc.

Chö Phaät phaùp nhö thò, Baát öng phuïc ñeà khoác.

Nhó thôøi Thuaàn-ñaø baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö thò, nhö thò. Thaønh nhö thaùnh giaùo. Ngaõ kim sôû höõu trí tueä vi thieån, do nhö maân manh, haø naêng tö nghò Nhö Lai Nieátbaøn thaâm aùo chi nghóa?

Theá Toân! Ngaõ kim dó döõ chö ñaïi long töôïng: Boà Taùt ma-ha-taùt ñoaïn chö keát laäu, Vaên-thuø-sö-lôïi Phaùp vöông töû ñaúng.

157

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

世尊。譬如幼年初得出家。雖未受具即墮 僧數。我亦如是。以佛菩薩神通力故。得在 如是大菩薩數。是故我今欲令如來久住於世 不入涅槃。譬如饑人終無變吐。願使世尊亦 復如是。常住於世不入涅槃。 爾時文殊師利法王子告純陀言。純陀。 汝今不應發如是言。欲使如來常住於世不般 涅槃。如彼饑人無所變吐。汝今當觀諸行 性相。如是觀行具空三昧。欲求正法應如是 學。 純陀問言。文殊師利。夫如來者。天上 人中最尊最勝。如是如來豈是行耶。若是行 者為生滅法。譬如水泡速起速滅。往來流 轉猶如車輪。一切諸行亦復如是。我聞諸天 壽命極長。云何世尊是天中天。壽命更促不 滿百年。如聚落主勢得自在。以自在力能制 他人。是人福盡其後貧賤。人所輕懱為他策 使。所以者何。失勢力故。世尊亦爾同於諸 行。同諸行者則不得稱為天中天。何以故。 諸行即是生死法故。是故文殊。勿觀如來同 於諸行。 158

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Theá Toân! Thí nhö aáu nieân, sô ñaéc xuaát gia, tuy vò thoï cuï, töùc ñoaï taêng soá. Ngaõ dieäc nhö thò. Dó Phaät Boà Taùt thaàn thoâng löïc coá, ñaéc taïi nhö thò ñaïi Boà Taùt soá. Thò coá ngaõ kim duïc linh Nhö Lai cöûu truï ö theá, baát nhaäp Nieát-baøn. Thí nhö cô nhaân, chung voâ bieán thoå. Nguyeän söû Theá Toân, dieäc phuïc nhö thò, thöôøng truï ö theá, baát nhaäp Nieát-baøn.

Nhó thôøi Vaên-thuø-sö-lôïi Phaùp vöông töû caùo Thuaàn-ñaø ngoân: Thuaàn-ñaø! Nhöõ kim baát öng phaùt nhö thò ngoân, duïc söû Nhö Lai thöôøng truï ö theá, baát baùt Nieát-baøn, nhö bæ cô nhaân, voâ sôû bieán thoå. Nhöõ kim ñöông quaùn chö haønh taùnh töôùng. Nhö thò quaùn haønh, cuï khoâng tam muoäi. Duïc caàu Chaùnh phaùp, öng nhö thò hoïc.

Thuaàn-ñaø vaán ngoân: Vaên-thuø-sö-lôïi! Phuø Nhö Lai giaû, thieân thöôïng nhaân trung, toái toân toái thaéng. Nhö thò Nhö Lai, khôûi thò haønh da? Nhöôïc thò haønh giaû, vi sanh dieät phaùp. Thí nhö thuûy baøo, toác khôûi toác dieät, vaõng lai löu chuyeån, do nhö xa luaân. Nhaát thieát chö haønh, dieäc phuïc nhö thò. Ngaõ vaên chö thieân, thoï maïng cöïc tröôøng. Vaân haø Theá Toân, thò thieân trung thieân, thoï maïng caùnh xuùc, baát maõn baù nieân? Nhö tuï laïc chuû, theá ñaéc töï taïi. Dó töï taïi löïc, naêng cheá tha nhaân. Thò nhaân phöôùc taän, kyø haäu baàn tieän, nhaân sôû khinh mieát, vi tha saùch söû. Sôû dó giaû haø? Thaát theá löïc coá. Theá Toân dieäc nhó, ñoàng ö chö haønh. Ñoàng chö haønh giaû, taéc baát ñaéc xöng vi thieân trung thieân. Haø dó coá?

Chö haønh töùc thò sanh töû phaùp coá. Thò coá Vaên-thuø, vaät quaùn Nhö Lai ñoàng ö chö haønh.

159

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

復次文殊師利。為知而說不知而說。而言 如來同於諸行。設使如來同諸行者。則不得 言於三界中為天中天自在法王。譬如人王有 大力士。其力當千。更無有能降伏之者。故 稱此人一人當千。如是力士王所愛念。偏賜 爵祿封賞自然。所以得稱當千人者。是人未 必力敵於千。但以種種伎藝所能能勝千故。 故稱當千。如來亦爾。降煩惱魔陰魔天魔死 魔。是故如來名三界尊。如彼力士一人當 千。以是因緣成就具足種種無量眞實功德。 故稱如來應正遍知。 文殊師利。汝今不應憶想分別以如來法同 於諸行。 譬如巨富長者生子。相師占之有短壽相。 父母聞已知其不任紹繼家嗣。不復愛重視如 芻草。夫短壽者,不為沙門,婆羅門等,男女大 小之所敬念。若使如來同諸行者,亦復不為一 切世間人天衆生之所奉敬。如來所說不變不 異眞實之法亦無受者。 是故文殊師利。不應說言如來同於一切諸 行。 160

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Phuïc thöù Vaên-thuø-sö-lôïi! Vi tri nhi thuyeát, baát tri nhi thuyeát, nhi ngoân Nhö Lai ñoàng ö chö haønh. Thieát söû Nhö Lai ñoàng chö haønh giaû, taéc baát ñaéc ngoân, ö tam giôùi trung, vi thieân trung thieân töï taïi Phaùp vöông. Thí nhö nhaân vöông, höõu ñaïi löïc só, kyø löïc ñöông thieân, caùnh voâ höõu naêng haøng phuïc chi giaû, coá xöng thöû nhaân, nhaát nhaân ñöông thieân. Nhö thò löïc só, vöông sôû aùi nieäm, thieân töù töôùc loäc, phong thöôûng töï nhieân, sôû dó ñaéc xöng, ñöông thieân nhaân giaû, thò nhaân vò taát löïc ñòch ö thieân. Ñaûn dó chuûng chuûng kyõ ngheä sôû naêng, naêng thaéng thieân coá, coá xöng ñöông thieân. Nhö Lai dieäc nhó, haøng phieàn naõo ma, aám ma, thieân ma, töû ma, thò coá Nhö Lai, danh tam giôùi toân. Nhö bæ löïc só, nhaát nhaân ñöông thieân. Dó thò nhaân duyeân, thaønh töïu cuï tuùc chuûng chuûng voâ löôïng chaân thaät coâng ñöùc, coá xöng Nhö Lai, ÖÙng Chaùnh bieán tri.

Vaên-thuø-sö-lôïi! Nhöõ kim baát öng öùc töôûng phaân bieät, dó Nhö Lai phaùp ñoàng ö chö haønh.

Thí nhö cöï phuù tröôûng giaû sanh töû. Töôùng sö chieâm chi, höõu ñoaûn thoï töôùng. Phuï maãu vaên dó, tri kyø baát nhieäm thieäu keá gia töï, baát phuïc aùi troïng, thò nhö soâ thaûo. Phuø ñoaûn thoï giaû, baát vi sa-moân, baø-la-moân ñaúng, nam nöõ ñaïi tieåu, chi sôû kính nieäm. Nhöôïc söû Nhö Lai ñoàng chö haønh giaû, dieäc phuïc baát vi nhaát thieát theá gian, nhaân thieân chuùng sanh, chi sôû phuïng kính. Nhö Lai sôû thuyeát, baát bieán baát dò chaân thaät chi phaùp, dieäc voâ thoï giaû.

Thò coá Vaên-thuø-sö-lôïi! Baát öng thuyeát ngoân, Nhö Lai ñoàng ö nhaát thieát chö haønh.

161

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

復次文殊師利。譬如貧女無有居家救護之 者。加復病苦饑渴所逼。遊行乞丐止他客舍 寄生一子。是客舍主驅逐令去。其產未久攜 抱是兒欲至他國。於其中路遇惡風雨寒苦並 至。多為蚊虻蜂螫毒蟲之所噆食。經由恒河 抱兒而渡。其水漂疾而不放捨。於是母子遂 共俱沒。如是女人慈念功德。命終之後生於 梵天。 文殊師利若有善男子欲護正法。勿說如 來同於諸行不同諸行。唯當自責我今愚癡無 有慧目。如來正法不可思議。是故不應宣說 如來定是有為定是無為。若正見者。應說如 來定是無為。何以故。能為衆生生善法故生 憐愍故。如彼貧女在於恒河為愛念子而捨身 命。 善男子。護法菩薩亦應如是。寧捨身命不 說如來同於有為。當言如來同於無為。以說 如來同無為故得阿耨多羅三藐三菩提。如彼 女人得生梵天。何以故。以護法故。云何護 法。所謂說言如來同於無為。 162

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Phuïc thöù Vaên-thuø-sö-lôïi! Thí nhö baàn nöõ voâ höõu cö gia cöùu hoä chi giaû, gia phuïc beänh khoå, cô khaùt sôû böùc. Du haønh khaát caùi, chæ tha khaùch xaù, kyù sanh nhaát töû. Thò khaùch xaù chuû khu truïc linh khöù. Kyø saûn vò cöûu, hueà baûo thò nhi, duïc chí tha quoác. Ö kyø trung loä, ngoä aùc phong vuõ, haøn khoå tònh chí, ña vi maân manh, phong thích, ñoäc truøng chi sôû thaûm thöïc. Kinh do Haèng haø, baûo nhi nhi ñoä. Kyø thuûy phieâu taät, nhi baát phoùng xaû. Ö thò maãu töû, toaïi coäng caâu moät. Nhö thò nöõ nhaân, töø nieäm coâng ñöùc, maïng chung chi haäu, sanh ö Phaïm thieân.

Vaên-thuø-sö-lôïi! Nhöôïc höõu thieän nam töû duïc hoä Chaùnh phaùp, vaät thuyeát Nhö Lai ñoàng ö chö haønh, baát ñoàng chö haønh. Duy ñöông töï traùch: ngaõ kim ngu si, voâ höõu hueä muïc. Nhö Lai Chaùnh phaùp, baát khaû tö nghò. Thò coá baát öng tuyeân thuyeát Nhö Lai, ñònh thò höõu vi, ñònh thò voâ vi.

Nhöôïc Chaùnh kieán giaû, öng thuyeát Nhö Lai, ñònh thò voâ vi. Haø dó coá? Naêng vò chuùng sanh, sanh thieän phaùp coá, sanh laân maãn coá. Nhö bæ baàn nöõ, taïi ö Haèng haø, vò aùi nieäm töû, nhi xaû thaân maïng.

Thieän nam töû! Hoä phaùp Boà Taùt, dieäc öng nhö thò. Ninh xaû thaân maïng, baát thuyeát Nhö Lai, ñoàng ö höõu vi. Ñöông ngoân: Nhö Lai ñoàng ö voâ vi. Dó thuyeát Nhö Lai ñoàng voâ vi coá, ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà . Nhö bæ nöõ nhaân ñaéc sanh Phaïm thieân. Haø dó coá? Dó hoä phaùp coá. Vaân haø hoä phaùp? Sôû vò thuyeát ngoân: Nhö Lai ñoàng ö voâ vi.

163

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM THOÏ MAÏNG

善男子。如是之人雖不求解脫解脫自至。 如彼貧女不求梵天梵天自至。

Thieän nam töû! Nhö thò chi nhaân, tuy baát caàu giaûi thoaùt, giaûi thoaùt töï chí. Nhö bæ baàn nöõ, baát caàu Phaïm thieân, Phaïm thieân töï chí.

文殊師利。如人遠行中路疲極寄止他舍。 臥寐之中其室忽然大火卒起。即時驚寤。尋 自思惟。我於今者定死無疑。具慚愧故以衣 纏身。即便命終生忉利天。從是已後滿八十 返作大梵王。滿百千世生於人中為轉輪王。 是人不復生三惡趣。展轉常生安樂之處。以 是緣故。文殊師利。若善男子。有慚愧者不 應觀佛同於諸行。

Vaên-thuø-sö-lôïi, nhö nhaân vieãn haønh, trung loä bì cöïc, kyù chæ tha xaù. Ngoïa mî chi trung, kyø thaát hoát nhieân ñaïi hoûa toát khôûi. Töùc thôøi kinh ngoä, taàm töï tö duy: Ngaõ ö kim giaû, ñònh töû voâ nghi. Cuï taøm quyù coá, dó y trieàn thaân, töùc tieän maïng chung, sanh Ñao-lôïi thieân. Tuøng thò dó haäu, maõn baùt thaäp phaûn, taùc ñaïi Phaïm vöông. Maõn baù thieân theá, sanh ö nhaân trung, vi Chuyeån luaân Vöông. Thò nhaân baát phuïc sanh tam aùc thuù, trieån chuyeån thöôøng sanh an laïc chi xöù. Dó thò duyeân coá, Vaên-thuø-sö-lôïi, nhöôïc thieän nam töû, höõu taøm quyù giaû, baát öng quaùn Phaät ñoàng ö chö haønh.

文殊師利。外道邪見可說如來同於有為。 持戒比丘不應如是於如來所生有為想。若言 如來是有為者。即是妄語。當知是人死入地 獄。如人自處於己舍宅。文殊師利。如來眞 實是無為法。不應復言是有為也。汝從今日 於生死中應捨無智求於正智當知如來即是無 為。若能如是觀如來者。具足當得三十二 相。速疾成就阿耨多羅三藐三菩提。 爾時文殊師利法王子讚純陀言。善哉善 哉。善男子。汝今已作長壽因緣能知如來是 常住法不變異法無為之法。汝今如是善覆如 164

Vaên-thuø-sö-lôïi! Ngoaïi ñaïo taø kieán, khaû thuyeát Nhö Lai ñoàng ö höõu vi. Trì giôùi tyø-kheo, baát öng nhö thò, ö Nhö Lai sôû, sanh höõu vi töôûng. Nhöôïc ngoân: Nhö Lai thò höõu vi giaû, töùc thò voïng ngöõ. Ñöông tri thò nhaân, töû nhaäp ñòa nguïc, nhö nhaân töï xöû ö kyû xaù traïch. Vaên-thuø-sö-lôïi! Nhö Lai chaân thaät, thò voâ vi phaùp. Baát öng phuïc ngoân: thò höõu vi daõ. Nhöõ tuøng kim nhaät, ö sanh töû trung, öng xaû voâ trí, caàu ö chaùnh trí. Ñöông tri Nhö Lai töùc thò voâ vi. Nhöôïc naêng nhö thò quaùn Nhö Lai giaû, cuï tuùc ñöông ñaéc tam thaäp nhò töôùng, toác taät thaønh töïu A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà.

Nhó thôøi Vaên-thuø-sö-lôïi Phaùp vöông töû, taùn Thuaàn-ñaø ngoân: Thieän tai, thieän tai! Thieän nam töû! Nhöõ kim dó taùc tröôøng thoï nhaân duyeân, naêng tri Nhö Lai thò thöôøng truï 165

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

來有為之相。如被火人為慚愧故以衣覆身。 以是善心生忉利天。復為梵王轉輪聖王。不 至惡趣常受安樂。汝亦如是善覆如來有為相 故。於未來世必定當得三十二相八十種好十 八不共法無量壽命。不在生死常受安樂。不 久得成應正遍知。 純陀。如來次後自當廣說我之與汝俱亦當 覆如來有為。有為無為且共置之。汝可隨時 速施飯食。如是施者。諸施中最。若比丘比 丘尼優婆塞優婆夷。遠行疲極所須之物應當 清淨隨時給與。如是速施即是具足檀波羅蜜 根本種子。

PHAÅM THOÏ MAÏNG

phaùp, baát bieán dò phaùp, voâ vi chi phaùp. Nhöõ kim nhö thò, thieän phuù Nhö Lai höõu vi chi töôùng. Nhö bò hoûa nhaân, vi taøm quyù coá, dó y phuù thaân. Dó thò thieän taâm, sanh Ñao-lôïi thieân, phuïc vi Phaïm vöông, Chuyeån luaân Thaùnh vöông, baát chí aùc thuù, thöôøng thoï an laïc. Nhöõ dieäc nhö thò, thieän phuù Nhö Lai höõu vi töôùng coá, ö vò lai theá, taát ñònh ñöông ñaéc tam thaäp nhò töôùng, baùt thaäp chuûng haûo, thaäp baùt baát coäng phaùp, voâ löôïng thoï maïng, baát taïi sanh töû, thöôøng thoï an laïc, baát cöûu ñaéc thaønh ÖÙng, Chaùnh bieán tri.

Thuaàn-ñaø! Nhö Lai thöù haäu töï ñöông quaûng thuyeát.

Ngaõ chi döõ nhöõ, caâu dieäc ñöông phuù Nhö Lai höõu vi. Höõu vi, voâ vi, thaû coäng trí chi. Nhöõ khaû tuøy thôøi, toác thí phaïn töï. Nhö thò thí giaû, chö thí trung toái. Nhöôïc tyø-kheo, tyøkheo ni, öu-baø-taéc, öu-baø-di, vieãn haønh bì cöïc, sôû tu chi vaät, öng ñöông thanh tònh, tuøy thôøi caáp döõ. Nhö thò toác thí, töùc thò cuï tuùc Ñaøn Ba-la-maät, caên boån chuûng töû.

純陀。若有最後施佛及僧。若多若少若足 不足宜速及時。如來正爾當般涅槃。

Thuaàn-ñaø! Nhöôïc höõu toái haäu thí Phaät caäp taêng, nhöôïc ña, nhöôïc thieåu, nhöôïc tuùc baát tuùc, nghi toác caäp thôøi, Nhö Lai chaùnh nhó, ñöông baùt Nieát-baøn.

純陀答言。文殊師利。汝今何故。貪為此 食而言多少足與不足令我時施。

Thuaàn-ñaø ñaùp ngoân: Vaên-thuø-sö-lôïi! Nhöõ kim haø coá, tham vò thöû töï, nhi ngoân ña thieåu, tuùc döõ baát tuùc, linh ngaõ thôøi thí?

文殊師利。如來昔日苦行六年尚自支持。 況於今日須臾間耶。

Vaên-thuø-sö-lôïi, Nhö Lai tích nhaät, khoå haïnh luïc nieân, thöôïng töï chi trì, huoáng ö kim nhaät, tu du gian da?

文殊師利。汝今實謂如來正覺受斯食耶。 然我定知如來身者。即是法身非為食身。 166

Vaên-thuø-sö-lôïi! Nhöõ kim thaät vò Nhö Lai Chaùnh giaùc, thoï tö thöïc da? Nhieân ngaõ ñònh tri Nhö Lai thaân giaû, töùc thò phaùp thaân, phi vi thöïc thaân.

167

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM THOÏ MAÏNG

爾時佛告文殊師利。如是如是。如純陀 言。善哉純陀。汝已成就微妙大智。善入甚 深大乘經典。

Nhó thôøi, Phaät caùo Vaên-thuø-sö-lôïi: Nhö thò, nhö thò, nhö Thuaàn-ñaø ngoân. Thieän tai, Thuaàn-ñaø! Nhöõ dó thaønh töïu vi dieäu ñaïi trí, thieän nhaäp thaäm thaâm Ñaïi thöøa kinh ñieån.

文殊師利語純陀言。汝謂如來是無為者。 如來之身即是長壽。若作是知佛所悅可。

Vaên-thuø-sö-lôïi ngöù Thuaàn-ñaø ngoân: Nhöõ vò Nhö Lai thò voâ vi giaû, Nhö Lai chi thaân, töùc thò tröôøng thoï. Nhöôïc taùc thò tri, Phaät sôû duyeät khaû.

純陀答言。如來非獨悅可於我。亦復悅可 一切衆生。

Thuaàn-ñaø ñaùp ngoân: Nhö Lai phi ñoäc duyeät khaû ö ngaõ, dieäc phuïc duyeät khaû nhaát thieát chuùng sanh.

文殊師利言。如來於汝及以於我一切衆生 皆悉悅可。

Vaên-thuø-sö-lôïi ngoân: Nhö Lai ö nhöõ, caäp dó ö ngaõ, nhaát thieát chuùng sanh, giai taát duyeät khaû.

純陀答言。汝不應言如來悅可。夫悅可者 則是倒想。若有倒想則是生死。有生死者即 有為法。是故文殊。勿謂如來是有為也。若 言如來是有為者。我與仁者俱行顛倒。

Thuaàn-ñaø ñaùp ngoân: Nhöõ baát öng ngoân: Nhö Lai duyeät khaû. Phuø duyeät khaû giaû, taéc thò ñaûo töôûng. Nhöôïc höõu ñaûo töôûng, taéc thò sanh töû. Höõu sanh töû giaû, töùc höõu vi phaùp.

Thò coá Vaên-thuø, vaät vò Nhö Lai thò höõu vi daõ. Nhöôïc ngoân Nhö Lai thò höõu vi giaû, ngaõ döõ nhaân giaû, caâu haønh ñieân ñaûo.

文殊師利。如來無有愛念之想。夫愛念 者。如彼母牛愛念其子。雖復饑渴行求水 草。若足不足忽然還歸。諸佛世尊無有是 念。等視一切如羅睺羅。如是念者。即是諸 佛智慧境界。

Vaên-thuø-sö-lôïi! Nhö Lai voâ höõu aùi nieäm chi töôûng. Phuø aùi nieäm giaû, nhö bæ maãu ngöu, aùi nieäm kyø töû. Tuy phuïc cô khaùt, haønh caàu thuûy thaûo, nhöôïc tuùc, baát tuùc, hoát nhieân hoaøn quy. Chö Phaät Theá Toân voâ höõu thò nieäm, ñaúng thò nhaát thieát nhö La-haàu-la. Nhö thò nieäm giaû, töùc thò chö Phaät trí tueä caûnh giôùi.

文殊師利。譬如國王調御駕駟。欲令驢車 而及之者。無有是處。我與仁者亦復如是。 欲盡如來微密深奧亦無是處。 168

Vaên-thuø-sö-lôïi! Thí nhö quoác vöông, ñieàu ngöï giaù töù, duïc linh lö xa, nhi caäp chi giaû, voâ höõu thò xöù. Ngaõ döõ nhaân giaû, dieäc phuïc nhö thò. Duïc taän Nhö Lai vi maät thaâm aùo, dieäc voâ thò xöù.

169

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

文殊師利。如金翅鳥飛昇虛空無量由旬。 下觀大海悉見水性魚鱉黿鼉龜龍之屬。及見 己影如於明鏡見諸色像。凡夫少智不能籌量 如是所見。我與仁者亦復如是。不能籌量如 來智慧。 文殊師利語純陀言。如是如是。如汝所 說。我於此事非為不達。直欲試汝諸菩薩 事。 爾時世尊。從其面門出種種光。其光明曜 照文殊身。文殊師利。遇斯光已即知是事。 尋告純陀。如來今者現是瑞相。不久必當入 於涅槃。汝先所設最後供養。宜時奉獻佛及 大衆。 純陀當知。如來放是種種光明非無因緣。 純陀聞已情塞默然。 佛告純陀。汝所奉施佛及大衆今正是時。 如來正爾當般涅槃。第二第三亦復如是。 爾時純陀聞佛語已。舉聲啼哭悲噎而言。 苦哉苦哉。世間空虛。復白大衆。我等今者 一切當共五體投地。同聲勸佛莫般涅槃。 170

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Vaên-thuø-sö-lôïi! Nhö kim sí ñieåu, phi thaêng hö khoâng, voâ löôïng do-tuaàn, haï quaùn ñaïi haûi, taát kieán thuûy taùnh ngö, bieát, nguyeân, ñaø, quy, long chi thuoäc, caäp kieán kyû aûnh, nhö ö minh kính, kieán chö saéc töôïng. Phaøm phu thieåu trí, baát naêng truø löôïng nhö thò sôû kieán. Ngaõ döõ nhaân giaû, dieäc phuïc nhö thò, baát naêng truø löôïng Nhö Lai trí tueä.

Vaên-thuø-sö-lôïi ngöù Thuaàn-ñaø ngoân: Nhö thò, nhö thò.

Nhö nhöõ sôû thuyeát, ngaõ ö thöû söï, phi vi baát ñaït, tröïc duïc thí nhöõ, chö Boà Taùt söï.

Nhó thôøi Theá Toân, tuøng kyø dieän moân, xuaát chuûng chuûng quang. Kyø quang minh dieäu, chieáu Vaên-thuø thaân. Vaên-thuøsö-lôïi, ngoä tö quang dó, töùc tri thò söï, taàm caùo Thuaàn-ñaø: Nhö Lai kim giaû, hieän thò thuïy töôùng, baát cöûu taát ñöông nhaäp ö Nieát-baøn. Nhöõ tieân sôû thieát toái haäu cuùng döôøng, nghi thôøi phuïng hieán Phaät caäp ñaïi chuùng.

Thuaàn-ñaø ñöông tri, Nhö Lai phoùng thò chuûng chuûng quang minh, phi voâ nhaân duyeân. Thuaàn-ñaø vaên dó, tình taéc maëc nhieân.

Phaät caùo Thuaàn-ñaø: Nhöõ sôû phuïng thí Phaät caäp ñaïi chuùng, kim chaùnh thò thôøi, Nhö Lai chaùnh nhó, ñöông baùt Nieát-baøn. Ñeä nhò, ñeä tam, dieäc phuïc nhö thò.

Nhó thôøi Thuaàn-ñaø vaên Phaät ngöõ dó, cöû thanh ñeà khoác, bi eá nhi ngoân: Khoå tai! Khoå tai! Theá gian khoâng hö! Phuïc baïch ñaïi chuùng: Ngaõ ñaúng kim giaû nhaát thieát ñöông coäng, nguõ theå ñaàu ñòa, ñoàng thanh khuyeán Phaät, maïc baùt Nieátbaøn.

171

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

爾時世尊復告純陀。莫大啼哭令心憔悴。 當觀是身。猶如芭蕉熱時之燄。水沫幻化乾 闥婆城坏器電光。亦如畫水臨死之囚熟果段 肉。如織經盡如碓上下。當觀諸行猶雜毒 食。有為之法多諸過患。 於是純陀復白佛言。如來不欲久住於世。 我當云何而不啼泣。苦哉苦哉。世間空虛。 唯願世尊。憐愍我等及諸衆生。久住於世勿 般涅槃。

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Nhó thôøi, Theá Toân phuïc caùo Thuaàn-ñaø: Maïc ñaïi ñeà khoác, linh taâm tieàu tuïy. Ñöông quaùn thò thaân, do nhö ba tieâu, nhieät thôøi chi dieäm, thuûy maïc, huyeãn hoùa, caøn-thaùtbaø thaønh, phoâi khí, ñieän quang, dieäc nhö hoïa thuûy, laâm töû chi tuø, thuïc quaû, ñoaïn nhuïc, nhö chöùc kinh taän, nhö ñoái thöôùng haù. Ñöông quaùn chö haønh, du taïp ñoäc töï, höõu vi chi phaùp, ña chö quaù hoaïn. Ö thò, Thuaàn-ñaø phuïc baïch Phaät ngoân: Nhö Lai baát duïc cöûu truï ö theá, ngaõ ñöông vaân haø nhi baát ñeà khaáp? Khoå tai! Khoå tai! Theá gian khoâng hö! Duy nguyeän Theá Toân, laân maãn ngaõ ñaúng, caäp chö chuùng sanh, cöûu truï ö theá, vaät baùt Nieát-baøn.

佛告純陀。汝今不應發如是言。憐愍我故 久住於世。我以憐愍汝及一切。是故今欲入 於涅槃。何以故。諸佛法爾。有為亦然。是

Chö Phaät phaùp nhó, höõu vi dieäc nhieân. Thò coá chö Phaät

故諸佛。而說偈言 。

nhi thuyeát keä ngoân:

Phaät caùo Thuaàn-ñaø: Nhöõ kim baát öng phaùt nhö thò ngoân: laân maãn ngaõ coá, cöûu truï ö theá. Ngaõ dó laân maãn nhöõ caäp nhaát thieát, thò coá kim duïc nhaäp ö Nieát-baøn. Haø dó coá!

有為之法 其性無常 生已不住 寂滅為樂。 純陀。汝今當觀一切行雜諸法。無我無常 不住。此身多有無量過患猶如水泡。是故汝 今不應啼泣。 172

Höõu vi chi phaùp, Kyø taùnh voâ thöôøng.

Sanh dó baát truï, Tòch dieät vi laïc.

Thuaàn-ñaø! Nhöõ kim ñöông quaùn: Nhaát thieát haønh taïp, chö phaùp voâ ngaõ, voâ thöôøng, baát truï. Thöû thaân ña höõu voâ löôïng quaù hoaïn, do nhö thuûy baøo. Thò coá nhöõ kim baát öng ñeà khaáp.

173

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

爾時純陀復白佛言。如是如是。誠如尊 教。雖知如來方便示現入於涅槃。而我不能 不懷憂惱。覆自思惟復生慶悅。

Nhó thôøi Thuaàn-ñaø phuïc baïch Phaät ngoân: Nhö thò!

Nhö thò. Thaønh nhö toân giaùo. Tuy tri Nhö Lai, phöông tieän thò hieän, nhaäp ö Nieát-baøn, nhi ngaõ baát naêng baát hoaøi

佛讚純陀。善哉善哉。能知如來示同衆生 方便涅槃。

Phaät taùn Thuaàn-ñaø: Thieän tai, thieän tai! Naêng tri Nhö Lai, thò ñoàng chuùng sanh, phöông tieän Nieát-baøn.

öu naõo, phuùc töï tö duy, phuïc sanh khaùnh duyeät.

純陀。汝今當聽如娑羅娑鳥。春陽之月皆 共集彼阿耨達池。諸佛亦爾。皆至是處。

Thuaàn-ñaø! Nhöõ kim ñöông thính. Nhö ta-la-ta ñieåu, xuaân döông chi nguyeät, giai coäng taäp bæ, A-naäu-ñaït trì.

Chö Phaät dieäc nhó, giai chí thò xöù.

純陀。汝今不應思惟諸佛長壽短壽。一 切諸法皆如幻相。如來在中以方便力無所染 著。何以故。諸佛法爾。

Thuaàn-ñaø! Nhöõ kim baát öng tö duy chö Phaät tröôøng thoï, ñoaûn thoï. Nhaát thieát chö phaùp giai nhö huyeãn töôùng.

Nhö Lai taïi trung, dó phöông tieän löïc, voâ sôû nhieãm tröôùc.

Haø dó coá? Chö Phaät phaùp nhó.

純陀。我今受汝所獻供養。為欲令汝度 於生死諸有流故。若諸人天於此最後供養我 者。悉皆當得不動果報常受安樂。何以故。 我是衆生良福田故。汝若復欲為諸衆生作福 田者。速辦所施不宜久停。

Thuaàn-ñaø! Ngaõ kim thoï nhöõ sôû hieán cuùng döôøng, vò duïc linh nhöõ ñoä ö sanh töû, chö höõu löu coá. Nhöôïc chö nhaân thieân, ö thöû toái haäu cuùng döôøng ngaõ giaû, taát giai ñöông ñaéc baát ñoäng quaû baùo, thöôøng thoï an laïc. Haø dó coá? Ngaõ thò chuùng sanh löông phöôùc ñieàn coá. Nhöõ nhöôïc phuïc duïc vò chö chuùng sanh, taùc phöôùc ñieàn giaû, toác bieän sôû thí, baát nghi cöûu ñình.

爾時純陀。為諸衆生得度脫故。低頭抆淚 而白佛言。善哉世尊。我若堪任為福田時。 則能了知如來涅槃及非涅槃。我等今者及諸 聲聞緣覺智慧猶如蚊蟻。實不能量如來涅槃 及非涅槃。

Nhó thôøi Thuaàn-ñaø, vò chö chuùng sanh, ñaéc ñoä thoaùt coá, ñeâ ñaàu vaán leä, nhi baïch Phaät ngoân: Thieän tai Theá Toân!

Ngaõ nhöôïc kham nhieäm vi phöôùc ñieàn thôøi, taéc naêng lieãu tri Nhö Lai Nieát-baøn caäp phi Nieát-baøn. Ngaõ ñaúng kim giaû,

174

caäp chö Thanh vaên, Duyeân giaùc, trí tueä do nhö maân nghò, thaät baát naêng löôïng Nhö Lai Nieát-baøn caäp phi Nieát-baøn.

175

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

爾時純陀及其眷屬。愁憂啼泣圍遶如來。 燒香散花盡心敬奉。尋與文殊從座而去。供 辦食具。

Nhó thôøi Thuaàn-ñaø caäp kyø quyeán thuoäc, saàu öu ñeà khaáp, vi nhieãu Nhö Lai, thieâu höông taùn hoa, taän taâm kính phuïng, taàm döõ Vaên-thuø, tuøng toïa nhi khöù, cung bieän thöïc cuï.

其去未久。是時此地六種震動。乃至梵世 亦復如是。

Kyø khöù vò cöûu, thò thôøi thöû ñòa, luïc chuûng chaán ñoäng, naõi chí Phaïm theá, dieäc phuïc nhö thò.

地動有二。或有地動或大地動。小動者 名為地動。大動者名大地動。有小聲者名曰 地動。有大聲者名大地動。獨地動者名曰地 動。山河樹木及大海水一切動者名大地動。 一向動者名曰地動。周迴旋轉名大地動。動 名地動。動時能令衆生心動名大地動。菩薩 初從兜率天下閻浮提時名大地動。從初生出 家成阿耨多羅三藐三菩提轉於法輪及般涅槃 名大地動。今日如來將入涅槃。是故此地如 是大動。

Ñòa ñoäng höõu nhò: hoaëc höõu ñòa ñoäng, hoaëc ñaïi ñòa ñoäng. Tieåu ñoäng giaû, danh vi ñòa ñoäng, ñaïi ñoäng giaû, danh ñaïi ñòa ñoäng. Höõu tieåu thinh giaû, danh vieát ñòa ñoäng. Höõu ñaïi thinh giaû, danh ñaïi ñòa ñoäng. Ñoäc ñòa ñoäng giaû, danh vieát ñòa ñoäng. Sôn haø thoï moäc, caäp ñaïi haûi thuûy, nhaát thieát ñoäng giaû, danh ñaïi ñòa ñoäng. Nhaát höôùng ñoäng giaû, danh vieát ñòa ñoäng. Chaâu hoài trieàn chuyeån, danh ñaïi ñòa ñoäng. Ñoäng danh ñòa ñoäng. Ñoäng thôøi, naêng linh chuùng sanh taâm ñoäng, danh ñaïi ñòa ñoäng. Boà Taùt sô tuøng Ñaâusuaát thieân, haù Dieâm-phuø-ñeà thôøi, danh ñaïi ñòa ñoäng. Tuøng sô sanh, xuaát gia, thaønh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boàñeà, chuyeån ö Phaùp Luaân, caäp baùt Nieát-baøn, danh ñaïi ñòa ñoäng. Kim nhaät Nhö Lai töông nhaäp Nieát-baøn. Thò coá thöû ñòa nhö thò ñaïi ñoäng.

時諸天龍夜叉乾闥婆阿修羅迦樓羅緊那羅 摩睺羅伽人及非人。聞是語已身毛皆豎。同 聲哀泣。而說偈言。

Thôøi chö thieân, Long, daï-xoa, caøn-thaùt-baø, a-tu-la, calaâu-la, khaån-na-la, ma-haàu-la-giaø, nhaân caäp phi nhaân, vaên thò ngöõ dó, thaân mao giai thoï, ñoàng thinh ai khaáp nhi thuyeát keä ngoân:

稽首禮調御 我等今勸請 176

Kheå thuû leã Ñieàu ngöï, Ngaõ ñaúng kim khuyeán thænh.

177

大般涅槃經 遠離於大仙 故無有救護 。 今見佛涅槃 我等沒苦海 愁憂懷悲惱 猶如犢失母 。 貧窮無救護 猶如困病人 無醫隨自心 食所不應食 。 衆生煩惱病 常為諸見害 遠離法醫師 服食邪毒藥 。 是故佛世尊 不應見捨離 如國無君主 人民皆饑饉。 我等亦如是 失蔭及法味 今聞佛涅槃 我等心迷亂 。 178

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Vieãn ly ö Ñaïi tieân, Coá voâ höõu cöùu hoä.

Kim kieán Phaät Nieát-baøn, Ngaõ ñaúng moät khoå haûi, Saàu öu hoaøi bi naõo, Do nhö ñoäc thaát maãu.

Baàn cuøng voâ cöùu hoä, Do nhö khoán beänh nhaân.

Voâ y tuøy töï taâm, Thöïc sôû baát öng thöïc.

Chuùng sanh phieàn naõo beänh, Thöôøng vi chö kieán haïi, Vieãn ly phaùp y sö, Phuïc thöïc taø ñoäc döôïc.

Thò coá Phaät Theá Toân, Baát öng kieán xaû ly.

Nhö quoác voâ quaân chuû, Nhaân daân giai cô caån, Ngaõ ñaúng dieäc nhö thò, Thaát aám caäp phaùp vò.

Kim vaên Phaät Nieát-baøn, Ngaõ ñaúng taâm meâ loaïn.

179

大般涅槃經 如彼大地動 迷失於諸方 大仙入涅槃 佛日墜於地 。 法水悉枯涸 我等定當死 如來般涅槃 衆生極苦惱 譬如長者子 新喪於父母 。 如來入涅槃 如其不還者 我等及衆生 悉無有救護 。 如來入涅槃 乃至諸畜生 一切皆愁怖 苦惱燋其心。 我等於今者 云何不愁惱 如來見放捨 猶如棄涕唾。 180

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhö bæ ñaïi ñòa ñoäng, Meâ thaát ö chö phöông. Ñaïi tieân nhaäp Nieát-baøn, Phaät nhaät truïy ö ñòa, Phaùp thuûy taát khoâ haïc, Ngaõ ñaúng ñònh ñöông töû.

Nhö Lai baùt Nieát-baøn Chuùng sanh cöïc khoå naõo.

Thí nhö tröôûng giaû töû, Taân taùng ö phuï maãu.

Nhö Lai nhaäp Nieát-baøn, Nhö kyø baát hoaøn giaû.

Ngaõ ñaúng caäp chuùng sanh, Taát voâ höõu cöùu hoä.

Nhö Lai nhaäp Nieát-baøn, Naõi chí chö suùc sanh, Nhaát thieát giai saàu boá, Khoå naõo tieâu kyø taâm.

Ngaõ ñaúng ö kim giaû, Vaân haø baát saàu naõo?

Nhö Lai kieán phoùng xaû, Do nhö khí di thoùa.

181

大般涅槃經 譬如日初出 光明甚暉燄 既能還自照 亦滅一切闇 。 如來神通光 能除我苦惱 虛在大衆中 譬如須彌山。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thí nhö nhaät sô xuaát Quang minh thaäm huy dieäm, Kyù naêng hoaøn töï chieáu, Dieäc dieät nhaát thieát aùm, Nhö Lai thaàn thoâng quang, Naêng tröø ngaõ khoå naõo.

Xöû taïi Ñaïi chuùng trung, Thí nhö Tu-di sôn.

世尊。譬如國王生育諸子形貌端正心常 愛念。先教伎藝悉令通利。然後將付魁膾令 殺。

Theá Toân! Thí nhö quoác vöông, sanh duïc chö töû, hình maïo ñoan chaùnh, taâm thöôøng aùi nieäm, tieân giaùo kyõ ngheä, taát linh thoâng lôïi, nhieân haäu töông phoù khoâi khoaùi linh saùt.

世尊。我等今日為法王子。蒙佛教誨已具 正見願莫放捨。如其放捨則同王子。唯願久 住不入涅槃。

Theá Toân! Ngaõ ñaúng kim nhaät, vi Phaùp vöông töû, moâng Phaät giaùo hoái, dó cuï chaùnh kieán. Nguyeän maïc phoùng xaû.

Nhö kyø phoùng xaû. Taéc ñoàng vöông töû. Duy nguyeän cöûu truï, baát nhaäp Nieát-baøn.

世尊。譬如有人善學諸論。復於此論而 生怖畏。如來亦爾通達諸法。而於諸法復生 怖畏。若使如來久住於世。說甘露味充足一 切。如是衆生則不復畏墮於地獄。

Theá Toân! Thí nhö höõu nhaân, thieän hoïc chö luaän, phuïc ö thöû luaän, nhi sanh boá uùy. Nhö Lai dieäc nhó, thoâng ñaït chö phaùp, nhi ö chö phaùp, phuïc sanh boá uùy. Nhöôïc söû Nhö Lai cöûu truï ö theá, thuyeát cam loä vò, sung tuùc nhaát thieát, nhö thò chuùng sanh, taéc baát phuïc uùy ñoïa ö ñòa nguïc.

世尊。譬如有人初學作務。為官所收閉 之囹圄。有人問之汝受何事。答言。我今受 大憂苦。若其得脫則得安樂。世尊亦爾。為

Theá Toân! Thí nhö höõu nhaân, sô hoïc taùc vuï, vi quan sôû thaâu, beá chi linh ngöï. Höõu nhaân vaán chi: “Nhöõ thoï haø söï?” Ñaùp ngoân: “Ngaõ kim thoï ñaïi öu khoå. Nhöôïc kyø ñaéc thoaùt, taéc ñaéc an laïc.” Theá Toân dieäc nhó, vò ngaõ ñaúng coá, tu chö

182

183

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

我等故修諸苦行。我等今者猶未得免生死苦 惱。云何如來得受安樂。

khoå haïnh. Ngaõ ñaúng kim giaû, du vò ñaéc mieãn sanh töû khoå

世尊。譬如醫王善解方藥。偏以祕方教 授其子。不教其餘外受學者。如來亦爾。獨 以甚深祕密之藏偏教文殊。遺棄我等不見 顧愍。如來於法應無慳悋。如彼醫王偏教其 子。不教外來諸受學者。彼醫所以不能普 教。情存勝負故有祕惜。如來之心終無勝 負。何故如是不見教誨。唯願久住莫般涅 槃。

Theá Toân! Thí nhö y vöông, thieän giaûi phöông döôïc, thieân dó bí phöông, giaùo thoï kyø töû, baát giaùo kyø dö ngoaïi thoï hoïc giaû. Nhö Lai dieäc nhó. Ñoäc dó thaäm thaâm bí maät chi taïng, thieân giaùo Vaên-thuø, di khí ngaõ ñaúng, baát kieán coá maãn. Nhö Lai ö phaùp, öng voâ khan laän nhö bæ y vöông, thieân giaùo kyø töû, baát giaùo ngoaïi lai chö thoï hoïc giaû. Bæ y sôû dó baát naêng phoå giaùo, tình toàn thaéng phuï, coá höõu bí tích.

Nhö Lai chi taâm, chung voâ thaéng phuï. Haø coá nhö thò, baát

世尊。譬如老少病苦之人。離於善徑行於 險路。路險澀難多受苦惱。更有異人見之憐 愍。即便示以平坦好道。 世尊。我亦如是。所謂少者喻未增長法身 之人。老者喻重煩惱。病者喻未脫生死。險 路者喻二十五有。唯願如來。示導我等甘露 正道。久住於世勿入涅槃。 爾時世尊告諸比丘。汝等比丘。莫如凡夫 諸天人等愁憂啼哭。當勤精進繫心正念。 時諸天人阿修羅等。聞佛所說止不啼哭。 猶如有人殯喪了已止不啼哭。 184

naõo. Vaân haø Nhö Lai ñaéc thoï an laïc?

kieán giaùo hoái? Duy nguyeän cöûu truï, maïc baùt Nieát-baøn.

Theá Toân! Thí nhö laõo thieáu beänh khoå chi nhaân, ly ö thieän kính, haønh ö hieåm loä. Loä hieåm saùp nan, ña thoï khoå naõo. Caùnh höõu dò nhaân, kieán chi laân maãn, töùc tieän thò dó bình thaûn haûo ñaïo.

Theá Toân! Ngaõ dieäc nhö thò. Sôû vò thieáu giaû, duï vò taêng tröôûng phaùp thaân chi nhaân. Laõo giaû, duï troïng phieàn naõo.

Beänh giaû, duï vò thoaùt sanh töû. Hieåm loä giaû, duï nhò thaäp nguõ höõu. Duy nguyeän Nhö Lai, thò ñaïo ngaõ ñaúng cam loä Chaùnh ñaïo, cöûu truï ö theá, vaät nhaäp Nieát-baøn.

Nhó thôøi, Theá Toân caùo chö tyø-kheo: Nhöõ ñaúng tyø-kheo!

Maïc nhö phaøm phu chö thieân nhaân ñaúng, saàu öu ñeà khoác. Ñöông caàn tinh taán, heä taâm chaùnh nieäm.

Thôøi, chö thieân nhaân, a-tu-la ñaúng, vaên Phaät sôû thuyeát, chæ baát ñeà khoác, do nhö höõu nhaân, taån taùn lieãu dó, chæ baát ñeà khoác.

185

大般涅槃經 爾時世尊為諸大衆。說是偈言。 汝等當開意 不應大愁苦 諸佛法皆爾 是故當默然。 樂不放逸行 守心正憶念 遠離諸非法 慰意受歡樂。 復次比丘。若有疑惑今皆當問。若空不 空。若常無常。若苦非苦。若依非依。若去 不去。若歸非歸。若恒非恒。若斷非斷。若 衆生非衆生。若有若無。若實不實。若眞不 眞。若滅不滅。若密不密。若二不二。如是 等種種法中有所疑者。今應諮問。我當隨順 為汝斷之。亦當為汝先說甘露。然後乃當入 於涅槃。 諸比丘。佛出世難人身難得。值佛生信是 事亦難。能忍難忍是亦復難。成就禁戒具足 無缺得阿羅漢果是事亦難。如求金沙優曇缽 花。汝諸比丘。離於八難得人身難。汝等遇 186

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhó thôøi, Theá Toân, vò chö Ñaïi chuùng, thuyeát thò keä ngoân: Nhöõ ñaúng ñöông khai yù, Baát öng ñaïi saàu khoå, Chö Phaät phaùp giai nhó, Thò coá ñöông maëc nhieân.

Laïc baát phoùng daät haïnh, Thuû taâm chaùnh öùc nieäm, Vieãn ly chö phi phaùp, UÛy yù thoï hoan laïc.

Phuïc thöù tyø-kheo! Nhöôïc höõu nghi hoaëc, kim giai ñöông vaán: Nhöôïc khoâng, baát khoâng. Nhöôïc thöôøng, voâ thöôøng, nhöôïc khoå, phi khoå, nhöôïc y, phi y, nhöôïc khöù, baát khöù, nhöôïc quy, phi quy, nhöôïc haèng, phi haèng, nhöôïc ñoaïn, phi ñoaïn, nhöôïc chuùng sanh, phi chuùng sanh, nhöôïc höõu, nhöôïc voâ, nhöôïc thaät, baát thaät, nhöôïc chaân, baát chaân, nhöôïc dieät, baát dieät, nhöôïc maät, baát maät, nhöôïc nhò, baát nhò. Nhö thò ñaúng chuûng chuûng phaùp trung, höõu sôû nghi giaû, kim öng tö vaán. Ngaõ ñöông tuøy thuaän, vò nhöõ ñoaïn chi, dieäc ñöông vò nhöõ, tieân thuyeát cam loä, nhieân haäu naõi ñöông nhaäp ö Nieát-baøn.

Chö tyø-kheo! Phaät xuaát theá nan. Nhaân thaân nan ñaéc.

Trò Phaät sanh tín, thò söï dieäc nan. Naêng nhaãn nan nhaãn, thò dieäc phuïc nan. Thaønh töïu caám giôùi, cuï tuùc voâ khuyeát, ñaéc A-la-haùn quaû, thò söï dieäc nan, nhö caàu kim sa, öuñaøm-baùt hoa. Nhöõ chö tyø-kheo! Ly ö baùt naïn, ñaéc nhaân thaân nan. Nhöõ ñaúng ngoä ngaõ, baát öng khoâng quaù. Ngaõ ö vaõng tích, chuûng chuûng khoå haïnh, kim ñaéc nhö thò voâ 187

大般涅槃經 我不應空過。我於往昔種種苦行。今得如是 無上方便。為汝等故無量劫中捨身手足頭目 髓腦。是故汝等不應放逸。 汝等比丘。云何莊嚴正法寶城。具足種種 功德珍寶戒定智慧為墻壍埤堄。汝今遇是佛 法寶城。不應取此虛偽之物。譬如商主遇眞 寶城。取諸瓦礫而便還家。汝亦如是。值遇 寶城取虛偽物。 汝諸比丘。勿以下心而生知足。汝等今 者。雖得出家。於此大乘不生貪慕。汝諸比 丘。身雖得服袈裟染衣。其心猶未得染大乘 清淨之法汝諸比丘雖行乞食經歷多處。初未 曾乞大乘法食。汝諸比丘。雖除鬚髮未為正 法除諸結使。 汝諸比丘今當眞實教敕汝等。我今現在 大衆和合。如來法性眞實不倒。是故汝等應 當精進攝心勇猛摧諸結使。十力慧日既滅沒 已。汝等當為無明所覆。 諸比丘。譬如大地諸山藥草為衆生用。我 法亦爾。出生妙善甘露法味。而為衆生種種 煩惱病之良藥。我今當令一切衆生及以我子 188

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

thöôïng phöông tieän. Vò nhöõ ñaúng coá, voâ löôïng kieáp trung, xaû thaân thuû tuùc, ñaàu muïc tuûy naõo. Thò coá nhöõ ñaúng baát öng phoùng daät.

Nhöõ ñaúng tyø-kheo! Vaân haø trang nghieâm Chaùnh phaùp baûo thaønh? Cuï tuùc chuûng chuûng coâng ñöùc traân baûo, Giôùi, Ñònh, Trí tueä, vi töôøng tieäm bì ngheä. Nhöõ kim ngoä thò Phaät phaùp baûo thaønh, baát öng thuû thöû hö nguïy chi vaät.

Thí nhö thöông chuû, ngoä chaân baûo thaønh, thuû chö ngoõa lòch, nhi tieän hoaøn gia. Nhöõ dieäc nhö thò, trò ngoä baûo thaønh, thuû hö nguïy vaät!

Nhöõ chö tyø-kheo! Vaät dó haï taâm, nhi sanh tri tuùc. Nhöõ ñaúng kim giaû, tuy ñaéc xuaát gia, ö thöû Ñaïi thöøa, baát sanh tham moä. Nhöõ chö tyø-kheo! Thaân tuy ñaéc phuïc caø-sa nhieãm y, kyø taâm du vò ñaéc nhieãm Ñaïi thöøa thanh tònh chi phaùp.

Nhöõ chö tyø-kheo! Tuy haønh khaát thöïc, kinh lòch ña xöù, sô vò taèng khaát Ñaïi thöøa phaùp thöïc. Nhöõ chö tyø-kheo! Tuy tröø tu phaùt, vò vò Chaùnh phaùp, tröø chö keát söû.

Nhöõ chö tyø-kheo! Kim ñöông chaân thaät giaùo saéc nhöõ ñaúng. Ngaõ kim hieän taïi, ñaïi chuùng hoøa hieäp. Nhö Lai Phaùp taùnh, chaân thaät baát ñaûo. Thò coá nhöõ ñaúng, öng ñöông tinh taán, nhieáp taâm duõng maõnh, toài chö keát söû. Thaäp löïc hueä nhaät kyù dieät moät dó, nhöõ ñaúng ñöông vi voâ minh sôû phuù.

Chö tyø-kheo! Thí nhö ñaïi ñòa, chö sôn döôïc thaûo vi chuùng sanh duïng. Ngaõ phaùp dieäc nhó, xuaát sanh dieäu thieän cam loä phaùp vò, nhi vi chuùng sanh chuûng chuûng phieàn naõo beänh chi löông döôïc. Ngaõ kim ñöông linh nhaát thieát chuùng sanh, caäp dó ngaõ töû töù boä chi chuùng, taát giai an truï bí maät 189

大般涅槃經 四部之衆。悉皆安住祕密藏中。我亦復當安 住是中入於涅槃。何等名為祕密之藏。猶如 乊字三點。若並則不成伊。縱亦不成。如摩 醯首羅面上三目。乃得成伊三點。若別亦不 得成。我亦如是。解脫之法亦非涅槃。如來 之身亦非涅槃。摩訶般若亦非涅槃。三法各 異亦非涅槃。我今安住如是三法。為衆生故 名入涅槃。如世伊字。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

taïng trung. Ngaõ dieäc phuïc ñöông an truï thò trung, nhaäp ö Nieát-baøn. Haø ñaúng danh vi bí maät chi taïng? Do nhö y töï, tam ñieåm nhöôïc tònh, taéc baát thaønh Y, tung dieäc baát thaønh. Nhö Ma-heâ-thuû-la dieän thöôïng tam muïc, naõi ñaéc thaønh y. Tam ñieåm nhöôïc bieät, dieäc baát ñaéc thaønh. Ngaõ dieäc nhö thò. Giaûi thoaùt chi phaùp, dieäc phi Nieát-baøn. Nhö Lai chi thaân, dieäc phi Nieát-baøn. Ma-ha Baùt-nhaõ, dieäc phi Nieát-baøn. Tam phaùp caùc dò, dieäc phi Nieát-baøn. Ngaõ kim an truï nhö thò tam phaùp, vò chuùng sanh coá, danh nhaäp Nieátbaøn, nhö theá Y töï.

爾時諸比丘。聞佛世尊定當涅槃。皆悉憂 愁身毛為豎涕淚盈目。稽首佛足遶無量匝白 佛言。世尊。快說無常苦空無我。

Nhó thôøi, chö tyø-kheo vaên Phaät Theá Toân ñònh ñöông Nieát-baøn. Giai taát öu saàu, thaân mao vi thoï, theá leä doanh muïc, kheå thuû Phaät tuùc, nhieãu voâ löôïng taùp, baïch Phaät ngoân: Theá Toân khoaùi thuyeát: voâ thöôøng, khoå, khoâng, voâ ngaõ.

世尊。譬如一切衆生跡中象跡為上。是無 常想亦復如是。於諸想中最為第一。若有精 勤修習之者。能除一切欲界欲愛色無色愛無 明憍慢及無常想。

Theá Toân! Thí nhö nhaát thieát chuùng sanh tích trung, töôïng tích vò thöôïng. Thò voâ thöôøng töôûng, dieäc phuïc nhö thò, ö chö töôûng trung, toái vi ñeä nhaát, nhöôïc höõu tinh caàn tu taäp chi giaû, naêng tröø nhaát thieát duïc giôùi duïc aùi, saéc, voâ saéc aùi, voâ minh, kieâu maïn, caäp voâ thöôøng töôûng.

世尊。如來若離無常想者。今則不應入於 涅槃。若不離者。云何說言修無常想離三界 愛無明憍慢及無常想。

Theá Toân! Nhö Lai nhöôïc ly voâ thöôøng töôûng giaû, kim taéc baát öng nhaäp ö Nieát-baøn. Nhöôïc baát ly giaû, vaân haø thuyeát ngoân: tu voâ thöôøng töôûng, ly tam giôùi aùi, voâ minh, kieâu maïn, caäp voâ thöôøng töôûng?

世尊。譬如農夫秋月之時深耕其地能除穢 草。是無常想亦復如是。能除一切欲界欲愛 色無色愛無明憍慢及無常想。

Theá Toân! Thí nhö noâng phu, thu nguyeät chi thôøi, thaâm canh kyø ñòa, naêng tröø ueá thaûo. Thò voâ thöôøng töôûng dieäc phuïc nhö thò, naêng tröø nhaát thieát Duïc giôùi duïc aùi, saéc, voâ saéc aùi, voâ minh, kieâu maïn, caäp voâ thöôøng töôûng.

190

191

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

世尊。譬如耕田秋耕為勝。如諸跡中象跡 為勝。於諸想中。無常想勝。

Theá Toân! Thí nhö canh ñieàn, thu canh vi thaéng, nhö chö tích trung, töôïng tích vi thaéng, ö chö töôûng trung, voâ thöôøng töôûng thaéng.

世尊。譬如帝王知命將終。恩赦天下獄 囚繫閉。悉令得脫然後捨命。如來今者亦應 如是。度諸衆生一切無知無明繫閉。皆令 解脫。然後乃當入於涅槃。我等今者皆未得 度。云何如來便欲放捨入於涅槃。

Theá Toân! Thí nhö ñeá vöông, tri maïng töông chung, aân xaù thieân haï, nguïc tuø heä beá, taát linh ñaéc thoaùt, nhieân haäu xaû maïng. Nhö Lai kim giaû, dieäc öng nhö thò, ñoä chö chuùng sanh, nhaát thieát voâ tri voâ minh heä beá, giai linh giaûi thoaùt, nhieân haäu naõi ñöông nhaäp ö Nieát-baøn. Ngaõ ñaúng kim giaû, giai vò ñaéc ñoä. Vaân haø Nhö Lai tieän duïc phoùng xaû, nhaäp ö Nieát-baøn?

世尊。譬如有人為鬼所持。遇良咒師以咒 力故便得除差。如來亦爾。為諸聲聞除無明 鬼。令得安住摩訶般若解脫等法如世伊字。

Theá Toân! Thí nhö höõu nhaân, vi quyû sôû trì, ngoä löông chuù sö, dó chuù löïc coá, tieän ñaéc tröø sai. Nhö Lai dieäc nhó, vò chö Thinh vaên, tröø voâ minh quyû, linh ñaéc an truï Ma-ha Baùt-nhaõ, giaûi thoaùt ñaúng phaùp, nhö theá Y töï.

世尊。譬如香象為人所縛。雖有良師不能 禁制。頓絕羈鎖自恣而去。我未如是脫五, 十,七煩惱繫縛。云何如來便欲放捨入於涅槃。

Theá Toân! Thí nhö höông töôïng, vi nhaân sôû phöôïc, tuy höõu löông sö, baát naêng caám cheá, ñoán tuyeät kî toûa, töï töù nhi khöù. Ngaõ vò nhö thò thoaùt nguõ, thaäp, thaát phieàn naõo heä phöôïc. Vaân haø Nhö Lai tieän duïc phoùng xaû, nhaäp ö Nieát-baøn?

世尊。如人病瘧值遇良醫所苦得除。我亦 如是。多諸患苦邪命熱病。雖遇如來病未除 愈。未得無上安隱常樂。云何如來便欲放捨 入於涅槃。 世尊。譬如醉人不自覺知。不識親踈母女 姊妹。迷荒婬亂言語放逸。臥糞穢中。時有 良師與藥令服。服已吐酒還自憶識。心懷慚 192

Theá Toân! Nhö nhaân beänh ngöôïc, trò ngoä löông y, sôû khoå ñaéc tröø. Ngaõ dieäc nhö thò, ña chö hoaïn khoå, taø maïng nhieät beänh, tuy ngoä Nhö Lai, beänh vò tröø duõ, vò ñaéc voâ thöôïng an oån thöôøng laïc. Vaân haø Nhö Lai tieän duïc phoùng xaû, nhaäp ö Nieát-baøn?

