nietban_04b

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT-BAØN KINH

卷 第 十九

QUYEÅN ÑEÄ THAÄP CÖÛU

梵行 品

PHAÏM HAÏNH PHAÅM

第 八之 五

Ñeä baùt chi nguõ

復有一臣名曰藏德。復往王所而作是言。 大王。何故面貌顦顇脣口乾焦。音聲微細猶 如怯人見大怨敵。顏色皴皵,將何所苦。為身 痛耶。為心痛乎。

Phuïc höõu nhaát thaàn danh vieát Taïng Ñöùc, phuïc vaõng vöông sôû, nhi taùc thò ngoân: Ñaïi vöông haø coá dieän maïo tieàu tuïy, thaàn khaåu caøn tieâu, aâm thanh vi teá, do nhö khieáp nhaân kieán ñaïi oaùn ñòch? Nhan saéc thuaân thöôùc, töông haø sôû khoå? Vi thaân thoáng gia? Vi taâm thoáng hoà?

王即答言。我今身心云何不痛。我之癡盲

Vöông töùc ñaùp ngoân: Ngaõ kim thaân taâm, vaân haø baát thoáng? Ngaõ chi si manh, voâ höõu tueä muïc, caän chö aùc höõu nhi vi thaân thieän. Tuøy Ñieàu-baø-ñaït aùc nhaân chi ngoân, chaùnh phaùp chi vöông, hoaïnh gia nghòch haïi. Ngaõ tích taèng vaên trí nhaân nhi thuyeát keä ngoân:

無有慧目。近諸惡友而為親善。隨調婆達惡 人之言。正法之王橫加逆害。我昔曾聞智人 而說偈言。 若於父母 佛及弟子 生不善心 起於惡業 6

Nhöôïc ö phuï maãu, Phaät caäp ñeä töû, Sanh baát thieän taâm, Khôûi ö aùc nghieäp, 7

大般涅槃經 如是果報 生阿鼻獄 以是事故。令我心怖生大苦惱。又無良醫 而見救療。 大臣復言。唯願大王。且莫愁怖。法有二 種。一者出家。二者王法。王法者。謂害其 父則王國土。雖云是逆實無有罪。如迦羅羅 虫要壞母腹然後乃生。生法如是雖破母腹實 亦無罪。騾懷妊等亦復如是。治國之法,法應 如是。雖殺父兄亦無有罪。出家法者乃至蚊 蟻殺亦有罪。唯願大王寬意莫愁。何以故。 若常愁苦 愁遂增長 如人喜眠 眠則滋多 貪婬嗜酒 亦復如是 如王所言世無良醫治身心者。今有大師 名末伽黎拘舍離子。一切知見憐愍眾生猶如 赤子。已離煩惱能拔眾生三毒利箭。一切眾 8

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhö thò quaû baùo, Sanh A-tyø nguïc.

Dó thò söï coá, linh ngaõ taâm boá, sanh ñaïi khoå naõo. Höïu voâ löông y nhi kieán cöùu lieäu. Ñaïi thaàn phuïc ngoân: Duy nguyeän Ñaïi vöông thaû maïc saàu boá. Phaùp höõu nhò chuûng: Nhaát giaû xuaát gia, nhò giaû vöông phaùp. Vöông giaû, vò haïi kyø phuï taéc vöôïng quoác thoå.

Tuy vaân thò nghòch thaät voâ höõu toäi. Nhö Ca-la-la truøng, yeáu hoaïi maãu phuùc, nhieân haäu naõi sanh. Sanh phaùp nhö thò, tuy phaù maãu phuùc, thaät dieäc voâ toäi. Loa hoaøi nhaâm ñaúng, dieäc phuïc nhö thò. Trò quoác chi phaùp, phaùp öng nhö thò. Tuy saùt phuï huynh, dieäc voâ höõu toäi. Xuaát gia phaùp giaû, naõi chí vaên nghó, saùt dieäc höõu toäi. Duy nguyeän Ñaïi vöông khoan yù maïc saàu. Haø dó coá?

Nhöôïc thöôøng saàu khoå, Saàu toaïi taêng tröôûng; Nhö nhaân hyû mieân, Mieân taéc tö ña, Tham daâm, thò töûu, Dieäc phuïc nhö thò.

Nhö vöông sôû ngoân, theá voâ löông y trò thaân taâm giaû.

Kim höõu ñaïi sö danh Maït-giaø-leâ Caâu-xaù-ly Töû, nhaát thieát tri kieán, laân maãn chuùng sanh do nhö xích töû; dó ly phieàn naõo, naêng baït chuùng sanh tam ñoäc lôïi tieãn. Nhaát thieát 9

大般涅槃經 生於一切法無知見覺。唯是一人獨知見覺。 如是大師常為弟子說如是法。一切眾生身有 七分。何等為七。地水火風苦樂壽命。如是 七法非化非作不可毀害。如伊師迦草。安住 不動如須彌山。不捨不作猶如乳酪。各不諍 訟。若苦若樂。若善不善。投之利刀無所傷 害。何以故。七分空中無妨礙故。命亦無 害。何以故。無有害者及死者故。無作無受 無說無聽。無有念者及以教者。常說是法能 令眾生滅除一切無量重罪。是師今在王舍大 城。唯願大王。往至其所。王若見者,眾罪消 滅。 時王答言。審能如是除滅我罪。我當歸 依。 復有一臣。名曰實德。復到王所即說偈 言。 大王何故 身脫瓔珞 首髮蓬亂 乃至如是 10

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

chuùng sanh, ö nhaát thieát phaùp, voâ tri, kieán, giaùc. Duy thò nhaát nhaân ñoäc tri, kieán, giaùc. Nhö thò ñaïi sö thöôøng vò ñeä töû, thuyeát nhö thò phaùp: “Nhaát thieát chuùng sanh, thaân höõu thaát phaàn. Haø ñaúng vi thaát? Ñòa, thuûy, hoûa, phong, khoå, laïc, thoï maïng. Nhö thò thaát phaùp, phi hoùa, phi taùc, baát khaû huûy haïi, nhö y-sö-ca thaûo; an truï baát ñoäng, nhö Tu-di sôn; baát xaû, baát taùc, do nhö nhuõ, laïc. Caùc baát traùnh tuïng: nhöôïc khoå, nhöôïc laïc, nhöôïc thieän, baát thieän; ñaàu chi lôïi ñao, voâ sôû thöông haïi. Haø dó coá? Thaát phaàn khoâng trung, voâ phöông ngaïi coá. Maïng dieäc voâ haïi. Haø dó coá? Voâ höõu haïi giaû caäp töû giaû coá, voâ taùc, voâ thoï, voâ thuyeát, voâ thính, voâ höõu nieäm giaû caäp dó giaùo giaû. Thöôøng thuyeát thò phaùp, naêng linh chuùng sanh dieät tröø mhaát thieát voâ löôïng troïng toäi. Thò sö kim taïi Vöông Xaù ñaïi thaønh. Duy nguyeän Ñaïi vöông vaõng chí kyø sôû. Vöông nhöôïc kieán giaû, chuùng toäi tieâu dieät.

Thôøi vöông ñaùp ngoân: Thaåm naêng nhö thò tröø dieät ngaõ toäi, ngaõ ñöông quy y.

Phuïc höõu nhaát thaàn danh vieát Thaät Ñöùc, phuïc ñaùo vöông sôû, töùc thuyeát keä ngoân: Ñaïi vöông haø coá Thaân thoaùt anh laïc Thuû phaùt boàng loaïn Naõi chí nhö thò?

11

大般涅槃經 王身何故 顫慄不安 猶如猛風 吹動花樹 王今何故容色愁悴。猶如農夫下種之後天 不降雨。愁苦如是。為是心痛為身痛耶。 王即答言。我今身心豈得不痛。我父先王 慈愛流惻。特見矜念實無辜咎。往問相師。 相師答言。是兒生已定當害父。雖聞是語猶 見贍養。曾聞智者作如是言。若人姦母及比 丘尼。偷僧祇物。殺發無上菩提心者。害及 其父。如是之人畢定當墮阿鼻地獄。我今身 心豈得不痛。 大臣復言唯願大王且莫愁苦。如其父王 修解脫者害則有罪。若治國法殺則無罪。大 王。非法者,名為非法。無法者,名為無法。 譬如無子,名為無子。亦如惡子名之無 子。雖言無子實非無子。如食無鹽名為無 鹽。食若少鹽亦名無鹽。如河無水名之無 水。若有少水亦名無水。如念念滅亦言無 12

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Vöông thaân haø coá Chieán laät baát an Do nhö maõnh phong Xuy ñoäng hoa thoï?

Vöông kim haø coá dung saéc saàu tuïy, do nhö noâng phu haù chuûng chi haäu, thieân baát giaùng vuõ? Saàu khoå nhö thò, vi thò taâm thoáng, vi thaân thoáng da?

Vöông töùc ñaùp ngoân: Ngaõ kim thaân taâm khôûi ñaéc baát thoáng? Ngaõ phuï tieân vöông, töø aùi löu traéc, ñaëc kieán caên nieäm, thaät voâ coâ cöûu. Vaõng vaán töôùng sö, töôùng sö ñaùp ngoân: Thò nhi sanh dó, ñònh ñöông haïi phuï. Tuy vaên thò ngöõ, du kieán chieâm döôõng. Taèng vaên trí giaû taùc nhö thò ngoân: Nhöôïc nhaân gian maãu caäp tyø-kheo ni, du taêng-kyø vaät, saùt phaùt voâ thöôïng Boà-ñeà taâm giaû, haïi caäp kyø phuï, nhö thò chi nhaân taát ñònh ñöông ñoïa A-tyø ñòa nguïc. Ngaõ kim thaân taâm, khôûi ñaéc baát thoáng? Ñaïi thaàn phuïc ngoân: Duy nguyeän Ñaïi vöông thaû maïc saàu khoå. Nhö kyø phuï vöông tu giaûi thoaùt giaû, haïi taát höõu toäi.

Nhöôïc trò quoác phaùp, saùt taéc voâ toäi. Ñaïi vöông! Phi phaùp giaû, danh vi phi phaùp; voâ phaùp giaû, danh vi voâ phaùp.

Thí nhö voâ töû, danh vi voâ töû; dieäc nhö aùc töû, danh chi voâ töû. Tuy ngoân voâ töû, thaät phi voâ töû. Nhö thöïc voâ dieâm, danh vi voâ dieâm; thöïc nhöôïc thieåu dieâm, dieäc danh voâ dieâm. Nhö haø voâ thuûy, danh vi voâ thuûy; nhöôïc höõu thieåu thuûy, dieäc danh voâ thuûy. Nhö nieäm nieäm dieät, dieäc ngoân 13

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

常。雖住一劫亦名無常。如人受苦名為無 樂。雖受少樂亦名無樂。如不自在名之無 我。雖少自在亦名無我。如闇夜時名之無 日。雲霧之時亦言無日。

voâ thöôøng; tuy truï nhaát kieáp, dieäc danh voâ thöôøng. Nhö nhaân thoï khoå, danh vi voâ laïc; tuy thoï thieåu laïc, dieäc danh voâ laïc. Nhö baát töï taïi, danh chi voâ ngaõ; tuy thieåu töï taïi, dieäc danh voâ ngaõ. Nhö aùm daï thôøi, danh chi voâ nhaät; vaân vuï chi thôøi, dieäc ngoân voâ nhaät.

大王。雖言少法名為無法。實非無法。願 王留神聽臣所說。一切眾生皆有餘業。以業 緣故數受生死。若使先王有餘業者。今王殺 之竟有何罪。唯願大王寬意莫愁。何以故。

Ñaïi vöông ! Tuy ngoân thieåu phaùp, danh vi voâ phaùp; thaät phi voâ phaùp. Nguyeän vöông löu thaàn, thính thaàn sôû thuyeát. Nhaát thieát chuùng sanh giai höõu dö nghieäp. Dó nghieäp duyeân coá, saùc thoï sanh töû. Nhöôïc söû tieân vöông höõu dö nghieäp giaû, vöông kim saùt chi, caùnh höõu haø toäi?

Duy nguyeän ñaïi vöông khoan yù maïc saàu. Haø dó coá?

若常愁苦 愁遂增長 如人喜眠 眠則滋多 貪婬嗜酒 亦復如是 如王所言。世無良醫治身心者。今有大 師名刪闍耶毘羅胝子。一切知見。其智淵 深猶如大海。有大威德具大神通。能令眾 生離諸疑網。一切眾生不知見覺。唯是一 人獨知見覺。今者近在王舍城住。為諸弟 子說如是法。一切眾中若是王者。自在隨 14

Nhöôïc thöôøng saàu khoå, Saàu toaïi taêng tröôûng; Nhö nhaân hyû mieân, Mieân taéc tö ña; Tham daâm, thò töûu, Dieäc phuïc nhö thò.

Nhö vöông sôû ngoân, theá voâ löông y trò thaân taâm giaû, Kim höõu ñaïi sö danh San-xaø-da Tyø-la-chi töû, nhaát thieát tri kieán; kyø trí uyeân thaâm do nhö ñaïi haûi; höõu ñaïi oai ñöùc, cuï ñaïi thaàn thoâng, naêng linh chuùng sanh ly chö nghi voõng.

Nhaát thieát chuùng sanh baát tri, kieán, giaùc. Duy thò nhaát nhaân ñoäc tri kieán, giaùc. Kim giaû caän taïi Vöông Xaù thaønh truï, vò chö ñeä töû, thuyeát nhö thò phaùp: Nhaát thieát chuùng 15

大般涅槃經 意造作善惡。雖為眾惡悉無有罪。如火燒 物無淨不淨。王亦如是與火同性。譬如大 地淨穢普載。雖為是事初無瞋喜。王亦如 是與地同性。譬如水性淨穢俱洗。雖為是事 亦無憂喜。王亦如是與水同性。譬如風性 淨穢等吹。雖為是事亦無憂喜。王亦如是與 風同性。如秋髡樹春則還生。雖復髡斫實 無有罪。一切眾生亦復如是。此間命終還此 間生。以還生故當有何罪。一切眾生苦樂 果報。悉皆不由現在世業。因在過去現在受 果。現在無因未來無果。以現果故眾生持戒 勤修精進遮現惡果。以持戒故則得無漏。得 無漏故盡有漏業。以盡業故眾苦得盡。眾苦 盡故。故得解脫。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

trung, nhöôïc thò vöông giaû, töï taïi tuøy yù, taïo taùc thieän, aùc.

Tuy vi chuùng aùc, taát voâ höõu toäi. Nhö hoûa thieâu vaät, voâ tònh baát tònh. Vöông dieäc nhö thò, döõ hoûa ñoàng taùnh. Thí nhö ñaïi ñòa, tònh ueá phoå taûi; tuy vi thò söï, sô voâ saân hyû. Vöông dieäc nhö thò, döõ ñòa ñoàng taùnh. Thí nhö thuûy taùnh, tònh, ueá caâu taåy; tuy vi thò söï, dieäc voâ öu hyû. Vöông dieäc nhö thò, döõ thuûy ñoàng taùnh. Thí nhö phong taùnh, tònh, ueá ñaúng xuy; tuy vi thò söï, dieäc voâ öu, hyû. Vöông dieäc nhö thò, döõ phong ñoàng taùnh. Nhö thu khoân thoï, xuaân taéc hoaøn sanh; tuy phuïc khoân chöôùc, thaät voâ höõu toäi. Nhaát thieát chuùng sanh dieäc phuïc nhö thò; thöû gian maïng chung, hoaøn thöû gian sanh. Dó hoaøn sanh coá, ñöông höõu haø toäi? Nhaát thieát chuùng sanh khoå, laïc quaû baùo, taát giai baát do hieän taïi theá nghieäp; nhaân taïi quaù khöù, hieän taïi thoï quaû. Hieän taïi voâ nhaân, vò lai voâ quaû. Dó hieän quaû coá, chuùng sanh trì giôùi, caàn tu tinh taán, giaø hieän aùc quaû. Dó trì giôùi coá, taéc ñaéc voâ laäu. Ñaéc voâ laäu coá, taän höõu laäu nghieäp. Dó taän nghieäp coá, chuùng khoå ñaéc taän. Chuùng khoå taän coá, coá ñaéc giaûi thoaùt.

Duy nguyeän Ñaïi vöông toác vaõng kyø sôû, linh kyø lieäu trò

唯願大王。速往其所。令其療治身心苦 痛。王若見者眾罪則除。

thaân taâm khoå thoáng. Vöông nhöôïc kieán giaû, chuùng toäi taéc

王即答言。審有是師能除我罪。我當歸 依。

Vöông töùc ñaùp ngoân: Thaåm höõu thò sö naêng tröø ngaõ toäi,

復有一臣名悉知義。即至王所作如是言。 王今何故形不端嚴。如失國者。如泉枯涸。 16

tröø.

ngaõ ñöông quy y.

Phuïc höõu nhaát thaàn danh Taát Tri Nghóa, töùc chí vöông sôû, taùc nhö thò ngoân: Vöông kim haø coá hình baát ñoan 17

大般涅槃經 池無蓮花。樹無花葉。破戒比丘身無威德。 為身痛耶。為心痛乎。 王即答言。我今身心豈得不痛。我父先王 慈惻流念。然我不孝不知報恩。常以安樂安 樂於我。而我背恩反斷其樂。先王無辜橫興 逆害。我亦曾聞智者說言。若有害父當於無 量阿僧祇劫受大苦惱。我今不久必墮地獄。 又無良醫救療我罪。 大臣即言。唯願大王。放捨愁苦。王不 聞耶。昔者有王。名曰羅摩。害其父已得紹 王位。跋提大王。毘樓真王。那睺沙王。迦 帝迦王。毘舍佉王。月光明王。日光明王。 愛王。持多人王。如是等王。皆害其父得紹 王位。然無一王入地獄者。於今現在毘琉璃 王,優陀那王,惡性王鼠王蓮花王。如是等王 皆害其父。悉無一王生愁惱者。雖言地獄,餓 鬼,天中,誰有見者。 大王。唯有二有。一者人道。二者畜生。 雖有是二非因緣生非因緣死。若非因緣何有 善惡。唯願大王勿懷愁怖。何以故。 18

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

nghieâm nhö thaát quoác giaû, nhö tuyeàn khoâ haïc, trì voâ lieân hoa, thoï voâ hoa dieäp, phaù giôùi tyø-kheo, thaân voâ oai ñöùc? Vi thaân thoáng da? Vi taâm thoáng hoà?

Vöông töùc ñaùp ngoân: Ngaõ kim thaân taâm khôûi ñaéc baát thoáng? Ngaõ phuï tieân vöông töø traéc löu nieäm; nhieân ngaõ baát hieáu, baát tri baùo aân. Thöôøng dó an laïc, an laïc ö ngaõ, nhi ngaõ boäi aân, phaûn ñoaïn kyø laïc. Tieân vöông voâ coâ, hoaïnh höng nghòch haïi. Ngaõ dieäc taèng vaên trí giaû thuyeát ngoân: Nhöôïc höõu haïi phuï, ñöông ö voâ löôïng a-taêng-kyø kieáp, thoï ñaïi khoå naõo. Ngaõ kim baát cöûu taát ñoïa ñòa nguïc. Höïu voâ löông y cöùu lieäu ngaõ toäi. Ñaïi thaàn töùc ngoân: Duy nguyeän ñaïi vöông phoùng xaû saàu khoå. Vöông baát vaên da? Tích giaû höõu vöông, danh vieát Lama, haïi kyø phuï dó, ñaéc thieäu vöông vò. Baït-ñeà ñaïi vöông, Tyø-laâu-chaân vöông, Na-haàu-sa vöông, Ca-ñeá-ca vöông, Tyøxaù-khö vöông, Nguyeät Quang Minh vöông, Nhaät Quang Minh vöông, AÙi vöông, Trì-ña-nhaân vöông, nhö thò ñaúng vöông giai haïi kyø phuï, ñaéc thieäu vöông vò. Nhieân voâ nhaát vöông nhaäp ñòa nguïc giaû. Ö kim hieän taïi, Tyø-löu-ly vöông, Öu-ñaø-na vöông, AÙc Taùnh vöông, Thöû vöông, Lieân Hoa vöông, nhö thò ñaúng vöông, giai haïi kyø phuï, taát voâ nhaát vöông sanh saàu naõo giaû. Tuy ngoân ñòa nguïc, ngaï quæ, thieân trung, thuøy höõu kieán giaû. Ñaïi vöông! Duy höõu nhò höõu: nhaát giaû nhaân ñaïo, nhò giaû suùc sanh. Tuy höõu thò nhò, phi nhaân duyeân sanh, phi nhaân duyeân töû. Nhöôïc phi nhaân duyeân, haø höõu thieän, aùc?

Duy nguyeän Ñaïi vöông vaät hoaøi saàu boá. Haø dó coá?

19

大般涅槃經 若常愁苦 愁遂增長 如人喜眠 眠則滋多 貪婬嗜酒 亦復如是 如王所言。世無良醫治身心者。今有大師 名阿耆多翅舍欽婆羅。一切知見。觀金與土 平等無二。刀斫右脅左塗栴檀。於此二人心 無差別。等視怨親心無異相。此師真是世之 良醫。若行若立若坐若臥。常在三昧心無分 散。告諸弟子作如是言。若自作若教他作。 若自斫若教他斫。若自炙若教他炙。若自害 若教他害。若自偷若教他偷。若自婬若教他 婬。若自妄語若教他妄語。若自飲酒若教他 飲酒。若殺一村一城一國。若以刀輪殺一切 眾生。若恒河以南布施眾生。恒河以北殺害 眾生。悉無罪福無施戒定。 今者近在王舍城住。願王速往。王若見者 眾罪除滅。 20

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhöôïc thöôøng saàu khoå, Saàu toaïi taêng tröôûng; Nhö nhaân hyû mieân, Mieân taéc tö ña; Tham daâm thò töûu, Dieäc phuïc nhö thò.

Nhö vöông sôû ngoân, theá voâ löông y trò thaân taâm giaû.

Kim höõu ñaïi sö danh A-kyø-ña Sí-xaù Khaâm-baø-la, nhaát thieát tri kieán; quan kim döõ thoå bình ñaúng voâ nhò; ñao chöôùc höõu hieáp, taû ñoà chieân ñaøn, ö thöû nhò nhaân, taâm voâ sai bieät: Ñaúng thò oaùn, thaân, taâm voâ dò töôùng. Thöû sö chaân thò theá chi löông y. Nhöôïc haønh, nhöôïc laäp, nhöôïc toïa, nhöôïc ngoïa, thöôøng taïi Tam-muoäi, taâm voâ phaân taùn; caùo chö ñeä töû, taùc nhö thò ngoân: Nhöôïc töï taùc, nhöôïc giaùo tha taùc, nhöôïc töï chöôùc, nhöôïc giaùo tha chöôùc, nhöôïc töï chaù, nhöôïc giaùo tha chaù, nhöôïc töï haïi, nhöôïc giaùo tha haïi, nhöôïc töï du, nhöôïc giaùo tha du, nhöôïc töï daâm, nhöôïc giaùo tha daâm, nhöôïc töï voïng ngöõ, nhöôïc giaùo tha voïng ngöõ, nhöôïc töï aåm töûu, nhöôïc giaùo tha aåm töûu, nhöôïc saùt nhaát thoân, nhaát thaønh, nhaát quoác, nhöôïc dó ñao luaân saùt nhaát thieát chuùng sanh; nhöôïc Haèng haø dó nam, boá thí chuùng sanh; Haèng haø dó baéc, saùt haïi chuùng sanh; taát voâ toäi phöôùc. Voâ thí, giôùi, ñònh.

Kim giaû caän taïi Vöông Xaù thaønh truï. Nguyeän vöông toác vaõng. Vöông nhöôïc kieán giaû, chuùng toäi tröø dieät.

21

大般涅槃經 王言。大臣。審能如是除滅我罪。我當歸 依。 復有大臣。名曰吉德。復往王所作如是 言。王今何故面無光澤。如日中燈。如晝時 月。如失國君。如荒敗土。大王今者。四方 清夷無諸怨敵。而今何故如是愁苦。為身苦 耶。為心苦乎。有諸王子常生此念。我今何 時當得自在。大王。今者已果所願自在。王 領摩伽陀國先王寶藏具足而得。唯當快意縱 情受樂。如是愁苦何用經懷。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Vöông ngoân: Ñaïi thaàn thaåm naêng nhö thò tröø dieät ngaõ toäi, ngaõ ñöông quy y.

Phuïc höõu ñaïi thaàn danh vieát Caùt Ñöùc, phuïc vaõng vöông sôû, taùc nhö thò ngoân: Vöông kim haø coá dieän voâ quang traïch, nhö nhaät trung ñaêng, nhö truù thôøi nguyeät, nhö thaát quoác quaân, nhö hoang baïi thoå? Ñaïi vöông! Kim giaû töù phöông thanh di, voâ chö oaùn ñòch; nhi kim haø coá nhö thò saàu khoå?

Vi thaân thoáng da? Vi taâm thoáng hoà? Höõu chö vöông töû thöôøng sanh thöû nieäm: Ngaõ kim haø thôøi ñöông ñaéc töï taïi? Ñaïi vöông kim giaû dó quaû sôû nguyeän, töï taïi vöông laõnh Ma-giaø-ñaø quoác, tieân vöông baûo taïng cuï tuùc nhi ñaéc. Duy ñöông khoaùi yù, tuùng tình thoï laïc. Nhö thò saàu khoå, haø duïng kinh hoaøi?

Vöông töùc ñaùp ngoân: Ngaõ kim vaân haø ñaéc baát saàu naõo?

王即答言。我今云何得不愁惱。大臣。譬 如愚人但貪其味不見利刀。如食雜毒不見其 過。我亦如是。如鹿見草不見深穽。如鼠貪 食不見貓狸。我亦如是。見現在樂不見未來 不善苦果。曾從智者聞如是言。寧於一日受 三百 。不於父母生一念惡。我今已近地獄 熾火。云何當得不愁惱耶。

Ñaïi thaàn! Thí nhö ngu nhaân, ñaõn tham kyø vò, baát kieán lôïi

大臣復言。誰來誑王言有地獄。如刺頭 利誰之所造。飛鳥色異復誰所作。水性潤漬 石性堅鞕。如風動性如火熱性。一切萬物自

ñòa nguïc? Nhö thích ñaàu lôïi, thuøy chi sôû taïo? Phi ñieåu saéc

22

ñao; nhö thöïc taïp ñoäc, baát kieán kyø quaù. Ngaõ dieäc nhö thò, nhö loäc kieán thaûo, baát kieán thaâm tænh; nhö thöû tham thöïc, baát kieán mieâu ly. Ngaõ dieäc nhö thò; kieán hieän taïi laïc, baát kieán vò lai baát thieän khoå quaû. Taèng tuøng trí giaû, vaên nhö thò ngoân: Ninh ö nhaát nhöït, thoï tam baù maâu; baát ö phuï maãu, sanh nhaát nieäm aùc. Ngaõ kim dó caän ñòa nguïc xí hoûa; vaân haø ñöông ñaéc baát saàu naõo da? Ñaïi thaàn phuïc ngoân: Thuøy lai cuoáng vöông, ngoân höõu dò, phuïc thuøy sôû taùc? Thuûy taùnh nhuaän traïch, thaïch taùnh kieân ngaïnh; nhö phong ñoäng taùnh, nhö hoûa nhieät taùnh, nhaát thieát vaïn vaät, töï töû töï sanh. Thuøy chi sôû taùc? Ngoân 23

大般涅槃經 死自生誰之所作。言地獄者直是智者文辭造 作。言地獄者為有何義。臣當說之。 地者名地。獄者名破。破於地獄無有罪 報。是名地獄。又復地者名人。獄者名天。 以害其父故到人天。以是義故婆藪仙人唱 言。殺羊得人天樂。是名地獄。又復地者名 命。獄者名長。以殺生故得壽命長。故名地 獄。大王。是故當知實無地獄。 大王。如種麥得麥種稻得稻。殺地獄者 還得地獄。殺害於人應還得人。大王。今當 聽臣所說實無殺害。若有我者實亦無害。 若無我者復無所害。何以故。若有我者常無

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

ñòa nguïc giaû, tröïc thò trí giaû vaên töø taïo taùc. Ngoân ñòa nguïc giaû, vi höõu haø nghóa? Thaàn ñöông thuyeát chi: Ñòa giaû danh ñòa; Nguïc giaû danh phaù. Phaù ö ñòa nguïc voâ höõu toäi baùo, thò danh ñòa nguïc. Höïu phuïc ñòa giaû danh nhaân; Nguïc giaû danh thieân. Dó haïi kyø phuï, coá ñaùo nhaân thieân. Dó thò nghóa coá, Baø-taåu tieân nhaân xöôùng ngoân: Saùt döông ñaéc nhaân thieân laïc. Thò danh ñòa nguïc. Höïu phuïc ñòa giaû danh maïng; Nguïc giaû danh tröôøng. Dó saùt sanh coá, ñaéc thoï maïng tröôøng, coá danh ñòa nguïc. Ñaïi vöông! Thò coá ñöông tri thaät voâ ñòa nguïc. Ñaïi vöông! Nhö chuûng maïch ñaéc maïch, chuûng ñaïo ñaéc ñaïo; saùt ñòa nguïc giaû, hoaøn ñaéc ñòa nguïc; saùt haïi ö nhaân, öng hoaøn ñaéc nhaân. Ñaïi vöông kim ñöông thính thaàn sôû thuyeát: thaät voâ saùt haïi. Nhöôïc höõu ngaõ giaû thaät dieäc voâ haïi; nhöôïc voâ ngaõ giaû, phuïc voâ sôû haïi. Haø dó coá? Nhöôïc

變易。以常住故不可殺害。不破不壞不繫不 縛不瞋不喜猶如虛空。云何當有殺害之罪。

höõu ngaõ giaû, thöôøng voâ bieán dò. Dó thöôøng truï coá, baát khaû

若無我者諸法無常。以無常故念念壞滅。念 念滅故殺者死者皆念念滅。若念念滅誰當有 罪。

Nhöôïc voâ ngaõ giaû, chö phaùp voâ thöôøng. Dó voâ thöôøng coá,

大王。如火燒木。火則無罪。如斧斫樹。 斧亦無罪。如鐮刈草。鐮實無罪。如刀殺 人。刀實非人。刀既無罪。人云何罪。如毒 24

saùt haïi, baát phaù baát hoaïi, baát heä baát phöôïc, baát saân baát hyû, do nhö hö khoâng. Vaân haø ñöông höõu saùt haïi chi toäi? nieäm nieäm hoaïi dieät. Nieäm nieäm dieät coá, saùt giaû, töû giaû giai nieäm nieäm dieät. Nhöôïc nieäm nieäm dieät, thuøy ñöông höõu toäi? Ñaïi vöông! Nhö hoûa thieâu moäc, hoûa taéc voâ toäi; nhö phuû chöôùc thoï, phuû dieäc voâ toäi; nhö lieâm ngaûi thaûo, lieâm thaät voâ toäi. Nhö ñao saùt nhaân, ñao thaät phi nhaân, ñao kyù 25

大般涅槃經 殺人。毒實非人。毒藥非罪。人云何罪。一 切萬物皆亦如是。實無殺害。云何有罪。唯 願大王莫生愁苦。何以故。 若常愁苦 愁遂增長。 如人喜眠 眠則滋多。 貪婬嗜酒 亦復如是。 如王所言。世無良醫治惡業者。今有大 師名迦羅鳩馱迦旃延。一切知見明了三世。 於一念頃能見無量無邊世界。聞聲亦爾。能 令眾生遠離過惡。猶如恒河若內若外所有諸 穢皆悉清淨。是大良師亦復如是。能除眾生 內外眾罪。為諸弟子說如是法。若人殺害一 切眾生。心無慚愧終不墮惡。猶如虛空不受 塵水。有慚愧者即入地獄。猶如大水潤濕於 地。一切眾生悉是自在天之所作。自在天喜 眾生安樂。自在天瞋眾生苦惱。一切眾生若 罪若福。乃是自在之所為。云何當言人有罪 26

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

voâ toäi, nhaân vaân haø toäi? Nhö ñoäc saùt nhaân, ñoäc thaät phi nhaân, ñoäc döôïc phi toäi, nhaân vaân haø toäi? Nhaát thieát vaïn vaät giai dieäc nhö thò, thaät voâ saùt haïi; vaân haø höõu toäi? Duy nguyeän Ñaïi vöông maïc sanh saàu khoå? Haø dó coá.

Nhöôïc thöôøng saàu khoå, Saàu toaïi taêng tröôûng; Nhö nhaân hyû mieân, Mieân taéc tö ña; Tham daâm, thò töûu, Dieäc phuïc nhö thò.

Nhö vöông sôû ngoân, theá voâ löông y trò aùc nghieäp giaû.

Kim höõu ñaïi sö danh Ca-la-cöu-ñaø Ca-chieân-dieân, nhaát thieát tri kieán, minh lieãu tam theá; ö nhaát nieäm khoaûnh, naêng kieán voâ löôïng, voâ bieân theá giôùi; vaên thanh dieäc nhó.

Naêng linh chuùng sanh vieãn ly quaù aùc. Do nhö Haèng haø, nhöôïc noäi nhöôïc ngoaïi sôû höõu chö ueá, giai taát thanh tònh.

Thò ñaïi löông sö dieäc phuïc nhö thò; naêng tröø chuùng sanh noäi ngoaïi chuùng toäi. Vò chö ñeä töû, thuyeát nhö thò phaùp: Nhöôïc nhaân saùt haïi nhaát thieát chuùng sanh, taâm voâ taøm quyù, chung baát ñoïa aùc; do nhö hö khoâng, baát thoï traàn thuûy. Höõu taøm quyù giaû, töùc nhaäp ñòa nguïc; do nhö ñaïi thuûy, nhuaän thaáp ö ñòa. Nhaát thieát chuùng sanh taát thò Töï taïi Thieân chi sôû taùc. Töï taïi Thieân hyû, chuùng sanh an laïc; Töï taïi Thieân saân, chuùng sanh khoå naõo. Nhaát thieát chuùng sanh nhöôïc toäi, nhöôïc phöôùc, naõi thò Töï taïi chi sôû vi. Vaân 27

大般涅槃經 福。譬如工匠作機關木人。行住坐臥唯不能 言。眾生亦爾。自在天者喻如工匠。木人者 喻眾生身。如是造化誰當有罪。 如是大師今者近在王舍城住。唯願速往。 如得見者眾罪消滅。 王即答言。審有是人能滅我罪。我當歸 依。 復有一臣名無所畏。往至王所說如是言。 大王。世有愚人一日之中百喜百愁百眠百寤 百驚百哭。有智之人斯無是事。大王。何故 憂愁如是。如失侶客。如墮深泥無救拔者。 如人渴乏不得漿水。猶如迷人無有導者。如

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

haø ñöông ngoân nhaân höõu toäi, phöôùc? Thí nhö coâng töôïng, taùc cô quan moäc nhaân, haønh, truï, toïa, ngoïa, duy baát naêng ngoân. Chuùng sanh dieäc nhó. Töï taïi thieân giaû, do nhö coâng töôïng; moäc nhaân giaû, duï chuùng sanh thaân. Nhö thò taïo hoùa, thuøy ñöông höõu toäi?

Nhö thò ñaïi sö kim giaû caän taïi Vöông Xaù thaønh truï.

Duy nguyeän toác vaõng. Nhö kyø kieán giaû, chuùng toäi tieâu dieät.

Vöông töùc ñaùp ngoân: Thaåm höõu thò nhaân naêng dieät ngaõ toäi, ngaõ ñöông quy y.

Phuïc höõu nhaát thaàn danh Voâ Sôû UÙy, vaõng chí vöông sôû, thuyeát nhö thò ngoân: Ñaïi vöông! Theá höõu ngu nhaân, nhaát nhöït chi trung, baù hyû, baù saàu, baù mieân, baù ngoä; baù kinh, baù khoác. Höõu trí chi nhaân, tö voâ thò söï. Ñaïi vöông haø coá öu saàu nhö thò? Nhö thaát löõ khaùch, nhö ñoïa thaâm neâ, voâ cöùu baït giaû; nhö nhaân khaùt phaïp, baát ñaéc töông thuûy; do

困病人無醫救療。如海船破無救接者。大 王。今者為身痛耶。為心痛乎。

nhö meâ nhaân, voâ höõu ñaïo giaû; nhö khoán beänh nhaân, voâ y

王即答言。我今身心豈得不痛。我近惡友 不觀口過。先王無辜橫興逆害。我今定知當 入地獄。復無良醫而見救濟。

Vöông töùc ñaùp ngoân: Ngaõ kim thaân taâm khôûi ñaéc baát

臣即白言。唯願大王。莫生愁毒。夫剎利 者。名為王種。若為國土。若為沙門及婆羅 28

cöùu lieäu; nhö haûi thuyeàn phaù, voâ cöùu tieáp giaû. Ñaïi vöông kim giaû vi thaân thoáng da? Vi taâm thoáng hoà? thoáng? Ngaõ caän aùc höõu, baát quan khaåu quaù. Tieân vöông voâ coâ, hoaïnh höng nghòch haïi. Ngaõ kim ñònh tri ñöông nhaäp ñòa nguïc. Phuïc voâ löông y nhi kieán cöùu teá.

Thaàn töùc baïch ngoân: Duy nguyeän Ñaïi vöông maïc sanh saàu ñoäc. Phuø saùt-lôïi giaû, danh vi vöông chuûng, nhöôïc vò quoác thoå, nhöôïc vò sa-moân caäp baø-la-moân, vò an nhaân daân, 29

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

門。為安人民雖復殺害無有罪也。先王雖復 恭敬沙門。不能承事諸婆羅門。心無平等。 心無平等故則非剎利。大王。今者為欲供養 諸婆羅門。殺害先王。當有何罪。

tuy phuïc saùt haïi, voâ höõu toäi daõ. Tieân vöông tuy phuïc cung

大王。實無殺害。夫殺害者殺害壽命。命 名風氣。風氣之性不可殺害。云何害命而當 有罪。唯願大王莫復愁苦。何以故。

Ñaïi vöông! Thaät voâ saùt haïi. Phuø saùt haïi giaû, saùt haïi

若常愁苦 愁遂增長 如人喜眠 眠則滋多 貪婬嗜酒 亦復如是 如王所言。世無良醫而療治者。今有大 師名尼乾陀若提子。一切知見憐愍眾生。善 知眾生諸根利鈍。達解一切隨宜方便。世 間八法所不能污。寂靜修習清淨梵行。為諸 弟子說如是言。無施無善無父無母。無今世 後世。無阿羅漢。無修無道。一切眾生經八 萬劫。於生死輪自然得脫。有罪無罪悉亦如 30

kính sa-moân, baát naêng thöøa söï chö baø-la-moân, taâm voâ bình ñaúng. Taâm voâ bình ñaúng coá, taéc phi saùt-lôïi. Ñaïi vöông kim giaû, vò duïc cuùng döôøng chö baø-la-moân, saùt haïi tieân vöông, ñöông höõu haø toäi?

thoï maïng. Maïng, danh phong khí. Phong khí chi taùnh, baát khaû saùt haïi. Vaân haø haïi maïng, nhi ñöông höõu toäi? Duy nguyeän Ñaïi vöông maïc phuïc saàu khoå. Haø dó coá?

Nhöôïc thöôøng saàu khoå, Saàu toaïi taêng tröôûng, Nhö nhaân hyû mieân, Mieân taéc tö ña; Tham daâm thò töûu, Dieäc phuïc nhö thò.

Nhö vöông sôû ngoân, theá voâ löông y nhi lieäu trò giaû.

Kim höõu ñaïi sö danh Ni-kieàn-ñaø Nhaõ-ñeà Töû, nhaát thieát tri kieán, laân maãn chuùng sanh; thieän tri chuùng sanh chö caên lôïi ñoän; ñaït giaûi nhaát thieát, tuøy nghi phöông tieän. Theá gian baùt phaùp, sôû baát naêng oâ; tòch tónh tu taäp thanh tònh phaïm haïnh, vò chö ñeä töû thuyeát nhö thò ngoân: voâ thí, voâ thieän; voâ phuï, voâ maãu; voâ kim theá, haäu theá; voâ A-la-haùn, voâ tu, voâ ñaïo. Nhaát thieát chuùng sanh, kinh baùt vaïn kieáp ö sanh töû luaân, töï nhieân ñaéc thoaùt. Höõu toäi voâ toäi, taát dieäc 31

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

是。如四大河。所謂辛頭恒河博叉私陀。悉 入大海無有差別。一切眾生亦復如是。得解 脫時悉無差別。

nhö thò. Nhö töù ñaïi haø, sôû vò; Taân-ñaàu, Haèng haø, Baùc-

是師今在王舍城住。唯願大王速往其所。

Thò sö kim taïi Vöông Xaù thaønh truï. Duy nguyeän Ñaïi

若得見者眾罪消除。 王即答言。審有是師能除我罪。我當歸 依。

chuùng sanh dieäc phuïc nhö thò; ñaéc giaûi thoaùt thôøi, taát voâ sai bieät. vöông toác vaõng kyø sôû. Nhöôïc ñaéc kieán giaû, chuùng toäi tieâu tröø.

Vöông töùc ñaùp ngoân: Thaåm höõu thò sö naêng tröø ngaõ toäi, ngaõ ñöông quy y.

爾時大醫。名曰耆婆。往至王所白言。大 王。得安眠不。王即以偈答言。 若有能永斷 一切諸煩惱 不貪染三界 乃得安隱眠 若得大涅槃 演說甚深義 名真婆羅門 乃得安隱眠 32

xoa, Tö-ñaø, taát nhaäp ñaïi haûi, voâ höõu sai bieät. Nhaát thieát

Nhó thôøi, ñaïi y danh vieát Kyø-baø, vaõng chí vöông sôû, baïch ngoân: Ñaïi vöông! Ñaéc an mieân phuû? Vöông töùc dó keä ñaùp ngoân: Nhöôïc höõu naêng vónh ñoaïn Nhaát thieát chö phieàn naõo, Baát tham nhieãm Tam giôùi, Naõi ñaéc an oån mieân.

Nhöôïc ñaéc Ñaïi Nieát-baøn, Dieãn thuyeát thaäm thaâm nghóa, Danh chaân baø-la-moân, Naõi ñaéc an oån mieân.

33

大般涅槃經 身無諸惡業 口離於四過 心無有疑網 乃得安隱眠

Thaân voâ chö aùc nghieäp,

身心無熱惱 安住寂靜處 獲致無上樂 乃得安隱眠

Thaân taâm voâ nhieät naõo

心無有取著 遠離諸怨讎 常和無諍訟 乃得安隱眠 若不造惡業 心常懷慚愧 信惡有果報 乃得安隱眠

34

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Khaåu ly ö töù quaù, Taâm voâ höõu nghi voõng Naõi ñaéc an oån mieân.

An truï tòch tónh xöù, Hoaïch trí voâ thöôïng laïc, Naõi ñaéc an oån mieân.

Taâm voâ höõu thuû tröôùc, Vieãn ly chö oaùn thuø, Thöôøng hoøa voâ traùnh tuïng, Naõi daéc an oån mieân.

Nhöôïc baát taïo aùc nghieäp, Taâm thöôøng hoaøi taøm quyù, Tín aùc höõu quaû baùo, Naõi ñaéc an oån mieân.

35

大般涅槃經 敬養於父母 不害一生命 不盜他財物 乃得安隱眠 調伏於諸根 親近善知識 破壞四魔眾

Kính döôõng ö phuï maãu, Baát haïi nhaát sanh maïng, Baát ñaïo tha taøi vaät, Naõi ñaéc an oån mieân.

Ñieàu phuïc ö chö caên, Thaân caän thieän tri thöùc, Phaù hoaïi Töù Ma chuùng,

乃得安隱眠

Naõi ñaéc an oån mieân.

不見吉不吉 及以苦樂等 為諸眾生故

Baát kieán caùt, baát caùt,

輪轉於生死 若能如是者 乃得安隱眠 誰得安隱眠 所謂諸佛是 深觀空三昧 身心安不動 36

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Caäp dó khoå, laïc ñaúng, Vò chö chuùng sanh coá, Luaân chuyeån ö, sanh töû, Nhöôïc naêng nhö thò giaû, Naõi ñaéc an oån mieân.

Thuøy ñaéc an oån mieân?

Sôû vò chö Phaät thò, Thaâm quaùn Khoâng Tam-muoäi, Thaân taâm an baát ñoäng.

37

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

誰得安隱眠 所謂慈悲者 常修不放逸 視眾如一子

Thuøy ñaéc an oån mieân?

眾生無明冥 不見煩惱果 常造諸惡業 不得安隱眠。

Chuùng sanh voâ minh minh,

若為於自身 及以他人身 造作十悪業 不得安隱眠。 若言爲樂故 害父無過咎 隨是惡知識 不得安隱眠。

38

Sôû vò töø bi giaû, Thöôøng tu baát phoùng daät, Thò chuùng nhö nhaát töû.

Baát kieán phieàn naõo quaû, Thöôøng taïo chö aùc nghieäp Baát ñaéc an oån mieân.

Nhöôïc vò ö töï thaân, Caäp dó tha nhaân thaân, Taïo taùc thaäp aùc nghieäp, Baát ñaéc an oån mieân.

Nhöôïc ngoân vò laïc coá, Haïi phuï voâ quaù cöõu, Tuøy thò aùc tri thöùc, Baát ñaéc an oån mieân.

39

大般涅槃經 若食過節度 泠飲而過差 如是則病苦 不得安隱眠。 若於王有過 邪念他婦女 及行曠路者 不得安隱眠。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhöôïc thöïc quaù tieát ñoä, Laõnh aåm nhi quaù sai, Nhö thò taéc beänh khoå Baát ñaéc an oån mieân.

Nhöôïc ö vöông höõu quaù, Taø nieäm tha phuï nöõ, Caäp haønh khoaùng loä giaû, Baát ñaéc an oån mieân.

Trì giôùi quaû vò thuïc,

持戒果未熟 太子未紹位 盜者未獲財 不得安隱眠。

Thaùi töû vò thieäu vò, Ñaïo giaû vò hoaïch taøi, Baát ñaéc an oån mieân.

Kyø-baø! Ngaõ kim beänh troïng, ö chaùnh phaùp vöông, höng

耆婆。我今病重。於正法王興惡逆害。

aùc nghòch haïi. Nhaát thieát löông y, dieäu döôïc, chuù thuaät,

一切良醫妙藥咒術善巧瞻病所不能治。何 以故。我父法王如法治國。實無辜咎橫加

tieân vöông nhö phaùp trò quoác, thaät voâ coâ cöûu, hoaïnh gia

逆害。如魚處陸當有何樂。如鹿在 初無歡 心。如人自知命不終日。如王失國逃迸他 土。如人聞病不可療治。如破戒者聞說罪 40

thieän xaûo chieâm beänh, sôû baát naêng trò. Haø dó coá? Ngaõ phuï nghòch haïi, nhö ngö xöû luïc, ñöông höõu haø laïc? Nhö loäc taïi cöông, sô voâ hoan taâm. Nhö nhaân töï tri maïng baát chung nhaät. Nhö vöông thaát quoác, ñaøo bính tha thoå. Nhö nhaân vaên beänh, baát khaû lieäu trò. Nhö phaù giôùi giaû vaên thuyeát 41

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

過。我昔曾聞智者說言。身口意業若不清 淨。當知是人必墮地獄。我亦如是。云何當 得安隱眠耶。今我又無無上大醫演說法藥除 我病苦。

toäi quaù. Ngaõ tích taèng vaên trí giaû thuyeát ngoân: Thaân,

耆婆答王。善哉,善哉。王雖作罪心生重 悔而懷慚愧。

Kyø-baø ñaùp vöông: Thieän tai! Thieän tai! Vöông tuy taùc

大王。諸佛世尊常說是言。有二白法能 救眾生。一慚二愧。慚者自不作罪愧者不教 他作。慚者內自羞恥。愧者發露向人。慚 者羞人愧者羞天。是名慚愧。無慚愧者不名 為人。名為畜生。有慚愧故則能恭敬父母師 長。有慚愧故說有父母兄弟姊妹。善哉大王 具有慚愧。 大王且聽。臣聞佛說。智者有二。一者不 造諸惡。二者作已懺悔。愚者亦二。一者作 罪。二者覆藏。雖先作惡後能發露。悔已慚

khaåu, yù nghieäp nhöôïc baát thanh tònh, ñöông tri thò nhaân taát ñoïa ñòa nguïc. Ngaõ dieäc nhö thò. Vaân haø ñöông ñaéc an oån mieân da? Kim ngaõ höïu voâ Voâ thöôïng ñaïi y dieãn thuyeát phaùp döôïc, tröø ngaõ beänh khoå. toäi, taâm sanh troïng hoái, nhi hoaøi taøm quyù. Ñaïi vöông! Chö Phaät Theá Toân thöôøng thuyeát thò ngoân: höõu nhò baïch phaùp naêng cöùu chuùng sanh: Nhaát taøm, nhò quyù. Taøm giaû, töï baát taùc toäi; quyù giaû, baát giaùo tha taùc. Taøm giaû, noäi töï tu sæ; quyù giaû phaùt loä höôùng nhaân. Taøm giaû, tu nhaân; quyù giaû, tu thieân. Thò danh taøm, quyù. Voâ taøm, quyù giaû, baát danh vi nhaân, danh vi suùc sanh, höõu taøm, quyù coá, taéc naêng cung kính phuï maãu, sö tröôûng. Höõu taøm, quyù coá, thuyeát höõu phuï maãu, huynh ñeä, tyû muoäi. Thieän tai Ñaïi vöông cuï höõu taøm, quyù. Ñaïi vöông thaû thính. Thaàn vaên Phaät thuyeát: Trí giaû höõu nhò: nhaát giaû baát taïo chö aùc, nhò giaû taùc dó saùm hoái.

Ngu giaû dieäc nhò: nhaát giaû taùc toäi; nhò giaû phuù taøng. Tuy tieân taùc aùc haäu naêng phaùt loä, hoái dó taøm quyù, caùnh baát

愧更不敢作。猶如濁水置之明珠。以珠威力 水即為清。如煙雲除月則清明。作惡能悔亦

caûm taùc. Do nhö tröôïc thuûy, trí chi minh chaâu; dó chaâu oai

復如是。王若懺悔懷慚愧者。罪則除滅清淨 如本。

saùm hoái, hoaøi taøm quyù giaû toäi taéc tröø dieät, thanh tònh nhö

42

löïc, thuûy töùc vi thanh. Nhö yeân vaân tröø, nguyeät taéc thanh minh. Taùc aùc naêng hoái, dieäc phuïc nhö thò. Vöông nhöôïc boån.

43

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

大王。富有二種。一者象馬種種畜生。 二者金銀種種珍寶。象馬雖多不敵一珠。大 王。眾生亦爾。一者惡富。二者善富。多 作諸惡不如一善。臣聞佛說修一善心破百種 惡。

Ñaïi vöông! Phuù höõu nhò chuûng: Nhaát giaû töôïng, maõ chuûng chuûng suùc sanh; nhò giaû kim, ngaân, chuûng chuûng traân baûo. Töôïng, maõ tuy ña, baát ñòch nhaát chaâu. Ñaïi vöông!

Chuùng sanh dieäc nhó: nhaát giaû aùc phuù, nhò giaû thieän phuù, ña taùc chö aùc, baát nhö nhaát thieän. Thaàn vaên Phaät thuyeát: tu nhaát thieän taâm, phaù baù chuûng aùc.

大王。如少金剛能壞須彌。亦如少火能 燒一切。如少毒藥能害眾生。少善亦爾能破

nhö thieåu hoûa naêng thieâu nhaát thieát; nhö thieåu ñoäc döôïc

大惡。雖名少善其實是大。何以故。破大惡 故。 大王。如佛所說覆藏者漏。不覆藏者則 無有漏。發露悔過是故無漏。若作眾罪不覆 不藏。以不覆故罪則微薄。若懷慚愧罪則消 滅。 大王。水滴雖微漸盈大器。善心亦爾。 一一善心能破大惡。若覆罪者罪則增長。發 露慚愧罪則消滅。是故諸佛說有智者不覆藏 罪。 善哉大王。能信因果信業信報。唯願大王 莫懷愁怖。若有眾生造作諸罪。覆藏不悔心 無慚愧。不見因果及以業報。不能諮啟有智 44

Ñaïi vöông! Nhö thieåu kim cang naêng hoaïi Tu-di, dieäc naêng haïi chuùng sanh. Thieåu thieän dieäc nhó, naêng phaù ñaïi aùc. Tuy danh thieåu thieän, kyø thaät thò ñaïi. Haø dó coá? Phaù ñaïi aùc coá. Ñaïi vöông! Nhö Phaät sôû thuyeát: Phuù taøng giaû laäu; baát phuù taøng giaû, taéc voâ höõu laäu. Phaùt loä hoái quaù, thò coá voâ laäu. Nhöôïc taùc chuùng toäi, baát phuù baát taøng. Dó baát phuù coá, toäi taéc vi baïc. Nhöôïc hoaøi taøm quyù, toäi taéc tieâu dieät. Ñaïi vöông! Thuûy trích tuy vi, tieäm doanh ñaïi khí.

Thieän taâm dieäc nhó. Nhaát nhaát thieän taâm naêng phaù ñaïi aùc. Nhöôïc phuù toäi giaû, toäi taéc taêng tröôûng; phaùt loä taøm quyù, toäi taéc tieâu dieät. Thò coá chö Phaät thuyeát höõu trí giaû baát phuù taøng toäi.

Thieän tai! Ñaïi vöông naêng tín nhaân quaû, tín nghieäp, tín baùo. Duy nguyeän ñaïi vöông maïc hoaøi saàu boá. Nhöôïc höõu chuùng sanh taïo taùc chö toäi, phuù taøng baát hoái, taâm voâ taøm quyù, baát kieán nhaân quaû caäp dó nghieäp baùo, baát naêng tö khaûi höõu trí chi nhaân, baát caän thieän höõu. Nhö thò chi 45

大般涅槃經 之人不近善友。如是之人一切良醫乃至瞻病 所不能治。如迦摩羅病世醫拱手。覆罪之人 亦復如是。 云何罪人謂一闡提。一闡提者不信因果無

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

nhaân, nhaát thieát löông y naõi chí chieâm beänh, sôû baát naêng trò. Nhö ca-ma-la beänh, theá y cuûng thuû. Phuù toäi chi nhaân, dieäc phuïc nhö thò.

Vaân haø toäi nhaân vò nhaát-xieån-ñeà? Nhaát-xieån-ñeà giaû, baát tín nhaân quaû, voâ höõu taøm quyù, baát tín nghieäp baùo, baát

有慚愧不信業報。不見現在及未來世。不親

kieán hieän taïi caäp vò lai theá, baát thaân thieän höõu, baát tuøy

善友。不隨諸佛所說教戒。如是之人名一闡

chö Phaät sôû thuyeát giaùo giôùi. Nhö thò chi nhôn, danh nhaát-

提。諸佛世尊所不能治。何以故。如世死屍 醫不能治。一闡提者亦復如是。諸佛世尊所 不能治。大王今者。非一闡提。云何而言不 可救療。 如王所言無能治者。大王當知。迦毘羅 城淨飯王子。姓瞿曇氏。字悉達多。無師覺

xieån-ñeà. Chö Phaät Theá Toân sôû baát naêng trò. Haø dó coá? Nhö theá töû thi, y baát naêng trò. Nhaát-xieån-ñeà giaû, dieäc phuïc nhö thò. Chö Phaät Theá Toân sôû baát naêng trò. Ñaïi vöông kim giaû phi nhaát-xieån-ñeà. Vaân haø nhi ngoân baát khaû cöùu lieäu?

Nhö vöông sôû ngoân, voâ naêng trò giaû. Ñaïi vöông ñöông tri: Ca-tyø-la thaønh, Tònh-phaïn vöông töû, taùnh Coà-ñaøm thò, töï Taát-ñaït-ña, voâ sö giaùc ngoä, töï nhieân nhi ñaéc A-naäu-ñala Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Tam thaäp nhò töôùng, baùt thaäp

悟自然而得阿耨多羅三藐三菩提。三十二

chuûng haûo trang nghieâm kyø thaân. Cuï tuùc Thaäp löïc, Töù

相八十種好莊嚴其身。具足十力四無所畏一

voâ sôû uùy, nhaát thieát tri kieán, ñaïi töø ñaïi bi; laân maãn nhaát

切知見大慈大悲。憐愍一切如羅睺羅。隨 善眾生如犢逐母。知時而說,非時不語。實 語,淨語,妙語,義語法語一語。能令眾生永 離煩惱。善知眾生諸根心性。隨宜方便無不 通達。其智高大如須彌山。深邃廣遠猶如大 46

thieát nhö La-haàu-la. Tuøy thieän chuùng sanh, nhö ñoäc truïc maãu. Tri thôøi nhi thuyeát, phi thôøi baát ngöõ. Thaät ngöõ, tònh ngöõ, dieäu ngöõ, nghóa ngöõ, phaùp ngöõ, nhaát ngöõ, naêng linh chuùng sanh vónh ly phieàn naõo. Thieän tri chuùng sanh chö caên taâm taùnh; tuøy nghi phöông tieän, voâ baát thoâng ñaït. Kyø trí cao ñaïi nhö Tu-di sôn, thaâm thuùy quaûng vieãn do nhö ñaïi haûi. Thò Phaät Theá Toân höõu kim cang trí, naêng phaù 47

大般涅槃經 海。是佛世尊有金剛智。能破眾生一切惡 罪。若言不能無有是處。 今者去此十二由旬。在拘尸那城娑羅雙 樹間。而為無量阿僧祇等諸菩薩僧。演種種 法。若有若無若有為若無為。若有漏若無 漏。若煩惱果若善法果。若色法若非色法。 若非色非非色法。若我若非我。若非我非非 我。若常若非常。若非常非非常。若樂若非 樂。若非樂非非樂。若相若非相。若非相非 非相。若斷若非斷。若非斷非非斷。若世若 出世。若非世非出世。若乘若非乘。若非乘 非非乘。若自作自受。若自作他受。若無作 無受。大王。若當於佛所聞無作無受。所有 重罪即當消滅。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

chuùng sanh nhaát thieát aùc toäi. Nhöôïc ngoân baát naêng, voâ höõu thò xöù.

Kim giaû khöù thöû thaäp nhò do tuaàn, taïi Caâu-thi-na thaønh, sa-la song thoï gian, nhi vò voâ löôïng a-taêng-kyø ñaúng chö Boà Taùt taêng, dieãn chuûng chuûng phaùp: nhöôïc höõu nhöôïc voâ, nhöôïc höõu vi, nhöôïc voâ vi, nhöôïc höõu laäu, nhöôïc voâ laäu, nhöôïc phieàn naõo quaû, nhöôïc thieän phaùp quaû, nhöôïc saéc phaùp, nhöôïc phi saéc phaùp, nhöôïc phi saéc phi phi saéc phaùp, nhöôïc ngaõ, nhöôïc phi ngaõ, nhöôïc phi ngaõ phi phi ngaõ, nhöôïc thöôøng, nhöôïc phi thöôøng, nhöôïc phi thöôøng phi phi thöôøng, nhöôïc laïc, nhöôïc phi laïc, nhöôïc phi laïc phi phi laïc, nhöôïc töôùng, nhöôïc phi töôùng, nhöôïc phi töôùng, phi phi töôùng, nhöôïc ñoaïn, nhöôïc phi ñoaïn, nhöôïc phi ñoaïn phi phi ñoaïn, nhöôïc theá, nhöôïc xuaát theá, nhöôïc phi theá phi xuaát theá, nhöôïc thöøa, nhöôïc phi thöøa, nhöôïc phi thöøa phi phi thöøa, nhöôïc töï taùc töï thoï, nhöôïc töï taùc tha thoï, nhöôïc voâ taùc voâ thoï. Ñaïi vöông! Nhöôïc ñöông ö Phaät sôû, vaên voâ taùc voâ thoï, sôû höõu troïng toäi, töùc ñöông tieâu dieät.

王今且聽。

Vöông kim thaû thính:

釋提桓因命將欲終。有五相現。一者衣

Thích-ñeà-hoaøn-nhaân, maïng töông duïc chung, höõu nguõ

裳垢膩。二者頭上花萎。三者身體臭穢。四 者腋下汗出。五者不樂本座。時天帝釋或於 靜處。若見沙門若婆羅門。即至其所生於佛

töôùng hieän: Nhaát giaû y thöôøng caáu neã, nhò giaû ñaàu thöôïng

tónh xöù, nhöôïc kieán sa-moân, nhöôïc baø-la-moân, töùc chí kyø

想。爾時沙門及婆羅門見帝釋來。深自慶幸

sôû, sanh ö Phaät töôûng. Nhó thôøi, sa-moân caäp baø-la-moân,

48

hoa uûy, tam giaû thaân theå xuù ueá, töù giaû dòch haï haïn xuaát, nguõ giaû baát nhaïo boån toøa. Thôøi Thieân Ñeá-thích, hoaëc ö

49

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

即說是語。天主。我今歸依於汝。釋聞是已 乃知非佛。復自念言。彼若非佛不能治我五 退沒相。

kieán Ñeá-thích lai, thaâm töï khaùnh haïnh, töùc thuyeát thò

是時御臣名般遮尸。語帝釋言。憍尸迦。 乾闥婆王名敦浮樓。其王有女字須跋陀。王 若能以此女見與臣。當示王除衰相處。

Thò thôøi, ngöï thaàn danh Baùt-giaø-thi, ngöù Ñeá-thích

釋即答言。善男子。毘摩質多阿修羅王有 女舍脂。是吾所敬。卿若必能示吾消滅惡相 處者。猶當相與。況須跋陀。 憍尸迦。有佛世尊字釋迦牟尼。今者在於 王舍大城。若能往彼諮稟未聞。衰沒之相必 得除滅。 善男子。若佛世尊審能滅者。便可迴駕至 其住處。

ngöõ: Thieân chuû! Ngaõ kim quy y ö nhöõ. Thích vaên thò dó, naõi tri phi Phaät. Phuïc töï nieäm ngoân: Bæ nhöôïc phi Phaät, baát naêng trò ngaõ nguõ thoái moät töôùng. ngoân: Kieàu-thi-ca! Caøn-thaùt-baø vöông, danh Ñoân-phuø-laâu.

Kyø vöông höõu nöõ, töï Tu-baït-ñaø. Vöông nhöôïc naêng dó thöû nöõ kieán döõ, thaàn ñöông thò vöông, tröø suy töôùng xöù.

Thích töùc ñaùp ngoân: Thieän nam töû! Tyø-ma-chaát-ña, Atu-la vöông höõu nöõ Xaù-chæ, thò ngoâ sôû kính. Khanh nhöôïc taát naêng thò ngoâ tieâu dieät aùc töôùng xöù giaû, du ñöông töông döõ, huoáng Tu-baït-ñaø?

Kieàu-thi-ca! Höõu Phaät Theá Toân, töï Thích-ca Maâu-ni, kim giaû taïi ö Vöông Xaù ñaïi thaønh. Nhöôïc naêng vaõng bæ, tö baåm vò vaên, suy moät chi töôùng, taát ñaéc tröø dieät.

Thieän nam töû! Nhöôïc Phaät Theá Toân thaåm naêng dieät giaû, tieän khaû hoài giaù, chí kyø truï xöù.

御臣奉命即迴車乘。到王舍城耆闍崛山。

Ngöï thaàn phuïng maïng, töùc hoài xa thaëng, ñaùo Vöông

至於佛所頭面禮足。卻坐一面白佛言。世 尊。天人之中誰為繫縛。

Xaù thaønh, Kyø-xaø-quaät sôn. Chí ö Phaät sôû, ñaàu dieän leã tuùc,

憍尸迦。慳貪嫉妬。 又言。慳貪嫉妬因何而生。 50

khöôùc toïa nhaát dieän, baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Thieân nhaân chi trung, thuøy vi heä phöôïc?

Kieàu-thi-ca! Khan tham, taät ñoá.

Höïu ngoân: Khan tham, taät ñoá nhaân haø nhi sanh?

51

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

答言。因無明生。

Ñaùp ngoân: Nhaân voâ minh sanh.

又言。無明復因何生。

Höïu ngoân: Voâ minh phuïc nhôn haø sanh?

答言。因放逸生。

Ñaùp ngoân: Nhaân phoùng daät sanh.

又言。放逸復因何生。

Höïu ngoân: Phoùng daät phuïc nhaân haø sanh?

答言。因顛倒生。 又言。顛倒復因何生。 答言。因疑心生。 世尊。顛倒之法因疑生者。實如聖教。何 以故。我有疑心。以疑心故則生顛倒。於非

Ñaùp ngoân: Nhaân ñieân ñaûo sanh.

Höïu ngoân: Ñieân ñaûo phuïc nhaân haø sanh? Ñaùp ngoân: Nhaân nghi taâm sanh.

Theá Toân! Ñieân ñaûo chi phaùp, nhaân nghi sanh giaû, thaät nhö Thaùnh giaùo. Haø dó coá? Ngaõ höõu nghi taâm. Dó nghi taâm coá, taéc sanh ñieân ñaûo: Ö phi Theá Toân, sanh Theá Toân

世尊生世尊想。我今見佛疑網即除。疑網除 故顛倒亦盡。顛倒盡故無有慳心乃至妬心。

töôûng. Ngaõ kim kieán Phaät, nghi voõng töùc tröø. Nghi voõng

佛言。汝言無有慳妒心者。汝今已得阿那 含耶。阿那含者無有貪心。若無貪心云何為

Phaät ngoân: Nhöõ ngoân voâ höõu khan, ñoá taâm giaû, nhöõ

命來至我所。而阿那含實不求命。 世尊。有顛倒者則有求命。無顛倒者則不 求命。然我今者實不求命。所欲求者唯佛法 身及佛智慧。 憍尸迦。求佛法身及佛慧者。將來之世必 當得之。 52

tröø coá, ñieân ñaûo dieäc taän. Ñieân ñaûo taän coá, voâ höõu khan taâm naõi chí ñoá taâm. kim dó ñaéc A-na-haøm da? A-na-haøm giaû voâ höõu tham taâm.

Nhöôïc voâ tham taâm, vaân haø vò maïng, lai chí ngaõ sôû? Nhi A-na-haøm thaät baát caàu maïng.

Theá Toân! Höõu ñieân ñaûo giaû, taéc höõu caàu maïng; voâ ñieân ñaûo giaû, taéc baát caàu maïng. Nhieân ngaõ kim giaû thaät baát caàu maïng. Sôû duïc caàu giaû, duy Phaät phaùp thaân caäp Phaät trí tueä.

Kieàu-thi-ca! Caàu Phaät phaùp thaân caäp Phaät tueä giaû, töông lai chi theá, taát ñöông ñaéc chi!

53

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

爾時帝釋聞佛說已。五衰沒相即時消滅。 便起作禮遶佛三帀。恭敬合掌而白佛言。世 尊。我今即死即生失命得命。又聞佛記當得 阿耨多羅三藐三菩提。是為更生為更得命。

Nhó thôøi, Ñeá-thích vaên Phaät thuyeát dó, nguõ suy moät töôùng töùc thôøi tieâu dieät; tieän khôûi taùc leã, nhieãu Phaät tam taùp, cung kính hieäp chöôûng, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ kim töùc töû töùc sanh, thaát maïng ñaéc maïng. Höïu vaên Phaät kyù ñöông ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boàñeà. Thò vi caùnh sanh, vi caùnh ñaéc maïng.

世尊。一切人天云何增益。復以何緣而致 損減。

Theá Toân! Nhaát thieát nhaân, thieân, vaân haø taêng ích?

憍尸迦。鬥諍因緣人天損減。善修和敬則 得增益。 世尊。若以鬥諍而損減者。我從今日更不 復與阿修羅戰。 佛言。善哉善哉。憍尸迦。諸佛世尊說忍 辱法。是阿耨多羅三藐三菩提因。 爾時釋提桓因。即前禮佛。於是還去。 大王。如來以能除諸惡相。是故稱佛不可 思議。王若往者。所有重罪必當得除。 大王且聽

Phuïc dó haø duyeân, nhi trí toån giaûm?

Kieàu-thi-ca! Ñaáu traùnh nhaân duyeân, nhaân thieân toån giaûm. Thieän tu hoøa kính, taéc ñaéc taêng ích.

Theá Toân! Nhöôïc dó ñaáu traùnh nhi toån giaûm giaû, ngaõ tuøng kim nhaät caùnh baát phuïc döõ A-tu-la chieán.

Phaät ngoân: Thieän tai! Thieän tai! Kieàu-thi-ca! Chö Phaät Theá Toân thuyeát nhaãn nhuïc phaùp, thò A-naäu-ña-la Tammieäu Tam-boà-ñeà nhaân.

Nhó thôøi, Thích-ñeà-hoaøn-nhaân töùc tieàn leã Phaät, ö thò hoaøn khöù. Ñaïi vöông! Nhö Lai dó naêng tröø chö aùc töôùng, thò coá xöng Phaät, baát khaû tö nghò. Vöông nhöôïc vaõng giaû, sôû höõu troïng toäi, taát ñöông ñaéc tröø. Ñaïi vöông thaû thính:

有婆羅門子。字曰不害。以殺無量諸眾

Höõu baø-la-moân töû, töï vieát Baát Haïi. Dó saùt voâ löôïng chö

生故名鴦崛魔。復欲害母。惡心起時身亦隨 動。身心動者即五逆因。五逆因故必墮地

chuùng sanh coá, danh Öông-quaät-ma. Phuïc duïc haïi maãu. AÙc

54

taâm khôûi thôøi, thaân dieäc tuøy ñoäng. Thaân taâm ñoäng giaû, töùc nguõ nghòch nhaân. Nguõ nghòch nhaân coá, taát ñoïa ñòa 55

大般涅槃經 獄。後見佛時身心俱動復欲生害。身心動者 即五逆因。五逆因故當入地獄。是人得遇如 來大師。即時得滅地獄因緣。發阿耨多羅三 藐三菩提心。是故稱佛為無上醫。非六師 也。 大王。復有須毘羅王子。其父瞋之截其手 足推之深井。其母矜愍使人牽出將至佛所。 尋見佛時手足還具。即發阿耨多羅三藐三菩 提心。大王。以見佛故得現果報。是故稱佛 為無上醫。非六師也。 大王。如恒河邊有諸餓鬼。其數五百。於 無量歲初不見水。雖至河上純見流火。飢渴 所逼發聲號哭。爾時如來。在其河側鬱曇缽 林坐一樹下。時諸餓鬼來至佛所。白佛言。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

nguïc. Haäu kieán Phaät thôøi, thaân, taâm caâu ñoäng, phuïc duïc sanh haïi. Thaân, taâm ñoäng giaû, töùc Nguõ nghòch nhaân. Nguõ nghòch nhaân coá, ñöông nhaäp ñòa nguïc. Thò nhaân ñaéc ngoä Nhö Lai ñaïi sö, töùc thôøi ñaéc dieät ñòa nguïc nhaân duyeân, phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm. Thò coá xöng Phaät vi Voâ thöôïng y, phi luïc sö daõ. Ñaïi vöông! Phuïc höõu Tu-tyø-la vöông töû, kyø phuï saân chi, tieät kyø thuû tuùc thoâi chi thaâm tænh. Kyø maãu caêng maãn, söû nhaân khieân xuaát, töông chí Phaät sôû. Taàm kieán Phaät thôøi, thuû tuùc hoaøn cuï, töùc phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boàñeà taâm. Ñaïi vöông! Dó kieán Phaät coá, ñaéc hieän quaû baùo. Thò coá xöng Phaät vi Voâ thöôïng y, phi luïc sö daõ. Ñaïi vöông! Nhö Haèng haø bieân, höõu chö ngaï quyû, kyø soá nguõ baù; ö voâ löôïng tueá, sô baát kieán thuûy. Tuy chí haø thöôïng, thuaàn kieán löu hoûa; cô khaùt sôû böùc, phaùt thanh haøo khoác. Nhó thôøi, Nhö Lai taïi ö haø traéc Uaát-ñaøm-baùt laâm, toïa nhaát thoï haï. Thôøi chö ngaï quyû lai chí Phaät sôû, baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ ñaúng cô khaùt, maïng töông

世尊。我等飢渴命將不遠。佛言。恒河流水 汝何不飲。鬼即答言。如來見水我則見火。 佛言。恒河清流實非火也。汝惡業故心自顛

baát vieãn! Phaät ngoân: Haèng haø löu thuûy, nhöõ haø baát aåm?

倒。謂為是火。我當為汝除滅顛倒令汝見 水。

nhöõ, tröø dieät ñieân ñaûo, linh nhöõ kieán thuûy.

爾時世尊。廣為諸鬼說慳貪過。諸鬼即 56

Quyû töùc ñaùp ngoân: Nhö Lai kieán thuûy, ngaõ taéc kieán hoûa.

