Rozhnama

‫"دەسەاڵتی دادوەریی‪ ،‬ناهەقیی بەرامبەر زیندانییەكان دەكات"‬

‫رۆژنامە‪ :‬ئەندامێكی لیژنەی‬ ‫م��اف��ی م����رۆڤ ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬پێیوایە‪ :‬بەشێك لە‬ ‫زیندانییەكانی نێو گرتووخانەكانی‬

‫ه���ەرێ���م‪ ،‬ل���ەالی���ەن دەس��ەاڵت��ی‬ ‫دادوەرییەوە ناهەقییان بەرامبەر‬ ‫كراوە‪.‬‬ ‫ڤ���ی���ان ع���ەب���دول���ڕەح���ی���م‪،‬‬

‫چاره‌نووسی سه‌دان‬ ‫ملیۆن دینار دیار نییه‌‬ ‫ژمارە (‪ )642‬سێشەممە ‪2011/7/12‬‬

‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫بۆمان روون ب���ووەوە كۆمەڵێك‬ ‫زیندانیی ناهەقیی زۆریان لەالیەن‬ ‫دەسەاڵتی دادوەری��ی��ەوە بەرامبەر‬ ‫بۆ‪...‬ل‪21‬‬ ‫كراوە‪.‬‬

‫ئەندامی لیژنەی مافی م��رۆڤ لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬رایگەیاند‪:‬‬ ‫ل��ە بەسەركردنەوەیەكماندا بۆ‬ ‫زیندانەكانی هەرێمی كوردستان‪،‬‬

‫روونکردنه‌وه‌که‌‌ی په‌رله‌مان‬ ‫"پوچه‌ڵ" ده‌کرێته‌وه‌‬

‫‪17‬‬

‫نرخ (‪ )1000‬دینار‬

‫‪3‬‬

‫(‪)7/25‬؛ بەرهەم ساڵح دادگایی دەكرێت‬

‫رۆژن�����ام�����ە‪ :‬ك��ۆم��ەڵ��ی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬سەرۆكی حكومەت‌و‬ ‫وەزیری دارایی دەداتە دادگاو‬ ‫ب��ڕی��ارە (‪)25‬ی تەمموزیش‬ ‫ی��ەك��ەم رۆژی دادبینییەكە‬ ‫بەڕێوەبچێت‪.‬‬ ‫دوای ئ���ەوەی ل��ە مانگی‬ ‫نیسانی رابردووەوە‪ ،‬حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان بڕی ئەو‬ ‫(‪ )350‬ملیۆن دینارەی بڕی؛ كە‬ ‫وەك مینحەی مانگانە دەدرایە‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی‪ ،‬لە ئێستادا‬ ‫ئ��ەو حیزبە "ئۆپۆزسیۆنە"‪،‬‬ ‫پەنای بردووەتە بەر دادگا‪ ،‬بۆ‬ ‫گەڕاندنەوەی مینحەكەی‪.‬‬ ‫دان���ا دارا‪ ،‬راوێ���ژك���اری‬ ‫یاسایی كۆمەڵی ئیسالمیی‪،‬‬ ‫لە لێدوانێكیدا بە "رۆژنامە"ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪ :‬ل��ە ش��ەش��ی ئەم‬ ‫مانگەدا‪ ،‬لە دادگای كارگێڕیی‬ ‫هەرێمی كوردستان لە شاری‬ ‫هەولێر‪ ،‬داوا یاساییەكەمان‬ ‫تۆمار كردو ئێستاش ئیجرائاتە‬ ‫یاساییەكان تەواو بوون‌و رۆژی‬ ‫دادبینیی دی��اری��ك��راوە‪ ،‬كــە‬ ‫(‪)25‬ی ت��ەم��م��وزی ئەمساڵ‬ ‫دەبێت‪.‬‬ ‫راوێ���ژك���ارە یاساییەكە‪،‬‬

‫ئ�����ەوەش�����ی خ���س���ت���ەڕوو‪:‬‬ ‫سكااڵكەیان لەسەر سەرۆكی‬ ‫حكومەت‌و وەزی��ری داراییەو‬ ‫وت���ی‪" :‬وەك ل��ە ی��اس��اك��ەدا‬ ‫ه����ات����ووە‪ ،‬ك��ات��ێ��ك س��ك��ااڵ‬ ‫لەسەر دام��ەزراوەی��ەك تۆمار‬ ‫دەكەیت‪ ،‬دەبێت سكااڵ لەسەر‬ ‫سەرۆكی دامەزراوەكە بكەیت‪،‬‬ ‫بەوپێیەش؛ سكااڵكەی ئێمە‬ ‫لە د‪.‬بەرهەم ساڵح‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫حكومەتە سەرەڕای كارەكەی‪،‬‬ ‫لەگەڵ بایز تاڵەبانی‪ ،‬وەزیری‬ ‫دارایی‪ ،‬سەرەڕای كارەكەی"‪.‬‬ ‫ئ��ەو پ��ارێ��زەرە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫"ئ��ێ��م��ە ك��ێ��ش��ەم��ان ل��ەگ��ەڵ‬ ‫كەسەكان خۆیاندا نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫مەسەلەكە سیفەتەكەیە‪ ،‬كە‬ ‫بڕیاری ئیدارەیە‪ ،‬كە لەالیەن‬ ‫ئەوانەوە دەرچووە"‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ە ئومێدیان‬ ‫بە رۆڵ��ی دادگ��او گ��ەڕان��ەوەی‬ ‫مینحەكەیان‪ ،‬وتی‪" :‬دەسەاڵتی‬ ‫دادوەریی‪ ،‬كە ئێستا پەنامان‬ ‫ب���ۆ ب�������ردووە‪ ،‬ل���ەب���ەردەم‬ ‫تاقیكردنەوەیەكی گەورەدایە‪،‬‬ ‫كە بێالیەنیی خۆی بسەلمێنێت‌و‬ ‫پیشەییانە مامەڵە بكات‌و ئەو‬ ‫مافە خوراوە بگەڕێنێتەوە"‪.‬‬

‫گۆڕان‪-‬ێك‪ ،‬بەشداریی‬ ‫لە حكومەتدا دەكات‬

‫به‌رهه‌م ساڵح‪ ،‬سه‌رۆکی حکومه‌تی هه‌رێم‬

‫پەرلەمانتارێكی كوردستانیی‪:‬‬

‫دامەزراندن؛ رێژەی بێكاریی‬ ‫چارەسەر ناكات‬ ‫ه�����ەژار ئ���ەن���وەر ‪ -‬ه��ەول��ێ��ر‪:‬‬ ‫ئەندامێكی پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫رایگەیاند‪ :‬دامەزراندن بەڕێژەیەكی‬ ‫زۆر دەبێتە بەرزكردنەوەی بودجەی‬ ‫ب���ەك���ارب���ردن‌و ك��ێ��ش��ەی بێكاریی‬ ‫چارەسەر ناكات‪.‬‬ ‫ب��ێ��ری��ڤ��ان س���ەره���ەن���گ‪ ،‬لە‬

‫لێدوانێكیدا بۆ "رۆژنامە" بەپێویستی‬ ‫زانی‪ ،‬حكومەتی هەرێم ئەنجومەنێكی‬ ‫هەبێت بۆ بەدواداچوونی بێكاریی‪ ،‬كە‬ ‫لە كوردستاندا رێژه‌که‌ی (‪)%15‬یه‌‪.‬‬ ‫ئ��ەو پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫كێشەی بێكاریی دەبێت بە گرنگیدان‬ ‫بە كەرتی تایبەت چارەسەر بكرێت‌و‬ ‫ن��ی��گ��ەران��ی��ی خ��ۆی��ش��ی ن��ی��ش��ان��دا‪،‬‬ ‫لەبەرامبەر پێنەدانی چانسی كاركردن‬ ‫بەكرێكارانی خۆماڵیی‌و هێنانی‬ ‫كرێكاری بیانی‪.‬‬ ‫ب���ڕی���ارە ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب��ۆ ئ��ەم��س��اڵ (‪)25‬‬ ‫هەزار فەرمانبەر لەكەرتی گشتییدا‬ ‫دابمەزرێنێت‪ ،‬ئ��ەوە لەكاتێكدایە‪،‬‬ ‫تەنیا لە قۆناغی یەكەمدا لە سێ‌‬ ‫پارێزگاكەی هەرێم‪ ،‬نزیكەی (‪)200‬‬ ‫هەزار فۆڕم پڕكراونەتەوە‪.‬‬

‫دەسەاڵت‪ :‬هەڵوێستمان به‌رامبه‌ر‬ ‫‌راگه‌یه‌نراوه‌که‌ی ئۆپۆزسیۆن دەبێت‬ ‫رۆژنامە‪ :‬له‌کاردانه‌وه‌یه‌کدا به‌رامبه‌ر‬ ‫راگ��ەی��ەن��راوه‌ک��ه‌ی "ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن"‪،‬‬ ‫ئه‌ندامێکی وه‌ف���دی دان��وس��ت��ک��اری‬ ‫(پارتی) ده‌ڵێت؛ هەڵوێستمان به‌رامبه‌ر‌‬ ‫به‌ راگه‌یه‌نراوه‌که‌ی ئۆپۆزسیۆن دەبێت‪.‬‬ ‫دوێنی لە كۆبوونەوەیەكدا هەرسێ‌‬ ‫الی��ەن��ی "ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن"‪ ،‬بڕیاریاندا‬ ‫كۆبوونەوە پێنجقۆڵییەكە هەڵپەسێرن‌و‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەش��ەوە راگەیەنراوێكیان‬ ‫باڵوكردەوە‪.‬‬ ‫بەپێی چەند زانیارییەكی "رۆژنامە"‪،‬‬ ‫"ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن" وەاڵم���ی پ��ڕۆژەك��ەی‬ ‫(یەكێتی‌و پارتی) ئ��ام��ادەك��ردووەو‬ ‫تیایدا‪" :‬داوای گەڕاندنەوەی دەستوور‌و‬ ‫یاسای خۆپیشاندان‌و چەند یاسایەكی‬ ‫تر بۆ پەرلەمان دەك��ەن"‪ ،‬ه��ەروەك‬ ‫"ئۆپۆزسیۆن" ئامادەیە بەشداریی‬ ‫حكومەتی "ئینتیقالیی" بكات‪.‬‬ ‫ه���ەر ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان‪،‬‬ ‫هۆكاری هەڵپەساردنی "ئۆپۆزسیۆن"‬ ‫ل��ە ك��ۆب��وون��ەوەی پێنجقۆڵیی بۆ‬

‫پەرلەمانتارێكی یەكێتی‪ :‬پارتی‌و یەكێتی‬ ‫لەسەر دەستوور هاودەنگ نین‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬پەرلەمانتارێكی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ئ��اش��ك��رای��دەك��ات‪:‬‬ ‫ه��ەردوو الیەنە دەسەاڵتدارەكەی‬ ‫هەرێم لەسەر دەستوور هاودەنگ‬ ‫نین‌و ناكۆكییان هەیە‪.‬‬ ‫گۆران ئازاد‪ ،‬بۆ "رۆژنامە"یشی‬ ‫روونکرده‌وه‌‪" :‬دەستوور‪ ،‬قابیلی‬

‫هەمواركردنەوەیەو هیچ شتێك‬ ‫هێڵی س��وور نییە"‪ ،‬پێویستە‬ ‫لەكاتی راپرسیدا‪ ،)%90( ،‬یاخود‬ ‫(‪)%80‬ی دەنگـــــــــــەكان كەمتر‬ ‫بەدەست نەهێنێت"‪.‬‬ ‫ئ���ام���اژەی ب��ۆ ئ��ەوەش��ك��رد‪:‬‬ ‫لەئێستادا‪( ،‬یەكێتی‌و پارتی)یش‪،‬‬

‫پ‪.‬س���ل���ێ���م���ان���ی‪ :‬ژن���ە‬ ‫هەڵسووڕاوێكی "گۆڕان"‪ ،‬ئەندامە‬ ‫لە ئەنجومەنی خانمانی هەرێم‪،‬‬ ‫ك��ە ل����ەدوای ه��ەڵ��وەش��ان��ەوەی‬ ‫پۆستی وەزارەت����ی ه��ەرێ��م بۆ‬ ‫ك���اروب���اری ژن���ان لەكابینەی‬ ‫ش��ەش��ەم��دا پێكهات‌و هەمان‬ ‫ك��اری ئ��ەو وەزارەت����ە دەك��ات‪،‬‬ ‫ئەمە لەكاتێكدایە لەكابینەی‬ ‫شەشەمدا‪ ،‬بزووتنەوەی "گۆڕان"‬ ‫بەشدار نییە لە حكومەتدا‪.‬‬ ‫پ��اش پێكهێنانی كابینەی‬ ‫شەشەم‌و هەڵوەشانەوەی پۆستی‬ ‫وەزی���ری ه��ەرێ��م ب��ۆ وەزارەت���ی‬ ‫كاروباری ژنان‪ ،‬كە لەكابینەی‬ ‫پێنجەمی حكومەتدا بوونی‬ ‫هەبوو‪ ،‬لەپەرلەمان یاسایەك‬ ‫ب��ۆ پێكهێنانی ئەنجومەنی‬ ‫خانمان دەرچ���وو‪ ،‬كە زۆرب��ەی‬ ‫كارەكانی ئەو وەزارەتە دەكات‌و‬ ‫ئەندامەكانی ئەو ئەنجومەنەش‬

‫هـــــــــــاودەنگ نین لەسەر ئەو‬ ‫دەستوورەی كە هەیە‪ ،‬بۆیە ئەگەر‬ ‫بخرێتە دەن��گ��دان��ەوە‪ ،‬دەنگێكی‬ ‫ك��ەم دەهێنێت‪ ،‬كە ئ��ەوەش بۆ‬ ‫دەس��ت��وور‪ ،‬شتێكی ب��اش نییە‌و‬ ‫نەگونجاوە"‪.‬‬ ‫بۆ ‪...‬ل‪4‬‬

‫نەگەڕاندنەوەی "مینحە"ی الیەنەكانی‬ ‫"ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن"‌و نائارامیی رەوش��ی‬ ‫هەرێم دەگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫"رۆژن����ام����ە" زان��ی��وی��ەت��ی‪ ،‬لە‬ ‫ك���ۆب���وون���ەوەی چ���وارەم���ی ن��ێ��وان‬ ‫دەس����ەاڵت‌و "ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن"دا‪ ،‬له‌‬ ‫(‪( )6/27‬یەكێتی‌و پارتی)‪ ،‬بەڵێنیان‬ ‫داوە‪ ،‬لەماوەی هەفتەیەكدا "مینحە"ی‬ ‫الیەنەكانی "ئۆپۆزسیۆن" بگەڕێننەوەو‬ ‫ت���ەق���ەك���ردن‌و س�����زای س��ی��اس��ی��ی‬ ‫رادەگیرێت‌و لێپیچینەوە لە روودای‬ ‫تەقەكردن لە پارێزەر كاروان كەمال‬ ‫دەكرێت‪ ،‬هەروەها لە كۆبوونەوەكەدا‪،‬‬ ‫"ئۆپۆزسیۆن" باسی ل��ەوە ك��ردووە‪:‬‬ ‫لەكاتی ئەنجامنەدانی ئەو ئیجرائاتانەدا‬ ‫هەڵوێستیان دەبێت‪.‬‬ ‫ل�����ە راگ�����ەی�����ەن�����راوەك�����ەی‬ ‫"ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن"دا‪ ،‬ه��ات��ووە‪" :‬ئ��ەو‬ ‫هەڵسوكەوتەی دەس���ەاڵت‪ ،‬ئاشتیی‌‬ ‫ك���ۆم���ەاڵی���ەت���ی‌و س��ەق��ام��گ��ی��ری��ی‬ ‫سیاسیی لەكوردستاندا تێكدەدا‌ت‌و‬ ‫بارودۆخەكەش ئاڵۆزتر دەكات"‪.‬‬ ‫یوسف محەمەد‪ ،‬ئەندامی وەفدی‬ ‫دانوستكاری "گۆڕان"‪ ،‬بە "رۆژنامە"ی‬ ‫راگەیاند‪...‬‬ ‫‪ ...‬ل‪2‬‬

‫ورده‌کاریی‬ ‫زیادکردنی مووچه‌‬ ‫‪5‬‬

‫بەپشكی حیزبیی دان��راون‪ ،‬كە‬ ‫نوێنەری زۆرب���ەی حیزبەكانی‬ ‫ت��ێ��دای��ە‪ ،‬ب���ە ب���زووت���ن���ەوەی‬ ‫"گۆڕان"یشەوە‪.‬‬ ‫پەروین حەسەن‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی خانمان لەسەر پشكی‬ ‫بزووتنەوەی "گۆڕان" كە پلەكەی‬ ‫ل���ەو پ��ۆس��ت��ەدا ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫گشتییە‪ ،‬ل���ەوب���ارەی���ەوە بۆ‬ ‫"رۆژن��ام��ە" وت��ی‪" :‬راستە ئه‌وه‌‬ ‫بەشداریكردنە لەحكومەتدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫(گۆڕان) هەر لەسەرەتاوە بڕیاری‬ ‫لەسەر ئەوە داوە‪ ،‬لەمەسەلەی‬ ‫ژن��ان��دا‪ ،‬ه��ەم��وو ك��ارێ��ك بكات‬ ‫بۆ چاكسازیی‌و كەمكردنەوەی‬ ‫توندوتیژیی بەرامبەریان"‪.‬‬ ‫هەڵسوڕاوێكی "گۆڕان"یش‪،‬‬ ‫ئەوە رەتدەكاتەوە؛ بەشداریكردن‬ ‫لەو ئەنجومەنەدا بەشداریكردن‬ ‫بێت لەحكومەتداو دەڵێت ‪...‬‬ ‫‪ ...‬ل‪2‬‬

‫هه‌ر گه‌رمیان‌و‬ ‫کوێستان ده‌که‌ن‬ ‫سه‌عید؛ ل ‌ه ناو‬ ‫گۆمێکدا خنکا‬

‫‪11‬‬

‫‪12‬‬

‫هه‌ر شه‌ش رۆژ‬ ‫ئافره‌تێک ده‌کوژرێت‬ ‫‪13‬‬

‫ئاسایش؛ گه‌نده‌ڵییه‌کانی‬ ‫گومرگی باشماخ ئاشکرا ده‌کات‬ ‫هێمن مامەند‪ :‬بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫ئ��اس��ای��ش��ی گشتیی سلێمانی لە‬ ‫نووسراوێكدا فەرمانگەی داواكاریی‬ ‫گشتیی ل��ە "گ��ەن��دەڵ��ی��ی"ەك��ان��ی‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی گومرگی باشماخ‪،‬‬ ‫ئاگادار دەكاتەوە‪.‬‬ ‫بەپێی نووسراوەكە‪ ،‬كە وێنەیەكی‬ ‫الی "رۆژن��ام��ە"ی��ە‪ ،‬بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫گومرگی باشماخ‪ ،‬لەگەڵ دوو كۆمپانیا‬ ‫بە ناوەكانی "ساڤینۆ‌و هاوكاریی"‬ ‫رێكکەوتووە‪ ،‬چەندین تەن دەرمان بە‬ ‫نایاسایی رەوانەی هەرێمی كوردستان‬ ‫بكات‌و بۆ هەر تەنێك (‪ )150‬دۆالری‬ ‫ئەمریكی وەربگرێت‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی ئاسایشی گشتیی‬ ‫نووسراوەكەی بە ژماره‌ (‪)3221/478‬‬ ‫لە رۆژی (‪ )2011/5/10‬بۆ فەرمانگەی‬ ‫داواكاری گشتیی سلێمانی ناردووە‪.‬‬ ‫لە نووسراوەكەدا هاتووە‪" :‬هاوپێچ‬ ‫لەگەڵ نووسراوماندا زانیاریی تەواو‬ ‫دەنێرین بۆتان لەسەر ئەو گەندەڵییانەی‬ ‫كە ئەنجام دراوە لەالیەن كۆمپانیای‬ ‫(ساڤینۆ)‌و كۆمپانیای (هاوكاریی)‪،‬‬ ‫بەڕێكکەوتن لەگەڵ بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫گومرگی باشماخ‪ ،‬كە لەبەرامبەر بڕی‬ ‫هەر (یەك تەن) دەرمانی مرۆیی‪ ،‬بڕی‬

‫(‪ )150‬دۆالری ئەمریكی وەرگرتووە"‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو ن��ووس��راوە‌و لە خاڵی‬ ‫یەكەمدا ئ��ەوە روون��ك��راوەت��ەوە‪ ،‬كە‬ ‫"كۆمپانیای ساڤینۆ‪ ،‬ك��ە مۆڵەتی‬ ‫هێنانی بڕی (‪)60،12‬ت���ەن دەرمانی‬ ‫مرۆیی هەبووە لە سنووری باشماخەوە‬ ‫بهێنێت لەالیەن وەزارەتی تەندروستی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی ك��ۆن��ت��رۆڵ��ك��ردن��ی‬ ‫دەرم��ان‪ ،‬بە ژم��ارە (‪،)1872/13/1‬‬ ‫بەاڵم كۆمپانیای س��ەرەوە راستەوخۆ‬ ‫نووسراوەكەی بردووە بۆ بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫گ��وم��رگ��ی ب��اش��م��اخ‌و ب��ەت��ەل��ەف��ۆن��ی‬ ‫(د‪.‬جەعفەر) ئ��اگ��ادارك��راوەت��ەوە‪ ،‬لە‬ ‫رۆژی (‪ )2010/9/19‬بڕی (‪)680،19‬‬ ‫ت��ەن دەرم��ان��ی م��رۆی��ی ل��ەس��ن��ووری‬ ‫گومرگی باشماخەوە هێناوە‪ ،‬بەمەش‬ ‫لەوەجبەی یەكەمدا‪ ،‬بڕی (‪ )80،7‬تەن‬ ‫دەرمانی مرۆیی زیادی هێناوە‪ ،‬كە بە‬ ‫نووسراو یان كۆپی ملەوەن هێناویەتی‪،‬‬ ‫پ��اش��ان ه���ەر ب��ەه��ەم��ان ن��ووس��راو‪،‬‬ ‫وێنە ئەسڵییەكەی بۆ ج��اری دووەم‬ ‫بردووەتەوە بۆ فەرمانگەی تەندروستی‬ ‫سلێمانی‌و لە رۆژی (‪)2010/9/22‬‬ ‫نووسراویان كردووە بۆ بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫گومرگی باشماخ‪...‬‬ ‫‪ ...‬ل‪2‬‬

‫لە حاجی ئۆمەران‪ ،‬كێشە بۆ نوێنەری‬ ‫حکومه‌تی هەرێم لە تاران؛ دروستدەكرێت‬ ‫رۆژنامە‪ :‬نوێنەری حكومەتی هەرێم‬ ‫لەتاران‪ ،‬نیگەرانیی خۆی نیشاندەدات لە‬ ‫هەڵسوكەوتی به‌رپرسانی مەرزی حاجی‬ ‫ئۆمەران‌و "خراپی"ی مامەڵەكردن لەگەڵ‬ ‫ئەو شاندەی كە لەئێرانەوە لەگەڵیدا‬ ‫هاتوونەتە هەرێم‪.‬‬ ‫ل��ەدوو نووسراوی جیادا بە ژمارە‬

‫(‪ ،206‬لە ‪‌)2011/5/21‬و ژمارە (‪،204‬‬ ‫لە ‪ ،)2011/5/21‬كە ئاراستەی هەریەكە‬ ‫لە سەرۆكی هەرێمی كوردستان‌و سەرۆكی‬ ‫حكومەتی كردووە‪ ،‬نازم عومەر‪ ،‬نوێنەری‬ ‫حكومەتی هەرێم لە ت��اران‪ ،‬ناڕه‌زایی‬ ‫نیشانداوە لە هەڵسوكەوتی "ناشیرین"‬ ‫لەگەڵیدا لە م��ەرزی حاجی ئۆمەران‪،‬‬

‫كە دووج���ار پاسپۆرتی لێوەرگیراوەو‬ ‫كۆپیكراوە‪ ،‬لەگەڵ راگرتنی شەش كەسی‬ ‫ئێرانیی لەگەڵیدا‪ ،‬كە لە ئێرانەوە هاتبوونە‬ ‫هەرێم‪ ،‬لەكاتێكدا ئەو شاندە ئێرانییە بە‬ ‫سەرۆكایەتیی حەسەنی كازمی قومی‪،‬‬ ‫لەسەر بانگێشتی ئەوان هاتوونەتە هەرێم‪.‬‬ ‫بۆ ‪...‬ل‪6‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫کاردۆ محه‌مه‌د‪ :‬سکرتێری په‌رله‌مان‪ ،‬فرسه‌ت ئه‌حمه‌د‪ ،‬ل ‌ه وه‌اڵمی نووسراوه‌که‌دا پێی وتم‪ :‬ره‌شنووسی بڕیاره‌ک ‌ه له‌ژووری په‌رله‌مانه‌و‬ ‫له‌دوای دانیشتنه‌که‌‪ ،‬وه‌ک بڕیاری ژمار ‌ه دوو ده‌رده‌چێت‪.‬‬

‫(‪ )14‬هاواڵتیی دانیشتووی هەرێم؛ تووشی ئایدز دەبن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬الپه‌ڕه‌ی راپۆرت‬

‫‪..............................................................‬‬

‫رێ�����ژەی ت���وش���ب���ووان بە‬ ‫ن��ەخ��ۆش��ی��ی ئ���ای���دز‪ ،‬ل��ەن��او‬ ‫هاواڵتییانی سێ‌ پارێزگاكەی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬روو‬ ‫ل��ە ه��ەڵ��ك��ش��ان��ەو ی��ەك��ێ��ك لە‬ ‫توشبووانیش‪ ،‬چەند هەفتەیەك‬ ‫ل��ەم��ەوب��ەر ل��ە ش���اری ده��ۆك‬ ‫ئاشكرابوو‪.‬‬ ‫د‪.‬خ��ال��س ق��ادر‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫وەزارەتی تەندروستیی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪« :‬تائێستا (‪)14‬‬ ‫حاڵەتی زانراوی نەخۆشییەكە لە‬ ‫هاواڵتییانی دانیشتووی هەرێمدا‬ ‫ئاشكرایەو نزیكەی (‪ )70‬كەسی‬ ‫بیانیشمان رەوان��ەی واڵتەكانی‬ ‫خۆیان كردووەتەوە‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫هەڵگری ڤایرۆسەكە بوون»‪.‬‬ ‫وت���ی���ش���ی‪ :‬ت��ازەت��ری��ن��ی‬ ‫ح���اڵ���ەت���ەك���ان ل����ەو (‪)14‬‬ ‫كەسەشدا‪ ،‬دەگەڕێتەوە بۆ دوو‬

‫مانگی پێشوو‪ ،‬ئێستاش لە‬ ‫ش��اری هەولێر كەسێك لەژێر‬ ‫پشكنیندایە‪ ،‬بەاڵم روون نییە‬ ‫كە ئایا هەڵگری ڤایرۆسەكەیە‪،‬‬ ‫یان نا»‪.‬‬ ‫وت���ەب���ێ���ژی وەزارەت�������ی‬ ‫تەندروستی؛ سەبارەت بەشوێنی‬ ‫نیشتەجێبوونی توشبووان وتی‪:‬‬ ‫«یەكێكیان لەدهۆكەو نزیكەی‬ ‫شەش كەسیان لەسلێمانین‌و‬ ‫ئەوانی تریش لە هەولێرن»‪.‬‬ ‫خ��اڵ��س ق����ادر‪ ،‬ئ��ام��اژەی‬ ‫ب��ەوە ك��رد‪« :‬وەزارەت���ەك���ەی‬ ‫پ�����ڕۆگ�����رام�����ێ�����ك�����ی ب���ۆ‬ ‫بەرەنگاربوونەوەی نەخۆشییەكە‬ ‫هەیەو سەرەتای پالنەكەشی‬ ‫ب��ەوە ن��اوب��رد؛ ك��ە هەوڵدانە‬ ‫بۆ دۆزی��ن��ەوەی ئەو كەسانەو‬ ‫دەرمانپێدانیان‪.‬‬ ‫ب����ەه����ۆی ه��ەڵ��ك��ش��ان��ی‬ ‫م���ەت���رس���ی���ی���ەك���ان���ی ئ���ەم‬ ‫نەخۆشییە ل��ە ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫ل���ە ت���ازەت���ری���ن پ��ێ��ش��ه��ات��دا؛‬ ‫وەزارەتی تەندروستیی هەرێم‪،‬‬

‫توشبوویه‌ک ب ‌ه ئایدز‬

‫«ئەنجومەنی بەرەنگاربوونەوەی‬ ‫ن���ەخ���ۆش���ی���ی ئ����ای����دز»ی‬ ‫دام���ەزران���دووەو بەرپرسانی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی��ش‪ ،‬م��ەت��رس��ی‬ ‫ئەوەیان لێ نیشتووە كە پاش‬

‫دامەزراندنی ئەم ئەنجومەنە‪،‬‬ ‫بەهۆی دۆزی��ن��ەوەی حاڵەتی‬ ‫ت��رەوە‪ ،‬رێ��ژەی نەخۆشییەكە‬ ‫بەرزببێتەوە‪.‬‬ ‫دکتۆر رێباز فەتاح‪ ،‬ئەندامی‬

‫لیژنەی تەندروستیی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬رەخنەی لەوە گرت؛‬ ‫ك��ە سیستمی تەندروستیی‬ ‫هەرێمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬زیاتر‬ ‫ك��ار ل��ەس��ەر چارەسەركردنی‬

‫نەخۆش دەكات‪ ،‬نەك رێگرتن‬ ‫لە سەرهەڵدانی نەخۆشیی‪.‬‬ ‫ئ��ەو پەرلەمانتارە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«یەكێك لە ئەركە گرنگەكان‬ ‫لەبواری نەخۆشیی (ئایدز)دا‪،‬‬ ‫باڵوكردنەوەی ئەو هوشیارییە‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی��ەی��ە‪ ،‬ه��ەرب��ۆی��ە‬ ‫ئێمە ل��ەم��اوەی راب�����ردوودا‪،‬‬ ‫وەك��و لیژنەی تەندروستیی‪،‬‬ ‫داوام��ان لە وەزارەت ك��ردووە؛‬ ‫مامەڵەیەكی گونجاو لەگەڵ‬ ‫ئ��ەو ك��ەس��ان��ەدا ب��ك��رێ��ت؛ كە‬ ‫ل��ەدەرەوەی واڵت دەگەڕێنەوە‪،‬‬ ‫پ���اش���ان دەب���ێ���ت ل�����ەڕووی‬ ‫راگەیاندنەوە‪ ،‬هەوڵی جدیی‬ ‫بدرێت‪ ،‬بۆ هۆشیاركردنەوەی‬ ‫هاواڵتییان لە مەترسییەكانی‬ ‫ئەو نەخۆشییە»‪.‬‬ ‫دک��ت��ۆر رێ��ب��از‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«پرسیاری گرنگ ئەوەیە؛ چی‬ ‫لەو كەسانە دەكرێت كە خەڵكی‬ ‫هەرێمی كوردستانن‌و هەڵگری‬ ‫نەخۆشییەكەن»‪.‬‬ ‫د‪ .‬س���ی���روان م��ح��ەم��ەد‬

‫ئەسوەد‪ ،‬بەرپرسی سەنتەری‬ ‫نەخۆشییە گوازراوەكانی دهۆك‪،‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ە ه��ۆك��ارەك��ان��ی‬ ‫ب�ڵاوب��وون��ەوەی «ئ��ای��دز» لە‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئاماژەی ب��ەوەدا‪:‬‬ ‫ک �ه‌ بەشێكی زۆری ب��ۆ ئەو‬ ‫گەشتە زۆران��ە دەگەڕێـتەوە؛‬ ‫ك��ە خەڵكی ك��وردس��ت��ان بۆ‬ ‫دەرەوەی واڵت دەی��ك��ەن»‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬ك��ۆن��ت��رۆڵ��ك��ردن‌و‬ ‫رێگرتن لەم نەخۆشییە‪ ،‬تەنیا‬ ‫ئەركی وەزارەت��ی تەندروستی‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو سەرجەم الیەنە‬ ‫حكومەت‬ ‫پەیوەندیدارەكانی‬ ‫دەگرێتەوە‪ ،‬كێشەكە ئەوەیە‬ ‫ت��ائ��ێ��س��ت��ا خ��ەڵ��ك��ی ئێمەش‬ ‫ش��ەرم دەك��ەن ل��ەوەی بێن بۆ‬ ‫پشكنین»‪.‬‬ ‫ئ��ەو دك��ت��ۆرە ش��ارەزای��ە‪،‬‬ ‫وتیشی‪ :‬پێویستە خەڵك بزانێت‬ ‫نەخۆشیی «ئایدز»‪ ،‬تەنیا بە‬ ‫رێگای سێكس ناگوازرێتەوە‪،‬‬ ‫ب��ەڵ��ك��و ل��ە چ��ەن��دی��ن رێ��گ��ای‬ ‫تریشەوە دەگوازرێتەوە‪.‬‬

‫ئێران‪ ،‬داوا لە به‌رپرسانی هەرێم دەكات؛ بەڵگەنامەیەك؛ روونكردنەوەكەی سەرۆكایەتیی‬ ‫گۆڤاری (ئیسرائیل ‪ -‬كورد) دابخات‬ ‫پەرلەمان «پووچەڵ» دەكاتەوە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬الپەڕەی راپۆرت‬

‫‪.......................................................‬‬ ‫‪.......‬‬

‫بەپێی چەند بەڵگەنامەیەك‬ ‫كە دەست «ڕۆژنامە» كەوتوون‪،‬‬ ‫كۆماری ئیسالمیی ئێران داوای‬ ‫داخستنی گۆڤارێك دەكات‬ ‫بەناوی(ئیسرائیل‪-‬كورد)‪،‬‬ ‫كە لە هەرێمی كوردستاندا‬ ‫دەردەچ���ێ���ت‌و حكومەتی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی��ش ب��ەڵ��ێ��ن��ی‬ ‫داخستنی گۆڤارەكەیان‬ ‫ب���ە ئ���ێ���ران دەدات‌و‬ ‫بەرپرسانی سەندیكای‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی��ش‬ ‫ئاماژە بەوە دەكەن‪،‬‬ ‫داخستنی رۆژنامەو‬ ‫گۆڤار‪ ،‬بەپێی یاسا‬ ‫رێگا پێ ن��ەدراوەو‬ ‫ئەوان «بەهیچ شێوەیەك قبوڵ‬ ‫ناكەن ئەو گۆڤارە دابخرێت»‪.‬‬ ‫لەیەكێك لەو خ��ااڵن��ەدا‪ ،‬كە‬ ‫لەئەنجامی گفتوگۆیەكی نێوان‬ ‫بەرپرسانی هەرێم‌و نوێنەرایەتی‬ ‫حكومەتی هەرێم لەتاران‪ ،‬كە بە‬ ‫نوسراوێكی رەسمیی بۆ ئەنجومەنی‬ ‫وەزیرانی هەرێم نێردراوەتەوە‪،‬‬ ‫هاتووە «داوایان كرد گـــــۆڤارێك‬ ‫ب��ەن��اوی «ئیسرائیل ‪ -‬ك��ورد»‬ ‫ب��ەم��ۆڵ��ەت��ی حكومەتی هەرێم‬ ‫لەكوردستان دەردەچێت‌‪ ،‬رێگای‬ ‫لێ بگیرێت‪ ،‬كاك كەریم (كەریم‬ ‫سنجاری وەزیری ناوخۆ‪-‬رۆژنامە)‬ ‫دڵ��ن��ی��ای ك��ردی��ن رێ��گ��ای��ان پێ‬ ‫ن��ادرێ�ت‌و ب��ڕی��اردراوە دابخرێت‌و‬ ‫دەرنەچێت»‪.‬‬ ‫ژم������ارەی ن���ووس���راوەك���ە‪،‬‬ ‫(‪)176‬و لـــە (‪)2010/5/18‬دا‬ ‫بۆ بـــــەرهەم ساڵح نێردراوەو‬ ‫كۆپییەكی دەستی «رۆژنامە»‬ ‫كەوتووە‪ ،‬بەاڵم تائێستا گۆڤارەكە‬ ‫دانەخراوە‌و سەرۆكی ئەو دەزگایە‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات‪ :‬راستەوخۆ لە‬ ‫باڵیۆزخانەی ئێرانەوە لە بەغدا‪،‬‬ ‫داوایلێكراوە ئەو دەزگایە دابخات‪،‬‬ ‫جگە لەوەش بەپێی نووسراوێكی‬ ‫ت��ری رەس��م��ی��ی‪ ،‬ك��ە كۆپیەكی‬ ‫لەبەردەستی «رۆژن��ام��ە»دای �ە‌و‬ ‫نازم عومەر‪ ،‬نوێنەری حكومەتی‬ ‫هەرێم ل��ەت��اران جارێكی تر بۆ‬

‫«ب��ەره��ەم ساڵح»ی‬ ‫ناردووە‪ ،‬هاتووە «جارێكی دیكە‬ ‫خزمان گلەییان كرد كە وابڕیاربوو‬ ‫گۆڤاری «ئیسرائیل كورد» رێی‬ ‫پێ نەدرێت لەهەرێمی كوردستان‬ ‫دەرب��چ��ێ��ت‪ ،‬كەچی ژمارەیەكی‬ ‫ت��ری��ش��ی ل��ێ دەرچ������وو‪ .‬بۆیە‬ ‫داواكارین لەم بابەتە بكۆڵنەوە»‪.‬‬ ‫داود باغستانی‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫دەزگ��ای «ئیسرائیل ‪ -‬ك��ورد»‪،‬‬ ‫لەلێدوانێكدا ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»‪،‬‬ ‫رای��گ��ەی��ان��د‪ :‬ئ��ێ��ران فشارێكی‬ ‫زۆری خستووەتە س��ەرم��ان‌و بە‬ ‫بەرپرسانی هەرێمیان وتووە دەبێت‬ ‫دەزگ��ای «ئیسرائیل ‪ -‬ك��ورد»‬ ‫دابخرێت‪ .‬وتیشی‪« :‬با حكومەتی‬ ‫هەرێم دوو ه��ەزار بەڵێن بدەن‬ ‫بەئێران‌و فشاریش بخەنە سەرمان‬ ‫كە دەزگاكەمان دادەخ��ەن‪ ،‬ئێمە‬ ‫چەند رۆژی تر ژمارەیەكی تری‬ ‫گۆڤارەكە دەردەكەین»‪.‬‬ ‫خەلیل ع��ەب��اس‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫ب���ەش���ی ح���ی���زب‌و ك��ۆم��ەڵ��ەو‬ ‫رێكخراوەكان لە وەزارەتی ناوخۆی‬ ‫هەرێم‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪ :‬ئەوان‬ ‫ناتوانن گۆڤارێك‪ ،‬یان دەزگایەك‬ ‫دابخەن‪ ،‬تەنیا لەڕێگای دادگاوە‬ ‫نەبێت‪ ،‬ك��ە سكااڵیەك لەسەر‬ ‫ئ��ەو دەزگ��ای��ە ت��ۆم��ار دەك��رێ�ت‌و‬

‫نوێنەرێكی ئەوانیش تێیدا بەشدار‬ ‫دەب��ێ��ت‪« .‬ب���ەاڵم دەزگ��ای‬ ‫(ئ��ی��س��رائ��ی��ل‬ ‫ ك���������ورد)‪،‬‬‫لـــــــە ال یە ن‬ ‫ئ������ێ������م������ەوە‬ ‫م���ۆڵ���ەت���پ���ێ���دراو‬ ‫نییەو گۆڤارەكەش‬ ‫ل��������ەوەزارەت��������ی‬ ‫رۆش����ن����ب����ی����ری����ی‌و‬ ‫س�����ەن�����دی�����ك�����ای‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ەوە‬ ‫مۆڵەتی پ��ێ��دراوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫وەزی��ری ناوخۆ ناتوانێت‬ ‫دایبخات»‪.‬‬ ‫فەرهاد عەونی‪ ،‬نەقیبی‬ ‫سەندیكای رۆژنامەنوسانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ئ��ام��اژە ب��ەوە‬ ‫دەكات‪ :‬گۆڤاری «ئیسرائیل ‪-‬‬ ‫كـــــــورد»‪ ،‬مۆڵەتی رەسمی‬ ‫سەندیكای هەیە «هیچ الیەنێك‬ ‫لەدامودەزگاكانی حكومەتی هەرێم‬ ‫بۆی نییە فشار بخاتە سەر هیچ‬ ‫رۆژن��ام��ەو گۆڤارێك بەمەبەستی‬ ‫داخستنی‪ ،‬چونكە پێچەوانەی‬ ‫یاسای رۆژنامەنووسییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫س��ەرن��وس��ەر‌و خ��اوەن ئیمتیازی‬ ‫گ��ۆڤ��اری (ئیسرائیل ‪ -‬ك��ورد)‪،‬‬ ‫بەهیچ ش��ێ��وەی��ەك سەندیكای‬ ‫رۆژنامەنووسانیان لەو فشارانە‬ ‫ئاگادار نەكردووەتەوەو ئەگەر ئێمە‬ ‫ئاگادار بكەنەوە لەوەی كە فشاریان‬ ‫لەسەرە‪ ،‬بێدەنگ نابین»‪.‬‬ ‫ئ��ەن��وەر حسێن‪ ،‬سكرتێری‬ ‫ل��ی��ژن��ەی داك��ۆك��ی��ی ل��ەم��اف��ی‬ ‫رۆژنامەنووسان‪ ،‬رەتیدەكاتەوە‬ ‫كە لەكوردستان هیچ دەرفەتێكی‬ ‫یاسایی هەبێت ب��ۆ داخستنی‬ ‫دەزگایەكی راگەیاندن‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫روون��ك��ردەوە‪ :‬فشاری سیاسیی‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی نییە ب��ەف��ش��اری‬ ‫یاساییەوەو ئەگەر ئەو گۆڤارە‬ ‫فشاری لەسەرە بۆ داخستن‪ ،‬ئێمە‬ ‫ناهێڵین دابخرێت «ئەمە شتێكی‬ ‫دەگمەنە‪ ،‬ئەگەر حكومەت فشاری‬ ‫خستووەتە سەر ئەو گۆڤارە‪ ،‬ئێمە‬ ‫دەخاڵەت دەكەین‌و دەچینە الی‬ ‫وەزارەت��ی ناوخۆ‌و سەرۆكایەتیی‬ ‫هەرێم‌و حكومەت؛ كە ئەو هەوڵە‬ ‫یاسایی نییە»‪.‬‬

‫راپۆرتی‪:‬‬ ‫مەریوان مەال حەسەن‬ ‫‪.............................................................‬‬

‫ب��ەپ��ێ��ی ب��ەڵ��گ��ەی��ەك‪ ،‬كە‬ ‫دەست «رۆژنامە» كەوتووە‪ ،‬ئەو‬ ‫روونكردنەوەیەی سەرۆكایەتیی‬ ‫پەرلەمان پووچەڵ دەبێتەوە‪ ،‬كە‬ ‫لەوەاڵمی راپۆرتێكی «رۆژنامە»دا‪،‬‬ ‫لەمیدیاكاندا باڵوكرایەوە‪.‬‬ ‫ل�����ە ژم���������ارە (‪)640‬‬ ‫ی «رۆژن���ام���ە»دا‪ ،‬راپۆرتێك‬ ‫ب�ڵ�اوك���رای���ەوە ك��ە ب���اس ل��ەوە‬ ‫دەكات؛ سەرۆكایەتیی پەرلەمان‬ ‫«فێڵ»ێكی گەورە لەهاواڵتییان‬ ‫دەك����ات‌و ب��ڕی��اری ژمــــــارە‬ ‫(دوو)ی پەرلەمان‪ ،‬كە تایبەتە‬ ‫بەگه‌ڕاندنەوەی دەستووری هەرێم‌و‬ ‫پ��ێ��داچ��وون��ەوە ب��ەو یاسایانەی‬ ‫رەه��ەن��دی نیشتمانییان هەیە‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاران‬ ‫لەهاواڵتییان‌و‬ ‫دەشارێتەوە‪.‬‬ ‫دوای زیاتر لەهەفتەیەك‪،‬‬ ‫سەرۆكایەتیی پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬لە‬ ‫روونكردنەوەیەکدا‪ ،‬لە ه��ەردوو‬ ‫رۆژن�����ام�����ەی «خ����ەب����ات‌و‬ ‫ه��ەول��ێ��ر»دا‪ ،‬بوونی‬ ‫ب���ڕی���ارێ���ك بۆ‬

‫گه‌ڕاندنەوەی‬ ‫دەس����ت����وورو‬ ‫ئەو یاسایانەی‬ ‫رەه�������ەن�������دی‬ ‫نیشتمانییان هەیە‪،‬‬ ‫رەتكردەوە‪.‬‬ ‫ك���اردۆ محەمەد‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی فراكسیۆنی‬ ‫«گۆڕان»‪ ،‬وتی‪« :‬گرنگیی‬ ‫ب��ڕی��ارەك��ە ل���ەوەداب���وو؛ كە‬ ‫پ��ێ��داچ��وون��ەوە دەك��رێ��ت بە‬ ‫هەموو ئەو یاسایانەی رەهەندی‬ ‫نیشتمانیی‌و سیاسییان هەیەو‬ ‫لەڕابردوودا دەرچوون‌و ئەوانەشی‬ ‫لەداهاتوودا دەردەچن‪ ،‬سەرباری‬ ‫بڕیاردان بە گەڕاندنەوەی پڕۆژەی‬ ‫دەستووری هەرێم بۆناو پەرلەمان‌و‬

‫پەسەندكردنی بەشێوەی تەوافوق‪،‬‬ ‫هەروەها بڕیاردان بەقەدەغەكردن‌و‬ ‫ه��ەڵ��وەش��ان��دن��ەوەی میلیشیای‬ ‫حیزبیی‌و خاوەندارێتیی حیزبەكان‬ ‫لەبوونی هێزی چەكدار‌و دەزگای‬ ‫هەواڵگریی‌و سیخوڕیی‪.‬‬ ‫س����ەرۆك����ی ف��راك��س��ی��ۆن��ی‬ ‫«گ��������ۆڕان»‪ ،‬ل���ە ب��ەرام��ب��ەر‬

‫روونكردنەوەكەی سەرۆكایەتیی‬ ‫پەرلەماندا‪ ،‬بەڵگەیەكی گرنگ‬ ‫ئ��اش��ك��را دەك������ات‌و دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«لەكاتی گفتوگۆكاندا لەنێو‬ ‫ه��ۆڵ��ی پ��ەرل��ەم��ان ل��ەس��ەر ئەو‬ ‫بڕیارە‪ ،‬هەر لەناو دانیشتنەكەدا‪،‬‬ ‫نامەیەكم بۆ فرسەت ئەحمەد‪،‬‬ ‫سكرتێری پەرلەمان نارد‌و تێیدا‬ ‫نووسیومە‪ :‬كاك فرسەت‪ ،‬ناكرێت‬ ‫هیچ تەفسیرێك بۆ ئەو بڕیارە‬ ‫بكرێت‌و لە وەاڵمی ئەونامەیەشدا‪،‬‬ ‫سكرتێری پەرلەمان نووسیویەتی؛‬ ‫رەشنووسی ئەو بڕیارە لەژووری‬ ‫سەرۆكی پەرلەمانە‪ ،‬لەدوای ئەو‬ ‫دانیشتنە بەبڕیاری ژمارە (دوو)‬ ‫دەردەچ��ێ��ت‪ ،‬ك��ە ئەمەشم بە‬ ‫بـــــــــەڵگە الیە»‪.‬‬ ‫هەر لەو سەروبەندەدا‪،‬‬ ‫لەكۆتایی مانگی رابردوودا‪،‬‬ ‫(‪ )11‬ف��راك��س��ی��ۆن لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫داوای روونكردنەوەیان‬ ‫ل��ە سەرۆكایەتیی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان ك��رد؛‬ ‫ل������ەب������ارەی‬ ‫ه�����ۆك�����اری‬

‫باڵونەكردنەوەی‬ ‫بڕیاری ژم��ارە (دوو)‬ ‫ی پ��ەرل��ەم��ان ل��ە رۆژن��ام��ەی‬ ‫(وەق��ائ��ی��ع��ی ك��وردس��ت��ان)‌و لە‬ ‫زنجیرە بڕیارەكاندا؛ لەناو سایتی‬ ‫رەسمیی پەرلەماندا‪.‬‬

‫ل���ە ی���اداش���ت���ەك���ەی ئ��ەو‬ ‫(‪ )11‬فراكسیۆنەدا‪ ،‬هاتبوو‪:‬‬ ‫«باڵونەكردنەوەی ئەو بڕیارە‪،‬‬ ‫چ��ەن��دی��ن ن��ی��ش��ان��ەی پ��رس��ی��ار‌و‬ ‫سەرسوڕمان لەالی ئێمە‌و تەواوی‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ان دروس���ت دەك���ات‪،‬‬ ‫بۆیە ئێمە لە فراكسیۆنەكانی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬داوای روونكردنەوە‬ ‫ل��ە ه��ۆك��اری ب�ڵاون��ەك��ردن��ەوەی‬ ‫ئ��ەو ب��ڕی��ارە دەك��ەی��ن‪ ،‬چونكە‬ ‫ئ��ەوە دیاردەیەكی مەترسیدارە‬ ‫بەرامبەر بە بیر‌وبۆچوونی ئەندام‬ ‫پەرلەمانەكان‌و پێشێلكارییەكی‬ ‫تەواوی یاساو پەیڕەوی ناوخۆی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‌و پاشەكشێیە لەو‬ ‫كۆدەنگییەی لە پەرلەماندا لەسەر‬ ‫ئەم بڕیارە هەبوو»‪.‬‬ ‫په‌رله‌مانتار بیالل سڵێمان‪-‬‬ ‫یش‪ ،‬هۆكاری دەرنەكردنی ئەو‬ ‫ب��ڕی��ارە‌و ب�ڵاون��ەك��ردن��ەوەی لە‬ ‫(وه‌قائیعی كوردستان)دا‪ ،‬بــــــۆ‬ ‫«هەبوونی مەرامێكی سیاسیی‬ ‫لەالیەن سەرۆكایەتی پەرلەمان‬ ‫دەگەڕێنێتەوە»‪.‬‬ ‫ئه‌و په‌رله‌مانتار‌ه ئاماژه‌ی‬ ‫ب��ه‌وه‌ش��ک��رد‪ :‬ب�ڵاوك��ردن��ەوەی‬ ‫روون���ك���ردن���ەوەی���ەك ل��ەالی��ەن‬ ‫سەرۆكایەتیی پەرلەمان بەوەی‬ ‫ئەوە بڕیار نییە‪ ،‬تەنیا راپۆرتێكی‬ ‫ه��اوب��ەش��ە‪ ،‬پ��ەرل��ەم��ان دەخاتە‬ ‫ژێ��ر پ��رس��ی��ارەوە‪ ،‬بەوپێیەی‬ ‫ئ��ەو بڕیارە بەزۆرینەی دەنگی‬ ‫ئەندامانی پەرلەمان دەرك��راوە‪،‬‬ ‫ناكرێت تــــــــــــــەنیا كەسێك‬ ‫ئەو بڕیــــــــارە رەتبكاتەوە‌و بە‬ ‫بڕیاری دانەنێت‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫پەرلەمانتارێكی گۆڕان؛ رەخنە لە ئۆپۆزسیۆن دەگرێت‬

‫ن��ووس��ی��ن��گ��ەی ه��ەول��ێ��ر‪:‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارێ��ك��ی فراكسیۆنی‬ ‫«گۆڕان»‪ ،‬رەخنە لە «ئۆپۆزسیۆن»‬ ‫دەگ�����رێ�����ت؛ ك����ە «ب����ەه����ۆی‬ ‫دانوستانە پێنجقۆڵییەكـــــــەوە‪،‬‬ ‫(ئۆپۆزسیۆن)یش‪ ،‬چووەتە هەمان‬

‫چوارچێوەی دەسەاڵتەوە»‪ .‬پەیمان‬ ‫عیزەدین‪ ،‬ئەندامی فراكسیۆنی‬ ‫«گۆڕان» لەپەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬یەكێك‬ ‫ل��ەڕەخ��ن��ەك��ان��ی (ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن)‬ ‫لەسەر دەسەاڵت ئەوەیە؛ دەسەاڵت‬

‫دەزگاكانی یاسادانان‌و جێبەجێكردن‬ ‫بەكارتۆنیی سەیر دەكات‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ئەم دانوستانە پێنج قۆڵییەوە‪،‬‬ ‫(ئ���ۆپ���ۆزس���ی���ۆن)ی���ش‪ ،‬چ���ووە‬ ‫هەمان چ��وارچ��ێ��وەوە‌و دەرك��ەوت‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‌و دام��ەزراوەك��ان��ی تر‪،‬‬

‫جێبەجێكەری بڕیارەكانی مەكتەب‬ ‫سیاسییەكانن»‪.‬‬ ‫ی��ەك��ێ��ك ل���ە پاكێجەكانی‬ ‫پ���ڕۆژەك���ەی «ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن»‪،‬‬ ‫پەیوەندیی بە گۆڕینی پەیڕەوی‬ ‫ن��اوخ��ۆی پ��ەرل��ەم��ان��ەوە ه�ه‌ب��وو‪،‬‬

‫لەوبارەیەوە‪ ،‬پەیمان‪ ،‬وتی‪« :‬تەنیا‬ ‫كاری ئەندامانی پەرلەمانە‪ ،‬ئەوە‬ ‫بكەن‪ ،‬نەك ئەوەی ئەندامانی پارتە‬ ‫سیاسییەكان پ��ەی��ڕەوی ناوخۆی‬ ‫پەرلەمان بۆ ئەندامانی پەرلەمان‬ ‫بگۆڕن»‪.‬‬

‫ئەنجومەنی ناوەندی یەكێتی‪ :‬بەشێك لە نووسینگەی حكومەتی هەرێم؛ موڵكی یەكێتی‪-‬یە‬ ‫زمناكۆ ئیسماعیل‬

‫‪..................................................‬‬

‫بینای ئه‌نجومه‌نی ناوه‌ندی یه‌کێتی‌و نووسینگه‌ی سه‌رۆکی حکومه‌ت ل ‌ه ته‌نیشت یه‌که‌وه‌‬

‫مزوورییەكان‬ ‫داوای موڵكەكانیان‬ ‫دەكەنەوە‬ ‫نووسینگەی هەولێر‬

‫‪................................................‬‬

‫زیاتر لە (‪ )150‬ماڵ لە‬ ‫قوشتەپە‪،‬‬ ‫مزوورییەكانی‬ ‫داوا دەك��ەن موڵكەكانیان‬ ‫پێبدرێتەوە‪.‬‬ ‫م���زووری���ی���ەك���ان‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫ب���ن���ەم���ااڵن���ەن ك���ە س��اڵ��ی‬ ‫(‪)1979‬دا ل��ەالی��ەن رژێمی‬ ‫س���ەدام���ەوە ب��ۆ قوشتەپە‬ ‫گواستراونەتەوە‌و موڵكیان‬ ‫لەسەر تاپۆ ك���راوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوات��ر رەوان���ەی كۆمەڵگەی‬ ‫زۆرە ملێ‌ كراون‪.‬‬ ‫خەسرۆ عەلی م��زووری‪،‬‬ ‫یەكێك لەوانەی موڵكەكەی‬ ‫«داگ����ی����رك����راوە» وت���ی‪:‬‬ ‫دوای ئ��ەوەی لە قوشتەپە‬ ‫بەهۆی پێشمەرگەیاتییەوە‬ ‫ناوچەكەمان چۆڵكرد‪ ،‬دواتر‬ ‫خ��ان��ووەك��ان��م��ان داگ��ی��رك��را‪،‬‬ ‫چەندین ساڵە داوا دەكەین‬ ‫ئ����ەم خ���ان���ووان���ەم���ان پێ‬ ‫بدرێتەوە‪.‬‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەوە‪ ،‬پشتیوان‬ ‫رەحمان‪ ،‬سەرۆكی شارەوانیی‬ ‫قوشتەپە‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگ���ەی���ان���د‪ :‬ك��ێ��ش��ەی��ەك��ی‬ ‫لەوجۆرەمان هەیە‌و بۆ ئەو‬ ‫سكااڵكانمان‬ ‫مەبەستەش‬ ‫گەیاندووەتە پارێزگا‪.‬‬ ‫ئ��ەو م��ااڵن��ە‪ ،‬ژم��ارەی��ان‬ ‫زی��ات��ر ل��ە (‪ )150‬م��اڵ �ە‌و‬ ‫«ت���اپ���ۆی م��وڵ��ك��ەك��ان��ی��ان‬ ‫هەیە»‪ ،‬لە ساڵی (‪)2006‬ەوە‬ ‫فۆڕمیـــان پڕكردووەتەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫ئ��ەوەی قەرەبوو بكرێنەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم وەاڵمیان نەدراوەتەوە‪.‬‬

‫دانا عوسمان‬

‫وت���ەب���ێ���ژی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬ ‫ناوەندی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‪ ،‬رایگەیاند‪:‬‬ ‫ب���ەش���ێ���ك ل�����ەو زه‌وی����ی����ه‌ی‬ ‫نووسینگەی سەرۆكی حكومەت‬ ‫لە سلێمانی لەسەری بیناكراوە‪،‬‬ ‫موڵكی یەكێتییە‪.‬‬ ‫لەنێوان بینای نووسینگەی‬ ‫سەرۆكی حكومەتی هەرێم لە‬ ‫سلێمانی‌و ئەنجومەنی ناوەندی‬ ‫یەكێتیدا‪ ،‬دیوار نییە‌و نازانرێت‬ ‫(یەكێتیی نیشتمانیی)‪ ،‬بە‬ ‫چ رێ��گ��ای��ەك ئ���ەو م��وڵ��ك��ەی‬ ‫بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫لەتیف نێروەیی‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫ئەنجومەنی ناوەندی (ی‪.‬ن‪.‬ك)‪،‬‬ ‫ب��ۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬ئ��ەو‬

‫«باڵەكانی یەكێتی‪ ،‬چوار مانگە‬ ‫بڕیارێكی حكومەتیان راگرتووە»‬

‫‪........................................... .......‬‬

‫وتەبێژی دەستەی هاوكاریی‬ ‫رانیە‪ ،‬رایدەگەیەنێت؛ ناكۆكیی‌و‬ ‫دووب��ەرەك��ی��ی ن��ێ��وان باڵەكانی‬ ‫(یەكێتی) بۆ دانانی كەسێك بە‬ ‫سەرپەرشتیاری ئیدارەی رانیە‪،‬‬ ‫هەنگاوەكانی ب��ە ئیدارەبوونی‬ ‫ق��ەزاك��ەی راگ��رت��ووە‌و هەڕەشەی‬ ‫هەڵوێستوەرگرتنیش دەكەن‪.‬‬ ‫دانا حسێن‪ ،‬وتەبێژی دەستەی‬ ‫هاوكاریی ران��ی��ە‪ ،‬لەلێدوانێكیدا‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬تەئكید‬ ‫ل��ە كەڵەكەبوونی ئ��ەو گلەیی‌و‬ ‫ناڕەزاییانەی خەڵك دەكەینەوە‪،‬‬ ‫ل��ەو ناعەدالەتیی‌و نایەكسانیی‌و‬ ‫تەخشان‌و پەخشانكردنەی زەویی‬

‫ل��ەق��ەزاك��ەو ه��اوك��ات ن��اڕەزای��ی‬ ‫دەردەبڕین لەوەی‪ ،‬دوای چوار مانگ‬ ‫لەبڕیاری حكومەتی هەرێم‪ ،‬لەبارەی‬ ‫بەئیدارەكردنی رانیەوە‪ ،‬تائێستا‬ ‫نەچووەتە بواری جێبەجێكردنەوە»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬ئ��ام��اژەی ب��ەوەش‬ ‫دا‪ :‬ناكۆكیی‌و دووبەرەكیی نێوان‬ ‫باڵەكانی (یەكێتی) بۆ دانانی‬ ‫ك��ەس��ێ��ك ب��ۆ س��ەرپ��ەرش��ت��ی��اری‬ ‫ئیدارەی رانیە‪ ،‬هەنگاوەكانی بە‬ ‫ئیدارەبوونی قەزاكەی راگرتووە‌و‬ ‫وتی‪« :‬جگە لەوەش‪ ،‬زەوتكردنی‬ ‫مافی خەڵك‌و دەستبەردارنەبوون‬ ‫لە دەستبەسەرداگرتنی موڵك‌و‬ ‫ماڵی گشتیی‪ ،‬كۆمەڵێك كێشەن‬ ‫ل��ەش��ارەك��ەداو ت��ادێ��ت كەڵەكە‬ ‫دەبن»‪.‬‬ ‫بەوتەی ن��اوب��راو‪ ،‬ئەندامانی‬

‫سەركردایەتیی (یەكێتی)‪ ،‬كۆك‬ ‫نین لەبارەی دانانی كەسێك بۆ ئەو‬ ‫پۆستە‪.‬‬ ‫ئ���ەم ل��ێ��دوان��ەی ن���اوب���راو‪،‬‬ ‫لەكاتێكدایە پێشتر بەیاننامەیەكی‬ ‫ناڕەزاییان باڵوكردەوە‌و داوایانكرد؛‬ ‫جێبەجێكردنی یەكەم هەنگاوی‬ ‫بەئیدارەبوونی ق��ەزاك��ە‪ ،‬نەبێتە‬ ‫قوربانیی ملمالنێی حیزبیی‌و‬ ‫كەسیی‪.‬‬ ‫دان������ا‪ ،‬وت�����ی‪« :‬س��ەق��ف��ی‬ ‫زەمەنیمان دانەناوە بۆ دەسەاڵت‪،‬‬ ‫خەڵك دەبێت ئەوە دابنێت‪ ،‬چونكە‬ ‫دەستەكەی ئێمە وەك��و پردێك‬ ‫وایە لەنێوان دەس��ەاڵت‌و خەڵكدا‬ ‫بۆ گەیاندنی ناڕەزاییەكان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بۆ فشاركردن‪ ،‬رێگای جۆراوجۆر‬ ‫دەگرینەبەر»‪.‬‬

‫«قایمقام دكتۆر نییە؛ عیالج بنووسێت»‬ ‫عادل مەریوانی‬

‫‪........................................... .......‬‬

‫ب��ەپ��ێ��ی راپ���رس���ی���ی���ەك‪،‬‬ ‫قایمقامییەتی قەزای ش��ارەزوور‪،‬‬ ‫«خراپترین» فەرمانگەیە لە‬ ‫قەزاكەدا‌و قایمقامیش راپرسییەكە‬ ‫بە «شەخسی‌و دەستی حیزب‬ ‫لەپشتییەوە» وەس��ف دەك��ات‌و‬ ‫دەڵێت؛ خۆ قایمقام دكتۆر نییە‪،‬‬ ‫عیالج بنووسێت‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ەی «رای خەڵك»‪،‬‬ ‫رۆژنامەیەكە لە قەزای شارەزوور‬ ‫دەردەچ���ێ���ت‌و ب�ڵاودەب��ێ��ت��ەوە‪،‬‬ ‫راپرسییەكی بۆ ئەدای بەڕێوەبەری‬ ‫ف���ەرم���ان���گ���ە ح��ك��وم��ی��ی��ەك��ان‬ ‫ئەنجامداوە‌و تێیدا ئەدای چەند‬ ‫فەرمانگەیەك دەنگی «خراپ»یان‬ ‫بەدەستهێناوە‪ ،‬ب��ەم شێوەیە‪:‬‬

‫(‪ %53‬پەروەردە‪ %50 ،‬قایمقام‪،‬‬ ‫‪ %48‬تێبینەرایەتیی ئەوقاف‪،‬‬ ‫‪ %47‬دارایی‪%45 ،‬نەخۆشخانە)‪.‬‬ ‫ل����ەوب����ارەی����ەوە‪ ،‬س����ۆران‬ ‫ع��ەل��ی‪ ،‬قایمقامی ش����ارەزوور‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ه‌»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫راپرسییەكە‪ ،‬پسپۆڕ‌و دەزگایەكی‬ ‫باوەڕپێكراو ئەنجامی ن��ەداوە‪.‬‬ ‫ئ����ەم راپ���رس���ی���ی���ە‪ ،‬دەس��ت��ی‬ ‫سیاسیی‌و شەخسی لەپشتەوەیە‌‪،‬‬ ‫وتیشی‪ :‬ئەو كەسانە‪ ،‬دەیانەوێت‬ ‫بەم ج��ۆرە كارانەیان‪ ،‬بەناوی‬ ‫راپرسییەوە كاریگەریی لەسەر‬ ‫ئ��ەدای ك��اری ئێمە دابنێن‪ ،‬لە‬ ‫راستیدا‪ ،‬ئەمە كار ناكاتە سەر‬ ‫ئەدامان‪.‬‬ ‫سەبارەت بە كەمتەرخەمیش‪،‬‬ ‫دەڵێت‪ :‬كەمتەرخەمیی لەالی‬ ‫ئێمەوە نییە‪ ،‬كەموكووڕیی‌و‬

‫كەمتەرخەمیی هەیە لە سەرووی‬ ‫ئێمەوە‪ ،‬خۆ قایمقام دكتۆر نییە‪،‬‬ ‫عیالج بنووسێت‪ ،‬یان شارەوانی‬ ‫بێت‌‪ ،‬پڕۆژە ئەنجام بدات‌‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بەپێی ئەو راپرسییەی «رای‬ ‫خەڵك» بێت‪ ،‬دەبوایە ئێستا‬ ‫هاواڵتییان ل��ە س��ەر شەقام‪،‬‬ ‫خۆپیشاندانیان بكردایە‪.‬‬

‫بینایەی ئەنجومەنی ناوەندی‬ ‫ی��ەك��ێ��ت��ی ت��ێ��دای��ە‪ ،‬م��وڵ��ك��ی‬ ‫(ی��ەك��ێ��ت��ی��ی ن��ی��ش��ت��م��ان��ی��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان)ە‌و بەشێكیش لە‬ ‫زەوی����ی م��ەك��ت��ەب��ی س��ەرۆك��ی‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م‪ ،‬موڵكی‬ ‫یەكتیی‪-‬یە‌و بینای ئەنجومەنی‬ ‫ن���اوەن���دی���ش‪ ،‬م��اف��ی ب��ەس��ەر‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬ب��ی��ن��اك��ەم��ان‪،‬‬ ‫ل��ەالی��ەن ئ��ی��دارەی گشتییەوە‬ ‫دروس��ت��ك��راوە‌و ملیارێك دینار‬ ‫خەرجیی بووە‪ ،‬خەرجییەكەشی‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی ب��ەح��ك��وم��ەت��ی‬ ‫هەرێمەوە نییە»‪.‬‬ ‫ل��ەوەاڵم��ی ئ����ەوەی‪ ،‬چۆن‬ ‫ئەو موڵكە وەرگ��ی��راوە‌و كراوە‬ ‫ب��ە ب��ی��ن��ا‪ ،‬ن��ێ��روەی��ی‪ ،‬وت��ی‪:‬‬

‫«بینای رۆژنامەی (رۆژنامە)‬ ‫سەر بەكێیە‌و هی كێیە‌و چۆن‬ ‫دروس��ت��ك��راوە؟»‪ .‬دەرب���ارەی‬ ‫ئەوەی كە هۆكاری چییە تاوەكو‬ ‫ئێستا لەنێوان بینای مەكتەبی‬ ‫سەرۆكی حكومەت‌و بیناكەی‬ ‫ئ���ەوان دی���وار نییە‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫«حەوشە نییە‌و شوێنێكی فراوان‬ ‫هەیە‪ ،‬بینای مەكتەبی سەرۆكی‬ ‫حكومەت دەكەوێتە س��ەرووی‬ ‫ئێمە‪ ،‬ئێمە دوورین لەوان‌و هیچ‬ ‫پەیوەندییەك لەنێوان ئێمەو‬ ‫ئ��ەوان��دا نییە‪ ،‬بەڵكو بەتەنیا‬ ‫دەرگاكانمان لەوانەوە نزیكە‪،‬‬ ‫ت��ەن��ان��ەت ش��ەق��ام��ەك��ەش��م��ان‬ ‫لەیەكتر جیاوازە»‪.‬‬ ‫هاوكات سەرچاوەیەكی نێو‬ ‫ئەنجومەنی ناوەندی یەكێتی‪ ،‬كە‬ ‫نەیویست ناوی ئاشكرا بكرێت‪،‬‬

‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«ئەو بینایە موڵكی یەكێتییە‪،‬‬ ‫یان لەبری پارە وەرگیراوە‪ ،‬یان‬ ‫بە موقایەزە وەرگیراوە‪ ،‬ئێمە‬ ‫موراجەعەمان ك��ردووە بۆ ئەو‬ ‫موڵكە‪ ،‬دڵنیاین كەهی حیزبە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ن��ازان��ی��ن چ���ۆن حیزب‬ ‫بەدەستی هێناوە»‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی‪« :‬ئ��ەگ��ەر ئێمە‬ ‫بمانزانیایە موڵكی حكومەتە‪،‬‬ ‫ن��ەدەچ��ووی��ن��ە ن���اوی‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بەشێكی ئەو بینایەی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیرانیش هی یەكێتییە»‪.‬‬ ‫ه��ەردوو بینای ئەنجومەنی‬ ‫ناوەندی یەكێتی‌و نووسینگەی‬ ‫سەرۆكی حكومەت لە سلێمانی‪،‬‬ ‫لەتەنیشت یەكەوەن‌و دەكەونە‬ ‫گ��ەڕەك��ی زەرگ��ەت��ە ل��ە گ��ردی‬ ‫نێوان زەرگەتە‌و بەختیاری‪.‬‬

‫حاكم قادر؛ دوو مانگە دەستی‬ ‫لەكار كێشاوەتەوە‌و تائێستا دەوام دەكات‬

‫ئەكرەم تۆفیق‬

‫‪........................................... .......‬‬

‫ماوەی دوو مانگە حاكم قادر‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری ئاسایشی گشتیی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬دەستلەكاركێشانەوەی‬ ‫خۆی راگەیاندووە‪ ،‬بەاڵم تا ئێستا‬ ‫لەو پۆستەدا كاردەكات‪.‬‬ ‫ح��اك��م ق����ادر ح��ەم��ەج��ان‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری ئاسایشی گشتیی‬ ‫پارێزگای سلێمانی‪ ،‬لە رۆژی‬ ‫(‪)5/11‬ی ئ��ەم��س��اڵ��دا لە‬ ‫روون��ك��ردن��ەوەی��ەك��ی��دا‪ ،‬ك��ە لە‬ ‫رۆژنامەی «كوردستانی نوێ»دا‬

‫ب�ڵاوك��رای��ەوە‪ ،‬رای��گ��ەی��ان��د‪ :‬بە‬ ‫ئامانجی جێبەجێكردنی بڕیارو‬ ‫راسپاردەكانی كۆنگرەی سێیەمی‬ ‫(یەكێتی)‪ ،‬كە ئاماژە بەوە كراوە‪:‬‬ ‫نابێت دوو پۆستت هەبێت‪ ،‬بڕیاری‬ ‫خۆی‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەی‬ ‫راگەیاند‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫«داوای‬ ‫راگ������ەی������ان������د‪:‬‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەمان پێشكەش‬ ‫بە سەرۆكایەتیی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران كردووە‪ ،‬بۆ ئەوەی بواری‬ ‫كاركردن بۆ هەڤاڵەكانی تر‪ ،‬چ لە‬ ‫حكومەت‌و حیزبدا بڕەخسێت»‪.‬‬

‫وتیشی‪« :‬ب��ەه��ۆی ئ��ەوەی‬ ‫ن��ەت��وان��راوە ب��ڕی��اری كۆتایی‬ ‫ب��درێ��ت ب��ۆ دەستنیشانكردنی‬ ‫كەسێكی دیكە‪ ،‬تائێستا لەو‬ ‫پۆستەدا كارەكان بەڕێوە دەبەم‌و‬ ‫چاوەڕوانی ئەوەم كەسێكی دیكە‬ ‫دابنرێت‌و واز لە ئیشوكاری ئەو‬ ‫پۆستە بهێنم»‪.‬‬ ‫ل��ەدوای��ی��ن ك��اری��ش��ی��دا لەو‬ ‫پ���ۆس���ت���ەدا‪ ،‬رۆژی (‪)7/4‬‬ ‫ك���ۆب���وون���ەوەی ب��ە ئاسایشی‬ ‫فڕۆكەخانەی سلێمانی كردووە‌و‬ ‫چەند بڕیارێكی لەكۆبوونەوەكەدا‬ ‫دەركردووە‪.‬‬

‫ئۆفیسی هەولێری كۆمسیۆن‪ :‬هەڵبژاردن؛ بە ئۆفیسه‌کان بەڕێوە ناچێت‬ ‫نووسینگەی هەولێر‬

‫‪.....................................................‬‬

‫بەرپرسی ئۆفیسی هەولێری‬ ‫كۆمسیۆنی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫هەڵبژاردن بە ئۆفیسی پارێزگاكان‬

‫بەڕێوە ناچێت‌و ئاشكراشیكرد؛‬ ‫لەگەڵ لیژنەی یاسایی پەرلەماندا‬ ‫كۆبوونەتەوە‪ ،‬تا هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكان لە لیستی‬ ‫داخراوەوە ببێتە لیستی كراوە‌و‬ ‫لەسەر ئ��ەو بنەمایەش‪ ،‬چەند‬ ‫تێبینییەكیان بە لیژنەی یاسایی‬

‫پەرلەمان داوە‪.‬‬ ‫هەندرێن محەمەد‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫ك��ۆم��س��ی��ۆن چ��اوەڕێ��ی��ە دوای‬ ‫ه��ەم��وارك��ردن��ەوە‪ ،‬ی��اس��اك��ەی‬ ‫رادەس��ت بكرێت‪ ،‬ئەگەر دواش‬ ‫ب��ك��ەوێ��ت‪ ،‬ئ���ەوا هەڵبژاردنی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی پ��ارێ��زگ��اك��ان‬

‫دوادەكەوێت‪ .‬باسی لەوەش كرد؛‬ ‫ئێستا بابەتی متمانە لێسەندنەوە‬ ‫ل��ە ك��ۆم��س��ی��ۆن ل���ەئ���ارادای���ە‪،‬‬ ‫ئەگەر متمانەش لەكۆمسیۆن‬ ‫وەربگیرێتەوە‪ ،‬هەڵبژاردنەكان‬ ‫ب���ە ئ��ۆف��ی��س��ی پ��ارێ��زگ��اك��ان‬ ‫بەڕێوەناچێت‪.‬‬

‫درێژه‌ی هه‌واڵه‌کانی الپه‌ڕه‌‪1 ...‬‬

‫گۆڕان‪-‬ێك‪ ،‬بەشداریی‪...‬‬ ‫«ئەگەر گ��ۆڕان‪ ،‬بەشداریی‬ ‫لەحكومەتدا ب��ك��ات‪ ،‬بەپۆستی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ك��ی گشتیی رازی��ی‬ ‫نابێت»‪.‬‬ ‫ئ����اوات ش��ێ��خ ج��ەن��اب‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ە»ی��ش��ی روون��ك��ردەوە‪:‬‬ ‫«وەرگ���رت���ن���ی ئ����ەو پ��ۆس��ت��ە‬ ‫بەشداریكردن نییە لەحكومەتدا‪،‬‬ ‫چونكە پۆستی ب��ەڕێ��وەب��ەری‬

‫گشتیی پۆستێكی سیادیی نییە‪،‬‬ ‫ئەنجومەنی خانمان ئەنجومەنێكی‬ ‫راوێ��ژك��اری��ی��ەو حكومەت لەسەر‬ ‫كاروباری ژنان راوێژیی پێدەكات‬ ‫بۆ چاكسازیی‪ ،‬ئەگەر «گۆڕان»‬ ‫بەشداریی لە حكومەتدا بكردایە‪،‬‬ ‫هەرگیز بەپۆستی بەڕێوەبەرێكی‬ ‫گشتیی رازیی نەدەبوو‪ ،‬هاوكات‬ ‫ئەو ئەنجومەنە سەرجەم الیەنە‬ ‫س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان��ی ت��ێ��دای��ە‪ ،‬بە‬ ‫بێالیەنیشەوە»‪.‬‬

‫ئاسایش؛ گه‌نده‌ڵییه‌کانی‪...‬‬ ‫ب���ە ژم������ارە (‪ )16922‬لە‬ ‫(‪ ،)2010/10/19‬بڕی (‪)682،16‬‬ ‫تەن دەرمانی مرۆیی هێناوە‪ ،‬دواتر‬ ‫هەر بەنووسراوی (‪ )16922‬لە‬ ‫(‪ )622،35( ،)2010/10/19‬تەن‬ ‫دەرمانی مرۆیی هێناوە‪ ،‬جگەلە‬ ‫هێنانی ئ��ەم زی��ادەی��ە‪ ،‬ج��ۆری‬ ‫دەرم��ان��ەك��ان گ��ۆڕان��ك��اری��ی تێدا‬ ‫كراوە‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی خ���اڵ���ی دووەم�����ی‬

‫ئەو «گەندەڵییانەی كە لەالیەن‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی گومرگی باشماخ‌و‬ ‫هەردوو كۆمپانیاكەوە ئەنجام دراون‬ ‫لە گەندەڵیی‌و ئیحتیال‌و پێدانی‬ ‫رەش����ووە»‪ ،‬ب��ە بەڕێوەبەرێتی‬ ‫ناوبراو‪.‬‬

‫ن��ووس��راوەك��ەش «كۆمپانیای‬ ‫(ه��اوك��اری��ی)‪ ،‬ك��ە رەزام��ەن��دی��ی‬ ‫هەبووە بەهێنانی دەرمانی مرۆیی‬ ‫لەمانگی (‪ )10‬تا (‪ ،)12‬بڕی‬ ‫(‪ )350‬ت��ەن دەرم��ان��ی مرۆیی‬ ‫زیادەی هێناوە‪.‬‬ ‫ن���ووس���راوەك���ەی ئاسایشی‬ ‫دەسەاڵت‪ :‬هەڵوێستمان‬ ‫لە‬ ‫گشتیی سلێمانی‪ ،‬داوا‬ ‫به‌رامبه‌ر‪...‬‬ ‫فەرمانگەی داواك����اری گشتیی‬ ‫«ل�������ەدوا ك���ۆب���وون���ەوەدا‬ ‫س��ل��ێ��م��ان��ی دەك�������ات‪ ،‬ك���اری‬ ‫یاسایی ئەنجام ب���دەن لەسەر (یەكێتی‌و پارتی) رایانگەیاند‪:‬‬

‫لەماوەی هەفتەیەكدا چارەسەری‬ ‫بەشێك لە كێشەكان دەكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا هیچیان نەكردووە»‪.‬‬ ‫ت���ا ئ���ام���ادەك���ردن���ی ئ��ەم‬ ‫راپۆرتە‪( ،‬یەكێتی‌و پارتی)‪ ،‬هیچ‬ ‫روون��ك��ردن��ەوەی��ەك��ی رەسمییان‬ ‫لەسەر بڕیارەكەی «ئۆپۆزسیۆن»‬ ‫نەداوە‪ ،‬لەوبارەیەشەوە‪ ،‬جەعفەر‬ ‫ئیبراهیم ئیمینكی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫وەف��دی دانوستكاری «پارتی»‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬

‫«ئەگەر بەشێوەیەكی رەسمیی‬ ‫ئێمەیان ئاگادار كردەوە‪ ،‬وەاڵمیان‬ ‫دەدەینەوە‌و هەڵوێستمان دەبێت»‪.‬‬ ‫عەبدولستار مەجید‪ ،‬ئەندامی‬ ‫وەف���دی دان��وس��ت��ك��اری كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬وەاڵم���ی پڕۆژەكەی‬ ‫(ی���ەك���ێ���ت���ی‌و پ���ارت���ی)م���ان‬ ‫ئامادەكردووەو خاڵی هاوبەشمان‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم تێبینیی‌و سەرنجمان‬ ‫لەسەر هەندێك خاڵ هەیە»‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫یاسای بودجەی هەرێم‪ ،‬حكومەت پابەند دەكات بە جێبەجێكردنی هەر زیادەیەك؛‬ ‫كە لەالیەن حكومەتی عێراقەوە جێبەجێ بكرێت‪.‬‬

‫«گۆڕان»‪ :‬گرنگ ئەوەیە مووچەیان زیاد بكرێت‪ ،‬نەك كێ دەیدات‬

‫‪ ،‬وردەكاریی زیادكردنی مووچەی هێزەكانی ناوخۆ باڵودەكاتەوە‬

‫ ‬

‫پۆلیسی سلێمانی؛ له‌ کاتی مه‌شقکردندا‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هاوڕ ‌ێ عەبدوڵاڵ‬

‫‪.............................................................‬‬

‫الیەن���ی س���ەرفكەری زیادەی‬ ‫مووچ���ەی هێزەكان���ی ناوخ���ۆ‪،‬‬ ‫ناكۆكی���ی دەخات���ە نێ���وان‬ ‫فراکسیۆن ‌ه كوردییەكانی بەغداوەو‬ ‫پەرلەمانتارێك���ی (گۆڕان)ی���ش‬ ‫دەڵێ���ت‪« :‬ئ���ەوەی بە‌المان���ەوە‬ ‫گرنگ ب���ووە‪ ،‬هاوتاكردنی مووچەی‬ ‫هێزەكانی ناوخ���ۆی هەرێم‌و بەغدا‬ ‫بووە‪ ،‬نەك الیەنی سەرفكەری»‪.‬‬ ‫(‪)7/4‬ی‬ ‫لەدانیش���تنی‬ ‫ئەنجومەن���ی نوێنەران���ی عێراقدا‪،‬‬ ‫«پڕۆژەیاسای زیادكردنی مووچەی‬ ‫هێزه‌کان���ی ناوخ���ۆی عێ���راق»‬ ‫پەس���ەندكرا‪ ،‬هەرچەن���د پێش���تر‬ ‫لەس���ەر پێش���نیازی فراكس���یۆنی‬ ‫گ���ۆڕان لە ئەنجومەن���ی نوێنەران‪،‬‬ ‫ل���ە پڕۆژەیاس���اكەدا‪ ،‬بڕگەیەك بۆ‬ ‫پابەندكردن���ی حكومەتی هەرێم بە‬ ‫زیادك���ردن‌و هاوتاكردنی مووچەی‬ ‫هێزەكانی ناوخۆی هەرێم جێكرایەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم فراكسیۆنی هاوپەیمانیی‪ ،‬بە‬ ‫پاساوی بارگرانیی بۆسەر بودجەی‬ ‫هەرێم‪ ،‬ئەو پێشنیازەی رەتكردەوە‪.‬‬

‫رۆژی (‪ ،)7/6‬ل ‌ە كۆنگرە‌یە‌كی‬ ‫رۆژنامە‌وانی���دا‪ ،‬هەری���ەك ل���ە‬ ‫س���امان ف���ەوزی‌و ئ���ااڵ تاڵەبانی‪،‬‬ ‫ئه‌ندامانی فراکسیۆنی هاوپه‌یمانی‪،‬‬ ‫«داوامانكردووە‪ ،‬ئە‌و‬ ‫‌‌‬ ‫رایانگەیان���د‪:‬‬ ‫بە‌شە‌ی كارمە‌ندانی هێزە‌كانی ناخۆ‬ ‫ك ‌ە لە‌س���ە‌ر هە‌رێمی كوردس���تانن‌‪،‬‬ ‫بودجە‌كە‌ی���ان لە‌س���ە‌ر حكومە‌تی‬ ‫فی���دراڵ بێ���ت‪ ،‬هە‌ندێ���ك الی���ە‌ن‬ ‫دە‌یانە‌وێ���ت ه���ە‌ر یاس���ایە‌ك ل���ە‌‬ ‫پە‌رلە‌م���ان عێ���راق دە‌ربكرێت‪ ،‬لە‌‬ ‫هە‌رێمی كوردستان جێبە‌جێبكرێت‌و‬ ‫ئ���ە‌وە‌ش دە‌بێت ‌ە ه���ۆی الوازكردنی‬ ‫ئی���رادە‌ی هە‌رێم���ی كوردس���تان‌و‬ ‫بە‌هێزكردنی ناوە‌ند»‪.‬‬ ‫ه���ەروەك موئەی���ەد تەی���ب‪،‬‬ ‫وتەبێژی فراكس���یۆنی هاوپەیمانیی‬ ‫كوردستان لە ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫عێراق‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«ئەوەی گرنگ���ە‪ ،‬ئەوەیە مووچەی‬ ‫هێزەكانی ناوخۆی هەرێم زیادبكرێت‌و‬ ‫وەك مووچەی هاوتاكانیان بێت لە‬ ‫عێراق‪ ،‬ئێم���ە لەگ���ەڵ ئەوەداین‪،‬‬ ‫زیادكردن���ی مووچ���ەی هێزەكانی‬ ‫ناوخ���ۆی هەرێ���م‪ ،‬ل���ە میزانییەی‬ ‫سیادیی عێراقدا بێت»‪.‬‬

‫س���ەبارەت ب���ە كێش���ەی‬ ‫فراكسیۆنەكەی لەگەڵ (گۆڕان)‪،‬‬ ‫موئەیەد تەیب‪ ،‬وتی‪« :‬كێشەكەی‬ ‫نێوان ئێمەو (گۆڕان) پەیوەندیی‬ ‫بە زیادكردنی مووچەی هێزەكانی‬ ‫ناوخۆوە نیی���ە‪ ،‬بەڵكو (گۆڕان)‬ ‫هەوڵی���دا حكومەت���ی عێ���راق‪،‬‬ ‫هەرێ���م پابەندبكات بە زیادكردنی‬ ‫مووچەكەوە‪ ،‬ئێم���ە ئەوەمان پێ‬ ‫باش نەبوو‪ ،‬دەبێ���ت هەوڵبدەین‬ ‫حكومەتی عێراق‪ ،‬زۆر دەس���ت لە‬ ‫كاروبارەكانی هەرێم وه‌رنەدات»‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم‪ ،‬پەرلەمانتاران���ی‬ ‫فراكس���یۆنی گ���ۆڕان‪ ،‬بۆچوونی‬ ‫فراكس���یۆنی هاوپەیمانی���ی ب���ە‬ ‫نایاس���ایی وەس���فدەكەن‌و رۆژی‬ ‫(‪ ،)7/7‬لە‌تیف مستە‌فا‪ ،‬ئە‌ندامی‌‬ ‫ی عێراق لە‬ ‫ی نوێنە‌ران ‌‬ ‫ئە‌نجومە‌ن��� ‌‬ ‫ی گۆڕان‪ ،‬لە كۆنگرە‌یە‌كی‌‬ ‫‌فراكسیۆن ‌‬ ‫رۆژنامە‌وانی���دا‪ ،‬رایگەیان���د‪« :‬بۆ‬ ‫ی ئە‌و‬ ‫پە‌ردە‌پۆشكردن‌و شاردنە‌و‌ە ‌‬ ‫ی ناوخۆ‬ ‫ی هێزە‌كان ‌‬ ‫ی‌ال ‌‬ ‫ئیحراجیی ‌ە ‌‬ ‫بۆیان دروس���تبووە‌‪ ،‬فراكسیۆنی‬ ‫ی پە‌نا بۆ‌‬ ‫ی كوردس���تان ‌‬ ‫هاوپه‌یمان ‌‬ ‫دروستكردنی قس���ە‌و قسە‌ڵۆكی‬ ‫بێبنە‌ما دەب���ات‪ ،‬ئێمە بە‌المانەوە‬

‫ی هێزە‌كان ‌‬ ‫ی‬ ‫گرنگ ب���ووە‌‪ ،‬مووچ ‌ە ‌‬ ‫ی ناوخۆی‌‬ ‫ی هێزە‌كان ‌‬ ‫ناوخۆ هاوتا ‌‬ ‫عێ���راق بێ���ت‪ ،‬ئیتر لە‌س���ە‌ر چ‬ ‫بودجە‌ی���ە‌ك ئ���ە‌و كار‌ە دە‌كرێت‪،‬‬ ‫گرنگ نە‌بووە»‪.‬‬ ‫وتیش���ی‪« :‬جیاوازیك���ردن‬ ‫ی هێزە‌كان���ی‌‬ ‫لە‌نێ���وان مووچ��� ‌ە ‌‬ ‫ی دیك ‌ەی‌‬ ‫ی هە‌رێم‌و ناوچە‌كان ‌‬ ‫ناوخۆ ‌‬ ‫ی الوازكردنی‬ ‫عێراقدا‪ ،‬دە‌بێت ‌ە هۆ ‌‬ ‫ی ئە‌و هێزانە‌»‪.‬‬ ‫ئینتیما ‌‬ ‫س���ەبارەت بەوه‌ی���ش ک���ه‌‬ ‫پەرلەمانتاران���ی فراكس���یۆنی‬ ‫هاوپەیمانیی كە باس���ی ئەوەیان‬ ‫كردب���وو‪ ،‬زیادكردن���ی مووچەی‬ ‫هێزەكانی ناوخۆی هەرێم‪ ،‬بخرێتە‬ ‫سەر بودجەی حكومەتی عێراق‪،‬‬ ‫نەریمان عەبدوڵاڵ‪ ،‬ئەندامی لیژنەی‬ ‫ناوخۆ لە پەرلەمانی كوردس���تان‪،‬‬ ‫ئام���اژەی بەوە ك���رد‪ :‬ئەو جۆرە‬ ‫قسانە‪ ،‬یاسایی‌و دەستووریی نین‌و‬ ‫حكومەتی عێراقی «س���ەری لێ‬ ‫نەشێواوە»‪ ،‬بودجە بۆ هێزەكانی‬ ‫ناوخۆی هەرێم زیادبكات‪.‬‬ ‫یاس���ا نوێیەكە‪ )90( ،‬مادە‌‬ ‫لە‌خۆدە‌گرێت‪ ،‬ك ‌ە س���ە‌رجە‌میان‬ ‫پە‌یوە‌س���تن ب ‌ە ژی���ان‌و گوزە‌رانی‬

‫كارمەندان���ی هێزی ناوخۆ لە‌كاتی‬ ‫خزم ‌ەت‌و خانە‌نشینكردنیاندا‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬لە مادەی (‪)28‬ی‬ ‫یــــاسای بــــــــــودجەی ساڵی‬ ‫(‪)2011‬ی هەرێمی كوردس���تاندا‪،‬‬ ‫هات���ووە‪« :‬لەس���ەر حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردس���تانە‪ ،‬یەكسانیی‬ ‫لەنێ���وان مووچ���ە‌و دەرماڵ���ەی‬ ‫هێزەكانی پێشمەرگە‌و ئاسایش‌و‬ ‫پۆلی���س‌و زێرەڤان���ی‌و بەرگریی‌و‬ ‫فریاكەوت���ن ل���ە هەرێ���م لەگەڵ‬ ‫مووچە‌و دەرماڵ���ەی هاوتاكانیان‬ ‫هاوكات س���ەردار عەبدوڵاڵ‪،‬‬ ‫لە تاكەكانی هێزی چەكدار‌و هێزی بە جێبەجێكردنی هەر زیادەیەك‬ ‫ئاسایش���ی ناوخ���ۆی حكومەتی كە لەالی���ەن حكومەتی عێراقەوە ئەندام���ی لیژن���ەی ئاس���ایش‌و‬ ‫جێبەجێ بكرێت‪ ،‬ئەگەر حكومەتی بەرگریی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫فیدراڵدا بەدی بهێنێت»‪.‬‬ ‫هێزەكانی ناوخ���ۆی هەرێم‪ ،‬هەرێم جێبەجێی نەكرد‪ ،‬هێزەكانی عێراق‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫كە ژمارەی���ان نزیەك���ی (‪ )350‬ناوخ���ۆ بۆیان هەیە ل���ە دادگای «دڵنیاین‪ ،‬وەك چۆن حكومەتی‬ ‫هەزار دەبێت‪ ،‬س���ەرجەمیان سەر ئیداریی‪ ،‬سكااڵ لەسەر حكومەتی هەرێم‪ ،‬زی���ادەی مووچەی حەوت‬ ‫س���اڵی فەرمانبەرانی سلێمانیی‬ ‫بە حكومەت���ی هەرێمن‪ ،‬جگە لە هەرێم تۆمار بكەن»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬بە پێویستی دەزانێت‪ ،‬خ���واردووە‪ ،‬زیادكردنی مووچەی‬ ‫(پۆلیسی دارس���تان‪ ،‬پاسپۆرت‪،‬‬ ‫پاسەوانی سنوور) نەبێت كە سەر هێزەكانی ناوخۆی هەرێم‪ ،‬پاداشت هێزەكان���ی ناوخ���ۆش دەخوات‪،‬‬ ‫بە وەزارەت���ی ناوخۆی حكومەتی بكرێن‌و مووچە‌و دەرماڵەیان وەكو بۆئ���ەوەی دڵنیابی���ن حكومەتی‬ ‫عێ���راق بێت‪ ،‬چونك���ە وەك ئەو هەرێ���م زیادكردنەك���ە ناخوات‪،‬‬ ‫ناوەندن‪.‬‬ ‫نەریم���ان عەبدوڵ�ڵ�ا‪ ،‬ئەوەی دەڵێت‪« :‬ئەو هێزانە‪ ،‬ئەمنییەتی هەوڵماندا حكومەتی عێراق‪ ،‬هەرێم‬ ‫خس���تەڕوو‪« :‬یاس���ای بودجەی هەرێمی كوردستانیان پاراستووەو پابەند بكات كە یاساكە جێبەجێ‬ ‫بكات»‪.‬‬ ‫هەرێم‪ ،‬حكوم���ەت پابەند دەكات نابێت غەدریان لێ بكرێت»‪.‬‬

‫وەزیرەكانی كۆمەڵ‌و یەكگرتوو‪ :‬لە حكومەتدا‪ ،‬باس نەكراوه‌‬

‫لە كەمكردنەوەی وەزارەتەكانی مالیكی‪-‬دا؛ كام الیەنی كوردیی پێوەدەبێت؟‬

‫رۆژنامە‬

‫‪.............................................................‬‬

‫بەپێ���ی پڕۆژەیەك���ی نوێ‪،‬‬ ‫وەزارەتەكان���ی مالیكی‪ ،‬بۆ (‪)25‬‬ ‫وەزارەت كەمدەكرێنەوە‌و وەزیرێكی‬ ‫كۆمەڵ���ی ئیس�ل�امیش دەڵێ���ت‪:‬‬ ‫«ئەگەر بەشی ئێمە كەمبكرێتەوە‪،‬‬ ‫قسەمان دەبێت»‪.‬‬ ‫س���ەرچاوەكانی راگەیاندن���ی‬ ‫عێ���راق‪ ،‬لە ئێس���تادا‪ ،‬ب���اس لە‬ ‫پڕۆژەیەكی عەمار حەكیم‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫ئەنجومەنی بااڵی ئیسالمیی دەكەن‬ ‫ب���ۆ چارەس���ەركردنی قەیران���ی‬ ‫سیاس���یی‌و ئیداریی ل���ە عێراقدا‪،‬‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ماڵپه‌ری حکومه‌تی عێراق‬ ‫ ‬ ‫كە بەپێی ئ���ەو پڕۆژەیە‪ ،‬ژمارەی کۆبوونه‌وه‌یه‌کی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیرانی عێراق‬ ‫وەزارەتەكان���ی حكومەت���ی نوری‬ ‫ئەمەیش كێشە لەنێوان كوتلەكاندا‬ ‫مالیكی‪ ،‬ل���ە (‪ )42‬وەزارەتەوە بۆ دەكات���ەوە‪ :‬تائێس���تا‪ ،‬ئەگ���ەری كەس»‪.‬‬ ‫كۆمەڵ���ی دروس���ت دەكات‪ ،‬ك���ە كام وەزیر‬ ‫وەزیرەك���ەی‬ ‫(‪ )25- 20‬وەزارەت كەمدەكرێنەوە‌و كەمكردنەوەی وەزارەتەكان‪ ،‬لەناو‬ ‫وەزارەتەكانی دەوڵەتیش‪ ،‬زۆرترین ئەنجومەن���ی وەزیران���ی عێراقدا ئیس�ل�امیی‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪ :‬الببرێت‌و رایگەیان���د‪« :‬نازانرێت‪،‬‬ ‫باس نەك���راوە‌و ب���ۆ «رۆژنامە» ئەگ���ەر پرس���ی كەمكردن���ەوەی ئای���ا مالیك���ی بێمن���ەت دەبێت‬ ‫ئەگەری البردنیان لەسەرە‪.‬‬ ‫یاس���ین حەس���ەن‪ ،‬وەزیری وت���ی‪« :‬ئاش���كرا نییە ك���ە ئەو وەزارەتەكان���ی حكومەتی عێراق‪ ،‬بەرامبەر ب���ە یەكگرتوو‌و كۆمەڵ؟‬ ‫دەوڵەتی عێراق لەسەر فراكسیۆنی پرس���ە‪ ،‬هەقیقەتی هەیە‪ ،‬یان بۆ س���ەر بگرێت‪ ،‬پێویس���تە لەنێوان ناكرێ���ت هەركەس بەئ���ارەزووی‬ ‫كۆمەڵی ئیس�ل�امیی‪ ،‬جەخت لەوە هەڕەش���ەكرنە لەس���ەر هەندێك كوتلەكان���دا تاوت���وێ بكرێ���ت‌و خۆی‪ ،‬ف�ڵ�ان وەزیر الببات‌و ئەگەر‬

‫وەزیرەكانم���ان الببرێ���ن‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫مالیكی‌و هاوپەیمانی كوردستانیدا‪،‬‬ ‫قسەمان دەبێت»‪.‬‬ ‫زانیارییەكان���ی‬ ‫بەپێ���ی‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬كە لە سەرچاوەیەكی‬ ‫ئ���اگاداری ئەنجومەن���ی وەزیرانی‬ ‫عێراق���ەوە دەس���تی كەوت���وون‪،‬‬ ‫ئەگ���ەر هەیە ه���ەردوو وەزارەتی‬ ‫ن���ەوت‌و كارەب���ا‪ ،‬بكرێن���ە یەك‬ ‫وەزارەت بەناوی وەزارەتی وزەوە‪،‬‬ ‫وەزارەتی گەشتوگوزارو رۆشنبیریی‬ ‫یەكبخرێن‌و وەزارەتی كش���توكاڵ‌و‬ ‫دەرامەت���ە ئاوییەكانیش‪ ،‬بكرێنە‬ ‫یەك وەزارەت‪.‬‬ ‫ئ���ەو س���ەرچاوەیە‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫بەوەش دا‪ :‬پێنج وەزیری حكومەتی‬ ‫عێراق لە هەڵس���ەنگاندنی (‪)100‬‬ ‫رۆژەك���ەی مالیكیدا‪ ،‬دەرنەچوون‌و‬ ‫لەچەن���د رۆژی داهات���وودا‪،‬‬ ‫ناوەكانی���ان رادەگەیەنرێن‪ ،‬بەبێ‬ ‫ئەوەی زانیاریی لەس���ەر ناوی ئەو‬ ‫وەزیرانە بدركێنێت‪.‬‬ ‫دین���دار دۆس���كی‪ ،‬وەزیری‬ ‫ك���ۆچ‌و كۆچبەران���ی عێ���راق‪ ،‬كە‬

‫لەس���ەر فراكس���یۆنی یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمییە‪ ،‬جەخت لەوە دەكاتەوە‪:‬‬ ‫ل���ە ئەنجومەنی وەزیران���دا‪ ،‬باس‬ ‫ل���ە پ���ڕۆژەی كەمكردن���ەوەی‬ ‫وەزارەت���ەكان نەك���راوە‪ ،‬بەاڵم بۆ‬ ‫«رۆژنامە» وتی‪« :‬كەمكردنەوەی‬ ‫وەزارەت���ەكان‪ ،‬بووەت���ە داوایەكی‬ ‫گش���تیی‪ ،‬ب���ەاڵم نابێ���ت دژی‬ ‫كوتلەی���ەك بێ���ت‌و پێویس���تە‬ ‫دادپەروەران���ە بێت‌و هەموو الیەك‬ ‫پێی قایل بن‌و لەنێوان كوتلەكان‌و‬ ‫پیكهاتەی ن���او كوتلەكاندا‪ ،‬لەوانە‬ ‫كوتلەی كوردیی‪ ،‬رێكەوتنی لەسەر‬ ‫بكرێت»‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬مەحمود عوس���مان‪،‬‬ ‫ئەندام���ی ئەنجومەن���ی نوێنەرانی‬ ‫عێراق لەسەر كوتلەی «هاوپەیمانیی‬ ‫كوردستانیی»‪ ،‬بەگرنگی دەزانێت‪،‬‬ ‫ئ���ەو كەمكردن���ەوەی وەزارەتانە‪،‬‬ ‫ئەگەر كرا‪ ،‬لەسەر حسابی كوتلەی‬ ‫بچووك‪ ،‬یان گەورە نەبێت‪.‬‬ ‫كەمكردن���ەوەی ژم���ارەی‬ ‫مەترس���یی‬ ‫وەزارەت���ەكان‪،‬‬ ‫كەمبوون���ەوەی رێ���ژەی س���ەدی‬

‫ك���وردی نێ���و ئ���ەو ئەنجومەنەی‬ ‫لێدەكرێ���ت‪ ،‬ك���ە لە ئێس���تادا لە‬ ‫كۆی (‪ )42‬وەزیرەكەی حكومەتی‬ ‫نوری مالیكی بە جێگری سەرۆك‬ ‫وەزیران���ەوە‪ ،‬ح���ەوت وەزارەتیان‬ ‫هەی���ە‌و ل���ەو روانگەیەش���ەوە‪،‬‬ ‫د‪ .‬مەحم���ود عوس���مان‪ ،‬وت���ی‪:‬‬ ‫«نابێ���ت رێگە بدرێت‪ ،‬ئەو رێژەیە‬ ‫كەمبكرێتەوە»‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا‪ ،‬موئەیەد تەیب‪،‬‬ ‫وتەبێژی فراكسیۆنی «هاوپەیمانیی‬ ‫كوردستانیی» ئاماژەی بەوەكرد‪:‬‬ ‫پێكهێنان���ی حكوم���ەت ب���ە‬ ‫رێكەوتن بووەو فراکس���یۆنه‌كەی‬ ‫لەگ���ەڵ كەمكردن���ەوەی ژمارەی‬ ‫وەزارەتەكاندایە‪ ،‬بەاڵم بەمەرجێك‬ ‫نەبێتە هۆی دروستبوونی پشێویی‬ ‫سیاسیی‪.‬‬ ‫موئەی���ەد تەی���ب ب���ە‬ ‫«رۆژنام���ە»ی راگەیان���د‪« :‬گەر‬ ‫وەزارەتەكان���ی یەكگرتوو كۆمەڵ‬ ‫كەمبكرێنەوە‪ ،‬لەس���ەر ئاس���تی‬ ‫سەكردایەتیی سیاسیی‪ ،‬ئەو پرسە‬ ‫یەكالیی دەكرێتەوە»‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫چارەنووسی فۆڕمی دامەزراندنی دەرچووانی ئامادەیی‌و ناوەندیی نادیارە‬ ‫پ‪ .‬سلێمانی‪ :‬بڕیاربوو؛‬ ‫دواب���ەدوای دابەشكردنی فۆڕمی‬ ‫دام��ەزران��دن بەسەر دەرچ��ووان��ی‬ ‫زانكۆو پەیمانگاكاندا‪ ،‬ئەو فۆڕمە‬ ‫بەسەر دەرچ��ووان��ی ئامادەیی‌و‬ ‫ن��اوەن��دی��ی س��ااڵن��ی راب��ردووش��دا‬

‫داب��ەش بكرێت‪ ،‬ب��ەاڵم تائێستا‬ ‫نازانرێت كەی ئەو فۆڕمە دابەش‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫داب����ەش ن��ەك��ردن��ی ف��ۆڕم��ی‬ ‫دامەزراندن بەسەر ئەو توێژانەدا‪،‬‬ ‫لەكاتێكدایە لە سنووری پارێزگای‬

‫هەولێرو ده��ۆك��دا‪ ،‬ف��ۆڕم بەسەر‬ ‫ئەوانەشدا دابەشكراوە‪.‬‬ ‫نەرمین تاهیر‪ ،‬كە دەرچووی‬ ‫ناوەندییە‪ ،‬بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«بەهۆی ئەوەی واستەمان نەبووە‪،‬‬ ‫ل��ە س��ااڵن��ی راب�����ردوودا چانسی‬

‫دامەزراندنمان نەبووە‪ ،‬ئەمساڵیش‬ ‫خەریكە ئەو ئومێدەشمان له‌بار‬ ‫دەچ��ێ��ت‪ ،‬چونكە نازانین كەی‬ ‫دەست بە دابەشكردنی دەكرێت»‪.‬‬ ‫م���ەح���م���ود ع���وس���م���ان‪،‬‬ ‫سەرۆكی لیژنەی دامەزراندن‪ ،‬بۆ‬

‫«رۆژن��ام��ە» وت��ی‪ :‬نازانین كەی‬ ‫ئەو فۆڕمانە دابەشدەكەین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەر لەسەرەتاوە وتوومانە با لە‬ ‫قۆناغی یەكەمدا بگەینە ئەنجام‪،‬‬ ‫ئینجا دەست بە قۆناغی دووەم‬ ‫دەكەین»‪.‬‬

‫«کرۆکی پڕۆژه‌ی ده‌ستوور به‌الی ئۆپۆزسیۆنه‌و ‌ه قبووڵ نییه‌»‬

‫پەرلەمانتارێكی یەكێتی‪ :‬پارتی‌و یەكێتی‌؛ هاودەنگ نین لەسەر ئەو دەستوورەی هەیە‬ ‫بۆیە ئەگەر بخرێتە دەنگدانەوە‪ ،‬دەنگێكی كەم دەهێنێت‬ ‫راپۆرتی‪ :‬نیاز نایف‬

‫‪...............................‬‬ ‫گ���ەڕان���دن���ەوەی پ���ڕۆژەی‬ ‫دەستووری هەرێمی كوردستان‬ ‫ب��ۆ پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬ب��ۆ دووب���ارە‬ ‫داڕشتنەوەی‌و‬ ‫گفتوگۆكردن‌و‬ ‫دەنگدان لەسەری بە تەوافوق‪،‬‬ ‫یەكێكە ل��ە داخ��وازی��ی��ەك��ان��ی‬ ‫الیەنە ئۆپۆزسیۆنەكان‌و لەو‬ ‫میانەیەشدا‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن داوای‬ ‫چەسپاندنی تەواوەتی سیستمی‬ ‫جیاكردنەوەی‬ ‫پەرلەمانیی‌و‬ ‫دەس�������ەاڵت‌و دی��اری��ك��ردن��ی‬ ‫سەاڵحییەتەكانیان دەكەن‪.‬‬ ‫ناوەڕاستی مانگی رابردوو‪،‬‬ ‫سێ‌ الیەنە ئۆپۆزسیۆنەكەی‬ ‫ه��ەرێ��م (گ���ۆڕان‪ ،‬یەكگرتوو‪،‬‬ ‫ك�����ۆم�����ەڵ)‪ ،‬رەش���ن���ووس���ی‬ ‫ئامادەكراوی پڕۆژەی دەستووری‬ ‫هەرێمیان تەسلیمی دەسەاڵت‬ ‫ك���ردو ل��ەوچ��وارچ��ێ��وەی��ەش��دا‬ ‫هاتووە‪ :‬هەمواركردنی پڕۆژەی‬ ‫دەستووری هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫بەشێوەیەك ئەحكام‌و بڕگە‌و‬ ‫هێڵە گشتییەكان‌و سیستمی‬ ‫سیاسیی‌و كارگیڕیی (كە بەپێی‬ ‫ئەم دەستوورە دادەمەزرێت)‪،‬‬ ‫بگونجێت لەگەڵ دەس��ت��ووری‬ ‫ك��ۆم��اری ع��ی��راق‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫ئ��ەوەی كە پەیوەندیی هەیە‬ ‫ب��ە چ��ەس��پ��ان��دن��ی سیستمی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی��ی‪ ،‬ب��ەش��ێ��وەی��ەك‬ ‫دەس��ەاڵت��ی ی��اس��ادان��ان‪ ،‬ببێتە‬

‫س�����ەرچ�����اوەی دەس���ەاڵت���ی‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن‌و ب��ن��ەم��ای‬ ‫شەرعیبوونی‪.‬‬ ‫ه���اوك���ات‪ ،‬پشتبەستن‬ ‫ب��ە الم��ەرك��ەزی��ی ئ��ی��داری��ی‪،‬‬ ‫ب��ەش��ێ��وەی��ەك پ��ارێ��زگ��اك��ان‌و‬ ‫ئەنجومەنە هەڵبژێردراوه‌كانیان‪،‬‬ ‫ه��ەم��ان ئ��ەو دەس��ەاڵت��ان��ەی��ان‬ ‫ه��ەب��ێ��ت ك��ە ل��ە دەس��ت��ووری‬ ‫عێراقیدا دیاریی كراون‪.‬‬ ‫ك��اردۆ محەمەد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی یاسایی پەرلەمان لە‬ ‫فراكسیۆنی گۆڕان‪ ،‬ئاماژە بەوە‬ ‫دەك��ات‪ :‬پێویستە دەستوور‪،‬‬ ‫وەك یاسایەكی بااڵو بنەڕەتیی‪،‬‬ ‫كۆدەنگییەكی نیشتمانیی لەسەر‬ ‫ب��ێ �ت‌و ج��گ��ەل��ەوەش‪ ،‬دەبێت‬ ‫كۆك بێت لەگەڵ دەستووری‬ ‫عێراقیدا‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم‪ ،‬ب��ەب��ڕوای ك���اردۆ‪،‬‬ ‫ئ��ەو دەس���ت���وورەی ئێستا لە‬ ‫كوردستاندا هەیە‪ ،‬تێكەڵی‌و‬ ‫ن��اڕوون��ی��ی پ��ێ��وە دی����ارە لە‬ ‫جۆری سیستمی حوكمڕانیدا‪،‬‬ ‫«س��ی��س��ت��م��ی س��ی��اس��ی��ی لە‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬خەریكە ب��ەرەو‬ ‫سەرۆكایەتیی دەڕوات‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئێمە وەك ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬داوای‬ ‫هەمواری دەستوورمان كردووەو‬ ‫جەخت لەوە دەكەینەوە دەبێت‬ ‫سیستمی سیاسیی‪ ،‬پەرلەمانیی‬ ‫بێت»‪.‬‬ ‫پ���س���پ���ۆڕان���ی ی��اس��ای��ی‪،‬‬ ‫پێیانوایە‪ :‬دەستووری هەرێم‪،‬‬ ‫ناكۆكە لەگەڵ ئەو دەستوورەی‬

