Uprawa roślin, w tym uprawa ziemniaków są ze sobą nierozerwalnie połączone. Właściwie każdy rolnik zajmujący się uprawą uwzględnia w swoim planie uprawę ziemniaków – czasami tylko dodatkowo, ale jednak często jest to wysoce wyspecjalizowana uprawa. Po części wynika to z szerokiej wiedzy nabytej podczas ostatnich kilku dziesięcioleci. Zawsze jednak można poszerzyć swoją wiedzę. Niniejszy przewodnik „Sygnały ziemniaka” zawiera szeroki zakres porad i sugestii, które pomogą ci w podjęciu trafnych decyzji, wyeliminowaniu słabych punktów lub pomogą w wykonywaniu pewnych szczegółów. Dzięki temu możesz uzyskać jeszcze lepsze wyniki w produkcji ziemniaków. „Sygnały ziemniaka” to pozycja, która omawia wszystkie etapy wzrostu ziemniaków, zaczynając od przygotowania uprawy poprzez właściwe magazynowanie,jak i organizację transportu ziemniaków. Ze względu na taką potrzebę, dokonano rozróżnienia między sadzeniakami a ziemniakami jadalnymi. Ta książka zawiera mnóstwo praktycznych instrukcji oraz porad skierowanych do każdego, kto ma coś wspólnego z uprawą ziemniaków. Chcieliśmy zachować praktyczny rozmiar tej książki, dlatego nie omówiliśmy szczegółowo wszystkiego.
www.roodbont.com
www.apra.pl
Sygnały ziemni aka Praktyczny przewodnik udanej uprawy ziemniaków
Sygnały ziemni aka Praktyczny przewodnik udanej uprawy ziemniaków
Jedna z najważniejszych roślin uprawnych, która wymaga szczególnej uwagi. Czy jesteś wystarczająco uważny?
Sygnały
Praktyczny przewodnik udanej uprawy ziemniaków
ziemni aka
Sygnaล y
Praktyczny przewodnik udanej uprawy ziemniakรณw
ziemni aka
Kees van Loon Han Hammink
Stopka redakcyjna
Wyłączny dystrybutor w Polsce
Sygnały ziemniaka Praktyczny przewodnik udanej uprawy ziemniaków
APRA sp. z o.o. Bażancia 1 86-031 Osielsko, Polska tel. +48 52 584 17 40 e-mail: apra@apra.pl www.apra.pl
Autorzy Kees van Loon Han Hammink Redakcja edycji polskiej dr hab. Katarzyna Rębarz Tłumaczenie dr inż. Mirosław Banaszak/dr hab. Katarzyna Rębarz Korekta Ewa Wiśniewska Ilustracje Gerda Peters Projekt graficzny Looksee, Arnhem Zdjęcia Bayer CropScience, Arjan Bos, Han Hammink, HLB, NAK, Hans Prinsen, Harry Schreuder, Syngenta Crop Protection Współautorzy zdjęć: Agrocentrum B.V. (26p, 27dl, 30śp, 30gl, 30gp), Agri 2.0 (12p, 32g, 35gl, 36dś, 37l, 38g), Agrifac (37ś, 47l, 52g), Basfoord (27dp), Buizer Advies (40dp), Caroline Harding, MAF (85l, 85ś, 85p), David Jones, University of Georgia, Bugwood.org (84 dl), DLV Bouw, Milieu en Techniek (99p), DLV Plant (93l), Evers Agro (34d), Gebr. Smits B.V. (47p), Herman Krebber (31p), McCain Foods Holland (102), Miedema (14l, 17g, 18dś, 21p, 4g, 33gp, 33dp, 34gp, 34gl, 35gl, 35gp, 36dp, 96ś, 97p, 106p), Opticrop (42l), Pluimvers Isolatie B.V. (107dp, 109p), Profyto B.V. (95l), Steketee B.V. (42p), Tolsma Techniek (105l), University of California (84dp) g = góra, d = dół, l = lewa, p = prawa, ś = środek Specjalne podziękowania dla: Marcel Tramper, Aaldrik Venhuizen, Luc Remijn, Egbert Schepel, Gerlof Tempelman, Jaap Delleman, Peter Hammink, Harrie te Raa and Wim van Staveren