Phaät ngoân: Haèng haø thanh löu, thaät phi hoûa daõ! Nhöõ aùc nghieäp coá, taâm töï ñieân ñaûo, vò vi thò hoûa. Ngaõ ñöông vò Nhó thôøi, Theá Toân quaûng vò chö quyû, thuyeát khan tham quaù. Chö quyû töùc ngoân: Ngaõ kim khaùt phaïp, tuy vaên phaùp 57

大般涅槃經 言。我今渴乏。雖聞法言都不入心。佛言。 汝若渴乏先可入河恣意飲之。是諸鬼等以 佛力故即得飲水。既飲水已如來復為種種說 法。既聞法已。悉發阿耨多羅三藐三菩提 心。捨餓鬼形得於天身。大王。是故稱佛為 無上醫。非六師也。 大王。舍婆提國群賊五百。波斯匿王挑出 其目。盲無前導不能得往至於佛所。佛憐愍 故即至賊所慰喻之言。善男子。善護身口更 勿造惡。諸賊即時聞如來音微妙清徹尋還得

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

ngoân, ñoâ baát nhaäp taâm. Phaät ngoân: Nhöõ nhöôïc khaùt phaïp, tieân khaû nhaäp haø, töù yù aåm chi. Thò chö quyû ñaúng, dó Phaät löïc coá, töùc ñaéc aåm thuûy. Kyù aåm thuûy dó, Nhö Lai phuïc vò chuûng chuûng thuyeát phaùp. Kyù vaên phaùp dó, taát phaùt Anaäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm. Xaû ngaï quyû hình, ñaéc ö thieân thaân. Ñaïi vöông! Thò coá xöng Phaät vi Voâ thöôïng y, phi luïc sö daõ. Ñaïi vöông! Xaù-baø-ñeà quoác, quaàn taëc nguõ baù. Ba-tö-naëc vöông khieâu xuaát kyø muïc; manh voâ tieàn ñaïo, baát naêng ñaéc vaõng chí ö Phaät sôû. Phaät laân maãn coá, töùc chí taëc sôû, uûy duï chi ngoân: Thieän nam töû! Thieän hoä thaân khaåu, caùnh vaät taïo aùc. Chö taëc töùc thôøi vaên Nhö Lai aâm, vi dieäu thanh trieät, taàm hoaøn ñaéc nhaõn. Töùc ö Phaät tieàn, hieäp chöôûng leã

眼。即於佛前合掌禮佛。而白佛言。世尊。

Phaät, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ kim tri Phaät, töø

我今知佛慈心普覆一切眾生非獨人天。爾時

taâm phoå phuù nhaát thieát chuùng sanh, phi ñoäc nhaân thieân.

如來即為說法。既聞法已悉發阿耨多羅三藐 三菩提心。是故如來真是世間無上良醫。非

Nhó thôøi, Nhö Lai töùc vò thuyeát phaùp. Kyù vaên phaùp dó, taát phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm. Thò coá Nhö Lai chôn thò theá gian Voâ thöôïng löông y, phi luïc sö daõ.

六師也。 大王。舍婆提國有旃陀羅。名曰氣噓。

Ñaïi vöông! Xaù-baø-ñeà quoác, höõu chieân-ñaø-la, danh vieát Khí Hö, saùt voâ löôïng nhaân. Kieán Phaät ñeä töû Ñaïi Muïckieàn-lieân, töùc thôøi ñaéc phaù ñòa nguïc nhaân duyeân, nhi ñaéc

殺無量人。見佛弟子大目犍連。即時得破地

thöôïng sanh Tam thaäp tam thieân. Dó höõu nhö thò thaùnh

獄因緣而得上生三十三天。以有如是聖弟子

ñeä töû coá, xöng Phaät Nhö Lai vi Voâ thöôïng y, phi luïc sö

故。稱佛如來為無上醫。非六師也。 58

daõ.

59

大般涅槃經 大王。波羅捺城。有長者子。名阿逸多。 婬匿其母。以是因緣殺戮其父。其母復與外 人共通。子既知已便復害之。有阿羅漢是其 知識。於此知識復生愧恥。即便殺之。殺已 即到祇桓精舍求欲出家。時諸比丘具知此 人。有三逆罪無敢聽者。以不聽故倍生瞋 恚。即於其夜大放猛火焚燒僧坊多殺無辜。 然後復往王舍城中。至如來所求哀出家。如 來即聽為說法要。令其重罪漸漸輕微。發阿 耨多羅三藐三菩提心。是故稱佛為世良醫。 非六師也。 大王本性暴惡信受惡人提婆達多。放大醉 象欲令踐佛。象既見佛即時醒悟。佛便伸手 摩其頂上。復為說法悉令得發阿耨多羅三藐 三菩提心。 大王。畜生見佛猶得破壞畜生業果。況復 人耶。大王當知。若見佛者所有重罪必當得 滅。 大王。世尊未得阿耨多羅三藐三菩提時。 魔與無量無邊眷屬至菩薩所。菩薩爾時以忍 60

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Ñaïi vöông! Ba-la-naïi thaønh, höõu tröôûng giaû töû, danh A-daät-ña, daâm naëc kyø maãu. Dó thò nhaân duyeân, saùt luïc kyø phuï. Kyø maãu phuïc döõ ngoaïi nhaân coäng thoâng. Töû kyù tri dó, tieän phuïc haïi chi. Höõu A-la-haùn thò kyø tri thöùc. Ö thöû tri thöùc, phuïc sanh quyù sæ, töùc tieän saùt chi. Saùt dó, töùc ñaùo Kyø-hoaøn tinh xaù, caàu duïc xuaát gia. Thôøi chö tyø-kheo cuï tri thöû nhaân höõu tam nghòch toäi, voâ caûm thính giaû. Dó baát thính coá, boäi sanh saân khueå, töùc ö kyø daï phoùng ñaïi maõnh hoûa phaàn thieâu taêng phoøng, ña saùt voâ coâ. Nhieân haäu phuïc vaõng Vöông Xaù thaønh trung, chí Nhö Lai sôû, caàu ai xuaát gia. Nhö Lai töùc thính, vò thuyeát phaùp yeáu, linh kyø troïng toäi tieäm tieäm khinh vi, phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tamboà-ñeà taâm. Thò coá xöng Phaät vi theá löông y, phi luïc sö daõ. Ñaïi vöông boån taùnh baïo aùc, tín thoï aùc nhaân Ñeà-baøñaït-ña, phoùng ñaïi tuùy töôïng, duïc linh tieãn Phaät. Töôïng kyù kieán Phaät, töùc thôøi tænh ngoä. Phaät tieän thaân thuû, ma kyø ñænh thöôïng; phuïc vò thuyeát phaùp, taát linh ñaéc phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm. Ñaïi vöông! Suùc sanh kieán Phaät, du ñaéc phaù hoaïi suùc sanh nghieäp quaû, huoáng phuïc nhaân da? Ñaïi vöông ñöông tri, nhöôïc kieán Phaät giaû, sôû höõu troïng toäi, taát ñöông ñaéc dieät. Ñaïi vöông! Theá Toân vò ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà thôøi, Ma döõ voâ löôïng, voâ bieân quyeán thuoäc, chí Boà Taùt sôû. Boà Taùt nhó thôøi dó nhaãn nhuïc löïc, hoaïi Ma aùc taâm, linh Ma thoï phaùp, taàm phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu 61

大般涅槃經 辱力壞魔惡心令魔受法。尋發阿耨多羅三藐 三菩提心。佛有如是大功德力。 大王。有壙野鬼多害眾生。如來爾時為善 賢長者至壙野村為其說法。時壙野鬼聞法歡 喜。即以長者授於如來。然後便發阿耨多羅 三藐三菩提心。 大王。波羅奈國有屠兒。名曰廣額。於 日日中。殺無量羊。見舍利弗即受八戒經一 日一夜。以是因緣命終得為北方天王毘沙 門子。如來弟子尚有如是大功德果。況復佛 也。 大王。北天竺國有城。名曰細石。其城有 王。名曰龍印。貪國重位戮害其父。害其父 已心生悔恨。即捨國政來至佛所求哀出家。 佛言。善來。即成比丘重罪消滅。發阿耨多 羅三藐三菩提心。大王當知。佛有如是無量 無邊大功德果。 大王。如來有弟提婆達多。破壞眾僧出佛 身血害蓮花比丘尼。作三逆罪。如來為說種 種法要。令其重罪尋得微薄。是故如來為大

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Tam-boà-ñeà taâm. Phaät höõu nhö thò ñaïi coâng ñöùc löïc. Ñaïi vöông! Höõu Khoaùng Daõ quyû, ña haïi chuùng sanh.

Nhö Lai nhó thôøi vi Thieän Hieàn tröôûng giaû, chí Khoaùng daõ thoân, vò kyø thuyeát phaùp. Thôøi Khoaùng daõ quyû, vaên phaùp hoan hyû, töùc dó Tröôûng giaû thoï ö Nhö Lai; nhieân haäu tieän phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm. Ñaïi vöông! Ba-la-naïi quoác, höõu ñoà nhi danh vieát Quaûng Ngaïch, ö nhaät nhaät trung, saùt voâ löôïng döông. Kieán Xaùlôïi-phaát, taát thoï Baùt giôùi, kinh nhaát nhaät nhaát daï. Dó thò nhaân duyeân, maïng chung ñaéc vi Baéc phöông Thieân vöông Tyø-sa-moân töû. Nhö Lai ñeä töû thöôïng höõu nhö thò ñaïi coâng ñöùc quaû, huoáng phuïc Phaät daõ. Ñaïi vöông! Baéc Thieân Truùc quoác höõu thaønh, danh vieát Teá Thaïch. Kyø thaønh höõu vöông, danh vieát Long AÁn, tham quoác troïng vò, luïc haïi kyø phuï. Haïi kyø phuï dó, taâm sanh hoái haän, töùc xaû quoác chaùnh, lai chí Phaät sôû, caàu ai xuaát gia. Phaät ngoân: Thieän lai! Töùc thaønh tyø-kheo, troïng toäi tieâu dieät, phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm. Ñaïi vöông ñöông tri, Phaät höõu nhö thò voâ löôïng, voâ bieân ñaïi Coâng ñöùc quaû. Ñaïi vöông! Nhö Lai höõu ñeä, Ñeà-baø-ñaït-ña, phaù hoaïi chuùng taêng, xuaát Phaät thaân huyeát, haïi Lieân Hoa tyø-kheo ni, taùc tam nghòch toäi. Nhö Lai vò thuyeát chuûng chuûng phaùp yeáu, linh kyø troïng toäi taàm ñaéc vi baïc. Thò coá Nhö Lai vi ñaïi löông y, phi luïc sö daõ.

良醫。非六師也。 62

63

大般涅槃經 大王。若能信臣語者。唯願速往至如來 所。若不見信願善思之。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Ñaïi vöông! Nhöôïc naêng tín thaàn ngöõ giaû, duy nguyeän toác vaõng chí Nhö Lai sôû. Nhöôïc baát kieán tín, nguyeän thieän tö chi.

大王。諸佛世尊大悲普覆不限一人。

Ñaïi vöông chö Phaät Theá Toân, ñaïi bi phoå phuù, baát haïn

正法弘廣無所不包。怨親平等心無憎愛。

nhaát nhaân, chaùnh phaùp hoaèng quaûng, voâ sôû baát bao. Oaùn,

終不偏為一人令得阿耨多羅三藐三菩提 餘人不得。如來非獨四部之師。普是一切 天,人,龍,鬼,地獄,畜生,餓鬼等師。一切眾 生亦當視佛如父母想。 大王當知。如來不但獨為豪貴之人跋提迦 王而演說法。亦為下賤優波離等。不獨偏受

thaân bình ñaúng, taâm voâ taéng, aùi. Chung baát thieân vò nhaát nhaân, linh ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà, dö nhaân baát ñaéc. Nhö Lai phi ñoäc töù boä chi sö, phoå thò nhaát thieát thieân, nhaân, long, quyû, ñòa nguïc, suùc sanh, ngaï quyû ñaúng sö. Nhaát thieát chuùng sanh dieäc ñöông thò Phaät nhö phuï maãu töôûng. Ñaïi vöông ñöông tri: Nhö Lai baát ñaõn ñoäc vò haøo quyù chi nhaân, Baït-ñeà-ca vöông, nhi dieãn thuyeát phaùp ; dieäc vò haï tieän Öu-ba-ly ñaúng. Baát ñoäc thieân thoï Tu-ñaït-ña A-na-

須達多阿那邠壇所奉飯食。亦受貧人須達多

baân-ñaøn sôû phuïng aåm thöïc; dieäc thoï baàn nhaân Tu-ñaït-ña

食。不但獨為舍利弗等利根說法。亦為鈍根

thöïc. Baát ñaõn ñoäc vò Xaù-lôïi-phaát ñaúng lôïi caên thuyeát phaùp;

周梨槃特。不但獨聽大迦葉等無貪之性出家 求道。亦聽大貪難陀出家。不但獨聽煩惱薄 者優樓頻螺迦葉等出家求道。亦聽煩惱深厚 造重罪者波斯匿王弟優陀耶出家求道。不以 莎草恭敬供養拔其瞋根。鴦崛魔羅惡心欲害 捨而不救。不但獨為有智男子而演說法。亦 為極愚判合智者女人說法。 64

dieäc vò ñoän caên Chaâu-lôïi-baøn-ñaëc. Baát ñaõn ñoäc thính Ñaïi Ca-dieáp ñaúng voâ tham chi taùnh xuaát gia caàu ñaïo; dieäc thính ñaïi tham Nan-ñaø xuaát gia. Baát ñaõn ñoäc thính phieàn naõo baïc giaû, Öu-laâu-taàn-loa Ca-dieáp ñaúng, xuaát gia caàu ñaïo; dieäc thính phieàn naõo thaâm haäu taïo troïng toäi giaû, Ba-tö-naëc vöông ñeä, Tu-ñaø-da xuaát gia caàu ñaïo. Baát dó Sa Thaûo cung kính cuùng döôøng, baït kyø saân caên; Öông-quaätma-la aùc taâm duïc haïi, xaû nhi baát cöùu? Baát ñaõn ñoäc vò höõu trí nam töû nhi dieãn thuyeát phaùp; dieäc vò cöïc ngu phaùn hieäp trí giaû nöõ nhaân thuyeát phaùp.

65

大般涅槃經 不但獨令出家之人得四道果。亦令在家 得三道果。不但獨為富多羅等捨諸匆務閑寂 思惟而說法要。亦為頻婆娑羅王等統領國 事理王務者而說法要。不但獨為斷酒之人。 亦為耽酒郁伽長者荒醉者說。不但獨為入禪

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Baát ñaõn ñoäc linh xuaát gia chi nhaân ñaéc Töù ñaïo quaû; dieäc linh taïi gia ñaéc Tam ñaïo quaû. Baát ñaõn ñoäc vò Phuù-ña-la ñaúng, xaû chö thoâng vuï, nhaøn tòch tö duy, nhi thuyeát phaùp yeáu; dieäc vi Taàn-baø-sa-la vöông ñaúng, thoáng laõnh quoác söï, lyù vöông vuï giaû, nhi thuyeát phaùp yeáu. Baát ñaõn vò ñoaïn töûu chi nhaân; dieäc vò ñam töûu UÙc-giaø tröôûng giaû hoang tuùy giaû thuyeát. Baát ñaõn ñoäc vò nhaäp Thieàn ñònh giaû Ly-baø-ña

定者離婆多等。亦為喪子亂心婆羅門女婆私

ñaúng; dieäc vò taùng töû loaïn taâm baø-la-moân nöõ Baø-tö-traù

吒說。不但獨為己之弟子。亦為外道尼乾子

thuyeát. Baát ñaõn ñoäc vò kyû chi ñeä töû; dieäc vò ngoaïi ñaïo Ni-

說。不但獨為盛壯之年二十五者。亦為衰老 八十者說。不但獨為根熟之人。亦為善根未 熟者說。不但獨為末利夫人。亦為婬女蓮花 女說。不但獨受波斯匿王上饌甘味。亦受長 者尸利鞠多雜毒之食。大王當知。尸利鞠多 往昔亦作逆罪之因。以遇佛聞法即發阿耨多 羅三藐三菩提心。 大王。假使一月常以衣食供養恭敬一切

kieàn töû thuyeát. Baát ñaõn ñoäc vò thaïnh traùng chi nieân, nhò thaäp nguõ giaû; dieäc vò suy laõo, baùt thaäp giaû thuyeát. Baát ñaõn ñoäc vò caên thuïc chi nhaân, dieäc vò thieän caên vò thuïc giaû thuyeát. Baát ñaõn ñoäc vò Maït-lôïi phu nhaân; dieäc vò daâm nöõ Lieân Hoa nöõ thuyeát. Baát ñaõn ñoäc thoï Ba-tö-naëc vöông thöôïng soaïn cam vò; dieäc thoï tröôûng giaû Thi-lôïi-cuùc-ña taïp ñoäc chi thöïc. Ñaïi vöông ñöông tri, Thi-lôïi-cuùc-ña vaõng tích dieäc taùc nghòch toäi chi nhaân. Dó ngoä Phaät vaên phaùp, töùc phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm. Ñaïi vöông! Giaû söû nhaát nguyeät, thöôøng dó y thöïc, cuùng döôøng cung kính nhaát thieát chuùng sanh; baát nhö höõu nhaân

眾生。不如有人一念念佛。所得功德十六分

nhaát nieäm nieäm Phaät; sôû ñaéc coâng ñöùc, thaäp luïc phaàn

一。

nhaát.

大王。假使鍛金為人車馬載寶。其數各百 以用布施。不如有人發心向佛舉足一步。 66

Ñaïi vöông! Giaû söû ñoaøn kim vi nhaân, xa maõ taûi baûo, kyø soá caùc baù, dó duïng boá thí; baát nhö höõu nhaân phaùt taâm höôùng Phaät, cöû tuùc nhaát boä.

67

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

大王。假使復以象車百乘載大秦國種種 珍寶。及其女人身佩瓔珞。數亦滿百持用布 施。猶故不如發心向佛舉足一步。

Ñaïi vöông! Giaû söû phuïc dó töôïng xa baù thaëng taûi Ñaïi Taàn quoác chuûng chuûng traân baûo caäp kyø nöõ nhaân thaân boäi anh laïc soá dieäc maõn baù, trì duïng boá thí, du coá baát nhö phaùt taâm höôùng Phaät, cöû tuùc nhaát boä!

復置是事。若以四事供養三千大千世界所 有眾生。猶亦不如發心向佛舉足一步。

Phuïc trí thò söï: Nhöôïc dó töù söï cuùng döôøng Tam thieân

復置是事。若使大王供養恭敬恒河沙等無 量眾生。不如一往娑羅雙樹到如來所誠心聽 法。 爾時大王答言。耆婆。如來世尊性已調 柔。故得調柔以為眷屬。如栴檀林純以栴檀 而為圍遶。如來清淨所有眷屬亦復清淨。猶 如大龍純以諸龍而為眷屬。如來寂靜所有眷 屬亦復寂靜。如來無貪所有眷屬亦復無貪。 佛無煩惱所有眷屬亦無煩惱。吾今既是極惡 之人。惡業纏裹其身臭穢繫屬地獄。云何當 得至如來所。吾設往者恐不顧念接敘言說。 卿雖勸吾令往佛所。然吾今日深自鄙悼都無 去心。 爾時虛空尋出聲言。無上佛法將欲衰殄。 甚深法河於是欲涸。大法明燈將滅不久。法 68

ñaïi thieân theá giôùi sôû höõu chuùng sanh, du dieäc baát nhö phaùt taâm höôùng Phaät, cöû tuùc nhaát boä!

Phuïc trí thò söï: nhöôïc söû ñaïi vöông cuùng döôøng cung kính Haèng haø sa ñaúng voâ löôïng chuùng sanh, baát nhö nhaát vaõng sa-la song thoï, ñaùo Nhö Lai sôû, thaønh taâm thính phaùp.

Nhó thôøi, ñaïi vöông ñaùp ngoân: Kyø-baø! Nhö Lai Theá Toân, taùnh dó ñieàu nhu, coá ñaéc ñieàu nhu, dó vi quyeán thuoäc; nhö chieân-ñaøn laâm, thuaàn dó chieân-ñaøn nhi vi vi nhieãu. Nhö Lai thanh tònh, sôû höõu quyeán thuoäc, dieäc phuïc thanh tònh, do nhö ñaïi long, thuaàn dó chö long nhi vi quyeán thuoäc.

Nhö Lai tòch tónh, sôû höõu quyeán thuoäc dieäc phuïc tòch tónh.

Nhö Lai voâ tham, sôû höõu quyeán thuoäc dieäc phuïc voâ tham.

Phaät voâ phieàn naõo, sôû höõu quyeán thuoäc dieäc voâ phieàn naõo.

Ngoâ kim kyù thò cöïc aùc chi nhaân, aùc nghieäp trieàn loûa, kyø thaân xuù ueá, heä thuoäc ñòa nguïc. Vaân haø ñöông ñaéc chí Nhö Lai sôû? Ngoâ thieát vaõng giaû, khuûng baát coá nieäm tieáp töï ngoân thuyeát. Khanh tuy khuyeán ngoâ linh vaõng Phaät sôû, nhieân ngoâ kim nhaät thaâm töï bæ ñieäu, ñoâ voâ khöù taâm.

Nhó thôøi, hö khoâng taàm xuaát thanh ngoân: Voâ thöôïng Phaät phaùp töông duïc suy ñieån! Thaäm thaâm phaùp haø, ö kim duïc haït! Ñaïi phaùp minh ñaêng töông dieät baát cöûu!

69

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

山欲頹法船欲沈。法橋欲壞法殿欲崩。法幢 欲倒法樹欲折。善友欲去。大怖將至。法餓 眾生將至不久。煩惱疫病將欲流行。大闇時 至渴法時來。魔王欣慶解釋甲冑。佛日將沒 大涅槃山。

Phaùp sôn duïc ñoài, phaùp thuyeàn duïc traàm! Phaùp kieàu duïc hoaïi, phaùp ñieän duïc baêng! Phaùp traøng duïc ñaûo, phaùp thoï duïc chieát! Thieän höõu duïc khöù! Ñaïi boá töông chí! Phaùp ngaï chuùng sanh töông chí baát cöûu! Phieàn naõo dòch beänh töông duïc löu haønh! Ñaïi aùm thôøi chí, khaùt phaùp thôøi lai! Ma vöông haân khaùnh, giaûi thích giaùp truï! Phaät nhaät töông moät Ñaïi Nieát-baøn sôn!

大王。佛若去世王之重惡更無治者。大

Ñaïi vöông! Phaät nhöôïc khöù theá, vöông chi troïng aùc, caùnh voâ trò giaû! Ñaïi vöông! Nhöõ kim dó taïo A-tyø ñòa nguïc cöïc troïng chi nghieäp, dó thò nghieäp duyeân, taát thoï baát nghi!

王。汝今已造阿鼻地獄極重之業。以是業緣 必受不疑。 大王。阿者言無。鼻者名間。間無暫樂。 故名無間。大王。假使一人獨墮是獄。其身 長大八萬由延。遍滿其中間無空處。其身周 匝受種種苦。設有多人身亦遍滿不相妨礙。 大王。寒地獄中暫遇熱風以之為樂。熱 地獄中暫遇寒風亦名為樂。活地獄中設命終 已。若聞活聲即便還活。阿鼻地獄都無此 事。 大王阿鼻地獄四方有門。一一門外各有 猛火。東西南北交過通徹八萬由旬。周匝鐵 牆鐵網彌覆其地亦鐵。上火徹下下火徹上。 70

Ñaïi vöông! A giaû ngoân Voâ; tyø giaû danh Giaùn. Giaùn voâ taïm laïc, coá ngoân Voâ giaùn. Ñaïi vöông! giaû söû nhaát nhaân, ñoäc ñoïa thò nguïc, kyø thaân tröôøng ñaïi baùt vaïn do dieân, bieán maõn kyø trung, giaùn voâ khoâng xöù; kyø thaân chaâu taùp, thoï chuûng chuûng khoå. Thieát höõu ña nhaân, thaân dieäc bieán maõn, baát töông phöôøng ngaïi. Ñaïi vöông! Haøn ñòa nguïc trung, taïm ngoä nhieät phong, dó chi vi laïc. Nhieät ñòa nguïc trung, taïm ngoä haøn phong, dieäc danh vi laïc. Hoaït ñòa nguïc trung, thieát maïng chung dó, nhöôïc vaên hoaït thanh, töùc tieän hoaøn hoaït. A-tyø ñòa nguïc, ñoâ voâ thöû söï! Ñaïi vöông! A-tyø ñòa nguïc, töù phöông höõu moân. Nhaát nhaát moân ngoaïi, caùc höõu maõnh hoûa: Ñoâng, Taây, Nam, Baéc giao quaù thoâng trieät. Baùt vaïn do tuaàn, chaâu taùp thieát töôøng; thieát voõng di phuù; kyø ñòa dieäc thieát. Thöôïng hoûa trieät haï, haï hoûa trieät thöôïng. Ñaïi vöông! Nhöôïc ngö taïi 71

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

大王。若魚在熬脂膏焦然。是中罪人亦復如 是。 大王。作一逆者則便具受如是一罪。若造 二逆罪則二倍。五逆具者罪亦五倍。 大王。我今定知王之惡業必不得免。唯願 大王。速往佛所。除佛世尊餘無能救。我今 愍汝故相勸導。 爾時大王聞是語已。心懷怖懼舉身顫慄。 五體掉動如芭蕉樹。仰而答曰。汝為是誰。 不現色像而但有聲。 大王。吾是汝父頻婆娑羅。汝今當隨耆婆 所說。莫隨邪見六臣之言。 時王聞已悶絕躄地。身瘡增劇臭穢倍前。 雖以冷藥塗而治之。瘡烝毒熱但增無損。

大般涅槃經卷第十九 終

72

ngao, chi cao tieâu nhieân! Thò trung toäi nhaân dieäc phuïc nhö thò. Ñaïi vöông! Taùc nhaát nghòch giaû, taéc tieän cuï thoï nhö thò nhaát toäi. Nhöôïc taïo nhò nghòch, toäi taéc nhò boäi. Nguõ nghòch cuï giaû, toäi dieäc nguõ boäi. Ñaïi vöông! Ngaõ kim ñònh tri vöông chi aùc nghieäp taát baát ñaéc mieãn. Duy nguyeän Ñaïi vöông toác vaõng Phaät sôû.

Tröø Phaät Theá Toân, dö voâ naêng cöùu. Ngaõ kim maãn nhöõ, coá töông khuyeán ñaïo.

Nhó thôøi, Ñaïi vöông vaên thò ngöõ dó, taâm hoaøi boá cuï, cöû thaân chieán laät, nguõ theå traïo ñoäng nhö ba tieâu thoï. Ngöôõng nhi ñaùp vieát: Nhöõ vi thò thuøy, baát hieän saéc töôïng, nhi ñaõn höõu thanh? Ñaïi vöông! Ngoâ thò nhöõ phuï, Taàn-baø-sa-la. Nhöõ kim ñöông tuøy Kyø-baø sôû thuyeát; maïc tuøy taø kieán luïc thaàn chi ngoân.

Thôøi vöông vaên dó, muoän tuyeät tích ñòa, thaân sang taêng kòch, xuù ueá boäi tieàn. Tuy dó laõnh döôïc ñoâ nhi trò chi, sang chöng ñoäc nhieät ñaõn taêng voâ toån.

Ñaïi Baùt Nieát-baøn Kinh quyeån ñeä thaäp cöûu Chung

73

ÑAÏI BAÙT NIEÁT-BAØN KINH

大般涅槃經

QUYEÅN ÑEÄ NHÒ THAÄP

卷 第 二十

PHAÏM HAÏNH PHAÅM

梵行品

ÑEÄ BAÙT CHI LUÏC

第八 之 六 爾時世尊。在雙樹間見阿闍世王悶絕躄 地。即告大眾。我今當為是王住世至無量劫 不入涅槃。 迦葉菩薩白佛言。世尊。如來當為無量。 眾生不入涅槃。何故獨為阿闍世王。 佛言。善男子。是大眾中無有一人謂我畢 定入於涅槃。阿闍世王定謂我當畢竟永滅。 是故悶絕自投於地。 善男子。如我所言。為阿闍世不入涅槃。 如是密義汝未能解。何以故。我言為者。一 切凡夫。阿闍世者普及一切造五逆者。又復 為者。即是一切有為眾生。我終不為無為眾 生而住於世。何以故。夫無為者。非眾生 116

Nhó thôøi, Theá Toân taïi song thoï gian, kieán A-xaø-theá vöông muoän tuyeät, tích ñòa, töùc caùo ñaïi chuùng: Ngaõ kim ñöông vò thò vöông, truï theá chí voâ löôïng kieáp, baát nhaäp Nieát-baøn.

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Lai ñöông vò voâ löôïng chuùng sanh, baát nhaäp Nieát-baøn. Haø coá ñoäc vò A-xaø-theá vöông?

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Thò ñaïi chuùng trung, voâ höõu nhaát nhaân vò ngaõ taát ñònh nhaäp ö Nieát-baøn. A-xaø-theá vöông ñònh vò ngaõ ñöông taát caùnh vónh dieät, thò coá muoän tuyeät, töï ñaàu ö ñòa.

Thieän nam töû! Nhö ngaõ sôû ngoân, vò A-xaø-theá, baát nhaäp Nieát-baøn. Nhö thò maät nghóa, nhöõ vò naêng giaûi. Haø dó coá?

Ngaõ ngoân vò giaû, nhaát thieát phaøm phu: A-xaø-theá giaû phoå caäp nhaát thieát taïo nguõ nghòch giaû. Höïu phuïc vò giaû, töùc thò nhaát thieát höõu vi chuùng sanh. Ngaõ chung baát vò voâ vi chuùng sanh nhi truï ö theá. Haø dó coá? Phuø voâ vi giaû, phi 117

大般涅槃經 也。阿闍世者。即是具足煩惱等者。又復為 者。即是不見佛性眾生。若見佛性我終不為 久住於世。何以故。見佛性者。非眾生也。 阿闍世者。即是一切未發阿耨多羅三藐三菩 提心者。又復為者。即是阿難迦葉二眾。阿 闍世者。即是阿闍世王後宮妃后及王舍城一 切婦女。又復為者。名為佛性。言阿闍者。 名為不生。世者名怨。以不生佛性故則煩惱 怨生。煩惱怨生故不見佛性。以不生煩惱故 則見佛性。以見佛性故。則得安住大般涅 槃。是名不生。是故名為為阿闍世。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

chuùng sanh daõ. A-xaø-theá giaû, töùc thò cuï tuùc phieàn naõo ñaúng giaû. Höïu phuïc vò giaû, töùc thò baát kieán Phaät taùnh chuùng sanh. Nhöôïc kieán Phaät taùnh, ngaõ chung baát vò cöûu truï ö theá. Haø dó coá? Kieán Phaät taùnh giaû, phi chuùng sanh daõ.

A-xaø-theá giaû, töùc thò nhaát thieát vò phaùt A-naäu-ña-la Tammieäu Tam-boà-ñeà taâm giaû. Höïu phuïc vò giaû, töùc thò A-nan, Ca-dieáp nhò chuùng. A-xaø-theá giaû, töùc thò A-xaø-theá vöông haäu cung phi haäu caäp Vöông Xaù thaønh nhaát thieát phuï nöõ.

Höïu phuïc vò giaû danh vi Phaät taùnh. Ngoân A-xaø giaû, danh vi baát sanh; theá giaû, danh oaùn. Dó baát sanh Phaät taùnh coá, taéc phieàn naõo oaùn sanh. Phieàn naõo oaùn sanh coá, baát kieán Phaät taùnh. Dó baát sanh phieàn naõo coá, taéc kieán Phaät taùnh.

Dó kieán Phaät taùnh coá, taéc ñaéc an truï Ñaïi Baùt Nieát-baøn.

Thò danh baát sanh. Thò coá danh vi vò A-xaø-theá.

Thieän nam töû! A-xaø giaû, danh baát sanh; baát sanh giaû;

善男子。阿闍者名不生。不生者名涅槃。

danh Nieát-baøn; theá danh theá phaùp. Vò giaû danh baát oâ. Dó

世名世法。為者名不污。以世八法所不污 故。無量無邊阿僧祇劫不入涅槃。是故我

theá baùt phaùp sôû baát oâ coá, voâ löôïng voâ bieân a-taêng-kyø kieáp,

言。為阿闍世。無量億劫不入涅槃。 善男子。如來密語不可思議。佛法眾僧亦 不可思議。菩薩摩訶薩亦不可思議。大涅槃 經亦不可思議。 爾時世尊大悲導師。為阿闍世王入月愛 三昧。入三昧已放大光明。其光清涼往照王 118

baát nhaäp Nieát-baøn. Thò coá ngaõ ngoân vò A-xaø-theá, voâ löôïng öùc kieáp, baát nhaäp Nieát-baøn.

Thieän nam töû! Nhö Lai maät ngöõ baát khaû tö nghò; Phaät, phaùp, chuùng taêng dieäc baát khaû tö nghò. Boà Taùt ma-ha-taùt dieäc baát khaû tö nghò. Ñaïi Nieát-baøn kinh dieäc baát khaû tö nghò.

Nhó thôøi, Theá Toân ñaïi bi ñaïo sö, vò A-xaø-theá vöông, nhaäp Nguyeät aùi Tam-muoäi. Nhaäp Tam-muoäi dó, phoùng ñaïi quang minh. Kyø quang thanh löông, vaõng chieáu vöông 119

大般涅槃經 身。身瘡即愈鬱蒸除滅。王覺瘡愈身體清 涼。語耆婆言。曾聞人說劫將欲盡三月並 現。當是之時一切眾生患苦悉除。時既未 至。此光何來照觸吾身。瘡苦除愈身得安 樂。 耆婆答言。此非劫盡三月並照。亦非火日 星宿藥草寶珠天光。 王又問言。此光若非三月並照寶珠明者。 為是誰光。 大王當知。是天中天所放光明。是光無 根非有邊際。非熱非冷非常非滅。非色非無 色。非相非無相。非青非黃非赤非白。欲度 眾生。故使可見有相。可說有根有邊有熱有 冷青黃赤白。大王。是光雖爾實不可說不可 睹見。乃至無有青黃赤白。 王言。耆婆。彼天中天。以何因緣放斯光 明。 大王。今是瑞相將為大王。以王先言世 無良醫療治身心。故放斯光先治王身然後治 心。 120

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

thaân. Thaân sang töùc duõ, uaát chöng tröø dieät. Vöông giaùc sang duõ, thaân theå thanh löông, ngöù Kyø-baø ngoân: Taèng vaên nhaân thuyeát, kieáp töông duïc taän, tam nguyeät tònh hieän. Ñöông thò chi thôøi, nhaát thieát chuùng sanh hoaïn khoå taát tröø. Thôøi kyù vò chí, thöû quang haø lai, chieáu xuùc ngoâ thaân, sang khoå tröø duõ, thaân ñaéc an laïc?

Kyø-baø ñaùp ngoân: Thöû phi kieáp taän, tam nguyeät tònh chieáu. Dieäc phi hoûa, nhaät, tinh tuù, döôïc thaûo, baûo chaâu, thieân quang.

Vöông höïu vaán ngoân: Thöû quang nhöôïc phi tam nguyeät tònh chieáu, baûo chaâu minh giaû, vi thò thuøy quang? Ñaïi vöông ñöông tri thò Thieân Trung Thieân sôû phoùng quang minh. Thò quang voâ caên, phi höõu bieân teá, phi nhieät, phi laõnh, phi thöôøng, phi dieät, phi saéc, phi voâ saéc, phi töôùng, phi voâ töôùng, phi thanh, phi hoaøng, phi xích, phi baïch. Duïc ñoä chuùng sanh, coá söû khaû kieán höõu töôùng khaû thuyeát, höõu caên, höõu bieân, höõu nhieät, höõu laõnh, thanh, hoaøng, xích, baïch. Ñaïi vöông! Thò quang tuy nhó, thaät baát khaû thuyeát, baát khaû ñoå kieán, naõi chí voâ höõu thanh, hoaøng, xích, baïch.

Vöông ngoân: Kyø-baø! Bæ thieân trung thieân dó haø nhaân duyeân phoùng tö quang minh? Ñaïi vöông! Kim thò thuïy töôùng, töông vò Ñaïi vöông.

Dó vöông tieân ngoân theá voâ löông y lieäu trò thaân taâm, coá phoùng tö quang, tieân trò vöông thaân, nhieân haäu trò taâm.

121

大般涅槃經 王言。耆婆。如來世尊亦見念耶。 耆婆答言。譬如一人而有七子。是七子中

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Vöông ngoân: Kyø-baø! Nhö Lai Theá Toân dieäc kieán nieäm da?

Kyø-baø ñaùp ngoân: Thí nhö nhaát nhaân nhi höõu thaát töû.

一子遇病。父母之心非不平等。然於病子心

Thò thaát töû trung, nhaát töû ngoä beänh. Phuï maãu chi taâm, phi

則偏多。

baát bình ñaúng. Nhieân ö beänh töû, taâm taéc thieân ña. Ñaïi vöông! Nhö Lai dieäc nhó, ö chö chuùng sanh, phi

大王。如來亦爾。於諸眾生非不平等。然

baát bình ñaúng. Nhieân ö toäi giaû, taâm taéc thieân troïng. Ö

於罪者心則偏重。於放逸者佛則慈念。不放

phoùng daät giaû, Phaät taéc töø nieäm; baát phoùng daät giaû, taâm

逸者心則放捨。何等名為不放逸者。謂六住 菩薩。

taéc phoùng xaû. Haø ñaúng danh vi baát phoùng daät giaû? Vò luïc truï Boà Taùt. Ñaïi vöông! Chö Phaät Theá Toân, ö chö chuùng sanh, baát

大王。諸佛世尊於諸眾生不觀種姓老少中

quaùn chuûng taùnh, laõo, thieáu, trung nieân, baàn, phuù, thôøi

年貧富時節。日月星宿工巧下賤僮僕婢使。

söû. Duy quaùn chuùng sanh höõu thieän taâm giaû. Nhöôïc höõu

惟觀眾生有善心者。若有善心則便慈念。 大王當知。如是瑞相。即是如來入月愛三 昧所放光明。 王即問言。何等名為月愛三昧。耆婆答 言。譬如月光能令一切優缽羅花開敷鮮明。 月愛三昧亦復如是。能令眾生善心開敷。是 故名為月愛三昧。 大王。譬如月光能令一切行路之人心生歡 122

tieát, nhaät, nguyeät, tinh tuù, coâng xaûo, haï tieän, ñoàng boäc, tyø thieän taâm, taéc tieän töø nieäm. Ñaïi vöông ñöông tri, nhö thò thuïy töôùng, töùc thò Nhö Lai nhaäp Nguyeät aùi Tam-muoäi sôû phoùng quang minh.

Vöông töùc vaán ngoân: Haø ñaúng danh vi Nguyeät aùi Tammuoäi?

Kyø-baø ñaùp ngoân: Thí nhö nguyeät quang naêng linh nhaát thieát öu-baùt-la hoa khai phu tieân minh. Nguyeät aùi Tammuoäi dieäc phuïc nhö thò, naêng linh chuùng sanh thieän taâm khai phu. Thò coá danh vi nguyeät aùi Tam-muoäi. Ñaïi vöông! Thí nhö nguyeät quang naêng linh nhaát thieát haønh loä chi nhaân taâm sanh hoan hyû. Nguyeät aùi Tam-muoäi 123

大般涅槃經 喜。月愛三昧亦復如是。能令修習涅槃道者 心生歡喜。是故復名月愛三昧。 大王。譬如月光從初一日至十五日形色光 明漸漸增長。月愛三昧亦復如是。令初發心 諸善根本漸漸增長。乃至具足大般涅槃。是 故復名月愛三昧。 大王。譬如月光從十六日至三十日形色光 明漸漸損減。月愛三昧亦復如是。光所照處 所有煩惱能令漸滅。是故復名月愛三昧。 大王。譬如盛熱之時一切眾生常思月光。 月光既照鬱熱即除。月愛三昧亦復如是。能 令眾生除貪惱熱。 大王。譬如滿月眾星中王為甘露味。一切 眾生之所愛樂。月愛三昧亦復如是。諸善中 王為甘露味。一切眾生之所愛樂。是故復名 月愛三昧。 王言。我聞如來不與惡人同止坐起語言 談論。猶如大海不宿死屍。如鴛鴦鳥不住圊 廁。釋提桓因不與鬼住。鳩翅羅鳥不棲枯 124

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

dieäc phuïc nhö thò, naêng linh tu taäp Nieát-baøn ñaïo giaû taâm sanh hoan hyû. Thò coá phuïc danh nguyeät aùi Tam-muoäi. Ñaïi vöông! Thí nhö nguyeät quang tuøng sô nhaát nhaät chí thaäp nguõ nhaät, hình saéc quang minh tieäm tieäm taêng tröôûng. Nguyeät aùi Tam-muoäi dieäc phuïc nhö thò, linh sô phaùt taâm chö thieän caên boån tieäm tieäm taêng tröôûng, naõi chí cuï tuùc Ñaïi Baùt Nieát-baøn. Thò coá phuïc danh nguyeät aùi Tam-muoäi. Ñaïi vöông! Thí nhö nguyeät quang, tuøng thaäp luïc nhaät chí tam thaäp nhaät, hình saéc quang minh tieäm tieäm toån giaûm. Nguyeät aùi Tam-muoäi dieäc phuïc nhö thò, quang sôû chieáu xöù, sôû höõu phieàn naõo, naêng linh tieäm dieät. Thò coá phuïc danh nguyeät aùi Tam-muoäi. Ñaïi vöông! Thí nhö thaïnh nhieät chi thôøi, nhaát thieát chuùng sanh thöôøng tö nguyeät quang. Nguyeät quang kyù chieáu, uaát nhieät töùc tröø. Nguyeät aùi Tam-muoäi dieäc phuïc nhö thò, naêng linh chuùng sanh tröø tham naõo nhieät. Ñaïi vöông! Thí nhö maõn nguyeät, chuùng tinh vöông, vi cam loä vò, nhaát thieát chuùng sanh chi sôû aùi Nguyeät aùi Tam-muoäi dieäc phuïc nhö thò, chö thieän vöông, vi cam loä vò, nhaát thieát chuùng sanh chi sôû aùi Thò coá phuïc danh Nguyeät aùi Tam-muoäi.

trung nhaïo. trung nhaïo.

Vöông ngoân: Ngaõ vaên Nhö Lai baát döõ aùc nhaân ñoàng chæ, toïa, khôûi, ngöù ngoân, ñaøm luaän, do nhö ñaïi haûi baát tuùc töû thi; nhö uyeân öông ñieåu baát truï thanh xí, Thích-ñeàhoaøn-nhaân baát döõ quyû truï; cöu-sí-la ñieåu baát theâ khoâ thoï.

Nhö Lai dieäc nhó. Ngaõ ñöông vaân haø nhi ñaéc vaõng kieán?

125

大般涅槃經 樹。如來亦爾。我當云何而得往見。設其見 者。我身將不陷入地耶。我觀如來。寧近醉 象師子虎狼猛火絕焰。終不近於重惡之人。 是故我今思忖是已。當有何心往見如來。 耆婆答言。大王。譬如渴人速赴清泉。飢 者求食。怖者求救。病求良醫。熱求蔭涼。 寒者求火。王今求佛亦應如是。 大王。如來尚為一闡提等演說法要。何況 大王非一闡提。而當不蒙慈悲救濟。 王言。耆婆。我昔曾聞。一闡提者不信不 聞不能觀察不得義理。何故如來而為說法。 耆婆答言。大王。譬如有人身遇重病是人 夜夢昇一柱殿服酥油脂及以塗身。臥灰食灰 攀上枯樹。或與獼猴遊行坐臥沈水沒泥。墮 墜樓殿高山林木。象馬牛羊身著青黃赤黑色 衣喜笑歌舞。或見烏鷲狐狸之屬。齒髮墮落 裸形枕狗臥糞穢中。復與亡者行住坐起攜手 食噉。毒蛇滿路而從中過。或復夢與被髮女 人共相抱持。多羅樹葉以為衣服。乘壞驢車 正南而遊。 126

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieát kyø kieán giaû, ngaõ thaân töông baát haõm nhaäp ñòa da?

Ngaõ quaùn Nhö Lai ninh caän tuùy töôïng, sö töû, hoå, lang, maõnh hoûa tuyeät dieäm; chung baát caän ö troïng aùc chi nhaân.

Thò coá ngaõ kim tö thoån thò dó; ñöông höõu haø taâm vaõng kieán Nhö Lai? Kyø-baø ñaùp ngoân: Ñaïi vöông! Thí nhö khaùt nhaân toác phoù thanh tuyeàn; cô giaû caàu thöïc; boá giaû caàu cöùu, beänh caàu löông y; nhieät caàu aâm löông; haøn giaû caàu hoûa. Vöông kim caàu Phaät, dieäc öng nhö thò. Ñaïi vöông! Nhö Lai thöôïng vò nhaát-xieån-ñeà ñaúng, dieãn thuyeát phaùp yeáu. Haø huoáng Ñaïi vöông phi nhaát-xieån-ñeà, nhi ñöông baát moâng töø bi cöùu teá?

Vöông ngoân: Kyø-baø! Ngaõ tích taèng vaên: nhaát-xieån-ñeà giaû baát tín, baát vaên, baát naêng quaùn saùt, baát ñaéc nghóa lyù.

Haø coá Nhö Lai nhi vò thuyeát phaùp?

Kyø-baø ñaùp ngoân: Ñaïi vöông! Thí nhö höõu nhaân, thaân ngoä troïng beänh. Thò nhaân daï moäng, thaêng nhaát truï ñieän; phuïc toâ, du, chæ, caäp dó ñoà thaân; ngoïa hoâi, thöïc hoâi; phan thöôïng khoâ thoï. Hoaëc döõ di haàu du haønh, toïa, ngoïa, traàm thuûy, moät neâ; ñoïa truïy laâu ñieän, cao sôn, laâm moäc, töôïng, maõ, ngöu, döông. Thaân tröôùc thanh, hoaøng, xích, haéc saéc y, hyû tieáu ca vuõ. Hoaëc kieán ñieåu thöùu, hoà ly chi thuoäc; xæ, phaùt ñoïa laïc, loõa hình chaåm caåu, ngoïa phaán ueá trung.

Phuïc döõ vong giaû haønh, truï, toïa, khôûi, hueà thuû thöïc haùm; ñoäc xaø maõn loä, nhi tuøng trung quaù. Hoaëc phuïc moäng, döõ bò phaùt nöõ nhaân coäng töông baûo trì, ña-la thoï dieäp, dó vi y phuïc; thöøa hoaïi lö xa, chaùnh nam nhi du!

127

大般涅槃經 是人夢已心生愁惱。以愁惱故身病逾增。 以病增故諸家親屬遣使命醫。所可遣使形體 缺短根不具足。頭蒙塵土著弊壞衣載故壞 車。語彼醫言。速疾上車。 爾時良醫即自思惟。今見是使相貌不吉。 當知病者難可療治。復作是念。使雖不吉復 當占日為可治不。若四日六日八日十二日十 四日。如是日者病亦難治。復作是念。日雖 不吉復當占星為可治不。若是火星奎星昴星 閻羅王星溼星滿星。如是星時病亦難治。復 作是念。星雖不吉復當觀時。若是秋時冬時 及日入時夜半時月入時。當知是病亦難可 治。 復作是念。如是眾相雖復不吉或定不定。 當觀病人若有福德皆可療治。若無福德雖吉 何益思惟是已尋與使俱。在路復念。若彼病 者有長壽相則可療治。短壽相者則不可治。 即於前路見二小兒。相牽鬥諍捉頭拔髮。瓦 石刀杖共相撩打。見人持火自然殄滅。或見 有人斫伐樹木。或復見人手曳皮革隨路而 128

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thò nhaân moäng dó, taâm sanh saàu naõo. Dó saàu naõo coá, thaân beänh du taêng. Dó beänh taêng coá, chö gia thaân thuoäc khieån söù maïng y. Sôû khaû khieån söù, hình theå khuyeát ñoaûn, caên baát cuï tuùc, ñaàu moâng traàn thoå, tröôùc teä hoaïi y, taûi coá hoaïi xa, ngöù bæ y ngoân: Toác taät thöôùng xa!

Nhó thôøi, löông y töùc töï tö duy: Kim kieán thò söù, töôùng maïo baát caùt; ñöông tri beänh giaû nan khaû lieäu trò. Phuïc taùc thò nieäm: Söù tuy baát caùt, phuïc ñöông chieâm nhaät, vi khaû trò phuû! Nhöôïc töù nhaät, luïc nhaät, baùt nhaät, thaäp nhò nhaät, thaäp töù nhaät, nhö thò nhaät giaû, beänh dieäc nan trò. Phuïc taùc thò nieäm: Nhaät tuy baát caùt, phuïc ñöông chieâm tinh, vi khaû trò phuû! Nhöôïc thò hoûa tinh, khueâ tinh, maõo tinh, Dieâm-la vöông tinh, thaáp tinh, maõn tinh; nhö thò tinh thôøi, beänh dieäc nan trò. Phuïc taùc thò nieäm: Tinh tuy baát caùt, phuïc ñöông quaùn thôøi. Nhöôïc thò thu thôøi, ñoâng thôøi, caäp nhaät nhaäp thôøi, daï baùn thôøi, nguyeät nhaäp thôøi, ñöông tri thò beänh dieäc nan khaû trò.

Phuïc taùc thò nieäm: Nhö thò chuùng töôùng tuy phuïc baát caùt, hoaëc ñònh, baát ñònh, ñöông quaùn beänh nhaân. Nhöôïc höõu phöôùc ñöùc, giai khaû lieäu trò. Nhöôïc voâ phöôùc ñöùc, tuy caùt, haø ích? Tö duy thò dó, taàm döõ söù caâu. Taïi loä phuïc nieäm: Nhöôïc bæ beänh giaû höõu tröôøng thoï töôùng, taéc khaû lieäu trò. Ñoaûn thoï töôùng giaû, taéc baát khaû trò. Töùc ö tieàn loä, kieán nhò thieáu nhi töông khieân ñaáu traùnh, troùc ñaàu baït phaùt; ngoõa thaïch ñao tröôïng, coäng töông lieâu ñaû. Kieán nhaân trì hoûa, töï nhieân ñieån dieät. Hoaëc kieán höõu nhaân chöôùc phaït thoï moäc. Hoaëc phuïc kieán nhaân, thuû tueä bì caùch, tuøy loä nhi haønh. Hoaëc kieán ñaïo loä, höõu di laïc vaät. Hoaëc kieán höõu 129

大般涅槃經 行。或見道路有遺落物。或見有人執持空 器。或見沙門獨行無侶。復見虎狼烏鷲狸 狐。見是事已復作是念。所遣使人乃至道路 所見諸相悉皆不祥。當知病者定難療治。 復作是念。我若不往則非良師。如其往 者不可療治。復更念言。如是眾相雖復不 祥。且當捨置往至病所。思惟是已復於前路 聞如是聲。所謂亡失死喪崩破壞折剝脫墮墜 焚燒。不來不可療治不能拔濟。復聞南方有 飛鳥聲。所謂烏鷲舍利鳥聲。若狗若鼠狸狐 兔豬。聞是聲已復作是念。當知病者難可療 治。 爾時即入病人舍宅。見彼病人數寒數熱 骨節疼痛。目赤流淚耳聲聞外咽喉結痛舌上 裂破其色正黑。頭不自勝體枯無汗。大小 便利擁隔不通。身平肥大紅赤異常。語聲不 均或麤或細。舉體班駁異色青黃。其腹脹滿 言語不了。醫見是已問瞻病言。病者昨來意 志云何。答言。大師。其人本來敬信三寶及 以諸天。今者變異敬信情息。本喜惠施今者 130

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

nhaân chaáp trì khoâng khí. Hoaëc kieán sa-moân, ñoäc haønh voâ löõ. Phuïc kieán hoå, lang, oâ, thöùu, ly hoà. Kieán thò söï dó, phuïc taùc thò nieäm: Sôû khieån söù nhaân, naõi chí ñaïo loä sôû kieán chö töôùng, taát giai baát töôøng. Ñöông tri beänh giaû, ñònh nan lieäu trò.

Phuïc taùc thò nieäm: Ngaõ nhöôïc baát vaõng, taéc phi löông y. Nhö kyø vaõng giaû, baát khaû lieäu trò. Phuïc caùnh nieäm ngoân: Nhö thò chuùng töôùng, tuy phuïc baát töôøng, thaû ñöông xaû trí, vaõng chí beänh sôû. Tö duy thò dó, phuïc ö tieàn loä, vaên nhö thò thanh, sôû vò vong thaát, töû taùng, baêng phaù, hoaïi chieát, baùc thoaùt,ñoïa truïy, phaàn thieâu, baát lai, baát khaû lieäu trò, baát naêng baït teá. Phuïc vaên nam phöông, höõu phi ñieåu thanh, sôû vò: oâ, thöùu, xaù-lôïi ñieåu thanh; nhöôïc caåu, nhöôïc thöû, ly hoà, thoá, trö. Vaên thò thanh dó, phuïc taùc thò nieäm: Ñöông tri beänh giaû, nan khaû lieäu trò.

Nhó thôøi, töùc nhaäp beänh nhaân xaù traïch, kieán bæ beänh nhaân saùc haøn, saùc nhieät, coát tieát ñoâng thoáng, muïc xích löu leä, nhó thanh vaên ngoaïi, yeát haàu keát thoáng, thieät thöôïng lieät phaù, kyø saéc chaùnh haéc, ñaàu baát töï thaéng, theå khoâ voâ haïn; ñaïi, tieåu tieän lôïi uûng caùch baát thoâng. Thaân bình phì ñaïi; hoàng, xích dò thöôøng. Ngöõ thanh baát quaân: hoaëc thoâ, hoaëc teá. Cöû theå ban baùc: dò saéc thanh hoaøng. Kyø phuùc tröôùng maõn; ngoân ngöõ baát lieãu. Y kieán thò dó, vaán chieâm beänh ngoân: Beänh giaû taïc lai, yù chí vaân haø? Ñaùp ngoân: Ñaïi sö! Kyø nhaân boån lai kính tín Tam baûo caäp dó chö Thieân; kim giaû bieán dò, kính tín tình töùc. Boån hyû tueä thí; kim giaû khan laän. Boån taùnh thieåu thöïc, kim taéc quaù ña. Boån taùnh 131

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

慳恡。本性少食今則過多。本性和善今則弊 惡。本性慈孝恭敬父母。今於父母無恭敬 心。

hoaø thieän; kim taéc teä aùc. Boån taùnh töø hieáu, cung kính phuï

醫聞是已,即前嗅之優缽羅香沈水雜香畢 陵迦香多伽羅香多摩羅跋香鬱金香栴檀香。 炙肉臭蒲桃酒臭燒筋骨臭魚臭糞臭。知香臭 已即前觸身。覺身細軟猶如繒綿劫貝娑花。

ma-la-baït höông, uaát-kim höông, chieân-ñaøn höông, chaù

hoaëc laõnh nhö baêng, hoaëc nhieät nhö hoûa, hoaëc saùp nhö

或硬如石或冷如冰或熱如火或澀如沙。

sa.

爾時良醫見如是等種種相已。定知病者必 死不疑然不定言是人當死語瞻病者。吾今遽 務明當更來隨其所須恣意勿遮。即便還家明 日使到復語使言。我事未訖兼未合藥。智者 當知如是病者必死不疑。 大王。世尊亦爾。於一闡提輩善知根性而 為說法。何以故。若不為說。一切凡夫當言 如來無大慈悲。有慈悲者名一切智若無慈悲 云何說言一切智人。是故如來為一闡提而演 說法。 大王。如來世尊見諸病者常施法藥。病者 不服非如來咎。 132

maãu; kim ö phuï maãu, voâ cung kính taâm.

Y vaên thò dó, töùc tieàn khöùu chi: öu-baùt-la höông, traàm thuûy taïp höông, taát-laêng-ca höông, ña-giaø-la höông, ñanhuïc xuù, boà ñaøo töûu xuù, thieâu caân coát xuù, ngö xuù, phaán xuù.

Tri höông, xuù dó, töùc tieàn xuùc thaân: giaùc thaân teá nhuyeãn, do nhö taêng, mieân, kieáp-boái-ta hoa; hoaëc ngaïnh nhö thaïch;

Nhó thôøi, löông y kieán nhö thò ñaúng chuûng chuûng töôùng dó, ñònh tri beänh giaû taát töû baát nghi. Nhieân baát ñònh ngoân: thò nhaân ñöông töû. Ngöù chieâm beänh giaû: Ngoâ kim cöï vuï, minh ñöông caùnh lai. Tuøy kyø sôû tu, töù yù vaät giaø. Töùc tieän hoaøn gia. Minh nhaät söù ñaùo, phuïc ngöù söù ngoân: Ngaõ söï vò ngaät, kieâm vò hieäp döôïc. Trí giaû ñöông tri nhö thò beänh giaû taát töû baát nghi. Ñaïi vöông! Theá Toân dieäc nhó; ö nhaát-xieån-ñeà boái, thieän tri caên taùnh, nhi vò thuyeát phaùp. Haø dó coá? Nhöôïc baát vò thuyeát, nhaát thieát phaøm phu ñöông ngoân: Nhö Lai voâ ñaïi töø bi. Höõu töø bi giaû, danh nhaát thieát trí. Nhöôïc voâ töø bi, vaân haø thuyeát ngoân nhaát thieát trí nhaân? Thò coá Nhö Lai, vò nhaát xieån ñeà, nhi dieãn thuyeát phaùp. Ñaïi vöông! Nhö Lai Theá Toân kieán chö beänh giaû, thöôøng thí phaùp döôïc. Beänh giaû baát phuïc, phi Nhö Lai cöõu!

133

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

大王。一闡提輩分別有二。一者得現在善 根。二者得後世善根。如來善知一闇提輩能 於現在得善根者則為說法。後世得者亦為說 法。今雖無益作後世因。是故如來為一闡提 演說法要。

Ñaïi vöông! Nhaát xieån ñeà boái, phaân bieät höõu nhò: nhaát giaû ñaéc hieän taïi thieän caên, nhò giaû ñaéc haäu theá thieän caên.

Nhö Lai thieän tri nhaát xieån ñeà boái, naêng ö hieän taïi ñaéc thieän caên giaû, taéc vò thuyeát phaùp. Haäu theá ñaéc giaû, dieäc vò thuyeát phaùp. Kim tuy voâ ích, taùc haäu theá nhaân. Thò coá Nhö Lai vò nhaát xieån ñeà, dieãn thuyeát phaùp yeáu.

一闡提者復有二種。一者利根。二者中 根。利根之人於現在世能得善根。中根之人

caên, nhò giaû trung caên. Lôïi caên chi nhaân, ö hieän taïi theá,

後世則得。諸佛世尊不空說法。 大王。譬如淨人墜墮圊廁。有善知識見 而愍之尋前捉髮而拔出之。諸佛如來亦復如 是。見諸眾生墮三惡道。方便救濟令得出 離。是故如來為一闡提而演說法。 王語耆婆。若使如來審如是者。明當選擇 良日吉辰然後乃往。

Nhaát xieån ñeà giaû, phuïc höõu nhò chuûng: nhaát giaû lôïi naêng ñaéc thieän caên. Trung caên chi nhaân, haäu theá taéc ñaéc.

Chö Phaät Theá Toân baát khoâng thuyeát phaùp. Ñaïi vöông! Thí nhö tònh nhaân truïy ñoïa thanh xí. Höõu thieän tri thöùc kieán nhi maãn chi; taàm tieàn troùc phaùt, nhi baït xuaát chi. Chö Phaät Nhö Lai dieäc phuïc nhö thò; kieán chö chuùng sanh ñoïa tam aùc ñaïo, phöông tieän cöùu teá, linh ñaéc xuaát ly. Thò coá Nhö Lai vò nhaát-xieån-ñeà nhi dieãn thuyeát phaùp.

Vöông ngöù Kyø-baø: Nhöôïc söû Nhö Lai thaåm nhö thò giaû, minh ñöông tuyeån traïch löông nhaät caùt thaàn, nhieân haäu naõi vaõng.

耆婆白王。大王。如來法中無有選擇良日

Kyø-baø baïch vöông: Ñaïi vöông Nhö Lai phaùp trung, voâ

吉辰。大王。如重病人猶不看日時節吉凶惟 求良醫。王今病重求佛良醫。不應選擇良時

höõu tuyeån traïch löông nhaät caùt thaàn. Ñaïi vöông! Nhö

好日。

öng tuyeån traïch löông thôøi haûo nhaät.

大王。如栴檀火及伊蘭火。二俱燒相無有

troïng beänh nhaân du baát khaùn nhaät thôøi tieát caùt hung, duy caàu löông y. Vöông kim beänh troïng, caàu Phaät löông y, baát Ñaïi vöông! Nhö chieân-ñaøn hoûa caäp y-lan hoûa, nhò caâu thieâu töôùng, voâ höõu dò daõ. Caùt nhaät, hung nhaät dieäc phuïc

134

135

大般涅槃經 異也。吉日凶日亦復如是。若到佛所俱得滅 罪。惟願大王今日速往。 爾時大王即命一臣名曰吉祥。而告之言。 大臣當知吾今欲往佛世尊所。速辦供養所須 之具。 臣言。大王。善哉善哉所須供具一切悉 有。 阿闍世王與其夫人嚴駕車乘一萬二千。姝 壯大象其數五萬。一一象上各載三人。齎持 幡蓋花香伎樂種種供具無不備足。導從馬騎 有十八萬。摩伽陀國所有人民尋從王者。其 數足滿五十八萬。 爾時拘尸那城所有大眾滿十二由延。悉皆 遙見阿闍世王與其眷屬尋路而來。 爾時佛告諸大眾言。一切眾生為阿耨多羅 三藐三菩提近因緣者莫先善友。何以故。阿 闍世王若不隨順耆婆語者。來月七日必定命 終墮阿鼻獄。是故近因莫若善友。 136

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

nhö thò. Nhöôïc ñaùo Phaät sôû, caâu ñaéc dieät toäi. Duy nguyeän Ñaïi vöông kim nhaät toác vaõng.

Nhó thôøi, Ñaïi vöông töùc maïng nhaát thaàn, danh vieát Caùt Töôøng, nhi caùo chi ngoân: Ñaïi thaàn ñöông tri, ngoâ kim duïc vaõng Phaät Theá Toân sôû. Toác bieän cuùng döôøng sôû tu chi cuï.

Thaàn ngoân: Ñaïi vöông! Thieän tai! Thieän tai! Sôû tu cuùng cuï, nhaát thieát taát höõu.

A-xaø-theá vöông döõ kyø phu nhaân, nghieâm giaù xa thaëng nhaát vaïn nhò thieân. Xu traùng ñaïi töôïng, kyø soá nguõ vaïn.

Nhaát nhaát töôïng thöôïng, caùc taûi tam nhaân, teâ trì phan, caùi, hoa, höông, kyõ nhaïc. Chuûng chuûng cuùng cuï, voâ baát bò tuùc. Ñaïo tuøng maõ kî, höõu thaäp baùt vaïn. Ma-giaø-ñaø quoác sôû höõu nhaân daân, taàm tuøng vöông giaû, kyø soá tuùc maõn nguõ thaäp baùt vaïn.

Nhó thôøi, Caâu-thi-na thaønh sôû höõu ñaïi chuùng, maõn thaäp nhò do dieân, taát giai dao kieán A-xaø-theá vöông döõ kyø quyeán thuoäc, taàm loä nhi lai.

Nhó thôøi Phaät caùo chö ñaïi chuùng ngoân: Nhaát thieát chuùng sanh, vò A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà caän nhaân duyeân giaû, maïc tieân thieän höõu. Haø dó coá? A-xaø-theá vöông, nhöôïc baát tuøy thuaän Kyø-baø ngöõ giaû, lai nguyeät thaát nhaät, taát ñònh maïng chung, ñoïa A-tyø nguïc. Thò coá caän nhaân, maïc nhöôïc thieän höõu.

137

大般涅槃經 阿闍世王。復於前路聞舍婆提毘流離王 乘船入海遇火而死。瞿伽離比丘生身入地至 阿鼻獄。須那剎多作種種惡到於佛所眾罪得 滅。聞是語已語耆婆言。吾今雖聞如是二言 猶未審定。汝來耆婆。吾欲與汝同載一象。 設我當至阿鼻地獄。冀汝捉持不令我墮。何 以故。吾昔曾聞得道之人不入地獄。 爾時佛告諸大眾言。阿闍世王猶有疑心。 我今當為作決定心。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

A-xaø-theá vöông, phuïc ö tieàn loä, vaên: Xaù-baø-ñeà, Tyø-löuly vöông, thöøa thuyeàn nhaäp haûi, ngoä hoûa nhi töû. Coà-ca-ly tyø-kheo, sanh thaân nhaäp ñòa chí A-tyø nguïc. Tu-na-saùt-ña, taùc chuûng chuûng aùc, ñaùo ö Phaät sôû, chuùng toäi ñaéc dieät. Vaên thò ngöõ dó, ngöù Kyø-baø ngoân: Ngoâ kim tuy vaên nhö thò nhò ngoân, du vò thaåm ñònh. Nhöõ lai Kyø-baø! Ngoâ duïc döõ nhöõ ñoàng taûi nhaát töôïng. Thieát ngaõ ñöông chí A-tyø ñòa nguïc, kyù nhöõ troùc trì, baát linh ngaõ ñoïa. Haø dó coá? Ngoâ tích taèng vaên: ñaéc ñaïo chi nhaân, baát nhaäp ñòa nguïc.

Nhó thôøi, Phaät caùo chö ñaïi chuùng ngoân: A-xaø-theá vöông du höõu nghi taâm. Ngaõ kim ñöông vò, taùc quyeát ñònh taâm.

Nhó thôøi, hoäi trung höõu nhaát Boà Taùt danh Trì Nhaát

爾時會中有一菩薩。名持一切。白佛言。 世尊。如佛先說一切諸法皆無定相所謂色無 定相乃至涅槃亦無定相。如來今者云何而

giaû, vaân haø nhi ngoân, vò A-xaø-theá vöông, taùc quyeát ñònh

言。為阿闍世作決定心。

taâm?

佛言。善哉善哉。善男子。我今定為阿 闍世王作決定心。何以故。若王疑心可破壞 者。當知諸法無有定相。是故我為阿闍世王 作決定心。當知是心為無決定。 善男子。若彼王心是決定者。王之逆罪云 何可壞。以無定相其罪可壞。是故我為阿闍 世王作決定心。 138

Thieát, baïch Phaät ngoân: Theá Toân nhö Phaät tieân thuyeát, nhaát thieát chö phaùp giai voâ ñònh töôùng, sôû vò: Saéc voâ ñònh töôùng, naõi chí Nieát-baøn dieäc voâ ñònh töôùng. Nhö Lai kim

Phaät ngoân: Thieän tai! Thieän tai! Thieän nam töû! Ngaõ kim ñònh vò A-xaø-theá vöông, taùc quyeát ñònh taâm. Haø dó coá?

Nhöôïc vöông nghi taâm, khaû phaù hoaïi giaû, ñöông tri chö phaùp voâ höõu ñònh töôùng. Thò coá ngaõ vò A-xaø-theá vöông, taùc quyeát ñònh taâm. Ñöông tri thò taâm vi voâ quyeát ñònh.

Thieän nam töû! Nhöôïc bæ vöông taâm thò quyeát ñònh giaû, vöông chi nghòch toäi, vaân haø khaû hoaïi? Dó voâ ñònh töôùng, kyø toäi khaû hoaïi. Thò coá ngaõ vi A-xaø-theá vöông, taùc quyeát ñònh taâm.

139

大般涅槃經 爾時大王即到娑羅雙樹間。至於佛所仰 瞻如來三十二相八十種好。猶如微妙真金之 山。 爾時世尊出八種聲告言。大王。 時阿闍世左右顧視此大眾中誰是大王。我 既罪戾又無福德。如來不應稱為大王。 爾時如來即復喚言。阿闍世大王。 時王聞已心大歡喜即作是言。如來今日顧 命語言。真知如來於諸眾生大悲憐愍等無差 別。 白佛言。世尊。我今疑心永無遺餘。定知 如來真是眾生無上大師。 爾時迦葉菩薩語持一切菩薩言。如來已為 阿闍世王作決定心。 爾時阿闍世王即白佛言。世尊。假使我今 得與梵王釋提桓因坐起飲食猶不歡悅。得遇 如來一言顧命深以欣慶。 爾時阿闍世王即以所持幡蓋香花伎樂供 養。前禮佛足右遶三匝。禮敬畢已卻坐一 面。 140

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhó thôøi, Ñaïi vöông töùc ñaùo sa-la song thoï gian, chí ö Phaät sôû, ngöôõng chieâm Nhö Lai, tam thaäp nhò töôùng, baùt thaäp chuûng haûo, do nhö vi dieäu chaân kim chi sôn.

Nhó thôøi, Theá Toân xuaát baùt chuûng thanh, caùo ngoân: Ñaïi vöông!

Thôøi, A-xaø-theá vöông taû höõu coá thò: Thöû ñaïi chuùng trung, thuøy thò ñaïi vöông? Ngaõ kyù toäi leä, höïu voâ phöôùc ñöùc; Nhö Lai baát öng xöng vi Ñaïi vöông!

Nhó thôøi, Nhö Lai töùc phuïc hoaùn ngoân: A-xaø-theá vöông!

Thôøi, vöông vaên dó, taâm ñaïi hoan hyû, töùc taùc thò ngoân: Nhö Lai kim nhaät, coá maïng ngöõ ngoân. Chaân tri Nhö Lai, ö chö chuùng sanh, ñaïi bi laân maãn, ñaúng voâ sai bieät.

Baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ kim nghi taâm, vónh voâ di dö. Ñònh tri Nhö Lai chaân thò chuùng sanh voâ thöôïng Ñaïi sö!

Nhó thôøi, Ca-dieáp Boà Taùt ngöù Trì Nhaát Thieát Boà Taùt ngoân: Nhö Lai dó vi A-xaø-theá vöông, taùc quyeát ñònh taâm.

Nhó thôøi, A-xaø-theá vöông töùc baïch Phaät ngoân: Theá Toân!

Giaû söû ngaõ kim ñaéc döõ Phaïm vöông, Thích-ñeà-hoaøn-nhaân toïa khôûi, aåm thöïc, du baát hoan duyeät; ñaéc ngoä Nhö Lai nhaát ngoân coá maïng, thaâm dó haân khaùnh.

Nhó thôøi, A-xaø-theá vöông töùc dó sôû trì phan, caùi, hoa, höông, kyõ nhaïc cuùng döôøng, tieàn leã Phaät tuùc, höõu nhieãu tam taùp. Leã kính taát dó, khöôùc toïa nhaát dieän.

141

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

爾時佛告阿闍世王言。大王。今當為汝說 正法要。汝當一心諦聽諦聽。

Nhó thôøi, Phaät caùo A-xaø-theá vöông ngoân: Ñaïi vöông!

Kim ñöông vò nhöõ, thuyeát Chaùnh phaùp yeáu. Nhöõ ñöông nhaát taâm. Ñeá thính! Ñeá thính!

凡夫常當繫心觀身。有二十事。所謂。 一,我此身中空無無漏。二,無諸善根本。 三,我此生死未得調順。四,墮墜深坑無處不 畏。五,以何方便得見佛性。六,云何修定得 見佛性。七,生死常苦無常我淨。八,八難之

Phaøm phu thöôøng ñöông heä taâm quaùn thaân, höõu nhò thaäp söï. Sôû vò: nhaát, ngaõ thöû thaân trung, khoâng voâ, voâ laäu. Nhò, voâ chö thieän caên boån. Tam, ngaõ thöû sanh töû vò ñaéc ñieàu thuaän. Töù, ñoïa truïy thaâm khanh, voâ xöù baát uùy.

Nguõ, dó haø phöông tieän, ñaéc kieán Phaät taùnh? Luïc, vaân haø tu ñònh, ñaéc kieán Phaät taùnh? Thaát, sanh töû thöôøng khoå, voâ: thöôøng, ngaõ, tònh. Baùt, baùt naïn chi nan, nan ñaéc vieãn ly. Cöûu, haèng vi oaùn gia chi sôû truy truïc. Thaäp, voâ

難難得遠離。九,恒為怨家之所追逐。十,無 有一法能遮諸有。十一,於三惡趣未得解脫。 十二,具足種種諸惡邪見。十三,亦未造立度 五逆津。十四,生死無際未得其邊。十五,不 作諸業不得果報。十六,無有我作他人受果。 十七,不作樂因終無樂果。十八,若有造業果 終不失。十九,因無明生亦因而死。二十,去 來現在常行放逸。 大王。凡夫之人當於此身常作如是二十 種觀。作是觀已不樂生死。不樂生死則得止 觀。爾時次第觀心生相住相滅相。次第觀心 生住滅相,定慧進戒亦復如是觀生住滅已。知 心相乃至戒相。終不作惡。無有死畏三惡道 142

höõu nhaát phaùp naêng giaø chö höõu. Thaäp nhaát, ö tam aùc thuù, vò ñaéc giaûi thoaùt. Thaäp nhò, cuï tuùc chuûng chuûng chö aùc taø kieán. Thaäp tam, dieäc vò taïo laäp, ñoä nguõ nghòch taân.

