Apa automatyka podzespoly aplikacje 02 2015 by R&R ice cream

Wywiad z Wojciechem Czakim, właścicielem firmy C zaki Thermo-Product 10,00 zł (w tym 5% VAT)

ISSN 1896-6381

INDEKS 246 972

2/2015 (100) AutomatykaB2B.pl

TECHNIKA I RYNEK SYSTEMÓW AUTOMATYKI

STEROWANIE

POMIARY

NAPĘDY

OPROGRAMOWANIE

ROBOTYKA

ENERGETYKA

Rynek silników IE4 260% wzrostu w 5 lat

Systemy wizyjne i termowizja

Globalny rynek silników o klasie sprawności IE4 (Super P remium) będzie rozwijał się w dwucyfrowym tempie, a jego wartość wzrośnie z około 115 mln dol. w 2013 roku do 300 mln dol. w 2018 roku – prognozuje w nowym raporcie IHS. Po 2015 średnie roczne wzrosty sprzedaży powinny wynieść około 20%, zaś liczba globalnych dostawców tego typu silników zwiększy się do 30 (w 2009 roku były to jedynie dwie firmy).

Raport: Automatyzacja produkcji pozwoliła na znaczny wzrost szybkości wytwarzania wyrobów, ale też wymusiła zmiany w sposobach kontroli jakości. Z pomocą przyszły tu systemy wizyjne, które pozwoliły na wydajną kontrolę na różnych etapach produkcji, wspierając też procesy logistyczne i związane ze sterowaniem ruchem. Ostatnia dekada była również okresem szybkiego rozwoju kamer termowizyjnych, które z urządzeń drogich i specjalistycznych stały się jednym z podstawowych narzędzi diagnostycznych wykorzystywanych przez służby utrzymania ruchu, elektryków czy serwisantów. W dwuczęściowym raporcie omawiamy te zagadnienia, przedstawiając patrz str. 34‒64 sytuację w sektorach rynku z nimi związanych.

Temat numeru: Zautomatyzowane

w numerze Narzędzia IT w planowaniu produkcji

str.

Nowe rozwiązania w termowizji

str.

malowanie

Malowanie to popularny sposób obróbki końcowej powierzchni elementów, urządzeń czy budynków. W artykule, skupiając się na powierzchniach metalowych, wyjaśniamy jak i dlaczego należy je powlekać farbami. Przedstawiamy też techniki nakładania powłok malarskich i wybrane zagadnienia z zakresu automatyzacji tego procesu. patrz str. 26‒33

Prognoza globalnej dynamiki sprzedaży silników niskonapięciowych IE4 (źródło: IHS)

Chociaż norma określająca sprawność silników elektrycznych klasy I E4 została opublikowana przez IEC dopiero rok temu, tego typu wersje dostarczane są przez globalnych producentów już od kilku lat. W 2013 roku wg szacunków IHS sprzedanych zostało około 260 tys. takich silników – w większości konstrukcji bazujących na magnesach neodymowych.

Automatyka, Podzespoły, Aplikacje Rok 9, numer 100 Luty 2015 PL ISSN 1896-6381 Cena 10,00 zł

Redakcja magazynu Redaktor naczelny Zbigniew Piątek tel. 22 257 84 96, faks 22 257 84 67 z.piatek@automatykaB2B.pl Wydawca Robert Magdziak tel. 22 257 84 96 r.magdziak@automatykaB2B.pl Redakcja Monika Jaworowska, Tomasz Daniluk Współpracownicy Anna Magdziak, Agnieszka Grabowska, Jakub Możaryn, Sebastian Plamowski, Aleksandra Piątek, Monika Gugała, Marek Piątek, Piotr Magdziak DTP Studio Adekwatna Adres redakcji Redakcja magazynu APA, ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa

OD REDAKCJI To się uda, ale jeszcze nie teraz

GOSPODARKA Aktualności: Wiadomości z branży

Trendy: Planowanie produkcji, czyli jakie narzędzia IT wspierają działalność ﬁrm wytwórczych

WYWIAD Produkcja przetworników wilgotności stanowi dla nas nowe otwarcie – rozmowa z Wojciechem Czakim, właścicielem ﬁrmy Czaki Thermo-Product

NEWS FLASH Nowe technologie – wybrane przez redakcję opisy nowych produktów

Wydawnictwo AVT-Korporacja spółka z o.o. ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa tel. 22 257 84 99, faks 22 257 84 00 Dyrektor wydawnictwa: prof. Wiesław Marciniak

TEMAT NUMERU Zautomatyzowane malowanie

Dział marketingu i reklamy Menedżer magazynu Katarzyna Gugała tel. 22 257 84 64, faks 22 257 84 67, tel. kom. 601 131 953 k.gugala@automatykaB2B.pl Zespół marketingu i reklamy Bożena Krzykawska tel. 22 257 84 42 b.krzykawska@automatykaB2B.pl Grzegorz Krzykawski tel. 22 257 84 60 g.krzykawski@automatykaB2B.pl Andrzej Tumański tel. 22 257 84 63 a.tumanski@automatykaB2B.pl Katarzyna Wiśniewska tel. 22 257 84 65 k.wisniewska@automatykaB2B.pl Maja Gilewska m.gilewska@automatykaB2B.pl

Serwis internetowy http://www.automatykaB2B.pl Redakcja portalu Mateusz Woźniak tel. 22 257 84 11 mateusz.wozniak@automatykaB2B.pl Tomasz Celmer tel. 22 257 84 11 tomasz.celmer@automatykaB2B.pl

Dział prenumeraty ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa tel. 22 257 84 22, faks 22 257 84 00 prenumerata@avt.pl Wszystkie produkty i nazwy są wymienione wyłącznie w celach identyﬁkacyjnych i mogą być zastrzeżonymi znakami odpowiednich właścicieli. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do adiustacji, doboru tytułów i dokonywania skrótów w nadsyłanych materiałach. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam. Wszelkie prawa zastrzeżone.

lu t y

201 5

RAPORT RYNKOWY Systemy wizyjne i termowizja

Prezentacje produktów

TECHNIKA Złącza i kable: Interfejsy serwisowe

Sterowanie: Programowe dostosowanie konﬁguracji sprzętowej sterowników do wersji maszyny

Sterowanie: Nowa platforma sprzętowa sterowników

NOWE PRODUKTY Kamery i systemy wizyjne

Czujniki i przetworniki

Panele operatorskie

Sterowniki i kontrolery

Komputery przemysłowe i oprogramowanie

Urządzenia i systemy pomiarowe

Urządzenia elektryczne i elektromechaniczne

Obudowy, złącza, montaż

INFORMACJE Informacje o magazynie

Indeks reklam

spis treści

18 Przetworniki wilgotności o dużym zakresie pomiarowym Produkcja pojemnościowych detektorów wilgotności na najniższe jej zakresy, tj. poniżej –100°Cdp, to domena bardzo nielicznych producentów na świecie. Do grona tych ostatnich dołączyła niedawno ﬁrma Czaki Thermo-Product, która jest znana polskim automatykom przede wszystkim z przemysłowych czujników temperatury. O technologii wytwarzania nowych detektorów oraz ich zastosowaniach rozmawiamy z Wojciechem Czakim, właścicielem podwarszawskiego przedsiębiorstwa.

luty 2015

W procesie planowania operacyjnego najważniejsza jest terminowość i optymalizacja kosztów – to jedne z kluczowych wniosków płynących z nowego raportu opublikowanego przez wrocławską ﬁrmę DSR. Badaniem objęto około 100 ﬁrm wytwórczych, których przedstawicieli zapytano o to, jak przygotowują plany produkcyjne, jakie są ich zdaniem korzyści z wdrażania rozwiązań IT oraz generalne tendencje w zakresie narzędzi do planowania i harmonogramowania produkcji.

Zautomatyzowane malowanie

Temat numeru: Zautomatyzowane malowanie Raport rynkowy: Systemy wizyjne i termowizja

Narzędzia IT w planowaniu produkcji

26 Nowe rozwiązania w termowizji Wszędzie tam, gdzie na podstawie rozkładów temperatury i jej zmian można wnioskować o zachodzących zjawiskach stosowane są kamery termowizyjne. Możliwość bezkontaktowej realizacji pomiarów trudnodostępnych miejsc sprawia, że ich popularność stale rośnie.

58 luty

2 0 1 5

od redakcji

To się uda, ale jeszcze nie teraz

Prenumerata? Naprawdę warto!

lu t y

201 5

Styczniowe zakończenie sprzedaży Google Glass, choć było zapowiadane już od kilku miesięcy, okazało się być tematem szeroko komentowanym w mediach. Stało się tak, gdyż kariera tego urządzenia była równie błyskotliwa, co krótka – raptem jeszcze wiosną zeszłego roku typowano je jako najważniejszy gadżet w branży wearables. Jego wykorzystaniem na poważnie zainteresowała się również nasza branża, a kilka firm pokazało ciekawe aplikacje przeznaczone m.in. dla służb utrzymania ruchu. Dzisiaj Google Glass jest historią, ale wytyczona przez nie ścieżka pozostaje jak najbardziej aktualnym kierunkiem rozwoju technologii HMI. Google Glass, czyli okulary z kamerą, wyświetlaczem i wbudowanym komputerem, przedstawione zostały w 2012 roku. Nie był to jedyny taki projekt – nad podobnymi pracowały m.in. Samsung, Meta i kilka innych firm, a na rynku pojawiło się też kilka alternatywnych wyrobów. Jednak te pierwsze zrobiły największą karierę, trafiając też w potrzeby przemysłu. Przykładem ich zastosowań było wyświetlanie operatorom statusów i komunikatów błędów dotyczących obsługiwanych czy serwisowanych maszyn. Z kolei służby utrzymania ruchu mogły na bieżąco przesyłać obraz z wykonywanych czynności, a także uzyskiwać dodatkowe instrukcje czy nawet oglądać filmy instruktażowe. O tym, że to nie fantastyka, można było przekonać się podczas zeszłorocznych targów Hannover Messe, gdzie Beckhoff prezentował Google Glass, które współpracowały z systemem sterowania PC-based i oprogramowaniem TwinCAT. Ich przeznaczeniem było wsparcie służb utrzymania ruchu w wykonywaniu prac konserwacyjnych i nadzoru maszyn. Podobne rozwiązanie zaproponował Novotek, który stworzył interaktywny system wsparcia operatorów na bazie omawianych okularów i oprogramowania GE Proficy Workflow. Z kolei Schlumberger, firma działająca w branży wydobycia ropy naftowej, poszła o krok dalej i wyposażyła grupę swoich pracowników w okulary od Google’a. Dało to możliwość ich wsparcia online podczas obsługi rozproszonych instalacji wydobywczych, zapewniło również możliwości sterowania i komunikacji – i to bez zdejmowania rękawic! Pomimo braków technologicznych – związanych choćby ze stopniem ochrony czy krótkim czasem pracy, Google Glass okazały się być dla tej branży prawdziwym odkryciem. Jestem pewien, że to dopiero początek wykorzystania inteligentnych okularów i generalnie elektroniki do noszenia w przemyśle. Być może nowe urządzenie było zbyt dużym skokiem technologicznym i jednocześnie produktem zbyt drogim, aby dzisiaj trafiło pod strzechy. Być może kolejna generacja okularów – takich jak choćby HoloLens od Microsoftu, które pozwalają użytkownikom na korzystanie z rozszerzonej rzeczywistości, będzie prawdziwym przełomem. A może wcale nie będą to okulary, a tańsze systemy rozpoznawania mowy, komunikacji głosowej i przesłania informacji w czasie rzeczywistym? Przemysł, co pokazały poprzednie lata, na pewno chętnie będzie z nich korzystał. Podobnie jak dawniej tradycyjne pulpity wyposażone w przełączniki i wskaźniki mechaniczne zostały zastąpione przez panele operatorskie, tak przyszłość należy do inteligentnych urządzeń rozpoznawania mowy i systemów rozszerzonej rzeczywistości. Stanowią one naturalny kierunek rozwoju technologii HMI, a ich popularyzacji sprzyjały będą systemy udostępniania informacji użytkownikom mobilnym. Te ostatnie stają się dzisiaj standardem w nowoczesnych zakładach przemysłowych i powinny pozwolić na wytworzenie efektu synergii, po raz kolejny zmieniając to, jak komunikujemy się z maszynami. Zbigniew Piątek

gospodarka g p

AKTUALNOŚCI

Przyszłość rynku łopatek turbin wiatrowych Jak przewiduje Markets and Markets wartość światowego rynku łopatek turbin wiatrowych wzrośnie w latach 2014–2019 z 11 do 17 mld dol. (CAGR na poziomie 9%). Napędzi go wsparcie rządowe inwestycji w energetyką odnawialną oraz malejące koszty energii produkowanej w elektrowniach wiatrowych. Hamować go będą z kolei duże koszty kapitałowe farm wiatrowych i materiałów, z których wykonuje się coraz popularniejsze, większe łopatki, głównie włókna węglowego. Duży popyt na te komponenty utrzyma się w rejonie Azji i Pacyfiku. Wzrośnie on też w Afryce i na Środkowym Wschodzie.

Noworoczne zmiany w ﬁrmie InduProgress Od początku stycznia firma InduProgress znajduje się w nowej siedzibie – adres biura to: Trakt Lubelski 404, 04-667 Warszawa. Firma zaprasza do odwiedzin, a także zapoznania się z nową stroną internetową http://induprogress.pl/, która ma zmienioną architekturę i szatę graficzną.

Laureaci konkursu zenon Challenge 2014 Wiosną minionego roku firma COPA-DATA ogłosiła kolejną edycję konkursu zenon Challenge. Zadaniem jego uczestników było przygotowani aplikacji do kontroli i wizualizacji na bazie oprogramowania zenon HMI/SCADA oraz robotów Lego Mindstorms Ev3. Do rywalizacji zgłoszono dziesięć projektów. Pierwsze miejsce zajął zespół ITS (Image Tweaking System) z Wydziału Informatyki i Zarządzania Systemami Uniwersytetu Nauk Stosowanych w Salzburgu. Zwycięski projekt, którym był robot odwzorowujący logo z klocków, został docenione przede wszystkim za użyteczność. Drugie oraz trzecie miejsce zajęły, odpowiednio, drużyna Vives Automation z Vives University College w Belgii i zespół reprezentujący Akademię Górniczo-Hutniczą z Krakowa (na zdjęciu).

lu t y

201 5

Energoelektronika.pl – plany seminariów w 2015 roku Przedstawiciele portalu branżowego Energoelektronika.pl zapraszają osoby z polskiej branży przemysłowej na seminaria techniczne. W tym roku odbędzie się 9 takich spotkań, które przeznaczone są przede wszystkim dla pracowników służb utrzymania ruchu i działów zakupowych, przedstawicieli biur projektowych oraz innych inżynierów automatyków i elektryków. Seminaria odbędą się w Radomiu (19 lutego), Tarnowie (12 marca), Białymstoku (16 kwietnia) oraz Zielonej Górze (14 maja). Trzy kolejne wydarzenia dla służb UR będą spotkaniami tematycznymi, podczas których partnerzy portalu zaprezentują słuchaczom następujące zagadnienia: – robotyzację i automatyzację mające na celu poprawę efektywności produkcji (Trójmiasto, 18 czerwca), – diagnostykę i monitoring maszyn w zakładach przemysłowych (Opole, 24 września), – ochronę przeciwprzepięciową i systemy zasilania gwarantowanego pomocne w utrzymaniu ciągłości produkcji (Toruń, 3 grudnia).

W ostatnich latach portal Energoelektronika.pl zorganizował ponad 30 seminariów technicznych dla przedstawicieli branży przemysłowej

W tym roku planowane są również dwa spotkania poświęcone zagadnieniom ATEX – w Wałbrzychu (31 marca) oraz Poznaniu (22 października). Zostaną na nich omówione zmiany w prawie i aktualne normy w omawianym zakresie, a także produkty stosowane w strefach zagrożonych wybuchem. Informacje o wydarzeniach publikowane są na stronie www.seminarium.energoelektronika.pl.

Nowa grupa robocza PLCopen W obrębie organizacji PLCopen utworzono kolejną grupę roboczą. Zajmie się ona opracowaniem uproszczonych rozwiązań w zakresie bezpieczeństwa sterowania ruchem. Jedną z propozycji jest na przykład wprowadzenie predefiniowanych profili. Wyniki swoich prac zespół powinien przedstawić do końca tego roku.

gospodarka g p

AKTUALNOŚCI Wzrośnie popyt na fotometry i kalorymetry Markets and Markets prognozuje, że wartości światowych rynków fotometrów i kalorymetrów przekroczą w 2020, odpowiednio, 162 mln dol. oraz 252 mln dol., wzrastając rocznie średnio o, odpowiednio, 12% i 11%. Do ich największych odbiorców należą: przemysł procesowy, branża biomedyczna i ośrodki badawcze, przede wszystkim w Amerykach, Europie oraz regionie Azji i Pacyfiku. Rozwój tego rynku napędza głównie postęp w technologii tych czujników, popyt na sprzęt do badań ścieków i pomiaru ciepła spalania paliw. Największą popularnością cieszą się obecnie przenośne fotometry płomieniowe oraz różnicowe kalorymetry skaningowe i z bombą kalorymetryczną.

Tauron i Energa w Respect Index

Nowy zakład ﬁrmy WIKA we Włocławku Pod koniec zeszłego roku otwarto nowy zakład WIKA we Włocławku, tj. WIKA Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością SGF spółka komandytowa. Produkowane są w nim manometry ze stali kwasoodpornej o średnicach od 43 do 160 mm i pracujące w zakresie od 1 do ponad 1000 barów.

Nowa fabryka, która jest drugą lokalizacją firmy we Włocławku, budowana była od jesieni 2013 roku. Na ponad 12-hektarowym terenie mieszczą się: – dwie hale produkcyjne, w których powstają urządzenia pomiarowe oraz część komponentów składowych, – budynek administracyjny (biura działu personalnego, jakości, logistyki, księgowości oraz pomieszczenia socjalne), – budynek techniczny, z którego tunelem doprowadzane są do hal niezbędne media.

lu t y

20 1 5

Akcje Tauronu i Energi weszły w skład portfela indeksu spółek giełdowych odpowiedzialnych społecznie. Przynależnością do Respect Index wyróżniane są przedsiębiorstwa, przestrzegające najlepszych standardów w zakresie ładu korporacyjnego, informacyjnego, relacji inwestorskich, ochrony środowiska, kwestii społecznych i pracowniczych.

Ułatwiania dla ﬁrm inwestujących w SSE Z początkiem roku zaczęły obowiązywać zmiany w ustawie o specjalnych strefach ekonomicznych. Umożliwiają one m.in. złożenie wniosku o przyznanie pomocy publicznej na terenach, które nie są jeszcze objęte zasięgiem SSE. Oprócz tego wprowadzono jednolite zasady zmiany zezwolenia na prowadzenie działalności w strefie bez względu na datę jego wydania. Skorzystają na tym firmy w słabszej kondycji finansowej, dopuszczone będzie bowiem obniżenie warunku zatrudnienia.

ZPSA docenione przez Schneidera Zakład Przemysłowych Systemów Automatyki z Ostrowa Wielkopolskiego został wyróżniony przez firmę Schneider Electric. Pod koniec minionego roku ZPSA uhonorowano certyfikatem Srebrnego Integratora Systemów Przemysłowych tego producenta.

gospodarka g p

AKTUALNOŚCI ABB dostarczy łącze kablowe do morskiej farmy wiatrowej Na zamówienie TenneT, duńsko-niemieckiego operatora sieci przesyłowej, ABB zaprojektuje, wykona, dostarczy oraz zainstaluje kablowy system przesyłowy prądu przemiennego. Kabel o długości 38 kilometrów połączy farmą wiatrową Butendiek na Morzu Północnym z platformą przekształtnikową prądu stałego wysokiego napięcia SylWin Alpha. Termin realizacji zlecenia wyznaczono na 2015 rok.

Druk 3D – spotkanie ze specjalistami w warszawskim PIAP-ie

W połowie stycznia w centrum konferencyjnym Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów odbyła się konferencja „Drukowanie 3D – nowy kierunek w polskim przemyśle”. Jej prelegentami byli przedstawiciele firm oferujących drukarki i usługi druku addytywnego oraz pracownicy krajowych politechnik. Omawiali oni tematy dotyczące m.in. technologii druku 3D z termoutwardzalnych polimerów oraz fotoutwardzalnych żywic, a także przemysłowego druku z proszków metali. Część prelekcji dotyczyła także rynku – możliwości wykorzystania przyrostowego w branży produkcyjnej, jak też przykładowo reklamowej. PIAP design jest częścią Instytutu PIAP i dysponuje parkiem maszynowym pozwalającym na wytwarzanie elementów i części maszyn z wykorzystaniem zarówno obróbki skrawaniem, jak też użyciem centrów do druku 3D.

Połączenie Rexnord i Tollok Amerykański Rexnord, dostawca urządzeń i usług dla różnych gałęzi przemysłu, kupił włoską firmę Tollok, producenta elementów łączących wały z piastą. Dzięki tej transakcji oferty przedsiębiorstw wzajemnie się uzupełnią. To umocni ich pozycję na dotychczasowych rynkach oraz pozwoli zdobyć nowych klientów.

lu t y

20 1 5

gospodarka g p

AKTUALNOŚCI HARTING podsumowuje ubiegły rok W porównaniu do 2013 w zeszłym roku obroty firmy HARTING wzrosły z 484 mln euro do 547 mln euro, czyli o około 13%. W Azji sprzedaż zwiększyła się aż o 40%, do 126 mln euro, natomiast w Amerykach o 13% – do 52 mln euro. W regionie EMEA (poza Niemcami)

zanotowano wzrost o 11%. W związku z tym, że większość przychodów HARTING uzyskuje za granicą, również tam coraz więcej inwestuje w rozwój działalności. Przykładem są nowe fabryki w Chinach, Brazylii oraz w Rumunii. W minionym roku firma zwiększyła też zatrudnienie o łącznie ponad 230 osób w różnych częściach świata.

Zmiany granic SSE Rada Ministrów rozszerzyła Słupską Specjalną Strefę Ekonomiczną o obszary w Darłowie, Koszalinie i Lęborku o całkowitej powierzchni ponad 80 hektarów. Szacuje się, że wartość inwestycji planowanych na tych terenach przekroczy 600 mln zł. Pomorską SSE natomiast poszerzono o obszar w Kowalewie Pomorskim. Na rozbudowę Zakładu Folii i Laminatów mieszczącego się na tym terenie spółka Plastica zamierza przeznaczyć ponad 20 mln zł. RM zdecydowała również o powiększeniu, o około 100 hektarów, powierzchni Mieleckiej SSE.

WEG właścicielem kolejnej niemieckiej ﬁrmy WEG kupił Antriebstechnik Katt Hessen (AKH), niemieckiego dostawcę silników specjalizującego się w tych maszynach pracujących z dużą szybkością. Dzięki temu zakupowi brazylijski producent napędów elektrycznych wykorzysta doświadczenie AKH w zakresie takich urządzeń oraz wzmocni swoją pozycję na rynku silników przemysłowych. Jest to już druga taka transakcja. Wcześniej WEG przejął Württembergishe Elektromotoren, również niemieckiego dostawcę silników i komponentów systemów napędowych.

lu t y

20 1 5

gospodarka

AKTUALNOŚCI Spotkanie partnerów ﬁrmy KUKA

Pod koniec zeszłego roku niemiecki producent robotów przemysłowych zorganizował spotkanie lokalnych partnerów, inżynierów oraz specjalistów. Otwarta formuła wydarzenia pozwoliła uczestniczyć w nim także przedstawicielom kadry zarządzającej przedsiębiorstw, właścicielom i sprzedawcom zainteresowanym produktami firmy.

Spotkanie odbyło się 4 grudnia w zamku w Bobolicach, a jego formuła obejmowała dwie równoległe ścieżki programowe skierowane do konkretnych grup uczestników. Tematy prelekcji dotyczyły m.in. VisionTech – systemu wizyjnego KUKA i innych nowości oraz planów firmy w Polsce i na świecie. Tomasz Nowak, dyrektor polskiego oddziału KUKA, omówił kierunki rozwoju firmy w naszym kraju, przedstawił plan marketingowy na 2015 rok, a także zaprezentował nowe produkty, które zostaną wprowadzone do oferty.

Emerson przejął Cascade Technologies Emerson Process Management przejął Cascade Technologies, szkockiego producenta analizatorów gazów. W ofercie tej firmy znajdują się m.in. urządzenia wykorzystujące innowacyjną technologię QCL (Quantum Cascade Laser). Umożliwia ona pomiar wielu gazów jednocześnie, polepszając m.in. czułość i szybkość analizy. Produkty Cascade Technologies będą dostępne pod marką Rosemount Analitycal.

Igus prezentuje samochód z łożyskami polimerowymi Z okazji 30 rocznicy wprowadzenia na rynek materiału iglidur firma igus wysłała w podróż dookoła świata kompaktowy samochód wyposażony w łożyska polimerowe. Samochód przejechał już ponad 74 tys. km i od 18 do 25 stycznia 2015 roku był w Polsce. W tym czasie odbyła się też konferencja prasowa firmy w Hali Stulecia we Wrocławiu, podczas której specjaliści z igusa przedstawili prezentację „Transkontynentalny test wytrzymałości tworzyw sztucznych igus ‘iglidur on tour’ 2015”. Samochód był główną atrakcją konferencji, można było poznać zastosowane rozwiązania techniczne i usiąść za kierownicą pojazdu.

Belden kupił Tripwire Za ponad 700 mln dol. Belden przejął Tripwire, dostawcę produktów bezpieczeństwa dla instytucji rządowych, przemysłu oraz firm. Przedsiębiorstwa będą współpracować nad rozwiązanimi z zakresu ochrony przed cyberatakami. Ponadto dzięki tej transakcji technologie opracowane przez Tripwire zostaną zaimplementowane w wybranych produktach Beldena. Ten natomiast skontaktuje Tripwire ze swoimi klientami chcącymi wzmocnić bezpieczeństwo sieci.

Rynek inteligentnych termostatów w 2023 przekroczy 2 mld dol. Inteligentne termostaty z możliwością komunikacji, chociaż są dostępne stosunkowo od niedawna, szybko zyskują na popularności. Coraz większa grupa odbiorców, wśród nich już nie tylko prywatni użytkownicy, ale i przedsiębiorstwa energetyczne, doceniają ich liczne zalety. Najważniejsze z nich to, poza regulacją temperatury, możliwość włączenia termostatu do systemu domowej automatyki i jego komunikacji z dostawcą energii, na przykład w celu aktualizacji taryfy cenowej i stosownej do niej optymalizacji zużycia energii. Nowością jest korzystanie z usług w chmurze. Według Navigant Research przełoży się to na wartość globalnego rynku tych urządzeń, która pomiędzy 2014 a 2023 wzrośnie z prawie 147 mln dol. do 2,3 mld dol.

Obróbka laserowa zyskuje na popularności Markets and Markets przewiduje, że wartość globalnego rynku technologii obróbki laserowej w 2020 roku przekroczy 17 mld dol. Najszybciej, i w podobnym tempie, będzie ona rosła w Europie oraz w rejonie Azji i Pacyfiku, średnio rocznie o 6%. Lasery, używane na przykład do cięcia i znakowania, upowszechnią się zwłaszcza w branży medycznej, obrabiarkowej, motoryzacyjnej i elektronicznej. Przyczynią się do tego ich liczne zalety, w tym przede wszystkim pewność czystej, nieniszczącej oraz materiałowo oszczędnej obróbki.

8over8 częścią Avevy Aveva, dostawca rozwiązań do projektowania i realizacji obiektów przemysłowych, kupił irlandzką firmę 8over8. Głównym produktem tego przedsiębiorstwa jest program ProCon. Jest to platforma do zarządzania ryzykiem, która przez cały cykl projektu zapewnia komunikację między firmami OO (Owner Operators) a EPC (Engineering Procurent Construction). Przejęcie to jest odpowiedzią Avevy na oczekiwania klientów poszukujących rozwiązań zwiększających kontrolę nad realizacją projektu, jego budżetem oraz terminowością.

Europejski rynek wymienników ciepła w tyle za azjatyckim Według Markets and Markets w 2019 wartość globalnego rynku wymienników ciepła przekroczy 21 mld dol. Najszybciej, o prawie 11% co roku, będzie on rósł w rejonie Azji i Pacyfiku, dzięki jego industrializacji. Największy popyt spodziewany jest w Chinach, głównie w branży chemicznej, petrochemicznej i naftowej, Japonii oraz Indiach. Aby na tym skorzystać, rodzimi producenci, których stale przybywa, uatrakcyjniają ofertę w nadziei na ograniczenie importu. Zaledwie o niecałe 5% rocznie zapotrzebowanie na wymienniki ciepła rosnąć będzie w Europie. Przede wszystkim napędzać je będzie konieczność wymiany starych urządzeń.

ABB w Industrial Internet Consortium ABB dołączyło do organizacji Industrial Internet Consortium. Stowarzyszenie to zrzesza ponad 100 przedsiębiorstw, organizacji i ośrodków naukowych. Jego celem jest przyspieszenie wdrażania idei Internetu przemysłowego poprzez wskazywanie i promocję najlepszych praktyk i standardów.

Navigant Research o rynku systemów OMS Navigant Research szacuje, że wartość światowego rynku systemów do zarządzania awariami sieci energetycznej zwiększy się między 2014 a 2023 z 900 mln dol. do 1,3 mld dol. Wyzwaniem dla ich twórców jest upowszechnianie się rozwiązań smart grid. Za pośrednictwem inteligentnych liczników oraz monitoringu sieci dostarczana jest bowiem coraz większa ilość danych, które systemy OMS (Outage Managemet Systems) powinny przetwarzać kompleksowo, niezawodnie oraz wydajnie. Aby cel ten osiągnąć, wdraża się w nich najnowsze rozwiązania informatyczne. Ich dostawcy są także świadomi konkurencji ze strony systemów ADMS (Advanced Distribution Management Systems), dawniej zbyt drogich, a obecnie docenianych coraz powszechniej za efektywność.

gospodarka g p

WYDARZENIA

Planowanie produkcji czyli jakie narzędzia IT wspierają działalność firm wytwórczych W procesie planowania operacyjnego najważniejsza jest terminowość i optymalizacja kosztów – to jedne z kluczowych wniosków płynących z nowego raportu opublikowanego przez wrocławską firmę DSR. Badaniem objęto około 100 firm wytwórczych, których przedstawicieli zapytano o to, jak przygotowują plany produkcyjne, jakie są ich zdaniem korzyści z wdrażania rozwiązań IT oraz generalne tendencje w zakresie narzędzi do planowania i harmonogramowania produkcji. CO SIĘ LICZY? Kluczowymi korzyściami związanymi z wykorzystaniem rozwiązań IT do operacyjnego planowania produkcji jest zapewnienie terminowości dostaw – tak stwierdziło aż ¾ ankietowanych. Takie narzędzia pozwalają zarówno na skrócenie cyklu produkcyjnego, jak też zapewnienie terminowości, czego elementem jest minimalizacja czasów przezbrojeń. Dla respondentów ważne były też kwestie związane z oszczędno-

lu t y

20 1 5

ściami. Najważniejszym celem jest tu minimalizacja kosztów produkcji (46% ankietowanych wybrało tę odpowiedź jako kluczową) oraz maksymalizacja wykorzystania zasobów (44%). Z kolei celem, na który firmy zwracają najmniejszą uwagę – przynajmniej wg badania – jest minimalizacja wielkości partii/serii produkcji. Dla 61% respondentów nie miał on większego znaczenia, natomiast aż 19% uznało go za zupełnie nieistotny.

