Actuele, digitale lesideeën voor het voortgezet onderwijs
www.cos-online.nl
COS lesidee VO
Van sciencefiction naar sciencefact Deze maand neemt de NASA afscheid van de Spaceshuttle. Dit ruimtevoertuig heeft 26 jaar dienst gedaan als vrachtvervoerder, onderzoeker, moederschip en vlaggenschip. Henk de Vries Eeuwenlang hebben mensen nieuwsgierig omhoog gekeken en
Dutchies in space
zich afgevraagd of het mogelijk zou zijn naar de maan te reizen
Twee Nederlandse astronau-
of nog verder. Op de site http://tinyurl.com/cos-literatuurmaan
ten, Wubbo Ockels en André
zie je een overzicht van maanreizen in de literatuur. Opmerkelijk
Kuipers, deden allerlei experi-
zijn de verhalen van de Franse schrijver Jules Verne (1828
menten in de ruimte, waar gewichtsloosheid heerst. Iedereen
– 1905). Er staan veel details in die overeenkomen met het
mocht ideeën daarvoor aandragen en een aantal experimenten
ruimtevaartprogramma uit de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw.
is ook daadwerkelijk uitgevoerd. Welke? Welk nieuw experiment zou jij graag uitgevoerd zien tijdens een volgende ruimtereis?
Spoetnik shock
Motiveer waarom je voor dit experiment kiest. Wat wil je precies
Hoewel de Amerikanen als eerste op de maan landden, waren
onderzoeken? Waarom moet dit experiment juist in de ruimte
ook de Russen al lange tijd bezig. De lancering van de spoetnik
worden uitgevoerd? Wat is je hypothese over de uitkomst?
(http://tinyurl.com/cos-spoetnik) bracht een grote schok teweeg. President Kennedy reageerde met grootse plannen in een toe-
Esa
spraak in september 1962. Bekijk deze toespraak (http://tinyurl.
Ook in Europa houden we ons bezig met ruimtevoertuigen. Bij
com/cos-kennedy) en leg uit waarom Kennedy zo’n haast wilde
ons is de ESA hiervoor verantwoordelijk. De lanceringen vinden
maken van het maanreisprogramma van Amerika. De letterlijke
plaats in Kourou in Frans Guyana. Bekijk de volgende film
tekst van de toespraak vind je op http://tinyurl.com/cos-speech
http://tinyurl.com/cos-esafilm en leg met afbeeldingen en berekeningen uit waarom het lanceren op de evenaar het beste
Apollo
is. Bereken hoe snel een satelliet op een hoogte van 200 km
In 1969 landde er voor het eerst een mens op de maan en
rond de aarde moet draaien.
keerde heelhuids terug op aarde. Deze reportage doet daar
lesmateriaal van de ESA: http://tinyurl.com/cos-esales en
verslag van: http://tinyurl.com/cos-apollo11. Tijdens de Apollo
http://tinyurl.com/eduesa
13 missie ging het ook bijna helemaal mis zoals uit deze vijfdelige documentaire blijkt. http://tinyurl.com/cos-apollo13-1;
Commerciële ruimtevluchten
http://tinyurl.com/cos-apollo13-2; http://tinyurl.com/cos-
Richard Branson is eigenaar van Virgin Galactic (http://www.
apollo13-3; http://tinyurl.com/cos-apollo13-4; http://tinyurl.
virgingalactic.com) die toeristen mee wil nemen naar de ruimte.
com/cos-apollo13-5
Maak een verkoopbrochure of poster voor je eigen ruimtereis-
Maak tijdens het kijken een lijst van alle problemen en geef
bureau.
daarbij aan hoe deze problemen zijn opgelost. Op deze site staat een instructie hoe je een meertraps water-
X-price
raket kunt bouwen: http://tinyurl.com/cos-waterraket. Hier staat
Virgin Galactic won met het halen van de ruimte door een
een filmpje van een lancering: http://tinyurl.com/cos-waterraketvid
privéorganisatie de X-price. Bekijk de website en bedenk in teams een ontwerp dat aan een van de prijzen zou kunnen
Spaceshuttle
meedoen. Misschien durf je uitdaging aan: www.xprice.org
In maart 1981 lanceerde NASA voor de eerste keer een ruimtevoertuig dat opnieuw gebruikt kon worden: de Spaceshuttle. Deze maand maakt ze haar laatste vlucht. Het ruim van de Spaceshuttle is zo groot dat er een heel laboratorium in kan worden meegenomen. Ervaar hoe het is om een Spaceshuttle te besturen met de gratis simulator orbiter: http://tinyurl.com/
• Helioviewer. Gratis software om de zon te onderzoeken: http://jhelioviewer.org/ • Excursietips: http://tinyurl.com/bremen-ruimtevaart | www.spaceexpo.nl/ | http://tinyurl.com/sterrewachten
cos-simulator COS jaargang 28 nummer 6 – 2011
27