Thaäp töù, sanh töû voâ teá, vò ñaéc kyø bieân. Thaäp nguõ, baát taùc chö nghieäp, baát ñaéc quaû baùo. Thaäp luïc, voâ höõu ngaõ taùc, tha nhaân thoï quaû. Thaäp thaát, baát taùc laïc nhaân, chung voâ laïc quaû. Thaäp baùt, nhöôïc höõu taïo nghieäp, quaû chung baát thaát. Thaäp cöûu, nhaân voâ minh sanh, dieäc nhaân nhi töû. Nhò thaäp, khöù, lai, hieän taïi, thöôøng haønh phoùng daät. Ñaïi vöông! Phaøm phu chi nhaân, ñöông ö thöû thaân, thöôøng taùc nhö thò nhò thaäp chuûng quaùn. Taùc thò quaùn dó, baát nhaïo sanh töû. Baát nhaïo sanh töû, taéc ñaéc chæ quaùn. Nhó thôøi, thöù ñeä quaùn taâm, sanh töôùng, truï töôùng, dieät töôùng.

Thöù ñeä quaùn taâm, sanh truï dieät töôùng. Ñònh, tueä, taán, giôùi, dieäc phuïc nhö thò. Quaùn sanh, truï, dieät dó, tri taâm töôùng, naõi chí giôùi töôùng. Chung baát taùc aùc, Voâ höõu töû uùy, 143

大般涅槃經 畏。若不繫心觀察如是二十事者。心則放逸 無惡不造。 阿闍世言。如我解佛所說義者。我從昔來 初未曾觀是二十事故造眾惡。造眾惡故則有 死畏三惡道畏。 世尊。自我招殃造茲重惡。父王無辜橫加 逆害。是二十事設觀不觀。必定當墮阿鼻地 獄。 佛告大王。一切諸法性相無常無有決定。 王云何言必定當墮阿鼻地獄。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

tam aùc ñaïo uùy. Nhöôïc baát heä taâm quaùn saùt nhö thò nhò thaäp söï giaû, taâm taéc phoùng daät; voâ aùc baát taïo.

A-xaø-theá ngoân: Nhö ngaõ giaûi Phaät sôû thuyeát nghóa giaû, ngaõ tuøng tích lai, sô vò taèng quaùn thò nhò thaäp söï; coá taïo chuùng aùc. Taïo chuùng aùc coá, taéc höõu töû uùy, tam aùc ñaïo uùy.

Theá Toân! Töï ngaõ chieâu öông, taïo tö troïng aùc: phuï vöông voâ coâ, hoaïnh gia nghòch haïi. Thò nhò thaäp söï, thieát quaùn, baát quaùn, taát ñònh ñöông ñoïa A-tyø ñòa nguïc.

Phaät caùo Ñaïi vöông: Nhaát thieát chö phaùp, taùnh töôùng voâ thöôøng, voâ höõu quyeát ñònh. Vöông vaân haø ngoân taát ñònh ñöông ñoïa A-tyø ñòa nguïc?

A-xaø-theá vöông baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhöôïc nhaát

阿闍世王白佛言。世尊。若一切法無定相

thieát phaùp voâ ñònh töôùng giaû, ngaõ chi saùt toäi dieäc öng baát

者。我之殺罪亦應不定。若殺定者一切諸法 則非不定。

ñònh. Nhöôïc saùt ñònh giaû, nhaát thieát chö phaùp taéc phi baát ñònh.

Phaät ngoân: Ñaïi vöông! Thieän tai! Thieän tai! Chö Phaät

佛言。大王。善哉善哉。諸佛世尊說一切 法悉無定相。王復能知殺亦不定。是故當知

Theá Toân thuyeát nhaát thieát phaùp taát voâ ñònh töôùng. Vöông

殺無定相。

ñònh töôùng.

大王。如汝所言。先父無辜橫加逆害者。 何者是父。但於假名眾生五陰妄生父想。於 十二入十八界中何者是父。若色是父四陰應 144

phuïc naêng tri saùt dieäc baát ñònh. Thò coá ñöông tri saùt voâ

Ñaïi vöông! Nhö nhöõ sôû ngoân, phuï vöông voâ coâ, hoaïnh gia nghòch haïi giaû. Haø giaû thò phuï? Ñaõn ö giaû danh, chuùng sanh nguõ aám, voïng sanh phuï töôûng. Ö thaäp nhò nhaäp, thaäp baùt giôùi trung, haø giaû thò phuï? Nhöôïc saéc thò phuï, 145

大般涅槃經 非。若四是父色亦應非。若色非色合為父者 無有是處。何以故。色與非色性無合故。 大王。凡夫眾生於是色陰妄生父想。如 是色陰亦不可害。何以故。色有十種。是十 種中唯色一種。可見可持可稱可量可牽可 縛。雖可見縛其性不住。以不住故不可得見 不可捉持不可稱量不可牽縛。色相如是云何 可殺。若色是父可殺可害獲罪報者。餘九應 非。若九非者則應無罪。 大王。色有三種。過去未來現在。過去現 在則不可害。何以故。過去過去故。現在念 念滅故。遮未來故名之為殺。如是一色或有 可殺。或不可殺。不殺色則不定。若色不定 殺亦不定。殺不定故報亦不定。云何說言定 入地獄。 大王。一切眾生所作罪業凡有二種。一 者輕二者重。若心口作則名為輕。身口心作 則名為重。大王。心念口說身不作者所得報 輕。大王。昔日口不敕殺但言削足。大王。 若敕侍臣立斬王首坐時乃斬猶不得罪。況王 146

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

töù aám öng phi! Nhöôïc töù thò phuï, saéc dieäc öng phi! Nhöôïc saéc, phi saéc hieäp vi phuï giaû, voâ höõu thò xöù. Haø dó coá? Saéc döõ phi saéc, taùnh voâ hieäp coá. Ñaïi vöông! Phaøm phu chuùng sanh, ö thò saéc aám, voïng sanh phuï töôûng. Nhö thò saéc aám dieäc baát khaû haïi. Haø dó coá? Saéc höõu thaäp chuûng. Thò thaäp chuûng trung, duy saéc nhaát chuûng khaû kieán, khaû trì, khaû xöùng, khaû löôïng, khaû khieân, khaû phöôïc. Tuy khaû kieán, phöôïc, kyø taùnh baát truï.

Dó baát truï coá, baát khaû ñaéc kieán, baát khaû troùc trì, baát khaû xöùng löôïng, baát khaû khieân phöôïc. Saéc töôùng nhö thò, vaân haø khaû saùt? Nhöôïc saéc thò phuï, khaû saùt, khaû haïi, hoaïch toäi baùo giaû, dö cöûu öng phi! Nhöôïc cöûu phi giaû, taéc öng voâ toäi! Ñaïi vöông! Saéc höõu tam chuûng: quaù khöù, vò lai, hieän taïi. Quaù khöù, hieän taïi taéc baát khaû haïi. Haø dó coá? Quaù khöù, quaù khöù coá. Hieän taïi, nieäm nieäm dieät coá. Giaø vò lai coá, danh chi vi saùt. Nhö thò nhaát saéc, hoaëc höõu khaû saùt, hoaëc baát khaû saùt. Baát saùt, saéc taéc baát ñònh. Nhöôïc saéc baát ñònh, saùt dieäc baát ñònh. Saùt baát ñònh coá, baùo dieäc baát ñònh. Vaân haø thuyeát ngoân ñònh nhaäp ñòa nguïc? Ñaïi vöông! Nhaát thieát chuùng sanh sôû taùc toäi nghieäp, phaøm höõu nhò chuûng: nhaát giaû khinh, nhò giaû troïng. Nhöôïc taâm, khaåu taùc, taéc danh vi khinh; thaân, khaåu, taâm taùc, taéc danh vi troïng. Ñaïi vöông! Taâm nieäm, khaåu thuyeát, thaân baát taùc giaû, sôû ñaéc baùo khinh. Ñaïi vöông tích nhaät, khaåu baát saéc saùt, ñaõn ngoân töôùc tuùc. Ñaïi vöông nhöôïc saéc thò thaàn laäp traûm vöông thuû, toïa thôøi naõi traûm, du baát ñaéc 147

大般涅槃經 不敕云何得罪。王若得罪。諸佛世尊亦應得 罪。何以故。汝父先王頻婆娑羅。常於諸佛 種諸善根。是故今日得居王位。諸佛若不受 其供養則不為王。若不為王汝則不得為國生 害。若汝殺父當有罪者。我等諸佛亦應有 罪。若諸佛世尊無得罪者。汝獨云何而得罪 耶。 大王。頻婆娑羅往有惡心。於毘富羅山 遊行獵鹿。周遍壙野悉無所得。唯見一仙五 通具足。見已即生瞋恚惡心。我今遊獵所 以不得。正坐此人驅逐令去。即敕左右而令 殺之。其人臨終生瞋惡心退失神通。而作誓 言。我實無辜汝以心口橫加戮害。我於來世 亦當如是還以心口而害於汝。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

toäi. Huoáng vöông baát saéc, vaân haø ñaéc toäi? Vöông nhöôïc ñaéc toäi, chö Phaät Theá Toân dieäc öng ñaéc toäi. Haø dó coá? Nhöõ phuï tieân vöông, Taàn-baø-sa-la thöôøng ö chö Phaät, chuûng chö thieän caên, thò coá kim nhaät, ñaéc cö vöông vò. Chö Phaät nhöôïc baát thoï kyø cuùng döôøng, taéc baát vi vöông. Nhöôïc baát vi vöông, nhöõ taéc baát ñaéc vò quoác sanh haïi. Nhöôïc nhöõ saùt phuï, ñöông höõu toäi giaû, ngaõ ñaúng chö Phaät dieäc öng höõu toäi. Nhöôïc chö Phaät Theá Toân voâ ñaéc toäi giaû, nhöõ ñoäc vaân haø nhi ñaéc toäi da? Ñaïi vöông! Taàn-baø-sa-la vaõng höõu aùc taâm; ö Tyø-phuù-la sôn, du haønh laïp loäc. Chaâu bieán khoaùng daõ, taát voâ sôû ñaéc.

Duy kieán nhaát tieân, nguõ thoâng cuï tuùc. Kieán dó, töùc sanh saân khueå aùc taâm: Ngaõ kim du laïp, sôû dó baát ñaéc, chaùnh toïa thöû nhaân khu truïc linh khöù! Töùc saéc taû höõu, nhi linh saùt chi. Kyø nhaân laâm chung, sanh saân aùc taâm, thoái thaát thaàn thoâng, nhi taùc theä ngoân: Ngaõ thaät voâ coâ. Nhöõ dó taâm, khaåu, hoaïnh gia luïc haïi. Ngaõ ö lai theá, dieäc ñöông nhö thò, hoaøn dó taâm, khaåu nhi haïi ö nhöõ!

Thôøi vöông vaên dó, töùc sanh hoái taâm, cuùng döôøng töû

時王聞已即生悔心供養死屍。是王如是尚 得輕受不墮地獄。況王不爾。而當地獄受果

thi. Tieân vöông nhö thò, thöôïng ñaéc khinh thoï, baát ñoïa ñòa

報耶。先王自作還自受之。云何令王而得殺 罪。

vöông nhi ñaéc saùt toäi?

如王所言父王無辜者。大王。云何言無。 夫有罪者則有罪報。無惡業者則無罪報。汝 148

nguïc. Huoáng vöông baát nhó, nhi ñöông ñòa nguïc thoï quaû baùo da? Tieân vöông töï taùc, hoaøn töï thoï chi. Vaân haø linh Nhö vöông sôû ngoân phuï vöông voâ coâ giaû. Ñaïi vöông!

Vaân haø ngoân voâ? Phuø höõu toäi giaû, taéc höõu toäi baùo; voâ aùc nghieäp giaû, taéc voâ toäi baùo. Nhöõ phuï tieân vöông nhöôïc voâ 149

大般涅槃經 父先王若無辜罪云何有報。頻婆娑羅於現世 中亦得善果及以惡果。是故先王亦復不定。 以不定故殺亦不定。殺不定故云何而言定入 地獄。 大王。眾生狂惑凡有四種。一者貪狂。二 者藥狂。三者咒狂。四者本業緣狂。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

coâ toäi, vaân haø höõu baùo? Taàn-baø-sa-la, ö hieän theá trung, dieäc ñaéc thieän quaû caäp dó aùc quaû. Thò coá tieân vöông dieäc phuïc baát ñònh. Dó baát ñònh coá, saùt dieäc baát ñònh. Saùt baát ñònh coá, vaân haø nhi ngoân ñònh nhaäp ñòa nguïc? Ñaïi vöông! Chuùng sanh cuoàng hoaëc, phaøm höõu töù chuûng: nhaát giaû tham cuoàng, nhò giaû döôïc cuoàng, tam giaû chuù cuoàng, töù giaû boån nghieäp duyeân cuoàng. Ñaïi vöông! Ngaõ ñeä töû trung, höõu thò töù cuoàng. Tuy ña

大王。我弟子中有是四狂。雖多作惡。我

taùc aùc, ngaõ chung baát kyù thò nhaân phaïm giôùi. Thò nhaân sôû

終不記是人犯戒。是人所作不至三惡。若還

taùc, baát chí tam aùc. Nhöôïc hoaøn ñaéc taâm, dieäc baát ngoân

得心亦不言犯。王本貪國逆害父王。貪狂心 作云何得罪。

phaïm! Vöông boån tham quoác, nghòch haïi phuï vöông, tham cuoàng taâm taùc, vaân haø ñaéc toäi? Ñaïi vöông! Nhö nhaân ñam tuùy, nghòch haïi kyø maãu; kyù

大王。如人躭醉逆害其母。既醒寤已心生

tænh ngoä dó, taâm sanh hoái haän. Ñöông tri thò nghieäp, dieäc

悔恨。當知是業亦不得報。王今貪醉非本心

baát ñaéc baùo. Vöông kim tham tuùy, phi boån taâm taùc. Nhöôïc

作。若非本心云何得罪。 大王譬如幻師四衢道頭幻作種種男女象馬

phi boån taâm, vaân haø ñaéc toäi? Ñaïi vöông! Thí nhö huyeãn sö, töù cuø ñaïo ñaàu, huyeãn taùc chuûng chuûng nam, nöõ, töôïng, maõ, anh laïc, y phuïc. Ngu si

瓔珞衣服。愚癡之人謂為真實。有智之人知

chi nhaân vò vi chaân thaät, höõu trí chi nhaân tri phi chaân

非真有。殺亦如是。凡夫謂實。諸佛世尊知

höõu. Saùt dieäc nhö thò; phaøm phu vò thaät; chö Phaät Theá

其非真。 大王。譬如山間響聲。愚癡之人謂之實 150

Toân tri kyø phi chaân. Ñaïi vöông! Thí nhö sôn giaûn höôûng thanh, ngu si chi nhaân vò chi thaät thanh, höõu trí chi nhaân tri kyø phi chaân.

151

大般涅槃經 聲。有智之人知其非真。殺亦如是。凡夫謂 實。諸佛世尊知其非真。 大王。如人有怨詐來親附。愚癡之人謂為 實親。智者了達乃知虛詐。殺亦如是。凡夫 謂實。諸佛世尊知其非真。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Saùt dieäc nhö thò, phaøm phu vò thaät, chö Phaät Theá Toân tri kyø phi chaân. Ñaïi vöông! Nhö nhaân höõu oaùn traù lai thaân phuï. Ngu si chi nhaân vò vi thaät thaân; trí giaû lieãu ñaït, naõi tri hö traù.

Saùt dieäc nhö thò, phaøm phu vò thaät; chö Phaät Theá Toân tri kyø phi chaân. Ñaïi vöông! Nhö nhaân chaáp kính, töï kieán dieän töôïng.

大王。如人執鏡自見面像。愚癡之人謂為 真面。智者了達知其非真。殺亦如是。凡夫

Ngu si chi nhaân vò vi chaân dieän; trí giaû lieãu ñaït, tri kyø phi

謂實。諸佛世尊知其非真。

Toân tri kyø phi chaân.

大王。如熱時燄。愚癡之人謂之是水。智 者了達知其非水。殺亦如是。凡夫謂實諸佛 世尊知其非真。

chaân. Saùt dieäc nhö thò, phaøm phu vò thaät; chö Phaät Theá Ñaïi vöông! Nhö nhieät thôøi dieäm. Ngu si chi nhaân vò chi thò thuûy; trí giaû lieãu ñaït, tri kyø phi thuûy. Saùt dieäc nhö thò, phaøm phu vò thaät; chö Phaät Theá Toân tri kyø phi chaân. Ñaïi vöông! Nhö caøn-thaùt-baø thaønh. Ngu si chi nhaân

大王。如乾闥婆城。愚癡之人謂為真實。

vò vi chaân thaät; trí giaû lieãu ñaït, tri kyø phi chaân. Saùt dieäc

智者了達知其非真。殺亦如是。凡夫謂實。 諸佛世尊知其非真。

nhö thò, phaøm phu vò thaät; chö Phaät Theá Toân tri kyø phi

大王。如人夢中受五欲樂。愚癡之人謂之 為實。智者了達知其非真。殺亦如是。凡夫 謂實。諸佛世尊知其非真。 大王。殺法殺業殺者殺果及以解脫。我皆 了之則無有罪。王雖知殺。云何有罪。 152

chaân. Ñaïi vöông! Nhö nhaân moäng trung, thoï nguõ duïc laïc.

Ngu si chi nhaân vò chi vi thaät; trí giaû lieãu ñaït, tri kyø phi chaân. Saùt dieäc nhö thò, phaøm phu vò thaät; chö Phaät Theá Toân tri kyø phi chaân. Ñaïi vöông! Saùt phaùp, saùt nghieäp, saùt giaû, saùt quaû caäp dó giaûi thoaùt, ngaõ giai lieãu chi, taéc voâ höõu toäi. Vöông tuy tri saùt, vaân haø höõu toäi?

153

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

大王。譬如有人主知典酒。如其不飲則亦 不醉。雖復知火亦不燒然。王亦如是雖復知 殺云何有罪。

Ñaïi vöông! Thí nhö höõu nhaân, chuû tri ñieån töûu. Nhö kyø baát aåm, taéc dieäc baát tuùy. tuy phuïc tri hoûa, dieäc baát thieâu nhieân. Vöông dieäc nhö thò. Tuy phuïc tri saùt, vaân haø höõu toäi?

大王。有諸眾生於日出時作種種罪。於 月出時復行劫盜。日月不出則不作罪。雖因 日月令其作罪。然此日月實不得罪。殺亦如 是。雖復因王王實無罪。

Ñaïi vöông! Höõu chö chuùng sanh, ö nhaät xuaát thôøi, taùc

大王。如王宮中常敕屠羊心初無懼。云何 於父獨生懼心。雖復人畜尊卑差別。寶命畏 死二俱無異。何故於羊心輕無懼。於父先王 生重憂苦。 大王。世間之人是愛僮僕不得自在。為愛 所使而行殺害。設有果報乃是愛罪。王不自 在當有何咎。 大王。譬如涅槃非有非無而亦是有。殺 亦如是。雖非有非無而亦是有。慚愧之人則 為非有。無慚愧者則為非無。受果報者名之 為有。空見之人則為非有。有見之人則為非 無。有有見者亦名為有。何以故。有有見者 得果報故。無有見者則無果報。常見之人則 154

chuûng chuûng toäi; ö nguyeät xuaát thôøi, phuïc haønh kieáp ñaïo.

Nhaät, nguyeät baát xuaát, taéc baát taùc toäi. Tuy nhaân nhaät, nguyeät linh kyø taùc toäi, nhieân thöû nhaät, nguyeät thaät baát ñaéc toäi. Saùt dieäc nhö thò; tuy phuïc nhaân vöông, vöông thaät voâ toäi. Ñaïi vöông! Nhö vöông cung trung, thöôøng saéc ñoà döông; taâm sô voâ cuï. Vaân haø ö phuï, ñoäc sanh cuï taâm? Tuy phuïc nhaân suùc, toân, ty sai bieät, baûo maïng, uùy töû: nhò caâu voâ dò!

Haø coá ö döông, taâm khinh voâ cuï; ö phuï tieân vöông, sanh troïng öu khoå? Ñaïi vöông! Theá gian chi nhaân, thò aùi ñoàng boäc, baát ñaéc töï taïi. Vi aùi sôû söû, nhi haønh saùt haïi. Thieát höõu quaû baùo, naõi thò aùi toäi. Vöông baát töï taïi, ñöông höõu haø cöõu? Ñaïi vöông! Thí nhö Nieát-baøn; phi höõu, phi voâ, nhi dieäc thò höõu. Saùt dieäc nhö thò; tuy phi höõu, phi voâ, nhi dieäc thò höõu. Taøm quí chi nhaân, taéc vi phi höõu; voâ taøm quí giaû, taéc vi phi voâ. Thoï quaû baùo giaû, danh chi vi höõu. Khoâng kieán chi nhaân, taéc vi phi höõu; höõu kieán chi nhaân, taéc vi phi voâ; höõu höõu kieán giaû, dieäc danh vi höõu. Haø dó coá? Höõu höõu kieán giaû, ñaéc quaû baùo coá; voâ höõu kieán giaû, taéc voâ quaû baùo.

155

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

為非有。無常見者則為非無。常常見者不得 為無。何以故。常常見者有惡業果故。是故 常常見者不得為無。以是義故雖非有非無而 亦是有。

Thöôøng kieán chi nhaân, taéc vi phi höõu; voâ thöôøng kieán giaû,

大王。夫眾生者名出入息。斷出入息故名 為殺。諸佛隨俗亦說為殺。

Ñaïi vöông! Phuø chuùng sanh giaû, danh xuaát nhaäp töùc;

大王。色是無常。色之因緣亦是無常。從 無常因生色云何常。乃至識是無常。識之因 緣亦是無常。從無常因生識云何常。以無常 故苦。以苦故空。以空故無我。若是無常苦 空無我為何所殺。 殺無常者得常涅槃。殺苦得樂殺空得實。 殺於無我而得真我。大王。若殺無常苦空無 我者則與我同。我亦殺於無常苦空無我不入 地獄。汝云何入。 爾時阿闍世王。如佛所說觀色乃至觀識。 作是觀已即白佛言。世尊。我今始知色是無 常乃至識是無常。我本若能如是知者則不作 罪。 156

taéc vi phi voâ; thöôøng thöôøng kieán giaû baát ñaéc vi voâ. Haø dó coá? Thöôøng thöôøng kieán giaû, höõu aùc nghieäp quaû coá. Thò coá thöôøng thöôøng kieán giaû baát ñaéc vi voâ. Dó thò nghóa coá, tuy phi höõu, phi voâ nhi dieäc thò höõu. ñoaïn xuaát nhaäp töùc, coá danh vi saùt. Chö Phaät tuøy tuïc, dieäc thuyeát vi saùt! Ñaïi vöông! Saéc thò voâ thöôøng; saéc chi nhaân duyeân dieäc thò voâ thöôøng. Tuøng voâ thöôøng nhaân sanh, saéc vaân haø thöôøng? Naõi chí thöùc thò voâ thöôøng; thöùc chi nhaân duyeân dieäc thò voâ thöôøng. Tuøng voâ thöôøng nhaân sanh, thöùc vaân haø thöôøng? Dó voâ thöôøng coá khoå; dó khoå coá khoâng; dó khoâng coá voâ ngaõ. Nhöôïc thò voâ thöôøng, khoå, khoâng, voâ ngaõ, vi haø sôû saùt?

Saùt voâ thöôøng giaû, ñaéc thöôøng Nieát-baøn; saùt khoå, ñaéc laïc; saùt khoâng, ñaéc thaät, saùt ö voâ ngaõ, nhi ñaéc chaân ngaõ. Ñaïi vöông nhöôïc saùt voâ thöôøng, khoå, khoâng, voâ ngaõ giaû, taéc döõ ngaõ ñoàng. Ngaõ dieäc saùt ö voâ thöôøng, khoå, khoâng, voâ ngaõ, baát nhaäp ñòa nguïc. Nhöõ vaân haø nhaäp?

Nhó thôøi, A-xaø-theá vöông, nhö Phaät sôû thuyeát, quaùn saéc, naõi chí quaùn thöùc. Taùc thò quaùn dó, töùc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ kim thuûy tri saéc thò voâ thöôøng; naõi chí thöùc thò voâ thöôøng. Ngaõ boån nhöôïc naêng nhö thò tri giaû, taéc baát taùc toäi.

157

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

世尊。我昔曾聞諸佛世尊常為眾生而作父 母。雖聞是語猶未審定。今則定知。

Theá Toân! Ngaõ tích taèng vaên: Chö Phaät Theá Toân thöôøng vò chuùng sanh, nhi taùc phuï maãu. Tuy vaên thò ngöõ, du vò thaåm ñònh. Kim taéc ñònh tri.

世尊。我亦曾聞須彌山王四寶所成。所 謂金銀琉璃玻瓈。若有眾鳥隨所集處則同其 色。雖聞是言亦不審定。我今來至佛須彌 山則與同色。與同色者則知諸法無常苦空無 我。

Theá Toân! Ngaõ dieäc taèng vaên: Tu-di sôn vöông, töù baûo

世尊。我見世間從伊蘭子生伊蘭樹。不 見伊蘭生栴檀樹。我今始見從伊蘭子生栴檀 樹。伊蘭子者我身是也。栴檀樹者即是我心 無根信也。無根者。我初不知恭敬如來。不 信法僧。是名無根。 世尊。我若不遇如來。世尊。當於無量阿 僧祇劫在大地獄受無量苦。我今見佛以是見 佛所得功德。破壞眾生所有一切煩惱惡心。 佛言。大王。善哉善哉。我今知汝必能破 壞眾生惡心。 世尊。若我審能破壞眾生諸惡心者。使我 常在阿鼻地獄。無量劫中為諸眾生受大苦惱 不以為苦。 158

sôû thaønh, sôû vò: kim, ngaân, löu ly, pha leâ. Nhöôïc höõu chuùng ñieåu tuøy sôû taäp xöû, taéc ñoàng kyø saéc. Tuy vaên thò ngoân, dieäc baát thaåm ñònh. Ngaõ kim lai chí Phaät Tu-di sôn, taéc döõ ñoàng saéc. Döõ ñoàng saéc giaû, taéc tri chö phaùp voâ thöôøng, khoå, khoâng, voâ ngaõ.

Theá Toân! Ngaõ kieán theá gian, tuøng y-lan töû, sanh y-lan thoï; baát kieán y-lan sanh chieân ñaøn thoï. Ngaõ kim thuûy kieán tuøng y-lan töû, sanh chieân ñaøn thoï. Y-lan töû giaû, ngaõ thaân thò daõ; chieân ñaøn thoï giaû, töùc thò ngaõ taâm voâ caên tín daõ. Voâ caên giaû, ngaõ sôû baát tri cung kính Nhö Lai, baát tín phaùp, taêng. Thò danh voâ caên.

Theá Toân! Ngaõ nhöôïc baát ngoä Nhö Lai Theá Toân, ñöông ö voâ löôïng a-taêng-kyø kieáp, taïi ñaïi ñòa nguïc, thoï voâ löôïng khoå. Ngaõ kim kieán Phaät. Dó thò kieán Phaät sôû ñaéc coâng ñöùc, phaù hoaïi chuùng sanh sôû höõu nhaát thieát phieàn naõo aùc taâm.

Phaät ngoân: Ñaïi vöông! Thieän tai! Thieän tai! Ngaõ kim tri nhöõ taát naêng phaù hoaïi chuùng sanh aùc taâm.

Theá Toân! Nhöôïc ngaõ thaåm naêng phaù hoaïi chuùng sanh chö aùc taâm giaû, söû ngaõ thöôøng taïi A-tyø ñòa nguïc voâ löôïng kieáp trung, vò chö chuùng sanh, thoï ñaïi khoå naõo, baát dó vi khoå!

159

大般涅槃經 爾時摩伽陀國無量人民悉發阿耨多羅三藐 三菩提心。以如是等無量人民發大心故。阿 闍世王所有重罪即得微薄。王及夫人後宮婇 女悉皆同發阿耨多羅三藐三菩提心。 爾時阿闍世王語耆婆言。我今未死已得天 身捨於短命而得長命。捨無常身而得常身。 令諸眾生發阿耨多羅三藐三菩提心。即是天 身長命常身。即是一切諸佛弟子。 說是語已即以種種寶幢幡蓋香花瓔珞微妙 伎樂而供養佛。復以偈頌而讚歎言。 實語甚微妙 善巧於句義 甚深祕密藏 為眾故顯示 所有廣博言 為眾故略說 具足如是語 善能療眾生 若有諸眾生 得聞是語者 160

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhó thôøi, Ma-giaø-ñaø quoác, voâ löôïng nhaân daân taát phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm. Dó nhö thò ñaúng voâ löôïng nhaân daân phaùt ñaïi taâm coá, A-xaø-theá vöông sôû höõu troïng toäi, töùc ñaéc vi baïc. Vöông caäp phu nhaân, haäu cung theå nöõ, taát giai ñoàng phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm.

Nhó thôøi, A-xaø-theá vöông ngöù Kyø-baø ngoân: Ngaõ kim vò töû, dó ñaéc thieân thaân; xaû ö ñoaûn maïng, nhi ñaéc tröôøng maïng; xaû voâ thöôøng thaân, nhi ñaéc thöôøng thaân. Linh chö chuùng sanh phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm, töùc thò thieân thaân, tröôøng maïng, thöôøng thaân; töùc thò nhaát thieát chö Phaät ñeä töû.

Thuyeát thò ngöõ dó, töùc dó chuûng chuûng baûo traøng, phan, caùi, höông, hoa, anh laïc, vi dieäu kyõ nhaïc nhi cuùng döôøng Phaät. Phuïc dó keä tuïng nhi taùn thaùn ngoân: Thaät ngöõ thaäm vi dieäu, Thieän xaûo ö cuù nghóa, Thaäm thaâm bí maät taïng, Vò chuùng coá hieån thò.

Sôû höõu quaûng baùc ngoân, Vò chuùng coá löôïc thuyeát; Cuï tuùc nhö thò ngöõ, Thieän naêng lieäu chuùng sanh.

Nhöôïc höõu chö chuùng sanh Ñaéc vaên thò ngöõ giaû, 161

大般涅槃經 若信及不信 定知是佛說 諸佛常軟語 為眾故說麤 麤語及軟語 皆歸第一義 是故我今者 歸依於世尊 如平語一味 猶如大海水 是名第一諦 故無無義語 如來今所說 種種無量法 男女大小聞 同獲第一義 無因亦無果 無生及無滅 是名大涅槃 聞者破諸結 如來為一切 常作慈父母 162

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhöôïc tín caäp baát tín, Ñònh tri thò Phaät thuyeát.

Chö Phaät thöôøng nhuyeãn ngöõ, Vò chuùng coá thuyeát thoâ; Thoâ ngöõ caäp nhuyeãn ngöõ, Giai quy ñeä nhaát nghóa.

Thò coá ngaõ kim giaû Quy y ö Theá Toân.

Nhö bình ngöõ nhaát vò, Do nhö ñaïi haûi thuûy, Thò danh ñeä nhaát ñeá, Coá voâ voâ nghóa ngöõ.

Nhö Lai kim sôû thuyeát Chuûng chuûng voâ löôïng phaùp, Nam nöõ ñaïi tieåu vaên, Ñoàng hoaïch ñeä nhaát nghóa.

Voâ nhaân dieäc voâ quaû, Voâ sanh caäp voâ dieät, Thò danh ñaïi Nieát-baøn, Vaên giaû phaù chö keát.

Nhö Lai vò nhaát thieát, Thöôøng taùc töø phuï maãu; 163

大般涅槃經 當知諸眾生 皆是如來子 世尊大慈悲 為眾故苦行 如人著鬼魅 狂亂多所作 我今得見佛 所得三業善 願以此功德 迴向無上道 我今所供養 佛法及眾僧 願以此功德 三寶常在世 我今所當得 種種諸功德 願以此破壞 眾生四種魔 我遇惡知識 造作三世罪 今於佛前悔 願後更莫造 164

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Ñöông tri chö chuùng sanh Giai thò Nhö Lai töû.

Theá Toân ñaïi töø bi, Vò chuùng coá khoå haïnh.

Nhö nhaân tröôùc quyû mî, Cuoàng loaïn ña sôû taùc.

Ngaõ kim ñaéc kieán Phaät, Sôû ñaéc tam nghieäp thieän.

Nguyeän dó thöû coâng ñöùc, Hoài höôùng voâ thöôïng ñaïo.

Ngaõ kim sôû cuùng döôøng Phaät phaùp caäp chuùng taêng, Nguyeän dó thöû coâng ñöùc, Tam baûo thöôøng taïi theá.

Ngaõ kim sôû ñöông ñaéc Chuûng chuûng chö coâng ñöùc, Nguyeän dó thöû phaù hoaïi Chuùng sanh töù chuûng ma.

Ngaõ ngoä aùc tri thöùc, Taïo taùc tam theá toäi, Kim ö Phaät tieàn hoái, Nguyeän haäu caùnh maïc taïo.

165

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nguyeän chö chuùng sanh ñaúng,

願諸眾生等 悉發菩提心 繫心常思念 十方一切佛 復願諸眾生 永破諸煩惱 了了見佛性 猶如妙德等 爾時世尊讚阿闍世王。善哉善哉。若有人 能發菩提心。當知是人則為莊嚴諸佛大眾。 大王。汝昔已於毘婆尸佛初發阿耨多羅三 藐三菩提心。從是已來至我出世。於其中間 未曾墮於地獄受苦。大王當知。菩提之心乃 有如是無量果報。大王。從今已往常當勤修 菩提之心。何以故。從是因緣當得消滅無量 惡故。 爾時阿闍世王。及摩伽陀舉國人民從座而 起繞佛三匝辭退還宮。 天行品 者 如 雜 花 說。

166

Taát phaùt Boà-ñeà taâm; Heä taâm thöôøng tö nieäm Thaäp phöông nhaát thieát Phaät.

Phuïc nguyeän chö chuùng sanh Vónh phaù chö phieàn naõo, Lieãu lieãu kieán Phaät taùnh Do nhö Dieäu Ñöùc ñaúng.

Nhó thôøi, Theá Toân taùn A-xaø-theá vöông: Thieän tai! Thieän tai! Nhöôïc höõu nhaân naêng phaùt Boà-ñeà taâm, ñöông tri thò nhaân taéc vi trang nghieâm chö Phaät ñaïi chuùng. Ñaïi vöông! Nhöõ tích dó ö Tyø-baø-thi Phaät, sô phaùt Anaäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm. Tuøng thò dó lai, chí ngaõ xuaát theá, ö kyø trung gian, vò taèng ñoïa ö ñòa nguïc thoï khoå. Ñaïi vöông ñöông tri: Boà-ñeà chi taâm naõi höõu nhö thò voâ löôïng quaû baùo. Ñaïi vöông tuøng kim dó vaõng, thöôøng ñöông caàn tu Boà-ñeà chi taâm. Haø dó coá? Tuøng thò nhaân duyeân, ñöông ñaéc tieâu dieät voâ löôïng aùc coá.

Nhó thôøi, A-xaø-theá vöông caäp Ma-giaø-ñaø cöû quoác nhaân daân, tuøng toøa nhi khôûi, nhieãu Phaät tam taùp, töø thoái hoaøn cung.

Thieân Haïnh phaåm giaû, nhö Taïp hoa thuyeát.

167

嬰兒行品

ANH NHI HAÏNH PHAÅM Ñeä cöûu

第九 善男子。云何名爲嬰兒行。 善男子。不能起住來去語言。是名嬰兒。 如來亦爾不能起者。如來終不起諸法相。不 能住者。如來不著一切諸法。不能來者。如 來身行無有動搖。不能去者。如來已到大般 涅槃。不能語者。如來雖為一切眾生演說諸 法實無所說。 何以故。有所說者名有為法。如來世尊非 是有為是故無說。又無語者猶如嬰兒。語言 未了。雖復有語實亦無語。如來亦爾。語未 了者即是諸佛祕密之言。雖有所說眾生不解 故名無語。 又嬰兒者名物不一未知正語。雖名物不一 未知正語。非不因此而得識物。如來亦爾。 一切眾生方類各異所言不同。如來方便隨而 說之。亦令一切因而得解。 168

Thieän nam töû! Vaân haø danh vi Anh nhi haïnh?

Thieän nam töû! Baát naêng khôûi, truï, lai, khöù, ngöõ ngoân; thò danh anh nhi. Nhö Lai dieäc nhó. Baát naêng khôûi giaû, Nhö Lai chung baát khôûi chö phaùp töôùng. Baát naêng truï giaû, Nhö Lai baát tröôùc nhaát thieát chö phaùp. Baát naêng lai giaû, Nhö Lai thaân haønh, voâ höõu ñoäng dao. Baát naêng khöù giaû, Nhö Lai dó ñaùo Ñaïi Baùt Nieát-baøn. Baát naêng ngöù giaû, Nhö Lai tuy vò nhaát thieát chuùng sanh, dieãn thuyeát chö phaùp, thaät voâ sôû thuyeát.

Haø dó coá? Höõu sôû thuyeát giaû, danh höõu vi phaùp. Nhö Lai Theá Toân phi thò höõu vi. Thò coá voâ thuyeát. Höïu voâ ngöõ giaû, do nhö anh nhi, ngoân ngöõ vò lieãu, tuy phuïc höõu ngöõ, thaät dieäc voâ ngöõ. Nhö Lai dieäc nhó. Ngöõ vò lieãu giaû, töùc thò chö Phaät bí maät chi ngoân; tuy höõu sôû thuyeát, chuùng sanh baát giaûi. Coá danh voâ ngöõ.

Höïu anh nhi giaû, danh vaät baát nhaát, vò tri chaùnh ngöõ.

Tuy danh vaät baát nhaát, vò tri chaùnh ngöõ, phi baát nhaân thöû nhi ñaéc thöùc vaät. Nhö Lai dieäc nhó. Nhaát thieát chuùng sanh, phöông loaïi caùc vò, sôû ngoân baát ñoàng. Nhö Lai phöông tieän, tuøy nhi thuyeát chi; dieäc linh nhaát thieát, nhaân nhi ñaéc giaûi.

169

大般涅槃經 又嬰兒者能說大字。如來亦爾說於大字。 所謂婆啝。啝者有為婆者無為。是名嬰兒。 啝者名為無常。婆者名為有常。如來說常眾 生聞已為常法故斷於無常。是名嬰兒行。 又嬰兒者。不知苦樂晝夜父母。菩薩摩訶 薩亦復如是。為眾生故不知苦樂無晝夜想。 於諸眾生其心平等。故無父母親疎等相。 又嬰兒者。不能造作大小諸事。菩薩摩訶 薩亦復如是。菩薩不造生死作業是名不作大 事。大事者即五逆也。菩薩摩訶薩終不造作 五逆重罪。小事者即二乘心。菩薩終不退菩 提心而作聲聞辟支佛乘。 又嬰兒行者。如彼嬰兒啼哭之時。父母 即以楊樹黃葉而語之言。莫啼莫啼我與汝 金。嬰兒見已生真金想便止不啼。然此楊 葉實非金也。木牛木馬木男木女。嬰兒見 已亦復生於男女等想。即止不啼。實非男 女。以作如是男女想故名曰嬰兒。如來亦 爾。若有眾生欲造眾惡。如來為說三十三天 常,樂,我,淨,端正,自恣,於妙宮殿受五欲 170

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Höïu anh nhi giaû, naêng thuyeát ñaïi töï. Nhö Lai dieäc nhó, thuyeát ö ñaïi töï, sôû vò: Baø, Hoøa. Hoøa giaû, höõu vi; Baø giaû, voâ vi. Thò danh anh nhi. Hoøa giaû, danh vi voâ thöôøng; Baø giaû, danh vi höõu thöôøng. Nhö Lai thuyeát thöôøng, chuùng sanh vaên dó, vò thöôøng phaùp coá, ñoaïn ö voâ thöôøng. Thò danh anh nhi haïnh Höïu anh nhi giaû, baát tri khoå, laïc, truù, daï, phuï, maãu. Boà Taùt ma-ha-taùt dieäc phuïc nhö thò. Vò chuùng sanh coá, baát tri khoå, laïc; voâ truù, daï töôûng. Ö chö chuùng sanh, kyø taâm bình ñaúng coá voâ phuï maãu, thaân, sô ñaúng töôùng.

Höïu anh nhi giaû, baát naêng taïo taùc ñaïi, tieåu chö söï. Boà Taùt ma-ha-taùt dieäc phuïc nhö thò. Boà Taùt baát taïo sanh töû taùc nghieäp; thò danh baát taùc ñaïi söï. Ñaïi söï giaû, töùc nguõ nghòch daõ. Boà Taùt ma-ha-taùt chung baát taïo taùc nguõ nghòch troïng toäi. Tieåu söï giaû, töùc nhò thöøa taâm. Boà Taùt chung baát thoái Boà-ñeà taâm nhi taùc Thanh vaên, Bích-chi Phaät thöøa.

Höïu anh nhi haïnh giaû, nhö bæ anh nhi ñeà khoác chi thôøi, phuï maãu töùc dó döông thoï hoaøng dieäp, nhi ngöù chi ngoân: Maïc ñeà! Maïc ñeà! Ngaõ döõ nhöõ kim. Anh nhi kieán dó, sanh chaân kim töôûng, tieän chæ baát ñeà. Nhieân thöû döông dieäp thaät phi kim daõ. Moäc ngöu, moäc maõ, moäc nam, moäc nöõ, anh nhi kieán dó, dieäc phuïc sanh ö nam, nöõ ñaúng töôûng, töùc chæ baát ñeà. Thaät phi nam, nöõ, dó taùc nhö thò nam, nöõ töôûng coá, danh vieát anh nhi. Nhö Lai dieäc nhó; nhöôïc höõu chuùng sanh duïc taïo chuùng aùc, Nhö Lai vò thuyeát tam thaäp tam thieân, thöôøng, laïc, ngaõ, tònh, ñoan chaùnh, töï töù, ö dieäu cung ñieän, thoï nguõ duïc laïc; luïc caên sôû ñoái, voâ 171

大般涅槃經 樂。六根所對無非是樂。眾生聞有如是樂故 心生貪樂。止不為惡。勤作三十三天善業。 實是生死無常無樂無我無淨。為度眾生方便 說言常樂我淨。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

phi thò laïc. Chuùng sanh vaên höõu nhö thò laïc coá, taâm sanh tham laïc, chæ baát vi aùc, caàn taùc tam thaäp tam thieân thieän nghieäp! Thaät thò sanh töû, voâ thöôøng, voâ laïc, voâ ngaõ, voâ tònh. Vò ñoä chuùng sanh, phöông tieän thuyeát ngoân: thöôøng, laïc, ngaõ, tònh.

不斷有真不真有修不修有得不得。

Höïu anh nhi giaû, nhöôïc höõu chuùng sanh, yeám sanh töû thôøi, Nhö Lai taéc vò thuyeát ö nhò thöøa. Nhieân thaät voâ höõu nhò thöøa chi thaät. Dó nhò thöøa coá, tri sanh töû quaù, kieán Nieát-baøn laïc. Dó thò kieán coá, taéc naêng töï tri höõu ñoaïn, baát ñoaïn, höõu chaân, baát chaân, höõu tu, baát tu, höõu ñaéc, baát ñaéc.

善男子。如彼嬰兒於非金中而生金想。如 來亦爾。於不淨中而說為淨。如來已得第一 義故則無虛妄。

Thieän nam töû! Nhö bæ anh nhi, ö phi kim trung, nhi sanh kim töôûng. Nhö Lai dieäc nhó. Ö baát tònh trung, nhi thuyeát vi tònh. Nhö Lai dó ñaéc ñeä nhaát nghóa coá, taéc voâ hö voïng.

如彼嬰兒於非牛馬作牛馬想。若有眾生於 非道中作真道想。如來亦說非道為道。非道

Nhö bæ anh nhi, ö phi ngöu, maõ, taùc ngöu, maõ töôûng.

Nhöôïc höõu chuùng sanh, ö phi ñaïo trung, taùc chaân ñaïo töôûng; Nhö Lai dieäc thuyeát phi ñaïo vi ñaïo. Phi ñaïo chi trung, thaät voâ höõu ñaïo. Dó naêng sanh ñaïo vi nhaân duyeân coá, thuyeát phi ñaïo vi ñaïo.

又嬰兒者。若有眾生厭生死時。如來則為 說於二乘。然實無有二乘之實。以二乘故知 生死過見涅槃樂。以是見故則能自知。有斷

之中實無有道。以能生道微因緣故說非道為 道。 如彼嬰兒於木男女生男女想。如來亦爾。 知非眾生說眾生想。而實無有眾生相也。若 佛如來說無眾生。一切眾生則墮邪見。是故 如來說有眾生。於眾生中作眾生想者。則不 能破眾生相也。若於眾生破眾生相者。是則 172

Nhö bæ anh nhi, ö moäc nam, nöõ, sanh nam, nöõ töôûng.

Nhö Lai dieäc nhó; tri phi chuùng sanh, thuyeát chuùng sanh töôûng. Nhi thaät voâ höõu chuùng sanh töôùng daõ. Nhöôïc Phaät Nhö Lai thuyeát voâ chuùng sanh, nhaát thieát chuùng sanh taéc ñoïa taø kieán. Thò coá Nhö Lai thuyeát höõu chuùng sanh. Ö chuùng sanh trung, taùc chuùng sanh töôûng giaû, taéc baát naêng phaù chuùng sanh töôùng daõ. Nhöôïc ö chuùng sanh, phaù chuùng 173

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

能得大般涅槃。以得如是大涅槃故止不啼 哭。是名嬰兒行。 善男子。若有男女受持讀誦書寫解說是五 行者。當知是人必定當得如是五行。 迦葉菩薩白佛言。世尊。如我解佛所說義 者。我亦定當得是五行。 佛言。善男子。不獨汝得如是五行。今此 會中九十三萬人亦同於汝得是五行。

大 般 涅 槃 經 卷 第 二十

sanh töôùng daõ, thò taéc naêng ñaéc Ñaïi Baùt Nieát-baøn. Dó ñaéc nhö thò Ñaïi Nieát-baøn coá, chæ baát ñeà khoác. Thò danh anh nhi haïnh.

Thieän nam töû! Nhöôïc höõu nam, nöõ thoï trì, ñoäc, tuïng, thô taû, giaûi thuyeát thò nguõ haïnh giaû, ñöông tri thò nhaân taát ñònh ñöông ñaéc nhö thò nguõ haïnh.

Ca-dieáp Boà Taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö ngaõ giaûi Phaät sôû thuyeát nghóa giaû, ngaõ dieäc ñònh ñöông ñaéc thò nguõ haïnh.

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Baát ñoäc nhöõ ñaéc nhö thò nguõ haïnh, kim thöû hoäi trung, cöûu thaäp tam vaïn nhaân dieäc ñoàng ö nhöõ, ñaéc thò nguõ haïnh.

Ñaïi Baùt Nieát-baøn Kinh quyeån ñeä nhò thaäp Chung

終

174

175

大般涅槃經 卷第 二 十 一

ÑAÏI BAÙT NIEÁT-BAØN KINH QUYEÅN ÑEÄ NHÒ THAÄP NHAÁT

光明遍照高貴德王菩薩品

QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU CAO QUYÙ ÑÖÙC VÖÔNG BOÀ TAÙT PHAÅM

第十 之 一

ÑEÄ THAÄP CHI NHAÁT

爾時世尊。告光明遍照高貴德王菩薩摩訶 薩言。善男子。若有菩薩摩訶薩修行如是大 涅槃經。得十事功德。不與聲聞辟支佛共。 不可思議聞者驚怪。非內非外非難非易非相 非非相。非是世法無有相貌世間所無。 何等為十。一者有五。何等為五。一者所 不聞者而能得聞。二者聞已能為利益。三者 能斷疑惑之心。四者慧心正直無曲。五者能 知如來密藏。是為五事。 何等不聞而能得聞。所謂甚深微密之義。 一切眾生悉有佛性。佛法眾僧無有差別。三 寶性相常樂我淨。一切諸佛無有畢竟入涅槃 212

Nhó thôøi, Theá Toân caùo Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt ma-ha-taùt ngoân: Thieän nam töû!

Nhöôïc höõu Boà Taùt ma-ha-taùt tu haønh nhö thò Ñaïi Nieátbaøn kinh, ñaéc thaäp söï coâng ñöùc, baát döõ Thanh vaên, Bíchchi Phaät coäng; baát khaû tö nghò, vaên giaû kinh quaùi; phi noäi, phi ngoaïi, phi nan, phi dò, phi töôùng, phi phi töôùng, phi thò theá phaùp, voâ höõu töôùng maïo, theá gian sôû voâ.

Haø ñaúng vi thaäp? Nhaát giaû höõu nguõ. Haø ñaúng vi nguõ?

Nhaát giaû, sôû baát vaên giaû, nhi naêng ñaéc vaên. Nhò giaû, vaên dó, naêng vi lôïi ích. Tam giaû, naêng ñoaïn nghi hoaëc chi taâm.

Töù giaû, tueä taâm chaùnh tröïc, voâ khuùc. Nguõ giaû, naêng tri Nhö Lai maät taïng. Thò vi nguõ söï.

Haø ñaúng baát vaên, nhi naêng ñaéc vaên? Sôû vò thaäm thaâm vi maät chi nghóa: Nhaát thieát chuùng sanh taát höõu Phaät taùnh. Phaät, Phaùp, Chuùng taêng, voâ höõu sai bieät. Tam baûo taùnh töôùng: thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. Nhaát thieát chö Phaät voâ 213

大般涅槃經 者常住無變。如來涅槃。非有非無。非有為 非無為。非有漏非無漏。非色非不色。非名 非不名。非相非不相。非有非不有。非物非 不物。非因非果。非待非不待。非明非闇非 出非不出。非常非不常。非斷非不斷。非始 非終。非過去非未來非現在。非陰非不陰。 非入非不入。非界非不界。非十二因緣非不 十二因緣。如是等法甚深微密。昔所不聞而 能得聞。 復有不聞。所謂一切外道經書四毘陀論毘 伽羅論衛世師論迦毘羅論。一切咒術醫方伎 藝。日月博蝕星宿運變圖書讖記如是等經。 初未曾聞。祕密之義今於此經而得知之。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

höõu taát caùnh nhaäp Nieát-baøn giaû thöôøng truï voâ bieán. Nhö Lai Nieát-baøn phi höõu, phi voâ, phi höõu vi, phi voâ vi, phi höõu laäu, phi voâ laäu, phi saéc, phi baát saéc, phi danh, phi baát danh, phi töôùng, phi baát töôùng, phi höõu, phi baát höõu, phi vaät, phi baát vaät, phi nhaân, phi quaû, phi ñaõi, phi baát ñaõi, phi minh, phi aùm, phi xuaát, phi baát xuaát, phi thöôøng, phi baát thöôøng, phi ñoaïn, phi baát ñoaïn, phi thuûy, phi chung, phi quaù khöù, phi vò lai, phi hieän taïi, phi aám, phi baát aám, phi nhaäp, phi baát nhaäp, phi giôùi, phi baát giôùi, phi thaäp nhò nhaân duyeân, phi baát thaäp nhò nhaân duyeân. Nhö thò ñaúng Phaùp thaäm thaâm vi maät, tích sôû baát vaên, nhi naêng ñaéc vaên.

Phuïc höõu baát vaên, sôû vò nhaát thieát, ngoaïi ñaïo kinh thô: Töù Tyø-ñaø luaän, Tyø-giaø-la luaän, Veä-theá-sö luaän, Catyø-la luaän, nhaát thieát chuù thuaät, y phöông, kyõ ngheä, nhaät nguyeät baùc thöïc, tinh tuù vaän bieán, ñoà thô, saám kyù. Nhö thò ñaúng kinh, sô vò taèng vaên bí maät chi nghóa, kim ö thöû kinh nhi ñaéc tri chi.

復有十一部經除毘佛略。亦無如是深密之 義。今因此經而得知之。善男子。是名不聞 而能得聞。

Phuïc höõu thaäp nhaát boä kinh, tröø Tyø-phaät-löôïc, dieäc voâ nhö thò thaâm maät chi nghóa. Kim nhaân thöû kinh nhi ñaéc tri chi. Thieän nam töû! Thò danh baát vaên, nhi naêng ñaéc vaên.

聞已利益者。若能聽受是大涅槃經。悉能

Vaên dó lôïi ích giaû: nhöôïc naêng thính thoï thò ñaïi Nieátbaøn kinh, taát naêng cuï tri nhaát thieát Phöông ñaúng Ñaïi thöøa kinh ñieån thaäm thaâm nghóa vò. Thí nhö nam, nöõ, ö minh tònh kính, kieán kyø saéc töôïng, lieãu lieãu phaân minh. Ñaïi Nieát-baøn kính, dieäc phuïc nhö thò. Boà Taùt chaáp chi, taát

具知一切方等大乘經。典甚深義味。譬如男 女於明淨鏡見其色像了了分明。大涅槃鏡亦 復如是。菩薩執之悉得明見大乘經典甚深之 214

215

大般涅槃經 義。亦如有人在闇室中執大炬火悉見諸物。 大涅槃炬亦復如是。菩薩執之得見大乘深奧 之義。亦如日出有千光明。悉能照了諸山幽 闇。令一切人遠見諸物。是大涅槃清淨慧日 亦復如是。照了大乘深邃之處。令二乘人遠 見佛道。所以者何。以能聽受是大涅槃微妙 經故。 善男子。若有菩薩摩訶薩聽受如是大涅 槃經。得知一切諸法名字。若能書寫讀誦通 利。為他廣說思惟其義。則知一切諸法義 理。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

ñaéc minh kieán Ñaïi thöøa kinh ñieån thaäm thaâm chi nghóa.

Dieäc nhö höõu nhaân, taïi aùm thaát trung, chaáp ñaïi cöï hoûa, taát kieán chö vaät. Ñaïi Nieát-baøn cöï, dieäc phuïc nhö thò. Boà Taùt chaáp chi, ñaéc kieán Ñaïi thöøa thaâm aùo chi nghóa. Dieäc nhö nhaät xuaát, höõu thieân quang minh, taát naêng chieáu lieãu chö sôn u aùm, linh nhaát thieát nhaân vieãn kieán chö vaät. Thò Ñaïi Nieát-baøn thanh tònh tueä nhaät dieäc phuïc nhö thò, chieáu lieãu Ñaïi thöøa thaâm thuùy chi xöù, linh nhò thöøa nhaân vieãn kieán Phaät ñaïo. Sôû dó giaû haø? Dó naêng thính thoï thò Ñaïi Nieát-baøn vi dieäu kinh coá.

Thieän nam töû! Nhöôïc höõu Boà Taùt ma-ha-taùt thính thoï nhö thò Ñaïi Nieát-baøn kinh, ñaéc tri nhaát thieát chö phaùp danh töï. Nhöôïc naêng thô taû, ñoäc, tuïng thoâng lôïi, vò tha quaûng thuyeát, tö duy kyø nghóa, taéc tri nhaát thieát chö phaùp nghóa lyù.

善男子。其聽受者唯知名字。不知其義。

Thieän nam töû! Kyø thính thoï giaû, duy tri danh töï, baát

若能書寫受持讀誦。為他廣說思惟其義。則 能知義。

tri kyø nghóa. Nhöôïc naêng thô taû, ñoäc, tuïng, vò tha quaûng thuyeát, tö duy kyø nghóa, taéc naêng tri nghóa.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Thính thò kinh giaû, vaên höõu

復次善男子。聽是經者聞有佛性未能得 見。書寫讀誦為他廣說思惟其義則得見之。

Phaät taùnh, vò naêng ñaéc kieán. Thô taû, ñoäc, tuïng, vò tha

聽是經者聞有檀名未能得見檀波羅蜜。書

Thính thò kinh giaû, vaên höõu Ñaøn danh, vò naêng ñaéc kieán

寫讀誦為他廣說思惟其義。則能得見檀波羅 蜜。乃至般若波羅蜜亦復如是。

Ñaøn Ba-la-maät. Thô taû, ñoäc, tuïng, vò tha quaûng thuyeát, tö

216

quaûng thuyeát, tö duy kyø nghóa, taéc ñaéc kieán chi.

duy kyø nghóa, taéc naêng ñaéc kieán Ñaøn Ba-la-maät. Naõi chí Baùt nhaõ Ba-la-maät, dieäc phuïc nhö thò.

217

大般涅槃經 善男子。菩薩摩訶薩若能聽是大涅槃經。 則知法知義具二無礙。於諸沙門婆羅門等。 若天魔梵一切世中得無所畏。開示分別十二 部經演說其義無有差違。不從他聞而能自 知。近於阿耨多羅三藐三菩提。善男子。是 名聞已能為利益。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt nhöôïc naêng thính thò Ñaïi Nieát-baøn kinh, taéc tri Phaùp, tri nghóa, cuï nhò voâ ngaïi. Ö chö sa-moân, baø-la-moân ñaúng, nhöôïc thieân, ma, phaïm, nhaát thieát theá trung, ñaéc voâ sôû uùy; khai thò, phaân bieät thaäp nhò boä kinh, dieãn thuyeát kyø nghóa, voâ höõu sai vi. Baát tuøng tha vaên, nhi naêng töï tri, caän ö A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Thieän nam töû! Thò danh vaên dó, naêng vi lôïi ích.

斷疑心者。疑有二種。一者疑名。二者

Ñoaïn nghi taâm giaû, nghi höõu nhò chuûng: nhaát giaû nghi

疑義。聽是經者斷疑名心。思惟義者斷疑義 心。

danh, nhò giaû nghi nghóa. Thính thò kinh giaû, ñoaïn nghi

復次善男子。疑有五種。一者疑佛定涅 槃不。二者疑佛是常住不。三者疑佛是真樂 不。四者疑佛是真淨不。五者疑佛是實我 不。聽是經者疑佛涅槃則得永斷。書寫讀誦 為他廣說思惟其義四疑永斷。 復次善男子。疑有三種。一疑聲聞為有 為無。二疑緣覺為有為無。三疑佛乘為有為 無。聽是經者如是三疑永滅無餘。書寫讀誦 為他廣說思惟其義。則能了知一切眾生悉有 佛性。 218

danh taâm; tö duy nghóa giaû, ñoaïn nghi nghóa taâm.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Nghi höõu nguõ chuûng: Nhaát giaû, nghi Phaät ñònh Nieát-baøn phuû? Nhò giaû, nghi Phaät thò thöôøng truï phuû? Tam giaû nghi Phaät thò chaân laïc phuû? Töù giaû, nghi Phaät thò chaân tònh phuû? Nguõ giaû, nghi Phaät thò chaân ngaõ phuû? Thính thò kinh giaû, nghi Phaät Nieát-baøn taéc ñaéc vónh ñoaïn. Thô taû, ñoäc, tuïng, vò tha quaûng thuyeát, tö duy kyø nghóa, töù nghi vónh ñoaïn.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Nghi höõu tam chuûng: Nhaát nghi Thanh vaên vi höõu vi voâ? Nhò nghi Duyeân giaùc vi höõu vi voâ? Tam nghi Phaät thöøa vi höõu vi voâ? Thính thò kinh giaû, nhö thò tam nghi vónh dieät voâ dö. Thô taû, ñoäc, tuïng, vò tha quaûng thuyeát, tö duy kyø nghóa, taéc naêng lieãu tri nhaát thieát chuùng sanh taát höõu Phaät taùnh.

219

大般涅槃經 復次善男子。若有眾生不聞如是大涅槃經 其心多疑。所謂若常無常若樂不樂若淨不淨 若我無我。若命非命。若眾生非眾生。若畢 竟不畢竟。若他世若過世。若有若無。若苦 若非苦若集若非集若滅若非滅若道若非道。 若法若非法。若善若非善。若空若非空。聽 是經者如是諸疑悉得永斷。 復次善男子。若有不聞如是經者。復有 種種眾多疑心。所謂色是我耶受想行識是我 耶。眼能見耶我能見耶。乃至識能知耶我能 知耶。色受報耶我受報耶。乃至識受報耶我 受報耶。色至他世耶我至他世耶。乃至識亦 復如是。生死之法有始有終耶。無始無終耶 聽是經者如是等疑亦得永斷。 復有人疑。一闡提人犯四重禁作五逆罪謗 方等經。如是等輩有佛性耶無佛性耶。聽是 經者如是等疑悉得永斷。 復有人疑。世間有邊耶世間無邊耶。有十 220

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phuïc thöù, thieän nam töû! Nhöôïc höõu chuùng sanh baát vaên nhö thò Ñaïi Nieát-baøn kinh, kyø taâm ña nghi, sôû vò: nhöôïc thöôøng, voâ thöôøng, nhöôïc laïc, baát laïc, nhöôïc tònh, baát tònh, nhöôïc ngaõ, voâ ngaõ, nhöôïc maïng, phi maïng, nhöôïc chuùng sanh, phi chuùng sanh, nhöôïc taát caùnh, baát taát caùnh, nhöôïc tha theá, nhöôïc quaù theá, nhöôïc höõu, nhöôïc voâ, nhöôïc khoå, nhöôïc phi khoå, nhöôïc taäp, nhöôïc phi taäp, nhöôïc dieät, nhöôïc phi dieät, nhöôïc ñaïo, nhöôïc phi ñaïo, nhöôïc phaùp, nhöôïc phi phaùp, nhöôïc thieän, nhöôïc phi thieän, nhöôïc khoâng, nhöôïc phi khoâng. Thính thôøi kinh giaû, nhö thò chö nghi, taát ñaéc vónh ñoaïn.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Nhöôïc höõu baát vaên nhö thò kinh giaû, phuïc höõu chuûng chuûng chuùng ña nghi taâm, sôû vò: saéc thò ngaõ da? Thoï, töôûng, haønh, thöùc thò ngaõ da? Nhaõn naêng kieán da? Ngaõ naêng kieán da? Naõi chí thöùc naêng tri da? Ngaõ naêng tri da? Saéc thoï baùo da? Ngaõ thoï baùo da? Naõi chí thöùc thoï baùo da? Ngaõ thoï baùo da? Saéc chí tha theá da?

Ngaõ chí tha theá da? Naõi chí thöùc, dieäc phuïc nhö thò. Sanh töû chi phaùp höõu thuûy, höõu chung da? Voâ thuûy, voâ chung da? Thính thò kinh giaû, nhö thò ñaúng nghi, dieäc ñaéc vónh ñoaïn.

Phuïc höõu nhaân nghi: nhaát-xieån-ñeà nhaân, phaïm töù troïng caám, taùc nguõ nghòch toäi, baùng Phöông ñaúng kinh. Nhö thò ñaúng boái höõu Phaät taùnh da? Voâ Phaät taùnh da? Thính thò kinh giaû, nhö thò ñaúng nghi, taát ñaéc vónh ñoaïn.

Phuïc höõu nhaân nghi: Theá gian höõu bieân da? Theá gian voâ bieân da? Höõu thaäp phöông theá giôùi da? Voâ thaäp phöông 221

大般涅槃經 方世界耶無十方世界耶。聽是經者如是等疑 亦得永斷。是名能斷疑惑之心。 慧心正直無邪曲者。心若有疑則所見不 正。一切凡夫若不得聞是大涅槃微妙經典所 見邪曲。乃至聲聞辟支佛人所見亦曲。 云何名為一切凡夫所見邪曲。於有漏中見 常樂我淨。於如來所見無常苦不淨無我。見 有眾生壽命知見。計非有想非無想處以為涅 槃。見自在天有八聖道。有見斷見如是等見 名為邪曲。菩薩摩訶薩若得聞是大涅槃經。 修行聖行則得斷除如是邪曲。 云何名為聲聞緣覺邪曲見耶。見於菩薩從 兜率下化乘白象降神母胎。父名淨飯母曰摩 耶。迦毘羅城處胎滿足十月而生。生未至地 帝釋捧接。難陀龍王及婆難陀吐水而浴。摩 尼跋陀大鬼神王執持寶蓋隨後侍立地神化花 以承其足。四方各行滿足七步。到於天廟令 諸天像悉起承迎。阿私陀仙抱持占相。既占 相已生大悲苦。自傷當終不睹佛興。詣師學 222

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

theá giôùi da? Thính thò kinh giaû, nhö thò ñaúng nghi, dieäc ñaéc vónh ñoaïn. Thò danh naêng ñoaïn nghi hoaëc chi taâm.

Tueä taâm chaùnh tröïc voâ taø khuùc giaû, taâm nhöôïc höõu nghi, taéc sôû kieán baát chaùnh. Nhaát thieát phaøm phu nhöôïc baát ñaéc vaên thò Ñaïi Nieát-baøn, vi dieäu kinh ñieån, sôû kieán taø khuùc. Naõi chí Thanh vaên, Bích-chi Phaät nhaân, sôû kieán dieäc khuùc.

Vaân haø danh vi nhaát thieát phaøm phu sôû kieán taø khuùc? Ö höõu laäu trung, kieán thöôøng, laïc, ngaõ, tònh; ö Nhö Lai sôû, kieán voâ thöôøng, khoå, baát tònh, voâ ngaõ. Kieán höõu chuùng sanh, thoï maïng, tri kieán. Keá phi höõu töôûng phi voâ töôûng xöù, dó vi Nieát-baøn. Kieán Töï taïi thieân höõu baùt thaùnh ñaïo.

Höõu kieán, ñoaïn kieán. Nhö thò ñaúng kieán, danh vi taø khuùc.

Boà Taùt ma-ha-taùt nhöôïc ñaéc vaên thò Ñaïi Nieát-baøn kinh, tu haønh thaùnh haïnh, taéc ñaéc ñoaïn tröø nhö thò taø khuùc.

Vaân haø danh vi Thanh vaên, Duyeân giaùc taø khuùc kieán da? Kieán ö Boà Taùt tuøng Ñaâu-suaát haù, hoùa thöøa Baïch töôïng, giaùng thaàn maãu thai, phuï danh Tònh-phaïn, maãu vieát Mada, Ca-tyø-la thaønh. Xöû thai maõn tuùc thaäp nguyeät nhi sanh.

Sanh vò chí ñòa, Ñeá-thích boång tieáp; Nan-ñaø long vöông caäp Baït-nan-ñaø thoå thuûy nhi duïc. Ma-ni-baït-ñaø, ñaïi quyû thaàn vöông chaáp trì baûo caùi, tuøy haäu thò laäp. Ñòa thaàn hoùa hoa dó thöøa kyø tuùc. Töù phöông caùc haønh, maõn tuùc thaát boä. Ñaùo ö Thieân mieáu, linh chö thieân töôïng taát khôûi thöøa nghinh. A-tö-ñaø tieân baõo trì chieâm töôùng. Kyù chieâm töôùng dó, sanh ñaïi bi khoå, töï thöông ñöông chung, baát ñoå Phaät höng. Ngheä sö hoïc thô, toaùn keá, xaï ngöï, ñoà saám, kyõ ngheä.

223

大般涅槃經 書算計射禦圖讖伎藝。處在深宮六萬婇女娛 樂受樂。出城遊觀至迦毘羅園。道見老人乃 至沙門法服而行。還至宮中見諸婇女形體狀 貌猶如枯骨。所有宮殿塚墓無異。厭惡出家 夜半踰城。至鬱陀伽阿羅邏等大仙人所。聞 說識處及非有想非無想處。既聞是已諦觀是 處是非常苦不淨無我捨至樹下具修苦行滿足 六年。知是苦行不能得成阿耨多羅三藐三菩 提。爾時復到阿利跋提河中洗浴。受牧牛女 所奉乳糜。受已轉至菩提樹下。破魔波旬得 成阿耨多羅三藐三菩提。於波羅奈為五比丘 初轉法輪。乃至於此拘尸那城入般涅槃。如 是等見。是名聲聞緣覺曲見。 善男子。菩薩摩訶薩聽受如是大涅槃經。 悉得斷除如是等見。若能書寫讀誦通利為他 演說思惟其義。則得正直無邪曲見。 善男子。菩薩摩訶薩修行如是大涅槃經。 諦知菩薩無量劫來不從兜率降神母胎。乃至 拘尸那城入般涅槃。是名菩薩摩訶薩正直之 見。 224

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Xöû taïi thaâm cung, luïc vaïn theå nöõ, ngaâu laïc thoï laïc. Xuaát thaønh du quaùn, chí Ca-tyø-la vieân. Ñaïo kieán laõo nhaân, naõi chí sa-moân, phaùp phuïc nhi haønh. Hoaøn chí cung trung, kieán chö theå nöõ hình theå traïng maïo do nhö khoâ coát; sôû höõu cung ñieän, truõng moä voâ dò. Yeám oá, xuaát gia: daï baùn du thaønh, chí Uaát-ñaø-giaø, A-la-la ñaúng ñaïi tieân nhaân sôû.

Vaên thuyeát thöùc xöù caäp phi höõu töôûng phi voâ töôûng xöù. Kyù vaên thò dó, ñeá quaùn thò xöù thò phi thöôøng, khoå, baát tònh, voâ ngaõ. Xaû chí thoï haï, cuï tu khoå haïnh maõn tuùc luïc nieân. Tri thò khoå haïnh, baát naêng ñaéc thaønh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Nhó thôøi, phuïc ñaùo A-lôïi-baït-ñeà haø trung taåy duïc. Thoï muïc ngöu nöõ sôû phuïng nhuõ my. Thoï dó, chuyeån chí Boà-ñeà thoï haï, phaù ma Ba-tuaàn, ñaéc thaønh A-naäu-ñala Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Ö Ba-la-naïi, vò nguõ tyø-kheo, sô chuyeån phaùp luaân; naõi chí ö thöû Caâu-thi-na thaønh, nhaäp Baùt Nieát-baøn. Nhö thò ñaúng kieán, thò danh Thanh vaên, Duyeân giaùc khuùc kieán.

Thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, thính thoï nhö thò Ñaïi Nieát-baøn kinh, taát ñaéc ñoaïn tröø nhö thò ñaúng kieán. Nhöôïc naêng thô taû, ñoäc, tuïng thoâng lôïi, vò tha dieãn thuyeát, tö duy kyø nghóa, taéc ñaéc chaùnh tröïc, voâ taø khuùc kieán.

Thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, tu haønh nhö thò ñaïi Nieát-baøn kinh, ñeá tri Boà Taùt voâ löôïng kieáp lai, baát tuøng Ñaâu-suaát giaùng thaàn maãu thai, naõi chí Caâu-thi-na thaønh, nhaäp Baùt Nieát-baøn. Thò danh Boà Taùt ma-ha-taùt chaùnh tröïc chi kieán.

225

大般涅槃經 能知如來深密義者。所謂即是大般涅槃 一切眾生悉有佛性。懺四重禁除謗法心盡五 逆罪滅一闡提。然後得成阿耨多羅三藐三菩 提。是名甚深祕密之義。 復次善男子。云何復名甚深之義。雖知眾 生實無有我。而於未來不失業果。雖知五陰 於此滅盡。善惡之業終不敗亡。雖有諸業不 得作者。雖有至處無有去者。雖有繫縛無受 縛者。雖有涅槃亦無滅者。是名甚深祕密之 義。 爾時光明遍照高貴德王菩薩摩訶薩白佛 言。世尊。如我解佛所說聞不聞義。是義不 然。何以故。法若有者,便應定有。法若無者 便應定無。無不應生,有不應滅。如其聞者是 則為聞。若不聞者則為不聞。云何而言聞所 不聞。 世尊。若不可聞是為不聞。若已聞者則更 不聞。何以故。已得聞故。云何而言聞所不 聞。譬如去者。到則不去,去則不到。亦如生 已不生,不生不生。得已不得,不得不得。聞 已不聞,不聞不聞,亦復如是。 226

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Naêng tri Nhö Lai thaâm maät nghóa giaû, sôû vò: töùc thò Ñaïi Baùt Nieát-baøn, nhaát thieát chuùng sanh taát höõu Phaät taùnh, saùm töù troïng caám, tröø baùng Phaùp taâm, taän nguõ nghòch toäi, dieät nhaát-xieån-ñeà; nhieân haäu ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Thò danh thaäm thaâm bí maät chi nghóa.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Vaân haø phuïc danh thaäm thaâm chi nghóa? Tuy tri chuùng sanh thaät voâ höõu ngaõ, nhi ö vò lai, baát thaát nghieäp quaû. Tuy tri nguõ aám, ö thöû dieät taän, thieän aùc chi nghieäp, chung baát baïi vong. Tuy höõu chö nghieäp, baát ñaéc taùc giaû. Tuy höõu chí xöù, voâ höõu khöù giaû.