P.O. Box 4103 7200 BC Zutphen Holandia tel. +31 (0)575 54 56 88 e-mail: info@roodbont.com www.roodbont.com Europlant Laski Koszalińskie 3 A 76-039 Biesiekierz +94 347-34-61 +48 734-474-193 www.europlant.biz/pl Europlant – sadzeniaki dla profesjonalistów. Jesteśmy wiodącym producentem sadzeniaków odmian jadalnych, skrobiowych i chipsowych w Polsce. Nasze odmiany zdobyły zaufanie producentów, a ich smak zachwyca konsumentów. Vineta – numer 1 w Polsce. Bellarosa, Red Sonia, Bernina, Catania i Anuschka to najczęściej wybierane odmiany jadalne. Omega zalecana jest na chipsy, a Zuzanna, Roberta, Eurostarch i Eurogrande na skrobię. Nasze plantacje nasienne znajdują się w pasie nadmorskim. © Roodbont Publishers B.V., 2016 Żaden fragment niniejszej publikacji nie może być powielany i/lub publikowany w jakiejkolwiek formie (druk, fotografie lub inne) bez wcześniejszej pisemnej zgody wydawcy. Wydawca oraz autor z pełną starannością i najlepszą wiedzą opracowali treści niniejszej publikacji. Wydawca, jak i autor nie ponoszą odpowiedzialności za jakiekolwiek straty lub skutki będące efektem działań i/lub decyzji podjętych w oparciu o informacje zawarte w tej publikacji. Wydawnictwo Roodbont Publishers z najwyższą starannością zadbało o identyfikację właścicieli/autorów zdjęć zamieszczonych w niniejszej publikacji. Jeżeli nie ujęto jakiegokolwiek źródła, wydawca prosi autora o kontakt.
ISBN 978-90-8740-269-3
2 2
Sygnałyziemniaka
Spis treści
Wprowadzenie
1 Uprawa ziemniaków
4 6
2 Przygotowania do uprawy
10
3 Dobór odmian i sadzeniaków
14
4 Nawożenie
24
5 Uprawa, sadzenie i obredlanie
32
6 Zwalczanie chwastów
40
7 Nawadnianie
44
8 Selekcja negatywna ziemniaków
48
9 Choroby
52
10 Szkodniki
76
11 Objawy i deformacje bulw ziemniaka
88
12 Zbiór
92
13 Przechowywanie i transport
98
Słowa kluczowe
Table of contents
112
3
Wprowadzenie
Mimo że wielu rolników uprawia ziemniaki, to i tak wiele procesów można poprawić, aby uzyskiwali oni lepsze plony. Nawet najbardziej doświadczeni specjaliści w uprawie ziemniaków nigdy nie przestają się uczyć.
W połączeniu z twoim doświadczeniem i praktyką wiele można się nauczyć, obserwując pole podczas okresu wegetacyjnego. „Sygnały ziemniaka” to uzupełnienie tej wiedzy praktycznymi wskazówkami oraz źródło wiedzy dla każdego, kto zajmuje się uprawą ziemniaków. Ograniczenie tej książki do praktycznego formatu stało się powodem wyboru zagadnień, które w niej omówiono. Oznacza to, że nie wszystkie aspekty uprawy zostały tu ujęte. Tak czy inaczej, jest tu mnóstwo interesujących wiadomości, każda fotografia, fragment tekstu czy nagłówek jest źródłem informacji.
Patrz. Myśl. Działaj.
„Sygnały ziemniaka” to nie książka o charakterze podręcznika, ale praktyczny przewodnik. Nie zawiera gotowego przepisu, ale uczy dostrzegania sygnałów wysyłanych przez rośliny. Te widoczne informacje powinny potwierdzić twoje obserwacje i podstawowe założenia jako rolnika i plantatora. Podstawowe słowa w tej książce to: „Patrz. Myśl. Działaj”: � Co widzisz? � Co to oznacza? � Co z tym zrobisz? Ta książka również zawiera mnóstwo wskazówek i praktycznych wykresów, aby pomóc ci w podjęciu właściwych decyzji podczas sezonu wegetacyjnego.