‫«تێبینیی‬ ‫جەوهەری هەیە‬ ‫لەسەر دەستوور»‬ ‫لە عێراقدا هەیە‪ ،‬بەجۆرێك‬ ‫لەعێراقدا‪ ،‬سیستمی سیاسیی‪،‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی��ی��ەو دەس��ەاڵت��ی‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن شەرعییەت‬ ‫لەپەرلەمانەوە وەردەگ��رێ��ت‪،‬‬ ‫كەچی بە پێچەوانەوە لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬سەرۆكی هەرێم‪،‬‬ ‫لەالیەن گەلەوە هەڵدەبژێردرێت‪.‬‬ ‫گ���ۆران ئ����ازاد‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫لیژنەی یاسایی پ��ەرل��ەم��ان‪،‬‬ ‫لە فراكسیۆنی كوردستانیی‪،‬‬ ‫رەخ��ن��ە ل��ە تێبینییەكانی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن دەگ���رێ���ت‌و بە‬ ‫«گشتگیر‌و ناڕوون» وەسفیان‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫گ�����������ۆران‪ ،‬دەڵ����ێ����ت‪:‬‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن دەڵێن‪ ،‬تێبینیمان‬ ‫لەسەر سیستمی سیاسیی هەیە‪،‬‬

‫لەكاتێكدا دەس��ت��وور خ��ۆی‪،‬‬ ‫پێناسەی سیستمی سیاسییە»‪،‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬پێشیوابوو‪:‬‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‪ ،‬بەشێوەیەكی‬ ‫گشتگیر ق��س��ەی��ان ل��ەس��ەر‬ ‫دەس��ت��وور ك���ردووەو دیارییان‬ ‫نەكردووە که‌ تێبینییان لەسەر‬ ‫كام مادەیە هەیەو بەدیلەكەشی‬ ‫چییە؟‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان���ت���ارەك���ەی‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی ك��وردس��ت��ان��ی��ی‪،‬‬ ‫وتیشی‪ :‬دەس��ت��وور‪ ،‬قابیلی‬ ‫هەمواركردنەوەیەو هیچ شتێك‬ ‫هێڵی سوور نییە‪« ،‬بە رای من‪،‬‬ ‫دەستوور یاسایەكی نیشتمانییە‬ ‫كە بە راپرسیی دەنگی لەسەر‬ ‫دەدرێ�����ت‪ ،‬ب��ۆی��ە یاسایەكی‬ ‫ئاسایی نییە كــــــــــــە بە‬ ‫رێ���ژەی (‪)%60‬ی دەنگەكان‬ ‫پ��ەس��ەن��د ب��ك��رێ��ت‪ ،‬پێویستە‬ ‫دەس���ت���وور‪ )%90( ،‬ی��اخ��ود‬ ‫(‪)%80‬ی دەن��گ��ەك��ان كەمتر‬ ‫بەدەست نەهێنێت»‪.‬‬ ‫گ��ۆران ئ��ازاد‪ ،‬وتیشی‪ :‬لە‬ ‫ئێستـــــــادا‪( ،‬یـــــــەكێتی‌و‬ ‫پ��ارت��ی)ی��ش‪ ،‬ه��اودەن��گ نین‬ ‫لەسەر ئ��ەو دەس��ت��وورەی كە‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ب��ۆی��ە ئ��ەگ��ەر بخرێتە‬ ‫دەن��گ��دان��ەوە‪ ،‬دەنگێكی كەم‬ ‫بەدەستدەهێنێت‪ ،‬كە ئەوەش‬ ‫بۆ دەستوور شتێكی باش نییە‌و‬ ‫نەگونجاوە‪.‬‬ ‫دوای ئ���ەوەی (یەكێتی‌و‬ ‫پ���ارت���ی) پ��رۆژەی��ەك��ی��ان بە‬ ‫ناونیشانی پرۆژەی «هاوبەشی‬

‫ئایندەسازیی»‬ ‫نوێبوونەوەو‬ ‫ئاراستەی ئۆپۆزسیۆن كرد‪،‬‬ ‫ل��ەو پ��رۆژەی��ەدا س��ەب��ارەت بە‬ ‫ه��ەم��وارك��ردن��ەوەی دەس��ت��وور‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژەی��ان ب���ەوە ك����ردووە‪:‬‬ ‫«ن���اك���رێ���ت دوو ح��اڵ �ە‌ت��ی‬ ‫پ��ێ��چ�ە‌وان�ە‌و ج��ی��اواز پێكە‌وە‌‬ ‫كۆبكرێتە‌وە‪ ‌،‬كە‌ بریتییە‌ لە‌‬ ‫(چ��او پێداخشاندنە‌وە‌)‪ ،‬كە‌‬ ‫لە‌بڕگە‌ی یە‌كە‌می ئە‌جێنداكە‌ی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��دا ه���ات���ووە‌ و‬ ‫برگە‌ی دووە‌م‪ ،‬كە‌ پە‌یوە‌ستە‌‬ ‫ب �ە‌ (ه��ە‌م��وارك��ردن)‪ ،‬چونكە‌‬ ‫چ��اوپ��ێ��داخ��ش��ان��دن �ە‌وە‌‪ ،‬وات��ا‬ ‫پیاچوونە‌وە‌یە‌كی هە‌مە‌الیە‌نە‌ و‬ ‫سە‌رتاسە‌ریی بە‌كۆی پرۆژە‌ی‬ ‫دە‌ستووری هە‌رێمدا‪ ،‬كە‌ ئە‌وە‌‬ ‫مە‌سە‌لە‌یە‌كی ن��ا لۆژیكییە‌و‬ ‫عە‌مە‌لی نییە‌»‪.‬‬ ‫بە وت��ەی ئ��ەوان‌‪ ،‬ل �ە‌ڕووی‬ ‫ی���اس���ای���ی���ە‌وە‌ م��ی��ك��ان��ی��زم��ی‬ ‫ئامادە‌كردنی پرۆژە‌ دە‌ستوورە‌كە‌‬ ‫لە‌الیە‌ن لیژنە‌یە‌كی تایبە‌تمە‌ندی‬ ‫خاوە‌ن دە‌سە‌‌اڵتی دامە‌زراندنە‌وە‌‬ ‫ئامادە‌كراوە‌و دە‌نگدانیش لە‌سە‌ر‬ ‫یاسای پە‌سه‌ندكردنی پرۆژە‌ی‬ ‫دە‌ستووری هە‌رێمی كوردستان‪،‬‬ ‫بە‌یە‌ك گوژمە‌ دە‌نگی لە‌سە‌ر‬ ‫دراوە‪ ‌،‬نە‌ك مادە‌ مادە‌و بە‌جیا‪.‬‬ ‫كورتكردنەوەی دیباجەی‬ ‫پ���ڕۆژەی دەس��ت��وور‌و دووب���ارە‬ ‫داڕش��ت��ن��ەوەی ب��ەگ��وزارش��ت��ی‬ ‫روون‌و البردنی ئ��ەو بڕگانەی‬ ‫كە جیاكاریی لەنێوان رۆڵەكانی‬ ‫گ��ەل��ی ك��وردس��ت��ان��دا دەك���ات‪،‬‬

‫ل����ەڕووی پێشینەی‬ ‫ك����ۆم����ەاڵی����ەت����ی‌و‬ ‫س���ی���اس���ی���ی���ەوە‪،‬‬ ‫دیكەیە‬ ‫یەكێكی‬ ‫ل��ەو خ��ااڵن��ەی كە‬ ‫خ��راون��ەت��ەڕوو بۆ‬ ‫هەمواركردنەوەی‬ ‫دەس����ت����ووری‬ ‫ه����ەرێ����م����ی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ئ�������ارام‬ ‫ق�����������ادر‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی‬ ‫پەرلەمانی‬

‫ك����وردس����ت����ان‬ ‫لەسەر فراكسیۆنی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمیی‪ ،‬دەڵێت‪« :‬تێبینیی‬ ‫ج���ەوه���ەری ه��ەی��ە ل��ەس��ەر‬ ‫دەس��ت��وور»‪ ،‬ب��ەاڵم تائێستا‪،‬‬ ‫ه��ی��چ گ��ف��ت��وگ��ۆی��ەك ل��ەن��او‬ ‫پەرلەماندا‪ ،‬لەسەر دەستوور‬ ‫نەكراوە‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬جیاوازیی لەنێوان‬ ‫س��ی��س��ت��م��ی پ��ەرل��ەم��ان��ی��ی‌و‬ ‫سەرۆكایەتیی لەگەڵ دیاریكردنی‬ ‫س���ەاڵح���ی���ەت���ی س���ەرۆك���ی‬ ‫ه��ەرێ �م‌و دەستنیشانكردنی‬ ‫دەسەاڵتی هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬لە دیارترین ئەو‬ ‫خ��اڵ��ە س��ەرەك��ی��ی��ان��ەن كە‬

‫ئۆپۆزسیۆن جەخت لەسەر‬ ‫هەمواركردنەوەیان دەكات‪.‬‬ ‫ئاشكراشی ك��رد‪ :‬الیەنە‬ ‫سەرجەم‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەكان‪،‬‬ ‫تێبینییەكانیان داوەتە الیەنی‬ ‫دەس����ەاڵت����دارو چ���اوەڕوان���ی‬ ‫وەاڵم����دان����ەوە دەك�����ەن‪ ،‬تا‬ ‫دەس��ت��وورەك��ە بنێردرێتەوە‬ ‫پەرلەمان‌و لیژنە دروست بكرێت‬ ‫بۆ پێداچوونەوەی‪ ،‬ئەوكاتە بە‬ ‫وردیی گفتوگۆ لەسەر ئەو خاڵ‌و‬ ‫مادانە دەكرێت كە پێویستە‬ ‫هەموار بكرێنەوە‪.‬‬

‫یەكێتی‌و پارتی؛ هەمواری یاسای خۆپیشاندان رەتدەكەنەوە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫‪...............................‬‬ ‫هه‌ردوو حیزبی دەسەاڵتداری‬ ‫ه���ەرێ���م���ی ك����وردس����ت����ان‪ ،‬لە‬ ‫پ��ڕۆژەك��ەی��ان��دا ك��ە ئ��اراس��ت��ەی‬ ‫هەرسێ‌ الیەنی ئۆپۆزسیۆنیان‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬رەت��ی دەك��ەن��ەوە كە‬ ‫ی��اس��ای خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان ه��ەم��وار‬ ‫ب��ك��ەن��ەوە‪ ،‬ئ��ەوەی��ش نیگەرانیی‬ ‫ل��ێ دەك��ەوێ��ت��ەوە‪ ،‬هه‌روه‌کچۆن‬ ‫ل��ەم��اوەی راب�����ردوودا‪ ،‬بەشێكی‬ ‫زۆری هاواڵتییان‌و رۆشنبیران‌و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬رەخنەو ناڕەزاییەكی‬ ‫زۆریان لە یاساكە هەبوو‪.‬‬ ‫لە (‪)2010/11/3‬دا‪ ،‬پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە زۆرینەی دەنگی‬ ‫لیستی دەس��ەاڵت‪ ،‬پڕۆژەیاسای‬ ‫خۆپیشاندانی بە ناوی (یاسای‬ ‫رێكخستنی خۆپیشاندان)‪ ،‬پەسەند‬ ‫ك��رد‪ ،‬ن��اڕەزای �ی‌و خۆپیشاندانی‬ ‫جەماوەریی لە شار‌و شارۆچكەكانی‬ ‫كوردستان ب��ەدوای خۆیدا هێنا‪،‬‬ ‫بەاڵم لەالیەن دەسەاڵت‌و سەرۆكی‬ ‫هەرێمەوە پەسەند كرا‪.‬‬ ‫لە ئیستایشدا‪ ،‬ناڕەزاییەكان‬ ‫لەسەر پڕۆژە یاساكە بەردەوامییان‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەویش دوای رووداوەكانی‬ ‫(‪)17‬ی شوباتی ئەمساڵ‪ ،‬كە‬ ‫لە خۆپیشاندانەكانی سنووری‬ ‫پ���ارێ���زگ���ای س��ل��ێ��م��ان��ی��دا «ب��ە‬ ‫پشتبەستن ب��ەو ی��اس��ای��ە» ده‌‬ ‫ك��ەس شەهید ب���وون‌و س��ەدان‬ ‫كەسیش ب��ری��ن��دار ب���وون‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەی چاالکوانانی رێکخراوه‌کانی‬

‫مه‌ده‌نی‪ ،‬پێیانوایه‌‪ :‬رێگادان بە‬ ‫ئەنجامدانی خۆپیشاندان‪ ،‬بووەتە‬ ‫ئەستەم‌و بە سانایی ناتوانرێت‬ ‫مۆڵەتی بۆ وەربگیرێت‪.‬‬ ‫ئەو ناڕەزایی‌و رێگرییانەیش‬ ‫وای���ان���ك���ردووە ب���اس‌و خ��واس��ی‬ ‫هەمواركردنەوەی یاساكە بچێتە‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوە پێنجقۆڵییەكانی‬ ‫دەس�����ەاڵت‌و ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ەوە‌و‬ ‫ه��ەرس��ێ‌ الی��ەن��ی ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‬ ‫ل���ە پ��اك��ێ��ج��ی پ��ڕۆژەك��ەی��ان��دا‬ ‫داوای هەمواركردنەوەی یاسای‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��ەك��ان دەك����ەن‌و‬ ‫پشتبەستوو بە م��ادەی (‪)38‬‬ ‫بەشی ئازادییەكان لە دەستووری‬ ‫ع��ێ��راق��ی‪ ،‬داوای رێكخستنی‬ ‫دەك����ەن «ن����ەك س���ن���ووردار»‬ ‫بكرێت‪ .‬جەختیش لەوە دەكەنەوە‬ ‫«ئ��ەزم��وون��ی دوای دەرك��ردن��ی‬ ‫یاساكە سەلماندی‪ ،‬دەسەاڵتی‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ك��ردن ی��اس��اك��ە بۆ‬ ‫قەدەغەكردنی خۆپیشاندان بەكار‬ ‫دەهێنێت‪ ،‬نەك رێكخستنی»‪.‬‬ ‫لە بەرامبەرداو لەو پڕۆژەیەی‬ ‫دەس���ەاڵت ل��ە دواك��ۆب��وون��ەوەدا‬ ‫ئاراستەی الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫ك��رد‪ ،‬رای��دەگ��ەی��ەن��ن ك��ە لەگەڵ‬ ‫ئ���ەوەدان یاسای ژم��ارە (‪)11‬ی‬ ‫ساڵی (‪ ،)2010‬ب���ەردەوام بێت‬ ‫وەك خۆی‌و «مەسەلەی مۆڵەتدان‬ ‫ه��ەر بمێنێت‌و پێویست ناكات‬ ‫خۆپیشاندانی لەناكاو بۆ یاسەكە‬ ‫زیاد بكرێت»‪.‬‬ ‫ئ����ەوەی����ش ن��ی��گ��ەران��ی��ی‬ ‫چ���االك���وان���ان‌و رۆش��ن��ب��ی��ران��ی‬ ‫لێكەوتووەتەوە‪ ،‬لەو رووەیشەوە‪،‬‬

‫ناسك ق��ادر‪ ،‬وتەبێژی پێشووی‬ ‫ئەنجومەنی كاتیی سەرای ئازادیی‪،‬‬ ‫نیگەرانیی لە هەڵوێستی دەسەاڵت‬ ‫دەردەب���ڕێ���ت‌و ب��ۆ «رۆژن��ام��ە»‬ ‫وتی‪« :‬رەتكردنەوەی دەسەاڵت‬ ‫ب��ۆ ه��ەم��وارك��ردن��ەوەی یاسای‬ ‫(رێكخستنی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان)‬ ‫پ��ەی��ام��ێ��ك��ە ب��ۆ ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن‌و‬ ‫هاونیشتمانییان‪ ،‬كە بە فیعلی‬ ‫ئیرادەیەكی نییە بۆ چاكسازیی‪،‬‬ ‫چونكە هاونیشتمانییان دوو مانگ‬ ‫لەسەر شەقام بوون‌و داوایان كرد‬ ‫ئەو یاسایە هەڵبوەشێتەوە‪ ،‬بەو‬ ‫پێیەی لەژێر سایەی ئەو یاسایەدا‬ ‫خەڵك‌و خۆپیشاندەران خەڵتانی‬ ‫خوێن كران»‪.‬‬ ‫ل��ەالی��ەك��ی دی��ك��ەوە‪ ،‬ئ��ارام‬ ‫ج��ەم��ال‪ ،‬چ��االك��وان��ی مەدەنیی‬ ‫پێیوایە؛ دەس����ەاڵت دەی��ەوێ��ت‬ ‫خۆپیشاندان بكاتە دەرەوەی‬ ‫پرۆسەی دیموكراسی‌و پێیوایە؛‬ ‫ئەوەیش بۆچوونێك نییە لە خۆوە‬ ‫بێت‪« ،‬دەسەاڵت باش دەزانێت‌و‬ ‫ئەوەی لە تیفكرینەوەیە‪ ،‬چونكە‬ ‫دەس��ەاڵت پێیوایە ئەگەر رێ‌ بە‬ ‫خۆپیشاندان بدرێت‪ ،‬ئ��ەوا رۆژ‬ ‫نییە خۆپیشاندان نەكرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫هەرێمی كوردستان ئ��ەوەن��دەی‬ ‫قەیران تێدایە»‪.‬‬ ‫لەبارەی پێدانی مۆڵەتەوە كە‬ ‫لە یاسای خۆپیشانداندا هەیە‪،‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆن داوادەكات مۆڵەتدان‬ ‫لە یاساكە الببرێت‌و بگۆڕێت بۆ‬ ‫ئ��اگ��ادارك��ردن��ەوە‪ ،‬ه��ەروەه��ا بۆ‬ ‫رێكخستنی خۆپیشاندان تەنیا‬ ‫هێزی چاالكییە مەدەنییەكان‬

‫ ‬ ‫دیمه‌نێک له‌ خۆپیشانده‌ران‬ ‫بەكار بهێنرێت‌و رێگا نەدرێت‬ ‫هێزە ئەمنیی‌و سەربازییەكانی‬ ‫وەك ئ��اس��ای��ش‌و زێ��رەڤ��ان��ی‌و‬ ‫پێشمەرگەو دژە تیرۆرو‪ ...‬هتد‪،‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫بەشداریی بكەن‪ ،‬هەروەك داوایش‬ ‫دەكەن خۆپیشاندانی لەناكاو بۆ‬ ‫یاساكە زی��اد بكرێت‪ ،‬ئەوەیش‬ ‫بۆ رووداوێ��ك یا خۆپیشاندانێكی‬

‫لەناكاو كە كاتی پێویست نییە‪ ،‬بۆ‬ ‫ئاگاداركردنەوەی الیەنی كارگێڕی‪.‬‬ ‫ل��ە ب��ەرام��ب��ەردا‪ ،‬دەس��ەاڵت‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات‪« :‬لە چەندین‬ ‫واڵت��ی دیموكراتی ت��ری دنیادا‪،‬‬ ‫رێكخستنی خۆپیشاندان بە مۆڵەت‬ ‫وەرگ��رت��ن��ەو پ��اس��اوی ن��اك��او لە‬ ‫یاسادا شوێنی نابێتەوە» تیاشیدا‬ ‫هاتووە‪ :‬كە یاسای ژمارە (‪)11‬ی‬ ‫ســـــــاڵی (‪ )2010‬بە مەبەستی‬ ‫رێكخستی مافی خۆپیشاندانە‪،‬‬ ‫نەك قەدەغەكردنی‪ ،‬واتا دانانی‬ ‫بنەماو رێكاری یاسایی بۆ ئەوەی‬ ‫ب��ە دروس��ت �ی‌و ئاسایی ئەنجام‬ ‫بدرێت‌و ئامانجه‌ رەواكان بپێكێت‌و‬ ‫دووربێت لە قۆزتنەوەی سلبیی‬ ‫خۆپیشاندان‌و بەالڕێدابردنی‪.‬‬ ‫بەاڵم‪ ،‬وتەبێژەكەی پێشووی‬ ‫«مەیدانی ئ��ازادی��ی»‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫«ئ�����ەو ی���اس���ای���ەش ن��ی��ش��ان��ی‬ ‫ه��ەم��وو الی��ەك��ی دا‪ ،‬ك��ە یاسای‬ ‫ق��ەدەغ��ەك��ردن��ی خۆپیشاندانە‪،‬‬ ‫چونكە دەیەها داواكاریی لەالیەن‬ ‫ئاراستەی‬ ‫هاونیشتمانییانەوە‬ ‫دەس�����ەاڵت ك���را ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی‬ ‫ئ��ەن��ج��ام��دان��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‌و‬ ‫وەرگرتنی مۆڵەت‪ ،‬بەاڵم دەسەاڵت‬ ‫ل��ەژێ��ر بەهانەی ج��ۆراوج��ۆردا‪،‬‬ ‫ره‌تیکرده‌وه‌»‪.‬‬ ‫ل�����ەب�����ارەی پ��ێ��وی��س��ت��ی��ی‬ ‫م��ان��ەوەی وەرگرتنی مۆڵەت بۆ‬ ‫خۆپیشاندان‪ ،‬ئ���ارام ج��ەم��ال‪،‬‬ ‫وت����ی‪« :‬ب���ۆ س��ەرك��وت��ك��ردن��ی‬ ‫دەنگی خەڵك‌و خۆپیشاندان‪،‬‬ ‫دەس���ەاڵت ن��اچ��ارە ئ��ەوە بكات‌و‬ ‫پرەنسیپێكی س��واو بێنێت‪ ،‬كە‬

‫مۆڵەتوەرگرتنە‪ ،‬ئەو هەڵوێستەش‬ ‫ماهییەتی دەسەاڵتی سیاسیی لە‬ ‫هەرێمی كوردستان نیشاندەدات‪،‬‬ ‫ك��ە دەی��ەوێ��ت ش��ەق��ام‌و شوێنە‬ ‫گشتییەكان قفڵ ب��دات‌و خەڵك‬ ‫خۆپیشاندان نەكەن‪ ،‬ئەوەیش بە‬ ‫یاسایی بكات‪ ،‬چونكە (مۆڵەت)‬ ‫تەنیا زاراوەی���ەك نییە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ئیجرائاتێكە؛ بۆ دەسەاڵتێكی‬ ‫دیكتاتۆریی دەبێت»‪.‬‬ ‫ئ�����ەو‪ ،‬ه����اوڕای����ە ل��ەگ��ەڵ‬ ‫داوای ش���ەق���ام‌و پ��ێ��ی��وای��ە‪،‬‬ ‫تەنیا ئ��اگ��ادارك��ردن��ەوە بەسە‬ ‫ب��ۆ ئەنجامدانی خۆپیشاندان‪،‬‬ ‫ه���ەروەك رەخ��ن��ە ل��ە یاساكەو‬ ‫پشتگیریكردنەكەی دەس��ەاڵت‬ ‫دەگ��رێ�ت‌و دەڵێت‪« :‬قسەیەكی‬ ‫بەتاڵە ئەگەر بوترێت ئەو یاسایە‪،‬‬ ‫یاسایەكە بۆ رێكخستن‪ ،‬چونكە بە‬ ‫هیچ شێوەیەك یاسایەك نییە بۆ‬ ‫رێكخستن‌و رەنگە یەك مادەی تیا‬ ‫نەدۆزیتەوە‪ ،‬كە بۆ قەدەغەكردن‬ ‫نەبێت‪ .‬ل��ەم��اوەی رابردوویشدا‬ ‫دەی��ان ج��ار رێ لە هاواڵتییان‬ ‫گ���ی���راوە‌و م��ۆڵ��ەت��ی��ان ن����ەدراوە‬ ‫خۆپیشاندان بكەن»‪.‬‬ ‫ن��اس��ك ق����ادر‪ ،‬ب��ە ئ��ەرك��ی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی دەزانێت پێداگریی‬ ‫لەسەر ئ��ەو خاڵە بکات‌و قایل‬ ‫ن��ەب��ێ��ت «ئ����ەو ی��اس��ای��ە وەك‬ ‫خ��ۆی بمێنێتەوە»‪ .‬وتیشی‪:‬‬ ‫«ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن دەب��ێ��ت جەخت‬ ‫لەسەر هەمواركردنەوەی ئەو یاسایە‬ ‫بكاتەوە‌و نابێت ئۆپۆزسیۆن بچێتە‬ ‫ژێر ئەو بارەو دەبێت داكۆكی لە‬ ‫هەمواركردنەوەی بكات»‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫ێ قبووڵی بكات‪ ،‬كەمینەیە لەپەرلەمان‌و بەو لۆژیكە بیرنه‌كاتەوە؛ حكومەت‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن» دەب ‌‬ ‫ێ بكات‪.‬‬ ‫بەرنامەی ئەوان جێبەج ‌‬

‫پارێزەر كاروان كەمال‪:‬‬

‫ئەگەر هاواڵتییان كاری خۆیان بكەن‪ ،‬ئیتر داواكاری گشتیمان بۆچییه‌؟‬ ‫سازدانی‪ :‬پ‪ .‬سلێمانی‬

‫‪.........................................................‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬دەڵێن‪ ،‬بێدەنگیتان لە‬ ‫گرفتێكی یاسایی لە دۆسیەی فاروق‬ ‫رەفیقدا كردووە‪ ،‬هۆی ئەوە چییە؟‬ ‫* ه�����ەر ل����ەس����ەرەت����ای‬ ‫دەستگیركردنی فاروق رەفیقەوە‪،‬‬ ‫وەك تۆمەتبار بەپێی مادەی (‪)10‬‬ ‫لە یاسای خۆپیشاندان‪ ،‬من‌و هیوا‬ ‫غ��ەری��ب وەك پ��ارێ��زەران��ی ئ��ەو‪،‬‬ ‫روونكردنەوەمان دا بە رای گشتیی‌و‬ ‫تیایدا باسمان لەوەكردبوو‪ ،‬گرفتی‬ ‫یاسایی لەو داوایەدا هەیە‪ ،‬دادگا‌و‬ ‫ج��ێ��گ��ری داواك������اری گشتیمان‬ ‫ئ���اگ���ادارك���ردەوە‪ ،‬ب���ەاڵم ئ���ەوان‪،‬‬ ‫پشتگوێیانخست‌و گوێیان پ ‌ێ نەدا‪.‬‬ ‫دیارترین گرفتیش ئەوە بوو‪،‬‬ ‫دامودەزگا ئەمنییەكان‪ ،‬بۆیان نییە‬ ‫سكااڵ لەسەر هاواڵتی تۆمار بكەن‪،‬‬ ‫هەمووالیەكیش ئاگادارن كە فاروق‬ ‫رەفیق‪ ،‬كارمەندی ئاسایش نییە‬ ‫تا ئاسایش سكااڵی ل��ەدژ تۆمار‬ ‫بكات‪ .‬ئەوەمان خستە بەردەم رای‬ ‫گشتیی‌و دادگا‌و جێگری داواكاری‬ ‫گشتیی‪ ،‬بەاڵم ئەوان سوور بوون‬ ‫لەسەر ئ���ەوەی س��زای (ف���اروق)‬ ‫بدەن‪ ،‬لەبەرئەوە ئەوەیان كرد كە‬ ‫كردیان‪.‬‬ ‫پاشان لەگەڵ ئەوەی فاروق‪،‬‬ ‫ئامادە نەبوو ئەو غەرامەیە بدات كە‬ ‫دادگا سەپاندی بەسەریدا‪ ،‬چووە‬ ‫زیندانەوە‪ ،‬دواتر كەسێك پارەی‬ ‫غەرامەكەی دا‪ ،‬ئێمە هەمووالیەكمان‬ ‫ئاگادركردەوە كە ئەو كەسە بەبێ‌‬

‫ئاگاداریی ف��اروق رەفیق‪ ،‬ئەوەی‬ ‫كردووە‪ ،‬روونكردنەوەشم بە دادگا‬ ‫دا‪ ،‬داوام لە داداگا كرد‪ ،‬لێكۆڵینەوە‬ ‫ل��ەو ك��ەس��ە ب��ك��ات ك��ە ب��ە ن��اوی‬ ‫فاروقەوە پارەكەی تەسلیم كردووە‪،‬‬ ‫بۆئەوەی خراپ بەكارنەهێنرێت‪.‬‬ ‫دادگ��ا‪ ،‬هەموو ئەم الیەنانەی‬ ‫ف��ەرام��ۆش��ك��رد‪ ،‬دوات����ر ه��ەم��وو‬ ‫ئ��ەم گلەیی‌و تانە‌و سەرپێچییە‬ ‫یاساییانەم ل��ەم دۆس��ی��ەی��ەدا‪،‬‬ ‫لە بەرنامەیەكی تەلەفزیۆنیدا‪،‬‬ ‫خستەڕوو‪ .‬رۆژێك دوای بەرنامەكە‌و‬ ‫پاش تێپەڕبوونی ماوەی یاسایی‪،‬‬ ‫ئینجا داواك��اری گشتیی تەمیزی‬ ‫ك������ردەوە‪ ،‬وات����ە دی���ارب���وو كە‬ ‫داواك���اری گشتیی‪ ،‬پێیوترابوو‪،‬‬ ‫ئاراستەكرابوو‪ ،‬كە دەبێت تەمیزی‬ ‫بكاتەوە‪ ،‬ئەگەر نا بۆ لەكاتی خۆیدا‬ ‫تەمیزی نەكردەوە‌و تانەی لێ نەدا‪.‬‬ ‫ب���ڕی���ارەك���ە‪ )12( ،‬رۆژ‬ ‫تێپەڕیبوو بەسەریدا كە تەمیزی‬ ‫ك��ردەوە‪ ،‬لەكاتێكدا بەپێی یاسا‪،‬‬ ‫دەبێت ل��ەم��اوەی ح��ەوت رۆژدا‪،‬‬ ‫تەمیز بكرێتەوە‪ .‬بەكورتیی‪ ،‬رێكارە‬ ‫یاساییەكەی ئەوان لەژێر فشاردا‬ ‫بوو‪ ،‬بەرپرسیاریشم لەو قسەیەی‬ ‫كە دەیكەم‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ك��ەوات��ە‪ ،‬دەب��وای��ە‬ ‫لەوكاتەدا‪ ،‬داواك��اری گشتیی چی‬ ‫بكردایە؟‬ ‫* دەبوایە هەر لەسەرەتاوە‪،‬‬ ‫داواكاری گشتیی‪ ،‬گوێی بۆ داوای‬ ‫ئێمە بگرتایە‪ ،‬هەر لە یەكەم رۆژەوە‪،‬‬ ‫كە باسمان ل��ەوە ك��رد‪ ،‬ل��ەڕووی‬ ‫یاساییەوە‪ ،‬ئەم سكااڵیە دروست‬

‫پ���ارێ���زەر‪ ،‬ك����اروان ك��ەم��ال‪،‬‬ ‫لەوبڕوایەدایە‪ :‬داواك��اری گشتیی‪،‬‬ ‫رۆڵ��ی خ��ۆی نەبینیوە‪ .‬ئ��ەو‪ ،‬كە‬ ‫پ��ارێ��زەری (د‪ .‬ف���اروق رەف��ی��ق)‬ ‫ب���ووە ل��ەس��ەر ئ���ەو سكااڵیانەی‬ ‫لەسەری تۆماركرابوون‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫لەو دۆسیەیەدا‪ ،‬داواك��اری گشتیی‪،‬‬ ‫ئاراستەكرابوو‪ ،‬ئەم قسەیەی كاروان‪،‬‬ ‫لەكاتێكدایە‪ ،‬لە ژمارەی پێشوودا‪،‬‬ ‫فەرهاد حاتەم‪ ،‬داوكاری گشتیی لە‬ ‫سلێمانی‪ ،‬لە میانی چاوپێكەوتنێكی‬ ‫«رۆژن��ام��ە»دا‪ ،‬رایگه‌یاند‪ :‬لەكاتی‬ ‫دەستگیركردنــــی د‪.‬فاروق رەفیق‪-‬‬ ‫دا‪ ،‬خەلەلێكی قانوونیی هەبوو‪،‬‬ ‫پارێزەرەكەشی دەیزانی ئەو خەلەلە‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم تانەی لێ نەدا‪.‬‬ ‫نییە‪ ،‬لەبەرئەوەی نوێنەری یاسایی‬ ‫فەرمانگە ئەمنییەكان‪ ،‬بۆیان نییە‬ ‫سكااڵ لە هاواڵتی بكەن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەمان ئەو داوایەیان پشتگوێخست‪،‬‬ ‫لەسەر سكااڵی خۆیان رۆیشتن‌و‬ ‫سزاشیان دا‪ ،‬كەچی دوای ئەوەی‬ ‫لە كەناڵێكی راگەیاندنەوە ئەو تانە‬ ‫یاساییانەمان خستەڕوو‪ ،‬داواكاری‬ ‫گشتیی‪ ،‬ت��ەم��ی��زی دەك��ات��ەوە‪،‬‬ ‫بەڕاستی جێگەی پێكەنینە‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬داواك���اری گشتیی‪،‬‬ ‫هەمیشە دەڵ��ێ��ن‪ ،‬ئێمە ب��ەدوای‬ ‫ش��ت��ەك��ان��دا ن���اڕۆی���ن‪ ،‬پێویستە‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ان داواك���ان���ی خ��ۆی��ان‬ ‫بجوڵێنن‪ ،‬دەبێت داواكاری گشتیی‬ ‫چاوەڕ ‌ێ بكات؟‬

‫* چ��ۆن ب���ەدوای شتەكاندا‬ ‫ن��اڕوات؟ ئەی ئیشی چییە؟ ئەی‬ ‫بۆچی دان��راوە‪ ،‬بەرگریی لە مافی‬ ‫گشتیی بكات؟ كەسێك بە بەرگریكار‬ ‫دابنرێت‪ ،‬دەبێت دابنشێت‌و خەڵك‬ ‫پاڵی پێوە بنێت‪ ،‬یان دەبێت خۆی‬ ‫دوای مافی گشتیی بكەوێت‪ ،‬ئەوە‬ ‫كارەساتە گ��ەورەك��ەی داواك��اری‬ ‫گشتییە لەواڵتی ئێمەدا‪ .‬داوكاری‬ ‫گشتیی دانیشتووە‪ ،‬ئیال دەبێت‬ ‫خەڵك پێی بڵێت‪ ،‬ئەوە گەندەڵییە‪،‬‬ ‫حكومەت لەبەرچاوی خۆی هاوار‬ ‫دەكات‪ ،‬گەندەڵیی هەیە‪ ،‬داواكاری‬ ‫گشتیی دوای ناكەوێت‪ ،‬كەواتە لەو‬ ‫پەیامەشدا راستگۆ نین‪.‬‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬چەندینجار جەختی‬

‫لە بوونی گەندەڵیی كردووەتەوە‪،‬‬ ‫چ��ەن��دی��ن��ج��ار ب���ەچ���اوی خ��ۆی��ان‬ ‫بینیویانە‪ ،‬خەڵك ئەشكەنجە دراون‪،‬‬ ‫یانی دەبێت ئەشكەنجەدراوەكە‪،‬‬ ‫ب��ڕوات‌و داوكارێكی گشتیی بكاتە‬ ‫ك��ۆڵ �ی‌و بیبات‌و بڵێت‪ ،‬ل��ێ��رەدا‬ ‫ئەشكەنجەدرام‪ ،‬ئینجا داواك��اری‬ ‫گشتیی ئیجرائات دەك��ات؟ ئەمە‬ ‫لەكوێی دنیا هەیە‪ ،‬بە بەرچاوی‬ ‫ئەوەوە سوكایەتیی بكرێت‌و خەڵك‬ ‫ئەشكەنجە بدرێت‪ ،‬لێی نەیەتە‬ ‫دەنگ؟ ئەوە بێماناترین قسەیە كە‬ ‫تائێستا الیەنێكی یاسایی كردبێتی‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���چ���ەوان���ەوە‪ ،‬واج��ب��ی‬ ‫سەرشانێتی ك��ە بەپێی یاسا‬ ‫بەدوای بچووكترین مافی گشتیدا‬

‫ب��ڕوات‪ ،‬ئەگەر چاوەڕێی ئەوەیە‬ ‫هاواڵتییان كاری خۆیان بكەن‪ ،‬ئیتر‬ ‫ئەو ئیشێكی نییە‪ ،‬با بڕواتەوە بۆ‬ ‫ماڵەوە‪ ،‬ئەو هەموو مووچە‌و پارەیە‬ ‫بۆ وەردەگرن‪ ،‬الیەك لە مووچەی‬ ‫دادوەریی‪ ،‬جێگری داواكاری گشتیی‬ ‫دەیبات‪ ،‬ئەگەر وایە‪ ،‬با وازبهێنن‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪ :‬ئ����ەوان دەڵ��ێ��ن‪،‬‬ ‫یاساكەمان كۆنە‌و دەستی گرتووین‪،‬‬ ‫ئایا بەوشێوەیەیە؟‬ ‫* نەخێر‪ ،‬بەپێچەوانەوە‪،‬‬ ‫خ��ۆی��ان ب��ە عەقڵییەتێكی كۆن‬ ‫مامەڵە لەگەڵ یاساكەدا دەكەن‪،‬‬ ‫داواك��اری گشتیی‪ ،‬ئێستاش ئەو‬ ‫قۆناغە زەمەنییەی تێنەپەڕاندووە‬ ‫كە پێیدەوترێت قۆناغی زەمەنی‬

‫دی��ك��ت��ات��ۆری��ی��ەت��ی ب��ەع��س‪ ،‬ل��ەم‬ ‫واڵت����ەدا ك��ە ه��ەم��وو ترسابوون‬ ‫ل���ەوەی ئ��ەگ��ەر دەس��ت ب��ەرن بۆ‬ ‫دۆسیەیەك رووب���ەڕووی هەڕەشە‬ ‫دەب��ن��ەوە‪ ،‬تائێستاش ئ��ەوەی��ان‬ ‫تێنەپەڕاندووە‪ ،‬جورئەتی ئەوەیان‬ ‫نییە دەس��ت ب��ەرن بۆ شتەكان‪،‬‬ ‫ئەگینا بەهیچ شێوەیەك‪ ،‬یاساكە‬ ‫رێی لێنەگرتوون‪.‬‬ ‫یاساكە‪ ،‬رێ��ی پ��ێ��داون هەر‬ ‫كاتێك بیانەوێت‪ ،‬زیندانەكان‬ ‫بگەڕێن‪ ،‬چاودێریی گرتووخانەكان‬ ‫بكەن‪ ،‬هەرشوێنێك بیانەوێت‪،‬‬ ‫دەستیان پێی بگات‪ ،‬هەر تاوانێك‬ ‫رووی��دا‪ ،‬ئەمان بچنە سەر شوێنی‬ ‫تاوانەكە‪ ،‬بڕۆن بەدوای تاوانەكاندا‬ ‫ب��گ��ەڕێ��ن‪ ،‬ب���ەاڵم ئ��ەم��ان خۆیان‬ ‫بچوككردووەتەوە‌و لەسەر كورسی‌و‬ ‫مێزێك دان��ی��ش��ت��وون‌و چ��اوەڕێ��ن‬ ‫هاواڵتی بچێت رێنوێنییان بكات‬ ‫بۆسەر دۆسیەیەك‪ ،‬یان داوایەكی‬ ‫دیاریكراو‪ ،‬لەبەرئەوە هەرگیز لەگەڵ‬ ‫ئەو قسەیەدا نیم‪.‬‬ ‫ئەگەر داواكاری گشتیی رۆڵی‬ ‫خۆی ببینیایە‪ ،‬ئەم هەموو گیرا‌و‌و‬ ‫بێسەروشوێنە‪ ،‬لەم واڵتەی ئێمــــەدا‬ ‫ن��ەدەب��وون‪ ،‬ئ��ەو هەموو راپۆرتە‬ ‫خراپەی لەسەر زیندانییەكان لە‬ ‫هه‌رێمی كوردستان هەیە‪ ،‬دەبوو‬ ‫رۆڵی خۆی ببینیایە‪ ،‬چونكە بەپێی‬ ‫یاساكە‪ ،‬داواكاری گشتیی‪ ،‬چاودێری‬ ‫مافی گشتییە‪ ،‬چاودێری دەسەاڵتە‪،‬‬ ‫بۆی هەیە لە هەر حاڵەتێك‪ ،‬لەهەر‬ ‫دەستدرێژییەك تەداخول بكات‌و‬ ‫ئیجرائات بكات‪.‬‬

‫سكرتێری زەحمەتكێشان‪ :‬زۆربەی كێشەكانمان كاركردنە بە دروشمەكان‬ ‫سازدانی‪ :‬ن‪ .‬هه‌ولێر‬

‫‪.........................................................‬‬

‫رۆژنامە‪ :‬زۆرب��ەی كۆنگرەی‬ ‫حیزبەكانی ك��وردس��ت��ان تەنیا‬ ‫زی��ادك��ردن��ی ژم��ارەی��ە‌و هیچ لە‬ ‫مەسەلەكە ن��اگ��ۆڕێ�ت‌و دواج��ار‬ ‫ه��ەم��ان سكرتێر‪ ،‬ب �ێ‌ رك��اب��ەر‬ ‫دەردەچێتەوە‪ ،‬كۆنگرەی ئێوەش‬ ‫بەهەمان شێواز كۆتایی دێت؟‬ ‫* ئێمە كۆنگرە لەپێنا‌و‬ ‫كۆنگرە نابەستین‪ ،‬ماوەیەكی‬ ‫ب��اش��ە ئ��ام��ادەك��اری��ی ب��ۆ ئ��ەم‬ ‫كۆنگرەیە دەكەین‪ ،‬دەمانەوێت‬ ‫كۆنگرەیەكی پڕمانا بگرین‌و‬ ‫سەرلەنوێ‌ بەشێوەیەكی مۆدێرن‬ ‫ئ��ەم حیزبە بنیات بنێینەوە‪،‬‬ ‫كه‌لتوورێكی ن��وێ‌‌و ه��اوچ��ەرخ‬ ‫بهێنینە ن���او ژی��ان��ی ح��ی��زب‌و‬ ‫حیزبایەتیی‪.‬‬ ‫لەم كۆنگرەیەدا‪ ،‬بەئیرادەوە‬ ‫ب���ڕی���ار دەدەی�������ن‪ ،‬ك���ە ل��ەم‬ ‫قۆناغەدا ئەركە نیشتمانیی‌و‬ ‫نەتەوەییەكانی زەحمەتكێشان‬ ‫چین؟ نامانەوێت چیتر‌و بەتەنیا‬ ‫ژمارەیەك بین لەنێو ژمارەكاندا‪.‬‬ ‫ئ���ێ���م���ە ل�����ە ح��ی��زب��ی‬ ‫كوردستان‪،‬‬ ‫زەحمەتكێشانی‬ ‫ك��ێ��ش��ەی گ��ۆڕی��ن��ی سكرتێر‌و‬ ‫مەكتەبی سیاسیی‌و ئەندامانی‬ ‫سەركردایەتیمان نییە‌و ئەو‬ ‫مەسەلەیەمان ت��ێ��پ��ەڕان��دووە‪،‬‬ ‫ك����ەس ل����ەم ح��ی��زب��ە ل��ەه��ەر‬ ‫پۆست‌و پلەیەكدا بێت‪ ،‬نە بۆی‬ ‫هەیە‌و نەمافی ئ��ەوەی هەیە‪،‬‬ ‫ئەو پۆست‌و پلە‌و پایانەی كە‬ ‫هەیەتی بەموڵكی خۆی بزانێ‌‌و‬ ‫دەستبەرداری نەبێت‪ ،‬بە بڕوای‬ ‫تەواومانەوە ئەم قسەیە دەكەین‌و‬ ‫ل��ەم كۆنگرەیەشدا ب��ەك��ردەوە‬ ‫دەیسەلمێنین‪.‬‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬ئ��ای��ا ت��ۆ وەك‬

‫سكرتێری حیزب‪ ،‬جارێكی دیكە‬ ‫خۆت كاندید دەكەیتەوە؟‬ ‫* ل��ەح��ی��زب��ی ئ��ێ��م��ەدا‬ ‫لەكۆنگرەی شەشەم بڕیاردرا‪،‬‬ ‫سكرتێر لەكۆنگرەدا هەڵنابژێرین‌و‬ ‫پێموایە‪ :‬ل��ەم كۆنگرەیەشدا‬ ‫پێشنیازێك نەهاتووەتەپێش بۆ‬ ‫هەڵبژاردنی سكرتێر لەكۆنگرەدا‪،‬‬ ‫سكرتێر الی ئێمە لەكۆمیتەی‬ ‫ناوەندیی هەڵبژێردراوی كۆنگرە‬ ‫هەڵدەبژێردرێت‌و تەنیا بۆ دوو‬ ‫خولیشە‌‪ ،‬بۆی نییە بۆ خولی‬ ‫سێیەم خۆی هەڵبژێرێت‪.‬‬ ‫من لەكۆنگرە بۆ كۆمیتەی‬ ‫ن��اوەن��دی��ی خ��ۆم هەڵدەبژێرم‪،‬‬ ‫بەاڵم بەنیاز نیم بۆ سكرتێر خۆم‬ ‫هەڵبژێرم‌و پێمباشە ئەم ئەركە بۆ‬ ‫هاوڕێكانم بەجێبهێڵم‪ ،‬ئەگەر بۆ‬ ‫كۆمیتەی ناوەندییش دەرچووم‌و‬ ‫كۆنگرە متمانای پێدام‪ ،‬هەموو‬ ‫تواناكانی خ��ۆم دەخ��ەم��ە گەڕ‬ ‫رۆژنامە‪ :‬جگە لەحیزبەكانی‬ ‫بۆ سەركەوتنی سكرتێری تازە سیاسیی دادەنێن لەكوردستان‌و سیاسیی دیكە ئ��ەم دروشمە‌و چاالكیی سیاسیی زەحمەتكێشان‬ ‫ل���ەس���ەر ئ����ەو ب��ن��ەم��ای��ەش دروش���م���ی س��ەرب��ەخ��ۆی��ی��ش��ی داگیركردووە؟ ئایا چ ئالیەت‌و دەس�����ەاڵت‌و «ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن»‬ ‫لەئەركەكانی‪.‬‬ ‫میكانیزمێكمان بۆ دامەزراندووە؟ حیزبەكانی دیكەش لەو نێوەندەدا‬ ‫رۆژن�������ام�������ە‪ :‬ئ����ەگ����ەر پەیوەندییمان لەگەڵ سەرجەم بەرزكردووەتەوە‪.‬‬ ‫وای دەبینین لەكوردستان ئەگەر سەیری رابردووی خۆمان دەسووڕێنەوە‪ ،‬نیازتان وانییە لەم‬ ‫زەح��م��ەت��ك��ێ��ش��ان��ەك��ەی (ك��اك الیەنە سیاسییەكاندا باشە‪ ،‬هەر‬ ‫ق���ادر) س��ەرب��ەخ��ۆ ب��ێ��ت‪ ،‬ئەی لەسەر ئەو بنەمایەش سەرجەم ك����ەم����ت����ری����ن ك���ێ���ش���ەم���ان بكەین ئەم دروشمە بەدەگمەن كۆنگرەیەدا خۆتان لەو شێوازەی‬ ‫زەحمەتكێشانەكەی ئێوە سەر حیزبەكان ب��ەڕێ��زەوە مامەڵە لەبەرزكردنەوەی دروشم هەیە‪ ،‬میوانی بەرنامەكانی تەلەفزیۆن‌و كاری سیاسیی دەرباز بكەن؟‬ ‫* ی���ەك���ێ���ك ل��ەس��ی��م��ا‬ ‫لەگەڵ ئێمەدا دەكەن‌و مامەڵەیان ب���ەاڵم زۆرب����ەی كێشەکانمان رادی���ۆ‌و رۆژن��ام��ەك��ەم��ان ب��ووە‪،‬‬ ‫بە كێیە؟‬ ‫ل��ەك��ارك��ردن��ه‌ ب��ۆ گەیشتن‌و زۆر بەكەمی كادیر‌و ئەندامانی س��ەرەك��ی��ی��ەك��ان��ی سیستمی‬ ‫* ئ��ێ��م��ە ح��ی��زب��ێ��ك��ی �ن‌و لەگەڵدا دەكەین‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ە‪( :‬بەدیهێنانی بەدیهێنانی دروش��م��ەك��ان‪ ،‬من حیزب لەسەر ئەم دروشمە كارو حوكمڕانیی لەدنیادا‪ ،‬بوونی دوو‬ ‫خەڵكێكین خاوەنی رابردوویەكی‬ ‫دوورو درێ���ژی���ن‌و قەناعەتی مافی ب��ڕی��اردان��ی چارەنووسی ن��م��وون��ە ب�ه‌خ��ۆم��ان دێ��ن��م��ەوە‪ :‬چاالكییان ئەنجامداوە‪ ،‬ئایا چ جەمسەریی الیەنی حوكمڕان‌و‬ ‫ف��ی��ك��ری�ی‌و سیاسیی خ��ۆم��ان گ��ەل��ی ك��وردس��ت��ان ل��ەڕێ��گ��ای لەساڵی (‪ )1987‬دروشمی مافی بەرنامەیەكی سیاسیی‌و چاالكیی «ئۆپۆزسیۆن»ە‪ ،‬دیوێكی دیكەی‬ ‫هەیە‪ ،‬هەموو خەڵك‌و الیەنە ریفراندۆمەوە)‪ ،‬ئەم رستەیەتان چ��ارەن��ووس��م��ان ب��ەرزك��ردەوە‪ ،‬ج��ەم��اوەری��م��ان ئ��ەن��ج��ام��داوە؟ سیستمی حوكمڕانیی دیموكراسی‌و‬ ‫سیاسییەكانیش ئێمە بەباشیی ك��ردووەت��ە دروشمی كۆنگرەی دواتر لەساڵی (‪ )1992‬دروشمی بەكورتی دروشممان لەپێناو دەستا‌ودەستپێكردنی حوكمڕانییە‬ ‫دەن��اس �ن‌و ب��ڕوای تەواویشمان ح��ەوت��ەم‪ ،‬چ شتێكی ت��ازەی سەربەخۆییمان بەرزكردەوە‪ ،‬با دروش���م وەك پ��ڕوپ��اگ��ەن��دەی ب��ەش��ێ��وازێ��ك��ی ئ��اش��ت��ی��ی��ان�ە‌و‬ ‫ب��ەخ��ۆم��ان ه��ەی��ە‪ ،‬ك��ە ئێمە ب��ۆ خ��ەب��ات��ی سیاسیی گەلی لێرەدا ئەم پرسیارە ئاراستەی سیاسیی ه��ەڵ��گ��رت��ووە‪ ،‬ل��ەم مەدەنییانە‪ ،‬لەڕێگەی هەڵبژاردن‌و‬ ‫خۆمان بكەین‪ ،‬ئایا ئەم دروشمە كۆنگرەیەدا‪ ،‬كە ئەم دروشمە بەدەستهێنانی متمانەی خەڵك‪.‬‬ ‫حیزبێكی سەربەخۆین‌و گرێدراوی كوردستان پێیە؟‬ ‫ل��ەك��وردس��ت��ان��ی خ��ۆم��ان‬ ‫* ئێمە دروش��م��ی مافی ل��ەس��اڵ��ی (‪ )1987‬ب����ەدواوە پێشنیاز ك��راوە‪ ،‬ئەگەر بڕیاری‬ ‫ئێرە‌و ئەوێ‌ نین‪ ،‬زەمەنیش بۆ‬ ‫گشت الیەكی ئاشكرا دەك��ات‪ ،‬چارەنووسی گەلی كوردستان چ پانتاییەكی لەڕاگەیاندنی ل��ێ��درا‪ ،‬ئیتر س��ەرج��ەم توانا سەرەڕای بوونی حیزبی سیاسیی‬ ‫كە ئێمە راستگۆین‌و هەرگیز درۆ بەتازەیی‌و بۆ یەكەمجار ناهێنینە زەح��م��ەت��ك��ێ��ش��ان‪ ،‬ل���ەك���ارو مرۆیی‌و ئیعالمیی‌و سیاسیی‌و جیاواز‪ ،‬بەاڵم تاكو هەڵبژاردنی‬ ‫لەگەڵ خۆمان‌و خەڵكدا ناكەین‪ .‬نێو بەرنامە‌و خەباتی سیاسیی چاالكیی كادیر‌و ئەندامەكانی‪ ،‬جەماوەرییەكانی خۆمان دەخەینە خ��ول��ی سێیەمی پ��ەرل��ەم��ان لە‬ ‫(‪ ،)2009/7/25‬ئەو فرەحیزبییە‌و‬ ‫ئێمە رێز بۆ هەر حیزبێكی لەكوردستان‪ ،‬پێش ئێمە الیەنی ل��ەك��اروچ��االك��ی��ی ج���ەم���اوەر‌و خزمەت ئەم دروشمەوه‌‪.‬‬ ‫س����ک����رت����ێ����ری ح���زب���ی‬ ‫زه‌حمه‌تکێشانی ک��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫دەڵێت‪ :‬لە كوردستان كەمترین‬ ‫ك��ێ��ش��ەم��ان ل��ەب��ەرزك��ردن��ەوەی‬ ‫دروش��م��دا هەیە‪ ،‬ب��ەاڵم زۆرب��ەی‬ ‫كێشەکانمان ل��ەك��ارك��ردن � ‌ه بۆ‬ ‫گەیشتن‌و بەدیهێنانی دروشمەكان‪.‬‬ ‫لەم چاوپێکه‌وتنه‌ی «رۆژنامە»دا‪،‬‬ ‫به‌ڵێن عه‌بدوڵاڵ‪ ،‬ک ‌ه حزبه‌که‌ی هیچ‬ ‫کورسی ل ‌ه په‌رله‌مانی کوردستاندا‬ ‫نییه‌‪ ،‬راشیده‌گه‌یه‌نێت‌‪ :‬جگ ‌ه له‌‬ ‫ه �ه‌ڵ��وه‌ش��ان��دن �ه‌وه‌ی پ�ه‌رل�ه‌م��ان‌و‬ ‫ح��ک��وم�ه‌ت‪ ،‬پشتیوانی ت��ه‌واوی‬ ‫داخوازییه‌کانی خه‌ڵک ده‌که‌ین‪.‬‬ ‫ئ��ەوان لەمەودوا «دەسەاڵتەكان‬ ‫ب��ۆ خ����وارەوەی حیزبەكەیان»‬ ‫شۆڕدەكەنەوە‪.‬‬

‫ئەو جیاوازییە فیكریی‌و سیاسییانە‬ ‫لە سیستمی حوكمڕانیی سیاسیی‬ ‫كوردستان‪ ،‬وەك دووجەمسەری‬ ‫الیەنی حوكمڕان‌و «ئۆپۆزسیۆن»‬ ‫ب��ەرج��ەس��ت��ە ن���ەب���وو‪ ،‬ل����ەدوای‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی خ��ول��ی سێیەمی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬ئ��ەو دوو جەمسەرە‬ ‫ب���ەك���ردەوە‌و ب��ەڕەس��م��ی��ی هاتە‬ ‫نێو ك��ای�ە‌و پ��رۆس��ەی سیاسیی‬ ‫لەكوردستان‪ ،‬كە دەك��را بكرێتە‬ ‫سیمایەكی ج���وان‌و ه��اوچ��ەرخ‌و‬ ‫پێشكەوتووی پرۆسەی دیموكراسی‬ ‫لەكوردستان‪ ،‬ب��ەاڵم ب��ەداخ��ەوە‬ ‫ئەم مەسەلەیە بە جۆرێكی دیكە‬ ‫شكایەوە‪.‬‬ ‫سەبارەت بەبارودۆخی ئەم‬ ‫دواییەی كوردستان‪ ،‬وتوومانە‪:‬‬ ‫‪ -1‬جگە لە هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫پەرلەمان‌و حكومەت‪ ،‬پشتیوانیی‬ ‫ت���ەواوی داخوازییەكانی خەڵك‬ ‫دەك��ەی��ن‪ ،‬لەگەڵ ئ��ەوەدا بووین‬ ‫بەڕێگەی دیالۆگ‌و دانیشتن بگەینە‬ ‫پرۆژەیەكی هاوبەشی نیشتمانیی‬ ‫بۆ ئەنجامدانی چاكسازیی‪ ،‬ئەگەر‬ ‫لەحاڵەتێكدا هەموو هەوڵەكان‬ ‫گەیشتنە بنبەست‪ ،‬ئینجا پەنا بۆ‬ ‫هەڵبژاردنی پێشوەخت ببەین‪.‬‬ ‫‪ -2‬ناب ‌ێ الیەنی حوكمڕان رای‬ ‫ێ‌و‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن» بەهەند وه‌رنەگر ‌‬ ‫لەژێر سێبەری زۆرینەی پەرلەمان‬ ‫گشت یاسا‌و بڕیارەكان تێپەڕێنێ‌‪،‬‬ ‫بەتایبەتیش ئەو یاسایانەی که‌‬ ‫رەهەندی نیشتمانییان هەیە‪.‬‬ ‫‪« -3‬ئۆپۆزسیۆن» دەبێت‌‬ ‫ئه‌و‌ه قبووڵ بكات‪ ،‬كە كەمینەیە‬ ‫لەپەرلەمان‌و «ئۆپۆزسیۆن»ە‌و‬ ‫نابێت بەو لۆژیكە بیربكاتەوە؛ كە‬ ‫ت بەرنامەی ئەوان‬ ‫حكومەت دەبێ ‌‬ ‫جێبەج ‌ێ بكات‪.‬‬ ‫ئێمە ئێستا بەو ئاراستانەی‬ ‫سەرەوە سیاسەتی خۆمان ئاراستە‬ ‫دەكەین‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫كێشەی تاپۆكردنی ناوچەی پیشەسازیی سلێمانی؛ چارەسەر نەكراوە‬ ‫ئ��ەك��رەم ت��ۆف��ی��ق‪ :‬تاكو‬ ‫ئێستا نەتوانراوە كێشەی‬ ‫دووکانه‌کانی‬ ‫تاپۆكردنی‬ ‫ن��اوچ��ەی پیشەسازیی لە‬ ‫سلێمانی چارەسەر بكرێت‪،‬‬

‫ك���ە پ��ێ��ش��ووت��ر ل��ەالی��ەن‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان‌و س���ەرۆك���ی‬ ‫حكومەت سەرۆک كۆمارەوە‬ ‫بڕیاری تاپۆكردنی دراوە‪.‬‬ ‫جەمال ئەحمەد‪ ،‬كە یەكێكە‬

‫لە پیشەوەرانی ناوچەی‬ ‫پیشەسازیی سلێمانی‪ ،‬بۆ‬ ‫«رۆژن���ام���ە» وت��ی‪« :‬لە‬ ‫مانگی رابردوودا‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫شارەوانیی سلێمانی پێی‬

‫راگ��ەی��ان��دی��ن‪)%80( ،‬ی‬ ‫كـــــــــارەكانی تاپۆكردنی‬ ‫ناوچەی پیشەسازیی تەواو‬ ‫ب��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم تاكو ئێستا‬ ‫كارەكانی ئەو شارەوانییە‬

‫نەبینراوە»‪.‬‬ ‫ئ�����ەوە ل��ەك��ات��ێ��ك��دای��ە‬ ‫ل���ە س����ەردەم����ی رژێ��م��ی‬ ‫ب����ەع����س����ەوە‪ ،‬ب���ڕی���اری‬ ‫دووكانەكانی‬ ‫تاپۆكردنی‬

‫پیشەسازیی‬ ‫ناوچەكانی‬ ‫ع��ێ��راق دەرچ����ووە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫تەنیا دووکانه‌کانی ناوچەی‬ ‫پیشەسازیی سلێمانی لەسەر‬ ‫خاوەنەكانیان تاپۆ نەكراون‪.‬‬

‫بۆ چارەسەركردنی‪ ،‬هەولێر پڕۆژەیەك دەداتە بەغدا‬

‫پەیوەندیی نێوان نوێنەرایەتییەكانی هەرێم‌و باڵیۆزخانەكانی عێراق روون نییە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬بەرزان عەلی حەمە‬

‫‪.............................................................‬‬

‫تائێستا ئاستی پەیوەندیی‌و‬ ‫دانپێدانانی نێوان باڵیۆزخانەكانی‬ ‫عێراق‌و نوێنەرایەتییەكانی هەرێم‬ ‫له‌ده‌ره‌و‌ه رۆشن نییەو لەئێستاشدا‬ ‫كار لەسەر گەاڵڵەكردنی پرۆژەیەك‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬بۆ رێكخستنی كاری‬ ‫نێوان ئەو دوو الیەنە‬ ‫هەرچەندەو تائێس���تا وەك‬ ‫بەرپرس���انی حكومەت���ی هەرێم‬ ‫ێ دەدەن‪ :‬ئەو حكومەتە‬ ‫ئاماژەی پ ‌‬ ‫(‪ )12‬نوێنەرایەتی���ی ل���ە واڵتانی‬ ‫دەرەوە هەیە‪ ،‬ب���ەاڵم پەیوەندیی‬ ‫نێ���وان نوێنەرایەتییەكانی هەرێم‌و‬ ‫باڵیۆزخانەكانی عێراق‪ ،‬ناڕۆشنەو‬ ‫بارەگانیش���یان ل���ەدەرەوەی ئەو‬ ‫باڵیۆزخانانەیە‪ ،‬ئەمە جگە لەوەی‬ ‫بە ش���ێوەیەك لە ش���ێوەكان‪ ،‬لە‬ ‫الی���ەن باڵیۆزخانەكانی عێراقەوە‬ ‫بەڕەسمیی دانیان پێدا نانرێت‪.‬‬ ‫ن���ازم عوم���ەر‪ ،‬نوێن���ەری‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان لە‬ ‫ئێ���ران‪ ،‬ئاماژەی ب���ەوە دا‪ :‬وەكو‬ ‫نوێن���ەری حكومەت���ی هەرێم‪ ،‬لە‬ ‫رۆژنامەو بۆنەكانی ئەو واڵتەدا بە‬ ‫ناوی حكومەتی هەرێمەوە لێدوانیان‬ ‫داوە‪ ،‬ب���ەاڵم دان���ی بەوەدانا؛ كە‬ ‫ئێس���تا فەرمانگەك���ە ل���ە الیەن‬ ‫كارمەندو كادیرەكانی «یەكێتی‌و‬ ‫پارتی»ی���ەوە بەڕێ���وە دەبرێت‪.‬‬ ‫نازم عومەر‪ ،‬بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬

‫نازم عومه‌ر‪:‬‬ ‫تا ئێستا‬ ‫نوێنه‌رایه‌تییه‌که‌مان‬ ‫له‌الیه‌ن کارمه‌ندانی‬ ‫یه‌کێتیی‌و پارتییه‌و‌ه‬ ‫به‌ڕێو‌ه ده‌برێت‬ ‫«بەشێوەیەكی گشتیی بەشێك لە‬ ‫كارە حیزبییەكانیش لێرە دەكرێن‪،‬‬ ‫وەك هەندێك كاری پێوس���ت‪ ،‬كە‬ ‫ل���ە حیزب���ەوە دەنێردرێت لەگەڵ‬ ‫هەندێ���ك ل���ەو كەس���انەی ك���ە‬

‫خاوەن موڵكەكانی بناری‬ ‫كۆسرەت روونکردنه‌و‌ه ده‌ده‌ن‬ ‫رۆژنامە‬ ‫‪................................‬‬

‫ل����ە روونكردنەوەیەك����دا‬ ‫حەسەن ش����ێخ رەزا‪ ،‬لەجیاتی‬ ‫س����ەرجەم خاوەن موڵكەكانی‬ ‫بن����اری كۆس����رەت‪ ،‬دەڵێ����ت‪:‬‬ ‫حكومەت‌و ئی����دارەی ناوچەكە‬ ‫ب����ە كەمتەرخ����ەم دەزانین لە‬ ‫كۆتاییهێن����ان بەم كێش����ەیە‪،‬‬ ‫چونك����ە دەی����ان فەرم����ان‌و‬ ‫رێككەوت����ن‌و بڕی����اری گرن����گ‬ ‫دەرچ����وون‪ ،‬لەوان����ە‪ :‬فەرمانی‬ ‫س����ەرۆكایەتیی ئەنجومەن����ی‬ ‫وەزی����ران س����ەبارەت ب����ەو‬ ‫زەوییان����ە‪ ،‬بەاڵم تاكو ئێس����تا‬ ‫كاریان پێ نەكراوە و پشتگوێ‌‬ ‫خ����راون‪.‬‬ ‫ل����ەو روونكردنەوەیەدا‪ ،‬كە‬ ‫لە ب����اره‌ی هەواڵێك����ی ژمارە‬ ‫رۆژنــــــــام����ەی‬ ‫(‪)610‬ی‬ ‫(رۆژنام����ە)وه‌ ناردوویان����ە‪،‬‬ ‫هات����ووە‪ :‬ل����ە هەواڵەكەتان����دا‬ ‫قسە لەگەڵ هاواڵتییەك كراوە‪،‬‬ ‫ئەو هاواڵتییە لە قس����ەكردندا‬ ‫ناهەقییەك����ی زۆری ك����ردووە‬ ‫لە بەرامبەر ئێم����ەداو دەڵێت‪،‬‬ ‫هاوكاریم����ان ك����ردوون‪ ،‬ل����ە‬ ‫كاتێك����دا ئەم قس����ەیەی ئەو‪،‬‬ ‫پێچەوانەكەی ڕاس����تە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئێم����ە هاوكاری����ی ئەوانم����ان‬ ‫ك����ردووە داڵدەم����ان داون‪...‬‬ ‫وەرگرتن����ی موڵكانەش����مان بە‬ ‫مافی رەوای خۆم����ان زانیوەو‬ ‫بەپێی یاس����اش دەبێت هەقی‬ ‫موڵكانە بدرێتە خاوەن موڵك‪.‬‬ ‫هەروەها هاتووە‪ :‬خاوەنی‬ ‫ئ����ەو زەوییانە‪ ،‬ه����ەر ئەم دوو‬

‫كەسە نین؛ كە لە هەواڵەكەتاندا‬ ‫باستان كردووە‪ ،‬بەڵكو دەیان‬ ‫كەس����ی ت����ر خاوەن����ی ئ����ەم‬ ‫زەوییانەن بەپێی یاس����ا‪ ،‬ئەو‬ ‫بەڵگانەش كە لەدامودەزگاكانی‬ ‫حكومەتدا هەن‪ ،‬زۆر بەالمەوە‬ ‫س����ەیرە ك����ە ئ����ەم هاواڵتییە‬ ‫پەنج����ەی تۆمەت بۆ كەس����ێك‬ ‫رادەكێش����ێت‌و تەش����هیری پێ‬ ‫دەكات‪ ،‬ك����ە ل����ە راب����ردوودا‬ ‫سەرۆكی شارەوانیی چوارقوڕنە‬ ‫بووە‪ ،‬هەموو خەڵكی ناوچەكە‬ ‫ئەم كەس����ە دەناس����ن‌و دەزانن‬ ‫خاوەن����ی چ كەس����ێتییەكە‪،‬‬ ‫ئەوی����ش وەكو باقی كەس����انی‬ ‫تر مافی ئەوەی هەیە لەس����ەر‬ ‫زەویی تایبەتی خ����ۆی خانوو‬ ‫دروس����ت بكات‪ ،‬وەكو یەكێك‬ ‫ل����ە هاواڵتییانی ئەم گوندە‪ .‬لە‬ ‫كۆتایی روونكردنەوەكەش����دا‪،‬‬ ‫حەسەن ش����ێخ رەزا‪ ،‬لەجیاتی‬ ‫س����ەرجەم خ����اوەن موڵكەكان‬ ‫دەڵێ����ت‪ :‬حكوم����ەت‌و ئیدارەی‬ ‫ناوچەك����ە ب����ە كەمتەرخ����ەم‬ ‫دەزانی����ن ل����ە كۆتاییهێن����ان‬ ‫ب����ەم كێش����ەیە‪ ،‬چونكە دەیان‬ ‫فەرم����ان‌و رێككەوتن و بڕیاری‬ ‫گرن����گ دەرچ����وون‪ ،‬لەوان����ە‪:‬‬ ‫س����ەرۆكایەتیی‬ ‫فەرمان����ی‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران سەبارەت‬ ‫بەو زەوییانە‪ ،‬بەاڵم تاكو ئێستا‬ ‫كاریان پێ نەكراوەو پشتگوێ‌‬ ‫خ����راون‪ ،‬چ����اوەڕێ‌ دەكەی����ن‬ ‫حكومەتی هەرێم بەپێی یاس����ا‬ ‫ئەم كێش����ەیە یەكالیی بكاتەو‬ ‫و چیت����ر مافی خ����اوەن ماف‬ ‫پێشێل نەكرێت‌و یاسا سەروەر‬ ‫بێ����ت ‪.‬‬

‫نەخۆش���ییان هەیەو بۆ چارەسەر‬ ‫دێنە ئێرە»‪.‬‬ ‫س���ەبارەت ب���ە رێگری���ی‬ ‫باڵیۆزخانەكان���ی عێراقی���ش‪،‬‬ ‫ن���ازم عومەر‪ ،‬ئام���اژەی بەوە دا‪:‬‬ ‫دەس���تووری عێراق نەیوتووە ئەو‬ ‫نووسینگەیە لەناو باڵیۆزخانە‪ ،‬یان‬ ‫دەرەوەی دەبێت‌و بۆ «رۆژنامە»‬ ‫وت���ی‪« :‬من ب���ە هەق���ی نابینم‬ ‫لەناو س���ەفارەتەكاندا بین‪ ،‬كاری‬ ‫زۆر هەیە كە ئێم���ە نەمانتوانیوە‬ ‫تائێس���تا لەنێ���وان حكومەت���ی‬ ‫مەرك���ەزو حكومەت���ی هەرێم���دا‬ ‫یەكالیی بكەینەوە‪ ،‬ب���ۆ نموونە؛‬ ‫ئێم���ە لە الیەن خۆمان���ەوە وەكو‬ ‫هەرێم���ی كوردس���تان‪ ،‬ڤیزامان‬ ‫هەڵگرت���ووە‪ ،‬ب���ەاڵم ل���ە الیەن‬ ‫حكومەت���ی مەركەزیی���ەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫داوایە قبووڵ نەكراوە»‪.‬‬ ‫ئەم���ە ل���ە كاتێكدای���ە؛ لە‬ ‫بڕگ���ەی چوارەم���ی مــــــ���ادەی‬ ‫(‪)121‬ی دەس���توری هەمیشەیی‬ ‫هات���ووە‪:‬‬ ‫عێراقــــــ���دا‪،‬‬ ‫«نووسینگەی تایبەت بە هەرێم‌و‬ ‫پارێزگاكان‪ ،‬لە باڵیۆزخانەو نێردە‬ ‫دیپلۆماسییەكاندا دەكرێتەوە‪ ،‬بە‬ ‫مەبەستی بەدواداچوونی كاروباری‬ ‫رۆش���نبیریی‌و كۆمەاڵیەتی���ی‌و‬ ‫گەشەپێدان»‪.‬‬ ‫كاروان جەم���ال تاهی���ر‪،‬‬ ‫جێگ���ری بەرپرس���ی فەرمانگەی‬ ‫دەرەوەی‬ ‫پەیوەندییەكان���ی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردس���تان‪،‬‬

‫پرس���ە ب���ە یاس���ا رێكدەخرێت‌و‬ ‫تائێستا یەكالیی نەبووەتەوە»‪.‬‬ ‫ناوب���راو‪ ،‬ب���ۆ «رۆژنامە»ی‬ ‫روونکرده‌وه‌‪« :‬ئێس���تا لە الیەن‬ ‫ئەنجومەن���ی وەزیرانی حكومەتی‬ ‫عێراق���ەوە‪ ،‬لیژنەیەك���ی ب���ۆ‬ ‫دروستكراوەو نوێنەری حكومەتی‬ ‫هەرێمیش���ی تێدایە‪ ،‬رەشنووسی‬ ‫پڕۆژەیاسایەكیش لە الیەن ئێمەوە‬ ‫پێش���كەش كراوە‪ ،‬ب���ۆ چۆنێتی‬ ‫مامەڵەك���ردن لەگ���ەڵ یەكتریدا‪،‬‬ ‫ێ جار‬ ‫ئەو لیژنەیە تائێس���تا س��� ‌‬ ‫كۆبوونەتەوە‪ ،‬بەاڵم كێش���ەكانی‬ ‫عێ���راق ئەوەن���دە زۆرن‪ ،‬كە ئەم‬ ‫ێ‬ ‫مەس���ەلەیە زۆر گرنگی���ی پ��� ‌‬ ‫نەدراوە»‪.‬‬ ‫رافع عەبدولجەبار‪:‬‬ ‫ل���ە الیەك���ی ت���رەوە؛ رافع‬ ‫عەبدولجەب���ار نوش���ی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫نابێت ئه‌و‬ ‫لیژنەی پەیوەندییە دەرەكییەكانی‬ ‫ئەنجومەن���ی نوێنەران���ی عێراق‪،‬‬ ‫نوێنه‌رایه‌تییانه‌ی‬ ‫جەخت لەس���ەر ئەوە دەكاتەوە‪:‬‬ ‫پێویس���تە نوێنەرایەتییەكان���ی‬ ‫هه‌رێم له‌ده‌ره‌وه‌ی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪ ،‬بە‬ ‫هەمان سیاسەتی دەرەوەی عێراق‬ ‫سیاسه‌تی عێراقدا‬ ‫كار بكەن‪.‬‬ ‫ئ���ەو پەرلەمانتارەی عێراق‪،‬‬ ‫کاربکه‌ن‬ ‫ب���ە «رۆژنام���ە»ی راگەیان���د‪:‬‬ ‫«كردن���ەوەی نوێنەرایەتییەكانی‬ ‫دەكات‪ :‬هەرێم لە دەرەوە‪ ،‬كارێكی ئاساییە‪،‬‬ ‫ب���ەوە‬ ‫ئام���اژە‬ ‫نوێنەرایەتییەكانی���ان لەگ���ەڵ بەاڵم كاتێك ئەو نوێنەرایەتییانە‬ ‫عێراق���دا ل���ەدەرەوەی سیاس���ەتی عێراق‬ ‫باڵیۆزخانەكان���ی‬ ‫هەماهەنگی���ی «باش»یان هەیە‪ ،‬كاریان كرد‪ ،‬پێویس���تە وەزارەتی‬ ‫ب���ەاڵم وەك ئەو دەڵێ���ت‪« :‬ئەو دەرەوە بەڕوویاندا بوەستێتەوە»‪.‬‬

‫د‪ .‬ئه‌حمه‌د وه‌رتێ‪:‬‬ ‫باوه‌ڕناکه‌م‬ ‫سه‌فاره‌ته‌کانی‬ ‫عێراق؛ ئیعترافیان‬ ‫به‌و نوێنه‌رایه‌تییان ‌ه‬ ‫کردبێت‬ ‫هاوكات؛ د‪.‬ئەحمەد وەرتێ‌‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژن���ەی پەیوەندییەكان‌‬ ‫ل���ە پەرلەمان���ی كوردس���تان‪،‬‬ ‫پێ���ی وا نیی���ە؛ باڵیۆزخانەكانی‬ ‫عێراق دان بنێن بە نووس���ینگەی‬

‫نوێنەرایەتییەكان���ی حكومەت���ی‬ ‫هەرێم ل���ەدەرەوەو ئاماژە بەوەش‬ ‫دەكات‪ :‬باڵیۆزخانەكان���ی عێراق‬ ‫پەیوەندییەك���ی بەهێزیان لەگەڵ‬ ‫ئەو نوێنەرایەتییان���ەدا نییە‌و بە‬ ‫«رۆژنام���ە»ی راگەیاند‪« :‬ئێمە‬ ‫رۆڵێك���ی ئەوتۆم���ان نیی���ە‪ ،‬لە‬ ‫چاودێری���ی نوێنەرایەتییەكان���ی‬ ‫حكومەتی هەرێم لەدەرەوە‪ ،‬تەنیا‬ ‫پەیوەندییەكم���ان هەی���ە لەگەڵ‬ ‫فەرمانگەی پەیوەندییەكان‌و چەند‬ ‫جارێك پێكەوە دانیشتووین‪ ،‬ئەوان‬ ‫پەیڕەوێكی���ان هەی���ە بۆ چۆنێتی‬ ‫پەرەپێدان���ی پەیوەندییەكانی���ان‬ ‫لەدەرەوەی واڵت»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە دانپێدانانیشیان‬ ‫ل���ە الی���ەن باڵیۆزخانەكان���ی‬ ‫عێراق���ەوە‪ ،‬د‪.‬ئەحم���ەد وەرتێ‌‬ ‫وت���ی‪« :‬ئەوەن���دەی م���ن بزانم‪،‬‬ ‫ب���اوەڕ ناك���ەم س���ەفارەتەكانی‬ ‫عێ���راق ئیعترافێك���ی ئەوتۆی���ان‬ ‫ب���ەو نوێنەرایەتییان���ە كردبێت‪،‬‬ ‫جگە لەو س���ەفارەتانە نەبێت كە‬ ‫نوێنەرەكانیان ك���وردە‪ ،‬ئەگەرنا‪،‬‬ ‫پێم وا نییە دانپێدانانێكی رەسمیی‬ ‫هەبێ���ت‪ ،‬چونكە ئەوان تەنیا دان‬ ‫ب���ەو نووس���ینگانەدا دەنێن‪ ،‬كە‬ ‫لەچوارچێوەی سەفارەتخانەكەدا‬ ‫بێت‌و بەپێی دەستووری عێراقیی‬ ‫رێگای پێ‌ دراوە»‪.‬‬ ‫*عەل���ی ناج���ی بەش���داری‬ ‫ل���ە ئامادەكردنی ئ���ەم راپۆرتەدا‬ ‫كردووە‪.‬‬

‫لە حاجی ئۆمەران‪ ،‬كێشە بۆ نوێنەری حكومەت ل ‌ه تاران دروستدەكرێت‬ ‫پ‪.‬حاجی ئۆمەران‬

‫‪.............................................................‬‬

‫نوێن���ەری حكومەت���ی هەرێم‬ ‫لەت���اران‪ ،‬نیگەرانی���ی خ���ۆی‬ ‫نیش���اندەدات ل���ە هەڵس���وكەوتی‬ ‫مەرزی حاجی ئۆم���ەران‌و خراپیی‬ ‫مامەڵەكردن لەگەڵ ئەو ش���اندەی‬ ‫كە لەئێرانەوە لەگەڵیدا هاتوونەتە‬ ‫هەرێم‪.‬‬ ‫لەدوو نوس���راوی جی���ادا بە‬ ‫ژم���ارە (‪ ،206‬ل���ە ‪‌)2011/5/21‬و‬ ‫ژم���ارە (‪ ،204‬ل���ە ‪،)2011/5/21‬‬ ‫ك���ە ئاراس���تەی هەریەك���ە ل���ە‬ ‫س���ەرۆكی هەرێمی كوردس���تان‌و‬ ‫س���ەرۆكی حكومەت���ی ك���ردووە‪،‬‬ ‫نازم عوم���ەر‪ ،‬نوێنەری حكومەتی‬ ‫هەرێ���م لەت���اران‪ ،‬ناڕازیی بووە لە‬ ‫هەڵسوكەوتی ناشرین لەگەڵ ئەودا‬ ‫لە م���ەرزی حاجی ئۆم���ەران‪ ،‬كە‬ ‫دووجار پاس���پۆرتی لێوەرگیراوەو‬ ‫كۆپیكراوە‪ ،‬لەگەڵ گیردانی شەش‬ ‫لە‬ ‫كەس���ی ئێرانیی لەگەڵی���دا‪ ،‬كە‬ ‫ده‌روازه‌ی مه‌رزی حاجی ئۆمه‌ران‬ ‫ئێرانەوە هاتبوونە هەرێم‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫ئەو شاندە ئێرانییە بە سەرۆكایەتی جێگای نوێنەرانی ئێران نەبووەتەوە‬ ‫حەس���ەنی كازمی قومی‪ ،‬باڵیۆزی و دواتر ئۆتۆمبێلی كونس���ڵگەریی‬ ‫ئێران ل ‌ه عێراق‪ ،‬لەسەر بانگێشتی ئێرانیان بەكارهێناوە‪.‬‬ ‫ن���ازم عوم���ەر‪ ،‬گلەییەكانی‬ ‫ئەوان هاتووەتە هەرێم‪.‬‬ ‫لەبەش���ێكی دیك���ەی دوو خ���ۆی لەس���ەر مەرزەك���ە درێژە‬ ‫نوسراوەكەدا‪ ،‬نوێنەری حكومەتی پێ���دەدات‌و دەنووس���ێت‪« :‬ئای���ا‬ ‫هەرێ���م لەت���اران نیگەرانی���ی دەبوای���ە كاك عەبدوڵاڵ عەقراوی‪،‬‬ ‫خ���ۆی نیش���انداوە ل���ەوەی‪ :‬لە ئەوەندە س���ەختی بگرێت‌و بڵێت‪:‬‬ ‫باڵوكردنەوەی هەواڵی چاالكییەكدا ئەوانەی دێنە هەرێم ناویان بدرێتە‬ ‫لەگەڵ نوێنەری ئێ���ران‪ ،‬ناوی ئەو (‪ )7-6‬جێگا‪ ،‬لەكاتێكدا نوێنەری‬ ‫نەهێنراوە‪ ،‬ب���ەاڵم لە چاالكییەكی حكومەتی هەرێمی���ان لەگەڵدایە‪،‬‬ ‫دیك���ەدا‪ ،‬بەی���ان س���امی‌و رێزان‪ ،‬یاخود بەوشێوەیە رەزیلیی بكرێت‬ ‫نوێنەران���ی حكومەت لە بەریتانیاو لە ئۆتۆمبیلەكاندا؟‬ ‫دیك���ەدا‪،‬‬ ‫لەبەش���ێكی‬ ‫ئیتالیا‪ ،‬ناوی���ان هێنراوە‪ ،‬هەر لەو‬ ‫نوس���راوەدا نیگەرانە ل���ە خراپیی نووس���یویەتی‪« :‬بەالمەوە س���ەیر‬ ‫بەڕێكردنی ئەو ش���اندە ئێرانییەی بوو لە ئەنجومەن ویس���تم بە كاك‬ ‫لەگەڵییدا بوون ل���ە هەولێرەوە بۆ كەریم سنجاری‪ ،‬بڵێم‪ ،‬كەچی وتی‪:‬‬ ‫س���لێمانی‪ ،‬كەلە ئۆتۆمبیلەكانیاندا «كاری سروش���تییان كردووە‪ ،‬كە‬

‫دەبێت پاسپۆرت لە هەموو كەسێك‬ ‫وەربگ���رن‌و كۆپ���ی بكەن‪ ،‬باش���ە‬ ‫بۆ بەرل���ەوەی بیگەڕێننەوە كۆپی‬ ‫ناك���رێ‪ ،‬گەر مۆریان ك���ردووە بۆ‬ ‫جارێكی تر لێ وەردەگرنەوە؟‬ ‫هەر س���ەبارەت ب���ەو بابەتەو‬ ‫لەنوس���راوەكەیدا ب���ۆ س���ەرۆكی‬ ‫هەرێ���م‪ ،‬نوێنەرەكەی حكومەت بە‬ ‫وردیی رووداوەك���ەی گێڕاوەتەوە‌و‬ ‫نیگەرانییەكانی خۆی راگەیاندووە‌و‬ ‫دەپرس���ێت‪« :‬دەبێ���ت نوێنەری‬ ‫حكومەت س���ەر ب���ەچ دەزگایەكی‬ ‫موخابەراتی���ی بێ���ت‪ ،‬دووج���ار‬ ‫پاسپۆرتی لێوەربگیرێت لەبەردەم‬ ‫ئێرانییەكاندا؟»‪.‬‬ ‫لە پەیوەندییەكدا‪ ،‬س���ەبارەت‬ ‫ب���ەو رووداوە‪ ،‬ن���ازم عوم���ەر‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنام���ە»ی راگەیاند‪« :‬یەكەم‬

‫جارب���ووە حاڵەت���ی وا رووبدات‌و‬ ‫دواتر لەالیەن كاك مەس���عودەوە‪،‬‬ ‫لێكۆڵین���ەوە ك���راوە‪ ،‬كارمەنده‌که‌‬ ‫ل���ە ناحاڵیبوون���ەوە كردوویەتی‪،‬‬ ‫ش���ەش بازرگان���ی ئێرانیم���ان‬ ‫لەگەڵدا ب���وو‪ ،‬ناویان نەبوو‪ ،‬دیارە‬ ‫پێش���تر تەعلیماتیان دەركردبوو‪،‬‬ ‫ئ���ەو كەس���انەی دێن���ە هەرێ���م‬ ‫پاس���پۆرتەكانیان لێوەربگیرێ���ت‌و‬ ‫كۆپی بك���ەن‪ ،‬منیش پاس���پۆرتم‬ ‫لەگەڵ ئەواندا بوو‪ ،‬ئەوەبوو كەس‬ ‫منی نەناسی‌و وایانزانی ئێرانیم»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬كێش���ەیەك هەبوو‬ ‫لەگەڵ ئ���ەو ئۆرگان���ەی كە ئێمە‬ ‫ناوەكانم���ان پێدابوون‪ ،‬لەگەڵ ئەو‬ ‫ئۆرگانەی م���ەرز كۆنترۆڵ دەكات‪،‬‬ ‫ئەوانەی بەش���ێوەیەكی گش���تیی‬ ‫تەعلیماتێكیان بۆچ���ووە‪ ،‬كە ئەو‬

‫واڵتان���ەی كە خەڵك���ی لێوە دێتە‬ ‫هەرێم‪ ،‬جگە لە واڵتانی (شینگن)‬ ‫دەبێت ڤی���زا وەربگرن‪ .‬ئەو نامەیە‬ ‫ئاماژەی بەوە نەكردبوو‪ ،‬كە ئێرانیش‬ ‫ئەو حاڵەتەی هەیە‪ ،‬ئەو كەسانەشی‬ ‫ئەو فەرمانە جێبەجێدەكەن‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫رێزمدا بەش���ێك لەوانەی ئاسایش‬ ‫ئەو هۆش���یارییانەیان نییەو تەنیا‬ ‫فەرمان جێبەجێ دەكەن»‪.‬‬ ‫س���ەردانەكەی ئەو وەفدە‪ ،‬لە‬ ‫رۆژی (‪)2011/5/18‬دا ب���ووە ب���ۆ‬ ‫هەرێمی كوردس���تان‌و رۆژی دواتر‬ ‫لەگەڵ د‪.‬بەرهەم س���اڵح‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫حكومەت���دا كۆبونەت���ەوە‌و رۆژانی‬ ‫دواتریش‪ ،‬شەش���ەمین پێشانگای‬ ‫تایبەت���ی كۆمپانیاكان���ی ئێران لە‬ ‫هەولێ���ر‪ ،‬ب���ە بەش���داریی (‪)130‬‬ ‫كۆمپانیا كرایەوە‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫مامۆستایه‌کی زانکۆی زاخۆ‪ :‬پێویستە لەالیەن دەسەاڵتەوە رێگا بۆ رۆژنامەنووسی دەڤەری بادینان خۆش بكرێت‌و‬ ‫ئازادیی بۆ كاری رۆژنامەوانیی زامن بکرێت‪.‬‬

‫داوایان لێده‌کرێت به‌ڵێننامه‌ پڕبکه‌نه‌وه‬

‫لەبادینان‪ ،‬دەسەاڵت چاودێریی رۆژنامەنووسان‌و چاالكوانانی مەدەنیی دەكات‬ ‫دیاری خالید‬ ‫‪.................................‬‬ ‫بادینان‬ ‫هەفتەكانی رابردوو‪ ،‬ئاسایشی زاخۆ‬ ‫رێگریی ل���ە كار‌و چاالكی گرووپێك‬ ‫لەنووس���ەر‌و چاالكوان���ی مەدەنیی‬ ‫كرد‪ ،‬كە كۆمەڵەیەكی رۆشنبیرییان‬ ‫ب���ۆ هۆش���یاركردنەوەی خەڵ���ك‬ ‫پێكهێناوە‪ .‬داوایان لێكرا كارەكانیان‬ ‫رابگرن‌و بەڵێننامەش پڕبكه‌نەوە‪.‬‬ ‫كۆمەڵەكە‪ ،‬كە بەناوی (س���وودی‬ ‫كوردستان)ەوە دامەزراوە‪ ،‬لەیەكەم‬ ‫هەنگاویان���دا نەیانهێش���ت ئازادانە‬ ‫كار بكەن‪ ،‬كاتێك ویستیان دەست‬ ‫بەكار‌و چاالكییەكانیان بكەن‪.‬‬ ‫ه���ەس���ەن ع���وم���ەر‪ ،‬ك��ەس��ی‬ ‫ی��ەك��ەم��ی ك��ۆم��ەڵ��ەك��ە ل��ە ش��اری‬ ‫زاخۆ‪ ،‬بۆ «رۆژنامە» وتی‪« :‬ئێمە‬ ‫كۆمەڵەیەكی مەدەنین‌و گرنگیی‬ ‫بەهۆشیاریی خەڵكی دەدەی���ن‪،‬‬ ‫بەكارو چاالكی رۆشنبیریی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئاسایشی زاخ��ۆ داوای لێكردین‬ ‫ك��ارو چاالكیی نەكەین‪ ،‬چونكە‬ ‫پێیان خۆش نییە‪ ،‬دواتر ویستیان‬ ‫بەڵێننامەمان پێ پڕبكه‌نەوە‪ ،‬به‌اڵم‬ ‫قبووڵمان نه‌کرد»‪.‬‬

‫هەسەن پێیوایە‪ ،‬ئەو هەوڵەی‬ ‫ئاسایش ب��ۆ رێگەگرتنە لەهەر‬ ‫جوڵەیەكی مەدەنیی‌و رۆشنبیریی‪.‬‬ ‫وتی‪« :‬ئەو جۆرە هەواڵنە لەگەڵ‬ ‫سیاسەتی ناوچەكەدا نامۆیە»‪.‬‬ ‫رۆژنامەنووسان‌و چاالكوانانی‬ ‫مەدەنیی لەسنووری پارێزگای‬ ‫ده���ۆك‪ ،‬دەڵ��ێ��ن‪ :‬ل��ەالی��ەن دەزگ��ا‬ ‫ئەمنییەكانەوە بەردەوام هەڕەشەیان‬ ‫ل���ەس���ەرە‌و چ��اودێ��ری��ی «ورد»‬ ‫دەكرێن‌و «ترس» وەك فشار بۆ‬ ‫دووركەوتنەوە‪ ،‬یان ئەنجام نەدانی‬ ‫هەر جۆرە چاالكییەك دەگرنە بەر‪،‬‬ ‫بەاڵم الیەنە ئەمنییەكان ئەو جۆرە‬ ‫فشارانە رەت دەكەنەوە‪.‬‬ ‫لەسنووری پارێزگای دهۆك‪،‬‬ ‫ئ���ازادی���ی رادەرب����ڕی����ن‌و ك���اری‬ ‫رۆژنامەوانیی تادێت لەالیەن هێزە‬ ‫ئەمنییەكانەوە رێگریی زیاتریان‬ ‫لێدەكرێت‌و كاروچاالكی رۆشنبیریی‌و‬ ‫دروس���ت���ك���ردن���ی ه����ەر ج���ۆرە‬ ‫گرووپێك ل���ەدەرەوەی دەس��ەاڵت‬ ‫رێگەپێنەدراوە‌و قبووڵ ناكرێت‪.‬‬ ‫بەبڕوای هەندێك لەرۆشنبیرانی‬ ‫ئەو دەڤەرە‪ ،‬ئەو هەواڵنەی دەزگا‬ ‫ئەمنییەكان زی��ات��ر پەیوەندیی‬ ‫ب��ە «عەقڵییەتی دەس���ەاڵت»ی‬ ‫ناوچەكەوە هەیە‪ ،‬لەوەی بۆچوونی‬

‫کۆمه‌ڵێک رۆژنامه‌نووس ل ‌ه پردی ده‌الل ل ‌ه زاخۆ‬ ‫جیاواز قبووڵ ناكەن‪.‬‬ ‫ب��رق��ی ئیسالم‪ ،‬پەیامنێری‬ ‫كەناڵی ئاسمانیی (سپێدە)‪،‬‬ ‫لەدەڤەری ئامێدی‪ ،‬رووبەڕووی ئەو‬ ‫هەوڵەی دەسەاڵت بووەوە‪ ،‬كاتێك‬ ‫لەالیەن چەند كەسێكەوە لەناوچەی‬ ‫ئامێدی گوللەبارانی ئۆتۆمبێلەكەی‬ ‫كراو (نۆ) گولل ‌ه بەر ئۆتۆمبێلەكەی‬ ‫كەوت‪ ،‬بێ ئه‌وه‌ی خۆی به‌ركەوێت‪.‬‬ ‫برقی‪ ،‬وتی‪« :‬كێشەم لەگەڵ‬ ‫هیچ كەسێكدا نییە‌و چەند جارێكیش‬ ‫س��ك��ااڵم ت��ۆم��ار ك����ردووە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بەداخەوە لەداواكە ناپرسنەوە»‪.‬‬

‫هەرچەندە برقی ل��ەدوای ئەو‬ ‫رووداوەوە هیچ هەڕەشەیەكی‬ ‫لێ نەكراوە‪ ،‬ب��ەاڵم باسی ئەوەی‬ ‫كرد‪ ،‬دەزگا ئەمنییەكان چاودێریی‬ ‫«ورد»ی دەك��ەن‌و ئەوەیشی بە‬ ‫«مەترسی» زانی‪.‬‬ ‫برقی‪ ،‬وت��ی‪« :‬ت��اوان��ی ئێمە‬ ‫تەنیا ئەوەندەیە بێزاریی‌و كێشەو‬ ‫كەموكوڕیی خەڵك لە راگەیاندنەكان‬ ‫باس دەكەین»‪.‬‬ ‫ئاشتی ك��ۆچ��ەر‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫ئاسایشی زاخ���ۆ‪ ،‬داوا دەك��ات‬ ‫پەیامنێری «رۆژن���ام���ە» ب��اوەڕ‬

‫ب���ەو ج���ۆرە ش��ت��ان��ە ن��ەك��ات كە‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‌و چاالكوانانی‬ ‫مەدەنیی باسی دەكەن‪ .‬وتی‪« :‬هیچ‬ ‫رێگرییەك لەکاری رۆژنامەنووسان‌و‬ ‫چاالكوانانی دەڤەرەكەماندا نییە‪،‬‬ ‫شتی وانییە‌و ب���اوەڕ ب��ەو جۆرە‬ ‫شتانە مەكەن‪ ،‬ئەوەندەی ئاگادار بم‬ ‫هەڕەشەیش لەكەس نەكراوە»‪.‬‬ ‫ئ���ەو ك��ۆم��ەڵ��ەی��ەی ل��ەزاخ��ۆ‬ ‫دام��ەزرا‪ ،‬دوای ئەو رێگریكردنەی‬ ‫ئاسایش‪ ،‬بڕیاریان دا ریسك بە‬ ‫كارەكانیان ب��دەن‌و وت��ی‪« :‬ئێمە‬ ‫ل��ەس��ەر ك��اری خ��ۆم��ان ب���ەردەوام‬

‫دەبین‪ ،‬ئەگەر بەردەوام چاودێریی‬ ‫بكرێین‌و هەڕەشەمان لێ بكرێت»‪.‬‬ ‫هه‌ندێ ل ‌ه رۆژنامه‌نووسانی‬ ‫سنووره‌که‌‪ ،‬نیگه‌رانی خۆیان بۆ‬ ‫«رۆژن��ام��ه‌» خ��س��ت�ه‌ڕوو‪ ،‬ل �ه‌وه‌ی‬ ‫ل��ەس��ن��ووری پ��ارێ��زگ��ای ده��ۆك��داو‬ ‫ب��ەه��ۆی «ت��ون��دی��ی» مامەڵەی‬ ‫هێزە ئەمنییەكانه‌وه‌‪ ،‬تەواوی ئەو‬ ‫باڵوكراوەو رۆژنامانەی هەبوون‪ ،‬لەژێر‬ ‫دەستی دەسەاڵتدا دەردەچ��وون‪،‬‬ ‫تاكە گۆڤارێكی رەخنەیی كە لەسێ‬ ‫مانگی رابردوودا دەرچوو‪ ،‬لەیەكەم‬ ‫ژمارەیدا ستافەكەی هەڕەشەیان‬ ‫لێكرا‪.‬‬ ‫س�����ی�����روان رەم����������ەزان‪،‬‬ ‫رۆژن����ام����ەن����ووس‌و ب��ەرپ��رس��ی‬ ‫نووسینگه‌ی ئاكرێی گۆڤاری باشوور‪،‬‬ ‫كە گۆڤارێكی سیاسیی كۆمەاڵیەتی‬ ‫رەخنەییە‪ ،‬وتی‪« :‬لەبەر بابەتی‬ ‫ناو گۆڤارەكە‪ ،‬لەیەكەم ژم��ارەوە‬ ‫هەڕەشەمان لێكراو بەردەوام لەژێر‬ ‫چاودێرییداین»‪.‬روونیشیکرد ه‌و ه‌‪:‬‬ ‫«زۆرج��ار لەالیەن كەسە نزیك‌و‬ ‫هاوڕێیەكانم لەئاسایش‌و شوێنەكانی‬ ‫ت��ر ئ���اگ���ادار ك����راوم ك��ە ئ���ەوان‬ ‫بەنیازی چین‌و بە وردیی چاودێریم‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬بەاڵم ئێمە مل نادەین‌و‬ ‫گەندەڵییەكانیان دەخەینە روو»‪.‬‬

‫نیژیار نیعمان‪ ،‬مامۆستای‬ ‫زان��ك��ۆی زاخ����ۆ‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪ :‬ئ��ەو‬ ‫هەڕەشانە هەمووی بۆ دەسەاڵت‬ ‫دەگ��ەڕێ��ت��ەوە‌و ل��ەب��ەرژەوەن��دی��ی‬ ‫ئەوانیشدا نییە‪.‬‬ ‫ئەو مامۆستایەی زانكۆ‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«پێویستە لەالیەن دەسەاڵتەوە‬ ‫رێگا بۆ رۆژنامەنووسی دەڤ��ەری‬ ‫بادینان خ��ۆش بكرێت‌و ئازادیی‬ ‫ب��ۆ ك���اری رۆژن��ام��ەوان��ی��ی زام��ن‬ ‫بکرێت‪ ،‬چونكە ئێمە دەڵێین‬ ‫هەرێمێكی دیموكراتخوازین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەپێچەوانەوە هەموو فشارێك‬ ‫دەخرێتە سەر رۆژنامەنووسان بۆ‬ ‫ئەوەی بێدەنگ بن»‪.‬‬ ‫به‌هۆی ی��ەك ب��اب��ەت�ه‌وه‌‪ ،‬كە‬ ‫ل��ە رۆژن���ام���ەی «ه��اواڵت��ی»ی��دا‬ ‫باڵوكرایەوە‪ ،‬پێنج داوای یاسایی‬ ‫لەقەزای زاخۆ لەسەر سەرنووسەری‬ ‫هاواڵتی تۆمار كرا‪.‬‬ ‫ك��ەم��ال رەئ����وف پێیوایە‪:‬‬ ‫فشارەكان بۆ سەر رۆژنامەنووسان‬ ‫لەو سنوورە‪ ،‬زۆرەو خەڵكەكەی‬ ‫تینووی ئ��ازادی��ن‪ .‬وت��ی‪« :‬ئ��ەو‬ ‫فشارانەیش ب��ۆ ئ��ەوەی��ە كایەی‬ ‫رۆژنامەوانیی لەو دەڤەرە بێدەنگ‬ ‫بكرێت‌و بابەتە گرنگ‌و هەستیارەكان‬ ‫نەوروژێنرێن»‪.‬‬

‫كارمەندێك؛ (‪ )72‬ملیۆن دیناری بەڕێوەبەرێتییەكەی ناگەڕێنێتەوە‬ ‫الپه‌ڕه‌ی بەدواداچوون‬ ‫‪...............................‬‬ ‫دوای ئ�����ەوەی (ش���ەش)‬ ‫ف��ەرم��ان��ب��ەری ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی‬ ‫تەندروستی سلێمانی بەگومانی‬ ‫«ساختە»بوونی بڕوانامەكانیان‬ ‫دران�����ە دادگ������ا‪ ،‬دووان ل��ەو‬ ‫فەرمانبەرانە بە بڕیاری رەسمیی‬ ‫لە كارەكانیان دوورخ��ران��ەوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم یەكێكیان (‪ )72‬ملیۆن‬ ‫بەڕێوەبەرێتییەكەی‬ ‫دی��ن��اری‬

‫نەگەڕاندووەتەوە‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬لەماوەی سێ ساڵی‬ ‫راب������ردووەوە‪ ،‬بەڕێوه‌بەرێتی‬ ‫گ���ش���ت���ی���ی ت���ەن���دروس���ت���ی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬چەند كارمەندێكی‬ ‫نەخۆشخانەكانی داوەت��ە دادگا‌و‬ ‫لێپرسراوی بەشی یاسایی ئەو‬ ‫دەڵێت‪:‬‬ ‫بەڕێوەبەرێتییەیش‪،‬‬ ‫یەكێك لە كارمەندەكان‪)72( ،‬‬ ‫ملیۆن دیناری بەڕێوەبەرێتییەكەی‬ ‫الیەو نەیگەڕاندووەتەوە‪.‬‬

‫س������ەرچ������اوەی������ەك ل��ە‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی ت��ەن��دروس��ت��ی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬وت��ی‪« :‬فەرمانگەی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی پ��ێ��وی��س��ت ب��وو‬ ‫دەستبەج ‌ێ دوای یەكالییبوونەوەی‬ ‫ئەوانەی بڕوانامەكانیان تەزویرە‪،‬‬ ‫ئەو كەسانە بداتەوە دادگا‌و ئەو‬ ‫مووچەیه‌یان لێ بسەننەوە كە لەو‬ ‫ماوەیەداو بەهۆی ئەو بڕوانامەیەوە‬ ‫وەری��ان��گ��رت��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەنجام‬ ‫ن��ەدان��ی ئ��ەو ك���ارە‪ ،‬گومانی ال‬ ‫دروستكردووین»‪.‬‬

‫س��ەرچ��اوەی��ەك‪ ،‬ناسنامەی‬ ‫یەكێك لەو كەسانەی ئاشكرا كرد‪،‬‬ ‫كە بڕواناكەكەی تەزویرەو پارەكەی‬ ‫نەگەڕاندووەتەوە‪ ،‬وتی‪« :‬ناوی‬ ‫(ك‪ ،‬ع‪ ،‬خ)ەو لە نەخۆشخانەی‬ ‫مندااڵن ماوەی چەند ساڵێك بە‬ ‫پیشەی ی��اری��دەدەری پزیشك‪،‬‬ ‫دەوامی كردووە»‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەیش دا‪ :‬تاكە‬ ‫ئیجرائاتێك لەگەڵ ئەو كەسەدا‬ ‫كرابێت‪ ،‬دوورخستنەوەیەتی لە‬ ‫پیشەكەی‪ ،‬بەبێ ئەوەی لەسەر‬

‫ئەوە بدرێتە دادگاو مووچەی ئەو‬ ‫چەند ساڵەی لێ وەربگیرێتەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەڤ��ی��ن ح��ەم��ە م��ح��ەم��ەد‪،‬‬ ‫لێپرسراوی بەشی یاسایی لە‬ ‫بەڕێوه‌بەرێتی گشتیی تەندروستی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬جه‌ختی ل ‌ه راستیی‬ ‫ئەو زانیارییانە ك��ردەوە‌و وتی‪:‬‬ ‫«لەدوای دەستبەكاربوونمەوە لەم‬ ‫پۆستەم‪ ،‬ئەو كەسانەی گومان لە‬ ‫بڕوانامەكانیان دەكرا‪ ،‬درانە دادگاو‬ ‫(ش���ەش) ك��ەس ب���وون‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫چواریان دادگا بڕیاری «پاكێتی»‬

‫پێدان‌و هاتنەوە سەر كارەكانیان‪،‬‬ ‫دووانیشیان دەركەوت بڕوانامەی‬ ‫ساختەیان هەیە‌و بە بڕیار لە‬ ‫كارەكانیان دوور خرانەوە»‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬روون���ی ك���ردەوە‪:‬‬ ‫یەكێك ل��ەو ك��ەس��ان��ە ك��ە بەو‬ ‫بڕوانامە ساختەیە‪ ،‬بڕی (‪)72‬‬ ‫ملیۆن دی��ن��اری وەرگ���رت���ووە‪،‬‬ ‫نەیگەڕاندووەتەوە‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەیش دا‪ :‬دووجار‬ ‫ن��ووس��راوی��ان بۆ بەڕێوەبەرێتی‬ ‫تۆماری خانووبەرە ن��اردووە‪ ،‬بۆ‬

‫ئ��ەوەی ئەگەر زەوی��ی‌و خانووی‬ ‫بەناوەوە بێت‪ ،‬دەستی بەسەردا‬ ‫ب��گ��رن‪ ،‬ب��ەاڵم هیچ شتێكی بە‬ ‫ناوەوە نەبووە‪.‬‬ ‫لە ب��ارەی ئ��ەو كارمەندەی‬ ‫دیک ‌ه كە بڕوانامەكەی ساختە‬ ‫بووە‪ ،‬ئەڤین وتی‪« :‬ئەو لە ماوەی‬ ‫یاسایی خۆیدا‪ ،‬سكااڵی خۆی‬ ‫تۆمار ك���ردووە‌و سكااڵكەی لەو‬ ‫دادگای ئیدارییەیە كە لە هەولێر‬ ‫هەیە‪ ،‬ئێمە چاوەڕوانی بڕیاری ئەو‬ ‫دادگایەین»‪.‬‬

‫كاسبكارانی شارەزوور؛ پڕۆژەی وەبەرهێن‪-‬یان دەوێت‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬عادل مەریوانی‬

‫‪.................................‬‬ ‫گ����وزەران����ی ه��اواڵت��ی��ی��ان��ی‬ ‫س��ن��ووری ق����ەزای ش�����ارەزوور‪،‬‬ ‫لەئاستێكی نزمدایەو هاواڵتییان‬ ‫ده‌ڵێن‪ :‬بەرنامەكانی حكومەت بۆ‬ ‫پڕۆژەی وەبەرهێنان لەناوچەكەدا‪،‬‬ ‫نەبووە بە كردار‪ ،‬هه‌ر بۆیه‌ داوای‬ ‫پڕۆژەی وەبەرهێنان دەكەن‪.‬‬ ‫هاواڵتییانی ناوچەكە‪ ،‬دەڵێن‪:‬‬ ‫هەموو ژیانی رۆژانەیان‪ ،‬بووە بە‬ ‫پارە گۆڕێنەوە‪ ،‬چونكە بەیانیان‬ ‫پ��ارە پەیدادەكەن‌و ئێوارانیش‪،‬‬ ‫بۆ پێداویستی ماڵەوەیان سەرفی‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬بەبێ ئ���ەوەی بتوانن‬ ‫پاشەكەوتیان هەبێت‪ .‬ئاماژە‬ ‫بەوەش دەكەن‪ ،‬سااڵنی پێشووتر‪،‬‬ ‫ب��ژێ��وی��ی ژی��ان��ی خ��ەڵ��ك��ەك��ەی‬ ‫باشتربووە‪.‬‬ ‫كاسبكارانی ناو بازاڕ‪ ،‬گلەیی‬ ‫ئەوە دەكەن‪ ،‬بازاڕی ئەوان‪ ،‬لەسەر‬ ‫مووچەخۆرانی ناوچەكەیە‪ ،‬بەاڵم بازاڕی هه‌ڵه‌بجه‌ی تازه‌ ‬ ‫مووچەخۆرانیش‪ ،‬بەهۆی كەمیی‬ ‫مووچەكانیانەوە‪ ،‬بەرلەوەی بگاتە ئابووریی‌و وەبەرهێنانی تیا نییە بۆ رۆژان���ەی خێزانەكەی بە باشی كارەباو ئاو‪.‬‬ ‫محەمەد‪ ،‬وتی‪« :‬مووچەكەم‪،‬‬ ‫س��ەری مانگ‪ ،‬گیرفانیان بەتاڵ باشبوونی گوزەرانی خەڵكەكەی‪ .‬بەڕێوەببات‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬لەشارەوانی دامەزراوەو ب��ەش��م ن��اك��ات‌و ن��اچ��ارم دوای‬ ‫محەمەد زاهیر‪31( ،‬س��اڵ)‪،‬‬ ‫دەبێتەوە‪.‬‬ ‫قەزای شارەزوور‪ ،‬ناوچەیەكی هەم كاسبكارەو هەم مووچەخۆری مانگانەكەی (‪ )250‬هەزار دینارە‪ ،‬دەوام���ەك���ەم‪ ،‬حەماڵیی بكەم‪،‬‬ ‫داخراوە لەڕووی كار‌و پەیداكردنی حكومییە‪ ،‬ب���ەاڵم ب��ە ه���ەردوو ب��ەاڵم مانگانە (‪ )150‬ه��ەزاری ئەمەش ژیانێكی تاقەتپڕوكێنە‌و‬ ‫بژێویی رۆژانەو هیچ جموجوڵێكی پیشەكەی‪ ،‬ناتوانێت بژێویی ژیانی دەدات���ە كرێی خ��ان��وو‪ ،‬جگە لە كاتێكم بۆ ژیان نەماوە»‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬عادل مه‌ریوانی‬ ‫ناوچەكە‪ ،‬هەرچەندە بەپیتەو‬ ‫زۆری��ن��ەی خەڵكەكەی پێشتر‬ ‫ب��ە كشتوكاڵ‌و ئ��اژەڵ��داری��ی��ەوە‬ ‫سەرقاڵبوون‪ ،‬ئێستا ئ��ەو دوو‬ ‫پیشەیە‪ ،‬ناتوانن خێزانەكان ناچار‬ ‫بكەن پەیوەستبن پێیانەوە‪،‬‬