Tuy höõu heä phöôïc, voâ thoï phöôïc giaû. Tuy höõu Nieát-baøn, dieäc voâ dieät giaû. Thò danh thaäm thaâm bí maät chi nghóa.

Nhó thôøi, Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt ma-ha-taùt baïch Phaät ngoân: “Theá Toân! Nhö ngaõ giaûi Phaät sôû thuyeát vaên baát vaên nghóa; thò nghóa baát nhieân.

Haø dó coá? Phaùp nhöôïc höõu giaû, tieän öng ñònh höõu; Phaùp nhöôïc voâ giaû, tieän öng ñònh voâ. Voâ baát öng sanh; höõu baát öng dieät. Nhö kyø vaên giaû, thò taéc vi vaên; nhöôïc baát vaên giaû, taéc vi baát vaên. Vaân haø nhi ngoân vaên sôû baát vaên?”

Theá Toân! Nhöôïc baát khaû vaên, thò vi baát vaên; nhöôïc dó vaên giaû, taéc caùnh baát vaên. Haø dó coá? Dó ñaéc vaên coá. Vaân haø nhi ngoân vaên sôû baát vaên? Thí nhö khöù giaû; ñaùo, taéc baát khöù; khöù, taéc baát ñaùo. Dieäc nhö sanh dó, baát sanh, baát sanh, baát sanh. Ñaéc dó, baát ñaéc, baát ñaéc, baát ñaéc. Vaên dó, baát vaên, baát vaên, baát vaên, dieäc phuïc nhö thò.

227

大般涅槃經 世尊。若不聞聞者。一切眾生未有菩提 即應有之。未得涅槃亦應得之。未見佛性應 見佛性。云何復言十住菩薩雖見佛性未得明 了。 世尊。若不聞聞者。如來往昔從誰得聞。 若言得聞。何故如來於阿含中復言無師。若 不聞不聞如來得成阿耨多羅三藐三菩提者。 一切眾生不聞不聞亦應得成阿耨多羅三藐三 菩提。如來若當不聞如是大涅槃經見佛性 者。一切眾生不聞是經亦應得見。 世尊。凡是色者或有可見或不可見。聲 亦如是或是可聞或不可聞。是大涅槃非色非 聲。云何而言可得見聞。 世尊。過去已滅則不可聞。未來未至亦不 可聞。現在聽時則不名聞。聞已聲滅更不可 聞。是大涅槃亦非過去未來現在。若非三世 則不可說。若不可說則不可聞。云何而言菩 薩修是大涅槃經聞所不聞。 爾時世尊讚光明遍照高貴德王菩薩摩訶 薩言。善哉善哉。善男子。汝今善知一切諸 228

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Theá Toân! Nhöôïc baát vaên, vaên giaû, nhaát thieát chuùng sanh vò höõu Boà-ñeà, töùc öng höõu chi; vò ñaéc Nieát-baøn, dieäc öng ñaéc chi; vò kieán Phaät taùnh, öng kieán Phaät taùnh. Vaân haø phuïc ngoân thaäp truï Boà Taùt tuy kieán Phaät taùnh, vò ñaéc minh lieãu?

Theá Toân! Nhöôïc baát vaên, vaên giaû, Nhö Lai vaõng tích, tuøng thuøy ñaéc vaên? Nhöôïc ngoân ñaéc vaên, haø coá Nhö Lai, ö A-haøm trung, phuïc ngoân voâ sö? Nhöôïc baát vaên, baát vaên, Nhö Lai ñaéc thaønh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà giaû; nhaát thieát chuùng sanh baát vaên, baát vaên, dieäc öng ñaéc thaønh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà! Nhö Lai nhöôïc ñöông baát vaên nhö thò Ñaïi Nieát-baøn kinh, kieán Phaät taùnh giaû; nhaát thieát chuùng sanh baát vaên thò kinh, dieäc öng ñaéc kieán!

Theá Toân! Phaøm thò saéc giaû, hoaëc höõu khaû kieán, hoaëc baát khaû kieán. Thanh dieäc nhö thò; hoaëc thò khaû vaên, hoaëc baát khaû vaên. Thò Ñaïi Nieát-baøn phi saéc phi thanh; Vaân haø nhi ngoân khaû ñaéc kieán, vaên?

Theá Toân! Quaù khöù dó dieät, taéc baát khaû vaên; vò lai vò chí, dieäc baát khaû vaên; hieän taïi thính thôøi, taéc baát danh vaên: vaên dó, thanh dieät, caùnh baát khaû vaên. Thò Ñaïi Nieátbaøn dieäc phi quaù khöù, vò lai, hieän taïi. Nhöôïc phi tam theá, taéc baát khaû thuyeát. Nhöôïc baát khaû thuyeát, taéc baát khaû vaên. Vaân haø nhi ngoân Boà Taùt tu thò Ñaïi Nieát-baøn kinh, vaên sôû baát vaên?

Nhó thôøi, Theá Toân taùn Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt ma-ha-taùt ngoân: Thieän tai! Thieän 229

大般涅槃經 法。如幻如焰如乾闥婆城畫水之跡。亦如泡 沫芭蕉之樹空無有實。非命非我無有苦樂。 如十住菩薩之所知見。 時大眾中忽然之頃有大光明。非青見青非

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

tai! Thieän nam töû! Nhöõ kim thieän tri nhaát thieát chö Phaùp nhö huyeãn, nhö dieäm, nhö Caøn-thaùt-baø thaønh, hoïa thuûy chi tích; dieäc nhö baøo, maït, ba tieâu chi thoï; khoâng voâ höõu thaät; phi maïng, phi ngaõ, voâ höõu khoå laïc, nhö thaäp truï Boà Taùt chi sôû tri kieán.

Thôøi, ñaïi chuùng trung, hoát nhieân chi khoaûnh, höõu ñaïi

黃見黃非赤見赤非白見白。非色見色非明見

quang minh, phi thanh kieán thanh, phi hoaøng kieán hoaøng,

明非見而見。

phi xích kieán xích, phi baïch kieán baïch, phi saéc kieán saéc,

爾時大眾遇斯光已身心快樂。譬如比丘入 師子王定。 爾時文殊師利菩薩摩訶薩白佛言。世尊。 今此光明誰之所放。爾時如來默然不說。 迦葉菩薩復問文殊師利。何因緣故有此光 明照於大眾。文殊師利默然不答。 爾時無邊身菩薩復問迦葉菩薩。今此光明 誰之所有。迦葉菩薩默然不說。 淨住王子菩薩復問無邊身菩薩。何因緣故 是大眾中有此光明。無邊身菩薩默然不說。 如是五百菩薩皆亦如是。雖相諮問然無答 者。 230

phi minh kieán minh, phi kieán nhi kieán.

Nhó thôøi, ñaïi chuùng ngoä tö quang dó, thaân taâm khoaùi laïc, thí nhö tyø-kheo nhaäp Sö töû vöông ñònh.

Nhó thôøi, Vaên-thuø-sö-lôïi Boà Taùt ma-ha-taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Kim thöû quang minh, thuøy chö sôû phoùng?

Nhó thôøi, Nhö Lai maëc nhieân baát thuyeát.

Ca-dieáp Boà Taùt phuïc vaán Vaên-thuø-sö-lôïi: Haø nhaân duyeân coá, höõu thöû quang minh chieáu ö ñaïi chuùng? Vaênthuø-sö-lôïi maëc nhieân baát ñaùp.

Nhó thôøi, Voâ Bieân Thaân Boà Taùt phuïc vaán Ca-dieáp Boà Taùt: Kim thöû quang minh, thuøy chi sôû höõu? Ca-dieáp Boà Taùt maëc nhieân baát thuyeát.

Tònh Truï Vöông Töû Boà Taùt phuïc vaán Voâ Bieân Thaân Boà Taùt: Haø nhaân duyeân coá, thò ñaïi chuùng trung, höõu thöû quang minh? Voâ Bieân Thaân Boà Taùt maëc nhieân baát thuyeát.

Nhö thò nguõ baù Boà Taùt giai dieäc nhö thò. Tuy töông tö vaán, nhieân voâ ñaùp giaû.

231

大般涅槃經 爾時世尊問文殊師利。何因緣故。是大眾 中有此光明。 文殊師利言。世尊。如是光明名為智慧。 智慧者即是常住。常住之法無有因緣。云何 佛問何因緣故有是光明。 是光明者名大涅槃。大涅槃者則名常住。 常住之法不從因緣。云何佛問何因緣故有是 光明。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhó thôøi, Theá Toân vaán Vaên-thuø-sö-lôïi: Haø nhaân duyeân coá, thò ñaïi chuùng trung, höõu thöû quang minh?

Vaên-thuø-sö-lôïi ngoân: Theá Toân! Nhö thò quang minh, danh vi trí tueä. Trí tueä giaû, töùc thò thöôøng truï. Thöôøng truï chi phaùp, voâ höõu nhaân duyeân. Vaân haø Phaät vaán haø nhaân duyeân coá, höõu thò quang minh?

Thò quang minh giaû, danh Ñaïi Nieát-baøn. Ñaïi Nieát-baøn giaû, taéc danh thöôøng truï. Thöôøng truï chi phaùp baát tuøng nhaân duyeân. Vaân haø Phaät vaán haø nhaân duyeân coá, höõu thò quang minh?

Thò quang minh giaû, töùc thò Nhö Lai. Nhö Lai giaû, töùc

是光明者即是如來。如來者即是常住。常 住之法不從因緣。云何如來問於因緣。

thò thöôøng truï. Thöôøng truï chi Phaùp baát tuøng nhaân duyeân.

光明者名大慈大悲。大慈大悲者名為常

Quang minh giaû, danh Ñaïi töø Ñaïi bi. Ñaïi töø Ñaïi bi giaû,

住。常住之法不從因緣。云何如來問於因 緣。

danh vi thöôøng truï. Thöôøng truï chi Phaùp baát tuøng nhaân

光明者即是念佛。念佛者是名常住。常住 之法不從因緣。云何如來問於因緣。 光明者即是一切聲聞緣覺不共之道。聲 聞緣覺不共之道即名常住。常住之法不從因 緣。云何如來問於因緣。 232

Vaân haø Nhö Lai vaán ö nhaân duyeân?

duyeân. Vaân haø Nhö Lai vaán ö nhaân duyeân?

Quang minh giaû, töùc thò nieäm Phaät. Nieäm Phaät giaû, thò danh thöôøng truï. Thöôøng truï chi Phaùp baát tuøng nhaân duyeân. Vaân haø Nhö Lai vaán ö nhaân duyeân?

Quang minh giaû, töùc thò nhaát thieát Thanh vaên, Duyeân giaùc baát coäng chi ñaïo. Thanh vaên, Duyeân giaùc baát coäng chi ñaïo, töùc danh thöôøng truï. Thöôøng truï chi Phaùp baát tuøng nhaân duyeân. Vaân haø Nhö Lai vaán ö nhaân duyeân?

233

大般涅槃經 世尊。亦有因緣。因滅無明。則得熾然阿 耨多羅三藐三菩提燈。 佛言。文殊師利。汝今莫入諸法甚深第一 義諦。應以世諦而解說之。 文殊師利言。世尊。於此東方過二十恒 河沙等世界。有佛世界名曰不動。其佛住處 縱廣正等足滿一萬二千由延。其地七寶無 有土石。平正柔軟無諸溝坑。其諸樹木四寶 所成。金銀琉璃及以玻瓈。花菓茂盛無時不 有。若有眾生聞其花香身心安樂。譬如比丘 入第三禪。 周匝復有三千大河。其水微妙八味具足。 若有眾生在中浴者。所得喜樂譬如比丘入第 二禪。其河多有種種諸花。優缽羅花波頭摩 花拘物頭花分陀利花香花大香花微妙香花常 花一切眾生無遮護花。其河兩岸亦有眾花。 所謂阿提目多伽花占婆花波吒羅花婆師羅花 摩利迦花大摩利迦花新摩利迦花須摩那迦花 由提迦花檀㝹迦利花常花一切眾生無遮護 234

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Theá Toân, dieäc höõu nhaân duyeân: nhaân dieät voâ minh, taéc ñaéc xí nhieân A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà ñaêng.

Phaät ngoân: Vaên-thuø-sö-lôïi! Nhöõ kim maïc nhaäp chö phaùp thaäm thaâm Ñeä nhaát nghóa ñeá. Öng dó Theá ñeá nhi giaûi thuyeát chi.

Vaên-thuø-sö-lôïi ngoân: Theá Toân! Ö thöû ñoâng phöông quaù nhò thaäp haèng haø sa ñaúng theá giôùi, höõu Phaät theá giôùi, danh vieát baát ñoäng. Kyø Phaät truï xöù, tuùng quaûng chaùnh ñaúng tuùc maõn nhaát vaïn nhò thieân do-dieân. Kyø ñòa thaát baûo, voâ höõu thoå thaïch, bình chaùnh, nhu nhuyeãn, voâ chö caâu khanh. Kyø chö thoï moäc, töù baûo sôû thaønh: kim ngaân, löu ly caäp dó pha leâ. Hoa quaû maäu thaïnh, voâ thôøi baát höõu.

Nhöôïc höõu chuùng sanh vaên kyø hoa höông, thaân taâm an laïc, thí nhö tyø-kheo nhaäp ñeä tam thieàn.

Chaâu taùp phuïc höõu tam thieân ñaïi haø, kyø thuûy vi dieäu, baùt vò cuï tuùc. Nhöôïc höõu chuùng sanh taïi trung duïc giaû, sôû ñaéc hyû laïc, thí nhö tyø-kheo nhaäp ñeä nhò thieàn. Kyø haø ña höõu chuûng chuûng chö hoa: öu baùt-la hoa, ba-ñaàu-ma hoa, caâu vaät-ñaàu hoa, phaân ñaø-lôïi hoa, höông hoa, ñaïi höông hoa, vi dieäu höông hoa, thöôøng hoa, nhaát thieát chuùng sanh voâ giaø hoä hoa. Kyø haø löôõng ngaïn, dieäc höõu chuùng hoa, sôû vò: a-ñeà-muïc-ña-giaø hoa, chieâm-baø hoa, ba-traù-la hoa, baø-sö-la hoa, ma-lôïi-ca hoa, ñaïi ma-lôïi-ca hoa, taân ma-lôïica hoa, tu-ma-na hoa, do-ñeà ca hoa, ñaøn-naäu-ca-lôïi hoa, thöôøng hoa, nhaát thieát chuùng sanh voâ giaø hoä hoa. Ñeå boá 235

大般涅槃經 花。底布金沙有四梯梐金銀琉璃雜色玻瓈。 多有眾鳥遊集其上。 復有無量虎狼師子諸惡禽獸。其心相視猶 如赤子。 彼世界中一切無有犯重禁者。誹謗正法及 一闡提五逆等罪。 其土調適無有寒熱飢渴苦惱。無貪欲恚放 逸嫉妒。無有日月晝夜時節。猶如第二忉利 天上。 其土人民等有光明。各各無有憍慢之心。 一切悉是菩薩大士。皆得神通具大功德。其 心悉皆尊重正法。乘於大乘愛念大乘貪樂大 乘護惜大乘。大慧成就得大總持。心常憐愍 一切眾生。其佛號曰滿月光明如來應供正遍 知明行足善逝世間解無上士調御丈夫天人師 佛世尊。隨所住處有所講宣。其土眾生無不 得聞為琉璃光菩薩摩訶薩講宣如是大涅槃 經。佛言。善男子。菩薩摩訶薩若能修行大 涅槃經。所不聞者悉皆得聞。 236

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

kim sa; höõu töù theâ beä, kim, ngaân, löu ly, taïp saéc pha leâ; ña höõu chuùng ñieåu du taäp kyø thöôïng.

Phuïc höõu voâ löôïng hoå, lang, sö töû, chö aùc caàm thuù; kyø taâm töông thò do nhö xích töû.

Bæ theá giôùi trung, nhaát thieát voâ höõu phaïm troïng caám giaû, phæ baùng Chaùnh Phaùp, caäp nhaát-xieån-ñeà, nguõ nghòch ñaúng toäi.

Kyø ñoä ñieàu thích, voâ höõu haøn nhieät, cô khaùt khoå naõo.

Voâ tham duïc, nhueá, phoùng daät taät ñoá. Voâ höõu nhaät nguyeät truù daï, thôøi tieát, do nhö ñeä nhò Ñao-lôïi thieân thöôïng.

Kyø ñoä nhaân daân, ñaúng höõu quang minh; caùc caùc voâ höõu kieâu maïn chi taâm. Nhaát thieát taát thò Boà Taùt Ñaïi só, giai ñaéc thaàn thoâng, cuï ñaïi coâng ñöùc; kyø taâm taát giai toân troïng Chaùnh phaùp, thöøa ö Ñaïi thöøa, aùi nieäm Ñaïi thöøa, tham nhaïo Ñaïi thöøa, hoä tích Ñaïi thöøa. Ñaïi tueä thaønh töïu, ñaéc ñaïi toång trì, taâm thöôøng laân maãn nhaát thieát chuùng sanh.

Kyø Phaät hieäu vieát Maõn Nguyeät Quang Minh, Nhö Lai, ÖÙng cuùng, Chaùnh bieán tri, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhaân sö, Phaät, Theá Toân. Tuøy sôû truï xöù, höõu sôû giaûng tuyeân.

Kyø ñoä chuùng sanh, voâ baát ñaéc vaên. Vò Löu Ly Quang Boà Taùt ma-ha-taùt, giaûng tuyeân nhö thò Ñaïi Nieát-baøn kinh.

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt nhöôïc naêng tu haønh Ñaïi Nieát-baøn kinh, sôû baát vaên giaû, taát giai ñaéc vaên.

237

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

彼琉璃光菩薩摩訶薩問滿月光明佛。亦如 此間光明遍照高貴德王菩薩摩訶薩所問等無 有異。

Bæ Löu Ly Quang Boà Taùt ma-ha-taùt vaán Maõn Nguyeät Quang Minh Phaät, dieäc nhö thöû gian, Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt ma-ha-taùt sôû vaán, ñaúng voâ höõu dò.

彼滿月光明佛即告琉璃光菩薩言。善男 子。西方去此二十恒河沙佛土。彼有世界名 曰娑婆。其土多有山陵堆阜土沙礫石荊蕀毒 刺周遍充滿。常有飢渴寒熱苦惱。

Bæ Maõn Nguyeät Quang Minh Phaät töùc caùo Löu Ly Quang Boà Taùt ngoân: Thieän nam töû! Taây phöông khöù thöû nhò thaäp haèng haø sa Phaät ñoä, bæ höõu theá giôùi, danh vieát Ta-baø. Kyø ñoä ña höõu sôn laêng ñoâi phuï, thoå sa lòch thaïch; kinh cöùc ñoäc thích chaâu bieán sung maõn, thöôøng höõu cô khaùt, haøn thöû khoå naõo.

其土人民不能恭敬沙門婆羅門父母師長。 貪著非法欲於非法修行邪法不信正法壽命短 促。有行姦詐王者懲之。王雖有國不知滿 足。於他所有生貪利心。興師相伐枉死者 眾。王者修行如是非法。四天善神心無歡 喜。故降災旱穀米不登人民多病苦惱無量。 彼中有佛號釋迦牟尼如來應供正遍知明 行足善逝世間解無上士調御丈夫天人師佛世 尊。大悲純厚愍眾生故。於拘尸那城娑羅雙 樹間。為諸大眾敷演如是大涅槃經。 彼有菩薩名光明遍照高貴德王。已問斯事 如汝無異。 238

Kyø ñoä nhaân daân, baát naêng cung kính sa-moân, baø-lamoân, phuï maãu, sö tröôûng; tham tröôùc phi phaùp, duïc ö phi phaùp, tu haønh taø phaùp, baát tín chaùnh phaùp, thoï maïng ñoaûn xuùc. Höõu haønh gian traù, vöông giaû tröøng chi. Vöông tuy höõu quoác, baát tri maõn tuùc; ö tha sôû höõu, sanh tham lôïi taâm, höng sö töông phaït, uoång töû giaû chuùng. Vöông giaû tu haønh nhö thò phi phaùp, töù thieân thieän thaàn taâm voâ hoan hyû, coá giaùng tai haïn, coác meã baát ñaêng, nhaân daân ña beänh, khoå naõo voâ löôïng.

Bæ trung höõu Phaät hieäu Thích-ca Maâu-ni, Nhö Lai, ÖÙng cuùng, Chaùnh bieán tri, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhaân sö, Phaät, Theá Toân. Ñaïi bi thuaàn haäu, maãn chuùng sanh coá, ö Caâu-thi-na thaønh sa-la song-thoï gian, vò chö ñaïi chuùng phu dieãn nhö thò Ñaïi Nieát-baøn kinh.

Bæ höõu Boà Taùt danh Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông, dó vaán tö söï nhö nhöõ voâ dò.

239

大般涅槃經 佛今答之汝可速往自當得聞。 世尊。彼琉璃光菩薩聞是事已。與八萬四 千菩薩摩訶薩欲來至此故先現瑞。以此因緣 有此光明。是名因緣亦非因緣。 爾時琉璃光菩薩與八萬四千諸菩薩俱。持 諸幡蓋香花瓔珞種種伎樂倍勝於前。俱來至 此拘尸那城娑羅雙樹間。以己所持供養之具 供養於佛。頭面禮足合掌恭敬右繞三匝。修 敬已畢卻坐一面。 爾時世尊問彼菩薩。善男子。汝為到來為 不到來。 琉璃光菩薩言。世尊。到亦不來不到亦不 來。我觀是義都無有來。 世尊。諸行若常亦復不來。若是無常亦 無有來。若人見有眾生性者有來不來。我今 不見眾生定性。云何當言有來不來。有憍 慢者見有去來。無憍慢者則無去來。有取行 者見有去來。無取行者則無去來。若見如來 畢竟涅槃則有去來。不見如來畢竟涅槃則無 240

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phaät kim ñaùp chi. Nhöõ khaû toác vaõng, töï ñöông ñaéc vaên.

Theá Toân! Bæ Löu Ly Quang Boà Taùt vaên thò söï dó, döõ baùt vaïn töù thieân Boà Taùt ma-ha-taùt, duïc lai chí thöû, coá tieân hieän thuïy. Dó thöû nhaân duyeân, höõu thöû quang minh. Thò danh nhaân duyeân, dieäc phi nhaân duyeân.

Nhó thôøi, Löu Ly Quang Boà Taùt döõ baùt vaïn töù thieân chö ñaïi Boà Taùt caâu, trì chö phan, caùi, höông hoa anh laïc, chuûng chuûng kyõ nhaïc, boäi thaéng ö tieàn. Caâu lai chí thöû Caâu-thi-na thaønh, sa-la song thoï gian; dó kyû sôû trì cuùng döôøng chi cuï, cuùng döôøng ö Phaät, ñaàu dieän leã tuùc, hieäp chöôûng cung kính, höõu nhieãu tam taùp. Tu kính dó taát, khöôùc toïa nhaát dieän.

Nhó thôøi, Theá Toân vaán bæ Boà Taùt: Thieän nam töû! Nhöõ vi ñaùo, lai, vi baát ñaùo, lai?

Löu Ly Quang Boà Taùt ngoân: Theá Toân! Ñaùo dieäc baát lai; baát ñaùo dieäc baát lai. Ngaõ quaùn thò nghóa, ñoâ voâ höõu lai.

Theá Toân! Chö haønh nhöôïc thöôøng, dieäc phuïc baát lai; nhöôïc thò voâ thöôøng, dieäc voâ höõu lai. Nhöôïc nhaân kieán höõu chuùng sanh taùnh giaû: höõu lai, baát lai, ngaõ kim baát kieán chuùng sanh ñònh taùnh. Vaân haø ñöông ngoân höõu lai, baát lai? Höõu kieâu maïn giaû kieán höõu khöù, lai, voâ kieâu maïn giaû, taéc voâ khöù, lai. Höõu thuû haïnh giaû kieán höõu khöù, lai; voâ thuû haïnh giaû, taéc voâ khöù, lai. Nhöôïc kieán Nhö Lai taát caùnh Nieát-baøn, taéc höõu khöù, lai, baát kieán Nhö Lai taát caùnh Nieát-baøn, taéc voâ khöù, lai. Baát vaên Phaät taùnh, taéc höõu khöù, lai. Vaên Phaät taùnh giaû, taéc voâ khöù, lai. Nhöôïc 241

大般涅槃經 去來。不聞佛性則有去來。聞佛性者則無去 來。若見聲聞辟支佛人有涅槃者則有去來。 不見聲聞辟支佛人有涅槃者則無去來。若見 聲聞辟支佛人常樂我淨則有去來。若不見者 則無去來。若見如來無常樂我淨則有去來。 若見如來常樂我淨則無去來。 世尊。且置斯事。欲有所問,唯垂哀愍少見 聽許。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

kieán Thanh vaên, Bích-chi Phaät nhaân höõu Nieát-baøn giaû, taéc höõu khöù, lai; baát kieán Thanh vaên, Bích-chi Phaät nhaân höõu Nieát-baøn giaû, taéc voâ khöù, lai. Nhöôïc kieán Thanh vaên, Bích-chi Phaät nhaân thöôøng, laïc, ngaõ, tònh, taéc höõu khöù, lai; nhöôïc baát kieán giaû, taéc voâ khöù, lai. Nhöôïc kieán Nhö Lai voâ: thöôøng, laïc, ngaõ, tònh, taéc höõu khöù, lai; nhöôïc kieán Nhö Lai thöôøng, laïc, ngaõ, tònh, taéc voâ khöù, lai.

Theá Toân! Thaû trí tö söï. Duïc höõu sôû vaán, duy thuøy ai maãn, thieåu kieán thính höùa.

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Tuøy yù sôû vaán. Kim chaùnh thò thôøi, ngaõ ñöông vò nhöõ, phaân bieät giaûi thuyeát. Sôû dó

佛言。善男子。隨意所問今正是時。我當 為汝分別解說。所以者何。諸佛難值如優曇 花。法亦如是難可得聞。十二部經中方等復 難。是故應當專心聽受。

thò, nan khaû ñaéc vaên. Thaäp nhò boä kinh trung, Phöông

時琉璃光菩薩摩訶薩。既蒙聽許兼被誡

höùa, kieâm bò giôùi saéc, töùc baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Vaân

敕。即白佛言。世尊。云何菩薩摩訶薩有能 修行大涅槃經聞所不聞。

haø Boà Taùt ma-ha-taùt höõu naêng tu haønh Ñaïi Nieát-baøn kinh,

爾時如來讚言。善哉善哉。善男子。汝 今欲盡如是大乘大涅槃海。正復值我能善解 說。汝今所有疑網毒箭。我為大醫能善拔 出。汝於佛性猶未明了。我有慧炬能為照 明。汝今欲度生死大河。我能為汝作大船 242

giaû haø? Chö Phaät nan trò, nhö Öu-ñaøm hoa. Phaùp dieäc nhö ñaúng phuïc nan. Thò coá öng ñöông chuyeân taâm thính thoï.

Thò Löu Ly Quang Boà Taùt ma-ha-taùt kyù moâng thính

vaên sôû baát vaên?

Nhó thôøi, Nhö Lai taùn ngoân: Thieän tai! Thieän tai! Thieän nam töû! Nhöõ kim duïc taän nhö thò Ñaïi thöøa Ñaïi Nieát-baøn haûi, chaùnh phuïc trò ngaõ naêng thieän giaûi thuyeát. Nhöõ kim sôû höõu nghi voõng ñoäc tieãn, ngaõ vi ñaïi y naêng thieän baït xuaát. Nhöõ ö Phaät taùnh, du vò minh lieãu, ngaõ höõu tueä cöï naêng vò chieáu minh. Nhöõ kim duïc ñoä sanh töû ñaïi haø, ngaõ 243

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

師。汝於我所生父母想。我亦於汝生赤子 心。汝心今者貪正法寶。值我多有能相惠 施。諦聽諦聽善思念之。吾當為汝分別宣 釋。

naêng vò nhöõ, taùc Ñaïi thuyeàn sö. Nhöõ ö ngaõ sôû, sanh phuï

善男子。欲聽法者今正是時。若聞法已 當生敬信。至心聽受恭敬尊重。於正法所莫 求其過。莫念貪欲瞋恚愚癡。莫觀法師種姓

Thieän nam töû! Duïc thính phaùp giaû, kim chaùnh thò thôøi.

好惡。既聞法已莫生憍慢。莫為恭敬名譽利 養。當為度世甘露法利。亦莫生念。我聽法 已先自度身然後度人。先自解身然後解人。 先自安身然後安人。先自涅槃然後令人而得 涅槃。於佛法僧應生等想。於生死中生大苦 想。於大涅槃應生常樂我淨之想。先為他人 然後為身。當為大乘莫為二乘。於一切法當

maãu töôûng, ngaõ dieäc ö nhöõ, sanh xích töû taâm. Nhöõ taâm kim giaû tham chaùnh Phaùp baûo, trò ngaõ ña höõu naêng töông tueä thí. Ñeá thính! Ñeá thính! Thieän tö nieäm chi. Ngoâ ñöông vò nhöõ, phaân bieät tuyeân thích.

Nhöôïc vaên Phaùp dó, ñöông sanh kính tín; chí taâm thính thoï, cung kính toân troïng. Ö Chaùnh Phaùp sôû, maïc caàu kyø quaù; maïc nieäm tham duïc, saân khueå, ngu si. Maïc quaùn phaùp sö chuûng taùnh haûo, aùc. Kyù vaên Phaùp dó, maïc sanh kieâu maïn; maïc vò cung kính danh döï, lôïi döôõng; ñöông vò ñoä theá, cam loä phaùp lôïi. Dieäc maïc sanh nieäm: Ngaõ thính phaùp dó, tieân töï ñoä thaân; nhieân haäu ñoä nhaân. Tieân töï giaûi thaân; nhieân haäu giaûi nhaân. Tieân töï an thaân; nhieân haäu an nhaân. Tieân töï Nieát-baøn; nhieân haäu linh nhaân nhi ñaéc Nieát-baøn. Ö Phaät, Phaùp, taêng, öng sanh ñaúng töôûng. Ö sanh töû trung, sanh ñaïi khoå töôûng. Ö Ñaïi Nieát-baøn, öng sanh thöôøng, laïc, ngaõ, tònh chi töôûng. Tieân vò tha nhaân,

無所住。亦莫專執一切法相。於諸法中莫生 貪想。常生知法見法之想。

nhieân haäu vò thaân. Ñöông vò Ñaïi thöøa; maïc vò nhò thöøa. Ö

善男子。汝能如是至心聽法。是則名為聞 所不聞。

töôûng. Thöôøng sanh tri phaùp, kieán phaùp chi töôûng.

善男子。有不聞聞有不聞不聞有聞不聞有 聞聞。 244

nhaát thieát phaùp, ñöông voâ sôû truï, dieäc maïc chuyeân chaáp nhaát thieát phaùp töôùng. Ö chö phaùp trung, maïc sanh tham Thieän nam töû! Nhöõ naêng nhö thò, chí taâm thính phaùp, thò taéc danh vi vaên sôû baát vaên.

Thieän nam töû! Höõu baát vaên, vaên; höõu baát vaên, baát vaên; höõu vaên, baát vaên; höõu vaên, vaên.

245

大般涅槃經 善男子。如不生生。不生不生。生不生。 生生。如不到到。不到不到。到不到。到 到。 世尊。云何不生生。 善男子。安住世諦初出胎時。是名不生 生。 云何不生不生。 善男子。是大涅槃無有生相。是名不生不 生。 云何名生不生。 善男子。世諦死時是名生不生。 云何生生。 善男子。一切凡夫是名生生。何以故。生 生不斷故。一切有漏念念生故。是名生生。 四住菩薩名生不生。何以故。生自在故是名 生不生。 善男子。是名內法。云何外法。未生生。 未生未生。生未生。生生。 246

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Nhö baát sanh, sanh; baát sanh, baát sanh; sanh, baát sanh; sanh, sanh. Nhö baát ñaùo, ñaùo; baát ñaùo, baát ñaùo; ñaùo, baát ñaùo; ñaùo, ñaùo.

Theá Toân! Vaân haø baát sanh, sanh?

Thieän nam töû! An truï Theá ñeá, sô xuaát thai thôøi, thò danh baát sanh, sanh.

Vaân haø baát sanh, baát sanh?

Thieän nam töû! Thò ñaïi Nieát-baøn voâ höõu sanh töôùng, thò danh baát sanh, baát sanh.

Vaân haø danh sanh, baát sanh?

Thieän nam töû! Theá ñeá töû thôøi, thò danh sanh, baát sanh.

Vaân haø sanh, sanh?

Thieän nam töû! Nhaát thieát phaøm phu, thò danh sanh, sanh. Haø dó coá? Sanh sanh baát ñoaïn coá, nhaát thieát höõu laäu nieäm nieäm sanh coá, thò danh sanh, sanh. Töù truï Boà Taùt, danh sanh, baát sanh. Haø dó coá? Sanh töï taïi coá, thò danh sanh, baát sanh.

Thieän nam töû! Thò danh noäi phaùp. Vaân haø ngoaïi phaùp?

Vò sanh sanh; vò sanh, vò sanh; sanh vò sanh; sanh, sanh.

247

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

善男子。譬如種子未生牙時。得四大和合 人功作業然後乃生。是名未生生。

Thieän nam töû! Thí nhö chuûng töû, vò sanh nha thôøi, ñaéc töù ñaïi hoøa hieäp, nhaân coâng taùc nghieäp; nhieân haäu naõi sanh. Thò danh vò sanh, sanh.

云何未生未生。譬如敗種及未遇緣。如是 等輩名未生未生。

Vaân haø vò sanh, vò sanh? Thí nhö baïi chuûng, caäp vò ngoä duyeân. Nhö thò ñaúng boái, danh vò sanh, vò sanh.

云何生未生。如牙生已而不增長。是名生 未生。 云何生生。如牙增長。若生不生則無增 長。如是一切有漏是名外法生生。 琉璃光菩薩摩訶薩白佛言。世尊。有漏之 法若有生者。為是常耶是無常乎。生若是常 有漏之法則無有生。生若無常則有漏是常。 世尊。若生能自生生無自性。若能生他以 何因緣不生無漏。 世尊。若未生時有生者。云何於今乃名為 生。若未生時無生者。何故不說虛空為生。 佛言。善哉善哉。善男子。不生生不可 說。生生亦不可說。生不生亦不可說。不生 不生亦不可說。生亦不可說。不生亦不可 說。有因緣故亦可得說。 248

Vaân haø sanh, vò sanh? Nhö nha sanh dó, nhi baát taêng tröôûng. Thò danh sanh, vò sanh.

Vaân haø sanh, sanh? Nhö nha taêng tröôûng, nhöôïc sanh; baát sanh, taéc voâ taêng tröôûng. Nhö thò nhaát thieát höõu laäu, thò danh ngoaïi Phaùp sanh, sanh.

Löu Ly Quang Boà Taùt ma-ha-taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Höõu laäu chi Phaùp, nhöôïc höõu sanh giaû, vi thò thöôøng da? Thò voâ thöôøng hoà? Sanh nhöôïc thò thöôøng, höõu laäu chi phaùp, taéc voâ höõu sanh! Sanh nhöôïc voâ thöôøng, taéc höõu laäu thò thöôøng!

Theá Toân! Nhöôïc sanh naêng töï sanh, sanh voâ töï taùnh.

Nhöôïc naêng sanh tha, dó haø nhaân duyeân, baát sanh voâ laäu?

Theá Toân! Nhöôïc vò sanh thôøi, höõu sanh giaû, vaân haø ö kim naõi danh vi sanh? Nhöôïc vò sanh, thôøi voâ sanh giaû, haø coá baát thuyeát hö khoâng vi sanh?

Phaät ngoân: Thieän tai! Thieän tai! Thieän nam töû! Baát sanh, sanh, baát khaû thuyeát. Sanh, sanh, dieäc baát khaû thuyeát. Sanh, baát sanh, dieäc baát khaû thuyeát. Baát sanh, baát sanh, dieäc baát khaû thuyeát. Sanh, dieäc baát khaû thuyeát.

Baát sanh, dieäc baát khaû thuyeát. Höõu nhaân duyeân coá, dieäc khaû ñaéc thuyeát.

249

大般涅槃經 云何不生生不可說。不生名為生。云何可 說。何以故。以其生故。 云何生生不可說。生生故生。生生故不 生。亦不可說。 云何生不生不可說。生即名為生。生不自 生故不可說。 云何不生不生不可說。不生者名為涅槃。 涅槃不生故不可說。何以故。以修道得故。 云何生亦不可說。以生無故。 云何不生不可說。以有得故。 云何有因緣故亦可得說。十因緣法為生作 因。以是義故亦可得說。 善男子。汝今莫入甚深空定。何以故。大 眾鈍故。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Vaân haø baát sanh, sanh, baát khaû thuyeát? Baát sanh, danh vi sanh. Vaân haø khaû thuyeát? Haø dó coá? Dó kyø sanh coá.

Vaân haø sanh, sanh baát khaû thuyeát? Sanh sanh, coá sanh.

Sanh sanh, coá baát sanh, dieäc baát khaû thuyeát.

Vaân haø sanh, baát sanh, baát khaû thuyeát? Sanh, töùc danh vi sanh. Sanh, baát töï sanh, coá baát khaû thuyeát.

Vaân haø baát sanh, baát sanh, baát khaû thuyeát? Baát sanh giaû, danh vi Nieát-baøn. Nieát-baøn baát sanh, coá baát khaû thuyeát. Haø dó coá? Dó tu ñaïo ñaéc coá.

Vaân haø sanh, dieäc baát khaû thuyeát? Dó sanh voâ coá.

Vaân haø baát sanh, baát khaû thuyeát? Dó höõu ñaéc coá.

Vaân haø höõu nhaân duyeân coá, dieäc khaû ñaéc thuyeát? Thaäp nhaân duyeân phaùp, vò sanh taùc nhaân. Dó thò nghóa coá, dieäc khaû ñaéc thuyeát.

Thieän nam töû! Nhöõ kim maïc nhaäp thaäm thaâm khoâng ñònh. Haø dó coá? Ñaïi chuùng ñoän coá.

Thieän nam töû! Höõu vi chi phaùp, sanh dieäc thò thöôøng.

善男子。有為之法生亦是常。以住無常生

Dó truï voâ thöôøng, sanh dieäc voâ thöôøng. Truï dieäc thò thöôøng.

亦無常住亦是常。以生生故住亦無常異亦是

Dó sanh sanh coá, truï dieäc voâ thöôøng. Dò dieäc thò thöôøng. Dó

常。以法無常異亦無常壞亦是常。以本無今 有故壞亦無常。 250

phaùp voâ thöôøng, dò dieäc voâ thöôøng. Hoaïi dieäc thò thöôøng.

Dó boån voâ kim höõu coá, hoaïi dieäc voâ thöôøng.

251

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

善男子。以性故生住異壞皆悉是常。念 念滅故不可說常。是大涅槃能斷滅故故名無 常。

Thieän nam töû! Dó taùnh coá, sanh, truï, dò, hoaïi, giai taát thò thöôøng. Nieäm nieäm dieät coá, baát khaû thuyeát thöôøng.

Thò Ñaïi Nieát-baøn, naêng ñoaïn dieät coá, coá danh voâ thöôøng.

善男子。有漏之法未生之時已有生性故生 能生。無漏之法本無生性是故生不能生。如 火有本性遇緣則發。眼有見性因色因明因心 故見。眾生生法亦復如是。由本有性遇業因

höõu sanh taùnh, coá sanh, naêng sanh. Voâ laäu chi phaùp, boån

緣。父母和合則便有生。 爾時琉璃光菩薩摩訶薩。及八萬四千菩 薩摩訶薩。聞是法已踊在虛空高七多羅樹。 恭敬合掌而白佛言。世尊。我蒙如來慇懃教 誨。因大涅槃始得悟解聞所不聞。亦令八萬 四千菩薩深解諸法不生生等。

Thieän nam töû! Höõu laäu chi phaùp, vò sanh chi thôøi, dó voâ sanh taùnh, thò coá sanh, baát naêng sanh. Nhö hoûa höõu boån taùnh, ngoä duyeân taéc phaùt. Nhaõn höõu kieán taùnh: nhaân saéc, nhaân minh, nhaân taâm, coá kieán. Chuùng sanh sanh phaùp dieäc phuïc nhö thò; do boån höõu taùnh, ngoä nghieäp nhaân duyeân, phuï maãu hoøa hieäp, taéc tieän höõu sanh.

Nhó thôøi, Löu Ly Quang Boà Taùt ma-ha-taùt caäp baùt vaïn töù thieân Boà Taùt ma-ha-taùt, vaên thò phaùp dó, doõng taïi hö khoâng, cao thaát ña-la thoï, cung kính hieäp chöôûng, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ moâng Nhö Lai aân caàn giaùo hoái; nhaân Ñaïi Nieát-baøn, thuûy ñaéc ngoä giaûi, vaên sôû baát vaên; dieäc linh baùt vaïn töù thieân Boà Taùt thaâm giaûi chö phaùp baát sanh, sanh ñaúng.

Theá Toân! Ngaõ kim dó giaûi, ñoaïn chö nghi voõng. Nhieân

世尊。我今已解斷諸疑網。然此會中有一 菩薩名曰無畏。復欲諮稟唯垂聽許。

thöû hoäi trung, höõu nhaát Boà Taùt danh vieát Voâ UÙy, phuïc duïc

爾時世尊告無畏菩薩。善男子。隨意問難 吾當為汝分別解說。

Nhó thôøi, Theá Toân caùo Voâ UÙy Boà Taùt: Thieän nam töû!

爾時無畏菩薩與八萬四千諸菩薩等俱從座 起。更整衣服長跪合掌而白佛言。世尊。此 252

tö baåm, duy thuøy thính höùa.

Tuøy yù vaán naïn. Ngoâ ñöông vò nhöõ, phaân bieät giaûi thuyeát.

Nhó thôøi, Voâ UÙy Boà Taùt döõ baùt vaïn töù thieân chö Boà Taùt ñaúng, caâu tuøng toøa khôûi, caùnh chænh y phuïc, tröôøng quyø hieäp chöôûng, nhi baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Thöû ñoä chuùng 253

大般涅槃經 土眾生當造何業而得生彼不動世界。其土菩 薩云何而得智慧成就。人中象王有大威德。 具修諸行利智捷疾聞則能解。 爾時世尊即說偈言。

sanh ñöông taïo haø nghieäp nhi ñaéc sanh bæ Baát Ñoäng theá giôùi? Kyø ñoä Boà Taùt vaân haø nhi ñaéc trí tueä thaønh töïu, nhaân trung töôïng vöông, höõu ñaïi oai ñöùc, cuï tu chö haïnh, lôïi trí tieäp taät, vaên taéc naêng giaûi?

Nhó thôøi, Theá Toân töùc thuyeát keä ngoân:

不害眾生命 堅持諸禁戒 受佛微妙教 則生不動國。

Baát haïi chuùng sanh maïng,

不奪他人財 常施惠一切

Baát ñoaït tha nhaân taøi,

造招提僧坊 則生不動國。 不犯他婦女 自妻不非時 施持戒臥具 則生不動國。

254

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Kieân trì chö caám giôùi, Thoï Phaät vi dieäu giaùo, Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Thöôøng thí tueä nhaát thieát, Taïo chieâu ñeà taêng phöôøng, Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Baát phaïm tha phuï nöõ, Töï theâ baát phi thôøi, Thí trì giôùi ngoïa cuï, Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

不為自他故

Baát vò töï tha coá,

求利及恐怖

Caàu lôïi caäp khuûng boá,

255

大般涅槃經

256

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

慎口不妄語 則生不動國。

Thaän khaåu baát voïng ngöõ,

莫壞善知識 遠離惡眷屬

Maïc hoaïi thieän tri thöùc,

口常和合語 則生不動國。

Khaåu thöôøng hoøa hieäp ngöõ,

如諸菩薩等 常離諸惡口

Nhö chö Boà Taùt ñaúng,

所說人樂聞 則生不動國。

Sôû thuyeát nhaân nhaïo vaên,

乃至於戲笑 不說非時語

Naõi chí ö hyù tieáu,

護慎常時語 則生不動國。

Hoä thaän thöôøng thôøi ngöõ,

見他得利養 常生歡喜心

Kieán tha ñaéc lôïi döôõng,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Vieãn ly aùc quyeán thuoäc,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Thöôøng ly chö aùc khaåu,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Baát thuyeát phi thôøi ngöõ,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Thöôøng sanh hoan hyû taâm 257

大般涅槃經

258

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

不起嫉妒結 則生不動國。

Baát khôûi taät ñoá keát,

不惱於眾生 常生於慈心

Baát naõo ö chuùng sanh,

不生方便惡 則生不動國。

Baát sanh phöông tieän aùc,

邪見言無施, 父母及去來

Taø kieán ngoân voâ thí,

不起如是見 則生不動國。

Baát khôûi nhö thò kieán,

曠路作好井 種殖果樹林

Khoaùng loä taùc haûo tænh,

常施乞食者 則生不動國。

Thöôøng thí khaát thöïc giaû,

若於佛法僧 供養一香燈

Nhöôïc ö Phaät, Phaùp, taêng,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Thöôøng sanh ö töø taâm,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Phuï maãu caäp khöù lai,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Chuûng thöïc quaû thoï laâm,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Cuùng döôøng nhaát höông, ñaêng, 259

大般涅槃經

260

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

乃至獻一花 則生不動國。

Naõi chí hieán nhaát hoa,

若為恐怖故 利養及福德

Nhöôïc vò khuûng boá coá,

書是經一偈 則生不動國。

Thô thò kinh nhaát keä,

若為悕利福 能於一日中

Nhöôïc vò hy lôïi phöôùc,

讀誦是經典 則生不動國。

Ñoäc tuïng thò kinh ñieån,

若為無上道 一日一夜中

Nhöôïc vò voâ thöôïng ñaïo,

受持八齋戒 則生不動國。

Thoï trì baùt trai giôùi,

不與犯重禁 呵謗方等者

Baát döõ phaïm troïng caám,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Lôïi döôõng caäp phöôùc ñöùc,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Naêng ö nhaát nhaät trung,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Nhaát nhaät nhaát daï trung,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Ha baùng Phöông ñaúng giaû, 261

大般涅槃經

262

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

同共一處住 則生不動國。

Ñoàng coäng nhaát xöù truï,

若能施病者 乃至於一果

Nhöôïc naêng thí beänh giaû,

歡喜而瞻視 則生不動國。

Hoan hyû nhi chieâm thò,

不犯僧鬘物 善守於佛物

Baát phaïm taêng-man vaät,

塗掃佛僧地 則生不動國。

Ñoà taûo Phaät taêng ñòa,

造像及佛塔 猶如大拇指

Taïo töôïng caäp Phaät thaùp,

常生歡喜心 則生不動國。

Thöôøng sanh hoan hyû taâm

若為是經典 自身及財寶

Nhöôïc vò thò kinh ñieån,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Naõi chí ö nhaát quaû,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Thieän thuû ö Phaät vaät,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Do nhö ñaïi maãu chæ,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Töï thaân caäp taøi baûo, 263

大般涅槃經 施於說法者 則生不動國。

Thí ö thuyeát phaùp giaû,

若能聽書寫 受持及讀誦

Nhöôïc naêng thính thô taû,

諸佛祕密藏 則生不動國。

Chö Phaät bí maät taïng,

爾時無畏菩薩摩訶薩白佛言。世尊。我 今已知所造業緣得生彼國。是光明遍照高貴 德王菩薩摩訶薩。普為憐愍一切眾生先所諮 問。如來若說則能利益安樂人天阿修羅乾闥 婆迦樓羅緊那羅摩睺羅伽等。 爾時世尊即告光明遍照高貴德王菩薩。 善哉善哉。善男子。汝今於此當至心聽。吾 當為汝分別解說。有因緣故未到不到。有因 緣故不到到。有因緣故到不到。有因緣故到 到。 何因緣故未到不到。善男子。夫不到者是 大涅槃。凡夫未到以有貪欲瞋恚愚癡故。身 264

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Thoï trì caäp ñoäc, tuïng,

Taéc sanh Baát Ñoäng quoác.

Nhó thôøi, Voâ UÙy Boà Taùt ma-ha-taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Ngaõ kim dó tri sôû taïo nghieäp duyeân ñaéc sanh bæ quoác. Thò Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt ma-ha-taùt, phoå vò laân maãn nhaát thieát chuùng sanh, tieân sôû tö vaán. Nhö Lai nhöôïc thuyeát, taéc naêng lôïi ích an laïc nhaân, thieân, a-tu-la, caøn-thaùt-baø, ca-laâu-la, khaån-nala, ma-haàu-la-giaø ñaúng.

Nhó thôøi Theá Toân töùc caùo Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt: Thieän tai! Thieän tai! Thieän nam töû! Nhöõ kim ö thöû, ñöông chí taâm thính. Ngoâ ñöông vò nhöõ, phaân bieät giaûi thuyeát. Höõu nhaân duyeân coá, vò ñaùo, baát ñaùo. Höõu nhaân duyeân coá, baát ñaùo, ñaùo. Höõu nhaân duyeân coá, ñaùo, baát ñaùo. Höõu nhaân duyeân coá, ñaùo, ñaùo.

Haø nhaân duyeân coá, vò ñaùo, baát ñaùo? Thieän nam töû! Phuø baát ñaùo giaû, thò danh Ñaïi Nieát-baøn. Phaøm phu vò ñaùo, dó höõu tham duïc, saân khueå, ngu si coá; thaân nghieäp, khaåu 265

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

業口業不清淨故。及受一切不淨物故。犯四 重故謗方等故一闡提故五逆罪故。以是義故 未到不到。

nghieäp baát thanh tònh coá; caäp thoï nhaát thieát baát tònh vaät

善男子。何因緣故不到到。不到者名大

ñaùo giaû, danh Ñaïi Nieát-baøn. Haø nghóa coá ñaùo? Vónh ñoaïn

涅槃。何義故到。永斷貪欲瞋恚愚癡身口惡

tham duïc, saân khueå, ngu si, thaân, khaåu aùc coá; baát thoï

故。不受一切不淨物故。不犯四重故。不謗 方等經故。不作一闡提故。不作五逆罪故。 以是義故名不到到。須陀洹者八萬劫到。斯 陀含者六萬劫到。阿那含者四萬劫到。阿羅 漢者二萬劫到。辟支佛者十千劫到。以是義 故名不到到。 善男子。何因緣故名到不到。到者名為二 十五有。一切眾生常為無量煩惱諸結之所覆

coá; phaïm töù troïng coá; baùng Phöông ñaúng coá; nhaát-xieån-ñeà coá; nguõ nghòch toäi coá. Dó thò nghóa coá, vò ñaùo, baát ñaùo.

Thieän nam töû! Haø nhaân duyeân coá, baát ñaùo, ñaùo? Baát

nhaát thieát baát tònh vaät coá; baát phaïm töù troïng coá; baát baùng Phöông ñaúng kinh coá; baát taùc nhaát-xieån-ñeà coá; baát taùc nguõ nghòch toäi coá. Dó thò nghóa coá, danh baát ñaùo, ñaùo. Tu-ñaøhoaøn giaû, baùt vaïn kieáp ñaùo. Tö-ñaø-haøm giaû, luïc vaïn kieáp ñaùo. A-na-haøm giaû, töù vaïn kieáp ñaùo. A-la-haùn giaû, nhò vaïn kieáp ñaùo. Bích-chi Phaät giaû, thaäp thieân kieáp ñaùo. Dó thò nghóa coá, danh baát ñaùo, ñaùo.

Thieän nam töû! Haø nhaân duyeân coá, danh ñaùo, baát ñaùo? Ñaùo giaû, danh vi nhò thaäp nguõ höõu. Nhaát thieát chuùng sanh thöôøng vi voâ löôïng phieàn naõo chö keát chi sôû phuù teá, vaõng lai baát ly, do nhö xa luaân. Thò danh vi ñaùo. Thanh vaên,

蔽。往來不離猶如車輪。是名為到。聲聞緣

Duyeân giaùc caäp chö Boà Taùt dó ñaéc vónh ly coá, danh baát

覺及諸菩薩已得永離。故名不到。為欲化度

ñaùo. Vò duïc hoùa ñoä chö chuùng sanh coá, thò hieän taïi trung,

諸眾生故示現在中。亦名為到。 善男子。何因緣故名為到到。到者即是二

dieäc danh vi ñaùo.

Thieän nam töû! Haø nhaân duyeân coá, danh vi ñaùo, ñaùo? Ñaùo giaû, töùc thò nhò thaäp nguõ höõu. Nhaát thieát phaøm phu,

十五有。一切凡夫須陀洹乃至阿那含。煩惱

Tu-ñaø-hoaøn naõi chí A-na-haøm, phieàn naõo nhaân duyeân coá,

因緣故名到到。

danh ñaùo, ñaùo.

266

267

大般涅槃經 善男子。聞所不聞亦復如是。有不聞聞。 有不聞不聞。有聞不聞。有聞聞。 云何不聞聞。善男子。不聞者名大涅槃。 何故不聞。非有為故非音聲故不可說故。云 何亦聞。得聞名故。所謂常樂我淨。以是義 故名不聞聞。 爾時光明遍照高貴德王菩薩摩訶薩白佛 言。世尊。如佛所說大涅槃者不可得聞。云 何復言常樂我淨而可得聞。何以故。 世尊。斷煩惱者名得涅槃。若未斷者名為 不得。以是義故涅槃之性本無今有。若世間

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Vaên sôû baát vaên, dieäc phuïc nhö thò. Höõu baát vaên, vaên; höõu baát vaên, baát vaên, höõu vaên, baát vaên, höõu vaên, vaên.

Vaân haø baát vaên, vaên? Thieän nam töû! Baát vaên giaû, danh Ñaïi Nieát-baøn. Haø coá baát vaên? Phi höõu vi coá, phi aâm thanh coá, baát khaû thuyeát coá. Vaân haø dieäc vaên? Ñaéc vaên danh coá, sôû vò: thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. Dó thò nghóa coá, danh baát vaên, vaên.

Nhó thôøi, Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt ma-ha-taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhö Phaät sôû thuyeát, Ñaïi Nieát-baøn giaû, baát khaû ñaéc vaên. Vaân haø phuïc ngoân: thöôøng, laïc, ngaõ, tònh, nhi khaû ñaéc vaên? Haø dó coá?

Theá Toân! Ñoaïn phieàn naõo giaû, danh ñaéc Nieát-baøn.

Nhöôïc vò ñoaïn giaû, danh vi baát ñaéc. Dó thò nghóa coá, Nieátbaøn chi taùnh, boån voâ kim höõu. Nhöôïc theá gian phaùp, boån

法本無今有則名無常。譬如瓶等本無今有已 有還無。故名無常。涅槃亦爾。云何說言常 樂我淨。

voâ kim höõu, taéc danh voâ thöôøng. Thí nhö bình ñaúng, boån

復次世尊。凡因莊嚴而得成者。悉名無 常。涅槃若爾應是無常。何等因緣所謂三十

thaønh giaû, taát danh voâ thöôøng. Nieát-baøn nhöôïc nhó, öng

七品六波羅蜜四無量心。觀於骨相,阿那波 那,六念處,破析六大。如是等法皆是成就涅

A-na-ba-na, Luïc nieäm xöù, phaù tích luïc ñaïi. Nhö thò ñaúng

槃因緣。故名無常。 268

voâ kim höõu, dó höõu hoaøn voâ, coá danh voâ thöôøng. Nieát-baøn nhöôïc nhó, vaân haø thuyeát ngoân: thöôøng, laïc, ngaõ, tònh?

Phuïc thöù Theá Toân! Phaøm nhaân trang nghieâm nhi ñaéc thò voâ thöôøng. Haø ñaúng nhaân duyeân? Sôû vò: Tam thaäp thaát phaåm, Luïc Ba-la-maät, Töù voâ löôïng taâm, quaùn ö coát töôùng, phaùp giai thò thaønh töïu Nieát-baøn nhaân duyeân. Coá danh voâ thöôøng.

269

大般涅槃經 復次世尊。有名無常。若涅槃是有亦應無 常。如佛昔於阿含中說。聲聞緣覺諸佛世尊 皆有涅槃。以是義故名為無常。 復次世尊。可見之法名為無常。如佛先 說。見涅槃者則得斷除一切煩惱。復次世 尊。譬如虛空於諸眾生等無障礙。故名為 常。若使涅槃是常等者。何故眾生有得不 得。涅槃若爾於諸眾生不平等者則不名常。 世尊。譬如百人共有一怨。若害此怨則多 人受樂。若使涅槃是平等法。一人得時應多 人得。一人斷結應多人亦斷。若不如是云何 名常。 譬如有人恭敬供養尊重讚歎國王王子父母

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phuïc thöù Theá Toân! Höõu danh voâ thöôøng. Nhöôïc Nieátbaøn thò höõu. Dieäc öng voâ thöôøng. Nhö Phaät tích ö A-haøm trung thuyeát: Thanh vaên, Duyeân giaùc, chö Phaät Theá Toân giai höõu Nieát-baøn. Dó thò nghóa coá, danh vi voâ thöôøng.

Phuïc thöù Theá Toân! Khaû kieán chi phaùp danh vi voâ thöôøng. Nhö Phaät tieân thuyeát, kieán Nieát-baøn giaû taéc ñaéc ñoaïn tröø nhaát thieát phieàn naõo. Phuïc thöù Theá Toân! Thí nhö hö khoâng, ö chö chuùng sanh, ñaúng voâ chöôùng ngaïi, coá danh vi thöôøng. Nhöôïc söû Nieát-baøn thò thöôøng ñaúng giaû, haø coá chuùng sanh höõu ñaéc, baát ñaéc? Nieát-baøn nhöôïc nhó, ö chö chuùng sanh, baát bình ñaúng giaû, taéc baát danh thöôøng.

Theá Toân! Thí nhö baù nhaân, coäng höõu nhaát oaùn. Nhöôïc haïi thöû oaùn, taéc ña nhaân thoï laïc. Nhöôïc söû Nieát-baøn thò bình ñaúng phaùp, nhaát nhaân ñaéc thôøi, öng ña nhaân ñaéc, nhaát nhaân ñoaïn keát, öng ña nhaân dieäc ñoaïn. Nhöôïc baát nhö thò, vaân haø danh thöôøng.

Thí nhö höõu nhaân cung kính, cuùng döôøng, toân troïng, taùn thaùn quoác vöông, vöông töû, phuï maãu, sö tröôûng, taéc

師長。則得利養是不名常。涅槃亦爾不名為

ñaéc lôïi döôõng. Thò baát danh thöôøng. Nieát-baøn dieäc nhó;

常。何以故。如佛昔於阿含經中告阿難言。

baát danh vi thöôøng. Haø dó coá? Nhö Phaät tích ö A-haøm

若有人能恭敬涅槃。則得斷結受無量樂。以

kính Nieát-baøn, taéc ñaéc ñoaïn keát, thoï voâ löôïng laïc. Dó thò

是義故不名為常。 世尊。若涅槃中有常樂我淨名者不名為 常。如其無者云何可說。 270

kinh trung, caùo A-nan-ngoân: Nhöôïc höõu nhaân naêng cung nghóa coá, baát danh vi thöôøng.

Theá Toân! Nhöôïc Nieát-baøn trung, höõu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh danh giaû, baát danh vi thöôøng. Nhö kyø voâ giaû, vaân haø khaû thuyeát.

271

大般涅槃經 爾時世尊告光明遍照高貴德王菩薩摩訶薩 言。涅槃之體非本無今有。若涅槃體本無今 有者。則非無漏常住之法。有佛無佛性相常 住。以諸眾生煩惱覆故不見涅槃便謂為無。 菩薩摩訶薩以戒定慧勤修其心。斷煩惱已便 得見之。當知涅槃是常住法。非本無今有是 故為常。 善男子。如闇室中井種種七寶。人亦知有 闇故不見。有智之人善知方便然大明燈持往 照了悉得見之。是人於此終不生念。水及七 寶本無今有。涅槃亦爾本自有之非適今也。 煩惱闇故眾生不見。大智如來以善方便然智 慧燈。令諸菩薩得見涅槃常樂我淨。是故智 者於此涅槃不應說言本無今有。 善男子。汝言因莊嚴故得成涅槃應無常 者。是亦不然。何以故。 善男子。涅槃之體非生非出非實非虛。非 作業生非是有漏有為之法。非聞非見非墮非 死。非別異相亦非同相。非往非還非去來今 非一非多。非長非短非圓非方非尖非斜非有 272

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhó thôøi, Theá Toân caùo Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt ma-ha-taùt ngoân: Nieát-baøn chi theå phi boån voâ kim höõu. Nhöôïc Nieát-baøn theå boån voâ kim höõu giaû, taéc phi voâ laäu. Thöôøng truï chi phaùp, höõu Phaät, voâ Phaät, taùnh töôùng thöôøng truï. Dó chö chuùng sanh, phieàn naõo phuù coá, baát kieán Nieát-baøn, tieän vò vi voâ. Boà Taùt maha-taùt dó giôùi, ñònh, tueä, caàn tu kyø taâm, ñoaïn phieàn naõo dó, tieän ñaéc kieán chi. Ñöông tri Nieát-baøn thò thöôøng truï phaùp, phi boån voâ kim höõu. Thò coá vi thöôøng.

Thieän nam töû! Nhö aùm thaát trung tænh, chuûng chuûng thaát baûo. Nhaân dieäc tri höõu, aùm coá baát kieán. Höõu trí chi nhaân, thieän tri phöông tieän, nhieân ñaïi minh ñaêng, trì vaõng chieáu lieãu, taát ñaéc kieán chi. Thò nhaân ö thöû, chung baát sanh nieäm: thuûy caäp thaát baûo boån voâ kim höõu. Nieátbaøn dieäc nhó; boån töï höõu chi, phi ñích kim daõ. Phieàn naõo aùm coá, chuùng sanh baát kieán. Ñaïi trí Nhö Lai, dó thieän phöông tieän, nhieân trí tueä ñaêng, linh chö Boà Taùt ñaéc kieán Nieát-baøn, thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. Thò coá trí giaû, ö thöû Nieátbaøn, baát öng thuyeát ngoân boån voâ kim höõu.

Thieän nam töû! Nhöõ ngoân: nhaân trang nghieâm coá, ñaéc thaønh Nieát-baøn, öng voâ thöôøng giaû. Thò dieäc baát nhieân.

Haø dó coá?

Thieän nam töû! Nieát-baøn chi theå phi sanh, phi xuaát, phi thaät, phi hö, phi taùc nghieäp sanh; phi thò höõu laäu, höõu vi chi phaùp. Phi vaên, phi kieán, phi ñoïa, phi töû, phi bieät dò töôùng, dieäc phi ñoàng töôùng. Phi vaõng, phi hoaøn; phi khöù, lai, kim; phi nhaát, phi ña, phi tröôøng, phi ñoaûn, phi vieân, 273

大般涅槃經 相非無相非名非色。非因非果非我我所。以 是義故。涅槃是常恒不變易。是以無量阿僧 祇劫修集善法。以自莊嚴然後乃見。 善男子。譬如地下有八味水。一切眾生而 不能得。有智之人施功穿掘則便得之。涅槃 亦爾。 譬如盲人不見日月。良醫療之則便得見。 而是日月非是本無今有。涅槃亦爾先自有之 非適今也。 善男子。如人有罪繫之囹圄久乃得出。還 家得見父母兄弟妻子眷屬。涅槃亦爾。 善男子。汝言因緣故涅槃之法應無常者。 是亦不然。何以故。 善男子。因有五種。何等為五。一者生 因。二者和合因。三者住因。四者增長因。 五者遠因。 云何生因。生因者即是業煩惱等。及外諸 草木子。是名生因。 274

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

phi phöông, phi tieâm, phi taø, phi höõu töôùng, phi voâ töôùng, phi danh, phi saéc, phi nhaân, phi quaû, phi ngaõ, ngaõ sôû. Dó thò nghóa coá, Nieát-baøn thò thöôøng, haèng baát bieán dò. Thò dó voâ löôïng a-taêng-kyø kieáp, tu taäp thieän phaùp, dó töï trang nghieâm; nhieân haäu naõi kieán.

Thieän nam töû! Thí nhö ñòa haï, höõu baùt vò thuûy; nhaát thieát chuùng sanh nhi baát naêng ñaéc. Höõu trí chi nhaân, thi coâng xuyeân quaät, taéc tieän ñaéc chi. Nieát-baøn dieäc nhó.

Thí nhö manh nhaân baát kieán nhaät, nguyeät; löông y lieäu chi, taéc tieän ñaéc kieán. Nhi thò nhaät, nguyeät phi thò boån voâ kim höõu. Nieát-baøn dieäc nhó; tieân töï höõu chi, phi ñích kim daõ.

Thieän nam töû! Nhö nhaân höõu toäi, heä chi linh ngöï; cöõu naõi ñaéc xuaát. Hoaøn gia ñaéc kieán phuï maãu, huynh ñeä, theâ töû quyeán thuoäc. Nieát-baøn dieäc nhó.

Thieän nam töû! Nhöõ ngoân: nhaân duyeân coá, Nieát-baøn chi Phaùp öng voâ thöôøng giaû. Thò dieäc baát nhieân. Haø dó coá?

Thieän nam töû! Nhaân, höõu nguõ chuûng. Haø ñaúng vi nguõ?

Nhaát giaû sanh nhaân, nhò giaû hoøa hieäp nhaân, tam giaû truï nhaân, töù giaû taêng tröôûng nhaân, nguõ giaû vieãn nhaân.

Vaân haø sanh nhaân? Sanh nhaân giaû, töùc thò nghieäp phieàn naõo ñaúng, caäp ngoaïi chö thaûo moäc töû. Thò danh sanh nhaân.

275

大般涅槃經 云何和合因。如善與善心和合。不善與 不善心和合。無記與無記心和合。是名和合 因。 云何住因。如下有柱屋則不墮。山河樹木 因大地故而得住立。內有四大無量煩惱眾生 得住。是名住因。 云何增長因。因緣衣服飲食等故令眾生增 長。如外種子火所不燒鳥所不食則得增長。 如諸沙門婆羅門等。依因和尚善知識等而得 增長。如因父母子得增長。是名增長因。 云何遠因。譬如因咒鬼不能害毒不能中。 依憑國王無有盜賊。如芽依因地水火風等。 如水鑽人為酥遠因。如明色等為識遠因。父 母精血為眾生遠因。如時節等悉名遠因。 善男子。涅槃之體非是如是五因所成。云 何當言是無常耶。 復次善男子。復有二因。一者作因。二者 了因。如陶師輪繩。是名作因。如燈燭等照 闇中物。是名了因。 276

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Vaân haø hoøa hieäp nhaân? Nhö thieän döõ thieän taâm hoøa hieäp, baát thieän döõ baát thieän taâm hoøa hieäp, voâ kyù döõ voâ kyù taâm hoøa hieäp. Thò danh hoøa hieäp nhaân.

Vaân haø truï nhaân? Nhö haï höõu truï, oác taéc baát ñoïa; sôn haø thoï moäc nhaân ñaïi ñòa coá, nhi ñaéc truï laäp. Noäi höõu töù ñaïi, voâ löôïng phieàn naõo, chuùng sanh ñaéc truï. Thò danh truï nhaân.

Vaân haø taêng tröôûng nhaân? Nhaân duyeân y phuïc, aåm thöïc ñaúng coá, linh chuùng sanh taêng tröôûng. Nhö ngoaïi chuûng töû, hoûa sôû baát thieâu, ñieåu sôû baát thöïc, taéc ñaéc taêng tröôûng. Nhö chö sa-moân, baø-la-moân ñaúng y nhaân hoøa thöôïng, thieän tri thöùc ñaúng, nhi ñaéc taêng tröôûng. Nhö nhaân phuï maãu, töû ñaéc taêng tröôûng. Thò danh taêng tröôûng nhaân.

Vaân haø vieãn nhaân? Thí nhö nhaân chuù, quyû baát naêng haïi, ñoäc baát naêng truùng; y baèng quoác vöông, voâ höõu ñaïo taëc. Nhö nha y nhaân: ñòa, thuûy, hoûa, phong ñaúng. Nhö thuûy, toaøn, nhaân vi toâ vieãn nhaân. Nhö minh, saéc ñaúng vi thöùc vieãn nhaân. Phuï maãu tinh huyeát vi chuùng sanh vieãn nhaân. Nhö thôøi tieát ñaúng, taát danh vieãn nhaân.

Thieän nam töû! Nieát-baøn chi theå, phi thò nhö thò nguõ nhaân sôû thaønh. Vaân haø ñöông ngoân thò voâ thöôøng da?

Phuïc thöù, thieän nam töû! Phuïc höõu nhò nhaân: nhaát giaû taùc nhaân, nhò giaû lieãu nhaân. Nhö ñaøo sö, luaân, thaèng, thò danh taùc nhaân. Nhö ñaêng, chuùc ñaúng, chieáu aùm trung vaät, thò danh lieãu nhaân.

277

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

善男子。大涅槃者。不從作因而有。唯

Thieän nam töû! Ñaïi Nieát-baøn giaû, baát tuøng taùc nhaân nhi

有了因。了因者。所謂三十七助道法六波羅

höõu. Duy tuøng lieãu nhaân. Lieãu nhaân giaû, sôû vò: tam thaäp thaát trôï ñaïo phaùp, luïc Ba-la-maät. Thò danh lieãu nhaân.

蜜。是名了因。 善男子。布施者是涅槃因。非大涅槃因。 檀波羅蜜乃得名為大涅槃因。三十七品是涅

Thieän nam töû! Boá thí giaû, thò Nieát-baøn nhaân; phi Ñaïi Nieát-baøn nhaân. Ñaøn Ba-la-maät naõi ñaéc danh vi Ñaïi Nieátbaøn nhaân. Tam thaäp thaát phaåm, thò Nieát-baøn nhaân; phi

槃因。非大涅槃因。無量阿僧祇助菩提法。

Ñaïi Nieát-baøn nhaân. Voâ löôïng a-taêng-kyø trôï boà-ñeà phaùp

乃得名為大涅槃因。

naõi ñaéc danh vi Ñaïi Nieát-baøn nhaân.

大般涅槃經卷第二十一 終

278

Ñaïi Baùt Nieát-baøn Kinh quyeån ñeä nhò thaäp nhaát Chung

279

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT-BAØN KINH

卷第二十二

QUYEÅN ÑEÄ NHÒ THAÄP NHÒ

光明遍照高貴德王菩薩品

QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU CAO QUYÙ ÑÖÙC VÖÔNG BOÀ TAÙT PHAÅM

第十 之二

ÑEÄ THAÄP CHI NHÒ

爾時光明遍照高貴德王菩薩摩訶薩白佛 言。世尊。云何布施不得名為檀波羅蜜。云 何布施而得名之檀波羅蜜。乃至般若波羅 蜜。云何不得名為般若波羅蜜。云何得名為 般若波羅蜜。云何名涅槃。云何名大涅槃。

Nhó thôøi Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt ma-ha-taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Vaân haø boá thí, baát ñaéc danh vi Ñaøn Ba-la-maät? Vaân haø boá thí nhi ñaéc danh chi Ñaøn Ba-la-maät? Naõi chí Baùt-nhaõ Ba-la-maät?

Vaân haø baát ñaéc danh vi Baùt-nhaõ Ba-la-maät? Vaân haø ñaéc danh vi Baùt-nhaõ Ba-la-maät? Vaân haø danh Nieát-baøn? Vaân haø danh Ñaïi Nieát-baøn?

佛言。善男子。菩薩摩訶薩修行方等大般 涅槃。不聞布施不見布施。不聞檀波羅蜜不 見檀波羅蜜。乃至不聞般若不見般若。不聞 般若波羅蜜不見般若波羅蜜。不聞涅槃不見 涅槃。不聞大涅槃不見大涅槃。菩薩摩訶薩 修大涅槃。知見法界解了實相空無所有。無 有和合覺知之相。得無漏相無所作相如幻化 320

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt tu haønh Phöông ñaúng Ñaïi Nieát-baøn, baát vaên boá thí, baát kieán boá thí, baát vaên Ñaøn Ba-la-maät, baát kieán Ñaøn Ba-la-maät; naõi chí baát vaên Baùt-nhaõ, baát kieán Baùt-nhaõ, baát vaên Baùt-nhaõ Ba-la-maät, baát kieán Baùt-nhaõ Ba-la-maät baát vaên Nieát-baøn, baát kieán Nieát-baøn, baát vaên Ñaïi Nieát-baøn, baát kieán Ñaïi Nieát-baøn.

Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieát-baøn, tri kieán phaùp giôùi, giaûi lieãu thaät töôùng: Khoâng, voâ sôû höõu, voâ höõu hoøa hieäp giaùc tri chi töôùng, ñaéc voâ laäu töôùng, voâ sôû taùc töôùng, nhö 321

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

相。熱時炎相乾闥婆城虛空之相。菩薩爾時 得如是相。無貪恚癡不聞不見。是名菩薩摩 訶薩真實之相安住實相。菩薩摩訶薩自知此 是檀此是檀波羅蜜。乃至此是般若此是般若 波羅蜜。此是涅槃此是大涅槃。

aûo hoùa töôùng, nhieät thôøi dieäm töôùng, Caøn-thaùt-baø thaønh, khoâng hö chi töôùng. Boà Taùt nhó thôøi ñaéc nhö thò töôùng, voâ tham, nhueá, si; baát vaên, baát kieán. Thò danh Boà Taùt ma-hataùt chaân thaät chi töôùng. An truï thaät töôùng, Boà Taùt ma-hataùt töï tri thöû thò Ñaøn, thöû thò Ñaøn Ba-la-maät; naõi chí thöû thò Baùt-nhaõ, thöû thò Baùt-nhaõ Ba-la-maät; thöû thò Nieát-baøn, thöû thò Ñaïi Nieát-baøn.

善男子。云何是施非波羅蜜。見有乞者然 後乃與。是名為施非波羅蜜。若無乞者開心

Thieän nam töû! Vaân haø thò thí phi Ba-la-maät? Kieán höõu khaát giaû, nhieân haäu naõi döõ, thò danh vi thí, phi Ba-la-maät.

Nhöôïc voâ khaát giaû, khai taâm töï thí, thò taéc danh vi Ñaøn Ba-la-maät. Nhöôïc thôøi thôøi thí, thò danh vi thí, phi Ba-lamaät. Nhöôïc tu thöôøng thí, thò taéc danh vi Ñaøn Ba-la-maät.

Nhöôïc thí tha dó, hoaøn sanh hoái taâm, thò danh vi thí, phi Ba-la-maät. Thí dó baát hoái, thò taéc danh vi Ñaøn Ba-la-maät.

Boà Taùt ma-ha-taùt, ö taøi vaät trung, sanh töù boá taâm: vöông, taëc, thuûy, hoûa; hoan hyû thí döõ, thò taéc danh vi Ñaøn Ba-lamaät. Nhöôïc voïng baùo thí, thò danh vi thí, phi Ba-la-maät.

Thí baát voïng baùo, thò taéc danh vi Ñaøn Ba-la-maät.

自施是則名為檀波羅蜜。若時時施是名為施 非波羅蜜。若修常施是則名為檀波羅蜜。若 施他已還生悔心是名為施非波羅蜜。施已不 悔是則名為檀波羅蜜。菩薩摩訶薩於財物中 生四怖心。王賊水火。歡喜施與是則名為檀 波羅蜜。若望報施是名為施非波羅蜜。施不 望報是則名為檀波羅蜜。若為恐怖名聞利養 家法相續天上五欲。為憍慢故為勝他故為知 識故為求報故。如市易法。 善男子。如人種樹。為得蔭涼為得花菓及 以材木。若人修行如是等施是名為施非波羅 蜜菩薩摩訶薩修行如是大涅槃者。不見施者 受者財物。不見時節不見福田及非福田。不 322

Nhöôïc vò khuûng boá, danh vaên lôïi döôõng, gia phaùp töông tuïc, thieân thöôïng nguõ duïc, vò kieâu maïn coá, vò thaéng tha coá, vò tri thöùc coá, vò caàu baùo coá, nhö thò dòch phaùp!

Thieän nam töû! Nhö nhaân chuûng thoï, vò ñaéc aám löông, vò ñaéc hoa quaû, caäp dó taøi moäc. Nhöôïc nhaân tu haønh nhö thò ñaúng thí, thò danh vi thí, phi Ba-la-maät. Boà Taùt maha-taùt tu haønh nhö thò Ñaïi Nieát-baøn giaû, baát kieán thí giaû, thoï giaû, taøi vaät; baát kieán thôøi tieát; baát kieán phöôùc ñieàn, caäp phi phöôùc ñieàn; baát kieán nhaân, baát kieán duyeân, baát 323

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

見因不見緣不見果報。不見作者不見受者。 不見多不見少。不見淨不見不淨。不輕受 者。己身財物。不見見者不見不見者不計己 他。唯為方等大般涅槃常住法故修行布施。 為利一切諸眾生故而行布施。為斷一切眾生

kieán quaû baùo, baát kieán taùc giaû, baát kieán thoï giaû; baát kieán

煩惱故。故行於施。為諸眾生不見受者施者 財物故。故行於施。

chuùng sanh, baát kieán thoï giaû, thí giaû, taøi vaät coá, coá haønh

善男子。譬如有人墮大海水抱持死屍則得 度脫。菩薩摩訶薩修大涅槃行布施時。亦復 如是如彼死屍。 善男子。譬如有人閉在深獄門戶堅牢。唯 有廁孔便從中出到無礙處。菩薩摩訶薩修大 涅槃行布施時亦復如是。

ña, baát kieán thieåu; baát kieán tònh, baát kieán baát tònh; baát khinh thoï giaû, kyû thaân, taøi vaät; baát kieán kieán giaû, baát kieán baát kieán giaû; baát keá kyû, tha. Duy vò Phöông ñaúng Ñaïi Baùt Nieát-baøn thöôøng truï phaùp coá, tu haønh boá thí. Vò lôïi nhaát thieát chö chuùng sanh coá, nhi haønh boá thí. Vò ñoaïn nhaát thieát chuùng sanh phieàn naõo coá, coá haønh ö thí. Vò chö ö thí.

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân ñoïa ñaïi haûi thuûy, baûo trì töû thi, taéc ñaéc ñoä thoaùt. Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieátbaøn, haønh boá thí thôøi, dieäc phuïc nhö thò; nhö bæ töû thi.

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân beá taïi thaâm nguïc, moân hoä kieân lao; duy höõu xí khoång. Tieän tuøng trung xuaát, ñaùo voâ ngaïi xöù. Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieát-baøn, haønh boá thí thôøi, dieäc phuïc nhö thò.

善男子。譬如貴人恐怖急厄更無恃怙依旃 陀羅。菩薩摩訶薩修大涅槃行於布施亦復如

caùnh voâ thò hoã, y chieân-ñaø-la. Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi

是。

Nieát-baøn, haønh ö boá thí, dieäc phuïc nhö thò.

Thieän nam töû! Thí nhö quyù nhaân, khuûng boá caáp aùch,

善男子。譬如病人為除病苦得安樂故服食

Thieän nam töû! Thí nhö beänh nhaân, vò tröø beänh khoå,

不淨。菩薩摩訶薩修大涅槃行於布施亦復如 是。

ñaéc an laïc coá, phuïc thöïc baát tònh. Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi

324

Nieát-baøn, haønh ö boá thí, dieäc phuïc nhö thò.

325

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

善男子。如婆羅門値穀湧貴,為壽命故食 噉狗肉。菩薩摩訶薩修大涅槃行於布施亦復 如是。 善男子。大涅槃中如是之事。從無量劫來 不聞而聞。尸羅尸羅波羅蜜。乃至般若般若 波羅蜜。如佛雜花經中廣說。 善男子。云何菩薩摩訶薩修大涅槃不聞而 聞。十二部經其義深邃昔來不聞。今因是經 得具足聞。先雖得聞唯聞名字。而今於此大 涅槃經乃得聞義。聲聞緣覺唯聞十二部經名 字不聞其義。今於此經具足得聞。是名不聞 而聞。 善男子。一切聲聞緣覺經中。不曾聞佛 有常樂我淨不畢竟滅。三寶佛性無差別相。 犯四重罪謗方等經作五逆罪及一闡提悉有佛 性。今於此經而得聞之。是名不聞而聞。 爾時光明遍照高貴德王菩薩摩訶薩白佛 言。世尊。若犯重禁謗方等經作五逆罪一闡 提等有佛性者。是等云何復墮地獄。 326

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

Thieän nam töû! Nhö baø-la-moân trò coác duõng quí, vò thoï maïng coá, thöïc ñaïm caåu nhuïc. Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieát-baøn, haønh ö boá thí, dieäc phuïc nhö thò.

Thieän nam töû! Ñaïi Nieát-baøn trung, nhö thò chi söï, tuøng voâ löôïng kieáp lai, baát vaên nhi vaên. Thi-la, Thi-la Ba-lamaät, naõi chí Baùt-nhaõ, Baùt-nhaõ Ba-la-maät, nhö Phaät Taïp hoa kinh trung quaûng thuyeát.

Thieän nam töû! Vaân haø Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieátbaøn, baát vaên nhi vaên? Thaäp nhò boä kinh, kyø nghóa thaâm thuùy, tích lai baát vaên; kim nhaân thò kinh, ñaéc cuï tuùc vaên.

Tieân tuy ñaéc vaên, duy vaên danh töï; nhi kim ö thöû Ñaïi Nieát-baøn kinh, naõi ñaéc vaên nghóa. Thanh vaên, Duyeân giaùc duy vaên Thaäp nhò boä kinh danh töï, baát vaên kyø nghóa, kim ö thöû kinh cuï tuùc ñaéc vaên. Thò danh baát vaên nhi vaên.

Thieän nam töû! Nhaát thieát Thanh vaên, Duyeân giaùc kinh trung baát taèng vaên: Phaät höõu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh, baát taát caùnh dieät, Tam baûo Phaät taùnh voâ sai bieät töôùng; phaïm töù troïng toäi, baùng Phöông ñaúng kinh, taùc nguõ nghòch toäi caäp nhaát-xieån-ñeà, taát höõu Phaät taùnh. Kim ö thöû kinh, nhi ñaéc vaên chi. Thò danh baát vaên nhi vaên.

Nhó thôøi Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt ma-ha-taùt baïch Phaät ngoân: Theá Toân! Nhöôïc phaïm troïng caám, baùng Phöông ñaúng kinh, taùc nguõ nghòch toäi; nhaát-xieån-ñeà ñaúng höõu Phaät taùnh giaû, thò ñaúng vaân haø phuïc ñoïa ñòa nguïc?

327

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

世尊。若使是等有佛性者。云何復言無常 樂我淨。 世尊。若斷善根名一闡提者。斷善根時所 有佛性云何不斷。佛性若斷云何復言常樂我 淨。如其不斷何故名為一闡提耶。 世尊。犯四重禁名為不定。謗方等經作 五逆罪及一闡提悉名不定。如是等輩若決定 者。云何得成阿耨多羅三藐三菩提。得須陀 洹乃至辟支佛亦名不定。若須陀洹至辟支佛 是決定者。亦不應成阿耨多羅三藐三菩提。 世尊。若犯四重不決定者。須陀洹乃至 辟支佛亦不決定。如是不定諸佛如來亦復不 定。若佛不定。涅槃體性亦復不定。至一切 法亦復不定。云何不定名一闡提。除一闡提 則成佛道。諸佛如來亦應如是。入涅槃已。 亦應還出不入涅槃。若如是者涅槃之性則為 不定。不決定故當知無有常樂我淨。云何說 言一闡提等當得涅槃。 爾時世尊告光明遍照高貴德王菩薩摩訶薩 言。善哉善哉。善男子。為欲利益無量眾生 328

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

Theá Toân! Nhöôïc söû thò ñaúng höõu Phaät taùnh giaû, vaân haø phuïc ngoân voâ thöôøng, laïc, ngaõ, tònh?

Theá Toân! Nhöôïc ñoaïn thieän caên, danh nhaát-xieån-ñeà giaû; ñoaïn thieän caên thôøi, sôû höõu Phaät taùnh, vaân haø baát ñoaïn? Phaät taùnh nhöôïc ñoaïn, vaân haø phuïc ngoân thöôøng, laïc, ngaõ, tònh? Nhö kyø baát ñoaïn, haø coá danh vi nhaát-xieånñeà da?

Theá Toân! Phaïm töù troïng caám, danh vi baát ñònh. Baùng phöông ñaúng kinh, taùc nguõ nghòch toäi caäp nhaát-xieån-ñeà, taát danh baát ñònh. Nhö thò ñaúng boái, nhöôïc quyeát ñònh giaû, vaân haø ñaéc thaønh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà? Ñaéc Tu-ñaø-hoaøn naõi chí Bích-chi Phaät, dieäc danh baát ñònh.

Nhöôïc Tu-ñaø-hoaøn chí Bích-chi Phaät thò quyeát ñònh giaû, dieäc baát öng thaønh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà.

Theá Toân! Nhöôïc phaïm töù troïng baát quyeát ñònh giaû, Tuñaø-hoaøn naõi chí Bích-chi Phaät dieäc baát quyeát ñònh. Nhö thò baát ñònh, chö Phaät Nhö Lai dieäc phuïc baát ñònh. Nhöôïc Phaät baát ñònh, Nieát-baøn theå taùnh dieäc phuïc baát ñònh, chí nhaát thieát phaùp dieäc phuïc baát ñònh. Vaân haø baát ñònh danh nhaát-xieån-ñeà? Tröø nhaát-xieån-ñeà, taéc thaønh Phaät ñaïo. Chö Phaät Nhö Lai dieäc öng nhö thò; nhaäp Nieát-baøn dó, dieäc öng hoaøn xuaát, baát nhaäp Nieát-baøn. Nhöôïc nhö thò giaû, Nieátbaøn chi taùnh taéc vi baát ñònh. Baát quyeát ñònh coá, ñöông tri voâ höõu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. Vaân haø thuyeát ngoân nhaátxieån-ñeà ñaúng ñöông ñaéc Nieát-baøn?

Nhó thôøi Theá Toân, caùo Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt ma-ha-taùt ngoân: Thieän tai! Thieän 329

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

令得安樂。憐愍慈念諸世間故。為欲增長發 菩提心諸菩薩故,作如是問。

tai! Thieän nam töû! Vò duïc lôïi ích voâ löôïng chuùng sanh, linh ñaéc an laïc, laân maãn töø nieäm chö theá gian coá; vò duïc taêng tröôûng phaùt boà ñeà taâm chö Boà Taùt coá, taùc nhö thò vaán.

善男子。汝已親近過去無量諸佛世尊。於 諸佛所種諸善根。久已成就菩提功德。降伏 眾魔令其退散。已教無量無邊眾生。悉令得 至阿耨多羅三藐三菩提。久已通達諸佛如來 所有甚深祕密之藏。已問過去無量無邊恒河

Thieän nam töû! Nhöõ dó thaân caän quaù khöù voâ löôïng chö Phaät Theá Toân; ö chö Phaät sôû, chuûng chö thieän caên; cöûu dó thaønh töïu boà ñeà coâng ñöùc; haøng phuïc chuùng ma, linh kyø thoái taùn; dó giaùo voâ löôïng, voâ bieân chuùng sanh, taát linh ñaéc chí A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Cöûu dó thoâng ñaït chö Phaät Nhö Lai sôû höõu thaäm thaâm bí maät chi taïng.

Dó vaán quaù khöù voâ löôïng, voâ bieân, haèng haø sa ñaúng chö Phaät Theá Toân, nhö thò thaäm thaâm vi maät chi nghóa. Ngaõ ñoâ baát kieán nhaát thieát theá gian, nhöôïc nhaân, nhöôïc thieân, sa-moân, baø-la-moân, nhöôïc ma, nhöôïc phaïm, höõu naêng tö vaán Nhö Lai thò nghóa. Kim ñöông thaønh taâm. Ñeá thính! Ñeá thính! Ngoâ ñöông vò nhöõ phaân bieät dieãn thuyeát.

沙等諸佛世尊如是甚深微密之義。我都不見 一切世間。若人若天沙門婆羅門若魔若梵。 有能諮問如來是義。今當誠心諦聽諦聽。吾 當為汝分別演說。 善男子。一闡提者亦不決定。若決定者是 一闡提終不能得阿耨多羅三藐三菩提。以不 決定是故能得。如汝所言佛性不斷。云何一 闡提斷善根者。 善男子。善根有二種。一者內。二者外。 佛性非內非外。以是義故佛性不斷。復有二 種。一者有漏。二者無漏。佛性非有漏非無 漏。是故不斷。復有二種。一者常。二者無 常。佛性非常非無常。是故不斷。若是斷者 330

Thieän nam töû! Nhaát-xieån-ñeà giaû, dieäc baát quyeát ñònh.

Nhöôïc quyeát ñònh giaû, thò nhaát-xieån-ñeà chung baát naêng ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Dó baát quyeát ñònh, thò coá naêng ñaéc. Nhö nhöõ sôû ngoân: Phaät taùnh baát ñoaïn.

Vaân haø nhaát-xieån-ñeà, ñoaïn thieän caên giaû?

Thieän nam töû! Thieän caên höõu nhò chuûng: nhaát giaû noäi, nhò giaû ngoaïi. Phaät taùnh phi noäi, phi ngoaïi. Dó thò nghóa coá, Phaät taùnh baát ñoaïn. Phuïc höõu nhò chuûng: nhaát giaû höõu laäu, nhò giaû voâ laäu. Phaät taùnh phi höõu laäu, phi voâ laäu. Thò coá baát ñoaïn. Phuïc höõu nhò chuûng: nhaát giaû thöôøng, nhò giaû voâ thöôøng. Phaät taùnh phi thöôøng, phi voâ thöôøng. Thò coá baát ñoaïn. Nhöôïc thò ñoaïn giaû, taéc öng hoaøn ñaéc. Nhöôïc 331

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

則應還得。若不還得則名不斷。若斷已得名 一闡提。

baát hoaøn ñaéc, taéc danh baát ñoaïn. Nhöôïc ñoaïn dó ñaéc, danh nhaát-xieån-ñeà.

犯四重者亦是不定。若決定者。犯四重禁 終不能得阿耨多羅三藐三菩提。謗方等經亦 復不定。若決定者。謗正法人終不能得阿耨 多羅三藐三菩提。作五逆罪亦復不定。若決 定者。五逆之人終不能得阿耨多羅三藐三菩

giaû, phaïm töù troïng caám, chung baát naêng ñaéc A-naäu-ña-la

提。色與色相二俱不定。香味觸相生相。至 無明相陰入界相二十五有相四生乃至一切諸 法。皆亦不定。 善男子。譬如幻師在大眾中化作四兵車步 象馬。作諸瓔珞嚴身之具。城邑聚落山林樹 木泉池河井。而彼眾中有諸小兒無有智慧。

Phaïm töù troïng giaû, dieäc thò baát ñònh. Nhöôïc quyeát ñònh Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Baùng Phöông ñaúng kinh, dieäc phuïc baát ñònh. Nhöôïc quyeát ñònh giaû, baùng Chaùnh phaùp nhaân chung baát naêng ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà.

Taùc nguõ nghòch toäi dieäc phuïc baát ñònh. Nhöôïc quyeát ñònh giaû, nguõ nghòch chi nhaân chung baát naêng ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Saéc döõ saéc töôùng, nhò caâu baát ñònh.

Höông, vò, xuùc töôùng sanh töôùng chí voâ minh töôùng, aâm, nhaäp, giôùi töôùng, nhò thaäp nguõ höõu töôùng, töù sanh, naõi chí nhaát thieát chö Phaùp, giai dieäc baát ñònh.

Thieän nam töû! Thí nhö huyeãn sö, taïi ñaïi chuùng trung, hoùa taùc töù binh: xa, boä, töôïng, maõ; taùc chö anh laïc nghieâm thaân chi cuï; thaønh aáp tuï laïc, sôn laâm thoï moäc, tuyeàn trì haø tænh. Nhi bæ chuùng trung, höõu chö tieåu nhi, voâ höõu trí

睹見之時悉以為實。其中智人知其虛誑以幻 力故惑人眼目。 善男子。一切凡夫乃至聲聞辟支佛等。於

tueä, ñoå kieán chi thôøi, taát dó vi thaät. Kyø trung trí nhaân tri

一切法見有定相亦復如是。諸佛菩薩於一切 法不見定相。

ñònh töôùng, dieäc phuïc nhö thò. Chö Phaät, Boà Taùt, ö nhaát

善男子。譬如小兒於盛夏月見熱時焰謂 之為水。有智之人於此熱焰終不生於實水之

Thieän nam töû! Thí nhö tieåu nhi, ö thaïnh haï nguyeät,

332

kyø hö cuoáng: dó huyeãn löïc coá, hoaëc nhaân nhaõn muïc.

Thieän nam töû! Nhaát thieát phaøm phu naõi chí Thanh vaên, Bích-chi Phaät ñaúng, ö nhaát thieát Phaùp, kieán höõu thieát Phaùp, baát kieán ñònh töôùng. kieán nhieät thôøi dieäm, vò chi vi thuûy. Höõu trí chi nhaân, ö 333

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

想。但是虛焰誑人眼目非實是水。一切凡夫 聲聞緣覺見一切法。亦復如是悉謂是實。諸

thöû nhieät dieäm, chung baát sanh ö thaät thuûy chi töôûng:

佛菩薩於一切法不見定相。

thieát Phaùp, dieäc phuïc nhö thò; taát vò thò thaät. Chö Phaät,

善男子。譬如山澗因聲有響。小兒聞之謂 是實聲。有智之人解無定實。但有聲相誑於 耳識。 善男子。一切凡夫聲聞緣覺於一切法。 亦復如是見有定相。諸菩薩等解了諸法悉無 定相。見無常相空寂等相無生滅相。以是義 故。菩薩摩訶薩見一切法是無常相。 善男子。亦有定相。云何為定。常樂我 淨。在何處耶。所謂涅槃。 善男子。須陀洹果亦復不定。不決定故經 八萬劫得阿耨多羅三藐三菩提心。斯陀含果 亦復不定。不決定故經六萬劫得阿耨多羅三 藐三菩提心。阿那含果亦復不定。不決定故 經四萬劫得阿耨多羅三藐三菩提心。阿羅漢 果亦復不定。不決定故經二萬劫得阿耨多羅 334

ñaõn thò hö dieäm cuoáng nhaân nhaõn muïc, phi thaät thò thuûy.

Nhaát thieát phaøm phu, Thanh vaên, Duyeân giaùc, kieán nhaát Boà Taùt, ö nhaát thieát phaùp, baát kieán ñònh töôùng.

Thieän nam töû! Thí nhö sôn giaûn, nhaân thanh höõu höôûng. Tieåu nhi vaên chi, vò thò thaät thanh. Höõu trí chi nhaân giaûi voâ ñònh thaät: ñaõn höõu thanh töôùng cuoáng ö nhó thöùc.

Thieän nam töû! Nhaát thieát phaøm phu, Thanh vaên, Duyeân giaùc, ö nhaát thieát Phaùp, dieäc phuïc nhö thò; kieán höõu ñònh töôùng. Chö Boà Taùt ñaúng giaûi lieãu chö phaùp taát voâ ñònh töôùng; kieán voâ thöôøng töôùng, khoâng tòch ñaúng töôùng, voâ sanh dieät töôùng. Dó thò nghóa coá, Boà Taùt ma-ha-taùt kieán nhaát thieát Phaùp thò voâ thöôøng töôùng.

Thieän nam töû! Dieäc höõu ñònh töôùng. Vaân haø vi ñònh?

Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. Taïi haø xöù da? Sôû vò Nieát-baøn.

Thieän nam töû! Tu-ñaø-hoaøn quaû dieäc phuïc baát ñònh. Baát quyeát ñònh coá, kinh baùt vaïn kieáp, ñaéc A-naäu-ña-la Tammieäu Tam-boà-ñeà taâm. Tö-ñaø-haøm quaû dieäc phuïc baát ñònh.

Baát quyeát ñònh coá, kinh luïc vaïn kieáp, ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm. A-na-haøm quaû dieäc phuïc baát ñònh. Baát quyeát ñònh coá, kinh töù vaïn kieáp, ñaéc A-naäu-ñala Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm. A-la-haùn quaû dieäc phuïc baát ñònh. Baát quyeát ñònh coá, kinh nhò vaïn kieáp, ñaéc A-naäuña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm. Bích-chi Phaät ñaïo dieäc 335

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

三藐三菩提心。辟支佛道亦復不定。不決定 故經十千劫得阿耨多羅三藐三菩提心。

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

phuïc baát ñònh. Baát quyeát ñònh coá, kinh thaäp thieân kieáp, ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm.

Thieän nam töû! Nhö Lai kim ö Caâu-thi-na thaønh, sa-la

善男子。如來今於拘尸那城娑羅雙樹間。

song thoï gian, thò hieän yû ngoïa sö töû chi saøng, duïc nhaäp

示現倚臥師子之床欲入涅槃。令諸未得阿羅 漢果眾弟子等及諸力士生大憂苦。亦令天人 阿修羅乾闥婆迦樓羅緊那羅摩睺羅伽等大設

Nieát-baøn, linh chö vò ñaéc A-la-haùn quaû chuùng ñeä töû ñaúng caäp chö Löïc-só sanh ñaïi öu khoå. Dieäc linh thieân, nhaân, a-tu-la, caøn-thaùt-baø, ca-laâu-la, khaån-na-la, ma-haàu-la-giaø ñaúng ñaïi thieát cuùng döôøng. Duïc söû chö nhaân dó thieân ñoan

供養。欲使諸人以千端㲲纏裹其身。七寶為

ñieäp trieàn loûa kyø thaân; thaát baûo vi quan, thaïnh maõn höông

棺盛滿香油。積諸香木以火焚之。唯除二端 不可得燒。一者襯身。二者最在外。為諸眾 生分散舍利以為八分。一切所有聲聞弟子。 咸言如來入於涅槃。當知如來亦不畢定入於

du; tích chö höông moäc, dó hoûa phaàn chi. Duy tröø nhò ñoan

涅槃。何以故。如來常住不變易故。以是義 故。如來涅槃亦復不定。 善男子。當知如來亦復不定。如來非天。 何以故。有四種天。一者世間天二者生天。 三者淨天。四者義天。 世間天者如諸國王。 生天者從四天王乃至非有想非無想天。 淨天者從須陀洹至辟支佛。 336

baát khaû ñaéc thieâu: nhaát giaû saán thaân, nhò giaû toái taïi ngoaïi.

Vò chö chuùng sanh, phaân taùn xaù lôïi, dó vi baùt phaàn. Nhaát thieát sôû höõu Thanh vaên ñeä töû haøm ngoân: Nhö Lai nhaäp ö Nieát-baøn. Ñöông tri Nhö Lai dieäc baát taát ñònh nhaäp ö Nieát-baøn. Haø dó coá? Nhö Lai thöôøng truï, baát bieán dò coá. Dó thò nghóa coá, Nhö Lai Nieát-baøn dieäc phuïc baát ñònh.

Thieän nam töû! Ñöông tri Nhö Lai dieäc phuïc baát ñònh.

Nhö Lai phi thieân. Haø dó coá? Höõu töù chuûng thieân: Nhaát giaû, Theá gian thieân. Nhò giaû, sanh thieân. Tam giaû, tònh thieân. Töù giaû, nghóa thieân.

Theá gian thieân giaû, nhö chö quoác vöông.

Sanh thieân giaû, tuøng Töù thieân vöông naõi chí Phi höõu töôûng phi voâ töôûng thieân.

Tònh thieân giaû, tuøng Tu-ñaø-hoaøn chí Bích-chi Phaät.

337

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

義天者十住菩薩摩訶薩等。 以何義故十住菩薩名為義天。以能善解諸 法義故。云何為義。見一切法是空義故。 善男子。如來非王亦非四天乃至非有想非 無想天。從須陀洹至辟支佛十住菩薩。以是 義故。如來非天。然諸眾生亦復稱佛為天中 天。是故如來非天非非天。非人非非人。非 鬼非非鬼。非地獄畜生餓鬼。非非地獄畜生 餓鬼。非眾生非非眾生。非法非非法。非色 非非色。非長非非長。非短非非短。非相非 非相。非心非非心。非有漏非無漏。非有為 非無為。非常非無常。非幻非非幻。非名非 非名。非定非非定。非有非非有,非無非非 無。非說非非說。非如來非不如來。以是義 故。如來不定。 善男子。何故如來不名世天。世天者即

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

Nghóa thieân giaû, Thaäp truï Boà Taùt ma-ha-taùt ñaúng.

Dó haø nghóa coá Thaäp truï Boà Taùt danh vi nghóa thieân?

Dó naêng thieän giaûi chö phaùp nghóa coá. Vaân haø vi nghóa?

Kieán nhaát thieát phaùp thò khoâng nghóa coá.

Thieän nam töû! Nhö Lai phi vöông, dieäc phi töù thieân naõi chí phi höõu töôûng phi voâ töôûng thieân, tuøng Tu-ñaøhoaøn chí Bích-chi Phaät, Thaäp truï Boà Taùt. Dó thò nghóa coá, Nhö Lai phi thieân. Nhieân chö chuùng sanh dieäc phuïc xöng Phaät vi thieân trung thieân. Thò coá Nhö Lai phi thieân, phi phi thieân; phi nhaân, phi phi nhaân; phi quyû, phi phi quyû; phi ñòa nguïc, suùc sanh, ngaï quyû; phi phi ñòa nguïc, suùc sanh, ngaï quyû; phi chuùng sanh, phi phi chuùng sanh; phi phaùp, phi phi phaùp; phi saéc, phi phi saéc; phi tröôøng, phi phi tröôøng; phi ñoaûn, phi phi ñoaûn; phi töôùng, phi phi töôùng; phi taâm, phi phi taâm; phi höõu laäu, phi voâ laäu; phi höõu vi, phi voâ vi; phi thöôøng, phi voâ thöôøng; phi huyeãn, phi phi huyeãn; phi danh, phi phi danh; phi ñònh, phi phi ñònh; phi höõu, phi phi höõu; phi voâ, phi phi voâ; phi thuyeát, phi phi thuyeát; phi Nhö Lai, phi baát Nhö Lai. Dó thò nghóa coá, Nhö Lai baát ñònh.

Thieän nam töû! Haø coá Nhö Lai baát danh Theá thieân? Theá thieân giaû töùc thò chö vöông. Nhö Lai cöûu ö voâ löôïng kieáp

是諸王。如來久於無量劫中已捨王位。是故

trung, dó xaû vöông vò, thò coá phi vöông. Phi phi vöông giaû,

非王。非非王者。如來生於迦毘羅城淨飯王

Nhö Lai sanh ö Ca-tyø-la thaønh, Tònh-phaïn vöông gia, thò

家。是故非非王。 338

coá phi phi vöông.

339

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

非生天者。如來久已離諸有故。是故非生 天。非非生天。何以故。昇兜率天下閻浮提 故。是故如來非非生天。 亦非淨天。何以故。如來非是須陀洹乃至 非辟支佛。是故如來非是淨天。非非淨天。 何以故。世間八法所不能染。猶如蓮花不受 塵水。是故如來非非淨天。 亦非義天。何以故。如來非是十住菩薩 故。是故如來非義天也。非非義天。何以 故。如來常修十八空義故。是故如來非非義 天。 如來非人。何以故。如來久於無量劫中離 人有故。是故非人。亦非非人。何以故。生 於迦毘羅城故是故非非人。 如來非鬼。何以故。不害一切諸眾生故。 是故非鬼。亦非非鬼。何以故。亦以鬼像化 眾生故。是故非非鬼。

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

Phi sanh thieân giaû, Nhö Lai cöûu dó ly chö höõu coá. Thò coá phi sanh thieân. Phi phi sanh thieân. Haø dó coá? Thaêng Ñaâu-suaát thieân, haù Dieâm-phuø-ñeà coá. Thò coá Nhö Lai phi phi sanh-thieân.

Dieäc phi tònh thieân. Haø dó coá? Nhö Lai phi thò Tu-ñaøhoaøn naõi chí phi Bích-chi Phaät. Thò coá Nhö Lai phi thò tònh thieân. Phi phi tònh thieân. Haø dó coá? Theá gian baùt phaùp sôû baát naêng nhieãm, do nhö lieân hoa baát thoï traàn thuûy. Thò coá Nhö Lai phi phi tònh thieân.

Dieäc phi nghóa thieân. Haø dó coá? Nhö Lai phi thò thaäp truï Boà Taùt coá. Thò coá Nhö Lai phi nghóa thieân daõ. Phi phi nghóa thieân. Haø dó coá? Nhö Lai thöôøng tu thaäp baùt khoâng nghóa coá. Thò coá Nhö Lai phi phi nghóa thieân.

Nhö Lai phi nhaân. Haø dó coá? Nhö Lai cöûu ö voâ löôïng kieáp trung ly nhaân höõu coá. Thò coá phi nhaân. Dieäc phi phi nhaân. Haø dó coá? Sanh ö Ca-tyø-la thaønh coá. Thò coá phi phi nhaân.

Nhö Lai phi quyû. Haø dó coá? Baát haïi nhaát thieát chö chuùng sanh coá. Thò coá phi quyû. Dieäc phi phi quyû. Haø dó coá? Dieäc dó quyû töôïng, hoùa chuùng sanh coá. Thò coá phi phi quyû.

如來亦非地獄畜生餓鬼。何以故。如來

Nhö Lai dieäc phi ñòa nguïc, suùc sanh, ngaï quyû. Haø dó

久離諸惡業故。是故非地獄畜生餓鬼。亦非

coá? Nhö Lai cöûu ly chö aùc nghieäp coá. Thò coá phi ñòa nguïc, suùc sanh, ngaï quyû. Dieäc phi phi ñòa nguïc, suùc sanh, ngaï

340

341

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

非地獄畜生餓鬼。何以故。如來亦復現受三 惡諸趣之身化眾生故。是故非非地獄畜生餓 鬼。 亦非眾生。何以故。久已遠離眾生性故。 是故如來非眾生。亦非非眾生。何以故。或 時演說眾生相故。是故如來非非眾生。

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

quyû. Haø dó coá? Nhö Lai dieäc phuïc hieän thoï tam aùc chö thuù chi thaân, hoùa chuùng sanh coá. Thò coá phi phi ñòa nguïc, suùc sanh, ngaï quyû.

Dieäc phi chuùng sanh. Haø dó coá? Cöûu dó vieãn ly chuùng sanh taùnh coá. Thò coá Nhö Lai phi chuùng sanh. Dieäc phi phi chuùng sanh. Haø dó coá? Hoaëc thôøi dieãn thuyeát chuùng sanh töôùng coá. Thò coá Nhö Lai phi phi chuùng sanh.

Nhö Lai phi phaùp. Haø dó coá? Chö phaùp caùc caùc höõu bieät

如來非法。何以故。諸法各各有別異相。

dò töôùng. Nhö Lai baát nhó; duy höõu nhaát töôùng. Thò coá phi

如來不爾唯有一相。是故非法。亦非非法。

phaùp. Dieäc phi phi phaùp. Haø dó coá? Nhö Lai phaùp giôùi coá.

何以故。如來。法界故。是故非非法。 如來非色。何以故。十色入所不攝故。是 故非色。亦非非色。何以故。身有三十二相 八十種好故。是故非非色。 如來非長。何以故。斷諸色故。是故非 長。亦非非長。何以故。一切世間無有能見 頂髻相故。是故非非長。 如來非短。何以故。久已遠離憍慢結故。 是故非短。亦非非短。何以故。為瞿師羅長 者示三尺身故。是故非非短。 342

Thò coá phi phi phaùp.

Nhö Lai phi saéc. Haø dó coá? Thaäp saéc nhaäp sôû baát nhieáp coá. Thò coá phi saéc. Dieäc phi phi saéc. Haø dó coá? Thaân höõu tam thaäp nhò töôùng, baùt thaäp chuûng haûo coá. Thò coá phi phi saéc.

Nhö Lai phi tröôøng. Haø dó coá? Ñoaïn chö saéc coá. Thò coá phi tröôøng. Dieäc phi phi tröôøng. Haø dó coá? Nhaát thieát theá gian, voâ höõu naêng kieán ñænh keá töôùng coá. Thò coá phi phi tröôøng.

Nhö Lai phi ñoaûn. Haø dó coá? Cöûu dó vieãn ly kieâu maïn keát coá. Thò coá phi ñoaûn. Dieäc phi phi ñoaûn. Haø dó coá? Vò Coà-sö-la tröôûng giaû, thò tam xích thaân coá. Thò coá phi phi ñoaûn.

343

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

如來非相。何以故。久已遠離諸相相故。 是故非相。亦非非相。何以故。善知諸相 故。是故非非相。

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

Nhö Lai phi töôùng. Haø dó coá? Cöûu dó vieãn ly chö töôùng töôùng coá. Thò coá phi töôùng. Dieäc phi phi töôùng. Haø dó coá?

Thieän tri chö töôùng coá. Thò coá phi phi töôùng.

Nhö Lai phi taâm. Haø dó coá? Hö khoâng töôùng coá. Thò coá

如來非心。何以故。虛空相故。是故非

phi taâm. Dieäc phi phi taâm. Haø dó coá? Höõu thaäp löïc taâm

心。亦非非心。何以故。有十力心法故。亦

phaùp coá, dieäc naêng tri tha chuùng sanh taâm coá. Thò coá phi

能知他眾生心故。是故非非心。 如來非有為。何以故。常樂我淨故。是故 非有為。亦非無為。何以故。有來去坐臥示 現涅槃故。是故非無為。 如來非常。何以故。身有分故是故非常。 云何非常。以有知故。常法無知猶如虛 空。如來有知是故非常。

phi taâm.

Nhö Lai phi höõu vi. Haø dó coá? Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh coá. Thò coá phi höõu vi. Dieäc phi voâ vi. Haø dó coá? Höõu lai, khöù, toïa, ngoïa, thò hieän Nieát-baøn coá. Thò coá phi voâ vi.

Nhö Lai phi thöôøng. Haø dó coá? Thaân höõu phaän coá. Thò coá phi thöôøng.

Vaân haø phi thöôøng? Dó höõu tri coá. Thöôøng Phaùp voâ tri, do nhö hö khoâng. Nhö Lai höõu tri, thò coá phi thöôøng.

Vaân haø phi thöôøng? Höõu ngoân thuyeát coá. Thöôøng phaùp

云何非常。有言說故。常法無言亦如虛

voâ ngoân, dieäc nhö hö khoâng. Nhö Lai höõu ngoân, thò coá voâ

空。如來有言是故無常。有姓氏故名曰無

thöôøng. Höõu taùnh thò coá, danh vieát voâ thöôøng; voâ taùnh

常。無姓之法乃名為常。虛空常故無有姓

chi phaùp, naõi danh vi thöôøng. Hö khoâng thöôøng coá, voâ

氏。如來有姓姓瞿曇氏是故無常。有父母故 名曰無常。無父母者乃名曰常。虛空常故無 有父母。佛有父母是故無常。有四威儀名曰

höõu taùnh thò. Nhö Lai höõu taùnh: taùnh Coà-ñaøm thò; thò coá voâ thöôøng. Höõu phuï maãu coá, danh vieát voâ thöôøng; voâ phuï maãu giaû, naõi danh vieát thöôøng. Hö khoâng thöôøng coá, voâ höõu phuï maãu. Phaät höõu phuï maãu, thò coá voâ thöôøng. Höõu töù oai nghi, danh vieát voâ thöôøng; voâ töù oai nghi, naõi danh

344

345

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

無常。無四威儀乃名曰常。虛空常故無四威 儀。佛有四威儀是故無常。 常住之法無有方所。虛空常故無有方所。 如來出在中天竺地。住舍婆提或王舍城。是 故無常。以是義故如來非常。 亦非非常。何以故。生永斷故。有生之 法名曰無常。無生之法乃名為常。如來無生 是故為常。常法無性。有性之法名曰無常。 如來無生無性無生無性故常。有常之法遍一 切處。猶如虛空無處不有。如來亦爾遍一切 處。是故為常。無常之法或言此有或言彼 無。如來不爾不可說言是處有彼處無。是故 為常。無常之法有時是有,有時是無。如來不 爾,有時是有,有時是無。是故為常。

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

vieát thöôøng. Hö khoâng thöôøng coá, voâ töù oai nghi. Phaät höõu töù oai nghi, thò coá voâ thöôøng.

Thöôøng truï chi phaùp, voâ höõu phöông sôû. Hö khoâng thöôøng coá, voâ höõu phöông sôû. Nhö Lai xuaát taïi Trung Thieân Truùc ñòa, truï Xaù-baø-ñeà hoaëc Vöông Xaù thaønh, thò coá voâ thöôøng. Dó thò nghóa coá, Nhö Lai phi thöôøng.

Dieäc phi phi thöôøng. Haø dó coá? Sanh vónh ñoaïn coá. Höõu sanh chi phaùp, danh vieát voâ thöôøng; voâ sanh chi phaùp, naõi danh vi thöôøng. Nhö Lai voâ sanh, thò coá vi thöôøng.

Thöôøng phaùp voâ taùnh; höõu taùnh chi phaùp, danh vieát voâ thöôøng. Nhö Lai voâ sanh, voâ taùnh; voâ sanh, voâ taùnh coá thöôøng. Höõu thöôøng chi phaùp bieán nhaát thieát xöù, do nhö hö khoâng, voâ xöù baát höõu. Nhö Lai dieäc nhó, bieán nhaát thieát xöù, thò coá vi thöôøng. Voâ thöôøng chi phaùp, hoaëc ngoân thöû höõu, hoaëc ngoân bæ voâ. Nhö Lai baát nhó, baát khaû thuyeát ngoân: thò xöù höõu, bæ xöù voâ; thò coá vi thöôøng. Voâ thöôøng chi phaùp: höõu thôøi thò höõu, höõu thôøi thò voâ. Nhö Lai baát nhó, höõu thôøi thò höõu, höõu thôøi thò voâ; thò coá vi thöôøng.

Thöôøng truï chi phaùp voâ danh, voâ saéc. Hö khoâng thöôøng

常住之法無名無色。虛空常故無名無色。

coá, voâ danh voâ saéc. Nhö Lai dieäc nhó, voâ danh voâ saéc; thò

如來亦爾無名無色是故為常。常住之法無因

coá vi thöôøng. Thöôøng truï chi phaùp voâ nhaân, voâ quaû. Hö

無果。虛空常故無因無果。如來亦爾無因無

nhaân, voâ quaû, thò coá vi thöôøng. Thöôøng truï chi phaùp, tam

果。是故為常。常住之法三世不攝。如來亦 爾三世不攝是故為常。 346

khoâng thöôøng coá, voâ nhaân, voâ quaû; Nhö Lai dieäc nhó, voâ theá baát nhieáp; Nhö Lai dieäc nhó, tam theá baát nhieáp, thò coá vi thöôøng.

347

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

如來非幻。何以故。永斷一切虛誑心故。 是故非幻。亦非非幻。何以故。如來或時分 此一身為無量身。無量之身復為一身。山壁 直過無有障礙。履水如地入地如水行空如 地。身出煙焰如大火聚。雲雷震動其聲可 畏。或為城邑聚落舍宅山川樹木。或作大身 或作小身。男身女身童男童女身。是故如來 亦非非幻。 如來非定。何以故。如來於此拘尸那城娑 羅雙樹間。示現入於般涅槃故。是故非定。 亦非非定。何以故。常樂我淨故。是故如來 亦非非定。

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

Nhö Lai phi huyeãn. Haø dó coá? Vónh ñoaïn nhaát thieát hö cuoáng taâm coá, thò coá phi huyeãn. Dieäc phi phi huyeãn. Haø dó coá? Nhö Lai hoaëc thôøi phaân thöû nhaát thaân vi voâ löôïng thaân; voâ löôïng chi thaân, phuïc vi nhaát thaân, sôn, bích tröïc quaù, voâ höõu chöôùng ngaïi. Lyù thuûy nhö ñòa; nhaäp ñòa nhö thuûy; haønh khoâng nhö ñòa, thaân xuaát yeân dieäm, nhö ñaïi hoûa tuï; vaân, loâi, chaán ñoäng, kyø thanh khaû uùy. Hoaëc vi thaønh aáp, tuï laïc, xaù traïch, sôn xuyeân, thoï moäc. Hoaëc taùc ñaïi thaân, hoaëc taùc tieåu thaân, nam thaân, nöõ thaân, ñoàng nam, ñoàng nöõ thaân. Thò coá Nhö Lai dieäc phi phi huyeãn.

Nhö Lai phi ñònh. Haø dó coá? Nhö Lai ö thöû Caâu-thi-na thaønh, sa-la song thoï gian, thò hieän nhaäp ö Baùt-Nieát-baøn coá. Thò coá phi ñònh. Dieäc phi phi ñònh. Haø dó coá? Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh coá. Thò coá Nhö Lai dieäc phi phi ñònh.

Nhö Lai phi höõu laäu. Haø dó coá? Ñoaïn tam laäu coá. Coá phi

如來非有漏。何以故。斷三漏故。故非 有漏。三漏者。欲界一切煩惱除無明是名欲

höõu laäu. Tam laäu giaû: duïc giôùi nhaát thieát phieàn naõo, tröø voâ

漏。色無色界一切煩惱除無明是名有漏。三 界無明名無明漏。如來永斷是故非漏。

danh voâ minh laäu. Nhö Lai vónh ñoaïn; thò coá phi laäu.

復次一切凡夫不見有漏。云何凡夫不見 有漏。一切凡夫於未來世悉有疑心。未來世 中當得身耶不得身耶。過去世中身本有耶為 本無耶。現在世中是身有耶是身無耶。若有 348

minh, thò danh duïc laäu. Saéc, voâ saéc giôùi nhaát thieát phieàn naõo, tröø voâ minh, thò danh höõu laäu. Tam giôùi voâ minh, Phuïc thöù, nhaát thieát phaøm phu baát kieán höõu laäu. Vaân haø phaøm phu baát kieán höõu laäu? Nhaát thieát phaøm phu, ö vò lai theá, taát höõu nghi taâm: Vò lai theá trung, ñöông ñaéc thaân da? Baát ñaéc thaân da? Quaù khöù theá trung, thaân boån höõu da? Vi boån voâ da? Hieän taïi theá trung, thò thaân höõu da? Thò thaân voâ da? Nhöôïc höõu ngaõ giaû, thò saéc da? Phi 349

KINH ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN

我者。是色耶非色耶。色非色耶非色非非色 耶。想耶非想耶。想非想耶非想非非想耶。 是身屬他耶不屬他耶。屬不屬耶非屬非不屬 耶。有命無身耶有身無命耶。有身有命耶無 身無命耶。身之與命有常耶無常耶。常無常 耶非常非無常耶。身之與命自在作耶,時節 作耶。無因作耶,世性作耶。微塵作耶法非 法作耶。士夫作耶煩惱作耶父母作耶。我住 心耶。住眼中耶遍滿身中耶。從何來耶去何 至耶。誰生耶誰死耶。我於過去是婆羅門姓 耶。是剎利姓耶。是毘舍姓耶。是首陀羅姓 耶。當於未來得何姓耶。我此身者。過去之 時是男身耶是女身耶畜生身耶。若我殺生當 有罪耶當無罪耶。乃至飲酒當有罪耶當無罪 耶。我自作耶為他作耶。我受報耶身受報 耶。 如是疑見無量煩惱覆眾生心。因是疑見 生六種心。決定有我。決定無我。我見我。 我見無我。無我見我。我作我受我知。是名 邪見。如來永拔如是無量見漏根本。是故非 漏。 350

PHAÅM BOÀ TAÙT QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU

saéc da? Saéc phi saéc da? Phi saéc phi phi saéc da? Töôûng da? Phi töôûng da? Töôûng phi töôûng da? Phi töôûng phi phi töôûng da? Thò thaân thuoäc tha da? Baát thuoäc tha da? Thuoäc baát thuoäc da? Phi thuoäc phi baát thuoäc da? Höõu maïng, voâ thaân da? Höõu thaân, voâ maïng da? Höõu thaân, höõu maïng da? Voâ thaân, voâ maïng da? Thaân chi döõ maïng, höõu thöôøng da? Voâ thöôøng da? Thöôøng voâ thöôøng da? Phi thöôøng phi voâ thöôøng da? Thaân chi döõ maïng, töï taïi taùc da? Thôøi tieát taùc da? Voâ nhaân taùc da? Theá taùnh taùc da? Vi traàn taùc da?

Phaùp, phi Phaùp taùc da? Só phu taùc da? Phieàn naõo taùc da?

Phuï maãu taùc da? Ngaõ truï taâm da? Truï nhaõn trung da?

Bieán maõn thaân trung da? Tuøng haø lai da? Khöù haø chí da?

Thuøy sanh da? Thuøy töû da? Ngaõ ö quaù khöù, thò baø-la-moân taùnh da? Thò Saùt-lôïi taùnh da? Thò Tyø-xaù taùnh da? Thò Thuû-ñaø taùnh da? Ñöông ö vò lai ñaéc haø taùnh da? Ngaõ thöû thaân giaû, quaù khöù chi thôøi, thò nam thaân da? Thò nöõ thaân da? Suùc sanh thaân da? Nhöôïc ngaõ saùt sanh, ñöông höõu toäi da? Ñöông voâ toäi da? Naõi chí aåm töûu, ñöông höõu toäi da? Ñöông voâ toäi da? Ngaõ töï taùc da? Vò tha taùc da? Ngaõ thoï baùo da? Thaân thoï baùo da?

Nhö thò nghi kieán, voâ löôïng phieàn naõo, phuù chuùng sanh taâm. Nhaân thò nghi kieán, sanh luïc chuûng taâm: quyeát ñònh höõu ngaõ; quyeát ñònh voâ ngaõ; ngaõ kieán ngaõ; ngaõ kieán voâ ngaõ; voâ ngaõ kieán ngaõ; ngaõ taùc, ngaõ thoï, ngaõ tri. Thò danh taø kieán. Nhö Lai vónh baït nhö thò voâ löôïng kieán laäu caên boån. Thò coá phi laäu.

351

大般涅槃經 善男子。菩薩摩訶薩於大涅槃修聖行者。 亦得永斷如是諸漏。諸佛如來常修聖行。是 故無漏。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, ö Ñaïi Nieát-baøn tu thaùnh haïnh giaû, dieäc ñaéc vónh ñoaïn nhö thò chö laäu. Chö Phaät Nhö Lai thöôøng tu thaùnh haïnh, thò coá voâ laäu.

Thieän nam töû! Phaøm phu baát naêng thieän nhieáp nguõ

善男子。凡夫不能善攝五根。則有三漏為 惡所牽至不善處。

caên, taéc höõu tam laäu, vi aùc sôû khieân chí baát thieän xöù.

善男子。譬如惡馬其性狠戾能令乘者至險 惡處。不能善攝此五根者。亦復如是。令人 遠離涅槃善道至諸惡處。

linh thöøa giaû chí hieåm aùc xöù. Baát naêng thieän nhieáp thöû

譬如惡象心未調順。有人乘之不隨意去

chi, baát tuøy yù khöù, vieãn ly thaønh aáp chí khoâng khoaùng

遠離城邑至空曠處。不能善攝此五根者。亦 復如是。將人遠離涅槃城邑至於生死曠野之 處。 善男子。譬如佞臣教王作惡。五根佞臣。 亦復如是。常教眾生造無量惡。

Thieän nam töû! Thí nhö aùc maõ, kyø taùnh haän leä, naêng nguõ caên giaû dieäc phuïc nhö thò, linh nhaân vieãn ly Nieát-baøn thieän ñaïo chí chö aùc xöù.

Thí nhö aùc töôïng, taâm vò ñieàu thuaän. Höõu nhaân thöøa xöù. Baát naêng thieän nhieáp thöû nguõ caên giaû dieäc phuïc nhö thò, töông nhaân vieãn ly Nieát-baøn thaønh aáp, chí ö sanh töû khoaùng daõ chi xöù.

Thieän nam töû! Thí nhö nònh thaàn giaùo vöông taùc aùc.

Nguõ caên nònh thaàn dieäc phuïc nhö thò, thöôøng giaùo chuùng sanh taïo voâ löôïng aùc.

Thieän nam töû! Thí nhö aùc töû baát thoï sö tröôûng phuï

善男子。譬如惡子不受師長父母教敕則無 惡不造。不調五根。亦復如是。不受師長善

maãu giaùo saéc, taéc voâ aùc baát taïo. Baát ñieàu nguõ caên dieäc

言教敕無惡不造。

aùc baát taïo.

善男子。凡夫之人不攝五根。常為地獄畜 生餓鬼之所殘害。亦如惡賊害及善人。 352

phuïc nhö thò, baát thoï sö tröôûng thieän ngoân giaùo saéc, voâ Thieän nam töû! Phaøm phu chi nhaân baát nhieáp nguõ caên, thöôøng vi ñòa nguïc, suùc sanh, ngaï quyû, chi sôû taøn haïi. Dieäc nhö aùc taëc haïi caäp thieän nhaân.

353

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

善男子。凡夫之人不攝五根馳騁五塵。譬 如牧牛不善守護犯人苗稼。凡夫之人不攝五 根常在諸有多受苦惱。

Thieän nam töû! Phaøm phu chi nhaân baát nhieáp nguõ caên, trì sính nguõ traàn. Thí nhö muïc ngöu baát thieän thuû hoä, phaïm nhaân mieâu giaù. Phaøm phu chi nhaân baát nhieáp nguõ caên thöôøng taïi chö höõu ña thoï khoå naõo.

善男子。菩薩摩訶薩修大涅槃行聖行時。 常能善調守攝五根。怖畏貪欲瞋恚愚癡憍慢 嫉妒。為得一切諸善法故。

Thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieát-baøn haønh thaùnh haïnh thôøi, thöôøng naêng thieän ñieàu thuû nhieáp nguõ caên, boá uùy tham duïc, saân khueå, ngu si, kieâu maïn, taät ñoá, vò ñaéc nhaát thieát chö thieän phaùp coá.

善男子。若能善守此五根者則能攝心。若 能攝心則攝五根。譬如有人擁護於王則護國

Thieän nam töû! Nhöôïc naêng thieän thuû thöû nguõ caên giaû, taéc naêng nhieáp taâm. Nhöôïc naêng nhieáp taâm, taéc nhieáp nguõ caên. Thí nhö höõu nhaân uûng hoä ö vöông, taéc hoä quoác thoå. Hoä quoác thoå giaû, taéc hoä ö vöông. Boà Taùt ma-ha-taùt dieäc phuïc nhö thò. Nhöôïc ñaéc vaên thò Ñaïi Nieát-baøn kinh, taéc ñaéc trí tueä. Ñaéc trí tueä coá, taéc ñaéc chuyeân nieäm. Nguõ caên nhöôïc taùn, nieäm taéc naêng chæ. Haø dó coá? Thò nieäm tueä coá.

土。護國土者則護於王。菩薩摩訶薩。亦復 如是。若得聞是大涅槃經則得智慧。得智慧 故則得專念。五根若散念則能止。何以故。 是念慧故。 善男子。如善牧者設牛東西噉他苗稼則 便遮止不令犯暴。菩薩摩訶薩。亦復如是。 念慧因緣故守攝五根不令馳散。菩薩摩訶 薩有念慧者。不見我相不見我所相不見眾生 及所受用。見一切法同法性相。生於土石瓦 礫之相。譬如屋舍從眾緣生無有定性。見諸 眾生四大五陰之所成立推無定性。無定性故 菩薩於中不生貪著。一切凡夫見有眾生故起 354

Thieän nam töû! Nhö thieän muïc giaû, thieát ngöu ñoâng taây haùm tha mieâu giaù, taéc tieän giaø chæ, baát linh phaïm baïo. Boà Taùt ma-ha-taùt dieäc phuïc nhö thò. Nieäm tueä nhaân duyeân coá, thuû nhieáp nguõ caên, baát linh trì taùn. Boà Taùt ma-ha-taùt höõu nieäm tueä giaû, baát kieán ngaõ töôùng, baát kieán ngaõ sôû töôùng, baát kieán chuùng sanh caäp sôû thoï duïng; kieán nhaát thieát phaùp ñoàng phaùp taùnh töôùng, sanh ö thoå thaïch ngoõa lòch chi töôùng. Thí nhö oác xaù, tuøng chuùng duyeân sanh, voâ höõu ñònh taùnh. Kieán chö chuùng sanh töù ñaïi nguõ aám chi sôû thaønh laäp; suy voâ ñònh taùnh. Voâ ñònh taùnh coá, Boà Taùt ö trung, baát sanh tham tröôùc. Nhaát thieát phaøm phu 355

大般涅槃經 煩惱。菩薩摩訶薩修大涅槃。有念慧故於諸 眾生不生貪著。復次菩薩摩訶薩修大涅槃經 者。不著眾生相作種種法相。 善男子。譬如畫師以眾雜彩畫作眾像若 男若女若牛若馬。凡夫無智見之則生男女等 相。畫師了知無有男女。菩薩摩訶薩。亦復 如是。於法異相觀於一相。終不生於眾生之 相。何以故。有念慧故。菩薩摩訶薩修大涅 槃。或時睹見端正女人終不生於貪著之相。 何以故。善觀相故。 善男子。菩薩摩訶薩知五欲法無有歡 樂,不得暫停。如犬囓枯骨。如人持火逆風 而行。如篋毒蛇。夢中所得路首果樹多人所 擲。亦如段肉眾鳥競逐。如水上泡畫水之 跡。如織經盡。如囚趣市。猶如假借勢不得 久。觀欲如是多諸過惡。 復次。菩薩摩訶薩觀諸眾生為色聲香味 觸因緣故。從昔無數無量劫來常受苦惱。一 一眾生一劫之中所積身骨。如王舍城毘富 羅山。所飲乳汁如四海水。身所出血多四海 356

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

kieán höõu chuùng sanh, coá khôûi phieàn naõo. Boà Taùt ma-hataùt tu Ñaïi Nieát-baøn, höõu nieäm tueä coá, ö chö chuùng sanh, baát sanh tham tröôùc. Phuïc thöù, Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieát-baøn kinh giaû, baát tröôùc chuùng sanh töôùng, taùc chuûng chuûng phaùp töôùng.

Thieän nam töû! Thí nhö hoïa sö, dó chuùng taïp theå, hoïa taùc chuùng töôïng, nhöôïc nam nhöôïc nöõ, nhöôïc ngöu, nhöôïc maõ. Phaøm phu voâ trí kieán chi, taéc sanh nam, nöõ ñaúng töôùng. Hoïa sö lieãu tri voâ höõu nam, nöõ. Boà Taùt ma-ha-taùt dieäc phuïc nhö thò. Ö phaùp dò töôùng, quaùn ö nhaát töôùng; chung baát sanh ö chuùng sanh chi töôùng. Haø dó coá? Höõu nieäm tueä coá. Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieát-baøn, hoaëc thôøi ñoå kieán ñoan chaùnh nöõ nhaân; chung baát sanh ö tham tröôùc chi taâm. Haø dó coá? Thieän quaùn töôùng coá.

Thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt tri nguõ duïc phaùp, voâ höõu hoan laïc, baát ñaéc taïm ñình. Nhö khuyeån nieát khoâ coát; nhö nhaân trì hoûa, nghòch phong nhi haønh; nhö khieáp ñoäc xaø; moäng trung sôû ñaéc; loä thuû quaû thoï, ña nhaân sôû tròch. Dieäc nhö ñoaïn nhuïc, chuùng ñieåu caïnh truïc; nhö thuûy thöôïng baøo; hoïa thuûy chi tích; nhö chöùc kinh taän; nhö tuø thuù thò; do nhö giaû taù, theá baát ñaéc cöûu. Quaùn duïc nhö thò, ña chö quaù aùc.

Phuïc thöù, Boà Taùt ma-ha-taùt quaùn chö chuùng sanh vò saéc, thanh, höông, vò, xuùc nhaân duyeân coá, tuøng tích voâ soá, voâ löôïng kieáp lai, thöôøng thoï khoå naõo. Nhaát nhaát chuùng sanh, nhaát kieáp chi trung, sôû tích thaân coát, nhö Vöông Xaù thaønh, Tyø-phuù-la sôn. Sôû aåm nhuõ traáp nhö töù haûi thuûy.

357

大般涅槃經 水。父母兄弟妻子眷屬命終哭泣所出目淚多 四大海。盡地草木為四寸籌以數父母亦不能 盡。無量劫來或在地獄畜生餓鬼所受行苦不 可稱計。摶此大地猶如棗等易可窮極生死難 盡。菩薩摩訶薩如是深觀一切眾生以是欲因 緣故受苦無量。菩薩以是生死行苦故不失念 慧。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thaân sôû xuaát huyeát, ña töù haûi thuûy. Phuï maãu huynh ñeä, theâ töû quyeán thuoäc, maïng chung khoác khaáp, sôû xuaát muïc leä, ña töù ñaïi haûi. Taän ñòa thaûo moäc, vi töù thoán truø, dó soá phuï maãu, dieäc baát naêng taän! Voâ löôïng kieáp lai, hoaëc taïi ñòa nguïc, suùc sanh, ngaï quyû, sôû thoï haønh khoå, baát khaû xöng keá. Ñoaøn thöû ñaïi ñòa do nhö taûo ñaúng, dò khaû cuøng cöïc; sanh töû nan taän. Boà Taùt ma-ha-taùt nhö thò thaâm quaùn nhaát thieát chuùng sanh dó thò duïc nhaân duyeân coá, thoï khoå voâ löôïng. Boà Taùt dó thò sanh töû haønh khoå coá, baát thaát nieäm tueä.

善男子。譬如世間有諸大眾滿二十五里。

Thieän nam töû! Thí nhö theá gian, höõu chö ñaïi chuùng

王敕一臣持一油缽經由中過莫令傾覆。若棄

maõn nhò thaäp nguõ lyù, vöông saéc nhaát thaàn: Trì nhaát du

一滴當斷汝命。復遣一人拔刀在後隨而怖

nhaát trích, ñöông ñoaïn nhöõ maïng. Phuïc khieån nhaát nhaân

之。臣受王教盡心堅持經歷爾所大眾之中。 雖見可意五邪欲等心常念言。我若放逸著彼

baùt, kinh do trung quaù, maïc linh khuynh phuùc. Nhöôïc khí baït ñao taïi haäu, tuøy nhi boá chi. Thaàn thoï vöông giaùo, taän taâm kieân trì. Kinh lòch nhó sôû ñaïi chuùng chi trung, tuy kieán khaû yù nguõ taø duïc ñaúng, taâm thöôøng nieäm ngoân: Ngaõ

邪欲當棄所持命不全濟。是人以是怖因緣故

nhöôïc phoùng daät, tröôùc bæ taø duïc, ñöông khí sôû trì, maïng

乃至不棄一滴之油。菩薩摩訶薩。亦復如

baát toaøn teá! Thò nhaân dó thò boá nhaân duyeân coá, naõi chí

是。於生死中不失念慧。以不失故雖見五欲

thò; ö sanh töû trung, baát thaát nieäm tueä. Dó baát thaát coá,

心不貪著。若見淨色不生色相唯觀苦相。乃 至識相亦復如是。不作生相不作滅相不作因

baát khí nhaát trích chi du! Boà Taùt ma-ha-taùt dieäc phuïc nhö tuy kieán nguõ duïc, taâm baát tham tröôùc. Nhöôïc kieán tònh saéc, baát sanh saéc töôùng, duy quaùn khoå töôùng. Naõi chí thöùc töôùng, dieäc phuïc nhö thò. Baát taùc sanh töôùng, baát taùc dieät

相觀和合相。菩薩爾時五根清淨。根清淨故

töôùng, baát taùc nhaân töôùng; quaùn hoøa hieäp töôùng. Boà Taùt

護根戒具。一切凡夫五根不淨。不能善持名

nhó thôøi nguõ caên thanh tònh. Caên thanh tònh coá, hoä caên

358

giôùi cuï. Nhaát thieát phaøm phu, nguõ caên baát tònh, baát naêng 359

大般涅槃經 曰根漏。菩薩永斷是故無漏。如來拔出永斷 根本是故非漏。 復次善男子。復有離漏。菩薩摩訶薩欲為 無上甘露佛果故離於惡漏。云何為離。若能 修行大涅槃經。書寫受持讀誦解說思惟其義 是名為離。何以故。 善男子。我都不見十二部經能離惡漏如此 方等大涅槃經。 善男子。譬如良師教諸弟子。諸弟子中有 受教者心不造惡。菩薩摩訶薩修大涅槃微妙 經典。亦復如是心不造惡。 善男子。譬如世間有善咒術。若有一聞卻 後七年不為一切毒藥所中蛇不能螫。若有誦 者乃至命盡無有眾惡。 善男子。是大涅槃經。亦復如是。若有眾 生一經耳者卻後七劫不墮惡道。若有書寫讀 誦解說思惟其義。必得阿耨多羅三藐三菩提 得見佛性。如彼聖王得甘露味。 善男子。是大涅槃有如是等無量功德。 360

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

thieän trì, danh vieát caên laäu. Boà Taùt vónh ñoaïn, thò coá voâ laäu. Nhö Lai baït xuaát, vónh ñoaïn caên boån, thò coá phi laäu.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Phuïc höõu ly laäu. Boà Taùt maha-taùt duïc vò voâ thöôïng cam loä Phaät quaû coá, ly ö aùc laäu.

Vaân haø vi ly? Nhöôïc naêng tu haønh Ñaïi Nieát-baøn kinh, thô taû, thoï trì, ñoäc tuïng, giaûi thuyeát, tö duy kyø nghóa, thò danh vi ly. Haø dó coá?

Thieän nam töû! Ngaõ ñoâ baát kieán thaäp nhò boä kinh naêng ly aùc laäu nhö thöû Phöông ñaúng Ñaïi Nieát-baøn kinh.

Thieän nam töû! Thí nhö löông sö, giaùo chö ñeä töû. Chö ñeä töû trung, höõu thoï giaùo giaû, taâm baát taïo aùc. Boà Taùt ma-hataùt tu Ñaïi Nieát-baøn vi dieäu kinh ñieån, dieäc phuïc nhö thò; taâm baát taïo aùc.

Thieän nam töû! Thí nhö theá gian, höõu thieän chuù thuaät.

Nhöôïc höõu nhaát vaên, khöôùc haäu thaát nieân, baát vi nhaát thieát ñoäc döôïc sôû truùng xaø baát naêng thích. Nhöôïc höõu tuïng giaû, naõi chí maïng taän, voâ höõu chuùng aùc.

Thieän nam töû! Thò Ñaïi Nieát-baøn kinh dieäc phuïc nhö thò. Nhöôïc höõu chuùng sanh, nhaát kinh nhó giaû, khöôùc haäu thaát kieáp, baát ñoïa aùc ñaïo. Nhöôïc höõu thô taû, ñoäc tuïng, giaûi thuyeát, tö duy kyø nghóa, taát ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà; ñaéc kieán Phaät taùnh, nhö bæ Thaùnh vöông ñaéc cam loä vò.

Thieän nam töû! Thò Ñaïi Nieát-baøn höõu nhö thò ñaúng voâ löôïng coâng ñöùc.

361

大般涅槃經 善男子。若有人能書寫是經讀誦解說為 他敷演思惟其義。當知是人真我弟子善受我 教。是我所見我之所念是人諦知我不涅槃。 隨如是人所住之處若城邑聚落山林曠野房舍 田宅樓閣殿堂。我亦在中常住不移我於是人 常作受施。或作比丘比丘尼優婆塞優婆夷婆 羅門梵志貪窮乞人。云何當令是人得知如來 受其所施之物。 善男子。是人或於夜臥夢中夢見佛像。或 見天像沙門之像國王聖王師子王像蓮花形像 優曇花像。或見大山或大海水。或見日月或 見白象及白馬像。或見父母得花得果金銀琉 璃玻瓈等寶五種牛味。爾時當知。即是如來 受其所施。寤已喜樂尋得種種所須之物。心 不念惡樂修善法。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Nhöôïc höõu nhaân naêng thô taû thò kinh, ñoäc tuïng, giaûi thuyeát, vò tha phu dieãn, tö duy kyø nghóa, ñöông tri thò nhaân chaân ngaõ ñeä töû, thieän thoï ngaõ giaùo, thò ngaõ sôû kieán, ngaõ chi sôû nieäm. Thò nhaân ñeá tri ngaõ baát Nieát-baøn. Tuøy nhö thò nhaân sôû truï chi xöù, nhöôïc thaønh aáp, tuï laïc, sôn laâm, khoaùng daõ, phoøng xaù, ñieàn traïch, laâu caùc, ñieän ñöôøng, ngaõ dieäc taïi trung, thöôøng truï baát di. Ngaõ ö thò nhaân, thöôøng taùc thoï thí: hoaëc taùc tyø-kheo, tyø-kheo ni, öu-baø-taéc, öu-baø-di, baø-la-moân, Phaïm-chí, baàn cuøng khaát nhaân. Vaân haø ñöông linh thò nhaân ñaéc tri Nhö Lai thoï kyø sôû thí chi vaät?

Thieän nam töû! Thò nhaân hoaëc ö daï ngoïa moäng trung, moäng kieán Phaät töôïng, hoaëc kieán thieân töôïng, sa-moân chi töôïng, quoác vöông, thaùnh vöông, sö töû vöông töôïng, lieân hoa hình töôïng, öu-ñaøm hoa töôïng. Hoaëc kieán ñaïi sôn, hoaëc ñaïi haûi thuûy; hoaëc kieán nhaät, nguyeät; hoaëc kieán baïch töôïng caäp baïch maõ töôïng; hoaëc kieán phuï maãu, ñaéc hoa, ñaéc quaû, kim, ngaân, löu ly, pha leâ ñaúng baûo, nguõ chuûng ngöu vò. Nhó thôøi ñöông tri töùc thò Nhö Lai thoï kyø sôû thí.

Ngoä dó, hyû laïc, taàm ñaéc chuûng chuûng sôû tu chi vaät, taâm baát nieäm aùc, nhaïo tu thieän phaùp.

善男子。是大涅槃悉能成就如是無量阿僧 祇等不可思議無邊功德。

Thieän nam töû! Thò Ñaïi Nieát-baøn taát naêng thaønh töïu nhö thò voâ löôïng a-taêng-kyø ñaúng, baát khaû tö nghò, voâ bieân coâng ñöùc.

善男子。汝今應當信受我語。若有善男子

Thieän nam töû! Nhöõ kim öng ñöông tín thoï ngaõ ngöõ.

Nhöôïc höõu thieän nam töû, thieän nöõ nhaân duïc kieán ngaõ giaû, duïc cung kính ngaõ, duïc ñoàng phaùp taùnh nhi kieán ö

善女人欲見我者欲恭敬我。欲同法性而見於 我。欲得空定,欲見實相。欲得修習首楞嚴定 362

363

大般涅槃經 師子王定。欲破八魔。八魔者。所謂四魔無 常無樂無我無淨。欲得人中天上樂者。見有 受持大涅槃經書寫讀誦為他解說思惟義者。 當往親近依附諮受供養恭敬尊重讚歎。為洗 手足布置床席四事供給令無所乏。若從遠來 應十由延路次奉迎為是經故。所重之物應以 奉獻。如其無者應自賣身。何以故。是經難 遇過優曇花。 善男子。我念過去無量無邊那由他劫。爾 時世界名曰娑婆。有佛世尊號釋迦牟尼如來 應供正遍知明行足善逝世間解無上士調御丈 夫天人師佛世尊。為諸大眾宣說如是大涅槃 經。 我於爾時從善友所。轉聞彼佛當為大眾說 大涅槃。我聞是已其心歡喜欲設供養。居貧 無物欲自賣身薄福不售。即欲還家路見一人 而便語言。吾欲賣身君能買不。其人答曰。 我家作業人無堪者。汝設能為我當買汝。 364

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

ngaõ, duïc ñaéc khoâng ñònh, duïc kieán thaät töôùng, duïc ñaéc tu taäp Thuû laêng nghieâm ñònh, Sö töû vöông ñònh, duïc phaù Baùt ma – Baùt ma giaû, sôû vò: Töù ma, voâ thöôøng, voâ laïc, voâ ngaõ, voâ tònh – duïc ñaéc nhaân trung, thieân thöôïng laïc giaû, kieán höõu thoï trì Ñaïi Nieát-baøn kinh, thô taû, ñoäc, tuïng, vò tha giaûi thuyeát, tö duy nghóa giaû, ñöông vaõng thaân caän, y phuï, tö thoï, cuùng döôøng, cung kính, toân troïng, taùn thaùn, vò taåy thuû tuùc, boá trí saøng tòch, töù söï cung caáp, linh voâ sôû phaïp. Nhöôïc tuøng vieãn lai, öng thaäp do dieân, loä thöù phuïng nghinh. Vò thò kinh coá, sôû troïng chi vaät, öng dó phuïng hieán. Nhö kyø voâ giaû, öng töï maïi thaân. Haø dó coá? Thò kinh nan ngoä, quaù öu-ñaøm hoa.