„Firmy są zmuszone do planowania zleceń produkcyjnych w środowisku swoich prawdziwych, ograniczonych zasobów, a co za tym idzie informować klientów o realnym terminie wykonania. Często przedsiębiorstwa przechodzą z planowania tygodniowego na harmonogramowanie dzienne, godzinowe, a czasami jeszcze dokładniejsze. Niezmiennie, muszą optymalizować przebiegi w celu obniżenia kosztów. Używane do tego celu oprogramowanie naj-

gospodarka

WYDARZENIA częściej nie jest w stanie odwzorować realnych ograniczeń występujących w procesie produkcji” – komentuje Piotr Rojek, dyrektor zarządzający DSR Polska. Warto dodać, że według opinii 38% przedstawicieli firm w proces tworzenia krótkookresowego planu produkcji jest zaangażowanych 4 lub więcej osób. Niemal połowa respondentów przyznała, że do tego zadania zatrudnia 2‒3 osoby. Średni czas potrzebny do opracowania krótkoterminowego planu produkcji to wg połowy osób badanych od 4 do 8 godzin, a 35% firm utrzymuje, że zajmuje to mniej niż 4 godziny. JAKIE NARZĘDZIA I SYSTEMY? Badanie obejmowało również analizę narzędzi wykorzystywanych do wspierania tworzenia okresowego planu produkcji w przedsiębiorstwach. Zgodnie z jego wynikami 77% ankietowanych firm korzysta tu przede wszystkim z rozwiązań klasy ERP/MRPII. Również podobny odsetek, tj. 71%, cały czas bazuje (lub wspomaga się) arkuszami kalkulacyjnymi (patrz rys. 1). Często ma miejsce połączenie obydwu przypadków, czyli sytuacja, gdzie korzysta się z systemów ERP, aby później realizować zadania planistyczne z użyciem danych tylko w Excelu. Relatywnie ciągle niewiele, bo 19% firm, korzysta z systemów MES, zaś 13% przedsiębiorstw wykorzystuje narzędzia dedykowane do zaawansowanego harmonogramowania produkcji (APS). Które elementy planowania produkcji są wspierane przez ERP? Sys-

Rys. 1

Rozwiązania IT w przedsiębiorstwach (źródło: DSR)

temy te wykorzystywane są przede wszystkim do głównego planowania produkcji (63%) i tradycyjnego planowania potrzeb materiałowych (60%). Z kolei w zakresie dystrybucji okresowych planów produkcji cały czas najczęściej stosowane są formy najbardziej „klasyczne” – arkusze kalkulacyjne jak np. MS Excel (65%) oraz zlecenia papierowe (42%). Moduły systemów klasy MRP/ERP funkcjonują w tym zakresie w około co trzecim przedsiębiorstwie. Trochę inaczej wygląda sytuacja w przypadku zbierania danych dotyczących realizacji krótkoterminowego planu produkcji, gdzie ponad połowa firm wykorzystuje systemy MRP/ERP. W tym zakresie arkuszy kalkulacyjnych używa 46%, a z przewodników produkcyjnych – 35% badanych. PODSUMOWUJĄC Badanie obejmowało przede wszystkim „górną” część systemów

Elementy planowania produkcji wspierane przez systemy ERP (źródło: DSR)

Rys. 2

IT stosowanych w przedsiębiorstwach produkcyjnych, a więc z wyłączeniem rozwiązań bliższych automatyce oraz maszynom, takich jak SCADA/HMI i podobne. Warto przy tym zauważyć, że nawet na tym poziomie wiele firm cały czas korzysta z tradycyjnych metod dystrybucji okresowych planów produkcji, a więc arkuszy kalkulacyjnych i wydruków papierowych. Z kolei ci, którzy wdrożyli rozwiązania IT, zwracają przede wszystkim uwagę na możliwość zachowania odpowiedniej terminowości produkcji i zmniejszania kosztów. „Zauważalnym trendem w dziedzinie zaawansowanego planowania produkcji jest nacisk na czas dostaw. To czynnik wpływający na konkurencyjność producentów. Zawsze bardzo ważny – szczególnie dla rynku polskiego określanego jako „wrażliwy cenowo” – jest aspekt kosztowy. Firmom zależy na utrzymaniu niskiego kosztu wytworzenia, co sprawia że ich towary są cenowo konkurencyjne. Tu oczywiście nic się nie zmieniło – presja cenowa jest cały czas mocna, jeśli nie mocniejsza niż kiedyś” – dodaje Paweł Koprowski, dyrektor sprzedaży DSR Polska. Prezentowane wyniki utworzono na podstawie odpowiedzi przedstawicieli prawie stu dużych i średnich polskich firm produkcyjnych z takich sektorów jak motoryzacyjny, tworzyw sztucznych, metalowy i elektromaszynowy. lu ty

2 0 1 5

wywiad y

WOJCIECH CZAKI

Produkcja przetworników wilgotności stanowi dla nas nowe otwarcie Rozmowa z Wojciechem Czakim, właścicielem ﬁrmy Czaki Thermo-Product Jednym z tematów, który pojawił się podczas naszej poprzedniej rozmowy kilka lat temu, były kamery termowizyjne. Na początku 2007 roku pokazywaliście ich prototypy. Jak potoczyły się te sprawy? Tematem tym zajmowaliśmy się od 2005 roku i doprowadziliśmy go do końca. Kamery produkowane były w seriach prototypowych i pokazywane na targach i wystawach branżowych. Zostały one całkowicie i od podstaw zaprojektowane przez naszych inżynierów, a ich głównym zastosowaniem, oprócz funkcji obserwacyjnych, były przemysłowe pomiary temperatury wszędzie tam, gdzie klasyczne metody pomiarowe zawodziły. Uczestniczyliśmy w wielu bardzo ciekawych projektach z zakresu ochrony przeciwpożarowej, nadzoru obiektów hydrologicznych, w energetyce zawodowej przy diagnostyce urządzeń technicznych i technologicznych oraz w medycynie. Dla mnie oraz całego zespołu była to również fascynująca przygoda inżynierska. Niestety życie sprawiło, że nie mogliśmy dalej kontynuować tego tematu. W tamtym czasie nastąpił gwałtowny wzrost zapotrzebowania na wykorzystanie termowizji w sektorze zbrojeniowym i na tym skupili się producenci niechłodzonych detektorów mikrobolometrycznych. Zmieniła się znacznie struktura cen kluczowych materiałów do produkcji oraz znacznie wydłużyły terminy ich do-

lu t y

20 1 5

staw. Producenci elementów optyki germanowej w USA czy Izraelu byli nastawieni wyłącznie na dostawy dla firm zbrojeniowych, a nasze potrzeby z rzadka realizowane były w terminie. Szybkie procesory do analizy obrazu były również poważnym problemem w zakresie zabezpieczenia materiałowego. Z kolei krajowy rynek odbiorców okazał się zbyt płytki. Większość firm działających na rynku urządzeń termowizyjnych oferujących urządzenia do zastosowań przemysłowych faktycznie była i jest powiązana z przemysłem zbrojeniowym. W tamtym czasie na rynku pojawiły się także niskiej jakości bardzo tanie moduły kamer termowizyjnych produkowane w Chinach. My nie chcieliśmy i nie mogliśmy uczestniczyć w masowym rynku, gdzie oferowane były urządzenia najtańsze. Oczekiwaliśmy rozwoju sektora specjalistycznego, co nie nastąpiło. Utrzymanie zespołu inżynierów konstruktorów, wysokiej klasy programistów oraz inżynierów sprzedaży stanowiło coraz większe obciążenie finansowe dla firmy. Przy braku sprzedaży na odpowiednim poziomie stało to u podstaw trudnej decyzji o wstrzymaniu realizacji tematu pomiarowej kamery termowizyjnej. Gorycz porażki nie przesłoniła nam potrzeby gruntownej analizy przyczyn popełnionych błędów. Wkrótce pojawił się w firmie nowy temat – pomiar wilgotności gazów. Z tym tematem związaliśmy swoją przyszłość.

Skąd zainteresowanie higrometrią? Całość zaczęła się wiele lat temu, kiedy na bazie dostarczonej dokumentacji technicznej uruchomiliśmy produkcję przetworników wilgotności gazów na rzecz angielskiej firmy Michell Instruments z Cambridge. Wszystkie elementy mechaniczne oraz elektronika były produkowane i montowane u nas, a gotowy przetwornik przed wysyłką był także kalibrowany temperaturowo. W firmie Michell Instruments przylutowywany był detektor, a sam przetwornik poddawany procesowi kalibracji wilgotności i następnie wysyłany do klienta. My nie znaliśmy ani szczegółowych parametrów technicznych czy technologicznych detektorów, ani metod kalibracji wilgotności, gdyż stanowiło to ścisłą tajemnicę Michell Instruments. W tym okresie byliśmy jedynie rzetelnym kooperantem. Na rzecz wymienionej firmy opracowaliśmy także elektroniczne moduły pomiarowe, które są dla nich produkowane do dnia dzisiejszego. Jednakże nasza wiedza i doświadczenie w zakresie pomiarów wilgotności gazów były niewielkie. Wkrótce po tym jak lider i założyciel Michell Instruments ją sprzedał, wzajemna współpraca w ciągu kilku lat praktycznie ustała. Pewnego dnia zgłosili się do nas przedstawiciele japońskiej firmy z Tokio, którzy poszukiwali możliwości produkcyjnych i kooperacyjnych do swojego przetwornika wilgotności. Prawdopodobnie dowie-

dzieli się od przedstawicieli Michell Instruments, że przez wiele lat dostarczaliśmy jej szereg komponentów, w tym filtry ze spieków spawane wiązką elektronów w próżni. Filtry te notabene sprzedajemy im do dnia dzisiejszego. Efektem podjętej współpracy było opracowanie i uruchomienie produkcji miernika wilgotności gazów z chłodzonym lustrem głównie na potrzeby japońskiego przemysłu motoryzacyjnego. Było to dla nas wielkie wyzwanie również w zakresie zapewnienia odbiorcy łatwej podmiany nowego oprogramowania w dowolnym miejscu na świecie poprzez pobranie go z Internetu zamiast wysyłania urządzenia do producenta w celu jego aktualizacji.

Jak powstała idea produkcji nowych przetworników, które dzisiaj oferujecie na rynku? Z byłym właścicielem Michell Instruments, Andrzejem Miczykiem, spotkaliśmy się kilka lat temu podczas warszawskich targów Automaticon. Powiedział mi wtedy, że pracuje nad całkowicie nowatorskim projektem detektora wilgotności gazów, którego nie udało mu się jednak wdrożyć w Michell Instruments. Wtedy postanowiliśmy połączyć wysiłki. Firma Czaki Thermo-Product zaoferowała zaprojektowanie nowoczesnej wersji elektroniki pomiarowej oraz pełne przygotowanie produkcji nowego przetwornika z nowym detektorem, zaś Andrzej Miczyk – przeszkolenie naszych pracowników technicznych w zakresie pomiarów i systemów kalibracji wilgotności gazów, a także nadzór nad wykonaniem i konstrukcją systemu kalibracyjnego oraz oczywiście opracowanie i uruchomienie produkcji nowego detektora. Wykorzystanie wiedzy i doświadczenia niekwestionowanego w świecie lidera w branży pomiarów wilgotności stało się podstawą do naszego wejścia w niszowe zakresy pomiarów wilgotności gazów od –100°Cdp do + 20°Cdp. Pomiary w tym zakresie oferuje jedynie kilka firm na świecie. Na dzień dzisiejszy dysponujemy systemem kalibracyjnym opartym

na definicji temperatury punktu rosy w zakresie –100°C do +20°C, którego nie powstydziłaby się nawet najbardziej wybredna jednostka metrologiczna. Detektory produkowane są w naszym laboratorium w Krakowie w oparciu o najnowsze zdobycze nanotechnologii. Elektronika przetwornika została również zaprojektowana z zastosowaniem najnowszych podzespołów elektronicznych. Przed nami jednak najtrudniejszy test – marketing na rynkach Europy, Azji oraz obu Ameryk.

Czym różnią się pomiary wilgotności gazów od pomiarów temperatury? Podstawową jednostką przy pomiarach wilgotności gazów jest temperatura punktu rosy – jest to taka temperatura, przy której następuje wyroszenie się pary wodnej w postaci kropelkowej lub drobnych kryształków szronu na gładkiej powierzchni. Higrometr z chłodzonym lustrem realizuje definicyjny pomiar wilgotności gazu. Metalowe, wysokiej gład-

kości lustro pokryte złotem i rodem chłodzone jest przez ogniwo Peltiera, zaś nad lustrem przepuszczany jest badany gaz. System optyczny dokonuje ciągłej detekcji odbitego od powierzchni lustra światła. Z chwilą gdy promień światła zostaje rozproszony na wykroplonej rosie lub kryształkach szronu, detektor wysyła sygnał do układu elektronicznego w celu pomiaru temperatury panującej na lustrze. Układ sterujący dokonuje ciągłego próbkowania, podgrzewając lub chłodząc naprzemiennie lustro, celem uzyskania możliwie najlepszej dokładności pomiaru. Wyświetlona wartość w stopniach Celsjusza jest miarą wilgotności bezwzględnej badanego gazu. Higrometry z chłodzonym lustrem umożliwiają dokładny pomiar wilgotności na poziomie ± 0,1°C punktu rosy, zaś typowy ich zakres pomiarowy wynosi od –40°Cdp do +60°Cdp. W wersjach laboratoryjnych higrometry często wyposażone są w precyzyjne układy mikroskopowe do inlu ty

2 0 1 5

wywiad y

WOJCIECH CZAKI

dywidualnej obserwacji powierzchni lustra celem prawidłowej oceny, czy mamy do czynienia z kryształkami szronu, czy wody przechłodzonej na powierzchni lustra w zakresie ujemnych temperatur. Detekcja wody przechłodzonej na lustrze to ważny problem, gdyż w praktyce określa się jedynie temperaturę punktu szronu. Pomiar wilgotności gazu w przypadku, gdy na lustrze znajduje się woda przechłodzona, obarczony jest znacznym błędem pomiarowym, który może nawet wynieść 4°C punktu rosy. W naszej firmie udało się opracować specjalny system detekcji wody przechłodzonej na lustrze – dodatkowy detektor optyczny przekazuje informacje do procesora, ten zaś wylicza stosowną poprawkę.

Jak wyglądają pomiary w oparciu o detektory pojemnościowe? Pomiar wilgotności gazu ma w tym przypadku charakter pośredni, gdyż efektywnie mierzymy wartości pojemności detektora. Tym ostatnim jest specjalny kondensator, którego warstwa dielektryczna reaguje na zmianę wilgotności, zmieniając w efekcie pojemność elementu. Omawiany detektor wymaga wyskalowania względem rzeczywistych wartości wilgotności gazu na stanowisku w laboratorium Pojemnościowe detektory wilgotności z dielektrykiem polimerowym produkowane są na masową skalę i można je spotkać zarówno w prostych termo-higrometrach możliwych do kupienia w każdym supermarkecie, jak też w wielu urządzeniach

Projektowanie i produkcja

lu t y

20 1 5

System do kalibracji czujników wilgotności

przemysłowych. Jednakże detektory tego typu nie dają możliwości pomiaru wilgotności w niskich zakresach poniżej –50°Cdp. Tylko nieliczni producenci na świecie oferują detektory pojemnościowe z dielektrykiem Al2O3 na najniższe zakresy wilgotności od –120°Cdp do +20°Cdp. Te ostatnie – detektory na bazie Al2O3, mają jednak liczne ogra-

niczenia. Ich reakcja jest powolna, a one same narażone są na dryf, czego skutkiem muszą być często rekalibrowane. Z kolei detektory naszej firmy wykorzystują nową technologię Bi-Ceramic Technology, która znacznie przyspiesza czas reakcji i eliminuje potrzebę częstej rekalibracji dzięki wysokiej stabilności parametrów w czasie.

wywiad y

WOJCIECH CZAKI

Przetwornik wilgotności gazów produkcji Czaki Thermo-Product

Dodam, że możliwość pomiaru w niskich zakresach wilgotności gazów ma kluczowe znaczenie w wielu branżach, takich jak przemysł farmaceutyczny, chemiczny, metalurgiczny czy półprzewodnikowy. Przetworniki takie wykorzystywane są również w energetyce, branży spożywczej, a także w przemyśle lotniczym i zbrojeniowym.

Jakie są cechy szczególne wytwarzanych przez Was detektorów? Na początek poddaliśmy analizie cechy detektorów produkowanych przez konkurencję. Okazało się, że głównym problemem jest wspomniana niestabilność czasowa parametrów detektora oraz zbyt wolna reakcja na zmiany wartości mierzonej wilgotności. Analizie poddany został również cały proces technologiczny wytwarzania pojemnościowych detektorów wilgotności. Od wielu lat w ich przypadku do wytworzenia warstwy reagującej na wilgoć stosowany był dwutlenek aluminium (Al2O3) lub polimery. Niestety polimery mają zbyt małą czułość, aby mogły być stosowane w niskich zakresach. Z kolei detektory na bazie dwutlenku aluminium wytwarzane w procesie anodowania i trawienia aluminium mają warstwę reagującą na zmiany wilgotności o grubości 1000 nanometrów. Grubość warstwy jest głównym czynnikiem powodującym, że czas reakcji w niskich zakresach wilgotności jest bardzo długi. Dodatkowym problemem jest powolny proces chemicznej przemiany Al2O3 w wodorotlenek aluminium, co objawia się długo-

trwałym dryftem parametrów detektora. Proces chemicznego dryftu detektora może trwać nawet ponad rok lub dłużej. Sytuacja ta wymaga więc częstej rekalibracji czujników. Opracowany przez naszych inżynierów detektor pojemnościowy stanowi przełom technologiczny w konstrukcji detektorów wilgotności gazów. Jest on wykonany w technologii cienkowarstwowej z zastosowaniem najnowszych osiągnięć nanotechnologii. Detektor bi-ceramiczny ma dwie specjalne warstwy ceramiczne wykonane w technologii Low Temperature Co-fired Ceramics (LTCC). Pierwsza warstwa o grubości 10 nm stanowi barierę izolacyjną i odpowiada za wysoką rezystancję wewnętrzną detektora wynoszącą około 2 MΩ. Dzięki niej udało się także zmniejszyć grubość warstwy czynnej reagującej na zmiany wilgotności. Skróciło to zdecydowanie czas odpowiedzi detektora na zmianę wilgotności. Druga warstwa o grubości 24 nm jest wspólnie wypalana – stąd określenie co-fired – z pierwszą. Warstwa ta, dzięki specjalnej recepturze, szybko reaguje na zmianę wilgotności, co powoduje zmianę pojemności detektora. Takie rozwiązanie zapewnia również wysoką stabilność parametrów w funkcji czasu. Prace nad detektorem wymagały stworzenia własnego laboratorium pomiarowego wyposażonego w najnowszej generacji napylarkę próżniową, aparaturę pomiarową oraz niezbędny sprzęt i wyposażenie do badań chemicznych. Badania w naszym laboratorium w Krakowie trwały w sumie kilka lat. Po wielu próbach udało nam się dokonać optymalizacji parametrów technologicznych procesu wytwarzania detektorów bi-ceramicznych. Z kolei badania dokonane w niezależnych laboratoriach w Paryżu i Tokio potwierdziły nasze wyniki. To była ogromna satysfakcja dla nas, ale też jednocześnie wyzwanie na przyszłość związane z marketingiem tego produktu.

Dziękuję za rozmowę. Zbigniew Piątek

news ﬂash

poleca: nowe produkty Rejestratory temperatury i wilgotności Firma Conrad Business Supplies wprowadziła do oferty nową serię rejestratorów danych Testo 184. Składa się ona z sześciu urządzeń przeznaczonych do monitorowania wrażliwych na temperaturę i wilgotność produktów farmaceutycznych oraz żywności. Dotyczy to szczególnie aplikacji, gdy nawet jednokrotne przekroczenie górnej lub dolnej wartości

granicznej – np. podczas transportu – może skutkować zepsuciem lub utratą skuteczności wrażliwych produktów. Wszystkie modele wchodzące w skład serii zapewniają bardzo dobrą łączność, dzięki czemu w łatwy sposób można pobierać dane i tworzyć raporty. Conrad Business Supplies, tel. 801 005 133, www.conrad.pl

Przemysłowy punkt dostępowy o stopniu ochrony IP67 z niezależnymi sekcjami radiowymi 2,4 i 5 GHz Antaira dodaje do oferty kolejny przemysłowy moduł radiowy przeznaczony do pracy na zewnątrz budynków. Model APX-5700 oferuje funkcjonalności punktu dostępowego, klienta, mostu i repeatera. Jest produkowany w aluminiowej obudowie o wymiarach 83 × 241 × 267 mm, charakteryzującej się stopniem ochrony IP67, zapewniającym ochronę przed wilgocią i kurzem. Pracu-

je w zakresie temperatur otoczenia od –25 do +70°C. Zawiera dwa niezależne bloki radiowe pracujące w pasmach 2,4 i 5 GHz, którym przydzielono niezależne adresy IP i porty RJ45 (Gigabit Ethernet) oraz po dwie zewnętrzne anteny dookólne wykorzystujące technologię MIMO. Jest zgodny ze standardami autoryzacji IEEE 802.11i/802.1x i ze standardem zasilania po kablu sieciowym IEEE 802.3af (48 V, po 10 W na radio). Umożliwia transmisję danych z maksymalną szybkością 300 Mb/s. Jest objęty 5-letnią gwarancją. Antaira Technologies, tel. 22 862 88 81, www.antaira.pl

Modułowy serwonapęd wieloosiowy o małych gabarytach i krótkich cyklach sterowania Beckhoff wprowadza do oferty nowy wieloosiowy serwonapęd o modułowej konstrukcji oznaczony symbolem AX8000, wyróżniający się małymi gabarytami i dużą precyzją pozycjonowania wynikającą z bardzo krótkich cykli sterowania zapewnianych przez zastosowany układ FPGA. Czas odpowiedzi przy kontroli prądu nie przekracza tu 1 μs, czasy cyklu przy kontroli prędkości wynoszą od 16 μs w zależności od zaprogramowanej częstotliwości taktowania, a minimalny czas cyklu EtherCAT to 62,5 μs. Kolejną zaletą AX8000 jest krótki czas instalacji i uruchamiania wynikający z łatwego dołączania kolejnych modułów oraz zastosowanej technologii komunikacji OCT (One Cable Technology). W skład systemu wchodzą moduły zasilające, napędowe jedno- i dwuosiowe oraz kondensatorowe. Wszystkie charakteryzują się wysokością 223 mm. Moduły napędowe występują w wersji jednoosiowej o szerokości 60 mm i wydajności prądowej 8 A, dwuosiowej o szerokości 60 mm i wydajności prądowej 2 × 6 A oraz jednoosiowej o szerokości 90 mm i wydajności prądowej 18 A. Moduły zasilające występują w wersjach 100…230 VAC 20- i 40-ampe-

rowych oraz 400…480 VAC również 20- i 40-amperowych. Wszystkie zawierają układ hamowania (brake chopper), rezystor hamujący i ﬁltr zasilania. Nie wymagają dołączania elementów zewnętrznych. Komunikacja między modułami AX8000 odbywa się w oparciu o prosty system połączeń sprężystych AX-Bridge, w którym są one łączone za pomocą sprężystych styków bez potrzeby używania narzędzi. Pomiędzy modułami przesyłane jest zasilanie (24 VDC) oraz dane komunikacyjne EtherCAT. Seria AX8000 opiera się na platformie TwinCAT. Użytkownicy mogą tworzyć aplikacje sterujące w oparciu o języki standardu IEC 61131-3, C++ i MATLAB/Simulink. Beckhoff Automation, tel. 22 750 47 00, www.beckhoff.pl

lu t y

20 1 5

news flash Moduły Profinet push-pull IO-Link master z transmisją danych przez światłowody lub kable miedziane Kable światłowodowe znajdują obecnie szerokie zastosowanie również w przemysłowych sieciach komunikacyjnych. Transmisja optyczna oferuje liczne zalety zwłaszcza w systemach wymagających przesyłu dużych ilości danych i zapewnienia wysokiej dostępności, czego typowym przykładem może być motoryzacja. Firma Balluff wzięła to pod uwagę, opracowując moduły Profinet IO-Link master w nowych wariantach push-pull. Są one dostępne z gniazdami dla światłowodów i dla kabli miedzianych. Wszystkie te moduły opierają się na technice połączeń push-pull dla kabli fieldbus i zasilających ze specyfikacją AIDA (Automation Initiative of German Automobile Manufacturers). Specjalny, trzeci wariant łączy obie techniki, wprowadzając połączenia push-pull zarów-

no światłowodowe (SCRJ), jak i miedziane (RJ45). Jego ważną zaletą jest możliwość przejścia z kabli miedzianych do światłowodu bezpośrednio w module I/O, bez konieczności dodawania zewnętrznego konwertera. Podobnie jak inne ethernetowe moduły IO-Link master z oferty Balluff, także moduły push-pull mają wbudowany wyświetlacz prezentujący informacje i dane diagnostyczne oraz switch do konﬁguracji struktury linii Proﬁnet. Wszystkie funkcje bazujące na specyfikacji IO-Link w wersji 1.1 są udostępniane przez 8 zintegrowanych portów IO-Link. Użytkownik otrzymuje moduł z wyświetlaczem prezentującym w czasie rzeczywistym wszystkie bieżące statusy funkcji diagnostycznych dostarczane przez zintegrowany serwer WWW. Balluff, tel. 71 338 49 29, www.balluff.pl

Gigabitowe switche magistralowe HARTING wprowadza na rynek serię zarządzalnych i niezarządzalnych switchy ethernetowych z serii Ha-VIS 4100. Urządzenia zostały zoptymalizowane do pracy w wymagających aplikacjach, typowo umożliwiają one tworzenie szkieletowych magistral transmisji danych o gigabitowej szybkości. Switche Ha-VIS 4100 mają 2 porty gigabitowe oraz 8 portów Fast Ethernet, wszystkie ze złączami M12. Porty gigabitowe mają funkcję bypass, switche niezarządzalne dodatkowo mają możliwość zapisywania konﬁguracji na zewnętrznych nośnikach pamięci. Switche zostały również zaprojektowane do stosowania najnow-

szych złączy typu M12 pushpull, które są rozwinięciem funkcjonalnym powszechnie stosowanego standardu M12 dla tych elementów. Nowe złącza ułatwiają i przyspieszają instalację. Złącza M12 pushpull charakteryzują się łączeniem bez konieczności przykręcenia – wystarczy wetknąć wtyczkę złącza do gniazda, aby dokonać pewnego połączenia. HARTING, tel. 71 352 81 71, www.harting.pl

Kompaktowe kamery inteligentne z wymiennym osprzętem P-Series to nowa seria inteligentnych kamer ﬁrmy Datalogic, które łączą w sobie kompaktowe wymiary z dobrym stosunkiem funkcjonalności do ceny. Kamery dostępne są w dwóch wersjach: VGA (640×480) – seria P10 oraz 1,3 Mpix (1280×1024) – seria P15. Oświetlacze i soczewki są wymienialne, przy czym te pierwsze dostępne są w wersjach: czerwonej, białej, niebieskiej, IR typu wide angle lub multi-chain. Standardowe soczewki 12 mm są typu S-Mount

i dostępne w wersjach o ogniskowych 6, 9, 12, 16, 25 mm. Regulacja ostrości jest szybka dzięki śrubie regulacyjnej umieszczonej w korpusie urządzenia. Nowe kamery serii P są obsługiwane przez oprogramowanie Impact Lite. Jest ono znane wszystkim, którzy zetknęli się z systemami wizyjnymi PPT Vision – aktualnie Datalogic. W wersji Lite ma ponad 25 najbardziej przydatnych narzędzi inspekcyjnych. Eltron, tel. 71 343 97 55, www.eltron.pl lu ty

2 0 1 5

temat numeru

Malowanie to popularny sposób obróbki końcowej powierzchni elementów, urządzeń czy budynków. W artykule, skupiając się na powierzchniach metalowych, wyjaśniamy, jak i dlaczego należy je powlekać farbami. Przedstawiamy też techniki nakładania powłok malarskich i wybrane zagadnienia z zakresu automatyzacji tego procesu. CZĘŚĆ 1. PO CO, CZYM I JAK MALOWAĆ? Trwałość oraz funkcjonalność produktów metalowych pogarszają się, jeżeli dopuści się do rozwoju korozji na ich powierzchni. Jest to zespół reakcji chemicznych i fizycznych, które zachodzą między metalem a otoczeniem. W ich wyniku ulega on erozji uszkadzającej jego strukturę. Jak oszacowano, co sekundę na świecie 1 tona stali zostaje zniszczona z powodu korozji. Koszt jej wymiany na nową w większym państwie europejskim jest rzędu nawet kilkudziesięciu mld euro rocznie.