‫چونكە گلەیی دەك���ەن ل��ەوەی‬ ‫حكومەت‪ ،‬ل���ەڕووی هاوكاریی‌و‬ ‫دەستگیرۆیكردنیانەوە‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫بەتەنگ ئەو خێزانانەوە ناچێت كە‬ ‫بەو پیشانەوە سەرقاڵن‪.‬‬ ‫مستەفا فەتاح‪43( ،‬س��اڵ)‌و‬ ‫ک����اری ج��وت��ی��اری��ی ده‌ک����ات‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬سااڵنە‪ ،‬رێژەیەكی زۆر‬ ‫دانەوێڵە بەرهەمدێنین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەبازاڕدا‪ ،‬بەروبوومەكانمان وەكو‬ ‫پێویست ساغ نابنەوە‌و حكومەت‬ ‫هاوكاریمان ناكات»‪.‬‬ ‫ئ�����ەو‪ ،‬پ���ێ���ی���وای���ە‪ :‬ت��اك��ە‬ ‫چارەسەر بۆ باشبوونی گوزەرانی‬ ‫خ��ەڵ��ك��ەك��ەی‪ ،‬دان��ان��ی پ���ڕۆژەی‬ ‫وەبەرهێنانە‪ .‬وتی‪« :‬ئه‌م ناوچه‌یه‌‬ ‫پێویستی به‌ کارگه‌یه‌ک هه‌یه‌‪،‬‬ ‫بتوانێت خه‌ڵکێکی زۆر له‌ده‌وری‬ ‫خ��ۆی کۆبکاته‌وه‌ چ��اره‌س �ه‌ری‬ ‫به‌شێک له‌ بێکاریی بکات‪.‬‬ ‫بێكاریی؛ لەسنووری قەزای‬ ‫ش����ارەزووردا‪ ،‬پەرەیسەندووەو‬ ‫ئەو خوێندكارانەی سااڵنە زانكۆ‌و‬ ‫پەیمانگاكان تەواو دەكەن‪ ،‬بێكار‬ ‫دەمێننەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەرس��ەالن ئ��ەح��م��ەد‪31( ،‬‬ ‫س����اڵ)‪ ،‬پ��ی��ش �ه‌ی دوك���ان���دارە‬ ‫ل��ە هەڵەبجەی ت���ازە‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫وەكو پێویست‪ ،‬بازاڕیان نییەو‬ ‫لەناچاریدا ئ��ەو ك��ارە دەك��ات‪،‬‬

‫وت��ی‪« :‬خەڵكی ئ��ەم ناوچەیە‪،‬‬ ‫كەمدەرامەتن‌و داهاتی رۆژانەیان‬ ‫زۆر كەمە‪ ،‬بۆیە ئەوە كاریگەریی‬ ‫لەسەر بازاڕی هەموو خەڵكەكەی‬ ‫دروس��ت��ك��ردووە‪ ،‬ئ��ەوەی ئێمەی‬ ‫كاسبكار دەیكەین‪ ،‬تەنیا پارە‬ ‫گۆڕینەوەی رۆژانەیە»‪.‬‬ ‫حەسەن شێخانی‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫شارەوانیی ش��ارەزوور‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫دەمانەوێت ئەو سنوورە بكەنە‬ ‫شارێكی بە (دەرامەت‌و داهات)‌و‬ ‫گ��وزەران��ی خەڵكەكەی باشتر‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫شێخانی‪ ،‬وتی‪« :‬هەڵكەوتی‬ ‫جوگرافیی ئەم قەزایە‪ ،‬داب��ڕاوە‬ ‫ل��ەج��ادەی سەرەكیی‌و ئەمەش‬ ‫وای كردووە‪ ،‬دووربێت لە رێبوارو‬ ‫هاتوچۆی دەرەك��ی��ی‪ ،‬ب��ەاڵم بە‬ ‫دروستكردن‌و گۆڕینی ده‌روازه‌ی‬ ‫ش����ار‪ ،‬گ��ۆڕان��ێ��ك روودەدات‬ ‫لەهاتوچۆی رێبوارو گەرمكردنی‬ ‫داهاتدا»‪.‬‬ ‫ئ��ازاد محەمەد‪34( ،‬س��اڵ)‪،‬‬ ‫كاسبكارە‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪ :‬زۆرت��ری��ن‬ ‫مامەڵەی هاواڵتییانی شارەكە‪ ،‬بە‬ ‫قەرزەو وتیشی‪« :‬هێشتا بژێویی‬ ‫سااڵنی پێشووتری خەڵكەكەی‬ ‫باشتربووە‪ ،‬چونكە پارەكە به‌های‬ ‫نەماوە‌و مووچەخۆر تا نیوەی‬ ‫مانگ‪ ،‬پارەكەی بەشی ناكات»‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫دەزگای مینی دهۆك؛ خانەنشینی‌و دامەزراندنی دەوێت‬

‫ئ��ەی��اس نهێلی‪ :‬مانگرتنی بكەنەوە‪.‬‬ ‫عوینان یوسف‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫ك��ارم��ەن��دان��ی دەزگ�����ای مینی‬ ‫دهۆك‪ ،‬بەردەوامەو ئاماژە بەوە جێبەجێكردنی ك��اروب��اری مین‬ ‫دەك��ەن‪ :‬تا بەڵێنی دامەزراندن‌و لەپارێزگای دهۆك‪ ،‬لەلێدوانێكیدا‬ ‫پێنەدرێت‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە»‪ ،‬وت��ی‪« :‬داوای‬ ‫خانەنشینكردنیان‬ ‫ئامادە نابن دەست بەدەوامكردن كارمەندەكانی دەزگای مین‪ ،‬دوو‬

‫ج��ۆرە‪ ،‬بەشێكیان داوا دەك��ەن‬ ‫داب��م��ەزرێ��ن��رێ �ن‌و چیتر بەپێی‬ ‫گرێبەست ك��ارن��ەك��ەن‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بەشێكی تریان‪ ،‬ئەوانەی سااڵنێكی‬ ‫زۆرە لەو دەزگایەدا كاردەكەن‪،‬‬ ‫دەیانەوێت خانەنشین بكرێن»‪.‬‬

‫ئ �ه‌و ب �ه‌ڕێ��وه‌ب �ه‌ر‌ه ئ��ام��اژه‌ی پێبدرێت»‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرای��ەت��ی��ی گشتیی‬ ‫به‌وه‌شکرد‪« :‬تائێستا‪ ،‬مانگرتن‬ ‫بەردەوامەو كارمەندەكان ئامادە مین لەپارێزگای دهۆك‪ ،‬لەساڵی‬ ‫نین بچنەوە س��ەر كارەكانیان‌و (‪)1998‬ەوە دام����ەزراوە‌و شێخ‬ ‫دەیانەوێت بەڕەسمیی بەڵێنی س��ی��راج ب��ارزان��ی‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫جێبەجێكردنی ئەو داوایانەیان گشتییەتی‪.‬‬

‫«پێویست ‌ه کشاندنه‌وه‌ک ‌ه ب ‌ه جێبه‌جێکردنی ماده‌ی (‪)140‬ه‌و ‌ه ببه‌سترێته‌وه‌»‬

‫كشانەوەی هێزەكانی ئەمریكا؛ ناكۆكیی نەتەوەكانی كەركوكی لێ دەكەوێتەوە‬ ‫الپه‌ڕه‌ی بەدواداچوون‬

‫‪.................................‬‬ ‫بۆچوون���ی جی���اواز ل���ە ب���ارەی‬ ‫مانەوەی هێزەكانی ئەمریكا‪ ،‬جۆرێك‬ ‫ل���ە ناكۆكی���ی نێ���وان نەتەوەكانی‬ ‫كەركوك���ی لێكەوتووەت���ەوە‪ ،‬دوای‬ ‫ئ���ەوەی پارێ���زگار چەن���د جارێك‬ ‫مان���ەوەی هێزەكان���ی ئەمریكای بە‬ ‫پێویستی شارەكە زانی‪.‬‬

‫محەمەد خزر جبوری‪ ،‬ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك لە‬ ‫ع����ەرەب����ی‪،‬‬ ‫سەر لیستی‬

‫ع���ەرەب‌و توركمانەكانی‬ ‫ش��ارەك��ە‪ ،‬بەپێچەوانەی‬ ‫پارێزگاری كەركوكەوە‪،‬‬ ‫دژی م�����ان�����ەوەی‬ ‫هێزەكانی ئەمریكان‬ ‫ل���ەو پ��ارێ��زگ��ای��ەو‬ ‫داوای ك��ش��ان��ەوەی‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬بە بیانووی‬ ‫ئەوەی سوپا بەهێز‬ ‫بووە‌و پاراستنی‬ ‫ئ��ەم��ن��ی��ی��ەت��ی‬ ‫شارەكە لە ئەستۆ دەگرێت‪.‬‬ ‫ئ����ەو ب���ۆچ���وون���ەی ئ����ەوان‬ ‫لەكاتێكدایە‪ ،‬پێشتر نەجمەدین‬ ‫كەریم‪ ،‬پارێزگاری كەركوك ئاماژەی‬ ‫ب��ەوە داب��وو‪ :‬م��ان��ەوەی هێزەكانی‬ ‫ئەمریكا لە بەرژەوەندیی نەتەوەكانی‬ ‫پارێزگا‌كەدایەو بەپێویستی زانی‬ ‫بمێننەوە‪.‬‬ ‫به‌پێی رێکه‌وتنێکی نێوان‬ ‫ئه‌مریکاو عێراق‪ ،‬ده‌بێت هێزه‌کانی‬ ‫ئ�ه‌م��ری��ک��ا ل�ه‌ک��ۆت��ای��ی ئه‌مساڵدا‬ ‫به‌ته‌واویی بکشێنه‌وه‌‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ب��ەدواداچ��وون��ێ��ك��ی‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬دەركەوتووە جیاوازیی‬ ‫ب��ۆچ��وون��ی��ان گ��ەی��ش��ت��ووەت��ە ئەو‬ ‫رادەی���ەی ناكۆكیی دروس��ت بێت‪.‬‬ ‫بەتایبەت كوردەكان‪ ،‬عەرەبەكانیان‬ ‫بە دووبارەكردنەوەی «پالن»ەكانی‬ ‫حیزبی بەعس تۆمەتبار كرد‪.‬‬

‫لەلێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە» وتی‪:‬‬ ‫«ئێمە دەبێت پشت بەهێزی عێراقی‬ ‫ببەستین»‪ .‬روون��ی��ش��ی��ک��رده‌وه‌‪:‬‬ ‫«گەالنی عێراق بەگشتیی متمانەیان‬ ‫بە یەكتر نییە‪ ،‬یەكدەست نین‌و‬ ‫نابێت پشت بەهێزی دەرەك��ی��ی‬ ‫ببەستین‪ ،‬بۆیە م��ان��ەوەی هێزی‬ ‫ئەمریكا پێویست نییە‌و دەبێت‬ ‫لەكاتی خۆیدا بكشێنەوە»‪.‬‬ ‫جبوری‪ ،‬پێیوایە‪ :‬بۆچوونی‬ ‫ك��وردەك��ان ل��ەوب��ارەی��ەوە؛ لەژێر‬ ‫كاریگەریی ترسی ئەوانە لەسوپای‬ ‫عێراقیدا‪ ،‬بەاڵم وتی‪« :‬كورد‬ ‫نابێت ل��ەس��وپ��ای عێراقیی‬ ‫بترسێت‪ ،‬چونكە سوپای‬ ‫عێراقیی ئەو سوپایەی جاران‬ ‫نییە‌و ك��وردەك��ان رێژەیان‬ ‫لەناو هێزی ئەمنیدا هەیەو‬ ‫سوپاساالریش كوردە»‪.‬‬ ‫كوردەكان لەپارێزگاكە‪،‬‬ ‫بەراشكاویی لەگەڵ مانەوەی‬ ‫هێزەكانی ئەمریكادان‌و رایدەگەیەنن‪:‬‬ ‫نابێت بەر لەجێبەجێكردنی مادەی‬ ‫(‪ )140‬ئەو هێزانە لەپارێزگاکه‌‬ ‫بكشێنەوە‪ ،‬دەڵێن‪ :‬سوپای‬ ‫عێراقیی «بێالیەن» نییەو‬ ‫«ن��ات��وان��ێ��ت» ئەمنییەتی‬ ‫ش��ارەك��ە بپارێزێت ت��ا ئەو‬ ‫وادەیە‪.‬‬ ‫ف��وئ��اد ح��س��ێ��ن ش��وان��ی‪،‬‬ ‫ئه‌ندامی ئه‌نجومه‌نی پارێزگای‬ ‫ک���ه‌رک���وک‪ ،‬ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەی‬ ‫بۆچوونی جبوری‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫ئ���ەو ف��ی��رق��ەی�ه‌ی س��وپ��ای‬ ‫عێراقیی‪ ،‬ك��ە پاراستنی‬ ‫ئەمنییەتی ش��ارەك��ەی‬ ‫ب��ەدەس��ت��ەوەی��ە‪)%90( ،‬‬ ‫ی ع��ەرەب��ن‌و لەكاتی‬ ‫ناكۆكییدا ناتوانن‬ ‫«ب��ێ�لای��ەن»ی‬ ‫خۆیان بپارێزن‪.‬‬

‫ن����اوب����راو‪ ،‬وت�����ی‪« :‬س��وپ��ا‬ ‫نەیتوانیوە ببێتە بەربەست لەبه‌رده‌م‬ ‫هێرشی تیرۆرستی‌و ئەو شااڵوانەی‬ ‫كە گرووپە تیرۆریستییەكان دەیكەنە‬ ‫س��ەر ه��اواڵت��ی��ی��ان‪ ،‬ئ���ەوان لەبری‬ ‫پارێزگاریی لەخەڵك لە (‪،)2/25‬‬ ‫بوونەتە هاوكاری گرووپەكانی قەزای‬ ‫حەویجە‌و ئ��ااڵی حیزبی بەعسیان‬ ‫ب��ەرز ك��ردب��ووەوە‪ ،‬بۆیە مانەوەی‬ ‫ئەمریكا پێویستەو هاوسەنگیی نێوان‬ ‫نەتەوەكان دەپارێزێت»‪.‬‬ ‫ش��وان��ی‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪ :‬ك��وردەك��ان‬ ‫گەیشتوونەتە ئەو بڕوایەی مانەوەی‬ ‫هێزی ئەمریكا ل��ەب��ەرژەوەن��دی��ی‬ ‫گشتییدایە‪« ،‬تائیستا هێزە‬ ‫ئەمنییەكانی كەركوك‪ ،‬بە سوپاو‬ ‫پۆلیسەوە‪ ،‬نەگه‌یشتوونەتە ئەوەی‬ ‫بتوانن ناوچەكە بپارێزن‌و تەقینەوەو‬ ‫رف��ان��دن‌و تیرۆركردن ب��ەرده‌وام��ە‪،‬‬ ‫ناوچەكە هێشتا پێویستی بەمانەوەی‬ ‫هێزی ئەمریكایە»‪.‬‬ ‫الیەنی ك��وردی پێیان باشە‪،‬‬ ‫ك��ش��ان��ەوەی هێزەكانی ئەمریكا‪،‬‬ ‫دوابكەوێت بۆ دوای جێبەجێكردنی‬ ‫مادەی (‪ .)140‬فوئاد حسێن وتی‪:‬‬ ‫«پێویستە ئەو مادەیە جێبەجێ‬ ‫ب��ك��رێ�ت‌و ك��ش��ان��ەوەی هێزەكان‬ ‫بەجێبەجێكردنی‬ ‫ببەسترێتەوە‬ ‫مادەی (‪)140‬ه‌وه‌»‪.‬‬ ‫كشانەوە‌و مانەوەی هێزەكانی‬ ‫ئەمریكا لەعێراق‪ ،‬گفتوگۆ‌و ناكۆكیی‬ ‫ج���ۆراوج���ۆری ل��ە س��ەرت��اس��ەری‬ ‫ع��ێ��راق‌و واڵت��ان��ی دەوروب�����ەردا‬ ‫دروس��ت ك��ردووە‪ ،‬ب��ەاڵم لەناوچە‬ ‫دابڕێنراوەكاندا ئەو مشتومڕە زیاتر‬ ‫قسەی لەسەر دەكرێت‪ .‬لەكاتێكدا‬ ‫دەبێت لەكۆتایی (‪)2011‬دا ئەمریكا‬ ‫هێزەكانی بەتەواویی بكشێنێتەوە‪.‬‬ ‫الیەنی توركمانی ئەگەرچی‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ك��ش��ان��ەوەی هێزەكانی‬ ‫ئ��ەم��ری��ك��ادان‪ ،‬ب��ەاڵم لەئێستادا‬

‫کۆنگره‌یه‌کی رۆژنامه‌وانیی هاوبه‌شی نێوان پۆلیس‌و هێزه‌کانی فره‌ڕه‌گه‌ز له‌شاری که‌رکوک‌‬ ‫چ���اوەڕوان���ی م��ەرج��ەع��ی خۆیان‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫قاسم بەیاتی‪ ،‬سەركردەیەكی‬ ‫ن��ەت��ەوەی توركمان لەشارەكە‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬سەرجەم الیەنەكانی ناو‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگا‪ ،‬دەبێت بە‬ ‫مەبەستی م��ان��ەوەی ئەمریكاو‬ ‫ك��ش��ان��ەوەی‪ ،‬ب��ە رەس��م��ی��ی لە‬ ‫كۆبوونەوەیەكدا تاوتوێی بكەن»‪.‬‬ ‫لەسەر دەستی ئەنجومەنی‬ ‫بااڵی ئیسالمیی عێراق‪ ،‬بڕیارە لە‬ ‫ئایندەیەكی نزیكدا كۆنگرەیەكی‬ ‫ف��راوان��ی الی��ەن��ە سیاسییەكان‬ ‫ئ��ەن��ج��ام ب���درێ���ت‪ ،‬ل���ەب���ارەی‬ ‫مەسەلەی كشانەوەی هێزەكانی‬ ‫ئەمریكا لەتەواوی عێراق‪ ،‬الیەنە‬ ‫توركمانەكانی شارەكەیش ئاماژە‬ ‫ب���ەوە دەك����ەن‪ ،‬ك��ە دوای ئ��ەو‬

‫كۆبوونەوەیە بڕیاری خۆیان دەدەن‪.‬‬ ‫ب��ه‌ی��ات��ی‪ ،‬وت����ی‪« :‬ه��ێ��زی‬ ‫ئاسمانیی س��وپ��ای عێراقیی‪،‬‬ ‫ت���وان���ای ب��ەرگ��ری��ی ل��ەه��ێ��زە‬ ‫دەرەكییەكان هەیە‌و هێزی پیادە؛‬ ‫لەوانە هێزە ئەمنییەكانی ناوخۆو‬ ‫سوپای عێراقیی دەتوانن دۆسیەی‬ ‫ئەمنیی بگرنە ئەستۆ‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەمڕۆیش نەبێت‪ ،‬دەبێت سبەی‬ ‫ئەمریكا عێراق بەجێ بهێڵێت‌و‬ ‫بکشێنه‌وه‌»‪ .‬ه��ەروەه��ا وت��ی‪:‬‬ ‫«پێویستمان بەهێزی دەرەكیی‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم‪ ،‬بەرپرسەكەی كورد‬ ‫لەو شارە‪ ،‬وتی‪« :‬بەم نزیكانە‬ ‫هێزی هاوبەشی نێوان سوپای‬ ‫عێراقیی‌و سوپای ئەمریكا‌و هێزی‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬پاراستنی سنووری‬

‫كەركوك دەگرنە ئەستۆ»‪.‬‬ ‫شوانی‪ ،‬روونیکرده‌وه‌‪« :‬دوای‬ ‫ئەمریكا‪ ،‬ترس هەیە فیرقەی (‪)12‬‬ ‫ی سوپای عێراقیی ئەمنییەتی‬ ‫شارەكە بگرێتە ئەستۆ‪ ،‬ئەوەیش‬ ‫بۆ ك��ورد مەترسیدارە چونكە‬ ‫(‪)%90‬ی ئەو سوپایە‪ ،‬عەرەبن»‪.‬‬ ‫ب������ەاڵم‪ ،‬ج���ب���وری وت���ی‪:‬‬ ‫«كوردەكان متمانەیان بەسوپای‬ ‫عێراقیی نییە‪ ،‬بەاڵم نابێت بەو‬ ‫شێوەیە بیر بكەنەوە‌و دەبێت‬ ‫متمانە بە عەرەب بكەن»‪.‬‬ ‫بەبۆچوونی ئ��ەو‪ ،‬چارەسەر‬ ‫الی ن��ەت��ەوەك��ان��ی ش��ارەك��ەی��ەو‬ ‫وت���ی‪« :‬دەب��ێ��ت ب��ە ی��ەك چاو‬ ‫س��ەی��ری ه��ەم��وو ن��ەت��ەوەك��ان‬ ‫بكەین‪ ،‬ئه‌مه‌یشبۆ ئەوەی متمانە‬ ‫بگەڕێنینەوە بۆ كەركوك»‪.‬‬

‫«ئه‌گه‌ر ‪ 9/1‬ته‌واونه‌بێت‪،‬سزایان ده‌ده‌ین»‬

‫شەش پردەكەی سلێمانی‪-‬ش لەوادەی خۆیاندا ته‌واوناکرێن‬

‫بەدواداچوونی‪:‬‬ ‫سەروەر محەمەد‬ ‫ئەكرەم تۆفیق‬ ‫‪...............................‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ب��ەدواداچ��وون��ێ��ك��ی‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬دەركەوتووە كە شەش‬ ‫بەرزەپردەكەی سلێمانی‪ ،‬لەوادەی‬ ‫دیاریكراوی خۆیان دوادەك��ەون‌و‬ ‫ت��ەواون��اب��ن‌‪ ،‬س��ەرپ��ەرش��ت��ی��اری‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای جێبەجێكاریش‪،‬‬ ‫هۆكارەكەی بۆ «كەشوهەوا»و‬ ‫خۆپیشاندانەكان دەگەڕێنێتەوە‪.‬‬ ‫ل���ەڕۆژی (‪)2010/12/1‬دا‪،‬‬ ‫كۆمپــــــــــــــــــانیای فیزیۆن‬ ‫ك��ە كۆمپانیایەكی توركییە‪،‬‬ ‫گرێبەستی كاركردنی لەپڕۆژەی‬ ‫دروس��ت��ك��ردن��ی (ش���ەش) پ��ردی‬ ‫پەڕینەوە لەسلێمانی ئیمزاكرد‌و‬ ‫ل������ە(‪)2011/1/1‬ەوە دەستیكرد‬ ‫بەكاركردن‪ ،‬بەاڵم تائێستا زۆربه‌ی‬ ‫ك��ارەك��ان��ی��ان م���اون‌و پێناچێت‬ ‫لەوادەی خۆیاندا‪ ،‬تەواو ببن‪.‬‬ ‫حكومەت‪ ،‬هەڕەشەی سزادانی‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��اك��ە دەك����ات‪ ،‬ئ��ەگ��ەر‬ ‫ل���ەوادەی خۆیدا ت��ەواو نەبێت‌و‬ ‫بەپێی گرێبەستەكەش‪ ،‬وادەی‬ ‫تەواوبوونی‪ ،‬تەنیا مانگ‌و نیوێكی‬ ‫ماوە‪.‬‬ ‫مەتا ئشك‪ ،‬سەرپەرشتیاری‬ ‫كۆمپانیاكە‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬

‫وت‪« :‬بەگوێرەی توانا‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ك��ارەك��ان��م��ان��دا رۆی��ش��ت��ووی �ن‌و‬ ‫بەكوالێتیی ب��ەرز كارەكانمان‬ ‫دەك��ەی��ن‪ ،‬ب���ەاڵم ئیشەكانمان‬ ‫ئیشێكی ستاندارد نییە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەوە بینا نییە تا دروستی بكەین‪،‬‬ ‫بەڵكو بەپێی هەر شوێنێك كە‬ ‫پردەكەی بۆ دروستدەكەین‪ ،‬دەبێت‬ ‫دیزاینی جیاوازی بۆ بكێشرێت‪ ،‬ئەو‬ ‫ئیشانەش كۆمەڵێك تایبەتمەندیی‬ ‫خۆیان هەیە»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ب��ەدواداچ��وون��ێ��ك��ی‬ ‫«رۆژن��ام��ە»‪ ،‬ل��ەك��ۆی (ش��ەش)‬ ‫پرد‪ ،‬تەنیا دووانیان لەسنووری‬ ‫گ �ه‌ڕه‌ک��ی راپ��ەڕی��ن ت��ەواوب��وون‌و‬ ‫ئێستا سەرقاڵی دروستكردنی‬ ‫پ��رده‌ک��ان��ی دی��ک � ‌هن‌و دەب��ێ��ت لە‬ ‫(‪)9/1‬دا تەواوبن‪ ،‬سەرپەرشتیاری‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��ای جێبەجێكاریش‪،‬‬ ‫دواك��ەوت��ن��ی ناشارێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ :‬ت����ەواوی ئامێرەكانی‬ ‫ئامادەن‪.‬‬ ‫مەتا ئشك‪ ،‬وتی‪« :‬هۆكاری‬ ‫دواك��ەوت��ن��ی پ��ڕۆژەك��ە‪ ،‬خراپیی‬ ‫ك���ەش���وه���ەواو ئ���ەو ب���ارودۆخ���ە‬ ‫س��ی��اس��ی��ی��ەی س��ل��ێ��م��ان��ی ب��وو‪،‬‬ ‫هەوڵدەدەین پردەكانی تریش‪،‬‬ ‫لەوادەی خۆیاندا تەواو بكەین»‪.‬‬ ‫ئەو پردانەی دروستدەكرێن‪،‬‬ ‫دووان���ی���ان دەك���ەون���ە س��ن��ووری‬ ‫راپ���ەڕی���ن���ەوە‌و دانەیەكیشیان‬

‫ ‬ ‫یه‌کێک ل ‌ه پرده‌کانی سلێمانی‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەر بینای پ��ارێ��زگ��ای‬ ‫سلێمانی‌و چوارەمیان لەبەردەم‬ ‫وێستگه‌ی پاسەكانی گه‌ڕه‌کی‬ ‫بەختیاریی‌و پێنجەمیان خ��وار‬ ‫گه‌ڕه‌کی ئاباڵخە‪ ،‬بڕیارە ئەوەی‬ ‫دیکه‌شیان لەبەرامبەر پەروەردەی‬ ‫سلێمانی دابنرێت‪.‬‬ ‫ئاكۆ عەلی عەزیز‪ ،‬لێپرسراوی‬ ‫ئەندازەی شارستانیی سلێمانی‪،‬‬

‫بە «رۆژن��ام��ە»ی وت‪« :‬ئەگەر‬ ‫پڕۆژەكە ل���ەوادەی خۆیدا تەواو‬ ‫نەبێت كە (‪)9/1‬ی��ە‪ ،‬ئێمە وەكو‬ ‫ح��ك��وم��ەت‪ ،‬س��زای��ان دەدەی����ن‌و‬ ‫غەرامەیان دەكەین»‪.‬‬ ‫بـــــــەپێی وت��ەی ناوبراو‪،‬‬ ‫(‪)%70‬ی پڕۆژەكان تەواوبوون‪،‬‬ ‫بەاڵم «رۆژنامە» زانیویەتی‪ ،‬تەنیا‬ ‫یەك دانەشیان كاری پێناكرێت‪،‬‬

‫ئەگەرچی دووان��ی��ان ت��ەواوب��وون‪،‬‬ ‫بەاڵم هێشتا تەسلیم نەكراونەتەوە‪.‬‬ ‫ئ���ارام س���ەالم‪ ،‬ئ��ەن��دازی��اری‬ ‫ب����واری پ���ڕۆژەك���ان‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫هۆكاری دواكەوتنەكانی پڕۆژەكانی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫شتێكی ت��ازە نییە‌و ل��ەزۆرب��ەی‬ ‫هەرەزۆری پڕۆژەكاندا ئەوە دووباره‌‬ ‫دەبێتەوە‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫ئ���ەو ئ���ەن���دازی���ارە‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«هۆكاری دواكەوتنەكان‪ ،‬زۆرن‌و‬ ‫بۆئەوەی بزانین هۆكارەكان چین‪،‬‬ ‫پێویستە لەمەفهومی پ��ڕۆژە‬ ‫تێبگەین‪ ،‬ل��ەس��ەرەت��اوە پ��ڕۆژە‬ ‫بەكۆمەڵێك قۆناغدا دەڕوات‌و تا‬ ‫كۆتایی هەر قۆناغێك‪ ،‬كۆمەڵێك‬ ‫شت كاریگەریی دەبێت لەسەری‬ ‫هەریەكێك ل��ەم��ان�ە‌و ل��ەوان��ەی��ە‬

‫ببێت بە هۆكار بۆ دواكەوتنی‬ ‫پڕۆژەكان»‪ .‬هەروەها وتی‪« :‬هەر‬ ‫پڕۆژەیەك‪ ،‬بەقۆناغی پالندانان‌و‬ ‫دیزاین‌و راگەیاندن‌و تەندەریندا‬ ‫دەڕوات‪ ،‬هەروەها بە (تەنفیزو‬ ‫سیانە)شدا»‪.‬‬ ‫ئ����ارام‪ ،‬ئ���ام���اژەی ب����ەوەدا‪:‬‬ ‫لەقۆناغی دیزایندا‪ ،‬هەر گرفتێك‬ ‫ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬ك��اری��گ��ەری��ی ل��ەس��ەر‬ ‫دواكەوتنی پڕۆژە دەبێت‪ ،‬لەقۆناغی‬ ‫تەندەرین‌و زۆرجار لە راگەیاندنیشدا‪،‬‬ ‫كێشەی تێدایە‌و وت��ی‪« :‬ج��اری‬ ‫وا هەیە‪ ،‬پ��ڕۆژەك��ە دەدرێ���ت بە‬ ‫كۆمپانیایەك كە مەحسوبییەتی‬ ‫ت��ێ��دای �ە‌و ب��وون��ی پەیوەندییان‬ ‫وادەك���ات لەكاتی راگەیاندندا‪،‬‬ ‫كۆمپانیایەك هەڵبژێردرێت كە‬ ‫خۆیان دەیانەوێت‪ ،‬بۆیە دوات��ر‬ ‫ئەگەر دواشبكەوێت‪ ،‬ئەوەندە گوێی‬ ‫نادەنێ‌و بەكێشەی نازانن»‪.‬‬ ‫ئ����ەو‪ ،‬ب��اس��ی ل��ەق��ۆن��اغ��ی‬ ‫جێبه‌جێکردنیش كرد‪ ،‬كە هۆكار زۆر‬ ‫بووە بۆ دواكەوتنی‪ ،‬وتی‪« :‬زۆرجار‬ ‫خاوەن كۆمپانیا‪ ،‬كارەكەی بەباشی‬ ‫ن��اك��ات‌و دوادەك��ەوێ��ت‪ ،‬هەندێك‬ ‫كاتیش‪ ،‬سەرپەرشتیاری پڕۆژەكە‬ ‫خ��ۆی‪ ،‬دەبێتە هۆی دواكەوتنی‬ ‫پڕۆژەكە»‪.‬‬ ‫ئ��ەوه‌ش��ی وت‪« :‬زۆرج����ار‪،‬‬ ‫حكومەت دەبێتە هۆكاری دواكەوتن‬ ‫لەڕووی ئیدارییات‌و رۆتینیاتەوە»‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫قایمقام‪ :‬مەخمور كەوتووەتە نێوان بەرداشی هەرێمی كوردستان‌و حكومەتی عێراقەوە‪.‬‬

‫هەر گەرمیان‌و كوێستان دەكەن‬ ‫ستۆریی‪ :‬ئەحمەد باڵەكی‬

‫‪.............................................................‬‬

‫زیاتر لە (‪ )40‬ساڵە هەر‬ ‫گ��ەرم��ی��ان‌و كوێستان دەك��ەن‌و‬ ‫زۆرج���اری���ش ل��ە دام���ودەزگ���ا‬ ‫حكومییەكاندا «رێ��زی��ان» لێ‬ ‫ناگیرێت‪.‬‬ ‫مامەند م��ەح��م��ود‌و حاجی‬ ‫عەبدوڵاڵ‪ ،‬دوو پیاوی بەتەمەنن‪،‬‬ ‫یەكەمیان نزیكەی (‪ )50‬ساڵ‌و‬ ‫دوومیان زیاتر لە (‪ )40‬ساڵە‬ ‫س���ەرگ���ەرم���ی ش��وان��ی��ن‌و ل��ەم‬ ‫وەرزەدا لە ناوچەی باڵەكایەتی‬ ‫گیرساونەتەوە‪.‬‬ ‫مامەند مەحمود (‪ )60‬ساڵە‌و‬ ‫ل��ە تەمەنی (‪ )10‬ساڵییەوە‬ ‫ك��اری شوانیی دەك���ات‪ ،‬پێنج‬ ‫پشتە ئەو كارەیان بۆ ماوەتەوە‌و‬ ‫هەر بەردەوامیشن‪ ،‬وەك خۆی‬ ‫دەڵێت‪« :‬لەوەتەی بیرم دێت؛‬ ‫ئێمە هاوینان دێینە كوێستانی‬ ‫وێزێی سنووری قەزای چۆمان‌و‬ ‫زستانیش بەهۆی كەش‌و هەواوە‬ ‫دەچینەوە گوندی خۆمان‪ ،‬لە‬ ‫نزیك ناحیەی قەسرێ‌»‪.‬‬ ‫منداڵەكانی مامەند لەبەر‬ ‫خوێندندان‪ ،‬دوو كچ‌و كوڕێكیشی‬ ‫دەرچ�������ووی پ���ۆل���ی (‪)12‬ی‬ ‫زانستیین‪ ،‬ب��ەاڵم «ب��ەداخ��ەوە‬ ‫ئێمە كە دەچینە دامودەزگاكانی‬ ‫حكومەت بۆ راییكردنی ئیش‌و‬ ‫بەدواكەوتوومان‬ ‫كارەكانمان‪،‬‬ ‫تێدەگەن‌و رێزمان لێ ناگرن»‪.‬‬ ‫تا ساڵی راب��ردوو‪ ،‬خۆی‌و‬ ‫ب��راك��ەی پ��ێ��ك��ەوە شوانییان‬ ‫كردووە‪ ،‬بەاڵم لەمساڵدا بە جیا‬ ‫كارەكانیان بەڕێوە دەبەن‪.‬‬ ‫كوێستان‌و گەرمیان‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەی چێژی خۆی هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ب��ۆ ئ��ەوان��ەی ئ���ەوە كارییانە‪،‬‬ ‫ه��ەم��ی��ش��ە چ��ێ��ژب��ەخ��ش نییە‪،‬‬

‫بەتایبەت ئ��ەوان��ەی شوێنێك‬ ‫شارەزا نەبن‪ ،‬ئەوەیش لەكاتێكدا‬ ‫ئەگەر رژێمی سەدام بەو شوێنەدا‬ ‫تێپەڕیبێت‪ ،‬مامەند ئاهی بۆ‬ ‫برازایەكی هەڵكێشا‪ ،‬كە لەساڵی‬ ‫(‪)1992‬دا بەهۆی مینەوە هەردوو‬ ‫قاچی ل��ەدەس��ت دا‪ ،‬ب��رازاك��ەی‬ ‫كاتێك بە الی ئاژەاڵنەوە بووە‪،‬‬ ‫مینی پێدا تەقیوەتەوە‪.‬‬

‫ج��گ��ە ل��ە زی��ان��ی م��رۆی��ی‪،‬‬ ‫چەندینجار زی��ان��ی مادیشیان‬ ‫ب���ەرك���ەوت���ووە‪ ،‬وەك مامەند‬ ‫م��ەح��م��ود دەڵ��ێ��ت‪« :‬ب��ەه��ۆی‬ ‫مین‌و تەقەمەنییەوە (‪ )100‬سەر‬ ‫مەڕمان لەناو چوون»‪.‬‬ ‫مینەكانی پاشماوەی رژێمی‬ ‫بەعس‪ ،‬ئەوەندەی تۆپبارانەكانی‬ ‫ئ���ێ���ران‌و ت��ورك��ی��ا ب���ۆ س��ەر‬ ‫هەرێمی كوردستان‬

‫شوانكارەكانی ئەو ناوچەیەیان‬ ‫نیگەران نەكردووە‪.‬‬ ‫ل��ەو ك��ات��ەدا‪ ،‬ك��ە قسەمان‬ ‫لەگەڵ مامەند دەكرد‪ ،‬تێبینیمان‬ ‫ک���رد م��ن��داڵ��ەك��ان��ی ل��ەرێ��گ��ای‬ ‫دووربینەوە سەیری بەری ئێران‬ ‫دەك��ەن‪( ،‬رەب��ای��ەی پاسدارانی‬ ‫ئێران دی��ار ب��وو)‪ ،‬ئەوەیش بۆ‬ ‫ئ��ەوە بوو كە ترسیان هەبوو‪،‬‬ ‫تۆپباران بكرێن‪.‬‬

‫مامەند دەڵێت‪« :‬ل��ەدوای ساڵی‬ ‫(‪)2007‬ه‌وە‪ ،‬ئێران‌و توركیا‪ ،‬بە‬ ‫تایبەت ئێران‪ ،‬زۆر بە سەختیی‬ ‫بۆردوومانمان دەك��ەن‪ ،‬بەمەیش‬ ‫ت��رس‌و دڵ��ەڕاوك��ێ��ی زۆرم���ان بۆ‬ ‫دروست بووە»‪.‬‬ ‫ئەوان لەترسی بۆردوومان‪،‬‬ ‫شوێنی سەرەكیی لەوەڕاندنی‬ ‫ئاژەڵەكانیان چ��ۆڵ ك��ردب��وو‪.‬‬ ‫مامەند ل��ەب��ەردەم خێمەكەی‬ ‫وەستابوو قسەی بۆ دەكردین‪،‬‬ ‫گلەیی ل��ە حكومەتی هەرێم‬ ‫دەكرد‪ ،‬كە وەك پێویست هەوڵی‬ ‫ن����ەداوە ب��ۆ وەس��ت��ان��دن��ی‬ ‫تۆپبارانەكان‪.‬‬ ‫ئ���������ەو ك���ە‬ ‫دەس��ت��ێ��ك‬ ‫جلی‬

‫خاكیی كوردیی لە ب��ەردا بوو‪،‬‬ ‫جامەدانییەكی كردبووە سەری‌و‬ ‫ك��ەم��ێ��ك خ���ۆی ب���ە گ��ۆچ��ان��ە‬ ‫دارینەكەی راگرتبوو‪ ،‬رەنگی‬ ‫ماندووبوونی پێوە دی��ار بوو‪،‬‬ ‫رەخ��ن��ەی ئ��ەوەی لە حكومەت‬ ‫هەبوو‪ ،‬كە هەوڵی گەشەپێدانی‬ ‫مەڕداریی لە كوردستان نه‌داوه‪.‬‬ ‫ب��ۆی��ە‪ ،‬وت����ی‪« :‬ك����ەس خ��ۆی‬ ‫نەكردووەتە خاوەنی ئێمە‪ ،‬بۆیە‬ ‫خەریكە ئ��ەو پیشەی لەباب‌و‬ ‫باپیرانمەوە ب��ۆم م��اوەت��ەوە‪،‬‬ ‫فەرامۆشی دەكەم»‪.‬‬ ‫حاجی عەبدوڵاڵ‪ ،‬نموونەیەكی‬ ‫دیكەی ئ��ەو م��ەڕداران��ەی��ە‪ ،‬كە‬ ‫گەرمیان‌و كوێستان دەكەن‪ ،‬ئەو‬ ‫شوانكارێكی تیرەی ئاكۆییە‌و‬ ‫خەڵكی سنووری قەزای رانیەیە‪.‬‬ ‫ن��زی��ك��ەی (‪ )20‬ساڵە‬

‫ ‬ ‫یه‌کێک ل ‌ه ده‌واره‌کانی شوانکاره‌کان ل ‌ه ناوچه‌ی باڵه‌کایه‌تی‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫كوێستان‌و گەرمیان دەكات‌و زیاتر‬ ‫لە(‪ )40‬ساڵە بە مەڕداریی ژیان‬ ‫دەگوزەرێنێت‪ ،‬ب��ەاڵم دەڵێت‪:‬‬ ‫«لەژیانماندا هەرگیز هێندەی ئەم‬ ‫سااڵنەی دوای��ی تووشی ترس‌و‬ ‫دڵەڕاوكێ‌‌و ناخۆشیی نەبووین»‪.‬‬ ‫ح����اج����ی‪ ،‬ك����ە دەت�����وت‬ ‫ریشی بۆ سەربازیی تاشیوە‪،‬‬ ‫جامەدانییەكی خاوێنی كردبووە‬ ‫س��ەری‌و باسی ئ��ەوەی دەك��رد‪:‬‬ ‫مەڕداریی داهاتێكی باشی هەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەوبڕوایەدا بوو چەشتنی‬ ‫سەرمای زستان‌و گەرمای هاوین‬ ‫«خۆشیی ئەو داهاتە لە مرۆڤ‬ ‫دێنێتەوە دەر»‪.‬‬ ‫ت��ائ��ێ��س��ت��ا ل���ە ه��ەرێ��م��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا‪ ،‬م��ەڕداری��ی هەر‬ ‫بەشێوەی پەنجا ساڵی رابردوو‬ ‫دەكرێت‌و لە رووی تەكنیكییەوە‬ ‫پێشكەوتنی بەخۆیەوە نەبینیوە‪.‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوه‌ی زەحمەتی‬ ‫زۆری ه��ەی��ە‪ ،‬ب����ەاڵم حاجی‬ ‫عەبدوڵاڵ دەڵێت‪« :‬ب��ڕوا ناكەم‬ ‫هەرگیز واز لەمەڕداریی بێنم»‪.‬‬ ‫م��ام��ەن��د‌و ح��اج��ی ل���ەزۆر‬ ‫شتتدا ه��اوڕا ب��وون‪ ،‬ب��ەاڵم هیچ‬ ‫كام لە شتەكان‪ ،‬هێندەی ترس‬ ‫لە تۆپبارانەكان پێكەوە گرێی‬ ‫نەدابوون‪ .‬بۆیە حاجیش وتی‪:‬‬ ‫«چەندینجار شەوانە لەترسی‬ ‫تۆپباران‪ ،‬ماڵمان چۆڵ كردووه‌‌و‬ ‫خۆمان خزاندووەتە ژێر بەرد‌و تا‬ ‫بەرەبەیان ماوینەته‌وە»‪.‬‬ ‫ه���ەری���ەك ل���ە م��ام��ەن��د‌و‬ ‫حاجی‪ ،‬زستانان ئەو تەلیسمە‬ ‫س���ی���ح���راوی���ی���ەی ك��وێ��س��ت��ان‬ ‫جێدەهێڵن‌و دەچ��ن��ەوە گوندی‬ ‫خ��ۆی��ان‪ ،‬ب���ەاڵم وەك خ��ۆی��ان‬ ‫دەڵ��ێ��ن‪ ،‬ب��ە ش��ەوان��ی درێ���ژی‬ ‫زستان چاوەڕێی هاتنەوەی بەهار‬ ‫دەكەن‌و تامەزرۆن جارێكی دی بە‬ ‫كوێستان شاد ببنەوە‪.‬‬

‫هاواڵتییه‌کی مه‌خموور‪ :‬خه‌ریک ‌ه هاموومان تووشی نه‌خۆشی ده‌رونیی ده‌بین‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هێمن مامەند‬

‫هەرێمی كوردستان‌و حكومەتی‬ ‫عێراقەوە»‪.‬‬ ‫ل��ەو ق���ەزای���ەدا‪)18500( ،‬‬ ‫خێزان قەرەبووی مادەی (‪)140‬ی‬ ‫دەستووری عێراق دەیانگرێتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم تا ئێستا نزیكەی (‪)6000‬‬ ‫خ��ێ��زان ق��ەره‌ب��وو ك��راون��ەت��ەوە‪،‬‬ ‫ئەوە جگە لەوەی دەبوو بە پێی‬ ‫دەس��ت��وور ل��ە ك��ۆت��ای��ی ساڵی‬ ‫(‪)2007‬دا‪ ،‬تەواوی مـــــــادەكە‬ ‫جێبەجێ بكرایە‪ ،‬بەاڵم هێشتا لە‬ ‫قۆناغی سەرەتاییدایە‪.‬‬

‫‪........................................................‬‬

‫ه�������ەزاران دۆن�����م زەوی����ی‬ ‫كشتوكاڵییە‌و بەهۆی بێكاریی‌و‬ ‫ن��ەب��وون��ی خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی��ە‬ ‫سەرەتاییەكانەوە‪ ،‬دانیشتووانی‬ ‫ق��ەزای مەخموور ب��ەرەو شاری‬ ‫هەولێر كۆچ دەكەن‪.‬‬ ‫ل��ەوك��ات��ەدا‪ ،‬كە سەرگەرمی‬ ‫گ��واس��ت��ن��ەوەی م��اڵ��ەك��ەی ب��وو‪،‬‬ ‫ل��ە م��ەخ��م��وورەوە ب��ۆ هەولێر‪،‬‬ ‫حەیدەر بەكر‪ )49( ،‬س��اڵ‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی وت‪« :‬بەرپرسانی‬ ‫حكومەتی ه��ەرێ��م ه��ەر پێمان‬ ‫دەڵێن بڕۆنەوە شوێنەكانی خۆتان‬ ‫بۆ ئەوەی نفوز‌و دەنگی كورد لە‬ ‫ناوچە دابڕاوەكان زیاد بێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوە هەشت ساڵە ئێمە لەژیانی‬ ‫دیمه‌نێک ل ‌ه قه‌زای مه‌خموور‬ ‫كولەمەرگییدا دەژین»‪.‬‬ ‫ح��ەی��دەر‪ ،‬وت��ی‪« :‬خەریكە‬ ‫ه��ەم��ووم��ان ت��ووش��ی نەخۆشیی فەرمانی پاشایەتی ژمارە (‪)458‬‬ ‫دەروونیی دەبین‪ ،‬لەبەر ئەوەی نە ل��ە (‪ )1927 /3/15‬ل��ە پلەی‬ ‫ئاو‪ ،‬نە كارەبا‌و نە خزمەتگوزاریی ناحیە بۆ قەزا بەرزدەكرێتەوە‪،‬‬ ‫(‪ )4‬ناحیە ل��ە خ��ۆ دەگ��رێ��ت‪،‬‬ ‫پێویست هەیە»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬بەرپرسە كوردەكان ئەوانیش ناحیەكانی (ق��ەراج‪،‬‬ ‫هەر كوردایەتییمان پێ دەفرۆشن‪ ،‬گوێڕ‪ ،‬دیبەگە‪ ،‬عەدنانییە)‌و (‪)320‬‬ ‫ب����ەاڵم خ��ۆی��ان ب���اوەڕی���ان بە گوندی هەیە‪ ،‬دانیشتووانەكەی‬ ‫كوردایەتیی نییەو هەر خەریكی بەسەر هەر دوو نەتەوەی كورد‌و‬ ‫گەندەڵیی‌و پ��ارەك��ۆك��ردن��ەوەی عەرەبدا دابەش بوون‪.‬‬ ‫ئیبراهیم شێخەڵاڵ‪ ،‬قایمقامی‬ ‫ناشەرعیین‪ ،‬ئەگەر وانییە بۆ‬ ‫جارێك نایەن سەردانی ئەم قەزایە مەخموور‪ ،‬هۆكاری چۆڵبوونی‬ ‫بكەن‪ ،‬بۆ بەرپرسەكان شەوانە قەزاكەیان لەالیەن كوردەكانەوە‪،‬‬ ‫لێرە نامێننەوەو هەركە دەوامیان بەپلەی ی��ەك��ەم ب��ۆ بێكاریی‬ ‫تەواو بوو‪ ،‬سواری مۆنیكا دەبن‌و دەگەڕێنێتەوە‪ ،‬ل��ەو ب��ارەی��ەوە‬ ‫دەڵێت‪« :‬بێكاریی‌و نەبوونی ئاو‬ ‫بە پەلەپەل دەچنەوە هەولێر»‪.‬‬ ‫م���ەخ���م���وور‪ 67( ،‬ك��م‪‌ /‬و كارەباو نەبوونی خزمەتگوزاریی‪،‬‬ ‫باشووری خۆرئاوای هەولێر)‪ ،‬بە هۆكارن بۆ ئ��ەوەی دانیشتووانە‬

‫لەوبارەیەوە‪ ،‬ك��اردۆ محەمەد‪،‬‬ ‫سەرۆكی فراكسیۆنی گۆڕان پێوایە‪:‬‬ ‫پ��رس��ی م����ادەی (‪)140‬و ن��اوچ��ە‬ ‫داب���ڕاوەك���ان ن��ەب��ووەت��ە پرسێكی‬ ‫نیشتمانیی‪ ،‬بەڵكو بە شێوەیەكی‬ ‫حیزبایەتی مامەڵەی لەگەڵدا كراوە‪.‬‬

‫ك���وردەك���ان‪ ،‬ق���ەزای مەخمور‬ ‫جێبهێڵن»‪.‬‬ ‫رووبەری زەویی كشتوكاڵیی‬ ‫ئەو دەڤەرە بە هەزاران دۆنمە‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەی ناوچەیەكی دەوڵەمەندە لە‬ ‫نەوت‌و كانزادا‪ ،‬بە تایبەت لە چیای‬ ‫قەرەچوغ‪ .‬هەروەها دەوڵەمەندە بە‬ ‫بوونی گەچ‪.‬‬ ‫س����ەدرەدی����ن ق��ەراج��ی��ی‪،‬‬ ‫رۆژن���ام���ەن���ووس‌و دان��ی��ش��ت��ووی‬ ‫قەزای مەخموور‪ ،‬دەڵێت‪ :‬دوای‬ ‫ه��ەش��ت س���اڵ ل��ە خ��ۆڕاگ��ری��ی‪،‬‬ ‫خەڵكی مەخموور ناچار دەبن‬ ‫بەهۆی بێكاریی‌و نەبوونی ئاو‌و‬ ‫ك��ارەب��ا‪ ،‬ق��ەزاك��ە چ��ۆڵ بكەن‌و‬ ‫خانووەكانیشیان بە عەرەبەكان‬ ‫بفرۆشن‪.‬‬

‫لەسااڵنی (‪)1963‬و ساڵی‬ ‫(‪ ،)1987‬دوو ج���ار ق���ەزای‬ ‫مەخموور بەر تەعریب كەوتووەو‬ ‫(‪ )140‬گوند وێ��ران ب��وون‪ .‬ئەو‬ ‫قەزایە تا ساڵی (‪ )1996‬سەر‬ ‫بەپارێزگای هەولێر ب��ووە‪ ،‬لەوە‬ ‫ب��ەدواوە‌و بەبڕیارێكی حكومەتی‬ ‫بەعس خ��رای��ە س��ەر پارێزگای‬ ‫موسڵ‌و یەكێكە ل��ەو ناوچانەی‬ ‫ماددەی (‪ )140‬دەیگرێتەوە‪.‬‬ ‫رۆژنامەنووسەكە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫لەدوای پرۆسەی ئازادیی عێراقەوە‬ ‫بەرپرسانی (یەكێتی‌و پارتی)‬ ‫كۆمەڵێك كۆبوونەوەیان كردو‬ ‫داوایان لەخەڵكەكە كرد بگەڕێنەوە‬ ‫بۆ ق��ەزای مەخمورو تەنیا یەك‬ ‫رەشماڵیش هەڵبدەن‪ ،‬دواتر ئەوان‬

‫هەموو خزمەتگوزارییەكیان بۆ‬ ‫دێنن‪ ،‬بەو قسە بریقەدارانەیش‬ ‫خ��ەڵ��ك��ەك��ە گ���ەڕای���ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫كاتێك مەخموور كەوتە ناوكێشە‬ ‫سیاسییەكان‌و رێگە ن��ەدرا كە‬ ‫هێزەكانی هاوپەیمانان‌و پۆلیسی‬ ‫عێراقیی بێنە ن��او مەخمورو‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ه��ەرێ��م ئ��ی��دارەی‬ ‫قەزاكەی ك��رد‪ ،‬ئیتر قەزاكە لە‬ ‫هەموو شتێك بێبەش بوو‪ ،‬تەنیا‬ ‫ئەوە نەبێت كە حكومەتی هەرێم‬ ‫چەند پێداویستییەكی سەرەتایی‬ ‫بۆ خەڵكەكە ك��رد‪ ،‬ئەویش لە‬ ‫تموحی خەڵكەكەدا نەبوو‪.‬‬ ‫ه�����اوك�����ات‪ ،‬ق��ای��م��ق��ام��ی‬ ‫ق��ەزاك��ە‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪« :‬مەخمور‬ ‫ك��ەوت��ووەت��ە ن��ێ��وان ب��ەرداش��ی‬

‫هەر بەهۆی ئەو بێكارییەوە‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا دانیشتووانەكەی قەزاكە‬ ‫جێده‌هێڵن‪ ،‬مەترسی ئ��ەوەی‬ ‫لێدەكرێت لەكاتی جێبەجێكردنی‬ ‫قۆناغەكانی م��ادەی (‪)140‬دا‪،‬‬ ‫بەتایبەت لە كاتی راپرسیدا لە رووی‬ ‫دەنگەوە زیان بە كورد بگەیەنێت‪.‬‬ ‫هەربۆیە لەئێستادا عەرەبەكان‬ ‫خانوو لە كوردەكان دەكڕنەوە‪،‬‬ ‫ل��ەو ب��ارەی��ەش��ەوە‪ ،‬ئیبراهیم‬ ‫شێخەڵاڵ وتی‪« :‬ئەم مەسەلەیە‬ ‫مەترسییەكی ستراتیجیی گەورەیە‬ ‫بۆ سەر میللەتەكەمان‌و پێویستە‬ ‫حكومەتی هەرێم ئاوڕی زیاتر لەو‬ ‫قەزایە بداتەوەو كێشەو گرفتەكانی‬ ‫چارەسەر بكات»‪.‬‬ ‫ئەگەرچی لەماوەی رابردوودا‬ ‫چ��ەن��د خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی��ەك��ی‬ ‫سەرەتایی بۆ جێبەجێ ك��راوە‪،‬‬ ‫لەوانەیش‪ ،‬ج��ووت سایدكردنی‬

‫دەروازەی شارۆچكەی مەخمور‬ ‫بە درێ��ژای��ی هەشت كیلۆمەتر‌و‬ ‫بە گوژمەی شەش ملیار دینار‪،‬‬ ‫لەگەڵ گەیاندنی تۆڕی كارەبا بۆ‬ ‫(‪ )10‬گوند‌و دانانی توڕی رووناكی‬ ‫ل��ە ن��او ق��ەزاك��ە‪ ،‬ب��ەاڵم ئەوانە‬ ‫لەئاست داخوازییەكانی خەڵكی‬ ‫ناوچەكەدا نین‪.‬‬ ‫هەروەها بڕیار بووە پڕۆژەی‬ ‫(‪ )10‬م���زگ���ەوت‌و دوو هۆڵی‬ ‫بۆنە ئایینییەكان‌و دوو یاریگای‬ ‫وەرزشی‌و دانانی بەردی بناغەی‬ ‫پاركێك لە دەروازەی شارەكە‌و‬ ‫دروستكردنی پ��رۆژەی پاركێكی‬ ‫دیكە لەناو كەمپی ئاوارەكانی‬ ‫مەخموور‪ ،‬لەگەڵ دروستكردنی‬ ‫دوو قوتابخانەی (‪ )27‬پۆلیی‌و‬ ‫دروس��ت��ك��ردن��ی كۆمەڵگەیەكی‬ ‫وەرزش����ی‌و یاریگایەكی (‪)11‬‬ ‫ی��اری��زان��ی��ی‌و دروس��ت��ك��ردن��ی‬ ‫قوتابخانەیەكی ش��ەش پۆلیی‌و‬ ‫چەند پڕۆژەیەكی ت��ۆڕی ئ��او و‬ ‫ئاوەڕۆ ئەنجام بدرێن‪.‬‬ ‫سەبارەت بەو بەڵێنانەی بە‬ ‫مەخمور درابوون‪ ،‬سەرچاوەیەكی‬ ‫ب��ەرپ��رس‪ ،‬ك��ە نەیویست ن��اوی‬ ‫باڵوبكرێتەوە‪ ،‬ب ‌ه «رۆژنامە»ی‬ ‫راگ �ه‌ی��ان��د‪« :‬تائێستا هیچ بۆ‬ ‫مەخمور نەكراوەو ئەو بەڵێنانەی‬ ‫كە دراون لەالیەن كاربەدەستانی‬ ‫حكومەتی هەرێمه‌وه‌‪ ،‬هیچیان‬ ‫ن��ەب��ردووه‌ت��ە س��ەر‪ ،‬ب��ۆ نموونە‬ ‫تائێستا دوو ج���ار بەڵێنی‬ ‫دروستكردنی نەخۆشخانەیەكی‬ ‫(‪ )100‬ق��ەرەوێ��ڵ��ەی��ی��ان داوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ه��ەر دوو ج��اره‌ک�� ‌ه ئه‌و‬ ‫بڕیارە بە هــــــــۆكاری نادیار‬ ‫هەڵوەشاوەتەوە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫رووفاتی (‪ )900‬ئەنفالكراو لە دیوانیە نەگەڕاونەتەوە‬

‫رۆژنامە‪ :‬تائێستا رووفاتی‬ ‫(‪ )900‬هاواڵتیی ئەنفالكراوی‬ ‫ك�����ورد ل���ە چ���ەن���د گ��ۆڕێ��ك��ی‬ ‫بەكۆمەڵی پارێزگای دیوانیە‬ ‫نەگەڕێنراونەتەوەو بەڕێوەبەری‬ ‫راگەیاندنی وەزارەت��ی كاروباری‬

‫ش��ەه��ی��دان‌و ئ��ەن��ف��ال��ك��راوان��ی‬ ‫ه��ەرێ��م��ی��ش‪ ،‬دەڵ���ێ���ت‪« :‬ل��ە‬ ‫ئەستۆی وەزارەتی مافی مرۆڤی‬ ‫عێراقدایە»‪.‬‬ ‫محەمە شەیاع‪ ،‬وەزیری مافی‬ ‫مرۆڤی عێراق‪ ،‬ئاشكرایكرد‪ :‬چەند‬

‫گۆڕێكی بە كۆمەڵ لە پارێزگای‬ ‫دی��وان��ی��ەی ب��اش��ووری عێراقدا‬ ‫دۆزراوەت�������ەوە؛ ك���ە ئیسك‌و‬ ‫پروسكی (‪ )900‬كەسی تێدایە‪،‬‬ ‫بەجلوبەرگیاندا دەرك��ەوت��ووە‬ ‫ك��وردن‌و لە ساڵی (‪)1987‬دا‬

‫لەسێدارە دراون‪.‬‬ ‫ل����ەوب����ارەی����ەوە‪ ،‬ف��وئ��اد‬ ‫عوسمان‪ ،‬بەڕێوەبەری راگەیاندنی‬ ‫وەزارەت��ی كاروباری شەهیدان‌و‬ ‫ئەنفالكراوان‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪ )13( :‬گۆڕی بەكۆمەڵە‌و‬

‫دەمێكە دۆزراون���ەت���ەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫م����اوەی ه��ەف��ت��ەی��ەك��ە دەس��ت‬ ‫بەهەڵدانەوەی یەكێكیان كراوە‬ ‫ب���ەن���اوی (م��ەع��اری��ی ی���ەك)‌و‬ ‫پێدەچێت رووفاتی هاواڵتییانی‬ ‫كوردی ئەنفالكراوی تێدابێت‪.‬‬

‫سیاسەت؛ سلێمانی دادەپۆشێت‌و دهۆكیش رەتیدەكاتەوە‬ ‫ئیبراهیم حه‌مه‌ده‌مین‬

‫ئه‌رسه‌الن عابید‬

‫فاتم ‌ه فه‌تاح‬

‫ئاوات عه‌زیز‬

‫ئاراس عابید‬

‫رێباز مام شۆڕش‬

‫ئیسماعیل محه‌مه‌د‬

‫نازانێت‌و موتابەعەی هەموو‬ ‫ك��ەن��اڵ��ەك��ان دەك����ات‪ ،‬ب��ڕوای‬ ‫وایە‪ :‬ئەو گۆڕانكارییانەی لەناو‬ ‫كوردستان‌و عێراق‌و دەرەوەی‬ ‫عێراقدا روودەدەن‪ ،‬واتلێدەكه‌ن‬ ‫بەبەردەوامیی ئاگات لە هەواڵ‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫ئاوات عەزیز عەلی‪ ،‬مامۆستا‬ ‫لە هەڵەبجەی شەهید‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫واڵت بەدەست سیاسەتمەدارانەو‬ ‫پێویستە ئاگامان لێی بێت‪.‬‬ ‫ئەوبۆچوونەی ئ��اوات‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫ئ���ەو پێناسە ئ��ەرس��ت��ۆی��ی��ەدا‬ ‫یەكدەگرێتەوە‪ ،‬كە پێیوایە‪:‬‬ ‫س���ی���اس���ەت ش�����ای ه���ەم���وو دەڵێت‪ :‬وایلیهاتووە سیاسەت دانیشتووی ش��اری سلێمانی‪ ،‬رای پ���ێ���چ���ەوان���ەی ه��ەی��ە‌و‬ ‫خۆپیشاندانەكاندا ئ��ام��اژە ب���ەوەدەك���ات‪ :‬پێش‬ ‫رەن��گ��دان��ەوەی ل��ەس��ەر هەموو لەپێش‬ ‫زانستەكانە‪.‬‬ ‫ئ������ەرس������ەالن ع���اب���ی���د‪ ،‬ژیانی ك��ورد هەبێت‌‪ ،‬تەنانەت گ��رن��گ��ی��ی ب���ەه���ەواڵ���ەك���ان خۆپیشاندانەكان‪ ،‬گوێی لە‬ ‫هەڵسووڕاوی بواری كۆمەڵگەی لەسەر پەیوەندییە خیزانیی‌و ن��ەدەدا‪ ،‬چونكە وەك دەڵێت‪ :‬ه��ەواڵ نەگرتووە‪ ،‬ب��ەاڵم لەوە‬ ‫مەدەنیی‪ ،‬لەوبڕوایەدایە؛ زیاد كۆمەاڵیەتییەكان‪ ،‬عەزیز‪ ،‬لەو ه���ەرب���اس���ی ق��ی��رت��اوك��ردن��ی ب����ەدوا ب��ەت��ای��ب��ەت گ���وێ‌ لە‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن»‬ ‫لەپێویست گرنگیی بەسیاسەت روانگەیەوە سەیری سیاسەت ج��ادەی دەك��رد‪ ،‬ب��ەاڵم ل��ەدوای كەناڵەكانی‬ ‫دەدرێ���ت‪ ،‬بۆیە ئ��ەم حاڵەتە دەكات‪ ،‬كە لەماوەی رابردوودا خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان�ه‌ک��ان��ەوە‪ ،‬گوێ دەگ����رێ����ت‌و دەڵ����ێ����ت‪ :‬ئ��ەو‬ ‫«ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ه‌»ی‪ ،‬ئێستا‬ ‫ناتەندروستە دەگەڕێتەوە بۆ ب��ەه��ۆی ش��ەڕی حیزبەكانەوە لەهەواڵەكان دەگرێت‪.‬‬ ‫لەتیف‪ ،‬پێشمەرگەی دێرین‪ ،‬هاواڵتییانی بەخەبەرهێنایەوە‬ ‫حیزب‪ ،‬بەاڵم عوسمان ئەحمەد‪( ،‬بەتایبەت ش��ەڕی ناوخۆ) لە‬ ‫ه����اواڵت����ی‪ ،‬ل���ە ه��ەڵ��ەب��ج��ەی هەرێمی كوردستاندا‪ ،‬چەندین (‪ )49‬ساڵ‪ ،‬خەڵكی سلێمانی‪ ،‬ل����ەوخ����ەوە دوورودرێ��������ژەی‬ ‫شەهید‪ ،‬ئەوە بۆ «نا ئارامیی‌و م���اڵ‌و ب��ن��ەم��اڵ��ە ل��ێ��ك��ت��رازان‌و لەسااڵنی حەفتاكانەوە گوێ چەندساڵی رابردوو‪.‬‬ ‫فاتمە فەتاح‪ ،‬ژنێكە وەك‬ ‫خەیاڵ لەمێشكی تاكەكاندا» بوونە دوژمنی یەكتر‪ ،‬هەربۆیە لەهەواڵ دەگرێت‌و ئیستاش گوێ‬ ‫دەگه‌ڕێنێتەوە‪ ،‬كە وایكردووە دەڵێت‪ :‬كاتێك زۆربەی میللەت لەهەموو هەواڵێك دەگرێت‪ ،‬ئەو خۆی دەڵێت‪ ،‬تەمەنی لەسەرو‬ ‫«ه��ەم��ووان بیر لەسیاسەت سەرگەرمی سیاسەت دەبێت‌‪ ،‬پێیوایە‪« :‬قسەكان دەكرێت‪ ،‬سەدساڵییەوەیە‌و ئ��اگ��اداری‬ ‫الیەنەكانی تری ژیانی كۆمەڵگە بەاڵم لەئەرزی واقیعدا جێبەجێ چەندین رووداوی جۆراوجۆری‬ ‫بكه‌نەوە»‪.‬‬ ‫ناكرێن»‪ ،‬ئەو بۆچوونەی لەتیف كوردستانە‌و چەندین شۆڕشی‬ ‫ئیبراهیم حەمەدەمین‪ ،‬لە بەپلەی دووەم‌و سێیەم دێت‪.‬‬ ‫ئیسماعیل محەمەد‪ )26( ،‬نزیكە ل��ەو پێناسەیەوە‪ ،‬كە بیردێت‪ ،‬ئەو كە رادیۆكەی لەالی‬ ‫قەزای سۆران كاسبی دەكات‌و‬ ‫لەساڵی (‪)1992‬ه‌وە سەرگەرمی س��اڵ‪ ،‬مامۆستا‪ ،‬دانیشتووی «ئۆشۆ» بۆ كەسانی سیاسیی خۆی دانابوو‪ ،‬وتی‪ :‬ب��ەردەوام‬ ‫خوێندنەوەی بابەتی سیاسییە قەزای رانیە‪ ،‬دەڵێت‪ :‬خەڵكی دەی��ك��ات‌و دەڵ��ێ��ت‪ :‬تەنانەت گوێ لەهەواڵەكان دەگرم‪.‬‬ ‫راستی رەئوف‪ ،‬یاریدەدەری‬ ‫«كەچی سیاسەتمەدار نییە»‪ ،‬وەك چ��اودێ��ر مامەڵە بەسەر هیتلەریش‪ ،‬دەتوانێت ببێتە‬ ‫ب��ەاڵم ب��ڕوای وای��ە‪« :‬زۆرب��ەی ئ��ەو بەڵێنانەوە دەك���ەن كە ب��ودا‪ ،‬ب��ەاڵم دەبێت سیاسەت پزیشك‪ ،‬لە سلێمانی‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫سیاسییەكان هەڵەی وادەكەن دەدرێ���ن‪ ،‬بۆیە زۆر سەرقاڵی ف��ڕێ��ب��دات‪ .‬ئ��ۆش��ۆ‪ ،‬مەبەستی خ��ۆی ح��ەزی ل��ەه��ەواڵ نییە‪،‬‬ ‫لە ئەقڵی م��رۆڤ ب���ەدوورە»‪ ،‬بابەتە سیاسییەكانن‪ ،‬هەروەها ئەوەیە لە سیاسەتدا هەموو ب���ەاڵم س��ی��اس��ەت ب��ە بەشێك‬ ‫ئەو لەوبڕوایەشدایە سیاسەت لەوبڕوایەدایە‪« :‬خەڵك تینووی شتێك قابیلی روودان���ه‌‪ ،‬واتە ل��ەژی��ان��ی خ��ەڵ��ك دەزان��ێ��ت‌و‬ ‫س��ی��اس��ەت��وان دەت��وان��ێ��ت درۆ دەڵێت‪ :‬بۆ رێكخستنی ژیانی‬ ‫پەیوەندیی بە كاری ئەوانەوە وەرگرتنی زانیاریی زیاترە»‪.‬‬ ‫ئەحمەد سەید ئیبراهیم‪ ،‬بكات‪ ،‬ب��ەاڵم ئەگەر وایكرد‪ ،‬خەڵكە‪ ،‬راستی‪ ،‬بۆچوونەكەی‬ ‫هەیە‪« ،‬چونكە ئەگەر سیاسەت‬ ‫ل���ەب���ارب���ێ‌‪ ،‬ك����اری ئ��ێ��م��ەش (‪ )31‬ساڵ‪ ،‬چاالكوانی بواری ناتوانێت رۆحی پاك رابگرێت‪ .‬لەو پێناسە باوەوە نزیكە‪ ،‬كە‬ ‫خورشیدە حامید‪ ،‬تەمەن دەڵ��ێ��ت‪« :‬سیاسەت هونەری‬ ‫ل��ەب��اردەب��ێ��ت»‪ .‬ئیبراهیم‪ ،‬مەدەنیی‪ ،‬دەڵ��ێ��ت‪« :‬ل��ەدوای‬ ‫ئ��وم��ێ��دەوارە پ���ارەی هەبێت‌و راپەڕینەوە‪ ،‬كۆمەڵگەی كوردی (‪ )37‬س���اڵ‪ ،‬ژن��ی م��اڵ��ەوە‪ ،‬بەڕێوەبردنە»‪.‬‬ ‫ف��ات��ی��م��ە ح���ەم���ەخ���ان‪،‬‬ ‫سیاسیی بێت‪ ،‬حەزیش دەكات ت��ووش��ی ق��ەی��ران��ی فیكریی دانیشتووی سلێمانی‪ ،‬جاران‬ ‫كەناڵی سەربەخۆ دابمەزرێنێت‪ ،‬ب��ووە‪ ،‬بۆیە پێویستە «پارتە گوێی لەهەواڵ دەگ��رت‪ ،‬بەاڵم دانیشتووی شاری كەالر‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫وەك دەڵێت‪« :‬زۆری��ش هەوڵم س��ی��اس��ی��ی��ەك��ان‪ ،‬شۆڕشێكی ل���ەدوای خۆپیشاندانەكانەوە «لەواڵتێكدا گەورە بووین‪ ،‬هەر‬ ‫گ��وێ��ی لێناگرێت‪ ،‬وه‌ک��چ��ۆن لە منداڵییەوە ناچار بووین‬ ‫داوە‪ ،‬ئەگەر چ نەبێت كەناڵێكی فیكریی بەرپا بكەن»‪.‬‬ ‫رێباز مام ش��ۆڕش‪ )25( ،‬دەڵێت‪ :‬لەبەرئەوەی ئازاردانی فێری سیاسەت بین»‪ ،‬بۆیە‬ ‫لۆكاڵیی بێت لەسۆران‪ ،‬بەاڵم‬ ‫واه��ەس��ت دەك����ەم حكومەت ساڵ‪ ،‬رۆژنامەنووس‪ ،‬پێیوایە‪ :‬خ���ەڵ���ك زۆر دەب��ی��ن��رێ��ت‪ ،‬هەركەسێك بەنموونە وەربگریت‬ ‫لە كوردستان‪ ،‬دەبینیت‪ ،‬یان‬ ‫خ���ۆی‪ ،‬ی��ان ك��ەس��وك��ارەك��ەی‬ ‫ل��ە ك���اری س��ی��اس��ی��دای��ە‪ ،‬كە‬ ‫بەدڵنیاییەوە ئەویش كاریگەریی‬ ‫لەسەر دەورووبەرەكەی دەبێت‪.‬‬ ‫محەمەد سەعیدیش‪ ،‬که‌‬ ‫دان��ی��ش��ت��ووی ش���اری ك���ەالرە‌‪،‬‬ ‫دەی��ەوێ��ت هەرگیز لە هەواڵە‬ ‫سیاسییەكان دانەبڕێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ :‬ئ��ەوەن��دەی ده‌رفه‌تم‬ ‫ه��ەب��ێ��ت‪ ،‬ل��ەڕێ��گ��ای ه��ەم��وو‬ ‫ك��ەن��اڵ��ەك��ان��ەوە‪ ،‬موتابەعەی‬ ‫هەواڵ دەكەم‌و بابەتی سیاسیی‬ ‫دەخوێنمەوە‪.‬‬ ‫ئه‌حمه‌د ئیبراهیم‬

‫سیاسه‌ت؛ یارییه‌کی به‌رده‌وام‬

‫محه‌مه‌د سه‌عید‬

‫ژیان لەگەڵ سیاسەتدا‬ ‫«رۆژنامە» لەبارەی ئەوەی‪،‬‬ ‫كە بۆچی گرنگیی بە سیاسەت‪،‬‬ ‫دەدەن؟ لەچەند ناوچەیەكی جیا‬ ‫هەوڵیدا وەاڵم��ی ئەو پرسیارە‬ ‫وەربگرێت‪ ،‬بۆچوونی جیاواز‬ ‫هەبوون‪ ،‬بەاڵم زۆرینەیان لەسەر‬ ‫ئەوە كۆك بوون‪ ،‬كە «ناتوانن‬ ‫بێ سیاسەت رۆژ بەسەر بەرن»‪.‬‬ ‫ئاراس عابید‪ ،‬هاواڵتی‪ ،‬لە‬ ‫هەڵەبجەی شەهید‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫ئەگەر رۆژان���ەش موتابەعەی‬ ‫سیاسەت نەكەیت‪ ،‬دوادەكەویت‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬كە خۆی بە سیاسیی‬

‫«س��ی��اس��ەت ب��ووەت��ە بەشێك‬ ‫رێگرە»‪.‬‬ ‫عەزیز رەحمان‪ ،‬دانیشتووی لەژیان‌و كه‌لتووری تاكەكان‌و‬ ‫قەزای سۆران‪ ،‬بڕوای وایە‪ :‬كورد بەتەواویی گیرۆدەی سیاسەت‬ ‫چەندین س��ەدەی��ە لەخەباتی بووین»‪.‬‬ ‫سیروان شارباژێڕیی‪)25( ،‬‬ ‫رزگ��اری��ی نەتەوەییدایە‪ ،‬بۆیە‬ ‫سیاسەتكردنی كردووەتە پیشە‪ ،‬س��اڵ‪ ،‬دەرچ���ووی راگەیاندن‪،‬‬

‫كوشتوبڕین ه��ەی��ە‪ ،‬ناتوانم‬ ‫گ��وێ��ب��گ��رم خ��ەف��ەت دەخ���ۆم‬ ‫ب��ەم ب��ارودۆخ��ەی ئیستا هەیە‬ ‫لەكوردستاندا‪.‬‬ ‫ه��ەن��ی ئ��ەب��وب��ەك��ر‪)29( ،‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬هاوپیشەی خورشیدەیە‌و‬

‫ژیان دوور لە سیاسەت‬ ‫گ����ۆڕان����ك����اری����ی����ەك����ان‬ ‫ه���ەرب���ەردەوام���ن‪ ،‬ده��ۆك��ی��ش‬ ‫لەڕووی جوگرافییەوە بەشێكە‬ ‫لە هەرێمی كوردستان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دان��ی��ش��ت��ووان��ەك��ەی گرنگیی‬ ‫ئەوتۆی پێنادەن‌و دەیانەوێت‬ ‫«دوور ل��ە س��ی��اس��ەت» ژی��ان‬ ‫بەسەر بەرن‪.‬‬ ‫پێدەچێت خەڵكی دهۆك‪،‬‬ ‫كاریگەریی ئ��ەو پێناسەیەی‬ ‫«ئ���ۆش���ۆ»‪ ،‬ب��اوك��ی رۆح��ان��ی‬

‫عه‌زیز ره‌حمان‬

‫هاواڵتییانی شاری سلێمانی‌و‬ ‫دەوروب���ەری «نان‌وسیاسەت»‬ ‫دەخ���ۆن‌و هاواڵتییانی ش��اری‬ ‫دهۆكیش‪ ،‬هەمیشە دەیانەوێت‬ ‫لە سیاسەت دووربكەونەوە‪.‬‬ ‫ب����ۆچ����ی گ���رن���گ���ی���ی ب��ە‬ ‫سیاسەت دەدەی��ت؟ ئەمە ئەو‬ ‫پرسیارەبوو‪ ،‬كە «رۆژنامە»‬ ‫ل��ە ش���اری سلێمانی‌و چەند‬ ‫قەزا‌و ناحیەیەك لە هاواڵتییانی‬ ‫پرسی‪ ،‬ب��ەاڵم بۆ گرنگیی بە‬ ‫سیاسەت نادەیت‪ ،‬پرسیاری‬ ‫هاواڵتییانی شاری دهۆك بوو‪.‬‬ ‫لە زانستی سیاسەتدا‪ ،‬هارۆڵد‬ ‫السیۆڵ (‪ )1978-1902‬دەڵێت‪:‬‬ ‫سیاسەت بریتییە لەوەی؛ «كێ‌‬ ‫چی دەس��ت دەك��ەوێ��ت‪ ،‬كەی‌و‬ ‫چ���ۆن؟» لەالیەكی تریشەوە‬ ‫دەیڤید ئیستن‪ ،‬دەسەاڵتدارانە‬ ‫ل���ە س��ی��اس��ەت دەڕوان���ێ���ت‌و‬ ‫دەڵێت‪ :‬سیاسەت دابەشكردنی‬ ‫دەسەاڵتدارانەی بەهاكانە‪.‬‬ ‫ئ����ەگ����ەرچ����ی ب���ەه���ۆی‬ ‫گ��ۆڕان��ك��اری��ی��ە خ��ێ��راك��ان��ی‬ ‫ناوچەكە‌و بەتایبەت هەرێمی‬ ‫ك���وردس���ت���ان���ەوە‪ ،‬ه���ەم���ووان‬ ‫بارگاویی ب��وون بە سیاسەت‪،‬‬ ‫بەاڵم وەك هاواڵتییان دەڵێن‪:‬‬ ‫«ل���ەو كەشكەالنە نوتەكەی‬ ‫سیاسەتدا‪ ،‬ئەستێرەكانی تریش‬ ‫دەبینرێن»‪.‬‬ ‫ل����ەم����اوەی س��ەدەی��ەك��ی‬ ‫رابردوودا‪ ،‬واڵتانی ناوچەكە بە‬ ‫كۆمەڵێك گۆڕانكاریی سیاسیی‌و‬ ‫ف��ەره��ەن��گ��ی�ی‌و كۆمەاڵیەتیدا‬ ‫رۆشتوون‪ ،‬ب��ەاڵم گۆڕانكارییە‬ ‫سیاسییەكان پشكی شێریان‬ ‫لەوبارەیەوە بەركەوتووە‪.‬‬

‫عوسمان ئه‌حمه‌د‬

‫رێپۆرتاژی‪ :‬په‌یامنێران‬

‫‪.............................................................‬‬

‫یۆگییەكانی ب��ەس��ەرەوە بێت‪،‬‬ ‫ك���ە دەڵ���ێ���ت‪ :‬س��ی��اس��ەت��ب��از‬ ‫زهنێكی وێرانكەرە‪ ،‬لەوانەیە‬ ‫لەبارەی نەتەوە‪ ،‬یان واڵتەوە‬ ‫قسە بكات‪ ،‬لەوانەشە لەبارەی‬ ‫ش���اری ن��م��وون��ەی��ی (مدينة‬ ‫فاضلة)‪ ،‬یان كۆمۆنیزم‪ ،‬یاخود‬ ‫سۆسیالیزمەوە قسە بكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەبنچینەدا سیاسەتباز زهنێكی‬ ‫وێرانكەرە‪ ،‬زهنی وێرانكەریش‬ ‫ناتوانێت بگاتە رووناكیی‪.‬‬ ‫ع��ەب��دول��ڕەح��م��ان حسێن‪،‬‬ ‫پەرلەمانتار لە زاخ��ۆ‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«س���اردی���ی���ەك ب��ەخ��ەڵ��ك��ی‬ ‫ن��اوچ��ەی ب��ادی��ن��ان��ەوە دی��ارە‬ ‫ب���ۆ وەرگ���رت���ن���ی رووداو‌ و‬ ‫دەن��گ��وب��اس��ە سیاسییەكان‪،‬‬ ‫ئ���ەم���ەش پ��ەی��وەن��دی��ی ب��ەو‬ ‫ت��رس‌و تۆقاندنەوە هەیە‪ ،‬كە‬ ‫حیزبی دەس��ەاڵت��دار بەرامبەر‬ ‫خەڵكی ب��ەك��اری دەهێنێت‌و‬ ‫دەیانچەوسێننەوە‪.‬‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ای �ه‌ک��ی زان��ك��ۆی‬ ‫دهۆك‪ ،‬لەوبڕوایەدایە‪ :‬هەندێك‬ ‫لەخەڵكی بادینان بێزارن لە‬ ‫س��ی��اس��ەت‪ .‬ماجید ح��ەس��ەن‪،‬‬ ‫هۆكاری ئەمەش دەگەڕێنێتەوە‬ ‫بۆ گرنگیدانیان بەالیەنەكانی‬ ‫تر‪ ،‬وەكو‪ :‬وەرزش‌‪ ،‬هونەر‌و‪....‬‬ ‫ه��ەروەه��ا دەڵ��ێ��ت‪ :‬سروشتی‬ ‫ناوچەی بادینان‌و خەڵكەكەی‪،‬‬ ‫بەشێوەیەكە زۆر لەسیاسەتەوە‬ ‫نزیك نەبنەوە‪ ،‬هەرچەندە دەیان‬ ‫سەركردە‌و سیاسیی هەیە‪ ،‬كە‬ ‫كاریگەرن لەهەرێم‌و عێراقدا‌و‬ ‫ل��ەو ن��اوچ��ەی��ە هەڵكەوتوون‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم هەڵكەوتەی ناوچەكە‬ ‫بەشێوەیەكە زیاتر گرنگیی بە‬ ‫الیەنی ئابووریی‌و بازرگانیی‬ ‫بدەن‪.‬‬ ‫ب��ەب��ۆچ��وون��ی چاودێرێكی‬ ‫س��ی��اس��ی��ی‪ ،‬ش����ەڕی ن��اوخ��ۆ‬ ‫ه��ۆك��ارێ��ك��ی س��ەرەك��ی��ی��ە‪ ،‬كە‬ ‫دەڤ�����ەری ب��ادی��ن��ان ب���ەدوای‬ ‫س��ی��اس��ەت��دا ن��ەچ��ن‌و داب���ڕان‬ ‫لەنێوان ناوچەكاندا هەبێت‪ ،‬‬ ‫كەمال سلێڤانەیی‪ ،‬جگەلەوە‪،‬‬ ‫وتیشی‪« :‬دابڕانی زۆر لەنێوان‬ ‫ن��اوچ��ەك��ان��دا ه��ەی��ە‪ ،‬ئ��ەوەی‬ ‫لەسلێمانی رووب���دات درەن��گ‬ ‫خەڵكی دهۆك دەزانێت»‪.‬‬ ‫« ك���ەم���ی���ی ژم������ارەی‬ ‫حیزبەكان‌و بااڵدەستی حیزبێك‬ ‫هۆكارێكی سەرەكییە‌و بۆچوونی‬ ‫جیاواز لەنێوان خەڵكیدا دروست‬ ‫نابێت»‪ ،‬ئەوە بۆچوونی ناسر‬ ‫عەلی‪ ،‬رۆژنامەنووسە‪ ،‬هەروەك‬ ‫دەڵێت‪« :‬الیەنی عەشایەریی‬ ‫کاریگەریی دەب��ێ��ت‪ ،‬كە ئەم‬ ‫ناوچە بۆچوونی عەشایەریی‬ ‫زاڵ���ە ب��ەس��ەری��دا‌و ت��ی��ای��ان��دا‬ ‫ماوەتەوە‌و ئەوەندە سیاسەت‬ ‫بەالیانەوە گرنگ نییە‪ ،‬بەشتی‬ ‫الوەكییەوە خەریك دەب��ن»‪،‬‬ ‫ئاماژە بەوەش دەكات‪« :‬الیەنە‬ ‫سیاسییەكانی دەڤەری بادینان‪ ،‬‬ ‫رۆحیەتی گفتوگۆو دانوستانیان‬ ‫لەسەر مەسەلە سیاسییەكان‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫«ن��ەب��وون��ی ه��ۆش��ی��اری��ی‬ ‫سیاسیی ه��ۆك��ارێ��ك��ی ت��رە‪،‬‬ ‫ك��ە خ��ەڵ��ك��ی ئ���ەو دەڤ����ەرەی‬ ‫والێكردووە بەدوای رووداوەكاندا‬ ‫نەچن‌و زانیارییان كەم بێت‪،‬‬ ‫ژیهات محەمەد تاهیر‪)23( ،‬‬ ‫ساڵ‪ ،‬دانیشتووی شاری دهۆك‪،‬‬

‫ه����ەروەه����ا دەڵ���ێ���ت‪:‬‬ ‫گ��رن��گ��ی��دان ب��ەش��ت��ی‬ ‫تەرفیهی هۆكارێكی ترە‪،‬‬ ‫كە خەڵكی نایانەوێت‬ ‫لەسیاسەت ئاگاداربن‪.‬‬ ‫ب���ێ���گ���وم���ان ل��ە‬ ‫ه���ەرێ���م���ێ���ك���ی س �ێ‌‬ ‫پ���ارێ���زگ���ای���ی���دا‪ ،‬ج��ێ��گ��ەی‬ ‫هەڵوەستە لەسەركردنە‪ ،‬كە‬ ‫لە پارێزگایەكیاندا سیاسەت‬ ‫وەك هەوا هەموو كونجەكانی‬ ‫ت��ەی��ك��ردب��ێ��ت‪ ،‬ب���ەاڵم ه��ەم��ان‬ ‫ك���ارەك���ت���ەرە سیاسییەكان‬ ‫كاریگەرییان‬ ‫نەیانتوانیبێت‬ ‫لەسەر بۆچوونی پارێزگایەكی‬ ‫دیكە هەبێت‪ ،‬كە چەند سه‌د‬ ‫کیلۆمه‌ترێک‪ ،‬لەوی ترەوە دوور‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫د‪.‬كامەران مەنتك‪ ،‬مامۆستا‬ ‫لە زانكۆی سەاڵحەدین‪،‬بڕوای‬ ‫وایە‪ :‬هەر شارێك سروشتێكی‬ ‫ت���ای���ب���ەت ب���ەخ���ۆی ه��ەی��ە‪،‬‬ ‫ئ��ەوك��ەس��ان��ەی ل��ە سیاسەتدا‬ ‫كاردەكەن‌و دەكۆڵنەوە‪ ،‬ئەوانەن‬ ‫ك��ە رۆش��ن��ب��ی��ری��ی��ان زی��ات��رە‪،‬‬ ‫ل���ەو الی���ەن���ەوە «سلێمانیی‬ ‫سەرقافڵە»‌و بەالیەنی كەم‪،‬‬ ‫س��ەدەی��ەك��ە ل���ەو ك���اروان���ەدا‬ ‫پێشەنگە‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬ب����ڕوای وای���ه‌‪:‬‬ ‫ب���ەه���ۆی ئ�����ەوەی تائێستا‬ ‫لەڕووی كۆمەاڵیەتییەوە الیەنی‬ ‫عەشایەریی له‌ دهۆكدا زیاترە‪،‬‬ ‫بۆیە نەتوانراوە بەوشێوەیەی‬ ‫سلێمانی روو ل��ە سیاسەت‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫سەبارەت بە دروستبوونی‬ ‫ش���اری سلێمانی‪ ،‬ك��ام��ەران‬ ‫مەنتك‪ ،‬دەڵێت‪ :‬دروستكردنی‬ ‫شاری سلێمانی لەسەر بنەمای‬ ‫نوخبە ب��ووە‪ ،‬ئەوانەی كە لە‬ ‫دروستكردنی شاری سلێمانیدا‬ ‫ب���ەش���دارب���وون‪ ،‬دەی��ان��ت��وان��ی‬ ‫ئ��ی��دارەی واڵت ب��ك��ەن‪ ،‬بۆیە‬ ‫زی��ات��ر ل���ەڕووی رۆشنبیریی‌و‬ ‫سیاسییەوە پێشكەوتووترەو‬ ‫ده‌ڵێت‪« :‬پێویستە شانازیی بە‬ ‫سلێمانییەوە بكەین»‪.‬‬ ‫س�����ەب�����ارەت ب������ەوەی‪،‬‬ ‫ك��ە ب�ه‌ج��ی��ه��ان��ی��ب��وون‌و ت��ۆڕی‬ ‫ئینتەرنێت هەموو دیوارەكانی‬ ‫سنوورەكانی‬ ‫تێكشكاندووە‌و‬ ‫بڕیوە‪ ،‬بۆنموونە لە زۆرب��ەی‬ ‫گ��ون��دەك��ان��ی ك��وردس��ت��ان��دا‬ ‫سەتەالیت‌و هێڵی ئینتەرنێت‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬د‪.‬ك���ام���ەران مەنتك‪،‬‬ ‫دەڵ�����ێ�����ت‪ :‬ئ��ی��ن��ت��ەرن��ێ��ت‬ ‫ك��اری��گ��ەری��ی ه��ەی��ە ب��ەس��ەر‬ ‫هەموو شوێنەكانەوە‪ ،‬بەسەر‬ ‫دهۆكیشەوە‪ ،‬ب��ەاڵم سلێمانی‬ ‫ل��ەو روان��گ��ەی��ەوە جیاوازترە‪،‬‬ ‫راستە ئینتەرنێت هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ���ەو ئ��ەق��ڵ��ی��ی��ەت��ەی ب��ەك��اری‬ ‫دێنێت‪ ،‬گرنگە‪.‬‬ ‫ئ��ەگ��ەرچ��ی «ئ��ەرس��ت��ۆ»‪،‬‬ ‫سیاسەتی بەشای زانستەكان‬ ‫ن�����اوب�����ردووە‪ ،‬ب�����ەاڵم وەك‬ ‫«س���ەع���ی���د م���ەم���وزی���ن���ی»‬ ‫ل����ە ك��ت��ێ��ب��ی «س���ی���اس���ەت‬ ‫گ��ەم��ەی��ەك��ی ب������ەردەوام»دا‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ :‬س��ی��اس��ەت‌و كێشە‬ ‫دووشتی لێك جیا نەكراوه‌ن‌و‬ ‫هەندێجار كێشەكان دەبنە‬ ‫ه���ۆی خ��وێ��ن��ڕێ��ژی��ی‪ ،‬چونكە‬ ‫وەك ماكس ڤیبەر پێناسەی‬ ‫دەكات؛ سیاسەت «گرووپێكی‬ ‫داپڵۆسینە»‪.‬‬ ‫دی��اری خالید‪ ،‬ئ��ارام نەجیم‪،‬‬ ‫دان��ێ��ر ق���ەرەداخ���ی‪ ،‬ئەحمەد‬ ‫باڵەكی‪ ،‬گەرمیان حەمەی پور‪،‬‬ ‫فەرمان چۆمانی‪ ،‬بەشدارییان‬ ‫لەم رێپۆرتاژەدا كردووە‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/ 7/12‬‬

‫«بەرزبوونەوەی ئەو رێژەیە پێویستی بەهەڵوێستوەرگرتنە‪ ،‬هه‌ربۆیه‌ بەنیازین رێپێوانێك ئه‌نجام بدەین‌و‬ ‫فشار بخەینە سەر الیەنە پەیوەندیدارەكان»‪.‬‬

‫سەرۆكی لیژنەی ژنان لە پارێزگاكە‪ :‬بەشێكیان بە دەمانچەی بێدەنگ بووه‌‬

‫لە كەركوك‪ ،‬هەر شەش رۆژ ئافره‌تێك دەكوژرێت‬

‫راپۆرتی‪ :‬زانیار داقوقی‬ ‫‪....................................................‬‬ ‫رێژەی كوشتن‌و رفاندنی ئافره‌تان‬ ‫ل��ە ش���اری ك��ەرك��وك‪ ،‬بەڕێژەیەكی‬ ‫«زۆر» پ���ەرەی س��ەن��دووە‌و شەش‬ ‫مانگی ئەمساڵ كوشتنی ئافره‌تان‬ ‫ژم���ارەی پێوانەیی ت��ۆم��ارك��ردووە‪،‬‬ ‫سەرۆكی لیژنەی ژنانیش لە ئەنجومەنی‬ ‫پارێزگای كەركوك دەڵێت‪ :‬بەشێكیان‬ ‫بە دەمانچەی بێدەنگ كوژراون‪.‬‬ ‫بەپێی نوێترین ئامار كە دەست‬ ‫«رۆژنامە» كەوتووە‪ ،‬لە شەش مانگی‬ ‫ئەمساڵدا‪ )29( ،‬ئافره‌ت ك��وژراون‪،‬‬ ‫كە بەشێك لە ئافره‌ته‌كان خۆیان‬ ‫ك��وش��ت��ووە‌و زۆرب��ەش��ی��ان ك���وژراون‪،‬‬ ‫تێیاندا حاڵەتی رفاندنیش هەبووە‪.‬‬ ‫ئامارەكە‪ ،‬كە لە الیەن رێكخراوێكی‬ ‫ناحكومیی ب��ەن��اوی (رێ��ك��خ��راوی‬ ‫ك��اروب��اری ئافرەتان بۆ نەهێشتنی‬ ‫توندوتیژی)یەوە ئامادەكراوە‌و دەست‬ ‫«رۆژن��ام��ە» ك��ەوت��ووە‪ ،‬ئاماژە بەوە‬ ‫دەك���ات‪ ،‬ئ��ەو ئافرەتانە بەشێواز‌و‬ ‫كردەی جۆراوجۆرەوە كوژراون‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی وت����ەی داك��ۆك��ی��ك��اران‬ ‫لە مافەكانی ژن��ان؛ ل���ەدوای ساڵی‬ ‫(‪‌)2003‬وە‪ ،‬ش��ەش مانگی ئەمساڵ‬ ‫ژم���ارەی پێوانەیی تۆمار ك��ردووە‪،‬‬ ‫بۆیە بەنیازن لە ئایندەیەكی نزیكدا‬ ‫رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی ژن���ان هەڵوێست‬ ‫وەربگرن‪.‬‬ ‫پارێزەر بوشرا محەمەد زەكی‪،‬‬ ‫چاالكوانی مافی ئافره‌تان‌و بەرپرسی‬ ‫رێ��ك��خ��راوی ك��اروب��اری ئ��اف��رەت��ان بۆ‬ ‫نەهێشتنی توند‌وتیژیی ل��ەو ش��ارە‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬ئامارەكانی كوشتن‌و رفاندنی‬ ‫ژنان مەترسیدارن‌و رێ��ژەی كوشتنی‬ ‫ژنان لە كەركوك بەرزبووەتەوە»‪.‬‬

‫ئه‌و ژنانه‌ی کوژراون‪ ،‬له‌ ته‌مه‌نی (‪ )50-18‬ساڵیان تێدایه‌‬ ‫ئ��ەو رێكخراوە‪ ،‬هاوشان لەگەڵ‬ ‫ژمارەیەك چاالكوانی بواری ژنان‪« ،‬بە‬ ‫مەبەستی نەهێشتنی توند‌وتیژیی‌و‬ ‫دەستدرێژیی بۆ س��ەر ژن��ان»‪ ،‬لەم‬ ‫رۆژانەدا كەمپه‌ینێكیان دروست كرد‪.‬‬ ‫بوشرا‪ ،‬وتی‪« :‬بەرزبوونەوەی ئەو‬ ‫رێژەیە پێویستی بەهەڵوێستوەرگرتنە‪،‬‬ ‫ه��ه‌رب��ۆی��ه‌ ب��ەن��ی��ازی��ن رێپێوانێك‬ ‫سازبكەین‌و فشار بخەینە سەر الیەنە‬ ‫پەیوەندیدارەكان»‪.‬‬ ‫ل��ەس��ەرەت��ای م��ان��گ��ی نیسانی‬ ‫ئەمساڵدا‪ ،‬پۆلیسی كەركوك ئامارێكی‬ ‫كوشتن‌و رفاندنی ژنانی باڵوكردەوە‌و‬ ‫بەپێی ئ��ام��ارەك��ە؛ ل��ە س �ێ‌ مانگی‬

‫سەرەتای ئەمساڵدا‪ )11( ،‬حاڵەتی‬ ‫كوشتنی ژنانی تێدابوو‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو ئامارە؛ حاڵەتەكان‬ ‫بریتی ب��وون لە (كوشتن‪ ،‬رفاندن‪،‬‬ ‫خنكاندن‌و خۆخنكاندن)‪.‬‬ ‫ج���وان���ە ح���ەس���ەن‪ ،‬س��ەرۆك��ی‬ ‫لیژنەی ژنان‌و مندااڵن‌و مافی مرۆڤ‪،‬‬ ‫لە ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك‪،‬‬ ‫ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی وت‪« :‬بەپێی‬ ‫زانیارییەكانمان‪ ،‬رێ���ژەی كوشتن‬ ‫بەرزبووەتەوە‌و چۆنێتی جێبەجێكردنی‬ ‫كوشتنەكەش زیاتر بە دەمانچەی‬ ‫بێدەنگ بووە»‪.‬‬ ‫ئ��ەو ل��ی��ژن��ەی��ە‪ ،‬ب��ە ن��ی��ازن لەم‬

‫نزیكانەدا دانیشتنێك ئەنجام بدەن‌و‬ ‫رێگاچارەیەك بۆ كەمكردنەوەی ئەو‬ ‫شااڵوانە لەگەڵ هێزە ئەمنییەكانی‬ ‫شارەكەدا تاووتوێ بكەن‪.‬‬ ‫جوانه‌‪ ،‬وتی‪« :‬ناوچەكە نائارامەو‬ ‫ش����ااڵوی ك��وش��ت��ن��ش ل��ە ه����ەردوو‬ ‫رەگ��ەز ب��ەردەوام��ە‪ ،‬بەهۆی گرووپە‬ ‫توندڕەوەكانیشەوە‪ ،‬كوشتنی ژنان‬ ‫دەشاردرێتەوە‌و بەشاراوەیی ئەنجام‬ ‫دەدرێت»‪.‬‬ ‫لەماوەكانی راب���ردوودا‪ ،‬پۆلیس‬ ‫چەند جارێك تەرمی ئ��ەو ژنانەی‬ ‫لەدەرەوەی شاری كەركوك بەكوژراویی‬ ‫دەدۆزی��ی��ەوە‌‪ ،‬ب��ەوەش گومان هەیە‬

‫بەشێك لە كوشتنی ئەو ژنانە لە الیەن‬ ‫كەسوكاریانەوە بێت‪.‬‬ ‫جوانە‪ ،‬روونیكردەوە‪« :‬ئەوەی‬ ‫ئاسانكاریی بۆ كوشتنی ژنان كردووە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی��ە دەت��وان��رێ��ت ه��ەم��وو كات‬ ‫كوشتنەكان بخرێتە ئەستۆی گرووپە‬ ‫چەكدارەكانەوە»‪.‬‬ ‫هەروەها وتی‪« :‬ئەگەر وابڕوات‌و‬ ‫ئ��ەو حاڵەتانە بنبڕ نەكرێت‪ ،‬ئەوا‬ ‫دەبێتە مەترسیی ب��ۆ س��ەر ژن��ان‌و‬ ‫كۆمەڵگاكەش»‪.‬‬ ‫لیوا جەمال تاهیر‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫گ��ش��ت��ی��ی پ��ۆل��ی��س��ی ك���ەرك���وك‪،‬‬ ‫رەت��ی��دەك��ات��ەوە‪ ،‬ح��اڵ��ەت��ەك��ان بەو‬ ‫شێوەیە زۆرب��ێ �ت‌و وت��ی‪« :‬كوشتن‬ ‫لە ه���ەردوو رەگ��ەز هەیە‌و ئێمەش‬ ‫هەوڵدەدەین ئارامیی بۆ پارێزگاكە‬ ‫بگەڕێنینەوە»‪ .‬ئەو لێدوانەی ناوبراو‬ ‫لەكاتێكدایە؛ ئ��ام��اری سێ‌ مانگی‬ ‫یەكەمی ئەمساڵ‪ ،‬لە الیەن پۆلیسەوە‬ ‫باڵوكرایەوە‌و بەپێی ئەو ئامارە (‪)11‬‬ ‫ژن كوژراون‪.‬‬ ‫بوشرا‪ ،‬ئەو چاالكوانەی بواری‬ ‫م��اف��ەك��ان��ی ژن����ان‪ ،‬ل��ەگ��ەڵ چەند‬ ‫رێكخراوێكدا ب��ەن��ی��ازن حكومەتی‬ ‫عێراق‌و وەزارەت���ی ك��اروب��اری ژنانی‬ ‫عێراقیی‌و ئەنجومەنی نوێنەران‌و‬ ‫سەرۆكایەتیی ك��ۆم��ار‌و حكومەتی‬ ‫هەرێم‌و رێكخراوە نیودەوڵەتییەكان‬ ‫لەو مەترسییە ئاگاداربكەنەوە‌و وتی‪:‬‬ ‫«حكومەتیش لە كۆتاییهێنان بەو‬ ‫مەترسییە كەمتەرخەمن»‪.‬‬ ‫ئەو ژنانەی كوژراون لە تەمەنی‬ ‫(‪ 18‬ـ ‪ )50‬ساڵیان تێدایەو بەپێی‬ ‫ئامار‌ی سە‌نتە‌ری هە‌ماهە‌نگیی پۆلیسی‬ ‫كە‌ركوكیش؛ حاڵەتی كوشتنی ژنان لە‬ ‫الیەن كەسوكاریانه‌وه‌‪ ،‬فڕێدانی تەرم‌و‬ ‫رفاندن‌‌و خنكاندن بوون‪.‬‬

‫زۆرینەیان؛ بەهۆی كێشەی كۆمەاڵیەتییەوەن‬

‫بە فەرمانی دادوەر‪ ،‬زیاتر لە (‪ )1600‬هێڵی «ئاسیاسێڵ»؛ راده‌گیرێن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬رۆژنامه‌‬ ‫‪.....................................................‬‬ ‫كۆمپانیاكانی پەیوەندیكردن‪ ،‬رایدەگەیەنن‬ ‫بەهۆی زۆربوونی كێشە لەڕێگای مۆبایلەوە‪،‬‬ ‫بەتایبەت كێشە كۆمەاڵیەتییەكان‪ ،‬هانایان‬ ‫بۆ دادگاكان بردووە؛ كە كێشەكانیان بۆ‬ ‫یەكالیی بكەنەوە‪ ،‬بەجۆرێك بەفەرمانی‬ ‫دادوەر‪ ،‬تەنیا لەساڵی (‪)2010‬دا‪ ،‬زیاتر لە‬ ‫(‪ )1600‬هێڵی (ئاسیاسێڵ)‪ ،‬وەستێنراون‪.‬‬ ‫لەنێو دادگاكاندا‪ ،‬سكااڵی ئافره‌تان‬ ‫ل��ەس��ەر پەیوەندییە ن��ەخ��وازراوەك��ان‬ ‫لەزیادبووندان‌و بەرپرسانی كۆمپانیاكانی‬ ‫مۆبایلیش‪ ،‬ئاماژە ب��ەوەدەك��ەن‪ ،‬تەنیا‬ ‫ژن��ان‪ ،‬لەڕێگای مۆبایلەوە دووچ��اری‬ ‫توندوتیژیی نابنەوە‪ ،‬بەڵكو پیاوانیش‬ ‫بەهۆی مۆبایلەوە‪ ،‬هەڕەشەیان لێكراوە‌و‬ ‫ئازاردراون‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ئ��ام��ارێ��ك��ی كۆمپانیای‬ ‫«ئ���اس���ی���اس���ێ���ڵ» ك�����ە دەس�����ت‬ ‫«رۆژنامە»كەوتووە‪ ،‬لەساڵی (‪)2010‬دا‪،‬‬ ‫لەالیەن دادگای سلێمانییەوە‪ ،‬سێ هەزار‌و‬ ‫(‪ )671‬نووسراو ئاڕاستەی كۆمپانیای‬ ‫(ئاسیاسێڵ) كراوە؛ سەبارەت بە راگرتن‪،‬‬ ‫یان ئەكتیڤكردنەوەی هێڵ‪ ،‬كە زۆرینەیان‬ ‫لەرەگەزی مێینه‌ن‪ ،‬هەروەها لە ساڵی‬ ‫(‪)2010‬دا‪ ،‬بە فەرمانی دادوەر‪)1585( ،‬‬ ‫هێڵ وەستێنراون‪.‬‬ ‫عەبدوڵاڵ ح��ەس��ەن‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫راگەیاندن‌و پەیوەندییە گشتییەكانی‬ ‫(ئاسیاسێڵ)‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی وت‪:‬‬ ‫«ل��ەب��ەرئ��ەوەی كێشەكان‪ ،‬زۆرب��ەی��ان‬ ‫رووبەڕووی دادگا دەبنەوە‪ ،‬بۆیە ناتوانین‬ ‫جۆری كێشەكان دیاریی بكەین‪ ،‬بەاڵم ئێمە‬ ‫سیستمی (بای بای)مان هەیە‪ ،‬هاواڵتییان‬ ‫ئەگەر رووبەڕووی هەر كێشەیەك ببنەوە‪،‬‬ ‫یان لەجۆری پەیوەندیی نەخوازراو‪ ،‬ئەوا‬

‫تا ئێستا‬ ‫سیستمێکمان نییه‌؛‬ ‫بۆئه‌وه‌ی چاره‌سه‌رێک‬ ‫بۆ کێشه‌کانی مۆبایل‬ ‫دانێین‬ ‫دەتوانن لەڕێگەی ئەو سیستمەوە‪ ،‬رێگا‬ ‫بگرن لەو پەیوەندییانەی نەخوازراون»‪.‬‬ ‫بەپێی وتەی ئەو‪ ،‬توانیویانە لەڕێگەی‬ ‫ئ��ەو سیستمەوە‪)%60( ،‬ی كێشەكان‬ ‫چارەسەر بكەن‪.‬‬ ‫خراپ بەكارهێنانی مۆبایل‪ ،‬لەنێو‬ ‫ئاستە جیاوازەكاندا‪ ،‬كێشەی جۆراوجۆری‬ ‫بەدوای خۆیدا هێناوە‌و بەپێی ئامارێكی تری‬ ‫بەڕێوەبەرێتی نەهێشتنی توند‌وتیژییش‪،‬‬ ‫زۆرێك لەو كەسانەی لەدادگای سلێمانی‬ ‫سكااڵیان ل��ەدژ ت��ۆم��ارك��راوە‪ ،‬ئاستی‬ ‫خوێندەوارییان نزمە‪ ،‬بەشێوەیەك لەكۆی‬ ‫(‪ )23‬كەس‪ ،‬كە لەالیەن ژنانەوە داوایان‬ ‫لەدژ تۆماركراوە‪)22( ،‬یان‪ ،‬تەنیا دەتوانن‬ ‫بخوێننەوە‌و بنووسن‌و ته‌نیا یەك دانەیان‬ ‫بڕوانامەی بەكالۆریۆسی هەیە‪.‬‬

‫تۆفیق شێخانی‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫پەیوەندییە گشتییەكانی (ك��ۆڕەك‬ ‫تێلیكۆم)‪ ،‬لە لێدوانێكیدا بۆ «رۆژنامە»‪،‬‬ ‫سەبارەت بەو هەڕەشانەی رووب��ەڕووی‬ ‫رەگ��ەزی (مێینه‌) دەب��ن��ەوە لەڕێگای‬ ‫مۆبایلەوە‪ ،‬وتی‪« :‬تائێستا سیستمێكمان‬ ‫نییە؛ بۆئەوەی چارەسەرێك بۆ كێشەكانی‬ ‫مۆبایل دابنێین‪ ،‬بەاڵم لە بەرنامەماندایە‌و‬ ‫ك��ارم��ان ب��ۆ سیستمی (بالكلیست)‬ ‫كردووە‪ ،‬بەمەش دەتوانم بڵێم‪ ،‬زۆربه‌ی‬ ‫كێشەكان چارەسەر دەبن»‪.‬‬ ‫شێخانی‪ ،‬ئ��ام��اژەی بەوەشكرد‪:‬‬ ‫زۆربەی كێشەكانی خراپ بەكارهێنەرانی‬ ‫مۆبایل‪ ،‬لەڕێگەی دادگ��اوە چارەسەر‬ ‫دەكرێن‪ ،‬ئەگەرچی هاواڵتییان پەیوەندیی‬ ‫دەك��ەن بە راژەی ب��ەش��دارب��ووان��ەوە‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬ئێمە بەپێی چۆنێتیی ئەو‬ ‫پەیوەندییانە‪ ،‬كێشەكانیان ئاراستەی‬ ‫دادگا دەكەین‌و لێكۆڵینەوەی یاساییان‬ ‫لەسەر دەكرێت»‪.‬‬ ‫بەپێی وت��ەی ن��اوب��راو‪« :‬زۆرب��ەی‬ ‫ك��ێ��ش��ەك��ان‪ ،‬راس��ت��ەوخ��ۆ ل��ەدادگ��اوە‬ ‫دەگەڕێنەوە بۆ كۆمپانیاكان‌‪ ،‬کۆمپانیاکان‬ ‫ب ‌ه فه‌رمانی دادوەر‪ ،‬هێڵی ئەو كەسانە‬ ‫رادەگرن؛ كە بڕیاری راگرتنی هێڵەكەی‬ ‫بۆ دەركردوون»‪.‬‬ ‫س����ەب����ارەت ب������ەوەی زۆرب�����ەی‬ ‫ت��ون �د‌وت��ی��ژی��ی��ەك��ان‌و پەیوەندیییە‬ ‫نەخوازراوەكان‪ ،‬به‌رامبه‌ر چ رەگەزێكن‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری پەیوەندییە گشتییەكانی‬ ‫(كۆڕەك تیلیكۆم)‪ ،‬وتی‪« :‬ئافرەتان‪،‬‬ ‫كەمتر لەپیاوان رووب����ەڕووی گرفت‌و‬ ‫كێشە دەب��ن��ەوە‪ ،‬ئ��ەگ��ەرچ��ی ج��ۆری‬ ‫كێشەكان زۆرن‪ ،‬ب��ەاڵم زۆرینەی ئەو‬ ‫كێشانەی رووب��ەڕووی پیاوان دەبنەوە‪،‬‬ ‫پەیوەندییان بەوەوە هەیە كە ئافرەتانیان‬ ‫بێزاركردووە»‪.‬‬