Thieän nam töû! Ngaõ nieäm quaù khöù, voâ löôïng voâ bieân na-do-tha kieáp, nhó thôøi theá giôùi danh vieát Ta-baø. Höõu Phaät Theá Toân hieäu Thích-ca-Maâu-ni, Nhö Lai, ÖÙng cuùng, Chaùnh bieán tri, Minh haïnh tuùc, Thieän theä, Theá gian giaûi, Voâ thöôïng só Ñieàu ngöï tröôïng phu, Thieân nhaân sö, Phaät Theá Toân. Vò chö ñaïi chuùng, tuyeân thuyeát nhö thò Ñaïi Nieátbaøn kinh.

Ngaõ ö nhó thôøi tuøng thieän höõu sôû, chuyeån vaên bæ Phaät ñöông vò ñaïi chuùng, thuyeát Ñaïi Nieát-baøn. Ngaõ vaên thò dó, kyø taâm hoan hyû, duïc thieát cuùng döôøng. Cö baàn voâ vaät, duïc töï maïi thaân. Baïc phöôùc baát thuï. Töùc duïc hoaøn gia; loä kieán nhaát nhaân, nhi tieän ngöù ngoân: Ngoâ duïc maïi thaân, quaân naêng maõi phuû? Kyø nhaân ñaùp vieát: Ngaõ gia taùc nghieäp, nhaân voâ kham giaû. Nhöõ thieát naêng vi, ngaõ ñöông maõi nhöõ.

365

大般涅槃經 我即問言。有何作業人無堪能。其人見答 吾有惡病良醫處藥。應當日服人肉三兩。卿 若能以身肉三兩日日見給。便當與汝金錢五 枚。 我時聞已心中歡喜。我復語言。汝與我錢 假我七日。須我事訖便還相就。其人見答七 日不可。審能爾者當許一日。 善男子。我於爾時即取其錢還至佛所。 頭面禮足盡其所有而以奉獻。然後誠心聽受 是經。我時闇鈍雖得聞經。唯能受持一偈文 句。 如來證涅槃 永斷於生死 若有至心聽 常得無量樂 受是偈已即便還至彼病人家。 善男子。我時雖復日日與三兩肉。以念偈 因緣故不以為痛。日日不廢足滿一月。 善男子。以是因緣其病得差。我身平復亦 無瘡痍。我時見身具足完具即發阿耨多羅三 藐三菩提心。 366

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Ngaõ töùc vaán ngoân: Höõu haø taùc nghieäp, nhaân voâ naêng kham? Kyø nhaân kieán ñaùp: Ngoâ höõu aùc beänh, löông y xöû döôïc, öng ñöông nhaät phuïc nhaân nhuïc tam löôïng. Khanh nhöôïc naêng dó thaân nhuïc tam löôïng, nhaät nhaät kieán caáp, tieän ñöông döõ nhöõ kim tieàn nguõ mai.

Ngaõ thôøi vaên dó, taâm trung hoan hyû. Ngaõ phuïc ngöù ngoân: Nhöõ döõ ngaõ tieàn, giaû ngaõ thaát nhaät; tu ngaõ söï ngaät, tieän hoaøn töông töïu. Kyø nhaân kieán ñaùp: Thaát nhaät baát khaû. Thaåm naêng nhó giaû, ñöông höùa nhaát nhaät.

Thieän nam töû! Ngaõ ö nhó thôøi, töùc thuû kyø tieàn, hoaøn chí Phaät sôû, ñaàu dieän leã tuùc; taän kyø sôû höõu, nhi dó phuïng hieán; nhieân haäu thaønh taâm thính thoï thò kinh. Ngaõ thôøi aùm ñoän, tuy ñaéc vaên kinh, duy naêng thoï trì nhaát keä vaên cuù: Nhö Lai chöùng Nieát-baøn, Vónh ñoaïn ö sanh töû; Nhöôïc höõu chí taâm thính, Thöôøng ñaéc voâ löôïng laïc.

Thoï thò keä dó, töùc tieän hoaøn chí bæ beänh nhaân gia.

Thieän nam töû! Ngaõ thôøi tuy phuïc nhaät nhaät döõ tam löôïng nhuïc, dó nieäm keä nhaân duyeân coá, baát dó vi thoáng.

Nhaät nhaät baát pheá, tuùc maõn nhaát nguyeät.

Thieän nam töû! Dó thò nhaân duyeân, kyø beänh ñaéc saùi.

Ngaõ thaân bình phuïc, dieäc voâ sang di. Ngaõ thôøi kieán thaân cuï tuùc hoaøn cuï, töùc phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boàñeà taâm.

367

大般涅槃經 一偈之力尚能如是。何況具足受持讀誦。 我見此經有如是利復倍發心。願於未來成得 佛道字釋迦牟尼。 善男子。以是一偈因緣力故。令我今日於 大眾中為諸天人具足宣說。 善男子。以是因緣是大涅槃不可思議。成 就無量無邊功德。乃是諸佛如來甚深祕密之 藏。以是義故。能受持者斷離惡漏。所謂惡 者惡象惡馬惡牛惡狗。毒蛇住處惡刺土地懸 崖險岸暴水迴澓。惡人惡國惡城惡舍惡知識 等。如是等輩若作漏因菩薩即離。若不能作 則不遠離。若增有漏則便離之。若不增長則 不遠離。若作惡法則便離之。若能作善則不 遠離。 云何為離。不持刀杖常以正慧方便而遠 離之。是故名為正慧遠離。為生善法則離惡 法。菩薩摩訶薩自觀其身相。譬如瘡如癰 如怨。如箭入體是大苦聚。悉是一切善惡根 本。是身雖復不淨念是。菩薩猶故瞻視將

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhaát keä chi löïc thöôïng naêng nhö thò, haø huoáng cuï tuùc thoï trì, ñoäc, tuïng? Ngaõ kieán thöû kinh höõu nhö thò lôïi, phuïc boäi phaùt taâm nguyeän ö vò lai, thaønh ñaéc Phaät ñaïo, töï Thích-ca Maâu-ni.

Thieän nam töû! Dó thò nhaát keä nhaân duyeân löïc coá, linh ngaõ kim nhaät, ö ñaïi chuùng trung, vò chö thieân, nhaân, cuï tuùc tuyeân thuyeát.

Thieän nam töû! Dó thò nhaân duyeân, thò Ñaïi Nieát-baøn baát khaû tö nghò, thaønh töïu voâ löôïng voâ bieân coâng ñöùc; naõi thò chö Phaät Nhö Lai thaäm thaâm bí maät chi taïng. Dó thò nghóa coá, naêng thoï trì giaû, ñoaïn ly aùc laäu. Sôû vò aùc giaû: aùc töôïng, aùc maõ, aùc ngöu, aùc caåu, ñoäc xaø truï xöù, aùc thích thoå ñòa, huyeàn nhai hieåm ngaïn, baïo thuûy hoài phuïc, aùc nhaân, aùc quoác, aùc thaønh, aùc xaù, aùc tri thöùc ñaúng. Nhö thò ñaúng boái, nhöôïc taùc laäu nhaân, Boà Taùt töùc ly; nhöôïc baát naêng taùc, taéc baát vieãn ly. Nhöôïc taêng höõu laäu, taéc tieän ly chi; nhöôïc baát taêng tröôûng, taéc baát vieãn ly. Nhöôïc taùc aùc phaùp, taéc tieän ly chi; nhöôïc naêng taùc thieän, taéc baát vieãn ly.

Vaân haø vi ly? Baát trì ñao tröôïng, thöôøng dó chaùnh tueä phöông tieän, nhi vieãn ly chi. Thò coá danh vi chaùnh tueä vieãn ly. Vò sanh thieän phaùp, taéc ly aùc phaùp. Boà Taùt maha-taùt töï quaùn kyø thaân töôùng, thí nhö sang, nhö ung, nhö oaùn, nhö tieãn nhaäp theå. Thò ñaïi khoå tuï; taát thò nhaát thieát thieän aùc caên boån. Thò thaân tuy phuïc baát tònh nieäm thò, Boà Taùt do coá chieâm thò töông döôõng.

養。 368

369

大般涅槃經 何以故。非為貪身為善法故。為於涅槃 不為生死。為常樂我淨不為無常無樂無我無 淨。為菩提道不為有道。為於一乘不為三 乘。為三十二相八十種好微妙之身。不為乃 至非有想非無想身。為法輪王不為轉輪王。 善男子。菩薩摩訶薩常當護身。何以故。 若不護身命則不全。命若不全則不能得書寫 是經,受持讀誦。為他廣說思惟其義。是故 菩薩應善護身。以是義故。菩薩得離一切惡 漏。 善男子。如欲渡者應善護筏臨路之人善 護良馬。田夫種植善護糞穢如為差毒善護毒 蛇。如人為財護旃陀羅。為壞賊故將護健 兒。亦如寒人愛護於火。如癩病者求於毒 藥。菩薩摩訶薩亦復如是。雖見是身無量不 淨具足充滿。為欲受持大涅槃經故。猶好將 護不令乏少。 菩薩摩訶薩。觀於惡象及惡知識等無有 二。何以故。俱壞身故。菩薩摩訶薩於惡象 等心無怖懼。於惡知識生畏懼心。何以故。 370

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Haø dó coá? Phi vò tham thaân, vò thieän phaùp coá. Vò ö Nieát-baøn, baát vò sanh töû. Vò thöôøng, laïc, ngaõ, tònh; baát vò voâ thöôøng, voâ laïc, voâ ngaõ, voâ tònh. Vò Boà-ñeà ñaïo, baát vò höõu ñaïo. Vò ö nhaát thöøa, baát vò tam thöøa. Vò tam thaäp nhò töôùng, baùt thaäp chuûng haûo, vi dieäu chi thaân; baát vò naõi chí phi höõu töôûng phi voâ töôûng thaân. Vò Phaùp luaân vöông, baát vò Chuyeån luaân vöông.

Thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt thöôøng ñöông hoä thaân.

Haø dó coá? Nhöôïc baát hoä thaân, maïng taéc baát toaøn. Maïng nhöôïc baát toaøn, taéc baát naêng ñaéc thô taû thò kinh, thoï trì, ñoäc tuïng, vò tha quaûng thuyeát, tö duy kyø nghóa. Thò coá Boà Taùt öng thieän hoä thaân. Dó thò nghóa coá, Boà Taùt ñaéc ly nhaát thieát aùc laäu.

Thieän nam töû! Nhö duïc ñoä giaû, öng thieän hoä phieät.

Laâm loä chi nhaân, thieän hoä löông maõ. Ñieàn phu chuûng thöïc, thieän hoä phaán ueá. Nhö vò saùi ñoäc, thieän hoä ñoäc xaø.

Nhö nhaân vò taøi, hoä chieân-ñaø-la; vò hoaïi taëc coá, töông hoä kieän nhi. Dieäc nhö haøn nhaân aùi hoä ö hoûa. Nhö laïi beänh giaû caàu ö ñoäc döôïc. Boà Taùt ma-ha-taùt dieäc phuïc nhö thò.

Tuy kieán thò thaân, voâ löôïng baát tònh cuï tuùc sung maõn, vò duïc thoï trì Ñaïi-Nieát-baøn kinh coá, do haûo töông hoä, baát linh phaïp thieåu.

Boà Taùt ma-ha-taùt quaùn ö aùc töôïng caäp aùc tri thöùc, ñaúng voâ höõu nhò. Haø dó coá? Caâu hoaïi thaân coá. Boà Taùt ma-hataùt, ö aùc töôïng ñaúng, taâm voâ boá cuï; ö aùc tri thöùc, sanh uùy cuï taâm. Haø dó coá? Thò aùc töôïng ñaúng duy naêng hoaïi thaân, 371

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

是惡象等唯能壞身不能壞心。惡知識者二俱 壞故。是惡象等唯壞一身。惡知識者壞無量 善身無量善心。是惡象等唯能破壞不淨臭 身。惡知識者能壞淨身及以淨心。是惡象等 能壞肉身。惡知識者壞於法身。為惡象殺不 至三惡。為惡友殺必至三惡。是惡象等但為 身怨。惡知識者為善法怨。是故菩薩常當遠 離諸惡知識。如是等漏凡夫不離是故生漏。 菩薩離之則不生漏。菩薩如是尚無有漏。況 於如來。是故非漏。

baát naêng hoaïi taâm; aùc tri thöùc giaû, nhò caâu hoaïi coá. Thò

云何親近漏。一切凡夫受取衣食臥具醫 藥。為身心樂求如是物造種種惡。不知過失 輪迴三趣。是故名漏。

thöïc, ngoïa cuï, y döôïc. Vò thaân taâm laïc, caàu nhö thò vaät;

菩薩摩訶薩見如是過則便遠離。若須衣時 即便受取。不為身故但為於法。不長憍慢心 常卑下。不為嚴飾但為羞恥。障諸寒暑惡風 惡雨惡蟲蚊虻蠅蚤蝮螫。 雖受飲食心不貪著。不為身故常為正法。 不為膚肌但為眾生。不為憍慢為身力故。不 為怨害為治饑瘡。雖得上味心無貪著。 372

aùc töôïng ñaúng duy hoaïi nhaát thaân; aùc tri thöùc giaû hoaïi voâ löôïng thieän thaân, voâ löôïng thieän taâm. Thò aùc töôïng ñaúng duy naêng phaù hoaïi baát tònh xuù thaân; aùc tri thöùc giaû naêng hoaïi tònh thaân caäp dó tònh taâm. Thò aùc töôïng ñaúng naêng hoaïi nhuïc thaân, aùc tri thöùc giaû hoaïi ö phaùp thaân. Vò aùc töôïng saùt, baát chí tam aùc; vi aùc höõu saùt, taát chí tam aùc.

Thò aùc töôïng ñaúng ñaõn vi thaân oaùn; aùc tri thöùc giaû vi thieän phaùp oaùn. Thò coá Boà Taùt thöôøng ñöông vieãn ly chö aùc tri thöùc. Nhö thò ñaúng laäu, phaøm phu baát ly, thò coá sanh laäu.

Boà Taùt ly chi, taéc baát sanh laäu. Boà Taùt nhö thò, thöôïng voâ höõu laäu, huoáng ö Nhö Lai? Thò coá phi laäu.

Vaân haø thaân caän laäu? Nhaát thieát phaøm phu thoï thuû y, taïo chuûng chuûng aùc, baát tri quaù thaát, luaân hoài tam thuù.

Thò coá danh laäu.

Boà Taùt ma-ha-taùt, kieán nhö thò quaù, taéc tieän vieãn ly.

Nhöôïc tu y thôøi, töùc tieän thoï thuû; baát vò thaân coá, ñaõn vò ö phaùp; baát tröôûng kieâu maïn, taâm thöôøng ty haï; baát vò nghieâm söùc, ñaõn vò tu sæ, chöôùng chö haøn thöû, aùc phong, aùc vuõ, aùc truøng, vaên, manh, daêng, taûo, phuùc, thích.

Tuy thoï aåm thöïc, taâm baát tham tröôùc. Baát vò thaân coá, thöôøng vò Chaùnh phaùp; baát vò phu cô, ñaõn vò chuùng sanh.

Baát vò kieâu maïn, vò thaân löïc coá; baát vò oaùn haïi, vò trò cô sang! Tuy ñaéc thöôïng vò, taâm voâ tham tröôùc.

373

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

受取房舍亦復如是。貪慢之結不令居心。 為菩提舍遮止結賊。障惡風雨故受屋舍。 求醫藥者心無貪慢。但為正法不為壽命為 常命故。 善男子。如人病瘡為酥麨塗以衣裹之。為 出膿血酥麨塗傳。為瘡愈故以藥坌之。為惡 風故在深屋中。菩薩摩訶薩亦復如是。觀身 是瘡故以衣覆。為九孔膿求索飲食。為惡風 雨取受房舍。為四毒發求覓醫藥。菩薩受取 四種供養。為菩提道非為壽命。 何以故。菩薩摩訶薩作是思惟。我若不受 是四供養身則磨滅不得堅牢。若不堅牢則不 忍苦。若不忍苦則不能得修習善法。若能忍 苦則得修習無量善法。我若不能堪忍眾苦。 則於苦受生瞋恚心。於樂受中生貪著心。若 求樂不得則生無明。是故凡夫於四供養生於 有漏。菩薩摩訶薩能深觀察不生於漏。是故 菩薩名為無漏。云何如來當名有漏。是故如 來不名有漏。

大般涅槃經卷第二十二 終 374

Thoï thuû phoøng xaù, dieäc phuïc nhö thò. Tham maïn chi keát, baát linh cö taâm; vi Boà-ñeà xaù, giaø chæ keát taëc. Chöôùng aùc phong vuõ, coá thoï oác xaù.

Caàu y döôïc giaû, taâm voâ tham maïn. Ñaõn vò Chaùnh phaùp, baát vò thoï maïng, vò thöôøng maïng coá.

Thieän nam töû! Nhö nhaân beänh sang, vò toâ xieåu ñoà, dó y khoûa chi. Vò xuaát nuøng huyeát, toâ xieåu ñoà truyeàn; vò sang duõ coá, dó döôïc phaán chi; vò aùc phong coá, taïi thaâm oác trung.

Boà Taùt ma-ha-taùt dieäc phuïc nhö thò. Quaùn thaân thò sang, coá dó y phuù; vò cöûu khoång nuøng, caàu saùch aåm thöïc; vò aùc phong vuõ, thoï thuû phoøng xaù; vò töù ñoäc phaùt, caàu mòch y döôïc. Boà Taùt thoï thuû töù chuûng cuùng döôøng, vò Boà-ñeà ñaïo, phi vò thoï maïng.

Haø dó coá? Boà Taùt ma-ha-taùt taùc thò tö duy: Ngaõ nhöôïc baát thoï thò töù cuùng döôøng, thaân taéc ma dieät, baát ñaéc kieân lao. Nhöôïc baát kieân lao, taéc baát nhaãn khoå. Nhöôïc baát nhaãn khoå, taéc baát naêng ñaéc tu taäp thieän Phaùp. Nhöôïc naêng nhaãn khoå, taéc ñaéc tu taäp voâ löôïng thieän phaùp. Ngaõ nhöôïc baát naêng kham nhaãn chuùng khoå, taéc ö khoå thoï, sanh saân khueå taâm; ö laïc thoï trung, sanh tham tröôùc taâm.

Nhöôïc caàu laïc baát ñaéc, taéc sanh voâ minh. Thò coá phaøm phu ö töù cuùng döôøng, sanh ö höõu laäu. Boà Taùt ma-ha-taùt naêng thaâm quaùn saùt, baát sanh ö laäu. Thò coá Boà Taùt danh vi voâ laäu. Vaân haø Nhö Lai ñöông danh höõu laäu? Thò coá Nhö Lai baát danh höõu laäu.

Ñaïi Baùt Nieát-baøn Kinh quyeån ñeä nhò thaäp nhò Chung 375

大般涅槃經 卷第二十三

光明遍照高貴德王菩薩品 第十 之三

ÑAÏI BAÙT NIEÁT-BAØN KINH QUYEÅN ÑEÄ NHÒ THAÄP TAM

QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU CAO QUYÙ ÑÖÙC VÖÔNG BOÀ TAÙT PHAÅM ÑEÄ THAÄP CHI TAM

復次善男子。一切凡夫雖善護身心。猶故 生於三種惡覺。以是因緣。雖斷煩惱得生非 想非非想處。猶故還墮三惡道中。

Phuïc thöù, thieän nam töû! Nhaát thieát phaøm phu tuy thieän hoä thaân taâm, du coá sanh ö tam chuûng aùc giaùc. Dó thò nhaân duyeân, tuy ñoaïn phieàn naõo, ñaéc sanh phi töôûng phi phi töôûng xöù, du coá hoaøn ñoïa tam aùc ñaïo trung.

善男子。譬如有人渡於大海。垂至彼岸 沒水而死。凡夫之人亦復如是。垂盡三有還 墮三塗。何以故。無善覺故。何等善覺。所 謂六念處。凡夫之人善心羸劣不善熾盛。善 心羸故慧心薄少。慧心薄故增長諸漏。菩薩 摩訶薩慧眼清淨見三覺過。知是三覺有種種 患。常與眾生作三乘怨。三覺因緣乃令無量 凡夫眾生不見佛性。無量劫中生顛倒心。謂 佛世尊。無常樂我唯有一淨。如來畢竟入於

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân, ñoä ö ñaïi haûi, thuøy chí bæ ngaïn, moät thuûy nhi töû. Phaøm phu chi nhaân dieäc phuïc nhö thò, thuøy taän tam höõu, hoaøn ñoïa tam ñoà. Haø dó coá? Voâ thieän giaùc coá. Haø ñaúng thieän giaùc? Sôû vò luïc nieäm xöù. Phaøm phu chi nhaân, thieän taâm luy lieät, baát thieän xí thaïnh. Thieän taâm luy coá, tueä taâm baïc thieåu. Tueä taâm baïc coá, taêng tröôûng chö laäu. Boà Taùt ma-ha-taùt, tueä nhaõn thanh tònh, kieán tam giaùc quaù, tri thò tam giaùc höõu chuûng chuûng hoaïn, thöôøng döõ chuùng sanh, taùc tam thöøa oaùn. Tam giaùc nhaân duyeân naõi linh voâ löôïng phaøm phu chuùng sanh baát kieán Phaät taùnh; voâ löôïng kieáp trung, sanh ñieân ñaûo taâm, vò: Phaät Theá Toân voâ: thöôøng, laïc, ngaõ, duy höõu nhaát tònh, Nhö Lai taát caùnh nhaäp ö Nieát-baøn. Nhaát thieát chuùng sanh voâ thöôøng, voâ laïc, voâ ngaõ, voâ tònh; ñieân ñaûo taâm coá, ngoân

涅槃。一切眾生無常無樂無我無淨。顛倒心 412

413

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

故言有常樂我淨。實無三乘顛倒心故言有三 乘。一實之道真實不虛顛倒心故言無一實。

höõu thöôøng, laïc, ngaõ, tònh. Thaät voâ tam thöøa; ñieân ñaûo taâm coá, ngoân höõu tam thöøa. Nhaát thaät chi ñaïo, chaân thaät baát hö; ñieân ñaûo taâm coá, ngoân voâ nhaát thaät.

是三惡覺常為諸佛及諸菩薩之所呵責。是 三惡覺常害於我或亦害他。有是三覺一切諸 惡常來隨從。是三覺者即爲三縛。連綴眾生 無邊生死。菩薩摩訶薩常作如是觀察三覺。

Thò tam aùc giaùc thöôøng vi chö Phaät caäp chö Boà Taùt chi sôû ha traùch. Thò tam aùc giaùc thöôøng haïi ö ngaõ, hoaëc dieäc haïi tha. Höõu thò tam giaùc, nhaát thieát chö aùc thöôøng lai tuøy tuøng. Thò tam giaùc giaû töùc vi tam phöôïc lieân chuyeát chuùng sanh voâ bieân sanh töû. Boà Taùt ma-ha-taùt thöôøng taùc nhö thò quaùn saùt tam giaùc.

菩薩或時有因緣故應生欲覺默然不受。譬 如端正淨潔之人不受一切糞穢不淨。如熱鐵 丸人無受者。如婆羅門性不受牛肉。如飽滿 人不受惡食。如轉輪王不與一切旃陀羅等同 坐一床。菩薩摩訶薩惡賤三覺不受,不味,亦 復如是。 何以故。菩薩思惟眾生知我是良福田。 我當云何受是惡法。若受惡覺則不任為眾生 福田。我自不言是良福田。眾生見相便言 我是。我今若起如是惡覺。則為欺誑一切眾 生。我於往昔以欺誑故。無量劫中流轉生死 墮三惡道。我若惡心受人信施。一切天人及 五通仙悉當證知而見訶責。我若惡覺受人信 施。或令施主果報減少或空無報。我若惡心 414

Boà Taùt hoaëc thôøi höõu nhaân duyeân coá, öng sanh duïc giaùc; maëc nhieân baát thoï. Thí nhö ñoan chaùnh tònh khieát chi nhaân, baát thoï nhaát thieát phaán ueá baát tònh. Nhö nhieät thieát hoaøn, nhaân voâ thoï giaû. Nhö baø-la-moân taùnh, baát thoï ngöu nhuïc. Nhö baûo maõn nhaân, baát thoï aùc thöïc. Nhö Chuyeån luaân vöông, baát döõ nhaát thieát Chieân-ñaø-la ñaúng ñoàng toïa nhaát saøng. Boà Taùt ma-ha-taùt oá tieän tam giaùc, baát thoï, baát vò, dieäc phuïc nhö thò.

Haø dó coá? Boà Taùt tö duy: Chuùng sanh tri ngaõ thò löông phöôùc ñieàn. Ngaõ ñöông vaân haø thoï thò aùc phaùp? Nhöôïc thoï aùc giaùc, taéc baát nhieäm vi chuùng sanh phöôùc ñieàn. Ngaõ töï baát ngoân thò löông phöôùc ñieàn. Chuùng sanh kieán töôùng, tieän ngoân ngaõ thò. Ngaõ kim nhöôïc khôûi nhö thò aùc giaùc, taéc vi khi cuoáng nhaát thieát chuùng sanh. Ngaõ ö vaõng tích, dó khi cuoáng coá, voâ löôïng kieáp trung, löu chuyeån sanh töû, ñoïa tam aùc ñaïo. Ngaõ nhöôïc aùc taâm thoï nhaân tín thí, nhaát thieát thieân nhaân caäp nguõ thoâng tieân taát ñöông chöùng tri, nhi kieán ha traùch. Ngaõ nhöôïc aùc giaùc, thoï nhaân tín thí, 415

大般涅槃經 受檀越施。則與施主而為讎怨。一切施主恒 於我所起赤子想。我當云何欺誑於彼而生怨 想。何以故。或令施主不得果報或少果報 故。 我常自稱為出家人。夫出家者不應起惡。 若起惡者則非出家。出家之人身口相應。若 不相應則非出家。我棄父母兄弟妻子眷屬知 識出家修道。正是修習諸善覺時非是修習不 善覺時。譬如有人入海求寶不取真寶直取水 精。亦如有人棄妙音樂遊戲糞穢。如棄寶女 與婢交通。如棄金器用於瓦盆。如棄甘露服 食毒藥。如捨親舊良善之醫從怨惡醫求藥而 服我亦如是。捨離大師如來世尊甘露法味。 而服魔怨種種惡覺。 人身難得如優曇花。我今已得。如來難值 過優曇花。我今已值。清淨法寶難得見聞。 我今已聞。猶如盲龜值浮木孔。人命不停過 於山水。今日雖存,明亦難保。云何縱心令住 惡法。壯色不停猶如奔馬。云何恃怙而生憍 慢。猶如惡鬼伺求人過。四大惡魔亦復如是 416

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

hoaëc linh thí chuû quaû baùo giaûm thieåu, hoaëc khoâng voâ baùo.

Ngaõ nhöôïc aùc taâm, thoï ñaøn-vieät thí, taéc döõ thí chuû nhi vi thuø oaùn! Nhaát thieát thí chuû, haèng ö ngaõ sôû, khôûi xích töû töôûng. Ngaõ ñöông vaân haø khi cuoáng ö bæ nhi sanh oaùn töôûng? Haø dó coá? Hoaëc linh thí chuû baát ñaéc quaû baùo, hoaëc thieåu quaû baùo coá.

Ngaõ thöôøng töï xöng vi xuaát gia nhaân. Phuø xuaát gia giaû baát öng khôûi aùc. Nhöôïc khôûi aùc giaû, taéc phi xuaát gia.

Xuaát gia chi nhaân, thaân khaåu töông öùng. Nhöôïc baát töông öùng, taéc phi xuaát gia. Ngaõ khí phuï maãu, huynh ñeä, theâ töû, quyeán thuoäc, tri thöùc, xuaát gia tu ñaïo, chaùnh thò tu taäp chö thieän giaùc thôøi, phi thò tu taäp baát thieän giaùc thôøi. Thí nhö höõu nhaân nhaäp haûi caàu baûo, baát thuû chaân baûo, tröïc thuû thuûy tinh, dieäc nhö höõu nhaân, khí dieäu aâm nhaïc, du hyù phaán ueá. Nhö khí baûo nöõ, döõ tyø giao thoâng. Nhö khí kim khí, duïng ö ngoõa boàn. Nhö khí cam loä, phuïc thöïc ñoäc döôïc.

Nhö xaû thaân cöïu löông thieän chi y, tuøng oaùn aùc y, caàu döôïc nhi phuïc. Ngaõ dieäc nhö thò; xaû ly ñaïi sö Nhö Lai Theá Toân cam loä phaùp vò, nhi phuïc ma oaùn chuûng chuûng aùc giaùc.

Nhaân thaân nan ñaéc, nhö öu-ñaøm hoa, ngaõ kim dó ñaéc.

Nhö Lai nan trò, quaù öu-ñaøm hoa; ngaõ kim dó trò. Thanh tònh phaùp baûo, nan ñaéc kieán vaên; ngaõ kim dó vaên, do nhö manh qui trò phuø moäc khoång. Nhaân maïng baát ñình, quaù ö sôn thuûy; kim nhaät tuy toàn, minh dieäc nan baûo. Vaân haø tuùng taâm, linh truï aùc phaùp? Traùng saéc baát ñình, do nhö boân maõ. Vaân haø thò hoã nhi sanh kieâu maïn? Do nhö aùc quyû töù caàu nhaân quaù, töù ñaïi aùc ma dieäc phuïc nhö thò, thöôøng lai töù caàu ngaõ chi quaù thaát. Vaân haø ñöông linh aùc giaùc 417

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

常來伺求我之過失。云何當令惡覺發起。譬 如朽宅垂崩之屋。我命亦爾。云何起惡。

phaùt khôûi? Thí nhö huû traïch, thuøy baêng chi oác; ngaõ maïng dieäc nhó. Vaân haø khôûi aùc?

我名沙門。沙門之人名覺善覺。我今乃 起不善之覺。云何當得名沙門也。我名出 家。出家之人名修善道。我今行惡云何當得 名為出家。我今名為真婆羅門。婆羅門者名 修淨行。我今乃行不淨惡覺。云何當得名婆

giaùc. Ngaõ kim naõi khôûi baát thieän chi giaùc, vaân haø ñöông

羅門。我今亦名剎利大姓。剎利姓者能除怨 敵。我今不能除惡怨敵。云何當得名剎利 姓。我名比丘。比丘之人名破煩惱。我今不 破惡覺煩惱。云何當得名為比丘。 世有六處難可值遇我今已得。云何當令 惡覺居心。何等為六。一佛世難遇。二正法 難聞。三善心難生。四難生中國。五難得人 身。六諸根難具。如是六事難得已得。是故 不應起於惡覺。 菩薩爾時修行如是大涅槃經。常勤觀察 是諸惡心。一切凡夫不見如是惡心過患故受 三覺。名為受漏。菩薩見已不受不著放捨不 護。依八聖道推之令去斬之令斷。是故菩薩 418

Ngaõ danh sa-moân. Sa-moân chi nhaân, danh giaùc thieän ñaéc danh sa-moân daõ? Ngaõ danh xuaát gia. Xuaát gia chi nhaân, danh tu thieän ñaïo. Ngaõ kim haønh aùc vaân haø ñöông ñaéc danh vi xuaát gia? Ngaõ kim danh vi chaân baø-la-moân.

Baø-la-moân giaû, danh tu tònh haïnh. Ngaõ kim naõi haønh baát tònh aùc giaùc, vaân haø ñöông ñaéc danh baø-la-moân? Ngaõ kim dieäc danh Saùt-lôïi ñaïi taùnh. Saùt-lôïi taùnh giaû naêng tröø oaùn ñòch. Ngaõ kim baát naêng tröø aùc oaùn ñòch, vaân haø ñöông ñaéc danh Saùt-lôïi taùnh? Ngaõ danh Tyø-kheo. Tyø-kheo chi nhaân, danh phaù phieàn naõo. Ngaõ kim baát phaù aùc giaùc phieàn naõo, vaân haø ñöông ñaéc danh vi Tyø-kheo?

Theá höõu luïc xöù nan khaû trò ngoä. Ngaõ kim dó ñaéc, vaân haø ñöông linh aùc giaùc cö taâm? Haø ñaúng vi luïc? Nhaát, Phaät theá nan ngoä. Nhò, Chaùnh Phaùp nan vaên. Tam, thieän taâm nan sanh. Töù, nan sanh trung quoác. Nguõ, nan ñaéc nhaân thaân. Luïc, chö caên nan cuï. Nhö thò luïc söï nan ñaéc, dó ñaéc.

Thò coá baát öng khôûi ö aùc giaùc.

Boà Taùt nhó thôøi tu haønh nhö thò Ñaïi Nieát-baøn kinh, thöôøng caàn quaùn saùt thò chö aùc taâm. Nhaát thieát phaøm phu baát kieán nhö thò aùc taâm quaù hoaïn, coá thoï tam giaùc, danh vi thoï laäu. Boà Taùt kieán dó, baát thoï, baát tröôùc, phoùng xaû, baát hoä, y Baùt Thaùnh ñaïo, thoâi chi linh khöù, traûm chi linh ñoaïn. Thò coá Boà Taùt voâ höõu thoï laäu. Vaân haø ñöông ngoân 419

大般涅槃經 無有受漏。云何當言如來有漏。以是義故。 如來世尊非是有漏。 復次善男子。凡夫若遇身心苦惱起種種 惡。若得身病若得心病。令身口意作種種 惡。以作惡故輪迴三趣具受諸苦。何以故。 凡夫之人無念慧故。是故生於種種諸漏。是 名念漏。菩薩摩訶薩常自思惟。我從往昔無 數劫來為是身心造種種惡。以是因緣流轉生 死在三惡道具受眾苦。遂令我遠三乘正路。 菩薩以是惡因緣故。於己身心生大怖畏,捨離 眾惡,趣向善道。 善男子。譬如有王以四毒蛇盛之一篋,令 人瞻養餧飼,臥起摩洗其身。若令一蛇生瞋 恚者我當准法戮之都市。爾時其人聞王切令 心生惶怖捨篋逃走。王時復遣五旃陀羅拔刀 隨後。其人迴顧見後五人遂疾捨去。是時五 人以惡方便藏所持刀。密遣一人詐為親善而 語之言汝可還來。其人不信投一聚落欲自隱 匿。既入聚中闚看諸舍都不見人。執捉𤬪器 悉空無物。既不見人求物不得。即便坐地聞 420

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhö Lai höõu laäu? Dó thò nghóa coá, Nhö Lai Theá Toân phi thò höõu laäu.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Phaøm phu nhöôïc ngoä thaân taâm khoå naõo, khôûi chuûng chuûng aùc, nhöôïc ñaéc thaân beänh, nhöôïc ñaéc taâm beänh, linh thaân, khaåu, yù taùc chuûng chuûng aùc. Dó taùc aùc coá, luaân hoài tam thuù, cuï thoï chö khoå. Haø dó coá? Phaøm phu chi nhaân voâ nieäm tueä coá. Thò coá sanh ö chuûng chuûng chö laäu. Thò danh nieäm laäu. Boà Taùt ma-hataùt thöôøng töï tö duy: Ngaõ tuøng vaõng tích voâ soá kieáp lai, vò thò thaân taâm, taïo chuûng chuûng aùc. Dó thò nhaân duyeân, löu chuyeån sanh töû, taïi tam aùc ñaïo, cuï thoï chuùng khoå, toaïi linh ngaõ vieãn tam thöøa chaùnh loä. Boà Taùt dó thò aùc nhaân duyeân coá, ö kyû thaân taâm, sanh ñaïi boá uùy, xaû ly chuùng aùc, thuù höôùng thieän ñaïo.

Thieän nam töû! Thí nhö höõu vöông, dó töù ñoäc xaø, thaïnh chi nhaát khieáp, linh nhaân chieâm döôõng, uûy töù ngoïa khôûi, ma taåy kyø thaân. Nhöôïc linh nhaát xaø sanh saân khueå giaû, ngaõ ñöông chuaån Phaùp, luïc chi ñoâ thò. Nhó thôøi, kyø nhaân vaên vöông thieát leänh, taâm sanh hoaøng boá, xaû khieáp ñaøo taåu. Vöông thôøi khieån nguõ chieân-ñaø-la baït ñao tuøy haäu. Kyø nhaân hoài coá, kieán haäu nguõ nhaân, toaïi taät xaû khöù. Thò thôøi, nguõ nhaân dó aùc phöông tieän, taøng sôû trì ñao, maät khieån nhaát nhaân traù vi thaân thieän, nhi ngöù chi ngoân: Nhöõ khaû hoaøn lai. Kyø nhaân baát tín, ñaàu nhaát tuï laïc, duïc töï aån naëc.

Kyù nhaäp tuï trung, khuy khaùn chö xaù, ñoâ baát kieán nhaân; chaáp troùc ñoä khí, taát khoâng voâ vaät. Kyù baát kieán nhaân, caàu 421

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

空中聲咄哉男子。此聚空曠無有居民。今夜 當有六大賊來。汝設遇者命將不全。汝當云 何而得免之。

vaät baát ñaéc, töùc tieän toïa ñòa; vaên khoâng trung thanh: Ñoát

爾時其人恐怖遂增復捨而去。路值一河其 水漂急無有船筏。以怖畏故即取種種草木為 筏。復更思惟我設住此。當為毒蛇五旃陀羅 一詐親者,及六大賊之所危害。若渡此河筏

Nhó thôøi, kyø nhaân khuûng boá toaïi taêng, phuïc xaû nhi

不可依當沒水死。寧沒水死終不為彼蛇賊所 害。即推草筏置之水中。身猗其上手抱腳踏 截流而渡。既達彼岸安隱無患心意泰然恐怖 消除。 菩薩摩訶薩得聞受持大涅槃經。觀身如 篋地水火風如四毒蛇見毒觸毒氣毒齧毒。一 切眾生遇是四毒故喪其命。眾生四大亦復如 是。或見為惡或觸為惡或氣為惡或齧為惡。 以是因緣遠離眾善。 復次善男子。菩薩摩訶薩觀四毒蛇有四種 性。所謂剎利婆羅門毘舍首陀。是四大蛇亦 復如是。有四種性。堅性濕性熱性動性。是 故菩薩觀是四大與四毒蛇同其種性。 422

tai, nam töû! Thöû tuï khoâng khoaùng, voâ höõu cö daân. Kim daï ñöông höõu luïc ñaïi taëc lai. Nhöõ thieát ngoä giaû, maïng töông baát toaøn. Nhöõ ñöông vaân haø nhi ñaéc mieãn chi? khöù. Loä trò nhaát haø, kyø thuûy phieâu caáp, voâ höõu thuyeàn phieät. Dó boá uùy coá, töùc thuû chuûng chuûng thaûo moäc vi phieät phuïc caùnh tö duy: Ngaõ thieát truï thöû, ñöông vi ñoäc xaø, nguõ chieân-ñaø-la, nhaát traù thaân giaû, caäp luïc ñaïi taëc chi sôû nguy haïi. Nhöôïc ñoä thöû haø, phieät baát khaû y, ñöông moät thuûy töû!

Ninh moät thuûy töû, chung baát vi bæ xaø taëc sôû haïi! Töùc thoâi thaûo phieät, trí chi thuûy trung, thaân yû kyø thöôïng, thuû baûo, cöôùc ñaïp, tieät löu nhi ñoä. Kyù ñaït bæ ngaïn, an oån voâ hoaïn, taâm yù thaùi nhieân, khuûng boá tieâu tröø.

Boà Taùt ma-ha-taùt, ñaéc vaên, thoï trì Ñaïi Nieát-baøn kinh, quaùn thaân nhö khieáp, ñòa, thuûy, hoûa, phong nhö töù ñoäc xaø; kieán ñoäc, xuùc ñoäc, khí ñoäc, khieát ñoäc. Nhaát thieát chuùng sanh, ngoä thò töù ñoäc, coá taùng kyø maïng. Chuùng sanh töù ñaïi dieäc phuïc nhö thò; hoaëc kieán vi aùc, hoaëc xuùc vi aùc, hoaëc khí vi aùc, hoaëc khieát vi aùc. Dó thò nhaân duyeân, vieãn ly chuùng thieän.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt quaùn töù ñoäc xaø höõu töù chuûng taùnh, sôû vò: saùt-lôïi, baø-la-moân, tyø-xaù, thuûñaø. Thò töù ñaïi xaø dieäc phuïc nhö thò; höõu töù chuûng taùnh: kieân taùnh, thaáp taùnh, nhieät taùnh, ñoäng taùnh. Thò coá Boà Taùt quaùn thò töù ñaïi döõ töù ñoäc xaø ñoàng kyø chuûng taùnh.

423

大般涅槃經 復次善男子。菩薩摩訶薩觀是四大如四毒 蛇。云何為觀。是四毒蛇常伺人便。何時當 視。何時當觸。何時當噓。何時當齧。四大 毒蛇亦復如是。常伺眾生求其短缺。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt quaùn thò töù ñaïi nhö töù ñoäc xaø. Vaân haø vi quaùn thò töù ñoäc xaø? Thöôøng töù nhaân tieän. Haø thôøi ñöông thò? Haø thôøi ñöông xuùc? Haø thôøi ñöông hö? Haø thôøi ñöông khieát? Töù ñaïi ñoäc xaø dieäc phuïc nhö thò; thöôøng töù chuùng sanh, caàu kyø ñoaûn khuyeát.

若為四蛇之所殺者。終不至於三惡道中。 若為四大之所殺害。必至三惡道定無有疑。

Nhöôïc vi töù xaø chi sôû saùt giaû, chung baát chí ö tam aùc ñaïo trung. Nhöôïc vi töù ñaïi chi sôû saùt haïi, taát chí tam aùc ñaïo, ñònh voâ höõu nghi.

是四毒蛇雖復瞻養亦欲殺人。四大亦爾。 雖常供給亦常牽人造作眾惡。

Thò töù ñoäc xaø tuy phuïc chieâm döôõng, dieäc duïc saùt nhaân.

Töù Ñaïi dieäc nhó; tuy thöôøng cung caáp, dieäc thöôøng khieân nhaân taïo taùc chuùng aùc.

是四毒蛇若一瞋者則能殺人。四大之性亦 復如是。若一大發亦能害人。

Thò töù ñoäc xaø, nhöôïc nhaát saân giaû, taéc naêng saùt nhaân.

Töù Ñaïi chi taùnh, dieäc phuïc nhö thò; nhöôïc nhaát ñaïi phaùt, dieäc naêng haïi nhaân.

是四毒蛇雖同一處四心各異。四大毒蛇亦 復如是。雖同一處性各別異。

Thò töù ñoäc xaø, tuy ñoàng nhaát xöù, töù taâm caùc dò. Töù ñaïi ñoäc xaø dieäc phuïc nhö thò; tuy ñoàng nhaát xöù, taùnh caùc bieät dò.

是四毒蛇雖復恭敬難可親近。四大毒蛇亦 復如是。雖復恭敬亦難親近。 是四毒蛇若害人時。或有沙門婆羅門等若 以咒藥則可療治。四大殺人雖有沙門婆羅門 等神咒良藥則不能治。 如自喜人聞四毒蛇氣臭可惡則便遠離。諸 佛菩薩亦復如是。聞四大臭即便遠離。 424

Thò töù ñoäc xaø, tuy phuïc cung kính, nan khaû thaân caän.

Töù ñaïi ñoäc xaø dieäc phuïc nhö thò; tuy phuïc cung kính, dieäc nan thaân caän.

Thò töù ñoäc xaø, nhöôïc haïi nhaân thôøi, hoaëc höõu sa-moân, baø-la-moân ñaúng nhöôïc dó chuù, döôïc, taéc khaû lieäu trò. Töù ñaïi saùt nhaân, tuy höõu sa-moân, baø-la-moân ñaúng thaàn chuù, löông döôïc, taéc baát naêng trò.

Nhö töï hyû nhaân, vaên töù ñoäc xaø khí xuù khaû oá, taéc tieän vieãn ly. Chö Phaät Boà Taùt dieäc phuïc nhö thò, vaên töù ñaïi xuù, töùc tieän vieãn ly.

425

大般涅槃經 爾時菩薩復更思惟四大毒蛇生大怖畏背之 馳走修八聖道。 五旃陀羅者即是五陰。云何菩薩觀於五陰

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhó thôøi, Boà Taùt phuïc caùnh tö duy: Töù ñaïi ñoäc xaø sanh ñaïi boá uùy, boäi chi trì taåu, tu Baùt Thaùnh ñaïo.

Nguõ chieân-ñaø-la giaû, töùc thò nguõ aám. Vaân haø Boà Taùt quaùn ö nguõ aám nhö chieân-ñaø-la? Chieân-ñaø-la giaû thöôøng

如旃陀羅。旃陀羅者常能令人恩愛別離怨憎

naêng linh nhaân aân aùi bieät ly, oaùn taéng taäp hoäi. Nguõ aám

集會。五陰亦爾。令人貪近不善之法。遠離

dieäc nhó, linh nhaân tham caän baát thieän chi phaùp, vieãn ly

一切純善之法。 復次善男子。如旃陀羅種種器仗以自莊 嚴。若刀若盾若弓若箭若鎧若矟能害於人。

nhaát thieát thuaàn thieän chi phaùp.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Nhö Chieân-ñaø-la, chuûng chuûng khí tröôïng, dó töï trang nghieâm, nhöôïc ñao, nhöôïc thuaãn, nhöôïc cung, nhöôïc tieãn, nhöôïc khaûi, nhöôïc soùc, naêng haïi

五陰亦爾。以諸煩惱牢自莊嚴。害諸癡人令

ö nhaân. Nguõ aám dieäc nhó, dó chö phieàn naõo, lao töï trang

墮諸有。

nghieâm, haïi chö si nhaân, linh ñoïa chö höõu.

善男子。如旃陀羅有過之人得便害之。五 陰亦爾。有諸結過常能害人。以是義故。菩 薩深觀五陰如旃陀羅。 復次菩薩觀察五陰如旃陀羅。旃陀羅人無 慈愍心怨親俱害。五陰亦爾。無慈愍心善惡 俱害。如旃陀羅惱一切人。五陰亦爾。以諸

Thieän nam töû! Nhö Chieân-ñaø-la, höõu quaù chi nhaân, ñaéc tieän haïi chi. Nguõ aám dieäc nhó; höõu chö keát quaù, thöôøng naêng haïi nhaân. Dó thò nghóa coá, Boà Taùt thaâm quaùn nguõ aám nhö Chieân-ñaø-la.

Phuïc thöù, Boà Taùt quaùn saùt nguõ aám nhö chieân-ñaø-la.

Chieân-ñaø-la nhaân voâ töø maãn taâm, oaùn thaân caâu haïi. Nguõ aám dieäc nhó; voâ töø maãn taâm, thieän aùc caâu haïi. Nhö chieânñaø-la naõo nhaát thieát nhaân. Nguõ aám dieäc nhó; dó chö phieàn

煩惱常惱一切生死眾生。是故菩薩觀於五陰

naõo, thöôøng naõo nhaát thieát sanh töû chuùng sanh. Thò coá Boà

如旃陀羅。

Taùt quaùn ö nguõ aám nhö chieân-ñaø-la.

426

427

大般涅槃經 復次菩薩觀察五陰如旃陀羅。旃陀羅人常 懷害心。五陰亦爾。常懷諸結惱害之心。 如人無足刀杖侍從。當知。必為旃陀羅人 之所殺害。眾生亦爾。無足無刀無有侍從。 則為五陰之所賊害。足名為戒。刀名為慧。 侍從名為善知識也。無此三事故為五陰之所 賊害。是故菩薩觀於五陰如旃陀羅。 復次善男子菩薩摩訶薩。觀察五陰過旃陀 羅。何以故。眾生若為五旃陀羅之所殺者不 墮地獄。為陰殺者則墮地獄。以是義故。菩 薩觀陰過旃陀羅。作是觀已而作願言。我寧 終身近旃陀羅不能暫時近於五陰。 旃陀羅者唯能害於欲界癡人。是五陰賊遍 害三界凡夫眾生。旃陀羅人唯能殺戮有罪之 人。是五陰賊不問眾生有罪無罪悉能害之。 旃陀羅人不害衰老婦女稚小。是五陰賊不問 眾生老稚婦女一切悉害。是故菩薩。深觀五 陰過旃陀羅。是故發願寧當終身近旃陀羅。 不能暫時親近五陰。 428

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phuïc thöù, Boà Taùt quaùn saùt nguõ aám nhö chieân-ñaø-la.

Chieân-ñaø-la nhaân thöôøng hoaøi haïi taâm. Nguõ aám dieäc nhó; thöôøng hoaøi chö keát naõo haïi chi taâm.

Nhö nhaân voâ tuùc, ñao tröôïng, thò tuøng, ñöông tri taát vi chieân-ñaø-la nhaân chi sôû saùt haïi. Chuùng sanh dieäc nhó, voâ tuùc, voâ ñao, voâ höõu thò tuøng; taéc vi nguõ aám chi sôû taëc haïi. Tuùc, danh vi giôùi; ñao, danh vi tueä; Thò tuøng, danh vi thieän tri thöùc daõ. Voâ thöû tam söï, coá vi nguõ aám chi sôû taëc haïi. Thò coá Boà Taùt quaùn ö nguõ aám nhö chieân-ñaø-la.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt quaùn saùt nguõ aám quaù chieân-ñaø-la. Haø dó coá? Chuùng sanh nhöôïc vi nguõ chieân-ñaø-la chi sôû saùt giaû, baát ñoaï ñòa nguïc; vi aám saùt giaû, taéc ñoaï ñòa nguïc. Dó thò nghóa coá, Boà Taùt quaùn saùt nguõ aám quaù chieân-ñaø-la. Taùc thò quaùn dó, nhi taùc nguyeän ngoân: Ngaõ ninh chung thaân caän chieân-ñaø-la, baát naêng taïm thôøi caän ö nguõ aám.

Chieân-ñaø-la giaû, duy naêng haïi ö duïc giôùi si nhaân; thò nguõ aám taëc bieán haïi tam giôùi phaøm phu chuùng sanh.

Chieân-ñaø-la nhaân duy naêng saùt luïc höõu toäi chi nhaân; thò nguõ aám taëc baát vaán chuùng sanh höõu toäi, voâ toäi, taát naêng haïi chi. Chieân-ñaø-la nhaân baát haïi suy laõo, phuï nöõ, tró tieåu; thò nguõ aám taëc baát vaán chuùng sanh laõo, tró, phuï nöõ, nhaát thieát taát haïi. Thò coá Boà Taùt thaâm quaùn nguõ aám quaù Chieân-ñaø-la; thò coá phaùt nguyeän: Ninh ñöông chung thaân caän Chieân-ñaø-la, baát naêng taïm thôøi thaân caän nguõ aám!

429

大般涅槃經 復次善男子。旃陀羅者唯害他人終不自 害。五陰之賊自害害他過旃陀羅。 旃陀羅人可以善言錢財寶貨求而得脫。五 陰不爾。不可彊以善言誘喻錢財寶貨求而得 脫。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phuïc thöù, thieän nam töû! Chieân-ñaø-la giaû duy haïi tha nhaân, chung baát töï haïi; nguõ aám chi taëc töï haïi, haïi tha; quaù Chieân-ñaø-la.

Chieân-ñaø-la nhaân, khaû dó thieän ngoân, tieàn taøi, baûo hoaù, caàu nhi ñaéc thoaùt. Nguõ aám baát nhó, baát khaû cöôõng dó thieän ngoân duï duï, tieàn taøi, baûo hoaù, caàu nhi ñaéc thoaùt.

Chieân-ñaø-la nhaân, ö töù thôøi trung, baát taát thöôøng

旃陀羅人於四時中不必常殺。五陰不爾。 常於念念害諸眾生。

saùt. Nguõ aám baát nhó, thöôøng ö nieäm nieäm haïi chö chuùng

旃陀羅人唯在一處可有逃避。五陰不爾。 遍一切處無可逃避。

Chieân-ñaø-la nhaân duy taïi nhaát xöù, khaû höõu ñaøo tî.

旃陀羅人雖復害人害已不隨。五陰不爾。 殺眾生已隨逐不離。 是故菩薩寧以終身近旃陀羅。不能暫時近 於五陰。 有智之人以善方便得脫五陰。善方便者。 即八聖道六波羅蜜四無量心。以是方便而得 解脫身心不為五陰所害。何以故身如金剛心 如虛空是故身心難可沮壞。以是義故。菩薩 觀陰成就種種諸不善法生大怖畏修八聖道。 亦如彼人畏四毒蛇。五旃陀羅涉路而去無所 顧留。 430

sanh.

Nguõ aám baát nhó; bieán nhaát thieát xöù, voâ khaû ñaøo tî.

Chieân-ñaø-la nhaân tuy phuïc haïi nhaân, haïi dó baát tuøy.

Nguõ aám baát nhó; saùt chuùng sanh dó, tuøy truïc baát ly.

Thò coá Boà Taùt ninh dó chung thaân caän Chieân-ñaø-la, baát naêng taïm thôøi caän ö nguõ aám.

Höõu trí chi nhaân, dó thieän phöông tieän, ñaéc thoaùt nguõ aám. Thieän phöông tieän giaû, töùc Baùt Thaùnh ñaïo, Luïc bala-maät, Töù voâ löôïng taâm. Dó thò phöông tieän nhi ñaéc giaûi thoaùt, thaân taâm baát vi nguõ aám sôû haïi. Haø dó coá? Thaân nhö kim cang, taâm nhö hö khoâng; thò coá thaân taâm nan khaû tö hoaïi. Dó thò nghóa coá, Boà Taùt quaùn aám thaønh töïu chuûng chuûng chö baát thieän Phaùp, sanh ñaïi boá uùy, tu Baùt Thaùnh ñaïo. Dieäc nhö bæ nhaân, uùy töù ñoäc xaø, nguõ chieân-ñaø-la, thieäp loä nhi khöù, voâ sôû coá löu.

431

大般涅槃經 詐親善者名為貪愛。菩薩摩訶薩深觀愛 結如怨詐親。若知實者則無能為。若不能知 必為所害。貪愛亦爾。若知其性則不能令眾 生輪轉生死苦中。如其不知輪迴六趣具受眾 苦。何以故。愛之為病難捨離故。如怨詐親 難可遠離。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Traù thaân thieän giaû, danh vi tham aùi. Boà Taùt ma-ha-taùt thaâm quaùn aùi keát, nhö oaùn traù thaân. Nhöôïc tri thaät giaû, taéc voâ naêng vi; nhöôïc baát naêng tri, taát vi sôû haïi. Tham aùi dieäc nhó. Nhöôïc tri kyø taùnh, taéc baát naêng linh chuùng sanh luaân chuyeån sanh töû khoå trung; nhö kyø baát tri, luaân hoài luïc thuù, cuï thoï chuùng khoå. Haø dó coá? AÙi chi vi beänh, nan xaû ly coá; nhö oaùn traù thaân, nan khaû vieãn ly.

Oaùn traù thaân giaû, thöôøng töù nhaân tieän, linh aùi bieät ly,

怨詐親者常伺人便令愛別離怨憎合會。愛

oaùn taéng hieäp hoäi. AÙi dieäc nhö thò; linh nhaân vieãn ly nhaát

亦如是。令人遠離一切善法。近於一切不善 之法。以是義故。菩薩摩訶薩深觀貪愛如怨 詐親。

thieát thieän phaùp, caän ö nhaát thieát baát thieän chi phaùp. Dó

見不見故聞不聞故。如凡夫人見生死過 雖有智慧以癡覆故後還不見。聲聞緣覺亦復 如是。雖見不見雖聞不聞。何以故。以愛心

kieán sanh töû quaù. Tuy höõu trí tueä, dó si phuù coá, haäu hoaøn

故。所以者何。見生死過不能疾至阿耨多羅 三藐三菩提。以是義故。菩薩摩訶薩觀此愛 結如怨詐親。

Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Dó thò nghóa coá, Boà Taùt ma-ha-taùt

云何名為怨詐親相。如怨不實詐現實相。 不可親近詐現近相。實是不善詐現善相。實 是不愛詐為愛相。何以故。常伺人便欲為害 故。愛亦如是。常為眾生非實詐實非近詐近 432

thò nghóa coá, Boà Taùt ma-ha-taùt thaâm quaùn tham aùi nhö oaùn traù thaân.

Kieán baát kieán coá, vaên baát vaên coá. Nhö phaøm phu nhaân baát kieán. Thanh vaên, Duyeân giaùc dieäc phuïc nhö thò; tuy kieán baát kieán, tuy vaên baát vaên. Haø dó coá? Dó aùi taâm coá. Sôû dó giaû haø? Kieán sanh töû quaù, baát naêng taät chí A-naäu-ña-la quaùn thöû aùi keát, nhö oaùn traù thaân.

Vaân haø danh vi oaùn traù thaân töôùng? Nhö oaùn baát thaät, traù hieän thaät töôùng; baát khaû thaân caän, traù hieän caän töôùng; thaät thò baát thieän, traù hieän thieän töôùng; thaät thò baát aùi, traù vi aùi töôùng. Haø dó coá? Thöôøng töù nhaân tieän, duïc vi haïi coá. AÙi dieäc nhö thò; thöôøng vò chuùng sanh, phi thaät traù thaät, phi caän traù caän, phi thieän traù thieän, phi aùi traù aùi; 433

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

非善詐善非愛詐愛。常誑一切輪迴生死。以 是義故。菩薩觀愛如怨詐親。

thöôøng cuoáng nhaát thieát, luaân hoài sanh töû. Dó thò nghóa

怨詐親者但見身口不睹其心是故能誑。愛 亦如是。唯為虛誑實不可得。是故能惑一切 眾生。

Oaùn traù thaân giaû, ñaõn kieán thaân, khaåu; baát ñoå kyø taâm;

怨詐親者有始有終易可遠離。愛不如是。 無始無終難可遠離。

coá, Boà Taùt quaùn aùi nhö oaùn traù thaân.

thò coá naêng cuoáng. AÙi dieäc nhö thò; duy vi hö cuoáng, thaät baát khaû ñaéc. Thò coá naêng hoaëc nhaát thieát chuùng sanh.

Oaùn traù thaân giaû, höõu thuûy höõu chung, dò khaû vieãn ly.

AÙi baát nhö thò; voâ thuûy voâ chung, nan khaû vieãn ly.

Oaùn traù thaân giaû, vieãn taéc nan tri, caän taéc dò tri. AÙi

怨詐親者遠則難知近則易知。愛不如是近 尚難知況復遠耶。

baát nhö thò; caän thöôïng nan tri, huoáng phuïc vieãn da?

以是義故。菩薩觀愛過於詐親。一切眾生 以愛結故。遠大涅槃近於生死。遠常樂我淨 近無常苦無我不淨。是故我於處處經中說為

thieát chuùng sanh, dó aùi keát coá, vieãn Ñaïi Nieát-baøn, caän ö

三垢。於現在事以無明故。不見過患不能捨 離。

baát naêng xaû ly.

愛怨詐親。終不能害有智之人。是故菩薩 深觀此愛生大怖畏修八聖道。猶如彼人畏四 毒蛇五旃陀羅及一詐親。涉路不迴。 空聚落者即是六入。菩薩摩訶薩觀內六 入空無所有猶如空聚。如彼怖人既入聚已。 434

Dó thò nghóa coá, Boà Taùt quaùn aùi quaù ö traù thaân. Nhaát sanh töû; vieãn thöôøng, laïc, ngaõ, tònh, caän voâ thöôøng, khoå, voâ ngaõ, baát tònh. Thò coá ngaõ ö xöù xöù kinh trung, thuyeát vi tam caáu. Ö hieän taïi söï, dó voâ minh coá, baát kieán quaù hoaïn,

AÙi oaùn traù thaân chung baát naêng haïi höõu trí chi nhaân.

Thò coá Boà Taùt thaâm quaùn thöû aùi, sanh ñaïi boá uùy, tu Baùt Thaùnh ñaïo, do nhö bæ nhaân, uùy töù ñoäc xaø, nguõ Chieân-ñaø-la caäp nhaát traù thaân, thieäp loä baát hoài!

Khoâng tuï laïc giaû, töùc thò luïc nhaäp. Boà Taùt ma-ha-taùt quaùn noäi luïc nhaäp, khoâng voâ sôû höõu, do nhö khoâng tuï, nhö bæ boá nhaân, kyù nhaäp tuï dó, naõi chí baát kieán höõu nhaát cö 435

大般涅槃經 乃至不見有一居人。遍捉 器不得一物。菩 薩亦爾。諦觀六入空無所有不見眾生一物之 實。是故菩薩觀內六入空無所有如彼空聚。 善男子。彼空聚落群賊遠望終不生於虛

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

nhaân; bieán troùc ñoä khí, baát ñaéc nhaát vaät. Boà Taùt dieäc nhó; ñeá quaùn luïc nhaäp, khoâng voâ sôû höõu; baát kieán chuùng sanh, nhaát vaät chi thaät. Thò coá Boà Taùt quaùn noäi luïc nhaäp, khoâng voâ sôû höõu, nhö bæ khoâng tuï.

Thieän nam töû! Bæ khoâng tuï laïc, quaàn taëc vieãn voïng,

空之想。凡夫之人亦復如是。於六入聚不生

chung baát sanh ö hö khoâng chi töôûng. Phaøm phu chi nhaân

空想。以其不能生空想故。輪迴生死受無量

dieäc phuïc nhö thò; ö luïc nhaäp tuï, baát sanh khoâng töôûng.

苦。

Dó kyø baát naêng sanh khoâng töôûng coá, luaân hoài sanh töû, thoï voâ löôïng khoå.

善男子。群賊既至乃生空想。菩薩亦爾。

Thieän nam töû! Quaàn taëc kyù chí, naõi sanh khoâng töôûng.

觀此六入常生空想。生空想故則不輪迴生死

Boà Taùt dieäc nhó; quaùn thöû luïc nhaäp, thöôøng sanh khoâng

受苦。菩薩摩訶薩於此六入常無顛倒。無顛 倒故是故不復輪迴生死。

töôûng. Sanh khoâng töôûng coá, taéc baát luaân hoài sanh töû thoï khoå. Boà Taùt ma-ha-taùt, ö thöû luïc nhaäp thöôøng voâ ñieân ñaûo.

Voâ ñieân ñaûo coá, thò coá baát phuïc luaân hoài sanh töû.

復次善男子。如有群賊入此空聚則得安

Phuïc thöù, thieän nam töû! Nhö höõu quaàn taëc nhaäp thöû

樂。煩惱諸賊亦復如是。入此六入則得安

khoâng tuï, taéc ñaéc an laïc. Phieàn naõo chi taëc dieäc phuïc nhö

樂。如賊住空聚心無所畏。煩惱群賊亦復如 是。住是六入亦無所畏。

thò; nhaäp thöû luïc nhaäp, taéc ñaéc an laïc. Nhö taëc truï khoâng tuï, taâm voâ sôû uùy. Phieàn naõo quaàn taëc dieäc phuïc nhö thò; truï thò luïc nhaäp, dieäc voâ sôû uùy.

如彼空聚乃是師子虎狼種種惡獸之所住

Nhö bæ khoâng tuï naõi thò sö töû, hoå, lang, chuûng chuûng aùc

處。是內六入亦復如是。一切眾惡煩惱走獸

thuù chi sôû truï xöù. Thò noäi luïc nhaäp dieäc phuïc nhö thò; nhaát

之所住處。是故菩薩深觀六入空無所有。純 是一切不善住處。 436

thieát chuùng aùc phieàn naõo taåu thuù chi sôû truï xöù. Thò coá Boà Taùt thaâm quaùn luïc nhaäp, khoâng voâ sôû höõu, thuaàn thò nhaát thieát baát thieän truï xöù.

437

大般涅槃經 復次善男子。菩薩摩訶薩。觀內六入空無 所有如彼空聚。何以故。虛誑不實故。空無 所有作有想故。實無有樂作樂想故。實無有 人作人想故。內六入者亦復如是。空無所有 而作有想。實無有樂而作樂想。實無有人而 作人想。唯有智人乃能知之得其真實。 復次善男子。如空聚落或時有人或時無 人。六入不爾一向無人。何以故。性常空 故。智者所知非是眼見。是故菩薩觀內六入 多諸怨害。修八聖道不休不息。猶如彼人畏 四毒蛇五旃陀羅一詐親善及六大賊怖著正 路。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt quaùn noäi luïc nhaäp, khoâng voâ sôû höõu, nhö bæ khoâng tuï. Haø dó coá? Hö cuoáng baát thaät coá. Khoâng voâ sôû höõu, taùc höõu töôûng coá; thaät voâ höõu laïc, taùc laïc töôûng coá; thaät voâ höõu nhaân, taùc nhaân töôûng coá. Noäi luïc nhaäp giaû, dieäc phuïc nhö thò; khoâng voâ sôû höõu, nhi taùc höõu töôûng; thaät voâ höõu laïc, nhi taùc laïc töôûng; thaät voâ höõu nhaân, nhi taùc nhaân töôûng. Duy höõu trí nhaân naõi naêng tri chi, ñaéc kyø chaân thaät.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Nhö khoâng tuï laïc, hoaëc thôøi höõu nhaân, hoaëc thôøi voâ nhaân. Luïc nhaäp baát nhó; nhaát höôùng voâ nhaân. Haø dó coá? Taùnh thöôøng khoâng coá. Trí giaû sôû tri, phi thò nhaõn kieán. Thò coá Boà Taùt quaùn noäi luïc nhaäp ña chö oaùn haïi; tu Baùt Thaùnh ñaïo baát höu baát töùc; do nhö bæ nhaân uùy töù ñoäc xaø, nguõ Chieân-ñaø-la, nhaát traù thaân thieän caäp luïc ñaïi taëc, boá tröôùc chaùnh loä.

Luïc ñaïi taëc giaû, töùc ngoaïi luïc traàn. Boà Taùt ma-ha-taùt

六大賊者即外六塵。菩薩摩訶薩觀此六塵 如六大賊。何以故。能劫一切諸善法故。如

quaùn thöû luïc traàn nhö luïc ñaïi taëc. Haø dó coá? Naêng kieáp

六大賊能劫一切人民財寶。是六塵賊亦復如 是。能劫一切眾生善財如六大賊。若入人舍 則能劫奪現家所有不擇好惡。令巨富者忽爾

thò, naêng kieáp nhaát thieát chuùng sanh thieän taøi. Nhö luïc

貧窮。是六塵賊亦復如是。若入人根則能劫 奪一切善法。善法既盡,貧窮孤露作一闡提。 是故菩薩諦觀六塵如六大賊。 438

nhaát thieát chö thieän phaùp coá. Nhö luïc ñaïi taëc naêng kieáp nhaát thieát nhaân daân taøi baûo. Thò luïc traàn taëc dieäc phuïc nhö ñaïi taëc, nhöôïc nhaäp nhaân xaù, taéc naêng kieáp ñoaït hieän gia sôû höõu, baát traïch haûo oá, linh cöï phuù giaû hoát nhó baàn cuøng.

Thò luïc traàn taëc dieäc phuïc nhö thò. Nhöôïc nhaäp nhaân caên, taéc naêng kieáp ñoaït nhaát thieát thieän phaùp. Thieän phaùp kyù taän, baàn cuøng coâ loä, taùc nhaát-xieån-ñeà. Thò coá Boà Taùt ñeá quaùn luïc traàn nhö luïc ñaïi taëc.

439

大般涅槃經 復次善男子。如六大賊欲劫人時要因內 人。若無內人則便中還。是六塵賊亦復如 是。欲劫善法要因內有眾生知見常樂我淨不 空等相。若內無有如是等相六塵惡賊則不能 劫一切善法。有智之人內無是相凡夫則有。 是故六塵常來侵奪善法之財。不善護故為其 所劫。護者名慧有智之人能善防護故不被 劫。是故菩薩觀是六塵如六大賊等無差別。 復次善男子。如六大賊能為人民身心苦 惱。是六塵賊亦復如是,常為眾生身心苦惱。 六大賊者唯能劫人現在財物。是六塵賊常 劫眾生三世善財。 六大賊者夜則歡樂。六塵惡賊亦復如是。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phuïc thöù, thieän nam töû! Nhö luïc ñaïi taëc, duïc kieáp nhaân thôøi, yeáu nhaân noäi nhaân. Nhöôïc voâ noäi nhaân, taéc tieän trung hoaøn. Thò luïc traàn taëc dieäc phuïc nhö thò. Duïc kieáp thieän phaùp, yeáu nhaân noäi höõu chuùng sanh tri kieán: thöôøng, laïc, ngaõ, tònh, baát khoâng ñaúng töôùng. Nhöôïc noäi voâ höõu nhö thò ñaúng töôùng, luïc traàn aùc taëc taéc baát naêng kieáp nhaát thieát thieän phaùp. Höõu trí chi nhaân, noäi voâ thò töôùng; phaøm phu taéc höõu, thò coá luïc traàn thöôøng lai xaâm ñoaït thieän phaùp chi taøi. Baát thieän hoä coá, vi kyø sôû kieáp. Hoä giaû, danh tueä. Höõu trí chi nhaân naêng thieän phoøng hoä, coá baát bò kieáp. Thò coá Boà Taùt quaùn thò luïc traàn nhö luïc ñaïi taëc, ñaúng voâ sai bieät.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Nhö luïc ñaïi taëc naêng vi nhaân daân thaân taâm khoå naõo. Thò luïc traàn taëc dieäc phuïc nhö thò; thöôøng vi chuùng sanh thaân taâm khoå naõo.

Luïc ñaïi taëc giaû duy naêng kieáp nhaân hieän taïi taøi vaät.

Thò luïc traàn taëc thöôøng kieáp chuùng sanh tam theá thieän taøi.

處無明闇則得歡樂。

Luïc ñaïi taëc giaû, daï taéc hoan laïc. Luïc traàn aùc taëc dieäc phuïc nhö thò; xöû voâ minh aùm, taéc ñaéc hoan laïc.

是六大賊唯有諸王乃能遮止。六塵惡賊亦 復如是。唯佛菩薩乃能遮止。

Thò luïc ñaïi taëc, duy höõu chö vöông naõi naêng giaø chæ.

Luïc traàn aùc taëc dieäc phuïc nhö thò; duy Phaät, Boà Taùt naõi naêng giaø chæ.

是六大賊凡欲劫奪不擇端正種姓聰哲多聞

Thò luïc ñaïi taëc, phaøm duïc kieáp ñoaït, baát traïch ñoan chaùnh, chuûng taùnh, thoâng trieát, ña vaên baùc hoïc, haøo quyù baàn tieän. Luïc traàn aùc taëc dieäc phuïc nhö thò; duïc kieáp thieän phaùp, baát traïch ñoan chaùnh naõi chí baàn tieän.

博學豪貴貧賤。六塵惡賊亦復如是。欲劫善 法不擇端正乃至貧賤。 440

441

大般涅槃經 是六大賊雖有諸王截其手足。猶故不能令 其心息。六塵惡賊亦復如是。雖須陀洹斯陀 含阿那含截其手足。亦不能令不劫善法。 如勇健人乃能摧伏是六大賊。諸佛菩薩亦 復如是。乃能摧伏六塵惡賊。 譬如有人多諸種族宗黨熾盛則不為彼六賊 所劫。眾生亦爾。有善知識不為六塵惡賊所 劫。 是六大賊若見人物則能偷劫。六塵不爾。 若見若知若聞若嗅若觸若覺皆悉能劫。 六大賊者唯能劫奪欲界人財。不能劫奪色 無色界。六塵惡賊則不如是。能劫三界一切 善寶。是故菩薩諦觀六塵過彼六賊。作是觀 已修八聖道直往不迴。如彼怖人畏四毒蛇五 旃陀羅一詐親者及六大賊。捨空聚落涉路而 去。 路值一河者即是煩惱。云何菩薩觀此煩惱 猶如大河。如彼駛河能漂香象。煩惱駛河亦 復如是。能漂緣覺。是故菩薩深觀煩惱猶如 駛河。 442

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thò luïc ñaïi taëc, tuy höõu chö vöông tieät kyø thuû tuùc, du coá baát naêng linh kyø taâm töùc. Luïc traàn aùc taëc dieäc phuïc nhö thò; tuy Tu-ñaø-hoaøn, Tö-ñaø-haøm, A-na-haøm tieät kyø thuû tuùc, dieäc baát naêng linh baát kieáp thieän phaùp.

Nhö doõng kieän nhaân naõi naêng toài phuïc thò luïc ñaïi taëc.

Chö Phaät, Boà Taùt dieäc phuïc nhö thò; naõi naêng toài phuïc luïc traàn aùc taëc.

Thí nhö höõu nhaân ña chö chuûng toäc, toâng ñaûng xí thaïnh, taéc baát vi bæ luïc taëc sôû kieáp. Chuùng sanh dieäc nhó; höõu thieän tri thöùc, baát vi luïc traàn aùc taëc sôû kieáp.

Thò luïc ñaïi taëc, nhöôïc kieán nhaân vaät, taéc naêng thaâu kieáp. Luïc traàn baát nhó; nhöôïc kieán, nhöôïc tri, nhöôïc vaên, nhöôïc khöùu, nhöôïc xuùc, nhöôïc giaùc, giai taát naêng kieáp.