Co spowodowało deformację bulw? Szybki test twojej wiedzy; czy znasz odpowiedź lub odpowiedzi? Niewystarczająca wilgotność Za duża wilgotność Problem ze strukturą gleby Wtórny wzrost bulw Nadmierne nawożenie azotem
4
Sygnałyziemniaka
Struktura tej książki
„Sygnały ziemniaka” podążają za wszystkimi fazami uprawy ziemniaków, zaczynając od przygotowań do uprawy poprzez magazynowanie oraz dostarczanie ziemniaków. Gdy jest to konieczne, rozróżniono agrotechnikę ziemniaków jadalnych i sadzeniaków, ponieważ są one uznawane za różne uprawy. Wytłumaczono wiele aspektów, jasno i przejrzyście, stosując zdjęcia oraz ilustracje Książka do przeglądania Zdecydowanie nie jest to publikacja, którą należy czytać „od deski do deski”. To książka do przeglądania i zgłębiania wiedzy. „Sygnały ziemniaka” to książka, która spowoduje, że pomyślisz i się zastanowisz. Wiele zdjęć i ilustracji obrazuje zarówno nowe, jak i znane widoki tego, co dzieje się na polu z ziemniakami. Ta książka zachęci cię do nowego spojrzenia na ziemniaki, chroniąc cię przed stra-
Wprowadzenie
tami. Starzy Holendrzy stosują powiedzenie: „Najgłupszy rolnik zbiera największe plony ziemniaków”. Oznacza to, że częściej plony są efektem szczęścia niż inteligencji. Oczywiście nie jest to prawdziwe stwierdzenie. Możesz mieć wpływ na swoje zbiory jako profesjonalista. A jeśli dobrze znasz swoją branżę, możesz zbierać owoce swojej ciężkiej pracy. Tak czy inaczej, nie możesz kontrolować wszystkiego, więc odrobina szczęścia zawsze jest mile widziana.
Za
dka
Znajdź szczegóły: przyjrzyj się bliżej, aby naprawdę zrozumieć Ta książka zawiera informacje, na jakie szczegóły należy zwracać uwagę. Wyzwania to zabawa, zachęcająca do analizy przedstawionej na zdjęciu sytuacji. Sprawdź coś dokładnie, a odkryjesz coś, co możesz łatwo przeoczyć.
Ewolucja rolników. W miarę upływu lat dystans między rolnikiem a uprawianą rośliną zwiększył się. Faktem jest, że nowe technologie nawet oddalają nas od roślin, choć takie nowinki, jak zdjęcia satelitarne mogą dostarczać dodatkowych i użytecznych informacji. Jednak dobrze jest wysiąść z traktora, nawet teraz, i przyjrzeć się uważniej uprawianym roślinom.
5
1 Uprawa ziemniaków
Ziemniaki są trzecią z kolei najczęściej uprawianą rośliną na świecie przeznaczoną na żywność, zaraz po ryżu i pszenicy. Są światowym numerem jeden jako roślina inna niż zboża. Całkowita powierzchnia upraw ziemniaków wynosi 19 milionów hektarów o rocznej produkcji wynoszącej około 330 milionów ton.
Popularność ziemniaków w krajach klimatu subtropikalnego i tropikalnego wynika głównie z krótkiego okresu wzrostu, dużej wydajności plonu, możliwej do uzyskania w okresie trwającym tylko 80 do 100 dni. W wielu krajach odpowiedni plon ziemniaków przy wysokich cenach generuje wysoki przychód bezpośredni. W Europie i Ameryce Północnej ziemniaki klasyfikowane są jako podstawowa roślina stanowiąca źródło węglowodanów, a w innych częściach świata uznawane są za warzywo. Ziemniaki pochodzą z Ameryki Południowej, gdzie w Andach występuje wiele ich odmian. Hodowcy stosują niektóre z nich do tworzenia mieszańców, Produkcja (1000 ton) 100 000
80 000
60 000
40 000
uzyskując odmiany o wyższej odporności na szkodniki oraz choroby. Hiszpanie sprowadzili ziemniaki do Europy około roku 1570, po czym uprawa ziemniaków rozpowszechniła się w zachodniej Europie. Następnie ziemniaki stały się popularne w Ameryce Północnej, Azji i Afryce.