Theá Toân! Thí nhö tuùy nhaân, baát töï giaùc tri, baát thöùc thaân sô, maãu, nöõ, tyû muoäi, meâ hoang daâm loaïn, ngoân ngöõ phoùng daät, ngoïa phaán ueá trung. Thôøi höõu löông sö, döõ 193

大般涅槃經 愧深自剋責。酒為不善諸惡根本。若能除斷 則遠衆罪。 世尊。我亦如是。往昔已來輪轉生死。 情色所醉貪嗜五欲。非母母想非姊姊想。非 女女想。於非衆生生衆生想。是故輪轉受 生死苦。如彼醉人臥糞穢中。如來今當施我 法藥。令我還吐煩惱惡酒。而我未得醒悟之 心。云何如來便欲放捨入於涅槃。 世尊。譬如有人歎芭蕉樹以為堅實。無有 是處。世尊。衆生亦爾。若歎我,人,衆生,壽 命,養育知見作者,受者,是眞實者。亦無是 處。我等如是修無我想。 世尊。譬如漿滓無所復用。是身亦爾無 我無主。世尊。如七葉花無有香氣。是身亦 爾無我無主。我等如是心常修習無我之想。 如佛所說一切諸法無我我所。汝諸比丘應當 修習。如是修已則除我慢。離我慢已便入涅 槃。 世尊。譬如鳥跡。空中現者。無有是處。 有能修習無我想者而有諸見。亦無是處。 194

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

döôïc linh phuïc. Phuïc dó thoå töûu, hoaøn töï öùc thöùc, taâm hoaøi taøm quyù, thaâm töï khaéc traùch: töûu vi baát thieän, chö aùc caên boån. Nhöôïc naêng tröø ñoaïn, taéc vieãn chuùng toäi.

Theá Toân! Ngaõ dieäc nhö thò. Vaõng tích dó lai, luaân chuyeån sanh töû, tình saéc sôû tuùy, tham thò nguõ duïc. Phi maãu, maãu töôûng, phi tyû, tyû töôûng, phi nöõ, nöõ töôûng: Ö phi chuùng sanh, sanh chuùng sanh töôûng. Thò coá luaân chuyeån thoï sanh töû khoå, nhö bæ tuùy nhaân, ngoïa phaán ueá trung.

Nhö Lai kim ñöông thí ngaõ phaùp döôïc, linh ngaõ hoaøn thoå phieàn naõo aùc töûu. Nhi ngaõ vò ñaéc tænh ngoä chi taâm. Vaân haø Nhö Lai tieän duïc phoùng xaû, nhaäp ö Nieát-baøn?

Theá Toân! Thí nhö höõu nhaân, thaùn ba tieâu thoï, dó vi kieân thaät, voâ höõu thò xöù. Theá Toân! Chuùng sanh dieäc nhó.

Nhöôïc thaùn ngaõ, nhaân, chuùng sanh, thoï maïng, döôõng duïc tri kieán taùc giaû, thoï giaû, thò chaân thaät giaû, dieäc voâ thò xöù.

Ngaõ ñaúng nhö thò, tu voâ ngaõ töôûng.

Theá Toân! Thí nhö töông chæ, voâ sôû phuïc duïng. Thò thaân dieäc nhó, voâ ngaõ, voâ chuû. Theá Toân! Nhö thaát dieäp hoa, voâ höõu höông khí. Thò thaân dieäc nhó, voâ ngaõ voâ chuû. Ngaõ ñaúng nhö thò, taâm thöôøng tu taäp voâ ngaõ chi töôûng, nhö Phaät sôû thuyeát: Nhaát thieát chö phaùp, voâ ngaõ, ngaõ sôû, nhöõ chö tyø-kheo, öng ñöông tu taäp. Nhö thò tu dó, taéc tröø ngaõ maïn, ly ngaõ maïn dó, tieän nhaäp Nieát-baøn.

Theá Toân! Thí nhö ñieåu tích, khoâng trung hieän giaû, voâ höõu thò xöù. Höõu naêng tu taäp voâ ngaõ töôûng giaû, nhi höõu chö kieán, dieäc voâ thò xöù.

195

大般涅槃經 爾時世尊讚諸比丘。善哉善哉。汝等善能 修無我想。 時諸比丘即白佛言。世尊。我等不但修無 我想。亦更修習其餘諸想。所謂苦想無常想 無我想。 世尊。譬如人醉其心瞑眩。見諸山河石壁 草木宮殿屋舍日月星辰皆悉迴轉。 世尊。若有不修苦無常想無我等想。如是 之人不名為聖。多諸放逸流轉生死。世尊。 以是因緣我等善修如是諸想。 爾時佛告諸比丘言。諦聽諦聽。汝向所引 醉人喻者。但知文字未達其義。何等為義。 如彼醉人見上日月實非迴轉生迴轉想。衆生 亦爾。為諸煩惱無明所覆生顛倒心。我計無 我常計無常。淨計不淨樂計為苦。以為煩惱 之所覆故。雖生此想不達其義。如彼醉人於 非轉處而生轉想。我者即是佛義。常者是法 身義。樂者是涅槃義。淨者是法義。 汝等比丘。云何而言。有我想者,憍慢貢 高,流轉生死。汝等若言。我亦修習無常苦想 196

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhó thôøi, Theá Toân taùn chö tyø-kheo: Thieän tai, thieän tai! Nhöõ ñaúng thieän naêng tu voâ ngaõ töôûng.

Thôøi chö tyø-kheo, töùc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ ñaúng baát ñaûn tu voâ ngaõ töôûng, dieäc caùnh tu taäp kyø dö chö töôûng, sôû vò: khoå töôûng, voâ thöôøng töôûng, voâ ngaõ töôûng.

Theá Toân! Thí nhö nhaân tuùy, kyø taâm minh huyeãn, kieán chö sôn haø, thaïch bích, thaûo moäc, cung ñieän, oác xaù, nhaät nguyeät, tinh thaàn, giai taát hoài chuyeån.

Theá Toân! Nhöôïc höõu baát tu khoå, voâ thöôøng töôûng, voâ ngaõ ñaúng töôûng, nhö thò chi nhaân, baát danh vi thaùnh, ña chö phoùng daät, löu chuyeån sanh töû. Theá Toân! Dó thò nhaân duyeân, ngaõ ñaúng thieän tu nhö thò chö töôûng.

Nhó thôøi, Phaät caùo chö tyø-kheo ngoân: Ñeá thính! Ñeá thính! Nhöõ höôùng sôû daãn tuùy nhaân duï giaû. Ñaûn tri vaên töï, vò ñaït kyø nghóa. Haø ñaúng vi nghóa? Nhö bæ tuùy nhaân, kieán thöôïng nhaät nguyeät, thaät phi hoài chuyeån, sanh hoài chuyeån töôûng. Chuùng sanh dieäc nhó, vi chö phieàn naõo voâ minh sôû phuù, sanh ñieân ñaûo taâm: ngaõ, keá voâ ngaõ, thöôøng, keá voâ thöôøng, tònh, keá baát tònh, laïc, keá vi khoå. Dó vi phieàn naõo chi sôû phuù coá, tuy sanh thöû töôûng, baát ñaït kyø nghóa, nhö bæ tuùy nhaân ö phi chuyeån xöù, nhi sanh chuyeån töôûng. Ngaõ giaû, töùc thò Phaät nghóa, Thöôøng giaû, thò Phaùp thaân nghóa, Laïc giaû, thò Nieát-baøn nghóa, Tònh giaû, thò phaùp nghóa.

Nhöõ ñaúng tyø-kheo! Vaân haø nhi ngoân: Höõu ngaõ töôûng giaû, kieâu maïn coáng cao, löu chuyeån sanh töû? Nhöõ ñaúng nhöôïc ngoân: “Ngaõ dieäc tu taäp voâ thöôøng, khoå töôûng, voâ 197

大般涅槃經 無我想。是三種修無有實義。我今當說勝三 修法。 苦者計樂。樂者計苦。是顛倒法。 無常計常。常計無常。是顛倒法。 無我計我。我計無我。是顛倒法。 不淨計淨。淨計不淨。是顛倒法。 有如是等四顛倒法。是人不知正修諸法。 汝諸比丘。於苦法中生於樂想。於無常中 生於常想。於無我中生於我想。於不淨中生 於淨想。世間亦有常樂我淨。出世亦有常樂 我淨。世間法者有字無義。出世間者有字有 義。何以故。世間之法有四顛倒故不知義。 所以者何。有想顛倒心倒見倒。以三倒故世 間之人。樂中見苦。常見無常。我見無我。 淨見不淨。是名顛倒。以顛倒故世間知字而 不知義。何等為義。無我者名為生死。我者 名為如來。無常者聲聞緣覺。常者如來法 身。苦者一切外道。樂者即是涅槃。不淨者 即有為法。淨者諸佛菩薩所有正法。是名不 顛倒。以不倒故知字知義。若欲遠離四顛倒 者。應知如是常樂我淨。 198

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

ngaõ töôûng.” Thò tam chuûng tu, voâ höõu thaät nghóa. Ngaõ kim ñöông thuyeát thaéng tam tu phaùp.

Khoå giaû keá laïc, laïc giaû keá khoå, thò ñieân ñaûo phaùp.

Voâ thöôøng keá thöôøng, thöôøng keá voâ thöôøng, thò ñieân ñaûo phaùp.

Voâ ngaõ keá ngaõ, ngaõ keá voâ ngaõ, thò ñieân ñaûo phaùp.

Baát tònh keá tònh, tònh keá baát tònh, thò ñieân ñaûo phaùp.

Höõu nhö thò ñaúng töù ñieân ñaûo phaùp, thò nhaân baát tri chaùnh tu chö phaùp.

Nhöõ chö tyø-kheo! Ö khoå phaùp trung, sanh ö laïc töôûng, ö voâ thöôøng trung, sanh ö thöôøng töôûng, ö voâ ngaõ trung, sanh ö ngaõ töôûng, ö baát tònh trung, sanh ö tònh töôûng. Theá gian dieäc höõu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. Xuaát theá dieäc höõu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. Theá gian phaùp giaû, höõu töï voâ nghóa.

Xuaát theá gian giaû, höõu töï höõu nghóa. Haø dó coá? Theá gian chi phaùp, höõu töù ñieân ñaûo, coá baát tri nghóa. Sôû dó giaû haø?

Höõu töôûng ñieân ñaûo, taâm ñaûo, kieán ñaûo. Dó tam ñaûo coá, theá gian chi nhaân, laïc trung kieán khoå, thöôøng kieán voâ thöôøng, ngaõ kieán voâ ngaõ, tònh kieán baát tònh. Thò danh ñieân ñaûo.

Dó ñieân ñaûo coá, theá gian tri töï, nhi baát tri nghóa. Haø ñaúng vi nghóa? Voâ ngaõ giaû, danh vi sanh töû. Ngaõ giaû, danh vi Nhö Lai. Voâ thöôøng giaû, Thanh vaên, Duyeân giaùc. Thöôøng giaû, Nhö Lai phaùp thaân. Khoå giaû, nhaát thieát ngoaïi ñaïo.

Laïc giaû, töùc thò Nieát-baøn. Baát tònh giaû, töùc höõu vi phaùp.

Tònh giaû, chö Phaät Boà Taùt sôû höõu Chaùnh phaùp. Thò danh baát ñieân ñaûo. Dó baát ñaûo coá, tri töï tri nghóa. Nhöôïc duïc vieãn ly töù ñieân ñaûo giaû, öng tri nhö thò thöôøng, laïc, ngaõ, tònh.

199

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

時諸比丘白佛言。世尊。如佛所說離四 倒者。則得了知常樂我淨。如來今者永無四 倒。則已了知常樂我淨。若已了知常樂我 淨。何故不住一劫半劫教導我等令離四倒而 見放捨欲入涅槃。如來若見顧念教敕。我當 至心頂受修習。如來若入於涅槃者。我等云 何與是毒身同共止住修於梵行。我等亦當隨 佛世尊入於涅槃。

Thôøi, chö tyø-kheo baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Phaät sôû thuyeát, ly töù ñaûo giaû, taéc ñaéc lieãu tri thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. Nhö Lai kim giaû, vónh voâ töù ñaûo, taéc dó lieãu tri thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. Nhöôïc dó lieãu tri thöôøng, laïc, ngaõ, tònh, haø coá baát truï nhaát kieáp, baùn kieáp, giaùo ñaïo ngaõ ñaúng, linh ly töù ñaûo, nhi kieán phoùng xaû, duïc nhaäp Nieátbaøn? Nhö Lai nhöôïc kieán coá nieäm giaùo saéc, ngaõ ñöông chí taâm ñænh thoï tu taäp. Nhö Lai nhöôïc nhaäp ö Nieát-baøn giaû, ngaõ ñaúng vaân haø döõ thò ñoäc thaân, ñoàng coäng chæ truï, tu ö Phaïm haïnh? Ngaõ ñaúng dieäc ñöông tuøy Phaät Theá Toân, nhaäp ö Nieát-baøn.

爾時佛告諸比丘。汝等不應作如是語。我 今所有無上正法悉以付囑摩訶迦葉。是迦葉 者。當為汝等作大依止。猶如如來為諸衆生 作依止處。摩訶迦葉亦復如是。當為汝等作 依止處。譬如大王多所統領。若遊巡時悉以 國事付囑大臣。如來亦爾。所有正法亦以付 囑摩訶迦葉。

Nhó thôøi, Phaät caùo chö tyø-kheo: Nhöõ ñaúng baát öng taùc nhö thò ngöõ. Ngaõ kim sôû höõu voâ thöôïng Chaùnh phaùp, taát dó phoù chuùc Ma-ha Ca-dieáp. Thò Ca-dieáp giaû, ñöông vò nhöõ ñaúng, taùc Ñaïi y chæ. Do nhö Nhö Lai, vò chö chuùng sanh, taùc Y chæ xöù, Ma-ha Ca-dieáp dieäc phuïc nhö thò, ñöông vò nhöõ ñaúng, taùc Y chæ xöù. Thí nhö ñaïi vöông, ña sôû thoáng laõnh, nhöôïc du tuaàn thôøi, taát dó quoác söï, phoù chuùc ñaïi thaàn. Nhö Lai dieäc nhó, sôû höõu Chaùnh phaùp, dieäc dó phoù chuùc Ma-ha Ca-dieáp.

汝等當知。先所修習無常苦想非是眞實。 譬如春時有諸人等在大池浴乘船遊戲失琉璃 寶沒深水中。是時諸人悉共入水求覓是寶。 競捉瓦石草木沙礫。各各自謂得琉璃珠歡喜 持出乃知非眞。是時寶珠猶在水中。以珠力 故水皆澄清。於是大衆乃見寶珠。故在水 200

Nhöõ ñaúng ñöông tri, tieân sôû tu taäp voâ thöôøng, khoå töôûng, phi thò chaân thaät. Thí nhö xuaân thôøi, höõu chö nhaân ñaúng, taïi ñaïi trì duïc, thöøa thuyeàn du hyù, thaát löu ly baûo, moät thaâm thuûy trung. Thò thôøi chö nhaân, taát coäng nhaäp thuûy, caàu mòch thò baûo, caïnh troùc ngoaõ thaïch, thaûo moäc sa lòch. Caùc caùc töï vò ñaéc löu ly chaâu, hoan hyû trì xuaát, naõi tri phi chaân. Thò thôøi, baûo chaâu du taïi thuûy trung. Dó chaâu löïc coá, thuûy giai tröøng thanh. Ö thò, ñaïi chuùng naõi kieán baûo chaâu, coá taïi thuûy haï, do nhö ngöôõng quan hö khoâng 201

大般涅槃經 下。猶如仰觀虛空月形。是時衆中有一智 人。以方便力安徐入水即便得珠。 汝等比丘。不應如是修習無常苦無我想不 淨想等以為實義。如彼諸人各以瓦石草木沙 礫而為寶珠。汝等應當善學方便。在在處處 常修我想常樂淨想。復應當知先所修習四法 相貌悉是顛倒。欲得眞實修諸想者。如彼智 人巧出寶珠。所謂我想常樂淨想。 爾時諸比丘白佛言。世尊。如佛先說諸 法無我汝當修學。修學是已則離我想。離我 想者則離憍慢。離憍慢者得入涅槃。是義云 何。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

nguyeät hình. Thò thôøi chuùng trung, höõu nhaát trí nhaân, dó phöông tieän löïc, an töø nhaäp thuûy, töùc tieän ñaéc chaâu.

Nhöõ ñaúng tyø-kheo! Baát öng nhö thò tu taäp voâ thöôøng, khoå, voâ ngaõ töôûng, Baát tònh töôûng ñaúng, dó vi thaät nghóa, nhö bæ chö nhaân, caùc dó ngoõa thaïch, thaûo moäc, sa lòch, nhi vi baûo chaâu! Nhöõ ñaúng öng ñöông thieän hoïc phöông tieän. Taïi taïi xöù xöù, thöôøng tu ngaõ töôûng, thöôøng, laïc, tònh töôûng. Phuïc öng ñöông tri, tieân sôû tu taäp, töù phaùp töôùng maïo, taát thò ñieân ñaûo. Duïc ñaéc chaân thaät tu chö töôûng giaû, nhö bæ trí nhaân, xaûo xuaát baûo chaâu, sôû vò: ngaõ töôûng, thöôøng, laïc, tònh töôûng.

Nhó thôøi, chö tyø-kheo baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Phaät tieân thuyeát: Chö phaùp voâ ngaõ, nhöõ ñöông tu hoïc. Tu hoïc thò dó, taéc ly ngaõ töôûng. Ly ngaõ töôûng giaû, taéc ly kieâu maïn. Ly kieâu maïn giaû, ñaéc nhaäp Nieát-baøn. Thò nghóa vaân haø?

佛告諸比丘。善哉善哉。汝今善能諮問 是義為自斷疑。譬如國王闇鈍少智。有一醫 師性復頑嚚。而王不別厚賜俸祿。療治衆病 純以乳藥。亦復不知病起根原。雖知乳藥復 不善解。或有風病冷病熱病一切諸病悉教服 乳。是王不別是醫知乳好醜善惡。

Phaät caùo chö tyø-kheo: Thieän tai, thieän tai! Nhöõ kim thieän naêng tö vaán thò nghóa: vi töï ñoaïn nghi. Thí nhö quoác vöông, aùm ñoän thieåu trí. Höõu nhaát y sö, taùnh phuïc ngoan ngaân. Nhi vöông baát bieät, haäu töù boång loäc. Lieäu trò chuùng beänh, thuaàn dó nhuõ döôïc. Dieäc phuïc baát tri beänh khôûi caên nguyeân. Tuy tri nhuõ döôïc, phuïc baát thieän giaûi, hoaëc höõu phong beänh, laõnh beänh, nhieät beänh, nhaát thieát chö beänh, taát giaùo phuïc nhuõ. Thò vöông baát bieät thò y tri nhuõ haûo xuù, thieän aùc.

復有明醫曉八種術。善療衆病知諸方藥。 從遠方來。是時舊醫不知諮受。反生貢高輕 慢之心。彼時明醫即便依附請以為師。諮受

Phuïc höõu minh y, hieåu baùt chuûng thuaät, thieän lieäu chuùng beänh, tri chö phöông döôïc, tuøng vieãn phöông lai.

Thò thôøi, cöïu y baát tri tö thoï, phaûn sanh coáng cao khinh maïn chi taâm. Bæ thôøi, minh y töùc tieän y phuï, thænh dó vi

202

203

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

醫方祕奧之法。語舊醫言。我今請仁以為師 範。唯願為我宣暢解說。

sö, tö thoï y phöông, bí aùo chi phaùp, ngöù cöïu y ngoân: “Ngaõ kim thænh nhaân, dó vi sö phaïm. Duy nguyeän vò ngaõ, tuyeân söôùng giaûi thuyeát.”

舊醫答言。卿今若能為我給使四十八年． 然後乃當教汝醫法。

Cöïu y ñaùp ngoân: “Khanh kim nhöôïc naêng vi ngaõ caáp söû, töù thaäp baùt nieân, nhieân haäu naõi ñöông giaùo nhöõ y phaùp.”

時彼明醫即受其教。我當如是。我當如 是。隨我所能當給走使。

Thôøi, bæ minh y töùc thoï kyø giaùo: “Ngaõ ñöông nhö thò, ngaõ ñöông nhö thò. Tuøy ngaõ sôû naêng, ñöông caáp taåu söû.”

是時舊醫即將客醫共入見王。是時客醫 即為王說種種醫方及餘伎藝。大王當知。應 善分別此法如是可以治國。此法如是可以療 病。

Thò thôøi, cöïu y töùc töông khaùch y, coäng nhaäp kieán vöông. Thò thôøi, khaùch y töùc vò vöông thuyeát chuûng chuûng y phöông caäp dö kyõ ngheä: “Ñaïi vöông ñöông tri, öng thieän phaân bieät: Thöû phaùp nhö thò, khaû dó trò quoác. Thöû phaùp nhö thò, khaû dó lieäu beänh.”

爾時國王聞是語已。方知舊醫癡騃無智。 即便驅逐令出國界。然後倍復恭敬客醫。是 時客醫作是念言。欲教王者今正是時。即語 王言。大王。於我實愛念者當求一願。

Nhó thôøi, quoác vöông vaên thò ngöõ dó, phöông tri cöïu y si ngaõi voâ trí: töùc tieän khu truïc, linh xuaát quoác giôùi. Nhieân haäu boäi phuïc cung kính khaùch y. Thò thôøi, khaùch y taùc thò nieäm ngoân: “Duïc giaùo vöông giaû, kim chaùnh thò thôøi.”

Töùc ngöù vöông ngoân: “Ñaïi vöông ö ngaõ, thaät aùi nieäm giaû, ñöông caàu nhaát nguyeän.”

王即答言。從此右臂及餘身分隨意所求一 切相與。 彼客醫言。王雖許我一切身分。然我不敢 多有所求。今所求者。願王宣令一切國內。 從今已往不得復服舊醫乳藥。所以者何。是 藥毒害多傷損故。若欱服者當斬其首。斷乳 204

Vöông töùc ñaùp ngoân: “Tuøng thöû höõu tyù caäp dö thaân phaän, tuøy yù sôû caàu, nhaát thieát töông döõ.”

Bæ khaùch y ngoân: “Vöông tuy höùa ngaõ, nhaát thieát thaân phaän, nhieân ngaõ baát caûm ña höõu sôû caàu. Kim sôû caàu giaû, nguyeän vöông tuyeân leänh: Nhaát thieát quoác noäi, tuøng kim dó vaõng, baát ñaéc phuïc phuïc cöïu y nhuõ döôïc. Sôû dó giaõ haø? Thò döôïc ñoäc haïi, ña thöông toån coá. Nhöôïc duïc phuïc giaû, ñöông 205

大般涅槃經 藥已終更無有橫死之人。常處安樂。故求是 願。 時王答言。汝之所求蓋不足言。尋為宣令 一切國內。有病之人皆悉不聽以乳為藥。若 為藥者當斬其首。 爾時客醫以種種味和合衆藥。謂辛苦鹹甜 酢等味。以療衆病無不得差。其後不久王復 得病。即命是醫。我今病重困苦欲死。當云 何治。 醫占王病應用乳藥。尋白王言。如王所患 應當服乳。我於先時所斷乳藥。是大妄語。 今若服者最能除病。王今患熱正應服乳。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

traûm kyø thuû. Ñoaïn nhuõ döôïc dó, chung caùnh voâ höõu hoaïnh töû chi nhaân, thöôøng xöû an laïc. Coá caàu thò nguyeän.”

Thôøi vöông ñaùp ngoân: “Nhöõ chi sôû caàu, caùi baát tuùc ngoân.” Taàm vi tuyeân leänh: Nhaát thieát quoác noäi, höõu beänh chi nhaân, giai taát baát thính dó nhuõ vi döôïc. Nhöôïc vi döôïc giaû, ñöông traûm kyø thuû.

Nhó thôøi, khaùch y dó chuûng chuûng vò, hoøa hieäp chuùng döôïc, vò: taân, khoå, haøm, ñieàm, thoá ñaúng vò. Dó lieäu chuùng beänh, voâ baát ñaéc sai. Kyø haäu baát cöûu, vöông phuïc ñaéc beänh, töùc maïng thò y: “Ngaõ kim beänh troïng, khoán khoå duïc töû. Ñöông vaân haø trò?”

Y chieâm vöông beänh, öng duïng nhuõ döôïc, taàm baïch vöông ngoân: “Nhö vöông sôû hoaïn, öng ñöông phuïc nhuõ.

Ngaõ ö tieân thôøi, sôû ñoaïn nhuõ döôïc, thò ñaïi voïng ngöõ. Kim nhöôïc phuïc giaû, toái naêng tröø beänh. Vöông kim hoaïn nhieät, chính öng phuïc nhuõ.”

時王語醫汝今狂耶。為熱病乎。而言服乳 能除此病。汝先言毒。今云何服欲欺我耶。 先醫所讚。汝言是毒。令我驅遣。今復言好 最能除病。如汝所言。我本舊醫定為勝汝。

Thôøi vöông ngöù y: “Nhöõ kim cuoàng da, vi nhieät beänh hoà, nhi ngoân phuïc nhuõ, naêng tröø thöû beänh? Nhöõ tieân ngoân ñoäc, kim vaân haø phuïc? Duïc khi ngaõ da? Tieân y sôû taùn, nhöõ ngoân thò ñoäc, linh ngaõ khu khieån. Kim phuïc ngoân haûo, toái naêng tröø beänh. Nhö nhöõ sôû ngoân, ngaõ boån cöïu y ñònh vi thaéng nhöõ.”

是時客醫復語王言。王今不應作如是語。 如蟲食木有成字者。此蟲不知是字非字。智 人見之終不唱言。是蟲解字。亦不驚怪。大 王當知。舊醫亦爾。不別諸病悉與乳藥。如

Thò thôøi, khaùch y phuïc ngöù vöông ngoân: “Vöông kim baát öng taùc nhö thò ngöõ. Nhö truøng thöïc moäc, höõu thaønh töï giaû. Thöû truøng baát tri thò töï, phi töï. Trí nhaân kieán chi, chung baát xöôùng ngoân: Thò truøng giaûi töï., dieäc baát kinh quaùi. Ñaïi vöông ñöông tri, cöïu y dieäc nhó, baát bieät chö

206

207

大般涅槃經 彼蟲道偶成於字。是先舊醫不解乳藥好醜善 惡。 時王問言。云何不解。客醫答王。是乳藥 者。亦是毒害。亦是甘露。云何是乳復名甘 露。若是牸牛不食酒糟滑草麥䴬其犢調善。 放牧之處不在高原亦不下濕。飲以清流不令 馳走。不與特牛同共一群。飲餧調適行住得 所。如是乳者能除諸病。是則名為甘露妙 藥。除是乳已其餘一切皆名毒害。 爾時大王聞是語已。讚言大醫。善哉善 哉。我從今日始知乳藥善惡好醜。即便服之 病得除愈。 尋時宣令一切國內。從今已往當服乳藥。 國人聞之皆生瞋恨。咸相謂言。大王。今者 為鬼所持為狂顛耶。而誑我等復令服乳。一 切人民皆懷瞋恨悉集王所王言。汝等不應於 我而生瞋恨。而此乳藥服與不服。悉是醫教 非是我咎。 爾時大王及諸人民踊躍歡喜倍共恭敬供養 是醫。一切病者皆服乳藥病悉除愈。 208

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

beänh, taát döõ nhuõ döôïc, nhö bæ truøng ñaïo, ngaãu thaønh ö töï.

Thò tieân cöïu y baát giaûi nhuõ döôïc, haûo xuù, thieän aùc.”

Thôøi, vöông vaán ngoân: “Vaân haø baát giaûi?” Khaùch y ñaùp vöông: “Thò nhuõ döôïc giaû, dieäc thò ñoäc haïi, dieäc thò cam loä. Vaân haø thò nhuõ phuïc danh cam loä? Nhöôïc thò töï ngöu baát thöïc töûu taøo, hoaït thaûo, maïch döïc, kyø ñoäc ñieàu thieän.

Phoùng muïc chi xöù, baát taïi cao nguyeân, dieäc baát haï thaáp, aåm dó thanh löu, baát linh trì taåu, baát döõ ñaëc ngöu ñoàng coäng nhaát quaàn, aåm uûy ñieàu thích, haønh truï ñaéc sôû. Nhö thò nhuõ giaû, naêng tröø chö beänh. Thò taéc danh vi cam loä dieäu döôïc. Tröø thò nhuõ dó, kyø dö nhaát thieát, giai danh ñoäc haïi.”

Nhó thôøi Ñaïi vöông vaên thò ngöõ dó, taùn ngoân ñaïi y: “Thieän tai, thieän tai! Ngaõ tuøng kim nhaät, thuûy tri nhuõ döôïc thieän aùc, haûo xuù.” Töùc tieän phuïc chi, beänh ñaéc tröø duõ.

Taàm thôøi tuyeân leänh: Nhaát thieát quoác noäi, tuøng kim dó vaõng, ñöông phuïc nhuõ döôïc. Quoác nhaân vaên chi, giai sanh saân haän, haøm töông vò ngoân: “Ñaïi vöông kim giaû, vi quyû sôû trì, vi cuoàng ñieân da, nhi cuoáng ngaõ ñaúng, phuïc linh phuïc nhuõ?” Nhaát thieát nhaân daân giai hoaøi saân haän, taát taäp vöông sôû. Vöông ngoân: “Nhöõ ñaúng baát öng ö ngaõ nhi sanh saân haän. Nhi thöû nhuõ döôïc, phuïc döõ baát phuïc, taát thò y giaùo, phi thò ngaõ cöõu.”

Nhó thôøi, Ñaïi vöông caäp chö nhaân daân, duõng döôïc hoan hyû, boäi coäng cung kính, cuùng döôøng thò y. Nhaát thieát beänh giaû, giai phuïc nhuõ döôïc, beänh taát tröø duõ.

209

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

汝等比丘。當知如來應供正遍知明行足善 逝世間解無上士調御丈夫天人師佛世尊。亦 復如是。為大醫王出現於世。降伏一切外道 邪醫。諸王衆中唱如是言。我為醫王欲伏外 道。故唱是言。無我無人衆生壽命養育知見 作者受者。

Nhöõ ñaúng tyø-kheo! Ñöông tri Nhö Lai, ÖÙng cuùng, Chaùnh bieán tri, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhaân Sö, Phaät, Theá Toân dieäc phuïc nhö thò. Vi Ñaïi y vöông, xuaát hieän ö theá, haøng phuïc nhaát thieát ngoaïi ñaïo taø y. Chö vöông chuùng trung, xöôùng nhö thò ngoân: “Ngaõ vi Y vöông.” Duïc phuïc ngoaïi ñaïo, coá xöôùng thò ngoân: “Voâ ngaõ, voâ nhaân, chuùng sanh, thoï maïng, döôõng duïc, tri kieán, taùc giaû, thoï giaû.”

比丘當知。是諸外道。所言我者。如蟲食 木偶成字耳。是故如來於佛法中唱言無我。 為調衆生故。為知時故說是無我。有因緣故 亦說有我。如彼良醫善知於乳是藥非藥。非 如凡夫所計吾我。凡夫愚人所計我者。或有 説言大如拇指。或如芥子．或如微塵。如來 說我悉不如是。是故說言。諸法無我實非無 我。何者是實。若法是實是眞是常是主是依 性不變易。是名為我。如彼大醫善解乳藥。 如來亦爾。為衆生故說諸法中眞實有我。

Tyø-kheo ñöông tri, thò chö ngoaïi ñaïo, sôû ngoân ngaõ giaû, nhö truøng thöïc moäc, ngaãu thaønh töï nhó. Thò coá Nhö Lai, ö Phaät phaùp trung, xöôùng ngoân: voâ ngaõ. Vò ñieàu chuùng sanh coá, vò tri thôøi coá, thuyeát thò voâ ngaõ. Höõu nhaân duyeân coá, dieäc thuyeát höõu ngaõ. Nhö bæ löông y, thieän tri ö nhuõ, thò döôïc, phi döôïc. Phi nhö phaøm phu sôû keá ngoâ ngaõ. Phaøm phu ngu nhaân, sôû keá ngaõ giaû, hoaëc höõu thuyeát ngoân: ñaïi nhö maãu chæ, hoaëc nhö giôùi töû, hoaëc nhö vi traàn. Nhö Lai thuyeát ngaõ, taát baát nhö thò. Thò coá thuyeát ngoân: Chö phaùp voâ ngaõ, thaät phi voâ ngaõ. Haø giaû thò thaät? Nhöôïc phaùp thò thaät, thò chaân, thò thöôøng, thò chuû, thò y, taùnh baát bieán dòch, thò danh vi ngaõ. Nhö bæ ñaïi y, thieän giaûi nhuû döôïc, Nhö Lai dieäc nhó, vò chuùng sanh coá, thuyeát chö phaùp trung, chaân thaät höõu ngaõ.

汝等四衆應當如是修習是法。

大般涅槃經卷第二 終 210

Nhöõ ñaúng töù chuùng öng ñöông nhö thò tu taäp thò phaùp.

Ñaïi Baùt Nieát-baøn Kinh quyeån ñeä nhò Chung 211

大般涅槃經 卷第三

壽命品

ÑAÏI BAÙT NIEÁT-BAØN KINH QUYEÅN ÑEÄ TAM

THOÏ MAÏNG PHAÅM ÑEÄ NHAÁT CHI TAM

第一 之 三 佛復告諸比丘。汝於戒律有所疑者今恣汝 問。我當解說令汝心喜。我已修學一切諸法 本性空寂了了通達。 汝等比丘。莫謂如來唯修諸法本性空寂。 復告諸比丘。汝於戒律有所疑者今可致 問。 時諸比丘即白佛言。世尊。我等無有智慧 能問如來應正遍知。所以者何。如來境界不 可思議。所有諸定不可思議。所演教誨不可 思議。是故我等無有智慧能問如來。 世尊。譬如老人年百二十身嬰長病寢臥 牀席不能起居氣力虛劣餘命無幾。有一富人 緣事欲行當至他方。以百斤金寄是老人而 262

Phaät phuïc caùo chö tyø-kheo: Nhöõ ö giôùi luaät, höõu sôû nghi giaû, kim töù nhöõ vaán. Ngaõ ñöông giaûi thuyeát, linh nhöõ taâm hyû. Ngaõ dó tu hoïc nhaát thieát chö phaùp, boån taùnh khoâng tòch, lieãu lieãu thoâng ñaït.

Nhöõ ñaúng tyø-kheo! Maïc vò Nhö Lai duy tu chö phaùp, boån taùnh khoâng tòch.

Phuïc caùo chö tyø-kheo: Nhöõ ö giôùi luaät, höõu sôû nghi giaû, kim khaû trí vaán.

Thôøi, chö tyø-kheo töùc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ ñaúng voâ höõu trí tueä naêng vaán Nhö Lai, ÖÙng, Chaùnh bieán tri. Sôû dó giaû haø? Nhö Lai caûnh giôùi, baát khaû tö nghò, sôû höõu chö Ñònh, baát khaû tö nghò, sôû dieãn giaùo hoái, baát khaû tö nghò. Thò coá ngaõ ñaúng voâ höõu trí tueä naêng vaán Nhö Lai. Theá Toân! Thí nhö laõo nhaân, nieân baù nhò thaäp, thaân anh tröôøng beänh, taåm ngoïa saøng tòch, baát naêng khôûi cö, khí löïc hö lieät, dö maïng voâ kyû. Höõu nhaát phuù nhaân, duyeân söï duïc haønh, ñöông chí tha phöông. Dó baù caân kim, kyù thò laõo nhaân, nhi taùc thò ngoân: “Ngaõ kim tha haønh, dó 263

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM THOÏ MAÏNG

作是言。我今他行。以是寶物持用相寄。或 十年還。二十年還。汝當還我。是時老人即 便受之。而此老人復無繼嗣。其後不久病篤 命終。所寄之物悉皆散失。財主行還債索無 所。如是癡人不知籌量可寄不可寄。是故行 還債索無所。以是因緣喪失財寶。

thò baûo vaät, trì duïng töông kyù. hoaëc thaäp nieân hoaøn, nhò thaäp nieân hoaøn. Nhöõ ñöông hoaøn ngaõ.” Thò thôøi, laõo nhaân töùc tieän thoï chi. Nhi thöû laõo nhaân phuïc voâ keá töï. Kyø haäu baát cöûu, beänh ñoác maïng chung. Sôû kyù chi vaät, taát giai taùn thaát. Taøi chuû haønh hoaøn, traùi saùch voâ sôû. Nhö thò si nhaân, baát tri truø löôïng: khaû kyù baát khaû kyù. Thò coá haønh hoaøn,

世尊。我等聲聞亦復如是。雖聞如來慇懃 教誡。不能受持令法久住。如彼老人受他寄 付。我今無智於諸戒律當何所問。

vaên Nhö Lai aân caàn giaùo giôùi, baát naêng thoï trì, linh Phaùp

佛告諸比丘。汝等今者若問於我則能利 益。一切衆生。是故告汝聽隨所疑恣意而 問。

ngaõ, taéc naêng lôïi ích nhaát thieát chuùng sanh. Thò coá caùo

爾時諸比丘白佛言。世尊。譬如有人年二

chaùnh, ña höõu taøi baûo: kim, ngaân, löu ly. Phuï maãu theâ töû,

十五盛壯端正。多有財寶金銀琉璃。父母妻 子眷屬宗親悉皆存在。亦有人來寄其寶物。 語其人言。我有緣事欲至他處。事訖當還。

quyeán thuoäc toâng thaân, taát giai toàn taïi. Dieäc höõu nhaân lai,

汝當還我。是時壯人守護是物如自己有。其 人遇病即命家屬。如是金寶是他所寄。彼若 來索悉皆還之。智者如是。善知籌量行還索

ngoä beänh, töùc maïng gia thuoäc: “Nhö thò kim baûo, thò tha

物皆悉得之無所亡失。 264

traùi saùch voâ sôû. Dó thò nhaân duyeân, taùng thaát taøi baûo.

Theá Toân! Ngaõ ñaúng Thanh vaên, dieäc phuïc nhö thò. Tuy cöûu truï, nhö bæ laõo nhaân, thoï tha kyù phoù. Ngaõ kim voâ trí, ö chö giôùi luaät, ñöông haø sôû vaán?

Phaät caùo chö tyø-kheo: Nhöõ ñaúng kim giaû, nhöôïc vaán ö nhöõ: Thính tuøy sôû nghi, töù yù nhi vaán.

Nhó thôøi, chö tyø-kheo baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Thí nhö höõu nhaân, nieân nhò thaäp nguõ, thaïnh traùng ñoan

kyù kyø baûo vaät, ngöù kyø nhaân ngoân: “Ngaõ höõu duyeân söï, duïc chí tha xöù, söï ngaät ñöông hoaøn. Nhöõ ñöông hoaøn ngaõ.” Thò thôøi, traùng nhaân thuû hoä thò vaät, nhö töï kyû höõu. Kyø nhaân sôû kyù. Bæ nhöôïc lai saùch, taát giai hoaøn chi.” Trí giaû nhö thò, thieän tri truø löôïng: Haønh hoaøn saùch vaät, giai taát ñaéc chi, voâ sôû vong thaát.

Theá Toân dieäc nhó. Nhöôïc dó Phaùp baûo, phoù chuùc A-nan 265

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM THOÏ MAÏNG

世尊亦爾。若以法寶付囑阿難及諸比丘 不得久住。何以故。一切聲聞及大迦葉悉當 無常。如彼老人受他寄物。是故應以無上佛 法付諸菩薩。以諸菩薩善能問答如是法寶。 則得久住無量千世。增益熾盛利安衆生。如

caäp chö tyø-kheo, baát ñaéc cöûu truï. Haø dó coá? Nhaát thieát

彼壯人受他寄物。以是義故。諸大菩薩乃能 問耳。我等智慧猶如蚊虻。何能諮請如來深 法。時諸聲聞默然而住。

vaán nhó. Ngaõ ñaúng trí tueä, do nhö maân manh, haø naêng

爾時佛讚諸比丘言。善哉善哉。汝等。善 得無漏之心阿羅漢心。我亦曾念以此二緣。 應以大乘付諸菩薩令是妙法久住於世。 爾時佛告一切大衆。善男子善女人。我 之壽命不可稱量。樂說之辯亦不可盡。汝等 宜可隨意諮問。若戒若歸。第二第三亦復如 是。 爾時衆中有一菩薩摩訶薩。本是多羅聚落 人也。姓大迦葉。婆羅門種。年在幼稚。以 佛神力即從座起。偏袒右臂。遶百千匝。右 膝著地合掌向佛。而白佛言。世尊。我於今 者欲少諮問。若佛聽者乃敢發言。 266

Thanh vaên caäp Ñaïi Ca-dieáp, taát ñöông voâ thöôøng, nhö bæ laõo nhaân, thoï tha kyù vaät. Thò coá, öng dó Voâ thöôïng Phaät phaùp, phoù chö Boà Taùt. Dó chö Boà Taùt thieän naêng vaán ñaùp, nhö thò Phaùp baûo, taéc ñaéc cöûu truï, voâ löôïng thieân theá, taêng ích xí thaïnh, lôïi an chuùng sanh, nhö bæ traùng nhaân thoï tha kyù vaät. Dó thò nghóa coá, chö Ñaïi Boà Taùt naõi naêng tö thænh Nhö Lai thaâm Phaùp? Thôøi, chö Thanh vaên maëc nhieân nhi truï.

Nhó thôøi, Phaät taùn chö tyø-kheo ngoân: Thieän tai, thieän tai! Nhöõ ñaúng thieän ñaéc voâ laäu chi taâm, A-la-haùn taâm.

Ngaõ dieäc taèng nieäm, dó thöû nhò duyeân, öng dó Ñaïi thöøa, phoù chö Boà Taùt, linh thò Dieäu phaùp, cöûu truï ö theá.

Nhó thôøi, Phaät caùo nhaát thieát Ñaïi chuùng: Thieän nam töû! Thieän nöõ nhaân! Ngaõ chi thoï maïng, baát khaû xöng löôïng, laïc thuyeát chi bieän, dieäc baát khaû taän. Nhöõ ñaúng nghi khaû tuøy yù tö vaán, nhöôïc giôùi, nhöôïc quy. Ñeä nhò, ñeä tam, dieäc phuïc nhö thò.

Nhó thôøi, chuùng trung höõu nhaát Boà Taùt ma-ha-taùt, boån thò Ña-la tuï laïc nhaân daõ, taùnh Ñaïi Ca-dieáp, baø-la-moân chuûng, nieân taïi aáu tró. Dó Phaät thaàn löïc, töùc tuøng toïa khôûi, thieân ñaûn höõu kieân, nhieãu baù thieân taùp, höõu taát tröôùc ñòa, hieäp chöôûng höôùng Phaät, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân!

Ngaõ ö kim giaû, duïc thieåu tö vaán. Nhöôïc Phaät thính giaû, naõi caûm phaùt ngoân.

267

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM THOÏ MAÏNG

佛告迦葉。如來應正遍知恣汝所問。當爲 汝說斷汝所疑令汝歡喜。

Phaät caùo Ca-dieáp: Nhö Lai, ÖÙng, Chaùnh bieán tri, töù nhöõ sôû vaán. Ñöông vò nhöõ thuyeát, ñoaïn nhöõ sôû nghi, linh nhöõ hoan hyû.

爾時迦葉菩薩摩訶薩白佛言。世尊。如來 哀愍已垂聽許今當問之。然我所有智慧微少 猶如蚊虻。如來世尊道德巍巍。純以栴檀師 子難伏不可壞衆而爲眷屬。如來之身猶眞。 金剛。色如琉璃。眞實難壞。復爲如是大智 慧海之所圍遶。是衆會中諸大菩薩摩訶薩 等。皆悉成就無量無邊深妙功德猶如香象。 於如是等大衆之前豈敢發問。今當承佛神通 之力及因大衆善根威德少發問耳。即於佛前 說偈問曰。

Nhó thôøi, Ca-dieáp Boà Taùt ma-ha-taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Lai ai maãn, dó thuøy thính höùa, kim ñöông vaán chi. Nhieân ngaõ sôû höõu trí tueä vi thieåu, do nhö maân manh. Nhö Lai Theá Toân, ñaïo ñöùc nguy nguy, thuaàn dó chieân-ñaøn sö töû nan phuïc baát khaû hoaïi chuùng, nhi vi quyeán thuoäc, Nhö Lai chi thaân, du chaân kim cang, saéc nhö löu ly, chaân thaät nan hoaïi, phuïc vi nhö thò ñaïi trí tueä haûi chi sôû vi nhieãu. Thò chuùng hoäi trung, chö Ñaïi Boà Taùt maha-taùt ñaúng, giai taát thaønh töïu voâ löôïng voâ bieân thaâm dieäu coâng ñöùc, do nhö höông töôïng. Ö nhö thò ñaúng ñaïi chuùng chi tieàn, khôûi caûm phaùt vaán? Kim ñöông thöøa Phaät thaàn thoâng chi löïc, caäp nhaân ñaïi chuùng thieän caên oai ñöùc, thieåu phaùt vaán nhó! Töùc ö Phaät tieàn, thuyeát keä vaán vieát:

云何得長壽 金剛不壞身 復以何因緣 得大堅固力 云何於此經 究竟到彼岸 願佛開微密 廣爲衆生說 云何得廣大 268

Vaân haø ñaéc tröôøng thoï Kim cang baát hoaïi thaân?

Phuïc dó haø nhaân duyeân, Ñaéc Ñaïi Kieân coá löïc?

Vaân haø ö thöû Kinh, Cöùu caùnh ñaùo bæ ngaïn?

Nguyeän Phaät khai vi maät, Quaûng vò chuùng sanh thuyeát.

Vaân haø ñaéc quaûng ñaïi 269

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

爲衆作依止 實非阿羅漢 而與羅漢等 云何知天魔 爲衆作留難 佛說波旬說 云何分別知 云何諸調御 心喜說眞諦 正善具成就 演說四顛倒 云何作善業 大仙今當說 云何諸菩薩 能見難見性 云何解滿字 及與半字義 云何共聖行 如娑羅娑鳥 迦隣提日月 太白與歲星 云何未發心 270

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Vò chuùng taùc y chæ?

Thaät phi A-la-haùn, Nhi döï La-haùn ñaúng.

Vaân haø tri thieân ma, Vò chuùng taùc löu naïn?

Phaät thuyeát, Ba-tuaàn thuyeát, Vaân haø phaân bieät tri?

Vaân haø chö Ñieàu ngöï, Taâm hyû thuyeát chaân ñeá?

Chaùnh thieän cuï thaønh töïu, Dieãn thuyeát töù ñieân ñaûo.

Vaân haø taùc thieän nghieäp? Ñaïi tieân kim ñöông thuyeát.

Vaân haø chö Boà Taùt Naêng kieán nan kieán taùnh?

Vaân haø giaûi maõn töï, Caäp döõ baùn töï nghóa?

Vaân haø coäng thaùnh haïnh, Nhö ta-la-ta ñieåu, Ca-laân-ñeà, nhaät, nguyeät, Thaùi baïch döõ tueá tinh?

Vaân haø vò phaùt taâm, 271

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

而名爲菩薩 云何於大衆 而得無所畏 猶如閻浮金 無能說其過 云何處濁世 不污如蓮華 云何處煩惱 煩惱不能染 如醫療衆病 不爲病所污 生死大海中 云何作船師 云何捨生死 如蛇蜕故皮 云何觀三寶 猶如天意樹 三乘若無性 云何而得說 猶如樂未生 云何名受樂 云何諸菩薩 272

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Nhi danh vi Boà Taùt?

Vaân haø ö ñaïi chuùng, Nhi ñaéc voâ sôû uùy, Do nhö dieâm-phuø kim, Voâ naêng thuyeát kyø quaù?

Vaân haø xöû tröôïc theá, Baát oâ nhö lieân hoa?

Vaân haø xöû phieàn naõo, Phieàn naõo baát naêng nhieãm.

Nhö y lieäu chuùng beänh, Baát vi beänh sôû oâ?

Sanh töû ñaïi haûi trung, Vaân haø taùc thuyeàn sö?

Vaân haø xaû sanh töû, Nhö xaø thueá coá bì?

Vaân haø quan Tam baûo, Do nhö thieân yù thoï?

Tam thöøa nhöôïc voâ taùnh, Vaân haø nhi ñaéc thuyeát?

Do nhö laïc vò sanh, Vaân haø danh thoï laïc?

Vaân haø chö Boà Taùt, 273

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

而得不壞衆 云何爲生盲 而作眼目導 云何示多頭 唯願大仙說 云何說法者 增長如月初 云何復示現 究竟於涅槃 云何勇健者 示人天魔道 云何知法性 而受於法樂 云何諸菩薩 遠離一切病 云何爲衆生 演說於祕密 云何說畢竟 及與不畢竟 如其斷疑網 云何不定說 云何而得近 274

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Nhi ñaéc baát hoaïi chuùng?

Vaân haø vò sanh manh, Nhi taùc nhaõn muïc ñaïo?

Vaân haø thò ña ñaàu?

Duy nguyeän Ñaïi Tieân thuyeát.

Vaân haø thuyeát phaùp giaû, Taêng tröôûng nhö nguyeät sô?

Vaân haø phuïc thò hieän, Cöùu caùnh ö Nieát-baøn?

Vaân haø doõng kieän giaû, Thò nhaân Thieân Ma ñaïo?

Vaân haø tri phaùp taùnh, Nhi thoï ö Phaùp laïc?

Vaân haø chö Boà Taùt Vieãn ly nhaát thieát beänh?

Vaân haø vò chuùng sanh, Dieãn thuyeát ö bí maät?

Vaân haø thuyeát taát caùnh, Caäp döõ baát taát caùnh?

Nhö kyø ñoaïn nghi voõng, Vaân haø baát ñònh thuyeát?

Vaân haø nhi ñaéc caän 275

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

最勝無上道 我今請如來 爲諸菩薩故 願爲說甚深 微妙諸行等 一切諸法中 悉有安樂性 唯願大仙尊 爲我分別說 衆生大依止 兩足尊妙藥 今欲問諸陰 而我無智慧 精進諸菩薩 亦復不能知 如是等甚深 諸佛之境界 。

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Toái thaéng voâ thöôïng ñaïo?

Ngaõ kim thænh Nhö Lai, Vò chö Boà Taùt coá, Nguyeän vò thuyeát thaäm thaâm Vi dieäu chö haïnh ñaúng.

Nhaát thieát chö phaùp trung, Taát höõu an laïc taùnh.

Duy nguyeän Ñaïi tieân toân, Vò ngaõ phaân bieät thuyeát.

Chuùng sanh Ñaïi y chæ, Löôõng tuùc toân dieäu döôïc.

Kim duïc vaán chö aám, Nhi ngaõ voâ trí tueä.

Tinh taán chö Boà Taùt, Dieäc phuïc baát naêng tri Nhö thò ñaúng thaäm thaâm Chö Phaät chi caûnh giôùi.

爾時佛讚迦葉菩薩。善哉善哉。善男子。 汝今未得一切種智。我已得之。然汝所問甚 深秘藏。如一切智之所諮問等無有異。

Nhó thôøi, Phaät taùn Ca-dieáp Boà Taùt: Thieän tai, thieän tai! Thieän nam töû! Nhöõ kim vò ñaéc nhaát thieát chuûng trí.

Ngaõ dó ñaéc chi. Nhieân nhöõ sôû vaán thaäm thaâm bí taïng, nhö nhaát thieát trí chi sôû tö vaán, ñaúng voâ höõu dò.

善男子。我坐道場菩提樹下初成正覺。爾 時無量阿僧祇恒河沙等諸佛世界有諸菩薩。

Thieän nam töû! Ngaõ toïa ñaïo traøng, boà-ñeà thoï haï, sô thaønh Chaùnh giaùc, nhó thôøi voâ löôïng a-taêng-kyø Haèng haø

276

277

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM THOÏ MAÏNG

亦曾問我是甚深義。然其所問句義功德亦皆 如是等無有異。如是問者。則能利益無量衆 生。

sa ñaúng chö Phaät theá giôùi, höõu chö Boà Taùt dieäc taèng vaán ngaõ thò thaäm thaâm nghóa. Nhieân kyø sôû vaán, cuù nghóa coâng ñöùc, dieäc giai nhö thò, ñaúng voâ höõu dò. Nhö thò vaán giaû, taéc

爾時迦葉菩薩復白佛言。世尊。我無智力 能問如來如是深義。世尊。譬如蚊虻不能飛 過大海彼岸周遍虛空。我亦如是。不能諮問 如來如是智慧大海法性虛空甚深之義。

Nhó thôøi, Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ voâ trí löïc naêng vaán Nhö Lai nhö thò thaâm nghóa.

Theá Toân! Thí nhö maân manh, baát naêng phi quaù ñaïi haûi bæ ngaïn, chaâu bieán hö khoâng. Ngaõ dieäc nhö thò, baát naêng tö vaán Nhö Lai nhö thò trí tueä ñaïi haûi, Phaùp taùnh hö khoâng, thaäm thaâm chi nghóa.

世尊。譬如國王髻中明珠付典藏臣。藏臣 得已頂戴恭敬增加守護。我亦如是頂戴恭敬 增加守護如來所說方等深義。何以故。令我 廣得深智慧故。

naêng lôïi ích voâ löôïng chuùng sanh.

Theá Toân! Thí nhö quoác vöông, keá trung minh chaâu, phoù ñieån taïng thaàn. Taïng thaàn ñaéc dó, ñænh ñaùi cung kính, taêng gia thuû hoä. Ngaõ dieäc nhö thò, ñænh ñaùi cung kính, taêng gia thuû hoä Nhö Lai sôû thuyeát phöông ñaúng thaâm nghóa. Haø dó coá? Linh ngaõ quaûng ñaéc thaâm trí tueä coá.

爾時。佛告迦葉菩薩。善男子。諦聽諦 聽。當爲汝說如來所得長壽之業。菩薩以是 業因緣故得壽命長。是故應當至心聽受。若 業能爲菩提因者。應當誠心聽受是義。既聽 受已轉爲人說。

Nhó thôøi, Phaät caùo Ca-dieáp Boà Taùt: Thieän nam töû! Ñeá thính! Ñeá thính! Ñöông vò nhöõ thuyeát Nhö Lai sôû ñaéc tröôøng thoï chi nghieäp. Boà Taùt dó thò nghieäp nhaân duyeân coá, ñaéc thoï maïng tröôøng. Thò coá öng ñöông chí taâm thính thoï. Nhöôïc nghieäp naêng vi boà-ñeà nhaân giaû, öng ñöông thaønh taâm thính thoï thò nghóa. Kyù thính thoï dó, chuyeån vò nhaân thuyeát.

善男子。我以修習如是業故得阿耨多羅三 藐三菩提。今復爲人廣說是義。

Thieän nam töû! Ngaõ dó tu taäp nhö thò nghieäp coá, ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Kim phuïc vò nhaân, quaûng thuyeát thò nghóa.

善男子。譬如王子犯罪繫獄。王甚憐愍愛 念子故。躬自迴駕至其繫所。菩薩亦爾。欲 得長壽應當護念一切衆生同於子想。生大慈

Thieän nam töû! Thí nhö vöông töû, phaïm toäi heä nguïc.

Vöông thaäm laân maãn, aùi nieäm töû coá, cung töï hoài giaù, chí kyø heä sôû. Boà Taùt dieäc nhó, duïc ñaéc tröôøng thoï, öng ñöông hoä nieäm nhaát thieát chuùng sanh, ñoàng ö töû töôûng. Sanh ñaïi

278

279

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

大悲大喜大捨。授不殺戒教修善法。亦當安 止一切衆生於五戒十善。復入地獄餓鬼畜生 阿修羅等一切諸趣。拔濟是中苦惱衆生。脫 未脫者。度未度者。未涅槃者令得涅槃。安 慰一切諸恐怖者。以如是等業因緣故。菩薩 則得壽命長遠。於諸智慧而得自在。隨所壽 終生於天上。 爾時迦葉菩薩復白佛言。世尊。菩薩摩訶 薩等視衆生同於子想。是義深隱我未能解。 世尊。如來不應說言菩薩於諸衆生修平等心 同於子想。所以者何。於佛法中有破戒者作 逆罪者毀正法者。云何當於如是等人同子想 耶。 佛告迦葉。如是如是。我於衆生實作子想 如羅睺羅。 迦葉菩薩復白佛言。世尊。昔十五日僧布 薩時。曾於受具清淨衆中有一童子。不善修 習身口意業。在屏隈處盜聽說戒。密跡力士 承佛神力。以金剛杵碎之如塵。 世尊。是金剛神極成暴惡。乃能斷是童 子命根。云何如來視諸衆生同於子想如羅睺 羅。 280

PHAÅM THOÏ MAÏNG

töø, ñaïi bi, ñaïi hyû, ñaïi xaû, thoï baát saùt giôùi, giaùo tu thieän phaùp, dieäc ñöông an chæ nhaát thieát chuùng sanh ö Nguõ giôùi, Thaäp thieän. Phuïc nhaäp ñòa nguïc, ngaï quyû, suùc sanh, a-tu-la ñaúng, nhaát thieát chö thuù, baït teá thò trung, khoå naõo chuùng sanh. Thoaùt vò thoaùt giaû, ñoä vò ñoä giaû, vò Nieát-baøn giaû, linh ñaéc Nieát-baøn. An uûy nhaát thieát chö khuûng boá giaû.

Dó nhö thò ñaúng nghieäp nhaân duyeân coá, Boà Taùt taéc ñaéc thoï maïng tröôøng vieãn, ö chö trí tueä, nhi ñaéc töï taïi, tuøy sôû thoï chung, sanh ö thieân thöôïng.

Nhó thôøi, Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Boà Taùt ma-ha-taùt ñaúng thò chuùng sanh, ñoàng ö töû töôûng. Thò nghóa thaâm aån, ngaõ vò naêng giaûi. Theá Toân! Nhö Lai baát öng thuyeát ngoân: Boà Taùt ö chö chuùng sanh, tu bình ñaúng taâm, ñoàng ö töû töôûng. Sôû dó giaû haø? Ö Phaät phaùp trung, höõu phaù giôùi giaû, taùc nghòch toäi giaû, huûy Chaùnh phaùp giaû. Vaân haø ñöông ö nhö thò ñaúng nhaân, ñoàng töû töôûng da?

Phaät caùo Ca-dieáp: Nhö thò, nhö thò. Ngaõ ö chuùng sanh, thaät taùc töû töôûng, nhö La-haàu-la.

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Tích thaäp nguõ nhaät, taêng Boá-taùt thôøi, taèng ö thoï cuï, thanh tònh chuùng trung. Höõu nhaát ñoàng töû, baát thieän tu taäp thaân khaåu yù nghieäp, taïi bình oâi xöù, ñaïo thính thuyeát giôùi. Maät Tích löïc só, thöøa Phaät thaàn Löïc, dó kim cang chöû, toaùi chi nhö traàn.

Theá Toân! Thò kim cang thaàn, cöïc thaønh baïo aùc, naõi naêng ñoaïn thò ñoàng töû maïng caên. Vaân haø Nhö Lai thò chö chuùng sanh, ñoàng ö töû töôûng, nhö La-haàu-la?

281

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

佛告迦葉。汝今不應作如是言。是童子 者。即是化人非眞實也。爲欲驅遣破戒毀法 令出衆故。金剛密跡亦是化耳。 迦葉。毀謗正法及一闡提。或有殺生乃至 邪見及故犯禁。我於是等悉生悲心同於子想 如羅睺羅。 善男子。譬如國王諸群臣等有犯王法隨罪 誅戮而不捨置。如來世尊不如是也。於毀法 者。與驅遣羯磨訶責羯磨置羯磨舉罪羯磨不 可見羯磨滅羯磨未捨惡見羯磨。 善男子。如來所以與謗法者作如是等降伏 羯磨。爲欲示諸行惡之人有果報故。 善男子。汝今當知。如來即是施惡衆生 無恐畏者。若放一光若二若五。或有遇者悉 令遠離一切諸惡。如來今者具有如是無量勢 力。 善男子。未可見法汝。欲見者。今當爲汝 說其相貌。我涅槃後隨其方面有持戒比丘。 威儀具足護持正法。見壞法者。即能驅遣呵 責懲治。當知是人得福無量不可稱計。 282

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Phaät caùo Ca-dieáp: Nhöõ kim baát öng taùc nhö thò ngoân.