Luïc ñaïi taëc giaû duy naêng kieáp ñoaït duïc giôùi nhaân taøi, baát naêng kieáp ñoaït Saéc, Voâ saéc giôùi. Luïc traàn aùc taëc taéc baát nhö thò; naêng kieáp tam giôùi nhaát thieát thieän baûo. Thò coá Boà Taùt ñeá quaùn luïc traàn quaù bæ luïc taëc. Taùc thò quaùn dó, tu Baát Thaùnh ñaïo, tröïc vaõng baát hoài, nhö bæ boá nhaân uùy töù ñoäc xaø, nguõ Chieân-ñaø-la, nhaát traù thaân giaû caäp luïc ñaïi taëc, xaû khoâng tuï laïc, thieäp loä nhi khöù.

Loä trò nhaát haø giaû, töùc thò phieàn naõo. Vaân haø Boà Taùt quaùn thöû phieàn naõo do nhö ñaïi haø? Nhö bæ söû haø naêng phieâu höông töôïng. Phieàn naõo söû haø dieäc phuïc nhö thò; naêng phieâu Duyeân giaùc. Thò coá Boà Taùt thaâm quaùn phieàn naõo, do nhö söû haø.

443

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

深難得底故名為河。邊不可得故名為大。 其中多有種種惡魚煩惱大河亦復如是。唯佛 菩薩能得底故故名極深。唯佛菩薩得其邊故 故名廣大。常害一切癡眾生故故名惡魚。是 故菩薩觀此煩惱猶如大河。

Thaâm nan ñaéc ñeå, coá danh vi haø. Bieân baát khaû ñaéc, coá danh vi ñaïi. Kyø trung ña höõu chuûng chuûng aùc ngö. Phieàn naõo ñaïi haø dieäc phuïc nhö thò; duy Phaät, Boà Taùt naêng ñaéc ñeå coá, coá danh cöïc thaâm. Duy Phaät, Boà Taùt ñaéc kyø bieân coá, coá danh quaûng ñaïi. Thöôøng haïi nhaát thieát si chuùng sanh coá, coá danh aùc ngö. Thò coá Boà Taùt quaùn thöû phieàn naõo, do nhö ñaïi haø.

如大河水能長一切草木叢林。煩惱大河亦 復如是。能長眾生二十五有。是故菩薩觀此

Nhö ñaïi haø thuûy naêng tröôûng nhaát thieát thaûo moäc toøng laâm. Phieàn naõo ñaïi haø dieäc phuïc nhö thò; naêng tröôûng

煩惱猶如大河。

phieàn naõo do nhö ñaïi haø.

譬如有人墮大河水無有慚愧。眾生亦爾。 墮煩惱河無有慚愧。如墮河者未得其底即便 命終。墮煩惱河亦復如是。未盡其底周迴輪 轉二十五有。所言底者名為空相。若有不修 如是空相。當知是人不得出離二十五有。一 切眾生不能善修空無相故。常為煩惱駛河所 漂。 如彼大河唯能壞身不能漂沒一切善法。煩 惱大河則不如是。能壞一切身心善法。 彼大暴河唯能漂沒欲界中人。煩惱大河乃 能漂沒三界人天。 444

chuùng sanh nhò thaäp nguõ höõu. Thò coá Boà Taùt quaùn thöû Thí nhö höõu nhaân ñoïa ñaïi haø thuûy, voâ höõu taøm quyù!

Chuùng sanh dieäc nhó; ñoïa phieàn naõo haø, voâ höõu taøm quyù.

Nhö ñoïa haø giaû, vò ñaéc kyø ñeå, töùc tieän maïng chung. Ñoïa phieàn naõo haø dieäc phuïc nhö thò; vò taän kyø ñeå, chaâu hoài luaân chuyeån nhò thaäp nguõ höõu. Sôû ngoân ñeå giaû, danh vi khoâng töôùng. Nhöôïc höõu baát tu nhö thò khoâng töôùng, ñöông tri thò nhaân baát ñaéc xuaát ly nhò thaäp nguõ höõu. Nhaát thieát chuùng sanh baát naêng thieän tu khoâng voâ töôùng coá, thöôøng vi phieàn naõo söû haø sôû phieâu.

Nhö bæ ñaïi haø duy naêng haïi thaân, baát naêng phieâu moät nhaát thieát thieän phaùp. Phieàn naõo ñaïi haø taéc baát nhö thò; naêng hoaïi nhaát thieát thaân taâm thieän phaùp.

Bæ ñaïi baïo haø duy naêng phieâu moät duïc giôùi trung nhaân.

Phieàn naõo ñaïi haø naõi naêng phieâu moät tam giôùi nhaân thieân.

445

大般涅槃經 世間大河手抱腳踏則到彼岸。煩惱大河唯 有菩薩因六波羅蜜乃能得渡。 如大河水難可得渡。煩惱大河亦復如是難 可得渡。 云何名為難可得渡。乃至十住諸大菩薩猶 故未能畢竟得渡。唯有諸佛乃畢竟渡。是故 名為難可得渡。 譬如有人為河所漂。不能修習毫末善法。 眾生亦爾。為煩惱河所漂沒者。亦復不能修 習善法。 如人墮河為水所漂。餘有力者則能拔濟。 墮煩惱河為一闡提。聲聞緣覺乃至諸佛不能 拔濟。 世間大河劫盡之時七日並照能令枯涸。煩 惱大河則不如是。聲聞緣覺雖修七覺猶不能 乾。是故菩薩觀諸煩惱猶如暴河。 譬如彼人畏四毒蛇五旃陀羅。一詐親善 及六大賊。捨空聚落隨路而去。既至河上取 草為筏者。菩薩亦爾。畏四大蛇五陰旃陀羅 446

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Theá gian ñaïi haø, thuû baûo, cöôùc ñaïp taéc ñaùo bæ ngaïn.

Phieàn naõo ñaïi haø, duy höõu Boà Taùt, nhaân luïc Ba-la-maät, naõi naêng ñaéc ñoä.

Nhö ñaïi haø thuûy, nan khaû ñaéc ñoä. Phieàn naõo ñaïi haø dieäc phuïc nhö thò, nan khaû ñaéc ñoä.

Vaân haø danh vi nan khaû ñaéc ñoä? Naõi chí thaäp truï chö ñaïi Boà Taùt du coá vò naêng taát caùnh ñaéc ñoä; duy höõu chö Phaät naõi taát caùnh ñoä. Thò coá danh vi nan khaû ñaéc ñoä.

Thí nhö höõu nhaân vi haø sôû phieâu, baát naêng tu taäp haøo maït thieän phaùp. Chuùng sanh dieäc nhó; vi phieàn naõo haø sôû phieâu moät giaû, dieäc phuïc baát naêng tu taäp thieän phaùp.

Nhö nhaân ñoïa haø, vi thuûy sôû phieâu; dö höõu löïc giaû taéc naêng baït teá. Ñoïa phieàn naõo haø, vi nhaát-xieån-ñeà; Thanh vaên, Duyeân giaùc naõi chí chö Phaät baát naêng cöùu teá.

Theá gian ñaïi haø, kieáp taän chi thôøi, thaát nhaät tònh chieáu, naêng linh khoâ haïc. Phieàn naõo ñaïi haø taéc baát nhö thò; Thanh vaên, Duyeân giaùc tuy tu thaát giaùc, du baát naêng caøn. Thò coá Boà Taùt quaùn chö phieàn naõo do nhö baïo haø.

Thí nhö bæ nhaân, uùy töù ñoäc xaø, nguõ Chieân-ñaø-la, nhaát traù thaân thieän caäp luïc ñaïi taëc, xaû khoâng tuï laïc, tuøy loä nhi khöù. Kyù chí haø thöôïng, thuû thaûo vi phieät giaû. Boà Taùt dieäc nhó, uùy töù ñaïi xaø, nguõ aám Chieân-ñaø-la, aùi traù thaân thieän, luïc nhaäp khoâng tuï, luïc traàn aùc taëc, chí phieàn naõo haø; tu 447

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

愛詐親善六入空聚六塵惡賊至煩惱河。修戒 定慧解脫解脫知見六波羅蜜三十七品以為船 筏。依乘此筏渡煩惱河到於彼岸常樂涅槃。

giôùi, ñònh, tueä, giaûi thoaùt, giaûi thoaùt tri kieán, luïc Ba-la-

菩薩修行大涅槃者作是思惟。我若不能忍

Boà Taùt tu haønh Ñaïi Nieát-baøn giaû, taùc thò tö duy: Ngaõ

受如是身苦心苦。則不能令一切眾生渡煩惱 河。以是思惟雖有如是身心苦惱默然忍受。 以忍受故則不生漏。如是菩薩尚無諸漏。況 佛如來而當有漏。是故諸佛不名有漏。 云何如來非無漏也。如來常行有漏中故。 有漏即是二十五有。是故聲聞凡夫之人言佛 有漏。諸佛如來真實無漏。 善男子。以是因緣諸佛如來無有定相。 善男子。是故犯四重禁謗方等經及一闡提 悉皆不定。 爾時光明遍照高貴德王菩薩摩訶薩言。如 是如是誠如聖教。一切諸法皆悉不定。以不 定故當知如來亦不畢竟入於涅槃。 448

maät, tam thaäp thaát phaåm; dó vi thuyeàn phieät, y thöøa thöû phieät, ñoä phieàn naõo haø, ñaùo ö bæ ngaïn, thöôøng laïc Nieátbaøn.

nhöôïc baát naêng nhaãn thoï nhö thò thaân khoå, taâm khoå, taéc baát naêng linh nhaát thieát chuùng sanh ñoä phieàn naõo haø. Dó thò tö duy, tuy höõu nhö thò thaân taâm khoå naõo, maëc nhieân nhaãn thoï. Dó nhaãn thoï coá, taéc baát sanh laäu. Nhö thò Boà Taùt thöôïng voâ chö laäu, huoáng Phaät Nhö Lai nhi ñöông höõu laäu? Thò coá chö Phaät baát danh höõu laäu.

Vaân haø Nhö Lai phi voâ laäu daõ? Nhö Lai thöôøng haønh höõu laäu trung coá. Höõu laäu töùc thò nhò thaäp nguõ höõu. Thò coá Thanh vaên, phaøm phu chi nhaân ngoân Phaät höõu laäu. Chö Phaät Nhö Lai chaân thaät voâ laäu.

Thieän nam töû! Dó thò nhaân duyeân, chö Phaät Nhö Lai voâ höõu ñònh töôùng.

Thieän nam töû! Thò coá phaïm töù troïng caám, baùng Phöông ñaúng kinh caäp nhaát-xieån-ñeà, taát giai baát ñònh.

Nhó thôøi, Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt ma-ha-taùt ngoân: Nhö thò. Nhö thò. Thaønh nhö Thaùnh giaùo. Nhaát thieát chö Phaùp taát giai baát ñònh. Dó baát ñònh coá, ñöông tri Nhö Lai dieäc baát taát caùnh nhaäp ö Nieát-baøn.

449

大般涅槃經 如佛先說菩薩摩訶薩修大涅槃。聞不聞中 有涅槃大涅槃。云何涅槃云何大涅槃。 爾時佛讚光明遍照高貴德王菩薩摩訶薩

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhö Phaät tieân thuyeát, Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieátbaøn, vaên baát vaên trung: Höõu Nieát-baøn, Ñaïi Nieát-baøn. Vaân haø Nieát-baøn? Vaân haø Ñaïi Nieát-baøn?

Nhó thôøi, Phaät taùn Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù

言。善哉善哉。善男子。若有菩薩得念總

Ñöùc Vöông Boà Taùt ma-ha-taùt ngoân: Thieän tai! Thieän tai!

持。乃能如汝之所諮問。

Thieän nam töû! Nhöôïc höõu Boà Taùt ñaéc nieäm toång trì, naõi

善男子。如世人言有海,大海,有河,大

naêng nhö nhöõ chi sôû tö vaán.

Thieän nam töû! Nhö theá nhaân ngoân: höõu haûi, ñaïi haûi;

河,有山,大山,有地,大地,有城,大城,有眾

höõu haø, ñaïi haø; höõu sôn, ñaïi sôn; höõu ñòa, ñaïi ñòa; höõu

生,大眾生,有王,大王,有人,大人,有天,大

thaønh, ñaïi thaønh; höõu chuùng sanh, ñaïi chuùng sanh; höõu

天,有道,大道。涅槃亦爾,有涅槃,有大涅 槃。云何涅槃。 善男子。如人飢餓得少飯食名為安樂。 如是安樂亦名涅槃。如病得差則名安樂。如 是安樂亦名涅槃。如人怖畏得歸依處則得 安樂。如是安樂亦名涅槃。如貧窮人獲七寶 物則得安樂。如是安樂亦名涅槃。如人觀骨 不起貪欲則得安樂。如是安樂亦名涅槃。如 是涅槃不得名為大涅槃也。何以故。以飢渴 故病故怖故貧故生貪著故。是名涅槃非大涅 槃。 450

vöông, ñaïi vöông; höõu nhaân, ñaïi nhaân; höõu thieân, ñaïi thieân; höõu ñaïo, ñaïi ñaïo. Nieát-baøn dieäc nhó; höõu Nieát-baøn, höõu Ñaïi Nieát-baøn. Vaân haø Nieát-baøn?

Thieän nam töû! Nhö nhaân cô ngaï, ñaéc thieåu phaïn thöïc, danh vi an laïc. Nhö thò an laïc, dieäc danh Nieát-baøn. Nhö beänh ñaéc saùi, taéc danh an laïc. Nhö thò an laïc, dieäc danh Nieát-baøn. Nhö nhaân boá uùy, ñaéc quy y xöù, taéc ñaéc an laïc.

Nhö thò an laïc, dieäc danh Nieát-baøn. Nhö baàn cuøng nhaân hoaïch thaát baûo vaät, taéc ñaéc an laïc. Nhö thò an laïc, dieäc danh Nieát-baøn. Nhö nhaân quaùn coát, baát khôûi tham duïc, taéc ñaéc an laïc. Nhö thò an laïc, dieäc danh Nieát-baøn. Nhö thò Nieát-baøn, baát ñaéc danh vi Ñaïi Nieát-baøn daõ. Haø dó coá?

Dó cô khaùt coá, beänh coá, boá coá, baàn coá, sanh tham tröôùc coá, thò danh Nieát-baøn, phi Ñaïi Nieát-baøn.

451

大般涅槃經 善男子。若凡夫人及以聲聞。或因世俗或 因聖道。斷欲界結則得安樂。如是安樂亦名 涅槃。不得名為大涅槃也。 能斷初禪乃至能斷非想非非想處結則得 安樂。如是安樂亦名涅槃。不得名為大涅槃 也。何以故。還生煩惱有習氣故。 云何名為煩惱習氣。聲聞緣覺有煩惱氣。 所謂我身我衣我去我來我說我聽。諸佛如來 入於涅槃。涅槃之性無我無樂唯有常淨。是 則名為煩惱習氣。 佛法眾僧有差別相。如來畢竟入於涅槃。 聲聞緣覺諸佛如來所得涅槃等無差別。以是

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Nhöôïc phaøm phu nhaân caäp dó Thanh vaên, hoaëc nhaân theá tuïc, hoaëc nhaân Thaùnh ñaïo, ñoaïn duïc giôùi keát, taéc ñaéc an laïc. Nhö thò an laïc, dieäc danh Nieátbaøn, baát ñaéc danh vi Ñaïi Nieát-baøn daõ.

Naêng ñoaïn Sô thieàn naõi chí naêng ñoaïn phi töôûng phi phi töôûng xöù keát, taéc ñaéc an laïc. Nhö thò an laïc, dieäc danh Nieát-baøn, baát ñaéc danh vi Ñaïi Nieát-baøn daõ. Haø dó coá?

Hoaøn sanh phieàn naõo höõu taäp khí coá.

Vaân haø danh vi phieàn naõo taäp khí? Thanh vaên, Duyeân giaùc höõu phieàn naõo khí, sôû vò: ngaõ thaân, ngaõ y, ngaõ khöù, ngaõ lai, ngaõ thuyeát, ngaõ thính; chö Phaät Nhö Lai nhaäp ö Nieát-baøn; Nieát-baøn chi taùnh: voâ ngaõ, voâ laïc, duy höõu thöôøng, tònh. Thò taéc danh vi phieàn naõo taäp khí.

Phaät, Phaùp, chuùng taêng höõu sai bieät töôùng; Nhö Lai taát caùnh nhaäp ö Nieát-baøn; Thanh vaên, Duyeân giaùc chö Phaät Nhö Lai sôû ñaéc Nieát-baøn ñaúng voâ sai bieät. Dó thò nghóa coá, nhò thöøa sôû ñaéc phi Ñaïi Nieát-baøn. Haø dó coá? Voâ:

義故二乘所得非大涅槃。何以故。無常樂我

thöôøng, laïc, ngaõ, tònh coá. Thöôøng, laïc, ngaõ, tònh naõi ñaéc

淨故。常樂我淨乃得名為大涅槃也。

danh vi Ñaïi Nieát-baøn daõ.

善男子。譬如有處能受眾水名為大海。隨 有聲聞緣覺菩薩。諸佛如來所入之處名大涅 槃。四禪三三昧八背捨八勝處十一切處。隨 能攝取如是無量諸善法者名大涅槃。 452

Thieän nam töû! Thí nhö höõu xöù naêng thoï chuùng thuûy, danh vi ñaïi haûi. Tuøy höõu Thanh vaên, Duyeân giaùc, Boà Taùt, chö Phaät Nhö Lai sôû nhaäp chi xöù, danh Ñaïi Nieát-baøn. Töù thieàn, tam Tam-muoäi, Baùt boäi xaû, baùt thaéng xöù, thaäp nhaát thieát xöù, tuøy naêng nhieáp thuû nhö thò voâ löôïng chö thieän phaùp giaû, danh Ñaïi Nieát-baøn.

453

大般涅槃經 善男子。譬如有河第一香象不能得底則名 為大。聲聞緣覺至十住菩薩不見佛性。名為 涅槃非大涅槃。若能了了見於佛性。則得名 為大涅槃也。是大涅槃唯大象王能盡其底。 大象王者謂諸佛也。 善男子。若摩訶那伽及缽揵陀。大力士等 經歷多時所不能上。乃名大山。聲聞緣覺及 諸菩薩摩訶那伽大力士等所不能見。如是乃 名大涅槃也。 復次善男子。隨有小王之所住處名為小 城。轉輪聖王所住之處乃名大城。聲聞緣覺 八萬六萬四萬二萬一萬住處名為涅槃。無上 法王聖王住處乃得名為大般涅槃。以是故名 大般涅槃。 善男子。譬如有人見四種兵不生怖畏。當

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Thí nhö höõu haø, ñeä nhaát höông töôïng baát naêng ñaéc ñeå, taéc danh vi ñaïi. Thanh vaên, Duyeân giaùc, chí thaäp truï Boà Taùt baát kieán Phaät taùnh, danh vi Nieát-baøn, phi ñaïi Nieát-baøn. Nhöôïc naêng lieãu lieãu kieán ö Phaät taùnh, taéc ñaéc danh vi Ñaïi Nieát-baøn daõ. Thò Ñaïi Nieát-baøn, duy ñaïi töôïng vöông naêng taän kyø ñeå. Ñaïi töôïng vöông giaû, vò chö Phaät daõ.

Thieän nam töû! Nhöôïc ma-ha-na-giaø caäp baùt-kieän-ñaø, ñaïi löïc só ñaúng, kinh lòch ña thôøi, sôû baát naêng thöôùng, naõi danh ñaïi sôn. Thanh vaên, Duyeân giaùc caäp chö Boà Taùt, maha-na-giaø, ñaïi löïc só ñaúng, sôû baát naêng kieán; nhö thò naõi danh Ñaïi Nieát-baøn daõ.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Tuøy höõu tieåu vöông chi sôû truï xöù, danh vieát tieåu thaønh. Chuyeån luaân Thaùnh vöông sôû truï chi xöù, naõi danh ñaïi thaønh. Thanh vaên, Duyeân giaùc baùt vaïn, luïc vaïn, töù vaïn, nhò vaïn, nhaát vaïn truï xöù, danh vi Nieát-baøn. Voâ thöôïng Phaùp vöông Thaùnh vöông truï xöù, naõi ñaéc danh vi Ñaïi Baùt Nieát-baøn. Dó thò coá danh Ñaïi Baùt Nieát-baøn.

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân, kieán töù chuûng binh, baát sanh boá uùy; ñöông tri thò nhaân danh ñaïi chuùng sanh.

知是人名大眾生。若有眾生於三惡道煩惱惡

Nhöôïc höõu chuùng sanh, ö trung aùc ñaïo, phieàn naõo aùc

業不生怖畏。而能於中廣度眾生。當知是人

nghieäp, baát sanh boá uùy, nhi naêng ö trung, quaûng ñoä chuùng

得大涅槃。 454

sanh, ñöông tri thò nhaân ñaéc Ñaïi Nieát-baøn.

455

大般涅槃經 若有人能供養父母恭敬沙門及婆羅門。修 治善法所言誠實無有欺誑。能忍諸惡惠施貧

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhöôïc höõu nhaân naêng cuùng döôøng phuï maãu, cung kính sa-moân caäp baø-la-moân, tu trì thieän phaùp, sôû ngoân thaønh thaät, voâ höõu khi cuoáng, naêng nhaãn chö aùc, tueä thí baàn

乏名大丈夫。菩薩亦爾有大慈悲憐愍一切。

phaïp, danh ñaïi tröôïng phu. Boà Taùt dieäc nhó; höõu ñaïi töø bi,

於諸眾生猶如父母。能度眾生於生死河。普

laân maãn nhaát thieát, ö chö chuùng sanh, do nhö phuï maãu,

示眾生一實之道。是則名為大般涅槃。

naêng ñoä chuùng sanh ö sanh töû haø; phoå thò chuùng sanh nhaát thaät chi ñaïo. Thò taéc danh vi Ñaïi Baùt Nieát-baøn.

善男子。大名不可思議。若不可思議一切

Thieän nam töû! Ñaïi, danh baát khaû tö nghò. Nhöôïc baát

眾生所不能信。是則名為大般涅槃。唯佛菩

khaû tö nghò, nhaát thieát chuùng sanh sôû baát naêng tín. Thò

薩之所見故名大涅槃。以何因緣復名為大。 以無量因緣然後乃得故名為大。 善男子。如世間人以多因緣之所得者。則 名為大。涅槃亦爾以多因緣之所得故。故名 為大。 云何復名為大涅槃。有大我故名大涅槃。 涅槃無我大自在故名為大我。云何名為大自 在耶。有八自在則名為我。何等為八。 一者能示一身以為多身。身數大小猶如微 塵充滿十方無量世界。如來之身實非微塵。 以自在故現微塵身。如是自在則為大我。 456

taéc danh vi Ñaïi-baùt Nieát-baøn. Duy Phaät, Boà Taùt chi sôû kieán coá, danh Ñaïi Nieát-baøn. Dó haø nhaân duyeân phuïc danh vi ñaïi? Dó voâ löôïng nhaân duyeân, nhieân haäu naõi ñaéc, coá danh vi ñaïi.

Thieän nam töû! Nhö theá gian nhaân, dó ña nhaân duyeân chi sôû ñaéc giaû, taéc danh vi ñaïi. Nieát-baøn dieäc nhó, dó ña nhaân duyeân chi sôû ñaéc coá, coá danh vi ñaïi.

Vaân haø phuïc danh vi Ñaïi Nieát-baøn? Höõu ñaïi ngaõ coá, danh Ñaïi Nieát-baøn. Nieát-baøn voâ ngaõ, ñaïi töï taïi coá, danh vi ñaïi ngaõ. Vaân haø danh vi ñaïi töï taïi da? Höõu baùt töï taïi, taéc danh vi ngaõ. Haø ñaúng vi baùt?

Nhaát giaû, naêng thò nhaát thaân, dó vi ña thaân; thaân soá ñaïi tieåu, do nhö vi traàn, sung maõn thaäp phöông voâ löôïng theá giôùi. Nhö Lai chi thaân, thaät phi vi traàn. Dó töï taïi coá, hieän vi traàn thaân. Nhö thò töï taïi, taéc vi ñaïi ngaõ.

457

大般涅槃經 二者示一塵身滿於三千大千世界。如來之 身實不滿於三千大千世界。何以故。以無礙

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhò giaû, thò nhaát traàn thaân, maõn ö tam thieân ñaïi thieân theá giôùi. Nhö Lai chi thaân, thaät baát maõn ö tam thieân ñaïi thieân theá giôùi. Haø dó coá? Dó voâ ngaïi coá, tröïc dó töï taïi coá,

故。直以自在故。滿於三千大千世界。如是

maõn ö tam thieân ñaïi thieân theá giôùi. Nhö thò töï taïi, danh

自在名為大我。

vi ñaïi ngaõ.

三者能以滿此三千大千世界之身輕舉飛 空。過於二十恒河沙等諸佛世界而無障礙。

Tam giaû, naêng dó maõn thöû tam thieân ñaïi thieân theá giôùi chi thaân, khinh cöû phi khoâng quaù ö nhò thaäp Haèng haø sa ñaúng chö Phaät theá giôùi nhi voâ chöôùng ngaïi. Nhö Lai chi

如來之身實無輕重。以自在故能為輕重。如

thaân, thaät voâ khinh troïng. Dó töï taïi coá, naêng vi khinh

是自在名為大我。

troïng. Nhö thò töï taïi, danh vi ñaïi ngaõ.

四者以自在故而得自在。云何自在。如 來一心安住不動。所可示化無量形類各令有 心。如來有時或造一事。而令眾生各各成 辦。如來之身常住一土。而令他土一切悉 見。如是自在名為大我。

Töù giaû, dó töï taïi coá, nhi ñaéc töï taïi. Vaân haø töï taïi? Nhö Lai nhaát taâm an truï baát ñoäng, sôû khaû thò hoùa voâ löôïng hình loaïi, caùc linh höõu taâm. Nhö Lai höõu thôøi, hoaëc taïo nhaát söï, nhi linh chuùng sanh, caùc caùc thaønh bieän. Nhö Lai chi thaân thöôøng truï nhaát ñoä, nhi linh tha ñoä nhaát thieát taát kieán. Nhö thò töï taïi, danh vi ñaïi ngaõ.

Nguõ giaû, caên töï taïi coá. Vaân haø danh vi caên töï taïi da?

五者根自在故。云何名為根自在耶。如來

Nhö Lai nhaát caên dieäc naêng kieán saéc, vaên thanh, khöùu

一根亦能見色聞聲嗅香別味覺觸知法。如來

höông, bieät vò, giaùc xuùc, tri phaùp. Nhö Lai luïc caên dieäc

六根亦不見色聞聲嗅香別味覺觸知法。以自 在故令根自在。如是自在名為大我。 458

baát kieán saéc, vaên thanh, khöùu höông, bieät vò, giaùc xuùc, tri phaùp. Dó töï taïi coá, linh caên töï taïi. Nhö thò töï taïi, danh vi ñaïi ngaõ.

459

大般涅槃經 六者以自在故得一切法。如來之心亦無 得想。何以故。無所得故。若是有者可名為

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Luïc giaû, dó töï taïi coá, ñaéc nhaát thieát phaùp. Nhö Lai chi taâm dieäc voâ ñaéc töôûng. Haø dó coá? Voâ sôû ñaéc coá. Nhöôïc thò höõu giaû, khaû danh vi ñaéc. Thaät voâ sôû höõu, vaân haø danh

得。實無所有云何名得。若使如來計有得

ñaéc? Nhöôïc söû Nhö Lai keá höõu ñaéc töôûng, thò taéc chö Phaät

想。是則諸佛不得涅槃。以無得故名得涅

baát ñaéc Nieát-baøn. Dó voâ ñaéc coá, danh ñaéc Nieát-baøn. Dó töï

槃。以自在故得一切法。得諸法故名為大 我。 七者說自在故。如來演說一偈之義。經 無量劫義亦不盡。所謂若戒若定若施若慧。 如來爾時都不生念我說彼聽。亦復不生一偈 之想。世間之人以四句為偈。隨世俗故說名 為偈。一切法性亦無有說。以自在故如來演 說。以演說故名為大我。

taïi coá, ñaéc nhaát thieát phaùp. Ñaéc chö phaùp coá, danh vi ñaïi ngaõ.

Thaát giaû, thuyeát töï taïi coá. Nhö Lai dieãn thuyeát nhaát keä chi nghóa, kinh voâ löôïng kieáp, nghóa dieäc baát taän. Sôû vò: nhöôïc giôùi, nhöôïc ñònh, nhöôïc thí, nhöôïc tueä. Nhö Lai nhó thôøi ñoâ baát sanh nieäm: ngaõ thuyeát bæ thính. Dieäc phuïc baát sanh nhaát keä chi töôûng. Theá gian chi nhaân dó töù cuù vi keä; tuøy theá tuïc coá, thuyeát danh vi keä. Nhaát thieát phaùp taùnh, dieäc voâ höõu thuyeát. Dó töï taïi coá, Nhö Lai dieãn thuyeát. Dó dieãn thuyeát coá, danh vi ñaïi ngaõ.

Baùt giaû Nhö Lai bieán maõn nhaát thieát chö xöù, do nhö

八者如來遍滿一切諸處猶如虛空。虛空之

hö khoâng. Hö khoâng chi taùnh, baát khaû ñaéc kieán. Nhö Lai

性不可得見。如來亦爾實不可見。以自在故

dieäc nhó, thaät baát khaû kieán. Dó töï taïi coá, linh nhaát thieát

令一切見。如是自在名為大我。 如是大我名大涅槃。以是義故名大涅槃。 460

kieán. Nhö thò töï taïi, danh vi ñaïi ngaõ.

Nhö thò ñaïi ngaõ, danh Ñaïi Nieát-baøn. Dó thò nghóa coá, danh Ñaïi Nieát-baøn.

461

大般涅槃經 復次善男子。譬如寶藏多諸珍異百種具足 故名大藏。諸佛如來甚深奧藏亦復如是。多 諸奇異具足無缺名大涅槃。 復次善男子。無邊之物乃名為大。涅槃無 邊是故名大。 復次善男子。有大樂故名大涅槃。涅槃無 樂以四樂故名大涅槃。何等為四。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phuïc thöù, thieän nam töû! Thí nhö baûo taïng, ña chö traân dò, baù chuûng cuï tuùc, coá danh ñaïi taïng. Chö Phaät Nhö Lai thaäm thaâm aùo taïng dieäc phuïc nhö thò; ña chö kyø dò, cuï tuùc voâ khuyeát, danh Ñaïi Nieát-baøn.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Voâ bieân chi vaät naõi danh vi ñaïi. Nieát-baøn voâ bieân, thò coá danh ñaïi.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Höõu ñaïi laïc coá, danh Ñaïi Nieátbaøn. Nieát-baøn voâ laïc, dó töù laïc coá, danh Ñaïi Nieát-baøn. Haø ñaúng vi töù?

一者斷諸樂故。不斷樂者則名為苦。若有

Nhaát giaû ñoaïn chö laïc coá. Baát ñoaïn laïc giaû, taéc danh vi

苦者不名大樂。以斷樂故則無有苦。無苦無

khoå. Nhöôïc höõu khoå giaû, baát danh ñaïi laïc. Dó ñoaïn laïc coá,

樂乃名大樂。涅槃之性無苦無樂。是故涅槃 名為大樂。以是義故名大涅槃。

taéc voâ höõu khoå. Voâ khoå, voâ laïc, naõi danh ñaïi laïc. Nieát-baøn chi taùnh voâ khoå, voâ laïc. Thò coá Nieát-baøn danh vi ñaïi laïc.

Dó thò nghóa coá, danh Ñaïi Nieát-baøn.

復次善男子。樂有二種。一者凡夫。二者

Phuïc thöù, thieän nam töû! Laïc höõu nhò chuûng: nhaát giaû

諸佛。凡夫之樂無常敗壞是故無樂。諸佛常

phaøm phu, nhò giaû chö Phaät. Phaøm phu chi laïc, voâ thöôøng,

樂無有變異故名大樂。 復次善男子。有三種受。一者苦受。二

baïi hoaïi; thò coá voâ laïc. Chö Phaät thöôøng laïc, voâ höõu bieán dò, coá danh ñaïi laïc.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Höõu tam chuûng thoï: nhaát giaû

者樂受。三者不苦不樂受。不苦不樂是亦為

khoå thoï; nhò giaû laïc thoï; tam giaû baát khoå baát laïc thoï. Baát

苦。涅槃雖同不苦不樂。然名大樂。以大樂

khoå baát laïc, thò dieäc vi khoå. Nieát-baøn tuy ñoàng baát khoå

故名大涅槃。 462

baát laïc, nhieân danh ñaïi laïc. Dó ñaïi laïc coá, danh Ñaïi Nieátbaøn.

463

大般涅槃經 二者大寂靜故名為大樂。涅槃之性是大寂 靜。何以故。遠離一切憒鬧法故。以大寂故 名大涅槃。 三者一切知故名為大樂。非一切知不名大 樂。諸佛如來一切知故名為大樂。以大樂故 名大涅槃。 四者身不壞故名為大樂。身若可壞則不名 樂。如來之身金剛無壞非煩惱身無常之身。 故名大樂。以大樂故名大涅槃。 善男子。世間名字或有因緣。或無因緣。 有因緣者。如舍利弗。母名舍利。因母 立字故名舍利弗。如摩鋀羅道人。生摩鋀羅

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhò giaû ñaïi tòch tónh coá, danh vi ñaïi laïc. Nieát-baøn chi taùnh thò ñaïi tòch tónh. Haø dó coá? Vieãn ly nhaát thieát hoäi naùo phaùp coá. Dó ñaïi tòch coá, danh Ñaïi Nieát-baøn.

Tam giaû, nhaát thieát tri coá, danh vi ñaïi laïc. Phi nhaát thieát tri, baát danh ñaïi laïc. Chö Phaät Nhö Lai nhaát thieát tri coá, danh vi ñaïi laïc. Dó ñaïi laïc coá, danh Ñaïi Nieát-baøn.

Töù giaû thaân baát hoaïi coá, danh vi ñaïi laïc. Thaân nhöôïc khaû hoaïi, taéc baát danh laïc. Nhö Lai chi thaân, kim cang voâ hoaïi; phi phieàn naõo thaân, voâ thöôøng chi thaân; coá danh ñaïi laïc. Dó ñaïi laïc coá, danh Ñaïi Nieát-baøn.

Thieän nam töû! Theá gian danh töï, hoaëc höõu nhaân duyeân, hoaëc voâ nhaân duyeân.

Höõu nhaân duyeân giaû, nhö Xaù-lôïi-phaát. Maãu danh Xaùlôïi, nhaân maãu laäp töï, coá danh Xaù-lôïi-phaát. Nhö Ma-du-la ñaïo nhaân, sanh Ma-du-la quoác, nhaân quoác laäp danh, coá danh Ma-du-la ñaïo nhaân. Nhö Muïc-kieàn-lieân. Muïc-kieàn-

國。因國立名故名摩鋀羅道人。如目犍連。

lieân giaû, töùc thò taùnh daõ, nhaân taùnh laäp danh, coá danh

目犍連者即是姓也。因姓立名故名目犍連。

Muïc-kieàn-lieân. Nhö ngaõ sanh ö Coà-ñaøm chuûng taùnh; nhaân

如我生於瞿曇種姓。因姓立名稱為瞿曇。如 毘舍佉通人。毘舍佉者即是星名。因星為名 名毘舍佉。如有六指因六指故名六指人。如 佛奴天奴。因佛因天故名佛奴天奴。因濕生 464

taùnh laäp danh, xöng vi Coà-ñaøm. Nhö Tyø-xaù-khö thoâng nhaân. Tyø-xaù-khö giaû, töùc thò tinh danh; nhaân tinh vi danh, danh Tyø-xaù-khö. Nhö höõu luïc chæ, nhaân luïc chæ coá, danh luïc chæ nhaân. Nhö Phaät noâ, thieân noâ. Nhaân Phaät, nhaân thieân, coá danh Phaät noâ, Thieân noâ. Nhaân thaáp sanh coá,

465

大般涅槃經 故故名濕生。如因聲故名為迦迦羅。名究究 羅咀咀羅。如是等名是因緣名。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

coá danh thaáp sanh. Nhö nhaân thanh coá, danh vi ca-ca-la, danh cöùu-cöùu-la, ñaùt-ñaùt-la. Nhö thò ñaúng danh, thò nhaân duyeân danh.

無因緣者。如蓮花地水火風虛空。如曼陀

Voâ nhaân duyeân giaû, nhö lieân hoa, ñòa, thuûy, hoûa, phong,

婆一名二實。一名殿堂。二名飲漿。堂不飲

hö khoâng. Nhö maïn-ñaø-baø, nhaát danh, nhò thaät; nhaát danh

漿亦復得名為陀婆。如薩婆車多名為蛇蓋。 實非蛇蓋是名無因彊立名字。如坻羅婆夷名 為食油。實不食油彊為立名名為食油。是名 無因彊立名字。善男子。是大涅槃亦復如 是。無有因緣彊為立名。 善男子。譬如虛空不因小空名為大空。涅 槃亦爾不因小相名大涅槃。 善男子。譬如有法不可稱量不可思議故名 為大。涅槃亦爾不可稱量不可思議故得名為 大般涅槃。以純淨故名大涅槃。 善男子。云何純淨。淨有四種。何等為 四。 466

ñieän ñöôøng, nhò danh aåm töông. Ñöôøng, baát aåm töông, dieäc phuïc ñaéc danh vi maïn-ñaø-baø. Nhö taùt-baø-xa-ña, danh vi xaø caùi. Thaät phi xaø caùi. Thò danh voâ nhaân; cöôõng laäp danh töï. Nhö ñeå-la-baø-di, danh vi thöïc du. Thaät baát thöïc du; cöôõng vi laäp danh, danh vi thöïc du. Thò danh voâ nhaân, cöôõng laäp danh töï. Thieän nam töû! Thò Ñaïi Nieát-baøn dieäc phuïc nhö thò; voâ höõu nhaân duyeân, cöôõng vi laäp danh.

Thieän nam töû! Thí nhö hö khoâng, baát nhaân tieåu khoâng, danh vi ñaïi khoâng. Nieát-baøn dieäc nhó, baát nhaân tieåu töôùng, danh Ñaïi Nieát-baøn.

Thieän nam töû! Thí nhö höõu phaùp baát khaû xöng löôïng, baát khaû tö nghò, coá danh vi ñaïi. Nieát-baøn dieäc nhó; baát khaû xöng löôïng, baát khaû tö nghò, coá ñaéc danh vi Ñaïi baùt Nieát-baøn. Dó thuaàn tònh coá, danh Ñaïi Nieát-baøn.

Thieän nam töû! Vaân haø thuaàn tònh? Tònh höõu töù chuûng.

Haø ñaúng vi töù?

467

大般涅槃經 一者二十五有名為不淨。能永斷故得名 為淨。淨即涅槃如是涅槃亦得名有。而是涅 槃實非是有。諸佛如來隨世俗故說涅槃有。 譬如世人非父言父非母言母。實非父母而言 父母。涅槃亦爾。隨世俗故說言諸佛有大涅 槃。 二者業清淨故。一切凡夫業不清淨故無涅 槃。諸佛如來業清淨故故名大淨。以大淨故 名大涅槃。 三者身清淨故。身若無常則名不淨。如來 身常故名大淨。以大淨故名大涅槃。 四者心清淨故。心若有漏名曰不淨。佛心 無漏故名大淨。以大淨故名大涅槃。 善男子。是名善男子善女人修行如是大涅 槃經。具足成就初分功德。

大 般 涅 槃 經 卷 第 二十三 終

468

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhaát giaû, nhò thaäp nguõ höõu, danh vi baát tònh; naêng vónh ñoaïn coá, ñaéc danh vi tònh. Tònh töùc Nieát-baøn. Nhö thò Nieát-baøn dieäc ñaéc danh höõu. Nhi thò Nieát-baøn thaät phi thò höõu. Chö Phaät Nhö Lai tuøy theá tuïc coá, thuyeát Nieát-baøn höõu. Thí nhö theá nhaân, phi phuï ngoân phuï, phi maãu ngoân maãu. Thaät phi phuï, maãu; nhi ngoân phuï, maãu. Nieát-baøn dieäc nhó; tuøy theá tuïc coá, thuyeát ngoân chö Phaät höõu Ñaïi Nieát-baøn.

Nhò giaû, nghieäp thanh tònh coá. Nhaát thieát phaøm phu, nghieäp baát thanh tònh, coá voâ Nieát-baøn. Chö Phaät Nhö Lai, nghieäp thanh tònh coá, coá danh ñaïi tònh. Dó ñaïi tònh coá, danh Ñaïi Nieát-baøn.

Tam giaû, thaân thanh tònh coá. Thaân nhöôïc voâ thöôøng, taéc danh baát tònh. Nhö Lai thaân thöôøng, coá danh ñaïi tònh.

Dó ñaïi tònh coá, danh Ñaïi Nieát-baøn.

Töù giaû, taâm thanh tònh coá. Taâm nhöôïc höõu laäu, danh vieát baát tònh. Phaät taâm voâ laäu, coá danh ñaïi tònh. Dó ñaïi tònh coá, danh Ñaïi Nieát-baøn.

Thieän nam töû! Thò danh thieän nam töû, thieän nöõ nhaân tu haønh nhö thò Ñaïi Nieát-baøn kinh, cuï tuùc thaønh töïu sô phaàn coâng ñöùc.

Ñaïi Baùt Nieát-baøn Kinh quyeån ñeä nhò thaäp tam Chung

469

大般涅槃經 卷 第 二十四

光明遍照高貴德王菩薩品 第十之四 復次善男子。云何菩薩摩訶薩修大涅槃。 成就具足第二功德。 善男子。菩薩摩訶薩修大涅槃。昔所不得 而今得之。昔所不見而今見之。昔所不聞而 今聞之。昔所不到而今得到。昔所不知而今 知之。 云何名為昔所不得而今得之。所謂神通。 昔所不得而今乃得。通有二種。一者內。二 者外。所言外者與外道共。內復有二。一者 二乘。二者菩薩。菩薩修行大涅槃經所得神 通。不與聲聞辟支佛共。云何名為不與聲聞 辟支佛共。二乘所作神通變化一心作一不得 506

ÑAÏI BAÙT NIEÁT-BAØN KINH QUYEÅN ÑEÄ NHÒ THAÄP TÖÙ

QUANG MINH BIEÁN CHIEÁU CAO QUYÙ ÑÖÙC VÖÔNG BOÀ TAÙT PHAÅM ÑEÄ THAÄP CHI TÖÙ

Phuïc thöù, thieän nam töû! Vaân haø Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieát-baøn, thaønh töïu cuï tuùc ñeä nhò coâng ñöùc?

Thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieát-baøn, tích sôû baát ñaéc, nhi kim ñaéc chi. Tích sôû baát kieán, nhi kim kieán chi. Tích sôû baát vaên, nhi kim vaên chi. Tích sôû baát ñaùo, nhi kim ñaéc ñaùo. Tích sôû baát tri, nhi kim tri chi.

Vaân haø danh vi tích sôû baát ñaéc, nhi kim ñaéc chi? Sôû vò thaàn thoâng; tích sôû baát ñaéc, nhi kim naõi ñaéc. Thoâng höõu nhò chuûng: Nhaát giaû noäi, nhò giaû ngoaïi. Sôû ngoân ngoaïi giaû, döõ ngoaïi ñaïo coäng. Noäi phuïc höõu nhò: Nhaát giaû Nhò thöøa, nhò giaû Boà Taùt. Boà Taùt tu haønh Ñaïi Nieát-baøn kinh, sôû ñaéc thaàn thoâng, baát döõ Thanh vaên, Bích-chi Phaät coäng. Vaân haø danh vi baát döõ Thanh vaên, Bích-chi Phaät coäng? Nhò thöøa sôû taùc thaàn thoâng bieán hoùa, nhaát taâm taùc nhaát, baát ñaéc chuùng ña. Boà Taùt baát nhó; ö nhaát taâm trung, taéc naêng 507

大般涅槃經 眾多。菩薩不爾於一心中則能具足現五趣 身。所以者何。以得如是大涅槃經之勢力 故。是則名為昔所不得而今得之。 又復云何昔所不得而今得之。所謂身得自

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

cuï tuùc hieän Nguõ thuù thaân. Sôû dó giaû haø? Dó ñaéc nhö thò Ñaïi Nieát-baøn kinh chi theá löïc coá. Thò taéc danh vi tích sôû baát ñaéc nhi kim ñaéc chi.

Höïu phuïc vaân haø tích sôû baát ñaéc nhi kim ñaéc chi? Sôû vò thaân ñaéc töï taïi, taâm ñaéc töï taïi. Haø dó coá? Nhaát thieát

在心得自在。何以故。一切凡夫所有身心不

phaøm phu sôû höõu thaân taâm, baát ñaéc töï taïi: Hoaëc taâm tuøy

得自在。或心隨身或身隨心。

thaân, hoaëc thaân tuøy taâm.

云何名為心隨於身。譬如醉人酒在身中。 爾時身動心亦隨動。亦如身懶心亦隨懶。是 則名為心隨於身。又如嬰兒其身稚小心亦隨 小大人身大心亦隨大。又如有人身體麤澀。 心常思念。欲得膏油潤漬令軟。是則名為心 隨於身。 云何名為身隨於心。所謂去來坐臥修行施

Vaân haø danh vi taâm tuøy ö thaân? Thí nhö tuùy nhaân, töûu taïi thaân trung. Nhó thôøi thaân ñoäng, taâm dieäc tuøy ñoäng.

Dieäc nhö thaân laõn, taâm dieäc tuøy laõn. Thò taéc danh vi taâm tuøy ö thaân. Höïu nhö anh nhi, kyø thaân tró tieåu, taâm dieäc tuøy tieåu. Ñaïi nhaân thaân ñaïi, taâm dieäc tuøy ñaïi. Höïu nhö höõu nhaân, thaân theå thoâ saùp, taâm thöôøng tö nieäm, duïc ñaéc cao du, nhuaän töù linh nhuyeãn. Thò taéc danh vi taâm tuøy ö thaân.

Vaân haø danh vi thaân tuøy ö taâm? Sôû vò: khöù, lai, toïa,

戒忍辱精進。愁惱之人身則羸悴。歡喜之人

ngoïa, tu haønh thí, giôùi, nhaãn nhuïc, tinh taán. Saàu naõo chi

身則肥鮮。恐怖之人身體顫動。專心聽法身

nhaân, thaân taéc luy tuïy; hoan hyû chi nhaân, thaân taéc phì

則怡悅。悲泣之人涕淚橫流。是則名為身隨 於心。 菩薩不爾。於身心中俱得自在。是則名為 昔所不得而今得之。 508

tieân. Khuûng boá chi nhaân, thaân theå chieán ñoäng. Chuyeân taâm thính phaùp, thaân taéc di duyeät. Bi khaáp chi nhaân, theá leä hoaïnh löu. Thò taéc danh vi thaân tuøy ö taâm.

Boà Taùt baát nhó; ö thaân, taâm trung caâu ñaéc töï taïi. Thò taéc danh vi tích sôû baát ñaéc, nhi kim ñaéc chi.

509

大般涅槃經 復次善男子。菩薩摩訶薩所現身相猶如微 塵。以此微身悉能遍至無量無邊恒河沙等諸 佛世界無所障礙。而心常定初不移動。是則 名為心不隨身是名為昔所不到而今能到。 何故復名昔所不到而今能到。一切聲聞辟 支佛等所不能到菩薩能到。是故名為昔所不 到而今能到。 一切聲聞辟支佛等。雖以神通不能變身如 細微塵。遍至無量恒河沙等諸佛世界。聲聞 緣覺身若動時心亦隨動。菩薩不爾。心雖不 動身無不至。是名菩薩心不隨身。 復次善男子。菩薩化身猶如三千大千世 界。以此大身入一塵身。其心爾時亦不隨 小。聲聞緣覺雖能化身令如三千大千世界。 而不能以如此大身入微塵身。於此事中尚自 不能。況能令心而不隨動。是名菩薩心不隨 身。 復次善男子。菩薩摩訶薩以一音聲能令 三千大千世界眾生悉聞。心終不念令是音聲 遍諸世界。使諸眾生昔所不聞而今得聞。 510

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt sôû hieän thaân töôùng do nhö vi traàn. Dó thöû vi thaân, taát naêng bieán chí voâ löôïng, voâ bieân, Haèng haø sa ñaúng chö Phaät theá giôùi, voâ sôû chöôùng ngaïi, nhi taâm thöôøng ñònh, sô baát di ñoäng. Thò taéc danh vi taâm baát tuøy thaân. Thò danh vi tích sôû baát ñaùo, nhi kim naêng ñaùo.

Haø coá phuïc danh tích sôû baát ñaùo, nhi kim naêng ñaùo?

Nhaát thieát Thanh vaên, Bích-chi Phaät ñaúng sôû baát naêng ñaùo. Boà Taùt naêng ñaùo. Thò coá danh vi tích sôû baát ñaùo, nhi kim naêng ñaùo.

Nhaát thieát Thanh vaên, Bích-chi Phaät ñaúng, tuy dó thaàn thoâng, baát naêng bieán thaân nhö teá vi traàn, bieán chí voâ löôïng, Haèng haø sa ñaúng chö Phaät theá giôùi. Thanh vaên, Duyeân giaùc, thaân nhöôïc ñoäng thôøi, taâm dieäc tuøy ñoäng. Boà Taùt baát nhó; taâm tuy baát ñoäng, thaân voâ baát chí. Thò danh Boà Taùt taâm baát tuøy thaân.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt hoùa thaân, do nhö Tam thieân ñaïi thieân Theá giôùi. Dó thöû ñaïi thaân, nhaäp nhaát traàn thaân, kyø taâm nhó thôøi dieäc baát tuøy tieåu. Thanh vaên, Duyeân giaùc, tuy naêng hoùa thaân, linh nhö Tam thieân ñaïi thieân Theá giôùi, nhi baát naêng dó nhö thöû Ñaïi thaân nhaäp vi traàn thaân. Ö thöû söï trung, thöôïng töï baát naêng, huoáng naêng linh taâm nhi baát tuøy ñoäng. Thò danh Boà Taùt taâm baát tuøy thaân.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, dó nhaát aâm thanh, naêng linh Tam thieân ñaïi thieân Theá giôùi chuùng sanh taát vaên. Taâm chung baát nieäm linh thò aâm thanh bieán chö theá giôùi, söû chö chuùng sanh tích sôû baát vaên, nhi kim 511

大般涅槃經 而是菩薩亦初不言我令眾生昔所不聞而今得 聞。菩薩若言因我說法令諸眾生不聞聞者。 當知是人終不能得阿耨多羅三藐三菩提。何 以故。眾生不聞我為說者。如此之心是生死 心。一切菩薩是心已盡。以是義故。菩薩摩 訶薩所有身心不相隨逐。 善男子。一切凡夫身心相隨。菩薩不爾。 為化眾生故雖現身小心亦不小何以故。諸菩 薩等所有心性常廣大故。雖現大身心亦不 大。云何大身。身如三千大千世界。云何小 心。行嬰兒行。以是義故心不隨身。 菩薩摩訶薩已於無量阿僧祇劫遠酒不飲而 心亦動。心無悲苦身亦流淚。實無恐怖身亦 顫慄。以是義故。當知菩薩身心自在不相隨 逐。菩薩摩訶薩唯現一身。而諸眾生各各見 異。 復次善男子。云何菩薩摩訶薩修大涅槃。 昔所不聞而今得聞。菩薩摩訶薩先取聲相。 所謂象聲馬聲車聲人聲貝聲鼓聲簫笛等聲歌 聲笑聲而修習之。以修習故能聞無量三千大 512

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

ñaéc vaên. Nhi thò Boà Taùt dieäc sô baát ngoân: Ngaõ linh chuùng sanh tích sôû baát vaên, nhi kim ñaéc vaên. Boà Taùt nhöôïc ngoân: Nhaân ngaõ thuyeát phaùp, linh chö chuùng sanh baát vaên vaên giaû. Ñöông tri thò nhaân chung baát naêng ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Haø dó coá? Chuùng sanh baát vaên, ngaõ vò thuyeát giaû, nhö thöû chi taâm thò sanh töû taâm. Nhaát thieát Boà Taùt, thò taâm dó taän. Dó thò nghóa coá, Boà Taùt ma-ha-taùt sôû höõu thaân, taâm, baát töông tuøy truïc.

Thieän nam töû! Nhaát thieát phaøm phu, thaân, taâm töông tuøy. Boà Taùt baát nhó, vò hoùa chuùng sanh coá, tuy hieän thaân tieåu, taâm dieäc baát tieåu. Haø dó coá? Chö Boà Taùt ñaúng, sôû höõu taâm taùnh, thöôøng quaûng ñaïi coá. Tuy hieän ñaïi thaân, taâm dieäc baát ñaïi. Vaân haø ñaïi thaân? Thaân nhö tam thieân ñaïi thieân theá giôùi. Vaân haø tieåu taâm? Haønh anh nhi haïnh. Dó thò nghóa coá, taâm baát tuøy thaân.

Boà Taùt ma-ha-taùt dó ö voâ löôïng a-taêng-kyø kieáp, vieãn töûu baát aåm, nhi taâm dieäc ñoäng. Taâm voâ bi khoå, thaân dieäc löu leä. Thaät voâ khuûng boá, thaân dieäc chieán laät. Dó thò nghóa coá, ñöông tri Boà Taùt thaân, taâm töï taïi, baát töông tuøy truïc.

Boà Taùt ma-ha-taùt duy hieän nhaát thaân nhi chö chuùng sanh caùc caùc kieán dò.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Vaân haø Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieát-baøn, tích sôû baát vaên, nhi kim ñaéc vaên? Boà Taùt ma-ha-taùt, tieân thuû thanh töôùng, sôû vò töôïng thanh, maõ thanh, xa thanh, nhaân thanh, boái thanh, coå thanh, tieâu ñòch ñaúng thanh, ca thanh, tieáu thanh, nhi tu taäp chi.

Dó tu taäp coá, naêng vaên voâ löôïng tam thieân ñaïi thieân theá 513

大般涅槃經 千世界所有地獄音聲。復轉修習得異耳根。 異於聲聞緣覺天耳。何以故。二乘所得清淨 耳通。若依初禪淨妙四大。唯聞初禪不聞二 禪。乃至四禪亦復如是。雖可一時得聞三千 大千世界所有音聲。而不能聞無量無邊恒河 沙等世界音聲。以是義故。菩薩所得異於聲 聞緣覺耳根。以是義故昔所不聞而今得聞。 雖聞音聲而心初無聞聲之相。不作有 相,常相,樂相,我相,淨相,主相,依相,作 相,因相,定相,果相。以是義故。諸菩薩等昔 所不聞而今得聞。 爾時光明遍照高貴德王菩薩摩訶薩言。 若佛所說不作定相不作果相。是義不然。何 以故。如來先說。若人聞是大涅槃經一句 一字。必定得成阿耨多羅三藐三菩提。如來 於今云何復言無定無果。若得阿耨多羅三藐 三菩提。即是定相即是果相。云何而言無定 無果。聞惡聲故則生惡心。生惡心故則至三 塗。若至三塗則是定果。云何而言無定無 果。 514

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

giôùi sôû höõu ñòa nguïc aâm thanh. Phuïc chuyeån tu taäp, ñaéc dò nhó caên, dò ö Thanh vaên, Duyeân giaùc thieân nhó. Haø dó coá? Nhò thöøa sôû ñaéc thanh tònh nhó caên, nhöôïc y Sô thieàn tònh dieäu töù ñaïi, duy vaên Sô thieàn, baát vaên Nhò thieàn.

Naõi chí Töù thieàn dieäc phuïc nhö thò; tuy khaû nhaát thôøi ñaéc vaên Tam thieân ñaïi thieân theá giôùi sôû höõu aâm thanh, nhi baát naêng vaên voâ löôïng, voâ bieân, Haèng haø sa ñaúng theá giôùi aâm thanh. Dó thò nghóa coá, Boà Taùt sôû ñaéc dò ö Thanh vaên, Duyeân giaùc nhó caên. Dó thò nghóa coá, tích sôû baát vaên, nhi kim ñaéc vaên.

Tuy vaên aâm thanh, nhi taâm sô voâ vaên thanh chi töôùng; baát taùc höõu töôùng, thöôøng töôùng, laïc töôùng, ngaõ töôùng, tònh töôùng, chuû töôùng, y töôùng, taùc töôùng, nhaân töôùng, ñònh töôùng, quaû töôùng. Dó thò nghóa coá, chö Boà Taùt ñaúng tích sôû baát vaên, nhi kim ñaéc vaên.

Nhó thôøi, Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt ma-ha-taùt ngoân: Nhöôïc Phaät sôû thuyeát, baát taùc ñònh töôùng, baát taùc quaû töôùng, thò nghóa baát nhieân. Haø dó coá? Nhö Lai tieân thuyeát: Nhöôïc nhaân vaên thò Ñaïi Nieátbaøn kinh nhaát cuù, nhaát töï, taát ñònh ñaéc thaønh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Nhö Lai ö kim, vaân haø phuïc ngoân voâ ñònh, voâ quaû? Nhöôïc ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tamboà-ñeà, töùc thò ñònh töôùng, töùc thò quaû töôùng. Vaân haø nhi ngoân voâ ñònh, voâ quaû? Vaên aùc thanh coá, taéc sanh aùc taâm.

Sanh aùc taâm coá, taéc chí tam ñoà. Nhöôïc chí tam ñoà, taéc thò ñònh, quaû. Vaân haø nhi ngoân voâ ñònh, voâ quaû?

515

大般涅槃經 爾時如來讚言。善哉善哉。善男子。能 作是問。若使諸佛說諸音聲有定果相者。則 非諸佛世尊之相。是魔王相生死之相遠涅槃 相。何以故。一切諸佛凡所演說無定果相。 善男子。譬如刀中照人面像。豎則見長 橫則見闊。若有定相云何而得豎則見長橫則 見闊。以是義故。諸佛世尊凡所演說無定果 相。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nhó thôøi, Nhö Lai taùn ngoân: Thieän tai! Thieän tai! Thieän nam töû! Naêng taùc thò vaán. Nhöôïc söû chö Phaät thuyeát chö aâm thanh höõu ñònh, quaû töôùng giaû, taéc phi chö Phaät Theá Toân chi töôùng; thò Ma vöông töôùng, sanh töû chi töôùng, vieãn Nieát-baøn töôùng. Haø dó coá? Nhaát thieát chö Phaät, phaøm sôû dieãn thuyeát voâ ñònh, quaû töôùng.

Thieän nam töû! Thí nhö ñao trung chieáu nhaân dieän töôïng: Thoï taéc kieán tröôøng; hoaønh taéc kieán khoaùt. Nhöôïc höõu ñònh töôùng, vaân haø nhi ñaéc thoï taéc kieán tröôøng, hoaønh taéc kieán khoaùt? Dó thò nghóa coá, chö Phaät Theá Toân, phaøm sôû dieãn thuyeát, voâ ñònh, quaû töôùng.

善男子。夫涅槃者實非聲果。若使涅槃是 聲果者。當知涅槃非是常法。

Thieän nam töû! Phuø Nieát-baøn giaû, thaät phi thanh quaû.

Nhöôïc söû Nieát-baøn thò thanh quaû giaû, ñöông tri Nieát-baøn phi thò thöôøng phaùp!

善男子。譬如世間從因生法。有因則有

Thieän nam töû! Thí nhö theá gian, tuøng nhaân sanh phaùp: Höõu nhaân taéc höõu quaû, voâ Nhaân taéc voâ quaû. Nhaân voâ thöôøng coá, quaû dieäc voâ thöôøng. Sôû dó giaû haø? Nhaân dieäc taùc quaû, quaû dieäc taùc nhaân. Dó thò nghóa coá, nhaát thieát chö phaùp voâ höõu ñònh töôùng. Nhöôïc söû Nieát-baøn tuøng nhaân sanh giaû, nhaân voâ thöôøng coá, quaû dieäc voâ thöôøng! Nhi thò Nieát-baøn baát tuøng nhaân sanh, theå phi thò quaû. Thò coá vi thöôøng. Thieän nam töû! Dó thò nghóa coá, Nieát-baøn chi theå voâ ñònh, voâ quaû.

果無因則無果。因無常故果亦無常。所以者 何。因亦作果果亦作因。以是義故一切諸法 無有定相。若使涅槃從因生者。因無常故果 亦無常。而是涅槃不從因生。體非是果是故 為常。善男子。以是義故。涅槃之體無定無 果。 善男子。夫涅槃者。亦可言定亦可言果。 云何為定。一切諸佛所有涅槃常樂我淨。是 故為定。無生老壞是故為定。一闡提等犯四 516

Thieän nam töû! Phuø Nieát-baøn giaû, dieäc khaû ngoân ñònh, dieäc khaû ngoân quaû. Vaân haø vi ñònh? Nhaát thieát chö Phaät sôû höõu Nieát-baøn thöôøng, laïc, ngaõ, tònh, thò coá vi ñònh. Voâ sanh, laõo, hoaïi, thò coá vi ñònh. Nhaát-xieån-ñeà ñaúng, phaïm 517

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

重禁誹謗方等作五逆罪。捨除本心必定得 故。是故為定。

töù troïng caám, phæ baùng phöông ñaúng, taùc nguõ nghòch toäi, xaû tröø boån taâm, taát ñònh ñaéc coá. Thò coá vi ñònh.

善男子。如汝所言。若人聞我說大涅槃一 字一句。得阿耨多羅三藐三菩提者。汝於是 義猶未了了。汝當諦聽吾當為汝更分別之。

thuyeát Ñaïi Nieát-baøn nhaát töï, nhaát cuù, ñaéc A-naäu-ña-la

善男子。若有善男子善女人。聞大涅槃一 字一句。不作字相不作句相不作聞相不作佛 相不作說相。如是義者名無相相。以無相相 故得阿耨多羅三藐三菩提。 善男子。如汝所言聞惡聲故到三塗者。 是義不然。何以故。非以惡聲而至三塗。當 知是果乃是惡心。所以者何。有善男子善女 人等。雖聞惡聲心不生惡。是故當知非因惡 聲生三塗中。而諸眾生因煩惱結惡心滋多生 三惡趣非因惡聲。若聲有定相。諸有聞者。 一切悉應生於惡心。或有生者有不生者。是 故當知聲無定相。以無定故雖復因之不生惡 心。 世尊。聲若無定。云何菩薩昔所不聞而今 得聞。 518

Thieän nam töû! Nhö nhöõ sôû ngoân: Nhöôïc nhaân vaên ngaõ Tam-mieäu Tam-boà-ñeà giaû. Nhöõ ö thò nghóa, du vò lieãu lieãu.

Nhöõ ñöông ñeá thính. Ngoâ ñöông vò nhöõ, caùnh phaân bieät chi.

Thieän nam töû! Nhöôïc höõu thieän nam töû, thieän nöõ nhaân vaên Ñaïi Nieát-baøn nhaát töï, nhaát cuù, baát taùc töï töôùng, baát taùc cuù töôùng, baát taùc vaên töôùng, baát taùc Phaät töôùng, baát taùc thuyeát töôùng, nhö thò nghóa giaû, danh voâ töôùng töôùng.

Dó voâ töôùng töôùng coá, ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boàñeà.

Thieän nam töû! Nhö nhöõ sôû ngoân: Vaên aùc thanh coá, ñaùo tam ñoà giaû. Thò nghóa baát nhieân. Haø dó coá? Phi dó aùc thanh nhi chí tam ñoà. Ñöông tri thò quaû, naõi thò aùc taâm.

Sôû dó giaû haø? Höõu thieän nam töû, thieän nöõ nhaân ñaúng tuy vaên aùc thanh, taâm baát sanh aùc. Thò coá ñöông tri phi nhaân aùc thanh, sanh tam ñoà trung. Nhi chö chuùng sanh, nhaân phieàn naõo keát, aùc taâm tö ña, sanh tam aùc thuù; phi nhaân aùc thanh. Nhöôïc thanh höõu ñònh töôùng, chö höõu vaên giaû, nhaát thieát taát öng sanh ö aùc taâm! Hoaëc höõu sanh giaû, höõu baát sanh giaû. Thò coá ñöông tri thanh voâ ñònh töôùng. Dó voâ ñònh töôùng coá, tuy phuïc nhaân chi, baát sanh aùc taâm.

Theá Toân! Thanh nhöôïc voâ ñònh, vaân haø Boà Taùt tích sôû baát vaên, nhi kim ñaéc vaên?

519

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

善男子。聲無定相。昔所不聞令諸菩薩而 今得聞。以是義故。我作是說。昔所不聞而 今得聞。 善男子。云何昔所不見而今得見。善男 子。菩薩摩訶薩修大涅槃微妙經典先取明 相。所謂日月星宿庭 燎燈燭珠火之明藥草 等光 。以修習故得異眼根。異於聲聞緣覺所 得。 1

2

云何為異。二乘所得清淨天眼。若依欲界 四大眼根不見初禪。若依初禪不見上地。乃 至自眼猶不能見。若欲多見極至三千大千世 界。 菩薩摩訶薩不修天眼見妙色身悉是骨相。 雖見他方恒河沙等世界色相。不作色相。不 作常相。有相物相名字等相。作因緣相不作 見相。不言是眼微妙淨相。唯見因緣非因緣 相。

Thieän nam töû! Thanh voâ ñònh töôùng; tích sôû baát vaên, linh chö Boà Taùt nhi kim ñaéc vaên. Dó thò nghóa coá, ngaõ taùc thò thuyeát: tích sôû baát vaên, nhi kim ñaéc vaên.

Thieän nam töû! Vaân haø tích sôû baát kieán, nhi kim ñaéc kieán? Thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieát-baøn vi dieäu kinh ñieån, tieân thuû minh töôùng, sôû vò: nhaät, nguyeät, tinh tuù, ñình lieäu, ñaêng chuùc, chaâu hoûa chi minh, döôïc thaûo ñaúng quang. Dó tu taäp coá, ñaéc dò nhaõn caên, dò ö Thanh vaên, Duyeân giaùc sôû ñaéc.

Vaân haø vi dò? Nhò thöøa sôû ñaéc thanh tònh thieân nhaõn, nhöôïc y Duïc giôùi töù ñaïi nhaõn caên, baát kieán sô thieàn.

Nhöôïc y sô thieàn, baát kieán Thöôïng ñòa. Naõi chí töï nhaõn, du baát naêng kieán. Nhöôïc duïc ña kieán, cöïc chí Tam thieân ñaïi thieân theá giôùi.

Boà Taùt ma-ha-taùt, baát tu thieân nhaõn, kieán dieäu saéc thaân, taát thò coát töôùng. Tuy kieán tha phöông Haèng haø sa ñaúng theá giôùi saéc töôùng, baát taùc saéc töôùng, baát taùc thöôøng töôùng, höõu töôùng, vaät töôùng, danh töï ñaúng töôùng. Taùc nhaân duyeân töôùng, baát taùc kieán töôùng; baát ngoân thò nhaõn

1 2

Coù baûn khaéc laø chöõ 𤊟, cuõng ñoàng nghóa.

Theo caáu truùc cuûa ñoaïn kinh vaên töông töï tröôùc ñaây khi giaûng veà vieäc tu taäp caùc töôùng aâm thanh thì chuùng toâi ngôø laø trong caâu naøy caùc baûn khaéc goã ñeàu thieáu ñi boán chöõ cuoái caâu: 而修習之。

520

vi dieäu tònh töôùng. Duy kieán nhaân duyeân, phi nhaân duyeân töôùng.

521

大般涅槃經 云何因緣。色是眼緣。若使是色非因緣 者。一切凡夫不應生於見色之相。以是義

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Vaân haø nhaân duyeân? Saéc thò nhaõn duyeân. Nhöôïc söû thò saéc phi nhaân duyeân giaû, nhaát thieát phaøm phu baát öng sanh ö kieán saéc chi töôùng! Dó thò nghóa coá, saéc danh

故。色名因緣非因緣者。菩薩摩訶薩雖復見

nhaân duyeân. Phi nhaân duyeân giaû, Boà Taùt ma-ha-taùt tuy

之不生色相。是故非緣。以是義故。菩薩所

phuïc kieán chi baát sanh saéc töôùng. Thò coá phi duyeân. Dó

得清淨天眼異於聲聞緣覺所得。以是義故一 時遍見十方世界現在諸佛。是名菩薩昔所不 見而今得見。 以是義故能見微塵聲聞緣覺所不能見以 是義故。雖見自眼初無見相。見無常相見凡 夫身三十六物不淨充滿。如於掌中觀阿摩勒 菓。以是義故。昔所不見而今得見。 若見眾生所有色相。則知其人大小乘根。 一觸衣故亦知是人善惡諸根差別之相。以是 義故。昔所不知而今得知。以一見故昔所不 知而今得知。以此知故昔所不見而今得見。 復次善男子。云何菩薩昔所不知而今得 知。菩薩摩訶薩雖知凡夫貪恚癡心。初不作 心及心數相。不作眾生及以物相。修第一義 522

thò nghóa coá, Boà Taùt sôû ñaéc thanh tònh thieân nhaõn, dò ö Thanh vaên, Duyeân giaùc sôû ñaéc. Dó thò nghóa coá, nhaát thôøi bieán kieán Thaäp phöông theá giôùi hieän taïi chö Phaät. Thò danh Boà Taùt tích sôû baát kieán, nhi kim ñaéc kieán.

Dó thò nghóa coá, naêng kieán vi traàn, Thanh vaên, Duyeân giaùc, sôû baát naêng kieán. Dó thò nghóa coá, tuy kieán töï nhaõn, sô voâ kieán töôùng, kieán voâ thöôøng töôùng, kieán phaøm phu thaân, tam thaäp luïc vaät, baát tònh sung maõn, nhö ö chöôûng trung, quan a-ma-laëc quaû. Dó thò nghóa coá, tích sôû baát kieán, nhi kim ñaéc kieán.

Nhöôïc kieán chuùng sanh sôû höõu saéc töôùng, taéc tri kyø nhaân Ñaïi, Tieåu thöøa caên. Nhaát xuùc y coá, dieäc tri thò nhaân, thieän aùc chö caên sai bieät chi töôùng. Dó thò nghóa coá, tích sôû baát tri, nhi kim ñaéc tri. Dó nhaát kieán coá, tích sôû baát tri, nhi kim ñaéc tri. Dó thöû tri coá, tích sôû baát kieán, nhi kim ñaéc kieán.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Vaân haø Boà Taùt tích sôû baát tri, nhi kim ñaéc tri? Boà Taùt ma-ha-taùt tuy tri phaøm phu tham, nhueá, si taâm, sô baát taùc taâm caäp taâm soá töôùng, baát taùc chuùng sanh caäp dó vaät töôùng; tu Ñeä nhaát nghóa, taát caùnh khoâng töôùng. Haø dó coá? Nhaát thieát Boà Taùt thöôøng thieän 523

大般涅槃經 畢竟空相。何以故。一切菩薩常善修習空性 相故。以修空故昔所不知而今得知。 云何為知。知無有我無有我所。知諸眾生 皆有佛性以佛性故一闡提等捨離本心。悉當 得成阿耨多羅三藐三菩提。如此皆是聲聞緣 覺所不能知。菩薩能知。以是義故。昔所不 知而今得知。 復次善男子。云何昔所不知而今得知。菩 薩摩訶薩修大涅槃微妙經典。念過去世一切 眾生所生種姓父母兄弟妻子眷屬知識怨憎。 於一念中得殊異智。異於聲聞緣覺智慧。云 何為異。聲聞緣覺所有智慧。念過去世所有 眾生種姓父母乃至怨憎。而作種姓至怨憎 相。菩薩不爾。雖念過去種姓父母乃至怨 憎。終不生於種姓父母怨憎等相。常作法相 空寂之相。是名菩薩昔所不知而今得知。 復次善男子。云何昔所不知而今得知。菩 薩摩訶薩修大涅槃微妙經典得他心智。異於 聲聞緣覺所得。云何為異。聲聞緣覺以一念

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

tu taäp Khoâng taùnh töôùng coá. Dó tu Khoâng coá, tích sôû baát tri, nhi kim ñaéc tri.

