Φροντίδα για την υγεία,
καλύτερη ζωή
Οδηγός υγείας για όλη την οικογένεια
Υποστηρικτικές και προωθητικές δράσεις για τη φροντίδα της υγείας και την προστασία των Ρομά Πακέτο εργασίας 4, Δράση 4.2., Εκπαιδευτικό Υλικό www.romaalert.com
ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ
Ομάδα Εργασίας του Τμήματος Μαιευτικής του Αλεξάνδρειου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης για το Πρόγραμμα ROMA ALERT, Δράση 4.2 «Εκπαιδευτικό Υλικό» (Education Material, Action 4.2) 1. Ζαφράκας Μενέλαος, Γυναικολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής 2. Μπουρουτζόγλου Μαρία, Μαία, Καθηγήτρια Εφαρμογών 3. Μωραΐτου Μάρθα, Μαία, Καθηγήτρια 4. Σαμακοβίτης Δημήτρης, Παιδίατρος, Επιστημονικός Συνεργάτης 5. Ταουσάνη Ελευθερία, Μαία, Καθηγήτρια Εφαρμογών 6. Ταχτσίδου Χρυσούλα, Μαία, Ειδικό Τεχνικό Προσωπικό Επιμέλεια εκπαιδευτικού υλικού: Θάλεια Καλογήρου, Συντονίστρια του Έργου
Πότε πρέπει να πάμε στο γιατρό; Κέντρα Παροχής Υπηρεσιών Υγείας Στο γιατρό, στα κέντρα υγείας και στα νοσοκομεία δεν πρέπει να πηγαίνουμε μόνο όταν είμαστε άρρωστοι αλλά και προληπτικά. Πρέπει να πηγαίνουμε για να κάνουμε έλεγχο της κατάστασης της υγείας μας, καθώς και όλα τα εμβόλια σε εμάς και τα παιδιά μας. Να κάνουμε εξετάσεις αίματος και ούρων και οι γυναίκες το τεστ Παπανικολάου. Επίσης, πρέπει πηγαίνουμε στο γιατρό όταν έχουμε έναν πόνο που έρχεται και φεύγει κάθε ημέρα π.χ. στη μέση μας ή στην κοιλιά μας ή κάπου αλλού, ή όταν βήχουμε επίμονα. Έτσι μπορεί να προλάβουμε μια αρρώστια μόνο με λίγα φάρμακα, χωρίς να χρειαστεί να μπούμε στο νοσοκομείο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι γιατροί και οι νοσηλευτές είναι δίπλα μας για να μας βοηθούν. Μας δίνουν χρήσιμες συμβουλές για το πως πρέπει να τρώμε και να ζούμε για να είμαστε γεροί και δυνατοί. Μας βοηθούν με φάρμακα και θεραπείες όταν αρρωστήσουμε για να γίνουμε γρήγορα καλά και να μην «κολλήσουμε» άλλους. Τα μωρά, τα παιδιά, οι έγκυες, οι λεχώνες, οι ηλικιωμένοι και όσοι έχουν σοβαρό πρόβλημα υγείας όπως καρδιά, αυξημένη πίεση (υπέρταση), έχουν σάκχαρο (διαβήτη), αναπνευστικά προβλήματα κ.α. χρειάζονται μεγαλύτερη φροντίδα και πρέπει να προσέχουν την υγεία τους περισσότερο.
Τι κάνουμε όταν συμβεί κάτι επείγον; Όταν συμβεί κάτι σοβαρό ή επείγον όπως κάποιο ατύχημα, αιμορραγία, λιποθυμία, έγκαυμα, τροχαίο, πνιγμός, αλλεργικό σοκ, πρέπει αμέσως να πάμε στο πιο κοντινό κέντρο υγείας ή νοσοκομείο. Για να μάθουμε ποιο νοσοκομείο εφημερεύει τηλεφωνούμε στο νούμερο 14944 ή στο 100. Αν δεν έχουμε αυτοκίνητο ή αν το ατύχημα είναι πολύ σοβαρό, τότε καλούμε ασθενοφόρο στο τηλέφωνο 166. 3
ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ & ΚΕΝΤΡΑ ΥΓΕΙΑΣ
για την περιοχή του οικισμού Δροσερού, Δήμου Ξάνθης ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ
Διεύθυνση: Καλλιθέα Ξάνθης, δίπλα στη βιομηχανικής περιοχής της πόλης Τηλ. Επικοινωνίας: 1535 (αυτοματοποιημένες) οδηγίες
ΜΟΝΑΔΑ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΕΟΠΥΥ
Στη Μονάδα του ΕΟΠΠΥΥ εξετάζονται μόνο οι ασφαλισμένοι στον ΕΟΠΥΥ (πρώην ΙΚΑ). Πρέπει πρώτα όμως να κλείσουν ραντεβού στα τηλέφωνα: 14784 ή 14884 ή 14900. Για την εξέταση στα ιατρεία του ΕΟΠΠΥ απαιτείται από τον ασφαλισμένο το βιβλιάριο Υγείας ή ο αριθμός μητρώου (ΑΜΚΑ).