Thò ñoàng töû giaû, töùc thò hoùa nhaân, phi chaân thaät daõ. Vò duïc khu khieån phaù giôùi huûy phaùp, linh xuaát chuùng coá. Kim cang Maät Tích, dieäc thò hoùa nhó.

Ca-dieáp! Huûy baùng Chaùnh phaùp, caäp nhaát-xieån-ñeà, hoaëc höõu saùt sanh, naõi chí taø kieán caäp coá phaïm caám, ngaõ ö thò ñaúng, taát sanh bi taâm, ñoàng ö töû töôûng, nhö La-haàu-la.

Thieän nam töû! Thí nhö quoác vöông, chö quaàn thaàn ñaúng, höõu phaïm vöông phaùp, tuøy toäi tru luïc, nhi baát xaû trí.

Nhö Lai Theá Toân, baát nhö thò daõ. Ö huûy phaùp giaû, döõ khu khieån Yeát-ma, ha traùch Yeát-ma, trí Yeát-ma, cöû toäi Yeát-ma, baát khaû kieán Yeát-ma, dieät Yeát-ma, vò xaû aùc kieán Yeát-ma.

Thieän nam töû! Nhö Lai sôû dó döõ baùng Phaùp giaû, taùc nhö thò ñaúng haøng phuïc Yeát-ma, vò duïc thò chö haønh aùc chi nhaân, höõu quaû baùo coá.

Thieän nam töû! Nhöõ kim ñöông tri, Nhö Lai töùc thò thí aùc chuùng sanh, voâ khuûng uùy giaû. Nhöôïc phoùng nhaát quang, nhöôïc nhò, nhöôïc nguõ, hoaëc höõu ngoä giaû, taát linh vieãn ly nhaát thieát chö aùc. Nhö Lai kim giaû, cuï höõu nhö thò voâ löôïng theá löïc.

Thieän nam töû! Vò khaû kieán phaùp, nhöõ duïc kieán giaû, kim ñöông vò nhöõ, thuyeát kyø töôùng maïo. Ngaõ Nieát-baøn haäu, tuøy kyø phöông dieän, höõu trì giôùi tyø-kheo, oai nghi cuï tuùc, hoä trì Chaùnh phaùp, kieán hoaïi Phaùp giaû, töùc naêng khu khieån, ha traùch, tröøng trò. Ñöông tri thò nhaân, ñaéc phöôùc voâ löôïng, baát khaû xöng keá.

283

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

善男子。譬如有王專行暴惡會遇重病。有 鄰國王聞其名聲興兵而來規欲殄滅。是時病 王無力勢故方乃恐怖改心修善。而是鄰王得 福無量。持法比丘亦復如是。驅遣呵責壞法 之人。令行善法得福無量。 善男子。譬如長者所居之處田宅屋舍生 諸毒樹。長者知已即便斫伐永令滅盡。又如 壯人首生白髮愧而剪拔不令生長。持法比丘 亦復如是。見有破戒壞正法者。即應驅遣呵 責舉處。若善比丘見壞法者。置不呵責驅遣 舉處。當知是人佛法中怨。若能驅遣呵責舉 處。是我弟子眞聲聞也。 迦葉菩薩復白佛言。世尊。如佛所言。則 不等視一切衆生同於子想如羅睺羅。世尊。 若有一人以刀害佛。復有一人持栴檀塗佛。 佛於此二若生等心。云何復言。當治毀禁。 若治毀禁是言則失。 佛告迦葉菩薩。善男子。譬如國王大臣宰 相產育諸子。顏貌端正聰明黠慧。若二三四 將付嚴師而作是言。君可爲我教詔諸子。威 儀禮節伎藝書疏校計算數悉令成就。我今四 284

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Thieän nam töû! Thí nhö höõu vöông, chuyeân haønh baïo aùc, hoäi ngoä troïng beänh. höõu laân quoác vöông, vaên kyø danh thanh, höng binh nhi lai, quy duïc ñieån dieät. Thò thôøi, beänh vöông voâ löïc theá coá, phöông naõi khuûng boá, caûi taâm tu thieän. Nhi thò laân vöông ñaéc phöôùc voâ löôïng. Trì Phaùp tyø-kheo, dieäc phuïc nhö thò, khu khieån, ha traùch hoaïi Phaùp chi nhaân, linh haønh thieän Phaùp, ñaéc phöôùc voâ löôïng.

Thieän nam töû! Thí nhö tröôûng giaû, sôû cö chi xöù, ñieàn traïch oác xaù, sanh chö ñoäc thoï. Tröôûng giaû tri dó, töùc tieän chöôùc phaït, vónh linh dieät taän. Höïu nhö traùng nhaân, thuû sanh baïch phaùt, quyù nhi tieãn baït, baát linh sanh tröôûng.

Trì phaùp tyø-kheo, dieäc phuïc nhö thò, Kieán höõu phaù giôùi hoaïi Chaùnh phaùp giaû, töùc öng khu khieån, ha traùch, cöû xöû.

Nhöôïc thieän tyø-kheo kieán hoaïi Phaùp giaû, trí baát ha traùch, khu khieån, cöû xöû, ñöông tri thò nhaân, Phaät phaùp trung oaùn. Nhöôïc naêng khu khieån, ha traùch, cöû xöû, thò ngaõ ñeä töû, chaân thanh vaên daõ.

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Phaät sôû ngoân, taéc baát ñaúng thò nhaát thieát chuùng sanh, ñoàng ö töû töôûng, nhö La-haàu-la. Theá Toân! Nhöôïc höõu nhaát nhaân, dó ñao haïi Phaät, phuïc höõu nhaát nhaân, trì chieân-ñaøn ñoà Phaät. Phaät ö thöû nhò, nhöôïc sanh ñaúng taâm, vaân haø phuïc ngoân, ñöông trò huûy caám? Nhöôïc trò huûy caám, thò ngoân taéc thaát.

Phaät caùo Ca-dieáp Boà Taùt: Thieän nam töû! Thí nhö quoác vöông, ñaïi thaàn, teå töôùng, saûn duïc chö töû, nhan maïo ñoan chaùnh, thoâng minh hieät hueä. Nhöôïc nhò, tam, töù, töông phoù nghieâm sö, nhi taùc thò ngoân: “Quaân khaû vò ngaõ, giaùo chieáu chö töû, oai nghi leã tieát, kyõ ngheä thô sôù, giaûo keá toaùn soá, taát linh thaønh töïu. Ngaõ kim töù töû, töïu quaân thoï hoïc.

Giaû söû tam töû, beänh tröôïng nhi töû. Dö höõu nhaát töû, taát 285

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

子就君受學。假使三子病杖而死。餘有一子 必當苦治要令成就。雖喪三子我終不恨。 迦葉。是父及師得殺罪不。 不也世尊。 何以故。以愛念故爲欲成就無有惡心。如 是教誨得福無量。 善男子。如來亦爾。視壞法者等如一子。 如來今以無上正法。付囑諸王大臣宰相比丘 比丘尼優婆塞優婆夷。是諸國王及四部衆。 應當勸勵諸學人等。令得增上戒定智慧。若 有不學是三品法懈怠破戒毀正法者國王大臣 四部之衆應當苦治。 善男子。是諸國王及四部衆當有罪不。 不也世尊。

PHAÅM THOÏ MAÏNG

ñöông khoå trò, yeáu linh thaønh töïu. Tuy taùng tam töû, ngaõ chung baát haän.”

Ca-dieáp! Thò phuï caäp sö, ñaéc saùt toäi phuû?

Phaát daõ! Theá Toân.

Haø dó coá? Dó aùi nieäm coá, vò duïc thaønh töïu, voâ höõu aùc taâm. Nhö thò giaùo hoái, ñaéc phöôùc voâ löôïng.

Thieän nam töû! Nhö Lai dieäc nhó, thò hoaïi Phaùp giaû, ñaúng nhö nhaát töû. Nhö Lai kim dó Voâ thöôïng Chaùnh phaùp, phoù chuùc chö vöông, ñaïi thaàn, teå töôùng, tyø-kheo, tyø-kheo ni, öu-baø-taéc, öu-baø-di. Thò chö quoác vöông caäp Töù boä chuùng, öng ñöông khuyeán leä chö hoïc nhaân ñaúng, linh ñaéc taêng thöôïng Giôùi, Ñònh, Trí tueä. Nhöôïc höõu baát hoïc thò tam phaåm phaùp, giaûi ñaõi phaù giôùi, huûy Chaùnh phaùp giaû, quoác vöông, ñaïi thaàn, Töù boä chi chuùng, öng ñöông khoå trò.

Thieän nam töû! Thò chö quoác vöông caäp Töù boä chuùng, ñöông höõu toäi phuû?

Phaát daõ! Theá Toân.

善男子。是諸國王及四部衆尚無有罪。何 況如來。

Thieän nam töû! Thò chö quoác vöông caäp Töù boä chuùng, thöôïng voâ höõu toäi, haø huoáng Nhö Lai?

善男子。如來善修如是平等於諸衆生同一 子想。如是修者。是名菩薩修平等心於諸衆 生同一子想。

Thieän nam töû! Nhö Lai thieän tu nhö thò bình ñaúng, ö chö chuùng sanh, ñoàng nhaát töû töôûng. Nhö thò tu giaû, thò danh Boà Taùt tu bình ñaúng taâm: Ö chö chuùng sanh, ñoàng nhaát töû töôûng.

善男子。菩薩如是修習此業得壽命長。亦 能善知宿世之事。

Thieän nam töû! Boà Taùt nhö thò tu taäp thöû nghieäp, ñaéc thoï maïng tröôøng, dieäc naêng thieän tri tuùc theá chi söï.

286

287

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

迦葉菩薩復白佛言。世尊。如佛所說菩 薩若有修平等心。視諸衆生同於子想得壽命 長。如來不應作如是說。何以故。如知法 人能說種種孝順之法。還至家中以諸瓦石打 擲父母。而是父母是良福田多所利益。難遭 難遇。應好供養反生惱害。是知法人言行相 違。如來所言亦復如是。菩薩修習等心衆生 同子想者。應得長壽善知宿命常住於世無有 變易。今者世尊。以何因緣壽命極短同人間 耶。如來將無於諸衆生生怨憎想。世尊。昔 日作何惡業斷幾命根。得是短壽不滿百年。 佛告迦葉。善男子。汝今何緣於如來前發 是麤言。如來長壽。於諸壽中最上最勝。所 得常法。於諸常中最爲第一。 迦葉菩薩復白佛言。世尊。云何如來得壽 命長。

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Phaät sôû thuyeát, Boà Taùt nhöôïc höõu tu bình ñaúng taâm, thò chö chuùng sanh, ñoàng ö töû töôûng, ñaéc thoï maïng tröôøng.

Nhö Lai baát öng taùc nhö thò thuyeát. Haø dó coá? Nhö tri phaùp nhaân, naêng thuyeát chuûng chuûng hieáu thuaän chi phaùp. Hoaøn chí gia trung, dó chö ngoõa thaïch, ñaû tròch phuï maãu. Nhi thò phuï maãu thò löông phöôùc ñieàn, ña sôû lôïi ích, nan tao nan ngoä, öng haûo cuùng döôøng, phaûn sanh naõo haïi.

Thò tri phaùp nhaân, ngoân haïnh töông vi. Nhö Lai sôû ngoân, dieäc phuïc nhö thò. Boà Taùt tu taäp ñaúng taâm chuùng sanh, ñoàng töû töôûng giaû, öng ñaéc tröôøng thoï, thieän tri tuùc maïng, thöôøng truï ö theá, voâ höõu bieán dò. Kim giaû Theá Toân, dó haø nhaân duyeân, thoï maïng cöïc ñoaûn, ñoàng nhaân gian da? Nhö Lai töông voâ ö chö chuùng sanh, sanh oaùn taéng töôûng? Theá Toân tích nhaät, taùc haø aùc nghieäp,ñoaïn kyû maïng caên, ñaéc thò ñoaûn thoï, baát maõn baù nieân?

Phaät caùo Ca-dieáp: Thieän nam töû! Nhöõ kim haø duyeân, ö Nhö Lai tieàn, phaùt thò thoâ ngoân? Nhö Lai tröôøng thoï, ö chö thoï trung, toái thöôïng toái thaéng. Sôû ñaéc thöôøng phaùp, ö chö thöôøng trung, toái vi ñeä nhaát.

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Vaân haø Nhö Lai ñaéc thoï maïng tröôøng?

佛告迦葉。善男子。如八大河。一名恒 河。二名閻摩羅。三名薩羅。四名阿利羅跋 提。五名摩訶。六名辛頭。七名博叉。八名 悉陀。是八大河及諸小河悉入大海。

Phaät caùo Ca-dieáp: Thieän nam töû! Nhö baùt ñaïi haø: Nhaát danh Haèng haø, nhò danh Dieâm-ma-la, tam danh Taùt-la, töù danh A-lî-la-baït-ñeà, nguõ danh Ma-ha, luïc danh Taân-ñaàu, thaát danh Baùc-xoa, baùt danh Taát-ñaø. Thò baùt ñaïi haø caäp chö tieåu haø, taát nhaäp ñaïi haûi.

迦葉。如是一切人中天上地及虛空壽命

Ca-dieáp! Nhö thò nhaát thieát nhaân trung, thieân thöôïng,

288

289

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

大河。悉入如來壽命海中。是故如來壽命無 量。 復次迦葉。譬如阿耨達池出四大河。如來 亦爾出一切命。 迦葉。譬如一切諸常法中虛空第一。如來 亦爾。於諸常中最爲第一。 迦葉。如諸藥中醍醐第一。如來亦爾。於 衆生中壽命第一。 迦葉菩薩復白佛言。世尊。如來壽命若如 是者。應住一劫若減一劫。常宣妙法如澍大 雨。 迦葉。汝今不應於如來所生滅盡想。 迦葉。若有比丘比丘尼優婆塞優婆夷。 乃至外道五通神仙得自在者。若住一劫若減 一劫。經行空中坐臥自在。左脅出火右脅 出水。身出煙燄猶如火聚。若欲住壽能得如 意。於壽命中修短自在。如是五通尚得如是 隨意神力。豈況如來於一切法得自在力。而 當不能住壽半劫若一劫若百劫若百千劫若無 量劫。以是義故。當知如來是常住法不變易 290

PHAÅM THOÏ MAÏNG

ñòa caäp hö khoâng, thoï maïng ñaïi haø, taát nhaäp Nhö Lai thoï maïng haûi trung. Thò coá Nhö Lai thoï maïng voâ löôïng.

Phuïc thöù, Ca-dieáp! Thí nhö A-naäu-ñaït trì, xuaát töù ñaïi haø. Nhö Lai dieäc nhó, xuaát nhaát thieát maïng.

Ca-dieáp! Thí nhö nhaát thieát chö thöôøng phaùp trung, Hö khoâng ñeä nhaát. Nhö Lai dieäc nhó, ö chö thöôøng trung, toái vi ñeä nhaát.

Ca-dieáp! Nhö chö döôïc trung, ñeà-hoà ñeä nhaát. Nhö Lai dieäc nhó, ö chuùng sanh trung, Thoï maïng ñeä nhaát.

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Lai thoï maïng nhöôïc nhö thò giaû, öng truï nhaát kieáp, nhöôïc giaûm nhaát kieáp, thöôøng tuyeân dieäu phaùp, nhö chuù ñaïi vuõ.

Ca-dieáp! Nhöõ kim baát öng ö Nhö Lai sôû, sanh dieät taän töôûng.

Ca-dieáp! Nhöôïc höõu tyø-kheo, tyø-kheo ni, öu-baø-taéc, öubaø-di, naõi chí ngoaïi ñaïo, nguõ thoâng thaàn tieân, ñaéc töï taïi giaû, nhöôïc truï nhaát kieáp, nhöôïc giaûm nhaát kieáp, kinh haønh khoâng trung, toïa ngoïa töï taïi, taû hieáp xuaát hoûa, höõu hieáp xuaát thuûy, thaân xuaát yeân dieäm, do nhö hoûa tuï, nhöôïc duïc truï thoï, naêng ñaéc nhö yù. Ö thoï maïng trung, tu ñoaûn töï taïi. Nhö thò nguõ thoâng, thöôïng ñaéc nhö thò tuøy yù thaàn löïc, khôûi huoáng Nhö Lai, ö nhaát thieát phaùp, ñaéc töï taïi löïc, nhi ñöông baát naêng truï thoï baùn kieáp, nhöôïc nhaát kieáp, nhöôïc baù kieáp, nhöôïc baù thieân kieáp, nhöôïc voâ löôïng kieáp? Dó thò nghóa coá, ñöông tri Nhö Lai thò thöôøng truï phaùp baát bieán dò phaùp. Nhö Lai thöû thaân, thò bieán hoùa thaân, phi taïp thöïc 291

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

法。如來此身是變化身非雜食身。爲度衆生 示同毒樹。是故現捨入於涅槃。 迦葉。當知佛是常法不變易法。汝等於是 第一義中應勤精進一心修習。既修習已廣爲 人說。 爾時迦葉菩薩白佛言。世尊。出世之法 與世間法有何差別。如佛言曰。佛是常法不 變易法。世間亦說梵天是常自在天常無有 變易。我常性常微塵亦常。若言如來是常法 者。如來何故不常現耶。若不常現有何差 別。何以故。梵天乃至微塵世性亦不現故。 佛告迦葉。譬如長者多有諸牛色雖種種同 共一群。付放牧人令逐水草。但爲醍醐不求 乳酪。彼牧牛者搆已自食。長者命終所有諸 牛悉爲群賊之所抄掠。賊得牛已無有婦女。 即自搆捋得已而食。 爾時群賊各相謂言。彼大長者畜養此牛不 期乳酪但爲醍醐。我等今者當設何方而得之 耶。夫醍醐者。名爲世間第一上味。我等無 器。設使得乳無安置處。復共相謂唯有皮囊 可以盛之。雖有盛處不知攢搖。漿猶難得況 復生酥。 292

PHAÅM THOÏ MAÏNG

thaân, vò ñoä chuùng sanh, thò ñoàng ñoäc thoï. Thò coá hieän xaû, nhaäp ö Nieát-baøn.

Ca-dieáp ñöông tri: Phaät thò thöôøng phaùp, baát bieán dò phaùp. Nhöõ ñaúng ö thò ñeä nhaát nghóa trung, öng caàn tinh taán, nhaát taâm tu taäp. Kyù tu taäp dó, quaûng vò nhaân thuyeát.

Nhó thôøi, Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân!

Xuaát theá chi phaùp döõ theá gian phaùp, höõu haø sai bieät? Nhö Phaät ngoân vieát: Phaät thò thöôøng phaùp, baát bieán dò phaùp.

Theá gian dieäc thuyeát: Phaïm thieân thò thöôøng, Töï taïi thieân thöôøng, voâ höõu bieán dò, ngaõ thöôøng, taùnh thöôøng, vi traàn dieäc thöôøng. Nhöôïc ngoân: Nhö Lai thò thöôøng phaùp giaû, Nhö Lai haø coá, baát thöôøng hieän da? Nhöôïc baát thöôøng hieän, höõu haø sai bieät? Haø dó coá? Phaïm thieân, naõi chí vi traàn theá taùnh, dieäc baát hieän coá.

Phaät caùo Ca-dieáp: Thí nhö tröôûng giaû, ña höõu chö ngöu, saéc tuy chuûng chuûng, ñoàng coäng nhaát quaàn. Phoù phoùng muïc nhaân, linh truïc thuûy thaûo. Ñaûn vò ñeà-hoà, baát caàu nhuõ laïc. Bæ muïc ngöu giaû, caâu dó töï thöïc. Tröôûng giaû maïng chung, sôû höõu chö ngöu, taát vi quaàn taëc chi sôû sao löôïc. Taëc ñaéc ngöu dó, voâ höõu phuï nöõ, töùc töï caâu loaùt, ñaéc dó nhi thöïc.

Nhó thôøi quaàn taëc caùc töông vò ngoân: “Bæ ñaïi tröôûng giaû suùc döôõng thöû ngöu, baát kyø nhuõ laïc, ñaûn vò ñeà-hoà. Ngaõ ñaüng kim giaû ñöông thieát haø phöông, nhi ñaéc chi da? Phuø ñeà-hoà giaû, danh vi theá gian ñeä nhaát thöôïng vò. Ngaõ ñaúng voâ khí, thieát söû ñaéc nhuõ, voâ an trí xöù.” Phuïc coäng töông vò: “Duy höõu bì nang, khaû dó thònh chi. Tuy höõu thònh xöù, baát tri toaøn dao. Töông du nan ñaéc, huoáng phuïc sanh toâ!”

293

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

爾時諸賊爲醍醐故加之以水。以水多故 乳酪醍醐一切俱失。凡夫亦爾。雖有善法皆 是如來正法之餘。何以故。如來世尊入涅槃 後。盜竊如來遺餘善法若戒定慧。如彼諸賊 劫掠群牛。諸凡夫人雖復得是戒定智慧。無 有方便不能解說。以是義故不能獲得常戒常 定常慧解脫。如彼群賊不知方便喪失醍醐。 如彼群賊爲醍醐故加之以水。凡夫亦爾。爲 解脫故說我衆生壽命士夫。梵天自在天微塵 世性。戒定智慧及與解脫。非想非非想天即 是涅槃。實亦不得解脫涅槃。如彼群賊不得 醍醐。 是諸凡夫有少梵行供養父母。以是因緣得 生天上受少安樂。如彼群賊加水之乳。而是 凡夫實不知因修少梵行供養父母得生天上。 又不能知戒定智慧歸依三寶。以不知故說常 樂我淨。雖復說之而實不知。是故如來出世 之後。乃爲演說常樂我淨。如轉輪王出現於 世。福德力故群賊退散牛無損命。時轉輪王 即以諸牛付一牧人多巧便者。是人方便即得 醍醐。以醍醐故一切衆生無有患苦。法輪聖 294

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Nhó thôøi chö taëc, vò ñeà-hoà coá, gia chi dó thuûy. Dó thuûy ña coá, nhuõ, laïc, ñeà-hoà, nhaát thieát caâu thaát. Phaøm phu dieäc nhó. Tuy höõu thieän phaùp, giai thò Nhö Lai Chaùnh phaùp chi dö. Haø dó coá? Nhö Lai Theá Toân nhaäp Nieát-baøn haäu, ñaïo thieát Nhö Lai di dö thieän phaùp, nhöôïc Giôùi, Ñònh, Hueä, nhö bæ chö taëc, kieáp löôïc quaàn ngöu. Chö phaøm phu nhaân, tuy phuïc ñaéc thò Giôùi, Ñònh, Trí tueä, voâ höõu phöông tieän, baát naêng giaûi thuyeát. Dó thò nghóa coá, baát naêng hoaïch ñaéc Thöôøng Giôùi, Thöôøng Ñònh, Thöôøng Hueä, Giaûi thoaùt. Nhö bæ quaàn taëc, baát tri phöông tieän, taùng thaát ñeàhoà. Nhö bæ quaàn taëc, vò ñeà-hoà coá, gia chi dó thuûy. Phaøm phu dieäc nhó. Vò giaûi thoaùt coá, thuyeát ngaõ, chuùng sanh, thoï maïng, só phu, Phaïm thieân, Töï taïi thieân, vi traàn theá taùnh, Giôùi, Ñònh, Trí tueä, caäp döõ Giaûi thoaùt, phi töôûng phi phi töôûng thieân, töùc thò Nieát-baøn. Thaät dieäc baát ñaéc Giaûi thoaùt Nieát-baøn, nhö bæ quaàn taëc baát ñaéc ñeà-hoà.

Thò chö phaøm phu höõu thieåu Phaïm haïnh, cuùng döôøng phuï maãu. Dó thò nhaân duyeân, ñaéc sanh thieân thöôïng, thoï thieåu an laïc. nhö bæ quaàn taëc gia thuûy chi nhuõ, nhi thò phaøm phu thaät baát tri nhaân tu thieåu Phaïm haïnh, cuùng döôøng phuï maãu, ñaéc sanh thieân thöôïng. Höïu baát naêng tri Giôùi, Ñònh, Trí tueä, quy y Tam baûo. Dó baát tri coá, thuyeát thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. Tuy phuïc thuyeát chi, nhi thaät baát tri. Thò coá Nhö Lai xuaát theá chi haäu, naõi vò dieãn thuyeát thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. Nhö chuyeån luaân vöông xuaát hieän ö theá, phöôùc ñöùc löïc coá, quaàn taëc thoái taùn, ngöu voâ toån maïng. Thôøi, Chuyeån luaân Vöông töùc dó chö ngöu, phoù nhaát muïc nhaân, ña xaûo tieän giaû. Thò nhaân phöông tieän, töùc ñaéc ñeà-hoà. Dó ñeà-hoà coá, nhaát thieát chuùng sanh, voâ höõu hoaïn khoå. Phaùp luaân Thaùnh vöông xuaát hieän theá thôøi, 295

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

王出現世時。諸凡夫人不能演說戒定慧者。 即便退散如賊退散。 爾時如來善說世法及出世法。爲衆生故令 諸菩薩隨而演說。菩薩摩訶薩旣得醍醐。復 令無量無邊衆生獲得無上甘露法味。所謂如 來常樂我淨。 以是義故。善男子。如來是常不變易法。 非如世間凡夫愚人。謂梵天等是常法也。此 常法稱要是如來非是餘法。 迦葉。應當如是知如來身。迦葉。諸善 男子善女人。常當繫心修此二字佛是常住。 迦葉。若有善男子善女人修此二字。當知 是人隨我所行至我至處。善男子。若有修習 如是二字爲滅相者。當知如來則於其人爲般 涅槃。善男子。涅槃義者。即是諸佛之法性 也。 迦葉菩薩白佛言。世尊。佛法性者。其義 云何。世尊。我今欲知法性之義。唯願如來 哀愍廣說。夫法性者即是捨身。捨身者名無 所有。若無所有身云何存。身若存者云何而 言身有法性。身有法性云何得存。我今云何 當知是義。 296

PHAÅM THOÏ MAÏNG

chö phaøm phu nhaân baát naêng dieãn thuyeát giôùi, Ñònh, Hueä giaû, töùc tieän thoái taùn, nhö taëc thoái taùn.

Nhó thôøi, Nhö Lai thieän thuyeát theá phaùp caäp xuaát theá phaùp. Vò chuùng sanh coá, linh chö Boà Taùt, tuøy nhi dieãn thuyeát, Boà Taùt ma-ha-taùt kyù ñaéc ñeà-hoà, phuïc linh voâ löôïng voâ bieân chuùng sanh, hoaïch ñaéc voâ thöôïng cam loä phaùp vò, sôû vò: Nhö Lai thöôøng, laïc, ngaõ, tònh.

Dó thò nghóa coá, thieän nam töû! Nhö Lai thò thöôøng. Baát bieán dò phaùp, phi nhö theá gian, phaøm phu ngu nhaân vò Phaïm thieân ñaúng, thò thöôøng phaùp daõ. Thöû thöôøng phaùp xöng, yeáu thò Nhö Lai, phi thò dö phaùp.

Ca-dieáp, öng ñöông nhö thò, tri Nhö Lai thaân. Ca-dieáp!

Chö thieän nam töû, thieän nöõ nhaân, thöôøng ñöông heä taâm, tu thöû nhò töï: Phaät thò Thöôøng truï. Ca-dieáp! Nhöôïc höõu Thieän nam töû, thieän nöõ nhaân, tu thöû nhò töï, ñöông tri thò nhaân, tuøy ngaõ sôû haønh, chí ngaõ chí xöù. Thieän nam töû!

Nhöôïc höõu tu taäp nhö thò nhò töï, vi dieät töôùng giaû, ñöông tri Nhö Lai, taéc ö kyø nhaân, vi baùt Nieát-baøn. Thieän nam töû!

Nieát-baøn nghóa giaû, töùc thò chö Phaät chi Phaùp taùnh daõ.

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Phaät phaùp taùnh giaû, kyø nghóa vaân haø? Theá Toân! Ngaõ kim duïc tri phaùp taùnh chi nghóa. Duy nguyeän Nhö Lai, ai maãn quaûng thuyeát. Phuø phaùp taùnh giaû, töùc thò xaû thaân. Xaû thaân giaû, danh voâ sôû höõu. Nhöôïc voâ sôû höõu, thaân vaân haø toàn? Thaân nhöôïc toàn giaû, vaân haø nhi ngoân: Thaân höõu phaùp taùnh?

Thaân höõu phaùp taùnh, vaân haø ñaéc toàn? Ngaõ kim vaân haø ñöông tri thò nghóa?

297

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

佛告迦葉菩薩。善男子。汝今不應作如是 說滅是法性。夫法性者無有滅也。善男子。 譬如無想天成就色陰而無色想。不應問言。 是諸天等云何而住歡娛受樂。云何行想。云 何見聞。 善男子。如來境界非諸聲聞緣覺所知。 善男子。不應說言。如來身者是滅法也。善 男子。如是滅法是佛境界。非諸聲聞緣覺所 及。善男子。汝今不應思量如來何處住何處 行何處見何處樂。 善男子。如是之義。亦非汝等之所知及。 諸佛法身種種方便不可思議。 復次善男子。應當修習佛法及僧而作常 想。是三法者。無有異想。無無常想。無變 異想。若於三法修異想者。當知是輩清淨三 歸則無依處。所有禁戒皆不具足。終不能證 聲聞緣覺菩提之果。若能於是不可思議。修 常想者則有歸處。 善男子。譬如因樹則有樹影。如來亦爾。 有常法故則有歸處。非是無常。若言如來是 無常者。如來則非諸天世人所歸依處。 298

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Phaät caùo Ca-dieáp Boà Taùt: Thieän nam töû! Nhöõ kim baát öng taùc nhö thò thuyeát: dieät thò phaùp taùnh. Phuø phaùp taùnh giaû, voâ höõu dieät daõ. Thieän nam töû! Thí nhö voâ töôûng thieân, thaønh töïu saéc aám, nhi voâ saéc töôûng. Baát öng vaán ngoân: Thò chö thieân ñaúng, vaân haø nhi truï hoan ngu thoï laïc? Vaân haø haønh töôûng? Vaân haø kieán vaên?

Thieän nam töû! Nhö Lai caûnh giôùi, phi chö Thanh vaên, Duyeân giaùc sôû tri. Thieän nam töû! Baát öng thuyeát ngoân: Nhö Lai thaân giaû, thò dieät phaùp daõ. Thieän nam töû! Nhö thò dieät phaùp, thò Phaät caûnh giôùi, phi chö Thanh vaên, Duyeân giaùc sôû caäp. Thieän nam töû! Nhöõ kim baát öng tö löông: Nhö Lai, haø xöù truï? Haø xöù haønh? Haø xöù kieán? Haø xöù nhaïo?

Thieän nam töû! Nhö thò chi nghóa, dieäc phi nhöõ ñaúng chi sôû tri caäp. Chö Phaät phaùp thaân, chuûng chuûng phöông tieän, baát khaû tö nghò.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Öng ñöông tu taäp Phaät, Phaùp, caäp Taêng, nhi taùc thöôøng töôûng. Thò tam phaùp giaû, voâ höõu dò töôûng, voâ voâ thöôøng töôûng, voâ bieán dò töôûng. Nhöôïc ö tam phaùp, tu dò töôûng giaû, ñöông tri thò boái, thanh tònh tam quy, taéc voâ y xöù. Sôû höõu caám giôùi, giai baát cuï tuùc.

Chung baát naêng chöùng Thanh vaên, Duyeân giaùc, boà-ñeà chi quaû. Nhöôïc naêng ö thò baát khaû tö nghò, tu thöôøng töôûng giaû, taéc höõu quy xöù.

Thieän nam töû! Thí nhö nhaân thoï, taéc höõu thoï aûnh. Nhö Lai dieäc nhó, höõu thöôøng phaùp coá, taéc höõu quy xöù, phi thò Voâ thöôøng. Nhöôïc ngoân: Nhö Lai thò voâ thöôøng giaû, Nhö Lai taéc phi chö thieân, theá nhaân sôû quy y xöù.

299

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

迦葉菩薩白佛言。世尊。譬如闇中有樹無 影。 迦葉。汝不應言有樹無影。但非肉眼之 所見耳。善男子。如來亦爾。其性常住是不 變異。無智慧眼不能得見。如彼闇中不見樹 影。凡夫之人於佛滅後說言如來是無常法。 亦復如是。若言如來異法僧者。則不能成三 歸依處。如汝父母各各異故。故使無常。 迦葉菩薩復白佛言。世尊。我從今始當以 佛法衆僧三事常住。啟悟父母乃至七世皆令 奉持。甚奇世尊。我今當學如來法僧不可思 議。既自學已亦當爲人廣說是義。若有諸人 不能信受。當知是輩久修無常。如是之人我 當爲其而作霜雹。 爾時佛讚迦葉菩薩善哉善哉。汝今善能護 持正法。如是護法不欺於人。以不欺人善業 緣故。而得長壽善知宿命。

300

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Thí nhö aùm trung, höõu thoï voâ aûnh.

Ca-dieáp! Nhöõ baát öng ngoân: Höõu thoï voâ aûnh. Ñaûn phi nhuïc nhaõn chi sôû kieán nhó. Thieän nam töû! Nhö Lai dieäc nhó, kyø taùnh thöôøng truï, thò baát bieán dò. Voâ trí tueä nhaõn, baát naêng ñaéc kieán, nhö bæ aùm trung, baát kieán thoï aûnh.

Phaøm phu chi nhaân, ö Phaät dieät haäu, thuyeát ngoân: Nhö Lai thò voâ thöôøng phaùp, dieäc phuïc nhö thò. Nhöôïc ngoân: Nhö Lai, dò phaùp, Taêng giaû, taéc baát naêng thaønh Tam quy y xöù, nhö nhöõ phuï maãu, caùc caùc dò coá, coá söû Voâ thöôøng!

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ tuøng kim thuûy, ñöông dó Phaät, Phaùp, Chuùng Taêng, tam söï thöôøng truï, khaûi ngoä phuï maãu, naõi chí thaát theá, giai linh phuïng trì. Thaäm kyø Theá Toân! Ngaõ kim ñöông hoïc Nhö Lai, Phaùp, Taêng baát khaû tö nghò. Kyù töï hoïc dó, dieäc ñöông vò nhaân, quaûng thuyeát thò nghóa. Nhöôïc höõu chö nhaân baát naêng tín thoï, ñöông tri thò boái, cöûu tu voâ thöôøng. Nhö thò chi nhaân, ngaõ ñöông vò kyø, nhi taùc söông baïc.

Nhó thôøi, Phaät taùn Ca-dieáp Boà Taùt: Thieän tai, thieän tai! Nhöõ kim thieän naêng hoä trì Chaùnh phaùp. Nhö thò hoä phaùp, baát khi ö nhaân. Dó baát khi nhaân, thieän nghieäp duyeân coá, nhi ñaéc tröôøng thoï, thieän tri tuùc maïng.

301

金剛身品

KIM CANG THAÂN PHAÅM Ñeä nhò

第二 Nhó thôøi, Theá Toân phuïc caùo Ca-dieáp: Thieän nam töû!

爾時世尊復告迦葉。善男子。如來身者是 常住身。不可壞身。金剛之身。非雜食身。 即是法身。 迦葉菩薩白佛言。世尊。如佛所說。如 是等身我悉不見。唯見無常破壞微塵雜食等 身。何以故。如來當入於涅槃故。

Nhö Lai thaân giaû, thò thöôøng truï thaân, baát khaû hoaïi thaân, kim cang chi thaân, phi taïp thöïc thaân, töùc thò Phaùp thaân.

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Phaät sôû thuyeát, nhö thò ñaúng thaân, ngaõ taát baát kieán. Duy kieán voâ thöôøng, phaù hoaïi vi traàn, taïp thöïc ñaúng thaân. Haø dó coá?

Nhö Lai ñöông nhaäp ö Nieát-baøn coá.

Phaät ngoân Ca-dieáp! Nhöõ kim maïc vò Nhö Lai chi thaân,

佛言。迦葉。汝今莫謂如來之身不堅可壞 如凡夫身。

baát kieân, khaû hoaïi, nhö phaøm phu thaân.

善男子。汝今當知。如來之身無量億劫 堅牢難壞。非人天身非恐怖身非雜食身。如 來之身非身是身。不生不滅。不習不修。 無量無邊無有足跡。無知無形畢竟清淨無有 動搖。無受無行不住不作。無味無雜非是有 爲。非業非果非行非滅非心非數不可思議。 常不可思議無識離心亦不離心。

voâ löôïng öùc kieáp, kieân lao, nan hoaïi, phi nhaân thieân thaân,

其心平等無有亦有。無有去來而亦去來。 不破不壞不斷不絕。不生不滅非主亦主。非 302

Thieän nam töû! Nhöõ kim ñöông tri, Nhö Lai chi thaân, phi khuûng boá thaân, phi taïp thöïc thaân. Nhö Lai chi thaân phi thaân thò thaân, baát sanh baát dieät, baát taäp baát tu, voâ löôïng voâ bieân, voâ höõu tuùc tích, voâ tri voâ hình, taát caùnh thanh tònh, voâ höõu ñoäng dieâu, voâ thoï voâ haønh, baát truï baát taùc, voâ vò voâ taïp, phi thò höõu vi, phi nghieäp phi quaû, phi haønh phi dieät, phi taâm phi soá, baát khaû tö nghò, thöôøng baát khaû tö nghò, voâ thöùc ly taâm, dieäc baát ly taâm.

Kyø taâm bình ñaúng. Voâ höõu dieäc höõu, voâ höõu khöù lai, nhi dieäc khöù lai, baát phaù baát hoaïi, baát ñoaïn baát tuyeät, baát sanh baát dieät, phi chuû dieäc chuû, phi höõu phi voâ, phi giaùc 303

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM THOÏ MAÏNG

有非無非覺非觀。非字非不字。非定非不 定。不可見了了見。無處亦處。無宅亦宅。 無闇無明。無有寂靜。而亦寂靜。

phi quaùn, phi töï phi baát töï, phi ñònh phi baát ñònh, baát khaû

是無所有不受不施。清淨無垢。無諍斷 諍。住無住處。不取不墮。非法非非法。非 福田非不福田。無盡不盡離一切盡。是空離 空。雖不常住而亦常住非念念滅無有垢濁。 無字離字。非聲非說亦非修習。非稱非量。 非一非異。非像非相。諸相莊嚴。非勇非 畏。無寂不寂。無熱不熱。不可睹見無有相 貌。

traùnh ñoaïn traùnh, truï voâ truï xöù, baát thuû baát ñoïa, phi

如來度脫一切衆生,無度脫故。能解衆生, 無有解故。覺了衆生,無覺了故。如實說法, 無有二故。不可思量,無等等故。平如虛空, 無有形貌,同無生性。不斷不常。常行一乘。 衆生見三。不退不轉斷一切結。不戰不觸非 性住性。非合非散。非長非短。非圓非方。 非陰入界亦陰入界。非增非損。非勝非負。 如來之身成就如是無量功德。無有知者 無不知者。無有見者無不見者。非有爲非無 爲。非世非不世。非作非不作。非依非不

coá; naêng giaûi chuùng sanh, voâ höõu giaûi coá; giaùc lieãu chuùng

304

kieán, lieãu lieãu kieán, voâ xöù dieäc xöù, voâ traïch dieäc traïch, voâ aùm voâ minh, voâ höõu tòch tónh, nhi dieäc tòch tónh.

Thò voâ sôû höõu, baát thoï baát thí, thanh tònh voâ caáu, voâ phaùp, phi phi phaùp, phi phöôùc ñieàn, phi baát phöôùc ñieàn, voâ taän baát taän, ly nhaát thieát taän, thò khoâng, ly khoâng, tuy baát thöôøng truï, nhi dieäc thöôøng truï, phi nieäm nieäm dieät, voâ höõu caáu tröôïc, voâ töï ly töï, phi thanh phi thuyeát, dieäc phi tu taäp, phi xöùng phi löôïng, phi nhaát phi dò, phi töôïng phi töôùng, chö töôùng trang nghieâm, phi doõng phi uùy, voâ tòch baát tòch, voâ nhieät baát nhieät, baát khaû ñoå kieán, voâ höõu töôùng maïo.

Nhö Lai ñoä thoaùt nhaát thieát chuùng sanh, voâ ñoä thoaùt sanh, voâ giaùc lieãu coá; nhö thaät thuyeát phaùp, voâ höõu nhò coá, baát khaû tö löôïng, Voâ ñaúng ñaúng coá; bình nhö hö khoâng, voâ höõu hình maïo, ñoàng voâ sanh taùnh, baát ñoaïn baát thöôøng, thöôøng haønh nhaát thöøa, chuùng sanh kieán tam. Baát thoái baát chuyeån, ñoaïn nhaát thieát keát, baát chieán baát xuùc, phi taùnh truï taùnh, phi hieäp phi taùn, phi tröôøng phi ñoaûn, phi vieân phi phöông, phi aám, nhaäp, giôùi, dieäc aám, nhaäp, giôùi, phi taêng phi toån, phi thaéng phi phuï.

Nhö Lai chi thaân, thaønh töïu nhö thò voâ löôïng coâng ñöùc, voâ höõu tri giaû, voâ baát tri giaû, voâ höõu kieán giaû, voâ baát kieán giaû, phi höõu vi, phi voâ vi, phi theá, phi baát theá, phi taùc, 305

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM THOÏ MAÏNG

依。非四大非不四大。非因非不因。非衆生 非不衆生。非沙門非婆羅門。是師子大 師 子。非身非不身。不可宣說。除一法相不可 算數。般涅槃時不般涅槃。 如來法身皆悉成就如是無量微妙功德。 迦葉。唯有如來乃知是相。非諸聲聞緣覺 所知。 迦葉。如是功德成如來身。非是雜食所長 養身。 迦葉。如來眞身功德如是。云何復得諸疾 患苦。危脆不堅如坏器乎。迦葉。如來所以 示病苦者。爲欲調伏諸衆生故。 善男子。汝今當知。如來之身即金剛身。 汝從今日常當專心思惟此義莫念食身。亦當 爲人說如來身即是法身。 迦葉菩薩白佛言。世尊。如來成就如是功 德。其身云何當有病苦無常破壞。我從今日 常當思惟。如來之身是常法身安樂之身。亦 當爲他如是廣說。 唯然世尊。如來法身金剛不壞。而未能知 1

所因云何。

phi baát taùc, phi y, phi baát y, phi töù ñaïi, phi baát töù ñaïi, phi nhaân, phi baát nhaân, phi chuùng sanh, phi baát chuùng sanh, phi sa-moân, phi baø-la-moân. Thò sö töû, ñaïi sö töû, phi thaân, phi baát thaân, baát khaû tuyeân thuyeát, tröø nhaát phaùp töôùng, baát khaû toaùn soá, baùt Nieát-baøn thôøi, baát baùt Nieát-baøn.

Nhö Lai Phaùp thaân giai taát thaønh töïu nhö thò voâ löôïng vi dieäu coâng ñöùc.

Ca-dieáp! Duy höõu Nhö Lai naõi tri thò töôùng, phi chö Thanh vaên, Duyeân giaùc sôû tri.

Ca-dieáp! Nhö thò coâng ñöùc thaønh Nhö Lai thaân, phi thò taïp thöïc sôû tröôûng döôõng thaân.

Ca-dieáp! Nhö Lai chaân thaân, coâng ñöùc nhö thò. Vaân haø phuïc ñaéc chö taät hoaïn khoå, nguy thuùy, baát kieân nhö phoâi khí hoà? Ca-dieáp! Nhö Lai sôû dó thò beänh khoå giaû, vò duïc ñieàu phuïc chö chuùng sanh coá.

Thieän nam töû! Nhöõ kim ñöông tri: Nhö Lai chi thaân, töùc kim cang thaân. Nhöõ tuøng kim nhaät, thöôøng ñöông chuyeân taâm tö duy thöû nghóa. Maïc nieäm thöïc thaân, dieäc ñöông vò nhaân, thuyeát Nhö Lai thaân, töùc thò Phaùp thaân.

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Lai thaønh töïu nhö thò coâng ñöùc, kyø thaân vaân haø ñöông höõu beänh khoå, Voâ thöôøng phaù hoaïi? Ngaõ tuøng kim nhaät, thöôøng ñöông tö duy Nhö Lai chi thaân thò Thöôøng Phaùp thaân, an laïc chi thaân, dieäc ñöông vò tha, nhö thò quaûng thuyeát.

Duy nhieân, Theá Toân! Nhö Lai Phaùp thaân, kim cang baát

1

Baûn khaéc goã ñôøi Minh khaéc chöõ 大 naøy laø chöõ 非 (phi), döôøng nhö phuø hôïp hôn vôùi toaøn vaên caûnh.

306

hoaïi, nhi vò naêng tri, sôû nhaân vaân haø?

307

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

佛言。迦葉。以能護持正法因緣故。得成 就是金剛身。 迦葉。我於往昔護法因緣。今得成就是金 剛身常住不壞。 善男子。護持正法者,不受五戒,不修威 儀。應持刀劍,弓箭, 𨥨矟。守護持戒清淨比 丘。 迦葉菩薩白佛言。世尊。若有比丘離於 守護。獨處空閑塚間樹下。當說是人爲眞比 丘。若有隨逐守護行者。當知是輩是禿居 士。 佛告迦葉。莫作是語言禿居士。若有比 丘隨所至處供身趣足。讀誦經典思惟坐禪。 有來問法即爲宣說。所謂布施持戒福德少 欲知足。雖能如是種種說法。然故不能作師 子吼。不爲師子之所圍遶。不能降伏非法惡 人。如是比丘不能自利及利衆生。當知是輩 懈怠懶惰。雖能持戒守護淨行。當知是人無 所能爲。 若有比丘供身之具亦當豐足。復能護持所 受禁戒。能師子吼廣說妙法。謂修多羅祇夜 308

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Phaät ngoân: Ca-dieáp! Dó naêng hoä trì Chaùnh phaùp nhaân duyeân, coá ñaéc thaønh töïu thò kim cang thaân.

Ca-dieáp! Ngaõ ö vaõng tích hoä phaùp nhaân duyeân, kim ñaéc thaønh töïu thò kim cang thaân, thöôøng truï baát hoaïi.

Thieän nam töû! Hoä trì Chaùnh phaùp giaû, baát thoï Nguõ giôùi, baát tu oai nghi, öng trì ñao kieám, cung tieán, maâu soùc, thuû hoä trì giôùi thanh tònh tyø-kheo.

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhöôïc höõu tyø-kheo ly ö thuû hoä, ñoäc xöû khoâng nhaøn truûng gian thoï haï, ñöông thuyeát thò nhaân vi chaân tyø-kheo. Nhöôïc höõu tuøy truïc thuû hoä haønh giaû, ñöông tri thò boái thò thoác cö só.

Phaät caùo Ca-dieáp: Maïc taùc thò ngöõ, ngoân thoác cö só.

Nhöôïc höõu tyø-kheo, tuøy sôû chí xöù, cung thaân thuù tuùc, ñoäc tuïng kinh ñieån, tö duy toïa thieàn. Höõu lai vaán Phaùp, töùc vò tuyeân thuyeát, sôû vò: boá thí, trì giôùi, phöôùc ñöùc, thieåu duïc tri tuùc. Tuy naêng nhö thò chuûng chuûng thuyeát phaùp, nhieân coá baát naêng taùc sö töû hoáng, baát vi sö töû chi sôû vi nhieãu, baát naêng haøng phuïc phi phaùp aùc nhaân. Nhö thò tyø-kheo baát naêng töï lôïi caäp lôïi chuùng sanh, ñöông tri thò boái giaûi ñaõi laïi noïa. Tuy naêng trì giôùi, thuû hoä tònh haïnh, ñöông tri thò nhaân voâ sôû naêng vi.

Nhöôïc höõu tyø-kheo, cung thaân chi cuï, dieäc ñöông phong tuùc, phuïc naêng hoä trì sôû thoï caám giôùi, naêng sö töû hoáng, quaûng thuyeát dieäu phaùp, vò: Tu-ña-la, Kyø-daï, Thoï-kyù, Giaøñaø, Öu-ñaø-na, Y-ñeá-muïc-ña-giaø, Xaø-ñaø-giaø, Tyø-phaät-löôïc, 309

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

受記伽陀優陀那伊帝目多伽闍陀伽毘佛略阿 浮陀達磨。以如是等九部經典爲他廣說。利 益安樂諸衆生故。唱如是言。涅槃經中制諸 比丘。不應畜養奴婢牛羊非法之物。若有比 丘。畜如是等不淨之物。應當治之。 如來先於異部經中說。有比丘畜如是等非 法之物。某甲國王如法治之驅令還俗。若有 比丘。能作如是師子吼時。有破戒者聞是語 已。咸共瞋恚害是法師。是說法者。設復命 終故名持戒自利利他。以是緣故我聽國主群 臣宰相諸優婆塞護說法人。若有欲得護正法 者。當如是學。 迦葉。如是破戒不護法者名禿居士。非持 戒者得如是名。 善男子。過去之世無量無邊阿僧祇劫。於 此拘尸那城有佛出世。號歡喜增益如來應正 遍知明行足善逝世間解無上士調御丈夫天人 師佛世尊。 爾時世界廣博嚴淨豐樂安隱。人民熾盛 無有饑渴。如安樂國諸菩薩等。彼佛世尊住 世無量。化衆生已然後乃於娑羅雙樹入般涅 310

PHAÅM THOÏ MAÏNG

A-phuø-ñaø-ñaït-ma. Dó nhö thò ñaúng cöûu boä kinh ñieån, vò tha quaûng thuyeát. Lôïi ích an laïc chö chuùng sanh coá, xöôùng nhö thò ngoân: Nieát-baøn kinh trung, cheá chö tyø-kheo, baát öng suùc döôõng noâ tyø, ngöu döông, phi phaùp chi vaät. Nhöôïc höõu tyø-kheo suùc nhö thò ñaúng baát tònh chi vaät, öng ñöông trò chi.

Nhö Lai tieân ö dò boä kinh trung, thuyeát: höõu tyø-kheo suùc nhö thò ñaúng phi phaùp chi vaät, moã giaùp quoác vöông, nhö phaùp trò chi, khu linh hoaøn tuïc. Nhöôïc höõu tyø-kheo naêng taùc nhö thò sö töû hoáng thôøi, höõu phaù giôùi giaû vaên thò ngöõ dó, haøm coäng saân khueå, haïi thò Phaùp sö. Thò thuyeát phaùp giaû, thieát phuïc maïng chung, coá danh trì giôùi, töï lôïi lôïi tha. Dó thò duyeân coá, ngaõ thính quoác chuû, quaàn thaàn teå töôùng, chö Öu-baø-taéc hoä thuyeát phaùp nhaân. Nhöôïc höõu duïc ñaéc hoä Chaùnh phaùp giaû, ñöông nhö thò hoïc.

Ca-dieáp! Nhö thò phaù giôùi, baát hoä phaùp giaû, danh thoác cö só. Phi trì giôùi giaû ñaéc nhö thò danh.

Thieän nam töû! Quaù khöù chi theá, voâ löôïng voâ bieân ataêng-kyø kieáp, ö thöû Caâu-thi-na thaønh, höõu Phaät xuaát theá, hieäu Hoan Hyû Taêng Ích, Nhö Lai, ÖÙng, Chaùnh bieán tri, Minh haïnh tuùc, Thieän theä Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhaân sö, Phaät, Theá Toân.

Nhó thôøi, theá giôùi quaûng baùc, nghieâm tònh, phong laïc, an oån. Nhaân daân xí thaïnh, voâ höõu cô khaùt, nhö An laïc quoác chö Boà Taùt ñaúng. Bæ Phaät Theá Toân truï theá voâ löôïng.

Hoùa chuùng sanh dó, nhieân haäu naõi ö Sa-la song thoï, nhaäp 311

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

槃。佛涅槃後正法住世無量億歲。餘四十年 佛法未滅。爾時有一持戒比丘。名曰覺德。 多有徒衆眷屬圍遶能師子吼。班宣廣說九部 經典。制諸比丘不得畜養奴婢牛羊非法之 物。 爾時多有破戒比丘。聞作是說。皆生惡心 執持刀杖逼是法師。是時國王。名曰有德。 聞是事已爲護法故。即便往至說法者所。與 是破戒諸惡比丘極共戰鬥。令說法者得免危 害。王於爾時身被刀劍箭矟之瘡。體無完處 如芥子許。 爾時覺德尋讚王言。善哉善哉。王今眞是 護正法者。當來之世。此身當爲無量法器。 王於是時得聞法已心大歡喜。尋即命終生阿 閦佛國。而爲彼佛作第一弟子。其王將從人 民眷屬。有戰鬥者。有隨喜者。一切不退菩 提之心。命終悉生阿閦佛國。覺德比丘。卻 後壽終亦得往生阿閦佛國。而爲彼佛作聲聞 衆中第二弟子。若有正法欲滅盡時。應當如 是受持擁護。 迦葉。爾時王者則我身是。說法比丘迦 葉佛是。迦葉。護正法者。得如是等無量果 312

PHAÅM THOÏ MAÏNG

baùt Nieát-baøn. Phaät Nieát-baøn haäu, Chaùnh phaùp truï theá, voâ löôïng öùc tueá. Dö töù thaäp nieân, Phaät phaùp vò dieät, nhó thôøi höõu nhaát trì giôùi tyø-kheo, danh vieát Giaùc Ñöùc, ña höõu ñoà chuùng quyeán thuoäc vi nhieãu, naêng sö töû hoáng, ban tuyeân quaûng thuyeát cöûu boä kinh ñieån, cheá chö tyø-kheo, baát ñaéc suùc döôõng noâ tyø, ngöu döông, phi phaùp chi vaät.

Nhó thôøi, ña höõu phaù giôùi tyø-kheo, vaên taùc thò thuyeát, giai sanh aùc taâm, chaáp trì ñao tröôïng, böùc thò phaùp sö. Thò thôøi, quoác vöông danh vieát Höõu Ñöùc, vaên thò söï dó, vò hoä phaùp coá, töùc tieän vaõng chí thuyeát phaùp giaû sôû, döõ thò phaù giôùi chö aùc tyø-kheo, cöïc coäng chieán ñaáu, linh thuyeát phaùp giaû ñaéc mieãn nguy haïi, Vöông ö nhó thôøi, thaân bò ñao, kieám, tieán, soùc chi sang, theå voâ hoaøn xöù, nhö giôùi töû höùa.

Nhó thôøi, Giaùc Ñöùc taàm taùn vöông ngoân: Thieän tai, thieän tai! Vöông kim chaân thò hoä Chaùnh phaùp giaû. Ñöông lai chi theá, thöû thaân ñöông vi voâ löôïng phaùp khí. Vöông ö thò thôøi, ñaéc vaên phaùp dó, taâm ñaïi hoan hyû, taàm töùc maïng chung, sanh A-suùc Phaät quoác, nhi vi bæ Phaät, taùc ñeä nhaát ñeä töû. Kyø vöông töông tuøng nhaân daân quyeán thuoäc, höõu chieán ñaáu giaû, höõu tuøy hyû giaû, nhaát thieát baát thoái boà-ñeà chi taâm, maïng chung taát sanh A-suùc Phaät quoác. Giaùc Ñöùc tyø-kheo, khöôùc haäu thoï chung, dieäc ñaéc vaõng sanh A-suùc Phaät quoác, nhi vi bæ Phaät, taùc Thanh vaên chuùng trung, ñeä nhò ñeä töû. Nhöôïc höõu Chaùnh phaùp duïc dieät taän thôøi, öng ñöông nhö thò thoï trì uûng hoä.

Ca-dieáp! Nhó thôøi vöông giaû, taéc ngaõ thaân thò. Thuyeát phaùp tyø-kheo, Ca-dieáp Phaät thò. Ca-dieáp! Hoä Chaùnh phaùp giaû, ñaéc nhö thò ñaúng voâ löôïng quaû baùo. Dó thò nhaân 313

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM THOÏ MAÏNG

報。以是因緣我於今日得種種相以自莊嚴。 成就法身不可壞身。

duyeân, ngaõ ö kim nhaät, ñaéc chuûng chuûng töôùng, dó töï trang nghieâm, thaønh töïu Phaùp thaân, baát khaû hoaïi thaân.

迦葉菩薩復白佛言。世尊。如來常身猶如 畫石。

Lai thöôøng thaân, do nhö hoïa thaïch.

佛告迦葉菩薩。善男子。以是因緣故。 比丘比丘尼優婆塞優婆夷。應當勤加護持正 法。護法果報廣大無量。 善男子。是故護法優婆塞等。應執刀杖 擁護如是持法比丘。若有受持五戒之者。不 得名爲大乘人也。不受五戒爲護正法乃名 大乘。護正法者。應當執持刀劍器仗侍說法 者。 迦葉白佛言。世尊。若諸比丘與如是等諸 優婆塞持刀杖者。共爲伴侶爲有師耶爲無師 乎。爲是持戒爲是破戒。 佛告迦葉。莫謂是等爲破戒人。 善男子。我涅槃後濁惡之世國土荒亂。互 相抄掠人民饑餓。爾時多有爲饑餓故發心出 家。如是之人名爲禿人。是禿人輩見有持戒 威儀具足清淨比丘護持正法。驅逐令出若殺 若害。 314

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Phaät caùo Ca-dieáp Boà Taùt: Thieän nam töû! Dó thò nhaân duyeân coá, tyø-kheo, tyø-kheo ni, Öu-baø-taéc, Öu-baø-di öng ñöông caàn gia hoä trì Chaùnh phaùp. Hoä phaùp quaû baùo, quaûng ñaïi voâ löôïng.

Thieän nam töû! Thò coá hoä phaùp Öu-baø-taéc ñaúng, öng chaáp ñao tröôïng uûng hoä nhö thò trì phaùp tyø-kheo. Nhöôïc höõu thoï trì Nguõ giôùi chi giaû, baát ñaéc danh vi Ñaïi thöøa nhaân daõ. Baát thoï Nguõ giôùi, vò hoä Chaùnh phaùp, naõi danh Ñaïi thöøa. Hoä Chaùnh phaùp giaû, öng ñöông chaáp trì ñao kieám, khí tröôïng, thò thuyeát phaùp giaû.

Ca-dieáp baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhöôïc chö tyø-kheo, döõ nhö thò ñaúng chö Öu-baø-taéc trì ñao tröôïng giaû, coäng vi baïn löõ, vi höõu sö da, vi voâ sö hoà? Vi thò trì giôùi, vi thò phaù giôùi?

Phaät caùo Ca-dieáp: Maïc vò thò ñaúng vi phaù giôùi nhaân.

Thieän nam töû! Ngaõ Nieát-baøn haäu, tröôïc aùc chi theá, quoác ñoä hoang loaïn, hoã töông sao löôïc, nhaân daân cô ngaï.

Nhó thôøi, ña höõu vò cô ngaï coá, phaùt taâm xuaát gia. Nhö thò chi nhaân, danh vi thoác nhaân. Thò thoác nhaân boái, kieán höõu trì giôùi, oai nghi cuï tuùc, thanh tònh tyø-kheo hoä trì Chaùnh phaùp, khu truïc linh xuaát, nhöôïc saùt, nhöôïc haïi.