lu t y

20 1 5

MECHANIZM EROZJI METALU Do korozji metalu dochodzi w procesie jego utleniania, czyli utraty elektronów, który prowadzi do powstania nowych związków chemicznych. W obecności tlenu oraz wody formują się tlenki metali. Przykład to rdzewienie metali żelaznych. W procesie tym żelazo ulega utlenieniu do postaci jonów żelaza. Te następnie łączą się z jonami hydroksylowymi i wodą, tworząc tlenek żelaza, czyli właśnie rdzę. Najprostszym sposobem, by nie dopuścić do rozwoju korozji, jest izolacja metalu od wilgoci, tlenu i elek-

trolitów przez pokrycie go powłoką ochronną. Malowanie zatem nie tylko poprawia wygląd, ale i zabezpiecza produkt przed zniszczeniem. Skuteczność ochrony zależy od kilku czynników, w tym trwałości powłoki, szczelności pokrycia, przyczepności farby oraz antykorozyjnych właściwości jej składników. Te ostatnie to: żywice, rozpuszczalniki, pigmenty oraz wypełniacze. PRZEGLĄD ŻYWIC Żywice tworzą powłokę. W farbach używa się polimerowych. Od ich właściwości fizycznych i chemicz-

zautomatyzowane malowanie ty, konieczne jest, z reguły wielokrotne, spłukiwanie go czysta wodą. Jej działanie wzmacnia się, stosując myjki ciśnieniowe lub dodatkowo oddziałując na powierzchnię mechanicznie (przez szczotkowanie). Zabrudzenie te usuwa się także parą wodną. Zatłuszczenia są z kolei zmywane przy użyciu środków alkalicznych albo rozpuszczalników.

nych zależą te cechujące potem gotowe pokrycia. Akrylowe zapewniają błyszczące, twarde powłoki, odporne chemicznie i na warunki atmosferyczne. Alkidowe są uniwersalne i tanie. Zaletą epoksydowych jest odporność na wodę i środki chemiczne. Niestety wystawione na działanie promieniowania ultrafioletowego tracą kolor oraz połysk. Żywice uretanowe zapewniają natomiast wysoki połysk i dobrą odporność chemiczną oraz na wodę. Kolejny składnik rozpuszcza żywicę, jak również ułatwia nakładanie farby przez zmniejszenie jej lepkości. Pigmenty to z kolei drobno zmielone nieorganiczne albo organiczne proszki, od których zależy kolor, przezroczystość i przyczepność powłoki. Ponadto to właśnie te składniki farb pełnią funkcję inhibitorów korozji. INHIBITORY KOROZJI Są to substancje, które zahamowują lub spowalniają postęp erozji. Najskuteczniejsze są pigmenty antykorozyjne z cynkiem. Niestety uwalnianie do środowiska znaczących ilości tego pierwiastka chemicznego nie jest dla niego obojętne. Dlatego coraz większą popularność zyskują inhibitory ekologiczne i bezpieczne dla ludzi, do których cynk nie jest dodawany. Na trwałość i szczelność powłoki malarskiej ma wpływ sposób oczyszczenia oraz przygotowania powierzchni. Także większość problemów z przyczepnością farb wynika

właśnie z niedostatecznej staranności na tym etapie. Wybór odpowiedniej metody nie jest jednak łatwy, gdyż zależy od wielu czynników, w tym: stanu początkowego podłoża, jego rodzaju, typu farby i warunków późniejszego użytkowania produktu. OBRÓBKA WSTĘPNA Innego traktowania wymagają na przykład powierzchnie już lekko skorodowane, innego z kolei te pokryte solami, zabrudzeniami rozpuszczalnymi w wodzie lub smarami. Rdzę usuwa się, szlifując, stosując czyszczenie strumieniowo-ścierne, obróbkę termiczną albo zanurzając w kąpieli trawiącej. W ten sposób można się także pozbyć pozostałości po wcześniejszej obróbce metalu, mechanicznej (cięciu) albo cieplnej (spawaniu). Sole i kwasy zwykle zmywane są wodą, czystą albo z dodatkiem detergentu. Jeżeli taki środek zostanie uży-

JAK PRZYGOTOWAĆ STAL NIERDZEWNĄ? Każdy metal wymaga indywidualnego podejścia. Na przykład ze stali nierdzewnej, podobnie jak z węglowej, zabrudzenia można usunąć rozpuszczalnikiem. Ważne jednak, by nie używać w tym celu roztworów chlorku, ponieważ sprzyjają one rozwojowi korozji wżerowej tego materiału. Zgorzeliny powinno się natomiast usuwać przez ścieranie. Plamy z rdzy, które są wynikiem kontaktu stali tego typu ze stalą węglową albo drobinami żelaza, powinno się likwidować środkami chemicznymi albo, w przypadku tych wyraźniejszych, przez ścieranie. Usunąć powinno się także odbarwienia, które powstają w wyniku zgrubienia warstwy tlenku na powierzchni stali nierdzewnej podczas jej obróbki cieplnej, na przykład spawania. RÓŻNORODNOŚĆ TECHNIK MALOWANIA Słabsze przebarwienia można zlikwidować w kąpieli trawiącej, silniejsze wymagają ścierania albo szlifowania. Jako ścierniwa należy używać

lu ty

2 0 1 5

temat numeru materiałów na bazie tlenku glinu lub granatu. Te, które zawierają żelazo, nie tylko nie są skuteczne, ale też pozostawiają ślady, które sprzyjają rozwojowi korozji. Z tego samego powodu do obróbki stali nierdzewnej nie wolno używać narzędzi z żelaza ani tych, którymi wcześniej czyszczono stal węglową. W przemyśle korzysta się z wielu różnych technik nanoszenia farb. Najpopularniejsze to: natrysk pneumatyczny, natrysk bezpowietrzny, natrysk elektrostatyczny, malowanie przez zanurzenie oraz malowanie proszkowe. Każda metoda ma zalety i wady, które sprawiają, że najlepiej sprawdza się w konkretnych zastosowaniach. NATRYSK PNEUMATYCZNY W technice tej farba jest rozpylana w postaci aerozolu za pomocą sprężonego powietrza o niskim ciśnieniu. Główne jej wady to: wolne malowanie, a przez to mała wydajność. Powłoki nanoszone jednorazowo są cienkie – uzyskanie grubszej warstwy wymaga kilkukrotnej aplikacji. Konieczna jest ponadto duża ilość rozcieńczalników. Nakładać w taki sposób można wyłącznie farby o małej lepkości. Dzięki dobrej jakości wykończenia malowanej powierzchni natrysk pneumatyczny jest preferowany w takich branżach, w których nacisk kładzie się przede wszystkim na wygląd produktu, na przykład w przemyśle samochodowym. Zaletą jest również swobodna regulacja parametrów aplikacji, w tym ciśnienia i objętości powietrza, ciśnienia farby oraz kąta jej strumienia. Niestety, malowaniu przez natrysk pneumatyczny towarzyszy spory rozprysk farby, przez co stanowisko trzeba często czyścić. Sprzęt do nakładania farb tą metodą jest jednak tani w zakupie i eksploatacji. NATRYSK BEZPOWIETRZNY W tej metodzie nie używa się sprężonego powietrza. Farba jest rozpylana przez jej wtłoczenie pod wysokim ciśnieniem do węża, którym dociera do dyszy. Przez nią jest przetłaczana na zewnątrz. Do zalet tej techniki zali-

lu t y

20 1 5

Czujnik laserowy

Czujnik prądów wirowych B Powłoka farby

Podłoże C = A–B

Rys. 1

Zasada pomiaru grubości przy użyciu połączenia czujników: laserowego i prądów wirowych

cza się wysoką wydajność i możliwość nanoszenia grubych warstw. Mniejsze jest także zużycie rozcieńczalników. Wadą jest powstawanie zacieków oraz drogi sprzęt. Chociaż straty farby na rozpryski są mniejsze, trudne jest jej nanoszenie na małe obszary, o złożonych kształtach. Ponadto nie można regulować kąta strumienia, a dysze mają tendencję do zatykania się. Ich czyszczenie (i użytkowanie), ze względu na wysokie ciśnienie, jest natomiast trudne, a nawet niebezpieczne. NATRYSK ELEKTROSTATYCZNY, ZANURZANIE W natrysku elektrostatycznym cząstki farby elektryzuje się, natomiast obiekt malowania – uziemia. Po opuszczeniu dyszy krople przemieszczają się w kierunku przedmiotu, osiadając na nim. Zaletą tej metody są małe straty farby i dokładność pokrywania drobnych detali o złożonych kształtach jednolitymi powłokami. Główne wady to z kolei: jednowarstwowe malowanie, wolna aplikacja, wymóg wysokiej czystości powierzchni oraz duży koszt eksploatacji. W malowaniu przez zanurzenie problemem są zacieki. Zaletą jest natomiast dokładne pokrycie i szybka aplikacja. Metoda ta pozwala także oszczędzić farby, chociaż równocześnie wymagane są duże ich ilości, żeby napełnić zbiornik. Ponadto gromadzą się w nim zabrudzenia z malowanych obiektów, a te lżejsze trudno

w nim zanurzyć. Malowanie proszkowe jest z kolei zmodyfikowaną wersją techniki natrysku elektrostatycznego. MALOWANIE PROSZKOWE Zatem, podobnie jak w tej metodzie, również w malowaniu proszkowym naelektryzowane cząstki farby osadzają się na obiekcie. Ten następnie nagrzewa się do wysokiej temperatury, rzędu kilkuset °C. Wówczas proszek topi się, polimeryzuje, a potem utwardza, tworząc powłokę malarską. Jedną z ważniejszych zalet tej techniki jest możliwość ponownego wykorzystania proszku, który nie osiadł na malowanym przedmiocie. Nie są też potrzebne rozpuszczalniki. Niestety, koszty początkowe, jak i te w późniejszej eksploatacji są w tej metodzie znaczne. Wynika to głównie ze zużycia dużych ilości energii termicznej, która jest potrzebna do utwardzania powłok. Stąd też kolejne ograniczenie – w ten sposób nie można malować produktów, których nie powinno się, z obawy o ich uszkodzenie albo zmianę właściwości, podgrzewać. W wielkoseryjnej produkcji przemysłowej proces nakładania powłok malarskich z wielu względów musi być zautomatyzowany.

CZĘŚĆ 2. AUTOMATYZACJA MALOWANIA W porównaniu z malowaniem ręcznym, w którym operator obsługuje pistolet do natrysku, malując automatycznie, uzyskuje się wiele korzyści.

zautomatyzowane malowanie Wybierając rodzaj farby, grubość powłoki i sposób przygotowania powierzchni do pomalowania, należy przeanalizować warunki jej użytkowania, które mogą sprzyjać korozji bądź przyspieszać jej rozwój. Istotne są: wilgotność i temperatura otoczenia, nasłonecznienie, środki chemiczne oraz możliwe oddziaływania mechaniczne (ścieranie, uderzenia, itp.). W wypadku obiektów, które zostaną zakopane, liczy się m.in. stopień zawilgocenia i pH gleby, a tych zanurzonych – skład chemiczny wody. Poniższe przykłady pokazują, że nie wszystko jednak da się przewidzieć. Case study: Kolor ma znaczenie W pewnym zakładzie, rok po odnowieniu oraz przemalowaniu zbiorników, w których gromadzono substancje wykorzystywane w produkcji, zaobserwowano silne złuszczanie się farby. Postępowało ono wybiórczo – tylko w niektórych miejscach i nie na wszystkich zasobnikach. Specjaliści, którym zlecono znalezienie przyczyn tak postępującego niszczenia powłok, doszli do ciekawych wniosków. Okazało się, że odwarstwienie farby najsilniejsze było na dachu zbiorników. Ściany, z których także się ona złuszczała (choć w mniejszym stopniu), były skierowane na południe. Ponadto części dachu całkowicie zacienione zachowały powłokę praktycznie w nienaruszonym stanie, a te przysłaniane czasowo uległy tylko lekkiemu naruszeniu. Oprócz tego zauważono, że farba złuszczała się tylko z tych zbiorników, które zostały pomalowane na ciemnoniebieski kolor. Pozostałe, do pomalowania których użyto jasnoszarej farby, zachowały dobry stan pokrycia.

Ostatecznie stwierdzono, że złuszczanie się powłok malarskich było efektem ich słabej odporności na silne nasłonecznienie, jakie występuje w rejonie, gdzie mieści się zakład. Nierównomierność z kolei była spowodowana tym, że promieniowanie UV w większym stopniu

Najważniejsze z nich to: większa wydajność i powtarzalność. Ta ostatnia odnosi się m.in. do grubości powłoki i liczby warstw, z jakiej się ona składa. To przekłada się na lepszą jakość pokrycia, jej porównywalność mię-

jest pochłaniane przez powłokę o ciemniejszym kolorze oraz obszary niezacienione. Konieczne okazało się zatem ponowne przemalowanie kontenerów, tym razem farbą o odpowiednich właściwościach i kolorze. Case study: Kłopotliwe sąsiedztwo Na terenie należącym do pewnej ﬁrmy przewozowej odnotowano uszkodzenie powłoki malarskiej na zbiorniku i rurociągach do niego doprowadzonych. Farba odstawała od podłoża i złuszczała się. Ponieważ zakład znajdował się na terenie silnie uprzemysłowionym, winowajców pogorszenia się stanu kontenera i rur zaczęto poszukiwać wśród okolicznych fabryk.

Ekipa specjalistów zatrudniona w celu wykrycia przyczyny niszczenia powłoki przeprowadziła jej kompleksowe badania. Najpierw zmierzono grubość farby i wykonano dokumentację fotograﬁczną. Następnie pobrano próbki złuszczeń powłoki. Kolejnym krokiem było wykonanie ich spektroskopii. Dzięki niej ustalono skład chemiczny powłoki. Wykryto także cząstki siarki i chloru, które nie były składnikiem ani żywicy, ani pigmentów, ani wypełniaczy farby oraz resztki sadzy. Dla formalności próbki przebadano jeszcze pod mikroskopem, ale nie wykryto w nich żadnych defektów, takich jak pęcherze. Na podstawie analizy zgromadzonych wyników badań eksperci orzekli, że farby, których użyto do pomalowania zbiornika i rur, okazały się nieodporne na połączenie wilgoci silnie obecnej lokalnie z zanieczyszczeniami emitowanymi – jak zresztą sprawdzono całkowicie zgodnie z obowiązującymi normami emisji – przez sąsiednią elektrownię. W rezultacie siarka i chlor przenikały przez powłokę i korodowały metalowe podłoże, co z kolei prowadziło do odwarstwiania się farby. Jako środek zaradczy eksperci zalecili inne, odporniejsze farby do pokrycia zbiornika i rurociągów. Konieczne było też ich dokładne oczyszczenie z rdzy i resztek wadliwej powłoki.

dzy kolejnymi egzemplarzami i na efektywniejsze wykorzystanie farb. Ponadto stanowiska zautomatyzowane można odizolować od otoczenia. To poprawia bezpieczeństwo personelu. Łatwiejsze jest też wtedy kon-

trolowanie wpływu tego procesu na środowisko i otoczenia na jego przebieg. Sprawniej się je czyści i przestraja, na przykład zmieniając kolor, wzór lub dostosowując parametry natrysku do gabarytów obiektu. lu ty

2 0 1 5

temat numeru JAK JEST ZBUDOWANY AUTOMAT DO MALOWANIA? Częścią wyposażenia zautomatyzowanego stanowiska malarskiego są sprzęty do nakładania farby. Na przykład w automatach do malowania proszkowego są to: zbiornik z proszkiem, pompa do jego transportu, pistolet natryskowy wyposażony w mechanizm elektryzowania cząstek farby oraz piec do utwardzania powłok. Urządzenia do aplikacji (oprócz pieca) znajdują się kabinie do napylania. To pomieszczenie jest zwykle wykonane z przezroczystego tworzywa sztucznego. Materiał ten jest preferowany ze względu na łatwość jego czyszczenia z resztek proszków. Obiekt malowania wprowadza się do kabiny na przenośniku. Częścią stanowiska jest również zsyp, który łączy się z systemem do odzyskiwania proszku farby niewykorzystanej w danym cyklu malowania. Bardziej zaawansowane, a przez to droższe, automaty do napylania są wyposażane w instalacje do automatycznego czyszczenia. CZYSZCZENIE ZAUTOMATYZOWANE PO ZMIANIE KOLORU Mycie automatu malarskiego powinno być szybkie oraz dokładne. Ta pierwsza cecha wpływa na wydajność procesu i możliwość integracji stanowiska z linią produkcyjną, z którą musi być ono zsynchronizowane. Dokładność czyszczenia kabiny z pozostałości farb jest z kolei bardzo ważna przy zmianie koloru. Zyskując pewność, że w zakamarkach nie ma już jej resztek, od pierwszego egzemplarza wprowadzonego do boksu po zmianie koloru można zacząć malowanie „na czysto”, zamiast tego z przeznaczeniem „na straty”. Mycie zautomatyzowane przebiega etapowo. Najpierw sprzęt do aplikacji zostaje przedmuchany, po czym wyprowadza się go z kabiny. Wówczas do jej wnętrza wjeżdża aparat czyszczący. Jest to zwykle rama z dyszami powietrznymi i myjkami. Te pierwsze przesuwają się wzdłuż ścian boksu, zdmuchując z nich pozosta-

lu t y

20 1 5

łości proszku, które spadają do zsypu. Boki kabiny przeciera się wtedy zwilżonymi myjkami. Równocześnie czyszczona jest instalacja odzysku drobin farby. ROBOTY MALARSKIE Alternatywą dla automatów malarskich są stanowiska zrobotyzowane. Roboty przemysłowe o konstrukcji zoptymalizowanej pod kątem realizacji zadania malowania mają w swojej ofercie czołowi producenci. Rozwiązania w nich zastosowane obejmują: dobór materiałów i środków ochronnych umożliwiających pracę w strefach zagrożonych wybuchem, sensory do pomiaru parametrów malowania montowane na ramieniu robota, manipulatory, które pozwalają na regulację ustawienia pistoletu do natrysku w szerokim zakresie, możliwość prowadzenia kabli wewnątrz ramienia oraz kiści i zastosowanie materiałów konstrukcyjnych, które łatwo dają się oczyścić z zaschniętej farby. Zadanie mycia maszyny ułatwia się

również, wyposażając ją w specjalny pokrowiec. Robota przemysłowego trzeba zaprogramować, by cyklicznie wykonywał określone ruchy w ustalonej kolejności. Wyróżnia się dwie metody programowania tych urządzeń: online i offline. Korzysta się z nich nie tylko przy programowaniu robotów malarskich, ale również m.in. spawających, klejących i tnących. PROGRAMOWANIE ONLINE CZY OFFLINE? Pierwsza z nich polega na programowaniu robota na jego stanowisku pracy przez „nauczenie” go właściwej kolejności ruchów. Zadanie to spoczywa na operatorze. Osoba ta za pomocą panelu sterującego lub joysticka porusza ramieniem robota. Układ sterujący zapisuje współrzędne kolejnych punktów wyznaczających tory poszczególnych przemieszczeń lub współrzędne pozycji docelowej, gdy sposób jej osiągnięcia nie jest ważny.

Malowanie i lakierowanie przemysłowe – przykłady produktów Automat lakierniczy Autocoating WS 600 służy do malowania płaskich elementów drewnianych, plastikowych oraz metalowych. Urządzenie jest przystosowane do automatycznego natrysku lakieru wodorozcieńczalnego albo rozpuszczalnikowego. Najważniejsze cechy automatu: malowanie detali umieszczonych na palecie o wymiarach: 1000 mm × 600 mm, maksymalna wysokość malowanych detali: 200 mm, prędkość pracy: do 6 m/min, wydajność wentylatora wyciągowego: 4500 m3/h, sprężone powietrze: 5–7 barów. www.wagner-polska.com.pl Robot malarski IRB 52. Najważniejsze cechy: zasięg: 1,2 m, udźwig: 7 kg, liczba osi: 6, stopień ochrony: IP 67. Dostępny w dwóch wersjach: IRB 52 / 1.2 (dolne ramię 1,2 m) oraz IRB 52 / 1.45 (dolne ramię 1,45 m). www.abb.pl

Do wad tej metody zalicza się: długi proces programowania robota, wymóg jego dostępności (a przez to jego wyłączenie z realizacji innych zadań produkcyjnych) i konieczność zaangażowania doświadczonego operatora sprzętu natryskowego. Z tych względów programowanie online jest coraz rzadziej spotykane, głównie w przypadku prostych zadań. Programowanie offline odbywa się poza stanowiskiem roboczym robota, w specjalnym programie symulacyjnym, w którym trajektorie wyznacza się na podstawie modeli cyfrowych przedmiotów malowania i modeli kinematycznych robotów. Zaletą tej metody jest możliwość przetestowania programu przez wizualizację procesu w komputerze. Ponadto wielokrotnie modyfikować można wcześniejsze programy. REGULACJA PARAMETRÓW MALOWANIA W komputerze łatwiej jest też przedstawić bardziej skomplikowane ruchy, korzystając z różnych funkcji danego oprogramowania. Wprawdzie koszt zakupu aplikacji jest wysoki, jest to jednak wydatek jednorazowy. Zwykle zwraca się on dość szybko, ponieważ robot w trakcie prac nad programem nie musi być wyłączony z dotychczasowych zadań. System sterowania automatem malarskim reguluje większość parametrów procesu nanoszenia farby. Projektuje się go zwykle tak, aby rozpoznawał różne rodzaje i rozmiary przedmiotów i dostosowywał do nich sposób aplikacji, tak żeby uzyskać jak najwyższą jakość wykończenia powierzchni, przy optymalnym wykorzystaniu farby. W związku z tym stanowisko malarskie stanowi nagromadzenie czujników. Ich rodzaj i liczba powinny być dostosowane do typu przenośnika, którym transportowane są malowane obiekty, złożoności ich kształtów i liczby parametrów, które będą kontrolowane. Przykładem są sensory optyczne, które wykrywają krawędzie detalu. Na podstawie ich wskazań pistolet natryskowy zostaje automatycznie włączony, a potem wyłączony, kiedy obiekt jest, odpowiednio, w jego zasięgu i poza nim.

temat numeru PRZYKŁAD CZUJNIKA NA RAMIENIU ROBOTA Przedmioty znakuje się także kodem kreskowym odczytywanym na wejściu kabiny. Na jego podstawie system sterowania rozpoznaje obiekt i dostosowuje kąt strumienia farby lub liczbę powtórzeń jej aplikacji. Do ramienia robota można przymocować czujnik grubości powłoki malarskiej. Przykładem realizacji

układu pomiarowego tej wielkości jest połączenie dwóch sensorów: laserowego i wykorzystującego prądy wirowe. Cewki sondy pomiarowej drugiego typu zasilane prądem przemiennym generują zmienne pole magnetyczne. Po zbliżeniu ich do obiektu z materiału przewodzącego prąd powstają w nim prądy wirowe. Te generują własne pole magnetyczne. Oddziałuje ono na cewkę sondy. Po-

nieważ od grubości detalu zależą amplituda oraz rozpływ prądów wirowych, proporcjonalnie do wielkości mierzonej zmieniają się: rozkład pola i prądów w cewce pomiarowej. BEZKONTAKTOWY POMIAR GRUBOŚCI POWŁOKI Czujnik prądów wirowych jest tak zbudowany, aby umieszczony nad nim sensor laserowy również miał

Skazy powłok malarskich – jak ich uniknąć? Nierównomierne pokrycie malowanej powierzchni może być niewidoczne, ale częściej prowadzi do powstania na niej różnego typu skaz. Część z nich da się naprawić przez powtórne nałożenie farby, jednak ponowna aplikacja to strata zarówno czasu, jak i materiałów. Dlatego lepiej jej unikać przez dobór właściwych parametrów malowania i dbanie o stan sprzętu.

się i rozszerzania materiałów są wahania temperatury. Inne częste problemy to: pęcherze, złuszczanie oraz tzw. pomarańczowa skórka.

Krople i zacieki Na przykład jednym z częstszych defektów są krople farby zastygłe na powierzchni przedmiotu, w wyniku niedokładnej atomizacji farby. Ta z kolei jest skutkiem m.in. zabrudzenia dyszy pistoletu do natrysku, częściowego przytkania się przewodu, którym doprowadzana jest farba albo zbyt niskiego ciśnienia powietrza rozpylającego.

Zacieki są natomiast przeważnie wynikiem nałożenia zbyt dużej ilości farby. Przyczyn tego może być wiele. Sprawdzić należy, czy szybkość aplikacji, rozmiar dyszy, jej odległość od obiektu, kąt aplikacji i orientacja przedmiotu są odpowiednie. Pęknięcia Główną przyczyną niejednolitej koloryzacji powierzchni, pojawienia się na niej niepożądanego wzoru i różnic w kolorach różnych obiektów malowanych w jednej serii jest nierównomierne zakrycie podłoża. Przykładem niedoskonałości są też pęknięcia. Pojawiają się one wówczas, gdy dwa materiały połączone ze sobą rozszerzają się albo kurczą z różną prędkością, a siły temu towarzyszące są większe niż te, które je scalają. Pęknięcia mogą występować pomiędzy podłożem a podkładem lub podkładem a warstwą farby albo pomiędzy farbą a lakierem. Przyczyną kurczenia

lu t y

20 1 5

Unikaj zabrudzeń! Pierwsze powstają, kiedy obce materiały, które dostaną się pod farbę, odparowują podczas dalszej obróbki powierzchni. Pękając, tworzą one mikrokratery. Z kolei gdy farba nie przylega do podłoża z powodu jego nieprawidłowego przygotowania, złuszcza się. Skórka pomarańczowa jest skutkiem niedostatecznego rozpłynięcia się farby z powodu niedopasowania właściwości jej i podłoża albo niewłaściwego ułożenia przedmiotu podczas aplikacji. Pamiętać także trzeba, że wiele skaz jest wynikiem zanieczyszczenia malowanej powierzchni albo farby. Zabrudzenia mogą oprócz tego powstawać podczas nakładania powłoki. Na szczęście brud jest widoczny. Kontrola klimatu malowania Dokładna inspekcja pozwala zatem zazwyczaj wykryć, na jakim etapie się on pojawia. Wówczas można podjąć odpowiednie kroki, by go wyeliminować. Oprócz brudu na powierzchni skrapla się wilgoć z otoczenia. To zjawisko zachodzi wtedy, kiedy wilgotność względna otoczenia jest bardzo wysoka lub kiedy temperatura powierzchni jest niższa od temperatury punktu rosy. Na jakość aplikacji ma wpływ także temperatura. W niskiej lepkość farby rośnie, przez co trzeba ją bardziej rozcieńczyć. Zbyt wysoka sprzyja natomiast powstawaniu skórki pomarańczowej, kiedy powłoka wysycha zbyt szybko, blokując odparowanie rozpuszczalnika.

zautomatyzowane malowanie dostęp do powierzchni mierzonej. Przedstawiono to na rysunku 1. Grubość powłoki malarskiej jest obliczana jako różnica pomiędzy odległością do podłoża mierzoną przez czujnik prądów wirowych a odległością od pomalowanej powierzchni, którą wyznacza sensor laserowy. Połączenie obu typów czujników ma wiele zalet. Korzystając z nich, można monitorować grubość powłoki na bieżąco, jeszcze w trakcie jej nakładania. Nie jest to wykonalne przy użyciu wyłącznie samego sensora prądów wirowych. Przede wszystkim należałoby wtedy czekać, aż farba wyschnie. Nie jest to efektywne, bowiem wiąże się z koniecznością wstrzymania malowania kolejnych egzemplarzy, gdy jeden wymaga poprawki. Ponadto wówczas należałoby czujnik umieścić bezpośrednio na obiekcie. Ten z kolei mógłby uszkodzić świeżo naniesioną powłokę. Na zakończenie na przykładzie wyjaśniamy, jak można sobie pora-

dzić z ubocznymi i równocześnie uciążliwymi produktami malowania. JAK SIĘ POZBYĆ ROZPUSZCZALNIKÓW? W metodach poza malowaniem proszkowym poważnym problemem są rozpuszczalniki zawarte w farbach w płynie. Są to bowiem substancje groźne dla ludzi i dla środowiska. Ich bezpieczne, a zarazem tanie usunięcie powinno być, w związku z koniecznością spełnienia norm środowiskowych i redukcji kosztów operacyjnych, uwzględnione w projekcie automatu malarskiego albo stanowiska zrobotyzowanego. Przykładowym rozwiązaniem jest oczyszczanie powietrza w obiegu zamkniętym. Najpierw należy doprowadzić do stanu jego nasycenia oparami rozpuszczalników. Realizuje się to, dodając niewielką ilość czystego powietrza albo usuwając ją z kabiny, w zależności od stale monitorowanego stężenia par tych

Przyszłe tematy numerów APA 2015 Marzec

Sterowanie systemami HVAC

Kwiecień

IP67 i więcej

Maj

RFID, etykietowanie i znakowanie w przemyśle

Czerwiec

Obróbka blach i zautomatyzowane spawanie

szkodliwych substancji. Następnie taką mieszankę przepompowuje się do komory, w której podgrzewa się ją do odpowiednio wysokiej temperatury (typowo kilkuset °C). Powietrze nasycone rozpuszczalnikiem jest dalej pompowane do komory, w której ulega on samospaleniu. Oczyszczone powietrze, nim trafi z powrotem do kabiny malarskiej, jest schładzane. Monika Jaworowska

W artykule wykorzystano materiały firm: Tikkurila, Tensor Consulting i Kuka.

raport p

Systemy wizyjne Automatyzacja A utomatyzacja produkcji produkcji pozwoliła pozwoliła na na znaczny znaczny wzrost wzrost szybkości szybkości wytwarzania wyrobów, wytwarzania wyrobów, ale ale też też wymusiła wymusiła zmiany zmiany w sposobach w ssposobach konkontroli jjakości. troli akości. Z Z pomocą p pomocą p przyszły rzyszły ttu u ssystemy ystemy w wizyjne, izyjne, kktóre tóre p pozwoliły ozwoliły na w na wydajną ydajną k kontrolę ontrolę n na a rróżnych óżnych e etapach tapach p produkcji, rodukcji, w wspierając spierając tteż eż procesy W branży procesy llogistyczne ogistyczne ii związane zzwiązane zze e ssterowaniem terowaniem rruchem. uchem. W b branży miał również miał również miejsce miejsce ciekawy ciekawy proces, proces, gdzie gdzie z jednej z jjednej strony strony powstapowstawały u wały urządzenia rządzenia p pozwalające ozwalające n na a ttworzenie worzenie ssystemów ystemów o o dużej d dużej w wydajydajności a ności akwizycji kwizycji ii przetwarzania p przetwarzania o obrazów, brazów, zz drugiej d drugiej zzaś aś p producenci roducenci rozwinęli ofertę rozwinęli ofertę czujników czujników wizyjnych, wizyjnych, które które cechują cechują się się możliwościamożliwościami sszybkiego mi zybkiego u uruchomienia ruchomienia ii rekonﬁ rrekonﬁg guracji uracji p przez rzez o osoby soby n niebędące iebędące specjalistami w omawianej dziedzinie. specjalistami w o omawianej d ziedzinie. Patrz: część I, str. 36

lu t y

20 1 5

raport p

Termowizja Badania B adania termowizyjne, termowizyjne, b biorąc iorąc p pod od u uwagę wagę urządzenia urządzenia w w nich n nich stostosowane sowane, e, p przeszły rzeszły d długą ługą d drogę rog gę – o od d u użycia życia a k kamer amerr sp specjalistyczpecjalisttycznych,, zz których nych, k których k korzysta orrzystta w wojsko, ojssko, in instytuty nstyytuty b badawcze adawczze i d i duże duże ﬁrmyy z b z branży bra anży energetycznej, en nerg getycznej,, do o urządzeń urządzeń będących będ dących na na wyposażeniu wyyposażżeniu u służb u służb utrzymania trzzymania rruchu, uchu, di diagnostów iagnostó ów cczy zyy sserwisantów. erwisan ntów. S Stało tało ssię ię ttak ak k zarówn no zze ew zg ględu na p ojawienie ssię ię n a ry ynku d ostę ępnych ce eno ozarówno względu pojawienie na rynku dostępnych cenowo k amerr, w ty ym u rządzeń m ają ących h ffunkcje unk kcje w spierajjące sspecjalipecjali-wo kamer, w tym urządzeń mających wspierające zowane p zowane pomiary omiaryy w ró w różnych óżnych b branżach, ranżżach,, ja jak ak też g generalnej eneralne ej ak akceptacji kcep ptacjii termowizji jjako ako m etodyy det tekcji sstanów tan nów an nomalnych ii pomiarów p pomiarów termowizji metody detekcji anomalnych w za astosowania ach p rofe esjonalnycch. w zastosowaniach profesjonalnych. Patrz: część II, str. 42

lu ty

2 0 1 5

raport p CZĘŚĆ I: CZUJNIKI, KAMERY I SYSTEMY WIZYJNE Omawiana w pierwszej części raportu grupa produktów obejmuje szereg urządzeń, których cechą wspólną jest możliwość akwizycji i przetwarzania obrazów, ewentualnie pełnienie funkcji wspomagających te zadania. Zasadniczo stosowane są tu dwa rodzaje rozwiązań – bazujące na czujnikach wizyjnych i prostszych, jednokamerowych systemach wizyjnych oraz systemy zaawansowane, często wielokamerowe, o dużych możliwościach przetwarzania i analizy danych obrazowych. W każdym z przypadków stosowany jest dodatkowy osprzęt – taki jak przykładowo oświetlacze. JAKOŚĆ, JAKOŚĆ, JAKOŚĆ Zastosowania systemów wizyjnych są różnorodne, aczkolwiek wspólnym mianownikiem większości z nich są kwestie zapewniania jakości oraz weryfikacja wyrobów w czasie ich produkcji. To ostatnie może dotyczyć przykładowo pomiarów poziomu napełnienia butelek, sprawdzania poprawności wykonania elementów, zagwarantowania ich jednolitości pod względem kształtów, kolorów, itd. Wiele takich zastosowań związanych jest z systemami pakującymi oraz zrobotyzowanymi (patrz rys. 1), aczkolwiek kontrola wizyjna tak naprawdę stosowana może być praktycznie na każdym z etapów produkcji. Częstym użyciem czujników i kamer wizyjnych są aplikacje związane z odczytem kodów 1D i 2D, rozpoznawaniem liter (np. sprawdzaniem poprawności wykonania nadruków z terminem przydatności do spożycia), a także sprawdzaniem różnych etykiet – przykładowo w produkcji leków i materiałów medycznych. Odczytywane są przy tym oznaczenia na różnych materiałach i wykonane w różnych technikach. Niejednokrotnie nakłada to na system wizyjny dodatkowe wymogi – gdy przykładowo konieczny jest odczyt w środowisku o silnie zmieniającym się oświetleniu, odczyt z opa-

lu t y

20 1 5

kowań połyskliwych czy powierzchni metalowych. Nie należy również zapominać, że kontrola wizyjna to nie tylko gwarantowanie poprawności i jakości produkcji, ale też spełnianie przepisów oraz wymogów bezpieczeństwa. Dotyczy to szczególnie branż takich jak farmaceutyczna, kosmetyczna oraz spożywcza, gdzie rozwiązania te stanowią element systemów rejestrowania genealogii produktów. Pozostałe zastosowania omawianych systemów przedstawiono na rysunku 1. Są one zasadniczo podobne do tych omawianych w poprzednich badaniach rynku (tj. w poprzednich raportach publikowanych w APA), przy czym warto zauważyć, że nastąpił wzrost w kategorii „pomiary gabarytów” oraz spadek w przypadku „zliczania produktów”.