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΟΠΥΥ ΞΑΝΘΗΣ
Διεύθυνση: Ανδρ. Δημητρίου 1, κοντά στην πλατεία Διοικητηρίου στο κέντρο της πόλης της Ξάνθης. Τηλ. επικοινωνίας: 25410 22603
Σταθμός Μάνας - Παιδιού και Εφήβου (ΕΟΠΥΥ)
Διεύθυνση: Τετάρτης Οκτωβρίου 6. Τηλ. επικοινωνίας: 25410 28019
ΙΑΤΡΟΚΟΙNΩΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΡΟΣΕΡΟΥ
Λειτουργεί εντός του οικισμού «Δροσερό». Δίνει συμβουλές και πληροφορίες σε όλους τους κατοίκους του οικισμού, για το πού πρέπει να πάνε για να εξυπηρετηθούν καλύτερα και να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα υγείας τους. Τηλ. επικοινωνίας: 25410 83361
ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΑΒΔΗΡΩΝ
Βρίσκεται στην πιο κοντινή απόσταση από τον οικισμό του Δροσερού, από τα άλλα δυο κέντρα υγείας που υπάρχουν στην περιοχή. Τηλ. επικοινωνίας: 25413 55400
ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Κέντρο Ψυχικής Υγείας
Διεύθυνση: Αϊδινίου 73, κοντά στο Πάρκο Κυψέλης Λειτουργεί με ραντεβού. Τηλ. επικοινωνίας: 25413 55300
Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας Παιδιών & Ενηλίκων - Κέντρο Ημέρας Διεύθυνση: Μακεδονίας 25. Λειτουργεί με ραντεβού. Τηλ. επικοινωνίας: 25410 77008
4
ΚΕΝΤΡΑ ΥΓΕΙΑΣ & ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ
για την περιοχή οικισμού Αγία Σοφία, Δήμου Δέλτα ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΑΒΑΤΩΝ
Διεύθυνση: Ελ. Βενιζέλου 3-5, στο κέντρο των Διαβατών του Δήμου Εχεδώρου Τηλ. Επικοινωνίας: 2310 781481
ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΕΥΟΣΜΟΥ
Διεύθυνση: Περικλέους & Πατρών πάνω από την κεντρική λεωφόρο του Ευόσμου «Καραολή και Δημητρίου» Τηλ. Επικοινωνίας: 2310 387772- 3-4-6.
ΤΟΠΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΕΟΠΥΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ - ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ Διεύθυνση: Σμύρνης 35 στο Ελευθέριο Κορδελιό, κοντά στην έξοδο Ελ. Κορδελιού της περιφερειακής οδού Θεσσαλονίκης Τηλ. Επικοινωνίας: 2310 778878
ΠΟΛΥΪΑΤΡΕΙΟ ΕΟΠΥΥ ΕΥΟΣΜΟΥ
Διεύθυνση: Καραολή και Δημητρίου 12, στην κεντρική λεωφόρο του Ευόσμου Τηλ. Επικοινωνίας: 2310 708500.
ΥΠΗΡΕΣΙΑ «ΙΑΤΡΕΙΑ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ» ΣΤΟ ΠΟΛΥΪΑΤΡΙΟ ΤΟΥ ΕΟΠΥΥ ΑΝΩ ΤΟΥΜΠΑΣ Λειτουργεί για ασφαλισμένους 40-55 ετών που δεν έχουν κάποιο διαγνωσμένο πρόβλημα υγείας και δεν ακολουθούν κάποια φαρμακευτική αγωγή. Διεύθυνση: Άνω Τζουμαγιάς, στην Άνω Τούμπα Τηλ. επικοινωνίας: 2310 952243 & 2310 913166
ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Διεύθυνση: Περιφερειακή οδός, Νέα Ευκαρπία Τηλ. επικοινωνίας: 2313 323000
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΑΧΕΠΑ»
Διεύθυνση: Στίλπωνος Κυριακίδη 1, στο χώρο του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Τηλ. επικοινωνίας: 2313 303775
ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Διεύθυνση: Κωνσταντινουπόλεως 49, Κάτω Τούμπα Τηλ. Επικοινωνίας: 1535 (αυτοματοποιημένο σύστημα ραντεβού ΙΑΣΙΣ)
Ειδικό Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης
Διεύθυνση: Κωνσταντινουπόλεως 36, Πάροδος Λαγκαδά 198, Σταυρούπολη Τηλ. Επικοινωνίας: 2313 324119
Ειδικό Νοσοκομείο Αφροδισίων & Δερματικών Νόσων Θεσσαλονίκης Διεύθυνση: Δελφών 124 Τηλ. Επικοινωνίας: 2313 308800
Νοσοκομείο Ειδικών Παθήσεων Θεσσαλονίκης (Λοιμωδών) Διεύθυνση: Γρηγορίου Λαμπράκη 13 Τηλ. Επικοινωνίας: 2313 308714
Ειδικό Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης «ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ» Διεύθυνση: Αλεξ. Συμεωνίδη 2 Τηλ. Επικοινωνίας: 2310 898111 , 2313 301111
5
Προγραμματίζοντας την οικογένεια μας! ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Ο οικογενειακός προγραμματισμός μας επιτρέπει να προγραμματίζουμε πότε και πόσα παιδιά θέλουμε να κάνουμε. Είναι πολύ σημαντικός γιατί βοηθά τις γυναίκες να αντιμετωπίσουν λιγότερους κινδύνους για την υγεία τους και την υγεία του μωρού τους. Δημιουργεί ευτυχισμένες οικογένειες όπου το κάθε μέλος είναι επιθυμητό και αγαπητό. Ο οικογενειακός προγραμματισμός απευθύνεται σε ζευγάρια. Χρησιμοποιεί διάφορες μεθόδους αντισύλληψης. Κάποιες από αυτές προφυλάσσουν από ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες αλλά και από σεξουαλικά μεταδιδόμενες αρρώστιες. Βασικός του στόχος του είναι να μην κάνουν οι γυναίκες εκτρώσεις.