Najwięksi producenci ziemniaków
Światowy sektor produkcji ziemniaków jest pod wpływem dużych zmian. Produkcja w Azji, Afryce i Ameryce Środkowej wzrosła z niemalże 30 milionów ton na początku lat 60. XX wieku do ponad 218 milionów ton w 2011 roku. W oparciu o dane FAO [Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa] wielkość produkcji ziemniaków w krajach rozwijających się przekroczyła poziom produkcji krajów rozwiniętych po raz pierwszy w 2005 roku. Obecnie największym producentem ziemniaków są Chiny, a ponad jedna trzecia światowych zbiorów ziemniaków pochodzi z Chin i Indii. Żródło: International year of the potato/ Międzynarodowy rok ziemniaka
20 000
0
6
Chiny
Indie
Rosja
Ukraina
USA
Nemcy Bangladesz Polska
Francja
Białoruś
Źródło: FAOSTAT
Sygnałyziemniaka
Edukacja, badania i wdrożenia Istnieje wiele rolniczych instytucji pracujących nad polepszeniem lokalnej produkcji ziemniaków. W miejscowych stacjach badawczych wybierane są najlepsze odmiany, sposoby zwalczania szkodników i dawki nawozów itd., lokalnie wdrażana i rozwijana jest dobra praktyka rolnicza (z ang. GAP – good agricultural practices). Plantatorzy stosują nowoczesną (precyzyjną) technologię oraz reorganizują infrastrukturę i logistykę swoich gospodarstw. Nawożenie dostosowane jest do wymagań gleby i roślin. Środki ochrony roślin stosowane są z wielką ostrożnością. Prawidłowo ułożony płodozmian zapo-
Odkrycie ziemniaka
biega chorobom glebowym. Umożliwia to zwiększenie produkcji przy jednoczesnym ograniczeniu lub wyeliminowaniu zagrożeń, co gwarantuje długoterminowy zrównoważony rozwój. Sukces holenderskiego sektora produkcji ziemniaków oparty jest na systemie ścisłej współpracy edukacji, badań i wdrożeń z rolnikami-praktykami. Efektem tej współpracy jest fakt, że problemy i choroby często najwcześniej wykrywane są w Holandii, gdzie też najczęściej udaje się im zapobiec. Dlatego też Holandia to dobre źródło informacji i rzetelnych danych oraz rozwiązań technicznych.
Pierwsze ziemniaki uprawiano w Ameryce Południowej od trzech do siedmiu tysięcy lat temu, jednak naukowcy uważają, że mogły one dziko rosnąć nawet 13 tysięcy lat temu. Rodowici mieszkańcy Peru nauczyli się, jak zabezpieczać przechowywane ziemniaki przez ich podsuszenie i rozgniatanie, wytwarzając substancję zwaną chuño. Hiszpańscy konkwistadorzy, którzy przybyli tu w 1532 roku, zaczęli używać ziemniaków jako podstawowego jedzenia na pokładach statków. Po sprowadzeniu ziemniaków do Hiszpanii w 1570 roku, kilku hiszpańskich rolników rozpoczęło ich uprawę na niewielką skalę, głównie używając ich jako paszy dla zwierząt. Od tamtego czasu ziemniaki powoli rozpowszechniły się w Europie i Ameryce Północnej.
I Uprawa ziemniaków
Edukacja
Badania
Wdrożenia
W krajach odnoszących sukcesy w produkcji ziemniaków edukacja, badania oraz wdrożenia postrzegane są jako podstawowe filary rozwoju rolnictwa.
Kluczowe elementy o dużym znaczeniu
Dobrej jakości sadzeniaki, dostosowane odmiany oraz prawo nasienne – certyfikacja materiału siewnego i sadzeniaków. Procedury certyfikowania gwarantują dobrą jakość sadzeniaków.
Francisco Pizzaro był pierwszym hiszpańskim konkwistadorem, który dotarł do Peru; przyczynił się do upadku imperium Inków.
Nawet w Azji, która wykorzystuje niemal połowę światowej produkcji ziemniaków, zużycie na mieszkańca w 2005 roku wyniosło tylko 24 kg na osobę w tej licznej populacji. Największymi konsumentami ziemniaków na świecie są Europejczycy. Najniższe spożycie na jednego mieszkańca jest w Afryce i Ameryce Środkowej, ale ciągle się ono zwiększa.
Konsumpcja ziemniaków na osobę w kg w 2005 roku 100 50 0 Afryka
Azja/Oceania Europa Ameryka Łac. Ameryka Półn.