Rys. 1

PO 2009 ROKU NIE MA ŚLADU Czas kryzysu finansowego i związanej z nim dekoniunktury na rynku był prawdopodobnie jednym z gorszych okresów również dla dostawców systemów wizyjnych. Stało się tak m.in. na skutek problemów branży motoryzacyjnej, która jest jednym z głównych odbiorców rozwiązań widzenia maszynowego. Pięć lat mijających od końca tamtego okresu – tj. od wiosny–lata 2010 roku, było powrotem koniunktury na rynek, a dla dostawców systemów wizyjnych – czasem rozwoju również poza sektorem „automotive”. Dzisiaj, A.D. 2015 koniunktura na polskim rynku systemów wizyjnych jest – w ocenie lokalnie działających dostawców – dobra lub wręcz bardzo dobra (patrz rys. 2). Prezento-

Najczęstsze zastosowania systemów wizyjnych (kolor niebieski) i kamer termowizyjnych (kolor pomarańczowy)

Rys. 2

Jaka jest sytuacja na omawianych rynkach? – ocena koniunktury w ocenie dostawców tytułowych urządzeń

wane wyniki są nieco lepsze niż rezultaty badania rynku sprzed dwóch lat. Potwierdzeniem pozytywnego trendu jest też stopniowy wzrost wartości tego sektora w Polsce. Sprzedaż systemów wizyjnych, co obejmuje zakres produktów od czujników, poprzez kamery, do urządzeń przetwarzania danych oraz oprogramowania, wynosi średnio około 30 mln zł rocznie. Jest to więcej niż kwota szacowana przez respondentów dwa lata temu (20‒25 mln zł) i jeszcze więcej niż średnia publikowana w raporcie przed czterema laty (16 mln zł). Warto dodać, że w bieżącym badaniu rynku typowe wartości odpowiedzi wynosiły od 10 do 80 mln zł rocznie. KAMERY INTELIGENTNE – TO JUŻ NIE NOWOŚĆ Ostatnie lata to również wzrost wykorzystania kamer inteligentnych (smart cameras), czyli urządzeń integrujących standardową kamerę wizyjną z modułem przetwarzania obrazów na postać cyfrową oraz interfejsem

Rys. 3

Popularność kamer do systemów wizyjnych z wbudowaną komunikacją sieciową i funkcjami przetwarzania danych obrazowych

raport p komunikacyjnym. Tego typu kamery to kompaktowe urządzenia, która dają możliwość bezpośredniego podłączenia np. do komputera przemysłowego czy innego systemu komunikującego się w sieci cyfrowej. Ponad 50% ankietowanych osób (patrz rys. 3) było zdania, że stały się one równie popularne jak standardowe kamery analogowe, zaś 25% osób stwierdziło, że wręcz zdominowały one rynek systemów wizyjnych.

Należy przy tym uczynić zastrzeżenie, że zdaniem części respondentów sprawdzają się one w zadaniach o mniejszej skali złożoności – tam, gdzie wymogi lub skompliRys. 4 kowanie projektu jest duże, firmy stawiają często na wersje analogowe wraz z urządzeniami do przetwarzania i analizy obrazów.

Odpowiedzi na pytanie: jak sprzedają się kamery i czujniki wizyjne?

Abstrahując od kamer inteligentnych, można stwierdzić, że tym, co napędza dzisiaj rozwój rynku syste-

Czujniki, kamery i systemy wizyjne – oferta dostawców Advantech AutoPoland matech Czujniki koloru / czujniki jasności / czujniki kontrastu ●/●/● Czujniki ○ Czujniki i systemy laserowe / czujniki światłowodowe ●/● wizyjne Czujniki fotoelektryczne / inne czujniki wizyjne ●/○ Obiektywy / oświetlacze ○/○ ●/● Kamery standardowe / kamery inteligentne ○/○ ●/● Elementy Wzmacniacze / proste analizatory ○/○ ○/○ systemów ●/○ ●/● wizyjnych Framegrabbery / akcesoria i osprzęt czujników i kamer Systemy analizy obrazu ○ ● Wdrożenia systemów wizyjnych lub termograﬁcznych ● ○ Usługi Szkolenia operatorów / usługi pomiarowe ●/● Systemy AOI / systemy rentgenowskie ●/○ ○ Czytniki kodów / systemy znakowania ● Inne Oprogramowanie do systemów wizyjnych ● Nazwa ﬁrmy

Nazwa ﬁrmy Czujniki wizyjne

Czujniki koloru / czujniki jasności / czujniki kontrastu Czujniki i systemy laserowe / czujniki światłowodowe Czujniki fotoelektryczne / inne czujniki wizyjne

Obiektywy / oświetlacze Kamery standardowe / kamery inteligentne Elementy Wzmacniacze / proste analizatory systemów wizyjnych Framegrabbery / akcesoria i osprzęt czujników i kamer Systemy analizy obrazu

Balluff ●/●/● ●/● ●/○ ○/● ●/● ○/○ ○/● ○ ● ●/○ ○/○ ● ●

C&C Partners ○ ●/ ● ●/ ● ○/○ ○/● ● ○ ●/○ ○/○ ○ ●

Cognex ●/●/● ●/○ ○/○ ●/● ●/● ○/○ ●/● ● ● ●/● ●/○ ● ●

Guru ifm MP2 IQ MV Control Imaco electronic Solutions Center Systems ○

●/○/● ●/● ●/●

○

○/○ ●/○ ○/○ ●/○ ○

○/● ○/● ○/● ○/○ ●

●/● ●/● ●/● ●/● ●

CRI Jolanta ○/○/○ ●/○ ○/○ ●/● ●/● ○/● ●/● ● ● ●/● ●/○ ○ ●

National Instruments

○

○/● ○/○ ○/○ ○/○ ●

○

●/● ●/● ○/○ ●/○ ●

Usługi

Wdrożenia systemów wizyjnych lub termograﬁcznych Szkolenia operatorów / usługi pomiarowe

○

● ●/○

● ○/○

○

Inne

Systemy AOI / systemy rentgenowskie Czytniki kodów Oprogramowanie do systemów wizyjnych

○

○/○ ● ○

○/○ ○ ●

●/● ○ ●

○/○ ○ ●

○

Nazwa ﬁrmy Czujniki koloru / czujniki jasności / czujniki kontrastu Czujniki i systemy laserowe / czujniki światłowodowe Czujniki fotoelektryczne / inne czujniki wizyjne Obiektywy / oświetlacze Kamery standardowe / kamery inteligentne Elementy Wzmacniacze / proste analizatory systemów wizyjnych Framegrabbery / akcesoria i osprzęt czujników i kamer Systemy analizy obrazu Wdrożenia systemów wizyjnych lub termograﬁcznych Usługi Szkolenia operatorów / usługi pomiarowe Systemy AOI / systemy rentgenowskie Czytniki kodów Inne Oprogramowanie do systemów wizyjnych Czujniki wizyjne

lu t y

20 1 5

Pepperl+ Renex Fuchs ●/●/● ○ ●/● ●/○ ○/○ ●/● ●/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/● ○/○ ● ● ● ○ ○/○ ○/○ ●/● ● ○ ● ●

Robert RS Sitaniec SICK Bosch Components Technology ●/●/● ●/●/● ●/●/● ○ ●/● ●/● ●/● ●/○ ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ●/● ●/● ○/○ ○/○ ●/● ●/● ●/● ● ● ● ● ● ● ○ ○ ●/● ●/● ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○ ● ● ● ● ○ ● ●

raport p mów wizyjnych, jest rozwój możliwości komunikacyjnych oraz szybkość analizy obrazów. Kamery stosowane w inspekcji wyrobów muszą pracować z coraz krótszymi czasami cyklu, stąd też wyposażane są w szybkie interfejsy cyfrowe (przykładowo USB3 Vision) i współpracują ze specjalizowanymi urządzeniami do przetwarzania danych obrazowych (zazwyczaj są to wydajne komputery przemysłowe). Nowościami w przypadku tych ostatnich jest wykorzystanie układów programowalnych oraz zastosowanie systemów z macierzami dyskowymi. Warto też wspomnieć o oprogramowaniu, bowiem to ono definiuje możliwości całego systemu wizyjnego. W tym

Dacpol

Elautec

●/●/● ●/● ●/○ ●/● ●/● ●/● ●/● ● ● ●/● ○/○ ● ●

●/●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ●/● ● ● ●/● ○/● ● ●

Eletechnika Elfa Polska Distrelec ●/●/● ●/●/○ ●/● ○/● ●/○ ●/○ ○/○ ●/○ ●/○ ●/○ ○/○ ○/○ ○/● ○/○ ○ ○ ○

○

○/○ ● ○

○/○ ● ●

Newtech OEM Omron OptiNav Engineering Automatic Electronics

Eltron ●/ ● / ● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ○/● ● ○ ●/○ ○/○ ● ●

Optosoft

●/●/● ●/● ●/●

●/●/● ●/● ●/○

○/○/○ ○/○ ○/●

●/●/○ ○/● ○/○

●/● ○/● ○/● ○/○ ○

●/● ●/● ●/● ●/● ●

●/● ●/● ●/● ○/● ●

●/● ●/● ○/○ ●/● ●

●/○ ●/○ ○/○ ●/○ ●

○

○ ●/○

● ●/●

● ○/○

○

○/○ ○ ●

●/○ ● ●

○/○ ● ●

○/○ ○ ●

Stemmer Imaging

Tespol

TME

○

●/● ●/● ●/● ●/● ● ○ ●/○ ○/● ○ ●

● ●/○ ○/○ ○ ●

Turck

WObit

●/●/● ●/● ●/○ ●/● ●/○ ●/● ○/● ○

●/○/● ●/● ●/●

przypadku ma miejsce implementacja coraz bardziej zaawansowanych algorytmów obliczeniowych, w tym zwiększających pewność odczytu przy zmieniających się warunkach oświetleniowych, a także wzrostu możliwości przetwarzania obrazów i łatwości konfiguracji całego systemu. Ważną nowością i jednocześnie szybko rozwijającym się rynkiem jest dziedzina skanowania 3D. Pomiar trójwymiarowy umożliwia określenie wysokości, a często też kształtu i objętości obiektu. Może to być zrealizowane z wykorzystaniem systemu wielokamerowego, rozwiązania składającego się z kamery i lasera liniowego, jak też jednej kamery o odpowiedniej funkcjonalności. Zaawansowane kamery 3D mogą mierzyć również dodatkowe cechy obiektów – takie jak, co ma miejsce w przypadku kamer firmy Sick, stopień wnikania światła do materiału. „BĘDZIE PAN ZADOWOLONY” Spójrzmy na omawiany temat nieco szerzej, tj. pod kątem najważniejszych dla rodzimych odbiorców cech systemów wizyjnych. Generalnie udana sprzedaż tych produktów sprowadza się do zadowolenia klienta, czyli sprawienia, aby system jak najlepiej sprawdził się w jego aplikacji. Wyróżnić tu można kilka czynników o znaczeniu kluczowym: – Cena – powinna być oczywiście jak najniższa, przy czym dotyczy ona całego systemu, który obejmować może kilka kamer, oświetlacze, urządzenia do przetwarzania i analizy danych obrazowych oraz osprzęt. Ogólnym trendem, jak informują przedstawiciele firm z branży, jest zmniejszanie się kosztów jednostkowych omawianych urządzeń, a także rosnące możliwości czujników wizyjnych. Te ostatnie mogą być stosowane w coraz większej liczbie prostszych aplikacji wizyjnych, stanowiąc pod względem współczynnika

○

● ●/○

○/○ ● ○

○

Najważniejsze dla polskich odbiorców cechy systemów wizyjnych

Rys. 5

raport p koszty/możliwości bardzo atrakcyjną alternatywę w stosunku do „tradycyjnych” systemów. – Kompleksowość rozwiązania – czy kamery i czujniki wizyjne to komponenty dostarczane do klientów osobno, pojedynczo, czy raczej w kompletacjach i gotowych systemach? W większości przypadków ma miejsce ostatnia z sytuacji (patrz rys. 4), co jest pochodną faktu sprzedaży kamer przez integratorów systemów oraz generalnie dostarczania kompletacji obejmujących kamery, oświetlacze i urządzenia do przetwarzania danych obrazowych. Występuje przy tym następująca zależność: kamery dostarczane są zazwyczaj w większych systemach, z kolei czujniki wizyjne – najczęściej samodzielnie. Pewną praktyką, która zdaniem wielu dostawców sprawdza

Najważniejsi w kraju odbiorcy systemów wizyjnych

Rys. 6

się w tej branży, jest wypożyczanie urządzeń klientom w celu ich sprawdzenia we własnej aplikacji przed zakupem. – Łatwość implementacji – o ile dawniej systemy wizyjne kojarzone były z rozwiązaniami specjalistycznymi, o tyle ich użytkownicy wymagają obecnie, aby były one łatwe w konfiguracji, obsłu-

dze, a także aby modyfikacji działania mógł dokonywać ich własny personel. Można sądzić, że odpowiedzią producentów na te wymagania był rozwój oferty czujników wizyjnych, które zazwyczaj mają wbudowane funkcje uczenia się, przez co mogą być skonfigurowane do pracy w kilku prostych krokach.

Kamery termowizyjne – oferta dostawców Nazwa ﬁrmy

Adircams

Kamery przenośne dla przemysłu (np. dla utrzymania ruchu) Kamery o wysokiej rozdzielczości i czułości (np. dla energetyki) Kamery do automatyzacji procesów Kamery do procesów ciągłych (w tym zewnętrzne) Kamery dla budownictwa Kamery w pełni radiometryczne Wdrożenia systemów wizyjnych lub termograﬁcznych Szkolenia operatorów / usługi pomiarowe

● ● ● ● ● ● ○ ●/●

EleteC&C Conrad CRI Dacpol chnika Partners Electronic Jolanta Polska ○ ● ○ ● ● ● ● ○ ○ ● ● ○ ● ● ● ● ○ ○ ● ● ○ ● ○ ○ ● ○ ○ ○ ○ ○ ○ ● ● ○ ○ ●/○ ●/● ●/●

Elfa Distrelec ● ● ○ ○ ● ● ○

Euro Farnell Fluke MerPaweł Pro Imaco IRtech element14 Europe serwis Rutkowski Group Kamery przenośne dla przemysłu (np. dla utrzymania ruchu) ● ● ● ● ○ ● ● ● Kamery o wysokiej rozdzielczości i czułości (np. dla energetyki) ● ● ● ● ● ● ● ● Kamery do automatyzacji procesów ○ ● ○ ○ ● ● ● ● Kamery do procesów ciągłych (w tym zewnętrzne) ● ● ● ○ ● ● ● ● Kamery dla budownictwa ● ● ● ● ○ ● ● ● Kamery w pełni radiometryczne ● ● ● ● ● ● ○ Wdrożenia systemów wizyjnych lub termograﬁcznych ○ ● ● ● ○ ○ ○ ○ Szkolenia operatorów / usługi pomiarowe ●/○ ●/● ●/○ ●/● Nazwa ﬁrmy

Nazwa ﬁrmy Kamery przenośne dla przemysłu (np. dla utrzymania ruchu) Kamery o wysokiej rozdzielczości i czułości (np. dla energetyki) Kamery do automatyzacji procesów Kamery do procesów ciągłych (w tym zewnętrzne) Kamery dla budownictwa Kamery w pełni radiometryczne Wdrożenia systemów wizyjnych lub termograﬁcznych Szkolenia operatorów / usługi pomiarowe

lu t y

20 1 5

Eltron

Robert Stemmer TermoTestVIGO Tespol Testo TME WObit Bosch Imaging Precyzja Therm System ○ ● ○ ○ ○ ○ ○

○ ● ● ● ○ ○ ○ ●/○

● ● ● ● ● ● ● ●/●

● ● ● ● ● ○ ● ●/○

● ● ● ● ● ● ○

● ● ○ ● ● ● ● ○/○

● ● ○ ○ ● ● ○

● ● ● ● ● ● ● ●/○

● ● ● ● ● ○ ● ●/○

Na kolejnych miejscach zestawienia znalazły się m.in. jakość urządzeń i bezawaryjność pracy w przemysłowych, często niesprzyjających warunkach środowiskowych oraz ich możliwości – zarówno w zakresie odczytu, jak też przetwarzania danych (odsyłamy tu do wykresu 5). Należy zaznaczyć, że bieżący ranking ma zasadniczo charakter jak poprzednie zestawienia na ten temat publikowane w APA – ergo: nic zasadniczo się nie zmieniło. ODBIORCY I DOSTAWCY SYSTEMÓW WIZYJNYCH Kluczowymi odbiorcami systemów wizyjnych są u nas zakłady przemysłowe i tzw. inni klienci końcowi – tak uznało aż 70% respondentów. Niewiele mniejszą grupę stanowią integratorzy systemów, a więc firmy odpowiadające de facto za tworzenie systemów wizyjnych do różnych instalacji. W stosunku do poprzedniego badania rynku nieco wzrósł udział tych ostatnich, podobnie jak producentów OEM – trzeciej z największych grup odbiorców (patrz rys. 6). Jeżeli chodzi o stronę podażową, to w branży działa wielu wyspecjalizowanych dostawców czujników, kamer oraz innej aparatury wchodzącej w skład systemów wizyjnych. Część z tych firm – przykładowo Keyence, Sick, Omron czy Balluff – jest u nas obecnych bezpośrednio, tj. poprzez krajowe oddziały, część marek jest oferowana przez dystrybutorów branżowych. Na rynku działa kilkadziesiąt takich firm – zarówno dostawców lokalnych specjalizujących się w omawianej dziedzinie, jak też dystrybutorów szerokiego asortymentu wyrobów (odsyłamy do tabel raportowych). Wiele z nich świadczy także usługi związane z doborem urządzeń, uruchomianiem oraz serwisem systemów. Za wiodącego oferenta urządzeń z zakresu „machine vision” uznana została w tegorocznym rankingu popularności amerykańska firma Cognex (patrz rys. 7). Warto dodać, że w ocenie większości respondentów konkurencja w omawianym sektorze jest standardowa, czyli podobna jak w innych branżach. Niecałe 40% osób uznało ją za silną (patrz rys. 8). PERSPEKTYWY DLA RYNKU SĄ NIEZŁE W kolejnych latach największego popytu na systemy wizyjne można spodziewać się ze strony branży motoryzacyjnej – wynika z odpowiedzi rodzimych dostawców

raport p (patrz rys. 9). Jest to istotna zmiana w stosunku do lat poprzednich, gdy praktycznie na równo z sektorem „automotive” typowane były branże spożywcza i farmaceutyczna. Tym razem motoryzacja wyszła na zdecydowane prowadzenie, zaś w dalszej kolejności pojawiły się sektory: medyczny, ogólnoprodukcyjny i powtórnie spożywczy (wraz z opakowaniowym). Są to jednocześnie rynki będące typowymi użytkownikami systemów wizyjnych na świecie.

omówienie budowy i dokładną klasyfikację kamer termowizyjnych, gdyż znalazło się to w poprzednich opracowaniach, przechodzimy zaś bezpośrednio do przedstawienia bieżącej sytuacji na rynku, wymogów klientów i najważniejszych zmian technologicznych. Jeżeli chodzi o te ostatnie, to z pewnością ma tutaj miejsce… CIĄGŁA EWOLUCJA Obecny rozwój technologii termowizyjnej i jednocześnie rynku popularnych kamer obrazujących w podczerwieni stanowi w dużej części kontynuację tego, co działo się w branży w ostatnich latach. Cały czas rosną rozdzielczości i czułości termiczne tych urządzeń, a tak-

CZĘŚĆ II: KAMERY TERMOWIZYJNE W drugiej części raportu omawiamy branżę związaną z pomiarami termowizyjnymi. Tym razem pomijamy

że szybkości skanowania. Dzieje się to dzięki rozwojowi sensorów mikrobolometrycznych i ich migracji z urządzeń droższych do kamer tańszych. Skutkiem tego ostatniego, co widać w informacjach prezentowanych w tabeli z przykładowymi kamerami, duża część „typowych” obecnie urządzeń charakteryzuje się rozdzielczościami 320×240 punktów i wyższymi. Kamery występują coraz częściej w postaci kompaktowych systemów w obudowach z rękojeścią (typu pistoletowego), a więc podobnie jak wcześniej pirometry. Jednocześnie czas tych ostatnich powoli się kończy, gdyż są wypierane właśnie przez kamery termowizyjne, ew. urządzenia stanowiące połącze-

Czujniki, kamery i systemy wizyjne – przykładowe produkty

Nazwa ﬁrmy Nazwa (typ) Producent

Adaptive Automatech Vision Adaptive Vision VC5 Studio Adaptive Vision

Cognex

Liczba możliwych kamer b/o 12 Maksymalna rozdzielczość 65536×65536 6576×4384 Liczba wejść / wyjść b.o. / b.o. 8 / 16 Interfejsy: RS / USB / Ethernet ●/●/● ●/●/● Główne zastosowania

Analiza obrazów

National Instruments NI CVSNazwa (typ) 1457RT National Producent Instruments Liczba możliwych kamer 2 Maksymalna rozdzielczość 2592×1944 Liczba wejść / wyjść 8-12 / 8-12 Interfejsy: RS / USB / Ethernet ● / ● / ● Nazwa ﬁrmy

Główne zastosowania

lu t y

20 1 5

Różne

Kontrola jakości

Newtech Engineering XC200M20X00EP

Balluff BVS UR-3105-E Balluff 1 640×480 1/4 ●/○/● Kontrola jakości

OEM Automatic

C&C Partners

Cognex

CRI Jolanta

Dacpol

Corsight Line Matrox 4Sight VC5 FQ2 Scan GPm New Electronic Cognex Matrox Omron Technology 1 16 8 32 4K 2592×2048 64000×64000 1280×1024 b.o. / b.o. 8 / 16 8/8 7/3 ●/●/● ●/●/● ●/●/● ●/●/● Kontrola Analiza Widzenie obecności obrazów, maszynowe, Przemysł i rozmiarów sterowanie sterowanie 3D

Omron Electronics

Pepperl+ Fuchs OPC120PDataVS2 Pro FH OptiTrace Ovis F201-R2 Pepperl+ Baumer Datalogic Omron OptiNav Optosoft Fuchs 1 1 8 b/o 16 1 1600×1200 640×480 4096×3072 b/o 3840×2748 752×480 5/5 1/3 8 / 16 . 128 / 128 3/3 ●/○/● ●/○/● ●/●/● ○/●/● ●/○/● ●/○/● Kontrola Dokładny Kontrola jakości, Odczyt położenia, pomiar, Kontrola jakości, pomiary, kodów poziomu, śledzenie detekcja, pomiar OCR/OCV, Motoryzacja 1 / 2D, nadruku, obiektów detalu pozycjonowanie wykrywanie odczyt kodów, i skanowanie dla robota loga itd. 3D OptiNav

Optosoft

raport p nie obydwu (określane przez niektórych mianem pirometrów graficznych). Na temat zmian warto również spojrzeć pod kątem tego, jak kamery prezentują i reklamują ich dostawcy. Przeglądając oferty firm dystrybucyjnych oraz producentów, potencjalny odbiorca znajdzie w zasadzie wiele podobnych do siebie wyrobów, różniących się w zakresie podstawowych parametrów rozdzielczością i czułością przetwornika oraz obiektywem, a co za tym idzie – potencjalnymi możliwościami zastosowań. Stąd też wiele innowacji odbywa się w sferze funkcji pomiarowych, możliwości nagrywania wideo czy w zakresie wyposażania kamery w dodatkowe elementy – przykładowo moduły GPS. Popularyzuje się także komunikacja bezprzewodowa, która nie tylko pozwala na przesyłanie danych, ale daje również możliwości włączenia kamer w cały system komunikacji z innymi urządzeniami pomiarowymi i mobilnymi (przykładem jest system Fluke Connect).