Επιλέγοντας τη μέθοδο που μας ταιριάζει! Στις μέρες μας υπάρχουν αρκετές μέθοδοι που βοηθούν τις γυναίκες να μην μείνουν έγκυες όταν δεν θέλουν. Κάποιες από αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν μαζί για να αυξηθεί η αποτελεσματικότητά τους. Οι πιο γνωστές στη χώρα μας είναι: ‣ Διακεκομμένη Συνουσία ‣ Περιοδική Αποχή ‣ Υπολογισμός Γόνιμων Ημερών ημερολογιακά ‣ Υπολογισμός Γόνιμων Ημερών με θερμομέτρηση ή με παρουσία τραχηλικής βλέννης ή και πόνου κατά την ωορρηξία ‣ Αντισυλληπτικά Χάπια ‣ Επείγουσα αντισύλληψη ή αντισύλληψη ανάγκης με χάπι ‣ Ενδομήτρια σπειράματα ή Σπιράλ, με ή χωρίς προγεστερόνη ‣ Ανδρικό Προφυλακτικό ‣ Σπερματοκτόνες αλοιφές ή τζελ ή υπόθετα ‣ Διατήρηση της Γαλουχίας ‣ Σαλπιγγική Στείρωση ‣ Ανδρική Στείρωση ‣ Υποδόρια εµφυτεύµατα ‣ Αντισυλληπτική ένεση ‣ Ενδοκολπικός δακτύλιος 6
Η επιλογή της μεθόδου αντισύλληψης και η αποτελεσματικότητά της εξαρτάται από εμάς, τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας. Οι μέθοδοι αντισύλληψης χωρίζονται στις εξής κατηγορίες: Μέθοδοι Μικρής αποτελεσματικότητας: Διακεκομμένη συνουσία, Αποχή τις γόνιμες μέρες του κύκλου, Διατήρηση της Γαλουχίας στη λοχεία, Σπερματοκτόνες αλοιφές ή τζελ ή υπόθετα Μέθοδοι Μέτριας αποτελεσματικότητας: Ανδρικό προφυλακτικό (υπάρχει και γυναικείο), το οποίο όμως προφυλάσσει σε μεγάλο βαθμό και από τις ασθένειες που μεταδίδονται στο σεξ Μέθοδοι Μεγάλης αποτελεσματικότητας: Ενδομήτρια σπειράματα, Αντισυλληπτικά χάπια, Όλες οι μόνιμες μέθοδοι αντισύλληψης. Τα κέντρα οικογενειακού προγραμματισμού αλλά και ο γιατρός μας μπορούν να μας συμβουλέψουν σωστά για τη μέθοδο αντισύλληψης που είναι πιο κατάλληλη για εμάς. Με αυτό τον τρόπο και προγραμματίζουμε σωστά το μέλλον μας και δεν έχουμε μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, αλλά και προστατεύουμε αποτελεσματικά την υγεία μας.
ΕΚΤΡΩΣΗ Δεν είναι επιλογή, ούτε μέθοδος αντισύλληψης! Όλες οι γυναίκες πρέπει να καταλάβουμε ότι η έκτρωση ΔΕΝ είναι αντισυλληπτική μέθοδος. Οι γυναίκες που κάνουν έκτρωση βάζουν σε σοβαρό κίνδυνο τη σωματική και την ψυχολογική υγεία τους. Πολλές από αυτές αντιμετωπίζουν διάφορα γυναικολογικά προβλήματα και δυσκολίες όταν θέλουν να μείνουν έγκυες στο μέλλον. Οι περισσότερες έχουν ψυχολογικά προβλήματα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι σήμερα όλες οι γυναίκες έχουμε πολλές επιλογές. Η έκτρωση δεν είναι μία από αυτές γιατί κρύβει πολλούς κινδύνους. 7
Μια «μαγική» διαδικασία της φύσης Σύλληψη, Γονιμοποίηση, Εγκυμοσύνη & Τοκετός Όταν ένα ζευγάρι κάνει σεξ χωρίς να χρησιμοποιεί κάποια μέθοδο αντισύλληψης, η γυναίκα μπορεί να μείνει έγκυος. Το πιο συνηθισμένο πρώτο σύμπτωμα της εγκυμοσύνης είναι η καθυστέρηση της περιόδου. Για να είναι όμως σίγουρη η γυναίκα πρέπει να πάει στο μαιευτήρα που θα κάνει υπερηχογράφημα και στη συνέχεια θα της δώσει κάποιες εξετάσεις αίματος και ούρων. Στη συνέχεια, καθώς η εγκυμοσύνη εξελίσσεται, η γυναίκα προετοιμάζεται σωματικά και ψυχολογικά για την ώρα του τοκετού. Ο τοκετός είναι μία απολύτως φυσιολογική διαδικασία, η οποία ξεκινάει με την εμφάνιση συστολών μαζί με κολπικά υγρά (ίσως με μικρή ποσότητα αίματος) και με ή χωρίς την ξαφνική απώλεια υγρών από τον κόλπο («έσπασαν τα νερά»). Αν ο τοκετός δεν μπορεί να εξελιχθεί φυσιολογικά, τότε γίνεται «καισαρική τομή», μία χειρουργική επέμβαση. Με αναισθησία, ο μαιευτήρας βγάζει το μωρό από μία τομή που γίνεται στην κοιλιά της γυναίκας. Μετά τον τοκετό ακολουθεί το διάστημα της λοχείας (6-8 εβδομάδες), οπότε εμφανίζονται τα «λόχεια» (αιματηρές εκκρίσεις σαν της περιόδου) και η μήτρα επανέρχεται σταδιακά στην προ της εγκυμοσύνης κατάσταση. Σε αυτό το διάστημα οι γονείς προσαρμόζονται στη νέα κατάσταση που βιώνουν, αποκτούν νέες εμπειρίες και δένονται ως οικογένεια.