Źródło: International year of the potato/ Międzynarodowy rok ziemniaka
7
2 Przygotowania do uprawy Większość gleb jest odpowiednia
Uprawy ziemniaków są wrażliwe na wszystkie rodzaje chorób i szkodników. Dobre zaplanowanie płodozmianu może ograniczyć straty. Przy wyborze pola sprawdź, jakie rośliny uprawiano na nim wcześniej i skontroluj występowanie chorób oraz szkodników glebowych, takich jak mątwik ziemniaczany. Wpływ częstotliwości upraw na plonowanie
Wpływ częstotliwości uprawy ziemniaków jadalnych przedstawiono w porównaniu z częstotliwością 1:6, stanowiącą 100%. u
10
Plonowanie (w %)
110 100 (po jęczmieniu) (po burakach cukrowych)
90 80 70
pierwszy raz
1:6
1:4
1:3
ziemniaki
Ziemniaki rosną różnych glebach, a najlepszy wzrost wykazują przy właściwym nawożeniu i nawadnianiu dostosowanym do lokalnych warunków. W krajach, gdzie występuje ryzyko opadów podczas zbioru ziemniaków na glebach ilastych (frakcja ilasta >40-45%), stanowi to zagrożenie zbyt dużego zanieczyszczenia plonu bulw ziemią. Zbiór bez grudek ziemi często jest niemożliwy. Zatem powinny być to gleby pulchne, przewiewne, przepuszczalne i umiarkowanie wilgotne. Rejony lekkich gleb ilastych lub gleb piaszczystych bogatych w humus najlepiej nadają się do produkcji ziemniaków. Gleby ciężkie, zimne, podmokłe i bardzo zwięzłe nie nadają się do uprawy ziemniaków. Gleby kamieniste także nadają się pod uprawę, ale przy zastosowaniu specjalnego sprzętu. Czarnoziem, który występuje na terenie Ukrainy i Rosji, sprzyja wysokiemu plonowaniu ziemniaków. Należy zdać sobie jednak sprawę, że skórka bulw może mieć wtedy ciemniejszą barwę nawet po umyciu. Warto więc upewnić się, czy ta cecha spełni oczekiwania konsumentów.
Płodozmian
Jeśli ziemniaki uprawiane są co roku na tym samym polu, ich plonowanie obniży się. Głównym powodem tego są szkodniki glebowe oraz choroby, takie jak wericilioza, parch zwykły oraz rizoktonioza ziemniaka. Dodatkowo ziemniaki narażone są na cysty nicieni; mogą to być żółte i białe cysty mątwików. W przypadku wystąpienia nicieni, z powodu częstej uprawy ziemniaków po sobie na tym samym polu, należy uprawiać wyłącznie ziemniaki konsumpcyjne odmian odpornych. W takim przypadku nie ma możliwości uprawy ziemniaków na sadzeniaki. Z rolniczego punktu widzenia częstotliwość uprawy raz na cztery lata (1:4) stanowi mniej więcej dopuszczalną normę. Pomimo to wielu producentów ziemniaków jadalnych lub sadzeniaków prowadzi uprawy z częstotliwością 1:3. Dopuszczają oni pewne straty w plonowaniu spowodowane chorobami glebowymi i jeśli jest taka potrzeba, uprawiają odmiany odporne na mątwika. W razie wystąpienia białych cyst na takim polu można uprawiać już tylko nieliczne odmiany ziemniaków. Sygnałyziemniaka
Raz na trzy lata
W celu zapobiegania występowaniu cyst mątwików, holenderskie przepisy stanowią, że uprawa na sadzeniaki lub ziemniaki jadalne nie może być częstsza na tym samym polu niż raz na trzy lata. W Unii Europejskiej obowiązuje lista chorób i szkodników ziemniaka podlegających kwarantannie. Lista ta stanowi przewodnik dla eksportu oraz importu wszystkich rodzajów ziemniaków (sadzeniaków, konsumpcyjnych i skrobiowych). Jeżeli badanie gleby
wykazało obecność żywych nicieni albo zaobserwowano obecność cyst mątwików, takie pole lub jego część powinno zostać uznane za zainfekowane (strefa porażenia). Ziemniaki wrażliwe na mątwiki nie powinny być uprawiane na takim polu przez kolejnych dwanaście lat. Odmiany odporne można nadal uprawiać na takim polu.
Zapobieganie zniszczeniom powodowanym przez nicienie
Wiele różnych gatunków nicieni może powodować wizualne uszkodzenia plantacji, które są widoczne na polu w postaci placów słabiej rozwiniętych roślin. Obserwacja bulw również umożliwia określenie przyczyny uszkodzeń, np. czopowatość bulw jest wynikiem porażenia wirusem TRV przenoszonym przez krępaki (Trichodorus), a szorstka skórka bulw z charakterystycznymi naroślami to efekt porażenia przez guzaka kalifornijskiego (Meloidygyne chitwoodi) i guzaka holenderskiego (M. fallax). W celu kontroli występowania nicieni próbka gleby z pola powinna zostać poddana badaniom na ich obecność. Jest to skuteczna metoda kontrolowania nicieni.