Elautec

Eltron

ifm electronic

MP2 IQ Solutions Dropper Hole GO-5000 Control Imaco

VL-AV-NIS7200-11 O2D, O2V 1040-xxx Adlink/ Cognex ifm JAI MP2 Elautec 2 1 1 b/o b/o 2048×2048 800×600 640×480 2560×2048 . 5/5 4/4 2/5 2/2 . ●/●/● ●/○/● ○/○/● ○/●/● ●/●/● Widzenie AutomatyUniwersalny, Szeroki Kontrola maszynowe, zacja kontroli programo- zakres zajakości nadzór jakości prowalny stosowań ruchu dukcji

Robert Bosch

Sick

Sitaniec Technology

Turck

Bosch Video Mng. System

Color Ranger

IVC-2DM

IVU2PTGR08

Bosch

Sick AG

Sick

10000 b/o 4000×3000 1536x512 w 3D . 3/3 ●/●/● ●/○/●

. 1024×768 4/3 ●/○/●

Robotyka, motoryzacja, Sektor security opakowania, Kontrola jakości logistyka, drewno i meble

Banner Engineering 1 480×752 1/3 ●/●/● Kontrola jakości, zliczanie, weryﬁkacja cech

Arkadiusz Śmigielski Optinav

Jakie są zastosowania systemów wizyjnych i jakie ciekawsze aplikacje zrealizowaliście w ostatnim czasie? Branże korzystające z dobrodziejstw systemów wizyjnych są przeróżne, a aplikacje coraz bardziej pomysłowe. Analiza obrazu płynącej ryby z prędkością 5000 fps przy pomocy FPGA, weryfikacja powierzchni automatycznie produkowanych tablic rejestracyjnych (wady folii, wymiary znaków, porównanie z wzorcem CAD itd.), bezdotykowe, wizyjne „ważenie” kleju z dokładnościami ułamków grama, bramkowanie akceleratora X-ray oddechem pacjenta w radioterapii nowotworów piersi czy też analiza położenia 3D węzłów sieci wystrzeliwanej w nieważkości (w projekcie Clean Space ESA) – to ciekawsze, przykładowe tematy realizowane w roku 2014 przez naszą firmę. Wniosek nasuwa się prosty – systemy wizyjne rozwiązują coraz bardziej złożone problemy, a wymagania klientów rosną. Nie wystarczy już prosta kontrola obecności „jest/nie ma”, weryfikacja koloru czy też odczyt treści przy pomocy OCR. Wspomnianą funkcjonalność ma większość tanich czujników wizyjnych, a klienci najczęściej sami potrafią je integrować na swoich liniach produkcyjnych i w większości dużych zakładów takie proste systemu zostały już zainstalowane. Z roku na rok rośnie więc świadomość klientów i potrzeba posiadania zaawansowanych systemów wizyjnych, które kupowane są razem z usługą projektowania i integracji, co ważne, najczęściej znacznie bardziej kosztowaną niż, będący częścią składową, hardware. Co z systemami 3D? Na rynku pojawia się też coraz większe zapotrzebowanie na tego typu rozwiązania, a niewątpliwym katalizatorem trendu jest rozwój drukarek 3D. Rośnie więc zapotrzebowanie na skanowanie 3D, śledzenie obiektów w przestrzeni 3D, nawigację trójwymiarową oraz dokładne pomiary. Okazuje się, że w przestrzeni 3D klienci mają również wiele nietypowych problemów do rozwiązania, takich jak np. monitorowanie odchylenia budynków, ugięć mostów, sprowadzanie na ziemię samolotów bezzałogowych w afrykańskim buszu przy pomocy tablic z namalowanymi markerami, rozpoznawanie części samochodowych albo badanie kształtu malutkiej fasolki. Powiem szczerze, że im dziwniejszy problem do rozwiązania ma klient, tym większe wyzwanie dla inżynierów, a co za tym idzie ich ochota do pracy … bo jak wiemy inżynierowie uwielbiają wyzwania, a systemy wizyjne szczególnie dużo ich oferują, przez swoją złożoność, czyli połączenie fizyki, matematyki, elektroniki, informatyki, automatyki i pewnie jeszcze kilku innych dziedzin.

lu ty

2 0 1 5

raport p Nowościami, choć obecnie stanowiącymi raczej ciekawostkę niż produktami zmieniającymi rynek, są kamery termowizyjne w postaci nasadek na telefony komórkowe. Takimi są produkowane przez firmę FLIR Systems moduły FLIR One. Część z oferowanych dzisiaj urządzeń (dotyczy większych kamer) to kamery umożliwiające rejestrowanie filmów w pełni radiometrycznych. Z kolei zmianą, która na stałe przyjęła się w kamerach, jest łączenie termogramu z obrazem w świetle wi-

dzialnym. Funkcja ta w ostatnich latach awansowała z dodatkowej na podstawową. PRZEMYSŁ I ENERGETYKA W CZOŁÓWCE Termowizja to przede wszystkim zastosowania profesjonalne, a te związane są z pomiarami i diagnostyką w przemyśle, energetyce oraz branży budynkowej i wojskowej. Dwa pierwsze sektory zostały wytypowane przez lokalnych dostawców jako kluczowe, co jest sytuacją analogicz-

ną do tej sprzed dwóch lat. Różnica dotyczy trzeciej kategorii – pomiarów w branży budynkowej (kategoria „monitoring budynków” na rys. 1), która znalazła się na wyższej, trzeciej pozycji. Czwarte miejsce zajął tradycyjnie sektor naukowo-badawczy. Mówiąc o branżach i określonych grupach odbiorców, niejako automatycznie myśli się też o określonych typach kamer – cechujących się różnymi parametrami pomiarowymi, funkcjonalnymi i oczywiście o różnych kosztach zakupu. I tak, na

Kamery termowizyjne – przykładowe produkty

Nazwa ﬁrmy

Adircams

C&C Partners

Conrad Electronic

Dacpol

Eltron

Euro Pro Group

Nazwa (typ)

FLIR T460

PearleyeP-030 LWIR

E40

TP-L

Fluke Ti400

E50

Producent

FLIR

Allied Vision

FLIR

Chino

Fluke

47,9°×36,9° –20 ÷ 80°C ≤80 mK 640×480 ○

25°×19° 0 ÷ 650°C 0,1°C 160×120 ●

●/● ●/○ ○/○ ●/○ ○/○

●/● ●/● ○/● ○/● ●/●

Pole widzenia (lub minimalna ogniskowa) 25°×19° Zakres pomiarowy (°C) –20 ÷ 1500°C Rozdzielczość termiczna (°C) 0,03°C Rozdzielczość obrazu (piksele) 320×240 Wbudowana kamera dzienna ● Funkcje: izotermy / wybór kilku punktów / różnica temperatur / inne Interfejsy: RS / USB Ethernet / Wi-Fi Dobór obiektywów / wskaźnik laserowy Główne zastosowania

●/● ●/● ○/● ○/● ●/●

Przemysł, Kontrola Produkcja, energetyka, procesów energetyka, budownictwo produkcyjnych monitoring

Nazwa ﬁrmy

Merserwis

Nazwa (typ)

KT 640

Producent Sonel Pole widzenia (lub minimalna ogniskowa) 25,8°×19,5° Zakres pomiarowy (°C) –20°C ÷ 250°C Rozdzielczość termiczna (°C) . Rozdzielczość obrazu (piksele) 640×480 Wbudowana kamera dzienna ● Funkcje: izotermy / wybór kilku punktów / ●/● różnica temperatur / inne ●/○ Interfejsy: RS / USB ○/● Ethernet / Wi-Fi ○/● Dobór obiektywów / wskaźnik laserowy ○/● Główne zastosowania

lu t y

20 1 5

Przemysł

Robert Bosch VOT 320, MIC612 Bosch 12,4°×9,9° . . 640×512 ● ○/○ ○/○ ●/○ ○/○ ○/○ Sektor security i inne zastosowania

FLIR

25°×25° 24°×17° –10 ÷ 300°C –20 ÷ 1200°C 0,5°C <0,05°C 46×47 320×240 ○ ●

25°×19° –20 ÷ 650°C 0,05°C 240×180 ●

●/○ ●/○ ○/● ●/○ ●/○

●/● ●/● ○/● ○/● ●/●

Przemysł

Przemysł, budownictwo

Energetyka, przemysł

Termo-Precyzja

Tespol

Test-Therm

Fluke Ti400

InfReC R500 Pro

Fluke . –40 ÷ 1200°C 0,05°C 320×240 ● ●/● ●/○ ○/● ○/● ●/●

Fluke 24°×17° –20 ÷ 1200°C . . ○ ○/● ●/○ ○/● ○/● ●/●

Avio (grupa NEC) 32°×24° –40 ÷ 2000°C 0,03°C 1280×960 ● ●/● ●/● ○/● ○/○ ●/●

Przemysł, badawcze

Różne

R&D, przemysł, budownictwo

biegunie „niska cena i popularność” znajdują się przyrządy służące bardziej do detekcji stanów anomalnych niż wykonywania dokładnych pomiarów. Korzystają

Farnell element14

Fluke Europe

TI200

Fluke Ti400

Imaco

IRtech

Gobi-640-17PyroView 640G 50-GE

Fluke

Xenics

DIAS Infrared

24°×17° –20 ÷ 650°C 0,075°C 200×150 ●

24°×17° –20 ÷ 650°C . 320×240 ●

10 mm 20 ÷ 2000°C 0,1°C 640×480 ○

do 75°×60° 200 ÷ 1250°C 1°C 640×480 ○

●/● ●/○ ○/● ●/● ●/●

○/● ○/○ ○/● ○/● ●/●

●/● ●/● ○/○ ●/○ ●/○

Różne

Przemysł, budownictwo

Widzenia maszynowe, nauka

Pomiar temperatury szkła

Testo testo 882

TME

VIGO System

WObit

FLK – Ti400/9Hz VIGOcam v640

TIM640

Testo AG Fluke 32°×23° 24°×17° –20 ÷ 550°C –20 ÷ 1200°C 0,05°C 0,05°C 320×240 320×240 ● ● ●/○ ○/● ○/● ●/● ○/● ○/● ○/○ ○/● ○/● ○/● Utrzymanie ruchu w przemyśle

Przemysł, energetyka, budownictwo

VIGO System 34°×26° –30 ÷ 1700°C 0,065°C 640×480 ○ ○/● ○/● ●/● ●/○ ●/●

Micro-Epsilon 33°×25° –20 ÷ 900°C 0,075°C 640×480 ○ ○/● ●/○ ○/● ○/○ ●/○ Kontrola Przemysł, temp. automatyzacja powierzchni procesów, UAV lub obiektów

raport p z nich służby utrzymania ruchu, elektrycy, serwisanci czy inni diagności. Urządzenia ze „średniej półki”, tj. w średnich cenach powyżej 10 tys. euro, są prawdopodobnie najpopularniejsze i są to jednocześnie kamery najbardziej uniwersalne. Mają one typowo detektory o rozdzielczości 320×240 punktów i szereg funkcji, w tym często dedykowanych do konkretnych zastosowań – np. w diagnostyce budynków. Obszar „high-end” zestawienia stanowią z kolei urządzenia wykorzystywane m.in. przez energetykę, duże firmy z sektora petrochemicznego oraz sektor R&D. Stan ten jest od lat dosyć stały – z zastrzeżeniem, że następuje wymieniona wcześniej migracja cech funkcjo-

Rys. 7

Popularne w kraju marki czujników, kamer i systemów wizyjnych (kolor niebieski) i kamer termowizyjnych (kolor pomarańczowy); wielkość napisu jest proporcjonalna do rozpoznawalności ﬁrmy

Paweł Rutkowski Przedstawicielstwo Handlowe Paweł Rutkowski

Jakie są trendy technologiczne kształtujące branżę czujników, kamer i systemów wizyjnych? Wśród trendów mamy kilka kierunków. Jednym jest technologiczny, który obejmuje zastosowania nowego, większego detektora o rozdzielczości 1 megapiksela. Oczywiście zwiększa to cenę kamer i zmniejsza obszar jej sprzedaży, ale w tym kierunku dążymy od lat. Drugim jest poprawa jakości obrazu, która dokonuje się dzięki poprawie czułości detektora (najczulszy detektor niechłodzony zapewnia już czułość na poziomie 20 mK!) oraz przez manipulację dwoma torami podczerwonym i foto. Mówię tu o np. MSX – multispektralnym zobrazowaniu, które polega na nałożeniu szczegółów z kamery foto na obraz termowizyjny. Zysk na jakości obrazu jest kolosalny! Trzecim z kierunków jest zmniejszanie cen. W tym segmencie mamy realne przenoszenie zaawansowanych funkcji i technologii do modeli tańszych oraz produkcję tańszych modeli (z pewnymi ograniczeniami) aby pozyskać nowe rynki, jak np. ostatnio wprowadzona pierwsza, kieszonkowa kamera FLIR C2. W jakich aplikacjach i branżach najczęściej stosowane są systemy wizyjne? Jaka była koniunktura w branży w ostatnich latach? Koniunktura, mimo kryzysu, była bardzo dobra. Powodem takiej sytuacji były obniżki cen kamer. W styczniu tego roku pojawiła się pierwsza kieszonkowa kamera termowizyjna o super niskiej cenie, która mam nadzieję

lu t y

20 1 5

otworzy niedostępne aktualnie rynki jak choćby budownictwo (jakościowe pomiary wewnątrz lokali). Jeżeli chodzi o branże, to największym odbiorcą kamer jest od lat przemysł – głównie utrzymanie ruchu oraz energetyka zawodowa. Oczekujemy również większego zainteresowania termowizją ze strony nauki z uwagi na nowe transze środków unijnych. Budownictwo niestety dalej czeka na wymuszenie prawne. Jakiego rodzaju kamery termowizyjne wykorzystywane są przez lokalnych użytkowników? Na co zwracają uwagę klienci podczas zakupów kamer? Polscy użytkownicy mają od lat wyrobione zdanie i szukają najlepszej jakości w stosunku do ceny. W tych parametrach oprócz rozdzielczości i czułości detektora zawarta jest też funkcjonalność i ergonomia sprzętu. Stąd też wzrost sprzedaży kamer średniego i wyższego sektora. Z nowości technologicznych polecam uwadze MSX (nakładanie szczegółów z kamery foto na obraz termowizyjny), FLIR C2 (pierwsza kieszonkowa kamera IR) oraz nowy FLIR One (kamera do smartfonów, tym razem uniwersalna konstrukcja pozwala wykorzystać ją do telefonów z systemem iOS oraz Android. Czy na rynku popularne są usługi pomiarowo-diagnostyczne oraz szkolenia czy raczej branża ma charakter dystrybucji produktów? Mam przeczucie, że przy dalszym spadku cen oraz dostępie do technologii podczerwieni w telefonach komórkowych rynek prostych usług zniknie. Pozostaną na rynku usług jedynie fachowcy z zaawansowanymi kamerami i fachową wiedzą. Niskie ceny zwiększą zatem dystrybucję do zakładów przemysłowych. Argument ceny czy nieopłacalności zniknie.

raport p nalnych z modeli droższych do tańszych. Warto dodać, że pewnym pobocznym (choć istotnym) obszarem rynku jest branża kamer stacjonarnych, które służą przykładowo do monitorowania instalacji w przemyśle procesowym. NA PLUS: DOBRA KONIUNKTURA Sektor urządzeń termowizyjnych, jeżeli chodzi o koniunkturę w nim panującą, jest branżą dosyć zmienną. Z jednej strony kilka lat temu obserwowaliśmy tu wzrost popytu (po części życzeniowy, po części realny) na urządzenia do audytów termowizyjnych w budownictwie, szybko popularyzowały się też kamery do zastosowań w przemyśle. Z drugiej jednak strony miał miejsce zalew rynku przez tanie detektory mikrobolometryczne, który spowodował szybką erozję cen urządzeń. Dzisiaj koniunktura w branży oceniana jest jako dobra – tak przy-

Rys. 8

Konkurencja na omawianych rynkach; w przypadku kamer termowizyjnych 6% respondentów wybrało odpowiedź „niewielka”

znało ponad 90% ankietowanych (patrz rys. 4). Jest to wynik zbliżony do tego sprzed dwóch lat i jednocześnie, jakkolwiek by spojrzeć, rezultat zachęcający do zainteresowania się tą branżą. Wartość omawianego sektora (sumaryczna, roczna sprzedaż urządzeń) utrzymuje się na dosyć stałym poziomie. Na pytanie o wartość polskiego rynku kamer termowizyjnych otrzymaliśmy kilka odpowie-

dzi zawartych między 10 a 25 mln zł, a więc całkiem podobnie jak w przypadku poprzednich raportów. Cztery lata temu średnia wartość szacowana była na 10‒20 mln złotych rocznie, dwa lata temu na kwotę od 10 do 15 mln, obecnie zaś wynosi około 20 mln zł. Warto przy tym zaznaczyć, że niewielki wzrost wartości rynku w połączeniu ze zmniejszającymi się cenami jednostkowymi kamer świadczy

raport p o wzrostach wolumenów sprzedawanych urządzeń – i to znaczących. NA MINUS: DUŻA KONKURENCYJNOŚĆ Rynek kamer termowizyjnych nie tylko cechuje się relatywnie dużą dynamiRys. 9 Najbardziej perspektywiczne branże będące ką zmian, ale też konkuodbiorcami systemów wizyjnych rencyjnością. Jego historia jest również znacznie krótsza – przynajmniej jeżeli chodzi o tańsze kamery kompaktowe. Tak naprawdę raptem kilka lat temu, wraz ze wspomnianym zwiększaniem się dostępności matryc mikrobolometrycznych, sektor ten doświadczył sporych wzrostów, a kamery Rys. 10 służące do podstawowej Najbardziej perspektywiczne sektory rynku będące diagnostyki w przemyśle odbiorcami kamer termowizyjnych czy budownictwie trafiły do ofert szeregu firm dystrybucyjnych. jednak duża popularność kamer jest ką ofertę urządzeń dla różnych branż, O ile bowiem dawniej urządzenia te faktem, zaś jej skutkiem – duża kon- obydwie też rozwinęły w kraju siatbyły oferowane głównie przez firmy kurencja wśród dostawców. Aż 2/3 kę dystrybutorów. W drugim rzędzie specjalizujące się w tytułowej bran- ankietowanych osób stwierdziło, że rankingu znalazły się: Testo, a następży (dystrybutorzy specjalistyczni, walka konkurencyjna na omawianym nie Sonel i Vigo System (patrz rys. 7). przedstawiciele producentów, itd.), rynku jest silna (patrz rys. 8). Warto przy tym odnotować, że więko tyle z czasem stały się one równie szość firm to dostawcy szerokiej popularnym elementem ofert han- DUOPOL W BRANŻY? gamy przenośnej aparatury pomiadlowych, jak pirometry czy inne W sektorze kamer termowizyj- rowej – wyjątkami są FLIR oraz Vigo urządzenia do pomiarów wielko- nych karty rozdają dwie firmy – FLIR System, które specjalizują się w temaści nieelektrycznych. Roli pierwszej Systems oraz Fluke – w każdym ra- tyce podczerwieni dla różnych branż z wymienionych grup firm nie należy zie te przedsiębiorstwa zostały wyty- (w tym dla wojska). jednak umniejszać, szczególnie gdy powane przez lokalnych dostawców Jeżeli chodzi o przedsiębiorstwa dotyczy to urządzeń bardziej zaawan- jako dwie najpopularniejsze w Pol- obsługujące rodzimy rynek, to jest sowanych oraz usług pomiarowych, sce marki. Obydwie firmy mają szero- ich znacznie więcej – w bieżącym raporcie pojawiają się 24 takie podmioty. Jest to, patrząc na poprzednie raporty publikowane w APA, wzrost liczby firm, aczkolwiek bez większych zmian, jeżeli chodzi o charakter ich działalności. W dalszym ciągu na rynku działają dwie kluczowe grupy podmiotów – producenci kamer (oraz ich lokalne przedstawicielstwa) oraz dystrybutorzy. Do tej pierwszej zaliczyć można pięciu wymienionych wcześniej liderów, zaś przykładami dystrybutorów są firmy katalogowe oraz dostawcy specjalizowani, tacy jak przykładowo Termo-Precyzja, który zajmuje się dystrybucją aparatury pomiarowej, w tym w szczegól-

lu t y

20 1 5

raport p ności w zakresie urządzeń do pomiarów temperatury. ENERGETYKA W GÓRĘ, BUDYNKI W DÓŁ Przyszłość branży kamer termowizyjnych w Polsce nie powinna być znacząco odmienna od stanu obecnego – w każdym razie jeżeli chodzi o rynki zbytu tych urządzeń. Zdaniem dostawców kluczowa będzie energetyka oraz przemysł produkcyjny, na kolejnych miejscach listy znalazły się zastosowania wojskowe oraz związane z inspekcją termowizyjTematy przyszłych raportów w APA 2015 Marzec

Hydraulika, pneumatyka i liniowe napędy elektryczne

Kwiecień

Sieci przemysłowe

Maj

ATEX

Czerwiec

Osprzęt elektroinstalacyjny i aparatura NN

ną budynków (patrz rys. 10). Warto zwrócić uwagę na fakt, że w porównaniu do poprzedniego badania energetyka znalazła się wyżej, a perspektywy dla budownictwa spadły. Tym razem zdecydowanie daleko znalazła się też branża naukowo-badawcza. Klienci z tego sektora są typowo odbiorcami droższych kamer, zazwyczaj w pełni radiometrycznych, dostawcy zaś kierowali się będą prawdopodobnie w stronę obszarów związanych z tańszymi, bardziej popularnymi urządzeniami. Na koniec trochę futurystyki. Niedawno firma FLIR zaoferowała moduły FLIR One pełniące funkcję rozszerzeń do telefonów komórkowych, które pozwalają na przekształcenie tych ostatnich w proste kamery termowizyjne. Mogą one służyć do zabawy, ale też „badań” w domu czy pracy. Drugim z przykładów na komercjalizację termowizji w sposób dosyć nietypowy jest… podczepienie kamery do drona. Tym razem nie chodzi

o samolot wojskowy, ale popularne drony użytkowe – jak te marki DJI. Do takich zastosowań oferowane są bardzo lekkie kamery – przykładowo Thermoimager TIM LightWeight od Micro-Epsilon czy FLIR T640bx. Można sądzić, że popularyzacja „termowizji z drona” zapewni możliwość dokonywania pomiarów znacznie mniejszym kosztem niż dotychczas (brak konieczności wchodzenia na wysokie obiekty, itp.) oraz stworzy możliwości inspekcji obszarów wcześniej niedostępnych. Może ona również okazać się nowym otwarciem w omawianym obszarze rynku. Zbigniew Piątek

Źródłem wszystkich danych przedstawionych w tabelach oraz na wykresach są wyniki uzyskane w badaniu ankietowym przeprowadzonym wśród firm działających w Polsce w branży produkcji i dystrybucji czujników, kamer i systemów wizyjnych oraz kamer termowizyjnych.

raport p Dane teleadresowe ﬁrm Nazwa Adaptive Vision

Telefon 32 461 23 30

E-mail info@adaptive-vision.com

Strona WWW www.adaptive-vision.com

Adircams

501 604 914

biuro@termowizja.eu

www.termowizja.eu

Advantech Poland Automatech Balluff

504 254 883 rafal.rajczonek@advantech.pl 22 753 24 80 biuro.warszawa@automatech.pl 71 338 49 29 balluff@baluff.pl

www.advantech.com www.automatech.pl www.balluff.pl

C&C Partners

65 525 55 39 systemywizyjne@ccpartners.pl

www.ccpartners.pl

Cognex

71 798 57 47

Conrad Electronic

12 622 98 22

dariusz.andrzejewski@ cognex.com b2b@conrad.pl

CRI Jolanta

32 775 03 71

info@crijolanta.com.pl

www.crijolanta.com.pl

dacpo@dacpol.eu info@visionlab.pl eletechnika-polska@etn.fr obsluga.klienta@elfa.se eltron@eltron.pl rgonet@interia.pl info-pl@farnell.com info@ﬂuke.pl info@guru.com.pl info.pl@ifm.com

www.dacpol.eu www.elautec.pl www.etn.fr www.elfaelektronika.pl www.eltron.pl www.europro.com.pl http://pl.farnell.com www.ﬂuke.pl www.kamlab.pl www.ifm.com

22 703 51 00 Dacpol 12 413 00 77 Elautec . Eletechnika Polska 22 570 56 00 Elfa Distrelec 71 343 97 55 Eltron 697 790 707 Euro Pro Group 00800 1212967 Farnell element14 22 518 02 49 Fluke Europe Guru Control Systems 22 831 10 42 32 608 74 54 ifm electronic

Oferowane marki produktów Adaptive Vision FLIR Systems AB, Opgal Optronic Industries Advantech Cognex, Panasonic Baluff, Leuze electronic Adaptive Vision Studio, New Electronic Technology, Allied Vision Technology, DCM Sistemes, LMI

www.cognex.pl

Cognex

www.conrad.pl

FLIR, Fluke, Testo Matrox, Point Grey, NET, NED, Toshiba-TELI, IDT, Natural Point, Xcitex, Norpix i inne Chino, Omron Omron, Adlink, Visionlab FLIR, Datalogic FLIR, Fluke, Testo Cognex, Fluke, Sonel FLIR różne Fluke Adlink, IEI, JAI, Watec ifm JAI, AV, Dalsa, Vieworks, Sony, Toshiba, Xenics, Optronis, VRmagic, Mitsubishi Raytek, Dias, InfraTec, Vigof Sonel, HT-Italia, Fluke Mp2, Dropper Hole Control, VialCounter Datalogic National Instruments Baumer Datalogic Omron National Instruments, Cognex, OptiNav Optosoft, IDS, Basler Pepperl+Fuchs

Imaco

602 350 207

mk@imaco.pl

www.imaco.pl

IRtech Merserwis

12 267 37 74 22 831 25 21

info@pirometry.pl merserwis@merserwis.pl

www.pirometry.pl www.merserwis.pl

MP2 IQ Solutions

71 733 04 81

biuro@mp2.pl

www.mp2.pl

MV Center National Instruments Newtech Engineering OEM Automatic Omron Electronics

12 397 50 05 22 328 90 10 32 237 61 94 22 863 27 22 22 458 66 66

biuro@mv-center.pl ni.poland@ni.com newtech@newtech.com.pl info@pl.oem.se info.pl@eu.omron.com

www.mv-center.pl http://poland.ni.com www.newtech.com.pl www.oemautomatic.pl http://industrial.omron.pl

OptiNav

22 219 85 88

info@optinav.pl

www.optinav.pl

Optosoft Pepperl+Fuchs Przedst. Handlowe Paweł Rutkowski Renex Robert Bosch

71 369 99 50 22 256 97 70

vision@optosoft.pl info@pl.pepperl-fuchs.com

http://optosoft.pl www.pepperl-fuchs.com

22 849 71 90

rutkowski@kameryir.com.pl

www.kameryir.com.pl

FLIR Systems, Extech

54 231 10 05 22 715 40 40

ofﬁce@renex.com.pl formularz kontaktowy

www.renex.com.pl www.bosch.pl

RS Components

22 307 05 48

service@rspoland.com

www.rspoland.com

Sick Sitaniec Technology

22 539 41 00 84 638 43 13

info@sick.pl ﬁrma@sitaniectech.pl

www.sick.pl www.sitaniectech.pl

Stemmer Imaging

664 921 922

info@stemmer-imaging.pl

www.stemmer-imaging.pl

Vision, Tagarno, Luxo Bosch Omron, Siemens, Panasonic, Fluke, Schneider Electric Sick Sick, Omron Teledyne Dalsa, Allied Vision Technology, Xenics, LMI Technologies, Scna Fluke, Testo, FLIR Tektronix, Keithley, Rohde&Schwarz, Sonel, Fluke, Spectracom, ABI, Dewetron, MVG, LitePoint Testo AG Avio, Optris FLIR, Fluke Banner Engineering VIGO System Micro-Epsilon, Autonics

Termo-Precyzja

71 782 72 00 biuro@termo-precyzja.com.pl www.termo-precyzja.com.pl

Tespol

71 783 63 60

tespol@tespol.com.pl

www.tespol.com.pl

Testo Test-Therm TME Turck VIGO System WObit

22 863 74 01 12 632 13 01 42 645 55 55 77 443 48 00 22 733 54 22 61 222 74 10

testo@testo.com.pl ofﬁce@test-therm.pl dso@tme.pl poland@turck.com mochocki@vigo.com.pl wobit@wobit.com.pl

www.testo.com.pl www.test-therm.pl www.tme.eu www.turck.pl www.vigo.com.pl www.wobit.com.pl

lu t y

20 1 5

raport p

PREZENTACJE PRODUKTÓW

System wizyjny do zastosowań w maszynach Rosnące koszty produkcji sprawiają, że ﬁrmy muszą w coraz większym stopniu automatyzować procesy wytwórcze. Tam, gdzie dawniej stosowane były operacje ręczne wykonywane przez pracowników, dzisiaj wykorzystuje się różne maszyny. Do zwiększania szybkości produkcji przy zachowaniu jej wysokiej jakości wymagane jest jednak również użycie systemów wizyjnych o odpowiednio dużej wydajności przetwarzania obrazów. Weźmy dla przykładu następujące wymagania dotyczące systemu wizyjnego: – duża wydajność obliczeniowa, – możliwość wykorzystania popularnych interfejsów sieciowych, – wysoka niezawodność i trwałość w przypadku pracy w warunkach przemysłowych, – wieloletnie wsparcie i serwis producenta. W omawianym przypadku może być nowy zastosowany produkt firmy Advantech, którym jest system all-in-on AIIS-1240 wyposażony w technologię PoE (Power over Ethernet). Ma on cztery interfejsy PoE do podłączania kamer, dodatkowo cztery porty USB i sześć szeregowych. Całości dopełniają dwa złącza

Cechy systemu – Intel Core i7/i5/i3 3. gen. (LGA1155) – 4 × Gigabit Ethernet PoE zgodny z IEEE 802.3af – Wymiary: 232x70x175 mm – Izolowane cyfrowe we/wy – Łatwy w serwisowaniu wentylator

do sieci LAN i po 20 kanałów we/wy. Dzięki temu integratorzy systemów uzyskują duże możliwości zbierania danych, a system może pełnić również funkcję kontrolera (sterownika) z funkcjami przetwarzania oraz analizy obrazów i innymi. AIIS-1240 bazuje na procesorze Intel trzeciej generacji, który zapewnia dużą szybkość i stabilność wykonywania obliczeń – nawet w przypadku równoległego przetwarzania kilku potoków danych. Wykorzystując koncepcję projektu all-in-one, użytkownik ma możliwość bezpośredniej integracji w systemie dodatkowych elementów wykorzystując

interfejsy USB oraz Ethernet. Pozwalają one na szybką rozbudowę bez konieczności rozbudowanej konfiguracji programowej. Ich zaletą jest także standaryzacja – wykorzystanie popularnych w przemyśle standardów zapewnia dużą kompatybilność z podzespołami peryferyjnymi i efektywność kosztową tworzonego rozwiązania. Advantech Europe BV ul. Matuszewska 14 03-876 Warszawa tel. +48 504 254 883, 22 332 37 39 rafal.rajczonek@advantech.pl www.advantech.eu lu ty

2 0 1 5

raport p

PREZENTACJE PRODUKTÓW

Przemysłowe pomiary temperatury Pomiary temperatury są nieodzowne zarówno w życiu codziennym, jak i w wielu obszarach specjalistycznych czy przemysłowych. Uzyskanie informacji o temperaturze ułatwia również podjęcie różnych decyzji – np. w zakresie działań prewencyjnych. Do pomiarów stosowana może być przy tym szeroka gama urządzeń przenośnych – dotykowych oraz coraz popularniejszych mierników bezdotykowych. W przypadku obiektów technicznych za prosty przykład może posłużyć pomiar temperatury łożyska czy silnika. Dzięki niemu można ocenić, w jakim stanie technicznym znajdują się badane obiekty czy urządzenia. Nie mniej istotna jest również regulacja temperatury i jej dokładna kontrola podczas niektórych procesów technologicznych – zwłaszcza w przypadku procesów obróbki cieplnej materiałów (np. wyżarzanie). Wiąże się to z koniecznością dokładnej kontroli temperatury, gdyż często niewielkie odchyłki w trakcie procesu mogą wpłynąć na jakość wykonanej operacji technologicznej. Temperatura może być mierzona na dwa sposoby: metodą kontaktową i bezkontaktową. Conrad Electronic, wychodząc naprzeciw potrzebom rynku, ma w swojej ofercie bardzo szeroką gamę produktów i akcesoriów znanych firm. Są to m.in. urządzenia firmy Greisinger wykorzystujące zarówno czujniki

Fot. 1

Voltcraft IR 260-8S

lu t y

20 1 5

Fot. 2

Model K204

termoelektryczne, jak i termistory oraz Voltcraft, który w swojej ofercie ma termometry cyfrowe wykorzystujące termopary typu K i J. Przykładem mogą być modele K204, które poza pomiarem temperatury mają szereg innych funkcji. Mają 4 kanały pomiarowe, co umożliwia jednoczesne działania w kilku punktach pomiarowych. Dodatkowo model ten występuje również w wersji z wbudowaną pamięcią, dzięki której można zapisać do 16 tys. wartości pomiarów. Dzięki komunikacji z komputerem (przez złącze RS232-USB) możliwe jest łatwe archiwizowanie i przetwarzanie danych pomiarowych. Urządzenia te bazują na metodzie kontaktowej. Niemniej jednak nie może ona być stosowana, jeśli obiekt jest w ruchu (wyjątek to ciecze i gaz, w niektórych przypadkach). Stąd też coraz większa popularność metody bezdotykowej, w której urządzenia (pirometry) mierzą

raport p

PREZENTACJE PRODUKTÓW

Fot. 3 Kamera termowizyjna Flir E40

natężenie promieniowania podczerwonego obiektu i obliczają temperaturę powierzchni. Charakterystycznym elementem każdego pirometru jest jego optyka. Pirometr ma tzw. plamkę pomiarową (zwaną polem widzenia pirometru) w kształcie koła. Aby pomiar był przeprowadzony prawidłowo, plamka w całości musi znajdować się w obrębie mierzonego obiektu. Plamka pomiarowa jest niewidoczna dla oka ludzkiego, natomiast można w przybliżeniu określić jej średnicę w oparciu o optykę. W swojej ofercie Conrad Electronic ma również produkty Voltcraft, który oferuje pełne spektrum urządzeń – od niedrogich, mających pojedynczy celownik laserowy (model IR-260-8S), przez urządzenia nieco bardziej zaawansowane o większym zakresie pomiarowym, większej optyce i z podwójnym celownikiem laserowym pozwalającym na dokładniejszą ocenę pola widzenia pirometru (IR-800-20D), po urządzenia mogące mierzyć temperaturę w cyklu ciągłym i bezpośrednio przesyłać dane do komputera poprzez złącze USB (przykładowo IR-1200-50D). Poza produktami Voltcraft, w ofercie firmy Conrad znajduje się również bogaty wybór produktów Testo, Fluke, Ebro. Prawdziwym przełomem w pomiarach temperatur są kamery termowizyjne. Pozwalają one mierzyć temperaturę bezkontaktowo podobnie jak pirometry, z tą różnicą, że o ile pirometr mierzy temperaturę jednego punktu bądź uśrednia temperaturę pola pomiarowego, o tyle kamera mierzy temperaturę każdego punktu osobno. Liczba mierzonych punktów zależy od rozdzielczości kamery. Pomiary termowizyjne otworzyły nowe możliwości w inspekcjach budynków, kontroli elementów rucho-

mych maszyn i wielu innych. Pozwalają na bardzo łatwe wykrywanie mostków termicznych, kontrolę stanu elementów obrotowych maszyn, np. łożysk, tuleji, wałów i wielu innych. Najpopularniejszymi kamerami termowizyjnymi są kamery Flir. Jeszcze do niedawna technologia termowizyjna dostępna była wyłącznie dla największych firm, jednakże Flir, wprowadzając na rynek serię kamer ix i Exx, udostępnił ją znacznie większemu gronu odbiorców. Przykładowymi modelami tych urządzeń są kamery: Flir i7 i Flir E40 oraz wersja do kontroli obiektów budowlanych Flir E40bx. Conrad Electronic ma w swojej ofercie większość dostępnych kamer termowizyjnych Flir i akcesoriów do nich firmy, a ponadto dostarcza szeroką gamę produktów firm Fluke i Testo. Fluke stworzył również produkt, który łączy w sobie cechy pirometru i kamery termowizyjnej. Model VT02 to całkowicie nowa kategoria produktowa i nowe spojrzenie na bezdotykowy pomiar temperatury. Firma opracowała pionierską matrycę, która pozwala na uzyskanie mapy ciepła w podczerwieni.