Η ζωή κατά την εγκυμοσύνη Κανόνες Υγιεινής, Καθαριότητας & Περιποίησης της εγκύου Η έγκυος πρέπει να φροντίζει το σώμα της, να πλένεται κάθε μέρα, ποτέ όμως με καυτό νερό γιατί υπάρχει κίνδυνος αποβολής. Για την καθαριότητα των γεννητικών της οργάνων καλό είναι να χρησιμοποιεί ένα ουδέτερο σαπούνι, ενώ δεν πρέπει να κάνει κολπικές πλύσεις. Αλλαγές στην υφή του δέρματος ή στα μαλλιά της εγκύου είναι φυσιολογικές και δεν πρέπει να προκαλούν ανησυχία. Μετά τον τοκετό δέρμα και μαλλιά επανέρχονται στην αρχική τους κατάσταση. Στην εγκυμοσύνη ο όγκος του στήθους και της κοιλιάς αυξάνεται και υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης ραβδώσεων. Γι’ αυτό καλό είναι η έγκυος μετά το μπάνιο να βάζει στη κοιλιά της ενυδατική κρέμα κατάλληλη για την εγκυμοσύνη, και στο στήθος κρέμα με βάση την λανολίνη. Επίσης, πρέπει να φορά σουτιέν κατάλληλο για την εγκυμοσύνη. Όταν η γυναίκα είναι έγκυος προτείνεται να κάνει έναν οδοντιατρικό έλεγχο και να βουρτσίζει συστηματικά τα δόντια της γιατί τα ούλα «ματώνουν» και εμφανίζεται συχνά ουλίτιδα. Είναι πολύ σημαντικό όταν μια γυναίκα είναι έγκυος να φροντίζει την υγεία της και να μην κουράζεται. Δεν πρέπει να περπατά για πολλές ώρες και επίσης δεν πρέπει να σηκώνει βάρη. Πρέπει να ξεκουράζεται, να κοιμάται το μεσημέρι και να φορά άνετα ρούχα και σταθερά παπούτσια. 8
Τι πρέπει να προσέχει μια έγκυος Διατροφή, Φάρμακα, Αλκοολούχα ποτά, Κάπνισμα, Ναρκωτικά Στην εγκυμοσύνη η έγκυος πρέπει να τρέφεται σωστά ώστε να προσφέρει στον οργανισμό της, αλλά και στο έμβρυο όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για να αναπτυχθεί σωστά. ΑΠΑΓΟΡΕΥΤΑΙ: ‣ το κάπνισμα ‣ η κατανάλωση οινοπνεύματος ‣ η χρήση ναρκωτικών Όλα αυτά προκαλούν επιπλοκές στην εγκυμοσύνη με κίνδυνο αποβολής, πρόωρου τοκετού, χαμηλό σωματικό βάρος νεογνού κ.ά. Επίσης, η έγκυος δεν πρέπει να παίρνει ποτέ φάρμακα χωρίς συνταγή ή την υπόδειξη του γιατρού ή της μαίας.
Άσκηση και Σεξουαλικές Επαφές Σε μια εγκυμοσύνη χωρίς επιπλοκές η άσκηση βοηθάει στη βελτίωση της σωματικής και ψυχικής υγείας της εγκύου κατά την εγκυμοσύνη αλλά και στην καλύτερη εξέλιξη του τοκετού. Το περπάτημα είναι από τις καταλληλότερες μορφές άσκησης. Αφού αναρρώσει η γυναίκα, καλό είναι να συνεχίζει να γυμνάζεται και στη διάρκεια της λοχείας. Με τη συγκατάθεση του γιατρού οι σεξουαλικές επαφές είναι απολύτως φυσιολογικές σε μια εγκυμοσύνη χωρίς επιπλοκές. 9
Το καλύτερο δυνατό ξεκίνημα για εσάς και το μωρό σας! ΘΗΛΑΣΜΟΣ Το μητρικό γάλα είναι το πρώτο και το σημαντικότερο ίσως δώρο που κάνει η μητέρα στο παιδί της. Είναι μια τροφή εξαιρετικής ποιότητας, αναντικατάστατη, που προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα τόσο στο μωρό, όσο και στη μητέρα. Ο θηλασμός πρέπει να ξεκινήσει μισή ώρα μετά τη γέννηση, να είναι συχνός και χωρίς πρόγραμμα, να θηλάζει όποτε θέλει το μωρό. Σταδιακά η μαμά και το μωρό θα συντονίζονται: η μαμά είναι ικανή να προσφέρει ακριβώς τόσο γάλα όσο χρειάζεται το μωρό.