Bulwy zaatakowane przez guzaka kalifornijskiego (Meloidygyne chitwoodi)
Czopowatość bulw wywołana wirusem TRV przenoszonym przez krępaki (nicienie z rodzaju Trichodorus)
t Częste badanie na obecność cyst nicieni jest zalecane w przypadku wcześniejszego wystąpienia w uprawie lub glebie cyst nicieni atakujących ziemniaki. Jeśli takie nicienie zostaną wykryte, warto określić ich gatunki oraz rodzaje, aby właściwie dobrać odporne na nie odmiany ziemniaków. Uprawa na sadzeniaki powinna być prowadzona wyłącznie na polach wolnych od nicieni.
2 Przygotowania do uprawy
11
5 Uprawa, sadzenie i obredlanie
Dobra struktura gleby jest podstawą udanej uprawy, orka nie może powodować zbytniego zagęszczenia gleby czy powstawania brył. Ponadto, aby uchronić pory glebowe przed zatykaniem (zablokowaniem), gleba nie może być uprawiona zbyt mocno.
Przynajmniej 8 cm gleby o luźnej strukturze Zagon powinien składać się z warstwy przynajmniej 8 cm rozluźnionej gleby, aby umożliwić wykonanie odpowiednio dużych redlin. Warstwa gleby luźnej powinna być pozbawiona grudek większych niż 35 mm, ponieważ zostaną one później zebrane razem z bulwami w trakcie zbioru bulw. Jeśli jest to możliwe to zapobiegaj zagęszczaniu gleby, czy powstawaniu brył. Oba te problemy dotyczące struktury gleby powstrzymują rozrost systemu korzeniowego w głąb gleby. W przypadku suszy podczas okresu wegetacji powodują straty w plonowaniu, wtórny wzrost oraz deformację bulw. Zbita warstwa gleby znajdująca się pod redliną również spowalnia wschody, zwiększając ryzyko wystąpienia uszkodzeń powodowanych przez rizoktoniozę. Podeszwa płuż na znacznie przyczynia się do strat w plonowaniu ziemniaków jadalnych.
Uprawa
70
Sadzenie
Kiełkowanie
32
Plon (tony /ha)
Obredlanie
Wschody
brutto
60 50
netto
40 30
Gleba luźna
Podeszwa płużna
Zapobiegaj uszkodzeniom struktury gleby Jako że strukturę gleby ilastej jest łatwo uszkodzić, zwłaszcza, gdy warstwa podglebia jest wciąż nadmiernie wilgotna, postępuj zgodnie z następującymi radami znajdującymi się poniżej: � Nie wykonuj uprawy gleby jeśli podglebie jest zbyt wilgotne. Wykonanie prac wcześniej powoduje większe szkody niż wykonanie ich nieco później. � Sprawdź glebę używając szpadla (próba szpadlowa), uzyskasz wiele informacji o kondycji gleby. � Spróbuj uprawiać glebę przy jak najmniejszej ilości zabiegów agrotechnicznych. Im rzadziej jeździ się po mokrej glebie tym lepiej. � Uprawiaj glebę przy użyciu zamontowanej z przodu traktora glebogryzarki lub przez zastosowanie jedno- lub dwukrotne brony aktywnej Dopasuj prędkość pracy do zwięzłości gleby. � Nie uprawiaj gleby zbyt mocno. To podnosi ryzyko zatykania (zablokowania) się porów glebowych. � Korzystając z opcji regulacji maszyn, ustaw je tak, aby uzyskać odpowiednią strukturę gleby (odpowiedni stopień rozkruszenia gleby). Sygnałyziemniaka
Uprawa gleb gliniastych i ilastych
p Orka jest pierwszym krokiem do właściwego przygotowania pola. Stosując urządzenie RTK GPS, orka może zostać wykonana perfekcyjnie prosto. Bardzo ważne jest, że nie tylko traktor, ale i pług jest sterowany przez systemem RTK GPS.
Glebogryzarka powstała na bazie brony talerzowej. Ten typ glebogryzarki może pracować głębiej przy większej prędkości. W efekcie rzadziej występują bryły (grudy), nawet, jeśli gleba jest nadal nadmiernie wilgotna.
5 Uprawa, sadzenie i obredlanie
p Spróbuj przygotować zagon oraz posadzić sadzeniaki w jednej linii, aby zapobiec powstawaniu zbitej warstwy gleby pod redliną. Na lekkich glebach gliniastych możesz nawet dokonać obredlania w tym samym czasie. Zagony zazwyczaj przygotowywane są przy użyciu narzędzi aktywnych, takich jak brona aktywna lub glebogryzarka.