315

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM THOÏ MAÏNG

迦葉菩薩復白佛言。世尊。是持戒人。護 正法者。云何當得遊行村落城邑教化。

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Thò trì giôùi nhaân, hoä Chaùnh phaùp giaû, vaân haø ñöông ñaéc du haønh thoân laïc thaønh aáp giaùo hoùa?

善男子。是故我今聽持戒人。依諸白衣 持刀杖者以爲伴侶。若諸國王大臣長者優婆 塞等。爲護法故雖持刀杖。我說是等名曰持 戒。雖持刀杖不應斷命。若能如是即得名爲 第一持戒迦葉。言護法者。謂具正見能廣宣 說大乘經典。終不捉持王者寶蓋油瓶穀米種 種菓蓏。不爲利養親近國王大臣長者。於諸 檀越心無諂曲具足威儀摧伏破戒諸惡人等。 是名持戒護法之師。能爲衆生眞善知識。其 心弘廣譬如大海。

Thieän nam töû! Thò coá ngaõ kim thính trì giôùi nhaân, y chö baïch y trì ñao tröôïng giaû, dó vi baïn löõ. Nhöôïc chö quoác vöông, ñaïi thaàn, tröôûng giaû, öu-baø-taéc ñaúng, vò hoä phaùp coá, tuy trì ñao tröôïng, ngaõ thuyeát thò ñaúng danh vieát trì giôùi, tuy trì ñao tröôïng, baát öng ñoaïn maïng. Nhöôïc naêng nhö thò, töùc ñaéc danh vi Ñeä nhaát trì giôùi. Ca-dieáp! Ngoân hoä phaùp giaû, vò cuï chaùnh kieán, naêng quaûng tuyeân thuyeát Ñaïi thöøa Kinh ñieån, chung baát troùc trì vöông giaû baûo caùi, du bình, coác meã, chuûng chuûng quaû loûa, baát vò lôïi döôõng, thaân caän quoác vöông, ñaïi thaàn, tröôûng giaû. Ö chö ñaøn-vieät, taâm voâ sieåm khuùc. Cuï tuùc oai nghi, toài phuïc phaù giôùi, chö aùc nhaân ñaúng. Thò danh trì giôùi hoä phaùp chi sö, naêng vi chuùng sanh chaân thieän tri thöùc. Kyø taâm hoaèng quaûng, thí nhö ñaïi haûi.

迦葉。若有比丘以利養故爲他說法。是人 所有徒衆眷屬。亦效是師貪求利養。是人如 是便自壞衆。

Ca-dieáp! Nhöôïc höõu tyø-kheo, dó lôïi döôõng coá, vò tha thuyeát phaùp, thò nhaân sôû höõu ñoà chuùng quyeán thuoäc dieäc hieäu thò sö, tham caàu lôïi döôõng, thò nhaân nhö thò, tieän töï hoaïi chuùng.

迦葉衆有三種一者犯戒雜僧。二者愚癡 僧。三者清淨僧。破戒雜僧則易可壞。持戒 淨僧利養因緣所不能壞。 云何破戒雜僧。若有比丘雖持禁戒。爲 利養故與破戒者坐起行來。共相親附同其事 業。是名破戒亦名雜僧。 316

Ca-dieáp! Chuùng höõu tam chuûng: Nhaát giaû phaïm giôùi taïp taêng, nhò giaû ngu si taêng, tam giaû thanh tònh taêng.

Phaù giôùi taïp taêng, taéc dò khaû hoaïi. Trì giôùi tònh taêng, lôïi döôõng nhaân duyeân sôû baát naêng hoaïi.

Vaân haø phaù giôùi taïp taêng? Nhöôïc höõu tyø-kheo, tuy trì caám giôùi, vò lôïi döôõng coá, döõ phaù giôùi giaû, toïa khôûi haønh lai, coäng töông thaân phuï, ñoàng kyø söï nghieäp. Thò danh phaù giôùi, dieäc danh taïp taêng.

317

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

云何愚癡僧。若有比丘在阿蘭若處。諸 根不利闇鈍𧄼瞢少欲乞食。於說戒日及自恣 時。教諸弟子清淨懺悔。見非弟子多犯禁 戒。不能教令清淨懺悔。而便與共說戒自 恣。是名愚癡僧。 云何名清淨僧。有比丘僧。不爲百千億數 諸魔之所沮壞。是菩薩衆本性清淨。能調如 上二部之衆。悉令安住清淨衆中。是名護法 無上大師善持律者。爲欲調伏利衆生故。知 諸戒相若輕若重。非是律者則不證知。若是 律者則便證知。 云何調伏利衆生故。若諸菩薩爲化衆生常 入聚落不擇時節。或至寡婦婬女舍宅。與同 住止經歷多年。若是聲聞所不應爲。是名調 伏利益衆生。 云何知重。若見如來因事制戒。汝從今日 慎更莫犯。如四重禁。出家之人所不應作。 而便故作。非是沙門。非釋種子。是名爲 重。 云何爲輕。若犯輕事如是三諫。若能捨 者。是名爲輕。非律不證者。若有讚說不清 淨物應受用者。不共同止。是律應證者。 318

PHAÅM THOÏ MAÏNG

Vaân haø ngu si taêng? Nhöôïc höõu tyø-kheo, taïi A-lan-nhaõ xöù, chö caên baát lôïi, aùm ñoän ñaèng moâng, thieåu duïc khaát thöïc. Ö thuyeát giôùi nhaät caäp töï töù thôøi, giaùo chö ñeä töû thanh tònh saùm hoái, kieán phi ñeä töû ña phaïm caám giôùi, baát naêng giaùo linh thanh tònh saùm hoái, nhi tieän döõ coäng thuyeát giôùi töï töù. Thò danh ngu si taêng.

Vaân haø danh thanh tònh taêng? Höõu Tyø-kheo taêng, baát vi baù thieân öùc soá chö ma chi sôû töï hoaïi, thò Boà Taùt chuùng, boån taùnh thanh tònh, naêng ñieàu nhö thöôïng nhò boä chi chuùng, taát linh an truï thanh tònh chuùng trung. Thò danh hoä phaùp Voâ thöôïng Ñaïi sö. Thieän trì luaät giaû, vò duïc ñieàu phuïc, lôïi chuùng sanh coá, tri chö giôùi töôùng, nhöôïc khinh nhöôïc troïng. Phi thò luaät giaû, taéc baát chöùng tri, nhöôïc thò luaät giaû, taéc tieän chöùng tri.

Vaân haø ñieàu phuïc, lôïi chuùng sanh coá? Nhöôïc chö Boà Taùt, vò hoùa chuùng sanh, thöôøng nhaäp tuï laïc, baát traïch thôøi tieát, hoaëc chí quaû phuï, daâm nöõ xaù traïch, döõ ñoàng truï chæ, kinh lòch ña nieân. Nhöôïc thò Thanh vaên, sôû baát öng vi.

Thò danh ñieàu phuïc, lôïi ích chuùng sanh.

Vaân haø tri troïng? Nhöôïc kieán Nhö Lai nhaân söï cheá giôùi: Nhöõ tuøng kim nhaät, thaän caùnh maïc phaïm. Nhö töù troïng caám, xuaát gia chi nhaân, sôû baát öng taùc. Nhi tieän coá taùc, phi thò sa-moân, phi Thích chuûng töû. Thò danh vi troïng.

Vaân haø vi khinh? Nhöôïc phaïm khinh söï, nhö thò tam giaùn, nhöôïc naêng xaû giaû, thò danh vi khinh. Phi luaät, baát chöùng giaû. Nhöôïc höõu taùn thuyeát baát thanh tònh vaät, öng thoï duïng giaû, baát coäng ñoàng chæ. Thò luaät, öng chöùng giaû.

319

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

善學戒律不近破戒。見有所行隨順戒律心生 歡喜。如是能知佛法所行善能解說。是名律 師。善解一字。善持契經。亦復如是。如是 善男子。佛法無量不可思議。如來亦爾不可 思議。 迦葉菩薩白佛言。世尊。如是如是。誠 如聖教。佛法無量不可思議。如來亦爾不可 思議。故知如來常住不壞無有變異。我今善 學。亦當爲人廣宣是義。 爾時佛讚迦葉菩薩。善哉善哉。如來身 者。即是金剛不可壞身。菩薩應當如是善學 正見正知。若能如是了了知見。即是見佛金 剛之身不可壞身。如於鏡中見諸色像。

名字功德品

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän hoïc giôùi luaät, baát caän phaù giôùi, kieán höõu sôû haønh tuøy thuaän giôùi luaät, taâm sanh hoan hyû. Nhö thò naêng tri Phaät phaùp sôû haønh, thieän naêng giaûi thuyeát. Thò danh luaät sö. Thieän giaûi nhaát töï, thieän trì kheá kinh, dieäc phuïc nhö thò. Nhö thò thieän nam töû! Phaät phaùp voâ löôïng, baát khaû tö nghò. Nhö Lai dieäc nhó, baát khaû tö nghò.

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö thò, nhö thò. Thaønh nhö Thaùnh giaùo. Phaät phaùp voâ löôïng baát khaû tö nghò. Nhö Lai dieäc nhó, baát khaû tö nghò. Coá tri Nhö Lai thöôøng truï baát hoaïi, voâ höõu bieán dò. Ngaõ kim thieän hoïc, dieäc ñöông vò nhaân, quaûng tuyeân thò nghóa.

Nhó thôøi, Phaät taùn Ca-dieáp Boà Taùt: Thieän tai, thieän tai! Nhö Lai thaân giaû, töùc thò kim cang baát khaû hoaïi thaân.

Boà Taùt öng ñöông nhö thò thieän hoïc, chaùnh kieán chaùnh tri. Nhöôïc naêng nhö thò lieãu lieãu tri kieán, töùc thò kieán Phaät kim cang chi thaân, baát khaû hoaïi thaân, nhö ö kính trung, kieán chö saéc töôïng.

DANH TÖÏ COÂNG ÑÖÙC PHAÅM

第三

Ñeä tam

爾時如來復告迦葉。善男子。汝今應當 善持是經文字章句所有功德。若有善男子善 女人。聞是經名生四趣者。無有是處。何以 故。如是經典乃是無量無邊諸佛之所修習。 所得功德我今當說。

Nhó thôøi, Nhö Lai phuïc caùo Ca-dieáp: Thieän nam töû!

Nhöõ kim öng ñöông thieän trì thò kinh, vaên töï chöông cuù, sôû höõu coâng ñöùc. Nhöôïc höõu thieän nam töû, thieän nöõ nhaân vaên thò kinh danh, sanh töù thuù giaû, voâ höõu thò xöù. Haø dó coá? Nhö thò kinh ñieån naõi thò voâ löôïng voâ bieân chö Phaät chi sôû tu taäp. Sôû ñaéc coâng ñöùc, ngaõ kim ñöông thuyeát.

320

321

大般涅槃經 迦葉菩薩白佛言。世尊。當何名此經。菩 薩摩訶薩云何奉持。 佛告迦葉。是經名爲大般涅槃。上語亦 善。中語亦善。下語亦善。義味深邃其文亦 善。純備具足清淨梵行。金剛寶藏滿足無 缺。汝今善聽。我今當說。 善男子。所言大者。名之爲常。如八大河 悉歸大海。此經如是。降伏一切諸結煩惱及 諸魔性。然後要於大般涅槃放捨身命。是故 名曰大般涅槃。 善男子。又如醫師有一祕方。悉攝一切所 有醫方。善男子。如來亦爾。所說種種妙法 祕密深奧藏門。悉皆入於大般涅槃。是故名 爲大般涅槃。 善男子。譬如農夫春月下種常有悕望。 既收果實衆望都息。善男子。一切衆生亦復 如是。修學餘經常悕滋味。若得聞是大般涅 槃。悕望諸經所有滋味悉皆永斷。是大涅槃 能令衆生度諸有流。 善男子。如諸跡中象跡爲最。此經如是。 於諸經三昧最爲第一。 322

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ñöông haø danh thöû kinh? Boà Taùt ma-ha-taùt vaân haø phuïng trì?

Phaät caùo Ca-dieáp: Thò kinh danh vi Ñaïi Baùt Nieát-baøn.

Thöôïng ngöõ dieäc thieän, trung ngöõ dieäc thieän, haï ngöõ dieäc thieän. Nghóa vò thaâm thuùy, kyø vaên dieäc thieän, thuaàn bò cuï tuùc thanh tònh phaïm haïnh, kim cang baûo taïng, maõn tuùc voâ khuyeát. Nhöõ kim thieän thính, ngaõ kim ñöông thuyeát.

Thieän nam töû! Sôû ngoân ñaïi giaû, danh chi vi thöôøng, nhö baùt ñaïi haø, taát quy ñaïi haûi. Thöû kinh nhö thò, haøng phuïc nhaát thieát chö keát phieàn naõo caäp chö ma taùnh. Nhieân haäu yeáu ö Ñaïi Baùt Nieát-baøn, phoùng xaû thaân maïng. Thò coá danh vieát Ñaïi Baùt Nieát-baøn.

Thieän nam töû! Höïu nhö y sö, höõu nhaát bí phöông, taát nhieáp nhaát thieát sôû höõu y phöông. Thieän nam töû! Nhö Lai dieäc nhó, sôû thuyeát chuûng chuûng dieäu phaùp bí maät thaâm aùo taïng moân, taát giai nhaäp ö Ñaïi Baùt Nieát-baøn, thò coá danh vi Ñaïi Baùt Nieát-baøn.

Thieän nam töû! Thí nhö noâng phu, xuaân nguyeät haù chuûng, thöôøng höõu hy voïng. Kyù thaâu quaû thaät, chuùng voïng ñoâ töùc. Thieän nam töû! Nhaát thieát chuùng sanh dieäc phuïc nhö thò, tu hoïc chö kinh, thöôøng hy tö vò. Nhöôïc ñaéc vaên thò Ñaïi Baùt Nieát-baøn, hy voïng chö kinh sôû höõu tö vò, taát giai vónh ñoaïn. Thò Ñaïi Nieát-baøn naêng linh chuùng sanh ñoä chö höõu löu.

Thieän nam töû! Nhö chö tích trung, töôïng tích vi toái.

Thöû kinh nhö thò, ö chö kinh Tam-muoäi, toái vi ñeä nhaát.

323

大般涅槃經 善男子。譬如耕田秋耕爲勝。此經如是諸 經中勝。善男子。如諸藥中醍醐第一善治衆 生熱惱亂心。是大涅槃爲最第一。 善男子。譬如甜酥八味具足。大般涅槃亦 復如是八味具足。云何爲八。一者常。二者 恒。三者安。四者清涼。五者不老。六者不 死。七者無垢。八者快樂。是爲八味。具是 八味。是故名爲大般涅槃。 若諸菩薩摩訶薩等安住是中。復能處處示 現涅槃。是故名爲大般涅槃。 迦葉。善男子善女人。若欲於此大般涅槃 而涅槃者。當如是學如來常住。法僧亦然。 迦葉菩薩復白佛言。甚奇世尊。如來功德 不可思議。法僧亦爾不可思議。是大涅槃亦 不可思議。若有修學是經典者。得正法門能 爲良醫。若未學者。當知是人盲無慧眼無明 所覆。

大般涅槃經卷第三 終 324

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Thí nhö canh ñieàn, thu canh vi thaéng.

Thöû kinh nhö thò, chö kinh trung thaéng.

Thieän nam töû! Nhö chö döôïc trung, ñeà-hoà ñeä nhaát.

Thieän trò chuùng sanh nhieät naõo loaïn taâm, thò Ñaïi Nieátbaøn vi toái ñeä nhaát.

Thieän nam töû! Thí nhö ñieàm toâ, baùt vò cuï tuùc. Ñaïi Baùt Nieát-baøn dieäc phuïc nhö thò, baùt vò cuï tuùc. Vaân haø vi baùt?

Nhaát giaû thöôøng, nhò giaû haèng, tam giaû an, töù giaû thanh löông, nguõ giaû baát laõo, luïc giaû baát töû, thaát giaû voâ caáu, baùt giaû khoaùi laïc. Thò vi baùt vò. Cuï tuùc baùt vò, thò coá danh vi Ñaïi Baùt Nieát-baøn.

Nhöôïc chö Boà Taùt ma-ha-taùt ñaúng an truï thò trung, phuïc naêng xöù xöù thò hieän Nieát-baøn, thò coá danh vi Ñaïi Baùt Nieát-baøn.

Ca-dieáp! Thieän nam töû, thieän nöõ nhaân nhöôïc duïc ö thöû Ñaïi Baùt Nieát-baøn, nhi Nieát-baøn giaû, ñöông nhö thò hoïc: Nhö Lai thöôøng truï, Phaùp, Taêng dieäc nhieân.

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Thaäm kyø Theá Toân! Nhö Lai coâng ñöùc baát khaû tö nghò, Phaùp, Taêng dieäc nhó, baát khaû tö nghò. Thò Ñaïi Nieát-baøn dieäc baát khaû tö nghò. Nhöôïc höõu tu hoïc thò kinh ñieån giaû, ñaéc Chaùnh phaùp moân, naêng vi löông y. Nhöôïc vò hoïc giaû, ñöông tri thò nhaân manh voâ hueä nhaõn, voâ minh sôû phuù.

Ñaïi Baùt Nieát-baøn Kinh quyeån ñeä tam Chung

325

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT-BAØN KINH QUYEÅN ÑEÄ TÖÙ

卷第四

NHÖ LAI TAÙNH PHAÅM

如來性品

ÑEÄ TÖÙ CHI NHAÁT

第四 之 一 佛復告迦葉。善男子。菩薩摩訶薩分別開 示大般涅槃。有四相義。何等為四。一者自 正。二者正他。三者能隨問答。四者善解因 緣義。 云何自正。若佛如來見諸因緣而有所說。 譬如比丘見大火聚便作是言。我寧抱是熾燃 火聚。終不敢於如來所說十二部經及祕密 藏。謗言此經是波旬所說。若言如來法僧無 常。如是說者為自侵欺。亦欺於人。寧以利 刀自斷其舌。終不說言。如來法僧是無常 也。若聞他說亦不信受。於此說者應生憐 愍。如來法僧不可思議。應如是持。自觀己 身猶如火聚。是名自正。 370

Phaät phuïc caùo Ca-dieáp: Thieän nam töû! Boà Taùt ma-hataùt, phaân bieät khai thò Ñaïi Baùt Nieát-baøn, höõu töù töôùng nghóa. Haø ñaúng vi töù? Nhaát giaû töï chaùnh, nhò giaû chaùnh tha, tam giaû naêng tuøy vaán ñaùp, töù giaû thieän giaûi nhaân duyeân nghóa.

Vaân haø töï chaùnh? Nhöôïc Phaät Nhö Lai, kieán chö nhaân duyeân, nhi höõu sôû thuyeát. Thí nhö tyø-kheo, kieán ñaïi hoûa tuï, tieän taùc thò ngoân: Ngaõ ninh baûo thò xí nhieân hoûa tuï, chung baát caûm ö Nhö Lai sôû. Thuyeát thaäp nhò boä kinh caäp bí maät taïng, baùng ngoân: thöû kinh thò Ba-tuaàn sôû thuyeát.

Nhöôïc ngoân: Nhö Lai, Phaùp, Taêng voâ thöôøng. Nhö thò thuyeát giaû, vi töï xaâm khi, dieäc khi ö nhaân. Ninh dó lôïi ñao töï ñoaïn kyø thieät, chung baát thuyeát ngoân: Nhö Lai, Phaùp, Taêng thò voâ thöôøng daõ. Nhöôïc vaên tha thuyeát, dieäc baát tín thoï. Ö thöû thuyeát giaû, öng sanh laân maãn. Nhö Lai, Phaùp, Taêng baát khaû tö nghò. Öng nhö thò trì. Töï quaùn kyû thaân do nhö hoûa tuï. Thò danh töï chaùnh.

371

大般涅槃經 云何正他。佛說法時。有一女人乳養嬰 兒。來詣佛所稽首佛足。有所顧念。心自思 惟。便坐一面。爾時世尊知而故問。汝以愛 念多含兒酥。不知籌量消與不消。爾時女人 即白佛言。甚奇世尊。善能知我心中所念。 唯願如來教我多少。世尊。我於今朝多與兒 酥。恐不能消將無夭壽。唯願如來為我解 說。佛言。汝兒所食尋即消化增益壽命。女 人聞已心大踊躍。復作是言。如來實說故我 歡喜。世尊。如是為欲調伏諸衆生故。善能 分別說消不消。亦說諸法無我無常。若佛世 尊先說常者。受化之徒當言此法與外道同即 便捨去。 復告女人。若兒長大能自行來。凡所食噉 能消難消。本所與酥則不供足。我之所有聲 聞弟子亦復如是。如汝嬰兒。不能消是常住 之法。是故我先說苦無常。若我聲聞諸弟子 等。功德已備堪任修習大乘經典。我於是經 為說六味。云何六味。說苦醋味無常鹹味無 我苦味樂如甜味我如辛味常如淡味。彼世間 中有三種味。所謂無常無我無樂。煩惱為薪 372

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Vaân haø chaùnh tha? Phaät thuyeát phaùp thôøi, höõu nhaát nöõ nhaân, nhuõ döôõng anh nhi, lai ngheä Phaät sôû, kheå thuû Phaät tuùc, höõu sôû coá nieäm, taâm töï tö duy, tieän toïa nhaát dieän. Nhó thôøi, Theá Toân tri nhi coá vaán: “Nhöõ dó aùi nieäm, ña haøm nhi toâ, baát tri truø löôïng, tieâu döõ baát tieâu.” Nhó thôøi, nöõ nhaân töùc baïch Phaät ngoân: “Thaäm kyø, Theá Toân! Thieän naêng tri ngaõ taâm trung sôû nieäm. Duy nguyeän Nhö Lai giaùo ngaõ ña thieåu. Theá Toân! Ngaõ ö kim trieâu, ña döõ nhi toâ, khuûng baát naêng tieâu, töông voâ yeåu thoï? Duy nguyeän Nhö Lai, vò ngaõ giaûi thuyeát.” Phaät ngoân: “Nhöõ nhi sôû thöïc, taàm töùc tieâu hoùa, taêng ích thoï maïng.” Nöõ nhaân vaên dó, taâm ñaïi duõng döôïc, phuïc taùc thò ngoân: “Nhö Lai thaät thuyeát, coá ngaõ hoan hyû. Theá Toân nhö thò, vò duïc ñieàu phuïc chö chuùng sanh coá, thieän naêng phaân bieät thuyeát tieâu, baát tieâu, dieäc thuyeát chö phaùp voâ ngaõ, voâ thöôøng. Nhöôïc Phaät Theá Toân tieân thuyeát thöôøng giaû, thoï hoùa chi ñoà ñöông ngoân: Thöû phaùp döõ ngoaïi ñaïo ñoàng.” Töùc tieän xaû khöù.

Phuïc caùo nöõ nhaân: “Nhöôïc nhi tröôûng ñaïi, naêng töï haønh lai, phaøm sôû thöïc haùm, naêng tieâu nan tieâu, boån sôû döõ toâ, taéc baát cung tuùc. Ngaõ chi sôû höõu Thanh vaên ñeä töû, dieäc phuïc nhö thò, nhö nhöõ anh nhi, baát naêng tieâu thò thöôøng truï chi phaùp. Thò coá ngaõ tieân thuyeát khoå, voâ thöôøng. Nhöôïc ngaõ Thanh vaên, chö ñeä töû ñaúng, coâng ñöùc dó bò, kham nhieäm tu taäp Ñaïi thöøa kinh ñieån, ngaõ ö thò kinh, vò thuyeát luïc vò. Vaân haø luïc vò? Thuyeát khoå: thoá vò, voâ thöôøng: haøm vò, voâ ngaõ: khoå vò, laïc nhö ñieàm vò, ngaõ nhö taân vò, thöôøng nhö ñaïm vò. Bæ theá gian trung, höõu tam chuûng vò, sôû vò: voâ thöôøng, voâ ngaõ, voâ laïc. Phieàn naõo vi taân, trí tueä vi hoûa, dó thò nhaân duyeân, thaønh Nieát-baøn 373

大般涅槃經 智慧為火。以是因緣成涅槃飯。謂常樂我。 令諸弟子悉皆甘嗜。 復告女人。汝若有緣欲至他處。應驅惡子 令出其舍。悉以寶藏付示善子。女人白佛。 實如聖教。珍寶之藏應示善子。不示惡子。 姊。我亦如是。般涅槃時。如來微密無 上法藏。不與聲聞諸弟子等。如汝寶藏不示 惡子。要當付囑諸菩薩等。如汝寶藏委付善 子。何以故。聲聞弟子生變異想謂佛如來眞 實滅度。然我眞實不滅度也。如汝遠行未還 之頃汝之惡子便言汝死。汝實不死。諸菩薩 等說言如來常不變易。如汝善子不言汝死。 以是義故。我以無上祕密之藏付諸菩薩。 善男子。若有衆生謂佛常住不變異者。當 知是家則為有佛。是名正他。 云何能隨問答者。若有人來問佛世尊。我 當云何不捨錢財。而得名為大施檀越。 佛言。若有沙門婆羅門等。少欲知足不受 不畜不淨物者。當施其人奴婢僕使。修梵行 者施與女人斷酒肉者施以酒肉。不過中食施 374

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

phaïn. Vò thöôøng, laïc, ngaõ, linh chö ñeä töû, taát giai cam thò.”

Phuïc caùo nöõ nhaân: “Nhöõ nhöôïc höõu duyeân, duïc chí tha xöù, öng khu aùc töû, linh xuaát kyø xaù, taát dó baûo taïng, phoù thò thieän töû?” Nöõ nhaân baïch Phaät: “Thaät nhö Thaùnh giaùo, traân baûo chi taïng, öng thò thieän töû, baát thò aùc töû.”

Tyû! Ngaõ dieäc nhö thò. Baùt Nieát-baøn thôøi, Nhö Lai vi maät voâ thöôïng phaùp taïng, baát döõ Thanh vaên chö ñeä töû ñaúng, nhö nhöõ baûo taïng, baát thò aùc töû, yeáu ñöông phoù chuùc chö Boà Taùt ñaúng, nhö nhöõ baûo taïng, uûy phoù thieän töû. Haø dó coá? Thanh vaên ñeä töû sanh bieán dò töôûng, vò Phaät Nhö Lai chaân thaät dieät ñoä. Nhieân ngaõ chaân thaät, baát dieät ñoä daõ. Nhö nhöõ vieãn haønh, vò hoaøn chi khoaûnh, nhöõ chi aùc töû, tieän ngoân nhöõ töû. Nhöõ thaät baát töû. Chö Boà Taùt ñaúng thuyeát ngoân: Nhö Lai thöôøng baát bieán dò. Nhö nhöõ thieän töû baát ngoân nhöõ töû. Dó thò nghóa coá, ngaõ dó voâ thöôïng bí maät chi taïng, phoù chö Boà Taùt.

Thieän nam töû! Nhöôïc höõu chuùng sanh vò Phaät thöôøng truï, baát bieán dò giaû, ñöông tri thò gia taéc vi höõu Phaät. Thò danh chaùnh tha.

Vaân haø naêng tuøy vaán ñaùp giaû? Nhöôïc höõu nhaân lai, vaán Phaät Theá Toân: “Ngaõ ñöông vaân haø, baát xaû tieàn taøi, nhi ñaéc danh vi ñaïi thí ñaøn-vieät?”

Phaät ngoân: “Nhöôïc höõu sa-moân, baø-la-moân ñaúng, thieåu duïc tri tuùc, baát thoï, baát suùc baát tònh vaät giaû, ñöông thí kyø nhaân noâ tyø, boäc söû. Tu Phaïm haïnh giaû, thí döõ nöõ nhaân. Ñoaïn töûu nhuïc giaû, thí dó töûu nhuïc. Baát quaù trung thöïc, thí quaù trung thöïc. Baát tröôùc hoa höông, thí dó hoa höông.

375

大般涅槃經 過中食。不著花香施以花香。如是施者施名 流布。遍至他方。財寶之費不失毫釐。是則 名為能隨問答。 爾時迦葉菩薩白佛言。世尊。食肉之人不 應施肉。何以故。我見不食肉者有大功德。 佛讚迦葉。善哉善哉。汝今乃能善知我 意。護法菩薩應當如是。 善男子。從今日始不聽聲聞弟子食肉。若 受檀越信施之時。應觀是食如子肉想。 迦葉菩薩復白佛言。世尊。云何如來不聽 食肉。 善男子。夫食肉者斷大慈種。 迦葉又言。如來何故。先聽比丘食三種淨 肉。 迦葉。是三種淨肉隨事漸制。 迦葉菩薩復白佛言。世尊。何因緣故。十 種不淨乃至九種清淨而復不聽。 佛告迦葉。亦是因事漸次而制當知即是現 斷肉義。 迦葉菩薩復白佛言。云何如來。稱讚魚肉 為美食耶。 376

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhö thò thí giaû, thí danh löu boá, bieán chí tha phöông, taøi baûo chi phí, baát thaát haøo ly.” Thò taéc danh vi naêng tuøy vaán ñaùp.

Nhó thôøi, Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân!

Thöïc nhuïc chi nhaân, baát öng thí nhuïc. Haø dó coá? Ngaõ kieán baát thöïc nhuïc giaû höõu ñaïi coâng ñöùc.

Phaät taùn Ca-dieáp: Thieän tai, thieän tai! Nhöõ kim naõi naêng thieän tri ngaõ yù. Hoä Phaùp Boà Taùt öng ñöông nhö thò.

Thieän nam töû! Tuøng kim nhaät thuûy, baát thính Thanh vaên ñeä töû thöïc nhuïc. Nhöôïc thoï ñaøn-vieät tín thí chi thôøi, öng quaùn thò thöïc nhö töû nhuïc töôûng.

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Vaân haø Nhö Lai baát thính thöïc nhuïc?

Thieän nam töû! Phuø thöïc nhuïc giaû, ñoaïn ñaïi töø chuûng.

Ca-dieáp höïu ngoân: Nhö Lai haø coá, tieân thính tyø-kheo thöïc tam chuûng tònh nhuïc?

Ca-dieáp! Thò tam chuûng tònh nhuïc, tuøy söï tieäm cheá.

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Haø nhaân duyeân coá, thaäp chuûng baát tònh, naõi chí cöûu chuûng thanh tònh, nhi phuïc baát thính?

Phaät caùo Ca-dieáp: Dieäc thò nhaân söï, tieäm thöù nhi cheá. Ñöông tri töùc thò hieän ñoaïn nhuïc nghóa.

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Vaân haø Nhö Lai xöng taùn ngö nhuïc, vi myõ töï da?

Thieän nam töû! Ngaõ dieäc baát thuyeát ngö nhuïc chi thuoäc, 377

大般涅槃經 善男子。我亦不說魚肉之屬為美食也。 我說甘蔗,粳米,石蜜,一切穀麥及黑石 蜜,乳,酪,酥,油,以為美食。雖說應畜種種 衣服,所應畜者,要是壞色。何況貪著是魚肉 味。 迦葉復言。如來若制不食肉者。彼五種 味乳酪,酪漿,生酥,熟酥,胡麻油等,及諸衣 服,憍奢耶衣,珂貝,皮革,金銀,盂器,如是等 物亦不應受。 善男子。不應同彼尼乾所見。如來所制 一切禁戒各有異意。異意故聽食三種淨肉。 異想故斷十種肉。異想故一切悉斷。及自死 者。 迦葉。我從今日制諸弟子。不得復食一切 肉也。 迦葉。其食肉者。若行若住若坐若臥。一 切衆生聞其肉氣悉生恐怖。譬如有人近師子 已。衆人見之聞師子臭亦生恐怖。 善男子。如人噉蒜臭穢可惡。餘人見之 聞臭捨去。設遠見者猶不欲視。況當近之。 諸食肉者亦復如是。一切衆生聞其肉氣。 378

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

vi myõ töï daõ. Ngaõ thuyeát cam giaù, canh meã, thaïch maät, nhaát thieát coác maïch caäp haéc thaïch maät, nhuõ, laïc, toâ, du dó vi myõ töï. Tuy thuyeát öng suùc chuûng chuûng y phuïc, sôû öng suùc giaû, yeáu thò hoaïi saéc. Haø huoáng tham tröôùc thò ngö nhuïc vò?

Ca-dieáp phuïc ngoân: Nhö Lai nhöôïc cheá baát thöïc nhuïc giaû, bæ nguõ chuûng vò: nhuõ laïc, laïc töông, sanh toâ, thuïc toâ, hoà ma du ñaúng, caäp chö y phuïc, kieâu-xa-da y, khoa boái, bì caùch, kim ngaân, vu khí, nhö thò ñaúng vaät, dieäc baát öng thoï?

Thieän nam töû! Baát öng ñoàng bæ ni-kieàn sôû kieán. Nhö Lai sôû cheá nhaát thieát caám giôùi, caùc höõu dò yù. Dò yù coá, thính thöïc tam chuûng tònh nhuïc. Dò töôûng coá, ñoaïn thaäp chuûng nhuïc. Dò töôûng coá, nhaát thieát taát ñoaïn, caäp töï töû giaû.

Ca-dieáp! Ngaõ tuøng kim nhaät, cheá chö ñeä töû: baát ñaéc phuïc thöïc nhaát thieát nhuïc daõ.

Ca-dieáp! Kyø thöïc nhuïc giaû, nhöôïc haønh, nhöôïc truï, nhöôïc toïa, nhöôïc ngoïa, nhaát thieát chuùng sanh, vaên kyø nhuïc khí, taát sanh khuûng boá. Thí nhö höõu nhaân, caän sö töû dó, chuùng nhaân kieán chi, vaên sö töû xuù, dieäc sanh khuûng boá!

Thieän nam töû! Nhö nhaân haùm toaùn, xuù ueá khaû oá. Dö nhaân kieán chi, vaên xuù xaû khöù. Thieát vieãn kieán giaû, do baát duïc thò, huoáng ñöông caän chi? Chö thöïc nhuïc giaû, dieäc phuïc nhö thò. Nhaát thieát chuùng sanh, vaên kyø nhuïc khí, taát giai khuûng boá, sanh uùy töû töôûng. Thuûy, luïc, khoâng haønh, 379

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

悉皆恐怖生畏死想。水陸空行有命之類悉捨 之走。咸言此人是我等怨。是故菩薩不習食 肉。為度衆生示現食肉。雖現食之其實不

höõu maïng chi loaïi, taát xaû chi taåu, haøm ngoân: Thöû nhaân thò ngaõ ñaúng oaùn. Thò coá Boà Taùt baát taäp thöïc nhuïc. Vò ñoä chuùng sanh, thò hieän thöïc nhuïc. Tuy hieän thöïc chi, kyø thaät

食。

Thieän nam töû! Nhö thò Boà Taùt, thanh tònh chi töï, do thöôïng baát thöïc, huoáng ñöông thöïc nhuïc?

善男子。如是菩薩清淨之食。猶尚不食。 況當食肉。 善男子。我涅槃後。無量百歲。四道聖人 悉復涅槃正法滅後。於像法中當有比丘。似 像持律少讀誦經。貪嗜飲食長養其身。身所 被服麤陋醜惡。形容顦顇無有威德。放畜牛 羊擔負薪草。頭鬚爪髮悉皆長利。 雖服袈裟猶如獵師。細視徐行如貓伺鼠。 常唱是言。我得羅漢。多諸病苦眠臥糞穢。 外現賢善內懷貪嫉。如受啞法婆羅門等。實 非沙門現沙門像。邪見熾盛誹謗正法。如是 等人破壞如來所制戒律正行威儀。說解脫果 離清淨法。及壞甚深祕密之教。各自隨意反 說經律。而作是言。如來皆聽我等食肉。自 生此論。言是佛說互共諍訟。各自稱是沙門 釋子。 善男子。爾時復有諸沙門等。貯聚生穀受 380

baát thöïc.

Thieän nam töû! Ngaõ Nieát-baøn haäu, voâ löôïng baù tueá, Töù Ñaïo Thaùnh nhaân, taát phuïc Nieát-baøn. Chaùnh phaùp dieät haäu, ö Töôïng phaùp trung, ñöông höõu tyø-kheo, töï töôïng trì luaät, thieåu ñoäc tuïng kinh, tham thò aåm thöïc, tröôûng döôõng kyø thaân. Thaân sôû bò phuïc, thoâ laäu xuù aùc, hình dung tieàu tuïy, voâ höõu oai ñöùc. Phoùng suùc ngöu döông, ñaûm phuï taân thaûo, ñaàu tu traûo phaùt, taát giai tröôøng lôïi.

Tuy phuïc caø-sa, do nhö laïp sö, teá thò töø haønh, nhö mieâu töù thöû. Thöôøng xöôùng thò ngoân: “Ngaõ ñaéc La-haùn.” Ña chö beänh khoå, mieân ngoïa phaán ueá. Ngoaïi hieän hieàn thieän, noäi hoaøi tham taät, nhö thoï aù phaùp baø-la-moân ñaúng. Thaät phi sa-moân, hieän sa-moân töôïng, taø kieán xí thaïnh, phæ baùng Chaùnh phaùp. Nhö thò ñaúng nhaân phaù hoaïi Nhö Lai sôû cheá giôùi luaät. Chaùnh haïnh oai nghi, thuyeát giaûi thoaùt quaû. Ly thanh tònh phaùp caäp hoaïi thaäm thaâm bí maät chi giaùo. Caùc töï tuøy yù phaûn thuyeát kinh luaät, nhi taùc thò ngoân: “Nhö Lai giai thính ngaõ ñaúng thöïc nhuïc.” Töï sanh thöû luaän, ngoân thò Phaät thuyeát. Hoã coäng traùnh tuïng, caùc töï xöng thò samoân Thích töû.

Thieän nam töû! Nhó thôøi phuïc höõu chö sa-moân ñaúng, tröõ tuï sanh coác, thoï thuû ngö nhuïc, thuû töï taùc thöïc, chaáp trì 381

大般涅槃經 取魚肉。手自作食。執持油瓶寶蓋革屣。親 近國王大臣長者。占相星宿勤修醫道畜養奴 婢。金銀琉璃硨磲瑪瑙頗瓈眞珠珊瑚琥珀璧 玉珂貝。種種菓蓏學諸伎藝。畫師泥作造書 教學。種植根栽蠱道咒術。和合諸藥作倡伎 樂。香花治身,摴蒱,圍棊學諸工巧。若有比 丘能離如是諸惡事者。當說是人眞我弟子。 爾時迦葉復白佛言。世尊。諸比丘比丘尼 優婆塞優婆夷。因他而活。若乞食時得雜肉 食。云何得食應清淨法。 佛言。迦葉。當以水洗令與肉別然後乃 食。若其食器為肉所污。但使無味聽用無 罪。若見食中多有肉者則不應受。一切現肉 悉不應食食者得罪。我今唱是斷肉之制。若 廣說者則不可盡。涅槃時到。是故略說。是 則名為能隨問答。 迦葉。云何善解因緣義。如有四部之衆 來問我言。世尊。如是之義如來初出。何故 不為波斯匿王說是法門深妙之義。或時說 深。或時說淺。或名為犯。或名不犯。云何 名墮。云何名律。云何名波羅提木叉義。佛 382

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

du bình, baûo caùi, caùch tyõ. Thaân caän quoác vöông, ñaïi thaàn, tröôûng giaû, chieâm töôùng tinh tuù, caàn tu y ñaïo. Suùc döôõng noâ tyø, kim, ngaân, löu ly, xa cöø, maõ naõo, pha leâ, traân chaâu, san hoâ, hoå phaùch, bích ngoïc, khoa boái, chuûng chuûng quaû loûa. Hoïc chö kyõ ngheä, hoïa sö neâ taùc, taïo thô giaùo hoïc, chuûng thöïc caên taøi, coå ñaïo chuù thuaät, hoøa hieäp chö döôïc, taùc xöôùng kyõ nhaïc, höông hoa trò thaân, sö boà, vi kyø, hoïc chö coâng xaûo. Nhöôïc höõu tyø-kheo naêng ly nhö thò chö aùc söï giaû, ñöông thuyeát thò nhaân chaân ngaõ ñeä töû.

Nhó thôøi, Ca-dieáp phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! chö tyø-kheo, tyø-kheo ni, öu-baø-taéc, öu-baø-di, nhaân tha nhi hoaït, nhöôïc khaát thöïc thôøi, ñaéc taïp nhuïc töï, vaân haø ñaéc thöïc, öùng thanh tònh phaùp?

Phaät ngoân: Ca-dieáp! Ñöông dó thuûy taåy, linh döõ nhuïc bieät, nhieân haäu naõi thöïc. Nhöôïc kyø töï khí vi nhuïc sôû oâ, ñaûn söû voâ vò, thính duïng voâ toäi. Nhöôïc kieán töï trung, ña höõu nhuïc giaû, taéc baát öng thoï. Nhaát thieát hieän nhuïc, taát baát öng thöïc. Thöïc giaû ñaéc toäi. Ngaõ kim xöôùng thò ñoaïn nhuïc chi cheá, nhöôïc quaûng thuyeát giaû, taéc baát khaû taän.

Nieát-baøn thôøi ñaùo, thò coá löôïc thuyeát. Thò taéc danh vi naêng tuøy vaán ñaùp.

Ca-dieáp! Vaân haø thieän giaûi nhaân duyeân nghóa? Nhö höõu töù boä chi chuùng lai vaán ngaõ ngoân: “Theá Toân! Nhö thò chi nghóa, Nhö Lai sô xuaát, haø coá baát vò Ba-tö-naëc Vöông, thuyeát thò Phaùp moân thaâm dieäu chi nghóa? Hoaëc thôøi thuyeát thaâm, hoaëc thôøi thuyeát thieån, hoaëc danh vi phaïm, hoaëc danh baát phaïm? Vaân haø danh ñoïa? Vaân haø danh luaät? Vaân haø danh Ba-la-ñeà-moäc-xoa nghóa?” Phaät ngoân: “Ba-la-ñeà-moäc-xoa giaû, danh vi tri tuùc, thaønh töïu oai 383

大般涅槃經 言。波羅提木叉者。名為知足。成就威儀無 所受畜。亦名淨命。墮者名四惡趣。又復墮 者。墮於地獄乃至阿鼻。論其遲速過於暴 雨。聞者驚怖。堅持禁戒不犯威儀。修習知 足。不受一切不淨之物。又復墮者。長養地 獄畜生餓鬼。以是諸義故名曰墮。 波羅提木叉者。離身口意不善邪業。律者 八戒威儀深經善義。遮受一切不淨之物及不 淨因緣。亦遮四重十三僧殘二不定法三十捨 墮九十單墮四悔過法衆多學法七滅諍等。或 復有人破一切戒。云何一切。謂四重法乃至 七滅諍法。或復有人誹謗正法甚深經典。及 一闡提具足成就盡一切相無有因緣。如是等 人自言我是聰明利智。輕重之罪悉皆覆藏。 覆藏諸惡如龜藏六。如是衆罪長夜不悔。以 不悔故日夜增長。是諸比丘所犯衆罪終不發 露。是使所犯遂復滋蔓。是故如來知是事 已。漸次而制不得一時。 爾時有善男子善女人。白佛言。世尊。如 來久知如是之事。何不先制將無。世尊。欲 令衆生入阿鼻獄。譬如多人欲至他方迷失正 384

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

nghi, voâ sôû thoï suùc, dieäc danh tònh maïng. Ñoïa giaû, danh töù aùc thuù. Höïu phuïc ñoïa giaû, ñoïa ö ñòa nguïc naõi chí A-tyø.

Luaän kyø trì toác, quaù ö baïo vuõ. Vaên giaû kinh boá, kieân trì caám giôùi, baát phaïm oai nghi, tu taäp tri tuùc, baát thoï nhaát thieát baát tònh chi vaät. Höïu phuïc ñoïa giaû, tröôûng döôõng ñòa nguïc, suùc sanh, ngaï quyû. Dó thò chö nghóa, coá danh vieát ñoïa.

Ba-la-ñeà-moäc-xoa giaû, ly thaân, khaåu, yù baát thieän taø nghieäp. Luaät giaû, baùt giôùi oai nghi, thaâm kinh thieän nghóa, giaø thoï nhaát thieát baát tònh chi vaät caäp baát tònh nhaân duyeân, dieäc giaø töù troïng, thaäp tam taêng taøn, nhò baát ñònh phaùp, tam thaäp xaû ñoïa. Cöûu thaäp ñôn ñoïa, töù hoái quaù phaùp, chuùng ña hoïc phaùp, thaát dieät traùnh ñaúng. Hoaëc phuïc höõu nhaân phaù nhaát thieát giôùi. Vaân haø nhaát thieát?

Vò töù troïng phaùp naõi chí thaát dieät traùnh phaùp. Hoaëc phuïc höõu nhaân phæ baùng Chaùnh phaùp thaäm thaâm kinh ñieån, caäp Nhaát-xieån-ñeà, cuï tuùc thaønh töïu, taän nhaát thieát töôùng, voâ höõu nhaân duyeân. Nhö thò ñaúng nhaân, töï ngoân: “Ngaõ thò thoâng minh lôïi trí.” Khinh troïng chi toäi, taát giai phuù taøng. Phuù taøng chö aùc, nhö quy taøng luïc. Nhö thò chuùng toäi, tröôøng daï baát hoái. Dó baát hoái coá, nhaät daï taêng tröôûng.

Thò chö tyø-kheo, sôû phaïm chuùng toäi, chung baát phaùt loä.

Thò söû sôû phaïm toaïi phuïc tö man. Thò coá Nhö Lai, tri thò söï dó, tieäm thöù nhi cheá, baát ñaéc nhaát thôøi.

Nhó thôøi, höõu thieän nam töû, thieän nöõ nhaân baïch Phaät ngoân: “Theá Toân! Nhö Lai cöûu tri nhö thò chi söï, haø baát tieân cheá? Töông voâ Theá Toân duïc linh chuùng sanh nhaäp A-tyø nguïc? Thí nhö ña nhaân, duïc chí tha phöông, meâ thaát chaùnh loä, tuøy truïc taø ñaïo. Thò chö nhaân ñaúng, baát tri meâ 385

大般涅槃經 路隨逐邪道。是諸人等不知迷故皆謂是道。 復不見人可問是非。衆生如是迷於佛法不見 正眞。如來應為先說正道。敕諸比丘。此是 犯戒此是持戒。當如是制。何以故。如來正 覺是眞實者知見正道。惟有如來天中之天。 能說十善增上功德及其義味。是故啟請應先 制戒。 佛言。善男子。若言如來能為衆生宣說十 善增上功德。是則如來視諸衆生如羅睺羅。 云何難言將無。世尊。欲令衆生入於地獄。 我見一人有墮阿鼻地獄因緣。尚為是人住世 一劫若減一劫。我於衆生有大慈悲。何緣當 誑如子想者令入地獄。 善男子。如王國內有納衣者。見衣有孔然 後方補。如來亦爾。見諸衆生有入阿鼻地獄 因緣。即以戒善而為補之。 善男子。譬如轉輪聖王先為衆生說十善 法。其後漸漸有行惡者。王即隨事漸漸而 斷。斷諸惡已然後自行聖王之法。 善男子。我亦如是雖有所說不得先制。 要因比丘漸行非法。然後方乃隨事制之。樂 386

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

coá, giai vò thò ñaïo. Phuïc baát kieán nhaân, khaû vaán thò phi.

Chuùng sanh nhö thò, meâ ö Phaät phaùp, baát kieán chaùnh chaân. Nhö Lai öng vò tieân thuyeát chaùnh ñaïo, saéc chö tyøkheo: Thöû thò phaïm giôùi, thöû thò trì giôùi. Ñöông nhö thò cheá. Haø dó coá? Nhö Lai Chaùnh giaùc, thò chaân thaät giaû, tri kieán Chaùnh ñaïo. Duy höõu Nhö Lai, thieân trung chi thieân, naêng thuyeát Thaäp thieän, taêng thöôïng coâng ñöùc caäp kyø nghóa vò. Thò coá khaûi thænh, öng tieân cheá giôùi.”

Phaät ngoân: “Thieän nam töû! Nhöôïc ngoân Nhö Lai naêng vò chuùng sanh, tuyeân thuyeát Thaäp thieän, taêng thöôïng coâng ñöùc, thò taéc Nhö Lai thò chö chuùng sanh nhö La-haàu-la.

Vaân haø naïn ngoân: Töông voâ Theá Toân duïc linh chuùng sanh nhaäp ö ñòa nguïc? Ngaõ kieán nhaát nhaân höõu ñoïa A-tyø Ñòa nguïc nhaân duyeân, thöôïng vò thò nhaân, truï theá nhaát kieáp nhöôïc giaûm nhaát kieáp. Ngaõ ö chuùng sanh, höõu ñaïi töø bi, haø duyeân ñöông cuoáng nhö töû töôûng giaû, linh nhaäp ñòa nguïc?”

Thieän nam töû! Nhö vöông quoác noäi, höõu naïp y giaû, kieán y höõu khoång, nhieân haäu phöông boå. Nhö Lai dieäc nhó, kieán chö chuùng sanh höõu nhaäp A-tyø ñòa nguïc nhaân duyeân, töùc dó giôùi thieän, nhi vò boå chi.

Thieän nam töû! Thí nhö Chuyeån luaân Thaùnh vöông, tieân vò chuùng sanh, thuyeát Thaäp thieän phaùp. Kyø haäu tieäm tieäm höõu haønh aùc giaû, vöông töùc tuøy söï tieäm tieäm nhi ñoaïn. Ñoaïn chö aùc dó, nhieân haäu töï haønh Thaùnh vöông chi phaùp.

Thieän nam töû! Ngaõ dieäc nhö thò. Tuy höõu sôû thuyeát, baát ñaéc tieân cheá. Yeáu nhaân tyø-kheo tieäm haønh phi phaùp, nhieân haäu phöông naõi tuøy söï cheá chi. Nhaïo phaùp chuùng sanh, tuøy giaùo tu haønh. Nhö thò ñaúng chuùng naõi naêng ñaéc 387

大般涅槃經 法衆生隨教修行。如是等衆乃能得見如來法 身。 如轉輪王所有輪寶不可思議。如來亦爾不 可思議。法僧二寶亦不可思議。能說法者及 聞法者皆不可思議。是名善解因緣義也。菩 薩如是分別開示四種相義。是名大乘大涅槃 中因緣義也。 復次自正者。所謂得是大般涅槃。正他 者。我為比丘說言。如來常存不變。隨問答 者。迦葉。因汝所問故。得廣為菩薩摩訶 薩比丘比丘尼優婆塞優婆夷。說是甚深微妙 義理。因緣義者。聲聞緣覺不解如是甚深之 義。不聞伊字三點而成解脫涅槃摩訶般若成 祕密藏。我今於此闡揚分別為諸聲聞開發慧 眼。假使有人作如是言。如是四事云何為一 非虛妄耶。即應反質是虛空無所有不動無 礙。如是四事有何等異。是豈得名為虛妄 乎。 不也世尊。如是諸句即是一義。所謂空 義。自正。正他。能隨問答。解因緣義。亦 復如是。即大涅槃等無有異。 388

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

kieán Nhö Lai Phaùp thaân.

Nhö Chuyeån luaân Vöông, sôû höõu luaân baûo, baát khaû tö nghò. Nhö Lai dieäc nhó, baát khaû tö nghò, Phaùp, Taêng nhò baûo, dieäc baát khaû tö nghò. Naêng thuyeát phaùp giaû caäp vaên phaùp giaû giai baát khaû tö nghò. Thò danh thieän giaûi nhaân duyeân nghóa daõ. Boà Taùt nhö thò phaân bieät khai thò töù chuûng töôùng nghóa, thò danh Ñaïi thöøa Ñaïi Nieát-baøn trung, nhaân duyeân nghóa daõ.

Phuïc thöù, töï chaùnh giaû, sôû vò ñaéc thò Ñaïi Baùt Nieátbaøn. Chaùnh tha giaû, ngaõ vò tyø-kheo, thuyeát ngoân Nhö Lai thöôøng toàn baát bieán. Tuøy vaán ñaùp giaû, Ca-dieáp, nhaân nhöõ sôû vaán, coá ñaéc quaûng vò Boà Taùt ma-ha-taùt, tyø-kheo, tyø-kheo ni, öu-baø-taéc, öu-baø-di, thuyeát thò thaäm thaâm vi dieäu nghóa lyù. Nhaân duyeân nghóa giaû, Thanh vaên, Duyeân giaùc baát giaûi nhö thò thaäm thaâm chi nghóa, baát vaên y töï, tam ñieåm nhi thaønh, giaûi thoaùt, Nieát-baøn, ma-ha baùt-nhaõ thaønh bí maät taïng. Ngaõ kim ö thöû, xieån döông phaân bieät, vò chö Thanh vaên, khai phaùt hueä nhaõn. Giaû söû höõu nhaân, taùc nhö thò ngoân: “Nhö thò töù söï, vaân haø vi nhaát, phi hö voïng da?” Töùc öng phaûn chaát: thò hö khoâng, voâ sôû höõu, baát ñoäng, voâ ngaïi. Nhö thò töù söï höõu haø ñaúng dò? Thò khôûi ñaéc danh vi hö voïng hoà?

Phaát daõ, Theá Toân! Nhö thò chö cuù, töùc thò nhaát nghóa, sôû vò khoâng nghóa. Töï chaùnh, chaùnh tha, naêng tuøy vaán ñaùp, giaûi nhaân duyeân nghóa, dieäc phuïc nhö thò, töùc Ñaïi Nieát-baøn, ñaúng voâ höõu dò.

389

大般涅槃經 佛告迦葉。若有善男子善女人作如是言。 如來無常。云何當知是無常耶。如佛所言。 滅諸煩惱名為涅槃。猶如火滅悉無所有。滅 諸煩惱亦復如是故名涅槃。 云何如來為常住法不變易耶。如佛言曰。 離諸有者乃名涅槃。是涅槃中無有諸有。 云何如來為常住法不變易耶。如衣壞盡不 名為物。涅槃亦爾。滅諸煩惱不名為物。 云何如來為常住法不變易耶。如佛言曰。 離欲寂滅名曰涅槃。如人斬首則無有首。離 欲寂滅亦復如是。空無所有故名涅槃。 云何如來為常住法不變易耶。如佛言曰。 譬如熱鐵 搥打星流 散已尋滅 莫知所在 得正解脫 亦復如是 已度婬欲 諸有淤泥 得無動處 不知所至 390

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phaät caùo Ca-dieáp: Nhöôïc höõu thieän nam töû, thieän nöõ nhaân taùc nhö thò ngoân: “Nhö Lai voâ thöôøng. Vaân haø ñöông tri thò voâ thöôøng da? Nhö Phaät sôû ngoân: Dieät chö phieàn naõo, danh vi Nieát-baøn, do nhö hoûa dieät, taát voâ sôû höõu. Dieät chö phieàn naõo, dieäc phuïc nhö thò, coá danh Nieát-baøn.”

Vaân haø Nhö Lai vi thöôøng truï phaùp, baát bieán dò da?

Nhö Phaät ngoân vieát: ly chö höõu giaû, naõi danh Nieát-baøn.

Thò Nieát-baøn trung, voâ höõu chö höõu.

Vaân haø Nhö Lai vi thöôøng truï phaùp, baát bieán dò da?

Nhö y hoaïi taän, baát danh vi vaät. Nieát-baøn dieäc nhó, dieät chö phieàn naõo, baát danh vi vaät.

Vaân haø Nhö Lai vi thöôøng truï phaùp, baát bieán dò da?

Nhö Phaät ngoân vieát: ly duïc tòch dieät, danh vieát Nieát-baøn.

Nhö nhaân traûm thuû, taéc voâ höõu thuû. Ly duïc tòch dieät, dieäc phuïc nhö thò, khoâng voâ sôû höõu, coá danh Nieát-baøn.

Vaân haø Nhö Lai vi thöôøng truï phaùp, baát bieán dò da?

Nhö Phaät ngoân vieát: Thí nhö nhieät thieát, Chuøy ñaû tinh löu, Taùn dó taàm dieät, Maïc tri sôû taïi! Ñaéc chaùnh giaûi thoaùt, Dieäc phuïc nhö thò, Dó ñoä daâm duïc, Chö höõu öù neâ, Ñaéc voâ ñoäng xöù Baát tri sôû chí!

391

大般涅槃經 云何如來為常住法不變易耶。迦葉。若有 人作如是難者名為邪難。迦葉。汝亦不應作 是憶想。謂如來性是滅盡也。 迦葉。滅煩惱者不名為物。何以故。永畢 竟故是故名常。是句寂靜為無有上。滅盡諸 相無有遺餘。是句鮮白常住無退。是故涅槃 名曰常住。如來亦爾常住無變。言流星者。 謂煩惱也。散已尋滅莫知所在者。謂諸如來 煩惱滅已不在五趣。是故如來是常住法無有 變易。 復次迦葉。諸佛所師所謂法也。是故如來 恭敬供養。以法常故諸佛亦常。 迦葉菩薩復白佛言。若煩惱火滅如來亦 滅。是則如來無常住處。如彼迸鐵赤色滅已 莫知所至。如來煩惱亦復如是滅無所至。 又如彼鐵熱與赤色滅已無有。如來亦爾。滅 已無常滅煩惱火便入涅槃。當知如來即是無 常。 善男子。所言鐵者名諸凡夫。凡夫之人雖 滅煩惱滅已復生故名無常。如來不爾滅已不 生是故名常。 392

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Vaân haø Nhö Lai vi thöôøng truï phaùp, baát bieán dò da?

Ca-dieáp! Nhöôïc höõu nhaân taùc nhö thò naïn giaû, danh vi taø naïn. Ca-dieáp! Nhöõ dieäc baát öng taùc thò öùc töôûng: vò Nhö Lai taùnh, thò dieät taän daõ.

Ca-dieáp! Dieät phieàn naõo giaû, baát danh vi vaät. Haø dó coá?

Vónh taát caùnh coá, thò coá danh thöôøng. Thò cuù tòch tónh, vi voâ höõu thöôïng. Dieät taän chö töôùng, voâ höõu di dö. Thò cuù tieân baïch, thöôøng truï voâ thoái. Thò coá Nieát-baøn, danh vieát thöôøng truï. Nhö Lai dieäc nhó, thöôøng truï voâ bieán. Ngoân löu tinh giaû, vò phieàn naõo daõ. Taùn dó taàm dieät, maïc tri sôû taïi giaû, vò chö Nhö Lai phieàn naõo dieät dó, baát taïi nguõ thuù.

Thò coá Nhö Lai thò thöôøng truï phaùp, voâ höõu bieán dò.

Phuïc thöù, Ca-dieáp! Chö Phaät sôû sö, sôû vò phaùp daõ. Thò coá Nhö Lai, cung kính cuùng döôøng, dó phaùp thöôøng coá, chö Phaät dieäc thöôøng.

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Nhöôïc phieàn naõo hoûa dieät, Nhö Lai dieäc dieät. Thò taéc Nhö Lai voâ thöôøng truï xöù. Nhö bæ tính thieát, xích saéc dieät dó, maïc tri sôû chí.

Nhö Lai phieàn naõo, dieäc phuïc nhö thò, dieäc voâ sôû chí. Höïu nhö bæ thieát, nhieät döõ xích saéc, dieät dó voâ höõu. Nhö Lai dieäc nhó, dieät dó voâ thöôøng, dieät phieàn naõo hoûa, tieän nhaäp Nieát-baøn. Ñöông tri Nhö Lai töùc thò voâ thöôøng.