‫له‌ رێگای دادگاوه‌‪ ،‬هه‌وڵی چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌کانی مۆبایل ده‌درێت‬

‫دەرزەنێك‬ ‫منداڵ‬ ‫حەمەی ئەحمەد رەسوڵ‬ ‫لەكاتی جیابوونەوەو ت��ەاڵق‪ ،‬یان‬ ‫مردندا‪ ،‬دەبێت بەپێی چاودێریی یاسایی‌و‬ ‫لە بەرژەوەندیی منداڵدا‪ ،‬بڕیار هەموار‬ ‫بكرێتەوە‪ .‬دەبێت منداڵ لەو نێوانەدا‬ ‫پەیوەندیی ب��ە ب���اوك‪ ،‬ی��ان دای��ك��ەوە‬ ‫نەپچڕێت‌و بێبەش‌و بێنەواو بێالنە نەكرێت‪.‬‬ ‫لە كاتی رفاندن‌و هەڕەشەلێكردنی بە‬ ‫كوشتن‪ ،‬پێویستە بەشێوازێكی تایبەت‬ ‫مامەڵە لەگەڵ كەیسەكەیدا بكرێت‌و‬ ‫ه��ەوڵ‌و ئامانجی سەرەكیی لەپێناوی‬ ‫لەشساغی‌و تەندروستیی منداڵەكەدا‬ ‫بێت‌‪ ،‬ئەمەش جاڕی گەردوونیی مافی‬ ‫مندااڵن چەسپاندوویەتی‪.‬‬ ‫هەروەها لە كاتی هەبوونی باوەپیارە‪،‬‬ ‫یان باوەژندا‪ ،‬دەبێت پاراستنی رۆح‌و‬ ‫گیانی منداڵ بخرێتە ژێ��ر چاودێریی‬ ‫دەوڵە‌ت‌و یاساوە‪ ،‬دەبێت بە بەردەوامیی‬ ‫لیژنەی تایبەت سەردانی ئەو خێزانانە‬ ‫بكات‪ ،‬گرنگە خێزان بتوانێت ئازادیی‬ ‫بیركردنەوەو دەربڕین‌و ئاخاوتن‌و گەمەو‬ ‫یاریی مافێكی رەوای مندااڵن بێت‪.‬‬ ‫چەپاندن ب��ەس��ەر ه��زرو رەف��ت��اری‬ ‫منداڵەوە پیادەنەكرێت‪ ،‬پێویستە خێزان‬ ‫بەرنامەی سنووردانان بۆ منداڵبوون‬ ‫(تحدید النسل) هەڵبژێرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫زۆر خستنەوەی منداڵ‪ ،‬مافی منداڵ‬ ‫پێشێل دەكات‪ ،‬هەقی خواردن‌و خەوتن‌و‬ ‫یاریكردن‌و خوێندن لە منداڵی یەكەم‬ ‫دەسەنێتەوە‪ ،‬كە خێزانی كورد منداڵی‬ ‫زۆر خستەوە‪ ،‬زۆر بە خراپی‪ ،‬كەموكوڕیی‪،‬‬ ‫توندوتیژیی‪ ،‬الوەكیی‌و كەمتەرخەمییەوە‬ ‫پ��ەروەردەی��ان دەك��ات‪ ،‬مافیان پێشێل‬ ‫دەكات‌و هەقیان دەخ��وات!‪ ،‬هەموو ئەو‬ ‫بڕگانەی باسم لێوە كردن‪ ،‬مافی رەوای‬ ‫مندااڵنن‪ ،‬كە لە كوردستاندا زۆر بە‬ ‫كەمیی‌و بە دەگمەنیی په‌یڕەو كراوەو‬ ‫مافی منداڵی كورد نەپارێزراوە‪ .‬هەندێك‬ ‫لە خێزانی كورد هەن‪ ،‬منداڵیان فڕێ‬ ‫دەدەنە كۆاڵن‌و شەقامە بێبەزەییەكانەوە‪.‬‬ ‫منداڵیان لە خوێندن بێبەش دەكەن‪،‬‬ ‫منداڵیان بۆ ئیشكردن‌و دەستگێڕیی‌و‬ ‫شتفرۆشتن فڕێ دەدەن��ە سەر جادەو‬ ‫شەقامەكان‪ .‬مافی هەموو منداڵێكە‬ ‫ژیانێكی س��ەرب��ەخ��ۆی ب��ۆ دەستەبەر‬ ‫بكرێت‪ ،‬كە ئازادیی‌و ئاستی سەروەریی‌و‬ ‫سنگفراوانیی‌و یەكسانیی‌و هاوكاریی‬ ‫بە هەموو وردەك��اری�ی‌و بەندەكانییەوە‬ ‫پێشكەش بە منداڵ بكرێت‪ ،‬چونكە منداڵ‬ ‫ل��ەڕووی مێشك‌و جەستەوە ناكامڵە‪،‬‬ ‫پێویستی بە پاراستن‌و چاودێریی هەیە‪،‬‬ ‫بۆیە پێویستە یاسای پاراستن‌و پەرژینی‬ ‫یاسایی بۆ منداڵ بچەسپێنێت‪ .‬منداڵ‬ ‫ئ��ەو ب��ون��ەوەرە ج��وان‌و ناسكەیە‪ ،‬كە‬ ‫باوك‌و دایك بەوپەڕی شەیدایی‌و جۆش‌و‬ ‫خرۆشەوە داخوازیی دەك��ەن‌و عەوداڵی‬ ‫دروستكردن‌و پەیداكردنین‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫نەوەی دوای خۆیان ببیننەوەو پەیام‌و‬ ‫مەشخەڵی دەستی خۆیان بۆ مەبەستی‬ ‫بەردەوامبوون‌و چوونە پێشی رەوڕەوەی‬ ‫مێژوو‪ ،‬بدەنە دەست منداڵی خۆیان‪ ،‬كە‬ ‫بە نەوەو وەچەی نوێ‌‌و كەسێتیی ئایندە‬ ‫لە قەڵەم دەدرێت‪.‬‬ ‫لەو رۆژەوەی كۆرپەلە بە كۆڵێك‬ ‫ژان‌و ئ��ازارو گریانەوە چ��اوی بۆ ژیان‬ ‫هەڵدەهێنێت‪ ،‬بە مرۆڤ‌و بە كەسێتییەكی‬ ‫سەربەخۆ ناوزەد دەكرێت‪ ،‬ناوی تایبەتیی‬ ‫لێدەنرێت‪ ،‬ناسنامەو رەگەزنامەی تایبەت‬ ‫بە خۆی بۆ دەردێنن‪ ،‬بەو واتایەی مافی‬ ‫ژی���ان‌و زیندەگیی پ�ێ‌ دەبەخشرێت‪.‬‬ ‫م��اف��ەك��ان��ی م���ن���داڵ؛ ب��ە ج��اڕن��ام��ەی‬ ‫گەردوونیی مانیفێست كراون‌و بانگهێشت‬ ‫ك����راون‪ ،‬ئ��ەرك��ی س��ەرش��ان��ی ب���اوك‌و‬ ‫دایكانە بە جوانترین‌و نایابترین شێواز‬ ‫پەروەردەی بكەن‪ ،‬ژووری تایبەت‌و جێی‬ ‫تایبەت‌و خۆراك‌و پۆشاكی تایبەتی بۆ‬ ‫دابین بكەن‪ ،‬خزمەتگوزارییەكانی بواری‬ ‫تەندروستیی م��ن��داڵ‪ ،‬ئەركی یەكەم‌و‬ ‫سەرەكیی دەوڵەتە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫ئه‌ندامانی ژن له‌ ئەنجومەنی پارێزگا؛ پاسەوانیان بۆ دانانرێت‬ ‫رۆژنامە‪ )13(:‬ئەندامی ژن ل ‌ه‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگای كەركوك‪،‬‬ ‫پ��اس��ەوان��ی��ان ن��ی��ی��ەو س��ەرۆك��ی‬ ‫لیژنەی ژنانیش دەڵێت‪ :‬هەندێك‬ ‫لە پیاوەكان بەهۆی پەیوەندیی‬

‫خزمخزمێنە‌و حیزبایەتییەوە‪ ،‬لە‬ ‫الی��ەن پۆلیسەوە پاسەوانیان بۆ‬ ‫دابینكراوە‪.‬‬ ‫ج��وان��ە ح��ەس��ەن‪ ،‬س��ەرۆك��ی‬ ‫ل��ی��ژن��ەی ژن���ان ل��ە ئەنجومەنی‬

‫پارێزگای كەركوك‪ ،‬لە لێدوانێكیدا‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬ئەندامە‬ ‫ژنەكانی ئەنجومەنی پارێزگای‬ ‫ك��ەرك��وك‪ ،‬هیچمان پاسەوانمان‬ ‫نییەو مەترسیی لەسەر ژیانمان‬

‫هەیە‪ ،‬هیچ الیەنێكیش ئامادە نییە‬ ‫پاسەوان دابین بكات»‪.‬‬ ‫هەروەها روونیكردەوە‪« :‬ئێمە‬ ‫(‪ )13‬ئافرەتین‪ ،‬ماوەی (حەوت)‬ ‫ساڵە پاسەوانمان لە الیەن پۆلیسەوە‬

‫بۆ دابین نەكراوە‪ ،‬بەاڵم بەشێك‬ ‫لە پیاوەكان‪ ،‬بەهۆی پەیوەندیی‬ ‫خزمخزمێنەو حیزبایەتییەوە‪ ،‬لە‬ ‫الی��ەن پۆلیسەوە پاسەوانیان بۆ‬ ‫دابینكراوە‪ ،‬بەاڵم ئەوەش كاتییە»‪.‬‬

‫دەیانەوێت تەنیا كەس بن ئەو جلە بپۆشن‬

‫یەكەم هەنگاوی هاوسەرگیریی؛ بە جلی عەرەبییەوە‬

‫راپۆرتی‪ :‬كاڵێ‌ ئەنوەر‬ ‫‪..............................‬‬ ‫ب��ووك��ەك��ان��ی سلێمانی‪،‬‬ ‫بە جلوبەرگی «بووكێنیی»‬ ‫سوریی خۆیان دەڕازێننەوە‌و‬ ‫دەستپێكی ژیانی هاوسەریی‬ ‫خۆیان بەجلی «عەرەبی»یەوە‬ ‫دەبێت‪ ،‬بەاڵم ئەو جلە رەواجی‬ ‫هەیە الی ئەوان‪.‬‬ ‫ج����ل����ی ب���ووك���ێ���ن���ی���ی‬ ‫«س����وری»ی ل��ە سلێمانی‪،‬‬ ‫رەواج��ی زۆری پەیداكردووە‌و‬ ‫خواستی بووكەكانی سلێمانی‬ ‫لەسەر شێوە‌و دیزاین‌و جۆری‬ ‫قوماشی ئەو واڵتە تادێت زیاتر‬ ‫دەبێت‌و نرخی بەكرێ بردنی‬ ‫ئ��ەو ج��ل��ەش بەشێوەیەكی‬ ‫ب��ەرچ��او ل��ە (دوو) ساڵی‬ ‫رابردوودا بەرزبووەتەوە‪.‬‬

‫حەزدەكەن بیكڕن‬ ‫نەك بەكرێی ببەن‬

‫كوردستان هادی‪ ،‬كچێكی‬ ‫ت��ەم��ەن (‪ )21‬س��اڵ‌‪ ،‬ئێستا‬ ‫لە قۆناغی دەزگیرانداریدایە‪،‬‬ ‫ه��ی��وای ئ���ەوەی���ە بتوانێت‬ ‫لەكاتی گواستنەوەیدا جلێكی‬

‫بووكێنیی بكڕێت‪.‬‬ ‫ئ��������ه‌م ک�����چ�����ه‌‪ ،‬ک��� ‌ه‬ ‫دەزگ��ی��ران��ەك��ەی ل���ەدەرەوەی‬ ‫واڵت����ە‪ ،‬وت����ی‪« :‬ب���ۆ كاتی‬ ‫گواستنەوەم جلی بووكێنیی‬ ‫دەك��ڕم‪ ،‬نەك بەكرێ بیهێنم‪،‬‬ ‫چونكە وەك ی��ادگ��اری��ی��ەك‬ ‫دەمێنێتەوە‌و دەتوانم لەكاتی‬ ‫یادی هاوسەرگیریشمدا لەبەری‬ ‫بكەمه‌وه‌»‪.‬‬ ‫الزە ئ��ەرس��ەالن‪ ،‬تەمەن‬ ‫(‪ )25‬س������اڵ‪ ،‬ئ���ەوی���ش‬ ‫دەزگیراندارە‪ ،‬دەڵێت‪ :‬ئێستا‬ ‫زۆرب����ه‌ی ئ��ه‌و ل��ەو كچانەی‬ ‫ن��زی��ك��دەب��ن��ەوە ل��ەپ��رۆس��ەی‬ ‫ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی‪ ،‬خەیاڵیان‬ ‫ب��ەالی ئ���ەوەدا دەچێت جلی‬ ‫بووكێنیی بكڕن‪ ،‬نەك بەكرێی‬ ‫ب���گ���رن‪ ،‬ب����ەاڵم ئ���ەو وت���ی‪:‬‬ ‫«بەهۆی خراپیی باری دارایی‬ ‫دەزگیرانەكەمه‌وه‌‪ ،‬ناتوانم ئەوە‬ ‫بكەم كە خۆم دەمەوێت»‪.‬‬

‫نرخی جلێكی بووكێنیی‬ ‫تا (‪ )700‬دۆالرە‬

‫ل����ەش����اری س��ل��ێ��م��ان��ی‪،‬‬ ‫زۆرینەی ئەو جلە بووكێنیانەی‬ ‫رەواج���ی���ان ه��ەی��ە‪ ،‬ل��ەواڵت��ی‬

‫س��وری��اوە دەهێنرێن‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ن��رخ��ی ب��ەك��رێ ب��ردن��ی‪ ،‬یان‬ ‫كڕینی رۆژ له‌دوای رۆژ‪ ،‬زیاتر‬ ‫بەرزبووەتەوە‪.‬‬ ‫س����ەف����ی����ن رەف����ی����ق‪،‬‬ ‫دووك����ان����دارێ����ك����ی ج��ل��ی‬ ‫بووكێنییە‌و م���اوەی (‪)16‬‬ ‫ساڵە ئەوە پیشەیەتی‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«ئ��ەو جالنەی الی ئێمەیە‪،‬‬ ‫سەرجەمیان لەواڵتی سوریاوە‬ ‫دەهێنرێن‪ ،‬چونكە لەهەرێمی‬ ‫كوردستاندا كارگەی دروومان‬ ‫نییە لەو بوارەدا»‪.‬‬ ‫ئاماژەی بەوەدا‪ :‬بەشێكی‬ ‫ك��ەم ل��ەك��چ��ان «ب��ەدل��ە»ی‬ ‫بووكێنیی دەك���ڕن‪ ،‬ئەویش‬ ‫ب��ەه��ۆی گرانیی نرخه‌که‌ی‌و‬ ‫وتی‪:‬‬ ‫كەمدەرامەتییانەوە‪،‬‬ ‫«ئ���ەو ك��ەس��ان��ەی ب��ەدل��ەی‬ ‫بووكێنیی دەكڕن زۆر كەمن‪،‬‬ ‫(‪)%98‬یان بەكرێ دەیبەن»‪.‬‬ ‫ن���رخ���ی ك��ڕی��ن��ی جلی‬ ‫ب���ووك���ێ���ن���ی���ی الی ئ���ەو‬ ‫دووكاندارە‪ ،‬لە (‪)100‬دۆالرەوە‬ ‫دەستپێدەكات‪ ،‬تاكو (‪)700‬‬ ‫دۆالر‪ ،‬ب��ەاڵم بۆ ك��رێ وتی‪:‬‬ ‫«ن��رخ��ی ج��وان��ت��ری��ن ج��ۆری‬ ‫(‪ )350‬هەزارە»‪.‬‬

‫جلێكیان دەوێت‬ ‫كەسی تر نەیپۆشیبێت‬

‫ك��چ��ان ل��ەدووك��ان��ەك��ان��ی‬ ‫جلوبەرگی بووكێنیی‪ ،‬ئەو‬ ‫جلوبەرگانەیان دەوێ���ت‪ ،‬كە‬ ‫ك��ەس��ی ت��ر نەیپۆشیبێت‌و‬ ‫دەیانەوێت خۆیان تاكەكەس‬ ‫ب���ن‪ ،‬ك���ە ئ���ەو ج��ل��وب��ەرگ��ە‬ ‫دەپۆشن‪.‬‬ ‫شیرین مەهدی‪ ،‬لەیەكێك‬ ‫لە دووكانەكانی «بەدلە»ی‬ ‫بووكێنیی داوای دەك���رد‪،‬‬ ‫جلێكی بۆ بێنن خۆی یەكەم‬ ‫كەس بێت لەبەری بكات‪.‬‬ ‫ئ��ەو رووی ك��ردە خ��اوەن‬ ‫دووك���ان���ەك���ە‪ ،‬وت���ی‪« :‬ئ��ەو‬ ‫داوای��ەی من وەك ئەوە وایە‪،‬‬ ‫كە دەڵێت‪ :‬گوڵێك بۆن مەكە‪،‬‬ ‫كە بۆنكرابێت‪ ،‬منیش جلێكم‬ ‫دەوێت لەبەر نەكرابێت»‪.‬‬ ‫دوای گ��ف��ت��وگ��ۆی��ەك��ی‬ ‫چ��ەن��د خ��ول��ەك��ی��ی‪ ،‬كچەكەو‬ ‫دووكاندارەكە رێكەوتن لەسەر‬ ‫ئەو داوایە‪ ،‬بەاڵم دووكاندارەكە‬ ‫وت��ی‪« :‬نرخەكەی گرانترەو‬ ‫شیرینیش رازی بوو»‪.‬‬ ‫م��وح��س��ی��ن م��ەح��م��ود‪،‬‬ ‫دووك��ان��داری جلی بووكێنیی‪،‬‬

‫جلی بوکێنیی سوریی ل ‌ه سلێمانی ره‌واجی هه‌یه‌‬

‫وت��ی‪« :‬ئ��ەو جالنەی كەمتر‬ ‫لەبەركرابێت‪ ،‬یەك جار‪ ،‬یان‬ ‫دووج��ار نرخەكەی گرانترە‪،‬‬ ‫چونكە لەجەستەی بووكەكان‬ ‫جوانتر دەوەستێت‌و پیسیش‬ ‫نابێت‪ ،‬چونكە جلی بووكێنیی‬ ‫ناشۆردرێت»‪.‬‬

‫«جوانترین» دیاریی‬

‫«لەئاهەنگی گواستنەوەدا‪،‬‬ ‫وەك دیارییەك بەدلەی بووكێنیم‬ ‫برد بۆ هاوسەرەكەم»‪ ،‬رێبوار‬ ‫ئەحمەد گەنجێكی تەمەن (‪32‬‬ ‫ساڵ) وای وت‪.‬‬ ‫ئ����ەو م������اوەی (دوو)‬ ‫س��اڵ��ە چ���ووەت���ە پ��رۆس��ەی‬ ‫ه��اوس��ەرگ��ی��ری��ی��ەوە‪ ،‬وت��ی‪:‬‬ ‫«وەك دیارییەكی هەمیشە‬ ‫زی��ن��دوو‪ ،‬ب��ۆ ئ���ەوەی هەموو‬ ‫رۆژێ��ك ئەو رۆژە پیرۆزەمان‬ ‫بیر بكەوێتـەوە‪ ،‬بۆیە بەدلەی‬ ‫بووكێنیم بەدیاریی بۆ برد»‪.‬‬ ‫ب��ە وت���ەی ئ���ەو گەنجە‪،‬‬ ‫كچان بردنی جلی بووكێنیی‬ ‫ل���ەس���ەروب���ەن���دی پ��رۆس��ەی‬ ‫بەجوانترین‬ ‫هاوسەرگیریدا‪،‬‬ ‫دیاریی دەزان�ن‌و «زۆر» پێی‬ ‫دڵخۆش دەبن‪.‬‬

‫سەعید؛ لەناو گۆمێكی (‪ )13‬مەترییدا خنكا‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬فەرمان‌و عومەر‬

‫‪.................................‬‬ ‫سەعید وەس��ی��م‪ ،‬ب��ەرل��ەوەی‬ ‫ئەنجامی تاقیكردنەوەكانی دوا قۆناغی‬ ‫خوێندنی ئامادەیی وەربگرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫مەلەكردن چووە گوندی «كێلەسپی»‪،‬‬ ‫بەاڵم كەوتە ناو چاڵێكی (‪ )13‬مەتریی‬ ‫غەسالەكانی ئەو سنوورەوه‌و خنكا‪.‬‬ ‫س��ەع��ی��د‪ ،‬ك�����وڕە گ�����ەورەی‬ ‫خێزانەكەی‪ ،‬ل �ه‌رۆژی ‪ 6/25‬لەگەڵ‬ ‫كوڕێكی پووریدا كە هیچیان مەلە‬ ‫نازانن‪ ،‬بۆ مەلەكردن دەچنە زێی‬ ‫بچووك لە سنووری قەاڵدزێ‌‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەك��ەون��ە ن��او چ��اڵ��ێ��ك��ەوە‌و دوای‬ ‫مانەوەی (‪ )20‬خولەك لەژێر ئاودا‪،‬‬ ‫بەخنكاویی دەدۆزرێتەوە‪.‬‬ ‫خێزانەكەی دەڵێن‪ :‬ئەو چاڵەی‬ ‫سەعید تێی كەوتووە‪ )13( ،‬مەتر‬ ‫قوڵ بووە‌و «حەفارە»ی غەسالەكان‬

‫سه‌عید وه‌سیم‬

‫كە چە‌و و لمیان دەرهێناوە‪ ،‬دروستیان‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫بەپێی گێڕانەوەكان‪ ،‬سەعید‬ ‫لەگەڵ پ��ورزای��ەك��ی‪ ،‬دوای ئ��ەوەی‬ ‫دەكەونە ناو چاڵەكەوە‪ ،‬هاوڕێیەكیان‬ ‫بە ناوی ئەمیر بەهانایانەوە دەچێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ناتوانێت هەردووكیان رزگار‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬سەعید ل��ەن��او چاڵەكەدا‬ ‫دەكەوێتە ژێر ئ��اوەوە‌و ون دەبێت‌و‬ ‫پورزاكەشی دەخنكێت‪.‬‬ ‫وەسیم حەمەد‪ ،‬باوكی سەعید‪،‬‬ ‫وتی‪« :‬چاڵەكە (‪ )13‬مەتر قوڵبووەو‬ ‫ت��ا پشتێنیش ل��ە ل��ی��ت��ەدا ب��ووە‪،‬‬ ‫دوای (‪ )20‬خولەك تەرمەكەیان‬ ‫دەرهێناوە»‪.‬‬ ‫سەعید (‪18‬ساڵ)‪ ،‬خوێندكاری‬ ‫پۆلی دوان���زەی زانستیی ب��ووە لە‬ ‫ئامادەیی كۆدۆ لە شاری رانیە‪.‬‬ ‫وەس��ت��ا وەسیمی ب��اوك��ی‪ ،‬كە‬ ‫پیشەی سەعاتچییە‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»‬

‫وتی ‪« :‬كوڕەكەم دوای تەواوبوونی‬ ‫تاقیكردنەوەكانی‪ ،‬پشووی ن��ەداو‬ ‫دەستی كرد بە ئیش‪ ،‬لەگەڵ خاڵی‌دا‬ ‫بۆیاخی خانوویان دەكرد»‪.‬‬ ‫باوكی لەبارەی چۆنییەتی خنكانی‬ ‫كوڕەكەیەوە‪ ،‬وتی‪« :‬كەوتبووە ناو‬ ‫گۆمێكی قوڵەوە‪ ،‬كە غەسالەكانی ئەو‬ ‫دەڤەرە دروستیان كردبوو‪ ،‬ئەویش‬ ‫مەلەی نەزانیبوو بۆیە خنكا»‪.‬‬ ‫سەعید‪ ،‬یەكەم قوربانیی دەستی‬ ‫«غەسالەكان»ی ئەو دەڤەرە نییە‪،‬‬ ‫سااڵنە چەند كەسێك دەكەونە نێو‬ ‫ئ��ەو گ��ۆم‌و چ��ااڵن��ەی غەسالەكان‬ ‫دروستی دەكەن‪.‬‬ ‫باوكی سەعید وتی‪« :‬كوڕەكەم‬ ‫بە ئ��ارەزووی خۆی مەلەی كردووە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم نیگەرانم ل��ەو غەساالنەو‬ ‫پێویستە ئەو شوێنانەی ئەوان چاڵی‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬دوات��ر حكومەت پێیان پڕ‬ ‫بكاتەوە»‪.‬‬

‫بە (‪ )30‬هەزار دۆالر‪ ،‬کۆتایی به‌كێشەیەكی كۆمەاڵیەتیی ده‌هێنرێت‬ ‫به‌دواداچوونی‪ :‬ئەحمەد باڵەكی‬ ‫‪..............................‬‬ ‫«دوژمندار»یی نێوان دوو‬ ‫بنەماڵە ب��ەه��ۆی كێشەیەكی‬ ‫ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی��ەوە‪ ،‬ب��ە (‪)30‬‬ ‫ه��ەزار دۆالر كۆتایی پێهات‪،‬‬ ‫بەاڵم هەشت كەس بەهۆی ئەو‬ ‫كێشەیەوە لە زینداندان‪.‬‬ ‫ه��ەف��ت��ەی راب������ردوو‪ ،‬بە‬ ‫ئیمزاكردنی رێكەوتنێك لەنێوان‬ ‫دوو بنەماڵەدا‌و بە ئامادەبوونی‬ ‫(‪ )40‬ک �ه‌س ل�ه‌ ری��ش سپی‌و‬ ‫پیاوماقووڵ لە دەڤەری سۆران‪،‬‬ ‫كۆتایی ب��ە «دوژم��ن��دار»ی��ی‬ ‫نێوان دوو بنەماڵە هێنرا‪.‬‬ ‫ل��ە كۆتایی مانگی ئابی‬

‫ساڵی پار‪ ،‬دەمەقاڵەی نێوان‬ ‫دوو گەنج‪ ،‬كێشەیەكی گەورەی‬ ‫لێكەوتەوە‪ ،‬پیاوێكی تەمەن‬ ‫(‪ 40‬س���اڵ) ك����وژراو دوات���ر‬ ‫دوای (نۆ) مانگ بەسەر ئەو‬ ‫رووداوەدا‪ ،‬لە تۆڵەی كوشتنی‬ ‫ئ��ەو پ��ی��اوە‪ ،‬كەسێكیان لە‬ ‫بنەماڵەكەی تر كوشت‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی گ��ێ��ڕان��ەوەك��ان��ی‬ ‫ك��ەس��وك��اری��ان‪ ،‬ش��ەڕەك��ە لە‬ ‫دەمەقاڵێی نێوان دوو گەنجەوە‬ ‫دروستبووە‪ ،‬كاتێك گەنجێك بە‬ ‫ناوی (دانا فوئاد) تەلەفۆن بۆ‬ ‫باوكی دەكات‌و دەڵێت‪ :‬لەالیەن‬ ‫چەند كەسێكەوە لێم دەدرێت‪.‬‬ ‫كەسێكی نزیك لە بنەماڵەی‬ ‫ف���وئ���اد‪ ،‬ب��ە «رۆژن���ام���ە»ی‬

‫وت‪« :‬فوئاد لەگەڵ برایەكی‬ ‫ب��ە ه��ان��ای (دان�����ا)ی ك��وڕە‬ ‫گ���ەورەی���ەوە چ���وون‌و كاتێك‬ ‫گەیشتنە شوێنی رووداوەك��ە‪،‬‬ ‫(ف��وئ��اد) ی��ەك دوو زللە لە‬ ‫ك��وڕەك��ەی خ��ۆی‌و گەنجەكەی‬ ‫ت��ری��ش دەدات‌و ه��ەوڵ��دەدات‬ ‫ه��ەردووك��ی��ان ب��ب��ات��ەوە م��اڵ‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم كوڕەكەی تر لەگەڵیان‬ ‫ناچێت‌و تەلەفۆن بۆ كەسوكاری‬ ‫دەكات‌و دەڵێت؛ فوئاد‌و براكەی‬ ‫لێیانداوم‪ ،‬ئەوانیش رێگەی‬ ‫لێدەگرن‌و تەقەی لێدەكەن‌و‬ ‫دەیكوژن»‪.‬‬ ‫ئ��ەو رووداوە؛ ب��ووە هۆی‬ ‫چ��ۆڵ��ب��وون��ی ن��زی��ك��ەی (‪)20‬‬ ‫گوندی سنووری باڵەكایەتیی‪،‬‬

‫دوای ئەوەی بنەماڵەی فوئاد‬ ‫ب��ەڕەس��م��ی��ی دوژم��ن��داری��ی��ان‬ ‫راگەیاند‌و هێزەكانی ناوخۆش‬ ‫بۆ تەشەنە نەكردنی كێشەكە‪،‬‬ ‫(‪ )20‬رۆژ لەگوندەكانی نێوان‬ ‫ئەو دوو بنەماڵەیە مانەوە‪.‬‬ ‫دانای كوڕی فوئاد‪ ،‬تەمەن‬ ‫(‪ )18‬ساڵ‪ ،‬دوای (‪ )9‬مانگ‬ ‫بەسەر ئەو رووداوە‪ ،‬رۆژێك‬ ‫كەسێك لەبنەماڵەكەی تر‬ ‫بەناوی (كەیفی خالید عەزیز)‬ ‫لە دووكانێكی ق��ەزای سۆران‬ ‫دەكوژێت‪.‬‬ ‫بەهۆی ئەو دوو رووداوەوە‪،‬‬ ‫تائێستا هەشت كەس لە هەردوو‬ ‫ده‌ستگیرکراون‪،‬‬ ‫بنەماڵەکه‌‬ ‫ل��ەب��ن��ەم��اڵ��ەی ك��ەی��ف��ی‪ ،‬پێنج‬

‫ك����ەس ك�����ە‬

‫ئ���ێ���س���ت���ا‬ ‫ل��ەگ��رت��ووخ��ان��ەی‬ ‫ه������ەول������ێ������رن‌و‬ ‫ل����ەب����ن����ەم����اڵ����ەی‬ ‫فوئادیش‪ ،‬دانای كوڕی‬ ‫فوئاد لەگرتووخانەی‬ ‫ه��ەول��ێ��رەو مامێك‌و‬ ‫ئ���ام���ۆزای���ەك���ی���ش���ی‬ ‫لەگرتووخانەی سۆرانن‪.‬‬ ‫ه��ەف��ت��ەی راب����ردوو‪،‬‬ ‫ه������ەردوو ب��ن��ەم��اڵ��ەك��ە‪،‬‬ ‫سوڵحیان كردو (‪ )40‬كەس لە‬ ‫«پیاو ماقوواڵن‌و ریش سپی»‌و‬

‫ك��ەس��وك��اری��ان ک��ۆب��وون �ه‌وه‌ی‬ ‫رێكەوتنێكیان ئیمزا ك��رد‪.‬‬ ‫بەبێ ئەوەی چاوەڕوانی‬ ‫ب���ڕی���ارەك���ان���ی‬ ‫دادگ����ا‬

‫ب �ن‌و نوێنەرانی حیزبەكانی‬ ‫(پ�����ارت�����ی‌و ی��ەك��ێ��ت��ی)ش‬ ‫ئامادەبوون‪.‬‬ ‫بڕیاردرا‪ ،‬بنەماڵەی فوئاد‪،‬‬ ‫بڕی (‪ )30‬ه��ەزار دۆالر بدەن‬ ‫ب��ە بنەماڵەی كەیفی‪ ،‬وەك‬ ‫ق��ەرەب��ووك��ردن��ەوەی��ەك��ی ئەو‬ ‫زەرەر‌و زی��ان��ەی پێیان‬ ‫گەیشتبوو‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫به‌ختیار جه‌زا‪ :‬داواكارم حكومەت شوێنێكم بۆ دروست بكات‪ ،‬بۆ ئەوەی داهێنانی زیاتر بكەم‌‪.‬‬

‫ێ بەرهەمە‬ ‫پێنج ساڵە ب ‌‬

‫شێركۆ تاڵیب؛ حه‌زده‌کات به‌شداریی فیلمی سینه‌مایی بکات‬

‫سابات‪ -‬شارا‬ ‫شێركۆ تاڵیب‪ ،‬هونەرمەندی‬ ‫گۆرانیبێژ‪ ،‬هەرچەندە (‪ )5‬ساڵە هیچ‬ ‫ئەلبوومێكی تازەی باڵونەكردووەتەوە‪،‬‬ ‫رایدەگەیەنێت‪ :‬لەئێستاشدا هیچ‬ ‫كارێكی نوێی بەدەستەوە نییە‪ ،‬ئەوەش‬ ‫دەخاتەڕوو‪ ،‬كە حەز دەكات لە فیلمی‬ ‫سینەماییدا رۆڵ ببینێت‪.‬‬

‫سابات ‪ -‬ئەكرەم‌و سەروەر‬

‫بیرۆكەكەی ژاپۆنییە!‬

‫گەنجەكەی سلێمانی؛‬ ‫بە نیازی (‪)11‬‬ ‫رۆبۆتی دیکه‌ی ‌ه‬

‫گەنجێكی ش��اری سلێمانی‪،‬‬ ‫لە داهێنانێكداو بە كەرەستەی‬ ‫س��ادە‪ ،‬رۆبۆتێك دروستدەكات‬ ‫كە لەڕێی چەند دووگمەیەكەوە‬ ‫هەموو جەستەی دەجوڵێت‪.‬‬ ‫بەختیار جەزا‪ 19( ،‬ساڵ)‪،‬‬ ‫گەنجێكی دانیشتووی گەڕەكی‬ ‫(وڵ��وب��ە)ی ش��اری سلێمانییەو‬ ‫پیشەی فیتەرییە‪ ،‬ئ��ەو وەك‬ ‫خولیایەك‌و بۆ تاقیكردنەوەی‬ ‫ئاستی خ��ۆی بە «كەرەستەی‬ ‫س��ادە»‪ ،‬توانی لەماوەی (‪)40‬‬ ‫رۆژدا رۆبۆتێك لەشێوەی مرۆڤ‬ ‫دروس��ت بكات‪ ،‬كە دەم��وچ��اوو‬ ‫دەس��ت‌و قاچی ه��ەی��ەو توانای‬ ‫جواڵندنی ئەندامەكانی لەشی‌و‬ ‫رۆشتنیشی هەیە‪.‬‬

‫ئ��ه‌م ه��ون��ەرم��ەن��ده‌‪ ،‬دواهەمین‬ ‫ئەلبوومی گۆرانیی لە ساڵی (‪)2006‬‬ ‫دا ب�ڵاوك��ردەوەو تائێستا جگە لە‬ ‫كلیپكردنێكی چەند گۆرانییەكی‬ ‫ئ��ەو ئەلبوومەی‪ ،‬هیچ بەرهەمێكی‬ ‫نوێی تۆمار نەكردووە‪ .‬هۆكاری ئەو‬ ‫دوورك��ەوت��ن��ەوەو بێدەنگییەشی بۆ‬ ‫نه‌بوونی سپۆنسه‌رو «الیەنی مادیی»‬ ‫دەگەڕێنێتەوە‪.‬‬ ‫لە لێدوانێكیدا بۆ‬ ‫«س���اب���ات»‪ ،‬شێركۆ‬ ‫هۆكاری ئەو بێدەنگییە‬ ‫ئاشكرا دەك��ات‌و وتی‪:‬‬ ‫«كاری هونەریی‪ ،‬كارێكی‬ ‫قورسەو زۆر بەئاسانیی‬ ‫ن��اك��رێ��ت‪ ،‬بەتایبەتیی‬ ‫بۆ كەسێك كە الیەنی‬

‫م��ادی��ی وەستابێتە س��ەر مووچەی‬ ‫مانگانە‪ ،‬ئێمە ك��ە فەرمانبەرین‌و‬ ‫داهاتمان سنووردارە‪ ،‬ناتوانین زوو زوو‬ ‫كاری هونەریی ئەنجام بدەین‌و گۆرانیی‬ ‫تۆمار بكەین»‪.‬‬ ‫ئەوەش دەخاتەڕوو‪ :‬هەرچییەكی‬ ‫ه����ەب����ووە‪ ،‬ل���ە كلیپی‬ ‫گۆرانییەكانیدا خەرجی‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬ب��ۆی��ە دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«ناتوانم هەرچی پ��ارەم هەیە‬ ‫بیكەمە ئ��ەل��ب��ووم��ێ��ك‪ ،‬دوات���ر‬ ‫ئەلبوومەكەش بكەمە ئاوەوە»‪.‬‬ ‫ش��ێ��رك��ۆ ت��اڵ��ی��ب‪ ،‬ئ��ەوەش��ی‬ ‫ن��ەش��اردەوە كە ئ���ارەزووی بۆ رۆڵ‬ ‫بینین‌و بەشداریكردن هەیە لە فیلمێكی‬ ‫سینەماییداو ل��ەو رووەش���ەوە وتی‪:‬‬ ‫«بیرم لەوە كردووەتەوە بەشداریی لە‬

‫وەك بەختیار باسی دەكات‪:‬‬ ‫«رۆبۆتەكە» بە پاتری ئۆتۆمبێل‬ ‫ك��اردەك��ات‌و لە لێدوانێكیدا بۆ‬ ‫«سابات»‪ ،‬ئ��ەوەی خستەڕوو‪:‬‬ ‫«لە دروستكردنی رۆبۆتەكەدا‪،‬‬ ‫(‪ )190‬مەتر وایەر‌و چوار قاڵب‬ ‫ئەلەمنیۆم‌و چوار تایەی پاسكیل‌و‬ ‫چ��ەن��د ك��ەرەس��ت��ەی��ەك��ی دیكەم‬ ‫بەكارهێناوە‪ ،‬بە پاتری ئۆتۆمبێل‬ ‫ئیش بە رۆبۆتەكەم دەكەم‌و بە‬ ‫دوگمە دەست‌و قاچ‌و ئەندامەكانی‬ ‫تری جەستەی دەجوڵێنم»‪.‬‬ ‫ب��ەخ��ت��ی��ار‪ ،‬دروس��ت��ك��ردن��ی‬ ‫«رۆب��ۆت»ەك��ە وەك خولیایەك‬ ‫ن����او دەب�������ات‪ ،‬ب���ۆ ئ����ەوەی‬ ‫«بیسەلمێنێت میللەتی كورد‬ ‫هاوشانی میللەتانی تر توانای‬ ‫داهێنانی ه��ەی��ە»‪ ،‬بیرۆكەی‬ ‫دروستكردنی «رۆبۆت»ەكەش‪،‬‬

‫دوای گەشتێكی دێت بۆ واڵتی‬ ‫«ژاپ����ۆن»‪ ،‬كاتێك منداڵێك‬ ‫وتوویەتی‪« :‬دەبێت گەورەترین‬ ‫رۆبۆت دروست بكەم»‪.‬‬ ‫ه���ەرچ���ەن���دە ت��ێ��چ��وون��ی‬ ‫«رۆب�����ۆت»ەك�����ەی ب��ەخ��ت��ی��ار‬ ‫(‪ )350‬ه��ەزار دیناری تێچووە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم پێویستی بە هاوكاریی‬ ‫ه��ەی��ە ل��ە ح��ك��وم��ەت‌و الی��ەن��ە‬ ‫پەیوەندیدارەكانه‌وه‌‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫كارەكانی باشتر رابپەڕێنێت‌و‬ ‫داهێنان ب��ك��ات‪ ،‬بەتایبەت لە‬ ‫ئێستادا كە بە نیازی دروستكردنی‬ ‫(‪ )11‬رۆب��ۆت��ی ت��رە‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«داواك��ارم حكومەت هاوكاریم‬ ‫ب��ك��ات‌و شوێنێكم ب��ۆ دروس��ت‬ ‫بكات‪ ،‬بۆ ئەوەی داهێنانی زیاتر‬ ‫ب��ك��ەم‌و گەنجانی تریش فێری‬ ‫دروستكردنی رۆبۆت بكەم»‪.‬‬

‫سابات ‪ -‬ئەلەند كوردی‬ ‫لۆكە زاهیر‪ ،‬كچە هونەرمەند لە دیمانەیەكی‬ ‫كورتی «سابات»دا‪ ،‬ئاماژە بە سەرەتای هاتنە‬ ‫ناو دنیای هونەرو دوابەرهەمی دەكات‪.‬‬ ‫هونەر بەالی «لۆكە»وە‪ ،‬خەون‌و خولیایەكی‬ ‫منداڵییە‪ ،‬كە هەوڵی بۆ بەدیهێنانی داوەو‬ ‫دەڵێت‪« :‬دواج��ار توانیم ئەو خەونەم بهێنمە‬ ‫دی»‪ ،‬پێشیوایە‪ :‬باشترین جۆری میوزیكی‬ ‫هەڵبژاردووەو كاری لەسەر دەكات‪.‬‬ ‫ب��اس ل���ەوەش دەك���ات‪ :‬گ��وێ ب��ۆ هەموو‬ ‫هونەرێكی «ب��اش» دەگرێت‪ ،‬ب��ەاڵم «تەنیا‬ ‫هونەرمەندی بەناو بانگ (ئەسمەهان) كاریگەریی‬ ‫لەسەر من هەیە»‪.‬‬ ‫لەبارەی ژیانی كۆمەاڵیەتییەوە‪« ،‬لۆكە»‬ ‫لەو بڕوایەدایە‪ :‬عەشق هەموو جوانییەكی ژیانەو‬ ‫«مرۆڤ بێ عەشق ناژی»‪ ،‬ئەوەش دەخاتەڕوو‪:‬‬ ‫هەرچەندە لە ماڵپەڕی كۆمەاڵیەتی فەیسبووك‬ ‫چەند پەیجێك بەناوی «لۆكە»وە كراونەتەوەو‬ ‫وێنەی لەسەر دانراوە‪ ،‬بەاڵم دەڵێت‪« :‬یەكێك‬ ‫لەو پەیجانە تایبەتە بە خۆم‌و ئاگاداری ئەوانی‬ ‫دیكە نیم»‪.‬‬ ‫ئەوەش رەتدەكاتەوە‪ ،‬هیچ كاتێك تەنازولی‬ ‫كردبێت‌و دەڵێت‪« :‬بە هیچ شێوەیەك ئامادە نیم‬ ‫بۆ هیچ شتێك تەنازول بكەم‌و نە كردوومە‌و نە‬ ‫قەتیش دەیكەم»‪.‬‬ ‫لەبارەی دوا بەرهەمیەوە‪ ،‬كە ئەلبوومێكی‬ ‫تایبەتە بە گۆرانی ئایینی‌و پێش باڵوبوونەوەشی‬ ‫دەنگدانەوەی هەیە‪ ،‬وتی‪« :‬دوای ئەوەی ساڵی‬ ‫راب��ردوو مامۆستا (هەڵكەوت زاهیر) گۆرانی‬ ‫(اللەاكبر)ی بۆ هونەرمەند (میرا) ئەنجام داو‬ ‫سەركەوتنێكی باشی بەدەستهێنا‪ ،‬ئەوەمان‬ ‫ك��ردە هەوێنی پ��رۆژەی��ەك بۆ ئەمساڵ‪ ،‬كە‬ ‫بەهاوبەشیی لەگەڵ هونەرمەند (میرا) چەند‬ ‫گۆرانییەكمان ئامادەكرد‌و لە ئایندەیەكی نزیكدا‬ ‫باڵو دەكرێتەوە»‪.‬‬

‫فیلمی سینەماییدا بكەم‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫نا‪ ،‬بەڵكو كاتێك كە سینەمای كوردیی‬ ‫بگاتە ئاستێكی بەرز»‪.‬‬ ‫«س���اب���ات»‪ ،‬ل��ەب��ارەی ژیانی‬ ‫تایبەتیشییەوە‪ ،‬پرسیاری عاشقبوون‌و‬ ‫هۆكاری هاوسەرگیریی نەكردنی لە‬ ‫شێركۆ كرد‪ ،‬بەاڵم ئامادە نەبوو‬ ‫وەاڵم بداتەوە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫«خاوەن شكۆ»ش‪ ،‬بووە برنج‬

‫سابات‪ :‬لەچەند شوێنێكی ناوبازاڕی شاری‬ ‫سلێمانی‪ ،‬خاوەن شكۆكەی «دۆنگ یی» كرایە‬ ‫برنج‌و لەسەر عارەبانەكان دەفرۆشرێت‪.‬‬ ‫لەسەرووی مزگەوتی گەورەی شاری سلێمانی‪،‬‬ ‫كە یەكێكە لەبازاڕە میللییە قەرەباڵغەكانی شار‪،‬‬

‫«خاوەن شكۆ»ی زنجیرە درامای دۆبالژكراوی‬ ‫«دۆنگ یی»‪ ،‬وەك رێكالم بۆ ساخكردنەوەی‬ ‫برنجی ناوبازاڕ بەكارهێنرا‪.‬‬ ‫برنجەكە‪ ،‬لە گوێنییەكی زەردی (‪)10‬‬ ‫كیلۆیدایەو وێنەیەكی هاوشێوەی «خ��اوەن‬

‫شكۆ» بەهەمان جۆری جلوبەرگ‌و كورسییەكەی‬ ‫لەسەرە‪ ،‬فرۆشیارەكان هاواریان دەكرد «برنجی‬ ‫خاوەن شكۆ بۆ دۆنگییەكانتان ببەنەوە»‪ ،‬بەوەش‬ ‫سەرنجی زۆرێ��ك لە كڕیارەكانی راكێشابوو‪،‬‬ ‫هەرچەندە برنجەكە هاوشێوەی ئەو برنجانەبوو‪،‬‬

‫كە ل��ەب��ازاڕدا ریكالمی ج��ۆراوج��ۆری بۆ‬ ‫دەكرێت‪.‬‬ ‫هێمن عومەر (‪18‬ساڵ)‪ ،‬فرۆشیارێكی‬ ‫ئەو برنجە‪ ،‬وتی‪« :‬ئەمە برنجی خاوەن‬ ‫شكۆیە‌و خەڵك زۆر داوای دەكات»‪.‬‬

‫ئەمجارەیان «خەتەرە»‪!!...‬‬ ‫ئەحمەدی جۆاڵ‪ :‬لێپرسینەوە لە خۆم دەكەم‬ ‫سابات‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬رۆژان���ە چەند سەعاتێك‬ ‫ل��ە دوك��ان��ەك��ەی ب��ەس��ەر دەب���ات‪،‬‬ ‫ه��ەرچ��ەن��دە م��اوەی��ەك��ە ل��ە هونەر‬ ‫دابڕاوە‪ ،‬بەاڵم بەردەوام لەگەڵ هاوڕێ‌‬ ‫هونەرمەندەكانیدایەو وەك خۆی‬ ‫دەڵێت‪ ،‬قسەی خۆشی لێ نابڕێت‪ ،‬لەم‬ ‫ماوەیەشدا بە كەسێتی «یوسف‬ ‫خەتەر» ده‌رده‌که‌وێته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ��ەح��م��ەد ئیبراهیم‬ ‫(‪45‬س����������اڵ) ك����ە ب��ە‬ ‫«ئ���ەح���م���ەدی ج���ۆاڵ»‬ ‫ناسراوە‪ ،‬لە دیمانەیەكی‬ ‫«س���اب���ات»دا لەسەر‬ ‫ژی���ان���ی ت��ای��ب��ەت��ی��ی‬ ‫خ���ۆی‌و ه��ون��ەرەك��ەی‬ ‫دەدوێ�����ت‪ ،‬ئ���ەو كە‬ ‫ه��ەڵ��گ��ری ن��ازن��اوی‬ ‫«ج���ۆاڵ»ی���ە‪ ،‬هیچ‬ ‫رۆژێك «جۆاڵیەتی»‬ ‫ن�������ەك�������ردووە‌و‬ ‫ن���ازن���اوەك���ەی لە‬ ‫ب��اوك‌و باپیرییەوە‬ ‫بۆ ماوەتەوە‪.‬‬ ‫ئ����ەح����م����ەد‪،‬‬

‫سمكۆ جاف‬ ‫عەقڵی هەموو مرۆڤێك لە دوو بەش پێكدێت‪« :‬عەقڵی ئاگا‌و‬ ‫عەقڵی نائاگا»‪.‬‬ ‫عەقڵی ئاگا‪ :‬بەرپرسە لە بیركردنەوە بە لۆژیك‌و بەڕێوەبردنی‬ ‫هەموو كارێكی خۆویست‌و زانیارییەكان وەردەگ��رێ��ت‪ ،‬لە رێی‬ ‫هەستەكانەوە وەك (بیستن‪ ،‬بینین‪ ،‬بۆنكردن‪ ،‬تامكردن ‪...‬هتد)‌و‬ ‫هەڵی دەسەنگێنێت‌و ب��ەراوردی دەكات لەگەڵ ئەو زانیارییانەی لە‬ ‫عەقڵی نائاگادا هەڵگیراون‪ ،‬پاشان دەینێرێت بۆ عەقڵی ئاگا (بە‬ ‫تایبەت ئەگەر زۆر كاریگەر بێت)‪.‬‬ ‫«عەقڵی ئاگا»‪ ،‬دەروازەی «عەقڵی نائاگا»یە‌و بەرپرسە لە‬ ‫پرۆگرامكردنی «عەقڵی ئاگا»‪ ،‬كار دەكات تا بەخەبەر بێت‪.‬‬ ‫بەاڵم «عەقڵی نائاگا»‪ ،‬بەڕێوەبەری هەموو كارە خۆنەویستەكانە‪،‬‬ ‫وەك (كاركردنی ئەندامانی جەستە لە دروستكردنی وزە بۆ لەش‪ ،‬یان‬ ‫كاتێك تۆ قسە دەكەیت لەگەڵ هاوڕێیەكت‪ ،‬بەاڵم دڵ‌و گورچیلەو گەدە‬ ‫ئیش دەكات‌و «عەقڵی نائاگا» دەیبات بەڕێوە‪.‬‬ ‫د‪.‬دیباك چابرا‪ ،‬دەڵیت‪« :‬لەكاتی پشكنینی تەندروستیی بۆ‬ ‫ئافرەتیك‪ ،‬دكتۆرەكە دەڵێت‪ :‬تەندروستیت زۆر باشە‪ ،‬ئافرەتەكە وەاڵم‬ ‫دەداتەوە (بەاڵم دكتۆر من گومانی نەخۆشیی شێرپەنجەم هەیە؟)‪،‬‬ ‫دكتۆرەكە پێی دەڵێت‪ :‬بەاڵم ئەنجامی پشكنینە تەندروستییه‌كەت زۆر‬ ‫باشە‌و هیچ نەخوشییەكت نییە»‪.‬‬ ‫پاش بیست ساڵ‪ ،‬لەكاتی پشكنینە تەندروستییەكە‪ ،‬دكتۆرەكە بە‬ ‫ئافرەتەكە دەڵێت‪« :‬نەخۆشیی شێرپەنجەت هەیە‪ ،‬ئافرەتەكەش پێی‬ ‫دەڵێت‪(:‬بیست ساڵە من پێت دەڵێم؛ نەخۆشیی شێرپەنجەم هەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم تۆ باوەڕت بە من نەدەكرد)»‪.‬‬ ‫«عەقڵی نائاگا»‪ ،‬هەموو ج��ۆرە فكرێك وەردەگ��رێ��ت‪ ،‬لەڕێی‬ ‫«عەقلی ئاگا»‪ ،‬بەتایبەت ئەو جۆرە فكرانەی كە هەست دەجوڵێنێت‌و‬ ‫كاریگەرەو وەك موگناتیس كار دەكات‪ ،‬تەزوویەكی باریك لە هێزی فكر‬ ‫دەنێرێت بۆ دەوری خۆی‪ ،‬لەڕێی لەرەلەری تەزووەكەوە وەك تیشكی‬ ‫رۆژ بەر كەسانی تر دەكەوێت‌و كاریگەرییان لەسەر دروستدەكات‪،‬‬ ‫بەپێی هێزی ئەو تیشكە‪ ،‬لە هەمان كاتیشدا؛ وەك «رادار» كار‬ ‫دەكات‌و تیشكی فكریی كەسان تر وەردەگرێت‪« ،‬ئەمەش بناغەی‬ ‫یاسای راكێشانە»‪.‬‬ ‫زانستەكانی (گەشه‌پێدانی مرۆیی)‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكەن؛ (فكر)‬ ‫لەكاتی گواستنە‌وە بۆ عەقڵی «نائاگا» كار دەكات لە (خانەكانی‬ ‫مێشك)‌و «عەقڵی نائاگا» دەستبەكار دەبێت‪ ،‬پاش وەرگرتنی هەموو‬ ‫جۆرە «بیرێك»‌و دەیكاتە شوێنی كارەوە‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا سودمەند دەب��ێ��ت‪ ،‬لە هەموو بیر‌و زانستێك‪ ،‬كە‬ ‫وەرتگرتووە لە ژیاندا‪ ،‬بۆ بەدیهێنانی ئەنجامی (فكرە)كەت‌و پشت‬ ‫دەبەستێت بە وزەو دانایی‪.‬‬ ‫هەندێك جار بەخێرایی وەاڵم لە «عەقڵی نائاگا» وەردەگرین‌و‬ ‫هەندێك جاری تریش كاتی زیاتری دەوێت بەشێوه‌یەك دەگاتە چەند‬ ‫هەفتەیەك‪ ،‬بۆیە «شێوازی وەاڵمی عەقڵی نائاگا ناژمێردرێت»‪ ،‬واتە‬ ‫«عەقڵی ئاگا» پاسەوانی «عەقڵی نائاگا» دەكات‌و «عەقڵی نائاگا»ش‬ ‫لێكۆڵینەوە ناكات لە فكرەكان‌و مەشغوڵ نابێت‪ ،‬بۆ بەڵگەهێنانی‬ ‫سوودی فكرەكان‪ ،‬یان خراپییان‪ ،‬یاخود راستیی‌و درۆییان‪.‬‬

‫گەشەپێدانی مرۆیی‬

‫عەقڵی نائاگا‬

‫ێ منداڵی هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خێزاندارەو س ‌‬ ‫هێشتا ئەوەی لەیاد نەچووەتەوە كاتێك‬ ‫بە پێنج ساڵیی لەكاتی خەتەنەكردنیدا‬ ‫بە «چۆلەكە» هەڵیانخەڵەتاندووەو‬ ‫وتی‪« :‬لەو كاتەدا وتیان سەیری ئەو‬ ‫چۆلەكەیە بكە‪ ،‬هەر كە سەرم هەڵبڕی‪،‬‬ ‫چزەیان لێ هەستاندم»‪.‬‬ ‫ئ��ەو‪ ،‬لە دوكانەكەی خۆیدا كە‬ ‫پ��ەڕاوگ��ە «ق��رت��اس��ی��ە»ی��ە‪ ،‬ب��ەدەم‬ ‫بەڕێكردنی كڕیارەكانییەوە‪ ،‬جەختی‬ ‫لەوە ك��ردەوە؛ هونەرمەندان ناتوانن‬ ‫تەنیا بە كارە هونەرییەكانیان بژین‪،‬‬ ‫بۆیە ئەویش ناچاربووە كاری دیكەش‬ ‫ب��ك��ات‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��اس��ودەی��ەو دەڵێت‪:‬‬ ‫«ئەم كارە وەرزییەو لە كاتی دەوامی‬ ‫خوێندندا ئیشمان زۆرە‪ ،‬بۆیە ئێستا‬ ‫من بە تاقەت دێمە دوك���ان‪ ،‬جگە‬ ‫ل��ەوە سه‌ربه‌ستم‌و شەریك‌و مودیرم‬ ‫نییە لێپرسینەوەم لێ بكات‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەگەر كرا‪ ،‬خۆم لێپرسینەوە لەگەڵ‬ ‫خۆم دەكەم‪ ،‬ئەگەرنا‪ ،‬وازی لێ دێنم‬ ‫(بەپێكەنینەوە)»‪.‬‬ ‫هەرچەندە ئەحمەد‪ ،‬هونەرمەندێكی‬ ‫ئەكادیمیی نییە‌و وەك خولیایەك‬ ‫لە تەمەنی (‪ )13‬ساڵییەوە چووەتە‬ ‫دنیای هونەره‌وه‌‪ ،‬بەاڵم سەركەوتنی‬

‫بەدەستهێناوەو بە «هونەرمەندە‬ ‫خۆشەویستەكە» ن��اس��راوە‪ ،‬چونكە‬ ‫زیاتر رۆڵەكانی كۆمیدین‌و دەچنە دڵی‬ ‫بینەرەوە‪ ،‬لەو بارەیەوە وتی‪« :‬من‬ ‫خولیام بۆ هونەر هەبوو‪ ،‬ئەو كاتەی‬ ‫مامۆستا (كەمال سابیر) وانەی پێ‬ ‫دەوت��ی�ن‌و تەمسیلمان دەك��رد‪ ،‬ئیتر‬ ‫بەشداریی كاری هونەریم كرد‌و بەردەوام‬ ‫بووم‪ ،‬ئەو خۆشەویستییەش كە خەڵك‬ ‫هەیانە بۆم‪ ،‬وادەكات هیچ پەشیمان‬ ‫نەبم لە هەڵبژاردنی هونەر‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫خۆشەویستییە بە پارە ناكڕدرێت»‪.‬‬ ‫ج���ۆاڵ‪ ،‬ك��ە ب��ەش��داری��ی دەی��ان‬ ‫بەرهەمی هونەریی كردووە‪ ،‬لە هەموو‬ ‫كارەكانی رازی��ی��ە‪ ،‬ب��ەاڵم كارەكانی‬ ‫ئ��ەم دوای��ی��ەی‌و ك��ارەك��ان��ی ساڵی‬ ‫«هەشتاكان» بە سەردەمی زێڕینی‬ ‫دادەنێت‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬لە ساڵی (‪)1985‬دا لە الیەن‬ ‫رژێمی بەعسەوە دەستگیر ك��راوە‪،‬‬ ‫بەهۆی برایەكی پێشمەرگەیەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫ماوەیەش لە هونەر دابڕاوە‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫زیندان چەند هاوڕێیەكی «باش»ی‬ ‫پەیدا كردووە‪ ،‬كە ئێستاش هاوڕێن‌و‬ ‫هاتوچۆیان هەیە‪ ،‬ل��ەو رووەش��ەوە‬ ‫وت���ی‪« :‬ل���ە م��ەن��ع��ەت��ەج��ەول��ەك��ەی‬

‫ساڵی (‪)1985‬دا ده‌ستگیرکرام‌و‬ ‫خانووەكەمان رووخێنرا‪ ،‬دوای چوار‬ ‫مانگ دەستبەسەریی‪ )18( ،‬مانگ‬ ‫حوكم درام»‪.‬‬ ‫رووداوە ناخۆشەكانی ژیانی‪،‬‬ ‫ئەحمەدیان ن��ی��گ��ەران ن��ەك��ردووەو‬ ‫ب���ەردەوام سەرقاڵی قسەی خۆش‌و‬ ‫پێكەنینە‌و دەڵێت‪« :‬ئەوەندەی چێژ‬ ‫لە كۆمیدیا وەردەگرم‪ ،‬لە بوارەكانی‬ ‫دی��ك��ە وەری ن���اگ���رم»‪ ،‬ئ���ەوەش‬ ‫رەن��گ��دان��ەوەی لەسەر ژیانی خۆی‬ ‫هەیەو وەك خۆی دەڵێت‪ :‬زۆرج��ار‬ ‫لە كارە هونەرییەكانیدا لە «ده‌ق»‬ ‫دەردەچ��ێ��ت‪ ،‬ب��ەاڵم بەشێوەیەك كە‬ ‫خزمەت بە كارەكە بكات‪.‬‬ ‫لەبارەی زۆر دەرنەكەوتنی لەم‬ ‫ماوەیەدا‪ ،‬وتی‪« :‬لە هونەر دانەبڕاوم‪،‬‬ ‫بەاڵم ئیشێكی وا نەهاتووەتە پێشەوە‬ ‫كە بە دڵی خۆم‌و جەماوەرەكەم بێت‪،‬‬ ‫بۆیە ئەگەر شتێكی وا بێتە پێشەوە‪،‬‬ ‫سەرم پێوەی نییە»‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ب��اس ل���ەوە دەك����ات؛ لە‬ ‫مانگی رەم��ەزان‌و لە زنجیرە درامای‬ ‫«رەی��ح��ان��ە»وە بە رۆڵ��ی «یوسف‬ ‫خ���ەت���ەر» دەردەك���ەوێ���ت���ەوە‪ ،‬كە‬ ‫كەسێتییەكی «فیتنەو فزولە»‪.‬‬

‫ئەفسانەی قەاڵی كەركوك‬ ‫سابات ‪-‬شااڵو محەمەد‬ ‫ق���ەاڵی ك���ەرك���وك‪ ،‬ب��ە یەكێك‬ ‫لەسیما دیارەكانی ش��اری كەركوك‬ ‫دادەنرێت‪ ،‬كە مێژووەكەی بۆ (‪)2500‬‬ ‫ساڵ پێش زایین دەگەڕێتەوە‪ ،‬واتە‬ ‫ئەو كاتەی شاری كــــــــــــــەركوك‬ ‫لەالیەن (لۆلۆییەكان)ەوە‪ ،‬بنیاتنراوە‪،‬‬ ‫هەرچەندە بەشێك لە مێژوونووسان‬ ‫پێیانوایە‪ :‬دروستكردنی شاری كەركوك‬ ‫هاوكاتە له‌گه‌ڵ بنیاتنانی (ق��ەاڵی‬ ‫كەركوك)‪ ،‬كە لەسەردەمی «ئاشوور‬ ‫پانیپاڵ»دا دروستكراوە‪.‬‬ ‫سەرباری ئەوەی (قەاڵی‬

‫كەركوك) مێژووەكەی ئاڵۆزە‪ ،‬هاوكات‬ ‫چەندین جۆر ئەفسانە‌و باس‌و خواسی‬ ‫لەسەرە‪ ،‬كە تائێستا رووننەكراونەتەوە‬ ‫لەنێوان «راستی»‌و «ئەفسانە»دا‪،‬‬ ‫لەوانە‪ ،‬دەوترێت؛ «بەشێك لە ریشی‬ ‫پێغەمبەر محەمەد (د‪.‬خ)‪ ،‬لەناو (قەاڵی‬ ‫ك��ەرك��وك)دا هەڵگیراوە‌و پ��ارێ��زراوە‪،‬‬ ‫هەروەها بوونی دانیاڵ‌و حونەین‌و عوزێر‬ ‫(نەبی یەهودییەكانن)»‪ ،‬بەشێوەیەك‬ ‫ئەو س ‌ێ گۆڕە بوونەتە مەزارگەو رۆژانی‬ ‫شەممان سەدان كەس سەردانی دەكەن‪.‬‬

‫(قەاڵی كەركوك)‪ ،‬وەك عێراقێكی‬ ‫بچووك تەماشا دەك��رێ��ت‪ ،‬بەوپێیەی‬ ‫ه��ەر چ��وار ن��ەت��ەوەك��ەی ك��ەرك��وك بە‬ ‫(كورد‌‪ ،‬عەرەب‌‪ ،‬توركمان‌و مەسیحی)‬ ‫تێیدا ژیاون‪ ،‬هەروەك حەوت مزگەوت‌و‬ ‫كلێسایەك‌و قوتابخانەیەك‌و بازاڕێكیشی‬ ‫تێدایە‪.‬‬ ‫س�����ەاڵح ئ��ەم��ی��ن زەن���گ���ەن���ە‪،‬‬ ‫كەسێتییەكی دیاری شاری كەركوكە‪،‬‬ ‫وێ��ڕای جه‌ختکردنه‌وه‌ی ل ‌ه راستیی‬ ‫زانیارییەكان‪ ،‬بۆ «س��اب��ات» وتی‪:‬‬ ‫«ق��ەاڵی كەركوك‪ ،‬چەندین رووداوی‬ ‫م��ێ��ژووی��ی گرنگی ت��ێ��دای��ە‪ ،‬ب��ەاڵم‬

‫پیاوێك؛ (‪ )26‬قایمقام بەڕێدەكات‪...‬‬ ‫سابات ‪ -‬ئەكرەم تۆفیق‬ ‫كەم كەس هەیە لەچەمچەماڵ‌و‬ ‫ئ��ەوان��ەی س��ەردان��ی قایمقامییەت‬ ‫دەكەن «مام جەبار» نەناسن‪ ،‬ئەو‬ ‫كە لە تەمەنی فەرمانبەرێتی خۆیدا‬ ‫(‪ )26‬قایمقامی قەزاكەی بەڕێكردووە‪،‬‬ ‫ئەزموونێكی زۆری لە كاروبارەكاندا‬ ‫پەیداكردووەو دوای خانەنشینبوونیشی‬ ‫گەڕاوەتەوەو ئەگەر هەیە قایمقامی‬ ‫دیكەش بەڕێ بكات‪.‬‬ ‫ج��ەب��ار ع��ەزی��ز‪ 67( ،‬س��اڵ)‪،‬‬ ‫دانیشتووی قەزای چەمچەماڵەو زیاتر‬ ‫لە (‪ )24‬ساڵیشە لە قایمقامییەتی‬ ‫قەزای چەمچەماڵ‪ ،‬وەك فەرمانبەری‬ ‫ژووری قایمقام ك���اردەك���ات‪ ،‬لەو‬ ‫ماوەیەشدا (‪ )26‬قایمقامی قەزای‬

‫چەمچەماڵی ب��ەڕێ��ك��ردووەو خۆی‬ ‫ماوەتەوە‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬كە چەندساڵێك لەمەوبەر‬ ‫خانەنشینكرا‪ ،‬بەاڵم دوای دوو ساڵ‬ ‫لە خانەنشینبوونی‪ ،‬گەڕێنراوەتەوە‬ ‫قایمقامییەت‌و بە گرێبەست كار‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫وەك خۆی دەڵێت‪ :‬هەرچەندە‬ ‫خوێندەوارییەكی «باش»ی نییە‪،‬‬ ‫بەاڵم شارەزاییەكی تەواوی لەهەموو‬ ‫ی��اس��اك��ان��ی ن��او قایمقامییەت‌و‬ ‫كاروبارەكاندا هەیەو زۆربەی ئیش‌و‬ ‫كارەكانی ناو فەرمانگەكە دەكات‌و‬ ‫هاوكاریی زۆربەی هاواڵتییان‌و ئەو‬ ‫مراجعانە دەك��ات‪ ،‬كە سەردانی‬ ‫قایمقامییەت دەكەن‪ ،‬بۆ «سابات»‬ ‫وتی‪« :‬هەر لەبەر ئەوەشە داوام‬

‫ل��ێ��ك��رای��ەوە بەكاتیی‬ ‫(گ���رێ���ب���ەس���ت) ل��ە‬ ‫فەرمانگەكەدا دەوام‬ ‫بكەمەوە»‪.‬‬ ‫ئەو‪ ،‬خۆشحاڵە‬ ‫ب����ەوەی زۆرب���ەی‬ ‫ك���ات���ەك���ان���ی‬ ‫ت���ەم���ەن���ی لە‬ ‫قــــایمقامیەتی‬ ‫ش�����ارەك�����ەدا‬ ‫ب������ەس������ەر‬ ‫ب��������ردووەو‬ ‫دەڵێت‪« :‬زۆر‬ ‫دڵ���خ���ۆش���م‬ ‫بــەكارەكەم‪،‬‬ ‫هەرگیز لێی‬ ‫بێزار نابم»‪.‬‬

‫نەتوانراوە لێكۆڵینــــەوەی وردت��ری‬ ‫لەسەر بكرێت‪ ،‬چونكە رژێمی بەعس‬ ‫لەماوەی دەستبەكاربوونی چوونە ناو‬ ‫ق��ەاڵی كەركوكی ق��ەدەغ��ە ك��ردب��وو‪،‬‬ ‫بەو هۆیەوە نەتوانراوە بەدواداچوونی‬ ‫ورد لەسەر چەند بابەتێكی بكرێت‪،‬‬ ‫كە تائێستا دەستی مێژوونووسانی‬ ‫پێنەگەیشتووە»‪.‬‬ ‫زەنگەنە‪ ،‬رەخنە لە ئیدارەی كەركوك‬ ‫دەگرێت‌و دەڵێت‪« :‬ئ��ەوەی كەركوكی‬ ‫پێدەناسرێت‪ ،‬تەنیا قەاڵكەیەتی‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەداخەوە لەالیەن ئیدارەی كەركوكەوە‬ ‫ب��ەت��ەواوی��ی فەرامۆشكراوە»‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫بەڕێوەبەری پەروەردەی دوكان‪ :‬هەر كەسێك (‪ )500‬دیناری بكەوێت‌و پێی نەدرێت‪ ،‬ئەوە غەدرە‪.‬‬

‫چارەنووسی سەدان ملیۆن دیناری مامۆستایان دیار نییە‬ ‫بەدواداچوونی‪:‬‬ ‫په‌روه‌رده‌و خوێندن‬

‫‪.........................................................‬‬

‫دوای دوو ساڵ لە دواكەوتنی‪،‬‬ ‫مووچەی مامۆستایانی خ��اوەن‬ ‫ب��ڕوان��ام��ەی دب��ل��ۆم‪ ،‬ل��ە چەند‬ ‫بەڕێوەبەرێتییەكی پ��ەروەردەی‬ ‫س��ن��ووری پارێزگای سلێمانی‪،‬‬ ‫بەرزكرایەوە‪ ،‬بەاڵم زیادەی ساڵی‬ ‫رابردوویان پێ نەدراوە‌و تائێستاش‬ ‫قەرەبوو نەكراونەتەوە‪.‬‬ ‫بەپێی سیستمی مووچەی‬ ‫فەرمانبەرانی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬دوای دوو ساڵ بەسەر‬ ‫یەكەم دامەزراندنی دەرچووانی‬ ‫پەیمانگای مەڵبەندی مامۆستایان‌و‬ ‫پەیمانگای تەكنیكیدا‪ ،‬مووچەی‬ ‫بنەڕەتییان ل��ە (‪ )260‬ه��ەزار‬ ‫دینارەوە دەبێتە (‪ )296‬هەزار‬ ‫دینار‪ ،‬واتە (‪ )36‬هەزار دینار وەك‬ ‫بەرزكردنەوە (تەرفیع)‪ ،‬دەچێتە‬ ‫سەر مووچەی بنەڕەتی‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫سنووری بەڕێوەبەرێتیی گشتیی‬ ‫پ��ەروەردەی پارێزگای سلێمانی‪،‬‬ ‫ســـــــــەدان‬ ‫(ت��ەرف��ی��ع)ی‬ ‫مامۆستا‪ ،‬دوو ساڵ دواكەوتووە‪.‬‬ ‫ب��ە ب����ڕوای ع��ەل��ی ف��ەت��اح‪،‬‬ ‫ک ‌ه یەكێكە لەو مامۆستایانەی‬ ‫ئەو كێشەیەی هەیە‪« :‬كێشەی‬ ‫مامۆستایانی دام���ەزراوی ساڵی‬ ‫(‪ ،)2007‬یەكێكە لەو گرفتانەی‬ ‫ک � ‌ه وەزارەت����ی پ����ەروەردە زۆر‬

‫بێدەسەاڵتە بەرامبەری‌و گرفتی‬ ‫ئەم مامۆستایانە لەوەدایە چۆن‬ ‫دام������ەزراون‌و تائێستاو پاش‬ ‫نزیكەی چوار ساڵ خزمەت‪ ،‬وەك‬ ‫ئەوەی كە تازە دامەزرابن مووچە‬ ‫وەردەگ���رن‪ ،‬ب��ەاڵم تائێستا ئەو‬ ‫گرفتە چارەسەر نەكراوە»‪.‬‬ ‫بەپێی ب��ەدواداچ��وون��ێ��ك��ی‬ ‫«رۆژنامە»‪« :‬لە بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫پەروەردەی مه‌ڵبه‌ندی سلێمانی‪،‬‬ ‫(‪ )60‬مامۆستا‌و لە بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫پ�����ەروەردەی دوك����ان‪)259( ،‬‬ ‫مامۆستا‌و ل��ە بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫پ���ەروەردەی شارباژێڕ‪)154( ،‬‬ ‫مامۆستا‌و ل��ە بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫پ��ەروەردەی دەربەندیخان‪)50( ،‬‬ ‫مامۆستا‌و ل��ە بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫پ�����ەروەردەی ران��ی��ە‪)157( ،‬‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ا» (ت��ەرف��ی��ع)ی��ان‬ ‫دواكەوتـــــووە بۆ ساڵی (‪،)2011‬‬ ‫لە كاتێكدا دەب��وو لە كۆتایی‬ ‫ساڵی (‪)2009‬دا‪( ،‬تەرفیع)یان بۆ‬ ‫بكرایە‪ ،‬بەوپێیە هەر مامۆستایەك‬ ‫مانگێك (‪ )36‬ه���ەزار دینار‌و‬ ‫ساڵێك (‪ )432‬ه��ەزار دیناری‬ ‫كەوتووەتە الی حكومەتی هەرێم‌و‬ ‫تائێستاش قەرەبوو نەكراونەتەوە‪.‬‬ ‫م‪ .‬هەڵۆ كامیل‪ ،‬لە پەروەردەی‬ ‫پشدەر‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«پارەی (‪ )18‬مانگمان دەكەوێتە‬ ‫الی پ��ەروەردە‌و هۆكاری سەرف‬ ‫نەكردنەكەی بۆ كەمتەرخەمیی‬ ‫وەزارەتی پەروەردە دەگەڕێتەوە‪،‬‬

‫ك��ە ئێمە ئ��اگ��اداری ئ��ەوە نین‬ ‫مووچەكەمان چەندەو چیمان بۆ‬ ‫س��ەرف ك���راوە‌و چەند پارەمان‬ ‫خوارەوە»‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم م‪ .‬سەیفەدین ق��ادر‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری پ��ەروەردەی رانیە‪،‬‬ ‫ب��وون��ی ه���ەر ك��ێ��ش��ەی��ەك��ی لە‬ ‫پ��ەروەردەك��ەی��ان رەت��ك��ردەوە‌و‬ ‫ئەوەی خستەڕوو‪« :‬مووچەی ئەو‬ ‫مامۆستایانەیان بەرزكردووەتەوەو‬ ‫قەرەبووكردنەوەی مامۆستایان‪ ،‬لە‬ ‫دەسەاڵتی ئەواندا نییە»‪.‬‬ ‫م��ام��ۆس��ت��ای��ان‪ ،‬حكومەت‌و‬ ‫وەزارەتی پەروەردە بە كەمتەرخەم‬ ‫ده‌زان���ن؛ ب��ەوەی كە بەشێك لە‬ ‫مووچەكەیانی سەرف نەكردووە‌و‬ ‫قەرەبووی نەكردوونەتەوە‪.‬‬ ‫بە وتەی م‪ .‬عەلی‪« :‬ئەوەی‬ ‫لەو ماوە زۆرەدا رووی��دا‪ ،‬جگەلە‬ ‫یاریكردن بە مافی مامۆستایان‪،‬‬ ‫هیچی تر نەبوو‪ ،‬من دەپرسم‪،‬‬ ‫تا ك��ەی ئ��ەم ت��ۆوی جیاوازییە‬ ‫لە پ��ەروەردەدا بمێنێت؟ تاكەی‬ ‫سوكایەتیی بە كەسێتیی مامۆستاو‬ ‫بە مافەكانی دەك���ەن؟ كامەیە‬ ‫چ��اك��ك��ردن‌و رێكخستنی ژیانی‬ ‫مامۆستایان؟ ئێوە مووچەكەی‬ ‫خ��ۆی لێزەوتدەكەن‌و نایدەنێ‪،‬‬ ‫چۆن ژیانی دەگۆڕن؟»‪.‬‬ ‫ه�������ەروەك م‪ .‬س�����ەردار‬ ‫ح��ەم��ەڕەش��ی��د‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری‬ ‫پ����������ەروەردەی دوك�������ان‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬پێشووتر‬

‫لە پ���ەروەردەی دوك��ان‪)259( ،‬‬ ‫كێشەی (تەرفیع)یان هەبوو‪،‬‬ ‫كێشەكەش لە وەزارەت��ی دارایی‬ ‫بوو‪ ،‬دوای چەند هەوڵێك‪ ،‬ئەمساڵ‬ ‫مووچەكەیان بۆ بەرزكرایەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم قەرەبووی ساڵی رابردوویان‬ ‫وەرنەگرتووە»‪.‬‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەری پ����ەروەردەی‬ ‫دوك���ان‪ ،‬ق��ەرەب��وون��ەك��ردن��ەوەی‬ ‫مامۆستایان‪ ،‬بە (غەدر) ناودەبات‌و‬ ‫دەڵێت‪« :‬ه��ەر كەسێك (‪)500‬‬ ‫دیناری بكەوێت‌و پێی نەدرێت‪،‬‬ ‫ئەوە غەدرە»‪.‬‬ ‫بە مەبەستی چارەسەركردنی‬ ‫كێشەی مامۆستایانی پەروەردەی‬ ‫ش����ارب����اژێ����ڕ‪ ،‬ه����ەری����ەك لە‬ ‫بەڕێوەبەرێتیی گشتیی دیوانی‬ ‫وەزارەت���ی پ���ەروەردە لە رۆژی‬ ‫(‪)2010/7/18‬دا بە نووسراوی‬ ‫ژمارە (‪‌)10799‬و بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫گشتیی پ����ەروەردەی سلێمانی‬ ‫بە نووسراوی ژم��ارە (‪)16709‬‬ ‫لە رۆژی (‪)2010/7/28‬دا‪ ،‬داوا‬ ‫لە بەڕێوەبەرێتیی پ��ەروەردەی‬ ‫ش��ارب��اژێ��ڕ دەك����ەن‪ ،‬م��ووچ��ەی‬ ‫(‪ )154‬مامۆستای دەرچ���ووی‬ ‫پەیمانگا بەرزبكاتەوە‌و هەروەها‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی پ����ەروەردەی‬ ‫شارباژێڕ‪ ،‬لە رۆژی (‪)2010/7/29‬‬ ‫دا‪ ،‬نووسراوی ژمـــــــــــــــارە‬ ‫(‪)3540‬ی دەركــــــــــردووە بۆ‬ ‫جێبەجێكردنی بڕیارەكە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا قەرەبوو نەكراونەتەوە‪.‬‬

‫م‪ .‬پ��ێ��ش��ڕە‌و م��س��ت��ەف��ا‪،‬‬ ‫لە پ����ەروەردەی ش��ارب��اژێ��ڕ‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگــــەیاند‪« :‬لە‬ ‫(‪)2007‬وە دام��ەزراوی��ن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هه‌ر مانگه‌و نزیكەی (‪ )50‬هەزار‬ ‫دینارمان بۆ س��ەرف نەكراوە‌و‬ ‫قەرەبوو نەكراوینەتەوە»‪.‬‬ ‫ئەو مامۆستایە‪ ،‬هۆكارەكەی‬ ‫گ��ەڕان��دەوە بۆ كەمتەرخەمیی‌و‬ ‫ن��ەب��وون��ی پ�لان ل��ە وەزارەت����ی‬ ‫پەروەردەدا‪ ،‬هەروەها بوونی ئەو‬ ‫جیاكارییەی پ��ەروەردەی��ی��ە كە‬ ‫بەرامبەر بەهەندێك پەروەردەكان‬ ‫دەك���رێ���ت‪ ،‬ه���ەروەه���ا لەنێو‬ ‫پەروەردەكاندا‪ ،‬لێپرسینەوە نییە‌و‬ ‫بەدەم كارەكانەوە ناچن‪.‬‬ ‫ب�����ەاڵم ئ��ام��ان��ج زاه���ی���ر‪،‬‬ ‫لێپرسراوی خۆیی پ���ەروەردەی‬ ‫ش��ارب��اژێ��ڕ‪ ،‬ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬كێشەكە‪ ،‬چارەسەر‬ ‫ك����راوە‌و بەپێی رێنماییەكان‬ ‫(ت��ەع��دی�لات)م��ان بۆ ك���ردوون‌و‬ ‫ئێستا زیادەكەیان بۆ بەستراوە‪،‬‬ ‫ه��ەرچ��ەن��د دەب���ێ���ت زی����ادەی‬ ‫پێشووتریان پێ بدرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫چاككردنەكە كەمێك دواكەوتووە‌و‬ ‫قەرەبوو نەكراونەتەوەو لەماوەی‬ ‫هەفتەیەك ب��ۆ دوو هەفتەی‬ ‫داه���ات���وودا‪ ،‬پ��ارەك��ە س��ەرف‬ ‫دەكرێت»‪.‬‬ ‫زمناکۆ ئیسماعیل به‌شداریی له‌م‬ ‫به‌دواداچوونه‌دا کردووه‌‪.‬‬

‫چه‌ند مامۆستایه‌کی شۆڕش‪ ،‬شەش ساڵە بێ بەرامبەر وانە دەڵێنەوە‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬پ‪ .‬چەمچەماڵ‬ ‫‪...................................‬‬ ‫ماوەی شەش ساڵە چه‌ند‬ ‫مامۆستایه‌کی ناحیەی شۆڕش‪،‬‬ ‫بەبێ بەرامبەر لە خولێكدا‬ ‫وانە بە خوێندكارانی ناوچەكە‬ ‫دەڵێنەوە‪ ،‬هاوكات بەرپرسانی‬ ‫پ��ەروەردە ئەو ج��ۆرە خوالنە‬ ‫بەهۆكار بۆ ب��ەرزك��ردن��ەوەی‬ ‫ئاستی خوێندكاران داده‌نێن‪.‬‬ ‫هیوا ع��وم��ەر‪ ،‬كە ئێستا‬ ‫خوێندكاری كۆلێژی پزیشكییە‬ ‫ل���ە زان����ك����ۆی س��ل��ێ��م��ان �ی‌و‬ ‫دانیشتووی ناحیەی شۆڕشە‪،‬‬ ‫لــــــە س��اڵ��ی (‪)2005‬وە‪،‬‬ ‫بەهاوكاریی چەند مامۆستا‌و‬ ‫وانەبێژێك خولێكی هاوینەی بۆ‬ ‫خوێندكارانی قۆناغی ئامادەیی‬ ‫ناحیەكە كردووەتەوە‌و خولەكە‬ ‫بەبێ بەرامبەرە‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬که‌ سەرپەرشتیاری‬ ‫خولی فێرخوازیی شۆڕشه‌‪،‬‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫«ئێمە لە (‪)2005‬ه‌وە‪ ،‬ئەم‬ ‫خولەمان ك���ردووەت���ەوە؛ که‌‬ ‫هاندەربووە لە بەرزكردنەوەی‬ ‫ئ���اس���ت���ی خ���وێ���ن���دك���اران���ی‬ ‫ن���اوچ���ەك���ە‌و م��ەب��ەس��ت��م��ان‬ ‫هاوكاریكردنی خوێندكارانە‪،‬‬ ‫چونكە خەڵكی ئەم ناوچەیە‬ ‫زۆربەیان كەسوكاری ئەنفالن‌و‬ ‫كەمدەرامەتن‌و‬ ‫خوێندكاران‬ ‫توانای ئەوەیان نییە‪ ،‬بەپارە‬ ‫مامۆستا بگرن»‪.‬‬ ‫ل���ەس���ەرەت���اوە‪ ،‬نزیكەی‬ ‫(‪ )50‬خوێندكار بەشداریی‬ ‫خولەكەیان دەكرد‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫زی��ات��ر ل��ە (‪ )300‬خوێندكار‬ ‫بەشداریی دەك��ەن‪ ،‬هەروەها‬ ‫چه‌ند مامۆستا‌و وانەبێژێکیش‬ ‫خۆبەخشانە وانە دەڵێنەوە‪.‬‬ ‫سەرپەرشتیاری خولەكە‪،‬‬ ‫روون��ی��ش��ی��ک��رده‌وه‌‪ :‬خولەكە‬ ‫تایبەتە بـــــە قۆناغەكانی‬ ‫(‪)12،11،10‬ی ئ��ام��ادەی �ی‌و‬ ‫زۆربەی بابەتەكان بەتایبەتی‬ ‫زمانی ئینگلیزیی‌و عەرەبین‪،‬‬

‫ ‬ ‫خولی فێرخوازیی له نا‌حیه‌ی شۆڕش‬ ‫هەرچەند لە ساڵی (‪« )2007‬رۆژن���ام���ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫که‌ خوێندكاران تێیاندا باش‬ ‫نین‪ ،‬لەالیەن (‪ )20‬مامۆستا‌و دا‪ ،‬سیستمــــــــی پەروەردە «ب��ەك��ردن��ەوەی ئ��ەم��ج��ۆرە‬ ‫گ���ۆڕدراو م��اوەی چ��وار ساڵە خ���والن���ە‪ ،‬ب���ووەت���ە ه��ۆی‬ ‫وانەبێژەوە دەوترێنەوە‪.‬‬ ‫دڵشاد عەزیز‪ ،‬یەكێك لە سیستمێكی نوێی پ��ەروەردە‌و ب���ەرزك���ردن���ەوەی ئاستی‬ ‫مامۆستاكانی خولەكە‪ ،‬بە فێركردن جێبەجێ دەكرێت‪ ،‬خوێندكاران‪ ،‬بۆئەوەی نمرەی‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬پێنچ بەاڵم بەپێی رێژەی دەرچوونی بەرز بەدەست بهێنن»‪.‬‬ ‫م‪.‬ئ�����اك�����ۆ‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪:‬‬ ‫ساڵە لەم خولەدا بەبێ‌ بەرامبەر س���ااڵن���ە‪ ،‬ت���ادێ���ت ئ��اس��ت��ی‬ ‫«ئێمە هاوكارییان دەكەین‌و‬ ‫وانە دەڵێمەوەو ئامانجیشمان خوێندكاران دادەبەزێت‪.‬‬ ‫خ�����وێ�����ن�����دك�����اران ب��ۆ هیواداریشین مامۆستایانی‬ ‫پەروەردەكردنی خوێندكارانی‬ ‫سنووری شۆڕشە‪ ،‬كە زۆربەیان ب����ەرزك����ردن����ەوەی ئ��اس��ت��ی تریش چاویان لێبکه‌ن‌و بەبێ‬ ‫بەدەستهێنانی بەرامبەر وانە بڵێنەوە»‪.‬‬ ‫زانستییان‌و‬ ‫كەسوكاری ئەنفالن»‪.‬‬ ‫ن��اح��ی��ەی ش����ۆڕش‪ ،‬كە‬ ‫ه�����ەروەك‪ ،‬ه��ی��وا خ��زر‪ ،‬ن��م��رەی زی��ات��ر‪ ،‬ل��ە پشووی‬ ‫توێژەری دەروون��ی��ی لەخولی ه��اوی��ن��ەدا پ��ەن��ا ب��ۆ وان��ەی ل��ەڕووی ئیدارییەوە سەر بە‬ ‫فێرخوازیی شۆڕش‪ ،‬ئاماژەی تایبەت‌و خولەكانی وانەوتنەوە قەزای چەمچەماڵەو نزیكەی‬ ‫ب����ەوەك����رد‪« :‬ك�����اری ئێمە دەبەن‪ ،‬كە زۆربەی خولەكان (‪ )50‬هەزار كەسی تێدایە‌و‬ ‫زۆرب���ەی دانیشتووانەكەی‬ ‫گەشەپێدانی ئاستی متمانە بە پارە دەكرێنەوە‪.‬‬ ‫بەڕێوەبەری پ��ەروەردەی كەسوكاری ئەنفالكراوەكانن‪،‬‬ ‫ب��ەخ��ۆب��وون��ی خوێندكارانە‪،‬‬ ‫هەروەها هەوڵمانداوە شەرمی چەمچەماڵ‪ ،‬كردنەوەی خولی ل���ە ن���اح���ی���ەك���ەدا (‪)47‬‬ ‫خوێندكاران بشكێنین‪ ،‬كە فێرخوازیی بەبێ بەرامبەر‪ ،‬قوتابخانە‌و خوێندنگا‪ ،‬هەن‪.‬‬ ‫ك����ام����ەران ج���ەوه���ەر‪،‬‬ ‫خوێندكارانی ناوچەكە پێوەی ب��ۆ خوێندكارانی ناحیەی‬ ‫دەناڵێنن‪ ،‬لە كێشەی خێزانیی ش�����ۆڕش‪ ،‬ك���ە زۆرب���ەی���ان ب���ەڕێ���وەب���ەری ن��اوەن��دی��ی‬ ‫خوێندكارانیش دەكۆڵینەوەو كەمدەرامەتن‪ ،‬بە كارێكی ب��ەدل��ی��س��ی ك������وڕان‪ ،‬كە‬ ‫خوێندنگاكەی بۆ خولەكە‬ ‫چارەسەریان بۆ دەدۆزینەوە‪ ،‬پێویست دادەنێت‪.‬‬ ‫ئ��اك��ۆ ح��ەم��ە خ��ەس��رەو‪ ،‬تەرخان كردووە‪ ،‬كردنەوەی‬ ‫بۆیە دەتوانم بڵێم؛ لەم خولەدا‬ ‫ت��وان��ی��وم��ان��ە ب��ەش��ێ��وازێ��ك��ی ب��ەڕێ��وەب��ەری پ����ەروەردەی ئەم جۆرە خوالنە لەناحیەكەدا‬ ‫دروس����ت خ��زم��ەت��ی خەڵكی چ����ەم����چ����ەم����اڵ‪ ،‬وێ�����ڕای بەپێوست دەزانێت‌و پێیوایە‪:‬‬ ‫ن��اوچ��ەك��ە بكەین‪ ،‬لەهەموو ده‌س��ت��خ��ۆش��ی��ک��ردن��ی له‌ سوودێكی زۆر بە خوێندكاران‬ ‫مامۆستایانی خوله‌که‌‪ ،‬بە دەگەیەنێت‌و بە «رۆژنامە»ی‬ ‫بوارەكاندا»‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنام ‌ه‬ ‫راگ���ەی���ان���د‪« :‬ئ����ەم خ��ول��ە‬ ‫ه��اوك��اری��ی��ەك��ی ت����ەواوی‬ ‫هەژارنشینی‬ ‫خوێندكارانی‬ ‫ن��اوچ��ەك��ە دەك���ات‪ ،‬چونكە‬ ‫ناتوانن مامۆستا بە پارە‬ ‫بگرن‪ ،‬سوپاسی مامۆستایانی‬ ‫خولەكەش دەكەین‪ ،‬كە بەبێ‌‬ ‫بەرامبەر وانە دەڵێنەوە»‪.‬‬ ‫ه��اوك��ات خوێندكارانی‬ ‫س��ن��وورەك��ە ب��ەردەوام��ی��دان‬ ‫ب��ە خولی ف��ێ��رخ��وازی��ی‪ ،‬بە‬ ‫هۆكار بۆ پێشخستنی بواری‬ ‫پەروەردە وەسف دەكەن‪.‬‬ ‫محەمەد ئەنوەر‪ ،‬یەكێك‬ ‫ل���ەو خ��وێ��ن��دك��اران��ەی كە‬ ‫بەشداریی خولەكەی كردووە‪،‬‬ ‫بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫« ئ��ەم خولە بووەتە هۆی‬ ‫ب���ەرزرك���ردن���ەوەی ئاستی‬ ‫زانستیی خوێندكاران‪ ،‬چونكە‬ ‫هەركەسێكیش بەشداربێت‬ ‫ل���ەم خ���ول���ەدا‪ ،‬دەت��وان��ێ��ت‬ ‫زانیارییەكی زۆر وەربگرێت»‪.‬‬ ‫ه���ەروەك عەبدولوەهاب‬ ‫فەتحوڵاڵ‪ ،‬كە خوێندكارێكی‬ ‫تری خولەكەیە‪ ،‬هاوكاریكردنی‬ ‫سەرپەرشتیار‌و مامۆستایانی‬ ‫خولەكە بە پێویست دەزانێت‪.‬‬

‫مامۆستا‌و سیستمی‬ ‫پەروەردە‬ ‫عومەر نورەدینی *‬ ‫مامۆستا‪ ،‬ئه‌ڵقەیەكی هەرەگرنگی ناو سیستمی پەروەردەیە‪،‬‬ ‫بەوپێیەی سەرەكیترین ئامرازی مرۆیی پرۆسەی پەروەردەو خوێندنە‪،‬‬ ‫بۆیە تا ئەو سەرمایە مرۆیی‌و مەعریفیی كه‌لتوورییەی سیستمی‬ ‫پەروەردە بەباشی‌و پوختی ئامادە بكرێت‌و بەرهەم بهێنرێت‌و پاشان‬ ‫بەدروستی وەگەڕبخرێت‪ ،‬دەبێتە مایەی ئەوەی سیستمی پەروەردە‬ ‫ببێتە سیستمێكی نەرمی زیندووی چاالك‌و ئامانجێك‪ ،‬بۆئەوەی مامۆستا‬ ‫بەكردەوە ببێتە ئەو داینەمۆیە زیندووەی كە سیستمی پەروەردە‬ ‫هەڵدەسووڕێنێت‪ ،‬پێویستە لەچەند روویەكەوە بایەخی زیاتری پێ‌‬ ‫بدەین‪ ،‬لەخوارەوە تیشك دەخەمە سەر چەند خاڵێكی گرنگ‪:‬‬ ‫‪ - 1‬وەرگرتن‪ :‬وەرگرتنی ئەو قوتابی‌و خوێندكارانەی‪ ،‬كە‬ ‫لەدواڕۆژدا دەبنە مامۆستا‌و دەچنە كۆلێژەكانی تایبەت بە پەروەردەی‬ ‫مامۆستایان‪ ،‬دەبێت پرۆسەیەكی تایبەت بێت‌و لەسەر چەندین بنەما‬ ‫رێكبخرێت‪ ،‬بۆنموونە‪ :‬دەبێت رەچاوی حەزو ویست‌و ئارەزووی ئەو‬ ‫كەسانە بكرێت‪ ،‬چونكە كەسێك حەزی لە پیشەی مامۆستایەتی‬ ‫نەبێت‌و تۆ بەزۆرو لەڕێگای وەرگرتنی ناوەندی دوور لەویستی خۆی‬ ‫بینێریت بۆ كۆلێژی پەروەردە‪ ،‬بێگومان كە ببێتە مامۆستاش ئەوە‬ ‫ناتوانێت ئەركی سەرشانی خۆی بەباشی بەج ‌ێ بهێنێت‪ ،‬دەریشكەوتووە‬ ‫كەسێك حەزی لەپیشەیەك نەبێت‌و بەناچاریی تووشی بووبێت‪،‬‬ ‫توانای داهێنان‌و بەرهەمهێنانی زۆركەم دەبێت‌و بەشێكی زۆر لە توانا‬ ‫مەعنەویی‌و مادییەكانی لەدەست دەچێت‪ ،‬لەالیەكی ترەوە ئەو كەسەی‬ ‫دەبێتە مامۆستا‪ ،‬دەبێت ساغیی‌و سەالمەتیی لەڕووی جەستەیی‌و‬ ‫دەروونیی‌و دەربڕین‌و پەیڤینەوە بە زانستییانە بسەلمێنرێت‪ ،‬ئەمەش‬ ‫ئەوە دەخوازێت‪ ،‬كە لیژنەی تایبەت‌و پسپۆڕ بۆ هەڵسەنگاندنیان‬ ‫پێكبهێنرێت‪ ،‬وەك بەشێك لە پرۆسەی وەرگرتن‪.‬‬ ‫‪ - 2‬ماڵێك بۆ مامۆستایان‪ :‬مامۆستایان پێویستیان بەوە هەیە‬ ‫ماڵێكیان هەبێت‪ ،‬كە دوای تەواوبوونی دەوامی تایبەتی خۆیان لە‬ ‫قوتابخانەكان لەژێر سایەیدا كۆببنەوەو پەرە بەتواناو ئارەزووەكانیان‬ ‫بدەن‌و ئەوكاتەی هەیانە سوودی لێ وەربگرن‪ ،‬پێویستە لە هەر پارێزگاو‬ ‫قەزایەك ماڵێك هەبێت بەناوی (ماڵی مامۆستا) تاببێتە ناوەندێكی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌و كه‌لتووریی بۆ كۆكردنەوەی مامۆستایان‌و لەوماڵەدا بەش‌و‬ ‫پێكهاتەی تایبەتی ئەوتۆ هەبێت‪ ،‬كە لەڕووی رۆشنبیریی‌و تەكنۆلۆجی‌و‬ ‫هونەریی‌و كۆمەاڵیەتی‌و وەرزشیی‌و خۆشگوزەرانی‪ ،‬ویست‌و داخوازیی‬ ‫مامۆستایان دابین بكات‌و پەرەیان پ ‌ێ ب��دات‌و خۆیان‌و ئەندامانی‬ ‫خێزانەكانیان لێی بەهرەمەند ببن‪ ،‬لەم بارەوە بەندە لەگەڵ چەند‬ ‫هاوڕێیەكی شارەزا لەبواری یاسا‌و پەروەردە‪ ،‬سەرقاڵی ئامادەكردنی‬ ‫پڕۆژەیاسایەكین بەناوی یاسای (ماڵی مامۆستا)‌و چەند مادەیەكمان‬ ‫ئامادەكردووە‌و داواكاریی تێدا دەكەین‪ ،‬بەنیازی ئەوەی لەوەرزی تازەی‬ ‫یاسادانانی پەرلەمانی كوردستاندا پێشكەشی بكەین‪.‬‬ ‫‪ - 3‬راهێنان‪ :‬پ���ەروەردەو فێركردن‪ ،‬پرۆسەیەكە هەمیشە‬ ‫لەحاڵەتی نوێبوونەوەو وەرچەرخاندایە‪،‬دەریشكەوتووە‪ ،‬كە مرۆ‬ ‫هەرچەند ئاستی زانستیی‌و مەعریفیی بەرزبێت‪ ،‬هێشتا پێویستی‬ ‫بەفێربوونی زیاترە‪ ،‬شۆڕشی تەكنۆلۆجیاو گڵۆبالیزەیشنیش ئەو‬ ‫راستییەیان زیاتر سەلماندووە‪ ،‬كە دەبێت مامۆستایان پتر لەهەر‬ ‫توێژێكی تر لەناو پرۆسەی فێركردن‌و فێربوونی بەردەوامدابن‪ ،‬ئەمەش‬ ‫پێویستی بەوە هەیە‪ ،‬كە هەمیشە خولی راهێنان لەناوەوەو لەدەرەوەی‬ ‫واڵت بۆ مامۆستایان بكرێتەوە‪ ،‬بەتایبەتی كە ئێستا مەنهەجی خوێندن‬ ‫گۆڕانی بەسەرداهاتووە‌و پێویستی بەوە هەیە مامۆستایانیش بەگوێرەی‬ ‫تایبەتمەندیی مەنهەجی نو ‌ێ ئاستی زانستییان‌و راهێنانیان لەسەر‬ ‫ئامرازە تەكنۆلۆجییەكان برەوی پ ‌ێ بدرێت‌و رێگاكانی وانەوتنەوەیان‬ ‫بۆ نو ‌ێ بكرێتەوە‪ ،‬هەرچەندە ئەم جۆرە خوالنە هەبوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێویستییان بەوەیە لەڕووی چەندایەتی‌و چۆنایەتییەوە بەهێزبكرێن‪،‬‬ ‫بەتایبەتی كە لە یاسای بودجەی هەرێمدا پەرلەمانی كوردستان لەپاڵ‬ ‫بەرنامەی تواناسازییدا‪ ،‬ئەوەی پەسەندكردووە‪ ،‬كە دەبێت بەشێك‬ ‫لەبڕە پارەی تەرخانكراو بۆ ئەو بەرنامەیە‌و بۆ راهێنانی مامۆستایان‬ ‫بێت‪ ،‬دیارە بۆردی بەرنامەكەش بەتایبەتی وەزارەتی پالندانان لەم‬ ‫بارەوە بۆ ئایندە بەرنامەیان ئامادەكردووە‌و پێویستە بەزوویی بخرێتە‬ ‫بواری جێبەجێكردنەوە‪.‬‬ ‫‪ - 4‬ئاستی بژێویی‪ :‬لەڕاستیدا مووچەی مامۆستا بە بەراورد‬ ‫لەگەڵ النی كەمی پێداویستییە سەرەكییەكانی ژیان لەسەردەمی‬ ‫ئەمڕۆدا‪ ،‬مووچەیەكی شایستە نییەو نابێتە مایەی ئەوەی بژێویی‬ ‫مامۆستا بگەیەنێتە ئەو ئاستەی مامۆستا خەمی نان‌و بژێویی نەبێت‌و‬ ‫تەواوی تواناكان‌و كاتی خۆی بۆ پەروەردەو فێركردن تەرخان بكات‪،‬‬ ‫ئەمەش بەچەندین شێوە رەنگدانەوەی خراپی دەبێت بۆ سەر سیستمی‬ ‫پەروەردە‪ ،‬كە لێرەدا دەرفەتی ئەوەمان نییە باسیان بكەین‪ ،‬راستە‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا‪ ،‬دەرماڵەیەكی تایبەتی بۆ مامۆستایان هەیە‪،‬‬ ‫كە لە بەشەكەی تری عێراق نییە‪ ،‬بەاڵم دیسان دەبێت باشكردنی‬ ‫بژێویی مامۆستایان یەكێك بێت لەو خااڵنەی كە بەهەندی وەربگرین‌و‬ ‫كاری لەسەر بكەین‪ ،‬ئەوەش بەوە دەبێت‪ ،‬كە دەرماڵەیەكی تایبەتی‬ ‫شایستە بۆ مامۆستایان تەرخان بكرێت‪ ،‬بەناوی (دەرماڵەی پیشە)‪،‬‬ ‫لەمبارەوە (یەكێتیی مامۆستایان)‪ ،‬پێشنیازیان هەیەو ئێمەش لە‬ ‫لیژنەی پەروەردە‌و خوێندنی بااڵ لە پەرلەمان كۆبوونەوەمان لەسەر‬ ‫ك��ردووە‌و لەحاڵەتی گفتوگۆی بەردەوامدایە‪ ،‬بەاڵم سوورین لەسەر‬ ‫ئەوەی‪ ،‬كە باشكردنی بژێویی ژیانی مامۆستا‪ ،‬پێویستە‌و هەنگاوێكە‬ ‫جگەلە رەهەندە مرۆییەكەی‪ ،‬رەهەندێكی پەروەردەیی‌و فێركردنیشی‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫*س��ەرۆك��ی لیژنەی پ���ەروەردەو خوێندنی ب��ااڵ‪ ،‬لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫نەخۆشخانەكانی عێراق؛ خاوەنی بڕوانامەی چۆنایه‌تیی نین‬

‫ئا‪ :‬بێستون فەتاح‪ :‬وەزارەتی‬ ‫تەندروستیی عێراق‪ ،‬رەخنەی لەو‬ ‫خزمەتگوزارییە تەندروستییانە گرت‬ ‫كە لە نەخۆشخانە ئەهلییەكانی‬ ‫عێراقدا‪ ،‬پێشكەشی هاواڵتییان‬

‫دەكرێن‪.‬‬ ‫ئەحمەد ساعدی‪ ،‬یاریدەدەری‬ ‫پشكنەری گشتیی لە وەزارەت���ی‬ ‫تەندروستی‪ ،‬رایگەیاند‪« :‬زۆرترین ئەو‬ ‫واڵتانەی دراوسێی عێراقن‪ ،‬خاوەنی‬

‫بڕوانامەی چۆنایه‌تیی (نه‌وعی)ن لە‬ ‫سیستمی خزمەتگوزاریی تەندروستی‪،‬‬ ‫كە سیستمێكی جیهانییە‪ ،‬وەك‬ ‫واڵت��ی ئ��وردن كە نزیكەی (‪)200‬‬ ‫ن��ەخ��ۆش��خ��ان��ەی ت��ێ��دای �ە‌و ح��ەوت‬

‫نەخۆشخانەیان خاوەنی بروانامەی‬ ‫چۆنایه‌تین‪ ،‬بەاڵم عێراق كە نزیكەی‬ ‫(‪ )300‬نەخۆشخانەی تێدایە‪ ،‬هیچكام‬ ‫لەو نەخۆشخانانە‪ ،‬خاوەنی بڕوانامەی‬ ‫چۆنایه‌تیی جیهانیی نین»‪.‬‬

‫ناوبراو‪ ،‬وتیشی‪« :‬وەزارەت��ی‬ ‫تەندروستی‪ ،‬پڕۆژەیەكی تایبەتی‬ ‫بەو پالنە ئامادەكردووە كە وا لەو‬ ‫نەخۆشخانانە بكات‪ ،‬بگەنە ئاستی‬ ‫سیستمی چۆنایه‌تیی جیهانیی»‪.‬‬

‫وەزارەتی تەندروستی‪:‬‬ ‫گوێ پاككردنەوە‬

‫نازانین ده‌رمانخانە گیاییەكان مۆڵەت لە ك ‌ێ وەردەگرن‬

‫راپۆرتی‪ :‬زمناكۆ ئیسماعیل‬

‫‪.........................................................‬‬

‫د‪ .‬شێركۆ سەعید زمناكۆ *‬ ‫گوێ‌‪ ،‬یەكێكە لەو ئەندامە هەستیارانەی جەستەی مرۆڤ‪ ،‬كە‬ ‫چەند ئەركێكی گرنگی هەیە‪ ،‬یەكێك لەو ئەركانە؛ بیستنە‌و كاتێكیش‬ ‫كەسێك هەست بەگرنگیی ئەو ئەندامە هەستیارە دەكات‪ ،‬كە گوێی‬ ‫كپ دەبێت‪ ،‬یان ئاستی بیستنی كەم دەبێتەوە‪ .‬لەگەڵ ئەركی‬ ‫ێ كارێكی تری هەیە‪ ،‬كە بە هەماهەنگیی لەگەڵ دوو‬ ‫بیستندا‪ ،‬گو ‌‬ ‫ئەندامی تردا‪ ،‬یان بەشی تردایە‪ ،‬ئەو كارەش راگرتنی هاوڕێكی‬ ‫جەستەیە (توازن الجسم)‪ .‬س ‌ێ بەش لە جەستەی مرۆڤدا‪ ،‬ئەركی‬ ‫هاوڕێكی جەستەی مرۆڤیان دەكەوێتە ئەستۆ‪ ،‬بەپلەی یەكەم گوێ‌‌و‬ ‫بەپلەی دووەم بینین‌و بە پلەی سێهەم ئەو شانە هەستیارانە دێت‬ ‫كە لە جومگەكانی لەشدا هەن‪ ،‬بەتایبەتی جومگەكانی مل‌و شان‌و‬ ‫پەلەكانی سەرەوە‌و خوارەوە‪.‬‬ ‫ل��ەڕووی خۆپارێزیی گوێ ‪-‬وە‪ ،‬جەستەی مرۆڤ‪ ،‬پێكهاتەی‬ ‫گوێیەكانی وا دروست بووە كە خۆی پارێزگاری لە خۆی دەكات‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی تووشی گیروگرفت نەبێت‪ ،‬بۆ نمونە‪ ،‬كەسێك تەمەنی‬ ‫گەیشتووەتە ‪ 80‬ساڵ‪ ،‬بەاڵم پێویستی بەوە نەبووە سەردانی پزیشك‬ ‫بكات بۆ چارەسەركردنی گوێیەكانی‪ ،‬بەاڵم بەشێوەیەكی گشتیش‪،‬‬ ‫گوێیەكانیش وەك هەر ئەندامێكی تری جەستە‪ ،‬توشی نەخۆشییەكان‬ ‫دەبن بەهۆی كارتێكردنەكانی دەرەوە‪.‬‬ ‫قەناتی گوێ‌‪ ،‬یان جۆگەی گوێ‌‪ ،‬قەناتێكی تەسكە‌و درێژییەكەی‬ ‫بەنزیكەی (‪3- 2‬سم)ەو تیرەكەشی نزیكەی (‪ 7‬ملم) دەبێت‪ ،‬ئەم‬ ‫شێوەی قەناتە وادەكات‪ ،‬پەنجەی كەسەكە نەگاتە هەموو بەشەكانی‬ ‫ئەم قەناتە‪ ،‬تا بتوانرێت هەموو جۆگەكە پاك بكرێتەوە‪ ،‬بەاڵم گوێی‬ ‫مرۆڤ وادروست بووە كە خۆی خۆی پاكدەكاتەوە‌و پێویست ناكات‬ ‫كەسەكە خۆی گوێی پاك بكاتەوە‪ .‬گوێیەكان‪ ،‬بەتایبەتمەندییەك‬ ‫دروست بوون‪ ،‬جیاواز لە جەستە‪ ،‬ئەو رووكەشە خانانە‪ ،‬هێواش‬ ‫هێواش رادەمالرێن لە ناوەندەوە بۆ بەشی دەرەوە‪ ،‬بۆ نمونە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫كەسێك گوێی پاك نەكاتەوە بۆ م��اوەی چەند هەفتەیەك‪ ،‬ئەو‬ ‫توێژانە‌و ئەو پیسییەی پێوه‌یەتی‪ ،‬خۆرسك دێنە دەرەوە‪.‬‬ ‫دی��اردەی گوێپاككردنەوە‪ ،‬بە گوێپاككەرەوە‪ ،‬یان بە هەر‬ ‫كەلوپەلێكی ت��ر‪ ،‬ل��ەرووی تەندروستییەوە هەڵەیە‪ ،‬ئ��ەو كارە‬ ‫ێ دادەنرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫بەتەداخولكردنی ناو كاری ئەو قەناتەی گو ‌‬ ‫ێ خۆی خۆی پاكدەكاتەوە‪ ،‬بەاڵم بەبەكارهێنانی ئەو لۆكەیە‪،‬‬ ‫گو ‌‬ ‫دەبێتە هۆی تەداخولكردن لەكاری گوێیەكاندا‪ ،‬بەم هۆیەوە سیستمی‬ ‫پاككردنەوە تێكدەچێت‌و سست دەبێت‪ .‬ئەگەر كەسێك گوێی هەو‬ ‫بكات‪ ،‬كێشەكەی بە گوێپاككەرەوە چارەسەر نابێت‪ ،‬بەڵكو كێشەكە‬ ‫گەورەتر دەكات‪ ،‬هەوكردنەكە لەناوەوە بەرەو زیادبوون دەچێت‌و‬ ‫دەبێتە هۆی مەترسی بۆ سەر ئێسكی ماستۆید‪ ،‬تەنانەت نزیك‬ ‫دەبێتەوە لە بەشەكانی مۆخ‪ ،‬هەربۆیە هاواڵتییان ئەگەر كێشەی‬ ‫لەو شێوەیان هەبوو‪ ،‬پێویستە چارەسەری هەوكردنەكە بكەن‪ ،‬نەك‬ ‫گوێیان پاك بكەنەوە‪ ،‬ئەوانەش كە بەهۆكاری گوێخوراندن گوێیان‬ ‫پاكدەكەنەوە‪ ،‬پێویستە دەستنیشانی هۆكاری خوراندنەكە بكەن‪.‬‬ ‫* پسپۆڕی نەخۆشییەكانی قوڕگ‌و گوێ‌‌و لووت‪.‬‬