Bardzo ważne jest, aby gleba nie była zbytnio rozluźniona wskutek pracy glebogryzarki, a szczególnie dotyczy to gleb lekkich. Powierzchnia gleby zbyt mocno doprawionej może ulec zaskorupieniu podczas obfitych opadów deszczu, co może prowadzić do niedoboru azotu i do zahamowania wzrostu roślin.
33
6 Zwalczanie chwastów
Lepiej zapobiegać niż…
Sposoby zapobiegania występowania chwastów to: zwalczanie chwastów wieloletnich takich jak perz właściwy, ostrożeń polny czy ostropest plamisty w sezonie poprzedzającym uprawę ziemniaków; uformowanie ostateczne redlin przed wschodami. Nać ziemniaków okryje szybciej powierzchnię gleby niż chwasty, takie jak przytulia czepna, komosa biała czy rdest plamisty. Uprawiane ziemniaki będą miały przewagę nad chwastami.
Chwasty konkurują z roślinami ziemniaka o światło i składniki pokarmowe. Ma to negatywny wpływ na plonowanie ziemniaków. Dodatkowo chwasty utrudnią kopanie ziemniaków, przyczyniając się do uszkodzeń zbieranych bulw. Oprysk systemem LDS ––––––––––– mechaniczne – opryskiwanie pod liśćmi rośliny uprawnej – – zwalczanie chwastów
–––––––––– –––––
kiełkowanie
40
wschody
wschody
formowanie stolonów zawiązywanie bulw
Bronowanie i odchwaszczanie sterowane systemem GPS
Kiedy praca wykonywana jest pod kontrolą systemu GPS, to elastyczna brona zębata, sprężynowa albo brona chwastownik są doskonałymi narzędziami do mechanicznego odchwaszczania zarówno ziemniaków jadalnych, jak i sadzeniaków. Te narzędzia łatwo dostosować, aby nie spowodowały znacznych uszkodzeń roślin ziemniaków, pod warunkiem, że sadzeniaki zostały posadzone odpowiednio głęboko i pośrodku redliny. Po wschodach bronowanie jest jeszcze możliwe do wysokości roślin wynoszącej około 5 cm. Wadą mechanicznego odchwaszczania jest to, że uprawa staje się wrażliwsza na nocne przymrozki i suszę, ponieważ uprawa gleby powoduje utratę wilgoci gleby i może uszkodzić korzenie. Może to też opóźnić wzrost roślin wrażliwych na suszę. Jeżeli mechaniczne odchwaszczanie nie przynosi rezultatów, zastosuj oprysk herbicydem stosowany poniżej liści rośliny uprawnej.
t W nowoczesnych chwastownikach można dostosować nacisk sprężyn tak, że może on być taki sam na redlinach, jak i pomiędzy nimi. Optymalna głębokość do pracy to 1,5 do 2 cm.
Sygnałyziemniaka
Zwalczanie chemiczne
Chemiczne zwalczanie chwastów może zostać wykonane na trzy sposoby: oprysk powierzchni gleby przed wschodami, po wschodach roślin ziemniaka (zazwyczaj w tej fazie stosuje się mniejsze dawki herbicydów), oraz stosowanie herbicydów, przy pomocy specjalnych opryskiwaczy, pod liście roślin uprawnych w trakcie ich wzrostu i rozwoju aż do zakrycia przez nie międzyrzędzi. Gleba ilasta Na glebie ilastej chwasty mogą być zwalczane przez stosowanie herbicydów doglebowych lub działających kontaktowo. Herbicydy doglebowe używane są przed wschodami, podczas gdy herbicydy kontaktowe stosowane są w formie oprysku pod liśćmi rośliny uprawnej. Herbicydy kontaktowe często stosowane są w mieszaninie z herbicydami doglebowymi jako część sytemu LDS (metoda niskiej
Gdy stosujesz system LDS, herbicyd nie może być stosowany jako oprysk grubokroplisty (dysze >50% redukcji znoszenia), ponieważ działanie byłoby niewystarczające. Dysze z redukcją znoszenia powyżej 50% mogą być wykorzystane do oprysku jeżeli dawka jest o 30% większa. Zapytaj o to swojego doradcy. u 6 Zwalczanie chwastów
dawki). LDS może być stosowany przed i po wschodach roślin. W przypadku zwalczania chwastów metodą chemiczną tylko po ostatecznym obredleniu redlin można zastosować herbicydy od jednego do dwóch tygodni po sadzeniu. Przed wschodami roślin mogą być stosowane różne herbicydy. Po wschodach, dobór herbicydu jest ograniczony i zależy od gatunku chwastu jaki występuje na polu. Sprawdź wrażliwość uprawianej przez ciebie odmiany ziemniaków na herbicydy, jakie chcesz zastosować. Najlepiej zapytaj swojego doradcy.