Thieän nam töû! Sôû ngoân thieát giaû, danh chö phaøm phu.

Phaøm phu chi nhaân, tuy dieät phieàn naõo, dieät dó phuïc sanh.

Coá danh voâ thöôøng. Nhö Lai baát nhó, dieät dó baát sanh. Thò coá danh thöôøng.

393

大般涅槃經 迦葉復言。如鐵赤色滅已還置火中赤色 復生。如來若爾應還生結。若結還生即是無 常。 佛言。迦葉。汝今不應作如是言如來無 常。何以故。如來是常。 善男子。如彼燃木滅已有灰。煩惱滅已便 有涅槃。壞衣斬首破瓶等喻亦復如是。如是 等物各有名字。名曰壞衣斬首破瓶。 迦葉。如鐵冷已可使還熱。如來不爾斷煩 惱已畢竟清涼。煩惱熾火更不復生。 迦葉。當知無量衆生猶如彼鐵。我以無漏 智慧熾火。燒彼衆生諸煩惱結。 迦葉復言。善哉善哉。我今諦知如來所說 諸佛是常。 佛言。迦葉。譬如聖王素在後宮。或時遊 觀在於後園。王雖不在諸婇女中。亦不得言 聖王命終。善男子。如來亦爾。雖不現於閻 浮提界入涅槃中不名無常。如來出於無量煩 惱入于涅槃安樂之處。遊諸覺華歡娛受樂。 迦葉復問。如佛言曰。我已久度煩惱大 海。若佛已度煩惱海者。何緣復共耶輸陀羅 394

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Ca-dieáp phuïc ngoân: Nhö thieát xích saéc dieät dó, hoaøn trí hoûa trung, xích saéc phuïc sanh. Nhö Lai nhöôïc nhó, öng hoaøn sanh keát. Nhöôïc keát hoaøn sanh, töùc thò voâ thöôøng.

Phaät ngoân: Ca-dieáp! Nhöõ kim baát öng taùc nhö thò ngoân: Nhö Lai voâ thöôøng. Haø dó coá? Nhö Lai thò thöôøng.

Thieän nam töû! Nhö bæ nhieân moäc, dieät dó höõu khoâi.

Phieàn naõo dieät dó, tieän höõu Nieát-baøn. Hoaïi y, traûm thuû, phaù bình ñaúng duï, dieäc phuïc nhö thò. Nhö thò ñaúng vaät, caùc höõu danh töï, danh vieát: hoaïi y, traûm thuû, phaù bình.

Ca-dieáp! Nhö thieát laõnh dó, khaû söû hoaøn nhieät. Nhö Lai baát nhó, ñoaïn phieàn naõo dó, taát caùnh thanh löông.

Phieàn naõo xí hoûa, caùnh baát phuïc sanh.

Ca-dieáp! Ñöông tri voâ löôïng chuùng sanh, do nhö bæ thieát. Ngaõ dó voâ laäu trí tueä xí hoûa, thieâu bæ chuùng sanh chö phieàn naõo keát.

Ca-dieáp phuïc ngoân: Thieän tai, thieän tai! Ngaõ kim ñeá tri Nhö Lai sôû thuyeát, Chö Phaät thò thöôøng.

Phaät ngoân: Ca-dieáp! Thí nhö Thaùnh vöông, toá taïi haäu cung, hoaëc thôøi du quan taïi ö haäu vieân. Vöông tuy baát taïi chö theå nöõ trung, dieäc baát ñaéc ngoân “Thaùnh vöông maïng chung.” Thieän nam töû! Nhö Lai dieäc nhó, tuy baát hieän ö Dieâm-phuø-ñeà giôùi, nhaäp Nieát-baøn trung, baát danh voâ thöôøng. Nhö Lai xuaát ö voâ löôïng phieàn naõo, nhaäp vu Nieátbaøn an laïc chi xöù, du chö giaùc hoa, hoan ngu thoï laïc.

Ca-dieáp phuïc vaán: Nhö Phaät ngoân vieát: “Ngaõ dó cöûu ñoä phieàn naõo ñaïi haûi.” Nhöôïc Phaät dó ñoä phieàn naõo haûi giaû, haø duyeân phuïc coäng Da-du-ñaø-la, sanh La-haàu-la? Dó thò 395

大般涅槃經 生羅睺羅。以是因緣當知如來未度煩惱諸結 大海。唯願如來說其因緣。 佛告迦葉。汝不應言如來久度煩惱大海。 何緣復共耶輸陀羅生羅睺羅。以是因緣當知 如來未度煩惱諸結大海。 善男子。是大涅槃能建大義。汝等今當至 心諦聽。廣為人說莫生驚疑。若有菩薩摩訶 薩住大涅槃須彌山王。如是高廣悉能令入葶 藶子糩。其諸衆生依須彌者亦無迫迮。無往 來想如本不異。唯應度者見是菩薩以須彌山 內葶藶糩復還安止本所住處。 善男子。復有菩薩摩訶薩住大涅槃。能 以三千大千世界置葶藶糩。其中衆生亦無迫 迮。及往來想如本不異。唯應度者見是菩薩 以此三千大千世界置葶藶糩。復還安止本所 住處。 善男子。復有菩薩摩訶薩住大涅槃。能 以三千大千世界內一毛孔。乃至本處亦復如 是。 善男子。復有菩薩摩訶薩住大涅槃。斷 取十方三千大千諸佛世界。置於針鋒如貫棗 396

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

nhaân duyeân, ñöông tri Nhö Lai vò ñoä phieàn naõo chö keát ñaïi haûi. Duy nguyeän Nhö Lai thuyeát kyø nhaân duyeân.

Phaät caùo Ca-dieáp: Nhöõ baát öng ngoân: “Nhö Lai cöûu ñoä phieàn naõo ñaïi haûi, haø duyeân phuïc coäng Da-du-ñaø-la, sanh La-haàu-la? Dó thò nhaân duyeân, ñöông tri Nhö Lai vò ñoä phieàn naõo chö keát ñaïi haûi.”

Thieän nam töû! Thò Ñaïi Nieát-baøn, naêng kieán ñaïi nghóa.

Nhöõ ñaúng kim ñöông chí taâm ñeá thính, quaûng vò nhaân thuyeát, maïc sanh kinh nghi. Nhöôïc höõu Boà Taùt ma-ha-taùt, truï Ñaïi Nieát-baøn, Tu-di sôn vöông, nhö thò cao quaûng, taát naêng linh nhaäp ñình lòch töû khoaùi. Kyø chö chuùng sanh, y Tu-di giaû, dieäc voâ baùch traùch, voâ vaõng lai töôûng, nhö boån baát dò. Duy öng ñoä giaû, kieán thò Boà Taùt, dó tu di sôn, naïp ñình lòch khoaùi, phuïc hoaøn an chæ boån sôû truï xöù.

Thieän nam töû! Phuïc höõu Boà Taùt ma-ha-taùt, truï Ñaïi Nieát-baøn, naêng dó tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, trí ñình lòch khoaùi. Kyø trung chuùng sanh dieäc voâ baùch traùch caäp vaõng lai töôûng, nhö boån baát dò. Duy öng ñoä giaû, kieán thò Boà Taùt, dó thöû tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, trí ñình lòch khoaùi, phuïc hoaøn an chæ boån sôû truï xöù.

Thieän nam töû! Phuïc höõu Boà Taùt ma-ha-taùt, truï Ñaïi Nieát-baøn, naêng dó tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, naïp nhaát mao khoång, naõi chí boån xöù, dieäc phuïc nhö thò.

Thieän nam töû! Phuïc höõu Boà Taùt ma-ha-taùt, truï Ñaïi Nieát-baøn, ñoaïn thuû thaäp phöông tam thieân ñaïi thieân chö Phaät theá giôùi, trí ö chaâm phong, nhö quaùn taûo dieäp, tròch trí tha phöông dò Phaät theá giôùi. Kyø trung sôû höõu nhaát 397

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

葉。擲置他方異佛世界。其中所有一切衆生 不覺往返為在何處。唯應度者乃能見之。乃 至本處亦復如是。

thieát chuùng sanh baát giaùc vaõng phaûn, vi taïi haø xöù. Duy öng ñoä giaû, naõi naêng kieán chi. Naõi chí boån xöù, dieäc phuïc nhö thò.

善男子。復有菩薩摩訶薩住大涅槃。斷 取十方三千大千諸佛世界。置於右掌如陶家 輪。擲置他方微塵世界。無一衆生有往來 想。唯應度者乃見之耳。乃至本處亦復如 是。

Nieát-baøn, ñoaïn thuû thaäp phöông tam thieân ñaïi thieân chö

善男子。復有菩薩摩訶薩住大涅槃。斷取 一切十方無量諸佛世界悉內己身。其中衆生 悉無迫迮。亦無往返及住處想。唯應度者乃 能見之。乃至本處亦復如是。

Nieát-baøn, ñoaïn thuû nhaát thieát thaäp phöông voâ löôïng chö

善男子。復有菩薩摩訶薩住大涅槃。以 十方世界內一塵中。其中衆生亦無迫迮往返 之想。唯應度者乃能見之。乃至本處亦復如 是。

Thieän nam töû! Phuïc höõu Boà Taùt ma-ha-taùt, truï Ñaïi

善男子。是菩薩摩訶薩住大涅槃。則能示 現種種無量神通變化。是故名曰大般涅槃。 是菩薩摩訶薩所可示現如是無量神通變化。 一切衆生無能測量。汝今云何能知如來習近 愛欲生羅睺羅。 398

Thieän nam töû! Phuïc höõu Boà Taùt ma-ha-taùt, truï Ñaïi Phaät theá giôùi, trí ö höõu chöôûng, nhö ñaøo gia luaân, tròch trí tha phöông vi traàn theá giôùi, voâ nhaát chuùng sanh höõu vaõng lai töôûng. Duy öng ñoä giaû, naõi kieán chi nhó. Naõi chí boån xöù, dieäc phuïc nhö thò.

Thieän nam töû! Phuïc höõu Boà Taùt ma-ha-taùt, truï Ñaïi Phaät theá giôùi, taát naïp kyû thaân. Kyø trung chuùng sanh, taát voâ baùch traùch, dieäc voâ vaõng phaûn caäp truï xöù töôûng. Duy öng ñoä giaû, naõi naêng kieán chi. Naõi chí boån xöù, dieäc phuïc nhö thò.

Nieát-baøn, dó thaäp phöông theá giôùi, naïp nhaát traàn trung.

Kyø trung chuùng sanh dieäc voâ baùch traùch, vaõng phaûn chi töôûng. Duy öng ñoä giaû, naõi naêng kieán chi. Naõi chí boån xöù, dieäc phuïc nhö thò.

Thieän nam töû! Thò Boà Taùt ma-ha-taùt, truï Ñaïi Nieát-baøn, taéc naêng thò hieän chuûng chuûng voâ löôïng thaàn thoâng bieán hoùa. Thò coá danh vieát Ñaïi Baùt Nieát-baøn. Thò Boà Taùt maha-taùt sôû khaû thò hieän, nhö thò voâ löôïng thaàn thoâng bieán hoùa, nhaát thieát chuùng sanh, voâ naêng traéc löôïng. Nhöõ kim vaân haø naêng tri Nhö Lai taäp caän aùi duïc, sanh La-haàu-la?

399

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

善男子。我已久住是大涅槃種種示現神 通變化。於此三千大千世界百億日月百億閻 浮提種種示現。如首楞嚴經中廣說。我於三 千大千世界或閻浮提示現涅槃。亦不畢竟取 於涅槃。或閻浮提示入母胎令其父母生我子 想。而我此身畢竟不從愛欲和合而得生也。 我已久從無量劫來離於愛欲。我今此身即是 法身隨順世間示現入胎。

Thieän nam töû! Ngaõ dó cöûu truï thò Ñaïi Nieát-baøn, chuûng chuûng thò hieän thaàn thoâng bieán hoùa. Ö thöû tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, baù öùc nhaät nguyeät, baù öùc Dieâm phuø ñeà, chuûng chuûng thò hieän, nhö Thuû Laêng Nghieâm Kinh trung quaûng thuyeát. Ngaõ ö tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, hoaëc Dieâm phuø ñeà, thò hieän Nieát-baøn, dieäc baát taát caùnh thuû ö Nieát-baøn. Hoaëc Dieâm phuø ñeà, thò nhaäp maãu thai, linh kyø phuï maãu sanh ngaõ töû töôûng. Nhi ngaõ thöû thaân, taát caùnh baát tuøng aùi duïc hoøa hieäp nhi ñaéc sanh daõ. Ngaõ dó cöûu tuøng voâ löôïng kieáp lai, ly ö aùi duïc. Ngaõ kim thöû thaân, töùc thò Phaùp thaân, tuøy thuaän theá gian, thò hieän nhaäp thai.

善男子。此閻浮提林微尼園。示現從母摩 耶而生。生已即能東行七步唱如是言。我於 人天阿修羅中最尊最上。父母人天見已驚喜 生希有心。而諸人等謂是嬰兒。而我此身無 量劫來久離是法。如來身者即是法身。非是 肉血筋脈骨髓之所成立。隨順世間衆生法故 示為嬰兒。

Thieän nam töû! Thöû Dieâm phuø ñeà, Laâm-vi-ni vieân, thò hieän tuøng maãu, Ma-da nhi sanh. Sanh dó, töùc naêng ñoâng haønh thaát boä, xöôùng nhö thò ngoân: “Ngaõ ö nhaân, thieân, A-tu-la trung, toái toân toái thöôïng.” Phuï maãu, nhaân, thieân kieán dó kinh hyû, sanh hy höõu taâm. Nhi chö nhaân ñaúng vò thò anh nhi. Nhi ngaõ thöû thaân voâ löôïng kieáp lai, cöûu ly thò phaùp. Nhö Lai thaân giaû, töùc thò Phaùp thaân, phi thò nhuïc huyeát caân maïch coát tuûy chi sôû thaønh laäp. Tuøy thuaän theá gian chuùng sanh phaùp coá, thò vi anh nhi.

南行七步示現欲為無量衆生作上福田。西 行七步示現生盡永斷老死是最後身。北行七 步示現已度諸有生死。東行七步示為衆生而 作導首。四維七步示現斷滅種種煩惱四魔種 性。成於如來應正遍知。上行七步示現不為 不淨之物之所染污猶如虛空。下行七步示現 400

Nam haønh thaát boä, thò hieän duïc vò voâ löôïng chuùng sanh, taùc thöôïng phöôùc ñieàn. Taây haønh thaát boä, thò hieän sanh taän, vónh ñoaïn laõo töû, thò toái haäu thaân. Baéc haønh thaát boä, thò hieän dó ñoä chö höõu sanh töû. Ñoâng haønh thaát boä, thò vò chuùng sanh, nhi taùc ñaïo thuû. Töù duy thaát boä, thò hieän ñoaïn dieät chuûng chuûng phieàn naõo, töù ma chuûng taùnh, thaønh ö Nhö Lai, ÖÙng, Chaùnh bieán tri. Thöôïng haønh thaát boä, thò hieän baát vi baát tònh chi vaät chi sôû nhieãm oâ, do nhö hö khoâng. Haï haønh thaát boä, thò hieän phaùp vuõ, dieät ñòa 401

大般涅槃經 法雨滅地獄火。令彼衆生受安隱樂。毀禁戒 者示作霜雹。 於閻浮提生七日已又示剃髮。諸人皆謂我 是嬰兒初始剃髮。一切人天魔王波旬沙門婆 羅門。無有能見我頂相者。況有持刀臨之剃 髮。若有持刀至我頂者無有是處。我久已於 無量劫中剃除鬚髮。為欲隨順世間法故示現 剃髮。 我既生已父母將我入天祠中。以我示於摩 醯首羅。摩醯首羅即見我時合掌恭敬立在一 面。我已久於無量劫中捨離如是入天祠法。 為欲隨順世間法故示現如是。我於閻浮示現 穿耳。一切衆生實無有能穿我耳者。隨順世 間衆生法故示現如是。復以諸寶作師子璫用 莊嚴耳。然我已於無量劫中離莊嚴具為欲隨 順世間法故作是示現。 示入學堂修學書疏。然我已於無量劫中具 足成就。遍觀三界所有衆生無有堪任為我師 者。為欲隨順世間法故示入學堂故名如來應 正遍知。習學乘象盤馬捔力種種伎藝亦復如 是。 402

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

nguïc hoûa, linh bæ chuùng sanh thoï an oån laïc, huûy caám giôùi giaû, thò taùc söông baïc. Ö Dieâm phuø ñeà, sanh thaát nhaät dó, höïu thò theá phaùt.

Chö nhaân giai vò ngaõ thò anh nhi. Sô thuûy theá phaùt, nhaát thieát nhaân, thieân, Ma vöông Ba-tuaàn, sa-moân, baø-la-moân, voâ höõu naêng kieán ngaõ ñænh töôùng giaû, huoáng höõu trì ñao, laâm chi theá phaùt? nhöôïc höõu trì ñao, chí ngaõ ñænh giaû, voâ höõu thò xöù. Ngaõ cöûu dó ö voâ löôïng kieáp trung, theá tröø tu phaùt, vò duïc tuøy thuaän theá gian phaùp coá, thò hieän theá phaùt.

Ngaõ kyù sanh dó, phuï maãu töông ngaõ nhaäp thieân töø trung, dó ngaõ thò ö Ma-heâ-thuû-la. Ma-heâ-thuû-la töùc kieán ngaõ thôøi, hieäp chöôûng cung kính, laäp taïi nhaát dieän. Ngaõ dó cöûu ö voâ löôïng kieáp trung, xaû ly nhö thò nhaäp thieân töø phaùp. Vò duïc tuøy thuaän theá gian phaùp coá, thò hieän nhö thò.

Ngaõ ö Dieâm-phuø, thò hieän xuyeân nhó. Nhaát thieát chuùng sanh, thaät voâ höõu naêng xuyeân ngaõ nhó giaû. Tuøy thuaän theá gian chuùng sanh phaùp coá, thò hieän nhö thò. Phuïc dó chö baûo, taùc sö töû ñang, duïng trang nghieâm nhó. Nhieân ngaõ dó ö voâ löôïng kieáp trung, ly trang nghieâm cuï. Vò duïc tuøy thuaän theá gian phaùp coá, taùc thò thò hieän.

Thò nhaäp hoïc ñöôøng, tu hoïc thô sôù. Nhieân ngaõ dó ö voâ löôïng kieáp trung, cuï tuùc thaønh töïu, bieán quan Tam giôùi sôû höõu chuùng sanh, voâ höõu kham nhieäm vi ngaõ sö giaû. Vò duïc tuøy thuaän theá gian phaùp coá, thò nhaäp hoïc ñöôøng. Coá danh Nhö Lai, ÖÙng, Chaùnh Bieán tri. Taäp hoïc thöøa töôïng, baøn maõ, thoâ löïc, chuûng chuûng kyõ ngheä, dieäc phuïc nhö thò.

403

大般涅槃經 於閻浮提而復示現為王太子。衆生皆見我 為太子於五欲中歡娛受樂。然我已於無量劫 中捨離如是五欲之樂。為欲隨順世間法故示 如是相。相師占我若不出家當為轉輪聖王王 閻浮提。一切衆生皆信是言。然我已於無量 劫中捨轉輪位為法輪王。 於閻浮提現離婇女五欲之樂。見老病死及 沙門已出家修道。衆生皆謂悉達太子初始出 家。然我已於無量劫中出家學道。隨順世法 故示如是。 我於閻浮提示現出家受具足戒精勤修道。 得須陀洹果斯陀含果阿那含果阿羅漢果。衆 人皆謂是阿羅漢果易得不難。然我已於無量 劫中成阿羅漢果。為欲度脫諸衆生故坐於道 場菩提樹下以草為座摧伏衆魔。衆皆謂我始 於道場菩提樹下降伏魔軍。然我已於無量劫 中久降伏已。為欲降伏剛彊衆生故現是化。 我又示現大小便利出息入息。衆皆謂我 有大小便利出息入息。然我是身所得果報悉 無如是大小便利出入息等。隨順世間故示如 是。 404

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Ö Dieâm-phuø-ñeà, nhi phuïc thò hieän, vi vöông thaùi töû.

Chuùng sanh giai kieán ngaõ vi thaùi töû, ö nguõ duïc trung, hoan ngu thoï laïc. Nhieân ngaõ dó ö voâ löôïng kieáp trung, xaû ly nhö thò nguõ duïc chi laïc. Vò duïc tuøy thuaän theá gian phaùp coá, thò nhö thò töôùng. Töôùng sö chieâm ngaõ: nhöôïc baát xuaát gia, ñöông vi Chuyeån luaân Thaùnh vöông, vöông Dieâm-phuø-ñeà.

Nhaát thieát chuùng sanh giai tín thò ngoân, nhieân ngaõ dó ö voâ löôïng kieáp trung, xaû Chuyeån luaân vò, vi Phaùp Luaân vöông. Ö Dieâm-phuø-ñeà, hieän ly theå nöõ nguõ duïc chi laïc. Kieán laõo, beänh, töû caäp sa-moân dó, xuaát gia tu ñaïo. Chuùng sanh giai vò: Taát-ñaït thaùi töû sô thuûy xuaát gia. Nhieân ngaõ dó ö voâ löôïng kieáp trung, xuaát gia hoïc ñaïo. Tuøy thuaän theá phaùp, coá thò nhö thò.

Ngaõ ö Dieâm-phuø-ñeà, thò hieän xuaát gia, thoï cuï tuùc giôùi, tinh caàn tu ñaïo, ñaéc Tu-ñaø-hoaøn quaû, Tö-ñaø-haøm quaû, A-na-haøm quaû, A-la-haùn quaû. Chuùng nhaân giai vò: Thò A-la-haùn quaû, dò ñaéc baát nan. Nhieân ngaõ dó ö voâ löôïng kieáp trung, thaønh A-la-haùn quaû. Vò duïc ñoä thoaùt chö chuùng sanh coá, toïa ö ñaïo traøng, boà-ñeà thoï haï, dó thaûo vi toøa, toài phuïc chuùng ma. Chuùng giai vò ngaõ thuûy ö ñaïo traøng, boà-ñeà thoï haï, haøng phuïc ma quaân. Nhieân ngaõ dó ö voâ löôïng kieáp trung, cöûu haøng phuïc dó. Vò duïc haøng phuïc cang cöôøng chuùng sanh, coá hieän thò hoùa.

Ngaõ höïu thò hieän ñaïi tieåu tieän lôïi, xuaát töùc nhaäp töùc.

Chuùng giai vò, ngaõ höõu ñaïi tieåu tieän lôïi, xuaát töùc nhaäp töùc.

Nhieân ngaõ thò thaân, sôû ñaéc quaû baùo, taát voâ nhö thò ñaïi tieåu tieän lôïi, xuaát nhaäp töùc ñaúng. Tuøy thuaän theá gian, coá thò nhö thò.

405

大般涅槃經 我又示現受人信施。然我是身都無饑渴。 隨順世法故示如是。 我又示同諸衆生故現有睡眠。然我已於無 量劫中。具足無上深妙智慧遠離三有。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Ngaõ höïu thò hieän thoï nhaân tín thí. Nhieân ngaõ thò thaân, ñoâ voâ cô khaùt. Tuøy thuaän theá phaùp, coá thò nhö thò.

Ngaõ höïu thò ñoàng chö chuùng sanh coá, hieän höõu thuïy mieân. Nhieân ngaõ dó ö voâ löôïng kieáp trung, cuï tuùc voâ thöôïng thaâm dieäu trí tueä, vieãn ly tam höõu.

進止威儀,頭痛,腹痛,背痛,木鏘,洗足,洗 手,洗面,漱口,嚼楊枝等。衆皆謂我有如是 事。然我此身都無此事。手足清淨猶如蓮 花。口氣淨潔如優缽羅香。一切衆生謂我是 人我實非人。

Taán chæ oai nghi, ñaàu thoáng, phuùc thoáng, boái thoáng, moäc töông, taåy tuùc, taåy thuû, taåy dieän, thaáu khaåu, töôùc döông chi ñaúng. Chuùng giai vò ngaõ höõu nhö thò söï. Nhieân

我又示現受糞掃衣浣濯縫打。然我久已不 須是衣。

Ngaõ höïu thò hieän thoï phaán taûo y, hoaùn traïc, phuøng, ñaû.

Nhieân ngaõ cöûu dó baát tu thò y.

衆人皆謂羅睺羅者是我之子。輸頭檀王是 我之父。摩耶夫人是我之母。處在世間受諸 快樂。離如是事出家學道。衆人復言。是王 太子瞿曇大姓。遠離世樂求出世法。然我久 離世間愛欲。如是等事悉是示現。一切衆生 咸謂是人然我實非。 善男子。我雖在此閻浮提中數數示現入於 涅槃。然我實不畢竟涅槃。而諸衆生皆謂如 來眞實滅盡。而如來性實不永滅。是故當知 是常住法不變易法。 406

ngaõ thöû thaân, ñoâ voâ thöû söï. Thuû tuùc thanh tònh, do nhö lieân hoa, khaåu khí tònh khieát, nhö Öu-baùt-la höông. Nhaát thieát chuùng sanh vò ngaõ thò nhaân, ngaõ thaät phi nhaân.

Chuùng nhaân giai vò: La-haàu-la giaû, thò ngaõ chi töû, Duñaàu-ñaøn vöông, thò ngaõ chi phuï: Ma-da phu nhaân, thò ngaõ chi maãu, xöû taïi theá gian, thoï chö khoaùi laïc, ly nhö thò söï, xuaát gia hoïc ñaïo. Chuùng nhaân phuïc ngoân: “Thò vöông thaùi töû, Coà-ñaøm ñaïi taùnh, vieãn ly theá laïc, caàu xuaát theá phaùp.”

Nhieân ngaõ cöûu ly theá gian aùi duïc. Nhö thò ñaúng söï, taát thò thò hieän. Nhaát thieát chuùng sanh haøm vò thò nhaân. Nhieân ngaõ thaät phi.

Thieän nam töû! Ngaõ tuy taïi thöû Dieâm-phuø-ñeà trung saùc saùc thò hieän nhaäp ö Nieát-baøn. Nhieân ngaõ thaät baát taát caùnh Nieát-baøn. Nhi chö chuùng sanh giai vò Nhö Lai chaân thaät dieät taän. Nhi Nhö Lai taùnh, thaät baát vónh dieät. Thò coá ñöông tri thò thöôøng truï phaùp, baát bieán dò phaùp.

407

大般涅槃經 善男子。大涅槃者即是諸佛如來法界。我 又示現閻浮提中出於世間。衆生皆謂我始成 佛。然我已於無量劫中所作已辦。隨順世法 故復示現於閻浮提初出成佛。 我又示現於閻浮提不持禁戒犯四重罪。衆 人皆見謂我實犯。然我已於無量劫中。堅持 禁戒無有漏缺。 我又示現於閻浮提為一闡提。衆人皆見是 一闡提。然我實非一闡提也。一闡提者云何 能成阿耨多羅三藐三菩提。 我又示現於閻浮提破和合僧。衆生皆謂我 是破僧。我觀人天無有能破和合僧者。 我又示現於閻浮提護持正法。衆人皆謂我 是護法悉生驚怪。諸佛法爾不應驚怪。 我又示現於閻浮提為魔波旬。衆人皆謂我 是波旬。然我久於無量劫中離於魔事。清淨 無染猶如蓮花。 我又示現於閻浮提女身成佛。衆人皆言。 甚奇女人能成阿耨多羅三藐三菩提。如來畢 竟不受女身。為欲調伏無量衆生故現女像。 憐愍一切諸衆生故。而復示現種種色像。 408

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Ñaïi Nieát-baøn giaû, töùc thò chö Phaät Nhö Lai Phaùp giôùi. Ngaõ höïu thò hieän, Dieâm-phuø-ñeà trung, xuaát ö theá gian. Chuùng sanh giai vò ngaõ thuûy thaønh Phaät.

Nhieân ngaõ dó ö voâ löôïng kieáp trung, sôû taùc dó bieän. Tuøy thuaän theá phaùp, coá phuïc thò hieän, ö Dieâm-phuø-ñeà, sô xuaát thaønh Phaät.

Ngaõ höïu thò hieän, ö Dieâm-phuø-ñeà, baát trì caám giôùi, phaïm töù troïng toäi. Chuùng nhaân giai kieán, vò ngaõ thaät phaïm. Nhieân ngaõ dó ö voâ löôïng kieáp trung, kieân trì caám giôùi, voâ höõu laäu khuyeát.

Ngaõ höïu thò hieän ö Dieâm-phuø-ñeà, vi nhaát-xieån-ñeà.

Chuùng nhaân giai kieán thò nhaát-xieån-ñeà. Nhieân ngaõ thaät phi nhaát-xieån-ñeà daõ. Nhaát-xieån-ñeà giaû, vaân haø naêng thaønh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà?

Ngaõ höïu thò hieän, ö Dieâm-phuø-ñeà, phaù hoøa hieäp Taêng.

Chuùng sanh giai vò ngaõ thò phaù Taêng. Ngaõ quaùn nhaân thieân, voâ höõu naêng phaù hoøa hieäp Taêng giaû!

Ngaõ höïu thò hieän, ö Dieâm-phuø-ñeà, hoä trì Chaùnh phaùp.

Chuùng nhaân giai vò ngaõ thò hoä Phaùp, taát sanh kinh quaùi.

Chö Phaät phaùp nhó, baát öng kinh quaùi.

Ngaõ höïu thò hieän, ö Dieâm-phuø-ñeà, vi ma Ba-tuaàn.

Chuùng nhaân giai vò ngaõ thò Ba-tuaàn. Nhieân ngaõ cöûu ö voâ löôïng kieáp trung, ly ö ma söï, thanh tònh voâ nhieãm, do nhö lieân hoa.

Ngaõ höïu thò hieän, ö Dieâm-phuø-ñeà, nöõ thaân thaønh Phaät.

Chuùng nhaân giai ngoân: “Thaäm kyø nöõ nhaân naêng thaønh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà!” Nhö Lai taát caùnh baát thoï nöõ thaân. Vò duïc ñieàu phuïc voâ löôïng chuùng sanh, coá hieän nöõ töôïng. Laân maãn nhaát thieát chö chuùng sanh coá, nhi phuïc thò hieän chuûng chuûng saéc töôïng.

409

大般涅槃經 我又示現閻浮提中生於四趣。然我久已斷 諸趣因。以業因故墮於四趣。為度衆生故生 是中。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Ngaõ höïu thò hieän, Dieâm-phuø-ñeà trung, sanh ö töù thuù.

Nhieân ngaõ cöûu dó ñoaïn chö thuù nhaân, dó nghieäp nhaân coá, ñoïa ö töù thuù. Vò ñoä chuùng sanh, coá sanh thò trung.

我又示現閻浮提中作梵天王。令事梵者安 住正法。然我實非梵天而諸衆生咸皆謂我為 眞梵天。示現天像遍諸天廟亦復如是。

Ngaõ höïu thò hieän, Dieâm-phuø-ñeà trung, taùc Phaïm thieân vöông, linh söï Phaïm giaû, an truï Chaùnh phaùp. Nhieân ngaõ thaät phi Phaïm thieân. Nhi chö chuùng sanh, haøm giai vò ngaõ vi chaân Phaïm thieân. Thò hieän thieân töôïng bieán chö thieân mieáu, dieäc phuïc nhö thò.

我又示現於閻浮提入婬女舍。然我實無貪 欲之想。清淨不污猶如蓮花。為諸貪婬嗜色 衆生。於四衢道宣說妙法。然我實無欲穢之 心。衆人謂我守護女人。

Ngaõ höïu thò hieän, ö Dieâm-phuø-ñeà, nhaäp daâm nöõ xaù.

Nhieân ngaõ thaät voâ tham duïc chi töôûng, thanh tònh baát oâ, do nhö lieân hoa. Vò chö tham daâm thò saéc chuùng sanh, ö töù cuø ñaïo, tuyeân thuyeát dieäu phaùp. Nhieân ngaõ thaät voâ duïc ueá chi taâm. Chuùng nhaân vò ngaõ thuû hoä nöõ nhaân.

我又示現於閻浮提入青衣舍。為教諸婢令 住正法。然我實無如是惡業墮在青衣。

Ngaõ höïu thò hieän, ö Dieâm-phuø-ñeà, nhaäp thanh y xaù, vò giaùo chö tyø, linh truï Chaùnh phaùp. Nhieân ngaõ thaät voâ nhö thò aùc nghieäp, ñoïa taïi thanh y.

我又示現閻浮提中而作博士。為教童蒙令 住正法。

Ngaõ höïu thò hieän, Dieâm-phuø-ñeà trung, nhi taùc baùc só, vò giaùo ñoàng moâng, linh truï Chaùnh phaùp.

我又示現於閻浮提入諸酒會博弈之處。 示受種種勝負鬥諍。為欲拔濟彼諸衆生。而 我實無如是惡業。而諸衆生皆謂我作如是之 業。

Ngaõ höïu thò hieän, ö Dieâm-phuø-ñeà, nhaäp chö töûu hoäi, baùc dòch chi xöù, thò thoï chuûng chuûng thaéng phuï ñaáu tranh, vò duïc baït teá bæ chö chuùng sanh. Nhi ngaõ thaät voâ nhö thò aùc nghieäp. Nhi chö chuùng sanh, giai vò ngaõ taùc nhö thò chi nghieäp.

我又示現久住塚間。作大鷲身度諸飛鳥。 而諸衆生咸謂我是眞實鷲身。然我久已離於

Ngaõ höïu thò hieän cöûu truï truûng gian, taùc ñaïi thöùu thaân, ñoä chö phi ñieåu. Nhi chö chuùng sanh, haøm vò ngaõ thò chaân thaät thöùu thaân. Nhieân ngaõ cöûu dó ly ö thò nghieäp. Vò duïc

是業。為欲度彼諸鳥鷲故示如是身。

ñoä bæ chö ñieåu thöùu coá, thò nhö thò thaân.

410

411

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

我又示現閻浮提中作大長者。為欲安立 無量衆生住於正法。又復示作諸王大臣王子 輔相。於是衆中各為第一。為修正法故處王 位。

Ngaõ höïu thò hieän, Dieâm-phuø-ñeà trung, taùc ñaïi tröôûng giaû, vò duïc an laäp voâ löôïng chuùng sanh truï ö Chaùnh phaùp.

Höïu phuïc thò taùc chö vöông, ñaïi thaàn, vöông töû, phuï töôùng, ö thò chuùng trung, caùc vi ñeä nhaát. Vò tu Chaùnh phaùp, coá xöû vöông vò.

我又示現閻浮提中疫病劫起多有衆生為病 所惱。先施醫藥然後為說微妙正法。令其安 住無上菩提。衆人皆謂是病劫起。

Ngaõ höïu thò hieän, Dieâm-phuø-ñeà trung, dòch beänh kieáp khôûi. Ña höõu chuùng sanh, vò beänh sôû naõo. Tieân thí y döôïc, nhieân haäu vò thuyeát vi dieäu Chaùnh phaùp, linh kyø an truï voâ thöôïng boà-ñeà. Chuùng nhaân giai vò thò beänh kieáp khôûi.

又復示現閻浮提中饑餓劫起。隨其所須供 給飲食。然後為說微妙正法。令其安住無上 菩提。 又復示現閻浮提中刀兵劫起。即為說法令 離怨害。使得安住無上菩提。 又復示現為計常者說無常想。計樂想者為 說苦想。計我想者說無我想。計淨想者說不 淨想。若有衆生貪著三界。即為說法令離是 處。度衆生故為說無上微妙法藥。為斷一切 煩惱樹故。種植無上法藥之樹。為欲拔濟諸 外道故演說正法。雖復示現為衆生師。而心 初無衆生師想。為欲拔濟諸下賤故。現入其 中而為說法。非是惡業受是身也。 412

Höïu phuïc thò hieän, Dieâm-phuø-ñeà trung, cô ngaï kieáp khôûi. Tuøy kyø sôû tu, cung caáp aåm thöïc, nhieân haäu vò thuyeát vi dieäu Chaùnh phaùp, linh kyø an truï voâ thöôïng boà-ñeà.

Höïu phuïc thò hieän, Dieâm-phuø-ñeà trung, Ñao binh kieáp khôûi. Töùc vò thuyeát phaùp, linh ly oaùn haïi, söû ñaéc an truï voâ thöôïng boà-ñeà.

Höïu phuïc thò hieän, vò keá thöôøng giaû, thuyeát voâ thöôøng töôûng. Keá laïc töôûng giaû, vò thuyeát khoå töôûng. Keá ngaõ töôûng giaû, thuyeát voâ ngaõ töôûng. Keá tònh töôûng giaû, thuyeát baát tònh töôûng. Nhöôïc höõu chuùng sanh tham tröôùc Tam giôùi, töùc vò thuyeát phaùp, linh ly thò xöù. Ñoä chuùng sanh coá, vò thuyeát voâ thöôïng vi dieäu phaùp döôïc. Vò ñoaïn nhaát thieát phieàn naõo thoï coá, chuûng thöïc voâ thöôïng Phaùp döôïc chi thoï. Vò duïc baït teá chö ngoaïi ñaïo coá, dieãn thuyeát Chaùnh phaùp. Tuy phuïc thò hieän vi chuùng sanh sö, nhi taâm sô voâ chuùng sanh sö töôûng. Vò duïc baït teá chö haï tieän coá, hieän nhaäp kyø trung, nhi vò thuyeát phaùp, phi thò aùc nghieäp, thoï thò thaân daõ.

413

大般涅槃經 如來正覺如是安住大般涅槃。是故名為常 住無變。如閻浮提東弗于逮西瞿耶尼北鬱單 越亦復如是。如四天下三千大千世界亦復如 是。二十五有如首楞嚴經中廣說。以是故名 大般涅槃。若有菩薩摩訶薩安住如是大般涅 槃。能示如是神通變化而無所畏。 迦葉。以是緣故汝不應言羅睺羅者是佛之 子。何以故。我於往昔無量劫中已離欲有。 是故如來名曰常住無有變易。 迦葉復言。如來云何名曰常住。如佛言曰 如燈滅已無有方所。如來亦爾。既滅度已亦 無方所。 佛言迦葉。善男子。汝今不應作如是言。 燈滅盡已無有方所。如來亦爾既滅度已無有 方所。 善男子。譬如男女然燈之時。燈爐大小悉 滿中油。隨有油在其明猶存。若油盡已明亦 俱盡。其明滅者喻煩惱滅。明雖滅盡燈爐猶 存。如來亦爾。煩惱雖滅法身常存。 善男子。於意云何。明與燈爐為俱滅不。 414

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhö Lai Chaùnh giaùc, nhö thò an truï Ñaïi Baùt Nieát-baøn.

Thò coá danh vi thöôøng truï voâ bieán. Nhö Dieâm-phuø-ñeà, Ñoâng Phaát-vu-ñaõi, Taây Coà-da-ni, Baéc Uaát-ñan-vieät, dieäc phuïc nhö thò. Nhö töù thieân haï, tam thieân ñaïi thieân theá giôùi, dieäc phuïc nhö thò. Nhò thaäp nguõ höõu, nhö Thuû Laêng Nghieâm Kinh trung quaûng thuyeát. Dó thò coá danh Ñaïi Baùt Nieát-baøn. Nhöôïc höõu Boà Taùt ma-ha-taùt an truï nhö thò Ñaïi Baùt Nieát-baøn, naêng thò nhö thò thaàn thoâng bieán hoùa, nhi voâ sôû uùy.

Ca-dieáp! Dó thò duyeân coá, nhöõ baát öng ngoân: “La-haàula giaû, thò Phaät chi töû.” Haø dó coá? Ngaõ ö vaõng tích, voâ löôïng kieáp trung, dó ly duïc höõu. Thò coá Nhö Lai, danh vieát thöôøng truï, voâ höõu bieán dò.

Ca-dieáp phuïc ngoân: Nhö Lai vaân haø danh vieát thöôøng truï? Nhö Phaät ngoân vieát: Nhö ñaêng dieät dó, voâ höõu phöông sôû. Nhö Lai dieäc nhó, kyù dieät ñoä dó, dieäc voâ phöông sôû.

Phaät ngoân Ca-dieáp: Thieän nam töû! Nhöõ kim baát öng taùc nhö thò ngoân: “Ñaêng dieät taän dó, voâ höõu phöông sôû.

Nhö Lai dieäc nhó, kyù dieät ñoä dó, voâ höõu phöông sôû.”

Thieän nam töû! Thí nhö nam nöõ, nhieân ñaêng chi thôøi, ñaêng loâ ñaïi tieåu, taát maõn trung du. Tuøy höõu du taïi, kyø minh du toàn. Nhöôïc du taän dó, minh dieäc caâu taän. Kyø minh dieät giaû, duï phieàn naõo dieät. Minh tuy dieät taän, ñaêng loâ du toàn. Nhö Lai dieäc nhó, phieàn naõo tuy dieät, Phaùp thaân thöôøng toàn.

Thieän nam töû! Ö yù vaân haø? Minh döõ ñaêng loâ, vi caâu dieät phuû?

415

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

迦葉答言。不也世尊。雖不俱滅然是無 常。若以法身喻燈爐者。燈爐無常。法身亦

Ca-dieáp ñaùp ngoân: Phaát daõ, Theá Toân. Tuy baát caâu dieät, nhieân thò voâ thöôøng. Nhöôïc dó Phaùp thaân duï ñaêng loâ giaû, ñaêng loâ voâ thöôøng, Phaùp thaân dieäc nhó, öng thò voâ

爾應是無常。

thöôøng.

善男子。汝今不應作如是難如世間言器。 如來世尊無上法器。彼器無常非如來也。一 切法中涅槃為常。如來體之故名為常。 復次善男子。言燈滅者是阿羅漢所證涅 槃。以滅貪愛諸煩惱故喻之燈滅。阿那含者 名曰有貪。以有貪故不得說言同於燈滅。是 故我昔覆相說言。喻如燈滅。非大涅槃同於 燈滅。阿那含者非數數來。又不還來二十五 有。更不受於臭身蟲身食身毒身。是則名為 阿那含也。若更受身名為那含。不受身者名 阿那含。有去來者名曰那含。無去來者名阿 那含。

大般涅槃經卷第四

Thieän nam töû! Nhöõ kim baát öng taùc nhö thò naïn. Nhö theá gian ngoân khí, Nhö Lai Theá Toân voâ thöôïng Phaùp khí.

Bæ khí voâ thöôøng, phi Nhö Lai daõ. Nhaát thieát phaùp trung, Nieát-baøn vi thöôøng, Nhö Lai theå chi, coá danh vi thöôøng.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Ngoân ñaêng dieät giaû, thò A-lahaùn sôû chöùng Nieát-baøn. Dó dieät tham aùi chö phieàn naõo coá, duï chi ñaêng dieät. A-na-haøm giaû, danh vieát höõu tham. Dó höõu tham coá, baát ñaéc thuyeát ngoân: “Ñoàng ö ñaêng dieät.” Thò coá ngaõ tích, phuù töông thuyeát ngoân duï nhö ñaêng dieät. Phi Ñaïi Nieát-baøn ñoàng ö ñaêng dieät. A-na-haøm giaû, phi saùc saùc lai, höïu baát hoaøn lai, nhò thaäp nguõ höõu, caùnh baát thoï ö xuù thaân, truøng thaân, thöïc thaân, ñoäc thaân. Thò taéc danh vi A-na-haøm daõ. Nhöôïc caùnh thoï thaân, danh vi Na-haøm, baát thoï thaân giaû, danh A-na-haøm. Höõu khöù lai giaû, danh vieát Na-haøm, voâ khöù lai giaû, danh A-na-haøm.

Ñaïi Baùt Nieát-baøn Kinh quyeån ñeä töù Chung

終 416

417

大般涅槃經 卷第五

如來性品 第四 之 二

ÑAÏI BAÙT NIEÁT-BAØN KINH QUYEÅN ÑEÄ NGUÕ

NHÖ LAI TAÙNH PHAÅM ÑEÄ TÖÙ CHI NHÒ

爾時迦葉菩薩白佛言。世尊。如佛所說 諸佛世尊有祕密藏。是義不然。何以故。諸 佛世尊唯有密語無有密藏。譬如幻主機關 木人。人雖睹見屈伸俯仰。莫知其內而使之 然。佛法不爾咸令衆生悉得知見。云何當言 諸佛世尊有祕密藏。

Nhó thôøi, Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân!

Nhö Phaät sôû thuyeát, chö Phaät Theá Toân höõu bí maät taïng.

Thò nghóa baát nhieân. Haø dó coá? Chö Phaät Theá Toân duy höõu maät ngöõ, voâ höõu maät taïng. Thí nhö huyeãn chuû cô quan moäc nhaân. Nhaân tuy ñoå kieán khuaát, thaân, phuû, ngöôõng, maïc tri kyø noäi nhi söû chi nhieân. Phaät phaùp baát nhó, haøm linh chuùng sanh, taét ñaéc tri kieán. Vaân haø ñöông ngoân chö Phaät Theá Toân höõu bí maät taïng?

佛讚迦葉。善哉善哉。善男子。如汝所 言。如來實無祕密之藏。何以故。如秋滿月 處空顯露。清淨無翳人皆睹見。如來之言亦 復如是。開發顯露清淨無翳。愚人不解謂之 祕藏。智者了達則不名藏。

Phaät taùn Ca-dieáp: Thieän tai, thieän tai! Thieän nam töû!

Nhö nhöõ sôû ngoân, Nhö Lai thaät voâ bí maät chi taïng. Haø dó coá? Nhö thu maõn nguyeät, xöû khoâng hieån loä, thanh tònh voâ eá, nhaân giai ñoå kieán. Nhö Lai chi ngoân, dieäc phuïc nhö thò, khai phaùt hieån loä, thanh tònh voâ eá. Ngu nhaân baát giaûi, vò chi bí taïng. Trí giaû lieãu ñaït, taéc baát danh taïng.

善男子。譬如有人多積金銀至無量億。其 心慳悋不肯惠施拯濟貧窮。如是積聚乃名祕 450

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân, ña tích kim ngaân, chí voâ löôïng öùc. Kyø taâm khan laän, baát khaúng hueä thí, chöûng teá baàn cuøng. Nhö thò tích tuï, naõi danh bí taïng. Nhö Lai 451

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

藏。如來不爾於無邊劫積聚無量妙法珍寶。 心無慳悋常以惠施一切衆生。云何當言如來 祕藏。

baát nhó, ö voâ bieân kieáp, tích tuï voâ löôïng dieäu phaùp traân baûo, taâm voâ khan laän, thöôøng dó hueä thí nhaát thieát chuùng sanh. Vaân haø ñöông ngoân Nhö Lai bí taïng?

善男子譬如有人身根不具。或無一目一手 一足。以羞恥故不令人見。人不見故名為祕 藏。如來不爾所有正法具足無缺令人睹見。 云何當言如來祕藏。

hoaëc voâ nhaát muïc, nhaát thuû, nhaát tuùc dó tu só coá, baát linh

善男子。譬如貧人多負人財。怖畏債主隱 不欲現故名為藏。如來不爾不負一切衆生世 法。雖負衆生出世之法而亦不藏。何以故。 恒於衆生生一子想。而為演說無上法故。

uùy traùi chuû, aån baát duïc hieän, coá danh vi taïng. Nhö Lai baát

善男子。譬如長者多有財寶。唯有一子心 甚愛重情無捨離。所有珍寶悉用示之。如來 亦爾。視諸衆生同於一子。

Thieän nam töû! Thí nhö tröôûng giaû, ña höõu taøi baûo, duy

善男子。如世間人以男女根醜陋鄙惡。以 衣覆蔽故名為藏。如來不爾永斷此根。以無 根故無所覆藏。

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân, thaân caên baát cuï, nhaân kieán. Nhaân baát kieán coá, danh vi bí taïng. Nhö Lai baát nhó, sôû höõu Chaùnh phaùp, cuï tuùc voâ khuyeát, linh nhaân ñoå kieán. Vaân haø ñöông ngoân Nhö Lai Bí taïng?

Thieän nam töû! Thí nhö baàn nhaân, ña phuï nhaân taøi. Boá nhó, baát phuï nhaát thieát chuùng sanh theá phaùp. Tuy phuï chuùng sanh xuaát theá chi phaùp, nhi dieäc baát taïng. Haø dó coá? Haèng ö chuùng sanh, sanh nhaát töû töôûng, nhi vò dieãn thuyeát voâ thöôïng Phaùp coá. höõu nhaát töû. Taâm thaäm aùi troïng, tình voâ xaû ly, sôû höõu traân baûo, taát duïng thò chi. Nhö Lai dieäc nhó, thò chö chuùng sanh, ñoàng ö nhaát töû.

Thieän nam töû! Nhö theá gian nhaân, dó nam nöõ caên xuù laäu bæ oá, dó y phuù teá, coá danh vi taïng. Nhö Lai baát nhó, vónh ñoïan thöû caên. Dó voâ caên coá, voâ sôû phuù taïng.

善男子。如婆羅門所有語論。終不欲令剎 利毘舍首陀等聞。何以故。以此論中有過惡 故。如來正法則不如是。初中後善。是故不

baát duïc linh saùt-lî, tyø-xaù, thuû-ñaø ñaúng vaên. Haø dó coá? Dó

得名為祕藏。

bí taïng.

452

Thieän nam töû! Nhö baø-la-moân sôû höõu ngöõ luaän, chung thöû luaän trung, höõu quaù aùc coá. Nhö Lai Chaùnh phaùp, taéc baát nhö thò, sô, trung, haäu thieän. Thò coá baát ñaéc danh vi

453

大般涅槃經 善男子。譬如長者唯有一子。心常憶念憐 愍無已。將詣師所欲令受學。懼不速成尋便 將還。以愛念故晝夜慇懃教其半字。而不教 誨毘伽羅論。何以故。以其幼稚力未堪故。 善男子。假使長者教半字已。是兒即時能 得了知毘伽羅論不。 不也世尊。 如是長者於是子所有祕藏不。 不也世尊。何以故。以子年幼故不為說。 不以祕故悋而不說。所以者何。若有嫉妒祕 悋之心乃名為藏。如來不爾。云何當言如來 祕藏。 佛言。善哉善哉。善男子。如汝所言。若 有瞋心嫉妒慳悋乃名為藏。如來無有瞋心嫉 妒。云何名藏。 善男子。彼大長者謂如來也。所言一子者 謂一切衆生。如來視於一切衆生猶如一子。 教一子者謂聲聞弟子。半字者謂九部經。毘 伽羅論者所謂方等大乘經典。以諸聲聞無有 慧力。是故如來為說半字九部經典。而不為 說毘伽羅論方等大乘。 454

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Thí nhö tröôûng giaû, duy höõu nhaát töû.

Taâm thöôøng öùc nieäm, laân maãn voâ dó, töông ngheä sö sôû, duïc linh thoï hoïc. Cuï baát toác thaønh, taàm tieän töông hoaøn. Dó aùi nieäm coá, truù daï aân caàn giaùo kyø baùn töï, nhi baát giaùo hoái Tyø-giaø-la luaän. Haø dó coá? Dó kyø aáu tró, löïc vò kham coá.

Thieän nam töû! Giaû söû Tröôûng giaû giaùo baùn töï dó, thò nhi töùc thôøi naêng ñaéc lieãu tri Tyø-giaø-la luaän phuû?

Phaát daõ, Theá Toân.

Nhö thò Tröôûng giaû, ö thò töû sôû, höõu bí taïng phuû?

Phaát daõ, Theá Toân. Haø dó coá? Dó töû nieân aáu, coá baát vò thuyeát, baát dó bí coá, laän nhi baát thuyeát. Sôû dó giaû haø?

Nhöôïc höõu taät ñoá bí laän chi taâm, naõi danh vi taïng. Nhö Lai baát nhó, vaân haø ñöông ngoân Nhö Lai bí taïng?

Phaät ngoân: Thieän tai, thieän tai! Thieän nam töû! Nhö nhöõ sôû ngoân, nhöôïc höõu saân taâm, taät ñoá, khan laän, naõi danh vi taïng. Nhö Lai voâ höõu saân taâm, taät ñoá, vaân haø danh taïng?

Thieän nam töû! Bæ ñaïi tröôûng giaû, vò Nhö Lai daõ. Sôû ngoân nhaát töû giaû, vò nhaát thieát chuùng sanh. Nhö Lai thò ö nhaát thieát chuùng sanh do nhö nhaát töû. Giaùo nhaát töû giaû, vò Thanh vaên ñeä töû. Baùn töï giaû, vò cöûu boä kinh. Tyø-giaø-la luaän giaû, sôû vò phöông ñaúng Ñaïi thöøa kinh ñieån. Dó chö Thanh vaên voâ höõu hueä löïc, thò coá Nhö Lai vò thuyeát baùn töï. Cöûu boä kinh ñieån, nhi baát vò thuyeát Tyø-giaø-la luaän, phöông ñaúng Ñaïi thöøa.

455

大般涅槃經 善男子。如彼長者子既長大堪任讀學。 若不為說毘伽羅論可名為藏若諸聲聞有堪任 力。能受大乘毘伽羅論。如來祕惜不為說 者。可言如來有祕密藏。如來不爾。是故如 來無有祕藏。如彼長者教半字已。次為演說 毘伽羅論。我今亦爾。為諸弟子說於半字九 部經已。次為演說毘伽羅論。所謂如來常存 不變。 復次善男子。譬如夏月興大雲雷降注大 雨。令諸農夫下種之者多獲果實。不下種者 無所克獲。無所獲者非龍王咎。而此龍王亦 無所藏。我今如來亦復如是。降大法雨大涅 槃經。若諸衆生種善子者得慧芽果。無善子 者則無所獲。無所獲者非如來咎。然佛如來 實無所藏。 迦葉復言。我今定知如來世尊無所祕藏。 如佛所說毘伽羅論。謂佛如來常存不變。是 義不然。何以故。佛昔說偈。 諸佛與緣覺 及以弟子衆 猶捨無常身 何況諸凡夫。 456

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Nhö bæ Tröôûng giaû, töû kyù tröôûng ñaïi, kham nhieäm ñoäc hoïc, nhöôïc baát vò thuyeát Tyø-giaø-la luaän, khaû danh vi taïng. Nhöôïc chö Thanh vaên höõu kham nhieäm löïc, naêng thoï Ñaïi thöøa Tyø-giaø-la luaän, Nhö Lai bí tích, baát vò thuyeát giaû, khaû ngoân Nhö Lai höõu bí maät taïng, Nhö Lai baát nhó, thò coá Nhö Lai voâ höõu bí taïng. Nhö bæ Tröôûng giaû giaùo baùn töï dó, thöù vò dieãn thuyeát Tyø-giaø-la luaän. Ngaõ kim dieäc nhó, vò chö ñeä töû, thuyeát ö baùn töï, cöûu boä kinh dó, thöù vò dieãn thuyeát Tyø-giaø-la luaän, sôû vò Nhö Lai thöôøng toàn baát bieán.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Thí nhö haï nguyeät, höng ñaïi vaân loâi, giaùng chuù ñaïi vuõ, linh chö noâng phu haù chuûng chi giaû, ña hoaïch quaû thaät. Baát haù chuûng giaû, voâ sôû khaéc hoaïch. Voâ sôû hoaïch giaû, phi Long vöông cöõu. Nhi thöû Long vöông dieäc voâ sôû taïng. Ngaõ kim Nhö Lai, dieäc phuïc nhö thò, giaùng Ñaïi phaùp vuõ, Ñaïi Nieát-baøn Kinh. Nhöôïc chö chuùng sanh, chuûng thieän töû giaû, ñaéc hueä nha quaû. Voâ thieän töû giaû, taéc voâ sôû hoaïch. Voâ sôû hoaïch giaû, phi Nhö Lai cöõu.

Nhieân Phaät Nhö Lai thaät voâ sôû taïng.

Ca-dieáp phuïc ngoân: Ngaõ kim ñònh tri Nhö Lai Theá Toân voâ sôû bí taïng. Nhö Phaät sôû thuyeát, Tyø-giaø-la luaän, vò Phaät Nhö Lai thöôøng toàn baát bieán. Thò nghóa baát nhieân. Haø dó coá? Phaät tích thuyeát keä: “Chö Phaät döõ Duyeân giaùc, Caäp dó ñeä töû chuùng, Du xaû voâ thöôøng thaân, Haø huoáng chö phaøm phu?”

457

大般涅槃經 今者乃說常存無變。是義云何。 佛言。善男子。我為一切聲聞弟子。教半 字故而說是偈。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Kim giaû naõi thuyeát: Thöôøng toàn voâ bieán, thò nghóa vaân haø?

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Ngaõ vò nhaát thieát Thanh vaên ñeä töû, giaùo baùn töï coá, nhi thuyeát thò keä.

善男子。波斯匿王其母命終悲號戀慕不能 自勝來至我所。我即問言。大王。何以悲苦 懊惱乃至於此。

Thieän nam töû! Ba-tö-naëc Vöông, kyø maãu maïng chung, bi haøo luyeán moä, baát naêng töï thaéng, lai chí ngaõ sôû. Ngaõ töùc vaán ngoân: “Ñaïi vöông! Haø dó bi khoå aùo naõo naõi chí ö thöû?”

王言。世尊。國太夫人是日命終。假使有 能令我母命還如本者。我當捨國象馬七珍及 以身命悉以賞之。

Vöông ngoân: “Theá Toân! Quoác thaùi phu nhaân, thò nhaät maïng chung. Giaû söû höõu naêng linh ngaõ maãu maïng hoaøn nhö boån giaû, ngaõ ñöông xaû quoác, töôïng, maõ, thaát traân, caäp dó thaân maïng, taát dó thöôûng chi.”

我復與言。大王。且莫愁惱憂悲啼哭。一 切衆生壽命盡者名之為死。諸佛緣覺聲聞弟 子尚捨此身況復凡夫。

Ngaõ phuïc döõ ngoân: “Ñaïi vöông! Thaû maïc saàu naõo, öu bi ñeà khoác. Nhaát thieát chuùng sanh, thoï maïng taän giaû, danh chi vi töû. Chö Phaät, Duyeân giaùc, Thanh vaên ñeä töû thöôïng xaû thöû thaân, huoáng phuïc phaøm phu?”

善男子。我為波斯匿王教半字故而說是 偈。我今為諸聲聞弟子說毘伽羅論。謂如來 常存無有變易。若有人言如來無常。云何是 人舌不墮落。

Thieän nam töû! Ngaõ vò Ba-tö-naëc Vöông, giaùo baùn töï coá, nhi thuyeát thò keä. Ngaõ kim vò chö Thanh vaên ñeä töû, thuyeát Tyø-giaø-la luaän, vò Nhö Lai thöôøng toàn, voâ höõu bieán dò. Nhöôïc höõu nhaân ngoân Nhö Lai voâ thöôøng, vaân haø thò nhaân, thieät baát ñoïa laïc?

迦葉復言。如佛所說。 無所積聚 於食知足 如鳥飛空 跡不可尋。 458

Ca-dieáp phuïc ngoân: Nhö Phaät sôû thuyeát: “Voâ sôû tích tuï, Ö thöïc tri tuùc, Nhö ñieåu phi khoâng, Tích baát khaû taàm.”