‫نگین ف���ەرەج‪ ،‬خانمێكی‬ ‫تەمەن (‪ )27‬ساڵە‪ ،‬لە یەكێك‬ ‫لەدوكانەكانی فرۆشتنی دەرمانی‬ ‫گیایی ل��ە ح��ەوزەوش��ك��ەك��ەی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬داوای رازی��ان��ە‌و‬ ‫خ��ەی��ارچ��ەم��ەری دەك����رد بۆ‬ ‫م��ن��داڵ��ە س��اواك��ەی‌و دەی���وت‪:‬‬ ‫«منداڵەكەم‪ ،‬تەمەنی چوار‬ ‫مانگە‪ ،‬چەند هەفتەیەكە تووشی‬ ‫غازاتێكی زۆرب��ووە‪ ،‬دەمەوێت‬ ‫ئەم دەرمانانەی بدەمێ‌»‪.‬‬ ‫دایكی ئەو كۆرپەلەیە‪ ،‬بە‬ ‫وت��ەی خ��ۆی‪ ،‬پێشتر دەرمانی‬ ‫كیمیاویی لە نەخۆشخانەیەكی‬ ‫ح��ك��وم��ی��ی ب���ۆ ك���وڕەك���ەی‬ ‫وەرگ��رت��ووە‪ ،‬بەاڵم منداڵەكەی‬ ‫چاك نەبووە‪ ،‬بۆیە هانای بۆ‬ ‫دەرمانخانە گیاییەكان هێناوە‪.‬‬ ‫ن��گ��ی��ن‪ ،‬وت����ی‪« :‬خ��ەڵ��ك��ی‪،‬‬ ‫ب���ەئ���ەزم���وون پ��ێ��ی��ان��وت��ووم‪،‬‬ ‫خ��ەی��ارچ��ەم��ەر ب��ەك��اردێ��ت بۆ‬ ‫نەهێشتنی غ����ازات لەسكی‬ ‫منداڵدا‌و دەشتوانرێت رازیانە‬ ‫بەكاربهێنرێت‪ ،‬بۆئەوەی گەدەی‬ ‫منداڵ پاكببێتەوە لەچەوری‬ ‫زیادەی نێو شیری دایك»‪.‬‬ ‫ب����ەپ����ێ����ی ئ�����ام�����ارە‬ ‫ناڕەسمییەكان‪ ،‬كە «رۆژنامە»‬ ‫ل���ە خ���اوەن���ی دەرم��ان��خ��ان��ە‬ ‫گییاییەكانەوە وەری��گ��رت��ووە‪:‬‬ ‫«رۆژانە (‪ )35-30‬هاواڵتی‪ ،‬بۆ‬ ‫وەرگرتنی دەرمانی گیایی‪ ،‬روو‬ ‫لە هەریەكە لەو دەرمانخانانە‬ ‫دەك����ەن؛ ك��ە زۆرترینیشیان‬ ‫خەڵكی بەتەمەنن‌و بڕوایان بە‬ ‫كۆمەاڵیەتییەكان‬ ‫بیر‌وباوەڕە‬ ‫ماوە»‪.‬‬ ‫مەحمود قادر‪ ،‬یەكێكە لەو‬ ‫ن��ووس��ەران��ەی توێژینەوەیەكی‬ ‫لەسەر دەرم��ان��ی ك��وردەواری��ی‬ ‫هەیە بە قەبارەی (‪ )13‬به‌رگ‬ ‫ل���ەب���واری دەرم���ان���ی گیایی‌و‬ ‫لەپەنجاكانی سەدەی رابردووەوە‬

‫دەس���ت���ی ب��ەن��ووس��ی��ن��ی ئ��ەو‬ ‫پەرتووكەی ك��ردووەو ئێستاش‬ ‫ب��ەدەس��ت��ن��ووس��ی��ی الی خۆی‬ ‫ماوەو كار بە رەچەتەكانی نێوی‬ ‫دەكات‪ ،‬دەڵێت‪« :‬لەڕابردوودا‪،‬‬ ‫بەردەوام پشتمان بەم رەچەتانە‬ ‫ب��ەس��ت��ووە‪ ،‬م��ن ل���ەالی شێخ‬ ‫عەالدین ئەم زانستەم خوێندووە‪،‬‬ ‫ل��ەع��ێ��راق‌و ئ��ێ��ران‌و س��ەرج��ەم‬ ‫واڵتانی ن��اوچ��ەك��ەوە‪ ،‬خەڵكی‬ ‫دەهاتن بۆ الی جەنابی شێخ‬ ‫بۆ وەرگرتنی زانستی دەرمانی‬ ‫گیایی»‪.‬‬ ‫ئ��ەو خ���اوەن دەرمانخانە‬ ‫گیاییە‪ ،‬ئەوەشی نەشاردەوە كە‬ ‫خەڵكانیك هەن‪ ،‬بە نەزانیی ئەو‬ ‫دەرمانانە بەكاردەهێنن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەكارهێنانی دەرمانی گیایی‪ ،‬ئەو‬ ‫زیانە زۆرەی نییە‪ ،‬بەكارهێنانی‬ ‫بەردەوامیش قازانجی هەیە بۆ‬ ‫جەستەی مرۆڤ‪.‬‬ ‫ه��ۆش��ی��اری��ی ت��اك��ەك��ان��ی‬ ‫ك����ۆم����ەڵ����گ����ە ل���������ەڕووی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی��ی��ەوە‪ ،‬هێشتا‬ ‫نەگەیشتووەتە ئ��ەو ئاستەی‬ ‫تەنیا پزیشك ب��ۆی هەبێت‬ ‫دەرمان بۆ نەخۆش بنووسێت‪،‬‬ ‫بەاڵم لە رابردوودا كەمشارەزایی‬ ‫هەندێك لە پزیشكەكان‌و دەرمانی‬ ‫كوالێتیی الواز‌و بەسەرچوو‪،‬‬ ‫كە نەیانتوانیوە چ��ارەس��ەری‬ ‫نەخۆشییەكان بكەن‪ ،‬سەرنجی‬ ‫نەخۆشەكانی بەالی دەرمانخانە‬ ‫گیاییەكاندا راکێشاوە‪.‬‬ ‫ئ����ەه����وەن ئ��ەب��وب��ەك��ر‪،‬‬ ‫یەكێكە لە خاوەن دەرمانخانە‬ ‫گیاییەكان‌و ئاماژە بەوەدەكات‪:‬‬ ‫رۆژانە‪ ،‬خەڵكێكی زۆر‪ ،‬بۆ كڕینی‬ ‫دەرمانی گیایی‌و هاڕاوی چینی‬ ‫بۆ چارەسەری تەندروستی‪ ،‬روو‬ ‫دەكەنە دوكانەكەی «خەڵكانێكی‬ ‫زۆر‪ ،‬بە رەچەتەی تەندروستیی‬ ‫گیاییەوە روودەكەنە دوكانەكانی‬ ‫ئەم بازاڕە‪ ،‬بۆ كڕینی دەرمانی‬ ‫ك��وردەواری �ی‌و ه��اڕاوی گیایی‪،‬‬ ‫ئەو كەسانەی كە ئەم بابەتانە‬

‫ده‌رمانخانه‌ گیاییه‌کان به‌بێ مۆڵه‌تیش بازاڕیان گه‌رمه‬ ‫دەك�����ڕن‪ ،‬خ��ۆی��ان ش����ارەزان‬ ‫لەبەكارهێنانیدا»‪.‬‬ ‫ئ��ەو خ���اوەن دەرمانخانە‬ ‫گیاییە‪ ،‬بۆ «رۆژنامە» وتیشی‪:‬‬ ‫«زانیارییەكی كەممان هەیە‬ ‫دەربارەی ئەو دەرمانە گیاییانە‪،‬‬ ‫بەتەنیا ئەوە نەبێت كە لەكۆنەوە‬ ‫بۆمان م��اوەت��ەوە‌و دەزان��ی��ن چ‬ ‫دەرمانێك بۆ چ نەخۆشییەك‬ ‫بەكاردێت‪ ،‬ئەو بابەتەشی كە‬ ‫بۆمان دێت‪ ،‬لەسەری نووسراوە‬ ‫بەئینگلیزیی‌و بەعەرەبی كە لە چ‬ ‫ماددەیەك پێكهاتووە‌و چۆنێتیی‬ ‫ب��ەك��اره��ێ��ن��ان‌و گ��ی��ران��ەوەش��ی‬ ‫تێدایە»‪.‬‬ ‫ب���ەش���ێ���ك���ی زۆر ل��ە‬ ‫ب��ەك��اره��ێ��ن��ەران��ی دەرم���ان���ە‬ ‫گ��ی��ای��ی��ەك��ان‪ ،‬ب��ڕوای��ان وای��ە‪:‬‬ ‫«دەرم���ان���ی گ��ی��ای��ی‪ ،‬ئ��ەگ��ەر‬ ‫سوودیشی نەبێت‪ ،‬زیانی الوەكی‬

‫ســكــچــوون‌و رشـــانــەوە؛ په‌ره‌ده‌سێنێت‬ ‫بەدواداچوونی‪ :‬شێن ‌ێ محەمەد‬

‫‪..................................................................‬‬

‫ماوەی سێ‌ مانگە‪ ،‬نەخۆشیی‬ ‫سكچوون‌و رشانەوە‪ ،‬بەشێوەیەكی‬ ‫بەرچاو‪ ،‬باڵوبووەتەوە‌و تەنیا لە‬ ‫مانگی ئایاردا‪ ،‬سێ‌ هەزار حاڵەت‬ ‫تۆماركراون‌و رێژەكە لەمانگەكانی‬ ‫دوات��ری��ش��دا‪ ،‬ب���ەرە‌و هەڵكشان‬ ‫رۆیشتووە‪.‬‬ ‫بەپێی ئامارێكی بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫تەندروستیی سلێمانی‪ ،‬لەماوەی‬ ‫ێ‬ ‫مانگی ئ���اداری ئەمساڵدا‪ ،‬س ‌‬ ‫هەزار حاڵەتی سكچوون‌و رشانەوە‬ ‫لە نەخۆشخانەكە تۆماركراون‌و‬ ‫لەمانگی حوزەیرانیشدا‪ ،‬رێژەكە‬ ‫بەشێوەیەكی بەرچاو هەڵكشاوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئامادە نەبوون‪ ،‬ئەو رێژەیە‬ ‫بۆ میدیاكان ئاشكرا بكەن‪.‬‬ ‫د‪ .‬ش��اه��ۆ عەبدولڕەحمان‪،‬‬ ‫بەرپرسی نەخۆشییەكانی ریخۆڵە‬ ‫لە بەڕێوبەرێتیی تەندروستیی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬جەخت له‌وه‌ دەكاتەوە‪:‬‬ ‫«نەخۆشییەكە‪ ،‬لەمنداڵ‌و گەورەدا‬ ‫روودەدات‪ ،‬حاڵەتێكی ئاسییە»‪،‬‬ ‫هۆكارەكەشی بۆ بوونی میكرۆب‌و‬ ‫ڤایرۆس‌و بەكتریا دەگەڕێنێتەوە‪،‬‬

‫ك��ە ل��ە رێ��گ��ای بەكارهێنانی‬ ‫ئ��اوی پیس‌و خ��واردن��ی س��ەوزەو‬ ‫م��ی��وەی ن���ەش���ۆراوە‌و خ��واردن��ی‬ ‫سەردانەپۆشراوەوە دەچێتە لەشی‬ ‫مرۆڤەوە‪.‬‬ ‫بەپێی هەڵسەنگاندنەكانی ئەو‬ ‫پزیشكە پسپۆڕە‪ ،‬نیشانەكانی ئەم‬ ‫نەخۆشییە‪ ،‬ئەوەیە «لەسەرەتادا‪،‬‬ ‫بەئازاری سك‪ ،‬یاخود رشانەوە‬ ‫دەستپێدەكات‌و نەخۆشەكە بەدەر‬ ‫لەحاڵەتی ئاسایی پیسایی دەكات‪،‬‬ ‫ئەگەر ب���ەردەوام بێت‪ ،‬دەبێتە‬ ‫هۆی وشكبوونەوەو كەمبوونەوەی‬ ‫خوێیەكانی لەش‌و دروستبوونی‬ ‫ئازاری گورچیلە»‪.‬‬ ‫ب�����ەب�����ڕوای د‪ .‬ش���اه���ۆ‪،‬‬ ‫م��ەت��رس��ی��ی��ەك��ان��ی س��ك��چ��وون‌و‬ ‫رشانەوە‪ ،‬كاتێك دەستپێدەكەن‪،‬‬ ‫ك���ە ن��ەخ��ۆش��ی��ی��ەك��ە ح��اڵ��ەت��ی‬ ‫كولێرا‪ ،‬ی��ان ئیكۆالدا بێت‪ ،‬كە‬ ‫لەماوەی چەند سەعاتێكدا‪ ،‬ئەگەر‬ ‫چارەسەری پێویستی بۆ نەكرێت‪،‬‬ ‫نەخۆشەكە گیان لەدەست دەدات‪،‬‬ ‫«خ��ۆش��ب��ەخ��ت��ان��ە‪ ،‬ئێستا ئ��ەم‬ ‫حاڵەتە‪ ،‬لە هەرێمی كوردستاندا‬ ‫نییە»‪.‬‬ ‫ژینگەی هەرێمی كوردستان‪،‬‬

‫بەهۆی خۆڵبارین‌و گەرمای وەرزی‬ ‫هاوین‌و نەبوونی ئ��اوی شیاو بۆ‬ ‫خواردنەوە لە تەواوی ماڵەكاندا‪،‬‬ ‫شیاوە بۆ باڵوبوونەوەی هەندێك‬ ‫ن��ەخ��ۆش��ی��ی وەك س��ك��چ��وون‌و‬ ‫رشانەوە‪.‬‬ ‫بەپێی رووپێویی كۆمەاڵیەتیی‬ ‫خێزان لەعێراق كە ساڵی (‪،)2007‬‬ ‫بانكی نێودەوڵەتیی‌و وەزارەت��ی‬ ‫پ�لان��دان��ان��ی ع��ێ��راق‌و دەس��ت��ەی‬ ‫ئ��ام��اری ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ئ��ام��ادەی��ان��ك��ردووە‪)%96.1( ،‬‬ ‫ی ئ����اوی خ����واردن����ەوە پێش‬ ‫بەكارهێنانی‪ ،‬هیچ چارەسەرێكی‬ ‫بۆ نەدۆزراوەتەوە‪ ،‬تەنیا (‪)%1.5‬‬ ‫ی چارەســــــەری كیمیاویی بۆ‬ ‫كراوە‌و (‪)%0.3‬یشی پاڵێوراوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬رزگار عەلی‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫خ��ۆپ��اراس��ت��ن��ی ت��ەن��دروس��ت��ی��ی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ل���ەب���ارەی گرنگیی‬ ‫داب��ی��ن��ك��ردن��ی ئ����اوی پ���اك بۆ‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ان‪ ،‬ب��ە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگ����ەی����ان����د‪« :‬ت�����اڕدەی�����ەك‪،‬‬ ‫خ��زم��ەت��گ��وزاری��ی��ەك��ان ب��اش �ن‌و‬ ‫داوادەكەین‪ ،‬سەرچاوەی ئاوی پاك‬ ‫دابین بكرێت بۆ سەرجەم گەڕەكە‬ ‫ت��ازەدروس��ت��ك��راوەك��ان��ی ش��اری‬

‫سلێمانی‌و هەموو شارۆچكەكان»‪.‬‬ ‫ل��ەب��ارەی زۆرب��وون��ی رێ��ژەی‬ ‫سكچوون‌و رش��ان��ەوە لە وەرزی‬ ‫ه���اوی���ن���دا‪ ،‬ئ����ەو پ��زی��ش��ك��ەی‬ ‫ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی��ی تەندروستیی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬روونیكردەوە‪« :‬هۆكاری‬ ‫زی��ادب��وون��ەك��ەی ل��ەم وەرزەدا‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی��ە ك��ە م��ی��ك��رۆب��ی پ��ەت��ای‬ ‫سكچوون‪ ،‬لە ئاو‌وهەوای گەرمدا‪،‬‬ ‫بە رێژەیەكی زۆر گەشە دەكات‌و‬ ‫باڵودەبێتەوە»‪.‬‬ ‫ل���ەب���ارەی رێ��ن��م��ای��ی��ەك��ان��ی‬ ‫خ��ۆپ��اراس��ت��ن ل��ەم نەخۆشییە‪،‬‬ ‫د‪ .‬رزگ��ار‪ ،‬هۆشداریی دەدات بە‬ ‫هاواڵتییان‪« :‬دڵنیابن لەوەی ئەو‬ ‫ئاوەی كە بەكاری دەهێنن‪ ،‬ئاوێكی‬ ‫پاك بێت‪ ،‬یاخود ه��ەوڵ بدرێت‬ ‫ئاوی له‌ بوتڵكراو بەكاربهێنرێت‪،‬‬ ‫لەهەمانكاتیشدا‪ ،‬دڵنیابن لە‬ ‫پاكوخاوێنی ئەو خواردن‌و سەوزەو‬ ‫م��ی��وەی��ەی ب��ەك��اردەه��ێ��ن��رێ��ت‪،‬‬ ‫هەروەها خواردنی سەردانەپۆشراو‌‬ ‫هـــــــــــــــــەڵگیراو‬ ‫و‬ ‫ب��ەك��ارن��ەه��ێ��ن��رێ��ت‌و ل��ەك��ات��ی‬ ‫ئامادەكردنی خواردندا‪ ،‬دڵنیابن‬ ‫ل��ە پ��ارێ��زراوی��ی ئ��ەو شوێنە لە‬ ‫میكرۆب»‪.‬‬

‫نییه‌ وەك دەرمانی كیمیایی»‪،‬‬ ‫ئەم دەرمانانەش لە ئێستادا لە‬ ‫واڵتانی چین‌و سوریا‌و مالیزیا‌و‬ ‫ئێران‌و هیندستانەوە دەهێنرێن‌و‬ ‫نرخیشیان گران نییە‪.‬‬ ‫الی خۆشیەوە‪ ،‬وتەبیژی‬ ‫وەزارەت�������ی ت��ەن��دروس��ت��ی��ی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ئ��ەوە دەخ��ات��ە روو‪ :‬ئ��ەوان‪،‬‬ ‫وەك دوك��ان��ی عەتار مامەڵە‬ ‫لەگەڵ ئەو دوكانانەدا دەكەن‌و‬ ‫هیچ مۆڵەتێكی وەزارەت����ی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی‪ ،‬ئ��ەو دوكانانە‬ ‫ناگرێتەوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬خالس ق��ادر‪ ،‬وتەبیژی‬ ‫وەزارەت����ی ت��ەن��دروس��ت��ی‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژن����ام����ە»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«بەپێی دوابڕیاری وەزارەت��ی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی‌و س��ەن��دی��ك��ای‬ ‫دەرمانسازان‪ ،‬بەدواداچوون بۆ‬

‫هێنان‌و دروستكردن‌و فرۆشتنی‬ ‫دەرمانی گیایی ناكرێت»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئەوەشی خستەڕوو‪:‬‬ ‫«ئ����ەو ج����ۆرە دەرم��ان��ان��ە‪،‬‬ ‫كاریگەریی خراپ بەجێدەهێڵن‪،‬‬ ‫بەتایبەت لەسەر ئەو كەسانەی‬ ‫خ��ۆی��ان ن��ەخ��ۆش��ن‌و دەچ��ن‬ ‫دەرمانی گیایی بەكاردەهێنن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی لەالیەن وەزارەتی‬ ‫ت��ەن��دروس��ت��ی��ی��ەوە گ��رن��گ��ە‪،‬‬ ‫باڵوكردنەوەی هۆشیارییە بۆ‬ ‫خەڵك‪ ،‬چونكە بەكارهێنانی‬ ‫ئ���ەو دەرم���ان���ە گ��ی��ای��ی��ان��ە‪،‬‬ ‫س����وودی ك��ەم��ی��ان ه��ەی��ە»‪.‬‬ ‫دەرب�����ارەی كۆنتڕۆڵكردنی‬ ‫دەرمانە گیاییەكان‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«لەداهاتوودا‪ ،‬بە هاریكاریی‬ ‫لەگەڵ سەندیكای دەرمانسازان‪،‬‬ ‫كار بۆ كۆنتڕۆڵكردنی فروشتنی‬ ‫دەرمانە گیاییەكان دەكرێت»‪.‬‬

‫با هه‌موومان‬ ‫قــۆخ بــخــۆیــن‬ ‫ه��ەر دەنكێك ق���ۆخ‪)%85( ،‬ی‬ ‫لە ئاو و پێنــــــــج گـــــــرامی لە‬ ‫شەكر‌و یەك گرامی لە نیشاستە‌و‬ ‫نیو (ملی گرام)ی لە ئاسن‌و‬ ‫ن��ی��و (م��ل��ی گ�����رام)ی لە‬ ‫پرۆتین‌و چەوری پێكدێت‪،‬‬ ‫ه����ەروەه����ا ف��ۆس��ف��ۆر‌و‬ ‫كبریت‌و رێژەیەكی زۆری‬ ‫ڤیتامیناتەكانی تێدایە‪.‬‬ ‫خ���واردن���ی ق���ۆخ‪،‬‬ ‫ل��ە ئ��اس��ت��ی قەبزێتی‬ ‫كەمدەكاتەوە‌‪ ،‬پارێزگاریی‬ ‫ل��ە نەخۆشییەكانی دڵ‬ ‫دەكات‌‪ ،‬رێژەی كۆلیسترۆڵ‬ ‫كەمدەكاتەوە‪ ،‬دەبێتە هۆكاری‬ ‫چ��االك��ب��وون��ی گ���ەدە‌و هەرسی‬ ‫ری��خ��ۆڵ��ەك��ان‪ .‬ق���ۆخ‪ ،‬هۆكارێكی‬ ‫یارمەتیدەرە بۆ لەناوبردنی ب��ەردی‬ ‫میزەڵدان‌و نەهێشتنی بەربوونی خوێنی‬ ‫كالسیۆم بەشێوەیەكی باشتر‪ .‬پزیشكانی‬ ‫كۆئەندامی میزو میزەڕۆ‪.‬‬ ‫یەكێك ل��ە ت��وێ��ژی��ن��ەوەك��ان‪ ،‬ئ��ەوەی بواری تەندروستیی خۆراكیش‪ ،‬ئامۆژگاریی‬ ‫دەرخستووە؛ رۆژانە خواردنی (‪ )12-10‬دەنك ئەو كەسانە دەك��ەن كە برینی گ��ەدە‪ ،‬یان‬ ‫لە قۆخ‪ ،‬دەبێتە هۆكاری نەهێشتنی كرۆكی هەوكردنی گەدەیان هەیە‪ ،‬خواردنی قۆخ كەم‬ ‫ئێسك‌و یارمەتی جەستە دەدات بۆ مژینی بكەنەوە‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫د‪ .‬محه‌مه‌د ره‌ئوف‪ :‬کۆمپانیاکانی حیزب‪ ،‬هۆیه‌کی گرنگن بۆ به‌رزبوونه‌وه‌ی کااڵکان‪.‬‬ ‫عەلی حەمە ساڵح‬

‫زیانه‌کانی به‌ زیاتر له‌ (‪ )50‬ملیۆن دۆالر ده‌خه‌مڵێنرێت‪..‬‬

‫داخستنی كێڵگەیه‌کی پەلەوەر؛ (‪ )400‬كرێكار بێكار دەكات‬

‫بەدواداچوونی‪ :‬ئاكام ئەبوبه‌كر‬

‫‪...................................‬‬ ‫کێڵگه‌ی پ��ەل��ەوەری كەنەكەوە‪،‬‬ ‫بەهۆی ئەو بۆنە ناخۆشەی كە بۆ‬ ‫دەروازەی سلێمانی دروستی دەكرد‪،‬‬ ‫بڕیاری داخستنی درا‌و ئەم بڕیارەش‬ ‫ك��ە ل��ەالی��ەن حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستانەوە دەركراوە‪ ،‬دەبێتە هۆی‬ ‫بێكاركردنی (‪ )400‬كرێكار‪.‬‬ ‫ێ محەمەد‪ ،‬لێپرسراوی‬ ‫كامیل فەق ‌‬ ‫كێڵگەی پ��ەل��ەوەری كەنەكەوە‪ ،‬بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬گرێبەستێكی‬ ‫(‪ )25‬ساڵیمان لەگەڵ حكومەتی‬ ‫عێراق هەبووە بۆ بەكرێگرتنی ئەم‬ ‫كێڵگەیە‪ ،‬بەو مەرجەی گرێبەستەكە‬ ‫درێژ بكرێتەوە‪ ،‬رووب��ەری زەوییەكە‬ ‫(‪ )1703‬دۆن���م زەوی���ی���ە‌و بەپێی‬ ‫گرێبەستەكە‪ ،‬مافی تەسەروفمان هەیە‬ ‫بەسەر زەوییەكەوە»‪.‬‬ ‫كێڵگەی پەلەوەری كەنەكەوە‪،‬‬ ‫پ��ڕۆژەی��ەك��ی وەبەرهێنانی كەرتی‬ ‫ت��ای��ب��ەت�ە‌و ل��ەس��اڵ��ی (‪)1988‬ه‌وە‬ ‫بنیاتنراوە‌و بەهۆی گەورەیی‌و توانای‬ ‫بەرهەمهێنانی مریشك‌و هێلكەوە‪،‬‬ ‫بەیەكێك لە گەورەترین (‪ )10‬كێڵگە‬ ‫پەلەوەرییەكه‌ی عێراق دادەنرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سااڵنێكی زۆرە ئەم كێڵگەیە‪ ،‬ژینگەی‬ ‫خۆرئاوای سلێمانیی پیس كردووە‪.‬‬ ‫سەبارەت بە هۆكاری داخستنی‬

‫كێڵگە پ��ەل��ەوەری��ی��ەك��ە‪ ،‬كامیل‬ ‫ێ محەمەد‪ ،‬وتی «بۆنی هەیە‪،‬‬ ‫فەق ‌‬ ‫شوێنەكەشی كەوتووەتە دەروازەی‬ ‫ش��ار‪ ،‬هەرچەند من هۆكارەكەی بە‬ ‫شتێكی تر دەزان��م‪ ،‬بەاڵم حكومەت‬ ‫بۆنەكەی بە هۆكار دەزانێت‪ ،‬دەشكرا‬ ‫بۆنەكەی چ��ارەس��ەر بكرایەو كەم‬ ‫دەكرایەوە‪ ،‬چونكە پێشتریش مێشمان‬ ‫هەبوو‪ ،‬توانیمان چارەسەری بكەین»‪.‬‬ ‫لێپرسراوی كێڵگەی پەلەوەری‬ ‫كەنەكەوە‪ ،‬بە نیگەرانییەوە باس‬ ‫لەوەدەكات‪« :‬لەواڵتانی پێشكەوتوودا‪،‬‬ ‫سەرجەم سیاسەتەكان‪ ،‬لەپێناوی‬ ‫ئابووریی واڵتدا دەخرێنە كار‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لە واڵتی ئێمەدا‪ ،‬سەرجەم ئابووریی‬ ‫واڵت‪ ،‬لەپێناوی سیاسەتدا‪ ،‬دەخرێتە‬ ‫كار»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە زیانە مادییەكانی‬ ‫داخ��س��ت��ن��ی كێڵگەی پ��ەل��ەوەری‬ ‫كەنەكەوە‪ ،‬لێپرسراوەكە ئاشكرای‬ ‫دەكات‪« :‬زیانەكانمان‪ ،‬زیاتر لە (‪)50‬‬ ‫ملیۆن دۆالرە‪ ،‬ئەمەش زیان نییە‪،‬‬ ‫هێندەی ئەو كرێكارانەی كە بەشێكیان‬ ‫زیاتر لە (‪ )30‬ساڵە لەم كێڵگەیەدا‬ ‫كار دەكەن‌و ئێستا بێكار دەبن»‪.‬‬ ‫بە وت��ەی لێپرسراوی كێڵگەی‬ ‫پ��ەل��ەوەری كەنەكەوە‪ ،‬داوای���ان لە‬ ‫ح��ك��وم��ەت ك����ردووە‪ ،‬ك��ار ب��ۆ ئەو‬ ‫كرێكارانە ب��دۆزن��ەوە‪ ،‬ك��ە بەهۆی‬ ‫داخستنی كێڵگەكەوە بێكار دەبن‌و‬

‫ژم��ارەی��ان نزیكەی (‪ )400‬كرێكار‬ ‫دەبێت‪« ،‬ئەگەر الیەنی پەیوەندیدار‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ە چ��ارەس��ەر ن��ەك��ات‪ ،‬ژیانی‬ ‫زیاتر لە (‪ )400‬خیزان‪ ،‬دەكەوێتە‬ ‫مەترسییەوە»‪.‬‬ ‫شیالن عیزەدین‪ ،‬یەكێكە لەو‬ ‫كرێكارانەی (‪ )5‬ساڵە لە كێڵگەی‬ ‫پەلەوەری كەنەكەوەدا كار دەكات‪،‬‬ ‫بە نیگەرانییەوە باس لەوە دەكات‪:‬‬ ‫«بێكار دەب��م‪ ،‬ژیانی خ��ۆم‌و (‪)9‬‬ ‫كەسی خێزانەكەم لەسەر ئەم كارەیە‪،‬‬ ‫حكومەت رۆژانە پڕوپاگەندەی ئەوە‬ ‫دەك���ات‪ ،‬گرنگی بەكەرتی تایبەت‬ ‫دەدات‪ ،‬هەر خۆیشی كەرتی تایبەت‬ ‫دادەخات»‪.‬‬ ‫لەئێستادا‪ ،‬خ��اوەن��ی كێڵگەی‬ ‫پەلەوەری كەنەكەوە‪ ،‬داوای قەرەبوو‬ ‫لە حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫دەكات‪« ،‬پێویست بوو زەویی‌و بڕێك‬ ‫پارەمان بدرایەتێ‌‪ ،‬تا لە شوێنیكی‬ ‫ت��ردا‪ ،‬هاوشێوەی ئەم کێڵگەیەمان‬ ‫دروست بكردایەتەوە»‪.‬‬ ‫توانای بەرهەمهێنانی كێڵگەی‬ ‫پ��ەل��ەوەری كەنەكەوە لە ساڵێكدا‪،‬‬ ‫(‪ )140‬ملیۆن هێلكە‌و زی��ات��ر لە‬ ‫ملیۆنێك مریشكە‪ ،‬سااڵنە (‪)20‬‬ ‫هەزار تەن گەنم بەكاردەهێنین‌و دەیان‬ ‫نووسینگەش لە پارێزگاكانی تری‬ ‫عێراقدا‪ ،‬بەرهەمەكانی ئەم كێڵگەیە‪،‬‬ ‫ فۆتۆ‪ :‬ئاکام ئه‌بوبه‌کر‬ ‫كێڵگەی پەلەوەری كەنەكەوە‬ ‫ساغدەكەنەوە‪.‬‬

‫(قۆرخكاریی)ی كۆمپانیاكانی حیزب؛ نرخی بازاڕ بەرز دەكاتەوە‬ ‫راپۆرتی‪ :‬ئاریان حەسەن‬ ‫‪....................................‬‬ ‫نرخی ی��ەك كیلۆ گۆشتی سوور‬ ‫لە زۆربەی واڵتانی جیهاندا‪ ،‬كەمترە لە‬ ‫پێنج دۆالر‪ ،‬واتە شەش ه��ەزار دینار‪،‬‬ ‫ب���ەراورد ب��ە نرخی گۆشت ل��ە ش��اری‬ ‫سلێمانی‪ ،‬كە بە (‪ )16‬هەزار دینارە‪،‬‬ ‫نزیكەی س ‌ێ هێندەیە‌و بەردەوامیش لە‬ ‫بەرزبوونەوەدایە‪.‬‬ ‫پسپۆڕان‌و چاودێرانی ئابووریی‪،‬‬ ‫وایدەبینن‪ ،‬بەرزبوونەوه‌ی نرخی شمەك‌و‬ ‫كااڵكان لەهەرێمی كوردستان‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ئ��ەو قۆرخكارییە گ��ەورەی��ەوەی��ە كە‬ ‫كۆمپانیاكانی حیزب ئەنجامیدەدەن‪.‬‬ ‫محەمەد شێخ فاتیح‪ ،‬رۆژنامەنووسی‬ ‫بواری ئابووریی‪ ،‬ئاماژە بەوە دەدات‪:‬‬ ‫بەهێزترین نموونەی قۆرخكاریی لە‬ ‫ناوچەكەدا‪ ،‬لەالیەن كۆمپانیا حیزبییەكانی‬ ‫حیزبە دەسەاڵتدارەكانی ئەم هەرێمەوە‬ ‫دەكرێت‪ .‬ئ��ەو‪ ،‬دەڵێت‪« :‬قۆرخكاریی‬ ‫خراپترین نموونەی بازرگانییە لە دنیادا‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی ئەو كۆمپانیایانەش ئەنجامی‬ ‫دەدەن‪ ،‬تازەترین جۆری قۆرخكارییە»‪.‬‬ ‫ئەو رۆژنامەنووسە‪ ،‬نموونەی ئەوەی‬ ‫هێنایەوە‪ ،‬لە وەرگرتنی تەندەرینی‬ ‫پڕۆژەكاندا‪ ،‬ئەو پڕۆژانەی گەورەبن‪،‬‬ ‫ئ���ەوان وەری��دەگ��رن‪ ،‬جەختیش ل��ەوە‬ ‫دەكاتەوە‪ ،‬دواتر هەندێك لەو تەندەرانە‪،‬‬ ‫دەفرۆشنەوە بە كۆمپانیاكانی تر‪.‬‬ ‫فاتێح‪ ،‬روونیکرده‌وه‌‪« :‬كۆمپانیاكانی‬ ‫حیزب‪ ،‬توانیویانە قۆرخی شادەمارە‬ ‫ئابوورییەكان بكەن لە كوردستان‪ ،‬بۆ‬ ‫نموونە؛ مەسەلەی نەوت‪ ،‬كۆمپانیاكانی‬ ‫ح��ی��زب‪ ،‬ب��ەدەگ��م��ەن ت��ەن��دەرێ��ك‪ ،‬یا‬ ‫بازرگانییەك نییە بە نەوتەوە بكرێت‌و‬ ‫ك��ۆم��پ��ان��ی��اك��ان��ی ح��ی��زب ق��ۆرخ��ی��ان‬ ‫نەكردبێت»‪.‬‬ ‫هاوڕا لەگەڵ ئەو رۆژنامەنووسەدا‪،‬‬ ‫یەكێك لە بازرگانەكانی شاری سلێمانی‬ ‫كە لەبەر هەستیاریی كارەكەی‪ ،‬نەیویست‬ ‫ناوی بهێنرێت‪ ،‬بۆ «رۆژنامە» دەڵێت‪:‬‬ ‫«یەكێك لە هۆكارەكانی بەرزبوونەوەی‬ ‫ن��رخ بە ب��ەردەوام��ی�ی‌و بەب ‌ێ دابەزین‪،‬‬ ‫ئەوەیە كە كۆمپانیای گەورە لە ئاستێكی‬ ‫بااڵی ئابووریدا كاردەكەن‌و ئاگایان لە‬ ‫وردەكارییەكانی ناو بازاڕو ژیان‌و گوزەران‬ ‫نییە‌و شادەماری سەرەكیی بازاڕو تەواوی‬

‫جگە لە كەرتی نەوت‌و‬ ‫شمەك‌و كااڵ‪ ،‬كۆمپانیا‬ ‫حیزبییەكان‪ ،‬قۆرخی‬ ‫چەندان كەرتی تری‬ ‫وه‌کو گواستنەوەو‬ ‫فڕۆكەخانەو تەلەفۆنات‌و‬ ‫ئینتەرنێتیان کردووه‬ ‫بازرگانییان بەدەستەوەیە»‪.‬‬ ‫ئەو بازرگانە‪ ،‬ئاماژە بۆ ئەوەش‬ ‫دەك���ات‪ :‬ئ��ەو كۆمپانیایانە‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫ه��ەژم��وون‌و كاریگەرییان هەیە بەسەر‬ ‫ب��ازاڕەوە‪ ،‬دەتوانن لە هەركاتێكدا بێت‪،‬‬ ‫نرخ دیاریی بكەن‌‪« .‬توانای ئەوەیان‬ ‫هەیە‪ ،‬یاریی بە نرخ بكەن‪ ،‬بەجۆرێك‬ ‫كۆمپانیا هەیە‪ ،‬دەتوانێت تەنیا بۆ‬ ‫ماوەی چەند سەعاتێك‪ ،‬یاریی بە نرخی‬ ‫كەلوپەلەكەی بكات‌و بەو چەند سەعاتە‬ ‫كەمە‪ ،‬بە مەالیین دۆالری دەستبكەوێت»‪.‬‬ ‫ئەو بازرگانە‪ ،‬نەشیشاردەوەو وتی‪:‬‬ ‫«قۆرخكارییەكی ئابووریی بەهێز هەیە‪،‬‬ ‫كە كۆمپانیاكانی دوو حیزبی دەسەاڵتدار‬ ‫خاوەندارێتی دەكەن‪ ،‬چونكە بەب ‌ێ هیچ‬ ‫پرەنسیپ‌و بەب ‌ێ رەچ��اوك��ردن��ی هیچ‬ ‫پێوەرێكی ب��ازاڕك��ردن‌و بازرگانیكردن‬ ‫ك���اردەك���ەن‪ ،‬ك��ە ئ��ەم��ەم ل��ە دن��ی��ادا‬ ‫نەبینیوە»‪.‬‬ ‫بەپێی ئامارێكی بەڕێوەبەرێتیی‬ ‫ئاماری سلێمانی‪ ،‬كە بەراوردی جیاوازیی‬ ‫نرخی شمەك‌و كەلوپەلی ساڵێك پیشان‬ ‫دەدات‪ ،‬ه��ات��ووە‪« :‬ل��ە نێوان مانگی‬ ‫(‪)5‬ی ساڵی (‪)2003‬و هەمان مانگی‬

‫ســـــاڵی (‪)2011‬دا‪ ،‬مسقاڵێك زێڕی‬ ‫عەیارە (‪ )21‬بە پ��ارەی چاپی تازە‪،‬‬ ‫بە (‪ )49‬هەزار بووە‪ ،‬بەاڵم هەمان بڕی‬ ‫مسقاڵ لە ئێستادا‪ ،‬بووەتە (‪ )260‬هەزار‬ ‫دینار‪ .‬هەروەها (‪1‬كغم) گۆشتی مریشك‬ ‫لەوكاتەدا‪ ،‬بە هەزار دینار بووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەمان بڕی گۆشت لە ئێستادا‪ ،‬بە چوار‬ ‫هەزار دینارە»‪.‬‬ ‫وەك ل��ە ئ���ام���ارەك���ەدا ب��ەرچ��او‬ ‫دەكەوێت‪ ،‬بەراوردێكی ورد بۆ هەموو‬ ‫شمەك‌و كەلوپەلێكی ق��ورس‌و سووك‬ ‫كراوەو ئەوەی جێگەی سەرنجە تێیدا‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی��ە ك��ە ن��رخ��ەك��ان‪ ،‬ب��ۆ هەموو‬ ‫شمەك‌و كااڵكاكان‪ ،‬بەو ئەندازەیە لە‬ ‫بەرزبوونەوەدان‪.‬‬ ‫لەالیەكی تریشەوە‪ ،‬ئابووریناسێك‬ ‫ئاماژە بەوە دەدات‪ :‬هۆكاری سەرەكیی‬ ‫بەرزبوونەوەی ب��ەردەوام��ی نرخەكان‪،‬‬ ‫ئەوەیە ک ‌ه شمەك‌و كااڵكان كەمن‌و له‌‬ ‫به‌رامبه‌ردا پ��ارە زۆرە‪ .‬بەبڕوای ئەو‪،‬‬ ‫هەركات ئەم هاوكێشەیە هاوسەنگ نەبوو‪،‬‬ ‫ئەوا دەبێتە هۆی هەاڵوسان‌و پێشیوایە‪،‬‬ ‫ئێستا ئەم حاڵەتە بوونی هەیە‪.‬‬ ‫د‪ .‬محەمەد رەئ��وف‪ ،‬مامۆستای‬ ‫زانكۆی سلێمانی‌و ش��ارەزا لەبواری‬ ‫ئ��اب��ووری��دا‪ ،‬وت���ی‪« :‬ب���ەدەرل���ەوەی‬ ‫ه����ەاڵوس����ان ك���اری���گ���ەری���ی خ��ۆی‬ ‫هەیە ل��ەس��ەر ب��ەرزب��وون��ەوەی ن��رخ‪،‬‬ ‫كۆمپانیاكانی حیزبیش‪ ،‬بەجۆرێك‬ ‫دەستیان خستووەتە ناو بازاڕو بواره‌‬ ‫بازرگانییەكانەوە‪ ،‬كە بووەتە هۆكاریكی‬ ‫گرنگ بۆ بەرزبوونەوەی نرخی كااڵكان»‪.‬‬ ‫ئەو ئابووریناسە‪ ،‬جه‌ختیش لەوە‬ ‫دەكاتەوە‪ ،‬نەبوونی كۆمپانیای گەورەی‬ ‫ێ دروستبێت‪ ،‬یەكێكی‬ ‫دیک ‌ه كە كێبەرك ‌‬ ‫ت��رە لە هۆكارەكانی ب��ەرزب��وون��ەوەی‬ ‫بەردەوامی نرخەكان‪.‬‬ ‫س���ەب���ارەت ب��ە رۆڵ����ی خ��راپ��ی‬ ‫كۆمپانیاكانی حیزب لە بازرگانیكردندا‪،‬‬ ‫د‪ .‬محەمەد دەڵ��ێ��ت‪« :‬قۆرخكاریی‬ ‫كۆمپانیاكانی حیزب‪ ،‬خ��ۆی لە دوو‬ ‫ش��ێ��وەدا دەبینێته‌وه‌‪ :‬شێوەیەكیان‬ ‫راس���ت���ەوخ���ۆی���ە‌و ئ��اش��ك��رای��ە‪ ،‬كە‬ ‫كۆمپانیاكانیان بازرگانیی دەك��ەن‪.‬‬ ‫جۆرەكەی تریشیان ناڕاستەوخۆیە‪ ،‬ئەم‬ ‫جۆرەیان لەڕێگا ناشەفافیی‌و نایاساییەوە‬ ‫بازرگانیی دەكات‌و حیزبەكان بوونەتە‬ ‫ئامرازێك بۆ شەرعییەتدان بەم جۆری‬

‫ئەو كۆمپانیایانە‪،‬‬ ‫ئەوەندە هەژموون‌و‬ ‫كاریگەرییان هەیە‬ ‫بەسەر بازاڕەوە‪ ،‬دەتوانن‬ ‫لە هەركاتێكدا بێت‪،‬‬ ‫نرخی بازاڕ دیاریی بكەن‬ ‫بازرگانییە»‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست‬ ‫«رۆژن��ام��ە» ك��ەوت��وون‪ ،‬لەهەرێمی‬ ‫كوردستاندا‪ ،‬نزیكەی (‪ )9000‬كۆمپانیای‬ ‫گ��ەورەو بچووك هەن‪ ،‬ئەو رای��ەش لە‬ ‫ێ‌و‬ ‫بەرامبەریان دروستبووە كە كێبەرك ‌‬ ‫دەستبەسەرداگرتنی ب��ازاڕ لەنێوان‬ ‫كۆمپانیاكاندا‪ ،‬نرخی كەلوپەلەكانی بەو‬ ‫جۆرە بەرزكردووەتەوە‪.‬‬ ‫محەمەد فاتیح‪ ،‬روونیدەكاتەوە‪:‬‬ ‫جگە لە كەرتی نەوت‌و شمەك‌و كااڵ‪،‬‬ ‫كۆمپانیا حیزبییەكان‪ ،‬قۆرخی چەندان‬ ‫كەرتی تریشیان كردووەو وتی‪« :‬لەوانە؛‬ ‫ك��ەرت��ی گ��واس��ت��ن��ەوە بەشێوەیەكی‬ ‫گشتی‌و بەتایبەتیش فڕۆكەخانەو‬ ‫خزمەتگوزارییەكانی ناو فڕۆكەخانە‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا دەستیانگرتووە بەسەر‬ ‫كەرتی پەیوەندیكردندا (تەلەفۆنات‌و‬ ‫ئ��ی��ن��ت��ەرن��ێ��ت)‪ ،‬ب��ە ه��ەم��وو بەشە‬ ‫جیاجیاكانییەوە»‪ .‬لەگەڵیشیاندا بەپێی‬ ‫زانیارییەكانی ئەو رۆژنامەنووسە‪« :‬ئەو‬ ‫كۆمپانیایانە‪ ،‬توانیویانە دەستبگرن بەسەر‬ ‫زۆربه‌ی زەوییە بازرگانی‌و ستراتیژییەكان‬ ‫لەناو شارەكاندا»‪.‬‬

‫یەكێك لە گەورەترین ئەو كۆمپانیا‬ ‫حیزبییانەی لەهەرێمی كوردستاندا‬ ‫ك��اردەك��ات‌و بەشێوەیەكی بەرچاو‬ ‫تەندەری پڕۆژەكانی بۆ دەردەچێت‪،‬‬ ‫ه����ەردوو گ��رووپ��ی كۆمپانیاكانی‬ ‫«ن���ۆك���ان»ی س���ەر ب��ە یەكێتیی‬ ‫نیشتمانیی كوردستانه‌‪ ،‬له‌گه‌ڵ گرووپی‬ ‫كۆمپانیاكانی (‪)77‬ی سەر بە پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان‪.‬‬ ‫ل���ەب���ارەی ق��ۆرخ��ك��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫كۆمپانیاكانی حیزبەوە‪ ،‬لە ئێستادا‬ ‫ب��ەرپ��رس��ان��ی حكومەتی هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ج��ەخ��ت��دەك��ەن��ەوە كە‬ ‫كۆمپانیاكانی ح��ی��زب‪ ،‬ل��ە ك��اری‬ ‫بەڵێندەرایەتی دوورخراونەتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەوەش ناشارنەوە كە «قۆرخكاریی‪،‬‬ ‫بەردەوامە»‪.‬‬ ‫بەرپرسێكی ب��ااڵی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬لەمبارەیەوە‬ ‫ئ���اش���ك���رای دەك�������ات‪« :‬چ��ەن��د‬ ‫كۆمپانیایەكی بیانیی‪ ،‬سەردانی‬ ‫س��ەرۆك��ی هەرێمی كوردستانیان‬ ‫كردووە‌و ئاگاداریان كردووەتەوە كە‬ ‫بەرپرسانی حیزبیی‌و حكومیی‪ ،‬داوای‬ ‫پشكیان لێدەكەن لە پڕۆژەكاندا‪،‬‬ ‫ئەمەش هانیان نادات هیچ پڕۆژەیەك‬ ‫وەربگرن»‪.‬‬ ‫ئ���ەو ب��ەرپ��رس��ە حكومییە‪،‬‬ ‫ئاماژەی بەوەش كرد‪« :‬لەئێستادا‪،‬‬ ‫كۆمپانیای (نۆكان)‪ ،‬هیچ پڕۆژەیەكی‬ ‫بەڵێندەرایەتیی وەرناگرێت»‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سەرچاوەیەكی نزیك لە كۆمپانیای‬ ‫ن��ۆك��ان‪ ،‬ج �ه‌خ��ت ل � ‌ه راس��ت��ی ئه‌و‬ ‫زانیارییان ‌ه دەكاتەوە؛ که‌‪« :‬كۆمپانیای‬ ‫نۆكان‪ ،‬جومگە بەهێزو گرنگەكانی‬ ‫ئ��اب��ووری �ی‌و ب��ازرگ��ان��ی��ی كۆنتڕۆڵ‬ ‫ك����ردووە»‌و پێشیوایە‪ ،‬ئ��ەو ك��ارەی‬ ‫كۆمپانیای نۆكان دەیكات‪« ،‬ئاساییە‌و‬ ‫لە خزمەتی هەرێمی كوردستاندایە»‪.‬‬ ‫سەرچاوەكە‪ ،‬كە نەیویست ناوی‬ ‫ئاشكرابكرێت‪ ،‬روونیكردەوە‪« :‬ئەو‬ ‫دەستبەسەرداگرتنەی كۆمپانیای نۆكان‬ ‫بۆ كۆڵەكە سەرەكییەكانی بازرگانیكردن‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا بە بڕوای‬ ‫من‪ ،‬ئ��ەوە كارێكی ئاساییە‪ ،‬چونكە‬ ‫گرنگە كە هەرێمی كوردستان‪ ،‬خاوەنی‬ ‫كۆمپانیایەك بێت؛ كە پشتئەستووربێت‬ ‫بە ئابوورییەكی بەهێز»‪.‬‬

‫سه‌رۆک‌و‬ ‫یه‌کگرتنه‌وه‌‬ ‫یەكێكی دیكە لەگرفتە گەورەكانی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬كە لە پڕۆژەكەی‬ ‫س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م��دا ب��اس��ی ن��ەك��راوە‪،‬‬ ‫ی��ەك��ن��ەك��گ��رت��ن��ەوەی س��ێ‌ وەزارەت‌و‬ ‫دام��ەزراوەی��ەك��ی حیزبییە‪ ،‬كە جگە لە‬ ‫قۆرخكاریی سیاسیی‪ ،‬رێگایەكی دیكەیە‪،‬‬ ‫كە بەشێوەی ناڕاستەوخۆ پارەی میللەتی‬ ‫بۆ حیزب پێ‌ دەڕوات‪.‬‬ ‫چەند وەزارەت‌و دامەزراوەیەك هەن‪،‬‬ ‫بەتەواوەتی لەژێر هەیمەنەی حیزبدان‌و‬ ‫جگە ل��ە رەن��گ��ی زەردو س���ەوز‪ ،‬هیچی‬ ‫دیكە نابینن‌و بەشی هەرە زۆری بودجەی‬ ‫گشتیش‪ ،‬سااڵنە بۆ ئەم دام��ەزراوان��ەن‪،‬‬ ‫چۆن؟‬ ‫وەزارەت���ی دارای���ی‪ :‬ئ��ەم وەزارەت���ە‪،‬‬ ‫جگە لەوەی تائێستا بەفیعلیی وەك دوو‬ ‫وەزارەت كار دەك��ات‪ ،‬بۆ دوو ئیدارەی‬ ‫پێشووی (یەكێتی‌و پارتی)‪ ،‬ژمارەیەكی‬ ‫زۆری كادیرە حیزبییەكانی یەكێتی‌و پارتی‪،‬‬ ‫فەرمانبەری ئەم وەزارەت���ەن‪ .‬پارساڵ‪،‬‬ ‫وەزارەتی دارایی‪ )37( ،‬هەزار‌و (‪)788‬‬ ‫مووچەخۆری هەبوو‪ ،‬مووچەی تەرخانكراو‬ ‫بۆ فەرمانبەرانی لەمساڵیشدا‪)816( ،‬‬ ‫ملیار دینارە‪.‬‬ ‫پ��ێ��ش��م��ەرگ��ە‪ :‬پێویستە م��ووچ��ەی‬ ‫پێشمەرگەی هەرێمی كوردستان‪ ،‬هاوتا‬ ‫بێت لەگەڵ مووچەی كارمەندانی وەزارەتی‬ ‫بەرگریی عێراق‌و پێشمەرگەش بكرێتە‬ ‫موڵكی نیشتمان‪ ،‬تائێستاش ژمارەی هێزی‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬بە نەزانراویی ماوەتەوەو وەزیری‬ ‫پێشمەرگەی حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫دەڵێت‪ ،‬ژمارەی هێزی پێشمەرگە‪)200( ،‬‬ ‫هەزار كەسەو بەپێی میالكاتی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬كە مووچەیان بۆ‬ ‫تەرخانكراوە‪ )118( ،‬هەزار كەس بووە لە‬ ‫پارساڵدا‪ ،‬پارەی تەرخانكراو بۆ مووچەی‬ ‫پێشمەرگە لەمساڵدا‪ )627( ،‬ملیار دینارە‪.‬‬ ‫ئاسایش‪ :‬گومان لەوەدا نییە‪ ،‬ئێستا‬ ‫ئاسایش لە سنووری پارتی‪ ،‬ئاسایشی‬ ‫پارتییەو لە سنوری یەكێتیش‪ ،‬ئاسایش لەژێر‬ ‫دەسەاڵتی یەكێتیدایە‪ .‬لەپارساڵدا‪ ،‬ژمارەی‬ ‫فەرمانبەرانی ئاسایشی گشتیی سلێمانی‪،‬‬ ‫(‪ )17‬ه��ەزار‌و (‪ )678‬فەرمانبەربووەو‬ ‫مووچەی ساڵێكی هەموویان‪ )125( ،‬ملیار‬ ‫دینارەو ژم��ارەی فەرمانبەرانی ئاسایشی‬ ‫هەولێریش‪ )18( ،‬هەزار‌و (‪ )819‬كەسەو‬ ‫مووچەی ساڵێكی هەموویان‪ )140( ،‬ملیار‬ ‫دینارەو لە بودجەی گشتیی پارەیان بۆ‬ ‫تەرخان دەكرێت‪ ،‬ئەمە جگە لە دەزگای‬ ‫(زانیاریی‌و پاراستن)‪ ،‬كە تائێستا بە‬ ‫نەزانراویی ماونەتەوە‪.‬‬ ‫وەزارەتی ناوخۆ‪ :‬هەرچەندە وەزارەتی‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬ئێستا بەناو یەكیگرتووەتەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم زۆر ئەستەمە لە ناوچەی دەسەاڵتی‬ ‫یەكێتیدا‪ ،‬ئێستا كەسێك وەك كارمەندی‬ ‫ئ��ەم وەزارەت�����ە داب��م��ەزرێ��ت‌و یەكێتی‬ ‫نەبێت‪ ،‬هەر وەك هەمان شت لەناوچەی‬ ‫دەس��ەاڵت��ی پ��ارت��ی��دا ئەستەمە‪ ،‬بەشی‬ ‫ه��ەرەزۆری كارمەندانی ئەم وەزارەت��ەش‪،‬‬ ‫لەبری ئەوەی بەرگریی لە میللەت بكەن‪،‬‬ ‫پاسەوانی بەرپرسە حیزبییەكانی یەكێتی‌و‬ ‫پارتی‌و بارەگا حیزبییەكانیانن‪ ،‬ژمارەی‬ ‫ف��ەرم��ان��ب��ەران��ی وەزارەت����ی ن��اوخ��ۆش لە‬ ‫پارساڵدا‪ )95( ،‬ه��ەزار‌و (‪ )983‬كەس‬ ‫بووەو مووچەی ساڵێكیشیان‪ )705( ،‬ملیار‬ ‫دینارە‪.‬‬ ‫حكومەتی ه��ەرێ��م‪ ،‬پ��ارس��اڵ (‪)625‬‬ ‫ه���ەزارو (‪ )849‬م��ووچ��ەخ��ۆری هەبووە‪،‬‬ ‫ب��ە ئ��اس��ای �ش‌و وەزارەت�����ی پێشمەرگەو‬ ‫ناوخۆو داراییەوە‪ )292( ،‬هەزار‌و (‪)731‬‬ ‫مووچەخۆریان هەیە‪ ،‬ل��ەو بودجەیەش‪،‬‬ ‫كە مووچەی فەرمانبەران تەرخانكراوە‪،‬‬ ‫بەشی هەرەزۆری بۆ ئەم دەزگاو وەزارەتە‬ ‫حیزبییانەیە‪ ،‬لە چ��وار ترلیۆن‌و (‪)999‬‬ ‫ملیار دی��ن��ار‪ ،‬كە پ��ارس��اڵ بۆ مووچەی‬ ‫فەرمانبەران تەرخانكرا‪ ،‬دوو ترلیۆن‌و‬ ‫(‪ )125‬ملیار دیناری بۆ ئەو وەزارەتانەیە‬ ‫كە لەژێر دەسەاڵتی حیزبدان كە بەم پێیە‪،‬‬ ‫(‪)%42.5‬ی مــــــــــــووچەی فەرمانبەرانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە ناڕاستەوخۆ‪ ،‬بۆ خزمەتی‬ ‫حیزبە‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫لەگەڵ خۆراكی مانگانەدا‪ ،‬برنجی مەكسیكی دابەش دەكرێت‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬حكومەتی عێراق‬ ‫ل���ەرێ���گ���ەی ب����ەن����دەری «ئ���وم‬ ‫قەسر»ه‌وە‪ )51625( ،‬تەن برنجی‬ ‫مەكسیكی هاوردەی عێراق دەكات‌و‬ ‫وەزارەت���ی بارزگانیش لە رێگای‬

‫خۆراكی مانگانەوە دابەشی دەكات‬ ‫به‌سه‌ر هاواڵتییاندا‪.‬‬ ‫ئەنماڕ س��اف��ی‪ ،‬ب��ەڕێ��وه‌ب��ەری‌‬ ‫راگەیاندن ‌ی كۆمپانیا ‌ی گشتیی‌‬ ‫بەندەرەكان ‌ی عێراق‪ ،‬رایگەیاند‪:‬‬

‫«بڕێك ‌ی زۆر ‌ی برنج ‌ی ناو كیسە‪ ،‬كە‬ ‫(‪ )51625‬تەن بوو‪ ،‬گەیشتە بەندەری‌‬ ‫ئوم قەسر‪ ،‬بەمەبەست ‌ی دابینكردنی‌‬ ‫بۆ كۆبۆن ‌ی خۆراك‪ ،‬دەگاتە دەست‬ ‫وەزارەت ‌ی بازرگانیی»‪.‬‬

‫كۆمپانیای گشتیی بەندەرەكانی‬ ‫عێراق‪ ،‬هەوڵەكانی خستووەتە گەڕ‬ ‫بۆ ئ��ەوەی بە زووت��ری��ن ك��ات ئەو‬ ‫بارە‪ ،‬كە لە (‪ )51‬هەزار تۆن برنجی‬ ‫مەكسیكی پێكهاتووە‪ ،‬دابگرێت‪،‬‬

‫پێشتریش وەزارەت���ی بازرگانیی‬ ‫ع��ێ��راق‪ ،‬گەیشتنی چ��وار كەشتی‬ ‫ك��ە (‪ )191‬ه���ەزار ت��ۆن گەنمی‬ ‫ئەمریكایی‌و برنجی تایلەندیی‌و‬ ‫ئۆرگواییان هەڵگرتووە‪ ،‬راگەیاندبوو‪.‬‬

‫كەموكورتییەكانی جیاوازیی مووچه؛‌ ئاشكرا دەكرێن‬ ‫سەرو ریشەكەی‬ ‫بێرناردشۆ‬ ‫محەمەد شێخ فاتح‬

‫*‬

‫دەوترێت جارێكیان لە بێرناردشۆیان پرسی‪ :‬ئەر ‌ێ كابرا‪ ،‬ئەم‬ ‫سەرە كەچەڵە ئەسڵەحەو ئەو ریشە زۆرە چییە هەتە؟ ئەویش‬ ‫لەوەاڵمدا دەڵێت‪ :‬ئەوە زۆریی بەرهەمهێنان‌و خراپیی دابەشكردنە‪.‬‬ ‫ئەوەی بەشێوەیەكی گشتیی دەبینرێت‪ ،‬ئەوەیە كە سەروەت‌و‬ ‫سامانەكان بە هاوسەنگیی دابەش نەبوون‌و السەنگیش هەیە لەسەر‬ ‫لەنو ‌ێ دابەشكردنەوەی‪ ،‬لەالیەن دەسەاڵتدارانەوە‪.‬‬ ‫ئێستا ژمارەی دانیشتو‌وانی جیهان‪ ،‬خۆی نزیك دەكاتەوە لە‬ ‫شه‌ش ملیاردو (‪ )925‬ملیۆن كەس‪ ،‬زیاتر لە (‪)%80‬ی سامان لە‬ ‫چنگی (‪ )%20‬دایە‪ ،‬لەو رێژەیەش (‪)%50‬ی سامان لە دەستی (‪)%2‬‬ ‫دایە‪ ،‬بە واتایەكی تر (‪)%80‬ی خەڵكی ئەم زەوییە (‪)%20‬ی سامانیان‬ ‫الیە‪ ،‬لەو رێژەیەش (‪ )%80‬یان داهاتی رۆژانەیان كەمترە لە (‪)10‬دۆالر‪،‬‬ ‫ئامارەكانیش ئاماژە بەوە دەكەن لە كۆی (‪ )2‬ملیاردو (‪ )200‬ملیۆن‬ ‫منداڵ لە جیهاندا‪ ،‬رۆژانە (‪ )22‬هەزار منداڵ لە برسانداو بە هێواشی‌و‬ ‫دوور لە ویژدانی جیهان دەمرن‪ .‬ئەم قسانە ئەگەر لەسەر ئاستی جیهاندا‬ ‫واقیعێك بێت‪ ،‬ئەوا بۆ هەرێمی كوردستانیش بابەتێكە كە كەمیی‬ ‫هەیەو زیادی نییە‪ .‬چونكە مەسەلەی ئیدارەو چۆنێتی دابەشكردنەوەی‬ ‫سەروەت لە واڵتانێكدا بووەتە مڵۆزم‌و خەڵكێكی زۆری بە خۆیەوە‬ ‫سەرقاڵ كردو‌وە‪ ،‬كە سەردەمانێكە هەرێمی كوردستانیان جێهێشتو‌وە‪.‬‬ ‫بۆ هاواڵتییانی كوردستان‪ ،‬تەنها قسەیەو جێی دڵخۆشیی نییە؛ كاتێك‬ ‫كە دەوترێت ئەوەندە ملیارد بەرمیل یەدەگی نەوتی خاو‪ ،‬ئەوەندە‬ ‫ملیارد مەترسێجا بەردی مەڕمەڕ‪ ،‬ئەوەندە ئاو‪ ،‬ئەوەندەی تر زەوی‌و‬ ‫ئەوەندەو ئەوەندەمان هەیە‪ ،‬چونكە سەروەت‌و سامانەكان یان الی‬ ‫كەمینەیەكن‪ ،‬یان تەنها ماددەی خامن‪ ،‬ئەگینا ئەوەی واقیعە‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫كە بەپێی هەندێك توێژینەوە‪ ،‬هێڵی هەژاریی (‪ )%30‬تێدەپەڕێنێت‪.‬‬ ‫ئەگەر ناهاوسەنگیی لەدابەشكردنی سەروەتەكاندا حیكمەتێكی‬ ‫تێدا بێت لەالیەن خ��وداوە‪ ،‬كە تیایدایە‪ ،‬ئەوا ئەركی مرۆڤە‪ ،‬كە‬ ‫لەرێگەی میكانیزمێكی گونجاوەوە سەرلەنو ‌ێ نەخشەی دابەشبوونی‬ ‫ئەو سەروەتانە بگۆڕێت‌و بەشێوەیەكی دادپەروەرانە دابەشی بكاتەوە‪.‬‬ ‫لەكاتێكدا سیستمی سەرمایەداریی‪ ،‬بەهێزترین سیستمی ئابورییە‪،‬‬ ‫بەاڵم دوچاری دەیان قەیران بووەتەوە‪ ،‬هەر ئەوەیشە وا لە دەسەاڵتداران‬ ‫دەكات‪ ،‬لە لووتكەكانی (‪)G20‬دا بە راشكاوانە بڵێن‪ :‬ئەگەرچی‬ ‫لەهەوڵی ئەوەداین چارەسەری بەرهەمهێنان بكەین‪ ،‬بەاڵم چی لە‬ ‫بەكاربردن بكەین‪ ،‬ئەوە لەكاتێكدایە خودای گەورە دەفەرموێت‪(:‬واالرض‬ ‫وضعها لالنام)‪ ،‬واتە زەویمان بۆ هەموو بەشەرییەت دروست كردووە‪،‬‬ ‫نەك تەنها بۆ دەوڵەمەندەكان‪.‬‬ ‫ئێستا هەرێمی كوردستان جیاواز لەهەر جیۆگرافیایەكی تر‪،‬‬ ‫پێویستی بە میكانیزم‌و یاساو خەڵكانی پڕۆفێشناڵە‪ ،‬كە رۆڵ بگێڕن‬ ‫لە ئیدارەدانی ئەم واڵتەو ئەوەندە رێگا نەدەن بە تۆخبوونەوەی‬ ‫جیاوازییەكان لە دەوڵەمەندبوون‌و هەژاربوونداو چیتر ئەوەندە بە‬ ‫شانازییەوە باس لەزیادبوونی ژمارەی ملیۆنێرو ملیاردێرەكان نەكەن‌و‬ ‫لەوالوەیش بە سەدان خێزان لەچاوەڕوانی وەرگرتنی تەنها (‪ )75‬هەزار‬ ‫دیناری یارمەتی مانگانەیاندا بن‪.‬‬ ‫*رۆژنامەنووسی ئابوریی‪.‬‬

‫راپۆرتی‪ :‬رۆژنامه‬

‫‌‪.................................‬‬ ‫پسپۆڕێكی بواری ژمێریاریی‪،‬‬ ‫ئ���ەو ك��ەم��وك��ورت��ی �ی‌و لێبڕینە‬ ‫(هەاڵنە) ئاشكرا دەكات؛ كە لە‬ ‫سیستمی نوێی جیاوازیی مووچەدا‬ ‫دان��راوە‌و به‌هۆیه‌و‌ه دەی��ان ملیار‬ ‫دی��ن��ار‪ ،‬ج��ی��اوازی��ی ت��ر دروس��ت‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫دوای «رزگاركردن»ی عێراق‬ ‫لەالیەن ئەمریكاوە لە (‪)2003‬دا‪،‬‬ ‫راستەوخۆ دەســــــــــــــەاڵتی‬ ‫كاتیی هاوپەیمانان‪ ،‬سیستمی‬ ‫مووچەی هەموو عێراقیان كرد‬ ‫بە چوار گرووپەوە‪ ،‬ئەم بڕیارەش‬ ‫لە (‪)2003/4/1‬دا‪ ،‬چووە بواری (‪ )100‬هەزار فەرمانبەر جیاوازیی مووچە دەیانگرێتەوە‬ ‫جێبەجێكردنەوە‌و سیستمێكی‬ ‫نوێی مووچە بۆ هەموو الیەك‪ )11( ،‬پلەی وەزیفی‌و (‪ )2‬پلەی دەس��ت��ب��ەك��اردەب��ن‪ ،‬ی��ان دوات��ر ئ��ی��داره‌ی پ��ێ��ش��ووی سلێمانی‬ ‫دادەمەزرێن‪ ،‬جیاوازیی سیستمی تەرخان بكات‪.‬‬ ‫بە هەرێمی كوردستانیشەوە‪ ،‬نایاب پێكهاتووە»‪.‬‬ ‫ع�����ەزی�����ز ع�����ەل�����ی‪ ،‬ل��ە‬ ‫ئ��ەو پسپۆڕەی ژمێریاریی‪ ،‬نوێی مووچە نایانگرێتەوە‪ ،‬تەنیا‬ ‫دەستنیشان كرا‪.‬‬ ‫عەزیز عەلی جەوهەر‪ ،‬پسپۆڕی لە توێژینەوەكەیدا‪ ،‬باس لەوە ئەو فەرمانبەرانە دەگرێتەوە كە توێژینەوەكەیدا دەڵێت‪« :‬ئەو‬ ‫ژمێریاریی‪ ،‬لە توێژینەوەكەیدا كە دەكات‪« :‬لەبەرئەوەی حكومەتی پێش ئەو بەروارە دەستبەكاربوون‪ .‬بودجەیە‪ ،‬بۆ قەرەبووی حەوت‬ ‫بەپێی توێژینەوەكەی عەزیز س��اڵ��ی ج��ی��اوازی��ی م��ووچ��ەی‬ ‫بۆ «رۆژنامە»ی ئامادەكردووە‪ ،‬هەرێمی كوردستان‪ ،‬پێكهاتبوو لە‬ ‫دەریدەخات‪« :‬وەزارەتی دارایی‌و هەردوو ئیدارەی هەولێر‌و ئیدارەی عەلی‪ ،‬ئەو رێنماییانەی حكومەتی فەرمانبەرانی ئیدارەی سلێمانی‌و‬ ‫ئابووریی هەرێمی كوردستان‪ ،‬لە سلێمانی‪ ،‬ه��ەر ئیدارەیەكیان هەرێمی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬چەندین گەرمیان تەرخاندەكرێت‪ ،‬كە زیاتر‬ ‫یەكەم رێنماییاندا بە گشتاندنی بە سیستمێكی مووچە كاریان جیاوازیی نو ‌ێ بۆ مووچەی ئەو لە (‪ )150‬هەزار فەرمانبەری هەیە‌و‬ ‫ژمارە (‪ )9114‬ل��ە(‪ )2003/9/15‬كرد‪ .‬ئیدارەی هەولێر‪ ،‬سیستمی فەرمانبەرانە دروست دەكات‪ ،‬كە (‪ )100‬هەزار فەرمانبەر جیاوازیی‬ ‫دا‪ ،‬لە بواری وەسفی ناونیشانەكان م��ووچ��ەی حکومه‌تی ن��اوەن��دی رێنماییەكان دەیانگرێتەوە‪ ،‬لەم مووچە دەیانگرێتەوە»‪.‬‬ ‫دوای دەرك��ردن��ی رێنمایی‬ ‫(وص��ف الوضائف)‪ ،‬لەكاتی وەرگ����رت‌و ئ��ی��دارەی سلێمانی رووه‌ش���ەوە‪ ،‬باس ل��ەوە دەك��ات‪:‬‬ ‫خ��ۆی��دا‪ ،‬نەیتوانی ئ��ەم ئەركە سیستمی مووچەی خ���وارەوەی «ئەو فەرمانبەرانەی خانەنشین دارای���ی ژم���ارە (‪ )11‬ل��ە رۆژی‬ ‫وەرگرت‪ ،‬بەاڵم حكومەتی عێراقی ك����راون‪ ،‬ب���ەاڵم ل���ەو س��ااڵن��ەدا (‪)2011/6/14‬دا‌و كۆبوونەوەی‬ ‫جێبەج ‌ێ بكات»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ی���اس���ای راژەی ف��ی��دراڵ‪ ،‬دەق����اودەق ك��اری بەو ف��ەرم��ان��ب��ەر ب���وون‪ ،‬ج��ی��اوازی��ی سەرجەم فەرمانگەكانی سنووری‬ ‫سلێمانی‌و ئ��ی��دارەی گەرمیان‪،‬‬ ‫شارستانیی ژمارە (‪)24‬ی ساڵی سیستمە ك��رد‪ ،‬وات��ە ئ��ی��دارەی مووچەكە نایانگرێتەوە»‪.‬‬ ‫ن���اوب���راو‪ ،‬ئ���ەوەش ئاشكرا ناڕەزاییەكی زۆر لەسەر چۆنێتیی‬ ‫دەستنیشانكردنی سلێمانی‪ ،‬دوو ع �ه‌الوە لە دوای‬ ‫(‪،)1960‬‬ ‫قۆناغی هەر فەرمانبەرێك‪ ،‬دوای بەغداوەیە‌و هەولێریش یەك عەالوە دەك��ات‪« :‬بەپێی رێنمایی نوێی گ��ەڕان��دن��ەوەی ئ��ەو ق��ەرەب��ووە‌و‬ ‫خەرجكردنی جیاوازیی مووچە‪ ،‬دواكەوتنەكەی لەناو فەرمانبەراندا‬ ‫پلەكەی‪ ،‬لەدوای بەغداوەیە»‪.‬‬ ‫دەستنیشانكردنی‬ ‫ب��ۆ چ��ارەس��ەرك��ردن��ی ئ��ەو ب��ەڕێ��وەب��ەرێ��ت��ی پ�����ەروەردەی دروستبووە‪.‬‬ ‫داب��ەش��ك��راوە ب��ۆ (‪ )11‬پلەی‬ ‫عەزیز عەلی‪ ،‬ئاماژە بەوەش‬ ‫وەزیفی‪ ،‬واتە‪ )10( :‬پلە‪ ،‬بەاڵم گ��رف��ت��ەش‪ ،‬وەزارەت�����ی دارای���ی سلێمانی‌و گ��ەرم��ی��ان‪ ،‬تائێستا‬ ‫پلەی (‪ )1‬كراوە بە دوو بەشەوە‪ :‬حكومەتی هەرێمی كوردستان‪ ،‬جیاوازیی مووچەیان بۆ خەرج دەك��ات‪« :‬لە ساڵی (‪)2004‬دا‪،‬‬ ‫پلە نزمەكان‪ ،‬ئەگەر مووچەكەیان‬ ‫ل������ە(‪)2010/12/29‬دا‪ ،‬رێنمایی نەكراوە»‪.‬‬ ‫‪.1B ،1A‬‬ ‫لەچەند ساڵی راب����ردوودا‪ ،‬لە (‪ )204‬دینار كەمتر بوایە‪،‬‬ ‫ب���ەب���ڕوای ع��ەزی��ز ع��ەل��ی‪ :‬ژم���ارە (‪)25‬ی ب��ە ن��ووس��راوی‬ ‫«لەو كاتەدا‪ ،‬تەنیا پۆلێنكردنی ژم���ارە (‪)23125‬ی گشتاند‪ ،‬حكومەتی هەرێمی كوردستان‪ ،‬خانەنشینییان (‪ )%1‬لێ دەبڕا‪،‬‬ ‫ناونیشانەكان ئ��ەن��ج��ام��درا‌و تا كە تایبەتە بە یەكخستنەوەی بێدەنگیی لەبەرامبەر جیاوازیی ه��ەروەه��ا ئ��ەگ��ەر مووچەكەیان‬ ‫رادەیەك ئاڵۆزیی لە پرۆسەكەدا مووچەی فەرمانبەران‪ ،‬هەروەها مووچەی فەرمانبەرانی هەولێر‪ ،‬زی��ات��ر ب��وای��ە ب��ۆ خانەنشینی‬ ‫دروس���ت ك���رد‪ ،‬ه��ۆك��ارەك��ەش��ی وەزارەتی دارایی لە (‪ )2011/6/14‬ب��ە ب����ەراورد ل��ەگ��ەڵ سلێمانی‪ ،‬فەرمانبەران‪ )%4( ،‬لە مووچەی‬ ‫دەگ��ەڕێ��ت��ەوە بۆ تەواونەكردنی رێنماییەكی نوێی بە ژمارە (‪ )11‬ه��ەڵ��ب��ژاردب��وو‪ ،‬ب���ەاڵم بەهۆی بنەڕەتییان دەب��ڕا‪ ،‬بەاڵم بەپێی‬ ‫ئ��ەو وەسفی ناونیشانانە‪ .‬ئەو دەركرد‪ ،‬تایبەت بە خەرجكردنی ئ��ەو ف��ش��اران��ەی ئۆپۆزسیۆن‌و رێنماییە نوێیەكە‪ ،‬دەبێت (‪)%7‬‬ ‫فەرمانبەران لەسەر حكومەت‌و ی��ان لێببڕێت‪ ،‬ل��ەو زی��ادەی��ەی‬ ‫وەس��ف��ان��ەش‪ ،‬ئ��ەو ناونیشانانە جیاوازیی مووچەی فەرمانبەران‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو رێنماییانەی پ��ەرل��ەم��ان دروس��ت��ی��ان ك��رد‪ ،‬كە جیاوازیی مووچەكەیان بۆ‬ ‫دەگرێتەوە كە ئێستا لە سیستمی‬ ‫نوێی مووچەی هەرێمی كوردستاندا وەزارەت������ی دارای�����ی ه��ەرێ��م��ی حكومەتی هەرێم‪ ،‬ناچاربوو بڕی دەكەن»‪.‬‬ ‫ئ��ەو پسپۆڕە ژمێریارییە‪،‬‬ ‫(‪ ،7 ،6 ،5 ،4 ،3 ،2 ،1B ،1A‬كوردستان‪ ،‬ئەو فەرمانبەرانەی (‪ )350‬ملیار دینار لە بودجەدا‪ ،‬بۆ‬ ‫‪ )10 ،9 ،8‬پەیڕەوكراوە‪ ،‬كە لە ل��ە رۆژی (‪)2004/1/1‬ه‌وە جیاوازیی مووچەی فەرمانبەرانی ئ��ام��اژە ب���ەوەش دەك���ات‪« :‬لە‬

‫ساڵی (‪)2004‬دا‪ ،‬دەرماڵە نەبوو‬ ‫ت��ا (‪ ،)2008‬ب���ەاڵم ل��ە ساڵی‬ ‫(‪)2008‬ەوە‪ ،‬دەڕم���اڵ���ە ب��ەم‬ ‫ش��ێ��وەی��ە‪ :‬دەرچ��ووان��ی زانكۆ‪،‬‬ ‫(‪ ،)%45‬دەرچ��ووان��ی پەیمانگا‬ ‫(‪ ،)%35‬دەرچ��ووان��ی ئامادەیی‬ ‫(‪ ،)%25‬دەرچ��ووان��ی ناوەندی‬ ‫(‪ ،)%15‬سەرەتایی‌و بێبڕوانامە‬ ‫(‪ )%15‬خ��ەرج��ك��راوە‪ ،‬ب��ەاڵم لە‬ ‫رێنماییەكەدا‪ ،‬بەهیچ شێوەیەك‬ ‫ئ���ەو س�� ‌ێ س��اڵ��ە ك��ە دەب��ێ��ت‬ ‫دەرماڵەی لەگەڵدا بێت‪ ،‬حساب‬ ‫ناكرێت‪ ،‬تەنیا بنەڕەتییەكەی‬ ‫حساب دەكرێت»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئەوەش دەخاتەڕوو‪:‬‬ ‫«ل���ە س��اڵ��ی (‪)2008‬دا‪ ،‬ئەو‬ ‫ف��ەرم��ان��ب��ەرەی م��ووچ��ەك��ەی لە‬ ‫(‪ )700‬هەزار دینار زیاتر بووبێت‪،‬‬ ‫دوای لێ بڕینی خانەنشینی (‪)%5‬‬ ‫باجی دەرامەتی لێ دەبڕێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەپێی رێنماییە نوێیەكە‪ ،‬ئەو باجە‬ ‫لە مووچەی بنەڕەتی فەرمانبەرانی‬ ‫پێش (‪)2004‬ی����ش دەب��ڕدرێ��ت‪،‬‬ ‫لەكاتێکدا لە پێش (‪)2004‬دا‪ ،‬ئەو‬ ‫باجی دەرامەتە نەبووە»‪.‬‬ ‫ع��ەزی��ز ع��ەل��ی ج��ەوه��ەر‪،‬‬ ‫بڕواشی وایە‪« :‬لە رێنمایی نوێی‬ ‫خەرجكردنی جیاوازیی مووچەدا‪،‬‬ ‫پلە یەكەكان زۆر كارئاسانییان بۆ‬ ‫كراوە‪ ،‬بەاڵم بۆ خوار ئەوان‪ ،‬دەبێت‬ ‫ئەوەی گواستنەوەی هەیە لە هەر‬ ‫شوێنێك بێت‪ ،‬گواستنەوەكەی‬ ‫بهێنێتەوە ب��ۆ فەرمانگەكەی‪،‬‬ ‫كە ئێستا دەوام��ی تێدا دەكات‪،‬‬ ‫ئەمەش چەندین مانگی دەوێت بۆ‬ ‫ئەوەی لیژنەكان ئیشەكانی خۆیان‬ ‫تەواو بكەن»‪.‬‬ ‫ئ��ەو پسپۆڕە ژمێریارییە‪،‬‬ ‫ئ������ەوەش ئ��اش��ك��را دەك�����ات‪:‬‬ ‫«ف��ەرم��ان��ب��ەر ه��ەی��ە‪ ،‬ل��ە ساڵی‬ ‫(‪)1986‬دا‪ ،‬دام�������ەزراوە بە‬ ‫(‪ )75‬دینار‪ ،‬تا ساڵی (‪)2003‬‬ ‫تەرفیعات‌و ع��ەالوەی سااڵنەكەی‬ ‫دەگ��ات��ە (‪ )230‬دی��ن��ار‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫فەرمانبەریش هەیە ل��ە ساڵی‬ ‫(‪)1993‬دا دامەزراوە‪ ،‬بە (‪)149،5‬‬ ‫تا ساڵی (‪ )2003‬عەالوە‌و تەرفیعی‬ ‫سااڵنەی دەگاتە (‪ )230‬دینار»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬دەپرسێت‪« :‬مانگی‬ ‫تەمموز‌و ئابی ساڵی (‪،)1996‬‬ ‫مووچە نەدراوە بە فەرمانبەران‪،‬‬ ‫ئەی بۆ كەس باسی ناكات‌و كەی‬ ‫قەرەبوو دەكرێنەوە؟»‬

‫نرخی سووتەمەنی؛ پڕۆژەكانی حكومەت دوا دەخات‬ ‫راپۆرتی‪ :‬پ‪ .‬سلێمانی‬ ‫‪.................................‬‬ ‫ب����ەرزب����وون����ەوەی ن��رخ��ی‬ ‫سووتەمەنیی؛ گرفتێكی گەورەی‬ ‫ب��ۆ پ��رۆژەك��ان��ی وەب��ەره��ێ��ن��ان‌و‬ ‫خاوەنكارەكان دروست كردووەو‬ ‫لە ئێستایشدا حكومەت ناتوانێت‬ ‫وەك پێویست سووتەمەنیی بۆ‬ ‫كارگەكان دابین بكات‪.‬‬ ‫یاسین ع��ەل��ی‪ ،‬خاوەنكار‪،‬‬ ‫ئ����ام����اژە ب������ەوە دەك������ات‪:‬‬ ‫«بەرزبوونەوەی نرخی گازۆیل‬ ‫لە ئێستادا‪ ،‬گرفتێكی زۆری بۆ‬ ‫پڕۆژەكان‌و بەڵێندەرانیش دروست‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬ب��ەاڵم حكومەت هیچ‬ ‫جۆرە نەرمییەك نانوێنێت لەگەڵ‬ ‫كارو پڕۆژەكاندا»‪.‬‬ ‫وتیشی‪ :‬بەهۆی رۆتینیاتی‬ ‫ف��ەرم��ان��گ��ە ح��ك��وم��ی��ی��ەك��ان‌و‬ ‫دواخستنی پێدانی سولفەی‬ ‫پرۆژەكان‪ ،‬سەرجەم ئەو پرۆژەو‬ ‫ك��اران��ەی لەمساڵدا دەستیان‬

‫پێكردووە‪ ،‬پرۆژەكانی (‪‌)2009‬و‬ ‫(‪)2010‬یەو ئێستا گەیشتوونەتە‬ ‫ئ�������ەوەی ب��خ��رێ��ن��ە ب�����واری‬ ‫جێبەجێكردنەوە‪.‬‬ ‫لەمساڵدا‪ ،‬نرخی سووتەمەنی‬ ‫چەند ج��ارێ��ك ب��ەرزب��وون��ەوەی‬ ‫بەخۆوە بینیوە‪ ،‬بەجۆرێك لە‬ ‫سەرەتای ئەمساڵدا نرخی یەك‬ ‫لیتر گ��از لە (‪ )450‬دی��ن��ارەوە‬ ‫گەیشتە (‪ )600‬دینارو دواتریش‬ ‫ب��ەرزب��وون��ەوەك��ە ب���ەردەوام بوو‬ ‫تاوەكو لە ئێستادا گەیشتووەتە‬ ‫نزیكەی (‪ )900‬بۆ (‪ )1000‬دینار‪.‬‬ ‫یاسین عەلی‪ ،‬باسی لەوە‬ ‫ك��رد نرخی رەسمیی حكومەت‬ ‫(‪ )450‬دینارە بۆ یەك لیتر گاز‪،‬‬ ‫بەاڵم دابینكردنی دەكەوێتە سەر‬ ‫خۆیان‌و دەبێت لەبازاڕی رەشدا‬ ‫دابینی بكەن‪« ،‬ئەوەی حكومەت‬ ‫دەی��دات‪ ،‬تەنیا نزیكەی (‪)%10‬‬ ‫ی پێویستییەكان پڕ دەكاتەوە‪،‬‬ ‫دەبێت ئەوەی تر لە بازاڕی رەش‬ ‫بكڕین‪ ،‬كە نرخەكەی دوو هێندە‬

‫زیاد دەكات»‪.‬‬ ‫بەپێی مەرجە گشتییەكانی‬ ‫بەڵێندەرایەتیی لەعێراقدا‪ ،‬ئەو‬ ‫شتانەی ل��ەالی��ەن حكومەتەوە‬ ‫تەرخان دەكرێت بۆ خاوه‌ن كارو‬ ‫پ��رۆژەك��ان وەك سووتەمەنیی‪،‬‬ ‫ئەوا پێویستە لەكاتی روودان��ی‬ ‫ه��ەر بارودۆخێكی نائاسایی‪،‬‬ ‫یاخود بەرزبوونەوەی نرخەكاندا‪،‬‬ ‫حكومەت قەرەبوویان بكاتەوە‪،‬‬ ‫بەجۆرێك ئەگەر ئەو كەرەستانەی‬ ‫ل��ەالی��ەن ح��ك��وم��ەت��ەوە داب��ی��ن‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬ئ��ەگ��ەر گۆڕانكاریی‬ ‫بەسەر نرخەكەیدا هات‌و (‪)%50‬‬ ‫زیاد بكات‪ ،‬حكومەت بەرپرسیارە‬ ‫لەوەی كەرەستەكەی بۆ دابین‬ ‫بكات‪ ،‬یان قەرەبووی بكاتەوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬سەباح محەمەد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان ئاماژەی‬ ‫ب��ەوە ك��رد‪ ،‬ئ���ەوان پشتگیریی‬ ‫تەواو لە داواكاریی خاوەنكاره‌كان‬ ‫دەك���ەن‌و ه��ەوڵ دەدەن فشار‬ ‫لەسەر حكومەت دروس��ت بكەن‬

‫دەكات‪ ،‬یاسای بەڵێندەرایەتیی‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوەی غ��ەدری تێدایە‬ ‫ب��ۆ خ���اوەن���ك���ارەك���ان‪ ،‬که‌چی‬ ‫ێ‬ ‫هێشتا ب��ەس��ەری��ان��دا جێبەج ‌‬ ‫ن��اك��رێ �ت‌و دەڵ��ێ��ت‪« :‬كێشەی‬ ‫ئەوەی حكومەت‬ ‫سەرەكی خاوەنكارەكان ئەوەیە‪،‬‬ ‫كێشەی سووتەمەنییان هەیە‬ ‫دەیدات‪ ،‬تەنیا نزیكەی بۆ بەڕێوەبردنی كارگەكانیان‪،‬‬ ‫ئەوەیش پێویستی بە هاوكاریی‬ ‫حكومەت هەیە‪ ،‬چونكە لە هەموو‬ ‫(‪)%10‬ی پێویستییەكان واڵتێكدا كاتێك بارودۆخێكی‬ ‫لەناكاو دێتە ئ��اراوە‪ ،‬حكومەت‬ ‫ئاسانكاریی دەكات بۆ ئەوانەی‬ ‫پڕ دەكاتەوە‪ ،‬دەبێت‬ ‫كە بزنسمانن‪ ،‬بۆ ئەوەی ئیفالس‬ ‫نەكەن‪ ،‬یاخود دووچ��اری زیانی‬ ‫ئەوەی تر لە بازاڕی‬ ‫گەورە نەبنەوە‪.‬‬ ‫د‪ .‬س����ەب����اح‪ ،‬وت��ی��ش��ی‪:‬‬ ‫«داوامان لە خاوەنكاران كردووە‬ ‫رەش بكڕین‬ ‫داواك��اری��ی��ەك��ان��ی��ان پێشكەشی‬ ‫لیژنەكانی پەرلەمان بكەن؛ بۆ‬ ‫ب��ۆ داب��ی��ن��ك��ردن��ی پێداویستی ئ��ەوەی پەرلەمان فشار بخاتە‬ ‫سەر حكومەت بۆ پشتگیریكردن‬ ‫بەڵێندەران‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە ئاماژە بەوە لە خاوەن كارگەكان‌و پیاوانی كار‬

‫(بزنس مان)ی واڵتەكەمان»‪.‬‬ ‫بەڵێندەران‪ ،‬ئاماژە بەوەیش‬ ‫دەكەن‪ :‬رۆتینیاتێكی زۆر هەیە‬ ‫لە كارو بارەكاندا‪ ،‬لەبەر ئەوەی‬ ‫لە بنەڕەتدا هیچ ئامادەكارییەك‬ ‫ن���ەك���راوە ب��ۆ ئ���ەو پ��رۆژەی��ەی‬ ‫ح��ك��وم��ەت دەی��خ��ات��ە ب���واری‬ ‫جێبەجێكردنەوە‪ ،‬بەاڵم حكومەت‬ ‫دەیخاتە بواری جێبەجێكردنەوە‪،‬‬ ‫بە كۆمەڵێك كەموكووڕیی زۆرەوە‬ ‫بۆ رازیكردنی خەڵك‪.‬‬ ‫یاسین ع��ەل��ی‪ ،‬خاوەنكار‪،‬‬ ‫ج��ەخ��ت��ی ل���ەوە ك�����ردەوە‪ :‬لە‬ ‫كاتێكدا حكومەت (‪)%17‬ی‬ ‫بودجەی هەرێم بۆ بەكارخستن‬ ‫بەكار دەهێنێت‪ ،‬لەسەر ئەرزی‬ ‫واقیع چاالكی (‪)%5‬یشی نییە‪،‬‬ ‫«بەهۆی رۆتین‌و نایەكسانیی‌و‬ ‫ج��ی��اوازی��ك��ردن‌و كەمتەرخەمی‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ەوە‪ ،‬ئ��ەو پ��رۆژان��ەی‬ ‫پێویستە لە پێنج ساڵدا تەواو‬ ‫بكرێن‪ ،‬لە ماوەی (‪ )20‬ساڵیشدا‬ ‫ناتوانرێت تەواو بكرێن»‪.‬‬

‫ئ�������ەو خ�����اوەن�����ك�����ارە‪،‬‬ ‫ئاشكراشیكرد‪ ،‬كە حكومەت وەك‬ ‫دوو الیەنی جیاواز مامەڵە لەگەڵ‬ ‫پرۆژەكاندا دەكات‌و مامەڵەكردنی‬ ‫بەرامبەر كەرتی تایبەت جیاوازە‪،‬‬ ‫«هەندێك كەس هەیە بە (‪)450‬‬ ‫دینار گازی بۆ دابین دەكرێت‪ ،‬بە‬ ‫رێگایەك لە رێگاكان‪ ،‬هەندێكی‬ ‫دیكەیش لە ب��ازاڕدا‪ ،‬بە (‪)1000‬‬ ‫دینار دەستی دەكەوێت‪ ،‬گازەكە‬ ‫نیوەی ئاوەو ئیشی پێ ناكرێت»‪.‬‬ ‫یاسین‪ ،‬وتیشی‪« :‬ئەسڵی‬ ‫م��ەس��ەل��ەك��ە پ��ەی��وەن��دی��ی بە‬ ‫جیاوازییەوە هەیە»‪ ،‬ئێمە نرخی‬ ‫بەرزمان بەالوە كێشە نییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەرچاو روونییمان دەوێت‪ ،‬ئێمە‬ ‫دەزان��ی��ن هەندێك ك��ەس هەیە‬ ‫لەژێرەوە بە ناڕاستەوخۆ پاڵپشتی‬ ‫دەكرێن‪ ،‬ئەگەر حكومەت پێی‬ ‫ناكرێت سووتەمەنیمان بۆ دابین‬ ‫بكات‌و ناتوانێت نرخ دابەزێنێت‪،‬‬ ‫ئ��ێ��م��ە داوای ی����ەك ن��رخ��ی‬ ‫لێدەكەین»‪.‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫«زیاتر لە (‪ )135‬كەس لەزیندانەكانی هەرێمی كوردستاندا چاوەڕوانی لە سێدارەدانن»‬

‫كۆمەڵی ئیسالمیی مەرجی هەیە‬

‫پڕۆژه‌یاسای سزای لەسێدارەدان؛ رای جیاوازی لێده‌که‌وێته‌وه‌‬ ‫سستیی دادگاكان‬

‫دادوه‌ریی‌و خه‌ڵک‬

‫‪....................................‬‬

‫ل���ی���ژن���ەی م���اف���ی م���رۆڤ‬ ‫ل��ه‌ پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫پڕۆژەیاسایەك گەاڵڵە دەكات بۆ‬ ‫نەهێشتنی س��زای لەسێدارەدان‬ ‫لەهەرێمی كوردستاندا‪ ،‬كە لە‬ ‫ئێستادا زیاتر لە (‪ )135‬كەس‬ ‫لەزیندانەكانی هەرێمی كوردستاندا‬ ‫چاوەڕوانی لە سێدارەدانن‪.‬‬ ‫هه‌ندێک لەو زیندانییانەیش‪،‬‬ ‫نزیكەی (‪ )10‬ساڵە لەچاوەڕوانی‬ ‫ل��ەس��ێ��دارەدان��دا ژی��ان��ی زیندان‬ ‫دەگوزەرێنن‪ .‬ئەندامانی لیژنەی‬ ‫م��اف��ی م���رۆڤ ل��ه‌ پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئەوە بە پێشێلكاریی‬ ‫بەرامبەر بە مافەكانی مرۆڤ‬ ‫دەزان�����ن‌و ل��ەه��ەوڵ��ی ئ����ەوەدان‬ ‫بەدەرچوواندنی یاسایەكی نوێ‪،‬‬ ‫س��زای لەسێدارەدان لەهەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا ه��ەڵ��ب��گ��ی��رێ�ت‌و‬ ‫ئەوانەیشی ئەو سزایە دراون بۆیان‬ ‫بكرێت بە زیندانیی هەمیشەیی‪.‬‬ ‫س���ەرۆك���ی ل��ی��ژن��ەی مافی‬ ‫مرۆڤ لەپەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ب��ەدووری دەزانێت بەتەواوەتی‬ ‫س��زای لەسێدارەدان لەهەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��دا نەمێنێت‪ ،‬ئ��ەو‬ ‫پ��ێ��ی��وای��ە‪« :‬ئ����ەو س��زای��ە بۆ‬ ‫رووبەڕووبوونەوەی تیرۆر‌و هەندێك‬ ‫تاوانی تر هەر دەمێنێت»‪.‬‬ ‫س����االر م��ەح��م��ود‪ ،‬وت���ی‪:‬‬ ‫«ئێستا ئ��اراس��ت��ەك��ان��ی مافی‬ ‫م��رۆڤ لەجیهاندا كەمتر روو‬ ‫لەوەن كۆتایی بە ژیانی تاوانبار‬ ‫بهێنرێت‪ ،‬چونكە ل��ەو كاتەدا‬ ‫هیچ دەرفەتێك بۆ چاكسازیی‬ ‫نامێنێت‪ ،‬هەندێك ماددەی حوكم‬ ‫هەیە كە ئێمە ناتوانین بیخەینە‬ ‫چوارچێوەی لێبووردنەوە‪ ،‬وەكو‬ ‫مەسەله‌ی تیرۆر»‪.‬‬ ‫ئ���ام���اژەی ب������ەوەدا‪ :‬ئ��ەو‬ ‫پڕۆژەیاسایە بۆ نەهێشتنی سزای‬ ‫لەسێدارەدان‪ ،‬هەموو تاوانەكان‬ ‫ن��اگ��رێ��ت��ەوە‪« .‬ه��ەن��دێ��ك كەس‬ ‫لەزیندانەكاندان‌و سزای خۆیان‬ ‫وەرگرتووەو یەكالیی بوونەتەوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم جێبەجێ ن��ەك��راوە‪ ،‬ئێمە‬ ‫خۆشحاڵین كە سزاكان جەستەیی‬ ‫نەبن‌و پشتگیریی ئەوەیش دەكەین‬ ‫سزای لەسێدارەدان نەمێنێت»‪.‬‬ ‫له‌الیه‌کی ترەوە‪ ،‬فراكسیۆنی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیی رەخنە لەوە‬

‫به‌هادین یوسف‬

‫بیالل سڵێمان‪:‬‬

‫بەو مەرجە ئیمزامان‬ ‫لەسەر پڕۆژەكە‬ ‫كردووە؛‬ ‫كە سزای لەسێدارەدان‬ ‫بەهەموو جۆرەكانییەوە‬ ‫نەمێنێت‬ ‫دەگرێت‪ ،‬كە سزای لەسێدارەدان‬ ‫لەژێر ن��اوی تیرۆردا‪ ،‬هۆكارێك‬ ‫بووبێت بۆ س��زادان��ی سیاسیی‬ ‫الیەنە ئیسالمییەكان‪.‬‬ ‫بیالل سڵێمان‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫فراكسیۆنی كۆمەڵی ئیسالمیی‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژە ب���ەوە دەك���ات‪ :‬ئ��ەوان‬ ‫ب��ەو م��ەرج��ە ئیمزایان لەسەر‬ ‫پڕۆژەیاساكە ك���ردووە؛ سزای‬ ‫ل����ەس����ێ����دارەدان ب��ەه��ەم��وو‬ ‫جۆرەكانییەوە نەمێنێت‌و بگۆڕێت‬ ‫بۆ سزای زیندانی هەمیشەیی‪:‬‬ ‫«ئێمە باسمان لەوەیە سزاكە‬ ‫بەگشتیی هەڵبگیرێت‌و باس‬ ‫لەوە نەكات مادەیەك بگرێتەوە‌و‬ ‫مادەیەك نەگرێتەوە‪ .‬ئێمە وەك‬ ‫خاوەنی پڕۆژەكە‪ ،‬كە سەرەتا‬ ‫ئیمزامان لەسەر كردووە‪ ،‬باسمان‬ ‫ل��ەوە ب��ووە هەموو تاوانەكان‬ ‫ب��گ��رێ��ت��ەوە‪ ،‬ئەگینا یاساكە‬ ‫دەرنەچێنرێت باشترە»‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ان��ی لیژنەی مافی‬ ‫مرۆڤ لەپەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫پ���ێ���ی���ان���وای���ە‪ :‬ب��ەش��ێ��ك لە‬ ‫زیندانییەكان ناهەقییان بەرامبەر‬

‫ڤیان عەبدولڕەحیم‪:‬‬

‫ساالر مەحمود‪:‬‬

‫ك����راوە ل���ەالی���ەن دەس��ەاڵت��ی‬ ‫دادوەرییەوە‪.‬‬ ‫ڤ���ی���ان ع��ەب��دول��ڕەح��ی��م‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی مافی مرۆڤ‪،‬‬ ‫ئ��ام��اژە ب���ەوە دەك���ات ك��ە لە‬ ‫بە سە ر كر د نە و ە یە كـــــیا ند ا‬ ‫ب���ۆ زی��ن��دان��ەك��ان��ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بۆیان روونبووەتەوە‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك زیندانیی ناهەقیی‬ ‫زۆریان بەرامبەر كراوە لەالیەن‬ ‫دەسەاڵتی دادوەرییەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫بە وتەی ئەو‪« :‬كۆمەڵێك كەس‬ ‫سزای لەسێدارەدانیان بەسەردا‬ ‫س��ەپ��ێ��ن��راوەو چ��ەن��دی��ن ساڵە‬ ‫ل��ەچ��اوەڕوان��ی جێبەجێكردنی‬ ‫لەسێدارەدان لەزیندانەكاندان‪،‬‬ ‫بۆیە بیرمان لەوە كردەوە پڕۆژە‬ ‫یاسایەك گەاڵڵە بكەین تاكو ئەم‬ ‫كەسانە سزاكەیان بۆ بگۆڕدرێت‬ ‫ب���ۆ زی��ن��دان��ی ه��ەم��ی��ش��ەی �ی‌و‬ ‫ب��ەش��ێ��وەی��ەك��ی س��روش��ت��ی��ی‬ ‫س��زای لەسێدارەدان لەهەرێمی‬ ‫كوردستـــاندا نەمێنێت»‪.‬‬ ‫بەپێی پ��ڕۆژە یاساكە‪ ،‬كە‬ ‫تائێستا لەپەرلەمانی كوردستان‬

‫خ��وێ��ن��دن��ەوەی یەكەمی‬ ‫بۆ ك��راوە‪ ،‬هەموو ئەو‬ ‫ك���ەس���ان���ەی س���زای‬ ‫ل��ەس��ێ��دارەدان��ی��ان‬ ‫بەسەردا سەپێنراوە‪،‬‬ ‫سزاكەیان دەگۆڕێت‬ ‫ب�����ۆ زی���ن���دان���ی‬ ‫هەمیشەیی‌و ئەو‬ ‫م��اوەی��ەش��ی��ان بۆ‬ ‫ئ��ەژم��ار دەك��رێ��ت‬ ‫كە ل��ەچ��اوەڕوان��ی‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ب��وون��ی‬ ‫سزاكەیاندا بوون‪.‬‬ ‫ل�������ەم�������اوەی‬ ‫راب��������������������ردوودا‪،‬‬ ‫بەیاننامەیەكی ئیدانەكردن‬ ‫بەرامبەر سزای لەسێدارەدان‬ ‫ل��ە ك��ۆم��اری ئیسالمیی ئێران‬ ‫ب�ڵ�اوك���رای���ەوەو لەنێویشیدا‬ ‫كۆمەڵێك پەرلەمانتاری هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان واژۆی�����ان ل��ەس��ەر‬ ‫كردبوو‪.‬‬ ‫سزای لەسێدارەدان لەعێراقی‬ ‫سەدام‌و پێش ئەویشدا جێبەجێ‬ ‫كراوە‪ ،‬بەاڵم پاش كۆتاییهاتنی‬

‫ئەو پڕۆژە‬ ‫كۆمەڵێك كەس سزای‬ ‫له‌سێدارەدانیان بەسەردا یاسایە بۆ‬ ‫نەهێشتنی سزای‬ ‫سەپێنراوەو چەندین‬ ‫لەسێدارەدان‪ ،‬هەموو‬ ‫ساڵە لەچاوەڕوانی‬ ‫تاوانەكان ناگرێتەوە‬ ‫جێبەجێكردنی‬ ‫لەسێدارەدانن‬

‫دەسەاڵتەكەی‬ ‫س���ەدام‪ ،‬ئ��ەو س��زای��ە ل��ەالی��ەن‬ ‫«پۆل بریمەر» حاكمی مەدەنیی‬ ‫عێراقەوە گ���ۆڕدرا بۆ زیندانی‬ ‫هەمیشەیی‌و دواتریش لەالیەن‬ ‫حكومەتی عێراقییەوە‪ ،‬سزاكە‬ ‫بەكار خرایەوە‪.‬‬

‫كاری دادگاو چوونە پێشی سكااڵو داواكان لە هەرێمی كوردستاندا‪،‬‬ ‫بەشێوەیەكی سست دەڕۆن‌و هەمووان كۆكن لەسەر ئەوەی (رۆتین)ێكی‬ ‫زۆر لەكاری دادگاكاندا هەیە‌و بەجۆرێكە‪ ،‬تۆمەتبار هەیە چەندین مانگ لە‬ ‫بنكەكانی پۆلیسی گرتن‌و گواستنەوەو زیندانەكاندا دەمێنێتەوە‪ ،‬بێئەوەی‬ ‫دادوەر بڕیاری كۆتایی لەسەر دۆسیەكەی بدات‌و یەكالیی ببێتەوە كە‬ ‫بێتاوانە‪ ،‬یان تاوانبار‪.‬‬ ‫جگەلەوەی لەكاتی مانەوەی ئەو كەسانەدا لە ژێر لێكۆڵینەوە‪ ،‬ئەگەر لە‬ ‫كۆتاییدا دادگا بێتاوانیی سەلماندن‪ ،‬هیچ یاسایەك نییە قەرەبووی خۆیان‌و‬ ‫خێزانەكەیان‌و ئەو كەسانە بكاتەوە كە ئەركی بەخێوكردنیانی لەسەرە‪.‬‬ ‫هەرچەندە لەنێو یاساناسه‌كاندا‪ ،‬ئەو بڕوایەش هەیە‪ ،‬مادام كەسەكە‬ ‫تاوانی كردووە‪ ،‬نەك قەرەبوو‪ ،‬دەبێت سزاش بدرێت‌و قەرەبووی مادیی‌و‬ ‫مەعنەویی ئەو كەسانەشی پێبكرێتەوە كە بەهۆی تاوانەكەی ئەوەوە زیانیان‬ ‫لێكەوتووە‪ ،‬بەاڵم بەشێكی دیكەی یاساناس‌و پارێزەرەكان‪ ،‬باوەڕیان وایە‪:‬‬ ‫كەسێك كە تاوانی كردووە‪ ،‬دەبێت بەتەنیا خۆی ئەو سزایە وەربگرێت‪،‬‬ ‫نەك منداڵ‌و خێزانەكەی‪ ،‬كە رەنگە دەستیان نەبووبێت لەتاوانەكەدا‪ ،‬یان‬ ‫پاڵنەری راستەوخۆو ناڕاستەوخۆش نەبووبن‪.‬‬ ‫بەشێكی دیكەی هۆكاری سستیی كاری دادگا‪ ،‬دەگەڕێتەوە بۆئەوەی‪،‬‬ ‫ئەو الیەنانەی كە كاری لێكۆڵینەوەو بەدواداچوون‌و ئەركی بردنە بەردەم‬ ‫دادگایان هەیە‪ ،‬سەر بەچەند مەرجەعێكی جیاوازن‌و بەستراونەتەوە بە‬ ‫فەرمانی چەند وەزارەتێكەوە‪.‬‬ ‫بەنموونە‪ ،‬دادگاكانی هەرێمی كوردستان‪ ،‬سەر بە دەسەاڵتی‬ ‫دادوەرین‌‪ ،‬الیەنی جێبەجێكاریش كە ئەركی گرتن‌و خستنە بەردەم دادگای‬ ‫تۆمەتبارەكانی لەسەرە‪ ،‬سەر بە وەزارەتی ناوخۆیە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەی ئێستا‬ ‫ئاسایشیش دەسەاڵتی گرتن‌و بەدواداچوونی هەندێك كەیسی هەیە‪ ،‬كە‬ ‫هەرخۆیشی دادوەری لێكۆڵینەوەی هەیەو فەرمانەكان لەدادوەری خۆی‬ ‫وەردەگرێت‌و دوای گرتنی تۆمەتبارەكان‪ ،‬پەڕاوی لێكۆڵینەوەیان بۆ‬ ‫دەكاتەوەو بەشێك لە لێكۆڵینەوەكان بەرەو پێش دەبات‌و دواتر‬ ‫دۆسیەكە بەرەو رووی دادگای تایبەتەمەند دەكاتەوە‪.‬‬ ‫الیەنێكی دیكەی بەشداری لێكۆڵینەوەكان‪ ،‬پۆلیسە‪ ،‬كە‬ ‫هەریەكەو بەپێی تایبەتەمەندیی خۆی‪ ،‬سەر بە بەڕێوەبەرێتییەكەو‬ ‫مەرجەعیان وەزارەت��ی ناوخۆیە‪ .‬فەرمانگەی داواك��اری گشتیش‪،‬‬ ‫بەشێكی دیكەیە لە پرۆسەی جواڵندن‌و بەدواداچوونی داواكان‌و‬ ‫جواڵندنی هەندێك سكااڵ لەبەرامبەر دەستدرێژیكردنە سەر مافی‬ ‫گشتیی (ئەگەر بەیاسایەكی نوێ كارەكانیان رێكبخرێت‪ ،‬رۆڵی گرنگیان‬ ‫هەیە لە بەرەو پێشبردن‌و جواڵندنی رەوتی دادگاییكردنەكاندا)‪.‬‬ ‫ئەم فرەییە‪ ،‬تاڕادەیەك كاری دادگاكانی ب��ەرەو سستی ب��ردووە‪،‬‬ ‫پۆلیسی نەهێشتنی تاوان‌و پۆلیسی بەڵگەی تاوان‌و پۆلیسی فریاكەوتن‪،‬‬ ‫زۆرترین پەیوەندییان بە رووداوەكانەوە هەیەو بەشداریی لێكۆڵینەوەكانن‌و‬ ‫كاریان گرتن‌و راوەدونان‌و ئامادەكردنی تۆمەتبارە بۆ بەردەم دادگا‪.‬‬ ‫دەكرێت بۆ كاراكردنی رەوتی لێكۆڵینەوەكان‌و كەمكردنەوەی ئەو‬ ‫سستییەی ل ‌ه بەرەوپێشبردنی كاری دادگاكاندا هەیە‪ ،‬تاڕادەیەك ئەم‬ ‫فرەمەرجەعییەی الیەنە پەیوەندیدارەكانی تایبەت بە دادگا‪ ،‬كەمبكرێتەوە‌و‬ ‫ئالیەتێكی نوێ بدۆزرێتەوە بۆ رێكخستنی كاری ئەم یەكانە‪ ،‬یان بەشێكی‬ ‫تایبەتی پۆلیسی ت��اوان‌و بەڵگەكانی ت��اوان‪ ،‬لە رووی مەرجەعییەتەوە‬ ‫ببەسترێنەوە بەدادگاكانەوە‪ ،‬یان كەناڵكی خێراو بەردەوامی پەیوەندیی‬ ‫لەنێوانیاندا بكرێتەوە‪ ،‬بۆئەوەی رەوتی لێكۆڵینەوەكان خێراتر بەڕێوەبچن‌و‬ ‫ئەو دواكەوتنەش لەكەیسەكان نەمێنێت‌و ئەوەندەش تۆمەتبارەكان لە (ذمة‬ ‫التحقيق)دا نەمێننەوە؛ تا دادگا دۆسیەكەیان یەكالیی دەكاتەوە‪.‬‬