Fot. 4

Pirometr graﬁczny Fluke VT02

Podstawową wadą urządzeń służących do pomiarów bezkontaktowych jest to, że mierzą one temperaturę najbliższej powierzchni, dlatego niemożliwy jest pomiar temperatury przez szybę czy przy wysokiej wilgotności. Wtedy również wynik pomiaru może znacznie odbiegać od wartości rzeczywistej. Conrad Electronic tel. 801 005 133 www.conrad.pl lu ty

2 0 1 5

raport p

PREZENTACJE PRODUKTÓW

Kamera termowizyjna testo 882 – niezbędne urządzenie w każdym dziale utrzymania ruchu W ostatnich latach kamery termowizyjne znalazły głównych odbiorców w branży przemysłowej, gdzie jako przenośne urządzenia wielofunkcyjne pozwalają na szybkie i precyzyjne wykrywanie uszkodzeń instalacji, systematyczne monitorowanie podzespołów w halach produkcyjnych, jak również weryﬁkację działania instalacji elektrycznych. Kamery termowizyjne z serii testo 882, wyposażone w detektor o rozdzielczości 320×240 pikseli, szerokokątny obiektyw 32°×23° i zakres pomiarowy do 550°C, pozwalają na wykonanie kompleksowej diagnostyki pracy instalacji elektrycznych, podstacji, rozDiagnostyka instalacji mechanicznych dzielni i szaf sterowniczych, Rys. 2 badań silników elektrycznych liczby pracowników zakładowych blemem stawianym przez użytkowczy monitoringu linii procesowych, co znacząco zwiększa szan- działów utrzymania ruchu. nikiem są przeciążenia instalacji, se na ograniczenie kosztów produkczyli występowanie przegrzań związanych z nadmiernym obciążeniem cji z zachowaniem ciągłości pracy INSTALACJE MECHANICZNE bez wymuszonych przestojów. UniW sektorze mechaniki dość czę- prądowym na obwodach. Nierówwersalność kamery, prosta obsługa sto mamy do czynienia z występo- nomierne obciążenia czy uszkoi dokładność pomiarów sprawia, że waniem niepożądanych tarć lub ob- dzenia izolacji powodują znaczące testo 882 cieszy się niesłabnącą po- ciążeń komponentów, czego efektem zmiany termiczne na instalacjach, pularnością wśród coraz większej są znaczne wahania temperatur na co może skutkować występowafunkcjonujących podzespołach. Ka- niem awarii i przestojami w funkmery z serii testo 882 pozwalają na cjonowaniu, czyli generowaniem szybką i precyzyjną weryfikację pra- dodatkowych kosztów. Z doświadcy łożysk, silników elektrycznych czy czenia wiemy, że długotrwale występasów napędowych. Tylko dzięki ter- pujące problemy mogą skutkować mowizji możliwa jest diagnoza złego awariami i przestojami w działachłodzenia w układach mechanicz- niu instalacji. Wcześniejsza analinych, niewspółosiowości czy proble- za termowizyjna umożliwia podmów z przekładniami i łożyskami. jęcie działań naprawczych na czas Testo 882 dzięki wysokiej czułości i uniknięcie generowania dodatkotermicznej sięgającej <50mK umoż- wych kosztów… liwia wykrycie nawet najmniejszych różnic temperaturowych na insta- SUPERRESOLUTION lacjach, co pozwala na wczesną de- – ROZDZIELCZOŚĆ OBRAZU tekcję powstającej usterki i podjęcie TERMOWIZYJNEGO DO 640×480 PIKSELI! działań naprawczych na czas. Nowością na rynku jest opatenINSTALACJE ELEKTRYCZNE towana przez firmę Testo funkcja Testo 882 W odniesieniu do energetyki SuperResolution. Technologia ta Rys. 1 i utrzymania ruchu głównym pro- pozwala na dwukrotne poprawie-

lu t y

20 1 5

raport p

PREZENTACJE PRODUKTÓW

Diagnostyka instalacji elektrycznych

nie rozdzielczości wszystkich kamer Testo, również tych już eksploatowanych. Wykorzystując SuperResolution w kamerze testo 882 o rozdzielczości detektora 320×240 pikseli, otrzymujemy na zdjęciu termowizyjnym 640×480 pikseli. Firmware urządzenia wykorzystuje obrazy powstające w kamerze na skutek naturalnych ruchów ręki podtrzymującej kamerę. W ciągu 0,5 s kamera rejestruje 5 zdjęć o standardowej rozdzielczości i z wykorzystaniem odpowiedniego algorytmu zdjęcia zapisywane są już w podwyższonej rozdzielczości.

– wyszczególnienie dowolnej liczby punktów, również Coldspot/Hotspot, – wykonanie histogramu i 5 linii profilu, – możliwość korelowania emisyjności i odbić dla całego zdjęcia, wybranej powierzchni i punktu, Rys. 3 – ręczna regulacja skali, liOPROGRAMOWANIE mitów, izotermy, Znaczącym argumentem wybija- – TwinPix – funkcja nakładania objącym firmę Testo ponad konkurenrazu termowizyjnego na obraz rzecję jest dołączane do każdej z kamer czywisty, oprogramowanie IRSoft. Program ten – wykonanie raportu (10 pomocłączy w sobie niezwykle prostą i inniczych formatów z możliwością tuicyjną obsługę, rozbudowany interedycji). fejs i szeroką funkcjonalność, dzięki Wszystko to czyni kamery Testo czemu zaspokaja oczekiwania nawet unikalnymi narzędziami pomiaronajbardziej wymagających klientów. wymi, znajdującymi zastosowanie Co więcej, firma Testo corocznie w najbardziej wymagających gałęwprowadza i udostępnia do użytku ziach przemysłu, energetyki czy buswoim klientom aktualizację opro- downictwa. gramowania bez żadnych dodatkowych kosztów. Wśród największych Maciej Pudelski zalet programu można wyróżnić: Product Manager DivTI

raport p

PREZENTACJE PRODUKTÓW

Czytnik kodów OPC120P – najlepsze rozwiązanie do powierzchni odblaskowych oraz zastosowań, gdzie wymagana jest wysoka prędkość odczytu WYSOKIEJ KLASY CZYTNIK KODÓW O SZEROKIM ZAKRESIE ZASTOSOWAŃ Nowy czytnik kodów OPC120P wyposażono w unikatowe oświetlenie filtra polaryzacyjnego, co pozwala na odczytywanie kodów z powierzchni o dużym współczynniku odbicia światła, np. z powierzchni zakrzywionych, metalowych, plastikowych lub PCB. Duża głębia ostrości umożliwia niezawodne odczytywanie kodów z dużych odległości bez konieczności regulacji mechanicznych czy zmian parametrów. Czytnik OPC120P sprawdzi się idealnie w szerokim zakresie zastosowań.

WYSOKIE PRĘDKOŚCI ODCZYTU Dzięki prędkości odczytu równej 10 m/s oraz możliwości wykonywania jednocześnie do 100 odczytów na sekundę, czytnik ten doskonale nadaje się do zastosowań, gdzie wymagana jest wysoka prędkość odczytu. Dodatkowe funkcje, takie jak wejście enkodera obrotowego do odczytów synchronicznych czy odczytywanie kodów kreskowych o długo-

lu t y

20 1 5

ści do 200 mm poprzez rejestrowanie wielu obrazów częściowych, czynią z tego czytnika naprawdę wyjątkowe urządzenie. ZESTAW PRZYDATNYCH FUNKCJI — WYKRYWANIE OBECNOŚCI DRUKU, PORÓWNYWANIE ZNAKÓW FIRMOWYCH I TRYB WIELU OKIEN Funkcja wykrywania obecności druku sprawdza prawidłowe położenie danych produkcyjnych, numerów seryjnych i szczegółów na temat dat ważności. Natomiast funkcja porównywania znaków firmowych sprawdza obecność i prawidłowe położenie znaków firmowych. W trybie wielu okien zakres odczytu dzielony jest na cztery pola, które są wykrywane i odczytywane oddzielnie. Jednocześnie można odczytać i porównać kody oraz sprawdzić obecność druku i znaków firmowych.

KRÓTKI OPIS NAJWAŻNIEJSZYCH CECH URZĄDZENIA – Niezawodne odczytywanie kodów 1D lub 2D nawet z powierzchni o dużym współczynniku odbicia światła

– Wysoka prędkość odczytywania kodów — nawet do 10 m/s i 100 odczytów/s – Duża głębia ostrości umożliwia niezawodne odczytywanie kodów o wielu rozmiarach z różnych odległości i kątów – Możliwość rekonstrukcji długich kodów kreskowych z wielu obrazów częściowych – Możliwość sprawdzenia nawet do czterech kodów na jednym obrazie – Wykrywanie i porównywanie znaków firmowych lub ciągów znaków – Wejście enkodera obrotowego umożliwia opóźnienie wyzwalacza

Pepperl+Fuchs ul. Marsa 56b 04-242 Warszawa tel. 22 256 97 71 info@pl.pepperl-fuchs.com www.pepperl-fuchs.pl

raport p

PREZENTACJE PRODUKTÓW

Czujniki wizyjne i czytniki kodów – zaawansowane możliwości Firma Turck wprowadziła do swojej oferty nową serię czujników wizyjnych i czytników kodów oferujących szeroki wybór narzędzi analizy obrazu oraz opcję wyboru rozdzielczości. iVu Plus Gen2 przeznaczone są do aplikacji sprawdzania obecności odpowiednich cech obiektu, kontroli jakości oraz odczytywania kodów. Czujniki wizyjne zaprojektowano z myślą o dostarczeniu rozwiązania do aplikacji, które dotychczas wymagały zastosowania wielu czujników fotoelektrycznych lub zbliżeniowych. Przy wykorzystaniu pełnej rozdzielczości czujniki iVu umożliwiają sprawdzanie nawet drobnych cech elementu. Ponadto w pojedynczej inspekcji istnieje opcja wykorzystania wielu narzędzi analizy obrazu. Czytniki kodów obsługują dwanaście różnych typów kodów 1D i 2D, dzięki czemu mogą być stosowane uniwersalnie w praktycznie dowolnej gałęzi przemysłu. W przypadku tych urządzeń interesującą opcją jest możliwość znacznego poprawienia szybkości przez zmniejszenie rozdzielczości. Czujniki są w stanie przechowywać w swojej pamięci do 30 inspekcji. W razie potrzeby istnieje możliwość szybkiej, zdalnej zmiany programu

Czujnik wizyjny Fot. 2 w wersji zdalnej weryﬁkuje kody kreskowe na opakowaniach produktów farmaceutycznych lub urządzeń medycznych

Czujniki wizyjne iVu Plus 2. generacji wyposażone zostały w kilka narzędzi analizy obrazu i możliwość zmiany rozdzielczości

Fot. 1

w celu realizacji kolejnego zadania kontroli. Obudowa urządzeń wykonana została w stopniu ochrony IP67, dzięki czemu mogą one pracować w trudnych warunkach środowiskowych. Oprócz wersji kompaktowej dla szczególnie wymagających aplikacji dostępne są rozwiązania z rozdzielnym ekranem. Ekrany dotykowe oferowane są w dwóch wersjach: do stałego montażu na maszynie oraz do tymczasowego wykorzystania w funkcji programatora. Sam interfejs użytkownika pozwala na intuicyjne konfigurowanie, monitorowanie i modyfikowanie inspekcji bez potrzeby stosowania komputera zewnętrznego. Obsługiwane protokoły EtherNet/IP i Modbus/TCP umożliwiają komunikację z wieloma systemami PLC i HMI. Czujniki wizyjne i czytniki kodów iVu Plus Gen2 oferują bardziej zaawansowany hardware w porównaniu do swojego poprzednika serii iVu Plus. Obie serie mają identyczne rozmiary i oferują pełną kompatybilność, choć nowa platforma oferuje dodatkowe cenne funkcje, które mogą okazać się nieocenione w wielu zastosowaniach kontroli jakości, sprawdzania cech obiektów oraz odczytu kodów.

Thermoimager TIM LightWeight z kamerą IR Thermoimager TIM 400/450

Nowe rozwiązania w termowizji Wszędzie tam, gdzie na podstawie rozkładów temperatury i jej zmian można wnioskować o zachodzących zjawiskach, stosowane są kamery termowizyjne. Możliwość bezkontaktowej realizacji pomiarów trudno-dostępnych miejsc sprawia, że ich popularność stale rośnie. JAK TO DZIAŁA? Termowizja to proces obrazowania, w którym wykorzystuje się promieniowanie podczerwone. Jego zakres (niewidoczny dla ludzkiego oka) wynosi od 0,7 do 1000 μm. Promieniowanie to zostało odkryte w 1800 roku przez fizyka Williama Herschela. Dziś wiemy, że każde ciało, którego temperatura jest wyższa od zera bezwzględnego (–273,15°C) emituje promieniowanie podczerwone. Za pomocą kamery termowizyjnej, czyli urządzenia optoelektronicznego, w sposób bezkontaktowy rejestrowane jest promieniowanie emitowane przez ciała fizyczne, a następnie różnice temperatur obiektów są przetwarzane w obraz wyświetlany w czasie rzeczywistym na monitorze. Obraz ten nazywany jest termogramem. Promieniowanie przechodzi przez soczewkę i jest skupiane na jednym lub kilku detektorach. Energia promieniowania podczerwonego jest w detektorze przekształcana na sygnał elektryczny po uwzględnieniu

lu t y

20 1 5

emisyjności obiektu. Na podstawie tej oceny zmierzona temperatura może być prezentowana w czasie rzeczywistym np. na wyświetlaczu lub monitorze. Rozkład temperatury badanych obiektów przedstawiany jest w postaci barwnych izoterm, gdzie dany kolor odpowiada punktom o tej samej temperaturze. ZASTOSOWANIE I ZNACZENIE KAMER TERMOWIZYJNYCH W przemyśle termowizja często wykorzystywana jest do kontroli procesów technologicznych w celu wyszukiwania anomalii temperaturowych mogących wskazywać na pierwsze symptomy nadchodzącej awarii. Zastosowanie tej technologii pozwala na wczesne wykrywanie defektów i zapobieganie możliwym usterkom i przestojom, które powodują duże straty dla firm. Równie ważną rolą termowizji jest kontrola procesów produkcyjnych w przemyśle tworzyw sztucznych czy hutnictwie. Dzięki zastosowaniu od-

Fot. 1

Kamera TIM640 o rozdzielczości VGA

powiednich narzędzi w prosty sposób zyskujemy kontrolę nad poprawnością przebiegu procesu produkowanych wyrobów, co wpływa ostatecznie na jakość otrzymanego produktu. JAKIE INFORMACJE MOŻNA UZYSKAĆ DZIĘKI KAMEROM TERMOWIZYJNYM? Kamery termowizyjne Thermoimager potrafią szybko i precyzyjnie wskazać anomalie i słabe punkty materiałów. Każda kamera Micro-Epsilon dostarczana jest wraz z narzędziem programowym do analizy, co pozwala użytkownikowi na rejestrowanie, nagrywanie i monitorowanie w czasie rzeczywistym obrazu ter-

raport p

PREZENTACJE PRODUKTÓW micznego przy wysokiej częstotliwości. Oprogramowanie zapisuje dane do pliku, co umożliwia w razie potrzeby odtwarzanie nagrania w zdefiniowanych przez użytkownika prędkościach, np. w zwolnionym tempie lub klatka po klatce. Nagranie można oglądać i monitorować w trybie online z podłączoną kamerą lub offline w późniejszym czasie bez podłączania urządzenia. Jest to doskonałe narzędzie do badań i rozwoju aplikacji, diagnostyki awarii lub kontroli procesu.

nowsza, najmniejsza kamera termowizyjna o rozdzielczości VGA, zapewniająca obraz termalny w czasie rzeczywistym o rozdzielczości optycznej 640×480 pikseli. Umożliwia rejestrację obrazu z rozdzielczością 640×480 pikseli i szybkością 32 fps. Zapewnia dużą czułość optyczną na poziomie 75 mK, umożliwiającą rejestrację bardzo małych różnic temperatur, co jest niezbędne w wielu zastosowaniach termograficznych. W zakresie temperatur otoczenia od 0 do +50°C jest w stanie mierzyć temperaturę obiektów od WŁAŚCIWOŚCI KAMER –20 do +900°C. THERMOIMAGER ThermoIMAGER TIM640 znajKamery termowizyjne firmy duje zastosowanie przy analizie terMicro-Epsilon, której WObit jest micznej obiektów przesuwających się dostawcą na terenie Polski, są ideal- na szybkich taśmach transportowych, nym rozwiązaniem, gdzie koniecz- do wykrywania punktów gorąca (tzw. na jest analiza temperaturowa ba- hot spot) i defektów bez wpływu danej powierzchni. Kamery zostały na mierzone obiekty, przy formowyposażone w popularny interfejs waniu wtryskowym, produkcji eleUSB, który umożliwia jednocze- mentów półprzewodnikowych oraz śnie ich zasilanie z portu komputera testach funkcjonalnych zmontowaPC. Dodatkową zaletą kamer z serii nych płytek PCB. Umożliwia dowolThermoimager TIM są ich niewielkie ne definiowanie przez użytkownika wymiary oraz mała waga, co pozwa- punktów pomiaru temperatury na la na montaż kamery w ograniczo- rejestrowanym obrazie wraz z rejenej przestrzeni. W zależności od od- stracją wartości minimalnej, maksyległości od mierzonego obiektu oraz malnej, średniej oraz z możliwością jego gabarytów, do dyspozycji mamy generowania alarmów. Kamera jest kilka wymiennych obiektywów. Ka- dostarczana wraz z oprogramowamery serii TIM200 dodatkowo wy- niem TIM Connect do monitorowaposażone są w kamerę dzienną do nia, dokumentacji pomiarów i edycji rejestracji zwykłego obrazu. Różne obrazu oraz ze sterownikami DLL, klasy wydajności dostępnych kamer ComPort i LabVIEW. pozwalają na wykorzystanie odpoBardzo ciekawym rozwiązawiedniego modelu w bardzo zróżni- niem jest superlekki zestaw do tercowanych aplikacjach. mografii lotniczej Thermoimager Od niedawna w ofercie WObit TIM LightWeight z małogabarytodostępny jest nowy model kamery wą kamerą IR Thermoimager TIM Thermoimager TIM640. Jest to naj- 400/450, o najmniejszej masie spośród innych tego typu rozwiązań dostępnych na rynku. Zestaw ten zaprojektowano do zastosowań w różnego typu samolotach UAV, takich jak mikrodrony i multikoptery, stosowanych do inspekcji wizyjnej i analizy defektów w panelach solarnych, turbinach wiatrowych, wysokich budynkach i innych trudno dostępnych Oprogramowanie strukturach, których inspekFot. 2 TIM Connect cja innymi metodami byłaby

Fot. 3

Kamery TIM160, TIM200 i TIM400/450

zbyt kosztowna i czasochłonna. Całość o masie zaledwie 350 g obejmuje moduł kamery IR Thermoimager TIM 400/450 i miniaturowy komputer NetBox mini. Rejestracja obrazu rozpoczyna się po naciśnięciu przycisku na obudowie kamery, a strumień wideo jest rejestrowany na karcie microSD umieszczonej w slocie NetBox-a. Kamera charakteryzuje się wymiarami 111×55×45 mm. Rejestruje obraz z rozdzielczością 382×288 pikseli i szybkością 12 ms na ramkę. Zapewnia czułość termiczną od 40 mK, pozwalającą na wykrycie nawet najmniejszych różnic temperatury na powierzchni obiektu. Podczas lotu do operatora jest wysyłany z kamery obraz wideo w paśmie widzialnym z częstotliwością 20 Hz, a równolegle na karcie pamięci rejestrowany jest obraz termiczny. Poza kamerą i komputerem w skład pakietu wchodzi opracowane przez producenta oprogramowanie PI Connect do rejestracji i analizy danych. P.P.H. WObit E. K. J. Ober s.c. Dęborzyce 16, 62-045 Pniewy tel. 61 222 74 22 wobit@wobit.com.pl www.wobit.com.pl lu ty

2 0 1 5

raport p

PREZENTACJE PRODUKTÓW

Dokładne i szybkie pomiary odległości oraz nawigacja w trójwymiarowej przestrzeni Pomiar ugięcia mostu i rozmiarów śrubki wykonywany przy użyciu tego samego systemu? Tak, jest to możliwe. Firma OptiNav opracowała uniwersalny system wizyjny do precyzyjnych pomiarów przestrzennych. Przedstawiamy OptiTrace – narzędzie, dzięki któremu Twoje kamery zamienią się w system do obserwowania obiektów w czterech wymiarach, suwmiarkę lub skaner 3D, a to wszystko z mikronową dokładnością. O SYSTEMIE OptiTrace to SDK, które współgra ze specjalnymi pasywnymi markerami oraz zestawem kamer. Dzięki zastosowaniu charakterystycznego, opatentowanego wzoru markerów i odpowiednich zależności matematycznych może on pracować z jedną lub wieloma kamerami. Daje to możliwość dowolnego formowania przestrzeni pomiarowej. Precyzja pomiaru warunkowana jest liczbą kamer, wielkością i liczbą markerów, przypadającą na śledzone narzędzie oraz parametrami typowymi w zastosowaniach wizyjnych, takimi jak oświetlenie czy rozdzielczość kamery. W przykładowej aplikacji wykorzystującej trzy kamery,

lu t y

20 1 5

o rozdzielczości 1280 × 960, obserwujące "trójmarkerowy" obiekt z odległości 1 metra system osiąga powtarzalność rzędu 0,01 mm (wzdłuż osi Z kamery, w osiach X i Y wyniki są jeszcze lepsze) i dokładność 0,025 mm. MARKERY Wzór markera wykorzystywany jest zarówno do zakodowania jego ID, jak i do określania jego położenia. Unikalne markery pozwalają na rozróżnianie pomiarów pomiędzy sobą oraz na śledzenie ogromnej ilości narzędzi. Jeden obiekt to specyficzna kombinacja sztywno połączonych markerów wprowadzona do programu, która odpowiada monitorowanemu narzędziu w fizycznym świecie. W ten sposób można oznaczać narzędzia takie jak wskaźniki, igły, noże, dozowniki, a w programie odczytywać pozycję punktu, który znajduje się w stałym położeniu względem układu markerów. W praktyce możliwe jest utworzenie nieskończenie wielu takich obiektów. Wzory markerów można drukować w dowolnych rozmiarach, bezpośrednio na obserwowanych obiektach, na naklejkach czy plastikowych krążkach, tutaj użytkownik także ma dowolność. Może wykonać specjalistyczne narzędzie i wykorzystywać je z napisanym przez siebie opro-

gramowaniem na bazie SDK. Jedynym warunkiem, jaki dane narzędzie musi spełnić to możliwość stabilnego przytwierdzenia do niego obrazu markera. SDK OptiTrace jest dystrybuowany m.in. w formie samego SDK, pozostałe elementy systemu można wtedy dobrać według własnych potrzeb. Dzięki temu użytkownik może dopasować funkcjonalność końcowej aplikacji do swoich wymagań, a także wybrać ulubiony sprzęt wizyjny. Umożliwia to też integrację z już istniejącymi programami. Dane wyjściowe kluczowych dla użytkownika funkcji SDK to pozycja (x, y, z), wektor normalny i wektor rotacji markerów według ich ID, spośród wszystkich widzianych przez kamery. Taki zestaw parametrów w pełni definiuje położenie danego markera w przestrzeni 3D i daje możliwość jego śledzenia, pomiaru odległości i wielu innych operacji. Ze względu na różnorodność zastosowań, SDK można nabyć w trzech różnych wersjach, w zależności od potrzeb. Wersje różnią się liczbą kamer, które można włączyć do systemu, liczbą rozpoznawanych markerów oraz ilością dostępnych funkcji, w związku z czym różnią się też cenowo. Dokładne informacje można znaleźć na stronie firmy www.optinav.pl.