Gleba piaszczysta Na glebie piaszczystej możesz zastosować herbicyd doglebowy przed wschodami roślin. Tak czy inaczej, herbicydy doglebowe nie zawsze są skuteczne. Powodem może być szybka dehydratacja wierzchniej warstwy gleby lub wysoka zawartość materii organicznej w glebie. Możesz rozważyć za-
stosowanie herbicydów doglebowych kilkukrotnie w mniejszej dawce (LDS) po wschodach roślin lub herbicydów kontaktowych stosowanych poniżej liści rośliny uprawnej. Zapytaj swojego doradcę. t System LDS coraz częściej wykorzystywany jest zarówno na glebach piaszczystych jak i ilastych. Nakłady są niższe i metoda jest bardziej przyjazna dla środowiska niż pozostałe metody chemicznego zwalczania chwastów. Możesz rozpocząć stosowanie metody LDS zaraz po wschodach chwastów.
Zasady skutecznego zwalczania chwastów: 1. Zapewnij stosowanie herbicydów doglebowych wyłącznie jeśli redliny zostały ostatecznie uformowane. 2. Zapewnij właściwe rozprowadzenie herbicydu przez opryskiwanie w warunkach bezwietrznych. 3. Upewnij się, że gleba jest rozluźniona, wilgotna i pozbawiona grud, wtedy herbicyd będzie skuteczny. 4. Herbicydy kontaktowe stosuj, gdy chwasty są jeszcze małe, wtedy środek jest bardziej skuteczny. 5. Jeśli to możliwe, połącz LDS przeciwko chwastom z ochroną prewencyjną przed zarazą ziemniaka. 6. Zastosuj system RTK GPS w celu unikania częściowego nakładania się powierzchni opryskiwanej lub pomijania pewnych obszarów. 7. Zastosuj system RTK GPS, by utworzyć ścieżki przejazdowe, aby uniknąć uszkodzeń redlin i mieć możliwość wykonania oprysku nawet, gdy jest mokro.
41
Uprawa roślin, w tym uprawa ziemniaków są ze sobą nierozerwalnie połączone. Właściwie każdy rolnik zajmujący się uprawą uwzględnia w swoim planie uprawę ziemniaków – czasami tylko dodatkowo, ale jednak często jest to wysoce wyspecjalizowana uprawa. Po części wynika to z szerokiej wiedzy nabytej podczas ostatnich kilku dziesięcioleci. Zawsze jednak można poszerzyć swoją wiedzę. Niniejszy przewodnik „Sygnały ziemniaka” zawiera szeroki zakres porad i sugestii, które pomogą ci w podjęciu trafnych decyzji, wyeliminowaniu słabych punktów lub pomogą w wykonywaniu pewnych szczegółów. Dzięki temu możesz uzyskać jeszcze lepsze wyniki w produkcji ziemniaków. „Sygnały ziemniaka” to pozycja, która omawia wszystkie etapy wzrostu ziemniaków, zaczynając od przygotowania uprawy poprzez właściwe magazynowanie,jak i organizację transportu ziemniaków. Ze względu na taką potrzebę, dokonano rozróżnienia między sadzeniakami a ziemniakami jadalnymi. Ta książka zawiera mnóstwo praktycznych instrukcji oraz porad skierowanych do każdego, kto ma coś wspólnego z uprawą ziemniaków. Chcieliśmy zachować praktyczny rozmiar tej książki, dlatego nie omówiliśmy szczegółowo wszystkiego.
www.roodbont.com
www.apra.pl
Sygnały ziemni aka Praktyczny przewodnik udanej uprawy ziemniaków
Sygnały ziemni aka Praktyczny przewodnik udanej uprawy ziemniaków
Jedna z najważniejszych roślin uprawnych, która wymaga szczególnej uwagi. Czy jesteś wystarczająco uważny?
Sygnały
Praktyczny przewodnik udanej uprawy ziemniaków
ziemni aka