Πως μπορώ να θηλάσω το μωρό μου σωστά; Μπορείτε να θηλάσετε το μωρό σας: ‣ καθισμένη, κρατώντας το στην αγκαλιά σας ‣ καθισμένη, έχοντάς το τοποθετημένο στο πλάι σας ‣ ξαπλωμένη στο πλάι Για να πετύχετε τη σωστή θέση θηλασμού κρατάτε το στήθος σας με τα τέσσερα δάκτυλα από κάτω και τον αντίχειρα από επάνω. Με τον αντίχειρα μπορείτε να κάνετε ελαφρύ μασάζ στο στήθος κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Τοποθετείστε ένα μαξιλάρι στην αγκαλιά σας και βάλτε πάνω σε αυτό το μωρό σας σε πλάγια θέση. Η μύτη του πρέπει να είναι στο ύψος της θηλής σας. Στηρίξτε το σώμα και το κεφάλι του, που πρέπει να είναι σε ευθεία, με την κοιλιά του στραμμένη προς το σώμα σας. 10
Ακουμπήστε τη θηλή σας στα χείλη του και όταν το μωρό ανοίξει καλά το στόμα του τότε με απαλές κινήσεις φέρνετε το μωρό προς το στήθος σας ώστε να βάλει στο στόμα του όχι μόνο τη θηλή αλλά και αρκετή από την καφέ περιοχή γύρω από τη θηλή. Η κατεύθυνση της θηλής θα πρέπει να είναι προς την οροφή του στόματος του μωρού. Τα χείλια του μωρού πρέπει να είναι προς τα έξω αγκαλιάζοντας το στήθος. Τα μάγουλα να είναι φουσκωμένα και το πηγούνι να ακουμπά στο στήθος όπως και η μύτη του που είναι ελεύθερη για να αναπνέει.
Τι κερδίζει το μωρό από το θηλασμό; Το μητρικό γάλα είναι η καλύτερη τροφή για τα μωρά γιατί: ‣ Περιέχει όλες τις απαραίτητες θρεπτικές ουσίες σε ιδανική αναλογία για την ανάπτυξή τους και είναι ευκολοχώνευτο. ‣ Προστατεύει άμεσα αλλά και στο μέλλον από την παχυσαρκία. ‣ Η σωματική επαφή και η ζεστασιά που απολαμβάνει το μωρό κατά το θηλασμό, δίνουν τις πρώτες γερές βάσεις της ψυχολογικής του ανάπτυξης. ‣ Βοηθά στην ανάπτυξη του εγκεφάλου και στην αύξηση του δείκτη νοημοσύνης του παιδιού. ‣ Προστατεύει το βρέφος από πολλές λοιμώξεις, ιώσεις, αλλεργίες (άσθμα, έκζεμα) και από την αναιμία. ‣ Προστατεύει το μωρό στο μέλλον από διάφορες μορφές καρκίνου.
Τι κερδίζει η μητέρα από το θηλασμό Ο θηλασμός προσφέρει στη μητέρα: ‣ Παλινδρόμηση της μήτρας μετά τον τοκετό και προστασία από αναιμία. ‣ Προστασία από καρκίνο του μαστού, των ωοθηκών και του ενδομητρίου. ‣ Προστασία από κατάθλιψη, ουρολοιμώξεις, οστεοπόρωση, σακχαρώδη διαβήτη, καρδιαγγειακή νόσο, ρευματοειδή αρθρίτιδα, ερυθηματώδη λύκο. ‣ Οι μητέρες που θηλάζουν συνήθως χάνουν πιο εύκολα βάρος (κυρίως λίπος). ‣ Το μητρικό γάλα είναι φθηνό, δεν θέλει προετοιμασία, είναι στην κατάλληλη θερμοκρασία και ποσότητα. ‣ Αποτελεί μία φυσική αντισυλληπτική μέθοδο. 11
Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ & ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ Ο καρκίνος του μαστού είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου στις γυναίκες και αποτελεί τη συχνότερη αιτία θανάτου σε όλο τον κόσμο. Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί παγκοσμίως τη δεύτερη συχνότερη μορφή. Όταν οι γυναίκες εξετάζονται συχνά, οι παθήσεις αυτές μπορούν να διαγνωστούν νωρίς και να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τον καρκίνο του μαστού; Κάποιοι παράγοντες έχουν σχέση με το εξωτερικό περιβάλλον που ζούμε, ενώ άλλοι με τον ίδιο τον οργανισμό της γυναίκας. Για αυτό είναι καλό οι γυναίκες να κάνουν παιδιά ανάμεσα στα 20 και στα 30 τους χρόνια και να θηλάζουν για όσο μεγαλύτερο διάστημα μπορούν. Επίσης, πρέπει να: ‣ μην καπνίζουν ‣ να πίνουν αλκοολούχα ποτά με μέτρο ‣ να κάνουν γυμναστική ‣ να προσέχουν το βάρος τους – ιδιαίτερα μετά την εμμηνόπαυση – ‣ και να τρώνε συχνά ελαιόλαδο και πολλά φρούτα και λαχανικά. Ο υγιεινός τρόπος ζωής προλαμβάνει τον καρκίνο του μαστού και φροντίζει για την καλή υγεία του οργανισμού μας.
12
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας; Ένας από τους κυριότερους παράγοντες για την εμφάνιση του καρκίνου στον τράχηλο της μήτρας είναι η μόλυνση από έναν ιό που λέγεται ιός των θηλωμάτων του ανθρώπου (HPV). Αυτό δεν σημαίνει ότι όσοι μολύνονται θα πάθουν καρκίνο. Ο σημαντικότερος και πιο αποτελεσματικός τρόπος για να προστατευτούν οι γυναίκες από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, είναι να εμβολιαστούν με τα ειδικά εμβόλια εναντίον του ιού HPV. Παράλληλα, πρέπει να μην καπνίζουν, να τρώνε υγιεινά και να κάνουν γυμναστική συστηματικά.
✓ Εξεταζόμαστε τακτικά, έχουμε καλή υγεία Η τακτική εξέταση προλαμβάνει και σώζει ζωές.