459

大般涅槃經 是義云何。世尊。於此衆中誰得名為無所 積聚。誰復得名於食知足。誰行於空跡不可 尋。而此去者為至何方。 佛言迦葉。夫積聚者名曰財寶。 善男子。積聚有二種。一者有為。二者無 為。有為積聚者即聲聞行。無為積聚者即如 來行。 善男子。僧亦二種。有為無為。有為僧者 名曰聲聞。聲聞僧者無有積聚。所謂奴婢非 法之物庫藏穀米。鹽豉胡麻大小諸豆。若有 說言如來聽畜奴婢僕使如是之物舌則卷縮。 我諸所有聲聞弟子名無積聚。亦得名為於食 知足。若有貪食名不知足。不貪食者是名知 足。跡難尋者則近無上菩提之道。我說是人 雖去無至。 迦葉復言。若有為僧尚無積聚況無為僧。 無為僧者即是如來。如來云何當有積聚。夫 積聚者名為藏匿。是故如來凡有所說無所悋 惜,云何名藏。跡不可尋者所謂涅槃。涅槃之 中無有日月星辰諸宿寒熱風雨生老病死二十 五有。離諸憂苦及諸煩惱。如是涅槃如來住 460

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thò nghóa vaân haø? Theá Toân! Ö thöû chuùng trung, thuøy ñaéc danh vi voâ sôû tích tuï? Thuøy phuïc ñaéc danh ö thöïc tri tuùc? Thuøy haønh ö khoâng, tích baát khaû taàm? Nhi thöû khöù giaû, vi chí haø phöông?

Phaät ngoân: Ca-dieáp! Phuø tích tuï giaû, danh vieát taøi baûo.

Thieän nam töû! Tích tuï höõu nhò chuûng: Nhaát giaû höõu vi, nhò giaû voâ vi. Höõu vi tích tuï giaû, töùc Thanh vaên haïnh, voâ vi tích tuï giaû, töùc Nhö Lai haïnh.

Thieän nam töû! Taêng dieäc nhò chuûng: höõu vi, voâ vi. Höõu vi taêng giaû, danh vieát Thanh vaên. Thanh vaên taêng giaû, voâ höõu tích tuï, sôû vò: noâ tyø, phi phaùp chi vaät, khoá taïng, coác meã, dieâm thò, hoà ma, ñaïi tieåu chö ñaäu. Nhöôïc höõu thuyeát ngoân: Nhö Lai thính suùc noâ tyø, boäc söû, nhö thò chi vaät, thieät taéc quyeån suùc. Ngaõ chö sôû höõu Thanh vaên ñeä töû, danh voâ tích tuï, dieäc ñaéc danh vi ö thöïc tri tuùc. Nhöôïc höõu tham thöïc, danh baát tri tuùc. Baát tham thöïc giaû, thò danh tri tuùc. Tích nan taàm giaû, taéc caän voâ thöôïng boà-ñeà chi Ñaïo. Ngaõ thuyeát thò nhaân tuy khöù, voâ chí.

Ca-dieáp phuïc ngoân: Nhöôïc höõu vi taêng, thöôïng voâ tích tuï, huoáng voâ vi taêng? Voâ vi taêng giaû, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai vaân haø ñöông höõu tích tuï? Phuø tích tuï giaû, danh vi taïng naëc. Thò coá Nhö Lai phaøm höõu sôû thuyeát, voâ sôû laän tích, vaân haø danh taïng? Tích baát khaû taàm giaû, sôû vò Nieát-baøn. Nieát-baøn chi trung, voâ höõu nhaät nguyeät, tinh thaàn chö tuù, haøn nhieät phong vuõ, sanh laõo beänh töû, nhò thaäp nguõ höõu, ly chö öu khoå caäp chö phieàn naõo. Nhö thò Nieát-baøn, Nhö Lai truï xöù, thöôøng baát bieán dò. Dó thò nhaân 461

大般涅槃經 處常不變易。以是因緣。如來至是娑羅樹間 於大涅槃而般涅槃。 佛告迦葉。所言大者其性廣博。猶如有人 壽命無量名大丈夫。是人若能安住正法名人 中勝。如我所說八大人覺。為一人有為多人 有。若一人具八則為最勝。所言涅槃者無諸 瘡疣。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

duyeân, Nhö Lai chí thò sa-la thoï gian, ö Ñaïi Nieát-baøn, nhi baùt Nieát-baøn.

Phaät caùo Ca-dieáp: Sôû ngoân ñaïi giaû, kyø taùnh quaûng baùc.

Do nhö höõu nhaân, thoï maïng voâ löôïng, danh ñaïi tröôïng phu. Thò nhaân nhöôïc naêng an truï Chaùnh phaùp, danh nhaân trung thaéng. Nhö ngaõ sôû thuyeát “Baùt Ñaïi Nhaân Giaùc”, vi nhaát nhaân höõu, vi ña nhaân höõu. Nhöôïc nhaát nhaân cuï baùt, taéc vi toái thaéng. Sôû ngoân Nieát-baøn giaû, voâ chö sang vöu.

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân vò ñoäc tieãn sôû xaï, ña

善男子。譬如有人為毒箭所射多受苦痛。 值遇良醫為拔毒箭傅以妙藥。令其離苦得受 安樂。是醫即便遊於城邑及諸聚落。隨有患 苦瘡疣之處。即往其所為療衆苦。

thoï khoå thoáng. Trò ngoä löông y, vò baïc ñoäc tieãn, truyeàn dó

善男子。如來亦爾。成等正覺為大醫王。 見閻浮提苦惱衆生。無量劫中被婬怒癡煩惱 毒箭受大苦切。為如是等說大乘經甘露法 藥。療治此已復至他方有諸煩惱毒箭之處。 示現作佛為其療治。是故名曰大般涅槃。大 般涅槃者名解脫處。隨有調伏衆生之處。如 來於中而作示現。以是眞實甚深義故名大涅 槃。

giaùc, vi Ñaïi y vöông. Kieán Dieâm-phuø-ñeà khoå naõo chuùng

迦葉菩薩復白佛言。世尊。世間醫師悉能 療治一切衆生瘡疣病不。 462

dieäu döôïc, linh kyø ly khoå, ñaéc thoï an laïc. Thò y töùc tieän du ö thaønh aáp caäp chö tuï laïc. Tuøy höõu hoaïn khoå sang vöu chi xöù, töùc vaõng kyø sôû, vò lieäu chuùng khoå.

Thieän nam töû! Nhö Lai dieäc nhó, thaønh Ñaúng chaùnh sanh, voâ löôïng kieáp trung, bò daâm noä si phieàn naõo ñoäc tieãn, thoï ñaïi khoå thieát. Vò nhö thò ñaúng, thuyeát Ñaïi thöøa kinh, cam loä Phaùp döôïc. Lieäu trò thöû dó, phuïc chí tha phöông. Höõu chö phieàn naõo ñoäc tieãn chi xöù, thò hieän taùc Phaät, vò kyø lieäu trò. Thò coá danh vieát Ñaïi Baùt Nieát-baøn. Ñaïi Baùt Nieát-baøn giaû, danh giaûi thoaùt xöù. Tuøy höõu ñieàu phuïc chuùng sanh chi xöù, Nhö Lai ö trung, nhi taùc thò hieän.

Dó thò chaân thaät thaäm thaâm nghóa coá, danh Ñaïi Nieát-baøn.

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Theá gian y sö taát naêng lieäu trò nhaát thieát chuùng sanh sang vöu beänh phuû?

463

大般涅槃經 善男子。世間瘡疣凡有二種。一者可治二 不可治。凡可治者醫則能治。不可治者則不 能治。 迦葉復言。如佛言者如來則為於閻浮提治 衆生已。若言治已是諸衆生其中云何復有未 能得涅槃者。若未悉得云何如來說言治竟欲 至他方。 善男子。閻浮提內衆生有二。一者有信 二者無信。有信之人則名可治。何以故。定 得涅槃無瘡疣故。是故我說治閻浮提諸衆 生已。無信之人名一闡提。一闡提者名不可 治。除一闡提餘悉治已。是故涅槃名無瘡 疣。 世尊。何等名涅槃。 善男子。夫涅槃者名為解脫。 迦葉復言。所言解脫為是色耶為非色乎。 佛言。善男子。或有是色或非是色。言非 色者即是聲聞緣覺解脫。言是色者即是諸佛 如來解脫。 善男子。是故解脫亦色非色。如來為諸聲 聞弟子說為非色。 464

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Theá gian sang vöu, phaøm höõu nhò chuûng: nhaát giaû khaû trò, nhò baát khaû trò. Phaøm khaû trò giaû, y taéc naêng trò, baát khaû trò giaû, taéc baát naêng trò.

Ca-dieáp phuïc ngoân: Nhö Phaät ngoân giaû, Nhö Lai taéc vò ö Dieâm-phuø-ñeà, trò chuùng sanh dó. Nhöôïc ngoân trò dó, thò chö chuùng sanh, kyø trung vaân haø phuïc höõu vò naêng ñaéc Nieát-baøn giaû? Nhöôïc vò taát ñaéc, vaân haø Nhö Lai thuyeát ngoân trò caùnh, duïc chí tha phöông?

Thieän nam töû! Dieâm-phuø-ñeà noäi, chuùng sanh höõu nhò: nhaát giaû höõu tín, nhò giaû voâ tín. Höõu tín chi nhaân, taéc danh khaû trò. Haø dó coá? Ñònh ñaéc Nieát-baøn, voâ sang vöu coá. Thò coá ngaõ thuyeát: trò Dieâm-phuø-ñeà chö chuùng sanh dó. Voâ tín chi nhaân, danh nhaát-xieån-ñeà. Nhaát-xieån-ñeà giaû, danh baát khaû trò. Tröø nhaát-xieån-ñeà, dö taát trò dó. Thò coá Nieát-baøn, danh voâ sang vöu.

Theá Toân! Haø ñaúng danh Nieát-baøn.?

Thieän nam töû! Phuø Nieát-baøn giaû, danh vi Giaûi thoaùt.

Ca-dieáp phuïc ngoân: Sôû ngoân Giaûi thoaùt, vi thò saéc da?

Vi phi saéc hoà?

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Hoaëc höõu thò saéc, hoaëc phi thò saéc. Ngoân phi saéc giaû, töùc thò Thanh vaên, Duyeân giaùc giaûi thoaùt. Ngoân thò saéc giaû, töùc thò chö Phaät Nhö Lai giaûi thoaùt.

Thieän nam töû! Thò coá giaûi thoaùt dieäc saéc, phi saéc. Nhö Lai vò chö Thanh vaên ñeä töû thuyeát vi phi saéc.

465

大般涅槃經 世尊。聲聞緣覺若非色者云何得住。 善男子。如非想非非想天亦色非色。我 亦說為非色。若人難言。非想非非想天若非 色者。云何得住去來進止。如是之義諸佛境 界。非諸聲聞緣覺所知。解脫亦爾。亦色非 色說為非色。亦想非想說為非想。如是之義 諸佛境界。非諸聲聞緣覺所知。 爾時迦葉菩薩復白佛言。世尊。唯願哀愍 重垂廣說大涅槃行解脫之義。 佛讚迦葉。善哉善哉。善男子。眞解脫者 名曰遠離一切繫縛。若眞解脫離諸繫縛。則 無有生亦無和合。譬如父母和合生子。眞解 脫者則不如是。是故解脫名曰不生。 迦葉。譬如醍醐其性清淨。如來亦爾。 非因父母和合而生其性清淨。所以示現有父 母者。為欲化度諸衆生故。眞解脫者即是 如來。如來解脫無二無別。譬如春月下諸種 子。得煖氣已尋便出生。眞解脫者則不如 是。 又解脫者名曰虚無。虚無即是解脫。解脫 即是如來。如來即是虚無非作所作。凡是作 466

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Theá Toân! Thanh vaên, Duyeân giaùc, nhöôïc phi saéc giaû, vaân haø ñaéc truï?

Thieän nam töû! Nhö phi töôûng phi phi töôûng thieân, dieäc saéc phi saéc, ngaõ dieäc thuyeát vi phi saéc. Nhöôïc nhaân naïn ngoân: Phi töôûng phi phi töôûng thieân, nhöôïc phi saéc giaû, vaân haø ñaéc truï khöù lai taán chæ? Nhö thò chi nghóa, chö Phaät caûnh giôùi, phi chö Thanh vaên, Duyeân giaùc sôû tri. Giaûi thoaùt dieäc nhó, dieäc saéc phi saéc, thuyeát vi phi saéc, dieäc töôûng phi töôûng, thuyeát vi phi töôûng. Nhö thò chi nghóa, chö Phaät caûnh giôùi, phi chö Thanh vaên, Duyeân giaùc sôû tri.

Nhó thôøi, Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Duy nguyeän ai maãn, truøng thuøy quaûng thuyeát Ñaïi Nieát-baøn haïnh, giaûi thoaùt chi nghóa.

Phaät taùn Ca-dieáp: Thieän tai, thieän tai! Thieän nam töû! Chaân giaûi thoaùt giaû, danh vieát vieãn ly nhaát thieát heä phöôïc. Nhöôïc chaân giaûi thoaùt, ly chö heä phöôïc, taéc voâ höõu sanh, dieäc voâ hoøa hieäp. Thí nhö phuï maãu, hoøa hieäp sanh töû. Chaân giaûi thoaùt giaû, taéc baát nhö thò, thò coá giaûi thoaùt danh vieát baát sanh.

Ca-dieáp! Thí nhö ñeà-hoà, kyø taùnh thanh tònh Nhö Lai dieäc nhó, phi nhaân phuï maãu hoøa hieäp nhi sanh, kyø taùnh thanh tònh. Sôû dó thò hieän höõu phuï maãu giaû vò duïc hoùa ñoä chö chuùng sanh coá. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai, giaûi thoaùt, voâ nhò, voâ bieät. Thí nhö xuaân nguyeät, haù chö chuûng töû, ñaéc noaõn khí dó, taàm tieän xuaát sanh.

Chaân giaûi thoaùt giaû, taéc baát nhö thò.

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát hö voâ. Hö voâ töùc thò giaûi thoaùt. Giaûi thoaùt töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai töùc thò hö voâ, phi taùc sôû taùc. Phaøm thò taùc giaû, do nhö thaønh quaùch, laàu 467

大般涅槃經 者猶如城郭樓觀卻敵。眞解脫者則不如是。 是故解脫即是如來。 又解脫者即無為法。譬如陶師作已還破。 解脫不爾。眞解脫者不生不滅。是故解脫即 是如來。如來亦爾。不生不滅不老不死不破 不壞非有為法。以是義故名曰如來入大涅 槃。 不老不死有何等義。老者名為遷變。髮白 面皺。死者身壞命終。如是等法解脫中無。 以無是事故名解脫。如來亦無髮白面皺有為 之法。是故如來無有老也。無有老故則無有 死。 又解脫者名曰無病。所謂病者四百四病及 餘外來侵損身者。是處無故故名解脫。無疾 病者即眞解脫。眞解脫者即是如來。如來無 病是故法身亦無有病。如是無病即是如來。 死者名曰身壞命終。是處無死即是甘露。 是甘露者即眞解脫。眞解脫者即是如來。 如來成就如是功德。云何當言如來無常。 若言無常無有是處。是金剛身云何無常。是 故如來不名命終。如來清淨無有垢穢。如來 468

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

quaùn, khöôùc ñòch. Chaân giaûi thoaùt giaû, taéc baát nhö thò. Thò coá giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, töùc voâ vi phaùp. Thí nhö ñaøo sö, taùc dó hoaøn phaù. Giaûi thoaùt baát nhó. Chaân giaûi thoaùt giaû, baát sanh, baát dieät. Thò coá giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai dieäc nhó, baát sanh, baát dieät, baát laõo, baát töû, baát phaù, baát hoaïi, phi höõu vi phaùp. Dó thò nghóa coá, danh vieát Nhö Lai nhaäp Ñaïi Nieát-baøn.

Baát laõo, baát töû höõu haø ñaúng nghóa? Laõo giaû, danh vi thieân bieán, phaùt baïch dieän tröùu. Töû giaû, thaân hoaïi maïng chung. Nhö thò ñaúng phaùp, giaûi thoaùt trung voâ. Dó voâ thò söï, coá danh giaûi thoaùt. Nhö Lai dieäc voâ phaùt baïch dieän tröùu, höõu vi chi phaùp, thò coá Nhö Lai voâ höõu laõo giaû, voâ höõu laõo coá, taéc voâ höõu töû.

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát voâ beänh. Sôû vò beänh giaû, töù baù töù beänh, caäp dö ngoaïi lai xaâm toån thaân giaû. Thò xöù voâ coá, coá danh giaûi thoaùt. Voâ taät beänh giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai voâ beänh, thò coá phaùp thaân dieäc voâ höõu beänh. Nhö thò voâ beänh, töùc thò Nhö Lai. Töû giaû, danh vieát thaân hoaïi maïng chung. Thò xöù voâ töû, töùc thò cam loä. Thò cam loä giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai thaønh töïu nhö thò coâng ñöùc, vaân haø ñöông ngoân Nhö Lai voâ thöôøng? Nhöôïc ngoân voâ thöôøng, voâ höõu thò xöù. Thò kim cang thaân, vaân haø voâ thöôøng? Thò coá Nhö Lai, baát danh maïng chung. Nhö Lai thanh tònh, voâ höõu caáu ueá. Nhö Lai chi thaân, phi thai sôû oâ, nhö phaân-ñaø-lî, 469

大般涅槃經 之身非胎所污。如分陀利本性清淨。如來解 脫亦復如是。如是解脫即是如來。是故如來 清淨無垢。 又解脫者諸漏瘡疣永無遺餘。如來亦爾。 無有一切諸漏瘡疣。 又解脫者無有鬥諍。譬如饑人見他飲食生 貪奪想。解脫不爾。 又解脫者名曰安靜。凡夫人言。夫安靜者 謂摩醯首羅。如是之言即是虚妄。眞安靜者 畢竟解脫。畢竟解脫即是如來。 又解脫者名曰安隱。如多賊處不名安隱。 清夷之處乃名安隱。是解脫中無有怖畏故名 安隱。是故安隱即眞解脫。眞解脫者即是如 來。如來者即是法也。 又解脫者無有等侶。有等侶者如有國王有 鄰國等。夫解脫者則無如是。無等侶者謂轉 輪聖王。無有能與作齊等者。解脫亦爾無有 等侶。無等侶者即眞解脫。眞解脫者即是如 來轉法輪王。是故如來無有等侶。有等侶者 無有是處。 470

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

boån taùnh thanh tònh. Nhö Lai giaûi thoaùt dieäc phuïc nhö thò. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Thò coá Nhö Lai thanh tònh voâ caáu.

Höïu giaûi thoaùt giaû, chö laäu sang vöu, vónh voâ di dö.

Nhö Lai dieäc nhó, voâ höõu nhaát thieát chö laäu sang vöu.

Höïu giaûi thoaùt giaû, voâ höõu ñaáu traùnh. Thí nhö cô nhôn, kieán tha aåm thöïc, sanh tham ñoaït töôûng. Giaûi thoaùt baát nhó.

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát an tónh. Phaøm phu nhaân ngoân: phuø an tónh giaû, vò Ma-heâ-thuû-la. Nhö thò chi ngoân, töùc thò hö voïng. Chaân an tænh giaû, taát caùnh giaûi thoaùt. Taát caùnh giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát an oån: nhö ña taëc xöù, baát danh an oån. Thanh di chi xöù, naõi danh an oån. Thò giaûi thoaùt trung, voâ höõu boá uùy, coá danh an oån. Thò coá an oån, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai giaû, töùc thò phaùp daõ.

Höïu giaûi thoaùt giaû, voâ höõu ñaúng löõ. Höõu ñaúng löõ giaû, nhö höõu quoác vöông, höõu laân quoác ñaúng. Phuø giaûi thoaùt giaû, taéc voâ nhö thò. Voâ ñaúng löõ giaû, vò Chuyeån luaân thaùnh vöông, voâ höõu naêng döõ taùc teà ñaúng giaû. Giaûi thoaùt dieäc nhó, voâ höõu ñaúng löõ. Voâ ñaúng löõ giaû, töùc chaân giaûi thoaùt.

Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai, Chuyeån phaùp luaân vöông. Thò coá Nhö Lai, voâ höõu ñaúng löõ. Höõu ñaúng löõ giaû, voâ höõu thò xöù.

471

大般涅槃經 又解脫者名無憂愁。有憂愁者譬如國王畏 難疆鄰而生憂愁。夫解脫者則無是事。譬如 壞怨則無憂慮。解脫亦爾是無憂畏。無憂畏 者即是如來。 又解脫者名無憂喜。譬如女人只有一子 從役遠行卒得凶問。聞之愁苦後復聞活便生 歡喜。夫解脫中無如是事。無憂喜者即眞解 脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者無有塵垢。譬如春月日沒之後風 起塵霧。夫解脫中無如是事。無塵霧者喻眞 解脫。眞解脫者即是如來。譬如聖王髻中明 珠無有垢穢。夫解脫性亦復如是無有垢穢。 無垢穢者喻眞解脫。眞解脫者即是如來。如 眞金性不雜沙石乃名眞寶。有人得之生於財 想。夫解脫性亦復如是如彼眞寶。彼眞寶者 喻眞解脫。眞解脫者即是如來。 譬如瓦瓶破而聲㽄。金剛寶瓶則不如是。 夫解脫者亦無㽄破。金剛寶瓶喻眞解脫。眞 解脫者即是如來。是故如來身不可壞。其聲 㽄者如蜱麻子盛熱之時置之日曝出聲震爆。 夫解脫者無如是事。如彼金剛眞寶之瓶無㽄 472

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh voâ öu saàu. Höõu öu saàu giaû, thí nhö quoác vöông, uùy naïn cöông laân, nhi sanh öu saàu. Phuø giaûi thoaùt giaû, taéc voâ thò söï. Thí nhö hoaïi oaùn, taéc voâ öu löï. Giaûi thoaùt dieäc nhó, thò voâ öu uùy. Voâ öu uùy giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh voâ öu hyû. Thí nhö nöõ nhaân, chæ höõu nhaát töû. Tuøng dòch vieãn haønh, thoát ñaéc hung vaán, vaên chi saàu khoå. Haäu phuïc vaên hoaït, tieän sanh hoan hyû.

Phuø giaûi thoaùt trung, voâ nhö thò söï. Voâ öu hyû giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, voâ höõu traàn caáu. Thí nhö xuaân nguyeät, nhaät moät chi haäu, phong khôûi traàn vuï. Phuø giaûi thoaùt trung, voâ nhö thò söï. Voâ traàn vuï giaû, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Thí nhö Thaùnh vöông, keá trung minh chaâu, voâ höõu caáu ueá. Phuø giaûi thoaùt taùnh, dieäc phuïc nhö thò, voâ höõu caáu ueá. Voâ caáu ueá giaû, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö lai. Nhö chaân kim taùnh, baát taïp sa thaïch, naõi danh chaân baûo. Höõu nhaân ñaéc chi, sanh ö taøi töôûng. Phuø giaûi thoaùt taùnh, dieäc phuïc nhö thò, nhö bæ chaân baûo. Bæ chaân baûo giaû, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Thí nhö ngoõa bình, phaù nhi thanh ty. Kim cang baûo bình, taéc baát nhö thò. Phuø giaûi thoaùt giaû, dieäc voâ ty phaù.

Kim cang baûo bình, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö lai. Thò coá Nhö Lai thaân baát khaû hoaïi.

Kyø thanh ty giaû, nhö tyø ma töû, thaïnh nhieät chi thôøi, trí chi nhaät boäc, xuaát thanh chaán baïo. Phuø giaûi thoaùt giaû, voâ nhö thò söï. Nhö bæ kim cang chaân baûo chi bình, voâ ty phaù 473

大般涅槃經 破聲。假使無量百千之人悉共射之無能壞 者。無㽄破聲喻眞解脫。眞解脫者即是如 來。 如貧窮人負他物故。為他所繫枷鎖策罰受 諸苦毒。夫解脫中無如是事無有負債。猶如 長者多有財寶無量億數勢力自在不負他物。 夫解脫者亦復如是。多有無量法財珍寶勢力 自在無所負也。無所負者喻眞解脫。眞解脫 者即是如來。 又解脫者名無逼切。如春涉熱夏日食甜冬 日觸冷。眞解脫中無有如是不適意事。無逼 切者喻眞解脫。眞解脫者即是如來。 又無逼切者譬如有人飽食魚肉而復飲乳。 是人則為近死不久。眞解脫中無如是事。是 人若得甘露良藥所患得除。眞解脫者亦復如 是。甘露良藥喻眞解脫。眞解脫者即是如 來。 云何逼切不逼切也。譬如凡夫我慢自高。 而作是念一切衆中誰能害我。即便攜持蛇虎 毒蟲。當知是人不盡壽命則為橫死。眞解脫 中無如是事。不逼切者如轉輪王。所有神珠 474

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

thanh. Giaû söû voâ löôïng baù thieân chi nhaân, taát coäng xaï chi, voâ naêng hoaïi giaû. Voâ ty phaù thanh, duï chaân giaûi thoaùt.

Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Nhö baàn cuøng nhaân, phuï tha vaät coá, vi tha sôû heä, giaø toûa saùch phaït, thoï chö khoå ñoäc. Phuø giaûi thoaùt trung, voâ nhö thò söï. Voâ höõu phuï traùi, do nhö tröôûng giaû, ña höõu taøi baûo. Voâ löôïng öùc soá, theá löïc töï taïi, baát phuï tha vaät. Phuø giaûi thoaùt giaû, dieäc phuïc nhö thò, ña höõu voâ löôïng phaùp taøi traân baûo, theá löïc töï taïi, voâ sôû phuï daõ. Voâ sôû phuï giaû, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh Voâ böùc thieát. Nhö xuaân thieäp nhieät, haï nhaät thöïc ñieàm, ñoâng nhaät xuùc laõnh. Chaân giaûi thoaùt trung, voâ höõu nhö thò baát thích yù söï. Voâ böùc thieát giaû, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu voâ böùc thieát giaû, thí nhö höõu nhaân, baõo thöïc ngö nhuïc, nhi phuïc aåm nhuõ, thò nhaân taéc vi caän töû baát cöûu.

Chaân giaûi thoaùt trung, voâ nhö thò söï. Thò nhaân nhöôïc ñaéc cam loä löông döôïc, sôû hoaïn ñaéc tröø. Chaân giaûi thoaùt giaû, dieäc phuïc nhö thò. cam loä löông döôïc, duï chaân giaûi thoaùt.

Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Vaân haø böùc thieát, baát böùc thieát daõ? Thí nhö phaøm phu, ngaõ maïn töï cao, nhi taùc thò nieäm: “Nhaát thieát chuùng trung, thuøy naêng haïi ngaõ?” Töùc tieän hueà trì xaø, hoå, ñoäc truøng. Ñöông tri thò nhaân, baát taän thoï maïng, taéc vi hoaïnh töû. Chaân giaûi thoaùt trung, voâ nhö thò söï. Baát böùc thieát giaû, nhö Chuyeån luaân Vöông, sôû höõu thaàn chaâu, naêng 475

大般涅槃經 能伏蜣蜋九十六種諸毒蟲等。若有聞是神珠 香者諸毒消滅。眞解脫者亦復如是。皆悉遠 離二十五有。毒消滅者喻眞解脫。眞解脫者 即是如來。 又不逼切者譬如虚空解脫亦爾。彼虚空 者。喻眞解脫。眞解脫者即是如來。 又逼切者如近乾草然諸燈火。近則熾然。 眞解脫中無如是事。 又不逼切者譬如日月不逼衆生。解脫亦爾 於諸衆生無有逼切。無有逼切喻眞解脫。眞 解脫者即是如來。 又解脫者名無動法猶如怨親。眞解脫中無 如是事。 又不動者如轉輪王更無聖王以為親友。若 更有親則無是處。解脫亦爾更無有親。若有 親者亦無是處。彼王無親喻眞解脫。眞解脫 者即是如來。如來者即是法也。 又無動者譬如素衣易受染色解脫不爾。 又無動者如婆師花欲令有臭及青色者無 有是處。解脫亦爾欲令有臭及諸色者亦無是 處。是故解脫即是如來。 476

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

phuïc khöông lang, cöûu thaäp luïc chuûng chö ñoäc truøng ñaúng.

Nhöôïc höõu vaên thò thaàn chaâu höông giaû, chö ñoäc tieâu dieät.

Chaân giaûi thoaùt giaû, dieäc phuïc nhö thò, giai taát vieãn ly nhò thaäp nguõ höõu. Ñoäc tieâu dieät giaû, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu baát böùc thieát giaû, thí nhö hö khoâng. Giaûi thoaùt dieäc nhó. Bæ hö khoâng giaû, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu böùc thieát giaû, nhö caän caøn thaûo, nhieân chö ñaêng hoûa, caän taéc xí nhieân. Chaân giaûi thoaùt trung, voâ nhö thò söï.

Höïu baát böùc thieát giaû, thí nhö nhaät nguyeät, baát böùc chuùng sanh. Giaûi thoaùt dieäc nhó, ö chö chuùng sanh, voâ höõu böùc thieát. Voâ höõu böùc thieát, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh voâ ñoäng phaùp, do nhö oaùn thaân. Chaân giaûi thoaùt trung, voâ nhö thò söï.

Höïu baát ñoäng giaû, nhö Chuyeån luaân Vöông, caùnh voâ Thaùnh vöông dó vi thaân höõu. Nhöôïc caùnh höõu thaân, taéc voâ thò xöù. Giaûi thoaùt dieäc nhó, caùnh voâ höõu thaân. Nhöôïc höõu thaân giaû, dieäc voâ thò xöù. Bæ vöông voâ thaân, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai giaû, töùc thò Phaùp daõ.

Höïu voâ ñoäng giaû, thí nhö toá y, dò thoï nhieãm saéc, giaûi thoaùt baát nhó.

Höïu voâ ñoäng giaû, nhö baø-sö hoa, duïc linh höõu xuù caäp thanh saéc giaû, voâ höõu thò xöù. Giaûi thoaùt dieäc nhó, duïc linh höõu xuù caäp chö saéc giaû, dieäc voâ thò xöù. Thò coá giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. 477

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

又解脫者名為希有。譬如水中生於蓮花 非為希有。火中生者是乃希有。有人見之便 生歡喜。眞解脫者亦復如是。其有見者心生 歡喜。彼希有者喻眞解脫。眞解脫者即是如 來。其如來者即是法身。

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vi hy höõu. Thí nhö thuûy trung, sanh ö lieân hoa, phi vi hy höõu. Hoûa trung sanh giaû, thò naõi hy höõu. Höõu nhaân kieán chi, tieän sanh hoan hyû. Chaân giaûi thoaùt giaû, dieäc phuïc nhö thò, kyø höõu kieán giaû, taâm sanh hoan hyû. Bæ hy höõu giaû, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Kyø Nhö Lai giaû, töùc thò Phaùp thaân.

又希有者譬如嬰兒。其齒未生漸漸長大然 後乃生。解脫不爾無有生與不生。

Höïu hy höõu giaû, thí nhö anh nhi, kyø xæ vò sanh, tieäm tieäm tröôûng ñaïi, nhieân haäu naõi sanh. Giaûi thoaùt baát nhó, voâ höõu sanh döõ baát sanh.

又解脫者名曰虚寂無有不定。夫不定者如 一闡提究竟不移。犯重禁者不成佛道無有是 處。何以故。是人若於佛正法中心得淨信。 爾時即便滅一闡提。若復得作優婆塞者。亦 得斷滅於一闡提。犯重禁者滅此罪已則得成 佛。是故若言畢竟不移不成佛道無有是處。 眞解脫中都無如是滅盡之事。又虚寂者墮於 法界。如法界性即眞解脫。眞解脫者即是如 來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát hö tòch, voâ, höõu baát ñònh.

Phuø baát ñònh giaû, nhö nhaát-xieån-ñeà, cöùu caùnh baát di, phaïm troïng caám giaû, baát thaønh Phaät ñaïo. Voâ höõu thò xöù. Haø dó coá? Thò nhaân nhöôïc ö Phaät Chaùnh phaùp trung, taâm ñaéc tònh tín, nhó thôøi töùc tieän dieät nhaát-xieån-ñeà. Nhöôïc phuïc ñaéc taùc öu-baø-taéc giaû, dieäc ñaéc ñoaïn dieät ö nhaát-xieån-ñeà.

Phaïm troïng caám giaû, dieät thöû toäi dó, taéc ñaéc thaønh Phaät.

Thò coá nhöôïc ngoân: “Taát caùnh baát di, baát thaønh Phaät ñaïo”, voâ höõu thò xöù. Chaân giaûi thoaùt trung, ñoâ voâ nhö thò dieät taän chi söï. Höïu hö tòch giaû, ñoïa ö phaùp giôùi nhö phaùp giôùi taùnh, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

又一闡提若盡滅者則不得稱一闡提也。 何等名為一闡提耶。一闡提者斷滅一切諸善 根本。心不攀緣一切善法。乃至不生一念 之善。眞解脫中都無是事。無是事故即眞解 脫。眞解脫者即是如來。

Höïu nhaát-xieån-ñeà, nhöôïc taän dieät giaû, taéc baát ñaéc xöng nhaát-xieån-ñeà daõ. Haø ñaúng danh vi nhaát-xieån-ñeà da? Nhaátxieån-ñeà giaû, ñoaïn dieät nhaát thieát chö thieän caên boån, taâm baát phan duyeân nhaát thieát thieän phaùp, naõi chí baát sanh nhaát nieäm chi thieän. Chaân giaûi thoaùt trung, ñoâ voâ thò söï.

Voâ thò söï coá, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

478

479

大般涅槃經 又解脫者名不可量。譬如穀聚其量可知。 眞解脫者則不如是。譬如大海不可度量。解 脫亦爾不可度量。不可量者即眞解脫。眞解 脫者即是如來。 又解脫者名無量法。如一衆生多有業報。 解脫亦爾有無量報。無量報者即眞解脫。眞 解脫者即是如來。 又解脫者名為廣大。譬如大海無與等者。 解脫亦爾無能與等。無與等者即眞解脫。眞 解脫者即是如來。 又解脫者名曰最上。譬如虚空最高無比。 解脫亦爾最高無比。高無比者即眞解脫。眞 解脫者即是如來。 又解脫者名無能過。譬如師子所住之處一 切百獸無能過者。解脫亦爾無有能過。無能 過者即眞解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者名為無上。譬如北方諸方中上。 解脫亦爾為無有上。無有上者即眞解脫。眞 解脫者即是如來。 又解脫者名無上上。譬如北方之於東方為 480

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh baát khaû löôïng. Thí nhö coác tuï, kyø löôïng khaû tri. Chaân giaûi thoaùt giaû, taéc baát nhö thò.

Thí nhö ñaïi haûi, baát khaû ñaïc löôïng. Giaûi thoaùt dieäc nhó, baát khaû ñaïc löôïng. Baát khaû löôïng giaû, töùc chaân giaûi thoaùt.

Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh voâ löôïng phaùp. Nhö nhaát chuùng sanh ña höõu nghieäp baùo. Giaûi thoaùt dieäc nhó, höõu voâ löôïng baùo. Voâ löôïng baùo giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vi quaûng ñaïi. Thí nhö ñaïi haûi, voâ döõ ñaúng giaû. Giaûi thoaùt dieäc nhó, voâ naêng döõ ñaúng. Voâ döõ ñaúng giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát toái thöôïng. Thí nhö hö khoâng, toái cao voâ tyû. Giaûi thoaùt dieäc nhó, toái cao voâ tyû. Cao voâ tyû giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh voâ naêng quaù. Thí nhö sö töû, sôû truï chi xöù, nhaát thieát baù thuù, voâ naêng quaù giaû. Giaûi thoaùt dieäc nhó, voâ höõu naêng quaù. Voâ naêng quaù giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vi voâ thöôïng. Thí nhö Baéc phöông, chö phöông trung thöôïng. Giaûi thoaùt dieäc nhó, vi voâ höõu thöôïng. Voâ höõu thöôïng giaû, töùc chaân giaûi thoaùt.

Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh voâ thöôïng thöôïng. Thí nhö Baéc phöông, chi ö ñoâng phöông, vi voâ thöôïng thöôïng. Giaûi thoaùt dieäc nhó, voâ höõu thöôïng thöôïng. Voâ thöôïng thöôïng 481

大般涅槃經 無上上。解脫亦爾無有上上。無上上者即眞 解脫。眞解脫者即是如來。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

又解脫者名曰恒法。譬如人天身壞命終是 名曰恒非不恒也。解脫亦爾非是不恒。非不 恒者即眞解脫。眞解脫者即是如來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát haèng phaùp. Thí nhö nhaân thieân, thaân hoaïi maïng chung, thò danh vieát haèng, phi baát haèng daõ. Giaûi thoaùt dieäc nhó, phi thò baát haèng. Phi baát haèng giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

又解脫者名曰堅實。如佉陀羅栴檀沆水其 性堅實。解脫亦爾其性堅實。性堅實者即眞 解脫。眞解脫者即是如來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát kieân thaät. Nhö khö-ñaøla, chieân-ñaøn traàm thuûy, kyø taùnh kieân thaät. Giaûi thoaùt dieäc nhó, kyø taùnh kieân thaät. Taùnh kieân thaät giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

又解脫者名曰不虚。譬如竹葦其體空虚。 解脫不爾。當知解脫即是如來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát baát hö. Thí nhö truùc vó, kyø theå khoâng hö, giaûi thoaùt baát nhó. Ñöông tri giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai.

又解脫者名不可住。譬如牆壁未被塗治蚊 虻在上止住遊戲。若以塗治彩畫彫飾蟲聞彩 香即便不住。如是不住喻眞解脫。眞解脫者 即是如來。 又解脫者名曰無邊。譬如聚落皆有邊表解 脫不爾。譬如虚空無有邊際解脫亦爾無有邊 際。如是解脫即是如來。 又解脫者名不可見。譬如空中鳥跡難見。 如是難見喻眞解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者名曰甚深。何以故。聲聞緣覺所 482

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh baát khaû truï. Thí nhö töôøng bích, vò bò ñoà trò, maân manh taïi thöôïng, chæ truï du hyù.

Nhöôïc dó ñoà trò, thaûi hoïa ñieâu söùc, truøng vaên thaûi höông, töùc tieän baát truï. Nhö thò baát truï, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát voâ bieân. Thí nhö tuï laïc, giai höõu bieân bieåu. Giaûi thoaùt baát nhó. Thí nhö hö khoâng, voâ höõu bieân teá. Giaûi thoaùt dieäc nhó, voâ höõu bieân teá. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh baát khaû kieán. Thí nhö khoâng trung, ñieåu tích nan kieán. Nhö thò nan kieán, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát thaäm thaâm. Haø dó coá?

Thanh vaên, Duyeân giaùc, sôû baát naêng nhaäp. Baát naêng nhaäp 483

大般涅槃經 不能入。不能入者即眞解脫。眞解脫者即是 如來。 又甚深者諸佛菩薩之所恭敬。譬如孝子供 養父母功德甚深。功德甚深喻眞解脫。眞解 脫者即是如來。 又解脫者名不可見。譬如有人不見自頂解 脫亦爾。聲聞緣覺所不能見。不能見者即眞 解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者名無屋宅。譬如虚空無有屋宅解 脫亦爾。言屋宅者喻二十五有。無有屋宅喻 眞解脫。眞解脫者即是如來。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu thaäm thaâm giaû, chö Phaät Boà Taùt chi sôû cung kính.

Thí nhö hieáu töû, cuùng döôøng phuï maãu, coâng ñöùc thaäm thaâm. Coâng ñöùc thaäm thaâm, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh baát khaû kieán. Thí nhö höõu nhaân baát kieán töï ñænh. Giaûi thoaùt dieäc nhó, Thanh vaên, Duyeân giaùc, sôû baát naêng kieán. Baát naêng kieán giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh voâ oác traïch. Thí nhö hö khoâng, voâ höõu oác traïch, giaûi thoaùt dieäc nhó. Ngoân oác traïch giaû, duï nhò thaäp nguõ höõu. Voâ höõu oác traïch, duï chaân giaûi thoaùt.

Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

又解脫者名不可取。如阿摩勒菓人可取 持。解脫不爾不可取持。不可取持即眞解 脫。眞解脫者即是如來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh baát khaû thuû. Nhö a-ma-laëc quaû, nhaân khaû thuû trì. Giaûi thoaùt baát nhó, baát khaû thuû trì.

Baát khaû thuû trì, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

又解脫者名不可執。譬如幻物不可執持。 解脫亦爾不可執持。不可執持即眞解脫。眞 解脫者即是如來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh baát khaû chaáp. Thí nhö huyeãn vaät, baát khaû chaáp trì. Giaûi thoaùt dieäc nhó, baát khaû chaáp trì. Baát khaû chaáp trì, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

又解脫者無有身體。譬如有人體生瘡癩及 諸癰疽癲狂乾枯。眞解脫中無如是病。無如

Höïu giaûi thoaùt giaû, voâ höõu thaân theå. Thí nhö höõu nhaân, theå sanh sang laïi caäp chö ung thö, ñieân cuoàng, caøn khoâ.

Chaân giaûi thoaùt trung, voâ nhö thò beänh. Voâ nhö thò beänh,

是病喻眞解脫。眞解脫者即是如來。

duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

484

485

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

又解脫者名為一味。如乳一味解脫亦爾唯 有一味。如是一味即眞解脫。眞解脫者即是 如來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vi nhaát vò. Nhö nhuõ nhaát vò, giaûi thoaùt dieäc nhó, duy höõu nhaát vò. Nhö thò nhaát vò, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

又解脫者名曰清淨。如水無泥澄靜清淨。 解脫亦爾澄靜清淨。澄靜清淨即眞解脫。眞 解脫者即是如來。

neâ, tröøng tónh thanh tònh. Giaûi thoaùt dieäc nhó, tröøng tónh thanh tònh. Tröøng tónh thanh tònh, töùc chaân giaûi thoaùt.

Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

又解脫者名曰一味。如空中雨一味清淨。 一味清淨喻眞解脫。眞解脫者即是如來。

vuõ, nhaát vò thanh tònh. Nhaát vò thanh tònh, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

又解脫者名曰除卻。譬如滿月無諸雲翳。 解脫亦爾無諸雲翳。無諸雲翳即眞解脫。眞 解脫者即是如來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát tröø khöôùc. Thí nhö maõn nguyeät, voâ chö vaân eá. Giaûi thoaùt dieäc nhó, voâ chö vaân eá.

Voâ chö vaân eá, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát thanh tònh. Nhö thuûy voâ

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát nhaát vò. Nhö khoâng trung

又解脫者名曰寂靜。譬如有人熱病除愈身 得寂靜。解脫亦爾身得寂靜。身得寂靜即眞 解脫。眞解脫者即是如來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát tòch tónh. Thí nhö höõu nhaân, nhieät beänh tröø duõ, thaân ñaéc tòch tónh. Giaûi thoaùt

又解脫者即是平等。譬如野田毒蛇鼠狼俱 有殺心。解脫不爾無有殺心。無殺心者即眞 解脫。眞解脫者即是如來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, töùc thò bình ñaúng. Thí nhö daõ ñieàn, ñoäc xaø, thöû, lang, caâu höõu saùt taâm. Giaûi thoaùt baát nhó, voâ

又平等者譬如父母等心於子。解脫亦爾其 心平等。心平等者即眞解脫。眞解脫者即是

Höïu bình ñaúng giaû, thí nhö phuï maãu, ñaúng taâm ö töû.

Giaûi thoaùt dieäc nhó, kyø taâm bình ñaúng. Taâm bình ñaúng

如來。 486

dieäc nhó, thaân ñaéc tòch tónh. Thaân ñaéc tòch tónh, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

höõu saùt taâm. Voâ saùt taâm giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. 487

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

又解脫者名無異處。譬如有人唯居上妙清 淨屋宅更無異處。解脫亦爾無有異處。無異 處者即眞解脫。眞解脫者即是如來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh voâ dò xöù. Thí nhö höõu nhaân, duy cö thöôïng dieäu thanh tònh oác traïch, caùnh voâ dò xöù.

Giaûi thoaùt dieäc nhó, voâ höõu dò xöù. Voâ dò xöù giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

又解脫者名曰知足。譬如饑人值遇甘饌食 之無厭。解脫不爾如食乳糜更無所須。更無 所須喻眞解脫。眞解脫者即是如來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát tri tuùc. Thí nhö cô nhaân, trò ngoä cam soaïn, thöïc chi voâ yeám. Giaûi thoaùt baát nhó, nhö thöïc nhuõ my, caùnh voâ sôû tu. Caùnh voâ sôû tu, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

又解脫者名曰斷絕。如人被縛斷縛得脫。 解脫亦爾斷絕一切疑心結縛。如是斷疑即眞 解脫。眞解脫者即是如來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát ñoaïn tuyeät. Nhö nhaân bò phöôïc, ñoaïn phöôïc ñaéc thoaùt. Giaûi thoaùt dieäc nhó, ñoaïn tuyeät nhaát thieát nghi taâm keát phöôïc. Nhö thò ñoaïn nghi, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai.

又解脫者名到彼岸。譬如大河有此彼岸。 解脫不爾雖無此岸而有彼岸。有彼岸者即眞 解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者名曰默然。譬如大海其水汎漲多 諸音聲。解脫不爾如是解脫即是如來。 又解脫者名曰美妙。譬如衆藥雜呵梨勒其 味則苦。解脫不爾味如甘露。味如甘露喻眞 解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者除諸煩惱。譬如良醫和合諸藥善 療衆病。解脫亦爾能除煩惱。除煩惱者即眞 解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者名曰無迮。譬如小舍不容多人。 488

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh ñaùo bæ ngaïn. Thí nhö ñaïi haø, höõu thöû bæ ngaïn. Giaûi thoaùt baát nhó, tuy voâ thöû ngaïn, nhi höõu bæ ngaïn. Höõu bæ ngaïn giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát maëc nhieân. Thí nhö ñaïi haûi, kyø thuûy phieám tröôùng, ña chö aâm thinh. Giaûi thoaùt baát nhó. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát myõ dieäu. Thí nhö chuùng döôïc, taïp ha-leâ-laëc, kyø vò taéc khoå. Giaûi thoaùt baát nhó, vò nhö cam loä. Vò nhö cam loä, duï chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, tröø chö phieàn naõo. Thí nhö löông y, hoøa hieäp chö döôïc, thieän lieäu chuùng beänh. Giaûi thoaùt dieäc nhó, naêng tröø phieàn naõo. Tröø phieàn naõo giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû. Töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát voâ traùch. Thí nhö tieåu xaù, baát dung ña nhaân. Giaûi thoaùt baát nhó, ña sôû dung thoï.

489

大般涅槃經 解脫不爾多所容受。多所容受即眞解脫。眞 解脫者即是如來。 又解脫者名滅諸愛不雜婬欲。譬如女人多 諸愛欲。解脫不爾如是解脫即是如來。如來 如是無有貪欲瞋恚愚癡憍慢等結。 又解脫者名曰無愛。愛有二種。一者餓鬼 愛。二者法愛。眞解脫者離餓鬼愛。憐愍衆 生故有法愛。如是法愛即眞解脫。眞解脫者 即是如來。 又解脫者離我我所。如是解脫即是如來。 如來者即是法也。 又解脫者即是滅盡離諸有貪。如是解脫即 是如來。如來者即是法也。 又解脫者即是救護。能救一切諸怖畏者。 如是解脫即是如來。如來者即是法也。 又解脫者即是歸處。若有歸依如是解脫不 求餘依。譬如有人依恃於王不求餘依。雖復 依王則有動轉。依解脫者無有動轉。無動轉 者即眞解脫。眞解脫者即是如來。如來者即 是法也。 又解脫者名為屋宅。譬如有人行於曠野門 490

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Ña sôû dung thoï, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh dieät chö aùi, baát taïp daâm duïc.

Thí nhö nöõ nhaân, ña chö aùi duïc. Giaûi thoaùt baát nhó. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai nhö thò voâ höõu tham duïc, saân khueå, ngu si, kieâu maïn ñaúng keát.

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát voâ aùi. AÙi höõu nhò chuûng: nhaát giaû ngaï quyû aùi, nhò giaû phaùp aùi. Chaân giaûi thoaùt giaû, ly ngaï quyû aùi, laân maãn chuùng sanh, coá höõu phaùp aùi. Nhö thò phaùp aùi, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, ly ngaõ, ngaõ sôû. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai giaû, töùc thò phaùp daõ.

Höïu giaûi thoaùt giaû, töùc thò dieät taän, ly chö höõu tham.

Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai giaû, töùc thò phaùp daõ.

Höïu giaûi thoaùt giaû, töùc thò cöùu hoä, naêng cöùu nhaát thieát chö boá uùy giaû. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai giaû, töùc thò phaùp daõ.

Höïu giaûi thoaùt giaû, töùc thò quy xöù. Nhöôïc höõu quy y nhö thò giaûi thoaùt, baát caàu dö y, thí nhö höõu nhaân, y thò ö vöông, baát caàu dö y. Tuy phuïc y vöông, taéc höõu ñoäng chuyeån. Y giaûi thoaùt giaû, voâ höõu ñoäng chuyeån. Voâ ñoäng chuyeån giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai giaû, töùc thò phaùp daõ.

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vi oác traïch. Thí nhö höõu nhaân, haønh ö khoaùng daõ, moân höõu hieåm naïn. Giaûi thoaùt baát nhó, 491

大般涅槃經 有險難。解脫不爾無有險難。無險難者即眞 解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者是無所畏。如師子王於諸百獸不 生怖畏。解脫亦爾於諸魔衆不生怖畏。無怖 畏者即眞解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者無有迮狹。譬如隘路乃至不受二 人並行。解脫不爾如是解脫即是如來。 又有不迮譬如有人畏虎墮井。解脫不爾如 是解脫即是如來。 又有不迮如大海中捨壞小船得堅牢船。 乘之度海到安隱處心得快樂。解脫亦爾心得 快樂。得快樂者即眞解脫。眞解脫者即是如 來。 又解脫者拔諸因緣。譬如因乳得酪因酪得 酥因酥得醍醐。眞解脫中都無是因。無是因 者即眞解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者能伏憍慢。譬如大王慢於小王。 解脫不爾如是解脫即是如來。如來者即是法 也。 又解脫者伏諸放逸。謂放逸者多有貪欲。 眞解脫中無有是名。無是名者即眞解脫。眞 解脫者即是如來。 492

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

voâ höõu hieåm naïn. Voâ hieåm naïn giaû, töùc chaân giaûi thoaùt.

Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, thò voâ sôû uùy. Nhö sö töû vöông, ö chö baù thuù, baát sanh boá uùy. Giaûi thoaùt dieäc nhó, ö chö ma chuùng, baát sanh boá uùy. Voâ boá uùy giaû, töùc chaân giaûi thoaùt.

Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, voâ höõu traùch hieäp. Thí nhö aûi loä, naõi chí baát thoï nhò nhaân tònh haønh. Giaûi thoaùt baát nhó.

Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Höïu höõu baát traùch, thí nhö höõu nhaân, uùy hoå ñoïa tænh.

Giaûi thoaùt baát nhó. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Höïu höõu baát traùch, nhö ñaïi haûi trung, xaû hoaïi tieåu thuyeàn, ñaéc kieân lao thuyeàn, thöøa chi ñoä haûi, ñaùo an oån xöù, taâm ñaéc khoaùi laïc. Giaûi thoaùt dieäc nhó, taâm ñaéc khoaùi laïc. Ñaéc khoaùi laïc giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, baït chö nhaân duyeân. Thí nhö nhaân nhuõ ñaéc laïc, nhaân laïc ñaéc toâ, nhaân toâ ñaéc ñeà-hoà. Chaân giaûi thoaùt trung, ñoâ voâ thò nhaân. Voâ thò nhaân giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, naêng phuïc kieâu maïn. Thí nhö ñaïi vöông, maïn ö tieåu vöông. Giaûi thoaùt baát nhó. Nhö thò giaûi thoaùt töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai giaû, töùc thò phaùp daõ.

Höïu giaûi thoaùt giaû, phuïc chö phoùng daät. Vò phoùng daät giaû, ña höõu tham duïc. Chaân giaûi thoaùt trung, voâ höõu thò danh. Voâ thò danh giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. 493

大般涅槃經 又解脫者能除無明。如上妙酥除諸滓穢乃 名醍醐。解脫亦爾除無明滓生於眞明。如是 眞明即眞解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者名為寂靜純一無二。如空野象獨 一無侶。解脫亦爾獨一無二。獨一無二即眞 解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者名為堅實如竹葦𦳈麻莖幹空虚 而子堅實。除佛如來其餘人天皆不堅實。眞 解脫者遠離一切諸有流等。如是解脫即是如 來。 又解脫者名能覺了增益於我。眞解脫者亦 復如是。如是解脫即是如來。 又解脫者名捨諸有。譬如有人食已而吐。 解脫亦爾捨於諸有。捨諸有者即眞解脫。眞 解脫者即是如來。 又解脫者名曰決定。如婆師花香七葉中 無。解脫亦爾如是解脫即是如來。 又解脫者名曰水大。譬如水大於諸大勝能 潤一切草木種子。解脫亦爾能潤一切有生之 類。如是解脫即是如來。 又解脫者名曰為入。如有門戶則通入路。 494

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Höïu giaûi thoaùt giaû, naêng tröø voâ minh. Nhö thöôïng dieäu toâ, tröø chö chæ ueá, naõi danh ñeà-hoà. Giaûi thoaùt dieäc nhó, tröø voâ minh chæ, sanh ö chaân minh. Nhö thò chaân minh, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vi tòch tónh, thuaàn nhaát voâ nhò. Nhö khoâng daõ töôïng, ñoäc nhaát voâ löõ. Giaûi thoaùt dieäc nhó, ñoäc nhaát voâ nhò. Ñoäc nhaát voâ nhò, töùc chaân giaûi thoaùt.

Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vi kieân thaät. Nhö truùc vó, tyø ma, haønh caùn khoâng hö, nhi töû kieân thaät. Tröø Phaät Nhö Lai, kyø dö nhaân thieân, giai baát kieân thaät. Chaân giaûi thoaùt giaû, vieãn ly nhaát thieát chö höõu löu ñaúng. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh naêng giaùc lieãu, taêng ích ö ngaõ. Chaân giaûi thoaùt giaû, dieäc phuïc nhö thò. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh xaû chö höõu. Thí nhö höõu nhaân, thöïc dó nhi thoå. Giaûi thoaùt dieäc nhó, xaû ö chö höõu. Xaû chö höõu giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát quyeát ñònh. Nhö baø-sö hoa höông, thaát dieäp trung voâ. Giaûi thoaùt dieäc nhó. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát thuûy ñaïi. Thí nhö thuûy ñaïi, ö chö ñaïi thaéng, naêng nhuaän nhaát thieát thaûo moäc chuûng töû. Giaûi thoaùt dieäc nhó, naêng nhuaän nhaát thieát höõu sanh chi loaïi. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát vi nhaäp. Nhö höõu moân hoä, taéc thoâng nhaäp loä. Kim taùnh chi xöù, kim taéc khaû ñaéc.

495

大般涅槃經 金性之處金則可得。解脫亦爾。如彼門戶,修 無我者則得入中。如是解脫即是如來。 又解脫者名曰為善。譬如弟子隨逐於師善 奉教敕得名為善。解脫亦爾如是解脫即是如 來。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Giaûi thoaùt dieäc nhó. Nhö bæ moân hoä, tu voâ ngaõ giaû, taéc ñaéc nhaäp trung. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát vi thieän. Thí nhö ñeä töû, tuøy truïc ö sö, thieän phuïng giaùo saéc, ñaéc danh vi thieän.

Giaûi thoaùt dieäc nhó. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh xuaát theá phaùp, ö nhaát thieát

又解脫者名出世法。於一切法最為出過。 如衆味中酥乳最勝。解脫亦爾如是解脫即是 如來。

phaùp, toái vi xuaát quaù. Nhö chuùng vò trung, toâ nhuõ toái

又解脫者名曰不動。譬如門閫風不能動。 眞解脫者亦復如是。如是解脫即是如來。

khoån, phong baát naêng ñoäng. Chaân giaûi thoaùt giaû, dieäc

又解脫者名無濤波。如彼大海其水濤波。 解脫不爾如是解脫即是如來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh voâ ñaøo ba. Nhö bæ ñaïi haûi, kyø thuûy ñaøo ba. Giaûi thoaùt baát nhó. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc

又解脫者譬如宮殿。解脫亦爾當知解脫即 是如來。

Höïu giaûi thoaùt giaû, thí nhö cung ñieän. Giaûi thoaùt dieäc

又解脫者名曰所用。如閻浮檀金多有所 任。無有能說是金過惡。解脫亦爾無有過 惡。無有過惡即眞解脫。眞解脫者即是如 來。 又解脫者捨嬰兒行。譬如大人捨小兒行。 解脫亦爾除捨五陰。除捨五陰即眞解脫。眞 解脫者即是如來。 496

thaéng. Giaûi thoaùt dieäc nhó. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát baát ñoäng. Thí nhö moân phuïc nhö thò. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai.

thò Nhö Lai. nhó. Ñöông tri giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát sôû duïng. Nhö Dieâm-phuøñaøn kim, ña höõu sôû nhieäm, voâ höõu naêng thuyeát thò kim quaù aùc. Giaûi thoaùt dieäc nhó, voâ höõu quaù aùc. Voâ höõu quaù aùc, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, xaû anh nhi haïnh. Thí nhö ñaïi nhaân, xaû tieåu nhi haïnh. Giaûi thoaùt dieäc nhó, tröø xaû nguõ aám. Tröø xaû nguõ aám, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. 497

大般涅槃經 又解脫者名曰究竟。如被繫者從繫得脫洗 浴清淨然後還家。解脫亦爾畢竟清淨。畢竟 清淨即眞解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者名無作樂。無作樂者貪欲瞋恚愚 癡吐故。喻如有人誤飲蛇毒為除毒故即服吐 藥。既得吐已毒即除愈身得安樂。解脫亦爾 吐於煩惱諸結縛毒身得安樂名無作樂。無作 樂者即眞解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者名斷四種毒蛇煩惱。斷煩惱者即 眞解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者名離諸有。滅一切苦得一切樂。 永斷貪欲瞋恚愚癡。拔斷一切煩惱根本。拔 根本者即眞解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者名斷一切有為之法。出生一切 無漏善法。斷塞諸道所謂若我無我非我非無 我。唯斷取著不斷我見。我見者名為佛性。 佛性者即眞解脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者名不空空。空空者名無所有。無 所有者即是外道尼犍子等所計解脫。而是尼 犍實無解脫故名空空。眞解脫者則不如是故 不空空。不空空者即眞解脫。眞解脫者即是 如來。 498

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát cöùu caùnh. Nhö bò heä giaû, tuøng heä ñaéc thoaùt, taåy duïc thanh tònh, nhieân haäu hoaøn gia. Giaûi thoaùt dieäc nhó, taát caùnh thanh tònh. Taát caùnh thanh tònh, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh voâ taùc laïc. Voâ taùc laïc giaû, tham duïc, saân khueå, ngu si thoå coá. Duï nhö höõu nhaân, ngoä aåm xaø ñoäc, vi tröø ñoäc coá, töùc phuïc thoå döôïc. Kyù ñaéc thoå dó, ñoäc töùc tröø duõ, thaân ñaéc an laïc. Giaûi thoaùt dieäc nhó, thoå ö phieàn naõo, chö keát phöôïc ñoäc, thaân ñaéc an laïc, danh voâ taùc laïc. Voâ taùc laïc giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh ñoaïn töù chuûng ñoäc xaø phieàn naõo. Ñoaïn phieàn naõo giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh ly chö höõu, dieät nhaát thieát khoå, ñaéc nhaát thieát laïc, vónh ñoaïn tham duïc, saân khueå, ngu si, baït ñoaïn nhaát thieát phieàn naõo caên boån. Baït caên boån giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh ñoaïn nhaát thieát höõu vi chi phaùp, xuaát sanh nhaát thieát voâ laäu thieän phaùp, ñoaïn taéc chö ñaïo, sôû vò nhöôïc ngaõ, voâ ngaõ, phi ngaõ phi voâ ngaõ. Duy ñoaïn thuû tröôùc, baát ñoaïn ngaõ kieán. Ngaõ kieán giaû, danh vi Phaät taùnh. Phaät taùnh giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh baát khoâng khoâng. Khoâng khoâng giaû, danh voâ sôû höõu. Voâ sôû höõu giaû, töùc thò ngoaïi ñaïo Ni-kieàn töû ñaúng, sôû keá giaûi thoaùt. Nhi thò Ni-kieàn, thaät voâ giaûi thoaùt, coá danh khoâng khoâng. Chaân giaûi thoaùt giaû, taéc baát nhö thò, coá baát khoâng khoâng. Baát khoâng khoâng giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. 499

大般涅槃經 又解脫者名空不空。如水酒酪酥蜜瓶等。 雖無水酒酪酥蜜時。猶故得名為水等瓶。而 是瓶等不可說空及以不空。若言空者則不得 有色香味觸。若言不空而復無有水酒等實解 脫亦爾不可說色及以非色。不可說空及以不 空。若言空者則不得有常樂我淨。若言不空 誰受是常樂我淨者。 以是義故不可說空及以不空。空者謂無 二十五有及諸煩惱。一切苦一切相一切有為 行。如瓶無酪則名為空。不空者。謂眞實善 色常樂我淨不動不變。猶如彼瓶色香味觸故 名不空。是故解脫喻如彼瓶。彼瓶遇緣則有 破壞。解脫不爾不可破壞。不可破壞即眞解 脫。眞解脫者即是如來。 又解脫者名曰離愛。譬如有人愛心希望釋 提桓因大梵天王自在天王。解脫不爾若得成 於阿耨多羅三藐三菩提已無愛無疑。無愛無 疑即眞解脫。眞解脫者即是如來。若言解脫 有愛疑者無有是處。 又解脫者斷諸有貪。斷一切相一切繫縛一 切煩惱一切生死一切因緣一切果報。如是解 脫即是如來。如來即是涅槃。 500

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Höïu giaûi thoaùt giaû, danh khoâng baát khoâng. Nhö thuûy, töûu, laïc, toâ, maät bình ñaúng. Tuy voâ thuûy, töûu, laïc, toâ, maät thôøi, du coá ñaéc danh vi thuûy ñaúng bình. Nhi thò bình ñaúng, baát khaû thuyeát khoâng, caäp dó baát khoâng. Nhöôïc ngoân khoâng giaû, taéc baát ñaéc höõu saéc, höông, vò xuùc. Nhöôïc ngoân baát khoâng, nhi phuïc voâ höõu thuûy, töûu ñaúng thaät.