‫دۆسیەكانی پێشێلكردنی یاسا‬ ‫دادوه‌ریی‌و خه‌ڵک‬

‫‪......................................‬‬

‫س��ەن��ت��ەری پ��ەرەپ��ێ��دان��ی‬ ‫دی��م��وك��راس��ی�ی‌و م��اف��ی م��رۆڤ‬ ‫(‪ )DHRD‬ب���ە ه��اوك��اری��ی‬ ‫رێكخراوی سندووقی پاڵپشتیی‬ ‫دیموكراسیی (‪ ،)NED‬چوارەم‬ ‫راپ���ۆرت���ی خ���ۆی ب���ۆ س��اڵ��ی‬ ‫(‪ )2010‬لەچوارچێوەی پرۆژەی‬ ‫پاڵپشتی دادگ��ا ب�ڵاوك��ردەوە‪،‬‬ ‫كە چەندین پێشێلكاریی لەدژی‬ ‫س��ەروەری��ی یاسا و مافەكانی‬ ‫م��رۆڤ و ت��ۆم��ەت��ب��اران‪ ،‬تۆمار‬ ‫ك��راون‪« ،‬رۆژنامە» به ‌زنجیره‌‬ ‫بەشێك لەو پێشێلكارییانە باڵو‬ ‫دەكاتەوە‪:‬‬ ‫جێبەجێنەكردنی‬ ‫بڕیاری دادگاكانی لێكۆڵینەوە‬ ‫لەماوەی ساڵی (‪)2010‬دا‪،‬‬ ‫(‪ )53‬حاڵەتی پێشێلكاریی‬

‫دەس��ت��ن��ی��ش��ان ك������راون لە‬ ‫ج��ێ��ب��ەج��ێ��ن��ەك��ردن��ی ب��ڕی��اری‬ ‫دادگ���اك���ان���ی ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ەوە‪،‬‬ ‫لەالیەن دامودەزگا حكومیی‌و‬ ‫پ��ارت��ە سیاسیی‌و كۆمپانیا‬ ‫كەمتەرخەمیی‬ ‫ئەهلییەكان‌و‬ ‫ب��ڕی��ارە‬ ‫لەجێبەجێنەكردنی‬ ‫قەزاییەكان لەكاتی گونجاو و‬ ‫یاساییدا‪ ،‬ئەمەیش بووەتە هۆی‬ ‫دواكەوتنی یەكالییكردنەوەی‬ ‫دۆسیەی كێشەكان‌و لەقبوونی‬ ‫متمانەی هاواڵتییان بە بڕیارە‬ ‫قەزاییەكان‪ ،‬كە لە دادگاكانی‬ ‫لێكۆڵینەوە دەرچوون‪ ،‬هەندێك‬ ‫لەو حاڵەتانەی كە دەستنیشان‬ ‫كراون بەم شێوەیە بوون‪:‬‬ ‫‪ -1‬ل���ەس���ەر ی��ەك��ێ��ك لە‬ ‫دۆس��ی��ەك��ان��ی ن��ووس��ی��ن��گ��ەی‬ ‫تاوانی كوشتن لە هەولێر‪ ،‬كە‬ ‫تایبەتە بە كوژراو (گ‪،‬م‪،‬م)‪،‬‬ ‫دادگای لێكۆڵینەوەی هەولێر‪،‬‬ ‫چەندین جار داوای لە ئاسایشی‬

‫پ��ارێ��زگ��ای هەولێر ك���ردووە؛‬ ‫دەستنیشانی ئەو مەفرەزەیەی‬ ‫ئاسایشی پیرمامیان بۆ بكات‪،‬‬ ‫كە لە شەوی (‪)2008/12/23‬‬ ‫سه‌عات (‪)10:15‬ی شەو خەفەر‬ ‫بوون‪ ،‬تاكو رێوشوێنی یاسایی‬ ‫پێویست لەدژیان بگرێتە بەر‪،‬‬ ‫بەاڵم بە نووسراوی ژمارە (‪)93‬‬ ‫لە (‪ ،)2009/3/29‬كە لەالیەن‬ ‫بەڕێوەبەرێتی ئاسایشی هەولێر‬ ‫ئاراستەی دادگای لێكۆڵینەوەی‬ ‫س��ەاڵح��ەدی��ن ك����راوە‪ ،‬تیایدا‬ ‫ه�����ات�����ووە‪« :‬ن���ات���وان���ی���ن‬ ‫دەستنیشانی كارمەندەكانتان‬ ‫بۆ بكەین؛ لەبەر دروستبوونی‬ ‫كێشەی كۆمەاڵیەتیی‪ ،‬ئەگەر‬ ‫پێویست بێت نوێنەری یاسایی‬ ‫بەڕێوەبەرێتییەكەمان ئامادە‬ ‫دەبێت بۆ تەواوكردنی كاری‬ ‫یاسایی»‪.‬‬ ‫‪ -2‬لە فۆڕمێكدا سەبارەت بە‬ ‫وەرگرتنی رەزامەندیی مەرجەع‬

‫بۆ ئەو پۆلیس‌و پێشمەرگانەی‬ ‫لەالیەن دادگاكانەوە داواكراون‌و‬ ‫ت��اوان��ێ��ك��ی��ان ئ��ەن��ج��ام داوەو‬ ‫پلەكانیان ئەفسەرە‪ ،‬بەپێی‬ ‫ب��ڕی��اری ژم����ارە (‪)1042‬ل����ە‬ ‫(‪ )1979/8/11‬ئەگەر هاتوو‬ ‫تاوانەكە (جنایة مشهودة‪-‬‬ ‫ت��اوان��ێ��ک��ی ب��ی��ن��راو) نەبێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوەی تێبینی دەكرێت‬ ‫وەزارەت��ی ناوخۆی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬كار بەم‬ ‫بڕیارە ناكات‌و كێشەو گرفتی‬ ‫بۆ دادگاكان دروست كردووە‌و‬ ‫مامەڵەی یاسایی لەگەڵ ئەم‬ ‫دەقە یاساییەدا ناكات‌‪ ،‬بووه‌تە‬ ‫ه���ۆی ئ����ەوەی زۆرب����ەی ئ��ەو‬ ‫كێشانەی كارمەندی پۆلیس‌و‬ ‫پێشمەرگە تیایدا تۆمەتبارن‪،‬‬ ‫ب��ە ه��ەڵ��پ��ەس��ێ��ردراوی��ی لەناو‬ ‫دادگاكاندا بمێننەوە‪ ،‬بەهەر‬ ‫ه���ۆك���ارێ���ك ب��ێ��ت چ���اوی���ان‬ ‫پ��ۆش��ی��وە ل�����ەوەی م����ادەی‬

‫(‪-136‬ب) لە یاسای «بنەما‬ ‫دادگەرییە سزاییەكانی ژمارە‬ ‫(‪ )23‬ب��ۆ س��اڵ��ی (‪)1971‬‬ ‫ی ه��ەم��وارك��راو» ك���اری پێ‬ ‫ناكرێت‪ ،‬بەپێی یاسای ژمارە‬ ‫(‪)23‬ی ســـــــاڵی (‪،)2003‬‬ ‫كە لە پەرلەمانی كوردستانەوە‬ ‫دەرچ���ووە‪ ،‬س���ەرەڕای ئ��ەوەی‬ ‫ی��اس��ای سزاكانی سەربازیی‬ ‫ژمارە (‪)44‬ی ساڵی (‪)1941‬‬ ‫یاسای (ذيل أصول احملاكمات‬ ‫العسكرية)‬ ‫اجل��زائ��ي��ة‬ ‫ژم������ارە (‪)177‬ی س��اڵ��ی‬ ‫(‪‌)1975‬و یاسای (التبلیغات‬ ‫القانونیة للعسكرییین) ژمارە‬ ‫(‪)106‬ی س��اڵ��ی (‪)1970‬‬ ‫هەڵوەشاونەتەوە؛ لە حكومەتی‬ ‫ف��ی��دراڵ��ی عێراقییەوە ك��اری‬ ‫پێناكرێت‪ .‬بەپێی هەردوو یاسای‬ ‫نوێ‌ (یاسای سزای سەربازیی)‬ ‫ژمارە (‪ )19‬بۆ ساڵی (‪‌)2007‬و‬ ‫یاسای (بنەماكانی دادگەریی‬

‫سزای سەربازیی ژمارە (‪)30‬‬ ‫بۆ ساڵی (‪.)2007‬‬ ‫‪ -3‬ل��ە ك��ێ��ش��ەی ژم���ارە‬ ‫ل��ە‬ ‫(‪/208‬ج‪)2009/‬‬ ‫دادگ��ای تاوانەكانی هەولێر‪،‬‬ ‫دەستنیشانی ئ��ەوە ك��راوە‪.‬‬ ‫تۆمەتبار تێیدا ك��ارم��ەن��دی‬ ‫پۆلیسەو پلەكەیشی ئەفسەر‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم وەزارەتی ناوخۆی‬

‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫ ف��ەرم��ان��گ��ەی ی��اس��ای��ی‪ ،‬بە‬‫نووسراوی ژمارە (‪ )14070‬لە‬ ‫(‪ ،)2010/6/10‬كە ئاراستەی‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی دادوەری�������ی‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬رەزام��ەن��د نەبوونی‬ ‫وەزارەت��ەك��ەی��ان��ی دەرب��ڕی��وە؛‬ ‫بۆ دادگایكردنی تۆمەتباری‬ ‫كێشەكە‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫‪hewal.rozhnama@gmail.com‬‬

‫لیژنەی ناوخۆ؛ لێكۆڵینەوە لە بۆردومانكردنی ناوچە سنوورییەكان دەكات‬ ‫سەروەر محەمەد‪ :‬لیژنەی ناوخۆی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬بە مەبەستی‬ ‫ئاگاداربوون لە بارودۆخی ناوچە‬ ‫سنوورییەكانی هەرێمی كوردستان‌و‬ ‫ئ��ام��ادەك��ردن��ی راپ��ۆرت��ێ��ك لەسەر‬

‫پەرلەمان‪،‬‬ ‫خیتامەكەی میسك نەبوو‬ ‫فرمان عەبدولڕەحمان‬ ‫رۆژی (‪)30‬ی حوزەیران‪ ،‬پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬دوادانیشتنی‬ ‫ئاسایی خولی گرێدانی دووەم��ی ئەنجامدا‪ ،‬بەاڵم ه��ەروەك چۆن لە‬ ‫ماوەی راب��ردوودا‪ ،‬زۆرترین رەخنە رووبەڕووی ئەو دامەزراوە گرنگەی‬ ‫هەرێم كرایه‌وه‌‪ ،‬بەوپێیەی نەیتوانی لە ئاستی هەستیاریی‌و كاریگەریی‬ ‫قەیرانەكانی كوردستاندا بێت‪ ،‬بەهەمانشێوەو هەروەك چاوەڕوانیش‬ ‫دەك��را‪ ،‬خیتامی ئەم خولەی پەرلەمان «وەك دەوترێت»‪ ،‬میسك‬ ‫نەبوو‪ ،‬چونكە تەنیا س ‌ێ رۆژ پێش ئەو دانیشتنە‪ ،‬یاسای پاسەوانی‬ ‫ئەندامانی پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬بە زۆرینەی دەنگی ئەندامانی ئامادەبوو‬ ‫پەسەند كرا‪ ،‬جگە لە یەك دەنگی دژ كە بەپێی یەكێك لە مادەكانی‬ ‫ئەو یاسایە‪ ،‬پاسەوانی پەرلەمانتار بۆ چوار پاسەوان زیاد دەكرێت‌و دوای‬ ‫خانەنشینبوونی پەرلەمانتاریش‪ ،‬دوو پاسەوانی بۆ تەرخاندەكرێت‌و دوو‬ ‫پاسەوانی پێشووشی خانەنشین دەكرێن‪ ،‬ئەمەش لەسادەترین مانایدا‪،‬‬ ‫گەورەكردنی رووبەری بودجەی بەكاربردن‌و فراوانكردنی ئەو نەزیفەیە كە‬ ‫سااڵنێكە چووەتە بودجەی گشتیی هەرێمەوە‪.‬‬ ‫ئ��ەوەی بۆ من جێگەی سەرنجە‪ ،‬لە م��اوەی راب��ردوودا‪ ،‬چەندین‬ ‫پەرلەمانتاری ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬رەخنەیان لەو دەستە دەگرت كە لە پشت‬ ‫پەرلەمانەوە خوازیارە قورسایی‌و هەیبەتی ئەم دام��ەزراوەی��ە لەنێو‬ ‫كایەی سیاسیدا سوك بكات‪ ،‬بەاڵم ئاخۆ خێرە‪ ،‬پەرلەمانتارەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش‪ ،‬لەسەر لێویشەوە بێت‪ ،‬قسەیەكیان لەسەر ئەم بابەتە‬ ‫نەكرد‪ ،‬تەنانەت یەكێك لە پەرلەمانتارەكانی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬لە لێدوانێكیدا‬ ‫دەربارەی ئەو بابەتە‪ ،‬پێیوابوو‪ ،‬دەبێت ئەم حاڵەتە وەكو دەرفەتی كار‬ ‫بۆ گەنجان تەماشا بكرێت‪ ،‬كە بە راستی ئەگەر ئەمە پاساوی بەشێك لەو‬ ‫پەرلەمانتارانەی ئۆپۆزسیۆن بێت بۆ قبوڵكردنی یاساكە‪ ،‬دەبێت بڵێن‪،‬‬ ‫«عوزر لە قەباعەت خراپتر»‪ ،‬ئاخر ئەگەر ئەمە وەكو هەلی كاریش‬ ‫تەماشا بكرێت‪ ،‬دواجار هەر زیادكردنی ئەو دەردەیە كە پێی دەوترێت‬ ‫بێكاریی رووپۆشكراو‪ ،‬بەاڵم من پێموایە‪ ،‬ئەمە بەشێكە لە سیناریۆی ئەو‬ ‫دەستە بۆ بێهەیبەتكردنی پەرلەمان‪.‬‬ ‫ئەگەرچی لەم خولەدا‪ ،‬پەرلەمان (‪ )42‬دانیشتنی ئەنجامداوەو‬ ‫(‪ )11‬یاساو (‪ )14‬بڕیاری دەركردووە‪ ،‬بەاڵم بەڕاستیی‪ ،‬ئەمە شانازیی‬ ‫نییە بۆ پەرلەمان‪ ،‬چونكە لە نێویاندا بڕیاری (‪ )17‬خاڵییەكە هەیە‪،‬‬ ‫كە ئێستاشی لەگەڵدا بێت‪ ،‬بە فیعلی خاڵێكی جێبەجێ نەكرا‪ ،‬ئاخر‬ ‫هاواڵتی بەستەزمانی ئەم هەرێمە‪ ،‬چی لە یاسایەك بكات كە لەژێر‬ ‫رەحمەتی لۆژیكی زۆرینەو كەمینەو ملمالنێی بەرتەسكی حیزبایەتی‪،‬‬ ‫بەرژەوەندییەكانی ون ببێت‪ ،‬پاشان با ئەو یاسایانەش زۆر گرنگ بن‪،‬‬ ‫بەاڵم كە دەسەاڵتی جێبەجێكردن‪ ،‬یاخود دادوەری��ی‪ ،‬گوێی پێنەداو‬ ‫جێبەجێی نەكات‪ ،‬سوودیان چییە؟ دواجار‪ ،‬پەرلەمان دەزگایەكی گرنگە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەو گرنگتر ئەو پەرلەمانتارانەن كە روح‌و ئەكتیڤییەت دەبەخشن بەو‬ ‫دامەزراوەیە‪ ،‬ئەویش لەو ئیرادەیەدا بەرجەستە دەبێت كە بەرژەوەندیی‬ ‫هاونیشتمانی‌و چاكەی گشتیی دەخاتە سەروو بەرژەوەندیی شەخسی‌و‬ ‫گرووپ‌و حیزب‌و ئایدیۆلۆژیاوە‪.‬‬

‫ب��ۆردوم��ان��ك��ردن��ی ئ��ەو ناوچانە‪،‬‬ ‫سەردانی ناوچە بۆردومانكراوەكانی‬ ‫سنووری قەزای چۆمان دەكات‪.‬‬ ‫ك���اروان ساڵح‪ ،‬ئەندامی لیژنەی‬ ‫ناوخۆ لە پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬

‫بە «رۆژن��ام��ە»ی راگەیاند‪« :‬لە‬ ‫ئەنجامی ئەم سەردانەماندا ک ‌ه رۆژی‬ ‫‪ 2011/7/10‬ئه‌نجامماندا‪ ،‬بۆمان‬ ‫دەركەوتوو‌ه كە ئێران دەستدرێژیی‬ ‫ك��ردووەت��ە س��ەر س��ن��ووری خاكی‬

‫ه �ه‌رێ��م��ی ك��وردس��ت��ان‌و ب��ەه��ۆی‬ ‫تۆپبارانەوە‪ ،‬زەرەرو زیانێكی مادیی‬ ‫زۆر بە ناوچەكە گەیشتووە»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬وتیشی‪« :‬بەنیازین‬ ‫ب��ەم نزیكانە‪ ،‬راپۆرتێك گەاڵڵە‬

‫بكەین‌و بیدەینە سەرۆك ‌ی پەرلەمان‌و‬ ‫دواتر سەرۆكایەتی ‌ی حكومەت ئاگادار‬ ‫بكەینەوە‪ ،‬هەروەها فشار دروست‬ ‫دەكەین لەپێناو راگرتن ‌ی بۆردومانی‌‬ ‫ناوچە سنوورییەكان»‪.‬‬

‫پەرلەمانتارانی نەتەوەی كەمینەو ئایینەكان؛‬ ‫بە الیەنگری دەسەاڵت‪ ،‬تۆمەتبار دەكرێن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬په‌رله‌مان‌و خه‌ڵک‬

‫‪........................................................‬‬

‫لیستە توركمان‌و ئەرمەن‌و‬ ‫كلدۆئاشوورییەكان‪ ،‬ك��ە لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستاندا‪)11( ،‬‬ ‫كورسییان بەركەوتووە‪ ،‬لەالیەن‬ ‫چاودێرانی سیاسییەوە‪ ،‬بەوە‬ ‫تۆمەتبار دەكرێن نوێنەرایەتیی‬ ‫راس��ت��ەق��ی��ن��ەی ن��ەت��ەوەك��ان��ی‬ ‫خۆیان ناكەن‌و الیەنگریی بۆ‬ ‫حیزبەكانی دەسەاڵت دەكەن‪.‬‬ ‫ن���ازم س��ائ��ی��غ‪ ،‬ن��ووس��ەر‌و‬ ‫چ��االك��وان��ێ��ك��ی ت��ورك��م��ان��ی‪،‬‬ ‫رەخ���ن���ەی ت��ون��د ل��ە لیستە‬ ‫ت��ورك��م��ان��ی��ی��ەك��ان‌و لیستی‬ ‫مەسیحییەكان دەگرێت‪ ،‬بەوەی‬ ‫كە لە بەرژەوەندیی (پارتی)دا‬ ‫كار دەكـــــــــــەن‌و بەدرێژایی‬ ‫خ��ول��ی راب������ردوو‪ ،‬هیچیان‬ ‫نەكردووەو تائێستاش مووچەی‬ ‫خ��ان��ەن��ش��ی��ن��ی��ی پ��ەرل��ەم��ان‬ ‫وەردەگرن‪.‬‬ ‫ن���ازم‪ ،‬ل��ە وتارێكیدا كە‬ ‫ب��ۆ «رۆژن���ام���ە»ی ن���اردووە‪،‬‬ ‫دەنووسێت‪« :‬ئ��ەو دەنگانە‪،‬‬ ‫لەبەرژەوەندیی (پارتی)دان‪،‬‬ ‫نەك لیستی كوردستانیی‪ ،‬واتە‬ ‫ئەگەر بڕیارێك لە بەرژەوەندیی‬ ‫یەكێتیی نیشتمانیشدا بێت‪ ،‬په‌رله‌مانی کوردستان‬ ‫ئ���ەم (‪ )11‬دەن��گ��ە ل��ەگ��ەڵ‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی��ی (پ��ارت��ی)دان‪ ،‬ه��ەر گ��ۆڕان��ك��اری��ی��ەك بكرێت‬ ‫كەواتە بۆ نیساب تەواوكردن‌و لە عێراقدا‪ ،‬گەلی توركمان‬ ‫لێی بێبەشە‪ ،‬دەڵێت‪« :‬چوار‬ ‫تێپەڕاندنی بڕیارەكانە»‪.‬‬ ‫ل������ە ه����ەڵ����ب����ژاردن����ە ئەندامەكەی پێشوو‪ ،‬لەماوەی‬ ‫پ���ەرل���ەم���ان���ی���ی���ەك���ـ���ـ���ەی خ���ول���ەك���ەدا‪ ،‬ه��ی��چ��ی��ان بۆ‬ ‫ل��ەك��ۆی توركمان نەكرد‪ ،‬تەنیا مووچەو‬ ‫(‪)2009/7/25‬دا‪،‬‬ ‫(‪ )111‬كورسیی پەرلەمانی ئیمتیازات‌و ئێستاش مووچەی‬ ‫ك���وردس���ت���ان‪ ،‬ت���ورك���م���ان‪ ،‬خ��ان��ەن��ی��ش��ی��ی وەردەگ������رن‪،‬‬ ‫پێنج ك��ورس�ی‌و كلد‌وئاشور‌و ئێستاش پێنج ئەنداممان بۆ‬ ‫ئەوانەش‬ ‫ئ��ەرم��ەن��ی��ی��ەك��ان��ی��ش‪ ،‬ش��ەش دەستنیشانكراوە‪،‬‬ ‫ك���ورس���ی���ی���ان وەك ك��ۆت��ا تەنیا بۆ نیساب تەواوكردن‌و‬ ‫بەدەستهێنا‪ ،‬ئەمەش رێژەیەكی دەس��ت��ه��ەڵ��ب��ری��ن��ی��ان��ە‪ ،‬بۆ‬ ‫گونجاوە بۆ یەكالیی كردنەوەی تێپه‌ڕاندنی پڕۆژەو بڕیارەكانی‬ ‫ئەنجامی دەنگدانی زۆرب �ه‌ی دەس����������ەاڵت‌و ح���ی���زب ل��ە‬ ‫پەرلەمان»‪.‬‬ ‫پڕۆژەیاساكان‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا‪ ،‬یاوز خورشید‪،‬‬ ‫بەبۆچوونی ن��ازم سائیغ‪،‬‬

‫پەرلەمانتاری لیستی توركمانی‬ ‫ل��ەپ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫ق��س��ەك��ان��ی ئ���ەو چ��االك��وان��ە‬ ‫توركمانییە‪ ،‬بە بێبەڵگە وەسف‬ ‫دەك���ات‌و ب��اس ل��ەوە دەك��ات‪:‬‬ ‫دەی���ان پ��ڕۆژەی��اس��ا ه��ەب��ووەو‬ ‫دەسەاڵت تێیپەڕاندوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لیستەكەی لەگەڵیدا نەبووە‬ ‫«ئەو بەڕێزەی كە ئەو قسەیە‬ ‫دەك���ات‪ ،‬بەڵگەی چییە كە‬ ‫ئێمە لەگەڵ (یەكێتی)‪ ،‬یان‬ ‫(پارتی) یان ئۆپۆزسیۆنداین؟‬ ‫ئەوە پەرلەمان هەیەو دەتوانن‬ ‫سەردانی بكەن كە توركمان‌و‬ ‫مەسیحی ت��اچ��ەن��دە ل��ەگ��ەڵ‬ ‫دەس��ەاڵت��دا ب��وون‪ ،‬ئێمە لەوە‬

‫زیاتر چی بكەین كە هەموو‬ ‫رۆژێك هاواردەكەین‪ ،‬ئەوەمان‬ ‫دەوێ��ت‌و ئ��ەوەم��ان پێویستە‪،‬‬ ‫لەكوردستانێكدا كە دیموكراسی‬ ‫ب��ەرق��ەرارە‪ ،‬ئایا ئەوە مەنتقە‬ ‫بچین شەڕ بكەین لەسەر ئەو‬ ‫شتانە؟»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬بڕواشی‬ ‫وایە‪ :‬ئێستا ناكۆكییەك لەنێوان‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و دەسەاڵتدا هەیە‪،‬‬ ‫ئ �ه‌و بەهیچ شێوەیەك خۆی‬ ‫ناكاتە الیەن لەو ناكۆكییەدا‪،‬‬ ‫«من لەزۆر شتدا هەڵنادەمێ‌و‬ ‫ل���ەگ���ەڵ ح��ك��وم��ەت ب��ەش��ەڕ‬ ‫ب��ێ��م‪ ،‬چ��ون��ك��ە ئ���ەوە ئیشی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنە»‪.‬‬ ‫ئ�����ارام ش��اه��ێ��ن داود‪،‬‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری مەسیحی لە‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��ورس��ت��ان��ی��ش‪،‬‬ ‫لیستەكەیان‬ ‫رەتیدەكاتەوە‪،‬‬ ‫كاری بۆ تایەفەکه‌یان كردبێت‌و‬ ‫خۆیان بەپاشكۆی هیچ الیەنێك‬ ‫نازانن‪« ،‬ئێمە‪ ،‬كارمان نە بۆ‬ ‫(یەكێتی)‌و نە بۆ (پارتی)‬ ‫ن���ەك���ردووە‪ ،‬ه���ەر ب��ڕی��ارێ��ك‬ ‫ل��ەپ��ەرل��ەم��ان دەرچ��ووب��ێ��ت‌و‬ ‫ل���ەب���ەرژەوەن���دی���ی ت��ای��ەف��ەو‬ ‫ن��ەت��ەوەک��ه‌م��ان ن��ەب��ووب��ێ��ت‪،‬‬ ‫لەگەڵیدا نەبووم‪ ،‬ئێمە هەرگیز‬ ‫وەكو (پارتی)‪ ،‬یان (یەكێتی)‬ ‫بڕیارمان نەداوە‪ ،‬بەاڵم زۆربەی‬ ‫بڕیارەكان بەزۆرینەو كەمینە‬ ‫ب���ووەو ل��ەدەس��ەاڵت��ی ئێمەدا‬ ‫نەبووە»‪.‬‬ ‫چ���اودێ���ران پ��ێ��ی��ان��وای�ه‌‪:‬‬ ‫(یەكێتی‌و پارتی)‪ ،‬لەماوەی‬ ‫راب�����ردوودا جگە ل��ەخ��ۆی��ان‪،‬‬ ‫بەهۆی پێدانی ئیمتیازاتەوە‪،‬‬ ‫بەشێك ل��ە ن��ەت��ەوە‌و حیزبە‬ ‫بچووكەكانی ت��ری هەرێمی‬ ‫كوردستانیان ن��اچ��ارك��ردووە‪،‬‬ ‫الیەنگریی دەس��ەاڵت‌و لیستی‬ ‫زۆرینە‌و بڕیارەكانیان بكەن لە‬ ‫پەرلەمانی كوردستاندا‪.‬‬ ‫فازڵ محەمەد بەشارەتی‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاری (پارتی) لە لیستی‬ ‫نایشارێتەوە‪:‬‬ ‫كوردستانیی‪،‬‬

‫لەزۆربەی بڕیارەكاندا‪ ،‬ئەوان‬ ‫رێكەوتنیان ه��ەب��ووە لەگەڵ‬ ‫لیستی توركمانەكان‌و مەسیحی‌و‬ ‫نەتەوەكانی ت��ر‪ ،‬ب��ەاڵم باس‬ ‫لەوەش دەكات‪« :‬بەشێوەیەكی‬ ‫گشتیی‪ ،‬هەر پەرلەمانتارێك‬ ‫بۆچوونی جیاوازی هەیە‪ ،‬بۆیە‬ ‫من پێم وانییە كە ئەو لیستانە‪،‬‬ ‫هەمیشە لەبەرژەوەندیی ئێمەدا‬ ‫دەنگیان دابێت»‪.‬‬ ‫بەپێی م���ادەی پێنج لە‬ ‫پ���ڕۆژەدەس���ت���ووری هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬گەلی كوردستان‬ ‫«پ��ێ��ك��ه��ات��ووە ل���ە ك����ورد‌‪،‬‬ ‫ع���ەرەب‌‪ ،‬ت��ورك��م��ان‌‪ ،‬ك��ل��دان‌‪،‬‬ ‫سریان ئاشووری‌و ئەرمەن»‪،‬‬ ‫ب��ەش��ێ��ك��ی��ش ل����ەم ن���ەت���ەوە‬ ‫ج��ی��اوازان��ە‪ ،‬ل��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستاندا نوێنەریان هەیە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم نوێنەرەكانیان ب��ەوە‬ ‫ت��ۆم��ەت��ب��ار دەك���رێ���ن ك��ە لە‬ ‫بەرژەوەندیی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستاندا كاردەكەن‪.‬‬ ‫ناسك تۆفیق‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان لە‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی ی��ەك��گ��رت��ووی‬ ‫ئ���ی���س�ل�ام���ی���ی‪ ،‬ج���ەخ���ت‬ ‫ل���ەوەدەك���ات���ەوە‪ :‬ئ��ەو (‪)11‬‬ ‫پەرلەمانتارەی كەمەنەتەوەكان‪،‬‬ ‫لەهەندێك مادەی پڕۆژەیاساكاندا‬ ‫دەنگیان لەگەڵ ئۆپۆزسیۆندا‬ ‫ب���ووە‌و ل��ە هەندێكی تریشدا‬ ‫لەگەڵ دەسەاڵتدا بوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫«زۆرك���ات پڕۆژەیاساكانیان‬ ‫رەت���ك���ردووەت���ەوە‪ ،‬ئ��ەم��ەش‬ ‫خزمەت بە دەنگی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ناكات»‪.‬‬ ‫ئ����ەو پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەی‬ ‫(یەكگرتوو)‪ ،‬باسی ل��ەوەش‬ ‫ك��رد‪« :‬ل��ەو پڕۆژەیاسایانەدا‬ ‫ك��ە ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن بەتوندیی‬ ‫رەتیكردوونەتەوە‪ ،‬هەر (‪)35‬‬ ‫پەرلەمانتارەكەی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫لەدژی بوون‌و پەرلەمانتارەكانی‬ ‫ئەو نەتەوانەیان لەگەڵدا نەبووە‪،‬‬ ‫تا ببنە (‪ )45‬پەرلەمانتار‌و‬ ‫یاساكە تێنەپەڕێنرێت»‪.‬‬

‫پەرلەمانی كوردستان؛ له‌ په‌رله‌مانتار‌ه «غائیب»ه‌کان ناپرسێته‌وه‌‬ ‫راپۆرتی‪ :‬په‌رله‌مان‌و خه‌ڵک‬

‫‪.......................................................‬‬

‫سەرەڕای بوونی غیاباتێكی‬ ‫زۆری ئ��ەن��دام��ەك��ان��ی‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫ت��ائ��ێ��س��ت��ا س��ەرۆك��ای��ەت��ی��ی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬هیچ‬ ‫ئ��ی��ج��رائ��ات��ێ��ك��ی ل��ەگ��ەڵ ئ��ەو‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ەدا ئەنجام‬ ‫نەداوەو ئامادەش نییە غیاباتی‬ ‫ئەندامەكانی ئاشكرا بكات‪.‬‬ ‫بەپێی په‌یڕەوی ناوخۆی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫ه���ەر پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارێ��ك لە‬ ‫كۆبوونەوەیەكی پەرلەماندا‪،‬‬ ‫ئامادە نەبێت‪ ،‬لەبەرامبەردا‬ ‫ب��ڕی (‪ )200‬ه��ەزار دینار لە‬ ‫مووچەكەی دەبڕدرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ت��ائ��ێ��س��ت��او ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوەی‬ ‫هەندێك پەرلەمانتار رێژەیەكی‬ ‫زۆر غیاباتیان ه��ەی��ە‪ ،‬هیچ‬ ‫سزایەك نەدراون‪.‬‬ ‫ك��اردۆ محەمەد‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬دەڵێت‪:‬‬ ‫«ل��ەگ��ەڵ ئ��ەوەی غیاباتێكی‬

‫زۆر هەیە لەپەرلەماندا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا نەمبینیوە‪ ،‬هیچ‬ ‫ئیجرائاتێك بكرێت‪».‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫بەوەش دا‪« :‬ئەو ئیجرائاتانە‪،‬‬ ‫پەیوەندییان بە سەرۆكایەتیی‬ ‫پەرلەمانەوە هەیەو دەبوایە‬ ‫بەپێی پێڕەوی ناوخۆ‪ ،‬سزای‬ ‫ئەو پەرلەمانتارانەی بدایە كە‬ ‫بەبێ‌ هۆ ئامادەی دانیشتنەكان‬ ‫نەبوون»‪.‬‬ ‫ه���ەر ب��ەپ��ێ��ی یاساكانی‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬هەر پەرلەمانتارێك‬ ‫بەبێ‌ پاساوی ره‌وا «عوزری‬ ‫م�����ەش�����روع»‪ ،‬ل����ە چ��ەن��د‬ ‫ك��ۆب��وون��ەوەی��ەك��دا ئ��ام��ادە‬ ‫نەبێت‪ ،‬ئەوا مافی ئەندامێتی‬ ‫ل��ە پەرلەمانی كوردستاندا‬ ‫لێوەردەگیرێتەوە‪.‬‬ ‫كاردۆ محەمەد‪ ،‬وتی‪« :‬بە‬ ‫شەفەیی وتراوە كە فاڵن كەس‪،‬‬ ‫رێژەی ئامادە نەبوونی زۆرە‪،‬‬ ‫بەاڵم هیچ ئیجرائاتێكی لەگەڵدا‬ ‫نەكراوە»‪.‬‬ ‫ل����ە خ���ول���ی دووەم������ی‬

‫په‌رله‌مانتاره‌ غائیبه‌کان سزا نادرێن‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ی ك��وردس��ت��ان‌و لە‬ ‫ماوەی چوار مانگی رابردوودا‬ ‫(ل��ە ‪ 3/1‬ت��ا ‪ ،)7/1‬تەنیا‬ ‫(‪ )33‬كۆبوونەوە ئەنجامدراوە‪،‬‬ ‫كە سەرجەم كۆبوونەوەكانیش‬ ‫كۆبوونەوەی نائاسایی بوون‌و‬

‫لەسەر بانگێشتی سەرۆكایەتیی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان ئ��ەن��ج��ام دراون‪،‬‬ ‫ئەمەش لە كاتێكدایە‪ ،‬بەپێی‬ ‫پێڕەوی ناوخۆی پەرلەمان‪،‬‬ ‫هەموو پەرلەمانتارێك بۆی‬ ‫ه��ەی��ە‪ )15( ،‬رۆژ م��ۆڵ��ەت‬

‫وەربگرێت لە خولێكدا‪ ،‬كەچی‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا‪ ،‬ژمارەیەكی زۆر‬ ‫لە پەرلەمانتاران‪ ،‬بەبێ‌ بوونی‬ ‫مۆڵەت‌و «ع��وزری مەشروع»‬ ‫ئامادەی دانیشتنەكان نەبوون‪.‬‬ ‫«رۆژنامە»‪ ،‬بۆ وەرگرتنی‬

‫غیاباتی ئەندامانی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬پەیوەندیی كرد‬ ‫بە تاریق جەوهەر سارمەمی‪،‬‬ ‫بەرپرسی راگەیاندنی سەرۆكی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‌و س �ێ‌ ك��ارم��ەن��دی‬ ‫ئیداریی پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ئ��ام��ادەن��ەب��وون ل��ەو‬ ‫بارەیەوە هیچ زانیارییەك بدەن؛‬ ‫سكرتێری پەرلەمانیش‪ ،‬وەاڵمی‬ ‫پەیوەندییەكانی نەدایەوە‪.‬‬ ‫بەپێچەوانەی پەرلەمانی‬ ‫كوردستانەوە‪ ،‬سەرۆكایەتیی‬ ‫پەرلەمانی عێراق‪« ،‬بەوردیی»‬ ‫چاودێریی غیاباتی ئەندامەكانی‬ ‫دەك����ات‌و س�����ەرەڕای بڕینی‬ ‫مووچەكەیان‪ ،‬ناوەكانیشیان‬ ‫لە دەزگاكانی راگەیاندنەوە‬ ‫باڵودەكاتەوە‪.‬‬ ‫لەتیف شێخ مستەفا‪،‬‬ ‫ئەندامی پەرلەمانی عێراق‪،‬‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪« :‬ل��ە پەرلەمانی‬ ‫ع��ێ��راق��دا‪ ،‬ئ��ەگ��ەر غیابیش‬ ‫نەبیت‌و تەنیا لەبیرت بچێت‬ ‫ئیمزا بكەیت‪ ،‬ئەو رۆژە بە‬ ‫غیاب حساب دەكرێیت‌و لە‬

‫مووچەكەت دەبڕن»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫ج��ارێ��ك‪ ،‬ل��ەب��ی��رم چ��وو لە‬ ‫دانیشتنی پاشنیوەڕۆدا ئیمزا‬ ‫بكەم‪ ،‬بەاڵم بە غیاب حساب‬ ‫كرام‌و (‪ )500‬هەزار دیناریان‬ ‫لێبڕیم‪ ،‬لە كاتێكدا لەو رۆژەدا‬ ‫بۆ ئیسپاتی ئامادەبوونم‪،‬‬ ‫م��وداخ��ەل��ەش��م ه��ەب��وو لە‬ ‫كۆبوونەوەی پەرلەماندا‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی پ����ه‌ی����ڕەوی‬ ‫ناوخۆی پەرلەمانی عێراق‪،‬‬ ‫ه���ەر پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارێ��ك لە‬ ‫دانیشتنێكدا ئامادە نەبێت‪،‬‬ ‫ب��ڕی (‪ )500‬ه���ەزار دینار‬ ‫لە مووچەكەی دەب��ڕدرێ��ت‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ل��ە ك��ۆب��وون��ەوەی‬ ‫پاشنیوەڕۆی ه��ەم��ان��رۆژدا‪،‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر دووب�����ارە ئ��ام��ادە‬ ‫ن���ەب���ووەوە‪ )500( ،‬ه��ەزار‬ ‫دیناری دیكەی لێدەبڕدرێت‪،‬‬ ‫بەوپێیەش لە رۆژێكدا‪ ،‬هەر‬ ‫پەرلەمانتارێك نەچێتەوە بۆ‬ ‫پەرلەمان‪ ،‬ملیۆنێک دینار لە‬ ‫مووچەكەی دەبڕن‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫کۆبوونه‌وه‌کان‪...‬‬

‫دەسەاڵت‪ ،‬لە گەمەكەدا سەركەوتوو بوو!‬

‫ستراتیژی راگه‌یاندنی‬ ‫مەریوان عەلی*‬

‫بڕێكی زۆری ئەو گەندەڵییانەی‬ ‫لە سایەی ئەم حكومەتە خۆماڵییەی‬ ‫خۆماندا روودە‌ده‌ن و رووی��ان��داوە‪،‬‬ ‫لە سایەی ئەو بەڕێزانەیە كە ئێستا‬ ‫پ���ڕۆژەی چاكسازیی‌و نوێبوونەوە‬ ‫پ��ێ��ش��ك��ەش دەك������ەن‪ .‬بەشێكی‬ ‫پەككەوتنی پێشكەوتنی ئابووریی‌و‬ ‫سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتی‌و فەرهەنگیی نێو‬ ‫ئەم هەرێمە لە چوارچێوەی سیاسەتە‬ ‫نائەقاڵنیی‌و كورتبینییەكانی ئەم‬ ‫بەڕێزانەدا خۆی بەرجەستە دەكات‪،‬‬ ‫كە ئێستا سەرقاڵن بە بانگەشەكردن‬ ‫بۆ پڕۆژەی چاكسازیی‌و نوێبوونەوە‪،‬‬ ‫بەڕاست بارودۆخەكە بۆ وای بەسەر‬ ‫ه��ات��ووە؟ «ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن» پ��ڕۆژە‬ ‫پێشكەش دەك��ات‪ ،‬دەس��ەاڵت پڕۆژە‬ ‫پێشەكەش دەكات‪ ،‬ئایا كێشەكە لە‬ ‫نووسینەوەی پڕۆژەیە‪ ،‬یان نهێنییەكی‬ ‫تر لەپشتی ئەم پڕۆژانەوە ئامادەگییان‬ ‫هەیە؟ ئایا دەسەاڵتێكی شكستخواردوو‬ ‫دەتوانێت خۆی عیالجی دەردی خۆی‬ ‫بكات؟‬ ‫س����ەرب����اق����ی ه����ەم����وو ئ���ەو‬ ‫شكستە ستراتیژییانەی دەس��ەاڵت‬ ‫تێیكەوتووە‪ ،‬بە باوەڕی من هەردوو‬ ‫حیزبی دەس��ەاڵت��دار‪ ،‬لەم گەمەیەدا‬ ‫سەركەوتوو بوون‪ ،‬بەوەی توانییان‬ ‫پ��ڕۆژەك��ەی خۆیان بكەنە بنەمای‬ ‫گفتوگۆ‌و دانوساندنەكان‪ ،‬وەك ئەوەی‬ ‫بڵێیت؛ سەرچاوەی گەندەڵیی‌و بێ‬ ‫یاسایی‌و بەرتەسكردنەوەی بوارەكانی‬

‫ئ���ازادی���ی‌و دی��م��وك��راس��ی��ی ل��ەالی��ەن‬ ‫هاواڵتییانەوە‬ ‫«ئۆپۆزســیۆن»و‬ ‫سەرچاوەی گرتبێت‪.‬‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬توانیی بیسەلمێنێت‬ ‫ئ��ەوان یاریزانێكی سەرەكیی‌و پلە‬ ‫یەكی نێو گۆڕەپانەكەن‪ ،‬ئ��ەوان كە‬ ‫پاڵەوانی گەندەڵیی‌و نادادپەروەریی‌و‬ ‫نادیموكراسی سەرخاكی هەرێمن‌و‬ ‫هەرخۆیشیان پاڵەوانی سەرەكیی‬ ‫رێگەچارەكان‌و بیماركردنی هەموو‬ ‫ئەو كەلەبەرانەن‪ ،‬كە لەدنیای كوردیدا‬ ‫خوڵقاندوویانە! لە راستیدا ئەمجۆرە‬ ‫مۆدیلەی حوكمڕانیی دەگمەنە! خۆیان‬ ‫سەرچاوەی هەموو گرفت‌و قەیرانێك‬ ‫بن‪ ،‬لەهەمان كاتدا هەر خۆیشیان‬ ‫تاكە چارەسەربن‪ .‬دەپرسین‪ :‬رۆڵی‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن» لەم گەمەیەدا چی‬ ‫ب��وو؟ رازی ب��وون ب��ەو پ��ڕۆژەی��ەی‬ ‫كە دەس��ەاڵت بەدەستوخەتی خۆی‬ ‫نووسیویەتییەوە‪ ،‬چ پێگەیەك بۆ‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن» دەهێڵێتەوە؟ ئایا‬ ‫كەسێك دەتوانێت باوەڕ بەوە بكات‪،‬‬ ‫دەسەاڵت شتێك بنووسێتەوە دژ بە‬ ‫پرەنسیپەكانی دەسەاڵتدارێتی خۆی؟‬ ‫ئایا هیچ كام لەئێمە باوەڕ بەو نەخشە‬ ‫رێگایە دەهێنێت‪ ،‬كە دەس��ەاڵت لە‬ ‫زەل��ك��اوی گەندەڵیی‌و دابەشبوون‌و‬ ‫هەیمەنەی حیزبیی‌و مشەخۆریی‬ ‫دەرباز بكات؟‬ ‫لەچەند ساڵی راب���ردوودا‪ ،‬ئەم‬ ‫ساتەوەختە ناجێگیرترین قۆناغی‬

‫س��ی��اس��ی��ی��ە‪ ،‬ك���ە ه��ەرێ��م��ی پ��ێ��دا‬ ‫تێپەڕده‌بێت‪ ،‬هەرێم لەالربوونەوەدایە‬ ‫ب��ەرەو جۆرێك لە گۆڕانی ریشەیی‪،‬‬ ‫بەاڵم وریایی دەسەاڵت لەم پرۆسەیەدا‬ ‫ل��ەوەدای��ە‪ ،‬دەتوانێت‪ ،‬یان بەر بەم‬ ‫الرب��وون��ەوەی��ە بگرێت‪ ،‬یاخود النی‬ ‫كەم بەوجۆرە بگۆڕێت‪ ،‬كە دەسەاڵت‬ ‫مەبەستییەتی‪ ،‬دروست ئەمەش ئەو‬ ‫گەمەیە ب��وو‪ ،‬كە «ئۆپۆزسیۆن»‬ ‫سەركەوتوو نەبووە تێیدا!‬ ‫ب����ەالی م���ن���ەوە ه��اوك��ێ��ش�ە‌و‬ ‫پەیوەندییە سیاسییەكانی نێوان‬ ‫دەسەاڵت‌و «ئۆپۆزسیۆن» بەجۆرێك‬ ‫بااڵنسەكەی تێكچووە‪ ،‬كە كەس نازانێت‬ ‫پێگە‌و قورسایی‌و ئایندەی چۆنە؟ دوو‬ ‫هێزە دەس��ەاڵت��دارەك��ەی كوردستان‬ ‫شكست لەدوای شكست دەچننەوە‪،‬‬ ‫كەچی خۆیان بەسەركەوتوو دەزانن‪.‬‬ ‫ئەم هێزانە لەبەردەم بارەگای سەرەكیی‬ ‫حیزبەكانیاندا‌و ب���ەڕۆژی ن��ی��وەڕۆ‬ ‫هاواڵتییان گوللەباران دەكەن‪ ،‬كەچی‬ ‫خۆیان بە دیموكراسیخواز‌و ئازادیخواز‬ ‫دەزان����ن‪ ،‬جومگە سەرەكییەكانی‬ ‫ن��ێ��و دەس������ەاڵت ب���ەس���ەر دەی���ان‬ ‫جەمسەری دژ بەیەكدا دابەشبوون‪،‬‬ ‫لە هەر دابەشبوونێكدا دەی��ان ئاغا‬ ‫ق��وت��ب��ووەت��ەوە‪ ،‬كەچی باسی یەك‬ ‫ریزیی‌و تەبایی‌و پەیمانی ستراتیژیی‬ ‫دەك��رێ��ت‪ ،‬بەشێكی پەکكەوتنی‬ ‫بیناكردنی دەوڵەتی ك��وردی لەسەر‬ ‫دنیابینی ئەم بەڕێزانەیە‪ ،‬كە وەك‬

‫ئەیاد عەالوی‌و قەیرانی ئینتیما‬ ‫ئەیاد ع��ەالوی‪ ،‬لە بنەماڵەیەكی‬ ‫ب��ەغ��دادی ن���اودارەو شیعە مەزهەبە‪،‬‬ ‫دایكی لوبنانییەو لە بنەماڵەیەكی شیعە‬ ‫مەزهەبی ئەو واڵتەیە‪ .‬لە شەستەكانی‬ ‫س��ەدەی راب���ردوودا‪ ،‬یەكێك ب��ووە لە‬ ‫گەنجە بەعسییە توندڕەوەكان‪.‬‬ ‫لە (‪ ،)1963/2/8‬كاتێك بەعس‌و‬ ‫«عەبدولسەالم ع��ارف» كودەتایان‬ ‫بەسەر «قاسم»دا كردو دەسەاڵتیان‬ ‫گرتە دەس��ت‪ ،‬ع��ەالوی‪ ،‬یەكێك بووە‬ ‫ل��ەو ج��ەل�لادان��ە ك��ە ب � ‌ێ بەزەییانە‬ ‫شیوعییەكانی كوشتووە‌و ئازارداوە‪.‬‬ ‫لە ساڵی (‪)2006‬دا‪ ،‬لە وۆرك‬ ‫شۆپێكدا كە لە (‪ )UN‬لە بەغدا‬ ‫لە (ئوتێل شیراتۆن) بۆ كەسانی‬ ‫پەرلەمانتارو نوێنەرانی دەزگاكانی‬ ‫ریشەكێشكردنی بەعس‌و ئاسایش‌و‬ ‫مافی م���رۆڤ‌و دەزگ���ای هەواڵگری‬ ‫عێراق‪ ،‬بەمەبەستی قسەكردن لەسەر‬ ‫ئاشتەوایی نیشتمانیی رێکخرابوو‪ ،‬من‬ ‫وەكو نوێنەی هاوپەیمانی كوردستان لە‬ ‫پەرلەمانی عێراق بەشدار بووم‪.‬‬ ‫لەوێ‌‪ ،‬چاوم بە حسین الهنداوی‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی دەزگ���ای ریشەكێشكردنی‬ ‫بەعس كەوت‪ ،‬باسی موعاناتی خۆی‬ ‫لە سەرده‌می بەعسدا بۆ كردین‌و وتی‪:‬‬ ‫«دەبینن ه��ەردوو شانم لەجێی خۆی‬ ‫نەماوە‪ ،‬ئەمە عەالوی وایلێكردم‪ ...‬لە‬ ‫(‪ )1963/2/8‬شیوعی بووم‪ ،‬عەالوی‬ ‫گرتمی‌و ب��ە پانكەوە هەڵیواسیم‌و‬ ‫داینەگرتم تاكو هەردوو شانم لەجێی‬ ‫خۆی دەرچوو»‪.‬‬ ‫ب��ەع��س��ی��ی��ە ش���ی���ع���ەك���ان‪ ،‬لە‬ ‫شۆڤێنیستی‌و عەرەبچێتیدا عەرەبە‬ ‫سونییەكانیان خستبووە گیرفانیان‪.‬‬ ‫دام��ەزرێ��ن��ەری حیزبی بەعس لە‬ ‫عێراق (فوئاد الركابی) شیعە بوو‪...‬‬ ‫زۆرب���ەی سەركردایەتیی بەعس لە‬ ‫‪ ،1963/2/8‬كاتێك كودەتایان بەسەر‬ ‫حكومەتی «عەبدولكەریم قاسم»دا‬ ‫كرد‪ ،‬شیعە بوون‪ ،‬لەوانە؛ علی صالح‬ ‫السعدی‪ ،‬بەرپرسی یەكەمی حیزبی‬ ‫بەعس‌و جێگری س��ەرۆك وەزی��ران��ی‬ ‫عێراق‪ ،‬پاش سەركەوتنی كودەتا‪...‬‬ ‫طالب شبیب‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی مەكتەبی‬ ‫سیاسیی‌و وەزی��ری دەرەوەی عێراق‬ ‫بوو لە حكومەتی كودەتاچیان‪ ،‬جواد‬ ‫هاشمیش ئەندامی مەكتەبی سیاسیی‬ ‫حیزبی بەعس بوو‪.‬‬ ‫(ط���ال�����ب ش���ب���ی���ب) ل��ە‬

‫بیرەوەرییەكانیدا‪ ،‬باسی موعاناتی خۆی‬ ‫لەگەڵ عەرەبە شۆڤێنییە سوننەكان‬ ‫دەكات‌و دەڵێت‪« :‬كاتێك دەچووین بۆ‬ ‫كۆبوونەوەكانی حكومەت‪ ،‬عەبدولسەالم‬ ‫ع���ارف دەی����وت؛ شیعە راف��زی��ەك��ان‬ ‫هاتن»*‪.‬‬ ‫ع��ەرەب��ی س��ون��ن��ە‪ ،‬ل��ە ن��اخ��ەوە‬ ‫عەرەبی شیعە بە عەرەب نازانن‪ ،‬ئەم‬ ‫ب��ڕوای��ەش وای��ك��رد؛ زۆرب���ەی عەرەبە‬ ‫شیعە بەعسییەكان لەسەر دەستی‬ ‫عەرەبە سوننە بەعسییەكان پاكتاو‬ ‫بكرێن‪ ،‬ئەیاد عەالویش یەكێك بوو لەو‬ ‫عەرەبە شیعە بەعسییانەی كە كەوتە‬ ‫بەر شااڵوی پاكتاوكردن‌و بە سەختیی‬ ‫بریندار كرا‪ ،‬بەاڵم نەمرد‪.‬‬ ‫ع��ەالوی‪ ،‬وازی لە بەعس‌و بیری‬ ‫شۆڤێنستی عەرەبیی نەهێنا‪ ،‬ئەوە‬ ‫بەعس بوو عەالوی رەفز كرد‪.‬‬ ‫بەشێوەیەكی گشتیی‪ ،‬دەسەاڵت‬ ‫لە عێراق لە ساڵی (‪)1921‬وە تاوەكو‬ ‫(‪ ،)2003/4/9‬بەدەست كەمینەیەكەوە‬ ‫بوو‪ ،‬كە عەرەبی سوننەیە‪.‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر ك��ورد ل��ە ع��ێ��راق وەالوە‬ ‫بنێیت‪ ،‬لە (‪)%80‬ی عەرەبی عێراق‬ ‫شیعە مەزهەبن‪ ،‬بۆیە كاتێك ئەمریكا‬ ‫بڕیاری گۆڕینی پێكهاتەی دەسەاڵتی‬ ‫لە عێراقدا دا‪ ،‬رەچاوی مەینەتییەكانی‬ ‫عەرەبی شیعەو كوردی كرد‪.‬‬ ‫لەبەر ئ��ەم هۆیەو بەمەبەستی‬ ‫موراعاتكردنی شیعە‪ ،‬ئەمریكا بڕیاری‬ ‫دابوو كە سەرۆك وەزیرانی عێراق دەبێ‌‬ ‫شیعەیەكی عەلمانیی بێت‪.‬‬ ‫شیعە بۆ موراعاتكردنی شیعە‪ ،‬كە‬ ‫زۆرینەن‪.‬‬ ‫عەلمانیش بۆ ئەوەی نەكەوێتە ژێر‬ ‫كارتێكردنی ئێران‪.‬‬ ‫ل���ەو س��ات��ەوەخ��ت��ەدا‪ ،‬ه���ەردوو‬ ‫كەسێتی «ئەیاد ع��ەالوی‌و ئەحمەد‬ ‫چەلەبی»‪ ،‬هاتنە سەر شانۆی سیاسیی‪،‬‬ ‫هەردووكیان خزمن‌و بەغدادیین‌و شیعەی‬ ‫عەلمانین‪ ،‬ب��ەاڵم دووەم��ی��ان بەعسی‬ ‫نەبووەو لیبڕاڵە‪.‬‬ ‫دواتر لەسەر داوای ئەمریكا‪ ،‬ئەیاد‬ ‫عەالوی كرایە سەرۆك وەزیران‪ ...‬كاتێك‬ ‫سەدرییەكان لە نەجەف ناڕەزاییان‬ ‫دەربڕی‪ ،‬عەالوی بە سوپای ئەمریكاو‬ ‫عێراقەوە سەركوتیكردن‌و خ��ۆی لە‬ ‫نەجەف سەرپەرشتیی شەڕەكەی كرد‪.‬‬ ‫ع��ەالوی‪ ،‬دەیویست بۆ ئەمریكاو‬ ‫عەرەبی سوننە ئەوە بسەلمێنێت كە‬

‫سەرەڕای شیعەبوونی‪ ،‬لە دژایەتیكردنی‬ ‫ئێران‌و شیعەدا ب ‌ێ وێنەیە‪.‬‬ ‫ئێستا دەسەاڵت لە عێراق‪ ،‬بەسەر‬ ‫س ‌ێ پێكهاتەی سەرەكیدا دابەشكراوە‪:‬‬ ‫(عەرەبی شیعە_ عەرەبی سوننە_‬ ‫كورد)‪ ،‬ئەم س ‌ێ پێكهاتەیە ئەستەمە‬ ‫لەگەڵ یەكدی بسازێن‪.‬‬ ‫ك���ورد؛ ئینتیمای ن��ەت��ەوەی �ی‌و‬ ‫ن��ی��ش��ت��م��ان��ی��ی خ����ۆی ل���ەس���ەرووی‬ ‫ئینتیمابوونی بۆ عێراق دادەنێت‪.‬‬ ‫ع���ەرەب���ی ش��ی��ع��ە؛ ئینتیمای‬ ‫مەزهەبییان لەسەرووی پەیوەستبوونیان‬ ‫ب��ە ئ��وم��ەی ع��ەرەب��ی��ی��ەوە دادەن��ێ��ن‪،‬‬ ‫لەبەرئەوەی پابەندبوونیان بەعروبەوە‬ ‫دەیانكاتە كەمینە لەنێو نەتەوەی‬ ‫عەرەبدا‪.‬‬ ‫عەرەبی سوننە؛ بە پێچەوانەوە‬ ‫عەرەبییبوونیان‪ ،‬لەسەرووی عێراقبوونی‬ ‫خۆیان دادەنێن‪ ،‬لەبەر ئەوەی ئەوان‬ ‫لەنێو عێراقێكی دیموكراتیدا لە ئاست‬ ‫شیعەدا كەمینەن‪.‬‬ ‫ئەحمەد چەلەبی‪ ،‬ه��ەر زوو لە‬ ‫ب��ارودۆخ��ی دوای رووخاندنی رژێمی‬ ‫سەدام‌و تێگەیشت‌و بە الی شیعەبووندا‬ ‫خۆی داشكاندو لە ئێران نزیك بووەوە‪،‬‬ ‫لەم نێوەندەدا؛ عەالوی كەسێتییەكی‬ ‫ب ‌ێ پێكهاتەیەو دژایەتیی ئێران‌و شیعە‬ ‫دەك��ات‌و لە دژایەتیكردنیان عەرەبی‬ ‫سوننەی بەزاندووە‪ ...‬ئێران‌و شیعەش‬ ‫عەالوی بە خائین‌و لێبوك دەزانن‪.‬‬ ‫عەرەبی سوننە‪ ،‬س��وود دەبینن‬ ‫لەبوونی عەالوی لەگەڵیاندا‪ ،‬لەبەر ئەم‬ ‫هۆیانەی خوارەوە‪:‬‬ ‫‪ )1‬بۆ ئ��ەوەی وا خۆیان نیشان‬ ‫ب��دەن‪ ،‬كە ئ��ەوان بەرژەوەندیی بااڵی‬ ‫عێراقیان ال مەبەستە‪ ،‬نەك تایەفەو‬ ‫مەزهەب‪ .‬عەالوی بە نموونە دەهێننەوە‬ ‫كە كەسێتییەكی شیعەیەو كردووشیانە‬ ‫بە سەرۆكی لیستەكەی خۆیان‪.‬‬ ‫‪ )2‬بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆك‬ ‫وەزی���ران‪ ،‬كە ئێستا خەریكە وەكو‬ ‫عورفی لێدێت كە دەب ‌ێ سەرۆك وەزیران‬ ‫شیعە مەزهەب بێت‪.‬‬ ‫‪ )3‬بۆ داكۆكیكردن لە تاوانبارانی‬ ‫ئەنفال‌و هەڵەبجە‪ ،‬وەك��و (سوڵتان‬ ‫ه��اش��م) ك��ە ن���اوی ك��چ��ەك��ەی ن��اوە‬ ‫(ئەنفال)‪ ،‬وەك شانازیكردن بەو كارەی‬ ‫ئەنجامیداوە‌و (حسین تكریتی)‌و ئەوانی‬ ‫دیكە‪.‬‬ ‫سەركردەكانی سوننە‪ ،‬عەالوییان‬

‫(خەونی شاعیرانە) تەماشای ئەم‬ ‫ئامانجە ستراتیژییە گ��ەورەی��ەی‬ ‫نەتەوەی كورد دەكەن‪ ،‬كەچی خۆیان‬ ‫بە نەتەوەپەرستی عەیارە بیست‌و‬ ‫چوار ئەژمار دەكەن‪ ،‬هەروەك بەشێكی‬ ‫پەككەوتنی ج��وڵ��ەی ئ��اب��ووری �ی‌و‬ ‫ژی��ان��دن��ەوەی ئابووریی‌و بازرگانیی‬ ‫هەرێم لەسەر بنەمایەكی زانستی‬ ‫مۆدێرن‪ ،‬كە پێویستی بە پالنێكی‬ ‫ئەقاڵنیی‌و دڵسۆزانە هەیە‪ ،‬لەو الوە‬ ‫دەبینین خواستی ب��ەرژەوەن��دی��ی‬ ‫ئ��ەم ب��ەڕێ��زان��ە بەجۆرێكە شكست‬ ‫ل��ەدوای شكستی ئابووریی‌و كەلێنی‬ ‫گ��ەورەی گەندەڵیی لەنێو هەرێمدا‬ ‫ب��ەرەو گ��ەورەت�ر‌و فراوانتر دەچێت‪.‬‬ ‫لەڕاستیدا ئەم بیركردنەوە‌و ئەقڵییەت‌و‬ ‫سیاسەتكردنە‪ ،‬هەرێمیان تووشی‬ ‫گرفت‌و كێشەی گ��ەورەی ئابووریی‌و‬ ‫سیاسیی‌و ئیداریی و‪...‬كردووەتەوە‪،‬‬ ‫لەوالیشەوە‪ ،‬ئەم بەڕێزانە پ��ڕۆژەی‬ ‫چاكسازیی‌و نوێبوونەوە پێشكەش‬ ‫دەكەن‌و «ئۆپۆزسیۆن»یش‪ ،‬خەریكە‬ ‫دەبێتە تەماشاكەرێكی بێ دەسەاڵت‪.‬‬ ‫لەڕاستیدا‪ ،‬ئەوەی گرنگە ئاماژەی‬ ‫پێبدەین‌و بەبیر «ئۆپۆزسیۆن»ی‬ ‫بهێنینەوە‪ ،‬نەك دەس��ەاڵت‪ ،‬ئەوەیە؛‬ ‫شتێكی حەتمییە كە دەبێت گۆڕانی‬ ‫ریشەیی ل��ەم��ج��ۆرە دەس��ەاڵت��ە بێ‬ ‫نموونەیەدا ئەنجامبدرێت‪ ،‬كە هەركەس‬ ‫لەشوێنی خۆیەوە كوێخایە‌و یاسا‌و‬ ‫جێبەجێكردنی بڕیارەكان تەنیا بەسەر‬

‫الوازەك��ان��دای��ە‪ ،‬ه���ەروەك رایكردنی‬ ‫هەمان سیاسەتی سەردەمی شەڕی‬ ‫ن��اوخ��ۆ! لەپاڵیدا گەندەڵیی‌و بێ‬ ‫ئومێدیی‌و ب��ەه��ەدەردان��ی سامانی‬ ‫گشتیی‌و دابەشكردنی كوردستان بۆ‬ ‫دوو هەرێمی لێكدابڕاو‪ .....،‬شكستێكە‬ ‫دەسەاڵتی سیاسیی لەم هەرێمەدا‬ ‫بۆی چارەسەر ناكرێت! خۆ ئەگەر‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن» دەخوازێت بەشداریی‬ ‫لەم شكستەدا بكات‪ ،‬بفەرموێت پڕۆژە‬ ‫هاوبەشەكەی (یەكێتی‌و پارتی)‬ ‫دەرگ���ای وااڵی��ە بۆ بەشداریكردنی‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن»‪.‬‬ ‫گ��ەر «ئۆپۆزسیۆن» نایەوێت‬ ‫ببێتە بەشێك لە شكستی (یەكێتی‌و‬ ‫پارتی)‪ ،‬ئەوا پێویستە سووربن لەسەر‬ ‫پڕۆژەكەی خۆیان‌و ئەو راستییە بە‬ ‫هەردوو حیزب بسەلمێنن‪ ،‬كە ئەوان‬ ‫كوردستانیان كردووەتە ئەو دۆزەخە‬ ‫داخ���راوەی كەرتێكی لەبن دەستی‬ ‫«ی��ەك��ێ��ت��ی»ی�ە‌و ك��ەرت��ەك��ەی تری‬ ‫لەبن دەستی «پارتی»‪ ،‬هەرجۆرە‬ ‫چ��ارەس��ەر‌و گۆڕانێكی ریشەیی لە‬ ‫سیاسەت‌و ئیدارەدانی ئەم هەرێمەدا‪،‬‬ ‫تەنانەت ئەگەر (یەكێتی‌و پارتی)‬ ‫ش ل��ە حوكمدا ب��ن‪ ،‬پێویستە بە‬ ‫رێگاچارەیەكدا تێپەڕێنرێت‪ ،‬كە دوور‬ ‫بێت لە ئەقڵییەت‌و بیركردنەوەی‬ ‫«یەكێتی»یانە‌و «پارتی»یانە‪.‬‬

‫•سەرنووسەر گۆڤاری رۆشنگەری‬

‫پشتیوان ئەحمەد‬ ‫بۆ الی دەسەاڵتدارانی كورد دەناردو‬ ‫(جەنابیشی) لە چەند دیمانەیەكدا‬ ‫دەی��وت‪« :‬لەگەڵ كاكە جەالل‌و كاكە‬ ‫مەسعود قسەم ك���ردووەو بەڵێنیان‬ ‫پ��ێ��داوم‪ ،‬رازی نابن سوڵتان هاشم‬ ‫(باوكی ئەنفال)‌و هاوكارانی لە سێدارە‬ ‫بدرێن»‪.‬‬ ‫عەرەبی سوننە‪ ،‬كە بە سیناریۆی‬ ‫ع��ەالوی نەیانتوانی پۆستی سەرۆك‬ ‫وەزیران لە مالیكی‌و دەعوە وەربگرنەوە‪،‬‬ ‫پۆستی سەرۆكی پەرلەمان‌و جێگری‬ ‫س���ەرۆك ك��ۆم��ارو جێگیری س��ەرۆك‬ ‫وەزیران‌و چەند وەزارەتێكیان وەرگرت‪،‬‬ ‫ئیدی وەك جاران كاریان بە عەالوی‬ ‫ن��ەم��اوە‪ .‬لەوانەیە هەوڵی بۆ بدەن‬ ‫بكرێت ب��ە س��ەرۆك��ی ئەنجومەنی‬ ‫نیشتمانیی بۆ سیاسەتە بااڵكان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەگەر هەوڵەكەیان س��ەری نەگرت‪،‬‬ ‫ئەوا لەپێناوی عەالویدا دەستبەرداری‬ ‫پۆستەكان‌و داهاتەكان نابن‪.‬‬ ‫مالیكی‪ ،‬بە هاوكاریی ئەنتلیجینای‬ ‫شیعە‪ ،‬چاك بارودۆخەكەی تاوو توێ‌‬ ‫كردووە‪ ،‬دەسەاڵتی بە سەرانی عەرەبی‬ ‫سوننە لە كوتلەی ئەلعێراقییە داوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ن��ای��دات ب��ە ع���ەالوی‪ ،‬چونكە‬ ‫كابرایەكە سوننە نییەو خۆیشی لە‬ ‫شیعە بوونی خۆی تەوەال بووە‪.‬‬ ‫كاتێك مالیكی لەلێدوانێكیدا وتی‪:‬‬ ‫«لیستی عێراقییە لیستێكی گرنگن‪،‬‬ ‫چونكە نوێنەرایەتیی پێكهاتەیەكی گرنگ‬ ‫دەك��ەن ئەویش عەرەبی سوننەیە»‪،‬‬ ‫عەالوی شێت‌و هار بوو‪ ،‬چونكە خۆی‬ ‫سەرۆكی ئەو لیستەیەو شیعەیە‪ ،‬لە‬ ‫راستیشدا سەرجەم ئەو دەنگدەرانەی‬ ‫دەنگیان بە ئەلعێراقیە داوە‪ ،‬عەرەبی‬ ‫سوننەن‌و خەڵكی پارێزگای موسڵ‌و‬ ‫تكریت‌و ئەنبارو كەركوك‌و دیالەن‪.‬‬ ‫عەالوی‪ ،‬دەیەوێت بە پشتبەستن‬ ‫بە دەستپێشخەرییەكەی سەرۆكی‬ ‫ه��ەرێ�م‌و دەستپێشخەرییە تازەكەی‬ ‫سەرۆك كۆمار‪ ،‬ببێتە سەرۆكی دەزگای‬ ‫ئەنجومەنی نیشتمانیی بۆ سیاسەتە‬ ‫ب��ااڵك��ان‪ ،‬لەكاتێكدا ئ��ەم دەزگ��ای �ە‌و‬ ‫ناوەكەی لە دەستووری عێراقدا بوونی‬ ‫نییە‌و داوا دەك��ات ئ��ەو ئەنجومەنە‬ ‫لەسەرووی دەسەاڵتەكانی سەرۆكایەتیی‬ ‫كۆمار‌و حكومەت‌و پەرلەمانەوە بێت‌و‬ ‫ئەمەش لەالیەن شیعەوە قابیلی قبوڵ‬ ‫نییەو سوننەش شەڕی راستەقینەی بۆ‬ ‫ناكەن‪.‬‬

‫لە گۆڕەپانی سیاسیی عێراقی‬ ‫ئێستادا‪ ،‬كەس وەكو عەالوی شپرزەو‬ ‫سەرلێشێواو نییە‪ ،‬ل��ە ی��ەك كاتدا‬ ‫دەیەوێت ببێتە گەورەترین كەسێتیی‬ ‫سیاسیی لە عێراقدا‌و دژایەتی ئێران بە‬ ‫ئاشكراو شیعەش بكات‪ ،‬عێراقێك زیاتر‬ ‫لە (‪)%80‬ی شیعەو ك��وردەو خاوەنی‬ ‫درێژترین سنوورە لەگەڵ ئێرانی شیعە‬ ‫مەزهەب‪.‬‬ ‫ئێستاو ل��ەم ك��ات��ەدا‪ ،‬كوتلەی‬ ‫هاوپەیمانی نیشتمانیی (شیعە)‪ ،‬لە‬ ‫پەرلەمان سەرقاڵی ئیمزا كۆكردنەوەن‬ ‫ب��ە مەبەستی الب��ردن��ی (ع���ەالوی)‬ ‫(ئەندام پەرلەمان)‌و (‪ )9‬ئەندامی‬ ‫تر‪ ،‬چونكە ئەم كابرایە وەكو ئەندام‬ ‫پەرلەمان ئ��ام��ادەی دانیشتنەكانی‬ ‫پەرلەمان نەبووەو دڵنیام ئامادەش‬ ‫نابێت‪ ،‬لەوانەیە ئەم هەڵوێستەو ئەم‬ ‫خۆبەزل زانینە ئوسامە نوجێفی تووڕە‬ ‫بكات‌و گوێی ل ‌ێ بخەوێنێت‪ ،‬بۆ ئەوەی‬ ‫شیعەكان بەپێی یاسا پۆرتی بشكێنن‪.‬‬ ‫ع���ەالوی‪ ،‬لە خولی یەكەمیشدا‬ ‫ئەندام پەرلەمان بوو‪ ،‬بەاڵم سوێندی‬ ‫یاسایی ن��ەخ��واردو هەرگیز ئامادەی‬ ‫یەك دانیشتنی پەرلەمانیش نەبوو‪،‬‬ ‫سەرۆكی ئەو كاتەی پەرلەمان (محمود‬ ‫المشهدانی)‪ ،‬بۆی پینە كردو وتی‪ :‬لە‬ ‫ماڵەكەم دوێن ‌ێ ئێوارە سوێندی یاسایی‬ ‫خواردووە!!‬ ‫بەاڵم لەگەڵ ئوسامە نوجێفی‪ ،‬نە‬ ‫ئەو درۆیە دادی دەدات‌و نە ئوسامەش‬ ‫ئامادەیە ئ��ەو سیناریۆ ب ‌ێ بایەخە‬ ‫دووبارە بكاتەوە‪.‬‬ ‫جاران یەكێك لەو شتانەی عەالوی‬ ‫شانازیی پێوە دەك���رد‌و خ��ۆی پێوە‬ ‫هەڵدەكێشا‪ ،‬دۆستایەتیی‌و ئاشنایەتیی‬ ‫ئەو بوو لەگەڵ موبارەك‌و عەبدوڵاڵ‬ ‫صالح‌و قەزافی‌و بەشار ئەسەد‪ ،‬ئێستا‬ ‫ئەو كارتەشی لەدەستدا نەماوە‪.‬‬ ‫* بەپێی دەستووری عێراق‪ ،‬عەالوی بۆی‬ ‫نییە پۆستی سیادیی وەربگرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫لە دایك‌و باوكەوە عێراقین‪( .‬مادەی ‪/68‬‬ ‫یەكەم) دەڵێت‪ :‬دەب ‌ێ لە عێراق هاتبێتە‬ ‫دونیاوەو دایك‌و باوكی عێراقیی بێت‪ .‬كاتێك‬ ‫عەالوی شەڕی پۆستی سەرۆك وەزیرانی كرد‪،‬‬ ‫كوتلەی دەوڵەتی قانون ئەم خاڵەیان وروژاند‪.‬‬

‫* د‪.‬علي كرمي السعيد‪ ،‬قرا‌وة في طالب‬ ‫شبيب‪.‬‬

‫دەسەاڵت‌‬

‫مەحمود رەزا ئەمین‬

‫حیزبەکانی حوکمڕانیی هەرێمی کوردستان‪ ،‬پارتی‌و‬ ‫یەکێتی لە م��اوەی خۆپیشاندانەکانی سلێمانی‌و‬ ‫ناوچەکانی دا‪ ،‬تۆمەتی نۆکەرایەتی بێگانەو خیانەتیان‬ ‫دایە پاڵ هەرسێ الیەنی ئۆپۆزسیۆن‪ :‬بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬یەکگرتوی ئیسالمی‌و کۆمەڵی ئیسالمیی‪.‬‬ ‫لەدوای سەرکوتکردنی خۆپیشاندانەکان بە زەبری‬ ‫هێز‪ ،‬ویستیان لەژێر زەبری هەڕەشەو چاوسورکردنەوەدا‪،‬‬ ‫رایانکێشنە ناو گەمەی براوەو دۆڕاوەوە‪ :‬دەسەاڵتی‬ ‫ب��راوەو لەسەر هەق‪ ،‬ئۆپۆزسێونی دۆڕاوی ناهەق‪.‬‬ ‫باش بو وئۆپۆزسیۆن نەچوە ژێر باری لێکدانەوەکانی‬ ‫دەسەاڵت‌و رازی نەبو لە ساتەوەختی لەشکرکێشیی‬ ‫میلیشیاکانی دەسەاڵت بۆ ناو ناوەندەکانی شارەکان‪،‬‬ ‫ملی تەسلیمبون راکێشێت‪.‬‬ ‫پاش هێوربونەوە‌و دوای ئ��ەوەی دەسەاڵتداران‬ ‫نەیانتوانی یەکڕیزیی ئۆپۆزسێون لەق‌و الواز بکەن‪،‬‬ ‫ملیان دا بۆ دانیشتن‌و گفتوگۆ‪ ،‬هەتا ئێستا کە ئەم‬ ‫وتارەی تیا ئەنوسم‪ ،‬چوار کۆبونەوە کراون‪ .‬دەسەاڵت‬ ‫لە کۆبونەوەی چوارەمدا‪ ،‬بێ ئەوەی لە کۆبونەوەکانی‬ ‫پێشتردا باسی پ��رۆژەی کردبێ‪ ،‬پرۆژەیەکی خستە‬ ‫بەردەم ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫بیانوی هەرچی بێ‪ ،‬لەالی من پێشکەشکردنی‬ ‫پرۆژە لەالیەن دەسەاڵتەوە‪ ،‬شتێکی زۆر عەنتیکە‌و بێ‬ ‫نمونە دێتە بەر چاو‪.‬‬ ‫ئەگەرچی گ��وت��اردەرەک��ان��ی ه��ەر س��ێ الیەنی‬ ‫ئۆپۆزسێون‪ ،‬بە ئەرێنی باسی پرۆژەکەی دەسەاڵتیان‬ ‫ک��رد‪ ،‬ب��ەاڵم ئ��ەوەی الیەنەکانی دەس��ەاڵت بەناوی‬ ‫«پرۆژەی هاوبەشی نوێبونەوە‌و ئایندەسازیی پارتی‌و‬ ‫یەکێتی»یەوە لە کاناڵەکانی راگەیاندنی خۆیاندا‬ ‫باڵویانکردەوە‪ ،‬بە الی منەوە‪ ،‬نە پرۆژەیە‌و نە شتێکی‬ ‫نوێی پێشتر نەوتراوی تیایە‪ .‬ئەمە وتارێکە کە سااڵنێکی‬ ‫درێژە ه��ەردوو حیزبی دەسەاڵتدارو فیگەرەکانیان‌و‬ ‫راگەیاندنەکانیان‪ ،‬هەزاران جار بۆیان وتووینەتەوە‪ ،‬بێ‬ ‫ئەوەی ویست‌و ئیرادەی کردنیان تیابێ‪ .‬بۆچی وتارەو‬ ‫پرۆژە نیە؟ چونکە میکانیزمی جێبەجێکردنی ئەو‬ ‫هەمو دەبێ‌و نابێیە لە ‹پرۆژەکە»ی دەسەاڵتدا غائیبە‪.‬‬ ‫ناوەڕۆکی پێشەکیی هەردوو مەکتەبی سیاسی بۆ‬ ‫پرۆژەکەیان دەری ئەخا کە ئەم دوو حیزبە هیچ دەرس‌و‬ ‫پەندێک لە رابردو‌و‪ ،‬لە هەڵەکانیان وەرناگرن‪ :‬هێشتا لە‬ ‫هەمو بوارو کایەیەکدا هەر لە پێشکەوتنی بەردەوامدان؛‬ ‫هێشتا هەر خۆیان خاوەنی بیرۆکەو پرۆژەی چاکسازین؛‬ ‫هێشتا ئەزمونەکەیان ساوایە؛ هێشتا کۆمەڵ ئامادە‬ ‫نیە «ئەفکارە زۆر دیمۆکراسییەکانی» ئەم دوو حیزبە‬ ‫هەرس بکاو بۆ ئەوەی ئینتەال نەکا‪ ،‬ئەبێ وەکو ئاوی‬ ‫زینیانی دڵۆپ دڵۆپ دیمۆکراسییەکەیان بکەن بە‬ ‫گەرویا و‪ ...‬زۆر بیانوی ئەنتیکەی تر‪.‬‬ ‫دەکرێ «پرۆژەکە»ـی دەسەاڵت بکەمە دوو بەش‪،‬‬ ‫دوو ت��ەوەری سەرەکیی‪ :‬ت��ەوەری داننان بە هەندێ‬ ‫هەڵەو کەموکوڕی خۆیاندا‪ .‬کە ئەوەندە زەق‌و بەرچاو‌و‬ ‫ئاشکران‪ ،‬بە هیچ جۆرێ ناتوانن بیانشارنەوە‪ .‬ناچارن‬ ‫بیانسەلمێنن‪ .‬تەوەری دووەمیش‪ ،‬تەوەری رەفزکردنی‬ ‫خاڵە بنچینەییەکانی پ��رۆژەک��ەی ئۆپۆزسیۆنە‪:‬‬ ‫«گێڕانەوەو هەموارکردنی»‪ ...‬پرۆژەی دەستووری‬ ‫هەرێم‪ ،‬پرۆژەی کۆمیسیۆنی بااڵی هەڵبژاردنەکان‌و‬ ‫قانونەکانی‪ :‬ئەنجومەنی ئاسایش‪ ،‬دەزگای ئاسایش‪،‬‬ ‫خۆپیشاندان‪ ،‬دەستەی نەزاهە‪ ،‬ئەنجومەنی پارێزگاکان‌و‬ ‫هەڵبژاردنی پاریزگاکان»‪.‬‬ ‫رەفزکردنی ئەو خاڵە بنچینەییانە‪ ،‬هیچ مانایەک بۆ‬ ‫ئەوەی ئۆپۆزسیۆن ناوی ناوە «چاکسازیی ریشەیی»‪،‬‬ ‫ناهێڵنەوە‪.‬‬ ‫ئەوەی لە دوای پێشکەشکردنی پرۆژەکەی پارتی‌و‬ ‫یەکێتی بە ئۆپۆزسیۆن سەرنجی منی راکێشاوە‪،‬‬ ‫ستراتیجی راگەیاندنی (پارتی‌و یەکێتی)یە سەبارەت‬ ‫بە گفتوگۆکان‪.‬‬ ‫ستراتیجی راگەیاندنی دەسەاڵت‪:‬‬ ‫ل��ەدوای کۆبوونەوەی چوارەمەوە‪ ،‬فیگەرەکانی‬ ‫دەسەاڵت دان لەسەر چەند بابەتێک دادەگرن‪:‬‬ ‫‪ -1‬پرۆژەکەیان پرۆژەیەکی هەمەالیەنتر‌و کامڵترە‬ ‫لە پرۆژەکەی ئۆپۆزسیۆن؛‬ ‫‪ -2‬هەردووال‪ :‬دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن زۆر لەیەک‬ ‫نزیکبوونەتەوه‪ .‬جیاوازییەکی ئەوتۆ لە نێوانیاندا‬ ‫نەماوە‌‪« :‬کیلۆمەتری نێوانیان بووە بە مەترێک»؛‬ ‫‪ -3‬ئۆپۆزسیۆن وازی لە داوای هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫حوکمەت هێناوە؛‬ ‫‪ -4‬ئۆپۆزسیۆن هاتۆتە سەر ئەو ب��اوەڕەی کە‬ ‫دەسەاڵت جدیە لە چاکسازیداو ئەو دێوەزمەیە نیە کە‬ ‫پێشتر وێنایان کردبو‪.‬‬ ‫به‌بڕوام ستراتیجی راگه‌یاندنی ده‌سه‌اڵت له‌مه‌ڕ‬ ‫گفتوگۆکان بریتیی ‌ه له‌‪:‬‬ ‫‪ - 1‬سڕینه‌وه‌ی کاریگه‌ریی پرۆژه‌که‌ی ئۆپۆزسێون‬ ‫ل ‌ه زه‌ینی خه‌ڵکدا‪.‬‬ ‫‪ - 2‬س��ڕی��ن �ه‌وه‌ی رۆڵ���ی ئ��ۆپ��ۆزس��ێ��ون بونی‬ ‫ئۆپۆزسێون‪.‬‬ ‫‪ - 3‬وێناکردنی ئۆپۆزسێون وه‌کو هێزێکی دوو ڕو‪.‬‬ ‫‪ - 4‬نه‌هێشتنی متمانه‌ی خه‌ڵک ب ‌ه ئۆپۆزسێون‪.‬‬ ‫‪ - 5‬دروستکردنی گه‌شبینیی درۆزن��ان� ‌ه له‌الی‬ ‫خه‌ڵک‪ ،‬بۆئه‌وه‌ی کاتێک به‌هۆی خۆدزینه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵت‬ ‫ل ‌ه «چاکسازیی ریشه‌یی» گفتوگۆکان شکستیان هێنا‪،‬‬ ‫ئۆباڵه‌که‌ی بخه‌ن ‌ه ئه‌ستۆی ئۆپۆزسێون‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫لە هەولێر‪ )70( ،‬هەزار فۆڕم دابەشكراوە‬ ‫هێمن م��ام��ەن��د‪ )70( :‬ه���ەزار جیادەكرێنەوە‪.‬‬ ‫ف������ۆڕم‪ ،‬ب���ەس���ەر دەرچ����ووان����ی تا پێنجشەمەی رابردوو كە دوا وادەی‬ ‫زانكۆو پەیمانگاو بێبڕوانامەكانی وەرگرتنەوەی فۆڕمی دام��ەزران��دن‬ ‫ش��اری هەولێردا داب��ەش��ك��راون‌و تا بوو ل ‌ه سنووری پارێزگای هەولێر‪،‬‬ ‫یه‌کشەمەی داهاتووش‪ ،‬فۆڕمەكان (‪ )70‬ه���ەزار ف��ۆڕم داب��ەش��ك��راوە‬

‫ب��ۆ وەرگ��رت��ن��ی (‪ )8500‬ك��ەس‬ ‫بەمەبەستی دامەزراندنیان لەفەرمانگە‬ ‫حكومییەكانی ئەو پارێزگایە‪.‬‬ ‫تاهیر عەبدوڵاڵ‪ ،‬جێگری پارێزگاری‬ ‫هەولێر‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی راگەیاند‪:‬‬

‫«ئەو (‪ )70‬ه��ەزار فۆڕمە‪ ،‬بەسەر جیاكردنەوەی فۆڕمەكانی دامەزراندنی‬ ‫دەرچ���ووان���ی زان��ك��ۆو پەیمانگاو سنووری پارێزگای هەولێر كۆتایی‬ ‫ئ��ام��ادەی��ی‌و ب��ێ ب��ڕوان��ام��ەك��ان��دا بێت‌و دوات��ر بەپێی پێویستییان‌و‬ ‫ل��ەڕێ��گ��ەی وەزارەت‌و فەرمانگە‬ ‫دابەشكراون»‪.‬‬ ‫بڕیارە تا دووشەممەی داهاتوو‪ ،‬حكومییەكانەوە‪ ،‬وەاڵم دەدرێنەوە‪.‬‬

‫«ب ‌ه هۆیه‌وه‌؛ بەرپرسی فەرمانگەی ئاوی شۆڕش دەست لەكار دەكێشێتەوە»‬ ‫یەك حكومەت‌و‬ ‫دوو بڕیاری جیاواز‬ ‫تەها ئەحمەد‬ ‫گومانی تێدا نییە حكومەت لە فەرمانبەرەكانی گیرفانی پڕترە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەگەر بەراوردێك بكەیت لەنێوان گەڕاندنەوەی قەرزی حكومەت‬ ‫بۆ فەرمانبەرەكانی لەالیەك‌و گەڕاندنەوەی قەرزی فەرمانبەران بۆ‬ ‫حكومەت لەالیەكی ترەوە‪ ،‬ئەم هاوكێشەیە پێچەوانە دەبینیت‪.‬‬ ‫چیرۆكەكە ئەوەیە؛ حكومەت قەرزاری فەرمانبەرەكانیەتی‪ ،‬بۆ‬ ‫دانەوەی ئەم قەرزە سەرۆكی حكومەت رایگەیاند‪ :‬قەرزەكەیان بۆ‬ ‫دەگەڕێنێتەوە‪ ،‬بەشێوەی (‪ )12‬قیست‪.‬‬ ‫بۆ راستكردنەوەی مووچەی فەرمانبەران‪،‬ئەو فەرمانبەرانەی‬ ‫كە ساڵی خزمەتیان بۆ هەژماركراوە‪ ،‬پێویستە قەرزی خانەنشینی‬ ‫ئەو سااڵنەی كە بۆیان هەژماركراوە‪ ،‬بیدەنەوە بە حكومەت‪ ،‬ئەگینا‬ ‫مووچەكەیان بۆ راست ناكرێتەوە!‪ ،‬ئەم ق��ەرزەش بەپێی ساڵی‬ ‫خزمەتەكانیان‪ ،‬دەبێت ملیۆنیك زیاتر قەرزی حكومەت بدەنەوە؛ ئەو‬ ‫قەرزەی كە دەبێت فەرمانبەر بیداتەوە بەحكومەت‪ ،‬پێویستە لەماوەی‬ ‫(‪ )4‬قیستدا بیداتەوە‪ ،‬كە مانگانە نزیكەی (‪ )26000‬هەزار دینار‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫ویژدانی هەموو مرۆڤێكی خاوەن وی��ژدان دەكەم ب��ەدادوەر‪،‬‬ ‫حكومەت دەوڵەمەندە‪ ،‬یان ئەو فەرمانبەرەی كە بە مووچەیەكی‬ ‫تریشەوە نایگەیەنێتە سەری مانگ؟‪ ،‬دەبێت روو بكاتە كوێ‌‪ ،‬ئەگەر‬ ‫ئەو بڕە زۆرەی لێببڕدرێت‪.‬‬ ‫ئەگەر حكومەت چاوێك بەم رێنماییە داراییەدا نەخشێنێتەوە‪،‬‬ ‫بۆ وەرگرتنەوەی ئەم ق��ەرزە‪ ،‬دەبێت چاوەڕێی گلەیی‌و ناڕەزایی‬ ‫ببێتەوە‪ ،‬لەئەنجامی ئەو كاریگەرییە خراپەی لەسەر بژێویی ژیانی ئەو‬ ‫فەرمانبەرانە دروستی دەكات‪.‬‬ ‫بۆیە‪ ،‬ئەم داوایە ئاراستەی سەرۆكی حكومەت دەكەم‪ ،‬چونكە‬ ‫دەزانم سەرۆك پەروەردەی كلتوورێكە‪،‬كە حكومەتێك پێداچوونەوە‬ ‫بەبڕیارێكیدا بكات كە پێشتر دەری��ك��ردووە‪ ،‬پاش ئ��ەوەی بۆی‬ ‫رووندەبێتەوە كە بڕیارێكی هەڵە بووە‪.‬‬ ‫من باس لەوە ناكەم‪ ،‬كە وەرگرتنەوەی قەرزی خانەنشینیی ماوەی‬ ‫ئەو سااڵنەی كە فەرمانبەر تەنیا بۆی هەژماركراوە‪ ،‬بۆی كراوەتە سەر‬ ‫ساڵەكانی خزمەتی‌و مووچەی وەرنەگرتووە‪ ،‬تاكو لەسەدا حەوتی‬ ‫بداتەوە بە حكومەت؟! ئاخر خۆ خانەنشینیی لە مووچە وەردەگیرێت‪،‬‬ ‫خۆ فەرمانبەرەكە مووچەی وەرنەگرتووە‪ ،‬تاكو قەرزاربێت‌و ئێستا‬ ‫قەرزەكەی بداتەوە‪ ،‬ئەمە بەجێدەهێڵم بۆ شارەزایانی ئەم بوارە‪ ،‬كە‬ ‫ئایا ئەم بڕیارە تا چەند یاساییە؟‬ ‫ئەوەی دەمەوێت بیڵێم‪ ،‬ئەوەیە‪ :‬حكومەت دەتوانێت ئەم قەرزە‬ ‫بەقیستێكی درێژتر لەفەرمانبەرەكانی وەربگرێتەوە‪ ،‬هیچ نەبێت وەك‬ ‫دانەوەی قەرزەكەی خۆی بە (‪ )12‬قیست‪.‬‬ ‫باس ل��ەوەش ناكەم؛ كە چەندین فەرمانبەری تر پێش ئەم‬ ‫رێنماییە‪ ،‬قەرزەكەیان هەمووی بەیەكجار لێوەرگیراوە‪ ،‬كە هەموویان‬ ‫بەناچاریی قەرزیان كردووە بۆ دانەوەی قەرزەكەیان‪.‬‬ ‫دەشێت ئەم گلەییە لەحكومەت بكەین‌و بڵێین‪ :‬ئەوەی بۆ خۆت‬ ‫پێتخۆشە بەیەك جار قەرزەكانت لەخەڵك وەربگریتەوە‪ ،‬ئاواش‬ ‫خەڵكی پێیخۆشە بەیەك جار تۆش قەرزەكەیان بدەیتەوە‪.‬‬

‫ل ‌ه چەمچەماڵ‪ ،‬سەردەمی ئاوهێنان بە تەنەكە؛ دەگەڕێتەوە‬ ‫راپۆرتی ‪ :‬ئاری لوقمان‬

‫‪...............................................‬‬ ‫لەیال عەلی‪ ،‬تەمەن (‪ )60‬ساڵ‪،‬‬ ‫دانیشتووی ناحیەی ش��ۆڕش‪،‬‬ ‫بەدەم گلەییەوە‪ ،‬ئاشكرای كرد‪:‬‬ ‫كە م��اوەی (‪ )11‬رۆژە‪ ،‬ئاو بۆ‬ ‫گەڕەكەكەیان نەكراوەتەوە‌و وتی‪:‬‬ ‫«كاتێك ئاومان بۆ دەكرێتەوە‪،‬‬ ‫تەنیا دەتوانین بۆ م��اوەی دوو‬ ‫سەعات‪ ،‬ئاو بگرین»‪.‬‬ ‫كێشەی كەمئاویی لە قەزای‬ ‫چەمچەماڵ‌و ناحیەی ش��ۆڕش‪،‬‬ ‫هاواڵتییانی ئەو ناوچانەی نیگەران‬ ‫كردووە‪ ،‬بەوپێیەی لەناوجەرگەی‬ ‫قەزای چەمچەماڵدا‪ ،‬كە لەڕووی ئەو‬ ‫خزمەتگوزارییەوە لە ناوچەكانی تر‬ ‫باشترە‪ ،‬هەفتەی یەك جار ئاویان‬ ‫بۆ بەردەدرێتەوە‌و لەو ماوەیەشدا‬ ‫هەندێكجار‪ ،‬ت��وان��ای پڕكردنی‬ ‫بەرمیلی تایبەتی ئەمباری ئاوی‬ ‫مااڵنی نییە‪.‬‬ ‫نەجمەدین حسێن‪ ،‬پیاوێكی‬ ‫تەمەن (‪ )35‬ساڵی دانیشتووی‬ ‫گ��ەڕەك��ی ق��ادرك��ەرەم��ی��ی��ەك��ان��ە‬ ‫لەهەمان ناحیە‪ ،‬كاتێك قسەی بۆ‬ ‫«رۆژنامە» دەك��رد‪ ،‬بێزارییەكی‬ ‫تەواو بە رووخساریەوە دیاربوو‪،‬‬ ‫وتی‪ :‬نزیكەی دوو هەفتەیە‪ ،‬كابانی‬ ‫ماڵەكانیان لەومااڵنەی كە بیری‬ ‫ئاویان هەیە‪ ،‬بەشان ئاو دەهێنن‪،‬‬ ‫كە تەواو ناڕەحەتی كردووین‪.‬‬ ‫گ��رف��ت��ەك��ە ب��ەش��ێ��وەی��ەك‬ ‫ك��ەوت��ووه‌ت��ەوە‪ ،‬هەندێكجاریش‬ ‫ئەگەر ئەو مااڵنەی بیریان هەیە‬ ‫ئاو نەدەن بە خەڵكی گەڕەكەكە‪،‬‬ ‫دەب��ێ��ت ب��ە تانكەر ئ��او بكڕن‌و‬ ‫«دڵنیاش نین لە خاوێنیی ئاوی‬ ‫تانكەرەكان»‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ب���ەدواداچ���وون���ی‬ ‫«رۆژن����ام����ە»‪ ،‬ه���ەر م��اڵ��ێ��ك‪،‬‬ ‫النیكەم هەفتانە ل��ە سنووری‬ ‫قەزای چەمچەماڵدا‪ ،‬پێویستی بە‬ ‫تەنكەرێک ئاو هەیە‪ ،‬كە نرخەكەی‬ ‫ل��ەن��ێ��وان (‪ )20 - 15‬ه���ەزار‬ ‫دیناردایە‌و بەوپێیەش مانگانە‪،‬‬ ‫دەبێت (‪ )80‬هەزار لە داهاتیان‪،‬‬ ‫بۆ كڕینی ئاو تەرخان بكەن‪.‬‬

‫شیالن محەمەد‪ ،‬تەمەن (‪)24‬‬ ‫س��اڵ��ی دان��ی��ش��ت��ووی گ��ەڕەك��ی‬ ‫راپ��ەڕی��ن��ی ق���ەزای چەمچەماڵ‪،‬‬ ‫چ���اوەڕوان���ی ه��ات��ن��ەوەی ئ��اوی‬ ‫گەڕەكەكەیانی دەك��رد‪ ،‬كاتێك‬ ‫ب��ی��ری ل��ە بەڵێنی ب��ەرپ��رس��ان‬ ‫ك����ردەوە ب��ۆ چ��ارەس��ەرك��ردن��ی‬ ‫كێشەی كەمئاویی لە قەزاكەیدا‌و‬ ‫بۆ «رۆژن��ام��ە» وت��ی‪« :‬لەكاتی‬

‫هەڵبژاردنەكاندا‪،‬‬ ‫بانگەشەی‬ ‫بەڵێنی ئ��ەوەم��ان پ��ێ��درا‪ ،‬ئاوی‬ ‫دوك��ان‌و گۆپتەپە رادەكێشن بۆ‬ ‫چەمچەماڵ‌و چارەسەری كەمئاویی‬ ‫دەكەن‪ ،‬بەاڵم ئەوە ماوەی پێنج‬ ‫رۆژە ئاومان بۆ بەرنەدراوەتەوەو‬ ‫بەتانكەر ئاو دەكڕین‪ ،‬خەڵكیش‬ ‫هەژارن‌و ناكرێت ئاو بكڕن»‪.‬‬ ‫ل��ەگ��ەڵ ئ���ەوەی بەرپرسانی‬

‫کابانی ماڵ‪ ،‬قوربانیی که‌مئاویی ‌ه‬

‫ئ���ی���دارەی س���ن���ووری ناحیەی‬ ‫ش���ۆڕش‪ ،‬ب��ۆ چ��ارەس��ەرك��ردن��ی‬ ‫كێشەی كەمئاویی‌و وشكەساڵیی‪،‬‬ ‫(‪ )15‬بیریان لێداوە‪ ،‬بەاڵم بەهۆی‬ ‫ن��زم��ب��وون��ەوەی ئ��اوەك��ەی��ان��ەوە‪،‬‬ ‫ناتوانن پێویستیی هاواڵتییان بۆ‬ ‫ئاو لە وەرزی گەرمای هاویندا‪،‬‬ ‫دەستەبەر بكەن‪.‬‬ ‫تاهیر نەجمەدین‪ ،‬بەرپرسی‬

‫فۆتۆ‪ :‬رۆژنامه‌‬

‫فەرمانگەی ئاوی شۆڕش‪ ،‬دانی‬ ‫ب����ەوەدا ن��ا؛ ك��ە ناحیەكەیان‬ ‫گرفتی كەمئاوییان هەیەو لە‬ ‫هەوڵی چارەسەركردنیدان‌و بە‬ ‫«رۆژنامە»ی راگەیاند‪« :‬بەهۆی‬ ‫وشكەساڵییەوە‪ ،‬ئاستی ئاوی‬ ‫(‪ )15‬بیرەكەمان داب��ەزی��وە بۆ‬ ‫(‪‌)%60‬و تەنیا چ��وار بیر‪ ،‬كە‬ ‫سەرچاوەی ئاون‪ ،‬بەكاردەهێنرێن‌و‬ ‫لەئێستادا هەندێك گەڕەك‪)6( ،‬‬ ‫رۆژە ئاویان نییە»‪.‬‬ ‫ناوبراو‪ ،‬ئاماژەی بۆ ئەوەش‬ ‫كرد‪ :‬تەنیا (‪ )6‬تانكەریشیان هەیە‬ ‫ئاوی پێ دابەشدەكەن بۆ گەڕەكی‬ ‫ئ��اس��وودەی چەمچەماڵ‌و (‪)8‬‬ ‫گوندی سنووری ناحیەی شۆڕش‪،‬‬ ‫كە بێئاون‌و ئاشکراشیکرد‪« :‬بەو‬ ‫هۆیه‌وە دەستلەكاركێشانەوەم‬ ‫پێشكەش كردووە‪ ،‬بەاڵم قبووڵ‬ ‫نەكراوە»‪.‬‬ ‫بەرپرسی فەرمانگەی ئاوی‬ ‫ش���ۆڕش‪ ،‬كێشەی كەمئاویی‬ ‫بەستەوە بە پڕۆژەیەكی تری‬ ‫ئاوی شاری سلێمانییەوەو وتی‪:‬‬ ‫«وەك بیستوومانە‪ ،‬بەهۆی‬ ‫تەواوبوونی ئاوی قڕگەوە‪ ،‬زیان بە‬ ‫چەمچەماڵ‌و شۆڕش گەیشتووە‪،‬‬ ‫تەنیا چارەسەر بۆ كێشەی ئاوی‬ ‫سنوورەكە‪ ،‬تەواوكردن‌و راكێشانی‬ ‫ئاوی گۆپتەپە ‪-‬چەمچەماڵە»‪.‬‬ ‫س��ەرچ��اوەی ئ���اوی ق��ەزای‬ ‫چەمچەماڵ‪ )16( ،‬بیری بانی‬ ‫مەقان‌و (‪ )10‬بیری كانی شەیتانە‪،‬‬ ‫ك��ە ب��ەه��ۆی وشكەساڵییەوە‬ ‫(‪ )5‬بیریان وشك بوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا زیاتر پشت بەئاوی دوكان‬ ‫دەبەستن‪.‬‬ ‫غ��ەری��ب ع��ەب��دول��ڕەح��م��ان‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری فەرمانگەی ئاوی‬ ‫چ��ەم��چ��ەم��اڵ‪ ،‬س���ەب���ارەت ب��ەو‬ ‫كێشەیە‪ ،‬ئ��ام��اژەی ب���ەوەدا‪:‬‬ ‫ب��ە ئ��ام��ادەب��وون��ی قایمقام‌و‬ ‫س��ەرپ��ەرش��ت��ی��اری ئ���ی���دارەی‬ ‫گەرمیان‪ ،‬كوبوونەوەیان لەگەڵ‬ ‫بەڕیوەبەرێتیی ئ��اوی سلێمانی‬ ‫ك����ردووە‪ ،‬وەك ئ��ەو دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫«كێشەكە چارەسەركراوە‌و وەك‬ ‫جاران ئاومان بۆ به‌ر دەدرێتەوە»‪.‬‬

‫«حەوت هەزار لەناو شاری سلێمانیدایە»‬

‫ماتۆڕە سێتاییەكان؛ هاتوچۆ ژمارەیان پێدەدا‌و شارەوانی راویان دەنێت‬

‫راپۆرتی‪ :‬سیروان عەول‬

‫‪........................................................‬‬

‫خاوەن ماتۆڕە سێتاییەكان‪،‬‬ ‫رەخ��ن��ە ل��ە رێ��گ��ری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫كاركردنیان دەگ��رن لەالیەن‬ ‫شارەوانییەوە‌و وەك خۆیان‬ ‫ئاماژەی پێ دەدەن؛ لەالیەن‬ ‫پۆلیسی هاتوچۆوە مۆڵەتیان‬ ‫پێدەدرێت‌و شاروانی رێگایان‬ ‫لێ دەگرێت‪.‬‬ ‫دەرچ�����ووی پەیمانگای‬ ‫تەكینكیی ب���وو‪ ،‬ب���ەاڵم لە‬ ‫فەرمانگەیەكی حكومیی دەوام‬ ‫ن��اك��ات‪ ،‬ب��ەڵ��ك��و ماتۆڕێكی‬ ‫سێتایی پێیەو رۆژان��ە لە نێو‬ ‫كۆاڵنەكانی ش��اری سلێمانیدا‬ ‫ب��ۆ كرینی ك��ەل��وپ��ەل��ی كۆن‬ ‫دەگەڕێت‪ .‬ئازاد نەوزاد‪ ،‬تەمەن‬ ‫(‪ )21‬ساڵ‪ ،‬بەدەم لێخوڕینی‬ ‫ماتۆڕە سێتاییەكەیەوە وتی‪:‬‬

‫«مۆڵەتی ئەم ماتۆڕەم لەالیەن‬ ‫بەڕێوبەرێتی هاتوچۆوە پێ‬ ‫نەدراوە‪ ،‬چەند جارێك داوامان‬ ‫لێكردوون بۆ ئەوەی بێمۆڵەت‬ ‫نەسووڕێینەوە‪ ،‬بەاڵم وەاڵمیان‬ ‫ن��ەدای��ن��ەوە‪ ،‬ئەمە لەكاتێكدا‬ ‫ئەگەر ماتۆڕەكانمان ژمارەی‬ ‫ت��ای��ب��ەت��ی ه��ات��وچ��ۆی پێوە‬ ‫نەبێت‪ ،‬غەرامە دەكرێین یان‬ ‫ماتۆڕەكەمان حیجز دەكرێت»‪.‬‬ ‫ئازاد‪ ،‬بە سەرسووڕمانەوە‬ ‫وت��ی‪« :‬س��ەی��رە ب��ە الم��ەوە‪،‬‬ ‫ل���ەالی���ەن ب��ەڕێ��وه‌ب��ەرێ��ت��ی‬ ‫هاتوچۆوە رێگا بە ماتۆڕەكان‬ ‫دەدرێ����ت‪ ،‬ب���ەاڵم ش��ارەوان��ی‬ ‫رێ��گ��ام��ان ل��ێ��دەگ��رێ��ت‪ ،‬لە‬ ‫كاتێكدا ئێمە پەیوەندییمان‬ ‫بە شارەوانییەوە نییە‌و دەبێت‬ ‫وەك ئ��ۆت��ۆم��ب��ێ��ل پۆلیسی‬ ‫ه��ات��وچ��ۆ ل��ێ��پ��رس��ی��ن��ەوەم��ان‬ ‫لەگەڵدا بكات‪ ،‬چونكە ئێمە‬

‫سەر بەو بەڕێوه‌بەرێتییەین»‪.‬‬ ‫دوای كەمبوونەوەی رێژەی‬ ‫عەرەبانەی بارهەڵگر‪ ،‬ماوەی‬ ‫چەند ساڵێكە لە بازاڕەكاندا‪،‬‬ ‫هەندێك ل��ە ك��اس��ب��ك��اران بۆ‬ ‫پەیداكردنی بژێویی ژیانیان‪،‬‬ ‫پەنا دەبەنە بەر بەكارهێنانی‬ ‫ماتۆڕی سێتایی‪ ،‬ب��ەاڵم وەك‬ ‫یەكێك لە خ��اوەن ماتۆڕەكان‬ ‫ئاشكرای ك��رد؛ ب��ە تۆمەتی‬ ‫قەره‌باڵغكردنی ناو ب��ازاڕ‪ ،‬لە‬ ‫الی��ەن شارەوانییەوە رێگایان‬ ‫لێ دەگیرێت‌و دەس��ت بەسەر‬ ‫ماتۆڕەكانیاندا دەگیرێت‌و بە‬ ‫(‪ )100‬بۆ (‪ )150‬هەزار دینار‬ ‫غەرامە دەكرێن‪.‬‬ ‫ك����اروان س��اڵ��ح‪ ،‬خ���اوەن‬ ‫ماتۆڕێكی سێتایی تر بوو‪،‬‬ ‫كاتێك لەگەڵ چەند هاوەڵێكی‬ ‫تریدا لە س��ەر ماتۆڕەكانیان‬ ‫دانیشتبوون‪ ،‬بۆ «رۆژنامە»‬

‫وت����ی‪« :‬رۆژان�������ە ل��ەالی��ەن‬ ‫ش��ارەوان��ی��ی��ەوە رێ��گ��ام��ان لێ‬ ‫دەگیرێت‌و ناهێڵن بژێوی ژیانی‬ ‫خۆمان پەیدا بكەین»‪ .‬ئاماژه‌ی‬ ‫ب��ه‌وه‌ش��ک��رد‪ :‬ئێمە ل��ەالی��ەن‬ ‫بەڕێوه‌بەرێتی هاتوچۆوە رێگا‬ ‫پێدراوین‪ ،‬ژمارەی ماتۆڕەكانمان‬ ‫لەالیەن ئەوانەوە پێدراوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫شارەوانی رێگامان لێ دەگرێت‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا‪ ،‬ستار عەزیز‪،‬‬ ‫بەڕێوه‌بەری هۆبەی ناوبازاڕ لە‬ ‫بەشی تەجاوزاتی شارەوانیی‬ ‫سلێمانییه‌و ده‌ڵێت‪ :‬کاری ئێم ‌ه‬ ‫رێكخستنی ناو ب��ازاڕەو تەنیا‬ ‫رێگا لە ماتۆڕەكان ناگرین‌و ب ‌ه‬ ‫وته‌ی خۆی رێگا لەوانە دەگرن‬ ‫كە «قەرەباڵغی‌و پشێویی»‬ ‫لەناو بازاڕدا دروست دەكەن‪،‬‬ ‫ئ��ەوەی��ش تەنیا م��ات��ۆڕەك��ان‬ ‫ناگرێتەوە‪.‬‬ ‫س���ت���ار ع����ەزی����ز‪ ،‬ب��ۆ‬

‫«رۆژن��ام��ە»‌ی روون��ک��رده‌وه‌‪:‬‬ ‫«رێگا گرتنی ئێمە لە سەر‬ ‫ئەو بنه‌مایه‌یه‌؛ که‌ زۆرب��ەی‬ ‫ئەو ماتۆڕانە زیاتر لە كێشی‬ ‫خۆیان ب��ار دەك���ەن‌و بەسەر‬ ‫شۆستەكاندا دەڕۆن‪ ،‬ئێمەیش‬ ‫لەبەرامبەردا دەستیان به‌سه‌ردا‬ ‫ده‌گرین‌و غەرامەیان دەكەین»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە مەرجەكانی‬ ‫غەرامەكردنیشان‪ ،‬بەرپرسەكەی‬ ‫تەجاوزاتی شارەوانی سلێمانی‬ ‫روون��ی��ك��ردەوە‪ :‬بەپێی ئەو‬ ‫رێنماییانەی بۆیان دان��اون‪،‬‬ ‫جیاوازیی لە نێوان عەرەبانەو‬ ‫ماتۆڕدا ناكەن‪ ،‬ماتۆڕی سێتایی‪،‬‬ ‫ك��ە زی��ات��ر ل��ە كێشی خۆیان‬ ‫ب��اری��ان هەڵگرتبوو‪ ،‬غەرامە‬ ‫دەكرێن‪ ،‬بەاڵم وتی‪« :‬هەندێك‬ ‫جار هاوكارییان دەكەین‌و ئەو‬ ‫رێژەیە دادەبەزێنین بۆ (‪)50‬‬ ‫تا (‪ )60‬هەزار دینار‪ ،‬ئەمەیش‬