ZASTOSOWANIA OptiTrace jest wyjątkowo elastycznym rozwiązaniem, dzięki czemu może być wykorzystany do najróżniejszych wdrożeń. Sprawdza się w niewielkich, jednokamerowych systemach do pomiarów o mniejszej precyzji, w trudno dostępnych miejscach czy o ograniczonym budżecie. Jednocześnie może być stosowany w większych wielokamerowych systemach, zapewniając znaczną precyzję, zbliżoną do precyzji współrzędnościowych maszyn pomiarowych. Dzięki uniezależnieniu działania systemu od wykorzystywanego sprzętu nadaje się on zarówno do pomiarów dużych konstrukcji (skrzydło samolotu, łopatki turbin, most), jak i drobnych elementów (części maszyn). System może być wielokrotnie przestawiany, a ponowna kalibracja jest szybka i intuicyjna. Jeden system może być zatem wykorzystany do zupełnie różnych zadań. OptiTrace pomaga rejestrować położenie lub odkształcenie pewnego obiektu w czasie (kontrola procesów, sterowanie), zebrać dokładne i szybkie pomiary punktów charakterystycznych obiektu (katalogowanie i rozpoznawanie produktów), zeskanować trójwymiarowy obiekt (reverse engineering, modelowanie) czy sprawdzić rozległość uszkodzenia powierzchni. Jego zastosowania ogranicza wyłącznie wyobraźnia. Przykładem może być propozycja użycia OptiTrace do kontrolowania procesu lądowania samolotu bezzałogowego, który jest wykorzystywany do monitoringu rozległych, trudno dostępnych obszarów. Powierzchnia jego lądowania jest tak ograniczona, że do jego naprowadzenia nie może być wykorzystany GPS. Lądowisko można oznaczyć markerami, a nasz system poinformuje samolot o jego dokładnej pozycji względem nich. Oczywiście na podstawie danych pozyskanych przez kamerę, która już jest zamontowana przy samolocie. Oferta firmy OptiNav obejmuje zarówno dostarczanie SDK, jak i wdrażanie w pełni funkcjonalnych systemów. Więcej szczegółów można znaleźć na stronie internetowej firmy. OptiNav sp. z o.o. 76-200 Słupsk, ul. H. Sienkiewicza 5a tel. +48 22 219 85 88 info@optinav.pl, www.optinav.pl

raport p

PREZENTACJE PRODUKTÓW

Nowa generacja inteligentnych kamer przemysłowych o stopniu ochrony IP67 w ofercie Guru Control Systems W pierwszej generacji inteligentnych kamer firmy Adlink nie można było osiągnąć równocześnie dużej szybkości, rozdzielczości i kompleksowego przetwarzania obrazu ze względu na brak wydajnych procesorów o niskim poborze mocy. Dopiero zastosowanie przez firmę Adlink Technology w rodzinie inteligentnych kamer NEON opracowanego pod koniec 2013 roku 4-rdzeniowego procesora Intel Atom E3845 z wbudowanym koprocesorem graficznym umożliwiło jednoczesną obsługę 4 M-pikselowego czujnika, centralnej migawki 60 fps i szybkiej inspekcji obrazu. Wykorzystanie 64-bitowej architektury ułatwia także kompleksową analizę obrazu. Pomocą służy zastosowany w kamerze układ koprocesora FPGA, który umożliwia wstępne przygotowanie uzyskanego obrazu przez wykonanie części operacji graficznych, np.: – wydzielanie interesującego obszaru (Region-of-Interest, ROI) w celu zwiększenia efektywności kontroli, – przetwarzanie z wykorzystaniem tablic (Look-up-Table, LUT), umożliwiające wydobycie szczegółów w obszarach zawierających istotne informacje przez poprawę w tych regionach kontrastu i jasności, – korektę cieniowania wyrównującą nierównomierności czułości kamery. Procesor graficzny (GPU) obsługuje kodowanie H.264, co zmniejsza zapotrzebowanie na pamięć masową, a także pozwala na przyspieszenie transmisji. Koprocesory FPGA i GPU odciążają jednostkę centralną procesora, umożliwiając jej wykonywanie bardziej zaawansowanych operacji.

lu t y

20 1 5

Istotne jest tu wykorzystanie wielozadaniowości, co pozwala umieszczonej w niewielkiej obudowie inteligentnej kamerze na wykonywanie operacji rozpoznawania znaków (Optical Character Recognition, OCR), skanowania kodów kreskowych 2D, jak również pozycjonowania, identyfikacji i sprawdzania. Zastosowanie centralnej migawki pozwoliło na eliminację zniekształceń obrazu przy szybko poruszających się obiektach. W kamerach NEON umieszczono interfejsy wejść-wyjść identyczne jak we wbudowanych systemach wizyjnych: GbE, VGA, RS-232, USB oraz izolowane wejścia i wyjścia cyfrowe. Umożliwia to łatwą komunikację oraz integrację z innymi urządzeniami umieszczonymi na linii produkcyjnej, na przykład podłączenie HMI lub monitora pozwala operatorom na podgląd rezultatów inspekcji i wcześniejszą reakcję na pojawiające się problemy. Obudowa cechująca się stopniem ochrony IP67 zapewnia ochronę przed wilgocią, kurzem i zanieczyszczeniami, gwarantując niezawodna pracę w trudnych warunkach. Kamery obsługują protokół GigE Vision 1 slave, dzięki czemu możliwa jest łatwa obsługa wielu kamer. Są też kompatybilne ze standardami GeniCam i GenTL akwizycji obrazu, a także z platformami wykorzystującymi ten sam interfejs API do komunikacji z oprogramowaniem innych wytwórców, takimi jak na przykład Halcon firmy MVTec, Common Vision Blox firmy Stemmer Imaging, Adaptive Vision, Open CV czy Open CL. Dzięki otwartej architekturze raz napisane programy mogą być łatwo przenoszone do różnych urzą-

dzeń, co pozwala na skrócenie czasu opracowania nowego oprogramowania i zmniejszenie kosztu rozbudowy systemu. A zastosowanie w kamerach procesorów z architekturą x86 pozwala na wykorzystanie dobrze znanych projektantom narzędzi deweloperskich. Aktualnie dostępne są dwa modele kamer: NEON-1020 z 2/3” detektorem CMOS CMV2000 o rozdzielczości 2048x1088 i częstotliwości ramki 120 fps oraz NEON-1040 z 1” detektorem CMOS CMV4000 o rozdzielczości 2048x2048 i częstotliwości ramki 60 fps. Kamery mają wymiary 68,5×110 ×52,7 mm oraz mocowanie obiektywu typu C. Zasilane są napięciem stałym 12~24 VDC i pobierają ok.13 W. Mogą pracować w temperaturze 0~+50°C. W czasie pracy wytrzymują wibracje 5 Grms 5~500 Hz w trzech osiach. Spełniają normy IP67, CE i FCC Class A. Wszystkie sygnały wyprowadzone są na hermetyczne złącza M12. GURU Control Systems, KamLAB ul. Warszawska 91 05-092 Łomianki k. Warszawy tel. 22 831 10 42 info@gurucs.pl www.gurucs.pl, www.kamlab.pl

raport p

PREZENTACJE PRODUKTÓW

Stacjonarne kamery termowizyjne dla przemysłu Spadek cen przenośnych kamer termowizyjnych doprowadził do szybkiego wzrostu popularności tych urządzeń i tej techniki pomiarowej w utrzymaniu ruchu zakładów przemysłowych. Można mieć nadzieję, że rosnąca liczba producentów kamer stacjonarnych doprowadzi do podobnego trendu i kamery takie będą coraz częściej wykorzystywane w aplikacjach przemysłowych. Nie każda jednak kamera termowizyjna nadaje się do każdej aplikacji pomiarowej. Oprócz oczywistego wyboru związanego z zakresem pomiarowym, rozdzielczością detektora, szybkością rejestracji czy kątem widzenia obiektywu w niektórych pomiarach duże znaczenie może mieć zakres spektralny urządzenia. Znakomitą większość oferowanych kamer na rynku stanowią kamery z detektorem mikrobolometrycznym mierzące temperaturę w paśmie od ok. 7 do 14 μm. Urządzenia te (włączając w to pirometry) idealnie nadają się do pomiaru temperatur w zakresie do ok. 500‒600 °C. Jednak wraz ze wzrostem temperatury maksimum energii emitowanej przez obiekt przesuwa się w stronę bliskiej podczerwieni i pasma widzialnego. Wysokie temperatury łatwiej i dokładniej mierzy się wykorzystując kamery i pirometry średnio i krótkofalowe. Jak pokazuje poniższy wykres błąd takiego pomiaru związany ze źle ustawionym współczynnikiem emisyjności jest tym mniejszy im krótsza długość fali pomiarowej. Typowe urządzenia krótkofalowe mogą mierzyć temperatury od zakresu ok. 250 °C a średniofalowe już od temperatury otoczenia. Wyjątkiem tutaj są kamery z szybkimi, chłodzonymi detektorami kwantowymi zazwyczaj działającymi w paśmie 3‒5 μm, które mogą rejestrować dużo niższe temperatury. Dla pomiarów kamerami termowizyjnymi w przemyśle ważniejszy zazwyczaj jest sam roz-

8–14 μm

5.0 μm 6 %áąG pomiaru

3.9 μm 4

2.2 μm 2

1.0 μm

500

1000

Rys. 1

1500

2000

2500

3000

Temperatura obiektu (°C)

Błąd pomiarowy w przypadku 10% błędu nastawy współczynnika emisyjności w zależności od pasma podczerwieni oraz temperatury obiektu

kład temperatury niż jej bezwzględna wartość, niemniej gdyby ktoś potrzebował faktycznie dokładnego pomiaru wysokich temperatur lepiej dobrać urządzenie o najkrótszej dostępnej fali pomiarowej dla wymaganego zakresu pomiarowego. Trzeba też pamiętać o tym, że dokładności pomiaru podawane w kartach katalogowych urządzeń odnoszą się do warunków laboratoryjnych i wzorca w postaci ciała prawie doskonale czarnego, co może mieć niewielkie przełożenie na daną aplikację w przemyśle. Istnieje też pewna grupa kamer termowizyjnych i pirometrów dedykowanych pod konkretne zastosowania. Typowym przykładem mogą być urządzenia do pomiaru temperatury szkła czy folii z tworzyw sztucznych. Szkło bez żadnych powłok jest mocno refleksyjne w typowym paśmie 7‒14 μm i dlatego do jego pomiaru powinno stosować się urządzenia z falą pomiarową w okolicy 5 μm, dla której szkło ma najwyższy współczynnik emisyjności. Podobnie cienkie folie z tworzyw sztucznych są przeźroczyste w typowym paśmie pomiarowym i do takiego pomiaru trzeba dobierać urządzenia o fali pomiarowej 3,43 μm lub 7,9 μm w zależ-

ności od tworzywa. Inną długość fali pomiarowej dobiera się do pomiaru przez płomień i spaliny gazu a inną do pomiaru tego płomienia lub spalin właśnie. Typowe kamery termowizyjne oferują częstotliwość rejestracji obrazu na poziomie do 50 Hz w pełnej rozdzielczości matrycy pomiarowej. Jeśli ta wartość jest niewystarczająca to dostępne są znacznie szybsze kamery z chłodzonymi detektorami, gdzie częstotliwość rejestracji dochodzi do ok. 400 Hz dla pełnej rozdzielczości i do kilku kHz przy ograniczonej rozdzielczości obrazu. Są to jednak urządzenia znacząco droższe od standardowych kamer i stosowane głównie w badaniach naukowych. Do rejestracji szybkich procesów można też wykorzystać liniowy skaner temperatury synchronizowany np. z obrotami mierzonego obiektu. Opis powyższych urządzeń oraz całej gamy pirometrów wraz z przykładowymi notami aplikacyjnymi znaleźć można na stronie www.pirometry.pl, do odwiedzenia której zapraszam. IRtech ul. Wyżynna 8H, 30-617 Kraków tel. 12 267 37 74 info@irtech.pl, www.irtech.pl lu ty

2 0 1 5

technika

ZŁĄCZA I KABLE LE E

Nowy wymiar interfejsów serwisowych nagrodzony przez ekspertów automatyki Innowacyjne interfejsy serwisowe FrontCom Vario firmy Weidmuller zajęły pierwsze miejsce w kategorii „Technologia sterowania i rozwiązania systemowe” konkursu o nagrodę Automation Award 2014 Optymalne sterowanie i wysoka wydajność systemu zapewniają firmie utrzymanie efektywności i rentowności, dając jej jednocześnie nieocenioną przewagę rynkową nad konkurencją. Montowane na obudowach szaf sterowniczych, interfejsy serwisowe z zabezpieczeniem przed nieupoważnionym dostępem umożliwiają przeprowadzanie szerokiego zakresu prac diagnostycznych i serwisowych w trakcie eksploatacji systemu i skutecznie zwiększają dostępność i wydajność instalacji. Technicy mają zagwarantowany swobodny, szybki i bezpieczny dostęp do elementów sterowania i elektroniki funkcjonalnej znajdujących się w szafie, bez przestojów ani konieczności oczekiwania na upoważniony personel. Jednocześnie znacząco zmniejsza się ryzyko niewłaściwego użycia lub wypadku. W ramach serii FrontCom Vario stworzyliśmy interfejs serwisowy wyznaczający nowe standardy. System jest kompaktowy, prosty w montażu i zapewniający dużą elastyczność zastosowania. Dostępnych jest wiele modułów danych, sygnałowych i zasilających oraz atrakcyjne wzory ramek, dzięki czemu można skonfigurować rozwiązanie, dostosowane do indywidualnych wymagań. Liczba unikalnych funkcji sprawia, że FrontCom Vario jest szczególnie bezpiecznym, szybkim i przyszłościowym rozwiązaniem, dzięki któremu procesy konserwacji i optymalizacji instalacji Szybszy i bezpieczniejszy dostęp do elementów sterowania przeprowadza się znacznie barFot. 1 w szafie: odczyt danych produkcyjnych, wygodne rozwiązydziej efektywnie a tym samym wanie problemów, konfiguracja i programowanie z FrontCom taniej. Vario w całkowicie prosty sposób, bez potrzeby wzywania specjalistów Konstruktorzy i projektanci mają do czynienia ze szczególny- Żadne dwie maszyny nie są takie Państwu niezrównany zakres opcji mi wyzwaniami, jeśli chodzi o pla- same i każdy klient ma inne wyma- dostosowania interfejsu serwisowenowanie projektu systemowego. gania. Z FrontCom Vario oferujemy go do indywidualnych wymagań. lu ty

2 0 1 5

technika

ZŁĄCZA ZŁĄ ZŁ Ą I KABLE

Na przykład, systemy gniazd typowe dla poszczególnych krajów lub różne typy wkładów, takich jak RJ-45, USB lub D-sub, które mogą być używane do ustanowienia połączenia z systemem w szafie. Dotyczy to również wszelkich modyfikacji i modernizacji niezbędnych podczas eksploatacji. FrontCom Vario jest synonimem wyjątkowej elastyczności, ze względu na jego modułową konstrukcję i ponad 5000 możliwych kombinacji. Modułowy interfejs oferuje idealne połączenie w jednej ramce wkładów komunikacyjnych i zasilających oraz płytki na wkładki odpowiedniej do nieInnowacyjny interfejs serwisowy FrontCom Vario Fot. 2 mal każdej konfiguracji. Istniezdobył pierwsze miejsce w konkursie o nagrodę ją warianty wykonane z plastiAutomation Award 2014 w kategorii „Technologia ku lub z wytrzymałego metalu do sterowania i rozwiązania systemowe”, uzyskując 44,6% głosów zastosowania w trudnych warunkach. Wszystkie warianty spełniają drukować lub wysłać w celu złożenia nowaniem. Jeśli chodzi o instalację, wymagania określone w standardzie zamówienia. to płytkę na wkłady należy po prostu IP65. Każdy wariant FrontCom Vario Instalacja ramki jest dziecinnie wcisnąć w ramkę. W zależności od może być zaprojektowany z dostęp- prosta. Jeśli mamy odpowiednie wy- potrzeb, można zdecydować się na nych modułów z wykorzystaniem cięcie w obudowie lub szafie, wszyst- różne warianty wkładów z gniazdanastępujących składników: ramki, ko co trzeba zrobić, to wypozycjo- mi do danych, sygnału lub zasilania wkłady oraz płytki na wkłady. Do- nować gotową ramkę i przykręcić i po prostu wcisnąć je do odpowiedstępny na stronie www.weidmuller.pl ją trzema śrubami. Płytki do moco- niej płytki na wkładki. Cechą szczekonfigurator produktu pomaga dowania wkładów różnią się między gólną jest to, że montaż FrontCom konać kompletacji w kilku prostych sobą kombinacją uchwytów na wkła- Vario jest w pełni kompatybilny ze krokach, dając w rezultacie listę kom- dy do zasilania, transmisji danych standardem rynkowym. ponentów z numerami zamówienio- i sygnałów. Każdy wariant dostępKorzyści z zastosowania nowowymi, którą można zachować, wy- ny jest również opcjonalnie z ekra- czesnych interfejsów serwisowych FrontCom Vario – Główna zaleta: FrontCom Vario łączy kilka funkcji w jednej ramce, zajmuje więc nie więcej niż połowę tego miejsca, co konwencjonalne interfejsy serwisowe. – Mniejsze koszty instalacji, ponieważ gniazda dla sygnałów, transmisji danych i zasilania znajdują się w jednej ramce. – Rozwojowa technologia, dzięki transmisji danych zgodnej z najnowszym standardem Cat. 6A. Moduły RJ-45 gwarantują najlepsze właściwości transmisyjne. Pozwalają na prędkość transmisji danych nawet do 10 Gbit/s. – Zwiększenie bezpieczeństwa FrontCom Vario jest synonimem wyjątkowej elastyczności Fot. 3 i komfortu w trakcie eksploataze względu na jego modułową konstrukcję i ponad cji i prac serwisowych. 5000 możliwych kombinacji

lu t y

20 1 5

technika

ZŁĄCZA I KABLE LE E

rzenia ponad 5000 kombinacji z elementów systemu w celu dostosowania do indywidualnych wymagań. – Prosta i jasna identyfikacja – duża powierzchnia na umieszczenie oznakowania na pokrywie pozwala na optymalny i czytelny opis sprzętu. Opcjonalna wewnętrzna ochrona przed dotykiem oferuje dodatkowe opcje oznakowania dla każdego interfejsu i ułatwia jasne przyporządkowanie. Zalety te zdobyły uznanie jury konkursu „Automation Award 2014”. Ta ważna dla sektora automatyki nagroda jest przyznawana podczas Targów SPS IPC Drives Dostęp do szafy sterowniczej niewyposażonej w Norymberdze. Interfejsy serFot. 4 w interfejs serwisowy wisowe FrontCom Vario zajęły pierwsze miejsce w kategorii – Dostępny opcjonalnie wariant – Swoboda planowania, dzięki sze- „Technologia sterowania i rozwiązania z zamkiem na kluczyk oferuje dorokiemu portfolio dla najbardziej systemowe”, uzyskując 44,6% głosów. skonałą ochronę przed nieautoryróżnorodnych aplikacji Więcej informacji można znaleźć zowanym dostępem. – Elastyczność – możliwość two- na stronie www.weidmuller.pl.

technika

STE ST STEROWANIE E

Programowe dostosowanie konfiguracji sprzętowej sterowników SIMATIC S7-1200/1500 do wersji maszyny Nowe rozwiązania z zakresu automatyki, oprócz łatwej obsługi, wysokiego stopnia niezawodności czy zaawansowanych funkcji diagnostycznych, powinny charakteryzować się również elastycznością. Wprowadzanie wielu gotowych rozwiązań i wybieranie tych najbardziej odpowiednich z poziomu programu jest możliwe dzięki funkcjonalności option handling. Maszyny produkowane na skalę masową często składają się z różnych segmentów zróżnicowanych pod względem funkcjonalności. Są to tak zwane opcje. Dodatkowe segmenty dokładane są np. przy wzroście wymagań związanych z wydajnością maszyny lub w związku z rozszerzeniem jej funkcjonalności o nowe zadania. Najczęściej stacje I/O dopasowywane są dokładnie do wymagań użytkownika w sposób pozwalający na jednoczesną minimalizację zużycia zasobów od strony sprzętowej. Wadą Jakie korzyści płyną z użycia funkcji option handling? – doposażenie (sprzętowe) do wybranego wariantu bez rekonfigurowania stacji, – aktywacja modułów wejść/ wyjść za pomocą programu PLC, – prosta diagnostyka wszystkich występujących błędów, bez względu na aktualną konfigurację i bez konieczności wprowadzania zmian w programie, – jeden projekt STEP 7 dla wszystkich możliwych konfiguracji.

lu t y

20 1 5

Zasada działania option handling na przykładzie

takiego skrojonego na miarę rozwiązania jest jednak konieczność rekonfiguracji stacji w przypadku jej rozbudowy. Poza nakładem pracy, jaki należy włożyć w konstrukcję, okablowanie i przygotowanie dokumentacji dla każdego z wariantów, trzeba liczyć się także z koniecznością skonfigurowania nowo powstałego układu sterowania.

Rys. 1

Dużo lepszym rozwiązaniem byłoby zrealizowanie następujących założeń: – elastyczna konfiguracja sprzętowa dla różnych poziomów rozbudowy, – tylko jeden program użytkownika dla różnych poziomów rozbudowy. W jaki sposób można osiągnąć założony cel? Odpowiedzią na to pytanie jest option handling – czyli moż-

technika

STEROWANIE IE E

liwość wybrania jednej z kilku wcześniej stworzonych konfiguracji sprzętowych z poziomu programu użytkownika. Dotychczas ta możliwość zarezerwowana była jedynie dla systemów rozproszonych wejść/wyjść ET 200S oraz ET 200pro. Rozszerzenie oferty stacji ET 200 oraz wprowadzenie nowych firmware’ów do sterowników S7-1200 i S71500 znacznie poszerzyło dostępne możliwości. Dokładne Aktywowanie funkcji option handling dla jednostki centralnej. Rys. 2 dopasowanie systemu sterowania do maszyny, modularyzacja sprzętu i oprogramowania nie stano- Kolejnym krokiem jest utworzenie muje wartość 33. W przypadku stacji wią już przeszkody w efektywnej mi- bloku DB wraz z odpowiednią struk- rozproszonych jest to wartość odponimalizacji kosztów. turą. Przykładowa struktura widocz- wiadająca identyfikatorowi nagłówka Jak to działa? Na rysunku 1 po na jest na rys. 1. Wartości w tabli- modułu interfejsu (hardware identilewej stronie widoczna jest maksy- cy Slot oznaczają miejsce danego fier [Head]). Wartość tą można znamalna konfiguracja danej maszyny. modułu na szynie, przy czym Slot leźć w zakładce System constants taKonfigurację taką należy utworzyć 0 i Slot 1 zarezerwowane są kolej- blicy PLC tags. Parametr INDEX funkcji WRREC w standardowy sposób, tzn. po- no dla modułu zasilającego PM oraz przez Device Configuration w TIA CPU. Wartość 255 oznacza, że w ak- powinien być ustawiony na stałą warPortal dla danej jednostki CPU. Pra- tualnej konfiguracji dany moduł nie tość wynoszącą 196. wa strona rysunku 1 to rzeczywista występuje. Po wgraniu tak przygotowaneOstatnim krokiem jest wywołanie go programu do CPU, konfiguracja konfiguracja programowanej maszyny, pozbawiona dodatkowych opcji. odpowiedniej konfiguracji, np. w blo- sprzętowa może być ustalana poprzez Aby system automatyki nie sygnali- ku OB100. Na rysunku 3 widoczny zmianę wartości w tablicy Slot blozował błędu rozbieżności pomiędzy jest kod programu wywołujący od- ku DB. aktualną a zdefiniowaną konfigura- powiednio sparametryzowaną funkSterownik SIMATIC S7-1200 pocją, należy wykonać kilka prostych cję WRREC. zwala na zastosowanie option hankroków opisanych poniżej. Przy wprowadzaniu nastaw wej- dling dla konfiguracji jednostki cenPierwszym krokiem jest aktywo- ściowych funkcji należy zwrócić tralnej. W przypadku sterowników wanie funkcji option handling we uwagę na parametr ID. Dla jedno- S7-1500 możliwe jest także uwzględwłaściwościach danego CPU (rys. 2). stek centralnych, parametr ten przyj- nienie konfiguracji modułów rozproszonych. Dodatkowe informacje dostępne są na stronie: support.automation.siemens.com Tomasz Woźniak

Artykuł firmy:

www.siemens.pl/sitrain

Rys. 3

Przykładowy kod do obsługi option handling w bloku Startup [OB100]

Artykuł jest fragmentem szkolenia „TIA-PRO1 – Programowanie sterowników S7-1500”, prowadzonego przez dział szkoleń SITRAIN ﬁrmy SIEMENS. www.siemens.pl/sitrain

lu ty

2 0 1 5

technika

STE ST STEROWANIE E

Nowa generacja sterowników, nowa era w automatyce iQ-R to najnowsza platforma sprzętowa sterowników PLC z Mitsubishi Electric. Bazując na sukcesie serii Q kontynuuje ﬁlozoﬁę integracji wielu zadań sterowania na jednej płycie bazowej. Zyskujemy wartość poprzez najnowsze technologie i redukujemy koszty inwestycji minimalizując czas uruchomienia systemu czy zwiększając pewność działania przez cały okres eksploatacji. Oprogramowanie narzędziowe GXWorks3, dedykowane do najnowszego sterownika, to większa ergonomia programowania, dbałość o wykorzystanie istniejących zasobów ale również szybka i intuicyjna diagnostyka. Wieloprocesorowa platforma

Szybka wymiana danych

Ultraszybka magistrala komunikacyjna (około 40 razy szybsza)

Inter-module sync High-speed modular Synchronization

Szybka synchronizacja sieciowa Szybka wymiana danych pomiędzy sieciami CC-Link iE Field oraz SSCNET 3/H

lu t y

20 1 5

Rozb z istn

technika

STEROWANIE IE E Sterownik przemysłowy serii R to prawdopodobnie najszybszy PLC na rynku (0.9ns na operację bitową). Zaawansowane sterowanie ruchem (do 96 osi), możliwość przyłączenia do 24 robotów na jednej płycie czy możliwość sprostania niezwykle surowym wymaganiom sterowania CNC – to tylko kilka z cech platformy iQ-R. Integralność systemów sterowania i całej aplikacji zwiększają nowoczesne rozwiązania sieciowe: od gigabitowej, ethernetowej sieci CC-Link IE, po światłowodową sieć dla sterowania ruchem (SSCNET III/H). Problem ograniczeń prędkości i ilości danych przestaje zatem istnieć. Rewolucyjny iQ-R jest odpowiedzią na dzisiejsze i przyszłe wyzwania jakie stawia produkcja nowoczesnym systemom sterowania. Platforma iQ-R przynosi nowe możliwości w zwiększaniu wydajności, jakości i produktywności. PRODUKTYWNOŚĆ Zwiększenie produktywności dzięki zaawansowanej wydajności i funkcjonalności – Nowa, ultra szybka magistrala komunikacyjna przyspiesza cykl produkcyjny – Wielo procesorowa platforma zapewnia precyzyjne sterowanie napędami – Synchronizacja pomiędzy modułami zwiększa dokładność sterowania – Nowoczesna i wydajna architektura sprzętowa redukuje koszty INŻYNIERIA Redukcja kosztów poprzez intuicyjny inżyniering – Intuicyjne narzędzia inżynierskie stworzone dla całego cyklu eksploatacji produktu – Graficzne narzędzie konfiguracji sprzętowej ułatwia późniejsze programowanie – Zintegrowany konfigurator sterowania napędami EKSPLOATACJA Zmniejszenie kosztów utrzymania i przestojów dzięki łatwym i intuicyjnym narzędziom diagnostycznym – Wizualizacja danych produkcyjnych w czasie rzeczywistym – Zapobieganie przestojom systemu dzięki aktywnemu monitoringowi przekaźników – Bezpośredni dostęp do nadrzędnych systemów zarządzania produkcją – Funkcja zrzutu pamięci sterownika umożliwia analizę przyczyny awarii

– Efektywna diagnostyka dzięki zaawansowanemu logowaniu danych – Szybkie odnajdowanie usterek sieci – Proste rozwiązywanie problemów, nawet dla początkujących JAKOŚĆ Niezawodna oraz sprawdzona jakość sterowników Mitsubishi Electric Platforma MELSEC iQ-R opiera się na dwóch fundamentalnych założeniach jakościowych dotyczących: – Produktu – Aplikacji Uzyskane są one dzięki: – Wytrzymałej konstrukcji stworzonej do pracy w trudnych warunkach przemysłowych – Utrzymywaniu jakości produkcji oraz nieustannym jej doskonaleniu – Zgodności z międzynarodowymi standardami KOMUNIKACJA Redukcja kosztów system dzięki spójnej i wydajnej komunikacji – Spójna komunikacja na wszystkich poziomach produkcji – Szybka i wydajna wymiana danych nawet w dużych i rozległych systemach sterowania – Łatwa integracja komponentów firm partnerskich poprzez wykorzystanie gotowych bibliotek urządzeń BEZPIECZEŃSTWO Pewne zabezpieczenia na których można polegać – Ochrona własności intelektualnej – Ochrona przed niepożądanym dostępem do całego systemu sterowania KOMPATYBILNOŚĆ Rozbudowana kompatybilność z istniejącymi produktami – Możliwość wykorzystania istniejących zasobów, przy jednoczesnym zastosowaniu najnowszej technologii – Kompatybilność z większością modułów I/O serii MELSEC-Q Mitsubishi Electric Europe B.V., Oddział w Polsce ul. Krakowska 50, 32-083 Balice tel. 12 630 47 00 mpl@mpl.mee.com, www.mitsubishi-automation.pl lu ty

2 0 1 5

nowe produkty

KAMERY I SYSTEMY WIZYJNE

Seria kamer dużej rozdzielczości 3856 × 2764/7,5 fps z interfejsem USB 3.0 Do oferty firmy Imaging Source dołączyła nowa seria kamer z interfejsem USB 3.0. Wszystkie one zawierają czujnik obrazu CMOS 1/2.3” o rozdzielczości 10 megapikseli (Aptina MT9J003). Nadają się do zastosowań w mikroskopii, medycynie, automatyce przemysłowej, działach kontroli jakości, systemach monitorowania oraz wszędzie tam, gdzie wymagana jest rejestracja obrazów z wysoką jakością i rozdzielczością. Występują w wersji kolorowej (DFK 24UJ003) i monochromatycznej (DMK 24UJ003). Mogą rejestrować obraz w maksymalnej rozdzielczości 3856 × 2764 pikseli z szybkością do 7,5 fps. Współpracują z obiektywami z mocowaniem typu C i CS. Firma Imaging Source dostarcza obszerny pakiet oprogramowania dla użytkowników i programistów, przeznaczony do pracy w środowiskach Windows i Linux. Dostępna jest tu aplikacja do zdalnej kontroli parametrów pracy kamery oraz pakiet SDK z komponentami .NET i ActiveX, bibliotekami klas C++ dla Windows 8, 7, Vista i XP oraz sterownikami dla oprogramowania innych producentów (TWAIN, VfW, LabView, MATLAB, ActivVisionTools, HALCON, VisionPro and NeuroCheck). www.theimagingsource.com

Seria pirometrów o zakresie pomiaru od 250 do 1800°C i zakresie długości fali 1,0...1,6 mm Ametek Land wprowadza na rynek serię pirometrów SPOT o dużej dokładności i łatwej obsłudze, dostępnych w 8 wersjach na całkowity zakres pomiaru od 250 do 1800°C i zakres długości fali 1,0...1,6 μm. Mogą one znaleźć zastosowanie m.in. w przemyśle metalurgicznym, obróbce cieplnej szkła i przy produkcji cementu. Oferują w ramach pojedynczego urządzenia różne rodzaje interfejsów: Ethernet, Modbus TCP, analogowe wejścia/wyjścia i wyjścia alarmowe. Zawierają wszelkie niezbędne obwody przetwarzania sygnałów, dzięki czemu nie wymagają podłączania żadnych zewnętrznych modułów mikroprocesorowych. Umożliwiają programowanie parametrów pracy (emisyjność, jednostka pomiaru, zakres, alarmy, tryb pomiaru) za pomocą menu wyświetlanego na tylnym panelu, z poziomu przeglądarki WWW lub za pomocą dostarczanej przez producenta aplikacji SpotViewer. Są przyrządami łatwymi w instalacji, wymiennymi ze starszymi typami pirometrów. Dostępne są wersje światłowodowe umożliwiające umieszczenie głowicy optycznej w środowisku np. wysokich temperatur, gdzie nie jest możliwe zastoso-

Kamera przemysłowa 1080p/60 fps o dużej czułości w warunkach słabego oświetlenia Do rodziny kamer przemysłowych Cricket firmy Point Grey dołączył nowy model CR-POE-20S3C wyróżniający się dużą czułością w warunkach słabego oświetlenia i szerokim zakresem dynamiki, wynoszącym 90 dB. Jest to kamera o wymiarach 88,1 × 44 × 32 mm, wyposażona w czujnik obrazu 1/2” IMX185 Exmor CMOS firmy Sony, rejestrujący obraz w maksymalnej rozdzielczości 1080p @ 60 fps. Jest kompatybilna z obiektywami 1/2” i większymi z automatyczną lub ręczną przesłoną. Podobnie jak pozostałe kamery linii Cricket korzysta z procesora przetwarzania obrazu Sony Xarina CXD4135GG realizującego funkcje redukcji szumu, kodowania strumienia wideo, wsparcia standardu ONVIF i inne. Pobiera zasilanie z portu Ethernet (obsługa standardu PoE 802.3af). Cena modelu CR-POE-20S2C-CS (1080p60) wynosi 349 USD. www.ptgrey.com

wanie chłodzenia wodnego lub w obszarze silnych zaburzeń elektromagnetycznych i rejestrację pomiarów przez oddalony o kilka metrów moduł elektroniczny. Pozostałe cechy: – układ namierzania celu z impulsową diodą LED dużej jasności, – wyświetlacz na tylnym panelu do obserwacji celu i konfiguracji, – szafirowe okienko ochronne osłaniające obiektyw przed m.in. zadrapaniami i rozpuszczalnikami, – wbudowane funkcje przetwarzania danych (uśrednianie, wykrywanie wartości maks./min., kompensacja zaburzeń tła), – zasilanie napięciem 24 VDC lub przez kabel sieciowy (PoE), – wbudowany serwer WWW, – Field of View: 200:1, – ogniskowa: od 300 mm do nieskończoności, regulowana lokalnie lub zdalnie. www.spotthermometer.com

lu t y

20 1 5

nowe produktyy

KAMERY I SYSTEMY WIZYJNE Pirometry graﬁczne Conrad Business Supplies oferuje nowe pirometry graficzne Flir TG165, które są urządzeniami pośrednimi między pirometrami punktowymi a kamerami termowizyjnymi. Lekkie pirometry zapewniają intuicyjną obsługę i pomiary temperatur w zakresie temperatur od –25°C do +380°C. Połączenie podwójnych laserów ułatwia skierowanie urządzenia na dany obiekt, zaś 2-calowy wyświetlacz TFT LCD, na którym wyświetlane są obrazy termowizyjne, umożliwia szybkie i dokładne proce-

sy kontrolne. Współczynnik odległości od obszaru badanego wynoszący 24:1 pozwala operatorom pracować, zachowując bezpieczny dystans. Obrazy wyświetlane na ekranie i temperatury mogą być rejestrowane, zapisywane, a następnie pobierane z karty microSD umieszczonej w urządzeniu lub za pośrednictwem połączenia USB, co umożliwia dokumentowanie pomiarów i tworzenie raportów.