Giaûi thoaùt dieäc nhó, baát khaû thuyeát saéc caäp dó phi saéc, baát khaû thuyeát khoâng caäp dó baát khoâng. Nhöôïc ngoân khoâng giaû, taéc baát ñaéc höõu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. Nhöôïc ngoân baát khoâng, thuøy thoï thò thöôøng, laïc, ngaõ, tònh giaû?

Dó thò nghóa coá, baát khaû thuyeát khoâng caäp dó baát khoâng. Khoâng giaû, vò voâ nhò thaäp nguõ höõu, caäp chö phieàn naõo, nhaát thieát khoå, nhaát thieát töôùng, nhaát thieát höõu vi haïnh. Nhö bình voâ laïc, taéc danh vi khoâng. Baát khoâng giaû, vò chaân thaät thieän saéc thöôøng, laïc, ngaõ, tònh, baát ñoäng, baát bieán. Do nhö bæ bình, saéc, höông, vò, xuùc, coá danh baát khoâng. Thò coá giaûi thoaùt duï nhö bæ bình. Bæ bình ngoä duyeân, taéc höõu phaù hoaïi. Giaûi thoaùt baát nhó, baát khaû phaù hoaïi. Baát khaû phaù hoaïi, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Höïu giaûi thoaùt giaû, danh vieát ly aùi. Thí nhö höõu nhaân, aùi taâm hy voïng Thích-ñeà-hoaøn-nhaân, Ñaïi phaïm thieân vöông, Töï taïi thieân vöông. Giaûi thoaùt baát nhó. Nhöôïc ñaéc thaønh ö A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà dó, voâ aùi, voâ nghi. Voâ aùi, voâ nghi, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Nhöôïc ngoân giaûi thoaùt, höõu aùi nghi giaû, voâ höõu thò xöù.

Höïu giaûi thoaùt giaû, ñoaïn chö höõu tham, ñoaïn nhaát thieát töôùng, nhaát thieát heä phöôïc, nhaát thieát phieàn naõo, nhaát thieát sanh töû, nhaát thieát nhaân duyeân, nhaát thieát quaû baùo. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai, töùc thò Nieát-baøn.

501

大般涅槃經 一切衆生怖畏生死諸煩惱故故受三歸。 譬如群鹿怖畏獵師。既得免離若得一跳則喻 一歸。如是三跳則喻三歸。以三跳故得受安 樂。衆生亦爾怖畏四魔惡獵師故受三歸依。 三歸依故則得安樂。受安樂者即眞解脫。眞 解脫者即是如來。如來者即是涅槃。涅槃者 即是無盡。無盡者即是佛性。佛性者即是決 定。決定者即是阿耨多羅三藐三菩提。 迦葉菩薩白佛言。世尊。若涅槃佛性決定 如來是一義者。云何說言有三歸依。 佛告迦葉。善男子。一切衆生怖畏生死故 求三歸。以三歸故則知佛性決定涅槃。 善男子。有法名一義異。有法名義俱異。 名一義異者。佛常法常比丘僧常。涅槃虚空 皆亦是常。是名名一義異。名義俱異者。佛 名為覺法名不覺僧名和合。涅槃名解脫虚空 名非善亦名無礙。是為名義俱異。 善男子。三歸依者亦復如是名義俱異。云 何為一。是故我告摩訶波闍波提憍曇彌。莫 供養我當供養僧。若供養僧則得具足供養三 歸。摩訶波闍波提即答我言。衆僧之中無佛 502

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhaát thieát chuùng sanh, boá uùy sanh töû, chö phieàn naõo coá, coá thoï Tam quy. Thí nhö quaàn loäc, boá uùy lieäp sö, kyù ñaéc mieãn ly. Nhöôïc ñaéc nhaát ñaøo, taéc duï nhaát quy, nhö thò tam ñaøo, taéc duï tam quy. Dó tam ñaøo coá ñaéc thoï an laïc.

Chuùng sanh dieäc nhó, boá uùy töù ma, aùc lieäp sö coá, thoï Tam quy y. Tam quy y coá, taéc ñaéc an laïc. Thoï an laïc giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai giaû, töùc thò Nieát-baøn. Nieát-baøn giaû, töùc thò voâ taän. Voâ taän giaû, töùc thò Phaät taùnh. Phaät taùnh giaû, töùc thò quyeát ñònh. Quyeát ñònh giaû, töùc thò A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tamboà-ñeà.

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhöôïc Nieátbaøn, Phaät taùnh, quyeát ñònh, Nhö Lai, thò nhaát nghóa giaû, vaân haø thuyeát ngoân höõu Tam quy y?

Phaät caùo Ca-dieáp: Thieän nam töû! Nhaát thieát chuùng sanh, boá uùy sanh töû, coá caàu Tam quy. Dó tam quy coá, taéc tri Phaät taùnh, quyeát ñònh, Nieát-baøn.

Thieän nam töû! Höõu phaùp danh nhaát nghóa dò. Höõu phaùp danh nghóa caâu dò. Danh nhaát nghóa dò giaû, Phaät thöôøng, Phaùp thöôøng, Tyø-kheo taêng thöôøng, Nieát-baøn, hö khoâng, giai dieäc thò thöôøng. Thò danh danh nhaát nghóa dò. Danh nghóa caâu dò giaû, Phaät danh vi giaùc, Phaùp danh baát giaùc, Taêng danh hoøa hieäp, Nieát-baøn danh giaûi thoaùt, hö khoâng danh phi thieän, dieäc danh voâ ngaïi. Thò vi danh, nghóa caâu dò.

Thieän nam töû! Tam quy y giaû, dieäc phuïc nhö thò, danh nghóa caâu dò. Vaân haø vi nhaát? Thò coá ngaõ caùo Ma-ha Baxaø-ba-ñeà Kieàu-ñaøm-di: “Maïc cuùng döôøng ngaõ, ñöông cuùng döôøng Taêng. Nhöôïc cuùng döôøng Taêng, taéc ñaéc cuï tuùc cuùng döôøng Tam quy.” Ma-ha Ba-xaø-ba-ñeà töùc ñaùp ngaõ ngoân: “Chuùng Taêng chi trung, voâ Phaät, voâ Phaùp. Vaân haø thuyeát 503

大般涅槃經 無法。云何說言供養衆僧。則得具足供養三 歸。我復告言。汝隨我語則供養佛。為解脫 故即供養法。衆僧受者則供養僧。 善男子。是故三歸不得為一。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

ngoân cuùng döôøng chuùng Taêng, taéc ñaéc cuï tuùc cuùng döôøng Tam quy?” Ngaõ phuïc caùo ngoân: “Nhöõ tuøy ngaõ ngöõ, taéc cuùng döôøng Phaät. Vò giaûi thoaùt coá, töùc cuùng döôøng Phaùp.

Chuùng Taêng thoï giaû, taéc cuùng döôøng Taêng.”

Thieän nam töû! Thò coá Tam quy, baát ñaéc vi nhaát.

善男子。如來或時說一為三說三為一。如 是之義諸佛境界非是聲聞緣覺所知。

Thieän nam töû! Nhö Lai hoaëc thôøi thuyeát nhaát vi tam, thuyeát tam vi nhaát. Nhö thò chi nghóa, chö Phaät caûnh giôùi, phi thò Thanh vaên, Duyeân giaùc sôû tri.

迦葉復言。如佛所說畢竟安樂名涅槃者是 義云何。夫涅槃者捨身捨智。若捨身智誰當 受樂。

Ca-dieáp phuïc ngoân: Nhö Phaät sôû thuyeát, taát caùnh an laïc, danh Nieát-baøn giaû. Thò nghóa vaân haø? Phuø Nieát-baøn giaû, xaû thaân, xaû trí. Nhöôïc xaû thaân trí, thuøy ñöông thoï laïc?

佛言。善男子。譬如有人食已心悶出外欲 吐。既得吐已而復迴還。同伴問之汝今所患 竟為瘥不。而復來還答言。已瘥身得安樂。 如來亦爾畢竟遠離二十五有永得涅槃安樂之 處。不可動轉無有盡滅。斷一切受名無受 樂。如是無受名為常樂。若言如來有受樂者 無有是處。是故畢竟樂者即是涅槃。涅槃者 即眞解脫。眞解脫者即是如來 迦葉復言。不生不滅是解脫耶。 如是如是善男子。不生不滅即是解脫。如 是解脫即是如來。 504

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân, thöïc dó taâm muoän, xuaát ngoaïi duïc thoå. Kyù ñaéc thoå dó, nhi phuïc hoài hoaøn. Ñoàng baïn vaán chi: “Nhöõ kim sôû hoaïn, caùnh vi saùi phuû, nhi phuïc lai hoaøn?” Ñaùp ngoân: “Dó saùi, thaân ñaéc an laïc.” Nhö Lai dieäc nhó, taát caùnh vieãn ly nhò thaäp nguõ höõu, vónh ñaéc Nieát-baøn, an laïc chi xöù, baát khaû ñoäng chuyeån, voâ höõu taän dieät, ñoaïn nhaát thieát thoï, danh voâ thoï laïc. Nhö thò voâ thoï, danh vi thöôøng laïc. Nhöôïc ngoân: “Nhö Lai höõu thoï laïc giaû”, voâ höõu thò xöù. Thò coá taát caùnh laïc giaû, töùc thò Nieát-baøn. Nieát-baøn giaû, töùc chaân giaûi thoaùt. Chaân giaûi thoaùt giaû, töùc thò Nhö Lai. Ca-dieáp phuïc ngoân: Baát sanh baát dieät, thò giaûi thoaùt da?

Nhö thò, nhö thò. Thieän nam töû! Baát sanh baát dieät, töùc thò giaûi thoaùt. Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. 505

大般涅槃經 迦葉復言。若不生不滅是解脫者。虚空之 性亦無生滅應是如來。如如來性即是解脫。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Ca-dieáp phuïc ngoân: Nhöôïc baát sanh baát dieät thò giaûi thoaùt giaû, hö khoâng chi taùnh dieäc voâ sanh dieät, öng thò Nhö Lai! Nhö Nhö Lai taùnh, töùc thò giaûi thoaùt.

佛告迦葉。善男子。是事不然。

Phaät caùo Ca-dieáp: Thieän nam töû! Thò söï baát nhieân.

世尊。何故不然。

Theá Toân! Haø coá baát nhieân?

善男子。如迦蘭伽鳥及命命鳥。其聲清妙 寧可同於烏鵲音不。

Thieän nam töû! Nhö ca-lan-giaø ñieåu caäp maïng-maïng ñieåu, kyø thanh thanh dieäu, ninh khaû ñoàng ö oâ thöôùc aâm phuû?

不也世尊。烏鵲之聲比命命等百千萬倍不 可為比。

Phaát daõ, Theá Toân. OÂ thöôùc chi thanh, tyû maïng-maïng ñaúng, baù thieân vaïn boäi, baát khaû vi tyû.

迦葉復言。迦蘭伽等其聲微妙身亦不同如 來云何比之烏鵲無異葶藶比須彌山。佛與虚 空亦復如是。迦蘭伽聲可喻佛聲。不可以喻 烏鵲之音。

Ca-dieáp phuïc ngoân: Ca-lan-giaø ñaúng, kyø thaân dieäc baát ñoàng. Nhö Lai vaân haø tyû chi ñình lòch tyû Tu-di sôn. Phaät döõ hö khoâng, thò. Ca-lan-giaø thanh, khaû duï Phaät thanh, oâ thöôùc chi aâm.

爾時佛讚迦葉菩薩言。善哉善哉。汝今善 解甚深難解如來有時以因緣故引彼虚空以喻 解脫。如是解脫即是如來。 眞解脫者一切人天無能為匹。而此虚空實 非其喻。為化衆生故以虚空非喻為喻。當知 解脫即是如來。如來之性即是解脫。解脫如 來無二無別。 善男子。非喻者。如無比之物不可引喻。 506

thanh vi dieäu, oâ thöôùc. Voâ dò dieäc phuïc nhö baát khaû dó duï

Nhó thôøi Phaät taùn Ca-dieáp Boà Taùt: Thieän tai, thieän tai! Nhöõ kim thieän giaûi thaäm thaâm nan giaûi. Nhö Lai höõu thôøi, dó nhaân duyeân coá, daãn bæ hö khoâng, dó duï giaûi thoaùt.

Nhö thò giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Chaân giaûi thoaùt giaû, nhaát thieát nhaân thieân, voâ naêng vi thaát. Nhi thöû hö khoâng, thaät phi kyø duï. Vò hoùa chuùng sanh, coá dó hö khoâng phi duï vi duï. Ñöông tri giaûi thoaùt, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai chi taùnh, töùc thò giaûi thoaùt. Giaûi thoaùt, Nhö Lai voâ nhò, voâ bieät.

Thieän nam töû! Phi duï giaû, nhö voâ tyû chi vaät, baát khaû daãn duï. Höõu nhaân duyeân coá, khaû ñaéc daãn duï. Nhö kinh 507

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

有因緣故可得引喻。如經中說面貌端正猶月 盛滿。白象鮮潔猶如雪山。滿月不得即同於

trung thuyeát: Dieän maïo ñoan chaùnh, du nguyeät thaïnh maõn, baïch töôïng tieân khieát, do nhö Tuyeát sôn. Maõn nguyeät, baát ñaéc töùc ñoàng ö dieän, Tuyeát sôn, baát ñaéc töùc thò baïch

面。雪山不得即是白象。

töôïng.

善男子。不可以喻喻眞解脫。為化衆生故 作喻耳。以諸譬喻知諸法性皆亦如是。

Thieän nam töû! Baát khaû dó duï, duï chaân giaûi thoaùt. Vò hoùa chuùng sanh, coá taùc duï nhó. Dó chö thí duï, tri chö phaùp taùnh, giai dieäc nhö thò.

迦葉復言。云何如來作二種說。 佛言善男子。譬如有人執持刀劍以瞋恚心 欲害如來。如來和悅無恚恨色。是人當得壞 如來身成逆罪不。 不也世尊。何以故。如來身界不可壞故。 所以者何。以無身聚唯有法性。法性之性理 不可壞。是人云何能壞佛身。直以惡心故成 無間。以是因緣引諸譬喻得知實法。 爾時佛讚迦葉菩薩。善哉善哉善男子。我 所欲說汝今已說。 又善男子。譬如惡人欲害其母。住於野田 在穀𧂐下。母為送食其人見已尋生害心便前 磨刀。母時知已逃入𧂐中。其人持刀遶𧂐遍 斫。斫已歡喜生已殺想。其母尋後從穀𧂐出 還至家中。於意云何。是人成就無間罪不。 508

Ca-dieáp phuïc ngoân: Vaân haø Nhö Lai taùc nhò chuûng thuyeát?

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân, chaáp trì ñao kieám, dó saân khueå taâm, duïc haïi Nhö Lai. Nhö Lai hoøa duyeät, voâ nhueá haän saéc. Thò nhaân ñöông ñaéc hoaïi Nhö Lai thaân, thaønh nghòch toäi phuû?

Phaát daõ, Theá Toân! Haø dó coá? Nhö Lai thaân giôùi, baát khaû hoaïi coá. Sôû dó giaû haø? Dó voâ thaân tuï, duy höõu phaùp taùnh. Phaùp taùnh chi taùnh, lyù baát khaû hoaïi. Thò nhaân vaân haø naêng hoaïi Phaät thaân? Tröïc dó aùc taâm, coá thaønh voâ giaùn.

Dó thò nhaân duyeân, daãn chö thí duï, ñaéc tri thaät phaùp.

Nhó thôøi, Phaät taùn Ca-dieáp Boà Taùt: Thieän tai, thieän tai! Thieän nam töû! Ngaõ sôû duïc thuyeát, nhöõ kim dó thuyeát.

Höïu, thieän nam töû! Thí nhö aùc nhaân, duïc haïi kyø maãu, truï ö daõ ñieàn, taïi coác tòch haï. Maãu vò toáng töï. Kyø nhaân kieán dó, taàm sanh haïi taâm, tieän tieàn ma ñao. Maãu thôøi tri dó, ñaøo nhaäp tòch trung. Kyø nhaân trì ñao, nhieãu tòch bieán chöôùc. Chöôùc dó hoan hyû, sanh dó saùt töôûng. Kyø maãu taàm haäu, tuøng coác tòch xuaát, hoaøn chí gia trung. Ö yù vaân haø?

Thò nhaân thaønh töïu voâ giaùn toäi phuû.

509

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

世尊。不可定說。何以故。若說有罪母身 應壞。身若不壞云何言有。若說無罪生已殺 想心懷歡喜。云何言無。是人雖不具足逆罪 而亦是逆。以是因緣引諸譬喻得知實法。

Theá Toân! baát khaû ñònh thuyeát. Haø dó coá? Nhöôïc thuyeát höõu toäi, maãu thaân öng hoaïi. Thaân nhöôïc baát hoaïi, vaân haø ngoân höõu? Nhöôïc thuyeát voâ toäi, sanh dó saùt töôûng, taâm hoaøi hoan hyû, vaân haø ngoân voâ? Thò nhaân tuy baát cuï tuùc nghòch toäi, nhi dieäc thò nghòch. Dó thò nhaân duyeân, daãn chö thí duï, ñaéc tri thaät phaùp.

佛讚迦葉。善哉善哉善男子。以是因緣 我說種種方便譬喻以喻解脫。雖以無量阿僧 祇喻。而實不可以喻為比。或有因緣亦可 喻說。或有因緣不可喻說。是故解脫成就如 是無量功德趣涅槃者。涅槃如來亦有如是無 量功德。以如是等無量功德成就滿故名大涅 槃。

thaät baát khaû dó duï vi tyû. Hoaëc höõu nhaân duyeân, dieäc khaû duï thuyeát. Hoaëc höõu nhaân duyeân, baát khaû duï thuyeát. Thò coá giaûi thoaùt thaønh töïu nhö thò voâ löôïng coâng ñöùc, thuù Nieát-baøn giaû. Nieát-baøn, Nhö Lai dieäc höõu nhö thò voâ löôïng coâng ñöùc. Dó nhö thò ñaúng voâ löôïng coâng ñöùc, thaønh töïu maõn coá, danh ñaïi Nieát-baøn.

迦葉菩薩白佛言。世尊。我今始知如來至

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ kim

處為無有盡處。若無盡當知壽命亦應無盡。 佛言。善哉善哉善男子。汝今善能護持正 法。若有善男子善女人欲斷煩惱諸結縛者。 當作如是護持正法。

大般涅槃經卷第五 終 510

Phaät taùn Ca-dieáp: Thieän tai, thieän tai! Thieän nam töû!

Dó thò nhaân duyeân, ngaõ thuyeát chuûng chuûng phöông tieän thí duï, dó duï giaûi thoaùt. Tuy dó voâ löôïng a-taêng-kyø duï, nhi

thuûy tri Nhö Lai chí xöù, vi voâ höõu taän. Xöù nhöôïc voâ taän, ñöông tri thoï maïng dieäc öng voâ taän.

Phaät ngoân: Thieän tai, thieän tai! Thieän nam töû! Nhöõ kim thieän naêng hoä trì Chaùnh phaùp. Nhöôïc höõu thieän nam töû, thieän nöõ nhaân duïc ñoaïn phieàn naõo chö keát phöôïc giaû, ñöông taùc nhö thò hoä trì Chaùnh phaùp.

Ñaïi Baùt Nieát-baøn Kinh quyeån ñeä nguõ Chung 511

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT-BAØN KINH

卷第六

QUYEÅN ÑEÄ LUÏC

如來性品

NHÖ LAI TAÙNH PHAÅM

第四之三

ÑEÄ TÖÙ CHI TAM

善男子。是大涅槃微妙經中,有四種人。 能護正法建立正法憶念正法能多利益。憐愍 世間爲世間依安樂人天。何等爲四。有人出 世具煩惱性是名第一。須陀洹人。斯陀含人 是名第二。阿那含人是名第三。阿羅漢人是 名第四。是四種人出現於世。能多利益憐愍 世間爲世間依安樂人天。

Thieän nam töû! Thò ñaïi Nieát-baøn vi dieäu kinh trung, höõu töù chuûng nhaân naêng hoä Chaùnh phaùp, kieán laäp Chaùnh phaùp, öùc nieäm Chaùnh phaùp, naêng ña lôïi ích laân maãn theá gian, vi theá gian y an laïc nhaân thieân. Haø ñaúng vi töù? Höõu nhaân xuaát theá cuï phieàn naõo taùnh thò danh ñeä nhaát. Tuñaø-hoaøn nhaân, Tö-ñaø-haøm nhaân thò danh ñeä nhò. A-nahaøm nhaân thò danh ñeä tam. A-la-haùn nhaân thò danh ñeä töù. Thò töù chuûng nhaân xuaát hieän ö theá, naêng ña lôïi ích laân maãn theá gian, vi theá gian y an laïc nhaân thieân.

云何名爲具煩惱性。若有人能奉持禁戒威 儀具足建立正法。從佛所聞解其文義轉爲他 人分別宣說。所謂少欲是道,多欲非道,廣說 如是八大人覺,有犯罪者教令發露懺悔滅除。 善知菩薩方便所行秘密之法。是名凡夫非第 八人。第八人者不名凡夫。名爲菩薩不名爲 佛。

Vaân haø danh vi cuï phieàn naõo taùnh? Nhöôïc höõu nhaân naêng phuïng trì caám giôùi, oai nghi cuï tuùc, kieán laäp Chaùnh phaùp, tuøng Phaät sôû vaên, giaûi kyø vaên nghóa, chuyeån vò tha nhaân, phaân bieät tuyeân thuyeát. Sôû vò thieåu duïc thò ñaïo, ña duïc phi ñaïo, quaûng thuyeát nhö thò Baùt Ñaïi Nhaân Giaùc, höõu phaïm toäi giaû giaùo linh phaùt loä, saùm hoái dieät tröø, thieän tri Boà Taùt phöông tieän sôû haønh bí maät chi phaùp. Thò danh phaøm phu phi ñeä baùt nhaân. Ñeä baùt nhaân giaû, baát danh phaøm phu danh vi Boà Taùt, baát danh vi Phaät.

第二人者名須陀洹斯陀含人。若得正法受

Ñeä nhò nhaân giaû danh Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm nhaân.

550

551

大般涅槃經 持正法從佛聞法。如其所聞聞已書寫受持讀 誦轉爲他說。若聞法已不寫不受不持不說。 而言奴婢不淨之物佛聽畜者無有是處。是名 第二人。如是之人未得第三。第三住處名爲 菩薩已得受記。 第三人者名阿那含。阿那含者誹謗正法。 若言聽畜奴婢僕使不淨之物。受持外道典籍 書論及爲客塵煩惱所障。諸舊煩惱之所覆 蓋。若藏如來眞實舍利。及爲外病之所惱 害。或爲四大毒蛇所侵。論說我者悉無是 處。若說無我斯有是處。說著世法無有是 處。若說大乘相續不絕斯有是處。若所受身 有八萬户蟲亦無是處。永離婬欲乃至夢中不 失不淨斯有是處。臨終之日生怖畏者亦無是 處。阿那含者爲何謂也。是人不還如上所 說。所有過患永不能汙。往返周旋名爲菩薩 已得受記。不久得成阿耨多羅三藐三菩提。 是則名爲第三人也。 第四人者名阿羅漢。阿羅漢者斷諸煩惱捨 於重擔。逮得己利所作已辦住第十地得自在 智。隨人所樂種種色像悉能示現。如所莊嚴 欲成佛道即能得成。能成如是無量功德名阿 羅漢。 552

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhöôïc ñaéc Chaùnh phaùp, thoï trì Chaùnh phaùp, tuøng Phaät vaên phaùp, nhö kyø sôû vaên, vaên dó thô taû, thoï trì, ñoäc tuïng, chuyeån vò tha thuyeát. Nhöôïc vaên phaùp dó, baát taû, baát thoï, baát trì, baát thuyeát, nhi ngoân: noâ tyø, baát tònh chi vaät, Phaät thính suùc giaû, voâ höõu thò xöù. Thò danh ñeä nhò nhaân. Nhö thò chi nhaân vò ñaéc ñeä tam. Ñeä tam truï xöù danh vi Boà Taùt dó ñaéc thoï kyù. Ñeä tam nhaân giaû danh A-na-haøm. A-na-haøm giaû phæ baùng Chaùnh phaùp, nhöôïc ngoân: thính suùc noâ tyø, boäc söû baát tònh chi vaät, thoï trì ngoaïi ñaïo ñieån tòch thô luaän, caäp vi khaùch traàn phieàn naõo sôû chöôùng, chö cöïu phieàn naõo chi sôû phuù caùi, nhöôïc taøng Nhö Lai chaân thaät xaù lî, caäp vi ngoaïi beänh chi sôû naõo haïi, hoaëc vi töù ñaïi ñoäc xaø sôû xaâm, luaän thuyeát ngaõ giaû taát voâ thò xöù. Nhöôïc thuyeát voâ ngaõ tö höõu thò xöù. Thuyeát tröôùc theá phaùp voâ höõu thò xöù.

Nhöôïc thuyeát Ñaïi thöøa töông tuïc baát tuyeät, tö höõu thò xöù.

Nhöôïc sôû thoï thaân höõu baùt vaïn hoä truøng dieäc voâ thò xöù.

Vónh ly daâm duïc, naõi chí moäng trung, baát thaát baát tònh, tö höõu thò xöù. Laâm chung chi nhaät sanh boá uùy giaû dieäc voâ thò xöù. A-na-haøm giaû vi haø vò daõ? Thò nhaân baát hoaøn nhö thöôïng sôû thuyeát. Sôû höõu quaù hoaïn vónh baát naêng oâ. Vaõng phaûn chaâu trieàn danh vi Boà Taùt dó ñaéc thoï kyù, baát cöûu ñaéc thaønh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Thò taéc danh vi ñeä tam nhaân daõ. Ñeä töù nhaân giaû danh A-la-haùn. A-la-haùn giaû ñoaïn chö phieàn naõo, xaû ö troïng ñaûm, ñaõi daéc kyû lôïi, sôû taùc dó bieän, truï ñeä thaäp ñòa, ñaéc töï taïi trí tuøy nhaân sôû nhaïo, chuûng chuûng saéc töôïng taát naêng thò hieän. Nhö sôû trang nghieâm duïc thaønh Phaät ñaïo töùc naêng ñaéc thaønh. Naêng thaønh nhö thò voâ löôïng coâng ñöùc danh A-la-haùn.

553

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

是名四人出現於世能多利益憐愍世間爲 世間依安樂人天。於人天中最尊最勝猶如如 來。名人中勝爲歸依處。

Thò danh töù nhaân xuaát hieän ö theá, naêng ña lôi ích laân maãn theá gian, vò theá gian y an laïc nhaân thieân. Ö nhaân thieân trung toái toân toái thaéng, do nhö Nhö Lai danh nhaân trung thaéng vi qui y xöù.

迦葉白佛言。世尊。我今不依是四種人。 何以故。如瞿師羅經中佛爲瞿師羅說。若天 魔梵爲欲破壞變爲佛像。具足莊嚴三十二相 八十種好圓光一尋。面部圓滿猶月盛明眉間 毫相白踰珂雪。如是莊嚴來向汝者。汝當檢 校定其虚實。旣覺知已應當降伏。 世尊。魔等尚能變作佛身况當不能作羅漢 等四種之身。坐臥空中左脅出水右脅出火身 出煙燄猶如火聚。以是因緣我於是中心不生 信。或有所說不能稟受亦無敬念而作依止。 佛言善男子。於我所說若生疑者尚不應受 况如是等。是故應當善分別知是善不善可作 不可作。如是作已長夜受樂。

Ca-dieáp baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ kim baát y thò töù chuûng nhaân. Haø dó coá? Nhö Coà-sö-la kinh trung, Phaät vò Coà-sö-la thuyeát: “Nhöôïc thieân ma, phaïm vò duïc phaù hoaïi, bieán vi Phaät töôïng, cuï tuùc trang nghieâm, tam thaäp nhò töôùng, baùt thaäp chuûng haûo, vieân quang nhaát taàm, dieän boä vieân maõn, do nguyeät thaïnh minh, mi gian haøo töôùng, baïch du khoa tuyeát. Nhö thò trang nghieâm lai höôùng nhöõ giaû, nhöõ ñöông kieåm giaûo ñònh kyø hö thaät. Kyù giaùc trí dó öng ñöông haøng phuïc.”

善男子。譬如偷狗夜入人舍。其家婢使 若覺知者即應驅罵汝疾出去。若不出者當斷 汝命。偷狗聞之即去不還。汝等從今亦應如 是降伏波旬。應作是言波旬汝今不應作如是 像。若故作者當以五繫繫縛於汝。魔聞是已

Thieän nam töû! Thí nhö du caåu daï nhaäp nhaân xaù. Kyø gia tyø söû, nhöôïc giaùc tri giaû töùc öng khu maï: “Nhöõ taät xuaát khöù. Nhöôïc baát xuaát giaû ñöông ñoaïn nhöõ maïng.” Du caåu vaên chi töùc khöù baát hoaøn. Nhöõ ñaúng tuøng kim dieäc öng nhö thò haøng phuïc Ba-tuaàn. Öng taùc thò ngoân: “Batuaàn! Nhöõ kim baát öng taùc nhö thò töôïng. Nhöôïc coá taùc giaû ñöông dó nguõ heä, heä phöôïc ö nhöõ.” Ma vaên thò dó tieän ñöông hoaøn khöù, nhö bæ du caåu caùnh baát phuïc hoaøn.

便當還去。如彼偷狗更不復還。 554

Theá Toân! Ma ñaúng thöôïng naêng bieán taùc Phaät thaân, huoáng ñöông baát naêng taùc La-haùn ñaúng töù chuûng chi thaân?

Toïa ngoïa khoâng trung, taû hieáp xuaát thuûy, höõu hieáp xuaát hoûa, thaân xuaát yeân dieäm do nhö hoûa tuï. Dó thò nhaân duyeân, ngaõ ö thò trung taâm baát sanh tín. Hoaëc höõu sôû thuyeát baát naêng baåm thoï, dieäc voâ kính nieäm nhi taùc y chæ.

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Ö ngaõ sôû thuyeát nhöôïc sanh nghi giaû, thöôïng baát öng thoï huoáng nhö thò ñaúng! Thò coá öng ñöông thieän phaân bieät tri: thò thieän, baát thieän, khaû taùc, baát khaû taùc. Nhö thò taùc dó tröôøng daï thoï laïc.

555

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

迦葉白佛言。世尊。如佛爲瞿師羅長者 說。若能如是降伏魔者。亦可得近於大涅 槃。如來何必說是四人爲歸依處。如是四人 所可言說未必可信。 佛告迦葉。善男子。如我所說亦復如是非 爲不爾。 善男子。我爲聲聞有肉眼者說言降魔。不 爲修學大乘人說。聲聞之人雖有天眼故名肉 眼。學大乘者雖有肉眼乃名佛眼。何以故。 是大乘經名爲佛乘。最上最勝。 善男子。譬如有人勇健威猛有怯弱者常來 依附。其勇健人常教怯者。汝當如是持弓執 箭修學矟道長鉤羂索。又復告言。夫鬭戰者 雖如履刃不應生於怖畏之想。當視人天生輕 弱想。應自生心作勇健想。或時有人素無膽 勇詐作健相。執持弓刀種種器仗以自莊嚴。 來至陣中唱呼大喚。汝於是人亦復不應生於 憂怖。如是輩人若見汝時不怖畏者。當知是 人不久散壞如彼偷狗。

Ca-dieáp baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Phaät vò Coàsö-la tröôûng giaû thuyeát: “Nhöôïc naêng nhö thò haøng phuïc ma giaû, dieäc khaû ñaéc caän ö Ñaïi Nieát-baøn.” Nhö Lai haø taát thuyeát thò töù nhaân vi quy y xöù! Nhö thò töù nhaân sôû khaû ngoân thuyeát vò taát khaû tín.

善男子。如來亦爾告諸聲聞。汝等不應畏 魔波旬。若魔波旬化作佛身至汝所者。汝當 精勤堅固其心降伏於魔。時魔即當愁憂不樂 復道而去。

Thieän nam töû! Nhö Lai dieäc nhó caùo chö Thanh vaên: “Nhöõ ñaúng baát öng uùy ma Ba-tuaàn. Nhöôïc ma Ba-tuaàn hoùa taùc Phaät thaân, chí nhöõ sôû giaû, nhöõ ñöông tinh caàn, kieân coá kyø taâm, haøng phuïc ö ma. Thôøi ma töùc ñöông saàu öu baát laïc, phuïc ñaïo nhi khöù.”

556

Phaät caùo Ca-dieáp: Thieän nam töû! Nhö ngaõ sôû thuyeát dieäc phuïc nhö thò, phi vi baát nhó.

Thieän nam töû! Ngaõ vò Thanh Vaên höõu nhuïc nhaõn giaû thuyeát ngoân haøng ma, baát vò tu hoïc Ñaïi thöøa nhaân thuyeát.

Thanh vaên chi nhaân tuy höõu thieân nhaõn, coá danh nhuïc nhaõn. Hoïc Ñaïi thöøa giaû tuy höõu nhuïc nhaõn naõi danh Phaät nhaõn. Haø dó coá? Thò Ñaïi thöøa kinh danh vi Phaät thöøa, toái thöôïng toái thaéng.

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân duõng kieän oai maõnh.

Höõu khieáp nhöôïc giaû thöôøng lai y phuï. Kyø duõng kieän nhaân thöôøng giaùo khieáp giaû: “Nhöõ ñöông nhö thò trì cung chaáp tieãn, tu hoïc soùc ñaïo, tröôøng caâu, quyeån taùc.” Höïu phuïc caùo ngoân: “Phuø ñaáu chieán giaû, tuy nhö lyù nhaän, baát öng sanh ö boá uùy chi töôûng. Ñöông thò nhaân thieân sanh khinh nhöôïc töôûng. Öng töï sanh taâm taùc duõng kieän töôûng. Hoaëc thôøi höõu nhaân toá voâ ñaûm duõng, traù taùc kieän töôùng chaáp trì cung ñao, chuûng chuûng khí tröôïng, dó töï trang nghieâm, lai chí traän trung, xöôùng hoâ ñaïi hoaùn. Nhöõ ö thò nhaân dieäc phuïc baát öng sanh ö öu boá. Nhö thò boái nhaân, nhöôïc kieán nhöõ thôøi baát boá uùy giaû, ñöông tri thò nhaân baát cöûu taùn hoaïi nhö bæ du caåu.”

557

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

善男子。如彼健人不從他習。學大乘者亦 復如是。得聞種種深密經典其心欣樂不生驚 怖。何以故。如是修學大乘之人。已曾供養 恭敬禮拜過去無量萬億佛故。雖有無量億千 魔衆欲來侵嬈。於是事中終不驚畏。

Thieän nam töû! Nhö bæ kieän nhaân baát tuøng tha taäp, hoïc Ñaïi thöøa giaû dieäc phuïc nhö thò, ñaéc vaên chuûng chuûng thaâm maät kinh ñieån, kyø taâm haân laïc baát sanh kinh boá.

Haø dó coá? Nhö thò tu hoïc Ñaïi thöøa chi nhaân, dó taèng cuùng döôøng, cung kính, leã baùi quaù khöù voâ löôïng vaïn öùc Phaät coá.

Tuy höõu voâ löôïng öùc thieân ma chuùng duïc lai xaâm nhieãu, ö thò söï trung chung baát kinh uùy.

善男子。譬如有人得阿竭陀藥不畏一切 毒蛇等畏。是藥力故亦能消除一切毒等。是 大乘經亦復如是。如彼藥力不畏一切諸魔毒 等。亦能降伏令更不起。

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân ñaéc A-kieät-ñaø döôïc, baát uùy nhaát thieát ñoäc xaø ñaúng uùy. Thò döôïc löïc coá, dieäc naêng tieâu tröø nhaát thieát ñoäc ñaúng. Thò Ñaïi thöøa kinh dieäc phuïc nhö thò, nhö bæ döôïc löïc baát uùy nhaát thieát chö ma ñoäc ñaúng, dieäc naêng haøng phuïc linh caùnh baát khôûi.

復次善男子。譬如有龍性甚妬弊。欲害人 時或以眼視或以口噓。是故一切師子虎豹豺 狼狗犬皆生怖畏。是等惡獸或聞聲見形或觸 其身無不喪命。有善呪者以呪力故。能令如 是諸惡毒龍金翅鳥等惡象師子虎豹豺狼。皆 悉調善任爲御乘。如是等獸見彼善呪即便調 伏。

Phuïc thöù, thieän nam töû! Thí nhö höõu long taùnh thaäm ñoá teä. Duïc haïi nhaân thôøi hoaëc dó nhaõn thò, hoaëc dó khaåu hö. Thò coá nhaát thieát sö töû, hoå, baùo, saøi lang, caåu khuyeån giai caùnh boá uùy. Thò ñaúng aùc thuù hoaëc vaên thinh kieán hình, hoaëc xuùc kyø thaân voâ baát taùng maïng. Höõu thieän chuù giaû, dó chuù löïc coá, naêng linh nhö thò chö aùc ñoäc long, kim sí ñieåu ñaúng, aùc töôïng, sö töû, hoå, baùo, saøi lang giai taát ñieàu thieän, nhieäm vi ngöï thöøa. Nhö thò ñaúng thuù kieán bæ thieän chuù töùc tieän ñieàu phuïc.

聲聞緣覺亦復如是。見魔波旬皆生恐怖。 而魔波旬亦復不生畏懼之心猶行魔業。學大 乘者亦復如是。見諸聲聞怖畏魔事於此大乘 不生信樂。先以方便降伏諸魔悉令調善堪任 爲乘。因爲廣說種種妙法。聲聞緣覺見調魔 558

Thanh vaên, Duyeân giaùc dieäc phuïc nhö thò, kieán ma Ba-tuaàn giai sanh khuûng boá. Nhi ma Ba-tuaàn dieäc phuïc baát sanh uùy cuï chi taâm do haønh ma nghieäp. Hoïc Ñaïi thöøa giaû dieäc phuïc nhö thò, kieán chö Thanh vaên boá uùy ma söï, ö thöû Ñaïi thöøa baát sanh tín nhaïo, tieân dó phöông tieän haøng phuïc chö ma, taát linh ñieàu thieän, kham nhieäm vi thöøa, nhaân vò quaûng thuyeát chuûng chuûng dieäu phaùp. Thanh vaên, 559

大般涅槃經 已不生怖畏。於此大乘無上正法方生信樂。 作如是言我等從今不應於此正法之中而作障 礙。 復次善男子。聲聞緣覺於諸煩惱而生怖 畏。學大乘者都無恐懼。修學大乘有如是 力。以是因緣先所說者。爲欲令彼聲聞緣覺 調伏諸魔非爲大乘。 是大涅槃微妙經典不可消伏甚奇甚特。若 有聞者聞已信受。能信如來是常住法。如是 之人甚爲希有如優曇華。 我涅槃後若有得聞如是大乘微妙經典生 信敬心。當知是等於未來世百千億劫不墮惡 道。 爾時佛告迦葉菩薩。善男子。我般涅槃後 當有百千無量衆生。誹謗不信是大涅槃微妙 經典。 迦葉菩薩復白佛言。世尊。是諸衆生於佛 滅後久近便當誹謗是經。 世尊。復有何等純善衆生。當能拔濟是謗 法者。 佛告迦葉。善男子。我般涅槃後四十年中 於閻浮提廣行流布。然後乃當隱沒於地。 560

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Duyeân giaùc kieán ñieàu ma dó, baát sanh boá uùy, ö thöû Ñaïi thöøa voâ thöôïng Chaùnh phaùp, phöông sanh tín nhaïo, taùc nhö thò ngoân: “Ngaõ ñaúng tuøng kim baát öng ö thöû Chaùnh phaùp chi trung nhi taùc chöôùng ngaïi.”

Phuïc thöù, thieän nam töû! Thanh vaên, Duyeân giaùc ö chö phieàn naõo nhi sanh boá uùy. Hoïc Ñaïi thöøa giaû ñoâ voâ khuûng cuï. Tu hoïc Ñaïi thöøa höõu nhö thò löïc. Dó thò nhaân duyeân tieân sôû thuyeát giaû, vò duïc linh bæ Thanh vaên, Duyeân giaùc ñieàu phuïc chö ma, phi vò Ñaïi thöøa.

“Thò Ñaïi Nieát-baøn vi dieäu kinh ñieån baát khaû tieâu phuïc, thaäm kyø thaäm ñaëc. Nhöôïc höõu vaên giaû, vaên dó tín thoï, naêng tín Nhö Lai thò thöôøng truï phaùp. Nhö thò chi nhaân thaäm vi hy höõu nhö öu ñaøm hoa.

Ngaõ Nieát-baøn haäu, nhöôïc höõu ñaéc vaên nhö thò Ñaïi thöøa vi dieäu kinh ñieån sanh tín kính taâm, ñöông tri thò ñaúng ö vò lai theá baùch thieân öùc kieáp baát ñoïa aùc ñaïo.

Nhó thôøi, Phaät caùo Ca-dieáp Boà Taùt: Thieän nam töû!

Ngaõ baùt Nieát-baøn haäu ñöông höõu baùch thieân voâ löôïng chuùng sanh phæ baùng baát tín thò Ñaïi Nieát-baøn vi dieäu kinh ñieån.

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Thò chö chuùng sanh ö Phaät dieät haäu, cöûu caän tieän ñöông phæ baùng thò kinh?

Theá Toân! Phuïc höõu haø ñaúng thuaàn thieän chuùng sanh ñöông naêng baït teá thò baùng phaùp giaû?

Phaät caùo Ca-dieáp: Thieän nam töû! Ngaõ baùt Nieát-baøn haäu töù thaäp nieân trung, ö Dieâm-phuø-ñeà quaûng haønh löu boá, nhieân haäu naõi ñöông aån moät ö ñòa.

561

大般涅槃經 善男子。譬如甘蔗稻米石蜜乳酥醍醐隨 有之處。其土人民皆言是味味中第一。或復 有人純食粟米及以稗子。是人亦言我所食者 最爲第一。是薄福人受業報故。若是福人耳 初不聞粟稗之名。所食唯是粳糧甘蔗石蜜醍 醐。是大涅槃微妙經典亦復如是。鈍根薄福 不樂聽聞。如彼薄福憎惡粳糧及石蜜等。二 乘之人亦復如是。憎惡無上大涅槃經。或有 衆生其心甘樂聽受是經聞已歡喜不生誹謗。 如彼福人食於稻糧。 善男子。譬如有王居在山中險難惡處。雖 有甘蔗粳糧石蜜以其難得貪惜積聚。不敢噉 食懼其有盡唯食粟稗。有異國王聞之憐笑。 即以車載粳糧甘蔗而送與之。其王得已即便 分張舉國共食。民旣食已皆生歡喜。咸作是 言因彼王故令我得是希有之食。 善男子。是四種人亦復如是。爲此無上大 法之將。是四種中或有一人見於他方無量菩 薩雖學如是大乘經典若自書寫若令他書。爲 利養故爲稱譽故爲了法故爲依止故。爲用博 易其餘經故。不能廣爲他人宣說。是故持是 微妙經典送至彼方與彼菩薩。令發無上菩提 之心安住菩提。是菩薩得是經已即便廣爲他 562

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Thí nhö cam giaù, ñaïo meã, thaïch maät, nhuõ, toâ, ñeà-hoà tuøy höõu chi xöù, kyø thoå nhaân daân giai ngoân thò vò, vò trung ñeä nhaát. Hoaëc phuïc höõu nhaân thuaàn thöïc tuùc meã caäp dó baïi töû. Thò nhaân dieäc ngoân: “Ngaõ sôû thöïc giaû toái vi ñeä nhaát.” Thò baïc phöôùc nhaân thoï nghieäp baùo coá.

Nhöôïc thò phöôùc nhaân nhó sô baát vaên tuùc baùi chi danh, sôû thöïc duy thò canh löông, cam giaù, thaïch maät, ñeà-hoà. Thò Ñaïi Nieát-baøn vi dieäu kinh ñieån dieäc phuïc nhö thò, ñoän caên baïc phöôùc baát nhaïo thính vaên. Nhö bæ baïc phöôùc taéng oá canh löông caäp thaïch maät ñaúng, nhò thöøa chi nhaân dieäc phuïc nhö thò, taéng oá voâ thöôïng Ñaïi Nieát-baøn kinh. Hoaëc höõu chuùng sanh kyø taâm cam nhaïo thính thoï thò kinh, vaên dó hoan hyû baát sanh phæ baùng, nhö bæ phöôùc nhaân thöïc ö ñaïo löông.

Thieän nam töû! Thí nhö höõu vöông cö taïi sôn trung, hieåm naïn aùc xöù. Tuy höõu cam giaù, canh löông, thaïch maät dó kyø nan ñaéc, tham tích tích tuï baát caûm ñaïm thöïc, cuï kyø höõu taän duy thöïc tuùc baùi. Höõu dò quoác vöông vaên chi laân tieáu, töùc dó xa taûi canh löông, cam giaù nhi toáng döõ chi. Kyø vöông ñaéc dó, töùc tieän phaân tröông cöû quoác coäng thöïc. Daân kyù thöïc dó giai sanh hoan hyû, haøm taùc thò ngoân: “Nhaân bæ vöông coá linh ngaõ ñaéc thò hy höõu chi thöïc.”

Thieän nam töû! Thò töù chuûng nhaân dieäc phuïc nhö thò, vò thöû voâ thöôïng ñaïi phaùp chi töôùng. Thò töù chuûng trung hoaëc höõu nhaát nhaân kieán ö tha phöông voâ löôïng Boà Taùt, tuy hoïc nhö thò Ñaïi thöøa kinh ñieån, nhöôïc töï thô taû, nhöôïc linh tha thô vò lôïi döôõng coá, vò xöng döï coá, vò lieãu phaùp coá, vò y chæ coá, vò duïng baùc dòch kyø dö kinh coá. Baát naêng quaûng vò tha nhaân tuyeân thuyeát. Thò coá trì thò vi dieäu kinh ñieån, toáng chí bæ phöông döõ bæ Boà Taùt, linh phaùt voâ thöôïng boàñeà chi taâm, an truï boà-ñeà. Thò Boà Taùt ñaéc thò kinh dó, töùc 563

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

人演說令無量衆生得受如是大乘法味。皆悉 因此一菩薩力所未聞經悉令得聞。如彼人民 因王力故得希有食。

tieän quaûng vò tha nhaân dieãn thuyeát, linh voâ löôïng chuùng sanh ñaéc thoï nhö thò Ñaïi thöøa phaùp vò. Giai taát nhaân thöû nhaát Boà Taùt löïc, sôû vò vaên kinh taát linh ñaéc vaên, nhö bæ nhaân daân, nhaân vöông löïc coá ñaéc hy höõu thöïc.

又善男子。是大涅槃微妙經典所流布處。 當知其地即是金剛。是中諸人亦如金剛。若 有能聽如是經者。即不退轉於阿耨多羅三藐 三菩提。隨其所願悉得成就如我今日所可宣 說。汝等比丘應善受持。若有衆生不能聽聞 如是經典。當知是人甚可憐愍。何以故。是 人不能受持如是大乘經典甚深義故。

Höïu thieän nam töû! Thò Ñaïi Nieát-baøn vi dieäu kinh ñieån sôû löu boá xöù, ñöông tri kyø ñòa töùc thò kim cang, thò trung chö nhaân dieäc nhö kim cang. Nhöôïc höõu naêng thính nhö thò kinh giaû, töùc baát thoái chuyeån ö A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà, tuøy kyø sôû nguyeän taát ñaéc thaønh töïu. Nhö ngaõ kim nhaät sôû khaû tuyeân thuyeát, nhöõ ñaúng Tyø-kheo öng thieän thoï trì. Nhöôïc höõu chuùng sanh baát naêng thính vaên nhö thò kinh ñieån, ñöông tri thò nhaân thaäm khaû laân maãn.

Haø dó coá? Thò nhaân baát naêng thoï trì nhö thò Ñaïi thöøa kinh ñieån thaäm thaâm nghóa coá.

迦葉菩薩白佛言。世尊。如來滅後四十年 中是大乘典大涅槃經於閻浮提廣行流布。過 是已後沒於地者。卻後久近復當還出。

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Lai dieät haäu töù thaäp nieân trung, thò Ñaïi thöøa ñieån Ñaïi Nieátbaøn kinh, ö Dieâm-phuø-ñeà quaûng haønh löu boá, quaù thò dó haäu moät ö ñòa giaû. Khöôùc haäu cöûu caän phuïc ñöông hoaøn xuaát?

佛言。善男子。若我正法餘八十年前四十 年。是經復當於閻浮提雨大法雨。

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Nhöôïc ngaõ Chaùnh phaùp dö baùt thaäp nieân, tieàn töù thaäp nieân thò kinh phuïc ñöông ö Dieâm-phuø-ñeà vuõ ñaïi phaùp vuõ.

迦葉菩薩復白佛言。世尊。如是經典正法 滅時正戒毁時。非法增長時無如法衆生時。 誰能聽受奉持讀誦。令其通利供養恭敬書寫 解說唯願如來。憐愍衆生分別廣說令諸菩薩 聞已受持。持已即得不退阿耨多羅三藐三菩 提心 。

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö thò kinh ñieån Chaùnh phaùp dieät thôøi, chaùnh giôùi huûy thôøi, phi phaùp taêng tröôûng thôøi, voâ nhö phaùp chuùng sanh thôøi thuøy naêng thính thoï, phuïng trì, ñoäc tuïng, linh kyø thoâng lôïi, cuùng döôøng, cung kính, thô taû, giaûi thuyeát? Duy nguyeän Nhö Lai laân maãn chuùng sanh, phaân bieät quaûng thuyeát, linh chö Boà Taùt vaên dó thoï trì, trì dó töùc ñaéc baát thoái A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm.

564

565

大般涅槃經 爾時佛讚迦葉。善哉善哉。善男子。汝今 善能問如是義。 善男子。若有衆生於熙連河沙等諸佛所發 菩提心。乃能於是惡世受持如是經典不生誹 謗。 善男子。若有能於一恆河沙等諸佛世尊發 菩提心。然後乃能於惡世中不謗是法愛樂是 典。不能爲人分別廣說。 善男子。若有衆生於二恆河沙等佛所發菩 提心。然後乃能於惡世中不謗是法。正解信 樂受持讀誦亦不能爲他人廣說。 若有衆生於三恆河沙等佛所發菩提心。然 後乃能於惡世中不謗是法。受持讀誦書寫經 卷雖爲他說未解深義。 若有衆生於四恆河沙等佛所發菩提心。然 後乃能於惡世中不謗是法。受持讀誦書寫經 卷爲他廣說十六分中一分之義。雖復演說亦 不具足。 若有衆生於五恆河沙等佛所發菩提心。然 後乃能於惡世中不謗是法。受持讀誦書寫經 卷廣爲人說十六分中八分之義。 566

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhó thôøi Phaät taùn Ca-dieáp: Thieän tai, thieän tai! Thieän nam töû! Nhöõ kim thieän naêng vaán nhö thò nghóa.

Thieän nam töû! Nhöôïc höõu chuùng sanh ö Hy-lieân haø sa ñaúng chö Phaät sôû, phaùt boà-ñeà taâm naõi naêng ö thò aùc theá, thoï trì nhö thò kinh ñieån baát sanh phæ baùng.

Thieän nam töû! Nhöôïc höõu naêng ö nhaát Haèng haø sa ñaúng chö Phaät Theá Toân phaùt boà-ñeà taâm, nhieân haäu naõi naêng ö aùc theá trung baát baùng thò phaùp, aùi nhaïo thò ñieån, baát naêng vò nhaân phaân bieät quaûng thuyeát.

Thieän nam töû! Nhöôïc höõu chuùng sanh ö nhò Haèng haø sa ñaúng Phaät sôû phaùt boà-ñeà taâm, nhieân haäu naõi naêng ö aùc theá trung baát baùng thò phaùp, chaùnh giaûi tín nhaïo, thoï trì, ñoäc tuïng dieäc baát naêng vò tha nhaân quaûng thuyeát.

Nhöôïc höõu chuùng sanh ö tam Haèng haø sa ñaúng Phaät sôû phaùt boà-ñeà taâm, nhieân haäu naõi naêng ö aùc theá trung baát baùng thò phaùp, thoï trì, ñoäc tuïng, thô taû kinh quyeån. Tuy vò tha thuyeát vò giaûi thaâm nghóa.

Nhöôïc höõu chuùng sanh ö töù Haèng haø sa ñaúng Phaät sôû phaùt boà-ñeà taâm, nhieân haäu naõi naêng ö aùc theá trung baát baùng thò phaùp, thoï trì, ñoäc tuïng, thô taû kinh quyeån. Vò tha quaûng thuyeát thaäp luïc phaàn trung, nhaát phaàn chi nghóa.

Tuy phuïc dieãn thuyeát dieäc baát cuï tuùc.

Nhöôïc höõu chuùng sanh ö nguõ Haèng haø sa ñaúng Phaät sôû phaùt boà-ñeà taâm, nhieân haäu naõi naêng ö aùc theá trung baát baùng thò phaùp, thoï trì, ñoäc tuïng, thô taû kinh quyeån, quaûng vò nhaân thuyeát thaäp luïc phaàn trung, baùt phaàn chi nghóa.

567

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

若有衆生於六恆河沙等佛所發菩提心。然 後乃能於惡世中不謗是法。受持讀誦書寫經 卷爲他廣說十六分中十二分義。

Nhöôïc höõu chuùng sanh ö luïc Haèng haø sa ñaúng Phaät sôû phaùt boà-ñeà taâm, nhieân haäu naõi naêng ö aùc theá trung baát baùng thò phaùp, thoï trì, ñoäc tuïng, thô taû kinh quyeån. Vò tha quaûng thuyeát thaäp luïc phaàn trung, thaäp nhò phaàn nghóa.

若有衆生於七恆河沙等佛所發菩提心。然 後乃能於惡世中不謗是法。受持讀誦書寫經 卷爲他廣說十六分中十四分義。

Nhöôïc höõu chuùng sanh ö thaát Haèng haø sa ñaúng Phaät sôû phaùt boà-ñeà taâm, nhieân haäu naõi naêng ö aùc theá trung baát baùng thò phaùp, thoï trì, ñoäc tuïng, thô taû kinh quyeån. Vò tha quaûng thuyeát thaäp luïc phaàn trung, thaäp töù phaàn nghóa.

若有衆生於八恆河沙等佛所發菩提心。 然後乃能於惡世中不謗是法。受持讀誦書寫 經卷亦勸他人令得書寫。自能聽受復勸他 人令得聽受讀誦通利。擁護堅持憐愍世間諸 衆生故供養是經。亦勸他人令其供養恭敬尊 重讀誦禮拜亦復如是具足。能解盡其義味。 所謂如來常住不變畢竟安樂。廣說衆生悉有 佛性。善知如來所有法藏。供養如是諸佛等 已。建立如是無上正法受持擁護。 若有始發阿耨多羅三藐三菩提心。當知 是人未來之世必能建立如是正法受持擁護。 是故汝今不應不知未來世中護法之人。何以 故。是發心者於未來世必能護持無上正法。 善男子。有惡比丘聞我涅槃不生憂愁。今 日如來入般涅槃何期快哉。如來在世遮我等 568

Nhöôïc höõu chuùng sanh ö baùt Haèng haø sa ñaúng Phaät sôû phaùt boà-ñeà taâm, nhieân haäu naõi naêng ö aùc theá trung baát baùng thò phaùp, thoï trì, ñoäc tuïng, thô taû kinh quyeån, dieäc khuyeán tha nhaân linh ñaéc thô taû. Töï naêng thính thoï phuïc khuyeán tha nhaân, linh ñaéc thính thoï, ñoäc tuïng thoâng lôïi, uûng hoä kieân trì, laân maãn theá gian chö chuùng sanh coá cuùng döôøng thò kinh, dieäc khuyeán tha nhaân linh kyø cuùng döôøng, cung kính, toân troïng, ñoäc tuïng, leã baùi dieäc phuïc nhö thò cuï tuùc. Naêng giaûi taän kyø nghóa vò, sôû vò: Nhö Lai thöôøng truï baát bieán taát caùnh an laïc. Quaûng thuyeát chuùng sanh taát höõu Phaät taùnh. Thieän tri Nhö Lai sôû höõu phaùp taïng.

Cuùng döôøng nhö thò chö Phaät ñaúng dó. Kieán laäp nhö thò voâ thöôïng Chaùnh phaùp, thoï trì, uûng hoä.

Nhöôïc höõu thuûy phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boàñeà taâm, ñöông tri thò nhaân vò lai chi theá taát naêng kieán laäp nhö thò Chaùnh phaùp, thoï trì, uûng hoä. Thò coá nhöõ kim baát öng baát tri vò lai theá trung hoä phaùp chi nhaân. Haø dó coá?