‫بۆ ئ��ەوەی جارێكی تر ئەوە‬ ‫دووب��ارە نەكەنەوە‪ ،‬لە دوای‬ ‫دەوام��ی خۆیشمانەوە رۆژان��ە‬ ‫هاوكارییان دەكەین‌و ماوەی‬ ‫س��ێ س��ەع��ات مۆڵەتمان بۆ‬ ‫كردوونەتەوە‪ ،‬بۆ ئەوەی بێنە‬ ‫ناو بازاڕو كار بكەن»‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی ئ��ام��ارێ��ك��ی‬ ‫ب��ەڕێ��وب��ەرێ��ت��ی ه��ات��وچ��ۆی‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ك��ە كۆپییەكی‬ ‫دەست «رۆژنامە» كەوتووە‪،‬‬ ‫تا (‪ ،)2011/5/10‬حەوت هەزار‬ ‫ماتۆڕ لە نێو شاری سلێمانیدا‬ ‫هەن‪ ،‬بەاڵم چوار هەزاریان لەو‬ ‫بەڕێوه‌بەرێتییە تۆمار كراون‪.‬‬ ‫م�����وق�����ەدەم ع���وم���ەر‪،‬‬ ‫ب���ەڕێ���وه‌ب���ەری ه��ات��وچ��ۆی‬ ‫سلێمانی ئاماژه‌ به‌وه‌ دەكات‪:‬‬ ‫ماتۆڕ یەكێكە لەو هۆكارانەی‬ ‫تری گواستنەوە‪ ،‬كە یاسای‬ ‫هاتوچۆ رێگای پێ داوە‪ .‬ئەو‪،‬‬

‫بۆ «رۆژنامە»ی روونکرده‌وه‌‪:‬‬ ‫«تا ئێستا بە رێژەیەكی كەم‬ ‫مۆڵەتی ماتۆڕمان داوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەپێی سیستمێك‪ ،‬ك��ە لە‬ ‫وەزارەت��ی ناوخۆی عێراقەوە‬ ‫ه���ات���ووە‪ ،‬ب��ڕی��ارە م��ۆڵ��ەت‌و‬ ‫ت��اب��ل��ۆك��ان یەكبخرێن‪ ،‬لەو‬ ‫سیستمەیشدا ماتۆڕ یەكێكە‬ ‫ل��ەوان �ە‌و دەبێت لێخوڕەكەی‬ ‫م��ۆڵ��ەت��ی ی��اس��ای��ی هەبێت‪،‬‬ ‫ئەوكات رێگای پێ دەدرێت كار‬ ‫بكات»‪.‬‬ ‫ئ��ەو بەرپرسە ئاشكرایشی‬ ‫ك���رد‪ :‬ك��ە ل��ە ت��ۆم��ارك��ردن��دا‪،‬‬ ‫جیاوازیی نییە لە نێوان ماتۆڕو‬ ‫ئۆتۆمبێلدا‪ ،‬تەنیا جیاوازیی لە‬ ‫رسوماتی كاتی تۆماركردندا‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬وەك ئ��ەو وت���ی‪« :‬بۆ‬ ‫ئۆتۆمبێل‪ )20( ،‬ه��ەزار دینار‬ ‫وەردەگرین‌و بۆ ماتۆڕ پێنج هەزار‬ ‫دینار»‪.‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫ل ‌ه ئێستادا ماهیر ئه‌سه‌د ب ‌ه حاکمی راسته‌قینه‌ی سوریا داده‌نرێت‬

‫دەسەاڵت ل ‌ه بەشار ئەسەد؛ ده‌سه‌نرێته‌وه‌‬ ‫شااڵو فەتاح‬

‫‪.......................................................‬‬

‫دوای ئ���ەوەی كێشەكانی‬ ‫سوریا‪ ،‬گەیشتوونەتە ترۆپك‌و‬ ‫ب��ەم هۆیەشەوە دەی��ان ه��ەزار‬ ‫كەس‪ ،‬ئاوارەی واڵتانی دراوسێ‌‬ ‫ب���وون‪ ،‬راپ��ۆرت��ەك��ان ئ��ام��اژە‬ ‫بەوە دەك��ەن‪ ،‬بەشار ئەسەدی‬ ‫سەرۆكی سوریا‪ ،‬دەسەاڵتێكی‬ ‫ئ��ەوت��ۆی ب��ەس��ەر ب��ارودۆخ��ی‬ ‫واڵتەكەدا نەماوەو كاردانەوەكان‬ ‫لەالیەن بازنەیەكی ناوەندییەوە‬ ‫بەڕێوەدەبرێن‪ ،‬بەتایبەت ماهیر‬ ‫ئەسەدی برای بەشار ئەسەد‪.‬‬ ‫ماهیر ئەسەد‪ )42( ،‬ساڵ‪،‬‬ ‫ن��ازن��اوەك��ان��ی «ترسناكترین‬ ‫پیاوی واڵت‌و قەسابی دەرعا»ی‬ ‫وەرگرتووە‪ ،‬بە فەرمیی پۆستی‬ ‫س��ەرۆك��ی گ���اردی ك��ۆم��اری�ی‌و‬ ‫گاردی سەرۆكایەتیی‌و فەیلەقی‬ ‫چ�����واری ه���ه‌ی���ه‌‪ ،‬ب����ەاڵم بە‬ ‫نافەرمیش‪ ،‬بە دەسەاڵتی واقیعی‬ ‫سوریا ناودەبرێت‌و لە ئێستادا‬ ‫بەهۆی سوپای س��وری��اوە‪ ،‬بە‬ ‫توندترین شێوە رووب���ەڕووی‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دەران دەب��ێ��ت��ەوە‪.‬‬ ‫دەوترێت‪ ،‬ماهیر قەناعەتی بە‬ ‫بەشار ئەسەدی سەرۆكی سوریا‬ ‫ه��ێ��ن��اوە‪ ،‬واز ل��ە هەوڵەكانی‬ ‫بهێنێت بۆ ریفۆرم‌و بە توندیی‬ ‫رووب�����ەڕووی خۆپیشاندەران‬ ‫ب��ب��ێ��ت��ەوە‪ .‬رەزوان زی���اد‪،‬‬ ‫بەڕێوەبەری سەنتەری دیمەشق‬ ‫بۆ مافەكانی مرۆڤ‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫م���اوەی س �ێ‌ دەی��ەی��ە‪ ،‬ماهیر‬ ‫بەرپرسە لە كارە قێزەونەكانی‬

‫به‌شار ئه‌سه‌د و ماهیر ئه‌سه‌د‬ ‫رژێ���م���ی س���وری���ا‪ .‬رەزوان‪،‬‬ ‫ماهیری بە رەفعەت ئەسەدی‬ ‫برای حافز ئەسەد چواند‪ ،‬كە‬ ‫رێبەری هێزەكانی سوریای كرد‬ ‫بۆ ئەنجامدانی قەسابخانەی‬ ‫ح��ەم��م��ای س����اڵ����ی(‪.)1982‬‬ ‫ف��ەی��ل��ەق��ی چ���وار ك��ە ماهیر‬ ‫فەرماندەیەتی‪ ،‬پێكهاتووە لە‬ ‫نوخبەیەكی «باش» راهێنراوی‬ ‫س��وپ��ای��ی ك��ە زۆری��ن��ەی��ان لە‬ ‫عەلەوییەكانی خێزانی دەسەاڵتی‬ ‫سوریان‪ .‬لەئێستادا‪ ،‬پاراستنی‬

‫دیمەشقی پایتەختی سوریا‪ ،‬لە‬ ‫ئەستۆی ماهیردایەو بۆ ئەمەش‬ ‫دەسەاڵتی زۆری بەسەر هێزێكی‬ ‫پۆلیسی نهێنیدا پێ‌ بەخشراوە‪.‬‬ ‫ئەگەر لەسوریا‪ ،‬تاوانبارانی‬ ‫جەنگ دی��اری��ی بكرێن‪ ،‬ئ��ەوا‬ ‫یەكەمین كەس‪ ،‬ماهیر ئەسەدی‬ ‫برای بەشار ئەسەد دەبێت‪ ،‬كە‬ ‫لە ئێستاوە لەالیەن ئەمریكاوە‬ ‫ئ��اب��ڵ��ۆق��ەی خ���راوەت���ە س��ەرو‬ ‫رەج����ەب ت��ەی��ب ئ��ەردۆغ��ان��ی‬ ‫سەرۆك وەزیرانی توركیاش‪ ،‬لە‬

‫پەیامێكدا‪ ،‬بە ئاشكرا داوای لە‬ ‫ئەسەد ك��رد‪ ،‬ماهیر رادەستی‬ ‫دادگا بكات‪ .‬جەماوەری سوریا‪،‬‬ ‫وەك ئ��ەوەی گومانیان نەبێت‬ ‫ل��ە رۆڵ��ی ماهیر ل��ە سوریای‬ ‫ئێستادا‪ ،‬لەپاڵ هوتافکێشان‬ ‫ب��ۆ رووخ��ان��ی رژێ���م‪ ،‬هوتاف‬ ‫ل��ە دژی م��اه��ی��ر ئ��ەس��ەدی��ش‬ ‫بەرزدەكەنەوەو داوای لێدەكەن‪،‬‬ ‫لەبری ئەوەی هێزەكانی لەدژی‬ ‫هاواڵتییانی سوریا بەكاربهێنێت‪،‬‬ ‫باشترە بیانباتە بەرزاییەكانی‬

‫بــاشــووری سودان؛‬ ‫دوای جـەژنـی لـەدایـكـبـوون‬ ‫الپه‌ڕه‌ی نێوده‌وڵه‌تی‬

‫‪.......................................................‬‬

‫س���ێ رۆژ ل��ەم��ەوب��ه‌ر‪،‬‬ ‫ب���اش���ووری س�����ودان وەك‬ ‫نوێترین واڵت��ی س��ەر رووی‬ ‫زەوی���ی خ��ۆی ن��اس��ان��دو لە‬ ‫الی���ەن واڵت��ان��ی ب��ەه��ێ��زەوە‬ ‫دان����ی پ���ێ���دان���را‪ ،‬ئ��ەم��ەش‬ ‫ئاهەنگ‌و خۆشیی زۆری بۆ‬ ‫دروستكرد‪،‬‬ ‫باشوورییەكان‬ ‫ب��ەاڵم ئ���ەوەی ل���ەدوای ئەم‬ ‫مانگی هەنگوینییەوە باشوور‬ ‫دەب��ێ��ت گرنگیی پ�ێ‌ ب��دات‪،‬‬ ‫چەند كێشەیەكی ناوخۆیی‌و‬ ‫دەرەكییە‪.‬‬ ‫ئابیە‪ ،‬كە ناوچەیەكی (‪)10‬‬ ‫ه��ەزارو (‪ )460‬كیلۆمەتری‬ ‫چ���وارگ���ۆش���ەی���ە‪ ،‬ج��ێ��گ��ەی‬ ‫ملمالنێ‌‌و ناكۆكیی نێوان‬ ‫ب��اش��وورو ب��اك��وور ب��وو پێش‬ ‫جیابوونەوە‪ .‬لە ئاشتینامەی‬ ‫(‪)2005‬و ك��ۆت��ای��ی ش��ەڕی‬ ‫ناوخۆشدا‪ ،‬چارەنووسی ئەم‬ ‫ناوچەیە یەكالیی نەكرایەوە‪،‬‬ ‫چ��ەن��د ریفراندۆمێكیش لە‬ ‫ب����ارەی چ��ارەن��ووس��ی ئ��ەم‬ ‫ن��اوچ��ەی��ەوه‌ دواخ�����راوە‪ ،‬لە‬ ‫ترسی یەكالیی ب��وون��ەوەی‬ ‫چ���ارەن���ووس���ی ن��اوچ��ەك��ە‪،‬‬ ‫تەنانەت لەدوای ئاشتینامەی‬ ‫نێوان (ب��اش��وورو ب��اك��وور)‪،‬‬ ‫شەڕی نێو «ئابیە» نەوەستاو‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی ئ��اس��ای��ش��ی‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان‪ ،‬ناچار‬ ‫ب���وو (‪ )4‬ه����ەزارو (‪)200‬‬ ‫س���ەرب���ازی ئ��اش��ت��ی��پ��ارێ��زی‬ ‫ئ��ەس��ی��وپ��ی ب��ن��ێ��رێ��ت��ە ئ��ەم‬

‫ن��اوچ��ەی��ە‪ ،‬ك��ێ��ش��ەی ئابیە‬ ‫ئ��ەوەی��ە‪ ،‬ه��ەم ناوچەیەكی‬ ‫دەوڵەمەند بە نەوتەو هەم‬ ‫ن���اوچ���ەی گ��واس��ت��ن��ەوەی‬ ‫ن��ەوت��ی��ش��ە ل���ە ب���اش���وورو‬ ‫ئەفریقاوە بەرەو باكوور‪ ،‬هەر‬ ‫بۆیە؛ چارەنووسی ناوچەكە‬ ‫دوای س��ەرب��ەخ��ۆی��ی روون‬ ‫نییەو وەك گرووپی قەیرانی‬ ‫ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی��ش ئ��ام��اژەی‬ ‫پێدەكات‪ :‬لە ئێستادا هەریەكە‬ ‫ل���ە ب���اش���ووری���ی‌و ع��ەرەب��ە‬ ‫ب��اك��ووری��ی��ەك��ان‪ ،‬هەست بە‬ ‫مەترسیی پێكدادان دەكەن‪.‬‬ ‫ب��اش��ـ��ـ��ـ��ـ��وور‪ ،‬ن��زی��ك��ەی‬ ‫(‪)%75‬ی ه��ەم��وو ن��ەوت��ی‬ ‫سودانی هەیە‪ ،‬بەاڵم نزیكەی‬ ‫ه���ەم���وو پ���ااڵوگ���ەك���ان لە‬ ‫ب��اك��ووردان‪ ،‬لەمەش خراپتر‬ ‫ئەوەیە؛ (‪)%98‬ی ژێرخانی‬ ‫ئابووریی باشوور بەرهەمی‬ ‫نەوتەو هێڵە نەوتییەكانیش‬ ‫بە باكووردا بۆ دەریای سوور‬ ‫دەڕۆن‪ .‬ل��ە ئاشتینامەی‬ ‫(‪)2005‬دا‪ ،‬وا بڕیاربوو؛ كە‬ ‫ب��اك��وور (‪)%50‬ی قازانجی‬ ‫نەوتی باشووری بەربكەوێت‪،‬‬ ‫بەاڵم هیچ الیەك نەگەیشتنە‬ ‫رێكەوتن‪ ،‬لە ئێستاشدا عومەر‬ ‫ئەلبەشیری سەرۆكی سودان‪،‬‬ ‫هەڕەشەی ئەوە دەك��ات؛ كە‬ ‫هێڵە نەوتییەكان دابخات‌و‬ ‫بەمەش مەترسییەكی گەورە‬ ‫ل��ەس��ەر ب���اش���وور دروس���ت‬ ‫دەب��ێ��ت‪ .‬ب��ەش��ی��ر دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫ب��اش��وور ن��اب��ێ��ت پ��ااڵوگ��ەو‬ ‫هێڵە نەوتییەكانی باكوور‬ ‫بەكاربهێنێت‪ ،‬گەر نەتوانێت‬

‫نیوەی بەرهەمی نەوتیی بدات‬ ‫بە باكوور‪ ،‬هەر لەبەرئەوەیە‬ ‫لە ئێستاوە باشوور بیری لەوە‬ ‫كردووەتەوە‪ ،‬هێڵێكی نەوتیی‬ ‫ب��ە «كینیاو ئ��ۆگ��ەن��دا»دا‬ ‫دروس��ت بكات‪ ،‬ب��ەاڵم ئەمە‬ ‫ژێرخان‌و كاتی زۆری دەوێت‌و‬ ‫لە ئێستادا چارەسەر نییە‪،‬‬ ‫باشوور بەتەواویی پشت بە‬ ‫بەرهەمی نەوت دەبەستێت‪،‬‬ ‫لەبەرئەوە گەر بێت‌و بەشیر‬ ‫به‌ڵێنه‌كانی جێبەجێ‌ بكات‪،‬‬ ‫ئەوا باشوور كارەساتێكی تر‬ ‫چاوەڕێی دەكات‪.‬‬ ‫جگە لە كێشەی ناوچەی‬ ‫جێناكۆك‌و نەوت‪ ،‬باشووری‬ ‫س����ودان‪ ،‬ب���ەدەس���ت چەند‬ ‫كێشەیەكی قووڵی ناوخۆییەوە‬ ‫دەناڵێنێت‪ ،‬لەوانە؛ كێشەی‬ ‫ه��ەژاری �ی‌و كەمیی ژێرخان‌و‬ ‫نەخوێندەواریی‌و نەخۆشیی‪.‬‬ ‫ب��اش��ووری س���ودان ل���ەڕووی‬ ‫ئ��اب��ووری��ی��ەوە؛ یەكێكە لە‬ ‫ه��ەژارت��ری��ن واڵت��ان��ی دنیاو‬ ‫ل���ەڕووی تەندروستیشەوە؛‬ ‫ی��ەك��ێ��ك��ە ل���ە خ��راپ��ت��ری��ن‬ ‫ناوچەكانی سەر رووی زەویی‪،‬‬ ‫زیاتر (‪)%90‬ی واڵتەكە داهاتی‬ ‫رۆژان��ەی��ان كەمترە لە یەك‬ ‫دۆالری ئەمریكی‪)%85( ،‬ی‬ ‫واڵتـــــــەكە نەخوێندەوارن‌و‬ ‫رێژەی خزمەتگوزاریی گشتیی‬ ‫زۆر كەمە‪ ،‬ئەم واڵتە كەمتر‬ ‫لە (‪ )100‬كیلۆمەتر جادەی‬ ‫ق��ی��رت��اوك��راوی ه��ەی�ە‌و تەنیا‬ ‫«ج���وب���ا»ی پایتەختیش‬ ‫ك��ارەب��ای هەیە‪ ،‬ئەمە جگە‬ ‫لە كێشەی (‪ 400‬بۆ ‪)800‬‬

‫هەزار باشووریی‪ ،‬كە ئێستا لە‬ ‫باكوورن‌و دوور نییە بە كۆمەڵ‬ ‫بگەڕێنەوە بۆ زێدی خۆیان‪،‬‬ ‫ئەم ژمارەیە‪ ،‬نەك هەر كاریان‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو لە هاواڵتیبوونیش‬ ‫دابڕێنراون‪ ،‬هەرچەندە باكوور‬ ‫رایگەیاندووە؛ كێشەی لەگەڵ‬ ‫بوونی باشوورییەكان نییە لە‬ ‫باكووردا‪ ،‬بەاڵم بەهیچ جۆرێك‬ ‫چاوەڕوانی ئەوە ناكرێت مافی‬ ‫هاواڵتیبوونیان بدرێتێ‌‪.‬‬ ‫(‪)%11‬ی ئەو مندااڵنەی‬ ‫لەدایك دەبن‪ ،‬لەپێش تەمەنی‬ ‫پێنج ساڵییەوە دەمرن‪ ،‬ئەمە‬ ‫لەكاتێكدا رێژەی مردنی كاتی‬ ‫لەدایكبوون زۆر بەرزترە‪ ،‬لە‬ ‫هەندێك شوێندا بۆ نیو ملیۆن‬ ‫خەڵك تەنیا یەك دكتۆر هەیە‪،‬‬ ‫لەمەش خراپتر (‪)%3.1‬ی‬ ‫هاواڵتییانی واڵتەكە تووشی‬ ‫ئایدز بوون‪.‬‬ ‫لەدوای شەڕێكی ناوخۆی‬ ‫(‪ )20‬ساڵە‪ ،‬كە ب��ووە هۆی‬ ‫لەدەستچوونی نزیكەی دوو‬ ‫ملیۆن كەس‪ ،‬باشووری سودان‬ ‫بووە (‪)193‬یەمین واڵتی سەر‬ ‫رووی زەوی���ی‌و (‪)54‬ەم��ی��ن‬ ‫واڵت��ی ك��ی��ش��وەری ئەفریقا‪،‬‬ ‫لە ئێستادا كێشەكانی ئەم‬ ‫واڵتە نوێیە‪ ،‬بەهۆی خۆشیی‬ ‫ئاهەنگەوە لەبیركراوە‌و بۆ‬ ‫چ��ەن��د رۆژێ��ك��ی��ش ه��ەر بەو‬ ‫شێوەیە دەبێت‪ ،‬بەاڵم دوای‬ ‫م��ان��گ��ی هەنگوینیی‪ ،‬ئ��ەم‬ ‫واڵتە رووب��ەڕووی زۆر کێشه‌‬ ‫دەبێتەوە‪ ،‬كە لەدوای شەڕی‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬دەبنە كێشەی قوڵی‬ ‫ئەم نیشتمانە نوێیە‪.‬‬

‫ج��ۆالن‪ .‬ماهیر‪ ،‬ئەفسانەیەكی‬ ‫مەترسیداری لە سوریادا بۆخۆی‌و‬ ‫پ��ی��اوەك��ان��ی دروس��ت��ك��ردووە‪.‬‬ ‫پێشترو لە لێكۆڵینەوەیەكی‬ ‫نەتەوە یەكگرتووەكاندا‪ ،‬ماهیر‬ ‫ئەسەد تۆمەتباركرا بەوەی كە‬ ‫دەستی هەبووە لە تیرۆركردنی‬ ‫رەف��ی��ق ح���ەری���ری‪ ،‬س���ەرۆك‬ ‫وەزیرانی پێشووتری لوبناندا‪.‬‬ ‫یەكێك لە پسپۆڕەكانی توركیا‪،‬‬ ‫كە لەهەمانكاتدا شیكاروانی‬ ‫(‪ )CIA‬ك��ە م��وخ��اب��ەرات��ی‬

‫ئەمریكایە‪ ،‬پێیوایە‪ :‬ماهیر‪،‬‬ ‫رۆژ ب�����ەڕۆژ ن��اوب��ان��گ��ی بە‬ ‫دەس��ەاڵت��خ��وازی شەخسیی‌و‬ ‫گەندەڵیی زیاتر دەبێت‪ .‬ماهیر‪،‬‬ ‫ئەو ناوەی پێشتر سوریاییەكان‪،‬‬ ‫تەنیا بە چرپە دەیانوێرا بیڵێن‪،‬‬ ‫لە ئێستادا بە ئاشكرا‪ ،‬هوتافی‬ ‫ل��ەدژ دەوت��رێ �ت‌و بە ترسنۆك‬ ‫ناودەبرێت‪.‬‬ ‫جگە لە ماهیر ئەسەد‪ ،‬كە‬ ‫بە حاكمی دیفاكتۆی سوریا‬ ‫دادەنرێت‪ ،‬چەند كەسێكی دیكە‬ ‫خۆپیشاندانەكانەوە‬ ‫بەهۆی‬ ‫دەس��ەاڵت��ی��ان بەهێز ب��ووەو‬ ‫ل��ە ئێستادا مامەڵە لەگەڵ‬ ‫كێشەكانی سوریادا دەك��ەن‪،‬‬ ‫ل��ەوان��ە؛ ئاسیف شەوكەتی‬ ‫ب�����رازای ب��ەش��ار ئ��ەس��ەدە‪.‬‬ ‫ئاسیفیش‪ ،‬وەك ماهیر لە‬ ‫ن��ەت��ەوە‬ ‫لێكۆڵینەوەیەكی‬ ‫یەكگرتووەكاندا‪ ،‬تۆمەتباركرا‪،‬‬ ‫ب���ەوەی دەس��ت��ی ه��ەب��ووە لە‬ ‫تیرۆركردنی رەفیق حەریریدا‪.‬‬ ‫ئاسیف‪ ،‬جێگری فەرماندەی‬ ‫س���وپ���ای س���وری���او پێشتر‬ ‫چەندین پۆستی موخابەراتی‬ ‫بینیوە‪ .‬لەم سااڵنەی دواییدا‪،‬‬ ‫ئ��اس��ی��ف پ���ەراوێ���زخ���راب���وو‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بەهۆی درووستبوونی‬ ‫خۆپیشاندانەكانەوە‪ ،‬دووبارە‬ ‫بووەتە كەسێكی دیار لە رەوتی‬ ‫رووداوەكانی ئەو واڵتەدا‪.‬‬ ‫ی���ەك���ێ���ك���ی دی���ك���ە ل��ە‬ ‫دەسەاڵتدارانی سوریا‪ ،‬رامی‬ ‫مەخڵوفی ئ��ام��ۆزای بەشار‬ ‫ئەسەدە‪ .‬رامی‪ ،‬بەوە ناودەبرێت‬ ‫ك���ە ئ���اب���ووری���ی س���وری���ای‬

‫كۆنترۆڵ كردووە‪ .‬رامی‪ ،‬جگە‬ ‫ل���ەوەی خ��اوەن��ی كۆمپانیای‬ ‫(مۆبایل)ی‬ ‫پەیوەندیكردن‬ ‫سوریایە‪ ،‬دوو بانكی هەیەو‬ ‫بازرگانیی نەوتیشی كۆنترۆڵ‬ ‫ك��ردووە‪ .‬شیكاروانان‪ ،‬رامی‬ ‫ب��ەوە تۆمەتبار دەك���ەن‪ ،‬كە‬ ‫ناهێڵێت هیچ كۆمپانیایەكی‬ ‫بیانیی‪ ،‬لەسوریادا كاربكات‪،‬‬ ‫ئەگەر رامی رازی نەبێت‪.‬‬ ‫رۆستەم غەزالی‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫موخابەراتی سوپای سوریایە‪،‬‬ ‫دەوترێت كە دەستی هەبووە لە‬ ‫سەركوتكردنی خۆپیشاندانی‬ ‫ئەم دواییەی شاری (دەرعا‌)‬ ‫دا‪ .‬غ��ەزال��ی‪ ،‬ت��ەم��ەن (‪)58‬‬ ‫س���اڵ‪ ،‬ل��ە س��اڵ��ی (‪)2002‬‬ ‫ەوەو لەالیەن خ��ودی بەشار‬ ‫ئ��ەس��ەدەوە‪ ،‬پۆستی پێدرا‪.‬‬ ‫زۆرك����ات س��ەردان��ی دەشتی‬ ‫بیقاع دەكات‌و دەوترێت‪ ،‬لەوێ‌‬ ‫ب��ازرگ��ان��ی��ی م��وخ��ەدەرات��ی��ش‬ ‫دەکات‪.‬‬ ‫لەگەڵ كزبوونی دەنگی‬ ‫ریفۆرمدا‪ ،‬دەسەاڵتی بەشار‬ ‫ئ��ەس��ەدی س��ەرۆك��ی سوریا‪،‬‬ ‫الوازبووەو لەئێستادا بازنەكانی‬ ‫ن���اوەوەی دەس���ەاڵت‪ ،‬حاكمی‬ ‫راستەقینەی س��وری��ان‪ ،‬ئەم‬ ‫كێشەیەش‪ ،‬تەنیا لەناوخۆدا‬ ‫دانی پێدا نەنراوە‪ ،‬بەڵكو لە‬ ‫دەرەوەش دەوت��رێ��ت‪ ،‬بەشار‬ ‫ئەسەد دەسەاڵتێكی ئەوتۆی‬ ‫نەماوەو دەس��ەاڵت لە دەست‬ ‫ئ��ەو پ��ی��اوان��ەدای��ە ك��ە تەنیا‬ ‫هێنانی ناوەكانیان بەسن بۆ‬ ‫ترساندنی خەڵكی‪.‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫رێكخراوێكی رۆژنامەوانیی عێراقی‪ ،‬داوای البردنی (سزای باڵوكردنەوە) دەكات‬ ‫رۆژن��ام��ە‪ :‬لەبەیاننامەیەكدا‬ ‫كۆمەڵەی بەرگریی لە ئازادیی‬ ‫رۆژن����ام����ەوان����ی����ی ع��ێ��راق��ی‪،‬‬ ‫ئاشكرایكرد‪ :‬داوایەكی یاسایی لە‬ ‫دادگای فیدراڵیی دژ بە ئوسامە‬

‫نوجێفی‪ ،‬سەرۆكی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق‪ ،‬تۆمار دەكات‪،‬‬ ‫ت��ا ن��اچ��اری ب��ك��ات م��ادەك��ان��ی‬ ‫(‪)81،82،83،84‬ی تایبەت بە‬ ‫ت��اوان��ی (س���زای ب�ڵاوك��ردن��ەوە)‬

‫الببات‪ ،‬كە وەك ئەو كۆمەڵەیە‬ ‫ئاماژەی پێدەكات‪ ،‬ئەو مادانە‬ ‫«بۆ سەردەمی دیكاتۆرییەتە»‪،‬‬ ‫كە لە یاسای سزادانی عێراقی‬ ‫ژم��ارە (‪)111‬ی ساڵی (‪)1969‬‬

‫دا ه��ات��ووە‌و ب��اس ل��ە س��زادان��ی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان‌و كەناڵەكانی‬ ‫راگەیاندن دەكات‪.‬‬ ‫كۆمەڵەی بەرگریی لە ئازادیی‬ ‫رۆژنامەوانیی‪ ،‬ئاماژەی بەوەش‬

‫داوە‪ :‬لەو داوا یاساییەدا پشت بە‬ ‫دوو مادەی دەستوور‌و بڕیارێكی‬ ‫پ��ۆڵ برێمەری حاكمی مەدەنی‬ ‫پێشووی ئەمەریكا لە عێراق‌و‬ ‫چەند بەڵگەیەكی تر دەبەستێت‪.‬‬

‫كشاندنەوەی سەربازەكانیان؛ ناكۆكیی دەخاتە نێوان كوتلەكانەوە‬

‫وتەبێژی هێزەكانی ئەمریكا‪ ،‬بۆ‬ ‫راپۆرتی‪ :‬عەلی ناجی – بەغدا‬

‫‪........................................................‬‬

‫ك��ش��ان��دن��ەوەی هێزەكانی‬ ‫ئەمریكا لە عێراق‪ ،‬ناكۆكیی دەخاتە‬ ‫نێوان الیەنە عێراقییەكانەوە‪،‬‬ ‫ل��ەك��ات��ێ��ك��دا س��ەدری��ی��ەك��ان‬ ‫لەگەڵ كشاندنەوەیدان‌و كورد‬ ‫داوای م��ان��ەوەی م��ەرج��داری‬ ‫دەك�����ات‪ ،‬وت��ەب��ێ��ژی سوپای‬ ‫ئەمریكاش دەڵێت‪« :‬چاوەڕوانی‬ ‫عێراقییەكانین»‬ ‫بەپێی رێكەوتنی ئەمنیی‬ ‫عێراق‪ -‬ئەمریكا‪ ،‬كە بە «سۆفا»‬ ‫ناسراوەو لە مانگی نۆڤەمبەری‬ ‫س��اڵ��ی (‪)2008‬دا‪ ،‬ل��ەالی��ەن‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقەوە‬ ‫ب��ە زۆری��ن��ەی دەن��گ��ی (‪)144‬‬ ‫پەرلەمانتاری پێشوو پەسەندكرا‪،‬‬ ‫تا (‪ )30‬حوزه‌یرانی (‪،)2009‬‬ ‫هێزه‌کانی ئه‌مریکا ل� ‌ه ش��ارو‬ ‫گونده‌کان بکشێنه‌وه‌و دەبێت‬ ‫تاكۆتایی ئەمساڵ ئه‌و هێزان ‌ه‬ ‫بەتەواویی لەعێراقدا پاشەكشه‌‬ ‫بكەن‪ ،‬بەاڵم لەئێستادا مشتومڕ‬ ‫لەنێوان الیەنەكاندا لەسەر شێوازو‬ ‫رێژەی ئەو كشانەوەیە دروست‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫دەوڵەتی قانوون‪:‬‬ ‫پێویستە گفتوگۆ بكرێت‬ ‫ف��ال��ح زی����ادی‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫كوتلەی دەوڵ��ەت��ی ق��ان��وون لە‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪ ،‬که‌‬ ‫(‪ )91‬کورسییان هه‌یه‌‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫هەندێك لە سیاسییەكان‪ ،‬لە‬ ‫راگەیاندنەكاندا شتێك لەسەر‬ ‫كشاندنەوەی هێزەكانی ئەمریكا‬ ‫دەڵ���ێ���ن‌و ل���ەن���او دانیشتنی‬ ‫كوتلەكانیشدا ئاماژە بەشتێكی‬ ‫تر دەكەن‪.‬‬ ‫زی���ادی‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫روون��ک��رده‌وه‌‪« :‬ه��ەم��وو كوتلە‬ ‫سیاسییەكان ب���ەش���دارن لە‬ ‫حكومەتی هاوبەشی نیشتمانیدا‌و‬ ‫پێویستە هەموو الیەك پێكەوە‬ ‫بڕیار لەسەر ئەو كەیسە بدەن‌و‬ ‫گفتوگۆی لەسەر بكرێت‪ ،‬بەبێ‬ ‫پەنابردنە بەر ملمالنێی سیاسیی‪،‬‬

‫‪ :‬كار بەرێكەوتنە ئەمنییەكە دەكەین‬

‫یان ئەو كشاندنەوەیە بكرێتە‬ ‫هۆكارێك بۆ لێدان لە كوتلەیەكی‬ ‫دیاریكراو»‪.‬‬ ‫ئەو ئەندامەی دەوڵەتی یاسا‪،‬‬ ‫جەختی لەسەر ئ��ەوەك��ردەوە‪:‬‬ ‫ك��وت��ل��ەك��ەی رای ئ��اش��ك��رای��ە‬ ‫لەسەر كشاندنەوەی هێزەكانی‬ ‫ئەمریكا‌و پێویستە الیەنەكانی تر‬ ‫هەڵوێستیان روون بكەنەوە‪.‬‬ ‫هاوپەیمانیی كوردستانیی‪ :‬لەگەڵ‬ ‫مانەوەی مەرجدارداین‬ ‫موئەیەد تەیب‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫لیستی هاوپەیمانیی كوردستانیی‪،‬‬ ‫ک � ‌ه (‪ )43‬کورسییان هه‌یه‌‪،‬‬ ‫جەختی لەسەر ئ��ەوە ك��ردەوە‪:‬‬ ‫هەر لەسەرەتاوە فراكسیۆنەكەی‬ ‫تەنیا الیەن بووە‪ ،‬كە هەڵوێستی‬ ‫لەسەر كشاندنەوەی هێزەكانی‬ ‫ئەمریكا ئاشكرا بووە‪ ،‬هەریەك‬ ‫لە عێراقییەو دەوڵەتی قانوون‪،‬‬ ‫هەڵوێستیان روون نییە‪.‬‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬بۆ «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫روون�������ک�������رده‌وه‌‪« :‬ئ���ەگ���ەر‬ ‫بەرژەوەندیی عێراق بخوازێت‪،‬‬ ‫ئێمە لەگەڵ مانەوەی هێزەكانی‬ ‫ئەمریكاداین‪ ،‬بەژمارەو ئەرك‌و‬ ‫ماوەیەكی دی��اری��ك��راوەوەو ئەو‬ ‫پرسە پێویستی بە تەوافوق‌و‬ ‫رێكەوتنە‪ ،‬ب��ەاڵم گ��ەر بكرێتە‬ ‫دەنگدانەوە لەپەرلەمان‪ ،‬ئێمە بە‬ ‫(‪ )43‬كورسییەوە هیچمان پێ‬ ‫ناكرێت»‪.‬‬ ‫وت��ەب��ێ��ژی هاوپەیمانیی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئاماژەی بەوەشدا‪:‬‬ ‫تائێستا پێشمەرگەو سوپای عێراق‬ ‫لەناوچەكێشەلەسەرەكاندا ن‌و‬ ‫ل��ەچ��ەن��دی��ن ب���ۆن���ەدا كێشە‬ ‫لەنێوانیاندا رووی�����داوەو گەر‬ ‫هێزێكی سێیەم (ئەمریكا)‬ ‫نەبێت‪ ،‬بچووكترین كێشە ئەگەری‬ ‫روودان����ی رووب��ەڕووب��وون��ەوەی‬ ‫لێدەكرێت‪.‬‬ ‫سەدرییەكان؛‬ ‫سوورن لەسەر كشانەوە‬ ‫ری���از زوب���ێ���دی‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫كوتلەی ئەحرار (سەدرییەكان) لە‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪ ،‬که‌‬

‫راپۆرتێك سەبارەت بە ئاستی‬ ‫ئامادەیی هێزە ئەمنییەكانی‬ ‫عێراق پێشكەش ب��ك��ەن‪ ،‬كە‬ ‫پێشبینی ب��ارودۆخ��ی ئەمنیی‬ ‫(‪ )15‬ساڵی داهاتووی عێراقی‬ ‫تیابێت‪ ،‬دوای كشاندنەوەی‬ ‫هێزەكانی ئەمریكا‪.‬‬ ‫ئیقباڵ‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬حكومەتی عێراقی‬ ‫راپۆرتێك سەبارەت بە ئاستی‬ ‫ئ��ام��ادەی��ی هێزە ئەمنییەكان‬ ‫پێشكەش دەك��ات‌و ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانیش تاووتوێی دەكات‌و‬ ‫دواتر بڕیاری لەسەر دەدرێت»‪.‬‬ ‫ئ��ەو ئ��ەن��دام��ەی كوتلەی‬ ‫تەوافوق‪ ،‬ئاشكرایكرد‪ :‬كوتلەكەی‬ ‫ل��ەگ��ەڵ م��ان��ەوەی هێزەكانی‬ ‫ئەمریكادا نییە‌و وتی‪«:‬ناتوانین‬ ‫لەنێوان عێراق‌و ئەمەریكادابین»‪.‬‬

‫(‪ )40‬کورسییان هه‌یه‌‪ ،‬ئاماژەی‬ ‫ب���ەوەدا‪ :‬نیمچە كۆدەنگییەك‬ ‫لەنێوان كوتلە سیاسییەكانی‬ ‫عێراقدا هەیە بۆ كشاندنەوەی‬ ‫هێزەكانی ئەمریكا لە عێراق‪.‬‬ ‫زوبێدی‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬ب��وون��ی هێزەكانی‬ ‫ئەمریكا وەك داگیركەر شتێكی‬ ‫خراپە‪ ،‬نەك باش‪ ،‬بەڵگەش بۆ‬ ‫ئ��ەوە ئ��ەو دزەك��ردن��ە ئەمنیی‌و‬ ‫الدان‌و نانەوەی ئاژاوانەیە‪ ،‬كە‬ ‫بەهۆی ئ��ەو هێزانەوە دروس��ت‬ ‫ب����وون‌و ه��ێ��زە ئەمنییەکانی‬ ‫عێراقیش دەتوانن پارێزگاریی‬ ‫لەعێراق بكەن‌و ئەوەیشی كە‬ ‫سەبارەت بە مەترسیی دەرەكیی‬ ‫دەوت���رێ���ت‪ ،‬پڕوپاگەندەیەكە‬ ‫ه��ێ��زەك��ان��ی ئ��ەم��ری��ك��ا ب�ڵاوی‬ ‫دەكەنەوە»‪.‬‬

‫ئ��ەن��دام��ەك��ەی ک��وت��ل�ه‌ی‬ ‫ئه‌حرار‪ ،‬ئاشكرایكرد‪ :‬بەم زووانە‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەران تاوتوێی‬ ‫كشاندنەوەی هێزەكانی ئەمریكا‬ ‫دەكات‌و رای كوتلەكەشی وایە‪:‬‬ ‫نابێت هیچ هێزێكی بیانیی‪،‬‬ ‫ی��ان ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی��ی بهێنرێت‬ ‫ناوچەكێشەلەسەرەكان‌و‬ ‫ب��ۆ‬ ‫وتی‪« :‬ئەوە كێشەی ناوخۆیی‬ ‫عێراقییەكانە‌و خۆیان دەتوانن‬ ‫چارەسەری بكەن»‪.‬‬ ‫هاوكات‪ ،‬موقتەدا سەدر‪،‬‬ ‫سەرۆكی رەوتی سەدر‪ ،‬لەدوایین‬ ‫لێدوانیدا لەبارەی كشاندنەوەی‬ ‫هێزەكانی ئەمریكاوە‪ ،‬هەڕەشەی‬ ‫ئ��ەوەی��ك��رد؛ گ��ەر ئ��ەو هێزانە‬ ‫نەكشێنرێنەوە‪ ،‬بڕیاری سڕكردنی‬ ‫سوپای مەهدی سەر بە رەوتەكەی‬ ‫هەڵدەوەشێنێتەوە‪ ،‬كە پێشتر‬

‫چاالكی لەدژی هێزەكانی ئەمریكا‬ ‫ئەنجام دەدا‪.‬‬ ‫عێراقییە‪ :‬لە ئێران دەترسین‬ ‫كەریمە جیواری‪ ،‬ئەندامی‬ ‫فراكسیۆنی عێراقییە‪ ،‬ئاشكرای‬ ‫دەك��ات‪ :‬كوتلەكەی چاوەڕوانی‬ ‫پێشكەشكردنی راپۆرتی دۆسیەی‬ ‫ئەمنیی عێراقە لەالیەن نوری‬ ‫مالیكی‪ ،‬س��ەرۆك وەزی��ران��ەوە‪،‬‬ ‫ئەوكات هەڵوێستی خۆی ئاشكرا‬ ‫دەكات؛ بەرامبەر بەكشاندنەوەی‬ ‫هێزەكانی ئەمریكا‪.‬‬ ‫جیواری‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگەیاند‪«:‬كوتلەی عێراقییە‌و‬ ‫جەماوەرەكەی‪ ،‬دژ بەمانەوەی‬ ‫هێزەكانی ئەمریكان لە عێراق‪،‬‬ ‫بەاڵم پێویستە مالیكی‪ ،‬وەاڵمی‬ ‫پرسیاری ئاستی ئامادەیی هێزە‬

‫ئەمنییەكانی عێراق بداتەوە؛‬ ‫بۆ وەرگرتنی دۆسیەی ئەمنیی‬ ‫واڵت‪ ،‬لەحاڵه‌تی كشاندنەوەی ئەو‬ ‫هێزانە‪.‬‬ ‫ئەو ئەندامەی عێراقییە‪،‬‬ ‫مەترسیی ئەوەشی نیشان دا‪،‬‬ ‫ئ��ێ��ران چ���اوەڕان���ی دەرف��ەت��ی‬ ‫ك���ش���ان���دن���ەوەی ه��ێ��زەك��ان��ی‬ ‫ئەمریكایە‪ ،‬تا باری ئه‌منیی عێراق‬ ‫تێکبچێ‌و هه‌لی قۆستنه‌وه‌ی ئه‌و‬ ‫بۆشایی ‌ه ئه‌منییه‌ی بۆ بڕه‌خسێت‪.‬‬ ‫هاوپه‌یمانی ناوه‌ند‪:‬‬ ‫پێویستمان بە بەرچاوڕوونییە‬ ‫محەمەد ئیقباڵ‪ ،‬ئەندامی‬ ‫كوتلەی هاوپه‌یمانی ناوه‌ند لە‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪ ،‬که‌‬ ‫(‪ )10‬کورسییان هه‌یه‌‪ ،‬بەگرنگی‬ ‫دەزانێت الیەنە پەیوەندیدارەكان‬

‫ئەمریكا‪:‬‬ ‫لەدەستی عێراقییەكاندایە‬ ‫ئەنجێال فاینیرۆ‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫هێزەكانی ئەمریكا لەعێراق‪،‬‬ ‫جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە‪:‬‬ ‫هەر گۆڕانكارییەك لە رێكەوتنی‬ ‫ئەمنیی عێراق‪ -‬ئەمریكادا بكرێت‪،‬‬ ‫الیەنی عێراقی بڕیاری لێده‌دات‪.‬‬ ‫فاینیرۆ‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬مانەوەی هێزەكانی‬ ‫ئەمریكا‪ ،‬دوای كۆتاییهاتنی‬ ‫(‪ )2011‬بۆ دەسەاڵتی عێراقی‬ ‫ب��ەج��ێ��ه��ێ��ڵ��راوە‌و رێ��ك��ەوت��ن��ی‬ ‫ئەمنییش كار پێكراوە‌و هێزەكانی‬ ‫ئەمریكا جێبەجێی دەك��ات»‪.‬‬ ‫ئەمە لەكاتێكدایە‪ ،‬ئێستا باس‬ ‫لەپێشنیازێك ده‌کرێت بۆ مانەوەی‬ ‫(‪ )10‬هەزار سەربازی ئەمریكی بۆ‬ ‫دوای س��اڵ��ی(‪)2011‬و لەدوایین‬ ‫لێدوانی رۆژنامەوانیشیدا‪ ،‬لەسەر‬ ‫پرسی كشاندنەوەی هێزەكانیان‬ ‫لەعێراق‪ ،‬جێمس جێفری‪ ،‬باڵیۆزی‬ ‫ئەمریكا لەعێراق‪ ،‬رایگەیاند‪:‬‬ ‫«زۆرینەی ئەندام پەرلەمانەكانی‬ ‫عێراق لەگەڵ مانەوەی هێزەكانی‬ ‫ئ��ەم��ری��ك��ادان‪ ،‬سەركردەیەكی‬ ‫سیاسیی نەبێت‪ ،‬كە لەدژی ئەو‬ ‫هەنگاوەیەو وەك ئاماژەدانێك بۆ‬ ‫موقتەدا سەدر»‪.‬‬

‫پەرلەمانی عێراق؛ هه‌وڵی بانگێشتکردنی بەرپرسانی ئێران ده‌دات‬

‫لیژنەكەی بەغدا ناگاتە هەرێم‬

‫راپۆرتی‪ :‬نووسینگەی بەغدا‬

‫‪........................................................‬‬

‫ل��ی��ژن��ە پ��ێ��ك��ه��ێ��ن��راوەك��ەی‬ ‫پەرلەمانی عێراق بۆ لێكۆڵینەوە‬ ‫لە بۆردوومانەكانی ئێران‪ ،‬تائێستا‬ ‫س��ەردان��ی هەرێمیان نەكرووە‌و‬ ‫ئەندامێكی لیژنەكەش نیگەرانە لە‬ ‫ساردبوونەوەی كارەكانی‪ ،‬هاوكات‬ ‫ئەگەر هەیە پەرلەمانی عێراق‬ ‫دوو بەرپرسی بااڵی ئێران لەسەر‬ ‫ئەو كێشەیە بانگێشت بكات‪.‬‬ ‫دواب��ەدوای بۆردوومانكردنی‬ ‫هەرێمی‬ ‫ناوچەسنوورییەكانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ەالی��ەن سوپای‬ ‫ئێرانەوە‪ ،‬ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫ع��ێ��راق لیژنەیەكی تایبەتی‬ ‫پێكهێنا بۆ سەردانیكردنی ناوچە‬ ‫سنوورییەكانی ه��ەرێ��م‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫تائێستا ئەو لیژنەیە دەستبەكار‬ ‫نەبووەو ئەو سەردانەشی ئەنجام‬ ‫نەداوە‪.‬‬

‫لەوبارەیەوە ش��وان تەها‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی ئاسایش‌و بەرگریی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪ ،‬كە‬ ‫ئەندامە لەو لیژنەیەدا‪ ،‬نیگەرانیی‬ ‫خۆی بەرامبەر بە ساردبوونەوەی‬ ‫لیژنەكەی بۆ سەردانیكردنی هەرێم‬ ‫دەرب��ڕی‌و بۆ «رۆژن��ام��ە» وتی‪:‬‬ ‫«بڕیارە لیژنەكەمان راپۆرتێك‬ ‫بداتە پەرلەمانی عێراق‪ ،‬تا ئەویش‬ ‫حكومەتی لێ ئاگادار بكاتەوە‬ ‫بەمەبەستی گرتنەبەری رێوشوێن‬ ‫بۆ رێگرتن لەو بۆردوومانە بێ‬ ‫پاساوانەی ئێران»‪.‬‬ ‫ئ���ەو ل��ی��ژن��ەی��ە‪ ،‬ل��ە ش�ه‌ش‬ ‫ئ��ەن��دام��ی ل��ی��ژن��ەی ئ��اس��ای�ش‌و‬ ‫بەرگریی‌و دوو ئەندامی لیژنەی‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ی��ە دەرك��ی��ی��ەك��ان‬ ‫پ��ێ��ك��ه��ات��ووە‪ ،‬ب���ەاڵم س��ەرۆك��ی‬ ‫لیژنەكە لەدەرەوەی واڵتەو لیژنەی‬ ‫پەیوەندییە دەرەكییەكانیش ناوی‬ ‫نوێنەرەكانی خۆی نەناردووەو‬ ‫بەوهۆیەشەوە سەردانی لیژنەكە‬

‫بۆ هەرێم دواخراوە‪.‬‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەوە ئەسكەندەر‬ ‫وەت�����وت‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی لیژنەی‬ ‫ئاسایش‌و بەرگریی ئەنجومەنی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران‪ ،‬بە «رۆژن��ام��ە»ی‬ ‫راگەیاند‪« :‬پەرلەمان بەنیازی‬ ‫ئ��ەوەی��ە‪ ،‬ه��ەری��ەك لە وەزی��ری‬ ‫دەرەوەی ئ��ێ��ران‌و باڵیۆزی‬ ‫ئەو واڵت��ە لەعێراق‪ ،‬بانگێشت‬ ‫ب��ك��ات ب��ۆ زان��ی��ن��ی ه��ۆك��اری‬ ‫بۆردوومانكردنەكان‌و پێویستیشە‬ ‫رێ لە سنووربەزاندنی عێراق‬ ‫بگیرێت‌و ئ��ەو ب��ۆردووم��ان��ان��ە‬ ‫رابگیرێت»‪.‬‬ ‫هاوكات حەسەن خزەیر‪،‬‬ ‫ئەندامی لیژنەی پەیوەندییە‬ ‫دەرەك��ی��ی��ەك��ان��ی ئەنجومەنی‬ ‫ن��وێ��ن��ەران‪ ،‬ج��ەخ��ت��ی ل��ەس��ەر‬ ‫ئ����ەوە ك������ردەوە‪ :‬پێویستە‬ ‫حكومەتی ناوەندی سنوورێک‬ ‫بۆ ئه‌و ده‌ستدرێژییان ‌ه دابنێت؛‬ ‫ك��ە ب �ه‌رام��ب �ه‌ر خ��اک��ی عێراق‬

‫دەک���رێ���ن‪ ،‬ه���ەر ل��ە ب��ەن��دەری‬ ‫ف���اوەوە ت��ا ب��ۆردووم��ان��ك��ردن��ی‬ ‫گوندە سنوورییەكانی هەرێمی‬ ‫كوردستان‌و بڕینی ئاو لەالیەن‬ ‫توركیاوە‪.‬‬ ‫خزەیر‪ ،‬بە «رۆژنامە»ی‬ ‫راگ��ەی��ان��د‪«:‬دەب��ێ��ت حكومەت‬ ‫دەوڵەتانی دراوسێ ناچار بكات‪،‬‬ ‫هاوكاریی عێراق بكەن لەڕێگای‬ ‫ئەو رێكەوتنانەی لەگەڵیدا ئیمزای‬ ‫ك���ردوون بۆ ه��ات��ن��ەوەن��اوەوەی‬ ‫كۆمپانیاكانی توركیاو ئێران»‪.‬‬ ‫پێشتر لە ساڵی (‪‌)2008‬دا‪،‬‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی پێشوو‬ ‫لیژنەیەكی لێكۆڵینەوەی راستیی‬ ‫ب��ۆ ن��اوچ��ە س��ن��ووری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫هەرێم پێكهێنا‪ ،‬لە هەریەك‬ ‫لە (كەمیلیا ئیبراهیم‌‪ ،‬میسال‬ ‫ئالوسی‌‪ ،‬سەفیە سوهێل)‌و دوای‬ ‫ئامادەكردنی راپۆرتێك لەسەر‬ ‫زیانی ئەو بۆردوومانانەی ناوچە‬ ‫سنوورییەكانی ه��ەرێ��م‪ ،‬بەاڵم‬

‫كاری پێ نەكرا‪.‬‬ ‫ئەبلەحەد ئەفرایم ساوا‪،‬‬ ‫بڕیاردەری ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫پ��ێ��ش��ووی ع���ێ���راق‪ ،‬ج��ەخ��ت‬ ‫لەسەر ئ��ەوە دەك��ات��ەوە‪ :‬گەر‬ ‫كوتلە سیاسییەكان‌و پەرلەمان‬ ‫هەڵوێستێكی باشیان نەبێت‪،‬‬ ‫ئامادەكردنی ئەو راپۆتە سوودی‬ ‫نابێت‌و بۆ «رۆژن��ام��ە» وتی‪:‬‬ ‫«ئیدانەكردن بە تەنیا كافیی‬ ‫نییەو پێشموانییە ئەم جارەش‬ ‫ئێران لەسەر ئەو بۆردوومانە‬ ‫ئیدانە بكرێت»‪.‬‬ ‫هاوكات شوان تەها‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەی ئ��اس��ای�ش‌و بەرگریی‪،‬‬ ‫ئاشكرایكرد‪ :‬دوو رێگاچارە‬ ‫لەبەردەم حكومەتی عێراقدایە‬ ‫بۆ رێگرتن لەو بۆردوومانانە‪ ،‬یان‬ ‫لەڕێگای پەیوەندیی دووقۆڵییەوە‬ ‫لەگەڵ ئێران چارەسەری بكات‪،‬‬ ‫یاخود دۆسیەكە ببرێتە ئاستی‬ ‫نێودەوڵەتییەوە‪.‬‬

‫یه‌کێک له‌ ئاواره‌کانی تۆپبارانکردنه‌کانی هه‌رێم له‌الیه‌ن ئێرانه‌وه‌‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫سەرۆك بەڵێنی چاكسازیی داوە‪ ،‬ئیتر پڕۆژە بۆ؟‬ ‫س��ەرۆك��ی ه��ەرێ��م‪ ،‬ل��ە (‪)14‬ی‬ ‫مانگی رابردوو لە بەیاننامەیەكدا‪ ،‬چەند‬ ‫شتێكی بەدوای یەكتردا رێزكردو وەكو‬ ‫دەستكەوتێكی چاكسازیی بە هاواڵتییانی‬ ‫فرۆشت‪.‬‬ ‫ئ���ەوەی ل��ەو ب��ەی��ان��ن��ام��ەی��ەدا بە‬ ‫چاكسازیی ن��اوی ه��ات��ووە‪ ،‬ن��ەك هەر‬ ‫چاكسازیی نییە‪ ،‬بەڵكو غەدركردنیشە لە‬ ‫وشەی چاكسازیی!‬ ‫ب��ا پێكەوە س��ەی��ری ئ��ەو كارانە‬ ‫بكەین‪ ،‬ك��ە لەبەیاننامەكەدا وەك��و‬ ‫چاكسازیی باسكراون‪:‬‬ ‫ت��ەوەری یەكەم‪ :‬كێشەی زەویی‌و‬ ‫زار‌و نیشتەجێبوون‪:‬‬ ‫ راگرتنی تەرخانكردنی گشت‬‫ج���ۆرە زەوی��ی��ەك ب��ۆ م���اوەی (دوو)‬ ‫مانگ‪ ،‬ب��ەدەر لە پ��ڕۆژە كشتوكاڵیی‪،‬‬ ‫پیشەسازیی‌و ئەو پڕۆژانەی كە براندی‬ ‫نێودەوڵەتییان هەیە‪.‬‬ ‫ راگرتنی ك��وژان��دن��ەوەی زەوی��ی‬‫كشتوكاڵیی بۆ ماوەی (‪ )90‬رۆژ‪.‬‬ ‫ س���ەب���ارەت ب��ە پ��ڕۆژەك��ان��ی‬‫موساتەحە باس لە پووچەڵكردنەوەی‬ ‫ئ��ەو گرێبەستانە ك���راوە‪ ،‬كە م��اوەی‬ ‫یاساییان بەسەر چووە‪.‬‬

‫ ژم��ارەی��ەك وەزارەت دۆسیەی‬‫چەندین سەرپێچیی‌و كرداری نایاسایی‬ ‫جۆراوجۆریان داوەتە فەرمانگەی داواكاری‬ ‫گشتیی‌و الیەنە پەیوەندیدارەكان‪.‬‬ ‫ت����ەوەری دووەم‪ :‬چەسپاندنی‬ ‫سەروەریی یاسا‪:‬‬ ‫ بڕیاری ك��ردن��ەوەی پەیمانگای‬‫دادوەریی‪ ،‬لەم خاڵەدا دان بەوەدا نراوە‬ ‫پێشتر دادوەر بە ب��ڕی��اری سیاسیی‬ ‫دامەزرێنراوە‪.‬‬ ‫ دەرك��ردن��ی یاسای ئەنجومەنی‬‫ئاسایشی ه��ەرێ��م‪ ،‬ی��اس��ای دەزگ���ای‬ ‫ئاسایشی ه��ەرێ��م‪ ،‬یاسای رێكخراوە‬ ‫ناحكومییەكان‪ ،‬ی��اس��ای سندووقی‬ ‫پشتیوانیی پڕۆژە بچووكەكانی الوان‪،‬‬ ‫یاسای نەزاهە‪.‬‬ ‫تەوەری سێیەم‪ :‬بواری ئیداریی‪:‬‬ ‫ بەدواداچوون بۆ چەندین دۆسیەی‬‫سەرپێچیی ئ��ی��داری��ی‪ ،‬كشتوكاڵیی‪،‬‬ ‫گرێبەستی نایاسایی‪ ،‬كێشەی تەجاوزات‬ ‫بۆ سەر موڵكی حكومەت‪.‬‬ ‫ الب��ردن��ی چ��ەن��د بەرپرسێكی‬‫حكومیی لە پۆستەكانیان‪.‬‬ ‫لەبەشێكی تری بەیاننامەكەدا‪ ،‬باس‬ ‫لەوە كراوە كە‪:‬‬

‫ ئەنجومەنی وەزیران راسپێردراوە‬‫بۆ پێكهێنانی ئەنجومەنی پاراستنی‬ ‫بەكاربەر‪.‬‬ ‫ قەدەغەكردنی ئۆتۆمبێلی جام‬‫رەش‪.‬‬ ‫ نەهێشتنی واسیتەو واسیتەكاریی‬‫لە سەفەری حەج‪.‬‬ ‫ئەگەر تەماشای ئەو كارانە بكەین‪،‬‬ ‫بەیاننامەكەی سەرۆكی هەرێم وەكو‬ ‫چاكسازیی ریزی كردوون‪ ،‬دەگەینە ئەو‬ ‫ئەنجامەی هیچ یەكێك لەو تەوەرانە‬ ‫ناچنە چ��وارچ��ێ��وەی چاكسازییەوە‪،‬‬ ‫چونكە راگرتنی دابەشكردنی زەویی‪،‬‬ ‫ك��وژان��دن��ەوەی زەوی���ی كشتوكاڵیی‌و‬ ‫پووچەڵكردنەوەی گرێبەستی موساتەحە‬ ‫(ب��ڕوا ناكەم ئەمەیان راس��ت بێت)‪،‬‬ ‫چی پەیوەندییەكی راستەوخۆی بە‬ ‫چاكسازییەوە ه��ەی��ە؟ ئایا خەڵكی‬ ‫كوردستان (‪ )62‬رۆژ خۆپیشاندانیان بۆ‬ ‫راگرتنی دابەشكردنی زەویی كرد؟!‬ ‫لەتەوەری سەروەریی یاسادا‪ ،‬وەك‬ ‫ئ��ەوەی گاڵتە بە هەستی هاواڵتییان‬ ‫بكات‪ ،‬دەركردنی یاساكانی ئەنجومەنی‬ ‫ئاسایشی ه��ەرێ��م‪ ،‬ی��اس��ای دەزگ���ای‬ ‫ئاسایشی ه��ەرێ��م‪ ،‬ب��ە چاكسازیی‬

‫دادەنێت‪ ،‬لەكاتێكدا ئەو یاسایانە واڵت‬ ‫ب��ەرەو واڵتێكی پۆلیسیی دەب�� ‌هن‌و لە‬ ‫داهاتوودا رێگر دەبن لەبەردەم هەموو‬ ‫چاكسازییەكی سیاسییدا‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا یاساكانی رێكخراوە‬ ‫ناحكومییەكان‪ ،‬ی��اس��ای سندووقی‬ ‫پشتیوانیی پڕۆژە بچووكەكانی الوان‪،‬‬ ‫ی��اس��ای ن��ەزاه��ەش دی��س��ان دەك��ات��ە‬ ‫دەستكەوتی چاكسازیی‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫پ���ڕۆژەی ئ��ەو یاسایانە پێش ئ��ەوەی‬ ‫باسی چاكسازیی بكرێت لەپەرلەمانی‬ ‫كوردستان بوون‌و دوانی یەكەمیان‪ ،‬دوور‌و‬ ‫نزیك پەیوەندییان بەچاكسازییەوە نییە!‬ ‫دروستكردنی پەیمانگای دادوەریش بێ‬ ‫چاكسازیی سیاسیی چی لەمەسەلەكە‬ ‫دەگۆڕێت؟ ج��اران بەبڕیاری سیاسیی‬ ‫پارێزەرو فەرمانبەرە دادییەكان دەكرانە‬ ‫دادوەر بۆ لەمەوداش ك ‌ێ گرەنتی ئەوە‬ ‫دەكات‪ ،‬هەر بەهەمان فەرمانی سیاسیی‬ ‫ئەندامانی حیزب نەبنە خوێندكاری ئەو‬ ‫پەیمانگایە؟‪.‬‬ ‫ئەو تەوەرەشی باس لە چاكسازیی‬ ‫ئیداریی دەكات‪ ،‬فڕی بەسەر چاكسازیی‬ ‫ئیدارییەوە نییە‪ ،‬چونكە البردنی مدیر‬ ‫ناحیەیەك‪ ،‬یان سەرۆكی فەرمانگەیەك‪،‬‬

‫عەبدوڵاڵ رێشاوی‬

‫تۆش قوربانییت‬

‫مەهدی ئەبوبەكر‬ ‫چ��ی ل��ەو مەسەلەیە دەگ��ۆڕێ��ت؛ كە‬ ‫هاواڵتییەك ناچارە م��اوەی مانگێك‬ ‫بەدوای مامەڵەكەیدا رابكات‪.‬‬ ‫ل��ە هەمووشی خۆشتر‪ ،‬بڕیاری‬ ‫قەدەغەكردنی ئۆتۆمبێلی جامڕەش‌و‬ ‫ناساندنێتی وەك��و ك��اری چاكسازیی‪،‬‬ ‫خەڵكینە دەب��ێ��ت بڕیارێكی وا كە‬ ‫ك��اری فەرمانگەی هاتوچۆیە‪ ،‬چی‬ ‫پەیوەندییەكی بە چاكسازییەوە هەبێت؟‬ ‫بەگوێرەی ئەو بەیاننامەیە بێت‪،‬‬ ‫چاكسازیی خەریكە دەگاتە ترۆپك‌و‬ ‫چیدی كۆبوونەوەی نێوان دەس��ەاڵت‌و‬ ‫«ئۆپۆزسیۆن» پێویست نییە‪ ،‬كەچی‬ ‫ئ��ەوەی جێگەی سەرسوڕمانە دوای‬ ‫ئەو بەیاننامەیە‪ ،‬دەسەاڵت پڕۆژەیەكی‬ ‫«چ��اك��س��ازی��ی» ق��ەب��ەی خستووەتە‬ ‫بەردەم «ئۆپۆزسیۆن»‌و شەوانەش لە‬ ‫تەلەفیزیۆنەكانیانەوە مێشكی خەڵكیان‬ ‫پێبردووە‪ .‬پرسیارەكە ئەوەیە؛ لەكاتێكدا‬ ‫سەرۆك خەریكی چاكسازییە‪ ،‬ئەدی ئیتر‬ ‫چی پێویست بە پ��ڕۆژەی (یەكێتی‌و‬ ‫پ��ارت��ی) دەك���ات‪ ،‬ی��ان راستییەكەی‬ ‫ئ��ەوەی��ە؛ (یەكێتی‌و پ��ارت��ی)ش‪ ،‬ئەو‬ ‫كارانەی سەرۆك بەچاكسازیی نازانن‪،‬‬ ‫بۆیە پڕۆژەیان بۆ چاكسازیی هەیە؟‬

‫رای گشتیی‌و رای گشتیی شاراوە (كپكراو)‬

‫چیمەن محەمەد رەشید‬

‫رای گ��ش��ت��ی��ی‪ ،‬بریتییە لە‬ ‫ك��ۆك��ب��وون��ی ك��ەس��ان��ێ��ك ل��ەس��ەر‬ ‫مەسەلەیەكی دیاریكراو‪ ،‬دروستبوونی‬ ‫بۆچوونێكە لەسەر كەس‪ ،‬یان پرس‪،‬‬ ‫ی��ان دەس���ەاڵت ی��ان بیروبۆچوون‌و‬ ‫بیروڕایەكی باو كە جەدەل هەڵبگرێت‪،‬‬ ‫ئەم رایە‪ ،‬بە خۆڕسك‪ ،‬یان بەهۆی‬ ‫بانگهێشت‌و بانگەواز بۆ پشتگیریی‬ ‫لەو بۆچوون‌و رایە دروست دەبێت‪،‬‬ ‫ئەو رای��ە لەوانەیە بۆ الیەنگیریی‪،‬‬ ‫یان بەرهەڵستی بێت‪( .‬موختاری‬ ‫توهامی) پێناسەی دەكات بەوەی‪ :‬رای‬ ‫زۆرینەی هۆشیاریی گەلە لەكاتێكی‬ ‫دی��اری��ك��راودا ب��ەرام��ب��ەر پرسێكی‬ ‫دی��اری��ك��راو‪ ،‬ی��ان زی��ات��ر گفتوگۆی‬ ‫لەسەردەكرێت‌و راستەوخۆ پەیوەندیی‬ ‫بە بەرژەوەندیی ئەم زۆرینەیە‪ ،‬یان‬ ‫بەها مرۆڤایەتییەكانەوە هەیە‪.‬‬ ‫پێكهێنەرەكانی رای گشتیی‬ ‫بریتین لە‪:‬‬ ‫أ‪ -‬كۆمەڵە خەڵك‪ :‬كۆمەڵێك‬ ‫خەڵكی ب��ەدەر نەبوو لە پێكهاتەی‬ ‫دینی‌و زمان‌و بەهاو باری سیاسیی‌و‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‌و ئابووریی‌و رۆشنبیریی‬ ‫باو‪.‬‬ ‫ب‪ -‬پ���رس‪ :‬ب��وون��ی پرسێكی‬ ‫س��ی��اس��ی��ی‪ ،‬ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ی‪ ،‬ی��ان‬ ‫ئابووریی‪ ،‬كۆمەڵێك دركی پێدەكەن‌و‬ ‫كار بۆ گۆڕینی دەكەن‌و دەیانەوێت‬ ‫سیستمی سیاسیی‪ ،‬یان پرسێكی‬ ‫تری گشتیی بگۆڕن‪.‬‬ ‫ج‪ -‬گفتوگۆ‪ :‬پێویستە گفتوگۆی‬ ‫لۆژیكیی‌و زانستیی تێروتەسەل‬ ‫لەكەشێكی ئ��ازاددا لەسەر پرسەكە‬ ‫بكرێت ب��ۆ گەیشتن ب��ە رای��ەك��ی‬ ‫گشتیی‌و بەئامانج‌و بە ڕەچاوكردنی‬ ‫بەرژەوەندیی گشتیی كۆمەڵگە‪ ،‬ئەو‬ ‫رایانە‪ ،‬ئەگەر كۆك‪ ،‬یان ناكۆك بن‪،‬‬ ‫رایەكی گشتیی لەسەر رۆشناییان‬ ‫دروست دەبێت‪ ،‬هەروەك لیۆنارددوب‬ ‫دەڵ��ێ��ت‪ :‬رای گشتیی‪ ،‬بریتییە‬ ‫لەئەنجامی لێكدانی راك���ان‪ ،‬نەك‬ ‫كۆكردنەوەیان‪.‬‬ ‫د‪ -‬ك��ات‪ :‬كاتی دی��اری��ك��راو بۆ‬ ‫دەرب��ڕی��ن��ی را‪ :‬هەندێكجار‪ ،‬كات‬ ‫رۆڵی سەرەكی دەبینێت‪ ،‬چ كاتێك‬ ‫هەڵدەبژێررێت‌و گونجاوە ‪.‬‬

‫چەندین هۆكار‪ ،‬كاریگەریی‬ ‫لەسەر رای گشتیی دروست دەكەن‪،‬‬ ‫وەك‪:‬‬ ‫بارودۆخی سیاسیی‪ :‬راستەوخۆ‬ ‫كاریگەریی ب��ۆس��ەر دروستبوونی‬ ‫رای گشتیی هەیەو لە سیستمی‬ ‫دیموكراتی‌و بوونی ئازادیی‌و مافی‬ ‫پێوانەكردنی رای گشتیی‬ ‫م��رۆڤ��دا‪ ،‬كەشێكی لەبار دروس��ت‬ ‫هەندێك لە سیستمە سیاسییەكان‪،‬‬ ‫دەبێت بۆ دروستبوونی راو بەتایبەت‬ ‫ئەو رایانەی پەیوەندییان بە بڕیاری بایەخ بە پێوانەكردنی رای گشتیی‬ ‫سیاسیی‌و سیستمی حوكمەوە هەیە‪ .‬دەدەن‌و خۆیان ئەم كارە دەكەن‪ ،‬تا‬ ‫رای گشتیی شاراوە‬ ‫بارودۆخی كۆمەاڵیەتیی‪ :‬وەك بزانن كێشەو كەموكووڕییەكان چین‌و‬ ‫رای گشتیی شاراوە‪ ،‬یان كپكراو‪،‬‬ ‫چۆن چارەسەری بكەن‪ .‬پێوانەكردن‪،‬‬ ‫دابونەریت‌و دین‪.‬‬ ‫راگەیاندن‌و ریكالم‪ :‬هۆكارەكانی بەرچاوڕوونییان دەدات ‌ێ بۆ بڕیاردان‌و یان خەفەكراو‪ ،‬ئەو رایەیە الی زۆرێك‬ ‫راگ��ەی��ان��دن‌و ریكالمكردن بۆ رای لەراستیدا ئەمە دەبێتە كەناڵێكی لە جەماوەر دروست دەبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گشتیی‪ ،‬یارمەتیدەرن بۆ دروستبوونی پەیوەندیی لەنێوان دەسەاڵت‌و گەلدا‪ ،‬بەهۆی بوونی چەند هۆكارێكەوە‪،‬‬ ‫رای گشتیی‪ ،‬بێگومان لە سایەی یان هەند ‌ێ رێكخراو و الیەنی تر ئەم ناتوانرێت ئەم رایە دەرببڕێت‪ ،‬وەك؛‬ ‫سیستمێكی سیاسیدا كە ب��اوەڕی كارە دەكەن‪ ،‬ئەو دەسەاڵتانەی رای هۆكاری كۆمەاڵیەتیی‌و دابونەریت‬ ‫تەواوی بە ئازادیی‌و ئازادیی رادەربڕین جەماوەر بە هەند وەردەگ��رن‪ ،‬كار ك��ە رێ��گ��ا ب��ەگ��ۆڕی��ن��ی ه��ەن��دێ��ك‬ ‫داب��ون��ەری��ت��ی ب��او ن��ادرێ��ت‌و لەبەر‬ ‫هەبێت‪ ،‬راگەیاندن دەتوانێت گفتوگۆو لەسەرئەنجامەكان دەكەن‪.‬‬ ‫كۆمەڵگەو بارودۆخی كۆمەاڵیەتیی‪،‬‬ ‫رێگاكانیش بریتین لە‪:‬‬ ‫راك����ان ب��گ��وازێ��ت��ەوە‪ .‬بێگومان‪،‬‬ ‫راپرسیی‪ :‬لەڕێگەی دروستكردنی ئەم رایە دەرنابڕدرێت‪ ،‬بەاڵم زۆری‬ ‫ل��ە ك��ات��ی ئێستاو پێشكەوتنی‬ ‫تەكنەلۆژیاو هۆكارەكانی راگەیاندن‌و ف��ۆرم��ی راپ��رس��ی‌و داب��ەش��ك��ردن‌و راگشتییەكان‪ ،‬بەهۆكاری سیاسیی‬ ‫رێگریی لە دەركەوتن‌و دەربڕینی راكە‬ ‫پەیوەندیكردندا‪ ،‬كاریگەریی راگەیاندن پڕكردنەوەی‪.‬‬ ‫رووپێو‪ :‬بەم رێگایە‪ ،‬ت��ارادەك دەكرێت‪ ،‬رای گشتیی كە فشار بۆ‬ ‫زۆر زیاترو كاریگەرتربووە‪.‬‬ ‫سەركردەی را‪ :‬ئەو كەسانەی را شاراوەكانیش دەزانرێن‪ ،‬لەڕێگەی دەسەاڵت دەهێنێت‪ ،‬یان كاریگەریی‬ ‫بۆ سەر بڕیاری سیاسیی دروست‬ ‫رای گشتیی دروس����ت دەك���ەن‪ ،‬سەرنجدان‪ ،‬یان چاوپێكەوتنەوە‪.‬‬ ‫شیكردنەوەی ن���اوەڕۆك‪ :‬ئەم دەكات‪ ،‬جێی مەترسی سیستمە زاڵ‌و‬ ‫پێویستە خاوەن پێگەی سیاسیی‌و‬ ‫ئابووریی‌و كۆمەاڵیەتیی‌و رۆشنبیریی رێگایە‪ ،‬زیاتر بۆ را جیهانییەكانە‪ ،‬نادیموكراتەكانە‪ .‬ئەم مەترسییە‪،‬‬ ‫بن‪ ،‬جێگەی متمانەی جەماوەر بن‌و وەك؛ شیكردنەوەی بابەتەكانی لەمانەوەی دەسەاڵت‪ ،‬یان دەرخستنی‬ ‫راستگۆیی‌و سەرنجڕاكێشیان هەبێت‌و كەناڵەكانی راگ��ەی��ان��دن‌و دۆخ��ە كەموكورتی‌و چاوكردنەوەی جەماوەر‬ ‫ئ���اب���ووری���ی‌و س��ی��اس��ی��ی‌و ی��ان بۆ ئ��ازادی �ی‌و دیاریكردنی بڕیاری‬ ‫بتوانن كاریگەریی دروست بكەن‪.‬‬ ‫سیاسیی‌و گفتۆكردن لەسەر مەسەلەو‬ ‫ه��ۆك��ارە ئ��اب��ووری��ی��ەك��ان‪ :‬ئەو كۆمەاڵیەتییەكان‪.‬‬ ‫پرسە سیاسییەكان‪ ،‬وا لەم جۆرە‬ ‫جۆرەكانی رای گشتیی‬ ‫هۆكارە ئابوورییانەی تاك پشتیان‬ ‫رای گشتیی‪ ،‬لە سەرچەندین دەس��ەاڵت��ان��ە دەك���ات‪ ،‬دەنگەكان‬ ‫پێدەبەستێت‪ ،‬ئ��اب��ووری�ی‌و بوونی‬ ‫كپ بكەن‌و رێگا بەدەربڕینی را‌و‬ ‫بنەما پۆلێن كراوە‪ ،‬لەوانە‪:‬‬ ‫جیاوازی زۆر لەنێو چینەكاندا‪.‬‬ ‫بنەمای جوگرافی‪ :‬وەك رای بۆچوونەكانیان ن��ەدەن‌و بەشێوازی‬ ‫ه��ۆك��ارە ك��ەس��ی��ی��ەك��ان‪ :‬ئ��ەو‬ ‫تایبەتمەندییەی لەو كەس‪ ،‬یان تاكەدا گشتیی ن��اوچ��ەی��ی‪ ،‬ن��ەت��ەوەی��ی‪ ،‬ج��ۆراوج��ۆر رووب�����ەڕووی ببنەوە‌و‬ ‫جەماوەریش بۆ پاراستنی ژی��ان‪،‬‬ ‫هەیە وەك بارودۆخی فسیۆلۆجی‪ ،‬ئیقلیمیی‪ ،‬جیهانیی‪.‬‬ ‫بنەمای كات‪ :‬وەك رای گشتیی یان بەرژەوەندیی یان هۆكاری تر‬ ‫یان بارودۆخی دەروونیی‪.‬‬ ‫ك��ە پەیوەندیی بەسیستمەكەوە‬ ‫رۆشنبیریی‌و پەروەردەو فێركردن‪ :‬كاتیی‪ ،‬یان ماوەدرێژ‪.‬‬ ‫بنەمای الیەنگیریی‪ :‬وەك رای هەیە‪ ،‬ناتوانن راكە دەرببڕن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫رۆشنبیریی‌و هۆشیاریی‪ ،‬بنەمان‬ ‫بۆ دروستبوونی رای گشتیی‪ ،‬هەروەها گشیی كەمینەكان‪ ،‬زۆرینە‪ ،‬زۆرینەی لە پرۆسەیەكی ب��ەردەوام��دا‪ ،‬ئەم‬ ‫را‌وبۆچوونانە گەاڵڵە دەبن‌و چەكەرەو‬ ‫پەروەردەو فیركردن گرنگترین رۆڵیان زۆر‪ ،‬گشت‪.‬‬ ‫بنەمای جێگیربوون‪ :‬وەك رای نەشونما دەكەن‌و لەهزری بەشێكی‬ ‫هەیە لە هۆشیاركردنەوەو پەروەردەی‬ ‫زۆری خ��ەڵ��ك��دا‪ ،‬ب��ەه��ۆی فشاری‬ ‫گشتیی جێگیر‪ ،‬یان گۆڕاو‪.‬‬ ‫گۆ مە ڵگە د ا ‪،‬‬ ‫هەندێكیش‪ ،‬بنەمای چۆنێتیی دەس���ەاڵت‌و نەبوونی زەمینەیەكی‬ ‫بێگو ما ن‬ ‫ك�������ە‬

‫كؤمثانياى وشة هةفتانة دةريدةكات‬

‫سکرت َيرى نووسين‬ ‫هيوا جةمال‬

‫‪07701576906‬‬

‫‪hiwa.jamal@yahoo.com‬‬

‫پ��ەی��وەن��دی��ی ب��ەج��ۆری سیستمی‬ ‫سیاسییەوە هەیە‪.‬‬ ‫رووداوو كێشەكان‪ :‬دروستبوونی‬ ‫رووداو‪ ،‬یان كێشەو تەنگژەیەك كە‬ ‫كۆمەڵگە رووب����ەڕووی دەبێتەوە‪،‬‬ ‫دەبێتە هۆی دروستبوونی ئاڕاستەی‬ ‫نوێ‌‌و رای گشتیی دروست دەكات‪.‬‬

‫خاوةنى ئيمتياز‪ :‬كؤمثانياى وشة‬

‫ل َيثرسراوى هونةرى‬ ‫شاخةوان ئةنوةر‬

‫‪07701361826‬‬

‫‪shakhawan.shdn@gmail.com‬‬

‫دروستبوونی را دەكەنە پێوەر‪ :‬وەك‬ ‫رای گشتیی بەهۆی فشار‪ ،‬بەهۆی‬ ‫دەنگدان‪ ،‬بەهۆی رازیكردن‪ ،‬بەهۆی‬ ‫كۆمەاڵیەتیی‪.‬‬ ‫بنەمای چۆنێتی‪ :‬وەك رای‬ ‫گشتیی زاڵ‪ ،‬رای گشتیی رەخنەگر‪.‬‬ ‫بنەمای دەركەوتن‌و ئاشكرایی‪:‬‬ ‫ئەمیش دابەش دەكرێت بۆ دووجۆر‪،‬‬ ‫ئەوانیش؛ رای گشتیی دیار‌و ئاشكرا‪،‬‬ ‫رای گشتیی ن��ادی��ارو ش���اراوە كە‬ ‫هەڵوێستەی لەسەر دەكەین‪.‬‬

‫راستەقینەی لەباری دیموكراسی‌و‬ ‫ئ��ازادی��دا‪ ،‬بەشێوەی ش��اراوەی��ی یا‬ ‫خەفەكراو دەمێنێتەوە‪ ،‬ئەگەرچی‬ ‫ئ��ەو راوب��ۆچ��وون��ان��ەش‪ ،‬جێگەی‬ ‫رەزامەندیی‌و پەیوەندیی بەتینیان‬ ‫ب��ە ب��ەرژەوەن��دی��ی��ەك��ان��ی سەرجەم‬ ‫خەڵكیشەوە هەیە‪ ،‬بۆیە جێگەی‬ ‫سەرسوڕمان‌و بارێكی ناتەندروست‬ ‫نییە لەم سیستمانەی كە دەسەاڵت‬ ‫دەستی بەسەر هەموو جومگەكانی‬ ‫ژیانی كۆمەڵگە گرتبێت‌و ت��ەواوی‬ ‫كۆڵەكەكانی ژێرخانی ئابووریی‌و‬ ‫بازرگانیی‌و ب��ازاڕی لەدەستدابێت‌و‬ ‫دەسەاڵتی سیاسیی قۆرخكردبێت‌و‬ ‫ب���ڕوای ب��ە م��ان��ا راستەقینەكەی‬ ‫دیموكراسی‌و ئازادییە سیاسیی‌و‬ ‫مەدەنییەكان نەبێت‪...‬تاد‪ ،‬ئەوە رای‬ ‫گشتیی ئ��ازاد‪ ،‬بەزەحمەت دروست‬ ‫دەبێت‌و كارێكی ئەوەندە ئاسان‌و سانا‬ ‫نابێت‪ ،‬بەاڵم ئەو رایانەی دەسەاڵت‬ ‫مەبەستیه‌تی‌و لە بەرژەوەندییه‌تی‪،‬‬ ‫دروس������ت دەب�����ن ك���ە دەرب�����ڕی‬ ‫خواستی جەماوەر نین‪ ،‬هەرلەبەر‬ ‫ئەوەشە‪ ،‬ئەم سیستمانە زۆربەیان‬ ‫ب��ەش��ۆڕش‌و بەدەستی ج��ەم��اوەرو‬ ‫لەڕێی ج��ەم��اوەرەوە دەك��ەون��ە بەر‬ ‫ش���ااڵوی ت��ووڕەی��ی‪ ،‬بەپێچەوانەی‬ ‫واڵت��ە دیموكراسی‌و لیبراڵەكان كە‬ ‫لە سایەی سەقامگیری سیاسیی‌و‬ ‫دیموكراسییەكانیاندا‪،‬‬ ‫سیستەمە‬ ‫پرۆسە‌و دروستكردنی رای گشتیی‬ ‫ل��ەس��ەر پرسێك‪ ،‬ی��ان بابەتێكی‬ ‫دیاریكراو‪ ،‬كارێكی ئەوەندە قورس‌و‬ ‫گران نییە‌و رێگریی‌و بەربەستی بۆ‬ ‫دروست ناكرێت‪.‬‬ ‫لەسیستمی لیبراڵدا‪ ،‬راكان دیارو‬ ‫هۆكارەكانی رادەربڕین فەراهەم دەبن‌و‬ ‫راكان بەئاشكرا دەردەبڕدرێن‪ ،‬ئەمەش‬ ‫هاوكاری دەسەاڵتی سیاسیی دەكات‬ ‫ب��ەردەوام بەخۆیدا بچێتەوە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بۆچوون‪ ،‬یان دیدگاو دنیابینییەكی‬ ‫هەڵە‪ ،‬ی��ان ن��ەخ��وازراوی هەبێت‪،‬‬ ‫ل��ەڕێ��گ��ەی ج���ەم���اوەرەوە ئ��اگ��ادار‬ ‫بكرێتەوەو بڕیاری سیاسیی لەخزمەتی‬ ‫گشتیدا بێت كە ئ��ەم سیستمانە‪،‬‬ ‫بەڕێگای دیموكراتیی‪ ،‬ئاڵوگۆڕی‬ ‫دەسەاڵت دەكەن‪.‬‬

‫قوربانیی‌و جەلالد‪ ،‬دوو رەگ��ەزی پێكهێنەری هەر‬ ‫سیستمێكی ئیستیبدادین‪ .‬لە هەر سیستمێكی ستەمكاردا‪،‬‬ ‫جەلالد یاریی بەقوربانیی دەكات‌و دەیكاتە دەستكەالی خۆی‪.‬‬ ‫ئەم یاریی پێكردن‌و بە دەستكەالكردنە چەندین شێوازی‬ ‫هەیە‪ ،‬هەندێكجار جەلالد ئازاری قوربانیی دەدات‪ ،‬هەندێك‬ ‫جاریش بەپێچەوانەوە خزمەتی دەكات‪ ،‬هەندێك جار كاری‬ ‫بۆ دەكات‪ ،‬هەندێكجاریش لێی دەپێچێتەوە‪ .‬هەندێكجار پێی‬ ‫دەبەخشێت هەندێك جاری تر لێی زەوت دەكات‪.‬‬ ‫بوونی ئەم وێنە جیاوازانەی پەیوەندیی نێوان قوربانیی‌و‬ ‫جەلالد‪ ،‬تەنیا بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە كە هیچ كامیان بێ ئەوی‬ ‫تریان بوونی نییە‪ .‬لەم سیستمە سیاسیی‌و ئیدارییەشی ئێستا‬ ‫لە كوردستاندا هەیە‪ ،‬یار‌یی نێوان قوربانیی‌و جەلالد‪ ،‬وەك‬ ‫یاری ‌ی نێوان مشك‌و پشیلەكە ئامادەیی هەیە‪.‬‬ ‫ئەوەی وامان لێدەكات بیسەلمێنین سیستمی سیاسیی‬ ‫لە كوردستاندا سیستمێكی ئیستیبدادییە‪ ،‬ئەوەیە كە لەم‬ ‫سیستمەدا قوربانیی‌و جەلالد بونیان هەیە‪.‬‬ ‫ج��ەل�لادەك��ان ك��ێ��ن؟ ب���ەالی م��ن��ەوە ج��ەل�لادەك��ان‬ ‫كۆمەڵیك نوخبەی دەستەبژێری سیاسین‪ .‬قوربانییەكان‬ ‫كێن؟ قوربانییەكانیش زۆری��ن��ەی خەڵكی كوردستانن‪،‬‬ ‫بە حیزبییەكانیشەوەو ب��ەوان��ەش كە پێیان دەوترێت‬ ‫«موستەفیدین» لە حیزب و لە دەسەاڵت‪ .‬ئەوانەی لەهەر‬ ‫سیستمێكی ئیستیبدادیدا «موستەفیدن»‪ ،‬قوربانیین لە‬ ‫رێگای خزمەتكردنەوە‪ ،‬لە رێگای بەخشینەوە‪ ،‬هەر رێك‬ ‫وەك ئەوانەی لە رێگای مەحرومكردنەوە بوونەتە قوربانیی‪.‬‬ ‫واتە «مەحرومەكان» و «موستەفیدەكان» لە سیستمی‬ ‫ئیستیبدادیدا‪ ،‬وەك ئەمەی كوردستان‪ ،‬هەردووكیان دوو دیوی‬ ‫یەك دراون‪ ،‬كە پێی دەوترێت (قوربانیی)‪.‬‬ ‫روون��ە؛ كە مەحرومەكان بۆچی قوربانیین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پرسیار ئەوەیە بۆچی موستەفیدەكانیش قوربانیین؟‬ ‫«م��وس��ت��ەف��ی��دەك��ان»ی��ش ق��ورب��ان��ی��ی��ن‪ ،‬چ��ون��ك��ە مافە‬ ‫سەرەتاییەكانی خۆیانیان لە «رێگایەكی ترەوە» جارێكی‬ ‫تر پێ فرۆشراوەتەوە‪ ...‬وەك خێر‪ ،‬سەدەقە‪ ،‬منەت‪ ،‬چاكە‪،‬‬ ‫ئیمتیاز‪ ،‬ئەو مافانەیان پێدراوە‪ ،‬كە لە بنەڕەتدا دەبوو‬ ‫وەك مافی سروشتی بیاندرێتێ‌‪ .‬ئەمە جگەلەوەی بە رێگای‬ ‫ناشەرعیی پێیان دراوە‪ ،‬كە دەكرا بە رێگای شەرعیی پێیان‬ ‫بدرێت‪ ،‬لە هەمانكاتیشدا هەر كات جەلالدەكە ویستی لێیان‬ ‫وەردەگرێتەوە‪ ،‬خۆ ئەگەر ئارەزوویشی بكردایە‪ ،‬هەر لە‬ ‫سەرەتاوە ئەو مافەی نەدەبەخشی‌و زەوتی دەكرد‪ .‬دواجار‬ ‫لەم سیستمەشدا‪ ،‬تاكە رێگای بەردەم «موستەفید»‪ ،‬بۆ‬ ‫بەدەستهێنانی ئەو مافەی كە وەك ئیمتیاز پێی دراوە‪ ،‬ئەوەیە‬ ‫دەبێت ئەم رێگایە قبووڵ بكات‪ ،‬ئەگەر نا‪ ،‬مافەكەی یان‬ ‫مافەكانی دەست ناكەوێـت‪ .‬واتە رێگایەكی دی‪ ،‬بوونی نییە‪.‬‬ ‫زۆری��ن��ەی «موستە فیدە»كانی واڵت��ی ئێمە‪ ،‬لەم‬ ‫قوربانییانەن كە مافەكانی خۆیان وەك هاواڵتی نەدراوەتێ‌‪،‬‬ ‫بەڵكو لە رێگایەكی ناشەرعییەوە مافەكانیان بۆ كراوە بە‬ ‫ئیمتیاز‪ ،‬سەدەقە‪ ،‬چاكەو شتی تر‪ ...‬ئەمە جگە لەوەی‬ ‫مافەكانیان بۆ بەناشەرعیی كراوە‪.‬‬ ‫مووچە‪ ،‬پارچەیەك زەویی‪ ،‬دامەزراندن‪ ،‬قبووڵ خاس‪،‬‬ ‫گواستنەوەی راژە‪ ،‬ناردنەدەرەوە بۆخوێندن‪ ...‬وەرگرتنی‬ ‫پلەوپایەو پۆست‪ ...‬هتد‪ ،‬زۆربەی هەرە زۆری ئەم بابەتانە كە‬ ‫مافی هاواڵتییانن‌و دەتوانن لە رێگای شەرعییەوە بەدەستی‬ ‫بهێنن‪ ،‬لە سیستمە ئیستیبدادییەكان‌و لە سیستمی سیاسیی‌و‬ ‫ئیداریی هەرێمی كوردستانیشدا دەكرێنە كەرەستەیەك بۆ‬ ‫چەوساندنەوەو دروستكردنی قوربانیی‪ .‬قوربانیی بە هەردوو‬ ‫ماناكەی‪ ،‬ئەوانەی ئەم مافانە وەك موستەفید لە حیزب‬ ‫وەردەگرن‪ ،‬نەك وەك هاواڵتی‪ ،‬بە ناشەرعیی وەری دەگرن‪،‬‬ ‫نەك شەرعیی‪ ،‬ئەوانەشی كە بە هۆكاری سیاسیی یان هۆكارێكی‬ ‫دی‪ ،‬یان هەندێجار بێ هۆكاریش لەم مافە سەرەتاییانە‬ ‫بێبەش دەكرێن‪« .‬موستەفید» و «مەحروم» لەم سیستمە‬ ‫ستەمكارانەدا ئەوەندە لێكنزیكن‪ ،‬كە «مەحرومەكان»‬ ‫دەك��را «موستەفید»بن‌و «موستەفیدەكان»یش دەكرا‬ ‫«مەحروم»بن‪ ،‬هەروەك لە چەندین لە حزەدا ئەم جێگۆڕكێیە‬ ‫بە واقیعیی روو دەدات‌و رووی داوە‪..‬‬ ‫ئ��ەوان��ەی واز لە حیزب دێنن لە ی��ەك ل��ەح��زەدا‪ ،‬لە‬ ‫موستەفیدەوە دەب��ن بە مەحروم‪ ،‬ئەوانەشی دەس��ت بە‬ ‫موجامەلەكردنی حیزب دەك��ەن‪ ،‬لە مەحرومەوە دەبن بە‬ ‫موستەفید‪ .‬موستەفیدەكان قوربانیین‪ ،‬بەڵكو ئەوەندە‬ ‫قوربانیین تائەو رادەیەی دەتوانین بڵێین لە یەك رووەوە‬ ‫زیاتر لە مەحرومەكان قوربانیین‪ ،‬ئەویش ئەوكاتەی‬ ‫كەسی «موستەفید» ئازادیی وتن‪ ،‬وی��ژدان‪ ،‬بیركردنەوە‪،‬‬ ‫رەخنەگرتن‌و توڕەبوونیشی لێسەندراوەتەوە‪ ،‬بۆیە گەورەترین‬ ‫باج كە موستەفید دەیدات‪ ،‬ئەو ئازادییەی خۆیەتی‪ ،‬كە بۆ‬ ‫وەرگرتنی مافێكی سروشتی دەیبەخشێتە جەلالدەكانی‪،‬‬ ‫بەاڵم «مەحروم» لەم رووەوە گرەوەكەی بردووەتەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫وەك كەسێكی جوامێر كە قبووڵی تەسلیمبوونی نەكردووە‬ ‫ئازادییەكەی بەدەستەوەیەو بۆ مافەكانی تریشی تێدەكۆشێت‪.‬‬

‫‪www.rozhnama.net‬‬

‫سه‌رنووسه‌ر‪ :‬مه‌م بورهان قانع‬

‫کارگ َي ِريی‌و ريکالم‌و ئاگاداريى‪:‬‬

‫ناونيشان‪:‬‬

‫‪info. rozhnama@gimail.com‬‬ ‫‪riklam.rozhnama@gimail.com‬‬

‫سل َيمانی‪ :‬زه‌رگه‌ت ‌ه ‪ -‬گردی زه‌رگه‌ته‌‪.‬‬ ‫کؤمپانيای وشه‬

‫‪07480121144 - 07701203949‬‬

‫دابه‌شکردن‪:‬‬

‫کؤمپانيای پةيپه‌ر‬

‫‪07708649210‬‬ ‫‪07504483631‬‬

‫ذمارة (‪ )642‬سيَشةممة ‪2011/7/12‬‬ ‫نازم سائیغ‬

‫هەر بە ربەی‬ ‫تەقتەقە‬ ‫هەر گۆڕانكارییەك بكرێت لە عێراقدا‪،‬‬ ‫ئەوا گەلی توركمان لێی بێبەشەو هەر وەك‬ ‫خۆیەتی‌و وەك بڵێیت هیچ رووی نەدابێت‪.‬‬ ‫لە ساڵی(‪)1991‬دا‪ ،‬ئەم هەلە زێڕینەی بۆ‬ ‫گەالنی كوردستان رەخسا‪ ،‬لە هەموو دونیادا‬ ‫هاوشێوەی نەبوو‪ ،‬هەتا سەركردەكان لەم‬ ‫بڕوایەدانەبوون‪ ،‬چونكە زۆر جار بوونەتە‬ ‫قوربانیی ئەوجۆرە یارییە نێودەوڵەتییانە‬ ‫كە هەرچییەك بێت‪ ،‬ئەوا رووی داو گەلی‬ ‫كورد بە ئامانجی خۆی گەیشت‪ ،‬بەاڵم گەلی‬ ‫توركمان‪ ،‬لێی بێبەش بو‌و و بەشداریی فیعلی‬ ‫پێنەكرا لە حكومەت‌و پەرلەماندا‪ ،‬بەاڵم بۆ‬ ‫دەمكوتكردنی توركمان‪ ،‬لە خولی رابردوودا‪،‬‬ ‫چوار ئەندام‌و لە خولی ئێستادا پێنج ئەنداممان‬ ‫بۆ دەستنیشانكرا بە سیستمی كۆتا‪ ،‬چوار‬ ‫ئەندامەكەی پێشوو‪ ،‬لەماوەی خولەكەدا‬ ‫هیچیان بۆ توركمان نەكرد‪ ،‬تەنیا مووچەو‬ ‫ئیمتیازات‌و ئێستاش مووچەی خانەنشینی‬ ‫وەردەگرن‪ ،‬لە خولی ئێستای پەرلەمانیشدا‪،‬‬ ‫پێنج ئ��ەن��دام��م��ان ب��ۆ دەستنیشانكراو‬ ‫ئ��ەوان��ەش تەنیا بۆ نیساب ت��ەواوك��ردن‌و‬ ‫دەستهەڵبرینیان بۆ تێپه‌ڕاندنی پ��ڕۆژەو‬ ‫بڕیارەكانی دەسەاڵت‌و حیزب لە پەرلەمان‪.‬‬ ‫زۆر سەیرو سەمەرەیە‪ ،‬پێنج ئەندام بەناوی‬ ‫توركمانەوە لە پەرلەمانن‪ ،‬بەاڵم پڕۆژەكانیان‬ ‫بەهیچ جۆرێك بەالی بەرژەوەندیی توركماندا‬ ‫ناچن‪ ،‬یەكێكیان دەڵێت‪ ،‬لە پەرلەمان هیچ‬ ‫یاسایەك نییە بەناوی كورد‪ ،‬یاخود بە ناوی‬ ‫توركمان‪ ،‬خۆ ئەگەر شەقامێك دروس��ت‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئەوا توركمانیش بەسەریدا ناڕوات؟‬ ‫ئێمەش دەڵێین‪ ،‬باشە ئەی جەنابت بەناوی‬ ‫كێو‌ه ئەو پۆستەت داگیركردووە؟ خۆ ئەگەر‬ ‫وابێت‪ ،‬توركمان پێویستی بە نوێنەر نییە‪،‬‬ ‫چونكە ئەگەر باران بۆ كورد ببارێت‪ ،‬ئەوا بۆ‬ ‫توركمانیش دەبارێت‪.‬‬ ‫ئەمانە ه��ەم��ووی��ان‪ ،‬ب��ەن��او نوێنەری‬ ‫گەلی توركمانن‪ ،‬بەویژدانی هەموو كوردو‬ ‫توركمانێكی ب��ەوی��ژدان‪ ،‬ئەمانە نوێنەری‬ ‫توركمانن؟ یاخود ئەگەر نوێنەرە كوردەكان لە‬ ‫پەرلەمانی عێراق‪ ،‬ئەم جۆرە هەڵسوكەوتانە‬ ‫بكەن‪ ،‬ئێوە لێیان رازی دەبن؟ بۆ نموونە؛‬ ‫یەكێتیی نووسەران‌و ئەدیبانی توركمان‪،‬‬ ‫س ‌ێ ساڵی بەسەرداچوو تا رێگایان پێدرا‪.‬‬ ‫با تۆزێك بە الی هەڵبژاردنی یەكێتیی‬ ‫نووسەران‌و ئەدیبانی توركماندا بچین؛ كە‬ ‫دیاردەیەكی سەیرو سەمەرەی لێكەوتەوە؛‬ ‫لە كاتی هەڵبژاردنی جێگری سەرۆكی‬ ‫یەكێتییەكە‪ ،‬یەك لەئەندام پەرلەمانەكانی‪،‬‬ ‫ك��ە ئێستا ل��ە پەرلەمانی كوردستانە‌و‬ ‫لیستەكەیان زیاتر لە (‪ )20‬هەزار دەنگی‬ ‫هێنا‪ ،‬ب��ەاڵم ئەم ئەندامە لە هەڵبژاردنی‬ ‫جێگری سەرۆك یەكێتییەكەدا‪ ،‬تەنیا یەك‬ ‫دەنگی بەدەستهێنا‪ ،‬ئەویش دەنگی خۆی‬ ‫بوو‪ ،‬لەهەموویان سەیرتر‪ ،‬توركمانێكی سەر‬ ‫بە حیزبە كارتۆنییەكانی توركمان‪ ،‬باس‬ ‫لە دەستوەردانی هەردوو حیزبی دەسەاڵت‬ ‫لەكاروباری توركمان دەكات‌و ناڕەزایی خۆی‬ ‫دەردەبڕێت‪ ،‬ئه‌مه‌ش بەوە دەچێت كە «‪.....‬‬ ‫بە ‪ .....‬دەڵێت‪ ،‬رووت رەش بێ»‪ .‬ئەوەی‬ ‫باس لە هەموو حیزبە كارتۆنییەكانی توركمان‬ ‫بكات كە هەریەكەیان‌و بودجەیەكی زەبەالح‬ ‫لە س���ەروەت‌و سامانی گ��ەل دەب��ن‪ ،‬بەبێ‌‬ ‫ئەوەی چاالكییەكیان بۆ گەلەكەیان هەبێت‪،‬‬ ‫ئێستا من پرسیارەكەم ئاراستەی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫دەكەم‪ ،‬ئێوە داوای گوڕانكاریی‌و چاكسازیی‬ ‫دەكەن‪ ،‬ئایا تەنیا بۆ خۆتان هەوڵ دەدەن‪ ،‬یا‬ ‫بۆ گشت پێكهاتەكانی كوردستان؟ ئەی بۆ لە‬ ‫پڕۆژە چاكسازییەكانتاندا‪ ،‬داوای كۆتاییهێنان‬ ‫ب��ەم مەهزەلەیە ناكەن؟ ل��ەم ب��ڕوای��ەدام‪،‬‬ ‫ئەگەر بە نیازی دەسەاڵت‌و حیزب بین‪ ،‬ئەم‬ ‫بارە نائاساییە‪ ،‬هیچ چارەسەر ناكرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫وەبیرهێنانەوە (‪ )5‬دەنگی توركمان‌و (‪)6‬‬ ‫دەنگی ئاسوریی‌و ئەرمەنی‪ ،‬واتە (‪ )11‬دەنگ‬ ‫لە پەرلەمان لە بەرژەوەندیی (پارتی)دایە‪،‬‬ ‫نەك لیستی كوردستانیی‪ ،‬واتە ئەگەر بڕیارێك‬ ‫لە بەرژەوەندیی یەكێتیی نیشتمانیشدا بێت‪،‬‬ ‫ئ��ەم (‪ )11‬دەنگە لەگەڵ ب��ەرژەوەن��دی��ی‬ ‫(پارتی)دان‪ ،‬كەواتە هەر وەك باسمكرد‪ ،‬بۆ‬ ‫نیساب تەواوكردن‌و تێپەڕاندنی بڕیارەكان‪،‬‬ ‫چونكە (‪ )11‬دەنگ‪ ،‬كاریگەرییەكی زۆری‬ ‫هەیە لەسه‌ر دەنگدانەكان‪ ،‬ئایا لە پڕۆژەكانی‬ ‫ئێوەش بێئومێد بین؟ وا دی��ارە ئەگەر‬ ‫چاكسازیی‌و گۆڕانكاریش بكرێت‪ ،‬ئەوا بۆ‬ ‫توركمان هەر بە ربەی تەقتەقە‪.‬‬

‫*چاالكوانی توركمان‪.‬‬ ‫‪nazimsaig@yahoo.com‬‬

‫‪nawxo.rozhnama@yahoo.com‬‬

‫لەنێوان واڵتانی عەرەبیی‌و كوردستاندا‬ ‫هەڤاڵ كوێستانی‬ ‫لە رۆژانی (‪‌20‬و ‪‌21‬و ‪)22‬ی حوزەیراندا‪،‬‬ ‫رێكخراوی پەرلەمانتارانی ع��ەرەب دژی‬ ‫گەندەڵیی* لە شاری بەیروت‪ ،‬وۆركشۆپێكیان‬ ‫بۆ ژمارەیەك لە پەرلەمانتارانی پەرلەمانی‬ ‫عێراق رێكخست‪ ،‬كە تێیدا چەندین دەزگاو‬ ‫رێكخراوی جیهانیی‌و ناوچەیی پەیوەندیدار بە‬ ‫مەسەلەكانی گەندەڵیی‌و شەفافییەت بەشدار‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫ئەم رێكخراوە‪ ،‬ئەندامی رێكخراوی‬ ‫جیهانیی پەرلەمانتاران دژی گەندەڵییە‬ ‫(‪‌)GOPAC‬و ل���ە زۆرب�����ەی واڵت���ە‬ ‫عەرەبییەكانیشدا‪ ،‬رێكخراوی نیشتمانییان‬ ‫هەیە‪ ،‬رێكخراوێكی سەربەخۆی ناحكومیی‬ ‫ناسیاسییە‪ ،‬هەموو ئ��ەو پەرلەمانتارانە‬ ‫دەتوانن ببن بە ئەندامی كە بڕواو ئیرادەی‬ ‫دژایەتیی گەندەڵییان هەیە‪ ،‬جا سەر بە‬ ‫ب��ەرەی ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬ی��ان دەس��ەاڵت بن‪.‬‬ ‫ئامانجی سەرەكیش؛ یەكخستنی ویست‌و‬ ‫وزەو پەرەپێدانی توانای ئەو پەرلەمانتارانەیە‬ ‫كە ئ��ی��رادەی دژایەتیكردنی گەندەڵیی‌و‬ ‫چەسپاندنی شەفافییەت‌و لێپرسینەوەو‬ ‫حوكمی یاسایان هەیە‪ ،‬هەروا هەوڵ دەدات‬ ‫ئاستی هوشیاریی‌و زانیاریی پەرلەمانتاران‌و‬ ‫چاالكوانانی كۆمەڵگەی مەدەنیش بەرز‬ ‫بكاتەوە‪.‬‬ ‫ئەم وۆركشۆپە‪ ،‬بەشێوەیەكی گشتیی‪،‬‬ ‫سوودێكی زۆری بۆ ئێمە ه��ەب��وو‪ ،‬چ لە‬ ‫بواری فراوانكردنی ئاسۆكانی بیركردنەوەو‬ ‫تێگەیشتنمان لەو دیاردەیە‌و لە شێوازەكانی‬ ‫بەگژداهاتنەوەی‌و چ ل��ەڕووی دەركەوتنی‬ ‫ب��ای��ەخ��ی دروس��ت��ب��وون��ی ئ��ەو نێتوۆركە‬ ‫جیهانییەش لە مامەڵەكردن لەگەڵ دیاردەی‬ ‫گەندەڵیدا‪ ،‬لەسەرووی هەموو ئەمانەشەوە؛‬ ‫لە ئەنجامی توێژینەوەو شیكردنەوەی‬ ‫بارودۆخی واڵتانی ناوچەكەدا‪ ،‬گەیاندینیە‬ ‫دەرهاویشتەیەك كە ئ��ەو واڵت��ان��ە ه��ەژار‬ ‫بن‪ ،‬یان دەوڵەمەند‪ ،‬لەڕووی سەرهەڵدان‌و‬

‫قوڵبوونەوەو ئاكامەكانی ئەو دیاردەیە‪،‬‬ ‫جیاوازییەكی ئەوتۆ‪ ،‬نابینرێت‪ ،‬شێواز‌و‬ ‫میكانیزمی چارەسەركردنیش بەهەمانشێوە‪..‬‬ ‫زۆری���ن���ەی ك��ێ��ش��ەو رێگرییەكانیش لە‬ ‫ب��ەرەن��گ��ارب��وون��ەوەی گەندەڵیدا‪ ،‬هەمان‬ ‫سروشت‌و شێوازیان هەیە كە لە عێراق‌و‬ ‫هەرێمی كوردستانیشدا هەیانە‪.‬‬ ‫هەر بۆیە بەپێویستی دەزان��م‪ ،‬ئاماژە‬ ‫بە گرنگترینی ئەو كێشەو تەگەرانە بدەم‬ ‫كە لەو واڵتانەدا هەن‪ ،‬تا ئاستی نزیكیی‌و‬ ‫لەیەكچوونیان لەگەڵ ئەوانەی الی خۆماندا‬ ‫دەركەوێت‪:‬‬ ‫* بەكارهێنانی زۆرینەی پەرلەمانیی‬ ‫لەالیەن حیزبە دەس��ەاڵت��دارەك��ان��ەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫تێپەڕاندنی هەموو ئەو یاسایانەی لە قازانجی‬ ‫دەس��ەاڵت��دان‪ ،‬بەپەلەو بەب ‌ێ ئەنجامدانی‬ ‫لێكۆڵینەوەو لێوردبوونەوەی پێویست‪،‬‬ ‫لەهەمانكاتیشدا؛ رێگریكردن لە هەموو ئەو‬ ‫پرۆژەیاسایانەی ئۆپۆزسیۆن پێشكەشیان‬

‫ئەمە واقیعی ئەم‬ ‫ناوچەیەیەو گۆڕانگاریش‬ ‫بووەتە پرۆسەیەكی‬ ‫حەتمیی‌و پێویستی‬ ‫سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتیی‬ ‫ئەم سەردەمەو هیچ هێزێك‬ ‫ناتوانێت ئەم پرۆسەیە‬ ‫بوەستێنێت‪.‬‬