✖
✖
Ειδικότερα για τον καρκίνο του τραχήλου όλες οι γυναίκες που έχουν σεξουαλικές επαφές να κάνουν μία φορά το χρόνο τεστ Παπανικολάου και τα νέα κορίτσια πρέπει να εμβολιάζονται με τα εμβόλια κατά του HPV. Αντίστοιχα, για τον καρκίνο του μαστού κάθε γυναίκα πάνω από 40 ετών πρέπει να κάνει μαστογραφία και υπερηχογραφία κάθε χρόνο. Πρέπει όμως ο τακτικός έλεγχος για τον καρκίνο του μαστού να περιλαμβάνει ακόμα εξέταση και ψηλάφηση από το γιατρό. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό όλες οι γυναίκες να γνωρίζουν πως είναι οι μαστοί τους. Μόλις δουν μια αλλαγή σε αυτούς να πάνε κατευθείαν στο γιατρό για να εξεταστούν. Σήμερα όλες οι γυναίκες μπορούν να προστατευτούν από τον καρκίνο και να παραμείνουν υγιείς. Αρκεί να εξετάζονται συστηματικά, τουλάχιστον μία φορά το χρόνο! 13
Φροντίζουμε για την υγεία των παιδιών μας! ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ Τα παιδιά μας για να είναι γερά και δυνατά πρέπει να κάνουν εμβόλια. Τα εμβόλια βοηθούν τα παιδιά να μην αρρωσταίνουν από διάφορες επικίνδυνες αρρώστιες όπως κοκκύτη, ιλαρά, ερυθρά, ηπατίτιδα Β, πολιομυελίτιδα κ.α. Όταν πάμε τα παιδιά στο γιατρό για να κάνουν εμβόλια δεν πρέπει να είναι άρρωστα ή να έχουν πυρετό. Αν κάποιο παιδί είναι άρρωστο τότε περιμένουμε να γίνει καλά και το πάμε να κάνει εμβόλιο αμέσως μετά. Αν κάποια παιδιά δεν έχουν κάνουν κάνει κανένα εμβόλιο ή αν δεν ξέρουμε τι εμβόλια έχουν κάνει πρέπει να τα πάμε στο γιατρό. Αυτός θα τα εξετάσει και στη συνέχεια θα κάνει όλα τα απαραίτητα εμβόλια. Ενημερωθείτε για το πρόγραμμα υποχρεωτικού εμβολιασμού της Εθνικής Επιτροπής Εμβολίων.
ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ Τα παιδιά πολλές φορές παθαίνουν διάφορα ατυχήματα και μπορεί να πεθάνουν ή να πάθουν μόνιμες βλάβες ή αναπηρίες.
ΤΡΟΧΑΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ Στο δρόμο: Δεν αφήνουμε τα παιδιά να τρέχουν στο δρόμο. Τα κρατάμε από το χέρι. Ελέγχουμε την κίνηση προτού διασχίσουμε το δρόμο.
ΠΡΟΣΟΧΗ! Κίνδυνος! 14
Στο αυτοκίνητο: Φοράμε ζώνες ασφαλείας στα αυτοκίνητα. Δεν βάζουμε τα παιδιά στην καρότσα. Τα μικρά παιδιά πρέπει να κάθονται σε ειδικά παιδικά καθίσματα αυτοκινήτου.
ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΙΣ Τα μικρά παιδιά είναι περίεργα. Πίνουν κατά λάθος ή από περιέργεια διάφορες επικίνδυνες ουσίες. Γι’ αυτό πρέπει: ‣ Να κρατάμε τα επικίνδυνα προϊόντα όπως καθαριστικά, καυστικά υγρά και φυτοφάρμακα κλειδωμένα σε ντουλάπια. ‣ Να αγοράζουμε προϊόντα με ειδικά καπάκια ασφαλείας ‣ Αν έχουμε ξυλόσομπες στο σπίτι πρέπει να αερίζουμε καλά το χώρο, για μην υπάρχει κίνδυνος δηλητηρίασης από μονοξείδιο του άνθρακα.
ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ Συνήθως συμβαίνουν σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των 5 ετών. Γι’ αυτό πρέπει: ‣ Να μην αφήνουμε τα παιδιά να πλησιάζουν θερμαντικά σώματα, εστίες φωτιάς (τζάκι, ξυλόσομπα, αναμμένα κεριά). ‣ Όταν μαγειρεύουμε δεν πρέπει να πλησιάζουν την κουζίνα ή κατσαρόλες με καυτό νερό. ‣ Στο μπάνιο δεν τα αφήνουμε να παίζουν με τις βρύσες ζεστού - κρύου νερού.
ΤΡΑΥΜΑΤΑ Τα παιδιά συνήθως τραυματίζονται από ‣ τροχαία ατυχήματα ‣ εγκαύματα ‣ πτώσεις, κυρίως από ψηλά σημεία ‣ εκπυρσοκρότηση όπλων Όταν το παιδί τραυματιστεί πρέπει αμέσως να του δώσουμε τις πρώτες βοήθειες και στη συνέχεια να το πάμε στο νοσοκομείο. 15
Η καθαριότητα είναι η μισή αρχοντιά και ολόκληρη υγεία! ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ Η καθαριότητα του σώματος, αλλά και του σπιτιού μας είναι σημαντική και απαραίτητη για να είμαστε υγιείς. Τα μικρόβια, είναι γύρω μας παντού: στο σπίτι, τη δουλειά, το σχολείο, τα καταστήματα, τα λεωφορεία κ.α. Όταν βρουν ιδανικές συνθήκες πολλαπλασιάζονται και δημιουργούν εστίες μόλυνσης. Με τη σωστή καθαριότητα εξαφανίζουμε τις εστίες μόλυνσης στο σπίτι μας και δεν μεταφέρουμε τα μικρόβια στον οργανισμό μας.