Vaân haø vi tri? Tri voâ höõu ngaõ, voâ höõu ngaõ sôû; tri chö chuùng sanh giai höõu Phaät taùnh. Dó Phaät taùnh coá, nhaátxieån-ñeà ñaúng, xaû ly boån taâm, taát ñöông ñaéc thaønh A-naäuña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Nhö thöû giai thò Thanh vaên, Duyeân giaùc sôû baát naêng tri; Boà Taùt naêng tri. Dó thò nghóa coá, tích sôû baát tri, nhi kim ñaéc tri.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Vaân haø tích sôû baát tri nhi kim ñaéc tri? Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieát-baøn, vi dieäu kinh ñieån, nieäm quaù khöù theá nhaát thieát chuùng sanh sôû sanh chuûng taùnh, phuï maãu, huynh ñeä, theâ töû, quyeán thuoäc, tri thöùc, oaùn taéng. Ö nhaát nieäm trung, ñaéc thuø dò trí, dò ö Thanh vaên, Duyeân giaùc trí tueä. Vaân haø vi dò? Thanh vaên, Duyeân giaùc sôû höõu Trí tueä, nieäm quaù khöù theá sôû höõu chuùng sanh chuûng taùnh, phuï maãu, naõi chí oaùn taéng, nhi taùc chuûng taùnh, chí oaùn taéng töôùng. Boà Taùt baát nhó; tuy nieäm quaù khöù chuûng taùnh, phuï maãu, naõi chí oaùn taéng, chung baát sanh ö chuûng taùnh, phuï maãu, oaùn taéng ñaúng töôùng; thöôøng taùc phaùp töôùng, khoâng tòch chi töôùng. Thò danh Boà Taùt tích sôû baát tri, nhi kim ñaéc tri.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Vaân haø tích sôû baát tri, nhi kim ñaéc tri? Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieát-baøn vi dieäu kinh ñieån, ñaéc tha taâm trí, dò ö Thanh vaên, Duyeân giaùc sôû ñaéc. Vaân haø vi dò? Thanh vaên, Duyeân giaùc, dó nhaát nieäm trí, tri nhaân taâm thôøi, taéc baát naêng tri ñòa nguïc, suùc sanh,

524

525

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

智知人心時。則不能知地獄畜生餓鬼天心。 菩薩不爾。於一念中遍知六趣眾生之心。是 名菩薩昔所不知而今得知。

ngaï quyû, thieân taâm. Boà Taùt baát nhó; ö nhaát nieäm trung,

復次善男子。復有異知菩薩摩訶薩。於一 心中。知須陀洹初心次第至十六心。以是義 故。昔所不知而今得知。

ha-taùt, ö nhaát taâm trung, tri Tu-ñaø-hoaøn, sô taâm, thöù ñeä

是為菩薩修大涅槃具足成就第二功德。 復次善男子。云何菩薩摩訶薩修大涅槃成 就具足第三功德。 善男子。菩薩摩訶薩修大涅槃捨慈得慈。 得慈之時。不從因緣。云何名為捨慈得慈。 善男子。慈名世諦。菩薩摩訶薩捨世諦慈得 第一義慈。第一義慈不從緣得。 復次云何捨慈得慈。慈若可捨名凡夫慈。 慈若可得即名菩薩無緣之慈。捨一闡提慈犯 四重禁慈謗方等慈作五逆慈。得憐愍慈得如 來慈世尊之慈無因緣慈。 云何復名捨慈得慈。捨黃門慈無根二根女 人之慈。屠膾獵師畜養雞豬如是等慈。亦捨 526

bieán tri luïc thuù chuùng sanh chi taâm. Thò danh Boà Taùt tích sôû baát tri, nhi kim ñaéc tri.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Phuïc höõu dò tri: Boà Taùt machí thaäp luïc taâm. Dó thò nghóa coá, tích sôû baát tri, nhi kim ñaéc tri.

Thò vi Boà Taùt tu Ñaïi Nieát-baøn, cuï tuùc thaønh töïu ñeä nhò coâng ñöùc.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Vaân haø Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieát-baøn thaønh töïu cuï tuùc ñeä tam coâng ñöùc?

Thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieát-baøn xaû töø, ñaéc töø. Ñaéc töø chi thôøi, baát tuøng nhaân duyeân. Vaân haø danh vi xaû töø, ñaéc töø? Thieän nam töû! Töø danh theá ñeá. Boà Taùt ma-ha-taùt xaû theá ñeá töø, ñaéc Ñeä nhaát nghóa töø. Ñeä nhaát nghóa töø, baát tuøng duyeân ñaéc.

Phuïc thöù, vaân haø xaû töø, ñaéc töø? Töø nhöôïc khaû xaû, danh phaøm phu töø. Töø nhöôïc khaû ñaéc, töùc danh Boà Taùt voâ duyeân chi töø. Xaû nhaát-xieån-ñeà töø, phaïm töù troïng caám töø, baùng Phöông ñaúng töø, taùc nguõ nghòch töø; ñaéc laân maãn töø, ñaéc Nhö Lai töø, Theá Toân chi töø, voâ nhaân duyeân töø.

Vaân haø phuïc danh xaû töø, ñaéc Töø? Xaû hoaøng moân töø, voâ caên, nhò caên, nöõ nhaân chi töø, ñoà khoaùi laïp sö, suùc döôõng keâ trö, nhö thò ñaúng töø. Dieäc xaû Thanh vaên, Duyeân giaùc 527

大般涅槃經 聲聞緣覺之慈。得諸菩薩無緣之慈。不見自 慈不見他慈。不見持戒不見破戒。雖自見悲 不見眾生。雖有苦受不見受者。何以故。以 修第一真實義故。是名菩薩修大涅槃成就具 足第三功德。 復次善男子。云何菩薩摩訶薩修大涅槃成 就具足第四功德。 善男子。菩薩摩訶薩修大涅槃成就具足

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

chi töø. Ñaéc chö Boà Taùt voâ duyeân chi töø. Baát kieán töï töø, baát kieán tha töø, baát kieán trì giôùi, baát kieán phaù giôùi. Tuy töï kieán bi, baát kieán chuùng sanh. Tuy höõu khoå thoï, baát kieán thoï giaû. Haø dó coá? Dó tu Ñeä nhaát chaân thaät nghóa coá.

Thò danh Boà Taùt tu Ñaïi Nieát-baøn thaønh töïu cuï tuùc ñeä tam coâng ñöùc.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Vaân haø Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieát-baøn, thaønh töïu cuï tuùc ñeä töù coâng ñöùc?

Thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieát-baøn, thaønh töïu cuï tuùc Ñeä töù coâng ñöùc, höõu thaäp söï. Haø ñaúng vi

第四功德。有十事。何等為十。一者根深難 可傾拔。二者自身生決定想。三者不觀福田 及非福田。四者修淨佛土。五者滅除有餘。 六者斷除業緣。七者修清淨身。八者了知諸 緣。九者離諸怨敵。十者斷除二邊。

thaäp? Nhaát giaû, caên thaâm, nan khaû khuynh baït. Nhò giaû,

云何根深難可傾拔。所言根者名不放逸。 不放逸者為是何根。所謂阿耨多羅三藐三菩

Vaân haø caên thaâm, nan khaû khuynh baït? Sôû ngoân caên giaû, danh baát phoùng daät. Baát phoùng daät giaû, vi thò haø caên?

提根。

Sôû vò A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà caên.

善男子。一切諸佛諸善根本皆不放逸。不 放逸故諸餘善根轉轉增長。以能增長諸善根 故。於諸善中最為殊勝。 528

ö töï thaân sanh quyeát ñònh töôûng. Tam giaû, baát quaùn phöôùc ñieàn caäp phi phöôùc ñieàn. Töù giaû, tu tònh Phaät ñoä. Nguõ giaû, dieät tröø höõu dö. Luïc giaû, ñoaïn tröø nghieäp duyeân. Thaát giaû, tu thanh tònh thaân. Baùt giaû, lieãu tri chö duyeân. Cöûu giaû, ly chö oaùn ñòch. Thaäp giaû, ñoaïn tröø nhò bieân.

Thieän nam töû! Nhaát thieát chö Phaät chö thieän caên boån giai baát phoùng daät. Baát phoùng daät coá, chö dö thieän caên chuyeån chuyeån taêng tröôûng. Dó naêng taêng tröôûng chö thieän caên coá, ö chö thieän trung, toái vi thuø thaéng.

529

大般涅槃經 善男子。如諸跡中象跡為上。不放逸法亦 復如是。於諸善法最為殊勝。 善男子。如諸明中日光為最。不放逸法亦 復如是。於諸善法最為殊勝。 善男子。如諸王中轉輪聖王為最第一。不 放逸法亦復如是。於諸善法為最第一。 善男子。如諸流中四河為最。不放逸法亦 復如是。於諸善法為上為最。 善男子。如諸山中須彌山王為最第一。不 放逸法亦復如是於諸善法為最第一。 善男子。如水生花中青蓮花為最。不放逸 法亦復如是。於諸善法為最為上。 善男子。如陸生花中婆利師花為最為上。 不放逸法亦復如是。於諸善法為最為上。 善男子。如諸獸中師子為最。不放逸法亦 復如是。於諸善法為最為上。 善男子。如飛鳥中金翅鳥王為最為上。不 放逸法亦復如是。於諸善法為最為上。 530

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Nhö chö tích trung, töôïng tích vi thöôïng.

Baát phoùng daät phaùp, dieäc phuïc nhö thò; ö chö thieän phaùp, toái vi thuø thaéng.

Thieän nam töû! Nhö chö minh trung, nhaät quang vi toái.

Baát phoùng daät phaùp dieäc phuïc nhö thò; ö chö thieän phaùp, toái vi thuø thaéng.

Thieän nam töû! Nhö chö vöông trung, Chuyeån luaân Thaùnh vöông vi toái ñeä nhaát. Baát phoùng daät phaùp dieäc phuïc nhö thò; ö chö thieän phaùp, vi toái ñeä nhaát.

Thieän nam töû! Nhö chö löu trung, töù haø vi toái. Baát phoùng daät phaùp dieäc phuïc nhö thò; ö chö thieän phaùp, vi thöôïng vi toái.

Thieän nam töû! Nhö chö sôn trung, Tu-di sôn vöông vi toái ñeä nhaát. Baát phoùng daät phaùp dieäc phuïc nhö thò; ö chö thieän phaùp, vi toái ñeä nhaát.

Thieän nam töû! Nhö thuûy sanh hoa trung, thanh lieân hoa vi toái. Baát phoùng daät phaùp dieäc phuïc nhö thò; ö chö thieän phaùp, vi toái, vi thöôïng.

Thieän nam töû! Nhö luïc sanh hoa trung, baø-lôïi-sö hoa vi toái vi thöôïng. Baát phoùng daät phaùp dieäc phuïc nhö thò; ö chö thieân phaùp, vi toái, vi thöôïng.

Thieän nam töû! Nhö chö thuù trung, sö töû vi toái. Baát phoùng daät phaùp dieäc phuïc nhö thò; ö chö thieän phaùp, vi toái, vi thöôïng.

Thieän nam töû! Nhö phi ñieåu trung, Kim sí ñieåu vöông vi toái, vi thöôïng. Baát phoùng daät phaùp dieäc phuïc nhö thò; ö chö thieän phaùp, vi toái, vi thöôïng.

531

大般涅槃經 善男子。如大身中羅睺阿修羅王為最為 上。不放逸法亦復如是於諸善法為最為上。 善男子。如一切眾生若二足四足多足無足 中如來為最。不放逸法亦復如是。於善法中 為最為上。 善男子。如諸眾中佛僧為上。不放逸法亦 復如是。於善法中為最為上。 善男子。如佛法中大涅槃法為最為上。不 放逸法亦復如是。於諸善法為最為上。 善男子。以是義故。不放逸根深固難拔。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Nhö ñaïi thaân trung, La-haàu A-tu-la vöông vi toái, vi thöôïng. Baát phoùng daät phaùp dieäc phuïc nhö thò; ö chö thieän phaùp, vi toái, vi thöôïng.

Thieän nam töû! Nhö nhaát thieát chuùng sanh, nhöôïc nhò tuùc, töù tuùc, ña tuùc, voâ tuùc trung, Nhö Lai vi toái. Baát phoùng daät phaùp dieäc phuïc nhö thò, ö thieän phaùp trung, vi toái, vi thöôïng.

Thieän nam töû! Nhö chö chuùng trung, Phaät taêng vi thöôïng. Baát phoùng daät phaùp dieäc phuïc nhö thò; ö thieän phaùp trung, vi toái, vi thöôïng.

Thieän nam töû! Nhö Phaät phaùp trung, Ñaïi Nieát-baøn phaùp vi toái, vi thöôïng. Baát phoùng daät phaùp dieäc phuïc nhö thò; ö chö thieän phaùp, vi toái, vi thöôïng.

云何不放逸故而得增長。所謂信根, 戒根, 施

Thieän nam töû! Dó thò nghóa coá, baát phoùng daät caên thaâm

根, 慧根, 忍根, 聞根, 進根, 念根, 定根, 善知識

coá nan baït. Vaân haø baát phoùng daät coá, nhi ñaéc taêng tröôûng?

根。如是諸根不放逸故而得增長。以增長故 深固難拔。以是義故。名為菩薩摩訶薩修大 涅槃根深難拔。 云何於身作決定想。於自身所生決定心。 我今此身於未來世定當為阿耨多羅三藐三菩 提器。心亦如是不作狹小不作變易。不作聲 聞辟支佛心。不作魔心及自樂心樂生死心。 532

Sôû vò: tín caên, giôùi caên, thí caên, tueä caên, nhaãn caên, vaên caên, taán caên, nieäm caên, ñònh caên, thieän tri thöùc caên. Nhö thò chö caên baát phoùng daät coá, nhi ñaéc taêng tröôûng. Dó taêng tröôûng coá, thaâm coá nan baït. Dó thò nghóa coá, danh vi Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieát-baøn, caên thaâm nan baït.

Vaân haø ö thaân, taùc quyeát ñònh töôûng? Ö töï thaân sôû, sanh quyeát ñònh taâm: Ngaõ kim thöû thaân, ö vò lai theá, ñònh ñöông vi A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà khí. Taâm dieäc nhö thò. Baát taùc hieäp tieåu, baát taùc bieán dò, baát taùc Thanh vaên, Bích-chi Phaät taâm, baát taùc ma taâm caäp töï laïc taâm, 533

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

常為眾生求慈悲心。是名菩薩於自身中生決 定心。我於來世當為阿耨多羅三藐三菩提 器。以是義故。菩薩摩訶薩修大涅槃。於自 身中生決定想。

nhaïo sanh töû taâm. Thöôøng vò chuùng sanh, caàu töø bi taâm.

云何菩薩不觀福田及非福田。云何福田。 外道持戒上至諸佛是名福田。若有念言。如 是等輩是真福田。當知是心則為狹劣。菩薩

Vaân haø Boà Taùt baát quaùn phöôùc ñieàn caäp phi phöôùc ñieàn? Vaân haø phöôùc ñieàn? Ngoaïi ñaïo trì giôùi thöôïng chí chö Phaät, thò danh phöôùc ñieàn. Nhöôïc höõu nieäm ngoân nhö thò ñaúng boái thò chaân phöôùc ñieàn, ñöông tri thò taâm taéc vi hieäp lieät. Boà Taùt ma-ha-taùt taát quaùn nhaát thieát voâ löôïng chuùng sanh, voâ phi phöôùc ñieàn. Haø dó coá? Dó thieän tu taäp dò nieäm xöù coá, höõu dò nieäm xöù. Thieän tu taäp giaû, quaùn chö chuùng sanh, voâ höõu trì giôùi caäp dó huûy giôùi; thöôøng quaùn chö Phaät Theá Toân sôû thuyeát: Thí tuy töù chuûng, caâu ñaéc tònh baùo. Haø ñaúng vi töù? Nhaát giaû thí chuû thanh tònh, thoï giaû baát tònh. Nhò giaû thí chuû baát tònh, thoï giaû thanh tònh. Tam giaû thí, thoï caâu tònh. Töù giaû thí, thoï, nhò caâu baát tònh.

摩訶薩悉觀一切無量眾生無非福田。何以 故。以善修習異念處故有異念處。善修習者 觀諸眾生無有持戒及以毀戒。常觀諸佛世尊 所。說施雖四種俱得淨報。何等為四。一者 施主清淨受者不淨。二者施主不淨受者清 淨。三者施受俱淨。四者施受二俱不淨。 云何施淨受者不淨。施主具有戒聞智慧。 知有慧施及施果報。受者破戒專著邪見無施 無報。是名施淨受者不淨。 云何名為施主不淨受者清淨。施主破戒 專著邪見言無慧施及施果報。受者持戒多聞 智慧知有惠施及施果報是名施主不淨受者清 淨。 534

Thò danh Boà Taùt, ö töï thaân trung, sanh quyeát ñònh taâm: ngaõ ö lai theá, ñöông vi A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà khí. Dó thò nghóa coá, Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieát-baøn, ö töï thaân trung, sanh quyeát ñònh töôûng.

Vaân haø thí tònh, thoï giaû baát tònh? Thí chuû cuï höõu giôùi, vaên, trí tueä, tri höõu tueä thí caäp thí quaû baùo. Thoï giaû phaù giôùi, chuyeân tröôùc taø kieán, voâ thí, voâ baùo. Thò danh thí tònh, thoï giaû baát tònh.

Vaân haø danh vi thí chuû baát tònh, thoï giaû thanh tònh?

Thí chuû phaù Giôùi, chuyeân tröôùc taø kieán, ngoân voâ tueä thí caäp thí quaû baùo. Thoï giaû trì giôùi, ña vaên, trí tueä, tri höõu tueä thí caäp thí quaû baùo. Thò danh thí chuû baát tònh, thoï giaû thanh tònh.

535

大般涅槃經 云何名為施受俱淨。施者受者俱有持戒多 聞智慧。知有惠施及施果報。是名施受二俱 清淨。 云何名為二俱不淨。施者受者破戒邪見言 無有施及施果報。 若如是者云何復言得淨果報。 以無施無報故名為淨。 善男子。若有不見施及施報。當知是人不 名破戒。專著邪見若依聲聞。言不見施及施 果報。是則名為破戒邪見。若依如是大涅槃 經不見惠施及施果報。是則名為持戒正見。 菩薩摩訶薩有異念處以修習故。不見眾生持 戒破戒施者受者及施果報。是故得名持戒正 見。以是義故。菩薩摩訶薩不觀福田及非福 田。 云何名為修淨佛土。 菩薩摩訶薩修大涅槃微妙經典為阿耨多羅 三藐三菩提度眾生故離殺害心。以此善根願 與一切眾生共之。願諸眾生得壽命長。有大 536

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Vaân haø danh vi thí thoï caâu tònh? Thí giaû, thoï giaû caâu höõu trì giôùi, ña vaên, trí tueä, tri höõu tueä thí caäp thí quaû baùo.

Thò danh thí, thoï, nhò caâu thanh tònh.

Vaân haø danh vi nhò caâu baát tònh? Thí giaû, thoï giaû phaù giôùi, taø kieán, ngoân voâ höõu thí caäp thí quaû baùo.

Nhöôïc nhö thò giaû, vaân haø phuïc ngoân ñaéc tònh quaû baùo?

Dó voâ thí, voâ baùo, coá danh vi tònh.

Thieän nam töû! Nhöôïc höõu baát kieán thí caäp thí baùo, ñöông tri thò nhaân baát danh phaù giôùi, chuyeân tröôùc taø kieán. Nhöôïc y Thanh vaên, ngoân baát kieán thí caäp thí quaû baùo, thò taéc danh vi phaù giôùi, taø kieán. Nhöôïc y nhö thò Ñaïi Nieát-baøn kinh, baát kieán tueä thí caäp thí quaû baùo, thò taéc danh vi trì giôùi, chaùnh kieán. Boà Taùt ma-ha-taùt höõu dò nieäm xöù, dó tu taäp coá, baát kieán chuùng sanh trì giôùi, phaù giôùi, thí giaû, thoï giaû caäp thí quaû baùo. Thò coá ñaéc danh trì giôùi, chaùnh kieán. Dó thò nghóa coá, Boà Taùt ma-ha-taùt baát quaùn phöôùc ñieàn caäp phi phöôùc ñieàn.

Vaân haø danh vi tu tònh Phaät ñoä?

Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieát-baøn vi dieäu kinh ñieån, vò A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà, ñoä chuùng sanh coá, ly saùt haïi taâm. Dó thöû thieän caên, nguyeän döõ nhaát thieát chuùng sanh coäng chi; nguyeän chö chuùng sanh ñaéc thoï maïng 537

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

勢力獲大神通。以是誓願因緣力故。於未來 世成佛之時。國土所有一切眾生得壽命長有 大勢力獲大神通。

tröôøng, höõu ñaïi theá löïc, hoaïch ñaïi thaàn thoâng. Dó thò theä

復次善男子。菩薩摩訶薩修大涅槃微妙經 典。為阿耨多羅三藐三菩提度眾生故離偷盜 心。以此善根願與一切眾生共之。願諸佛國 土地所有純是七寶。眾生富足所欲自恣。以

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieátbaøn vi dieäu kinh ñieån, vò A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boàñeà, ñoä chuùng sanh coá, ly thaâu ñaïo taâm. Dó thöû thieän caên, nguyeän döõ nhaát thieát chuùng sanh coäng chi; nguyeän chö Phaät quoác, thoå ñòa sôû höõu thuaàn thò thaát baûo, chuùng sanh phuù tuùc, sôû duïc töï töù. Dó thöû theä nguyeän nhaân duyeân löïc coá, ö vò lai theá, thaønh Phaät chi thôøi, sôû ñaéc quoác ñoä, thuaàn thò thaát baûo, chuùng sanh phuù tuùc, sôû duïc töï töù.

此誓願因緣力故。於未來世成佛之時所得國 土純是七寶。眾生富足所欲自恣。 復次善男子。菩薩摩訶薩修大涅槃微妙經 典。為阿耨多羅三藐三菩提度眾生故離婬欲 心。以此善根願與一切眾生共之。願諸佛土 所有眾生。無有貪欲瞋恚癡心。亦無飢渴苦 惱之者。以是誓願因緣力故。於未來世成佛 之時。國土眾生遠離貪婬瞋恚癡心。一切無 有飢渴苦惱。 復次善男子。菩薩摩訶薩修大涅槃微妙經 典。為阿耨多羅三藐三菩提。度眾生故離妄 語心。以此善根願與一切眾生共之。願諸佛 土常有花樹果樹香樹。所有眾生得妙音聲。 538

nguyeän nhaân duyeân löïc coá, ö vò lai theá, thaønh Phaät chi thôøi, quoác ñoä sôû höõu nhaát thieát chuùng sanh ñaéc thoï maïng tröôøng, höõu ñaïi theá löïc, hoaïch ñaïi thaàn thoâng.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieátbaøn, vi dieäu Kinh ñieån, vò A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boàñeà, ñoä chuùng sanh coá, ly daâm duïc taâm. Dó thöû thieän caên, nguyeän döõ nhaát thieát chuùng sanh coäng chi, nguyeän chö Phaät ñoä sôû höõu chuùng sanh, voâ höõu tham duïc, saân khueå, si taâm dieäc voâ cô khaùt khoå naõo chi giaû. Dó thò theä nguyeän nhaân duyeân löïc coá, ö vò lai theá, thaønh Phaät chi thôøi, quoác ñoä chuùng sanh vieãn ly tham daâm, saân khueå, si taâm, nhaát thieát voâ höõu cô khaùt khoå naõo.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieátbaøn, vi dieäu Kinh ñieån, vò A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boàñeà, ñoä chuùng sanh coá, ly voïng ngöõ taâm. Dó thöû thieän caên, nguyeän döõ nhaát thieát chuùng sanh coäng chi; nguyeän chö Phaät ñoä thöôøng höõu hoa thoï, quaû thoï, höông thoï; sôû höõu chuùng sanh ñaéc dieäu aâm thanh. Dó thò theä nguyeän nhaân 539

大般涅槃經 以是誓願因緣力故。於未來世成佛之時。所 有國土常有花樹果樹香樹。其中眾生悉得清 淨上妙音聲。 復次善男子。菩薩摩訶薩修大涅槃微妙經 典。為阿耨多羅三藐三菩提度眾生故遠離兩 舌。以此善根願與一切眾生共之。願諸佛土 所有眾生常共和合講說正法。以是誓願因緣 力故。於未來世成佛之時。國土所有一切眾 生悉共和合講論法要。 復次善男子。菩薩摩訶薩修大涅槃微妙經 典。為阿耨多羅三藐三菩提度眾生故遠離惡 口。以此善根願與一切眾生共之。願諸佛土 地平如掌無有沙礫瓦石之屬荊棘惡刺。所有 眾生其心平等。以是誓願因緣力故。於未來 世成佛之時。所有國土地平如掌無有沙礫荊 棘惡刺。所有眾生其心平等。 復次善男子。菩薩摩訶薩修大涅槃微妙經 典。為阿耨多羅三藐三菩提度眾生故離無義 語。以此善根願與一切眾生共之。願諸佛土 所有眾生無有苦惱。以是誓願因緣力故。於 540

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

duyeân löïc coá, ö vò lai theá, thaønh Phaät chi thôøi, sôû höõu quoác ñoä thöôøng höõu hoa thoï, quaû thoï, höông thoï; kyø trung chuùng sanh taát ñaéc thanh tònh thöôïng dieäu aâm thanh.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieátbaøn, vi dieäu Kinh ñieån, vò A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tamboà-ñeà, ñoä chuùng sanh coá, vieãn ly löôõng thieät. Dó thöû thieän caên, nguyeän döõ nhaát thieát chuùng sanh coäng chi; nguyeän chö Phaät ñoä sôû höõu chuùng sanh, thöôøng coäng hoøa hieäp, giaûng thuyeát Chaùnh Phaùp. Dó thò theä nguyeän nhaân duyeân löïc coá, ö vò lai theá, thaønh Phaät chi thôøi, quoác ñoä sôû höõu nhaát thieát chuùng sanh, taát coäng hoøa hieäp, giaûng luaän phaùp yeáu.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieátbaøn, vi dieäu kinh ñieån, vò A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tamboà-ñeà, ñoä chuùng sanh coá, vieãn ly aùc khaåu. Dó thöû thieän caên, nguyeän döõ nhaát thieát chuùng sanh coäng chi; nguyeän chö Phaät ñoä, ñòa bình nhö chöôûng, voâ höõu sa, lòch, ngoõa, thaïch chi thuoäc, kinh cöùc aùc thích; sôû höõu chuùng sanh kyø taâm bình ñaúng. Dó thò theä nguyeän nhaân duyeân löïc coá, ö vò lai theá, thaønh Phaät chi thôøi, sôû höõu quoác ñoä, ñòa bình nhö chöôûng, voâ höõu sa, lòch, kinh cöùc aùc thích; sôû höõu chuùng sanh kyø taâm bình ñaúng.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieátbaøn, vi dieäu Kinh ñieån, vò A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boàñeà, ñoä chuùng sanh coá, ly voâ nghóa ngöõ. Dó thöû thieän caên, nguyeän döõ nhaát thieát chuùng sanh coäng chi; nguyeän chö Phaät ñoä sôû höõu chuùng sanh, voâ höõu khoå naõo. Dó thò theä 541

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

未來世成佛之時。國土所有一切眾生無有苦 惱。

nguyeän nhaân duyeân löïc coá, ö vò lai theá, thaønh Phaät chi thôøi, quoác ñoä sôû höõu nhaát thieát chuùng sanh, voâ höõu khoå naõo.

復次善男子。菩薩摩訶薩修大涅槃微妙經 典。為阿耨多羅三藐三菩提度眾生故遠離貪 嫉。以此善根願與一切眾生共之。願諸佛土 一切眾生無有貪嫉,惱害,邪見。以是誓願因 緣力故。於未來世成佛之時。國土所有一切

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieátbaøn, vi dieäu kinh ñieån, vò A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tamboà-ñeà, ñoä chuùng sanh coá, vieãn ly tham taät. Dó thöû thieän caên, nguyeän döõ nhaát thieát chuùng sanh coäng chi; nguyeän chö Phaät ñoä nhaát thieát chuùng sanh, voâ höõu tham taät, naõo haïi, taø kieán. Dó thò theä nguyeän nhaân duyeân löïc coá, ö vò lai theá, thaønh Phaät chi thôøi, quoác ñoä sôû höõu nhaát thieát chuùng sanh, taát voâ tham taät, naõo haïi, taø kieán.

眾生悉無貪嫉惱害邪見。 復次善男子。菩薩摩訶薩修大涅槃微妙經 典。為阿耨多羅三藐三菩提度眾生故遠離惱 害。以此善根願與一切眾生共之。願諸佛土 所有眾生悉共修習大慈大悲得一子地。以是 誓願因緣力故。於未來世成佛之時。世界所 有一切眾生悉共修習大慈大悲得一子地。 復次善男子。菩薩摩訶薩修大涅槃微妙經 典。為阿耨多羅三藐三菩提度眾生故遠離邪 見。以此善根願與一切眾生共之。願諸佛土 所有眾生悉得摩訶般若波羅蜜。以是誓願因 緣力故。於未來世成佛之時。世界眾生悉得 受持摩訶般若波羅蜜。 542

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieátbaøn, vi dieäu Kinh ñieån, vò A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boàñeà, ñoä chuùng sanh coá, vieãn ly naõo haïi. Dó thöû thieän caên, nguyeän döõ nhaát thieát chuùng sanh coäng chi; nguyeän chö Phaät ñoä sôû höõu chuùng sanh, taát coäng tu taäp ñaïi töø ñaïi bi, ñaéc Nhaát töû ñòa. Dó thò theä nguyeän nhaân duyeân löïc coá, ö vò lai theá thaønh Phaät chi thôøi, theá giôùi sôû höõu nhaát thieát chuùng sanh taát coäng tu taäp ñaïi töø ñaïi bi, ñaéc Nhaát töû ñòa.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieátbaøn, vi dieäu Kinh ñieån, vò A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boàñeà, ñoä chuùng sanh coá, vieãn ly taø kieán. Dó thöû thieän caên, nguyeän döõ nhaát thieát chuùng sanh coäng chi, nguyeän chö Phaät ñoä sôû höõu chuùng sanh, taát ñaéc Ma-ha Baùt-nhaõ Bala-maät. Dó thò theä nguyeän nhaân duyeân löïc coá, ö vò lai theá, thaønh Phaät chi thôøi, theá giôùi chuùng sanh, taát ñaéc thoï trì Ma-ha Baùt-nhaõ Ba-la-maät.

543

大般涅槃經 是名菩薩修淨佛土。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thò danh Boà Taùt tu tònh Phaät ñoä.

云何菩薩摩訶薩滅除有餘。有餘有三。一 者煩惱餘報。二者餘業。三者餘有。

Vaân haø Boà Taùt ma-ha-taùt dieät tröø höõu dö? Höõu dö höõu tam, nhaát giaû phieàn naõo dö baùo, nhò giaû dö nghieäp, tam giaû dö höõu.

善男子。云何名為煩惱餘報。若有眾生習 近貪欲。是報熟故墮於地獄。從地獄出受畜 生身。所謂鴿雀鴛鴦鸚鵡耆婆耆婆舍利伽鳥 青雀魚鱉彌猴獐鹿。若得人身受黃門形女人 二根無根婬女。若得出家犯初重戒。是名餘 報。

Thieän nam töû! Vaân haø danh vi phieàn naõo dö baùo?

Nhöôïc höõu chuùng sanh taäp caän tham duïc. Thò baùo thuïc coá, ñoïa ö ñòa nguïc, tuøng ñòa nguïc xuaát, thoï suùc sanh thaân. Sôû vò: caùp, töôùc, uyeân öông, anh voõ, kyø-baø kyø-baø, xaù-lôïi, giaø ñieåu, thanh töôùc, ngö, bieát, di haàu, chöông, loäc... Nhöôïc ñaéc nhaân thaân, thoï hoaøng moân hình, nöõ nhaân, nhò caên,voâ caên, daâm nöõ. Nhöôïc ñaéc xuaát gia, phaïm sô troïng giôùi. Thò danh dö baùo.

復次善男子。若有眾生以殷重心習近瞋 恚。是報熟故墮於地獄。從地獄出受畜生 身。所謂毒蛇具四種毒。見毒觸毒齧毒噓 毒。師子虎狼熊羆猫貍鷹鷂之屬。若得人身 具足十六諸惡律儀。若得出家犯第二重戒。 是名餘報。

Phuïc thöù, thieän nam töû! Nhöôïc höõu chuùng sanh, dó aân troïng taâm, taäp caän saân khueå. Thò baùo thuïc coá, ñoïa ö ñòa nguïc, tuøng ñòa nguïc xuaát, thoï suùc sanh thaân. Sôû vò: ñoäc xaø cuï töù chuûng ñoäc: kieán ñoäc, xuùc ñoäc, khieát ñoäc, hö ñoäc, sö töû, hoå, lang, huøng, bi, mieâu, ly, öng, dieâu chi thuoäc. Nhöôïc ñaéc nhaân thaân, cuï tuùc thaäp luïc chö aùc luaät nghi. Nhöôïc ñaéc xuaát gia, phaïm ñeä nhò troïng giôùi. Thò danh dö baùo.

復次善男子。若有修習愚癡之人。是報熟 時墮於地獄。從地獄出受畜生身。所謂象豬 牛羊水牛蚤虱蚊虻蟻子等形。若得人身聾盲 瘖啞癃殘背僂。諸根不具不能受法。若得出 家諸根闇鈍喜犯重戒乃至五錢。是名餘報。 544

Phuïc thöù, thieän nam töû! Nhöôïc höõu tu taäp ngu si chi nhaân. Thò baùo thuïc thôøi, ñoïa ö ñòa nguïc. Tuøng ñòa nguïc xuaát, thoï suùc sanh thaân, sôû vò: töôïng, trö, ngöu, döông, thuûy ngöu, taûo, saùt, vaên, manh, nghæ töû ñaúng hình. Nhöôïc ñaéc nhaân thaân lung, manh, aám, aù, long, taøn, boái luõ, chö caên baát cuï, baát naêng thoï phaùp. Nhöôïc ñaéc xuaát gia, chö caên aùm ñoän, hyû phaïm troïng giôùi, naõi chí nguõ tieàn. Thò danh dö baùo.

545

大般涅槃經 復次善男子。若有修習憍慢之人。是報熟 時墮於地獄。從地獄出受畜生身。所謂糞虫 駝驢犬馬。若生人中受奴婢身貧窮乞丐。或 得出家常為眾生之所輕賤破第四戒。是名餘 報。 如是等名煩惱餘報。如是餘報菩薩摩訶薩 以能修習大涅槃故悉得除滅。 云何餘業。謂一切凡夫業。一切聲聞業。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Phuïc thöù, thieän nam töû! Nhöôïc höõu tu taäp kieâu maïn chi nhaân. Thò baùo thuïc thôøi, ñoïa ö ñòa nguïc. Tuøng ñòa nguïc xuaát, thoï suùc sanh thaân, sôû vò: phaán truøng, ñaø, lö, khuyeån, maõ. Nhöôïc sanh nhaân trung, thoï noâ tyø thaân, baàn cuøng khaát caùi. Hoaëc ñaéc xuaát gia, thöôøng vi chuùng sanh chi sôû khinh tieän, phaù ñeä töù giôùi. Thò danh dö baùo.

Nhö thò ñaúng, danh phieàn naõo dö baùo. Nhö thò dö baùo, Boà Taùt ma-ha-taùt dó naêng tu taäp Ñaïi Nieát-baøn coá, taát ñaéc tröø dieät.

Vaân haø dö nghieäp? Vò nhaát thieát phaøm phu nghieäp, nhaát thieát Thanh vaên nghieäp: Tu-ñaø-hoaøn nhaân thoï thaát

須陀洹人受七有業。斯陀含人受二有業。阿 那含人受色有業。是名餘業。

höõu nghieäp. Tö-ñaø-haøm nhaân thoï nhò höõu nghieäp; A-na-

如是餘業菩薩摩訶薩以能修習大涅槃故悉

Nhö thò dö nghieäp, Boà Taùt ma-ha-taùt dó naêng tu taäp

得斷除。

haøm nhaân thoï saéc höõu nghieäp. Thò danh dö nghieäp. Ñaïi Nieát-baøn coá, taát ñaéc ñoaïn tröø.

Vaân haø dö höõu? A-la-haùn ñaéc A-la-haùn quaû, Bích-chi

云何餘有。阿羅漢得阿羅漢果。辟支佛得 辟支佛果。無業無結而轉二果。是名餘有。

Phaät ñaéc Bích-chi Phaät quaû; voâ nghieäp, voâ keát, nhi chuyeån

如是三種有餘之法。菩薩摩訶薩修習大乘 大涅槃經故得滅除。是名菩薩摩訶薩滅除有

Nhö thò tam chuûng höõu dö chi phaùp, Boà Taùt ma-ha-taùt, tu taäp Ñaïi thöøa Ñaïi Nieát-baøn kinh coá ñaéc dieät tröø. Thò

餘。

danh Boà Taùt ma-ha-taùt dieät tröø höõu dö.

云何菩薩修清淨身。菩薩摩訶薩修不殺戒 有五種心。謂下中上上中上上。乃至正見亦 546

nhò quaû. Thò danh dö höõu.

Vaân haø Boà Taùt tu thanh tònh thaân? Boà Taùt ma-ha-taùt, tu baát saùt giôùi, höõu nguõ chuûng taâm, vò: haï, trung, thöôïng, thöôïng trung, thöôïng thöôïng. Naõi chí Chaùnh kieán, dieäc 547

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

復如是。是五十心名初發心。具足決定成五 十心是名滿足。如是百心名百福德。具足百 福成於一相。如是展轉具足成就三十二相。 名清淨身。

phuïc nhö thò. Thò nguõ thaäp taâm, danh sô phaùt taâm. Cuï tuùc

所以復修八十種好。世有眾生事八十種 神。何等八十。十二日,十二大天,五大星,北 斗,馬天,行道天,婆羅墮跋闍天,功德天,二十

Sôû dó phuïc tu baùt thaäp chuûng haûo, theá höõu chuùng sanh söï baùt thaäp chuûng thaàn. Haø ñaúng baùt thaäp? Thaäp nhò nhaät, thaäp nhò ñaïi thieân, nguõ ñaïi tinh, Baéc ñaåu, Maõ thieân, Haønh ñaïo thieân, Baø-la-ñoïa-baït-xaø thieân, Coâng ñöùc thieân, nhò thaäp baùt tuù, Ñòa thieân, Phong thieân, Thuûy thieân, Hoûa thieân, Phaïm thieân, Laâu-ñaø thieân, Nhaân-ñeà thieân, Caâuma-la thieân, Baùt tyù thieân, Ma-heâ-thuû-la thieân, Baùn-xaøla thieân, Quyû töû maãu thieân, Töù thieân vöông thieân, Taïo thö thieân, Baø-taåu thieân. Thò danh baùt thaäp. Vò thöû chuùng sanh, tu baùt thaäp haûo. Dó töï trang nghieâm, thò danh Boà Taùt thanh tònh chi thaân.

八宿,地天,風天,水天,火天,梵天,樓陀天,因 提天,拘摩羅天,八臂天,摩醯首羅天,半闍羅 天,鬼子母天,四天王天,造書天,婆藪天。是 名八十。為此眾生修八十好以自莊嚴。是名 菩薩清淨之身。 何以故。是八十天一切眾生之所信伏。是 故菩薩修八十好其身不動。令彼眾生隨其所 信各各而見。見已尊敬各發阿耨多羅三藐三 菩提心。以是義故。菩薩摩訶薩修於淨身。 善男子。譬如有人欲請大王。要當莊嚴所 有舍宅極令清淨。辨具種種百味餚膳。然後 王當就其所請。菩薩摩訶薩亦復如是。欲請 阿耨多羅三藐三菩提法輪王故。先當修身極 548

quyeát ñònh, thaønh nguõ thaäp taâm. Thò danh maõn tuùc. Nhö thò baù taâm, danh baù phöôùc ñöùc. Cuï tuùc baù phöôùc, thaønh ö nhaát töôùng. Nhö thò trieån chuyeån, cuï tuùc thaønh töïu tam thaäp nhò töôùng, danh thanh tònh thaân.

Haø dó coá? Thò baùt thaäp thieân, nhaát thieát chuùng sanh chi sôû tín phuïc. Thò coá Boà Taùt tu baùt thaäp haûo, kyø thaân baát ñoäng, linh bæ chuùng sanh tuøy kyø sôû tín, caùc caùc nhi kieán. Kieán dó toân kính, caùc phaùt A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà taâm. Dó thò nghóa coá, Boà Taùt ma-ha-taùt tu ö tònh thaân.

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân, duïc thænh Ñaïi vöông, yeáu ñöông trang nghieâm sôû höõu xaù traïch, cöïc linh thanh tònh; bieän cuï chuûng chuûng baù vò haøo thieän; nhieân haäu vöông ñöông töïu kyø sôû thænh. Boà Taùt ma-ha-taùt dieäc phuïc nhö thò; duïc thænh A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà Phaùp 549

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

令清淨。無上法王乃當處之。以是義故。菩 薩摩訶薩要當修於清淨之身。

luaân vöông coá, tieân ñöông tu thaân, cöïc linh thanh tònh Voâ thöôïng Phaùp vöông naõi ñöông xöû chi. Dó thò nghóa coá, Boà Taùt ma-ha-taùt yeáu ñöông tu ö thanh tònh chi thaân.

善男子。譬如有人欲服甘露先當淨身。菩 薩摩訶薩亦復如是。欲服無上甘露法味般若 波羅蜜者。要當先以八十種好清淨其身。

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân, duïc phuïc cam loä; tieân ñöông tònh thaân. Boà Taùt ma-ha-taùt dieäc phuïc nhö thò, duïc phuïc Voâ thöôïng cam loä phaùp vò Baùt-nhaõ Ba-la-maät giaû, yeáu ñöông tieân dó baùt thaäp chuûng haûo thanh tònh kyø thaân.

善男子。譬如妙好金銀盂器盛之淨水中表 俱淨。菩薩摩訶薩其身清淨亦復如是。盛阿 耨多羅三藐三菩提水中表俱淨。 善男子。如波羅奈素白之衣易受染色。 何以故。性白淨故。菩薩摩訶薩亦復如是。 以身淨故疾得阿耨多羅三藐三菩提。以是義 故。菩薩摩訶薩修於淨身。 云何菩薩了知諸緣。菩薩摩訶薩不見色 相。不見色緣不見色體。不見色生不見色 滅。不見一相不見異相。不見見者不見相貌 不見受者。何以故。了因緣故。如色一切法 亦如是。是名菩薩了知諸緣。 云何菩薩離諸怨敵。一切煩惱是菩薩怨 敵。菩薩摩訶薩常遠離故。是名菩薩離諸怨 敵。 550

Thieän nam töû! Thí nhö dieäu haûo kim ngaân vu khí, thình chi tònh thuûy, trung bieåu caâu tònh. Boà Taùt ma-hataùt, kyø thaân thanh tònh, dieäc phuïc nhö thò; thình A-naäuña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà thuûy, trung bieåu caâu tònh.

Thieän nam töû! Nhö Ba-la-naïi, toá baïch chi y dò thoï nhieãm saéc. Haø dó coá? Taùnh baïch tònh coá. Boà Taùt ma-hataùt dieäc phuïc nhö thò; dó thaân tònh coá, taät ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà. Dó thò nghóa coá, Boà Taùt ma-ha-taùt tu ö tònh thaân.

Vaân haø Boà Taùt lieãu tri chö duyeân? Boà Taùt ma-ha-taùt baát kieán saéc töôùng, baát kieán saéc duyeân, baát kieán saéc theå, baát kieán saéc sanh, baát kieán saéc dieät, baát kieán nhaát töôùng, baát kieán dò töôùng, baát kieán kieán giaû, baát kieán töôùng maïo, baát kieán thoï giaû. Haø dó coá? Lieãu nhaân duyeân coá. Nhö saéc, nhaát thieát phaùp dieäc nhö thò. Thò danh Boà Taùt lieãu tri chö duyeân.

Vaân haø Boà Taùt ly chö oaùn ñòch? Nhaát thieát phieàn naõo thò Boà Taùt oaùn ñòch. Boà Taùt ma-ha-taùt thöôøng vieãn ly coá, thò danh Boà Taùt ly chö oaùn ñòch.

551

大般涅槃經 五住菩薩視諸煩惱不名為怨。所以者何。 因煩惱故菩薩有生。以有生故。故能展轉教 化眾生。以是義故不名為怨。何等為怨。所 謂誹謗方等經者。菩薩隨生不畏地獄畜生餓 鬼。唯畏如是謗方等者。一切菩薩有八種魔 名為怨家。遠是八魔名離怨家。是名菩薩離 諸怨敵。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Nguõ truï Boà Taùt thò chö phieàn naõo, baát danh vi oaùn. Sôû dó giaû haø? Nhaân phieàn naõo coá, Boà Taùt höõu sanh. Dó höõu sanh coá, coá naêng trieån chuyeån giaùo hoùa chuùng sanh. Dó thò nghóa coá, baát danh vi oaùn. Haø ñaúng vi oaùn? Sôû vò phæ baùng Phöông ñaúng Kinh giaû. Boà Taùt tuøy sanh, baát uùy ñòa nguïc, suùc sanh, ngaï quyû, duy uùy nhö thò baùng Phöông ñaúng giaû.

Nhaát thieát Boà Taùt, höõu baùt chuûng ma, danh vi oaùn gia, vieãn thò baùt ma, danh ly oaùn gia. Thò danh Boà Taùt ly chö oaùn ñòch.

云何菩薩斷除二邊。言二邊者。謂二十五 有及愛煩惱。菩薩常離二十五有及愛煩惱。 是名菩薩斷除二邊。

vò: nhò thaäp nguõ höõu caäp aùi phieàn naõo. Boà Taùt thöôøng ly

是名菩薩摩訶薩修大涅槃具足成就第四功 德。

Thò danh Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieát-baøn cuï tuùc

爾時光明遍照高貴德王菩薩摩訶薩言。如 佛所說若有菩薩修大涅槃。悉作如是十事功 德。如來何故唯修九事不修淨土。 佛言。善男子。我於往昔亦常具修如是十 事。一切菩薩及諸如來無有不修是十事者。 若使世界不淨充滿。諸佛世尊於中出者。無 有是處。 552

Vaân haø Boà Taùt ñoaïn tröø nhò bieân? Ngoân nhò bieân giaû, nhò thaäp nguõ höõu caäp aùi phieàn naõo. Thò danh Boà Taùt ñoaïn tröø nhò bieân.

thaønh töïu ñeä töù coâng ñöùc.

Nhó thôøi, Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt ma-ha-taùt ngoân: Nhö Phaät sôû thuyeát, nhöôïc höõu Boà Taùt, tu Ñaïi Nieát-baøn, taát taùc nhö thò thaäp söï coâng ñöùc.

Nhö Lai haø coá duy tu cöûu söï, baát tu tònh ñoä?

Phaät ngoân: Thieän nam töû! Ngaõ ö vaõng tích, dieäc thöôøng cuï tu nhö thò thaäp söï. Nhaát thieát Boà Taùt caäp chö Nhö Lai, voâ höõu baát tu thò thaäp söï giaû. Nhöôïc söû theá giôùi, baát tònh sung maõn, chö Phaät Theá Toân ö trung xuaát giaû, voâ höõu thò xöù.

553

大般涅槃經 善男子。汝今莫謂諸佛出於不淨世界。當 知是心不善狹劣。汝今當知我實不出閻浮提

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Nhöõ kim maïc vò chö Phaät xuaát ö baát tònh theá giôùi. Ñöông tri thò taâm baát thieän, hieäp lieät. Nhöõ kim ñöông tri ngaõ thaät baát xuaát Dieâm-phuø-ñeà giôùi. Thí nhö

界。譬如有人說言此界獨有日月。他方世界

höõu nhaân thuyeát ngoân: Thöû giôùi ñoäc höõu nhaät, nguyeät, tha

無有日月。如是之言無有義理。若有菩薩發

phöông theá giôùi voâ höõu nhaät, nguyeät. Nhö thò chi ngoân voâ

如是言。此佛世界穢惡不淨。他方佛土清淨

Phaät theá giôùi ueá, aùc, baát tònh; tha phöông Phaät ñoä thanh

嚴麗。亦復如是。 善男子。西方去此娑婆世界度三十二恒河 沙等諸佛國土。彼有世界名曰無勝。彼土何 故名曰無勝。其土所有嚴麗之事。悉皆平等 無有差別。猶如西方安樂世界。亦如東方滿 月世界。我於彼土出現於世。為化眾生。故 於此土閻浮提中現轉法輪。非但我身獨於此 中現轉法輪。一切諸佛亦於此中而轉法輪。 以是義故。諸佛世尊非不修行如是十事。 善男子。慈氏菩薩以誓願故。當來之世令 此世界清淨莊嚴。以是義故。一切諸佛所有 世界無不嚴淨。 復次善男子。云何菩薩摩訶薩。修大涅槃 微妙經典。具足成就第五功德。 554

höõu nghóa lyù. Nhöôïc höõu Boà Taùt phaùt nhö thò ngoân: Thöû tònh, nghieâm leä. Dieäc phuïc nhö thò.

Thieän nam töû! Taây phöông khöù thöû Ta-baø theá giôùi ñoä töù thaäp nhò Haèng haø sa ñaúng chö Phaät quoác ñoä, bæ höõu theá giôùi danh vieát Voâ Thaéng. Bæ ñoä haø coá danh vieát Voâ Thaéng?

Kyø ñoä sôû höõu nghieâm leä chi söï, taát giai bình ñaúng, voâ höõu sai bieät, do nhö Taây phöông An laïc theá giôùi, dieäc nhö ñoâng phöông Maõn nguyeät theá giôùi. Ngaõ ö bæ ñoä, xuaát hieän ö theá; vò hoùa chuùng sanh, coá ö thöû ñoä, Dieâm phuø ñeà trung, hieän chuyeån phaùp luaân. Phi ñaõn ngaõ thaân ñoäc ö thöû trung, hieän chuyeån phaùp luaân; nhaát thieát chö Phaät dieäc ö thöû trung nhi chuyeån phaùp luaân. Dó thò nghóa coá, chö Phaät Theá Toân phi baát tu haønh nhö thò thaäp söï.

Thieän nam töû! Töø thò Boà Taùt, dó theä nguyeän coá, ñöông lai chi theá, linh thöû theá giôùi thanh tònh trang nghieâm. Dó thò nghóa coá, nhaát thieát chö Phaät sôû höõu theá giôùi, voâ baát nghieâm tònh.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Vaân haø Boà Taùt ma-ha-taùt tu Ñaïi Nieát-baøn vi dieäu kinh ñieån cuï tuùc thaønh töïu ñeä nguõ coâng ñöùc?

555

大般涅槃經 善男子。菩薩摩訶薩修大涅槃具足成就 第五功德。有五事。何等為五。一者諸根完

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieát-baøn, cuï tuùc thaønh töïu ñeä nguõ coâng ñöùc, höõu nguõ söï. Haø ñaúng vi nguõ? Nhaát giaû chö caên hoaøn cuï. Nhò giaû baát sanh bieân ñòa.

具。二者不生邊地。三者諸天愛念。四者常

Tam giaû chö thieân aùi nieäm. Töù giaû thöôøng vi thieân ma,

為天魔沙門剎利婆羅門等之所恭敬。五者得

sa-moân, saùt-lôïi, baø-la-moân ñaúng chi sôû cung kính. Nguõ giaû

宿命智。菩薩以是大涅槃經因緣力故。具足 如是五事功德。 光明遍照高貴德王菩薩言。如佛所說若 有善男子善女人修於布施。則得具足五事功 德。今云何言因大涅槃得是五事。 佛言。善哉善哉。善男子。如是之事其義 各異。今當為汝分別解說。 施得五事不定不常不淨不勝不異。非無 漏。不能利益安樂憐愍一切眾生。若依如是

ñaéc Tuùc maïng trí. Boà Taùt dó thò Ñaïi Nieát-baøn kinh nhaân duyeân löïc coá, cuï tuùc nhö thò nguõ söï coâng ñöùc.

Quang Minh Bieán Chieáu Cao Quyù Ñöùc Vöông Boà Taùt ngoân: Nhö Phaät sôû thuyeát, nhöôïc höõu thieän nam töû, thieän nöõ nhaân tu ö boá thí, taéc ñaéc cuï tuùc nguõ söï coâng ñöùc. Kim vaân haø ngoân nhaân Ñaïi Nieát-baøn, ñaéc thò nguõ söï?

Phaät ngoân: Thieän tai! Thieän tai! Thieän nam töû! Nhö thò chi söï, kyø nghóa caùc dò. Kim ñöông vò nhöõ phaân bieät giaûi thuyeát.

Thí, ñaéc nguõ söï: Baát ñònh, baát thöôøng, baát tònh, baát thaéng, baát dò. Phi voâ laäu, baát naêng lôïi ích, an laïc, laân maãn nhaát thieát chuùng sanh. Nhöôïc y nhö thò Ñaïi Nieátbaøn kinh sôû ñaéc nguõ söï: thò ñònh, thò thöôøng, thò tònh, thò

大涅槃經所得五事。是定是常是淨是勝是

thaéng, thò dò. Thò voâ laäu, taéc naêng lôïi ích, an laïc, laân maãn

異。是無漏。則能利益安樂憐愍一切眾生。

nhaát thieát chuùng sanh.

善男子。夫布施者則離飢渴。大涅槃經能 令眾生悉得遠離二十五有渴愛之病。 556

Thieän nam töû! Phuø boá thí giaû taéc ly cô khaùt. Ñaïi Nieátbaøn kinh naêng linh chuùng sanh taát ñaéc vieãn ly nhò thaäp nguõ höõu khaùt aùi chi beänh.

557

大般涅槃經 布施因緣令生死相續。大涅槃經能令生死 斷不相續。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Boá thí nhaân duyeân linh sanh töû töông tuïc. Ñaïi Nieátbaøn Kinh naêng linh sanh töû ñoaïn baát töông tuïc.

Nhaân boá thí coá thoï phaøm phu phaùp. Nhaân Ñaïi Nieát-

因布施故受凡夫法。因大涅槃得作菩薩。 布施因緣能斷一切貧窮苦惱。大涅槃經能 斷一切貧善法者。 布施因緣有分有果。因大涅槃得阿耨多羅 三藐三菩提無分無果。 是名菩薩摩訶薩修大涅槃微妙經典。具足 成就第五功德。 復次善男子。云何菩薩修大涅槃微妙經 典。具足成就第六功德。 菩薩摩訶薩修大涅槃。得金剛三昧安住 是中。悉能破散一切諸法。見一切法皆是無

baøn, ñaéc taùc Boà Taùt.

Boá thí nhaân duyeân naêng ñoaïn nhaát thieát baàn cuøng khoå naõo. Ñaïi Nieát-baøn Kinh naêng ñoaïn nhaát thieát baàn thieän phaùp giaû.

Boá thí nhaân duyeân, höõu phaän, höõu quaû. Nhaân Ñaïi Nieátbaøn, ñaéc A-naäu-ña-la Tam-mieäu Tam-boà-ñeà, voâ phaän, voâ quaû.

Thò danh Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieát-baøn, vi dieäu kinh ñieån, cuï tuùc thaønh töïu Ñeä nguõ Coâng ñöùc.

Phuïc thöù, thieän nam töû! Vaân haø Boà Taùt, tu Ñaïi Nieátbaøn, vi dieäu Kinh ñieån, cuï tuùc thaønh töïu Ñeä luïc Coâng ñöùc?

Boà Taùt ma-ha-taùt, tu Ñaïi Nieát-baøn, ñaéc kim cang Tammuoäi. An truï thò trung, taát naêng phaù taùn nhaát thieát chö phaùp; kieán nhaát thieát phaùp giai thò voâ thöôøng, giai thò

常,皆是動相,恐怖因緣,病苦,劫盜,念念滅

ñoäng töôùng, khuûng boá nhaân duyeân, beänh khoå, kieáp ñaïo,

壞,無有真實。一切皆是魔之境界無可見相。

nieäm nieäm dieät hoaïi, voâ höõu chaân thaät. Nhaát thieát giai

菩薩摩訶薩住是三昧。雖施眾生乃至不見一 558

thò ma chi caûnh giôùi; voâ khaû kieán töôùng. Boà Taùt ma-hataùt, truï thò Tam-muoäi, tuy thí chuùng sanh, naõi chí baát 559

大般涅槃經 眾生實。為眾生故精勤修習尸波羅蜜。乃至 修習般若波羅蜜亦復如是。菩薩若見有一眾

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

kieán nhaát chuùng sanh thaät. Vò chuùng sanh coá, tinh caàn tu taäp Thi Ba-la-maät; naõi chí tu taäp Baùt nhaõ Ba-la-maät, dieäc phuïc nhö thò. Boà Taùt nhöôïc kieán höõu nhaát chuùng sanh,

生。不能畢竟具足成就檀波羅蜜乃至具足般

baát naêng taát caùnh cuï tuùc thaønh töïu Ñaøn Ba-la-maät, naõi

若波羅蜜。

chí cuï tuùc Baùt nhaõ Ba-la-maät.

善男子。譬如金剛所擬之處無不碎壞。而

Thieän nam töû! Thí nhö kim cang sôû nghó chi xöù voâ baát toaùi hoaïi; nhi thò kim cang voâ höõu chieát toån, kim cang

是金剛無有折損。金剛三昧亦復如是。所擬

Tam-muoäi dieäc phuïc nhö thò, sôû nghó chi phaùp, voâ baát toaùi

之法無不碎壞。而是三昧無有折損。

hoaïi; nhi thò Tam-muoäi voâ höõu chieát toån.

善男子。如諸寶中金剛最勝。菩薩所得金 剛三昧亦復如是。於諸三昧為最第一。何以 故。菩薩摩訶薩修是三昧。一切三昧悉來歸 屬。 善男子。如諸小王悉來歸屬轉輪聖王。一 切三昧亦復如是。悉來歸屬金剛三昧。 善男子。譬如有人為國怨讎人所厭患。 有人殺之。一切世人無不稱讚是人功德。金

Thieän nam töû! Nhö chö baûo trung, kim cang toái thaéng.

Boà Taùt sôû ñaéc Kim cang Tam-muoäi, dieäc phuïc nhö thò; ö chö Tam-muoäi, vi toái ñeä nhaát. Haø dó coá? Boà Taùt ma-ha-taùt tu thò Tam-muoäi, nhaát thieát Tam-muoäi taát lai quy thuoäc.

Thieän nam töû! Nhö chö tieåu vöông taát lai quy thuoäc Chuyeån luaân Thaùnh vöông. Nhaát thieát Tam-muoäi dieäc phuïc nhö thò; taát lai quy thuoäc, kim cang Tam-muoäi.

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân vi quoác oaùn thuø, nhaân sôû yeám hoaïn. Höõu nhaân saùt chi; nhaát thieát theá nhaân, voâ baát xöng taùn thò nhaân coâng ñöùc. Kim cang Tam-muoäi dieäc phuïc nhö thò; Boà Taùt tu taäp, naêng hoaïi nhaát thieát chuùng

剛三昧亦復如是。菩薩修習能壞一切眾生怨

sanh oaùn ñòch. Thò coá thöôøng vi nhaát thieát Tam-muoäi chi

敵。是故常為一切三昧之所尊敬。

sôû toân kính.

560

561

大般涅槃經 善男子。譬如有人其力盛壯人無當者。復 更有人力能伏之。當知是人世所稱美。金剛 三昧亦復如是。力能摧伏難伏之法。以是義 故。一切三昧悉來歸屬。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân, kyø löïc thaïnh traùng, nhaân voâ ñöông giaû. Phuïc caùnh höõu nhaân, löïc naêng phuïc chi. Ñöông tri thò nhaân, theá sôû xöng myõ. Kim cang Tammuoäi dieäc phuïc nhö thò; löïc naêng toài phuïc nan phuïc chi phaùp. Dó thò nghóa coá, nhaát thieát Tam-muoäi taát lai quy thuoäc.

善男子。譬如有人在大海浴。當知是人已

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân taïi ñaïi haûi duïc. Ñöông

用諸河泉池之水。菩薩摩訶薩亦復如是。修

tri thò nhaân dó duïng chö haø, tuyeån, trì chi thuûy. Boà Taùt

習如是金剛三昧。當知已為修習其餘一切三 昧。 善男子。如香山中有一泉水名阿那婆踏 多。其泉具足八味之水。有人飲之無諸病 苦。金剛三昧亦復如是具八正道。菩薩修習 斷諸煩惱瘡疣重病。 善男子。如人供養摩醯首羅。當知是人已 為供養一切諸天。金剛三昧亦復如是。有人 修習當知已為修習一切諸餘三昧。 善男子。若有菩薩安住如是金剛三昧。見 562

ma-ha-taùt dieäc phuïc nhö thò, tu taäp nhö thò Kim cang Tam-muoäi. Ñöông tri dó vi tu taäp kyø dö nhaát thieát Tammuoäi.

Thieän nam töû! Nhö Höông sôn trung, höõu nhaát tuyeàn thuûy, danh A-na-baø-ñaïp-ña. Kyø tuyeàn cuï tuùc baùt vò chi thuûy. Höõu nhaân aåm chi, voâ chö beänh khoå. Kim cang Tammuoäi dieäc phuïc nhö thò; cuï baùt chaùnh ñaïo. Boà Taùt tu taäp, ñoaïn chö phieàn naõo sang vöu troïng beänh.

Thieän nam töû! Nhö nhaân cuùng döôøng Ma-heâ-thuû-la, ñöông tri thò nhaân dó vi cuùng döôøng nhaát thieát chö Thieân.

Kim cang Tam-muoäi dieäc phuïc nhö thò; höõu nhaân tu taäp, ñöông tri dó vi tu taäp nhaát thieát chö dö Tam-muoäi.

Thieän nam töû! Nhöôïc höõu Boà Taùt an truï nhö thò Kim cang Tam-muoäi, kieán nhaát thieát phaùp, voâ höõu chöôùng ngaïi, nhö ö chöôûng trung, quaùn A-ma-laëc quaû. Boà Taùt tuy 563

大般涅槃經 一切法無有障礙。如於掌中觀阿摩勒菓。菩 薩雖復得如是見。終不作想見一切法。 善男子。譬如有人坐四衢道頭見諸眾生來 去坐臥。金剛三昧亦復如是。見一切法生滅 出沒。 善男子。譬如高山有人登之遠望諸方皆悉 明了。金剛定山亦復如是。菩薩登之遠望諸 法無不明了。 善男子。譬如春月天降甘雨,其滴微緻間 無空處。明眼之人見之了了。菩薩亦爾得金 剛定清淨之目。遠見東方所有世界。其中或 有國土成壞。一切皆見了了無障。乃至十方 亦復如是。 善男子。如由乾陀山七日並出。其山所有 樹木叢林一切燒盡。菩薩修習金剛三昧亦復 如是。所有一切煩惱叢林即時消滅。 善男子。譬如金剛雖能摧破一切有物。終 不生念我能摧破。金剛三昧亦復如是。菩薩 修已能破煩惱。終不生念我能壞結。 564

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

phuïc ñaéc nhö thò kieán, chung baát taùc töôûng kieán nhaát thieát phaùp.

Thieän nam töû! Thí nhö höõu nhaân, toïa töù cuø ñaïo ñaàu; kieán chö chuùng sanh lai, khöù, toïa, ngoïa. Kim cang Tammuoäi dieäc phuïc nhö thò; kieán nhaát thieát phaùp sanh, dieät, xuaát, moät.

Thieän nam töû! Thí nhö cao sôn, höõu nhaân ñaêng chi, vieãn voïng chö phöông, giai taát minh lieãu. Kim cang ñònh sôn dieäc phuïc nhö thò; Boà Taùt ñaêng chi, vieãn voïng chö phaùp, voâ baát minh lieãu.

Thieän nam töû! Thí nhö xuaân nguyeät, thieân giaùng cam vuõ; kyø tích vi trí, giaùn voâ khoâng xöù; minh nhaõn chi nhaân kieán chi lieãu lieãu. Boà Taùt dieäc nhó; ñaéc kim cang ñònh, thanh tònh chi muïc, vieãn kieán ñoâng phöông sôû höõu theá giôùi, kyø trung hoaëc höõu quoác ñoä thaønh hoaïi, nhaát thieát giai kieán, lieãu lieãu voâ chöôùng. Naõi chí thaäp phöông dieäc phuïc nhö thò.

Thieän nam töû! Nhö do Caøn-ñaø sôn, thaát nhaät tònh xuaát, kyø sôn sôû höõu thoï moäc toøng laâm, nhaát thieát thieâu taän. Boà Taùt tu taäp kim cang Tam-muoäi, dieäc phuïc nhö thò. Sôû höõu nhaát thieát phieàn naõo toøng laâm töùc thôøi tieâu dieät.

Thieän nam töû! Thí nhö kim cang, tuy naêng toài phaù nhaát thieát höõu vaät, chung baát sanh nieäm: ngaõ naêng toài phaù. Kim cang Tam-muoäi dieäc phuïc nhö thò; Boà Taùt tu dó, naêng phaù phieàn naõo, chung baát sanh nieäm: Ngaõ naêng hoaïi keát.

565

大般涅槃經

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Thí nhö ñaïi ñòa, naêng trì vaïn vaät, chung

善男子。譬如大地能持萬物。終不生念 我力能持。火亦不念我能燒物。水亦不念我 能潤漬。風亦不念我能動物。空亦不念我 能容受。涅槃亦復不生念言。我令眾生而得 滅度。金剛三昧亦復如是。雖能滅除一切煩 惱。而初無心言我能滅。

baát sanh nieäm: ngaõ löïc naêng trì. Hoûa dieäc baát nieäm: Ngaõ naêng thieâu vaät. Thuûy dieäc baát nieäm: Ngaõ naêng nhuaän töù.

Phong dieäc baát nieäm: ngaõ naêng ñoäng vaät. Khoâng dieäc baát nieäm: ngaõ naêng dung thoï. Nieát-baøn dieäc phuïc baát sanh nieäm ngoân: ngaõ linh chuùng sanh nhi ñaéc dieät ñoä. Kim cang Tam-muoäi dieäc phuïc nhö thò; tuy naêng dieät tröø, nhaát thieát phieàn naõo, nhi sô voâ taâm ngoân: ngaõ naêng dieät.

Nhöôïc höõu Boà Taùt an truï nhö thò Kim cang Tam-muoäi,

若有菩薩安住如是金剛三昧。於一念中 變身如佛。其數無量遍滿十方恒河沙等諸佛 世界。而是菩薩雖作是化。其心初無憍慢

ö nhaát nieäm trung, bieán thaân nhö Phaät, kyø soá voâ löôïng, bieán maõn Thaäp phöông Haèng haø sa ñaúng chö Phaät theá giôùi. Nhi thò Boà Taùt tuy taùc thò hoùa, kyø taâm sô voâ kieâu

之想。何以故。菩薩常念。誰有是定能作是

maïn chi töôûng. Haø dó coá? Boà Taùt thöôøng nieäm: Thuøy höõu

化。唯有菩薩安住如是金剛三昧乃能作耳。

thò ñònh, naêng taùc thò hoùa? Duy höõu Boà Taùt an truï nhö thò

菩薩摩訶薩安住如是金剛三昧。於一念中遍

Kim cang Tam-muoäi, naõi naêng taùc nhó. Boà Taùt ma-ha-taùt an truï nhö thò Kim cang Tam-muoäi, ö nhaát nieäm trung,

到十方恒河沙等諸佛世界還其本處。雖有是

bieán ñaùo Thaäp phöông Haèng haø ñaúng chö Phaät theá giôùi,

力亦不念言我能如是。何以故。以是三昧因

hoaøn kyø boån xöù. Tuy höõu thò löïc, dieäc baát nieäm ngoân: Ngaõ

緣力故。

naêng nhö thò. Haø dó coá? Dó thò Tam-muoäi nhaân duyeân löïc coá.

菩薩摩訶薩安住如是金剛三昧。於一念中

Boà Taùt ma-ha-taùt, an truï nhö thò Kim cang Tam-muoäi,

能斷十方恒河沙等世界眾生所有煩惱。而心

ö nhaát nieäm trung, naêng ñoaïn Thaäp phöông Haèng haø sa ñaúng theá giôùi chuùng sanh sôû höõu phieàn naõo. Nhi taâm sô

566

567

大般涅槃經 初無斷諸眾生。煩惱之想。何以故。以是三 昧因緣力故。

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

voâ ñoaïn chö chuùng sanh phieàn naõo chi töôûng. Haø dó coá? Dó thò Tam-muoäi nhaân duyeân löïc coá.

Boà Taùt truï thò Kim cang Tam-muoäi, dó nhaát aâm thanh,

菩薩住是金剛三昧。以一音聲有所演說。 一切眾生各隨種類而得解了。示現一色一切 眾生各各皆見種種色相。安住一處身不移易 能令眾生隨其方面各各而見。演說一法若界

höõu sôû dieãn thuyeát, nhaát thieát chuùng sanh, caùc tuøy chuûng

若入。一切眾生各隨本解而得聞之。

nhöôïc giôùi, nhöôïc nhaäp, nhaát thieát chuùng sanh, caùc tuøy

菩薩安住。如是三昧。雖見眾生而心初 無眾生之相。雖見男女無男女相。雖見色法 無有色相。乃至見識亦無識相。雖見晝夜 無晝夜相。雖見一切無一切相。雖見一切煩 惱諸結。亦無一切煩惱之相。雖見八聖道無 八聖道相。雖見菩提無菩提相。雖見於涅槃 無涅槃相。何以故。善男子。一切諸法本無 相故。菩薩以是三昧力故。見一切法如本無 相。 何故名為金剛三昧。善男子。譬如金剛若 在日中色則不定。金剛三昧亦復如是。在於 大眾色亦不定。是故名為金剛三昧。 568

loaïi nhi ñaéc giaûi lieãu. Thò hieän nhaát saéc, nhaát thieát chuùng sanh, caùc caùc giai kieán chuûng chuûng saéc töôùng. An truï nhaát xöù, thaân baát di dòch, naêng linh chuùng sanh tuøy kyø phöông dieän, caùc caùc nhi kieán; dieãn thuyeát nhaát phaùp, boån giaûi, nhi ñaéc vaên chi.

Boà Taùt an truï nhö thò Tam-muoäi, tuy kieán chuùng sanh, nhi taâm sô voâ chuùng sanh chi töôùng. Tuy kieán nam, nöõ, voâ nam, nöõ töôùng. Tuy kieán saéc phaùp, voâ höõu saéc töôùng, naõi chí kieán thöùc, dieäc voâ thöùc töôùng. Tuy kieán truù daï, voâ truù, daï töôùng. Tuy kieán nhaát thieát, voâ nhaát thieát töôùng. Tuy kieán nhaát thieát phieàn naõo chö keát, dieäc voâ nhaát thieát phieàn naõo chi töôùng. Tuy kieán Baùt thaùnh ñaïo, voâ Baùt thaùnh ñaïo töôùng. Tuy kieán Boà-ñeà, voâ Boà-ñeà töôùng. Tuy kieán Nieátbaøn, voâ Nieát-baøn töôùng. Haø dó coá? Thieän nam töû! Nhaát thieát chö phaùp, boån voâ töôùng coá. Boà Taùt dó thò Tam-muoäi löïc coá, kieán nhaát thieát phaùp nhö boån voâ töôùng.

Haø coá danh vi Kim cang Tam-muoäi? Thieän nam töû! Thí nhö kim cang, nhöôïc taïi nhaät trung, saéc taéc baát ñònh. Kim cang Tam-muoäi dieäc phuïc nhö thò; taïi ö Ñaïi chuùng, saéc dieäc baát ñònh. Thò coá danh vi Kim cang Tam-muoäi.

569

大般涅槃經 善男子。譬如金剛一切世人不能評價。金 剛三昧亦復如是。所有功德一切人天不能評 量。是故復名金剛三昧。 善男子。譬如貧人得金剛寶。則得遠離貧 窮困苦惡鬼邪毒。菩薩摩訶薩亦復如是。得

ÑAÏI BAÙT NIEÁT BAØN KINH

Thieän nam töû! Thí nhö kim cang, nhaát thieát theá nhaân baát naêng bình giaù. Kim cang Tam-muoäi dieäc phuïc nhö thò; sôû höõu coâng ñöùc, nhaát thieát nhaân thieân baát naêng bình löôïng. Thò coá phuïc danh Kim cang Tam-muoäi.

Thieän nam töû! Thí nhö baàn nhaân, ñaéc kim cang baûo, taéc ñaéc vieãn ly baàn cuøng khoán khoå, aùc quyû taø ñoäc. Boà Taùt ma-ha-taùt dieäc phuïc nhö thò; ñaéc thò Tam-muoäi, taéc naêng

是三昧則能遠離煩惱諸苦諸魔邪毒。是故復

vieãn ly phieàn naõo chö khoå, chö ma taø ñoäc. Thò coá phuïc

名金剛三昧。

danh Kim cang Tam-muoäi.

是名菩薩修大涅槃具足成就第六功德。

大般涅槃經卷第第二十四 終

570

Thò danh Boà Taùt tu Ñaïi Nieát-baøn, cuï tuùc thaønh töïu ñeä luïc coâng ñöùc.

Ñaïi Baùt Nieát-baøn Kinh quyeån ñeä nhò thaäp töù Chung

571