‫دەكات‪.‬‬ ‫* نەبوونی ئاڵوگۆڕ لە دەسەاڵتی‬ ‫سیاسیدا‌و رێزنەگرتنی ف��رە حیزبیی‌و‬ ‫بەشداریپێنەكردنی كاریگەرانەی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫لە دروستكردنی بڕیارو ئەو یاسایانەش‬ ‫كە پەیوەندییان بە بەرژەوەندیی گشتیی‌و‬ ‫مەسەلە چارەنووسسازەكانەوە هەیە‪.‬‬ ‫* ت��ێ��ك��ەاڵوك��ردن��ی دەس��ەاڵت��ەك��ان��ی‬ ‫جێبەجێكردن‌و ی��اس��ادان��ان‌و دادوەری���ی‪،‬‬ ‫لەسەر حسابی ئەو دوو دەسەاڵتەی دوایی‪.‬‬ ‫ئەمە لەكاتێكدا؛ گرنگترین پرەنسیپی‬ ‫دیموكراسیی‌و سیستمی پەرلەمانیی‪،‬‬ ‫جیاكردنەوەی ئەو دەسەاڵتانەیە لەیەكترو‬ ‫دروستكردنی هاوسەنگییە لەنێوانیاندا‪ ،‬نەك‬ ‫زاڵكردنی یەكێكیان بەسەر ئەوی تردا‪.‬‬ ‫* الوازی���ی‪ ،‬ی��ان نەبوونی ئیرادەی‬ ‫سیاسیی الی دەسەاڵت‪ ،‬لە بەرەنگاربوونەوەی‬ ‫گەندەڵیی‌و هەڵنەستان بە هیچ ئیجرائاتێكی‬ ‫پێویست لە دژی گەندەڵكاران‪.‬‬ ‫* الوازی����ی دەس���ەاڵت���ی ی��اس��ادان‌و‬ ‫دەس��ەاڵت��ی دادوەری����ی‌و دام��ودەزگ��اك��ان��ی‬ ‫چاودێریی‌و هەروا دامودەزگا نیشتمانیی‌و‬ ‫سەربەخۆكان‌و گۆڕینیان بۆ دامودەزگای‬ ‫حیزبیی‌و شەخسیی‌و پڕكردنیان بە خەڵكی‬ ‫حیزبیی‌و لە دەسەاڵت نزیك‪.‬‬ ‫* پێشێلكردنی مافەكانی م��رۆڤ‌و‬ ‫بەرتەسككردنەوەی ئازادیی بیروبۆچوون‌و‬ ‫دەربڕین‌و تەنگپێهەڵچنینی رۆژنامەنووسانی‬ ‫ئ��ازادو رێنەدانیان بەوەی دەستیان بگاتە‬ ‫سەرچاوەكانی زانیاریی‌و ئەو فایالنەی كە‬ ‫سروشتی ئیش‌و گەندەڵیی‌و پێشێلكارییەكان‬ ‫دەردەخەن‪.‬‬ ‫* ن��اڕوون��ی��ی ل��ە گرێبەستەكانداو‬ ‫دەستبەسەرداگرتنی بەرپرسان بەسەر ئەو‬ ‫گرێبەستانەدا‪ ،‬بەمەبەستی دابینكردنی‬ ‫زۆترین قازانج بۆ خۆیان‪.‬‬ ‫* نەبوونی پێوەرو یاسای عادیالنە‬

‫ب��ۆ تەمویل‌و چ��اودێ��ری��ی دارای���ی حیزبە‬ ‫سیاسییەكان‪.‬‬ ‫* ب�ڵاوك��ردن��ەوەی ت���رس‌و تۆقاندن‬ ‫لەناو هاواڵتییاندا‪ ،‬لەژێر پاساوی ئاسایشی‬ ‫نەتەوەیی‌و نیشتمانیدا‪.‬‬ ‫* هەبوونی واسیتەو مەحسوبییەت‪،‬‬ ‫لەسەر بنەمای حیزبیی‌و ناوچەگەریی‌و‬ ‫خێڵەكیی‪ ،‬لە هەموو بوارەكانی خوێندن‌و‬ ‫تەندروستیی‌و دامەزراندن‌و كەسێتیدا‪.‬‬ ‫* ناچارنەكردنی بەرپرسانی حیزبیی‌و‬ ‫حكومیی‌و پۆستە بااڵكان‪ ،‬لە كەشفكردنی‬ ‫داهات‌و موڵك‌و سامانیان‌و لێپرسینەوە لە‬ ‫دەوڵەمەندبوونی خێراو نامەشروع‪.‬‬ ‫ئەمە پوختەی ئەو خاڵە هاوبەشانەیە‬ ‫كە لەنێوان هەموو واڵتە عەرەبییەكاندا هەن‪،‬‬ ‫بە عێراق‌و هەرێمی كوردستانیشەوە‪.‬‬ ‫خۆ ئەگەر دەسەاڵتی كوردیی هەوڵیشیدا‬ ‫نکۆڵیی ئەو لێكچوونە زۆر نزیكانە بكات‌و‬ ‫پێیان وابێت؛ ئەو زریانەی گ��ۆڕان ئەمان‬ ‫ناگرێتەوەو دەتوانن بە هەندێك چاكسازیی‬ ‫ێ لەو حاڵەتە بگرن‪،‬‬ ‫زارەكیی‌و رووكەش ر ‌‬ ‫كە لە واڵتانی وەك؛ میسر‪ ،‬تونس‌‪ ،‬مەغریب‌‪،‬‬ ‫لیبیا‌‪ ،‬سوریاو یەمەن‌و ‪...‬هتد‪ ،‬روویانداوەو‬ ‫روو دەدەن‪ ،‬جگە لە خۆدوورخستنەوە‬ ‫لەتێگەیشتنی واقیع‌و هەقیقەت‪ ،‬شتێكی تر‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ە واق��ی��ع��ی ئ���ەم ن��اوچ��ەی��ەی��ەو‬ ‫گۆڕانگاریش بووەتە پرۆسەیەكی حەتمیی‌و‬ ‫پێویستی سیاسیی‌و كۆمەاڵیەتیی ئەم‬ ‫س��ەردەم��ەو هیچ هێزێك ناتوانێت ئەم‬ ‫پرۆسەیە بوەستێنێت‪.‬‬ ‫سیاسەتی ژی��ران��ەش؛ خۆگونجاندنە‬ ‫لەگەڵ ئەم واقیعە نوێیەدا‪ ،‬ئەویش بە مل‬ ‫دان بۆ داخوازیی‌و پێویستییەكانی خەڵك‌و‬ ‫بە قبووڵكردنی گۆڕان‌و چاكسازیی جدیی‌و‬ ‫ریشەیی لەسەر هەموو ئاستەكانی ژیان‪،‬‬ ‫وەخت كوشتن‌و خۆ خافاڵندیش لە قازانجی‬

‫دەسەاڵتدا نییە‌و وەخت لەم رۆژگ��ارەدا لە‬ ‫قازانجی خەڵكە‪ ،‬نەك دەسەاڵت‪.‬‬ ‫ماوەتەوە بڵێم؛ هەبوونی رێكخراوێكی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ی ك���وردس���ت���ان‪ ،‬بۆ‬ ‫بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵیی‪ ،‬بەو فۆرم‌و‬ ‫بەرنامەو ستراتیژ‌و میكانیزمەی رێكخراوی‬ ‫جیهانیی پەرلەمانتاران لە دژی گەندەڵیی‌و‬ ‫لقەكانیشیان لە واڵتانی دنیادا هەیانە‪،‬‬ ‫بووه‌تە پێویستیی‌و ئەركێكی نیشتمانیی‌و‬ ‫ئەخالقیی‌و پیشەیی‪ ...‬ه��ەر لێرەشەوە‬ ‫پێشنیازم بۆ پەرلەمانتارانی كوردستان‪،‬‬ ‫هەموو ئەو پەرلەمانتارانەی بڕوایان بە‬ ‫دژایەتیكردنی گەندەڵیی هەیە‪ ،‬لە هەر‬ ‫حیزب‌و رێكخراوێكی سیاسیدان‪ ،‬یان نین‪،‬‬ ‫پەلە بكەن لە دروستكردنی ئەو رێكخراوەداو‬ ‫رێكخراوی جیهانیی پەرلەمانتارانی دژ بە‬ ‫گەندەڵیش هاوكارو پشتیوانتان دەبن‪.‬‬ ‫* سەبارەت بە ناوی ئەو رێكخراوە‪،‬‬ ‫پێمان واب��وو‪ :‬نەدەبوایە وش��ەی عەرەبی‬ ‫پێوەبا‪ ،‬د‪.‬عەزمی بەشارە‪ ،‬ئەندامی پەرلەمانی‬ ‫ئیسرائیلی‌و ئەندامی دەستەی بەڕێوەبەری‬ ‫ئەم رێكخراوە‪ ،‬وت��ی‪ :‬پێشنیازەكە ئەوە‬ ‫بوو كە ناوی «پەرلەمانتارانی خۆرهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاست دژی گەندەڵیی» بێت‪ ،‬بەاڵم ئێمە‬ ‫بۆ رێگرتن لە پەرلەمانتارە ئیسرائیلییەكان‌و‬ ‫ماف نەدان بە ئەوان‪ ،‬كە لە ئیسرائیلدا لقی‬ ‫ئەم رێكخراوەیان هەبێت‪ ،‬بۆیە كردمانە‬ ‫پەرلەمانتارانی ع����ەرەب‪ ...‬ل��ە وەاڵم��ی‬ ‫روونكردنەوەكەی ئەودا وتم‪ :‬ئەمە لەكاتێكدا‬ ‫كە پێچەوانەی یاسای مافی مرۆڤەو لەڕووی‬ ‫ئەخالقیی‌و پرۆفیشناڵیشەوە‪ ،‬كارێكی‬ ‫نادروستە‪ ،‬لەهەمانكاتیشدا؛ زیانگەیاندنە بە‬ ‫كەیسی فەڵەستین‪ ...‬بۆ ئێوە باشتر بوو ئەو‬ ‫پەرلەمانتارە ئیسرائیلیانەتان لەگەڵدابان‪،‬‬ ‫كە دژی گەندەڵیی‌و حوكمی ناعادیل‌و‬ ‫ناشەفافییەتن‪ ،‬بۆیە باشترە بەم مەسەلەیەدا‬ ‫بچنەوە‪.‬‬

‫هاتنه‌وه‌ی شه‌پۆله‌کانی ئازادیی‌و تێرۆری دەو‌ڵه‌ت!!‬ ‫هاشم کۆچانی‬ ‫راستە‪ ،‬ئێستا سەراکانی ئازادیی‌و‬ ‫شەقام لە شەپۆلەکانی دژە گەندەڵیی‬ ‫چۆڵکراون‪ ،‬بەاڵم ئەوە خۆگەوجاندنە ئەگەر‬ ‫(‪)19‬ی نیسان بە کۆتایی خۆپیشاندان‌و‬ ‫تەقینەوەی ناڕەزایی لێکبدرێتەوە‪ .‬ئەو‬ ‫شەپۆالنەی بااڵنسیان بە دەسەاڵت تێکدا‪،‬‬ ‫سێیەکی قاڵبە بەفرەکە بوو‪ ،‬دوو بەشەکەی‬ ‫تری لە بنی ئاوەکە نەهاتبووە دەر‪.‬‬ ‫ه���ۆک���اری ب���ە ش��ەپ��ۆل��ن��ەب��وون‌و‬ ‫نەتەقینەوەی ناڕەزایی ش��اری هەولێرو‬ ‫دهۆکیش‪ ،‬ئ��ەوە نییە ک��ە دەس���ەاڵت‌و‬ ‫میدیاکانی تیۆرڕێژیی بۆ دەکەن‪ ،‬بەڵکو‬ ‫بەهۆی سەپاندنی کۆنتڕۆڵی نائاسایی‌و‬ ‫لەمپەری سەربازیی‌و راوەدوونانەوە بوو‪،‬‬ ‫کە تەواوی سنوورەکانی ناوچەی زەردی‬ ‫گرتووەته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ���ەم���ەش ک���ت���وم���ت‪ ،‬ف��ۆرم��ێ��ک��ی‬ ‫ش���اراوەو پێشوەخت پەنابۆبراوی ئەو‬ ‫میلیتاریزەکردنەیە کە لە ناوچه‌ی سەوزدا‬ ‫بە ئاشکرا پێڕه‌وکرا‪.‬‬ ‫تا ئەو کاتەی ئیرادەیەکی یاسایی‌و‬ ‫سیاسیی‌و مۆڕاڵیی بۆ بەرەنگاربوونەوەی‬ ‫بێ پێچوپەنای گەندەڵیی‌و ناعەدالەتیی‬ ‫بە ک���ردەوە دەرن��ەک��ەوێ��ت‪ ،‬سەرلەنوێ‬ ‫خڕبوونەوەی شەپۆلەکان‌و هاتنەوەیان‬ ‫بە وزەوتوانایەکی زۆرت��رەوە بۆ شەقام‌و‬ ‫سەراکانی ئازادیی‪ ،‬لەو ئەگەرانە دەبن کە‬ ‫لەهەر ئان‌و ساتێکدا‪ ،‬چاوەڕوانکراوبن‪.‬‬ ‫گەندەڵیی لە واڵتی ئێمەدا‪ ،‬بووەتە‬ ‫کارەساتێکی نیشتمانیی‌و مەترسیی‬ ‫نمرەیەکی ن��اوخ��ۆی�ی‌و ل��ە ق��وواڵی��ی��ەوە‬ ‫هەڕەشە لە زیاتر هەڵتەکاندنی شیرازەکانی‬ ‫کۆمەڵگە دەک��ات‌و سامناکترین لەمپەرە‬ ‫ل��ەب��ەردەم بنیاتنانی ستراتیژییانەی‬ ‫ژێرخان‌و بەدەزگاییکردنی حکومەت‌و چاری‬ ‫کێشە بنەڕەتییەکانی خزمەتگوزاریی‌و‬ ‫گەشەسەندنی ئاسایی کۆمەڵگ ‌ه‪‌.‬‬ ‫لەماوەی (‪ )20‬ساڵی رابردوودا‪ ،‬چجای‬ ‫لە (‪)2003‬وە‪ ،‬گەندەڵیی لە گومانلێکردن‬ ‫چووەتەدەرێ‌و لە ناوەندە جیاجیاکاندا‪،‬‬ ‫بەزم‌و دەبدەبەی دنیای بۆ لێدەدرێ‪.‬‬ ‫گەندەڵیی‪ ،‬خەونێک نییە کە هێشتا‬ ‫خەونبینەر نەیگێڕابێتەوە‪ ،‬به‌پێچه‌وانه‌وه‬

‫بارودۆخی هه‌رێم‪ ،‬له‌به‌رده‌م چه‌ند‬ ‫رێگا‌و ئه‌گه‌ر‌ێکدایه‌‪ ،‬یه‌کێکیان ئه‌وه‌یه‬ ‫‌ئیرادەیه‌کی فه‌رمیی‌و سیاسیی هەبێت‬ ‫بۆ ش��ەڕی دژەگەندەڵیی که ‌گ��وێ لە‬ ‫شەقام‌و ئۆپۆزسیۆن بگرێ‌و پێ لەوە‬ ‫بنێت که سه‌رچاوه‌کانی کاره‌ساتەکه‌‬ ‫ل �ه‌ دەزگ��اب��ااڵک��ان��ی ه����ه‌ردوو حیزب‌و‬ ‫ده‌سه‌اڵته‌که‌یاندایه‌‪ ،‬كە ئ��ەم ک��اره‌ش‬ ‫ل��ەه��ەر تاقیکردنەوەیەکی دی��ک�ه‌ی تا‬ ‫ئێستا قورسترە‪ ،‬ل��ەب��ەردەم هه‌رسێ‬ ‫سەرۆکایەتییەکه‌و دوو حیزبەکەیاندا‪.‬‬ ‫هەر کەسێک بە پشتبەستن بە کۆمەاڵنی‬ ‫خەڵک بچێتە ئەم تاقیکردنەوەیەوە‪ ،‬ئاکام‬ ‫بە دەستکەوتی گەورە لێی دێتە دەرەوە‪:‬‬ ‫راسته ‌دڵی س��ەدان کەسی گەندەڵ لە‬ ‫خۆی ده‌ڕه‌نجێنێت‪ ،‬به‌اڵم دڵی ملیۆنان‬ ‫هاواڵتیی ده‌باته‌وه‌‪.‬‬

‫‌پێگەکانی گ��ەن��دەڵ��ی��ی ش��اراوەن��ی��ن‌و‬ ‫بیچمەکانی وەک ن��او ل��ەپ��ی دەس��ت‬ ‫دەبینرێن‌و رەمزەکانی ئەوانەن کە رۆژانە‬ ‫لە میدیاکانەوە دەبنە میوانی ماڵەکانمان‪.‬‬ ‫لە واڵتێکدا‪ ،‬کە هێشتا کێشەی زەبەندی‬ ‫پ��ەروەردەو خوێندن‌و لەشساغیی‌و تۆڕی‬ ‫رێگاوبان‌و خزمەتگوزارییە بنچینەییەکانی‬ ‫تر‪ ،‬هەڕەشەی رۆژانەن بۆ تاک تاکی ئەم‬ ‫کۆمەڵگەیە‪ ،‬کەچی پاشاکانی گەندەڵیی‌و‬ ‫کەسانی دەستڕۆیشتووی ناو ده‌سه‌اڵت‪،‬‬ ‫ب��ە شێوەیەکی ن��اش��ەرع��ی��ی‪ ،‬سامانی‬ ‫س��ەرزەوی �ی‌و بن زەوی��ی‌و بودجەی ئەم‬ ‫واڵتەیان خستووەت ‌ه خزمه‌تی خۆیان‌و‬ ‫توێژێکی مشه‌خۆرو ل��ه‌ده‌ره‌وه‌ی بازنه‌ی‬ ‫مه‌عاش‌و ئیمتیازاتی حقوقیی‪ ،‬بوونه‌ته‌‬ ‫ملیۆنێرو میلیاردێر‪.‬‬ ‫ئ��ەو ه��ەم��وو قوتابخانەو ئۆفیسە‬ ‫حکومییانەی لە خانووبەرەی کرێدان‪ ،‬الی‬ ‫کێ کرێچین؟ ئەی ئەم هەموو کیڵگەو‬ ‫کۆشکە خەیاڵییانەی موڵكی تایبه‌تی چەند‬ ‫سەد کەسێکی دەستڕۆیشتووی ناو ئەم‬ ‫دوو حیزبەو ده‌سه‌اڵتن‪ ،‬لە کوێیان بوو؟‬ ‫ل ‌ه چوارچێوه‌ی یاسادا به‌ده‌ستهاتوون‪ ،‬دەسەاڵتدارانی تێکەڵ‬ ‫یان میراتەو لە باووباپیرانیانەوە بۆیان‬ ‫بەجێماوە؟ بێگومان‪ ،‬ناچنه‌و‌ه سه‌ر بە گەندەڵیی رێگای‬ ‫هیچکام لەو سەرچاوانه‌و بڕواش ناکەم لە‬ ‫پڕۆسەی بەرهەمهێنانەوە کەڵەکە بووبن‌و عاقاڵنەیان گرتبێتەبەر‪،‬‬ ‫زاده‌ی خوالنەوەی سەرمای ‌ە بن‪ ،‬یان‬ ‫هاتبنل‪‌.‬ه‌ هەمیشە تا مەرگی‬ ‫(زێدەبایی)یەکەی کارل مارکسەوە‬ ‫کام کۆمپانیاو کام بیناسازیی‪ ،‬کە‬ ‫سەرمایەکانیان خۆیان لە سەدان ملیۆن‌و خۆیان‪ ،‬بوغرایانە‬ ‫چەندان میلیارد دۆالر بده‌ن‪ ،‬لە‬ ‫دەرەوەی‌و درێژەیان بە گەندەڵیی‌و‬ ‫(چاالکییەکانی) پ��ارەداران��ی حیزب‬ ‫دەسەاڵتن‪ ،‬یان به‌لینکێک به‌وانه‌وه ‌گرێ ناعەدالەتیی داوە‬ ‫نه‌دراون؟‬ ‫لە م��ێ��ژوودا‪ ،‬به‌ده‌گمه‌ن رووی��داوە‬ ‫ل��ەم س��ااڵن��ەی دوای��ی��ش��دا‪ ،‬چه‌ندان‬ ‫راپ���ۆرت‌و ه���ەواڵ ل��ە میدیا ناوخۆیی‌و دەس��ەاڵت��داران��ی تێکەڵ بە گەندەڵیی‬ ‫جیهانییەکاندا باڵوکراونەتەوە؛ کە باس رێگای عاقاڵنەیان گرتبێتەبەر‪ ،‬هەمیشە‬ ‫لە پەڕینەوەو بردنە دەرەوەی سامان‌و تا مەرگی خۆیان‪ ،‬بوغرایانە درێژەیان بە‬ ‫سەرمایەی گەورە دەسەاڵتدارانی هەرێم گەندەڵیی‌و ناعەدالەتیی داوەو دژایەتیی‬ ‫دەک��ەن؛ بــــۆ تورکیا‌و ئێران‌و ئوردن‌و گەلەکانیان ک��ردووه‌‌و له‌م کاره‌شیاندا‬ ‫دێرۆک‌و رابردوویه‌ک ده‌که‌ن به ‌تێاڵ که‬ ‫کەنداو و چین‌و واڵتانی ئەوروپا‪.‬‬ ‫‌به‌ئێستایان نامۆیه‌‪.‬‬ ‫***‬

‫ب���ەاڵم‪ ،‬داخ���وا ئ��ەم دوو حیزبەو‬ ‫دەسەاڵتەکەیان‪ ،‬ل��ەدەرەوەی پێشهات‌و‬ ‫گ��وم��ان��ەک��ان‪ ،‬ئ���ەم ج���ارەی���ان ل��ەو‬ ‫سیگنااڵنە تێگەیشتن کە لە شەقامەوە‬ ‫پێیان گەیشت‪ ،‬ی��ان هێشتا بوغرایی‬ ‫بەرینەداون‌و‪،‬پێیان وایه‪ ‌،‬رووداوه‌کانی‬ ‫شووبات ‪ -‬نیسان چه‌ند تاوه‌ بارانێکی‬ ‫به‌هاریی بوون؟‬ ‫ئ�ه‌گ�ه‌رێ��ک��ی ت��ری��ان ئ��ەوەی��ە‪ ،‬کە‬ ‫دەسەاڵتداران لە گەمەکانی تا ئێستایان‬ ‫ب����ەردەوام ب �ن‌و ش��ەق��ام نه‌خوێننه‌وه‌و‬ ‫پێشیان وابێت‪ ،‬دەتوانن ئۆپۆزسیۆنێکی‬ ‫نزیک بە یەک ملیۆن دەنگیی (حەسیر‬ ‫مەیدان) بکەن‌و میدیای ئازاد دەمکوت‬ ‫بکەن‪ ،‬ب �ه‌اڵم ئەوکاتە هەموو شەوێک‬ ‫ب��ەس��ەر ئ��ەگ��ەری سپێدەیەکی پ��ڕ لە‬ ‫شەپۆلی ن��اڕەزای �ی‌و تووڕەیی خەڵکدا‬ ‫رۆژده‌کەنەوەو دەکەونە قۆناغێکەوە‪ ،‬ئەم‬ ‫نیمچە بااڵنسەی ئێستایان لەدەستده‌ده‌ن‪.‬‬ ‫ل��ە ک��ۆم��ەڵ��گ��ەی ئ��ێ��م��ەدا‪ ،‬شەقام‬ ‫شەڕی دژەگەندەڵیی راگەیاندووە‪ ،‬ئەو‬ ‫بەشە ده‌ستڕۆیشتووه‌ی دەسەاڵت‌و دوو‬ ‫حیزبەکەش کە ئەستۆپاکن‪ ،‬یان بەالی‬ ‫کەمەوە خۆیان پێ ئەستۆ پاکە‪ ،‬دەبێت‬ ‫یەکالیی ب��ب��ن��ەوەو بچنە ش��ەڕی دژە‬ ‫گەندەڵییەوە‪ .‬خۆ ئەگەر دەسەاڵت بیەوێت‬ ‫تاهەڵبژاردنی ئاییندە‪ ،‬بە کاتکوشتن‌و‬ ‫(رۆژە رۆژە) تێیپەڕێنێ‪ ،‬ئەمەیان ملنانە‬ ‫لە ئاسۆیەکی نادیار‪ ،‬چونکه‌ جیاوازیی‬ ‫چینایه‌تی ‪ -‬کۆمه‌اڵیه‌تیی به‌ ئاستێکی‬ ‫ئه‌وتۆ گه‌یشتووه‌‪ ،‬بووەته‌ سه‌رچاوه‌ی‬ ‫پێکه‌وه‌هه‌ڵنه‌کردن‌و ناسه‌قامگیریی له‌‬ ‫کۆمه‌ڵگه‌دا‪.‬‬ ‫رێبازی پ��ێ��ڕەوک��راوی بەدژنەوتن‌و‬ ‫بەدبینین‌و بەدخوێندنەوەو بەدلێکدانەوەی‬ ‫دەس��ەاڵت��داران��ی ه��ەرێ��م‪ ،‬بیست ساڵە‬ ‫گلەیی‌و گازەندەکان فەرامۆش دەکەن‪،‬‬ ‫رەخنەگرتنی رووناکبیران‌و میدیای ئازاد‬ ‫سووک دەکەن‪ ،‬رای جیاواز بە ده‌سه‌اڵت‬ ‫لیخن دەکەن‌و کۆشش‌و وزەو توانای نەوەی‬ ‫ن��وێ‌و عەقڵی ن��وێ بۆ بەشدارییکردن‬ ‫لە پرۆسەی سیاسیی‌و لە بنیاتناندا‬ ‫لەبار دەچوێنن‪ .‬کاتێکیش بۆ یەکەمین‬

‫ج��ار لەمێژووی پەرلەمانیی ئێمەدا‪،‬‬ ‫ئۆپۆزسیۆنێکی کارا (بەاڵم نەخوازراو‬ ‫لەالیەن دوو حیزبەکەوە) سەرهەڵدەدات‌و‬ ‫مل لە بەربەرەکانیکردنی گەندەڵیی دەنێ‌و‬ ‫دزێوییەکانی ئاشکرا دەک��ات‪ ،‬لەجیاتی‬ ‫رێگادانی ئسوڵیی بۆ تاوتوێکردنی ئەم‬ ‫دۆسێ ترسناکە‌و گەاڵڵەکردنی کۆمەڵە‬ ‫یاساو رێساو رێوشوێنێکی حقوقیی بۆ‬ ‫چاودێریکردنی حکومەت‌و پاراستنی‬ ‫سامان‌و بودجەی واڵت‌و کۆنترۆڵکردنی‬ ‫خەرجیی‌و دابەشکردنێکی عادیالنەی‬ ‫ل��ە پ��رۆس��ەی دەوڵ��ەت��ڕان��ی��ی��دا‪ ،‬کەچی‬ ‫بەپشتبەستن بە میکانیزمێکی زەمەن‬ ‫بەسەرچوو‪ ،‬خوێندنەوەیەکی سەقەت‬ ‫بۆ زۆرینەو کەمینە‪ ،‬پەرلەمان کراوه‌ته‬ ‫‌بەشێک لە ملمالنێی حیزبیی‌و شوێنێک بۆ‬ ‫دامرکاندنەوەی مەراقەکانی سەرکردایەتی‪.‬‬ ‫لە واڵتێکدا‪ ،‬کە نوقمی ناعەدالەتییه‌و‬ ‫پرۆسە سیاسییەکەی بەم ئاقارەدا بڕوات‌و‬ ‫وابەستەبوون بە حیزب‌و ملکەچبوون بۆ‬ ‫ئەم سەرکردەو ئەویتر بکرێن به‌ پێوەر‬ ‫بۆ ماف‌و بەهای کۆمەاڵیەتیی تاکەکانی‪،‬‬ ‫له‌م چه‌شنه‌ ب��ارودۆخ �ه‌دا‪ ،‬تەقینەوەی‬ ‫کۆمەاڵیەتیی‌و بەدەنگی بەرز بیرکردنەوە‪،‬‬ ‫نەک هەر دەبێتە کارێکی چاوەڕوانکراو‪،‬‬ ‫بەڵکو ئەنجامێکی حه‌تمییه‌‪.‬‬ ‫ئەو قسانەش کە دەربارەی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫دەکرێن‪ ،‬ئایا لەناو‪ ،‬یان لە پشت‪ ،‬یان‬ ‫لە پێشەوەی شەپۆلەکانی ئازادییدایە‪،‬‬ ‫س��ەرل��ەب��ەری��ان ب��اب��ەت��ی ناسیاسین‌و‬ ‫خۆخاڵفاندنێکی دواکەوتووانەن‪ .‬بەالی‬ ‫دەس��ەاڵت��ەوە‪ ،‬نابێت ئۆپۆزسیۆن لە‬ ‫دەرەوەی باڵەخانەی پەرلەماندا هەناسە‬ ‫بدات‌و روڵی خۆی پراکتیزە بکات‪ ،‬هەر‬ ‫بۆیە بە بڕیارێکی هەتیوو‪ ،‬کە کەس‬ ‫خۆی ناکات بە خاوەنی‪ ،‬یەکسەر بەپێی‬ ‫نەزمی بڕینی کارەبا له‌کوردستاندا‪ ،‬ئەو‬ ‫بڕە پارەیەی کە مانگانە حیزبەکانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن وەریاندەگرت‪ ،‬دەبڕدرێت‪،‬‬ ‫ئەمەش لەکاتێکدا‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن پێکڕا‬ ‫(‪ )35‬کورسییان لە پەرلەماندا هەیەو‬ ‫هەردوو حیزبی حوکمڕانیش‪ ،‬خاوەنــــــی‬ ‫(‪ )29+ 30‬کورسین‪.‬‬

‫سه‌فین کانه‌بی‪ :‬وەزیرێكی هەرێم؛ فێڵی لێكردین‬ ‫گۆڵ ‪ -‬تایبەت‬

‫سەرۆكی یەكێتیی تۆپی پێی‬ ‫كوردستان‪ ،‬رایگەیاند‪ :‬وەزی��ری‬ ‫رۆشنبیری‌و الوان‪ ،‬فێڵی كردووە‌و‬ ‫وەزیری ناوبراو‪ ،‬هیچ شتێكی بۆ‬ ‫تۆپی پ ‌ێ نەكردووە‪.‬‬ ‫رۆژی چوارشەممەی رابردوو‪،‬‬ ‫مه‌راسیمی دابه‌شکردنی خەاڵتی‬ ‫تیپە یەكەمەكانی خولی كوردستان‬

‫ئەنجامدرا‪ ،‬كە وەزیری رۆشنبیریی‌و‬ ‫الوان��ی��ش‪ ،‬بێئەوەی ن��اوی لەو‬ ‫لیسته‌دا هەبێت كە وتار پێشكەش‬ ‫بكات‪ ،‬وتارێكی خوێندەوە‪.‬‬ ‫سەفین كانەبی‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی كوردستان‪،‬‬ ‫ئەو وتارەی كاوە مەحمودی وەزیری‬ ‫رۆشنبیریی‪ ،‬بە قۆستنەوەی هەل‌و‬ ‫بەفێڵێك زان�ی‌و وتی‪« :‬وەزی��ری‬

‫رۆشنبیریی‌و الوان‪ ،‬فێڵی كرد»‪.‬‬ ‫ل��ەو لێدوانە تایبەتەیدا بۆ‬ ‫«گ�����ۆڵ»‪ ،‬س��ەف��ی��ن ك��ان��ەب��ی‪،‬‬ ‫وت���ی‪« :‬یەكێتیی ت��ۆپ��ی پێی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬س��ەر ب��ە لیژنەی‬ ‫ئۆڵۆمپیی ك��وردس��ت��ان��ە‪ ،‬نەك‬ ‫وەزارەتی رۆشنبیریی‌و الوان‪ ،‬بۆیە‬ ‫مافی ئ��ەوەی نەبوو‪ ،‬ئەو وتارە‬ ‫پێشكەش بكات‌و وەزی���ر‪ ،‬هیچ‬

‫شتێكی بۆ تۆپی پێی كوردستان‬ ‫نەكردووە‪ ،‬تا بانگی بكەین‌و وتار‬ ‫ب��دات‌و ناشزانین بۆچی لەكاتی‬ ‫وتارەكەیدا‪ ،‬سەغڵەت بووبوو‪،‬‬ ‫پ��ێ��دەچ��ێ��ت ج��ەن��اب��ی وەزی����ر‪،‬‬ ‫لەكابینەی حكومەتێكی تر بژی‪،‬‬ ‫وا ئاگاداری قسەكانمان نەبوو»‪.‬‬

‫بۆ ‪...‬ل‪3‬‬

‫له‌گه‌ڵ ئه‌م ژماره‌یه‌دا‪ ،‬پۆسته‌رێکی هه‌ڵبژارده‌ی به‌رازیل ب ‌ه دیاریی وه‌ربگره‌‬ ‫باڵوکراوه‌یه‌کی وه‌رزشییه‪ ‌،‬هه‌فتانه‪ ،‬رۆژنامه‌ی ‌‬

‫ذمارة (‪ )6‬سَيشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫ده‌ریده‌کات‬

‫ئایا مارادۆنا؛ دەبێتەوە بە راهێنەری ئەرجەنتین؟‬

‫بۆچی رۆبینیۆ بەرامبەر پاراگوای یاریی نەكرد؟‬

‫ئاژانسەكان‪:‬‬

‫رۆژنامەی (دەیلی مێل)ی بەریتانی‪ ،‬باڵویكردەوە كە‬ ‫هاندەرانی هەڵبژاردەی ئەرجەنتین‪ ،‬داوای گەڕاندنەوەی‬ ‫(دیگۆ ئەرماندۆ مارادۆنا) دەكەن بۆ وەرگرتنەوەی‬ ‫پۆستی راهێنەرایەتیی هەڵبژاردەكە‪.‬‬ ‫دەیلی مێل‪ ،‬روونیشیكردووەتەوە‪ :‬بەرپرسانی‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی ئەرجەنتین‪ ،‬لەئێستادا سەرقاڵی‬ ‫بیركردنەوەن لەو هوتافانەی هاندەرانی تانگۆ كە‬ ‫لەكوپا ئەمریكا دەی��ان��وت‪« :‬تەنیا مارادۆنامان‬ ‫دەوێت»‌و بەنیازن لەكاتی گۆڕینی باتێستای راهێنەری‬ ‫ئێستای هەڵبژاردەكەدا‪ ،‬جارێكی تر مارادۆنا بكەنەوە‬ ‫بەراهێنەر‪.‬‬ ‫لەالیەكی تریشەوە‪ ،‬مانۆ مینیزیس‪ ،‬راهێنەری‬ ‫هەڵبژاردەی بەرازیل‪ ،‬هۆكاری یاریی پێنەكردنی‬ ‫رۆبینیۆ بەرامبەر پاراگوای ئاشكرا دەكات‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«رۆبینیۆ‪ ،‬ناتوانێت لەناوەڕاستی یاریگادا‪ ،‬یاریی‬ ‫دروس��ت بكات‪ ،‬بۆیە پێویستە هەموو یاریزانێك‬ ‫كورسی یەدەگ ببینێت تاکو عاقڵ ببێت»‪ ...‬ل‪2‬‬

‫مینیزیس‪ ،‬هۆكاری‬ ‫یاریی نەكردنی‬ ‫رۆبینیۆ‪ ،‬ئاشكرا‬ ‫دەكات‬ ‫‪ .....‬ل‪2‬‬

‫بیرلسكۆنی‪ ،‬یانەی‬ ‫میالن دەفرۆشێت‬ ‫‪ .....‬ل‪2‬‬

‫داهاتووی یاریزانە‬ ‫دەركراوەكانی ریاڵ‬ ‫ئاشكرا دەكرێت‬ ‫‪....‬ل‪2‬‬

‫سەرۆكی بەرشەلۆنە‬ ‫بەنهێنی قسە لەگەڵ “نیمار”دا دەكات‬

‫ئاژانسه‌کان‬

‫س��ان��درۆ ر‌وس��ێ��ل��ی س��ەرۆك��ی یانەی‬ ‫بەرشەلۆنە‪ ،‬بۆ دەسته‌بەركردنی تواناكانی‬ ‫نیمار دا سیلڤای ب��ەرازی��ل��ی‪ ،‬بەنهێنی‬ ‫لەگەڵ ئەو یاریزانەدا قسە دەك��ات‌و ئەو‬ ‫هەڵوێستەش‪ ،‬بریكاری كارەكانی نیمار‬ ‫تووڕە دەكات‪.‬‬

‫رۆژنامەكانی بەرازیل‪ ،‬باڵویانكردەوە‪ ،‬كە‬ ‫رۆسێل‪ ،‬راستەوخۆ پەیوەندیی بە نیمارەوە‬ ‫ك���رد‌ووە‌و باسی ل��ەوە ك���ردووە؛ نەچێتە‬ ‫یانەی ریاڵ مەدرید‌و بەگرێبەستی گرانبەها‬ ‫دەیبەنە بەرشەلۆنەوە‪.‬‬ ‫دوای باڵوبوونەوەی ئەو هەواڵە‪ ،‬ریبیرۆ‪،‬‬ ‫بریكاری كارەكانی نیمار‪ ،‬وتی‪« :‬رۆسێل‪،‬‬ ‫كارێكی هەڵەی ك���ردووە‪ ،‬ل��ەو ب��اوەڕەدا‬

‫نەبووین رۆسێل كاری وا بكات‪ ،‬پێویست بوو‬ ‫پەیوەندیی بە یانەی سانتۆس‪ ،‬یان بریكاری‬ ‫كارەكانییەوە بكات‪ ،‬نەك راستەوخۆ قسە‬ ‫لەگەڵ نیمار بكات»‪.‬‬ ‫وتیشی‪« :‬هیوادارم نیمار‪ ،‬رووبكاتە‬ ‫بەرشەلۆنە‪ ،‬یاخود ریاڵ مەدرید‪ ،‬ئەگەر‬ ‫بڕیاری نیمار بەدەست من بێت‪ ،‬ئەوا رێگەی‬ ‫پێدەدەم‪ ،‬تەنیا روو بكاتە ریاڵ مەدرید»‪.‬‬

‫سلێمانی خۆشی‬ ‫ده‌وێت‪ ،‬دهۆك‬ ‫رقی لێیه‌تی‬

‫ل‪ 10‬بخوێنه‌ره‌وه‌‬

‫ئاوهێنان بە تەنەكە؛ دەگەڕێتەوە‬ ‫لەبەر كەمئاویی‪ ،‬كەیبانووانی قەزایەك‬ ‫دەستیان داوەت���ەوە تەنەكەكانیان‌و بە یادی‬ ‫سەردەمی ئاوهێنان لە كانی‪ ،‬بە تەنەكەو لەسەر‬ ‫شانیان ئاو دەهێنن‪.‬‬ ‫هاواڵتییانی ئەو قەزایە مانگانە (‪ )80‬هەزار‬ ‫دەدەن بە ئاو و بەشیشیان ناكات‪ ،‬بەرپرسی‬

‫ف��ەرم��ان��گ��ەی ئ��اوەك��ەش��ی��ان‬ ‫دەڵێت‪" :‬بەو هۆیەوە دەستم‬ ‫لەكار كێشاوەتەوە "‪.‬‬ ‫‪...‬ل‪22‬‬

‫سەرزەمینێكی فەرامۆشكراو‬ ‫گەرمیانییەكان‪ ،‬دووجار دەبنەوە قوربانیی‬ ‫فەیسەڵ محەمەد‬

‫ ‬ ‫كۆمپانیای وشە هەفتانە دەریدەكات‬

‫ ‬ ‫ژمارە (‪ )642‬سێشەممە ‪2011/7/12‬‬

‫نرخ (‪ )1000‬دینار‬

‫دادگا (‪ )1600‬هێڵ رادەگرێت‬

‫بە فەرمانی دادوەر‬ ‫(‪ )1600‬هێڵی "ئاسیا‬ ‫س���ێ���ڵ" رادەگ���ی���رێ���ت‌و‬ ‫ئاگادارانی‪ ،‬ئەو كەیسە‬ ‫دەیبەستنەوە بە كێشە‬ ‫كۆمەاڵیــــەتییەكانەو ە‌و‬ ‫"ك�������������������ۆڕەك‬ ‫ت��ی��ل��ی��ك��ۆم"ی��ش‬ ‫دەڵ�����������ێ�����������ت‪:‬‬ ‫"سیستمێكمان نییە‬ ‫بۆ چارەسەركردنی‬ ‫ئەو كێشەیە"‪.‬‬ ‫‪...‬ل‪13‬‬

‫جلی بووكێنی‬ ‫دروس���ت���ك���راوی‬ ‫سوریا‪ ،‬ماوەیەكە‬ ‫لە بازاڕدا رەواجی‬

‫هاواڵتییانی بەتەمەن روو لە دەرمانخانە‬ ‫گیاییەكان دەك��ەن��ەوە‪ ،‬ئ��ەوەی��ش دوای ئ��ەوەی‬ ‫لە دەرمانخانە کیمیاییه‌كان بێهیوا بوون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هاواڵتییان پێویستیان بە رەچەتە هەیە تا لە‬ ‫دەرمانخانە گیاییەكان دەرمان وەربگرن‪.‬‬ ‫‪...‬ل‪16‬‬

‫چەكدار نین‪،‬‬ ‫بۆیە پەراوێزمان دەخەن‬ ‫ه����ەواداران����ی‬ ‫ئ���ای���ی���ن���ێ���ك ل��ە‬ ‫بەشێكی داب���ڕاوی‬ ‫كوردستان گلەیی‬ ‫ئ��ەوە دەك���ەن‪ ،‬كە‬ ‫پ���ەراوێ���زخ���راون‌و‬ ‫ب��ەش��داری��ی��ان پێ‬ ‫ناكەن‪ ،‬یەكێكیشیان‬ ‫دەڵێت‪" :‬چەكدارو‬ ‫ت��ون��دوت��ی��ژ ن��ی��ن‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە پ��ەراوێ��زی��ان‬ ‫خستووین"‪.‬‬ ‫‪...‬ل‪6‬‬

‫هاتوچۆ مۆڵەتیان دەداتێ‌و شاره‌وانی راویان دەنێت‬ ‫ئ����ەوان س��ەری��ان س��وڕم��اوە‪،‬‬ ‫لە پۆلیسی هاتوچۆ‪ ،‬مۆڵەتیان‬ ‫پ��ێ��دەدرێ��ت‪ ،‬ب���ەاڵم ش���ارەوان���ی‬ ‫راوی��ان دەنێت‪ ،‬ئۆتۆمبێل نییەو‬

‫رەق��ەم��ی پ��ێ��دەدرێ��ت‪ ،‬عەرەبانە‬ ‫نییەو شارەوانی حیجزی دەكات‪.‬‬ ‫بەرپرسێكی ش��اره‌وان��ی دەڵێت‪:‬‬ ‫"ئ��ەوان بەسەر شۆستەدا دەرۆن‪،‬‬

‫ب���ەاڵم ج��ارج��اری��ش ه��اوك��اری��ی��ان‬ ‫دەكەین"‪.‬‬ ‫‪...‬ل‪22‬‬

‫‪faesalmedia@yahoo.com‬‬

‫كۆمپانیای نالیا‬ ‫پێویستی بە ئەندازیارە‬

‫كۆمپانیای نالیا بۆ وەبەرهێنانی خانووبەرە و‬ ‫گەشەپێدانی گەشتیاریی پێویستی بە ژمارەیەك‬ ‫ئەندازیاری مەدەنییە‪ ،‬بەمەرجێك ئەزموونی‬ ‫كاركردنی زیاتر لە ‪ 15‬ساڵ بێت‪.‬‬ ‫بۆ زانیاری زیاتر سەردانی ئۆفیسی سەرەكی‬ ‫كۆمپانیای نالیا بكەن‪.‬‬ ‫ناونیشان‪ :‬سلێمانی ـ گوندی ئەڵمانی‬ ‫‪ 07701574880‬ـ ‪07501574880‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫جمەی دێت‬

‫ه��ەی�ە‌و جێی ب��ە ج��ۆرەك��ان��ی تری فرۆشیارەكانیشی بە كرێی (‪)350‬‬ ‫جلی بووكێنیی لێژ ك��ردووە‪ ،‬وەك دۆالر‌و كڕینی (‪ )700‬دۆالر نرخیان‬ ‫بەكارهێنەرانی ئاماژەی پێدەدەن؛ لەسەر داناوە‪.‬‬ ‫‪...‬ل‪12‬‬ ‫م��ۆدێ��ل��ی دووری��ن��ەك��ەی ج��وان��ەو‬

‫گەرمیان‪ ..‬ئەو سەرزەمینە خامۆش‌و بێنازو فەرامۆشكراو و لەبیركراوەیە‪،‬‬ ‫كە تا هەنووكەش برینێكی قووڵی جەستەی گەلی كوردە‪.‬‬ ‫بەقەد سەختیی‌و قووڵیی ئ��ەو برینەی‪ ،‬كە دەس��ەاڵت��ی عەرەبی‬ ‫شۆڤێنیی كردیە جەستەیەوە‪ ،‬دەسەاڵتی كوردییش هێندەی ئەوە بە‬ ‫فەرامۆشیی سپاردو كەمتەرخەم‌و بێباك‌و دڵڕه‌ق بووە بەرامبەری‪ ،‬ئەوان‬ ‫(گەرمیانییەكان)‪ ...‬ئێسك‌و پروسكی جەستەیان‌و گۆڕ بزربوونیان لە‬ ‫عەرعەرو بیابانیی عەرەبییدا شاهیدحاڵی ئەو رۆژگارە دۆزەخییەی ئەوانە‪،‬‬ ‫كەچی هێشتا زۆربەی ئەو قوربانییانەو كەسوكاری گەرمیانییەكان‪ ،‬لە‬ ‫نیشتمانە بریندارەكەی خۆیاندا كرێچین‌و سەرباری ئەو خەمە قووڵ‌و برینە‬ ‫گەورەیەی جەستەیان‪ ،‬لەزێدی خۆیاندا خاوەنی بستێك زەویی نین‪ ،‬كە‬ ‫ئەمەش جۆرێكی ترە لە دۆزەخ‪ ،‬ئەم خەمساردیی‌و بێباكییەش‪ ،‬تەنیا لە‬ ‫حكومەتەكەی بەرهەم ساڵح‌و كابینەی شەشەمدا رەنگی نەداوەتەوە‪ ،‬بەڵكو‬ ‫لە كابینە یەكلەدوایەكەكانی حكومەتی هەرێمدا‪ ...‬ئەوان‪( ،‬گەرمیانییەكان)‬ ‫لەبیركراوبوون‪ ،‬ئەوەتا لە چەمچەماڵ‪ ،‬كە تەواوی دانیشتووان‌و هاواڵتییانی‬ ‫ئەو شارە‪ ،‬دایك‌و باوك‌و نەوە‌و كەسوكاری قوربانییانی ئەنفالن‪ ،‬سەرباری‬ ‫ئەو بودجە زەبەالح‌و خەیاڵییەی حكومەتی هەرێم‪ ،‬دانیشتووانی ئەو قه‌زا‬ ‫بەشمەینەتە‪ ،‬بەشان تەنەكە ئاو ده‌به‌نەوه‌ ماڵەكانیان‌و لە كەمترین‌و‬ ‫ساده‌ترین مافی ژیان‌و خۆشگوزەرانیی‌و خزمەتگوزاریی بێبەشن!‬ ‫شۆڕشێك (قوربانییەكان)ی لەبیر بكات‌و دەسەاڵتێك (جەلالدەكان)ی‬ ‫خــــــــــــــــــەاڵت بكــــات‪ ،‬چ جــــــــــــــــۆرە شۆڕش‌و چ دەسەاڵتێكی‬ ‫سەمەرەیە! ئەمجۆرە ئایدیا‌و رەفتارە سیاسییە‪ ،‬درۆیەكی شاخدارە لەگەڵ‬ ‫ئایدیا‌و بنەماو پرەنسیپ‌و دروشمەكانی شۆڕشدا‪ ،‬ئەوەی لە هەموو ئەمانە‬ ‫جەرگبڕترو مایەی سەرسوڕمان‌و نیگەرانیی زیاترە‪ ،‬ئەوەیە‪ ،‬كە لەسایەی‬ ‫ئەم كابینەیەی حكومەتی هەرێم‌و كابینەكانی تریشدا‪ ،‬پاڵەوانەكانی (ام‬ ‫المعارك)‌و (قادسیە)‌و (انفال)‪ ،‬ئەو زۆڵە كوردانەی كە وەك که‌وا سووری‬ ‫بەرلەشكر دەكەوتنە پێش لەشكرە دڕندەكەی بەعس‌و رەوە كوللەی‬ ‫سەربازەكانی سەدامەوە‌و لە پرۆسەی بەدناوی ئەنفالدا دەستیان هەبووە‌و‬ ‫بەشداربوون‪ ،‬ئێستا‌و هەنووكە لەسایەی ئەم دەسەاڵتە خۆماڵییەدا‪ ،‬نەك‬ ‫دادگایی نەكراون‌و سزا ن��ەدراون‌و لێیان نەپرسراوەتەوە‪ ،‬بەڵكو تەكریم‬ ‫كراون‌و رێزیان لێنراوە‌و داڵ��دەدراون‌و پۆست‌و پلەو پایەیان پێدراوە لەم‬ ‫حكومەتەدا‪ ،‬كە ئەمەش بە بڕوای من بەداخەوە جۆرێكی ترە لە ئەنفال‪ ،‬بەو‬ ‫مانایه‌ی ئێمەی كورد لەبری تۆڵەكردنەوەی ئەو برینە قووڵەی جەستەمان‬ ‫لەوانی تر‪ ،‬دێین‌و دووبارە تۆڵە لەخۆمان دەكەینەوە‪.‬‬

‫ژمارە (‪ )6‬سێشەممە ‪2011/7/12‬‬

‫‪3‬‬

‫‪goolrozhnama@yahoo.com‬‬

‫سەفین كانەبی‪ :‬وەزیری رۆشنبیریی‌و الوان؛ فێڵی كرد‬

‫یەكێتیی تۆپی پێ زوو‬ ‫نەبوو؟‬

‫گۆڵ‪-‬تایبەت‬ ‫رۆژی چوارشەممەی راب��ردوو‬ ‫مه‌راسیمی دابه‌شکردنی خەاڵتی‬ ‫تیپە یەكەمەكانی خولی كوردستان‬ ‫ئەنجامدرا‪ ،‬وەزی��ری رۆشنبیریی‌و‬ ‫الوان��ی��ش‪ ،‬ب��ێ ئ���ەوەی ن���اوی لەو‬ ‫كەسانەدا هەبێت كە وتار پێشكەش‬ ‫بكات‪ ،‬ب��ەاڵم هەلێكی قۆستەوە‌و‬ ‫چەند وتەیەكی پێشكەشكرد‪ ،‬سەفین‬ ‫كانەبی‪ ،‬سەرۆكی (یەكێتیی تۆپی‬ ‫پێی كوردستان)یش ئ��ەو هەلەی‬ ‫بەفێڵێك زان��ی‌و وت��ی‪« :‬وەزی��ری‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوان فێڵی كرد»‪.‬‬ ‫لەلێدوانێكیدا ب��ۆ «گ���ۆڵ»‪،‬‬ ‫سەفین ك��ان��ەب��ی‪ ،‬وت���ی‪« :‬ک��اوه‌‬ ‫مه‌حمود‪ ،‬وەزیری رۆشنبیریی‌و الوان‪،‬‬ ‫مافی ئەوەی نەبوو لەوكاتەدا وتار‬ ‫پێشكەش بكات‪ ،‬وتارەكەشی زیادە‬ ‫بوو‪ ،‬چونكە ئێمە وەك (یەكێتیی‬ ‫تۆپی پێی كوردستان) بەرنامەی‬ ‫تایبەتی خۆمان هەبوو»‪.‬‬ ‫كانەبی‪ ،‬وتیشی‪« :‬یەكێتیی‬ ‫تۆپی پێی كوردستان‪ ،‬سەر بە لیژنەی‬ ‫ئۆڵۆمپیی كوردستانە‪ ،‬نەك وه‌زاره‌تی‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوان‪ ،‬بۆیە مافی ئەوەی‬ ‫نەبوو ئەو وتارە پێشكەش بكات‪،‬‬ ‫ئاماژه‌ی بۆ ئه‌وه‌یش کرد وەزیری‬ ‫رۆشنبیریی‌و الوانیش هیچ شتێكی‬ ‫بۆ تۆپی پێی كوردستان نەكردووە‪،‬‬ ‫تاكو بانگی بكەین‌و وت��ار ب��دات‌و‬ ‫ناشزانین بۆچی لەكاتی وتارەكەیدا‬

‫حەمە وریا‬

‫و‌هز‌یری رۆشنبیریی‌و الوان‬ ‫سەغڵەت ببوو‪ ،‬پێدەچێت جەنابی‬ ‫وەزی���ر لەكابینەی حكومەتێكی‬ ‫تر ب��ژی‪ ،‬وا ئاگاداری قسەكانمان‬ ‫نەبوو‪ ،‬چونكە لەوتارەكەی خۆمدا‬ ‫بەتایبەتی دەستخۆشیم لە حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان كرد‪ ،‬ئەگەر ناوی‬ ‫ئەویش نەهێنین هەقی خۆمانە ناوی‬ ‫نەهێنین‪ ،‬چونكە هیچی بۆ یەكێتیی‬

‫سه‌فین کانه‌بی له‌گه‌ڵ ئه‌ندامانی یه‌کێتیی تۆپی پێدا‬ ‫تۆپی پێ نەكردووە»‪.‬‬ ‫لە بەشێكی تری قسەكانیدا‪،‬‬ ‫س��ەرۆك��ی (یەكێتیی تۆپی پێی‬ ‫كوردستان)‪ ،‬وتی‪« :‬ئێمە وەزیرمان‬ ‫بانگێشت ك���رد خ���ەاڵت داب���ەش‬ ‫بكات‪ ،‬نەك وتار پێشكەش بكات‪،‬‬ ‫لەبری ئەو قسانەی كە ك��ردی‪ ،‬با‬ ‫دووبارە خەاڵتی تایبەتی وەرزشكارە‬

‫دێرینەكان‌و یانەكانی بكردایە‪ ،‬نەك‬ ‫باس لەوە بكات‪ ،‬وەرزشكاری دێرین‬ ‫خەاڵتی بۆچییە‪ ،‬دیارە ئەو بەڕێزە‬ ‫تاكو ئێستا مەراسیمی وەرزش��ی‬ ‫نەبینیوە‪ ،‬كە كەسێك ناوی نەبێت لە‬ ‫وتار خوێندنەوەدا‪ ،‬چۆن دەبێت وتار‬ ‫بخوێنێتەوە‌و بەفێڵ بێتە پێشەوە‌و‬ ‫خەاڵت دابەش بكات‌و دواتر قسەی‬

‫فۆتۆ‪ :‬گۆڵ‬ ‫خۆشی بكات»‪.‬‬ ‫ل��ەك��ۆت��ای��ی ق��س��ەك��ان��ی��دا‪،‬‬ ‫كانەبی‪ ،‬هۆكاری «سەركەوتن»ی‬ ‫یەكێتییەكەی بۆ هاوكاریكردنی‬ ‫حكومەت‌و یانەكان‌و لیژنەی ئۆڵۆمپی‬ ‫گەڕاندەوە‌‪ ،‬كە هەموویان لەپێناو‬ ‫سەركەوتنی تۆپی پێی كوردستاندا‬ ‫كار دەكەن‪.‬‬

‫سلێمانی؛ بایكۆتی هەڵبژاردنی لیژنەی رۆژنامەنووسان دەكات‬ ‫گۆڵ‪-‬تایبەت‬

‫ب���ڕی���ارە ل���ە ك��ۆت��ای��ی ئ��ەم‬ ‫مانگەدا‪ ،‬كۆنگرەی سەندیكای‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی ك��وردس��ت��ان‬ ‫ببەسترێت‌و رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی‬ ‫وەرزشیش‪ ،‬لە سلێمانی بایكۆتی‬ ‫ئەو كۆنگرەیە دەكەن‪.‬‬ ‫دڵشاد ئەحمەد‪ ،‬سكرتێری‬ ‫رۆژن���ام���ەن���ووس���ان���ی وەرزش����ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە «گۆڵ»ی راگەیاند‪:‬‬ ‫رۆژی (‪ )7/21‬كۆنگرە دەبەسترێت‪،‬‬ ‫ئێمەش وەك رۆژنامەنووسانی‬ ‫وەرزش���ی���ی‪ ،‬دەب��ی��ن��ە ن��وێ��ن��ەری‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫پێشتر بۆ دیاریكردنی ئەو‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ە وەرزش��ی��ی��ان��ەی‬

‫ب��ەش��داری��ی ك��ۆن��گ��رە دەك���ەن‪،‬‬ ‫دڵشاد ئەحمەد‪ ،‬وتی‪« :‬لەڕێگەی‬ ‫سەندیكاوە ئاگاداركراین كە سێ‌‬ ‫ك��ەس دی��اری��ی بكەین‪ ،‬تاوەكو‬ ‫بەشداریی كۆنگرە بكەن‪ ،‬ئێمەش‬ ‫نەمانویست ناعەدالەتیی تێدا بێت‌و‬ ‫هەڵبژاردنمان ئەنجامدا‪ ،‬برادەرانی‬ ‫سلێمانی بایكۆتی ئەو هەڵبژاردنەیان‬ ‫ك��رد‪ ،‬لە دهۆكیش ی��ەك ئەندام‬ ‫هەبوو‪ ،‬ئەویش بەشداریی نەكرد‪،‬‬ ‫بۆیە تەنیا لەنێوان ك��ەرك��وك‌و‬ ‫هەولێر هەڵبژاردنەكە كرا‌و ئەو سێ‌‬ ‫كەسەی كە هەولێرین؛ بە هەڵبژاردن‬ ‫هاتوون»‪.‬‬ ‫رەفعەت محەمەد‪ ،‬وتەبێژی‬ ‫ل��ی��ژن��ەی رۆژن���ام���ەن���ووس���ان���ی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە «گ���ۆڵ»ی وت‪:‬‬

‫«ه���ۆك���اری ك��ش��ان��ەوەم��ان لە‬ ‫هەڵبژاردنەكە‪ ،‬بەهۆی سەندیكاوە‬ ‫بوو‪ ،‬ئێمە لەوە نیگەران بووین؛‬ ‫كە ژمارەی بەشداربووانی لیژنەی‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی وەرزش��ی��ی لە‬ ‫كۆنگرە زیاد بكرێت‪ ،‬بەاڵم ئەوان‬ ‫س��وور ب��وون لەسەر بڕیارەكەی‬ ‫خۆیان‪ ،‬بۆیە ئێمەش بەشداریمان‬ ‫نەكرد»‪.‬‬ ‫لەالیەكی تریشەوە‪ ،‬بەختیار‬ ‫حەسەن‪ ،‬رۆژنامەنووسی وەرزشیی‪،‬‬ ‫وت��ی‪« :‬لیژنەی رۆژنامەنووسان‬ ‫ێ كەسەی‬ ‫هەڵوەشاوەتەوە‌و ئەو س ‌‬ ‫كە دەبنە نوێنەری رۆژنامەنووسانی‬ ‫وەرزشیی‪ ،‬بە تەوافوق دان��راون‌و‬ ‫هەڵبژاردن ن��ەك��راوە‪ ،‬پێشتریش‬ ‫لیژنەكە بۆ رازی��ك��ردن��ی یەكتر‪،‬‬

‫حیزبەكان پێكیان هێناوە»‪.‬‬ ‫ل��ەك��ات��ی ن��زی��ك��ب��وون��ەوەی‬ ‫ئەنجامدانی كۆنگرەی سەندیكای‬ ‫رۆژنامەنووسانی كوردستان‪ ،‬ئێستا‬ ‫چ��ارەن��ووس��ی ئ��ەو لیژنەیە دیار‬ ‫نییە‌و ئەگەر هەیە هەڵبوەشێتەوە‪،‬‬ ‫یان بەشێوەیەكی دیكە دروست‬ ‫بكرێتەوە‪.‬‬ ‫لەو بارەیەوە؛ وتەبێژی لیژنەی‬ ‫رۆژنامەنووسانی وەرزشیی‪ ،‬وتی‪:‬‬ ‫«لەو باوەڕەدا نیم هەڵبوەشێتەوە‪،‬‬ ‫پێشنیازی ئەوەمان كردووە‪ ،‬دوای‬ ‫كۆنگرە بە ئامادەبوونی سەرجەم‬ ‫رۆژن��ام��ەن��ووس��ان��ی وەرزش��ی��ی‪،‬‬ ‫كۆنفرانسێك ببەسترێت‌و لیژنەیەك‬ ‫بە هەڵبژاردن دروست بكرێت‪ ،‬نەك‬ ‫بە تەوافوقی حیزبایەتیی»‪.‬‬

‫سکرتێری رۆژنامه‌نووسانی وه‌رزشی‬

‫ل��ە ه��ەم��وو واڵت��ان��ی دون��ی��ادا‪ ،‬كاتێك خولە‬ ‫ناوخۆییەكانی تۆپی پێ دەگه‌نە كۆتایی‪ ،‬راستەوخۆ‬ ‫پاڵەوانانی خولەكە لە دواهەفتە‌و دوایاریدا خەاڵت‬ ‫دەكرێن‌و جامی خولەكە یان قەڵغان‪ ،‬یان ئەو رەمزەی‬ ‫تایبەتە بەو واڵتە‪ ،‬دەبەخشرێتە تیپی یەكەم‌و لەنێو‬ ‫یاریگا‌و لەبەردەم هاندەران‪ ،‬یان لەدەرەوەی یاریگای‬ ‫خ��ۆی��دا‪ ،‬ئاهەنگی سەركەوتن دەگ��ێ��ڕن‪ ،‬ب��ەاڵم لە‬ ‫كوردستانی خۆماندا‪ ،‬چۆن خەاڵتەكانی وەرزی (‪-2010‬‬ ‫‪ )2011‬دابەشكرا؟‪ ،‬دوای كۆتایی خولەكە بە دوو‬ ‫مانگدا‪ ،‬لە یەكێك لە ریستۆرانته‌کانی شاری هەولێر‪،‬‬ ‫مەراسیمێكی تایبەت رێكخرا‌و وەك سەرجەم كارە‬ ‫جوانەكانی تری ئەم واڵتە‪ ،‬دەبێت كۆمەڵێك خەڵكی‬ ‫زۆر كۆببێتەوە‌و خ��واردن‌و بەزم‌و رەزمەكە دروست‬ ‫بكرێت‪ ،‬ئەوسا تیپەكان بانگ دەكرێن‌و یاریزان‌و تیپە‬ ‫سەركەوتووەكان خەاڵت دەكرێن‪ ،‬بەاڵم بۆچی لە الی‬ ‫ئێمە كارەكان بەو شێوەیە دەكرێت؟ تۆ بڵێی ئەوەی‬ ‫ئێمە راست بێت‌و واڵتانی جیهان نەزان‌و دواكەوتوو‬ ‫بن؟ یان چ پاساوێك هەیە بۆ ئەو كارە؟ هەڵبەت‬ ‫ئەوەندەی من بزانم یەكێتیی تۆپی پێی كوردستان‪،‬‬ ‫سەرۆكی لیژنەی ئۆڵۆمپیی كوردستان بە دواكەوتنی‬ ‫مەراسیمەكە دەزان���ن؟‪ ،‬چونكە بەڕێزیان بەهۆی‬ ‫كۆبوونەوە (‪ )5‬قۆڵییەكەی ئەم دواییەوه‌‪ ،‬نەیتوانیوە‬ ‫ئامادەبێت‪ ،‬تۆ بڵێی ئەوە پاساو بێت؟ یەعنی لە‬ ‫ماوەی ئەو دوو مانگەدا‪ ،‬نەیتوانیوە چەند سەعاتێك‬ ‫لە كاتی خۆی تەرخان بكات بۆ ئەو بۆنەیە؟‪ ،‬یان‬ ‫خەاڵتەكانی خولەكە ئ��ام��ادە ن��ەك��راب��وو؟‪ ،‬یاخود‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێ‌ حەزی دەكرد سەرجەم تیپەكانی‬ ‫(نایاب‪ ،‬پلە یەك‪ ،‬الوان‪ ،‬تازە پێگەیشتووان) پێكەوە‬ ‫خەاڵت بكات؟ ئەگەر وایە با پلە دووەكانیشی لەگەڵدا‬ ‫بووایە‪ ،‬ئەی ئێمە چەند ساڵە هاوار ناكەین‌و دەڵێین‬ ‫با سیاسییەكانمان بەرپرسیارێتیی وەرزش وەرنەگرن‌و‬ ‫لە وەرزشەكەمان بچنە دەرەوە‪ ،‬تا دەیان جاری تر‬ ‫ئەو كارە دووب��ارە نەبێتەوە‪ ،‬دڵنیابن تا بەرپرسە‬ ‫سیاسییەكانمان باڵ بەسەر ئەم وەرزشەماندا بكێشن‪،‬‬ ‫دەبێت هەر بڵێین؛ ساڵ بە ساڵ خۆزگەمان بە پار‪.‬‬ ‫بەهەرحاڵ‪ ،‬هەفتەی راب��ردوو سەرجەم خولە‬ ‫بەهێزەكانی ئەوروپا خشتەی یارییەكانی وەرزی‬ ‫(‪)2012-2011‬یان ئاشكرا كرد‪ ،‬كەچی الی ئێمە‪ ،‬تازە‬ ‫تیپە سەركەوتووەكانی وەرزی رابردوو خەاڵت دەكرێن‪،‬‬ ‫بەو هیوایەی وەرزی داهاتوو لەگەڵ كۆتاییهاتنی‬ ‫س��ەرج��ەم پێداویستیی‌و كارەكانی‪ ،‬خەاڵتكردنی‬ ‫تیپە سەركەوتووەكان لەكاتی خۆیدا ئامادەبكرێت‌و‬ ‫راستەوخۆ لە یاریگادا تیپی براوە خەاڵت بكرێت‌و‬ ‫ئاهەنگی سەركەوتن لە یاریگاكەدا بگێڕدرێت‪ ،‬نەك‬ ‫بۆ هۆڵ‌و ژوورە داخراوەكان‪ ،‬چونكە شوێنی ئێمە‬ ‫یاریگایە‪ ،‬نەك هۆڵی بۆنەكان‪ ،‬ئێمەش دەزانین كە‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی كوردستان كاری باشی كردووە‌و‬ ‫بەهۆی كردنەوەی ئەو هەموو خولەوە ماندوو دەبێت‪،‬‬ ‫بەاڵم هیوادارم ئەو ماندووبوون‌و هیالكییە بە دوو‬ ‫كاری لەو شێوەیە لەبیر نەچنەوە‪.‬‬

‫خولی بالەی بژاردەی كوردستان‬

‫هاندەرانی یانەی هەڵەبجە‪ :‬سەرپەرشتیار وتوویەتی نابێت پێشمەرگە بدۆڕێت‬

‫بێستون تاوه‌گۆزی _ هه‌ڵه‌بجه‌‬

‫رۆژی پێنجشەممەی راب���ردوو لە‬ ‫هەڵەبجەی شەهید یارییەكی بەهێزی‬ ‫خولی بژاردەی بالەی كوردستان لەنێوان‬ ‫هەڵەبجە‌و پێشمەرگەی سلێمانی ئەنجامدرا‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم كۆتاییەكەی ش���ەڕ‌و ئاڵۆزیی‬ ‫لێكەوتەوە‌و هاندەرانی یانەی هەڵەبجەش‪،‬‬ ‫سەرپەرشتیاری یارییەكە بەوە تۆمەتبار‬ ‫دەكەن‪ ،‬كە وتوویەتی‪« :‬نابێت پێشمەرگە‬ ‫ب��دۆڕێ��ت»‪ ،‬سەرپەرشتیارەكەش ئەوە‬ ‫رەتدەكاتەوە‪.‬‬ ‫نەریمان ئەمین‪ ،‬یەكێكە لەئەندامانی‬ ‫(راب��ی��ت��ەی ه��ان��دەران��ی هەڵەبجە) بە‬ ‫«گ����ۆڵ»ی راگ��ەی��ان��د‪« :‬ن��اوب��ژی��وان��ی‬ ‫ت��وم��ارك��ەر‪ ،‬ك��ە (زان���ا رەئ���وف) ب��وو‪،‬‬ ‫بەبەرچاوی ه��ەم��ووان��ەوەو بەشاهیدی‬ ‫تەلەفزیۆنی بزووتنەوە‪ ،‬كە راستەوخۆ‬ ‫یارییەكەی پەخش دەك��رد‪ ،‬خاڵێكی بۆ‬ ‫یانەی پێشمەرگە زیاد كرد‪ ،‬ئەو خاڵەش‬ ‫بووە هۆی دۆڕاندنی هەڵەبجە لەو گێمەدا‪،‬‬ ‫ئێمەش پەنامان بۆ سەرپەرشتیاری‬ ‫یارییەكە (ك��اك فیكرەت) ب��رد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ناوبراو لەوەاڵمدا وتی‪( :‬بەڵێ‌‪ ،‬وایە ئەمڕۆ‬ ‫پێشمەرگە نابێت بدۆڕێت‪ ،‬چونكە تەنیا‬ ‫ركابەری هەولێرە)»‪.‬‬ ‫لەم بارەیەوە‪« ،‬گۆڵ» پەیوەندیی‬ ‫بە سەرپەرشتیاری یارییەكەوە كرد‌و‬ ‫ناوبراو‪ ،‬وتی‪« :‬من ئێستا لەدەمی ئێوەوە‬ ‫ئەو وتانە دەبیستم‌و بەهیچ شێوەیەك‬ ‫قسەی وام نەكردووە»‪.‬‬ ‫توانا وەهبی‪ ،‬یاریزانی یانەی هەڵەبجە‬

‫سه‌رپه‌رشتیارو دوو یاریزانی هه‌ڵه‌بج ‌ه‬ ‫ئاماژە بەوە دەكات‪ :‬سەرەتا یاریزانێكی‬ ‫یانەی پێشمەرگە بەناوی (س‪.‬ع) بەجنێو‬ ‫هێرشی كردە سەر هاندەرانی هەڵەبجەو‬ ‫هاندەرانی هەڵەبجەی توڕەكرد‪ ،‬چەند‬ ‫هاندەرێكی هەڵەبجەش‪ ،‬كە نەدەگەیشتنە‬ ‫پەنجەكانی ی��ەك دەس���ت‪ ،‬وەاڵم��ی��ان‬ ‫داوەتەوە‪.‬‬ ‫توانا عومەر‪ ،‬كە یاریزانێكی تری یانەی‬ ‫هەڵەبجەیە‪ ،‬دەڵێت‪« :‬ئ��ەو یاریزانەی‬ ‫پێشمەرگەی سلێمانی پێی وتم‪( :‬كاتێك‬ ‫من یاریم بۆ هەڵەبجە كردووە‪ ،‬ئێوە كەس‬ ‫ێ ئە ‪.....‬دا»‪.‬‬ ‫نەیدەزانی لەكو ‌‬ ‫بەاڵم راهێنەری یانەی پێشمەرگەی‬ ‫سلێمانی (س��ەاڵح كانەبی)‪ ،‬پێیوایە‪:‬‬ ‫هەندێك شتی الوەكیی روویداوەو ئەوەش‬

‫فۆتۆ‪ :‬بێستون محه‌مه‌د‬ ‫لەهەموو جیهاندا هەیە‪ ،‬بەتایبەتی لەم‬ ‫یارییەدا كە زۆرترین هاندەر ئامادەبووە‌و‬ ‫ئەوەش یەكەمجارە لەكوردستاندا ئەوەندە‬ ‫هاندەر ببینێت‪.‬‬ ‫لەالیەكی ت��رەوە‪ ،‬هاندەرانی یانەی‬ ‫هەڵەبجە گلەیی لەناوبژیوانی چاودێری‬ ‫هێڵ دەكەن‪ ،‬بەوەی ئەو چاودێرە خاڵێكی‬ ‫راستەقینەی (خوبەیب فایەق)‌ی هەژمار‬ ‫ن��ەك��ردووە‪ ،‬ئەمەش هاندەرانی زیاتر‬ ‫ت��وڕەك��رد‌و بەهۆیەوە چەند هاندەرێك‬ ‫دەبەی ئاویان هەڵدایە ناو یاریگاكەوە‪.‬‬ ‫ت��وان��ا وەه��ب��ی‪ ،‬ك��ە ل���ەو ك��ات��ەدا‬ ‫یارییەكەی بەجێهێشت‪ ،‬بە «گۆڵ»ی وت‪:‬‬ ‫«سەرپەرشتیاری یارییەكە سەرزەنشتی‬ ‫من دەكات‌و پێمدەڵێت‪ :‬ئەمە هەڵسوكەوتی‬

‫هاندەرەكانتانە‪ ،‬تائێستا لەهیچ جێگایەكی‬ ‫گۆی زەویی ئەمەم نەبینیوە‪ ،‬كە ناوبراو‬ ‫بەرامبەر بە من كردی‪ ،‬من یاریزانێكم‪ ،‬ئەو‬ ‫كارە چ پەیوەندییەكی بەمنەوە هەیە‪ ،‬كە‬ ‫هاندەر هەرشتێك بكات یان نا‪ ،‬ئەگەر‬ ‫واش بێت ئەو سەرپەرشتیارە‌و دەیتوانی‬ ‫لەكۆتاییدا راپۆرتی خۆی بنووسێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫منیش بەو ك��ارەی سەرپەرشیار‪ ،‬باری‬ ‫دەروونییم زۆر خراپ بوو‪ ،‬ناچار یارییەكەم‬ ‫بەجێهێشت»‪.‬‬ ‫لەم بارەیەشەوە‪ ،‬سەرپەرشتیاری‬ ‫ی��اری��ی��ەك��ە ب��ە «گ����ۆڵ»ی راگ��ەی��ان��د‪:‬‬ ‫«بەڕاستی من رێزم هەیە بۆ هاندەرانی‬ ‫هەڵەبجە‪ ،‬بەاڵم بەهۆی چەند كەسێكەوە‬ ‫كە لەناویاندا بوون‪ ،‬هەرئەوەندەی مابوو‬

‫هانده‌رانی یانه‌ی هه‌ڵه‌بج ‌ه‬

‫بمانخۆن»‪.‬‬ ‫سۆران محەمەد‪ ،‬هاندەری هەڵەبجە‪،‬‬ ‫دەڵێت‪« :‬بەڕاستی ئەوان بەبڕیار‌و كردەوە‬ ‫نابەجێكانیان ئێمەیان خوارد‪ ،‬نەك ئێمە‬ ‫ئەوانمان خواردبێت»‪.‬‬ ‫سەبارەت بەبڕیارەكانی (یەكێتیی‬ ‫ناوەندیی تۆپی بالەی كوردستان)‪،‬‬ ‫سەرپەرشتیاری یارییەكە ئاماژە بەوە‬ ‫دەكات‪ :‬لەڕاپۆرتی خۆیدا بەهیچ شێوەیەك‬ ‫داوای ئ��ەوەی ن��ەك��ردووە‪ ،‬كە هەڵەبجە‬ ‫لەیاریگای خۆیدا یاریی ئەنجام نەدات‪،‬‬ ‫بەڵكو ناوبژیوانانی سلێمانی دەڵین‪:‬‬ ‫«ئێمە جارێكیتر ناچینەوە هەڵەبجەو‬ ‫ئامادەنین لەو شارە ناوبژیوانی بكەین‪،‬‬ ‫تەنیا لەترسی گیانی خۆمان»‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬بێستون محه‌مه‌د‬

‫گۆڕان؛ خولێكی‬ ‫تۆپی پێ‌ دەكاتەوە‬ ‫گۆڵ‪-‬سلێمانی‬

‫ئەنجومەنی شاری سلێمانی‪،‬‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی گ���ۆڕان‪ ،‬خولێكی‬ ‫تۆپی پێی بۆ سەرجەم بازنەكان‌و‬ ‫رێكخستن‌و الیەنگرانی سنووری‬ ‫سلێمانی ك��ردەوە‪ ،‬كە ژم��ارەی‬ ‫تیپە بەشداربووەكان (‪ )26‬تیپه‌‪.‬‬ ‫یارییەكانی خولەكەش لە‬ ‫ئەمەش‬ ‫قۆناغی یەكەمدایە‌‪،‬‬ ‫گرنگترین ئەنجامەكانە‪:‬‬ ‫كارێزە وشك (‪9‬ـ‪ )3‬شێخ‬ ‫محێدین‬ ‫زەرگەتە (‪11‬ـ‪ )1‬مامە یارە‬ ‫رۆژهەاڵت (‪4‬ـ‪ )2‬بەختیاری‬ ‫وڵ��وب��ە (‪7‬ـ‪ )7‬رزگ����اری‬ ‫(بەلێدانی یەكالییكەرەوە وڵوبە‬ ‫براوە بوو)‬ ‫چوارباخ (‪2‬ـ‪ )1‬سەروەریی‬ ‫ناوبازاڕ (‪14‬ـ‪ )3‬ئەنجومەنی‬ ‫شار‬ ‫بازیان (‪5‬ـ‪ )0‬راپەڕین‬ ‫مەجید ب��ەگ (‪2‬ـ‪ )1‬تووی‬ ‫مەلیك‬ ‫تایبەت (‪12‬ـ‪ )0‬خەبات‬ ‫ئاشتی (‪11‬ـ‪ )2‬دۆڵە رووت‬ ‫ئ��ی��ب��راه��ی��م پ��اش��ا (‪6‬ـ‪)5‬‬ ‫گۆیژەی نوێ‌‬ ‫بەكرەجۆ (‪7‬ـ‪ )3‬عەربەت‬ ‫دەباشان (‪2‬ـ‪ )2‬سەرچنار‬ ‫(ب��ەل��ێ��دان��ی ی��ەك�لای��ی��ك��ەرەوە‬ ‫دەباشان براوە بوو)‬

‫‪2‬‬

‫ژمارە (‪ )6‬سێشەممە ‪2011/7/12‬‬

‫‪goolrozhnama@yahoo.com‬‬

‫پێكان؛ كەنەڤارۆ‬ ‫دیلیت دەكات‬

‫راهێنەری بەرازیل؛‬ ‫هۆكاری یاری نەكردنی «رۆبینیۆ» ئاشكرا دەكات‬

‫ئ��اژان��س��ەك��ان‪ :‬ب��ەه��ۆی ئەو‬ ‫پێكانە سەختەی ل��ە ئەژنۆیدا‬ ‫دووچاری هاتووە‪ ،‬فابیۆ كەنەڤارۆی‬ ‫ئیتاڵیی‌و یاریزانی ئێستای یانەی‬ ‫ئەهلی ئیماراتی‪ ،‬بەیەكجاریی واز لە‬ ‫تۆپی پ ‌ێ دەهێنێت‪.‬‬ ‫لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا‬ ‫كە لە دوب��ەی ب��ۆی رێكخرابوو‪،‬‬ ‫كەنەڤارۆ وت��ی‪« :‬زۆر دڵتەنگم‪،‬‬ ‫بەاڵم پێكانەكەی ئەژنۆم هاوكاریم‬ ‫ن��اك��ات‪ ،‬ت��اوەك��و بگەڕێمەوە بۆ‬ ‫نێو یاریگاكان‪ ،‬پزیشكەكانیش‬ ‫ئامۆژگارییان ك���ردووم؛ واز لە‬ ‫یاریكردن بهێنم»‪.‬‬ ‫خ��اوەن��ی ج��ام��ی جیهانیی‬ ‫(‪ )2006‬بۆ ئیتاڵییەكان‪ ،‬وتیشی‪:‬‬ ‫«تۆپی پ ‌ێ لە ژیانمدا هەموو شتێك‬ ‫بوو‪ ،‬بەاڵم داوای لێبووردن دەكەم‬ ‫كە لێرەدا بەیەكجاریی ماڵئاوایی لێ‌‬ ‫دەكەم»‪.‬‬ ‫ل��ە ك��ۆت��ای��ی ق��س��ەك��ان��ی��دا‪،‬‬ ‫كەنەڤارۆ وتی‪« :‬لە یانەی ئەهلیی‬ ‫دەمێنمەوە‌و ئیمارات بەجێناهێڵم‪،‬‬ ‫دەمەوێت ئەو (‪ )3‬ساڵەی كە لە‬ ‫گرێبەستەكەمدا ماوە‪ ،‬لە دەستەی‬ ‫كارگێڕیی یانەكەدا كار بكەم»‪.‬‬

‫ئاژانسەكان‪ :‬هەڵبژاردەی بەرازیل‪ ،‬دووەم‬ ‫یاریی لە كوپا ئەمریكای (‪ )2011‬بەبێ رۆبینیۆ‬ ‫ئەنجام دا‪ ،‬ئەوەش هاندەرانی سامبای توڕەكرد‪،‬‬ ‫بەاڵم راهێنەری ئەو هەڵبژاردەیە هۆكارەكەی‬ ‫ئاشكرا دەكات‪.‬‬ ‫لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەوانیدا كە لەپاش‬ ‫یارییەكەیان بەرامبەر پاراگوای بۆی سازكرا‬ ‫بوو‪ ،‬مانۆ مینیزیس‪ ،‬وتی‪« :‬پێویستە هەموو‬ ‫یاریزانێك لەسەر كورسی یەدەگ دابنیشێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ن��ەك درێ���ژە بكێشێت‌و ب��ەدرێ��ژای��ی‬ ‫پاڵەوانێتییەك بەشداریی نەكات»‪.‬‬ ‫مینیزیس‪ ،‬كە لەدوای كارلۆس دۆنگا‪ ،‬بووە‬ ‫راهێنەری بەرازیل‪ ،‬وتیشی‪« :‬رۆبینیۆ ناتوانێت‬ ‫ببێتە دروستكەری یاریی‪ ،‬بۆیە لەو یارییەدا‬ ‫بەشداریی نەكرد‪ ،‬جادسۆن لە شوێنی ئەو یاریی‬ ‫كرد‌و ئاستێكی بەرزیشی پێشكەش كرد»‪.‬‬ ‫دوای بەرامبەربوونی ب��ەرازی��ل لەگەڵ‬ ‫پاراگوای (‪ ،)2-2‬رۆژنامەنووسە بەرازیلییەكان‬ ‫لە ئەرجەنتینەوە رەخنەیان ئاڕاستەی مینیزیس‬ ‫كرد‪ ،‬بەوەی بەشداریی بە رۆبینیۆ نەكردووە‪،‬‬ ‫لەو بارەیەوە راهێنەری ناوبراو دەڵێت‪« :‬كارێكی‬ ‫ساختەچێتیم نەكردووە‪ ،‬بەاڵم بۆ عاقڵكردنی‬ ‫یاریزانان‪ ،‬پێویستە چەند كاتێك لەسەر كورسی‬ ‫یەدەگ بەسەر ببەن»‪.‬‬

‫ئاس؛ داهاتووی یاریزانە دەركراوەكانی‬ ‫«ریاڵ مەدرید» ئاشكرا دەكات‬ ‫ئاژانسەكان‪:‬‬ ‫یانەی ریاڵ مەدرید‪ ،‬بە‬ ‫نیازە لە وەرزی داهاتوودا‪،‬‬ ‫دەس���ت���ب���ەرداری چ��ەن��د‬ ‫یاریزانێك ببێت‪ ،‬رۆژنامەی‬ ‫«ئ����اس»ی ئیسپانیش‪،‬‬ ‫داه��ات��ووی ئ��ەو یاریزانە‬ ‫ئاشكرا دەكات‪.‬‬ ‫رۆژن���ام���ەی «ئ��اس»‬ ‫ب�ڵ�اوی���ك���ردەوە‪ :‬ی��ان��ەی‬ ‫ش������اه������ان������ە‪ ،‬ل���ە‬ ‫وەرزی داه���ات���وودا‪،‬‬ ‫دەستبەرداری هەریەكە‬ ‫ل��ە (ف��ی��رن��ان��دۆ گ��اگ��ۆ‪،‬‬ ‫رۆس�����ت�����ۆن‬

‫درێنتی‪ ،‬سێرجیۆ كانالێس‪،‬‬ ‫پێدرۆ لیۆن) دەبێت‪.‬‬ ‫بەپێی راپ��ۆرت��ەك��ەی‬ ‫ئ���اس‪ ،‬فیرناندۆ گاگۆی‬

‫ئەرجەنتینیی كە چوارساڵ‬ ‫لەمەوبەر روویكردە یانەی‬ ‫ری���اڵ‪ ،‬ل��ە ك��ۆی (‪)232‬‬ ‫ی��اری��ی‪ ،‬تەنیا لە (‪)121‬‬ ‫یاریدا بەشداریی كردووە‪،‬‬ ‫یانەی ناپۆلیش زۆر نزیكە‬ ‫لە ئیمزاكردنی گرێبەست‬ ‫لەگەڵیدا‪.‬‬ ‫درێنتی هۆڵەندیش كە‬ ‫تەنیا یەك وەرز یاریی بۆ‬ ‫ك���رد‪،‬‬ ‫یانەی شاهانە‬ ‫ب��ەن��ی��ازە‬

‫رووب����ك����ات����ە ی���ان���ەی‬ ‫«بەنفیكا»ی پرتوگالیی‪،‬‬ ‫چونكە ئ��ەو هۆڵەندییە‬ ‫خولی پرتوگالیی لە خولی‌و‬ ‫فەڕەنسیی‌و ئیتاڵیی بە‬ ‫باشتر دەزانێت‪.‬‬ ‫ئ�����اس‪ ،‬داه����ات����ووی‬ ‫ه��ەری��ەك��ە ل��ە كانالێس‌و‬ ‫پ��ێ��درۆ لیۆنیش ئاشكرا‬ ‫دەك�����ات‌و دەن��ووس��ێ��ت‪:‬‬ ‫«ری��اڵ مەدرید نایەوێت‬ ‫بەشێوەیەكی یەكجاریی‬

‫دەس��ت��ب��ەرداری كانالێس‬ ‫ببێت‪ ،‬بەنیازە بەشێوەی‬ ‫خواستن بیداتە یەكێك لە‬ ‫یانەكانی شاڵكە‪ ،‬یاخود‬ ‫فۆلفسبۆرگی ئەڵمانیی‪،‬‬ ‫ی��ان یانەكانی ئەستۆن‬ ‫ڤێالی ئینگلیزیی‌و ڤیاریاڵ‌و‬ ‫ڤاالنسیای ئیسپانیی‪ ،‬پێدرۆ‬ ‫لیۆنیش بەهۆی كێشەكانی‬ ‫لەگەڵ مۆرینیۆی راهێنەردا‪،‬‬ ‫بڕیاریداوە ریاڵ مەدرید‬ ‫ب��ەج��ێ��ب��ه��ێ��ڵ��ێ�ت‌و‬ ‫ه���ەری���ەك���ە ل��ە‬ ‫یانەكانی ڤیاڕیاڵ‌و‬ ‫ڤ����االن����س����ی����ا‌و‬ ‫ل��ی��ڤ��ەرپ��وڵ��ی��ش‪،‬‬ ‫باشترین كڕیاری‬ ‫ئەو یاریزانەن»‪.‬‬

‫داوا له‌ مارادۆنا ده‌کرێت؛‬ ‫ببێتەوە بە راهێنەری ئەرجەنتین‬ ‫ئ���اژان���س���ەك���ان‪:‬‬ ‫سەرەڕای ئەو شكستە‬ ‫گەورەیەی لە مۆندیالی‬ ‫(‪)2010‬ی ئەفریقای‬ ‫ب��اش��ووردا دووچ��اری‬ ‫ئەرجەنتینی ك��رد‪،‬‬ ‫بەرپرسانی‬ ‫ئێستا‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی‬ ‫ئەرجەنتین‪ ،‬بیر لەوە‬ ‫دەكەنەوە؛ جارێكی تر‬ ‫مارادۆنا بكەنەوە بە‬ ‫راهێنەری واڵتەكەیان‪.‬‬ ‫رۆژنامەی «دەیلی‬ ‫م��ێ��ل»ی بەریتانی‬

‫باڵویكردەوە‪ :‬لەپاش‬ ‫ئ���ەو دوو ی��اری��ی��ەی‬ ‫ئ��ەرج��ەن��ت��ی��ن ك��ە لە‬ ‫كوپا ئەمریكا یەكسان‬ ‫بوون‪ ،‬هاندەران داوای‬ ‫مارادۆنا دەكەنەوە كە‬ ‫ببێتەوە بە راهێنەر‪.‬‬ ‫دەی����ل����ی م��ێ��ل‪،‬‬ ‫ئ��اش��ك��راش��ی��ك��رد‪:‬‬ ‫بەرپرسانی یەكێتیی‬ ‫تۆپی پێی ئەرجەنتین‪،‬‬ ‫لە ئێستادا سەرقاڵی‬ ‫بیركردنەوەی ئەوەن‬ ‫ك����ە ج���ارێ���ك���ی ت��ر‬

‫م��ارادۆن��ا بانگێشتی‬ ‫ه����ەڵ����ب����ژاردەك����ە‬ ‫ب�����ك�����ەن�����ەوە‌و ل��ە‬ ‫یارییەكانی مۆندیالی‬ ‫(‪)2014‬ش��������دا ئ��ەو‬ ‫راهێنەری تانگۆ بێت‪.‬‬ ‫بەپێی هەواڵەكەی‬ ‫دەی������ل������ی م���ێ���ل‪:‬‬ ‫یەكێتیی تۆپی پێی‬ ‫ئەرجەنتین‪ ،‬رێ��ز لە‬ ‫هاندەرانی دەگرێت‌و‬ ‫ن��ای��ەوێ��ت ئ��ەم��ج��ارە‬ ‫ب��ك��ەوێ��ت��ە ه��ەڵ��ەوە‪،‬‬ ‫بۆیە بەنیازە كاتێكی‬

‫بیرلۆسكۆنی‪ ،‬یانەی «میالن» دەفرۆشێت‬ ‫ئاژانسەكان ‪:‬بەهۆی ئەو بڕە‬ ‫پارە زۆرەی دادگای ئیتاڵیا‪ ،‬لە‬ ‫یەكێك لە كۆمپانیاكانی سیلڤیۆ‬ ‫بیرلسكۆنی‪ ،‬س��ەرۆك��ی یانەی‬ ‫میالنی داوا دەك��ات‪ ،‬سەرۆكی‬ ‫ن��اوب��راو‪ ،‬بیر ل��ەوە دەك��ات��ەوە‪،‬‬ ‫بەشێكی زۆری ی��ان��ەی میالن‬ ‫بفرۆشێت‪.‬‬ ‫رۆژنامەی «ال ریپۆبلیكا»ی‬ ‫ئیتاڵیی باڵویكردەوە‪ :‬بیرلسكۆنی‪،‬‬ ‫مەسەلەی مۆندادەوری دۆڕاندووە‌و‬ ‫پێویستە وەك قەرەبوویەكیش‬ ‫بۆ ئەو كۆمپانیایەی ملمالنێی‬ ‫كردووە‪ ،‬نزیكەی (‪ )560‬ملیۆن‬ ‫یۆرۆ بداتە خێزانی دی پێندیتی‪،‬‬ ‫كە خاوەنی كۆمپانیای (سی‪،‬‬ ‫ئەی‪ ،‬ئاڕ)ن‪.‬‬ ‫ب���ی���رل���س���ك���ۆن���ی‪ ،‬ك��ە‬ ‫س��ەرۆك وەزی��ران��ی ئیتاڵیاشە‌و‬ ‫خ��اوەن��ی كۆمپانیای (ڤیان‬

‫ڤێست)‌ە‪ ،‬قسەی بۆ رۆژنامەی‬ ‫«الریپۆبلیكا» كردووە‌و دەڵێت‪:‬‬ ‫«قەیرانی مۆندادەوری‪ ،‬ناچارم‬ ‫دەك��ات یانەی میالن بفرۆشم‪،‬‬ ‫یاخود واز لەو بەشە گەورەیە‬ ‫بهێنم كە لە یانەكەدا خاوەنیم»‪.‬‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی ه���ەواڵ���ەك���ەی‬ ‫الریپۆبلیكا‪ ،‬بیرلسكۆنی بۆ‬ ‫رزگاربوون لەو قەیرانە‪ ،‬پێدەچێت‬ ‫(‪)%51‬ی پشكەكانی لە یانەی‬ ‫میرنە بفرۆشێت‪ ،‬تاوەكو ئەو‬ ‫(‪ )560‬ملیۆن ی��ۆرۆی��ە بداتە‬ ‫خێزانی دی پێندیتی‪.‬‬

‫ئارسناڵ؛ بە پارە مێژوو دەنووسێتەوە‬ ‫ئاژانسەكان‪ :‬رۆژنامەی «دەیلی‬ ‫مێل»ی بەریتانی باڵویكردەوە‪:‬‬ ‫یانەی ئارسناڵ‪ ،‬بۆندێكی بە بڕی‬ ‫(‪ )15‬ملیۆن پاوەند پێشكەشی‬ ‫یانەی «ئەستۆن ڤێال» كردووە‪،‬‬ ‫ت��اوەك��و س��ت��ێ��وارت داونینگی‬ ‫پ���ێ ب��ف��رۆش��ێ��ت‪ .‬رۆژن��ام��ەك��ە‬ ‫ئاشكراشیكرد‪ :‬لە كاتی كڕینی‬ ‫ئەو یاریزانەدا‪ ،‬داونینگ دەبێتە‬ ‫گرانترین ی��اری��زان ل��ە م��ێ��ژووی‬ ‫ئ��ارس��ن��اڵ��دا‪ ،‬ك���ە ل��ەئ��ێ��س��ت��ادا‬ ‫ئارشاڤینە بە بڕی (‪ )12‬ملیۆن‬ ‫پاوەند‪.‬‬

‫ئاژانسەكان‪ :‬رۆژنامەكانی ئینگلتەرا‬ ‫باڵویانكردەوە‪ :‬ئەندری ڤیالسی راهێنەری‬ ‫یانەی چێڵسی‪ ،‬بۆندێكی بە بڕی (‪)30‬‬ ‫ملیۆن یۆرۆ ئامادەكردووە‌و بەنیازە بەم‬ ‫نزیكانە پێشكەشی یانەی «پالێرمۆی»‬ ‫بكات‪ ،‬تاكو لە رێگەیەوە «پاستۆری»ی‬ ‫ئەرجەنتینی پێ بفرۆشێت‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی راپ���ۆرت���ی رۆژن��ام��ەك��ان��ی‬ ‫ئینگلتەرا؛ پێدەچێت یانەی پالێرمۆ بەو‬ ‫گرێبەستە رازی��ی ببێت‪ ،‬چونكە بڕی‬ ‫پارەی بۆندەكە بۆ یانەی پالێرمۆ رازیكەر‬ ‫دەبێت‪.‬‬

‫زۆر بیر لەو مەسەلەیە‬ ‫ب���ك���ات���ەوە‌و دوات����ر‬ ‫بڕیاری كۆتایی بدات‪.‬‬ ‫ئ���ەم ه���ەواڵ���ەی‬ ‫دەی�������ل�������ی م���ێ���ل‬ ‫ل��ەك��ات��ێ��ك��دای��ە‪ ،‬كە‬ ‫دی���گ���ۆ ئ���ارم���ان���دۆ‬ ‫مارادۆنا لە ئێستادا‬ ‫راه���ێ���ن���ەری ی��ان��ەی‬ ‫وەسڵی ئیماراتییە‌و‬ ‫بۆندێكی لەگەڵ ئەو‬ ‫ی��ان��ەی��ەدا‪ ،‬ت��اوەك��و‬ ‫س���اڵ���ی (‪،)2014‬‬ ‫ئیمزاکردووه‌‪.‬‬

‫ئاژانسەكان‪ :‬یانەی غەڕافەی‬ ‫قەتەڕی‪ ،‬توانی سەركەوتوو بێت‬ ‫لە ئیمزاكردنی گرێبەستێك لەگەڵ‬ ‫زی رۆبێرتۆی بەرازیلی‪.‬‬ ‫ی���ان���ەی غ���ەڕاف���ە‪ ،‬ل��ەس��ەر‬ ‫س���ای���ت���ی رەس���م���ی���ی خ���ۆی‬ ‫باڵویكردەوە‪ :‬سەرجەم بەندەكانی‬ ‫گ��رێ��ب��ەس��ت��ەك��ەی��ان ل��ەگ��ەڵ زی‬ ‫رۆبێرتۆ كۆتایی پێهاتووە‌و دوێنێ‌‬ ‫دووشەممە‪ ،‬ئەو یاریزانە لە واڵتی‬ ‫فەڕەنسا‪ ،‬پەیوەندیی بە كەمپی‬ ‫یانەكەوە كردووە‪.‬‬

‫م��ەس��ەل��ەی م���ۆن���دادەوری‪،‬‬ ‫لە ساڵی (‪ )2007‬لە ئیتاڵیا‬ ‫لەنێوان سیلڤیۆ بیرلسكۆنی‬ ‫خ��اوەن��ی كۆمپانیای (ڤیان‬ ‫ڤێست)‌و كۆمپانیای (سی‪ ،‬ئەی‪،‬‬ ‫ئ��اڕ) رووی��دا‌و بەم دواییانەش‪،‬‬ ‫دادگ��ای ئیتاڵیا سەلماندی كە‬ ‫بیرلسكۆنی بۆ كڕینی خانەیەكی‬ ‫زەبەالحی باڵوكردنەوە بەرتیلی‬ ‫داوە‪ ،‬بۆیە لەئێستادا دادگای‬ ‫میالن قەرەبووی كۆمپانیای‬ ‫(س�����ی‪ ،‬ئ�����ەی‪ ،‬ئ���اڕ)‬ ‫دەكاتەوە‪.‬‬

‫سه‌رپه‌رشتیار‬

‫ی‪ .‬سه‌رپه‌رشتیار‬

‫دیزاین‬

‫به‌همه‌ن غه‌ریب‬

‫بڕیار عه‌باس‬

‫یاسین حه‌مه‌عه‌لی‬

‫فــــا وڵ‬

‫بۆ په‌یوه‌ندیکردن‪:‬‬ ‫‪goolrozhnama@yahoo.com‬‬

‫‪07701945188‬‬

‫ذمارة (‪ )6‬سَيشةممة ‪2011/7/12‬‬

‫سلێمانی‪ ،‬جارێكی تر‬ ‫لێی قەومایەوە‬ ‫بێوەی ئەحمەد‬

‫مۆرینیۆ‪ ،‬تووڕە دەبێت‬

‫رۆناڵدۆ‌و رامۆس‪ ،‬هێڵی سوورن‬ ‫ئاژانسەكان‪:‬‬ ‫خ������ۆزێ‌ م��ۆری��ن��ی��ۆی‬ ‫راه���ێ���ن���ەری ی���ان���ەی ری���اڵ‬ ‫م���ەدری���د‪ ،‬ب���ەت���ووڕە ب��وون‬ ‫وەاڵمی رۆژنامەكانی ئینگلتەرا‬ ‫دەدات���ەوە‌و رایدەگەیەنێت‪،‬‬ ‫رامۆس‌و رۆناڵدۆ‪ ،‬بۆ فرۆشتن‬ ‫نین‪.‬‬ ‫پاش ئەوەی رۆژنامەكانی‬ ‫ئینگلتەرا‪ ،‬باڵویانكردەوە‪،‬‬ ‫یانەكانی چێڵسی‌و مانچستەر‬ ‫س��ی��ت��ی‪ ،‬ل��ەه��ەوڵ��ی كڕینی‬ ‫سێرجیۆ رامۆس‌و كریستیانۆ‬ ‫رۆناڵدۆدان‪ ،‬خۆزێ‌ مۆرینیۆ‪،‬‬ ‫بەتووڕەبوونەوە لێدوانی بۆ‬ ‫تەلەفزیۆنی سكای سپۆرت‬ ‫داوە‌و دەڵێت‪« :‬ئەگەر ئەو‬ ‫دوو یانەیە لەو دوو یاریزانە‬ ‫دوورنەكەونەوە‪ ،‬ئەوا تووشی‬ ‫سزا‌و بێهیوایی دەبنەوە»‪.‬‬

‫مۆرینیۆ‪ ،‬كە وەرزی رابردوو‬ ‫ل��ەی��ان��ەی ئینتەرمیالنەوە‬ ‫رووی���ك���ردە ری���اڵ م��ەدری��د‪،‬‬ ‫وتیشی‪ « :‬نازانم‪ ،‬تا چەند‬ ‫راستە كە چێڵسی‌و مانچستەر‬ ‫سیتی‪ ،‬هەوڵی كڕینی ئەو دوو‬ ‫یاریزانە دەدەن‪ ،‬بەاڵم ئەگەر‬ ‫راست بێت‪ ،‬ئەوا هەوڵەكانیان‬ ‫پوچەڵ دەب��ن‪ ،‬چونكە ئەو‬ ‫دوو یاریزانە‪ ،‬هێڵێ‌ سوورن‌و‬ ‫فرۆشتنیان ئەستمە»‪.‬‬ ‫كریستیانۆ‬ ‫پێشتریش‬ ‫رۆناڵدۆی ئەستێرەی یەكەمی‬ ‫یانەی ریاڵ مەدرید‪ ،‬رایگەیاند‪:‬‬ ‫«داه���ات���ووم لەئیسپانیا‪،‬‬ ‫ب��ەس��ت��راوە ب��ەم��ۆری��ن��ی��ۆوە‪،‬‬ ‫ئەگەر ئەو راهێنەرە‪ ،‬ریاڵ‬ ‫بەجێبهێڵێت‪ ،‬ئەوا راستەوخۆ‬ ‫روودەكەمە یانەی مانچستەر‬ ‫سیتی»‪.‬‬

‫كوردەكەی ریاڵ مەدرید‬ ‫هاوڕێكەی دەكاتە قوربانی كچێك‬

‫ئاژانسەكان‪:‬‬

‫مەسعود ئۆزێلی بە رەچەڵەك كوردی‬ ‫واڵتی توركیا‪ ،‬هاوڕێ‌ كچەكەی پێشووی‬ ‫ف���ەرام���ۆش دەك����ات‌و ل��ەگ��ەڵ كچێكی‬ ‫نەناسراودا پەیوەندیی دروست دەكات‪.‬‬ ‫ماڵپەری (‪ ،)kickette‬تایبەت‬ ‫بەكاروباری تۆپی پێ‪ ،‬چەند وێنەیەكی‬ ‫مەسعود ئۆزێلی یاریزانی یانەی ریاڵ‬ ‫مەدریدی باڵوكردەوە؛ كە لەگەڵ كچێكدایە‬ ‫لە كەنار دەریاكانی شاری میامی ئەمریكا‪.‬‬ ‫ماڵپەرەكە‪ ،‬جگە لە باڵوكردنەوەی‬

‫وێنەكان‪ ،‬چەند زانیارییەكی تری لەسەر‬ ‫ئەو یاریزانە داوە‪ ‌،‬كە گرنگترینیان ئەوەیە‪،‬‬ ‫بۆ یەكەمجارە دوای جیابوونەوەی ئۆزێل‬ ‫لە ئانا‌ماریا الگالبلۆم‪ ،‬لەگەڵ كچێكی‬ ‫لەو شێوەیەدا لەسەر كەنار دەریاكان‬ ‫ببینرێت‪.‬‬ ‫(‪ ‌،)Kickette‬باڵویشیكردووەتەوە‪:‬‬ ‫ناسنامەی ئەو كچە دیار نییە كە ئۆزێل‬ ‫هاوڕێیەتی ل��ەگ��ەڵ��دا دروس��ت��ك��ردووە‪،‬‬ ‫ئەوەش وایكردووە‪ ،‬رۆژنامەكانی توركیا‬ ‫رەخنە لەو یاریزانە بگرن‌و بەكەسێكی‬ ‫خیانەتكار وەسفی بكەن‪.‬‬

‫هاوینی رابردوو‪ ،‬بەشێكی زۆر لە وەرزشكارانی‬ ‫ش��ارە «ح��ەی��ات��ەك��ە»‪ ،‬بەسەركەوتنی یانەی پ��ێ��ش��م��ەرگ��ەی‬ ‫سلێمانی بۆ خولی نایابی یانەكانی عێراق‪ ،‬كە دواتر بوو بە خولی‬ ‫بژاردە‪ ،‬دڵخۆشبوون‌و هیوایەكی زۆریان لەسەر بەشداریكردنی ئەو‬ ‫یانەیە هەڵچنی‪ ،‬بەتایبەتی دوای ئەوەی یانەكە‪ ،‬گرێبەستی زەبەالحی‬ ‫پێشكەشی چەند یاریزانێكی بەئەزموون كردو پشتیشی بەیاریزانە‬ ‫كوردەكانی خۆمان بەست‪ ،‬بەاڵم لەئێستادا هەمووان ئاخ بۆ ئەو یانەیە‬ ‫هەڵدەكێشن‌و ئاواتەخوازن یانەكانی تر‪ ،‬ئەزموونی پێشمەرگەكان‬ ‫دووبارە نەكەنەوە‪ ،‬چونكە بەپێی پەیڕەوی ئەمساڵی خولەكە‪ ،‬یانەی‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬بەڕەسمیی ماڵئاوایی لەگەورەكان كردووە‪.‬‬ ‫بە رای ئێمە‪ ،‬هۆكاری سەرەكیی شكستی تیپەكە‪ ،‬ئیدارەی یانەكەیە‪،‬‬ ‫چونكە دەبوایە هەڵەی وەرزی رابردووتری یانەی سلێمانییان دووبارە‬ ‫نەكردایەتەوە‪ ،‬كاتێك بە یەك پێكهاتە بەشداریی هەردوو خولی عێراق‌و‬ ‫كوردستانی كردو تیپەكەی دووچاری نغرۆبوون بوو‪ ،‬دەبوایە یانەی‬ ‫پێشمەرگەی سلێمانی‪ ،‬سوودی لەو توانا داراییە بەرچاوە وەربگرتایە‬ ‫كە لەبەردەستیدایەو دوو پێكهاتەی جیای ئامادەبكردایە‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫لەهەردوو خولەكەدا‪ ،‬ژمارەیەكی گەورە بێت‌و نەبێتە نێچیری هەمووان‪.‬‬ ‫الی هەمووانیش ئاشكرایە‪ ،‬هیچ یاریزانێك‪ ،‬ناتوانێت لەیەك‬ ‫وەرزی تاقەتپڕوكێنی وەك خولی عێراق‌و كوردستاندا‪ ،‬كە (‪ )3‬مانگی‬ ‫كەمترە لە وەرزی واڵتانی تر‪ )50( ،‬یاریی ئەنجامبدات‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫كە هەفتەی واهەبووە لەماوەی (‪ )4‬رۆژدا‪ ،‬یارییەك لەزاخۆ‌و یارییەك‬ ‫لەبەغدا ئەنجام دراوە‪ ،‬ئەمە هۆكاری سەرەكیی شكست‌و داڕمانی یانەی‬ ‫پێشمەرگەیە لەخولی عێراقدا‪ ،‬هەروەك چۆن لەخولی كوردستانیشدا‪،‬‬ ‫نەیتوانی پارێزگاری لە ریزبەندی ساڵی پێشتر بكات‌و ئەمساڵ بەپلەی‬ ‫چوارەم رازی بوو‪.‬‬ ‫یەكێكی تر لەهۆكارەكانی شكستی تاقانەكەی شاری سلێمانی‬ ‫لەخولی بژاردەدا‪ ،‬پشت نەبەستنە بە پێكهاتەیەكی جێگیر‌و سەرەكی‪،‬‬ ‫كە بەهۆی خاڵی باسكراوی سەرەوە‪ ،‬هەربۆیە راهێنەر ناچار بووە‪،‬‬ ‫ناوبەناو پشوو بەچەند یاریزانێك بدات‪ .‬یانەی پێشمەرگە‪ ،‬لەكۆی‬ ‫(‪ )25‬یاری‪ ،‬تەنیا لە (‪ )5‬یاریدا سەركەوتنی تۆماركردووە كە هەر‬ ‫پێنجیان لەسەر یاریگای خۆی بوون‪ ،‬ئەوەش دەریدەخات یانەكە‪،‬‬ ‫هیچ سەركەوتنێكی لەدەرەوەی یاریگای خۆی تۆمارنەكردووە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫خاڵێكی الوازەو هەمان هۆكاری یەكەم كاریگەریی گەورەی لەسەر‬ ‫ئەو الوازییە هەیە‪ ،‬هەروەك چۆن لەكۆی ئەو (‪ )25‬یارییە‪ ،‬لە(‪)7‬‬ ‫یاریدا یەكسان بووە‪ ،‬كە (‪ )3‬یارییان لەدەرەوەی یاریگای خۆی بووە‪،‬‬ ‫واتە بەهەموو وەرزی ئەمساڵ‪ ،‬یانەی پێشمەرگە‪ ،‬تەنیا (‪ )3‬خاڵی‬ ‫لەدەرەوەی یاریگای خۆی دەستەبەركردووە!‬ ‫تیپەكەی (سەردار ساڵح)‪ ،‬لەخولی عێراقدا‪ ،‬تەنها لەسەر یاریگای‬ ‫خۆی گرەوەكەی بردووەتەوە‪ ،‬ئەمەش بەوەی كە دوای هەڵسەنگاندنی‬ ‫بەرامبەرەكەی‪ ،‬یاریگای هەڵبژاردووەو سوودی لەهەرسێ یاریگای‬ ‫یانەكەی‌و سلێمانی‌و سیروانی نوێ وەرگرتووە‪ ،‬بەڵگەش ئەوەیە‪،‬‬ ‫لەكۆی (‪ )12‬یاریی سەر یاریگای خۆی‪ ،‬لە (‪ )5‬یاریدا سەركەوتنی‬ ‫تۆماركردووەو لە (‪ )4‬یاریشدا یەكسان ب��ووە‪ ،‬تەنیا (‪ )3‬یاریی‬ ‫دۆڕاندووە‪.‬‬ ‫پێویستە یانەكانی شاری سلێمانی (ئەگەر هەلی بەشداریكردنیان‬ ‫بۆ رەخسایەوە) چاو لەیانەكانی هەولێر‌و دهۆك بكەن‌و بۆ وەرزەكانی‬ ‫داهاتووتر‪ ،‬دوو پێكهاتەی جیاواز ئامادە بكەن‪ .‬ئەمەش كاتێك دەبێت‪،‬‬ ‫بودجەی یانەكان رێكبخرێت‌و هەریانەیەك بەپێوەری سەنگ‌و قورسایی‬ ‫خۆی‌و ئەنجامەكانی لەخول‌و پاڵەوانێتییە جیاجیاكاندا‪ ،‬مامەڵەی‬ ‫لەگەڵدا بكرێت‪ ،‬نەك یانەیەك كە خاوەنی هەزاران هاندەر‌و چەندین‬ ‫جۆر یارییە‪ ،‬چارەكی یانەیەك بودجەی بدرێتی كە تەنها خۆیان‬ ‫هاندەری خۆیانن‌و (‪ )2‬تیپی بەهێزیشیان نییە‪.‬‬ ‫دۆڕاوی سەرەكیی هاندەران‌و هەواداران‌و وەرزشكار‌و وەرزشەوانە‬ ‫رەسەن‌و خەمخۆرەكانی سلێمانین‪ ،‬وەرزی داهاتوو‪ ،‬هیچ یانەیەك‬ ‫نوێنەرایەتیی ئەم شارە بەشمەینەتە ناکات لەخولی بژاردە‪ ،‬یاخود‬ ‫(نایاب)ی عێراقدا‌‪ ،‬بێبەش دەبین لەبینینی یانە گەورەكانی وەك‬ ‫هەولێر‌و دهۆك‌و زاخۆ!‬