Thò phaùt taâm giaû ö vò lai theá taát naêng hoä trì voâ thöôïng Chaùnh phaùp.

Thieän nam töû! Höõu aùc tyø-kheo, vaên ngaõ Nieát-baøn, baát sanh öu saàu: “Kim nhaät Nhö Lai nhaäp Baùt Nieát-baøn haø kyø khoaùi tai! Nhö Lai taïi theá giaø ngaõ ñaúng lôïi. Kim nhaäp Nieát-baøn thuøy phuïc ñöông höõu giaø ñoaït ngaõ giaû? Nhöôïc voâ 569

大般涅槃經 利今入涅槃誰復當有遮奪我者。若無遮奪我 則還得如本利養。如來在世禁戒嚴峻今入涅 槃悉當放捨。所受袈裟本爲法式今當廢壞如 木頭幡。如是等人誹謗拒逆是大乘經。 善男子。汝今應當如是憶持。若有衆生 成就具足無量功德。乃能信是大乘經典信已 受持。其餘衆生有樂法者。若能廣爲解說此 經。其人聞已過去無量阿僧祇劫所作惡業皆 悉除滅。 若有不信是經典者。現身當爲無量病苦之 所惱害。多爲衆人所見罵辱。命終之後人所 輕賤顏貌醜陋。資生艱難常不供足雖復少得 麤澀弊惡。生生常處貧窮下賤誹謗正法邪見 之家。若臨終時或值荒亂刀兵競起。帝王暴 虐怨家讎隙之所侵逼。雖有善友而不遭遇。 資生所須求不能得。雖少得利常患饑渴。唯 爲凡下之所顧識。國王大臣悉不齒錄。設復 聞其有所宣說正使是理終不信受。如是之人 不至善處。如折翼鳥不能飛行。是人亦爾於 未來世不能得至人天善處。 若復有人能信如是大乘經典。本所受形 雖復麤陋。以經功德即便端正威顏色力日更 570

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

giaø ñoaït, ngaõ taéc hoaøn ñaéc nhö boån lôïi döôõng. Nhö Lai taïi theá caám giôùi nghieâm tuaán. Kim nhaäp Nieát-baøn taát ñöông phoùng xaû. Sôû thoï caø-sa boån vi phaùp thöùc, kim ñöông pheá hoaïi nhö moäc ñaàu phan.” Nhö thò ñaúng nhaân phæ baùng, cöï nghòch thò Ñaïi thöøa kinh.

Thieän nam töû! Nhöõ kim öng ñöông nhö thò öùc trì: Nhöôïc höõu chuùng sanh thaønh töïu cuï tuùc voâ löôïng coâng ñöùc, naõi naêng tín thò Ñaïi thöøa kinh ñieån, tín dó thoï trì.

Kyø dö chuùng sanh höõu nhaïo phaùp giaû. Nhöôïc naêng quaûng vò giaûi thuyeát thöû kinh, kyø nhaân vaên dó, quaù khöù voâ löôïng a-taêng-kyø kieáp sôû taùc aùc nghieäp giai taát tröø dieät.

Nhöôïc höõu baát tín thò kinh ñieån giaû, hieän thaân ñöông vi voâ löôïng beänh khoå chi sôû naõo haïi. Ña vi chuùng nhaân sôû kieán maï nhuïc. Maïng chung chi haäu nhaân sôû khinh tieän.

Nhan maïo xuù laäu, tö sanh gian nan, thöôøng baát cung tuùc.

Tuy phuïc thieåu ñaéc, thoâ, saùp, teä, aùc. Sanh sanh thöôøng xöû baàn cuøng haï tieän, phæ baùng Chaùnh phaùp taø kieán chi gia.

Nhöôïc laâm chung thôøi, hoaëc trò hoang loaïn ñao binh caïnh khôûi, ñeá vöông baïo ngöôïc, oan gia thuø khích chi sôû xaâm böùc. Tuy höõu thieän höõu nhi baát tao ngoä. Tö sanh sôû tu, caàu baát naêng ñaéc. Tuy thieåu ñaéc lôïi thöôøng hoaïn cô khaùt. Duy vi phaøm haï chi sôû coá thöùc. Quoác vöông, ñaïi thaàn taát baát xæ luïc. Thieát phuïc vaên kyø höõu sôû tuyeân thuyeát, chaùnh söû thò lyù chung baát tín thoï. Nhö thò chi nhaân baát chí thieän xöù, nhö chieát döïc ñieåu baát naêng phi haønh. Thò nhaân dieäc nhó, ö vò lai theá baát naêng ñaéc chí nhaân thieân thieän xöù.

Nhöôïc phuïc höõu nhaân naêng tín nhö thò Ñaïi thöøa kinh ñieån, boån sôû thoï hình tuy phuïc thoâ laäu, dó kinh coâng ñöùc töùc tieän ñoan chaùnh, oai nhan saéc löïc nhaät caùnh taêng ña. Thöôøng vi nhaân thieân chi sôû nhaïo kieán, cung kính aùi 571

大般涅槃經 增多。常爲人天之所樂見。恭敬愛戀情無捨 離。國王大臣及家親屬聞其所說悉皆敬信。 若我聲聞弟子之中欲行第一希有事者。當 爲世間廣宣如是大乘經典。 善男子。譬如霧露勢雖欲住不過日出。日 旣出已消滅無餘。善男子。是諸衆生所有惡 業亦復如是。住世勢力不過得見大涅槃日。 是日旣出悉能除滅一切惡業 復次善男子。譬如有人出家剃髮雖服袈 裟。故未得受沙彌十戒。或有長者來請衆 僧。未受戒者即與大衆俱共受請。雖未受戒 已墮僧數。善男子。若有衆生發心始學是大 乘典大涅槃經。書持讀誦亦復如是。雖未具 足位階十地則已墮於十住數中。或有衆生是 佛弟子或非弟子。若因貪怖或因利養聽受是 經乃至一偈。聞已不謗當知是人則爲已近阿 耨多羅三藐三菩提。 善男子。以是因緣我說四人爲世間依。 善男子。如是四人若以佛說言非佛說無有是 處。是故我說如是四人爲世間依。善男子。 汝應供養如是四人。 世尊。我當云何識知是人而爲供養。 572

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

luyeán tình voâ xaû ly. Quoác vöông, ñaïi thaàn caäp gia thaân thuoäc, vaên kyø sôû thuyeát taát giai kính tín.

Nhöôïc ngaõ Thanh vaên ñeä töû chi trung, duïc haønh ñeä nhaát hy höõu söï giaû, ñöông vò theá gian quaûng tuyeân nhö thò Ñaïi thöøa kinh ñieån.

Thieän nam töû! Thí nhö vuï loä, theá tuy duïc truï baát quaù nhaät xuaát. Nhaät kyù xuaát dó tieâu dieät voâ dö. Thieän nam töû!

Thò chö chuùng sanh sôû höõu aùc nghieäp dieäc phuïc nhö thò, truï theá theá löïc baát quaù ñaéc kieán Ñaïi Nieát-baøn nhaät, thò nhaät kyù xuaát taát naêng tröø dieät nhaát thieát aùc nghieäp.

Phuïc thöù thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân xuaát gia theá phaùt. Tuy phuïc caø-sa, coá vò ñaéc thoï sa-di thaäp giôùi. Hoaëc höõu tröôûng giaû lai thænh chuùng taêng, vò thoï giôùi giaû töùc döõ ñaïi chuùng caâu coäng thoï thænh. Tuy vò thoï giôùi dó ñoïa taêng soá. Thieän nam töû! Nhöôïc höõu chuùng sanh phaùt taâm thuûy hoïc thò Ñaïi thöøa ñieån, Ñaïi Nieát-baøn kinh, thô trì, ñoäc tuïng dieäc phuïc nhö thò, tuy vò cuï tuùc vò giai thaäp ñòa, taéc dó ñoïa ö thaäp truï soá trung. Hoaëc höõu chuùng sanh thò Phaät ñeä töû, hoaëc phi ñeä töû, nhöôïc nhaân tham boá hoaëc nhaân lôïi döôõng thính thoï thò kinh, naõi chí nhaát keä vaên dó baát baùng, ñöông tri thò nhaân taéc vi dó caän A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà.

Thieän nam töû! Dó thò nhaân duyeân ngaõ thuyeát töù nhaân vi theá gian y. Thieän nam töû! Nhö thò töù nhaân nhöôïc dó Phaät thuyeát, ngoân phi Phaät thuyeát voâ höõu thò xöù. Thò coá ngaõ thuyeát nhö thò töù nhaân vi theá gian y. Thieän nam töû!

Nhöõ öng cuùng döôøng nhö thò töù nhaân.

Theá Toân! Ngaõ ñöông vaân haø thöùc tri thò nhaân nhi vi cuùng döôøng?

573

大般涅槃經 佛告迦葉。若有建立護持正法。如是之人 應從啟請當捨身命而供養之。如我於是大乘 經說。 有知法者 若老若少 故應供養 恭敬禮拜 猶如事火 婆羅門等。 有知法者 若老若少 故應供養 恭敬禮拜 亦如諸天 奉事帝釋。 迦葉菩薩白佛言。世尊。如佛所說供養師 長正應如是。今有所疑唯願廣說。若有長宿 護持禁戒。從年少邊諮受未聞云何是人當禮 敬不。若當禮敬是則不名爲持戒也。若是年 少護持禁戒。從諸宿舊破戒人邊諮受未聞復 應禮不。若出家人從在家人諮受未聞復當禮 不。然出家人不應禮敬在家人也。然佛法中 年少幼小應當恭敬耆舊長宿。以是長宿先受 具戒成就威儀。是故應當供養恭敬。如佛言 574

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phaät caùo Ca-dieáp: Nhöôïc höõu kieán laäp, hoä trì Chaùnh phaùp, nhö thò chi nhaân öng tuøng khaûi thænh ñöông xaû thaân maïng nhi cuùng döôøng chi. Nhö ngaõ ö thò Ñaïi thöøa kinh thuyeát: Höõu tri phaùp giaû, Nhöôïc laõo nhöôïc thieáu.

Coá öng cuùng döôøng, Cung kính leã baùi.

Do nhö söï hoûa, Baø-la-moân ñaúng.

Höõu tri phaùp giaû, Nhöôïc laõo nhöôïc thieáu.

Coá öng cuùng döôøng, Cung kính leã baùi.

Dieäc nhö chö thieân, Phuïng söï Ñeá-thích.

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Phaät sôû thuyeát, cuùng döôøng sö tröôûng chaùnh öng nhö thò. Kim höõu sôû nghi, duy nguyeän quaûng thuyeát. Nhöôïc höõu tröôûng tuùc hoä trì caám giôùi, tuøng nieân thieáu bieân tö thoï vò vaên. Vaân haø thò nhaân, ñöông leã kính phuû? Nhöôïc ñöông leã kính, thò taéc baát danh vi trì giôùi daõ. Nhöôïc thò nieân thieáu hoä trì caám giôùi, tuøng chö tuùc cöïu phaù giôùi nhaân bieân tö thoï vò vaên.

Phuïc öng leã phuû? Nhöôïc xuaát gia nhaân tuøng taïi gia nhaân, tö thoï vò vaên phuïc ñöông leã phuû? Nhieân xuaát gia nhaân baát öng leã kính taïi gia nhaân daõ. Nhieân Phaät phaùp trung nieân thieáu aáu tieåu, öng ñöông cung kính kyø cöïu tröôûng tuùc, dó thò tröôûng tuùc tieân thoï cuï giôùi, thaønh töïu oai nghi. Thò coá 575

大般涅槃經 曰其破戒者。是佛法中所不容受。猶如良田 多有稊稗。 又如佛說有知法者。若老若少故應供養如 事帝釋。如是二句其義云何。將非如來虚妄 說耶。如佛言曰持戒比丘亦有所犯。何故如 來而作是說。 世尊。亦於餘經中說聽治破戒。如是所說 其義未了。 佛告迦葉。善男子。我爲未來諸菩薩等學 大乘者說如是偈。不爲聲聞弟子說也。 善男子。如我先說正法滅已毁正戒時增長 破戒。非法盛時一切聖人隱不現時。受畜奴 婢不淨物時。是四人中當有一人出現於世。 剃除鬚髮出家修道。見諸比丘各各受畜奴婢 僕使不淨之物。淨與不淨一切不知。是律非 律亦復不識。是人爲欲調伏如是諸比丘故。 與共和光不同其塵。自所行處及佛行處善能 別知。雖見諸人犯波羅夷默然不舉。何以 故。我出於世爲欲建立護持正法。是故默然 而不舉處。 善男子。如是之人爲護法故雖有所犯不名 破戒 。 576

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

öng ñöông cuùng döôøng cung kính. Nhö Phaät ngoân vieát: “Kyø phaù giôùi giaû thò Phaät phaùp trung sôû baát dung thoï, do nhö löông ñieàn ña höõu ñeà baùi.”

Höïu nhö Phaät thuyeát: Höõu tri phaùp giaû, nhöôïc laõo nhöôïc thieáu, coá öng cuùng döôøng... nhö söï Ñeá-thích. Nhö thò nhò cuù kyø nghóa vaân haø? Töông phi Nhö Lai hö voïng thuyeát da? Nhö Phaät ngoân vieát: “Trì giôùi tyø-kheo dieäc höõu sôû phaïm. Haø coá Nhö Lai nhi taùc thò thuyeát?”

Theá Toân dieäc ö dö kinh trung thuyeát: Thính trò phaù giôùi. Nhö thò sôû thuyeát, kyø nghóa vò lieãu.

Phaät caùo Ca-dieáp: Thieän nam töû! Ngaõ vò vò lai chö Boà Taùt ñaúng hoïc Ñaïi thöøa giaû, thuyeát nhö thò keä baát vò Thanh vaên ñeä töû thuyeát daõ.

Thieän nam töû! Nhö ngaõ tieân thuyeát Chaùnh phaùp dieät dó, huûy chaùnh giôùi thôøi, taêng tröôûng phaù giôùi, phi phaùp thaïnh thôøi, nhaát thieát thaùnh nhaân aån baát hieän thôøi, thoï suùc noâ tyø, baát tònh vaät thôøi, thò töù nhaân trung ñöông höõu nhaát nhaân xuaát hieän ö theá, theá tröø tu phaùt xuaát gia tu ñaïo.

Kieán chö tyø-kheo caùc caùc thoï suùc noâ tyø, boäc söû baát tònh chi vaät. Tònh döõ baát tònh nhaát thieát baát tri, thò luaät phi luaät dieäc phuïc baát thöùc. Thò nhaân vi duïc ñieàu phuïc nhö thò chö tyø-kheo coá, döõ coäng hoøa quang baát ñoàng kyø traàn. Töï sôû haønh xöù caäp Phaät haønh xöù thieän naêng bieät tri. Tuy kieán chö nhaân phaïm ba-la-di maëc nhieân baát cöû. Haø dó coá? Ngaõ xuaát ö theá vò duïc kieán laäp, hoä trì Chaùnh phaùp. Thò coá maëc nhieân nhi baát cöû xöù.

Thieän nam töû! Nhö thò chi nhaân vò hoä phaùp coá, tuy höõu sôû phaïm baát danh phaù giôùi.

577

大般涅槃經 善男子。如有國王遇病崩亡。儲君稚小未 任紹繼。有旃陀羅豐饒財寶巨富無量多有眷 屬。自以強力伺國虚弱篡居王位治化未久。 國人居士婆羅門等亡叛逃走遠投他國。雖有 在者乃至不欲眼見是王。或有長者婆羅門等 不離本土。譬如諸樹隨其生處即是中死。 旃陀羅王知其國人逃叛者衆尋即還遣諸 旃陀羅守邏諸道。復於七日擊鼓唱令。諸婆 羅門有能爲我作灌頂師者。當以半國而爲爵 賞。 諸婆羅門聞是語已悉無來者各作是言。何 處當有婆羅門種作如是事。 旃陀羅王復作是言。婆羅門中若無一人爲 我師者。我要當令諸婆羅門與旃陀羅共住食 宿同其事業。若有能來灌我頂者。半國之封 此言不虚。呪術所致三十三天上妙甘露不死 之藥。亦當共分而共食之。 爾時有一婆羅門子。年在弱冠修治淨行長 髮爲相善知呪術。往至王所白言。大王。王 所勑使我悉能爲。 爾時大王心生歡喜。受此童子作灌頂師。 諸婆羅門聞是事已。皆生瞋恚責此童子。汝 婆羅門。云何乃作旃陀羅師。 578

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Nhö höõu quoác vöông ngoä beänh baêng vong. Tröø quaân tró tieåu vò nhieäm thieäu keá. Höõu chieân-ñaøla phong nhieâu taøi baûo, cöï phuù voâ löôïng, ña höõu quyeán thuoäc, töï dó cöôøng löïc, töù quoác hö nhöôïc, soaùn cö vöông vò. Trò hoùa vò cöûu, quoác nhaân cö só, baø-la-moân ñaúng vong phaûn ñaøo taåu, vieãn ñaàu tha quoác. Tuy höõu taïi giaû, naõi chí baát duïc nhaõn kieán thò vöông. Hoaëc höõu tröôûng giaû, baø-lamoân ñaúng baát ly boån thoå, thí nhö chö thoï tuøy kyø sanh xöù töùc thò trung töû.

Chieân-ñaø-la vöông tri kyø quoác nhaân ñaøo phaûn giaû chuùng, taàm töùc hoaøn khieån chö chieân-ñaø-la, thuû la chö ñaïo, phuïc ö thaát nhaät, kích coå xöôùng leänh: “Chö baø-la-moân höõu naêng vò ngaõ taùc quaùn ñaûnh sö giaû, ñöông dó baùn quoác nhi vò töôùc thöôûng.”

Chö baø-la-moân vaên thò ngöõ dó, taát voâ lai giaû. Caùc taùc thò ngoân: “Haø xöù ñöông höõu baø-la-moân chuûng taùc nhö thò söï?”

Chieân-ñaø-la vöông phuïc taùc thò ngoân: “Baø-la-moân trung nhöôïc voâ nhaát nhaân vi ngaõ sö giaû, ngaõ yeáu ñöông linh chö baø-la-moân döõ chieân-ñaø-la coäng truï thöïc tuùc, ñoàng kyø söï nghieäp. Nhöôïc höõu naêng lai quaùn ngaõ ñaûnh giaû baùn quoác chi phong. Thöû ngoân baát hö. Chuù thuaät sôû trí Tam thaäp tam thieân, thöôïng dieäu cam loä baát töû chi döôïc, dieäc ñöông coäng phaân nhi coäng thöïc chi.”

Nhó thôøi höõu nhaát baø-la-moân töû, nieân taïi nhöôïc quaùn, tu trò tònh haïnh, tröôøng phaùt vi töôùng, thieän tri chuù thuaät, vaõng chí vöông sôû, baïch ngoân: “Ñaïi vöông! Vöông sôû saéc söû ngaõ taát naêng vi.”

Nhó thôøi ñaïi vöông taâm sanh hoan hyû, thoï thöû ñoàng töû taùc quaùn ñaûnh sö. Chö baø-la-moân vaên thò söï dó, giai sanh saân khueå, traùch thöû ñoàng töû: “Nhöõ baø-la-moân vaân haø naõi taùc chieân-ñaø-la sö.”

579

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

爾時其王即分半國與是童子。因共治國經 歷多時。爾時童子語其王言。我捨家法來作 王師。然教大王微密呪術。而今大王猶不見 親。時王答言。我今云何不親汝耶。童子答 言。先王所有不死之藥猶未共食。王言善哉 善哉大師。我實不知師若須者唯願持去。 是時童子聞王語已。即取歸家請諸大臣而 共食之。諸臣食已即共白王。快哉大師。有 是甘露不死之藥。王旣知已語其師言。云何 大師。獨與諸臣服食甘露而不見分。

Nhó thôøi kyø vöông töùc phaân baùn quoác döõ thò ñoàng töû, nhaân coäng trò quoác kinh lòch ña thôøi. Nhó thôøi ñoàng töû ngöù kyø vöông ngoân: “Ngaõ xaû gia phaùp lai taùc vöông sö. Nhieân giaùo ñaïi vöông vi maät chuù thuaät, nhi kim ñaïi vöông do baát kieán thaân.” Thôøi vöông ñaùp ngoân: “Ngaõ kim vaân haø baát thaân nhöõ da?” Ñoàng töû ñaùp ngoân: “Tieân vöông sôû höõu baát töû chi döôïc do vò coäng thöïc.” Vöông ngoân: “Thieän tai, thieän tai! Ñaïi sö! Ngaõ thaät baát tri. Sö nhöôïc tu giaû duy nguyeän trì khöù.

爾時童子更以其餘雜毒之藥與王令服。 王旣服已須臾藥發。悶亂躃地無所覺知猶如 死人。爾時童子立本儲君還以爲王。作如 是言。師子御座法不應令旃陀羅昇。我從昔 來未曾聞見旃陀羅種而爲王也。若旃陀羅治 國理民無有是處。汝今應還紹繼先王正法治 國。 爾時童子經理是已。復以解藥與旃陀羅令 其醒寤。旣醒寤已驅令出國。是時童子雖爲 是事猶故不失婆羅門法。其餘居士婆羅門等 聞其所作歎未曾有。讚言善哉善哉仁者。善 能驅遣旃陀羅王。

Nhó thôøi ñoàng töû caùnh dó kyø dö taïp ñoäc chi döôïc, döõ

580

Thò thôøi ñoàng töû vaên vöông ngöõ dó töùc thuû qui gia, thænh chö ñaïi thaàn nhi coäng thöïc chi. Chö thaàn thöïc dó, töùc coäng baïch vöông: “Khoaùi tai! Ñaïi sö höõu thò cam loä baát töû chi döôïc.” Vöông kyù tri dó, ngöù kyø sö ngoân: “Vaân haø Ñaïi sö ñoäc döõ chö thaàn phuïc thöïc cam loä nhi baát kieán phaân.” vöông linh phuïc. Vöông kyù phuïc dó, tu du döôïc phaùt, muoän loaïn tòch ñòa, voâ sôû giaùc tri, do nhö töû nhaân. Nhó thôøi ñoàng töû laäp boån tröø quaân, hoaøn dó vi vöông, taùc nhö thò ngoân: “sö töû ngöï toïa, phaùp baát öng linh chieân-ñaø-la thaêng. Ngaõ tuøng tích lai vò taèng vaên kieán chieân-ñaø-la chuûng nhi vi vöông daõ. Nhöôïc chieân-ñaø-la trò quoác lyù daân voâ höõu thò xöù. Nhöõ kim öng hoaøn thieäu keá tieân vöông Chaùnh phaùp trò quoác.”

Nhó thôøi ñoàng töû kinh lyù thò dó, phuïc dó giaûi döôïc döõ chieân-ñaø-la linh kyø tænh ngoä. Kyù tænh ngoä dó khu linh xuaát quoác. Thò thôøi ñoàng töû tuy vi thò söï, do coá baát thaát baø-lamoân phaùp. Kyø dö cö só, baø-la-moân ñaúng, vaên kyø sôû taùc, thaùn vò taèng höõu, taùn ngoân: “Thieän tai, thieän tai! Nhaân giaû thieän naêng khu khieån chieân-ñaø-la vöông.”

581

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Ngaõ Nieát-baøn haäu hoä trì Chaùnh phaùp chö Boà Taùt ñaúng dieäc phuïc nhö thò, dó phöông tieän löïc döõ bæ phaù giôùi, giaû danh thoï suùc nhaát thieát baát tònh vaät taêng,

善男子。我涅槃後護持正法諸菩薩等亦復 如是。以方便力與彼破戒。假名受畜一切不 淨物僧同其事業。爾時菩薩若見有人雖多犯 戒能治毁禁諸惡比丘。即往其所恭敬禮拜四 事供養。經書什物悉以奉上。如其自無要當 方便從諸檀越求覓而與。爲是事故應畜八種 不淨之物。何以故。是人爲治諸惡比丘。如 彼童子驅旃陀羅。爾時菩薩雖復恭敬禮拜是 人受畜八種不淨之物。悉無有罪。何以故。 以是菩薩爲欲擯治諸惡比丘。令清淨僧得安 隱住。流布方等大乘經典利益一切諸天人 故。

thôøi Boà Taùt tuy phuïc cung kính leã baùi thò nhaân, thoï suùc baùt chuûng baát tònh chi vaät, taát voâ höõu toäi. Haø dó coá? Dó thò Boà Taùt vi duïc taån trò chö aùc tyø-kheo, linh thanh tònh taêng ñaéc an oån truï, löu boá phöông ñaúng Ñaïi thöøa kinh ñieån, lôïi ích nhaát thieát chö thieân nhaân coá.

善男子。以是因緣我於經中說是二偈。令 諸菩薩皆共讚歎護法之人。如彼居士婆羅門 等稱讚童子善哉善哉。護法菩薩正應如是。 若有人見護法之人與破戒者同其事業說有罪 者。當知是人自受其殃。是護法者實無有 罪。

Thieän nam töû! dó thò nhaân duyeân ngaõ ö kinh trung thuyeát thò nhò keä, linh chö Boà Taùt giai coäng taùn thaùn hoä phaùp chi nhaân, nhö bæ cö só, baø-la-moân ñaúng xöng taùn ñoàng töû: “Thieän tai, thieän tai! Hoä phaùp Boà Taùt chaùnh öng nhö thò.” Nhöôïc höõu nhaân kieán hoä phaùp chi nhaân döõ phaù giôùi giaû ñoàng kyø söï nghieäp, thuyeát höõu toäi giaû ñöông tri thò nhaân, töï thoï kyø öông. Thò hoä phaùp giaû thaät voâ höõu toäi.

善男子。若有比丘犯禁戒已。憍慢心故覆 藏不悔。當知是人名眞破戒。菩薩摩訶薩爲 護法故雖有所犯不名破戒。何以故。以無憍 慢發露悔故。

Thieän nam töû! Nhöôïc höõu tyø-kheo phaïm caám giôùi dó, kieâu maïn taâm coá, phuù taøng baát hoái, ñöông tri thò nhaân danh chaân phaù giôùi. Boà Taùt ma-ha-taùt vò hoä phaùp coá, tuy höõu sôû phaïm baát danh phaù giôùi. Haø dó coá? Dó voâ kieâu maïn phaùt loä hoái coá.

582

ñoàng kyø söï nghieäp. Nhó thôøi Boà Taùt nhöôïc kieán höõu nhaân, tuy ña phaïm giôùi, naêng trò huûy caám chö aùc tyø-kheo, töùc vaõng kyø sôû, cung kính leã baùi, töù söï cuùng döôøng, kinh thô thaäp vaät taát dó phuïng thöôïng. Nhö kyø töï voâ, yeáu ñöông phöông tieän, tuøng chö ñaøn-vieät, caàu mòch nhi döõ. Vò thò söï coá, öng suùc baùt chuûng baát tònh chi vaät. Haø dó coá? Thò nhaân vò trò chö aùc tyø-kheo, nhö bæ ñoàng töû khu chieân-ñaø-la. Nhó

583

大般涅槃經 善男子。是故我於經中覆相說如是偈。 有知法者 若老若少 故應供養 恭敬禮拜 猶如事火 婆羅門等 如第二天 奉事帝釋。 以是因緣我亦不爲學聲聞人。但爲菩薩而 說此偈。 迦葉菩薩白佛言。世尊。如是等菩薩摩訶 薩於戒極緩。本所受戒爲具在不。 佛言善男子。汝今不應作如是說。何以 故。本所受戒如本不失。設有所犯即應懺悔 悔已清淨。 善男子。如故隄塘穿决有孔水則淋漏。 何以故。無人治故。若有人治水則不出。菩 薩亦爾。雖與破戒共作布薩受戒自恣同其僧 事。所有戒律不如隄塘穿决淋漏。何以故。 若無清淨持戒之人。僧則損減慢緩懈怠日有 增長。若有清淨持戒之人。即能具足不失本 戒。 584

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Thò coá ngaõ ö kinh trung phuù töôùng, thuyeát nhö thò keä: “Höõu tri phaùp giaû, Nhöôïc laõo nhöôïc thieáu, Coá öng cuùng döôøng, Cung kính leã baùi, “Do nhö söï hoûa, Baø-la-moân ñaúng, Nhö ñeä nhò thieân, Phuïng söï Ñeá-thích.”

Dó thò nhaân duyeân, ngaõ dieäc baát vò hoïc Thanh vaên nhaân, ñaõn vò Boà Taùt nhi thuyeát thöû keä.

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö thò ñaúng Boà Taùt ma-ha-taùt, ö giôùi cöïc hoaõn, boån sôû thoï giôùi vi cuï taïi phuû?

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Nhöõ kim baát öng taùc nhö thò thuyeát. Haø dó coá? Boån sôû thoï giôùi nhö boån baát thaát. Thieát höõu sôû phaïm töùc öng saùm hoái. Hoái dó thanh tònh.

Thieän nam töû! Nhö coá ñeâ ñöôøng xuyeân quyeát höõu khoång, thuûy taéc laâm laäu. Haø dó coá? Voâ nhaân trò coá. Nhöôïc höõu nhaân trò thuûy taéc baát xuaát. Boà Taùt dieäc nhó, tuy döõ phaù giôùi coäng taùc boá-taùt, thoï giôùi, töï töù, ñoàng kyø taêng söï, sôû höõu giôùi luaät baát nhö ñeâ ñöôøng xuyeân quyeát laâm laäu. Haø dó coá? Nhöôïc voâ thanh tònh trì giôùi chi nhaân taêng taéc toån giaûm, maïn, hoaõn, giaûi ñaõi nhaät höõu taêng tröôûng. Nhöôïc höõu thanh tònh trì giôùi chi nhaân, töùc naêng cuï tuùc baát thaát boån giôùi.

585

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

善男子。於乘緩者乃名爲緩。於戒緩者不 名爲緩。菩薩摩訶薩於此大乘心不懈慢是名 本戒。爲護正法以大乘水而自澡浴。是故菩 薩雖現破戒不名爲緩。

Thieän nam töû! Ö thöøa hoaõn giaû naõi danh vi hoaõn. Ö giôùi hoaõn giaû baát danh vi hoaõn. Boà Taùt ma-ha-taùt ö thöû Ñaïi thöøa, taâm baát giaûi maïn thò danh boån giôùi. Vò hoä Chaùnh phaùp dó Ñaïi thöøa thuûy nhi töï taûo duïc. Thò coá Boà Taùt tuy hieän phaù giôùi baát danh vi hoaõn.

迦葉菩薩白佛言。衆僧之中有四種人。如 菴羅菓生熟難知。破戒持戒云何可識

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Chuùng taêng chi trung höõu töù chuûng nhaân. Nhö am-la quaû sanh thuïc nan tri. Phaù giôùi, trì giôùi vaân haø khaû thöùc?

佛言善男子。因大涅槃微妙經典則易可 知。云何因是大涅槃經可得知耶。譬如田夫 種稻穀等耘除稗䅎。以肉眼觀名爲淨田。 至其成實草穀各異。如是八事能汙染僧若能 除卻。以肉眼觀則知清淨。若有持戒破戒不 作惡時。以肉眼觀難可分別。若惡彰露則易 可知。如彼稗䅎易可分別。僧中亦爾若能遠 離於八不淨毒蛇之法是名清淨。聖衆福田應 爲人天之所供養。清淨果報非是肉眼所能分 別。 復次善男子。如迦羅迦林其樹衆多。於 是林中唯有一樹名鎮頭迦。是迦羅迦樹鎮頭 迦樹。二菓相似不可分別。其菓熟時有一女 人悉皆拾取。鎮頭迦菓纔有一分。迦羅迦菓 乃有十分。是女不識齎來詣市而衒賣之。凡 愚小兒復不別故。買迦羅迦菓噉已命終。有 586

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Nhaân Ñaïi Nieát-baøn vi dieäu kinh ñieån taéc dò khaû tri. Vaân haø nhaân thò Ñaïi Nieát-baøn kinh khaû ñaéc tri da? Thí nhö ñieàn phu chuûng ñaïo coác ñaúng, vaân tröø baùi tuù. Dó nhuïc nhaõn quan danh vò tònh ñieàn. Chí kyø thaønh thaät thaûo coác caùc dò. Nhö thò baùt söï naêng oâ nhieãm taêng. Nhöôïc naêng tröø khöôùc, dó nhuïc nhaõn quan, taéc tri thanh tònh. Nhöôïc höõu trì giôùi, phaù giôùi baát taùc aùc thôøi, dó nhuïc nhaõn quan nan khaû phaân bieät. Nhöôïc aùc chöông loä taéc dò khaû tri. Nhö bæ baùi tuù dò khaû phaân bieät, Taêng trung dieäc nhó. Nhöôïc naêng vieãn ly ö baùt baát tònh, ñoäc xaø chi phaùp thò danh thanh tònh, thaùnh chuùng phöôùc ñieàn öng vò nhaân thieân chi sôû cuùng döôøng. Thanh tònh quaû baùo phi thò nhuïc nhaõn sôû naêng phaân bieät.

Phuïc thöù thieän nam töû! Nhö ca-la-ca laâm kyø thoï chuùng ña. Ö thò laâm trung duy höõu nhaát thoï, danh traán-ñaàu-ca.

Thò ca-la-ca thoï, traán-ñaàu-ca thoï nhò quaû töông töï baát khaû phaân bieät. Kyø quaû thuïc thôøi, höõu nhaát nöõ nhaân taát giai thaäp thuû: traán-ñaàu-ca quaû taøi höõu nhaát phaàn, ca-la-ca quaû naõi höõu thaäp phaàn. Thò nöõ baát thöùc, teâ lai ngheä thò nhi huyeãn maïi chi. Phaøm ngu tieåu nhi phuïc baát bieät coá, maõi ca-la-ca quaû. Ñaïm dó maïng chung. Höõu trí nhaân boái vaên 587

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

智人輩聞是事已即問女人。姊於何處持是菓 來。是時女人即示方所。諸人即言。如是方 所多有無量迦羅迦樹。唯有一根鎮頭迦樹。 諸人知已笑而捨去。

thò söï dó, töùc vaán nöõ nhaân: “Tyû ö haø xöù, trì thò quaû lai? Thò thôøi nöõ nhaân töùc thò phöông sôû. Chö nhaân töùc ngoân: Nhö thò phöông sôû ña höõu voâ löôïng ca-la-ca thoï. Duy höõu nhaát caên traán-ñaàu-ca thoï.” Chö nhaân tri dó tieáu nhi xaû khöù.

善男子。大衆之中八不淨法亦復如是。 於是衆中多有受用如是八法。唯有一人清淨 持戒。不受如是八不淨法。而知諸人受畜非 法。然與同事不相捨離。如彼林中一鎮頭迦 樹。有優婆塞見是諸人多有非法。併不恭敬 供養。是人若欲供養應先問言。大德。如是 八事應受畜不。佛所聽不。若言佛聽。如是

dieäc phuïc nhö thò. Ö thò chuùng trung ña höõu thoï duïng nhö

之人得共布薩羯磨自恣不。 是優婆塞如是問已。衆皆答言。如是八事 如來憐愍皆悉聽畜。優婆塞言。祇洹精舍有 諸比丘或言金銀佛所聽畜。或言不聽有言聽 者。是不聽者不與共住說戒自恣。乃至不共 一河飲水。利養之物悉不共之。汝等云何言 佛聽許。佛天中天雖復受之。汝等衆僧亦不 應畜。若有受者乃至不應與共說戒自恣羯磨 同其僧事。若共說戒自恣羯磨同僧事者。命 終即當墮於地獄。如彼諸人食迦羅菓已而便 命終。 588

Thieän nam töû! Ñaïi chuùng chi trung baùt baát tònh phaùp thò baùt phaùp. Duy höõu nhaát nhaân thanh tònh trì giôùi, baát thoï nhö thò baùt baát tònh phaùp. Nhi tri chö nhaân thoï suùc phi phaùp, nhieân döõ ñoàng söï baát töông xaû ly, nhö bæ laâm trung nhaát traán-ñaàu-ca thoï. Höõu öu-baø-taéc kieán thò chö nhaân, ña höõu phi phaùp tònh baát cung kính cuùng döôøng.

Thò nhaân nhöôïc duïc cuùng döôøng, öng tieân vaán ngoân: “Ñaïi Ñöùc! Nhö thò baùt söï öng thoï suùc phuû? Phaät sôû thính phuû?

Nhöôïc ngoân Phaät thính nhö thò chi nhaân ñaéc coäng boá-taùt, yeát-ma, töï töù phuû?”

Thò öu-baø-taéc nhö thò vaán dó, chuùng giai ñaùp ngoân: “Nhö thò baùt söï Nhö Lai laân maãn giai taát thính suùc.” Öu-baø-taéc ngoân: “Kyø-hoaøn tinh xaù höõu chö tyø-kheo, hoaëc ngoân: Kim ngaân Phaät sôû thính suùc, hoaëc ngoân: baát thính.

Höõu ngoân thính giaû, thò baát thính giaû, baát döõ coäng truï, thuyeát giôùi, töï töù, naõi chí baát coäng nhaát haø aåm thuûy. Lôïi döôõng chi vaät taát baát coäng chi.” Nhöõ ñaúng vaân haø ngoân Phaät thính höùa? Phaät thieân trung thieân tuy phuïc thoï chi, nhöõ ñaúng chuùng taêng dieäc baát öng suùc. Nhöôïc höõu thoï giaû naõi chí baát öng döõ coäng thuyeát giôùi, töï töù, yeát-ma, ñoàng kyø taêng söï. Nhöôïc coäng thuyeát giôùi, töï töù, yeát-ma, ñoàng taêng söï giaû, maïng chung töùc ñöông ñoïa ö ñòa nguïc, nhö bæ chö nhaân thöïc ca-la quaû dó nhi tieän maïng chung.

589

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

復次善男子。譬如城市有賣藥人。有妙 甘藥出於雪山。亦復多賣其餘雜藥味甘相 似。時有諸人咸皆欲買然不識別。至賣藥所 問言。汝有雪山藥不。其賣藥人即答言有。 是人欺詐以餘雜藥語買者言。此是雪山甘妙 好藥。時買藥者以肉眼故。不能善別即買持 去。復作是念我今已得雪山甘藥。

Phuïc thöù thieän nam töû! Thí nhö thaønh thò höõu maïi döôïc nhaân, höõu dieäu cam döôïc xuaát ö Tuyeát sôn. Dieäc phuïc ña maïi kyø dö taïp döôïc vò cam töông töï. Thôøi höõu chö nhaân haøm giai duïc maõi nhieân baát thöùc bieät. Chí maïi döôïc sôû, vaán ngoân: “Nhöõ höõu Tuyeát sôn döôïc phuû?” Kyø maïi döôïc nhaân töùc ñaùp ngoân höõu. Thò nhaân khi traù, dó dö taïp döôïc, ngöù maõi giaû ngoân: “Thöû thò Tuyeát sôn cam dieäu haûo döôïc.”

Thôøi maõi döôïc giaû, dó nhuïc nhaõn coá baát naêng thieän bieät, töùc maõi trì khöù. Phuïc taùc thò nieäm: “Ngaõ kim dó ñaéc Tuyeát sôn cam döôïc.”

迦葉。若聲聞僧中有假名僧有眞實僧。有 和合僧若持戒破戒。於是衆中等應供養恭敬 禮拜。是優婆塞以肉眼故不能分別。喻如彼 人不能分別雪山甘藥。誰是持戒誰是破戒誰 是眞僧誰是假僧。有天眼者乃能分別。

Ca-dieáp! Nhöôïc Thanh vaên taêng trung höõu giaû danh taêng, höõu chaân thaät taêng, höõu hoøa hieäp taêng, nhöôïc trì giôùi, phaù giôùi. Ö thò chuùng trung ñaúng öng cuùng döôøng, cung kính, leã baùi. Thò öu-baø-taéc dó nhuïc nhaõn coá baát naêng phaân bieät, duï nhö bæ nhaân baát naêng phaân bieät Tuyeát sôn cam döôïc. Thuøy thò trì giôùi? Thuøy thò phaù giôùi? Thuøy thò chaân taêng? Thuøy thò giaû taêng? Höõu thieân nhaõn giaû naõi naêng phaân bieät.

迦葉。若優婆塞知是比丘是破戒人不應給 施禮拜供養。若知是人受畜八法亦復不應給 施所須禮拜供養。若於僧中有破戒者。不應 以被袈裟因緣恭敬禮拜。 迦葉菩薩復白佛言。世尊。善哉善哉。 如來所說眞實不虚我當頂受。譬如金剛珍寶 異物。如佛所說是諸比丘當依四法。何等 爲四。依法不依人。依義不依語。依智不依 識。依了義經不依不了義經如是四法應當證 知非四種人。 590

Ca-dieáp! Nhöôïc öu-baø-taéc tri thò tyø-kheo thò phaù giôùi nhaân, baát öng caáp thí, leã baùi, cuùng döôøng. Nhöôïc tri thò nhaân thoï suùc baùt phaùp, dieäc phuïc baát öng caáp thí sôû tu, leã baùi, cuùng döôøng. Nhöôïc ö taêng trung höõu phaù giôùi giaû baát öng dó bò caø-sa nhaân duyeân, cung kính leã baùi.

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Thieän tai, thieän tai! Nhö Lai sôû thuyeát chaân thaät baát hö. Ngaõ ñöông ñænh thoï, thí nhö kim cang, traân baûo dò vaät. Nhö Phaät sôû thuyeát thò chö tyø-kheo ñöông y töù phaùp. Haø ñaúng vi töù? Y phaùp, baát y nhaân. Y nghóa, baát y ngöõ. Y trí, baát y thöùc. Y lieãu nghóa kinh, baát y baát lieãu nghóa kinh. Nhö thò töù phaùp öng ñöông chöùng tri phi töù chuûng nhaân.

591

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

佛言善男子。依法者。即是如來大般涅 槃。一切佛法即是法性。是法性者即是如 來。是故如來常住不變。若復有言如來無 常。是人不知不見法性。若不知見是法性者 不應依止。如上所說四人出世護持法者。應 當證知而爲依止。何以故。是人善解如來微 密深奧藏故。能知如來常住不變。若言如來 無常變易無有是處。如是四人即名如來。

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Y phaùp giaû: töùc thò Nhö Lai. Ñaïi Baùt Nieát-baøn nhaát thieát Phaät phaùp töùc thò phaùp taùnh.

Thò phaùp taùnh giaû töùc thò Nhö Lai. Thò coá Nhö Lai thöôøng truï baát bieán. Nhöôïc phuïc höõu ngoân: “Nhö Lai voâ thöôøng”, thò nhaân baát tri baát kieán phaùp taùnh. Nhöôïc baát tri kieán thò phaùp taùnh giaû baát öng y chæ. Nhö thöôïng sôû thuyeát töù nhaân xuaát theá hoä trì phaùp giaû, öng ñöông chöùng tri nhi vi y chæ. Haø dó coá? Thò nhaân thieän giaûi Nhö Lai vi maät thaâm aùo taïng coá, naêng tri Nhö Lai thöôøng truï baát bieán. Nhöôïc ngoân Nhö Lai voâ thöôøng bieán dò, voâ höõu thò xöù. Nhö thò töù nhaân töùc danh Nhö Lai.

何以故。是人能解如來密語及能說故。 若有人能了知如來甚深密藏。及知如來常住 不變。如是之人若爲利養說言如來是無常 者無有是處。如是之人尚可依止。何况不依 是四人也。依法者即是法性。不依人者即是 聲聞。法性者即是如來。聲聞者即是有爲。 如來者。即是常住。有爲者即是無常。善男 子。若人破戒爲利養故。說言如來無常變 易。如是之人所不應依。善男子。是名定 義。

Haø dó coá? Thò nhaân naêng giaûi Nhö Lai maät ngöõ caäp naêng thuyeát coá. Nhöôïc höõu nhaân naêng lieãu tri Nhö Lai thaäm thaâm maät taïng caäp tri Nhö Lai thöôøng truï baát bieán, nhö thò chi nhaân nhöôïc vò lôïi döôõng, thuyeát ngoân: “Nhö Lai thò voâ thöôøng giaû”, voâ höõu thò xöù. Nhö thò chi nhaân thöôïng khaû y chæ, haø huoáng baát y thò töù nhaân daõ? Y phaùp giaû: töùc thò phaùp taùnh. Baát y nhaân giaû: töùc thò Thanh vaên.

Phaùp taùnh giaû: töùc thò Nhö Lai. Thanh vaên giaû: töùc thò höõu vi, Nhö Lai giaû, töùc thò thöôøng truï. Höõu vi giaû: töùc thò voâ thöôøng. Thieän nam töû! Nhöôïc nhaân phaù giôùi vò lôïi döôõng coá, thuyeát ngoân: Nhö Lai voâ thöôøng bieán dò, nhö thò chi nhaân sôû baát öng y. Thieän nam töû! Thò danh ñònh

依義不依語者。義者名曰覺了。覺了義者 名不羸劣。不羸劣者名曰滿足。滿足義者。 名曰如來常住不變。如來常住不變義者即是 592

nghóa.

Y nghóa, baát y ngöõ giaû: nghóa giaû, danh vieát giaùc lieãu, giaùc lieãu nghóa giaû: danh baát luy lieät. Baát luy lieät giaû: danh vieát maõn tuùc. Maõn tuùc nghóa giaû: danh vieát Nhö Lai thöôøng truï baát bieán. Nhö Lai thöôøng truï baát bieán nghóa 593

大般涅槃經 法常。法常義者即是僧常。是名依義不依語 也。 何等語言所不應依。所謂諸論綺飾文辭。 如佛所說無量諸經。貪求無厭多姦諛諂。詐 現親附現相求利。經理白衣爲其執役。又復 唱言。佛聽比丘畜諸奴婢不淨之物。金銀珍 寶穀米倉庫牛羊象馬。販賣求利於饑饉世憐 愍子故。聽諸比丘儲貯陳宿手自作食不受而 噉。如是等語所不應依。 依智不依識者。所言智者即是如來。若 有聲聞不能善知如來功德。如是之識不應依 止。若知如來即是法身。如是眞智所應依 止。若見如來方便之身。言是陰界諸入所攝 食所長養亦不應依。是故知識不可依止。 若復有人作是說者。及其經書亦不應依。 依了義經不依不了義經。不了義經者。 謂聲聞乘。聞佛如來深密藏處悉生疑怪。不 知是藏出大智海。猶如嬰兒無所別知。是則 名爲不了義也了義者名爲菩薩。眞實智慧隨 於自心。無礙大智猶如大人無所不知。是名 了義。又聲聞乘名不了義。無上大乘乃名了 594

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

giaû: töùc thò phaùp thöôøng. Phaùp thöôøng nghóa giaû: töùc thò taêng thöôøng. Thò danh y nghóa, baát y ngöõ daõ.

Haø ñaúng ngöõ ngoân sôû baát öng y? Sôû vò chö luaän yû söùc vaên töø. Nhö Phaät sôû thuyeát voâ löôïng chö kinh, tham caàu voâ yeåm, ña gian du sieåm, traù hieän thaân phuï, hieän töôùng caàu lôïi, kinh lyù baïch y, vò kyø chaáp dòch. Höïu phuïc xöôùng ngoân: “Phaät thính tyø-kheo suùc chö noâ tyø, baát tònh chi vaät, kim ngaân, traân baûo, coác meã, thöông khoá, ngöu, döông, töôïng, maõ, phaùn maïi caàu lôïi. Ö cô caån theá laân maãn töû coá, thính chö tyø-kheo tröø tröõ traàn tuùc, thuû töï taùc thöïc baát thoï nhi ñaïm.” Nhö thò ñaúng ngöõ sôû baát öng y.

Y trí, baát y thöùc giaû: sôû ngoân trí giaû töùc thò Nhö Lai. Nhöôïc höõu Thanh vaên baát naêng thieän tri Nhö Lai coâng ñöùc, nhö thò chi thöùc baát öng y chæ. Nhöôïc tri Nhö Lai töùc thò phaùp thaân, nhö thò chaân trí sôû öng y chæ. Nhöôïc kieán Nhö Lai phöông tieän chi thaân, ngoân thò aám giôùi chö nhaäp sôû nhieáp, thöïc sôû tröôûng döôõng dieäc baát öng y. Thò coá tri thöùc baát khaû y chæ.

Nhöôïc phuïc höõu nhaân taùc thò thuyeát giaû, caäp kyø kinh thô dieäc baát öng y.

Y lieãu nghóa kinh, baát y baát lieãu nghóa kinh: baát lieãu nghóa kinh giaû: vò Thanh vaên thöøa, vaên Phaät Nhö Lai thaâm maät taïng xöù taát sanh nghi quaùi, baát tri thò taïng xuaát ñaïi trí haûi, do nhö anh nhi voâ sôû bieät tri. Thò taéc danh vi baát lieãu nghóa daõ. Lieãu nghóa giaû: danh vi Boà Taùt chaân thaät trí tueä, tuøy ö töï taâm voâ ngaïi ñaïi trí, do nhö ñaïi nhaân voâ sôû baát tri. Thò danh lieãu nghóa. Höïu Thanh vaên thöøa danh baát lieãu nghóa. Voâ thöôïng Ñaïi thöøa naõi danh lieãu nghóa. Nhöôïc ngoân: “Nhö Lai voâ thöôøng bieán dò” danh baát 595

大般涅槃經 義。若言如來無常變易名不了義。若言如來 常住不變是名了義。 聲聞所說應證知者名不了義。菩薩所說 應證知者名爲了義。若言如來食所長養是不 了義。若言常住不變易者是名了義。若言如 來入於涅槃如薪盡火滅名不了義。若言如來 入法性者是名了義。聲聞乘法則不應依。何 以故。如來爲欲度衆生故。以方便力說聲聞 乘。猶如長者教子半字。 善男子。聲聞乘者猶如初耕未得果實。 如是名爲不了義也。是故不應依聲聞乘。大 乘之法則應依止。何以故。如來爲欲度衆 生故。以方便力說於大乘是故應依。是名了 義。如是四依應當證知。 復次依義者。義名質直。質直者名曰光 明。光明者名不羸劣。不羸劣者名曰如來。 又光明者名爲智慧。質直者名爲常住。 如來常者名爲依法。法者名常亦名無邊。 不可思議不可執持不可繫縛而亦可見。若有 說言不可見者。如是之人所不應依。是故依 法不依於人。若有人以微妙之語宣說無常。 如是之言所不應依。是故依義不依於語。 596

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

lieãu nghóa. Nhöôïc ngoân: “Nhö Lai thöôøng truï baát bieán”, thò danh lieãu nghóa.

Thanh vaên sôû thuyeát öng chöùng tri giaû danh baát lieãu nghóa. Boà Taùt sôû thuyeát öng chöùng tri giaû danh vi lieãu nghóa. Nhöôïc ngoân: “Nhö Lai thöïc sôû tröôûng döôõng”, thò baát lieãu nghóa. Nhöôïc ngoân: “thöôøng truï baát bieán dò giaû”, thò danh lieãu nghóa. Nhöôïc ngoân: “Nhö Lai nhaäp ö Nieátbaøn nhö taân taän hoûa dieät”, danh baát lieãu nghóa. Nhöôïc ngoân: “Nhö Lai nhaäp phaùp taùnh giaû”, thò danh lieãu nghóa.

Thanh vaên thöøa phaùp taéc baát öng y. Haø dó coá? Nhö Lai vò duïc ñoä chuùng sanh coá, dó phöông tieän löïc thuyeát Thanh vaên thöøa, do nhö tröôûng giaû giaùo töû baùn töï.

Thieän nam töû! Thanh vaên thöøa giaû do nhö sô canh, vò ñaéc quaû thaät. Nhö thò danh vi baát lieãu nghóa daõ. Thò coá baát öng y Thanh vaên thöøa. Ñaïi thöøa chi phaùp taéc öng y chæ. Haø dó coá? Nhö Lai vò duïc ñoä chuùng sanh coá, dó phöông tieän löïc thuyeát ö Ñaïi thöøa. Thò coá öng y. Thò danh lieãu nghóa. Nhö thò töù y öng ñöông chöùng tri.

Phuïc thöù y nghóa giaû: Nghóa, danh chaát tröïc. Chaát tröïc giaû, danh vieát quang minh. Quang minh giaû, danh baát luy lieät. Baát luy lieät giaû, danh vieát Nhö Lai. Höïu quang minh giaû, danh vi trí tueä. Chaát tröïc giaû, danh vi thöôøng truï.

Nhö Lai thöôøng giaû: danh vi y phaùp. Phaùp giaû, danh thöôøng, dieäc danh voâ bieân baát khaû tö nghò, baát khaû chaáp trì, baát khaû heä phöôïc nhi dieäc khaû kieán. Nhöôïc höõu thuyeát ngoân: “Baát khaû kieán giaû”. Nhö thò chi nhaân sôû baát öng y.

Thò coá y phaùp baát y ö nhaân. Nhöôïc höõu nhaân dó vi dieäu chi ngöõ, tuyeân thuyeát voâ thöôøng, nhö thò chi ngoân sôû baát öng y. Thò coá y nghóa baát y ö ngöõ.

597

大般涅槃經 依智者。衆僧是常無爲不變。不畜八種 不淨之物。是故依智不依於識。若有說言識 作識受無和合僧。何以故。夫和合者名無 所有。無所有者云何言常。是故此識不可依 止。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Y trí giaû: Chuùng taêng thò thöôøng, voâ vi, baát bieán, baát suùc baùt chuûng baát tònh chi vaät. Thò coá y trí baát y ö thöùc.

Nhöôïc höõu thuyeát ngoân: “Thöùc taùc, thöùc thoï, Voâ hoøa hieäp taêng. Haø dó coá? Phuø hoøa hieäp giaû danh voâ sôû höõu. Voâ sôû höõu giaû vaân haø ngoân thöôøng?” Thò coá thöû thöùc baát khaû y chæ.

依了義者。了義者名爲知足。終不詐現威 儀清白。憍慢自高貪求利養。亦於如來隨宜 方便所說法中不生執著。是名了義。若有能 住如是等中。當知是人則爲已得住第一義。 是故名爲依了義經不依不了義。不了義者如 經中說。一切燒燃一切無常一切皆苦一切皆 空一切無我。是名不了義。何以故。以不能 了如是義故。令諸衆生墮阿鼻獄。所以者 何。以取著故於義不了。一切燒者謂如來說 涅槃亦燒。一切無常者涅槃亦無常。苦空無 我亦復如是。是故名爲不了義經不應依止。

Y lieãu nghóa giaû: Lieãu nghóa giaû: danh vi tri tuùc chung baát traù hieän oai nghi thanh baïch, kieâu maïn töï cao, tham caàu lôïi döôõng. Dieäc ö Nhö Lai tuøy nghi phöông tieän sôû thuyeát phaùp trung baát sanh chaáp tröôùc thò danh lieãu nghóa. Nhöôïc höõu naêng truï nhö thò ñaúng trung, ñöông tri thò nhaân taéc vi dó ñaéc truï ñeä nhaát nghóa. Thò coá danh vi: y lieãu nghóa kinh, baát y baát lieãu nghóa. Baát lieãu nghóa giaû nhö kinh trung thuyeát: nhaát thieát thieâu nhieân, nhaát thieát voâ thöôøng, nhaát thieát giai khoå, nhaát thieát giai khoâng, nhaát thieát voâ ngaõ thò danh baát lieãu nghóa. Haø dó coá? Dó baát naêng lieãu nhö thò nghóa coá, linh chö chuùng sanh ñoïa A-tyø nguïc. Sôû dó giaû haø? Dó thuû tröôùc coá ö nghóa baát lieãu.

Nhaát thieát thieâu giaû: vò Nhö Lai thuyeát, Nieát-baøn dieäc thieâu. Nhaát thieát voâ thöôøng giaû: Nieát-baøn dieäc voâ thöôøng, khoå, khoâng, voâ ngaõ dieäc phuïc nhö thò. Thò coá danh vi baát lieãu nghóa kinh, baát öng y chæ.

善男子。若有人言如來憐愍一切衆生善知 時宜。以知時故說輕爲重說重爲輕。如來觀 知所有弟子有諸檀越供給所須令無所乏。如 是之人佛則不聽受畜奴婢金銀財寶販賣市易 不淨物等。

Thieän nam töû! Nhöôïc höõu nhaân ngoân: Nhö Lai laân maãn nhaát thieát chuùng sanh thieän tri thôøi nghi. Dó tri thôøi coá thuyeát khinh vi troïng, thuyeát troïng vi khinh. Nhö Lai quaùn tri sôû höõu ñeä töû, höõu chö ñaøn-vieät cung caáp sôû tu, linh voâ sôû phaïp. Nhö thò chi nhaân Phaät taéc baát thính thoï suùc noâ tyø, kim, ngaân, taøi baûo, phaùn maïi thò dòch baát tònh vaät ñaúng.

598

599

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

若諸弟子無有檀越供給所須。時世饑饉飲 食難得。爲欲建立護持正法。我聽弟子受畜 奴婢金銀車乘田宅穀米貿易所須。雖聽受畜 如是等物要當淨施篤信檀越。 如是四法所應依止。若有戒律阿毗曇修多 羅。不違是四亦應依止。

Nhöôïc chö ñeä töû voâ höõu ñaøn-vieät cung caáp sôû tu, thôøi theá cô caån, aåm thöïc nan ñaéc, vò duïc kieán laäp, hoä trì Chaùnh phaùp, ngaõ thính ñeä töû thoï suùc noâ tyø, kim, ngaân, xa thaëng, ñieàn traïch, coác meã, maäu dòch sôû tu. Tuy thính thoï suùc nhö thò ñaúng vaät, yeáu ñöông tònh thí, ñoác tín ñaøn-vieät.

Nhö thò töù phaùp sôû öng y chæ. Nhöôïc höõu giôùi luaät, Atyø-ñaøm, Tu-ña-la baát vi thò töù dieäc öng y chæ.

若有說言有時非時有能護法。不能護法。 如來悉聽一切比丘受畜如是不淨物者。如是 之言不應依止。若有戒律阿毗曇修多羅中有

Nhöôïc höõu thuyeát ngoân: “Höõu thôøi, phi thôøi, höõu naêng hoä phaùp, baát naêng hoä phaùp Nhö Lai taát thính nhaát thieát tyø-kheo, thoï suùc nhö thò baát tònh vaät giaû.” Nhö thò chi ngoân baát öng y chæ? Nhöôïc höõu giôùi luaät, A-tyø-ñaøm, Tuña-la trung, höõu ñoàng thò thuyeát, nhö thò tam phaàn dieäc

同是說。如是三分亦不應依。

baát öng y.

我爲肉眼諸衆生等說是四依。終不爲於有 慧眼者。是故我今說是四依。

Ngaõ vò nhuïc nhaõn chö chuùng sanh ñaúng, thuyeát thò töù y, chung baát vò ö höõu hueä nhaõn giaû. Thò coá ngaõ kim thuyeát thò töù y.

法者即是法性。義者即是如來常住不變。

Phaùp giaû: töùc thò phaùp taùnh. Nghóa giaû: töùc thò Nhö

智者了知一切衆生悉有佛性。了義者了達一

Lai thöôøng truï baát bieán. Trí giaû: lieãu tri nhaát thieát chuùng

切大乘經典 。

600

sanh taát höõu Phaät taùnh. Lieãu nghóa giaû: lieãu ñaït nhaát thieát Ñaïi thöøa kinh ñieån.

大般涅槃經卷第六

Ñaïi Baùt Nieát-baøn Kinh quyeån ñeä luïc

終

Chung

601