16
Πού θα μπορούσαν να υπάρχουν εστίες μόλυνσης μέσα στο σπίτι μας; Τα μικρόβια ζουν σε πολλά αντικείμενα στο σπίτι μας: στα μαξιλάρια, τα «τηλέφωνα» του ντους, τα σφουγγαράκια της κουζίνας, τις οδοντόβουρτσες. Για να προστατέψουμε το σπίτι μας από αυτά πρέπει να το διατηρούμε καθαρό και συμμαζεμένο. Να το αερίζουμε καθημερινά και να πλένουμε πολύ προσεχτικά την κουζίνα και το μπάνιο.
✓
Πρέπει να μαζεύουμε τα σκουπίδια σε σακούλες, να τις δένουμε και να τις φυλάμε σε εξωτερικούς χώρους, πχ. στο μπαλκόνι. Έτσι περιορίζουμε την εμφάνιση ποντικών και άλλων ζώων που είναι πολύ επικίνδυνα για την υγεία μας γιατί μεταφέρουν μικρόβια στον άνθρωπο με το δάγκωμα ή με τη μόλυνση των τροφών με τα ούρα και τα κόπρανά τους.
17
Κρατάμε τον εαυτό μας καθαρό για να είμαστε όμορφοι και υγιείς! ΑΤΟΜΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ Με την ατομική υγιεινή διατηρούμε καθαρό το σώμα μας και φροντίζουμε την υγεία μας. Κάθε σημείο του σώματος μας όμως χρειάζεται διαφορετική φροντίδα.
Σώμα Καλό είναι κάθε μέρα να κάνουμε ντους με ζεστό νερό και σαπούνι. Μπορούμε όμως να κάνουμε μπάνιο και με ένα πανί/πετσέτα βρεγμένο σε σαπουνόνερο. Πρέπει να δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στις μασχάλες, τις πατούσες, τα γεννητικά όργανα και τα μαλλιά. Ο τρίφτης, το σφουγγάρι ή η πετσέτα που χρησιμοποιούμε πρέπει να είναι μόνο δικά μας. Δεν τα μοιραζόμαστε με άλλους: ούτε με τον άντρα μας, ούτε με τα παιδιά μας. Επίσης, δεν πλένουμε όλα τα παιδιά μας με τον ίδιο τρίφτη και δεν σκουπιζόμαστε όλοι με την ίδια πετσέτα. Ο καθένας πρέπει να έχει τη δική του.
Δόντια Βουρτσίζουμε τα δόντια μας κάθε μέρα, κάθε φορά που τρώμε με τη δική μας οδοντόβουρτσα που δεν μοιραζόμαστε με κανένα.
Μαλλιά Τα μαλλιά μας τα λούζουμε συχνά με σαπούνι ή σαμπουάν για να μυρίζουν και να φαίνονται όμορφα. Συγχρόνως πλένουμε προσεκτικά και τα αυτιά μας και τα σκουπίζουμε με μια πετσέτα ή βαμβάκι. 18
Χέρια & Πόδια Τα χέρια μας τα πλένουμε με νερό και σαπούνι πολλές φορές μέσα σε μια μέρα. Όταν είναι λερωμένα δεν πιάνουμε τα μάτια, το στόμα και τις ευαίσθητες περιοχές για να μην μεταφέρουμε μικρόβια. Τα πόδια μας τα πλένουμε κάθε μέρα με χλιαρό νερό και τα σκουπίζουμε πολύ καλά. Κόβουμε τα νύχια τους όποτε είναι απαραίτητο σε ευθεία γραμμή. Κάθε μέρα πρέπει να αλλάζουμε τις κάλτσες μας, που πρέπει να είναι βαμβακερές και να μη σφίγγουν το πόδι.
✓
Η υγιεινή στην τουαλέτα Η υγιεινή στην τουαλέτα είναι πολύ σημαντική. Οι γυναίκες και τα κοριτσάκια πρέπει να σκουπίζονται από εμπρός προς τα πίσω για να αποφεύγουν τη μετάδοση μικροβίων που μπορεί να προκαλέσουν μόλυνση της ουροδόχου κύστης ή του κόλπου. Όλοι πρέπει να χρησιμοποιούμε χαρτί υγείας και να σκουπιζόμαστε απαλά, γιατί το έντονο σκούπισμα μπορεί να ερεθίσει το δέρμα και μετά να παθαίνουμε εύκολα μολύνσεις. Πρέπει πάντα να πλένουμε τα χέρια μας κάθε φορά, πριν και αφού πάμε τουαλέτα και πάντα πρέπει να πατάμε το καζανάκι πριν και μετά. Είμαστε πολύ προσεχτικοί όταν χρησιμοποιούμε δημόσιες τουαλέτες.
19
Όταν τρεφόμαστε σωστά ζούμε καλύτερα και περισσότερο! ΔΙΑΤΡΟΦΗ Για να είμαστε γεροί και δυνατοί πρέπει να τρώμε υγιεινά. Οι σωστές συνήθειες στο φαγητό πρέπει να γίνουν τρόπος ζωής για εμάς και τα παιδιά μας γιατί δυναμώνουν τον οργανισμό και τον διατηρούν υγιή.
ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Η πιο ισορροπημένη διατροφή για καλή υγεία! Η Ελληνική Παραδοσιακή Διατροφή, που είναι η βάση της Μεσογειακής διατροφής και η καθημερινή σωματική άσκηση κάνουν καλό στην υγεία μας. Τα βασικά συστατικά της είναι: ‣ Ελαιόλαδο: προστατεύει από καρδιοπάθειες και τον καρκίνο. Καλό είναι να μπαίνει ωμό στα φαγητά. ‣ Λαχανικά και φρούτα: πρέπει να τα τρώμε κάθε μέρα γιατί είναι πλούσια σε βιταμίνες, φυτικές ίνες, θρεπτικά συστατικά και δεν περιέχουν καθόλου λίπος. ‣ Γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως το γάλα, το τυρί και το γιαούρτι: πρέπει να τα τρώμε σε μικρές ποσότητες. Καλό είναι να έχουν λίγα ή καθόλου λιπαρά. ‣ Ψάρια: πρέπει να τα τρώμε κάθε εβδομάδα. Έχουν μεγάλη θρεπτική αξία κυρίως για τα μικρά παιδιά. ‣ Ψωμί, Δημητριακά, Ζυμαρικά: πρέπει να καταναλώνονται με μέτρο. Είναι πλούσια σε θρεπτικές αξίες και σημαντικά για μια σωστή διατροφή. ‣ Όσπρια (ξερά φασόλια, αρακάς, φακές, ρεβίθια, φάβα): είναι πολύ θρεπτικά και εξαιρετικές πηγές πρωτεΐνης. Πρέπει να τα τρώμε κάθε εβδομάδα. 20
‣ Αυγά: δεν πρέπει να καταναλώνουμε πάνω από 4 την εβδομάδα ‣ Κοτόπουλο - Πουλερικά: είναι καλή πηγή πρωτεϊνών. Δεν έχουν πολλά λιπαρά και μπορούν να καταναλώνονται μία φορά την εβδομάδα ‣ Κόκκινο κρέας: είναι πολύ θρεπτικό αλλά και αρκετά λιπαρό. Γι’ αυτό πρέπει να το τρώμε μόνο λίγες φορές το μήνα. ‣ Ζάχαρη: καλό είναι μην τρώμε κάθε μέρα. Όπου μπορούμε βάζουμε μέλι αντί για ζάχαρη που είναι εξαιρετικά θρεπτικό και υγιεινό. ‣ Κρασί: σύμφωνα με τη Μεσογειακή διατροφή το κρασί κάνει καλό στον οργανισμό μας αρκεί να μην πίνουμε πάνω από δύο ποτήρια κάθε μέρα. Δεν ξεχνάμε ότι: Πίνουμε μόνο 2-3 φλιτζάνια καφέ την ημέρα!
Αγοράζοντας έτοιμα τρόφιμα Καλό είναι να προτιμάμε φαγητά που μαγειρεύουμε μόνοι μας. Όταν όμως αγοράζουμε, έτοιμα, συσκευασμένα τρόφιμα πρέπει να προσέχουμε τη συσκευασία τους και να διαβάζουμε πολύ προσεκτικά τις ετικέτες τους. Εκεί γράφονται όλες οι χρήσιμες πληροφορίες. Όσο πιο αναλυτική είναι η περιγραφή, τόσο πιο «καλό» ποιοτικά είναι το προϊόν. Όταν η περιγραφή ενός τροφίμου είναι πολύ μικρή και αφηρημένη τότε καλό είναι να μην το αγοράζουμε. Ακόμη πρέπει πάντα να κοιτάμε την ημερομηνία λήξης.
Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ Στα παιδιά μας δίνουμε πάντα το καλύτερο και το πιο υγιεινό! Τα παιδιά για να μεγαλώσουν και να αναπτυχθούν σωστά πρέπει να καταναλώνουν μικρά και συχνά γεύματα (5-6 την ημέρα): ‣ πρωινό ‣ μεσημεριανό ‣ βραδινό ‣ δεκατιανό ‣ απογευματινό ‣ προ ύπνου κολατσιό Τα φρούτα, οι φυσικοί χυμοί χωρίς ζάχαρη, τα σάντουιτς που γίνονται στο σπίτι με προσεκτικά διαλεγμένα υλικά, το σουσαμένιο κουλούρι, το σταφιδόψωμο, τα κριτσίνια ολικής αλέσεως είναι μερικές πολύ καλές και υγιεινές επιλογές για το κολατσιό τους. Γλυκά πρέπει να τρώνε με μέτρο. Αντί για γλυκό μπορούν να τρώνε: ‣ παστέλι ‣ μπάρα δημητριακών ‣ αποξηραμένα φρούτα
ΠΡΟΣΟΧΗ! Τα μικρά παιδιά μέχρι 2 ετών μπορεί να πνιγούν με το φαγητό. Γι’ αυτό πρέπει να κόβουμε τις τροφές τους σε μικρές μπουκιές. 21
Μεσογειακή Πυραμίδα Διατροφής
22
www.greece-bulgaria.eu Το πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και Εθνικούς Πόρους της Ελλάδας και της Βουλγαρίας.
www.romaalert.com
ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΕΤΑΙΡΟΣ
ΟικοΚοινωνία
Πρωτοβουλία για την Κοινωνική Κατοικία και την Υποστήριξη της Κοινωνικής Ένταξης των Τσιγγάνων Πολιτών Μη Κυβερνητικός - Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός
www.oikokoinonia.gr Εταίρος 2
Δήμος Δέλτα (Ελλάδα) Εταίρος 3
Περιφερειακή Ένωση Δήμων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Ελλάδα) Εταίρος 4
Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης / Τμήμα Μαιευτικής (Ελλάδα) Εταίρος 5
Περιφερειακή Επιθεώρηση Υγείας του Haskovo (Βουλγαρία) Εταίρος 6
Δήμος Dimitrovgrad (Βουλγαρία) Εταίρος 7
Μ.Κ.Ο. Tolerance and Mutual Aid Foundation (Βουλγαρία)