Conrad Business Supplies, tel. 801 005 133, www.conrad.pl

Czytniki kodów 2D i DPM z uszkodzonymi strefami identyﬁkacyjnymi W ofercie firmy Cognex pojawiły się czytniki kodów 2D i DPM wykorzystujące nową technologię identyfikacji PowerGrid umożliwiającą odczyt kodów z uszko-

dzonymi strefami brzegowymi. Podczas gdy algorytmy stosowane w zwykłych czytnikach zaczynają identyfikację kodu od zlokalizowania strefy finder pattern, algorytm PowerGrid lokalizuje cały obszar występujących na przemian jasnych i ciemnych pól, umożliwiając znaczne przyspieszenie szybkości odczytu w sytuacji, gdy ze względu na geometrię podzespołu, słabe oświetlenie lub błędy w druku występuje problem z odczytem całego obrazu kodu. W odróżnieniu od typowych algorytmów, PowerGrid pozwala na sprawne zlokalizowanie i odczyt kodu w sytuacji, gdy jego strefy brzegowe (finder pattern, clocking pattern lub quiet zone) zostały poważnie uszkodzone. Technologia ta jest obecnie stosowana w modelach „X” z serii DataMan 300. www.cognex.com

Czujniki prądowe Halla 100...2000 A o dokładności 0,25...0,6% IPN Do oferty firmy LEM trafiła nowa seria czujników prądowych Halla pozwalających uzyskać 4-krotnie większą dokładność niż czujniki poprzedniej generacji pracujących w zamkniętej pętli, odpowiadającą dokładności zapewnianej przez czujniki transduktorowe. Mierzą one natężenie prądów stałych, zmiennych i impulsowych z dokładnością wynoszącą 0,25...0,6% IPN w całym zakresie dopuszczalnych temperatur pracy od –40 do +85°C. Są produkowane w ramach 4 serii (LF 210-S, LF 310-S, LF 510-S, LF 1010-S) na zakresy pomiarowe od 100 A do 2000 A. Maksymalny dryft offsetu wynosi dla nich 0,1% IPN. Czas odpowiedzi skrócono do mniej niż 0,5 μs dzięki opracowaniu specjalnej konstrukcji rdzenia magnetycznego i uzwojenia. Kolejną zaletą jest 5-krotnie mniejsza podatność na oddziaływanie zewnętrznych pól AC i DC niż czujniki poprzedniej generacji. Obudowy są kompatybilne pod względem rozmiarów z czujnikami wcześniejszej serii LF xx05. Ważniejsze cechy: – zakresy pomiarowe: od 100 A do 2000 A, – dokładność: 0,25...0,6% IPN, – czas odpowiedzi: <0,5 μs,

– napięcie zasilania: ±12 lub ±24 V w zależności od modelu, – zakres temperatur pracy: od –40 do +85°C, – mała podatność na zewnętrzne pola AC i DC, – kompatybilność pod względem wymiarów z wcześniejszą serią LF xx05, – zgodność z wymogami standardów EN 50178 i EN 50155, – 5-letnia gwarancja. www.lem.com

lu ty

2 0 1 5

nowe produkty Bieżące nowości – www.automatykaB2B.pl

CZUJNIKI I PRZETWORNIKI POMIAROWE

Przetworniki temperatury rodziny TTM z możliwością programowania zakresu pomiarowego

Kodery inkrementalne o maksymalnej częstotliwości pracy 2 MHz i zakresie temperatur –40…+85°C

Aby poszerzyć funkcjonalność oferowanych przez siebie przetworników temperatury, firma Turck rozszerzyła ofertę przetworników TTM z interfejsem IO-Link o nowe modele oferujące niespotykane wcześniej cechy. Jedną z nich jest możliwość programowania zakresu pomiarowego przez użytkownika, a nie jak w poprzednich

Wachendorff Automation wprowadza do sprzedaży nową serię koderów inkrementalnych WDGI, stanowiących zmodernizowane wersje koderów rozmiaru 58 mm dotychczasowej serii WDG. Są one produkowane w obudowach z odlewanego aluminium, odpornych na trudne warunki środowiskowe. Charakteryzują się stopniem ochrony IP67 (IP65 dla wałka) i dużą odpornością na zaburzenia elektromagnetyczne. Zapewniają rozdzielczość 25 000 ppr. Z najważniejszych cech tych elementów należy wymienić: – rozszerzony zakres temperatur pracy, rozciągający się obecnie od –40 do +85°C, – maksymalną częstotliwość pracy interfejsu zwiększoną do 2 MHz w przypadku wersji HTL (do 600 kHz dla wersji TTL), – maksymalne obciążenie łożysk (promieniowe i osiowe) zwiększone do 500 N, – wprowadzenie samoprzylepnej membrany zwiększającej niezawodność m.in. przy szybkich zmianach temperatur oraz w warunkach dużej wilgotności.

wersjach wybieranie zakresu spośród jednego ze zdefiniowanych fabrycznie. Pozwala to również na takie zaprogramowanie przetwornika, przy którym pracuje on jako przełącznik. Całkowity zakres pomiarowy w przypadku serii TTM rozciąga się od 0 do +150°C. Oferta obejmuje przetworniki zdalne (remote-mount) oraz zintegrowane z sensorami RTD typu A, wykonane w całości ze stali nierdzewnej lub zalewane tworzywem sztucznym. Są one gotowe do pracy od razu po wyjęciu z opakowania, bez konieczności podłączania kabli do terminali. Turck, tel. 77 443 48 00, www.turck.pl

www.wachendorff-automation.com

Jednoobrotowe kodery magnetyczne o stopniu ochrony IP68 i zakresie temperatur pracy –40...+105°C

Dwuosiowy przetwornik nachylenia w obudowie o stopniu ochrony IP69K

Niemiecka firma FSG powiększa ofertę koderów magnetycznych przeznaczonych do pracy w najtrudniejszych warunkach środowiskowych o nową serię koderów jednoobrotowych MH605-II-MU. Są to elementy produkowane w aluminiowych obudowach o stopniu ochrony IP68, odpornych na działanie wody morskiej, mogące pracować w szerokim zakresie temperatur otoczenia od –40 do +105°C. Dzięki wykorzystaniu sprzężenia magnetycznego praktycznie nie ulegają zużyciu. Mała średnica obudowy, wynosząca jedynie 13 mm, umożliwia ich montaż w trudno dostępnych przestrzeniach maszyn. W ramach serii MH605-II-MU produkowane są wersje o maksymalnie 12-bitowej rozdzielczości i kącie pomiarowym do 360°. Zawierają 2 redundantne wyjścia analogowe 0,5...4,5 V.

Firma FSG wprowadziła do oferty 2-osiowy czujnik nachylenia PE-MEMS produkowany w oparciu na technologii MEMS i zamykany w obudowie z anodyzowanego aluminium o stopniu ochrony IP69K. Umożliwia on prowadzenie pomiaru w zakresie do ±60°, zapewniając dokładność 0,1°. Jest odporny na temperatury z zakresu od –40 do +70°C oraz na silne udary i wibracje. Zawiera redundantne wyjście prądowe 4...20 mA, a dodatkowo jest wyposażony w optyczny wskaźnik poziomu pozwalający szybko ocenić kierunek nachylenia. Model PE-MEMS może znaleźć zastosowanie na statkach i w instalacjach nabrzeżnych, w pojazdach roboczych (dźwigi) oraz w maszynach wiertniczych.

www.fernsteuergeraete.de

lu t y

20 1 5

www.fernsteuergeraete.de

nowe produktyy

CZUJNIKI I PRZETWORNIKI POMIAROWE Czujniki ciśnienia o niezawodności >100 milionów cykli dla przemysłu naftowego i gazowego

Koder inkrementalny HOG 86E o zakresie 2500 ppr w wykonaniu heavy-duty

Firma Gems Sensors & Controls ogłosiła wprowadzenie na rynek globalny dwóch nowych serii czujników ciśnienia w wykonaniu heavy-duty, 31EP/EA i 32EP/EA, zaprojektowanych do zastosowań w przemyśle naftowym i gazowym. Mogą one mierzyć ciśnienie przekraczające 60 tys. psi (4000 b) przy błędzie podstawowym 0,25% FS. Ich dryft długoterminowy wynosi 0,2% FS/ YR, a maksymalny błąd temperaturowy ±1,5% dla serii 31EP/EA i ±2% dla 32EP/ EA. Niezawodność przekracza 100 milionów cykli. Czujniki 31EP/EA i 32EP/EA są produkowane w obudowach o stopniu ochrony IP67. Dzięki małym gabarytom mogą być instalowane w ciasnych przestrzeniach. Pracują w dopuszczalnym zakresie temperatur otoczenia od –40 do +95°C. Wszystkie elementy wchodzące w kontakt z mierzonym medium zostały wykonane ze stali nierdzewnej. Dostępne są warianty z różnymi rodzajami portów procesowych i elektrycznych z wyprowadzeniami kablowymi o różnych długościach. Czujniki obu serii uzyskały dopuszczanie do zastosowań w strefach zagrożonych wybuchem: CSA: – Class I, Division 1, Groups A, B, C and D – Class I, Zone 1 Exd IIC T4 Gb – Class I, Zone 1 AExd IIC T4 Gb – ATEX: – Exd IIC T4 Gb dla zakresu temperatur otoczenia –40…+95°C.

HOG 86E to jeden z najnowszych koderów inkrementalnych z oferty firmy Baumer, charakteryzujący się konstrukcją heavy-duty zapewniającą odporność na korozję, duże obciążenia osiowe i promieniowe (350/450 N) oraz udary mechaniczne do 250 g i wibracje do 15 g. Jego korpus został wykonany ze stopu aluminium z powłoką antykorozyjną, przy czym dostępna jest również opcja bez powłoki dla użytkowników preferujących wykonanie jej we własnym zakresie. Masywne ścianki o grubości przekraczającej 10 mm zapewniają skuteczną ochronę wewnętrznych obwodów przed narażeniami mechanicznymi. Wbudowany sterownik linii z wyjściami TTL umożliwia transmisję danych po kablu o maksymalnej długości 550 m. Model HOG 86E jest dostępny w wersjach z wałkiem i z otworem. Ważniejsze dane techniczne: – rozmiar (kołnierz): 99 mm, – średnica otworu: Ø12…16 mm, – średnica wałka: 17 mm, – maks. szybkość obrotowa: 10 tys. rpm, – rozdzielczość: 500…5000 ppr, – stopień ochrony: IP66, – ochrona przed korozją: IEC 60068-2-52 (odporność na mgłę solną), – izolacja elektryczna wałka: 2,8 kV.

www.gemssensors.com

Precyzyjny czujnik laserowy o zakresie 100...400 mm i średnicy plamki 1 mm Banner Engineering powiększa swoją rodzinę czujników laserowych L-Gage LE o nowy model LE250 zoptymalizowany do prowadzenia pomiarów w zakresie od 100 do 400 mm. Jest to czujnik o dużej precyzji pomiaru i małej średnicy plamki, mogący być wykorzystany do wykrywania przedmiotów wykonanych z materiałów sprawiających problemy innym modelom: od czarnej gumy po połyskliwe powierzchnie metaliczne. Zapewnia rozdzielczość 0,02 mm w zakresie do 250 mm oraz <0,2 mm w zakresie do 400 mm. Jest czujnikiem o dużej powtarzalności i dokładności, polecanym do aplikacji wymagających precyzyjnego wymiarowania obiektów lub ustalania ich położenia. Jego dokładność pomiaru wynosi ±0,375 mm dla zakresu 100...250 mm oraz ±1 mm dla

www.baumer.com

zakresu 250...400 mm. Plamka lasera o średnicy około 1 mm pozwala na wykrywanie również drobnych detali. Model LE250 zawiera 2-liniowy 8-znakowy wyświetlacz do konfiguracji i odczytu wyników pomiaru. Jest produkowany w trwałej, metalowej obudowie o stopniu ochrony IP 67 z poliwęglanowymi osłonami soczewek. Spełnia wymogi militarnych i przemysłowych standardów w zakresie odporności na udary i wibracje. Zawiera wyjście analogowe 4...20 mA lub 0...10 V i cyfrowe NPN/PNP. www.bannerengineering.com

lu ty

2 0 1 5

nowe produkty

PANELE OPERATORSKIE I KOMPUTERY PANELOWE

Komputer panelowy z ekranem 15,6” WXGA i mikroprocesorem Celeron J1900 Axiomtek wprowadza do sprzedaży kolejny komputer panelowy o konstrukcji typu Slim, którego powierzchnia wynosi 394 × 257 mm, a grubość jedynie 57 mm. GOT5153W-834 zawiera wyświetlacz o przekątnej 15,6” i rozdzielczości WXGA z pojemnościowym lub rezystancyjnym ekranem dotykowym, zapewniający ochronę przed zachlapaniem i kurzem (IP 65) oraz 5 membranowych przycisków funkcyjnych do regulacji m.in. jasności i głośności. Został wyposażony w 4-rdzeniowy mikroprocesor Celeron J1900 taktowany zegarem 2 GHz i maksymalnie 8 GB pamięci DDR3L w pojedynczym module SODIMM. Pozostałe elementy wyposażenia to wbudowana antena WLAN, dwa sloty Mini PCI Express (w tym jeden z obsługą mSATA) oraz porty 2 × RS-232/422/485, 2 × Gigabit LAN, 2 × USB 3.0, 2 × USB 2.0 (opcjonalne), VGA i audio. Jako pamięć masową można zastosowań 2,5-calowy napęd HDD SATA lub kartę CFast. Producent przewidział opcje montażu na ściennie, wysięgniku VESA lub na biurku w specjalnej podstawce. GOT5153W-834 będzie dostępny w sprzedaży od stycznia 2015. www.axiomtek.com

Tani komputer panelowy z ekranem 4,3” do realizacji interfejsów HMI HMI-043T to małogabarytowy komputer panelowy z ekranem TFT LCD o przekątnej 4,3”, przeznaczony do realizacji interfejsów HMI. Jest najmniejszym modelem z serii komputerów panelowych obejmującej wcześniej wersje o przekątnej z zakresu od 5,7” do 15”. Zawiera mikroprocesor Vortex86 EX taktowany zegarem 400 MHz. Pomimo małych rozmiarów zmieszczono w nim porty USB, CAN i LAN oraz slot dla kart pamięci SD. Do zalet HMI-043T należy zaliczyć możliwość pracy w szerokim zakresie temperatur otoczenia od –20 do +60°C, pasywny układ chłodzenia i wbudowany rezystancyjny ekran dotykowy. Komputer jest zabezpieczony od frontu przed wnikaniem kurzu i wilgoci (IP67). Może być zasilany przez kabel sieciowy (PoE) lub z adaptera AC/DC z wyjściem +7...+24 V. Pracuje pod kontrolą systemu operacyjnego Windows CE 6.0, DOS lub Linux. Cena modelu HMI-043T wynosi 99 USD. Jego wymiary to 116,4 × 94,4 × 34,3 mm. www.icoptech.eu

Panele graﬁczne 4”...10” z portem SD i funkcją komunikacji zdalnej Rockwell Automation informuje o wprowadzeniu do oferty nowej serii terminali graficznych Allen Bradley PanelView Plus 7 Standard do wizualizacji procesów przemysłowych, dostępnych w wersjach różniących się wielkością ekranu, funkcjonalnością i wbudowanymi interfejsami. Udostępniają one funkcję komunikacyjną VNC (Virtual Network Computing) umożliwiającą zdalne monitorowanie danych z wykorzystaniem tabletu, smartfona lub innego urządzenia przenośnego. Zawierają port dla karty SD, dzięki któremu możliwe jest łatwe przenoszenie konfiguracji pomiędzy wieloma podobnymi maszynami bez konieczności wielokrotnego wpisywania tych samych danych konfiguracyjnych do każdej z osobna. Ułatwia to również pracę w przypadku konieczności wymiany terminalu, pozwalając na zachowanie systemu operacyjnego, konfiguracji sieciowej, logów i innych danych. Operator może zapisywać na karcie dane diagnostyczne, w tym wiadomości, alarmy i ostrzeżenia.

Terminale Allen Bradley PanelView Plus 7 Standard są produkowane w 5 wersjach wymiarowych o przekątnej ekranu od 4 do 10”. W przypadku wersji 4 i 9” dostępne są też wykonania panoramiczne. Ich zaletą jest szybka instalacja bez użycia narzędzi oraz certyfikat ATEX (strefy 2 i 22) pozwalający na zastosowania w strefach zagrożonych wybuchem. Producent dostarcza biblioteki z panelami frontowymi i instrukcjami add-on (AOI). Rockwell Automation, www.rockwellautomation.pl

lu t y

20 1 5

nowe produktyy

STEROWNIKI I KONTROLERY 7-calowy komputer panelowy do tanich aplikacji przemysłowych CP6606 to nowy komputer panelowy firm Beckhoff zaprojektowany do tanich aplikacji przemysłowych. Zawiera 7-calowy kolorowy wyświetlacz TFT o rozdzielczości 800 × 480 pikseli z ekranem dotykowym, jednostkę CPU ARM Cortex A8 i 1 GB pamięci DDR3 RAM, slot dla karty microSD odgrywającej rolę pamięci masowej oraz interfejsy RS232, 2 × USB 2.0, Ethernet i EtherCAT. Wraz z oprogramowaniem TwinCAT może stanowić tani panel sterujący dla małych i średnich maszyn przemysłowych czy systemów automatyki budynków. Wspiera standard TwinCAT OPC UA, dzięki czemu może pracować jako klient lub serwer OPC UA w systemach z funkcją zdalnego dostępu. Jest produkowany w wytrzymałej mechanicznie obudowie z aluminiową maskownicą frontową i stalową tylną pokrywą, czym wyróżnia się spośród innych komputerów tej klasy dostępnych obecnie na rynku, zamykanych najczęściej w obudowach plastikowych. Nie zawiera żadnych części ruchomych, co za-

pewnia długi czas bezawaryjnej pracy. Jest dostarczany z zainstalowanym systemem operacyjnym Windows Embedded Compact 7 i kartą microSD o pojemności 512 MB. Opcjonalnie może być wyposażony w karty o pojemności 2 lub 4 GB. Beckhoff Automation, tel. 22 750 47 00, www.beckhoff.pl

Uniwersalny przekaźnik czasowy o dużej dokładności Relpol wprowadził do oferty nowy cyfrowy przekaźnik czasowy z wyświetlaczem LED i cyfrowymi nastawami MT-W-17S-11-9240-M. Pozwala on na szybkie i dokładne zaprogramowanie czasu aktywacji z dokładnością do 0,1 s. Jest to wyraźna różnica w stosunku do większości elektronicznych przekaźników czasowych z analogowymi nastawami, które obarczone są nawet kilkuprocentowym błędem. Programowanie funkcji i czasów odbywa się w intuicyjny sposób za pomocą wyświetlacza oraz dwóch przycisków („OK” i „F/T”). Dwucyfrowy wyświetlacz umożliwia: – wyświetlanie nastawianej funkcji i nastawianych czasów, – podgląd nastaw (numer funkcji i czas),

– podgląd upływu czasu w % (dla ustawień powyżej 60 s). Przekaźnik udostępnia 25 funkcji czasowych, w tym dwie dla tzw. trybów serwisowych. Czasy T1, T2, T3 nastawiane są oddzielnie, a każdy można nastawić na wartość z zakresu od 0,1 s do 99 h 59 min 59,9 s. Przekaźnik można zasilać napięciem od 12 do 240 VAC/DC i może być on uruchamiany przez załączenie napięcia zasilania lub przez zewnętrzny sygnał wyzwalający (styk sterujący S). MT-W-.. ma na wyjściu 1 zestyk przełączany 1P o obciążalności znamionowej 10 A / 250 VAC (kat. AC1). Relpol, tel. 68 479 08 22, www.relpol.com.pl

Nowe CPU z funkcjami kontroli ruchu i komunikacją w sieci EtherCAT VIPA i Yaskawa wspólnie zaprezentowały nowe CPU SLIO iMC7, które pozwala na bezpośrednią implemen-

tację funkcji kontroli ruchu w sterowniku PLC. Komunikacja między CPU SLIO a napędami Yaskawa odbywa się przez protokół EtherCAT. Do konfiguracji takiego sterowania narzędzie konfiguracyjne VIPA Speed7 Studio zostało rozszerzone o moduły Yaskawa Sigma 7, które mają możliwość komunikowania się za pomocą protokołu EtherCAT. Pierwsza, opracowana wspólnie przez VIPA i Yaskawa grupa produktów obejmuje trzy produkty – VIPA SLIO CPU iMC7, serię napędów Yaskawa Sigma-7 oraz narzędzie do programowania i konfiguracji Speed7 Studio. VIPA, www.vipa.com

lu ty

2 0 1 5

nowe produkty

KOMPUTERY PRZEMYSŁOWE, OPROGRAMOWANIE, ROBOTY

Komputer formatu SMARC short size z mikroprocesorem Atom serii E3800 LEC-BTS to kolejny komputer formatu SMARC short size z oferty firmy Adlink, zrealizowany na płytce o powierzchni 82 × 50 mm. Zawiera jedno-, dwu- lub czterordzeniowy mikroprocesor Intel Atom serii E3800 taktowany zegarem od 1,46 do 1,91 GHz i do 4 GB pamięci DDR3L 1066/1333 MHz. Jego najważniejsze zalety to duża niezawodność, bardzo mały pobór mocy rzędu 5…10 W umożliwiający stosowanie pasywnego chłodzenia oraz szeroki zakres temperatur pracy od –40 do +85°C. Pomimo małych rozmiarów, wyposażenie tego modułu obejmuje szeroką gamę interfejsów: – Gigabit Ethernet, – 3 × PCIe ×1 Gen2, – USB 3.0 + 3 × USB 2.0, – SATA 3 Gb/s, – MMC, – SDIO (4-bitowy), – 12 × GPIO (5 wykorzystywanych przez kamerę i 7 uniwersalnych), – HDMI + LVDS, – szeregowe (2 × SPI, 4 × I2C, I2S, 2 × UART). LEC-BTS jest przeznaczony do urządzeń przenośnych lub małych urządzeń stacjonarnych, pozwalając ograniczyć czas wprowadzenia nowych produktów na rynek. Jego zakres zastosowań obejmuje m.in. automatykę przemysłową, aparaturę medyczną, urządzenia pomiarowe, transport i systemy Digital Signage. LEC-BTS polecany jest do zastosowań zwłaszcza tam, gdzie wymagane jest wydajne przetwarzanie grafiki. Może pracować pod kontrolą systemów operacyjnych m.in. Linux, VxWorks, Windows 7/8 i Windows Embedded Compact 7. Guru Control Systems, tel. 22 831 10 42, www.kamlab.pl, www.adlinktech.com

Nowy Raspberry Pi – wersja A+ RS Components oferuje nową wersję minikomputera Raspberry Pi oznaczoną jako A+. Jego główne zalety to: mniejszy rozmiar, łatwiejszy w obsłudze system operacyjny i niski pobór energii. Wyposażony jest on w zastosowane już w modelu B+ 40-pinowe złącze GPIO z takim samym rozstawem pinów i otworami montażowymi dostosowanymi do akcesoriów HAT (Hardware Attached on Top). Poza tym model A+ cechuje się analogiczną architekturą zasilania jak w przypadku B+. Rozmiary płytki nowego komputera wynoszą 65×56 mm.

Komputery przemysłowe z mikroprocesorami Intel Core/Atom 4. generacji i obsługą modułów iDoor Do oferty firmy Advantech trafiły dwa nowe komputery przemysłowe oparte na mikroprocesorach Intel Core/ Atom 4. generacji. UNO-2483G i UNO-2473G obsługują wymienne moduły iDoor pozwalające rozbudować je o dodatkowe funkcjonalności. Za ich pomocą można rozbudować komputer np. o obsługę protokołów komunikacyjnych fieldbus (Profibus, Profinet, EtherCAT, Powerlink), powiększyć pamięć masową, dołożyć dodatkowe analogowe lub cyfrowe linie I/O, moduły komunikacji bezprzewodowej Wi-FI, GPS, GPRS i LTE czy moduły pomiarowe.

UNO-2483G zawiera jeden z trzech mikroprocesorów: Core i7-4650U, Core i3-4010U lub Celeron 2980U. Z kolei UNO-2473G, oparty na mikroprocesorze Atom, nadaje się do zastosowań np. w systemach SCADA i nadzoru wizyjnego. Do standardowego wyposażenia obu modeli należą 4 porty Gigabit Ethernet z funkcjami agregacji łączy i równoważenia obciążenia. Jeden z nich obsługuje technologię zdalnego zarządzania Intel AMT. UNO-2483G zawiera akcelerator graficzny HD Graphics 4400 i 8 GB pamięci DDR3 RAM. Zapewnia sprzętowe dekodowanie strumieni H.264, VC-1, MPEG2, WMV i DivX. Umożliwia podłączenie dwóch niezależnych monitorów do portów VGA i HDMI, obsługujących rozdzielczości do 4096 × 2034 pikseli. Do jego standardowego wyposażenia należą ponadto interfejsy 2 × USB 2.0, 2 × USB 3.0 i 2 × Mini-PCIe. Advantech, www.advantech.pl

Omawiany model wyposażony jest w 256 MB pamięci RAM i jedno złącze USB. Sprawdzi się on w różnorodnych aplikacjach, takich jak przemysłowe układy sterownicze, urządzenia do zdalnego monitorowania oraz urządzenia multimedialne. RS Components, tel. 22 307 05 48, www.rspoland.com

lu t y

20 1 5

nowe produktyy

KOMPUTERY PRZEMYSŁOWE, OPROGRAMOWANIE, ROBOTY Komputer modułowy formatu SMARC z mikroprocesorem Freescale i.MX6 LEC-iMX6 to najnowszy komputer modułowy formatu SMARC pochodzący z oferty firmy ADLINK Technology, wyposażony w mikroprocesor Freescale i.MX6 bazujący na architekturze ARM Cortex-A9. Może znaleźć zastosowanie wszędzie tam, gdzie kluczowa jest duża niezawodność oraz krótki czas wprowadzania nowych produktów na rynek. LEC-iMX6 jest modułem o wymiarach 82 × 50 mm, zdatnym do pracy w szerokim zakresie temperatur otoczenia od –40 do +85°C. Może zawierać maksymalnie 2 GB przylutowanej pamięci DDR3L-1066/1333. Zawiera wbudowany kontroler LCD umożliwiający obsługę 3 niezależnych wyświetlaczy podłączonych za pomocą 24-bitowego interfejsu równoległego TTL, HDMI 1.4a lub 24-bitowego LVDS. Opcjonalnie może być uruchamiany z karty pamięci eMMC Flash o pojemności od 4 do 64 GB. Zawiera interfejsy Gigabit Ethernet, PCIe ×1 Gen2, MIPI CSI (2 ścieżki) do podłączenia kamery, 3 × USB 2.0 (z tego

dwa USB host i pojedynczy USB OTG), do 12 linii GPIO, SD/MMC, SATA 3 Gb/s, 2 × SPI, SMBus, I2S, S/PDIF, 2 × CAN, 4 × UART i 3 × I2C. Standard miniaturowych komputerów SMARC (Smart Mobility ARChitecture), opracowany przez firmy ADLINK i Kontron, został zatwierdzony przez konsorcjum SGET (Standardization Group for Embedded Technology). Stanowi otwarty i globalny standard dla nowej generacji komputerów embedded charakteryzujących się energooszczędną pracą, niską ceną i bardzo dobrymi osiągami, realizowanymi w oparciu o standardy x86 i ARM. Firma ADLINK dostarcza moduły SMARC na platformy ARM (LEC-3517) i x86 (LEC-BT). Małe rozmiary i mały pobór mocy modułów SMARC pozwalają na tworzenie urządzeń przenośnych chłodzonych pasywnie.

Guru Control Systems, tel. 22 831 10 42, www.kamlab.pl, www.adlinktech.com

Kolejowy komputer PC odporny na wibracje i udary oraz temperatury pracy od –40 do +70°C Axiomtek powiększa ofertę przemysłowych komputerów PC dla taboru kolejowego o model tBOX323-835-FL wyposażony w 4-rdzeniowy mikroprocesor Intel Atom E3845 i 4 GB przylutowanej pamięci DDR3L. Jest to komputer chłodzony pasywnie, odporny na wibracje i udary oraz temperatury pracy od –40 do +70°C. Uzyskał certyfikaty kolejowe EN50155 i EN50121 oraz certyfikat EN45545-2

świadczący o jego niepalnej konstrukcji. Zawiera 5 izolowanych portów RS-232/422/485, 2 gniazda LAN (M12), pojedynczy port USB 2.0 i jedną izolowaną cyfrową linię I/O. Do podłączenia wyświetlacza przewidziano porty VGA i HDMI. Funkcjonalność modelu tBOX323-835-FL zwiększają 3 sloty dla kart PCI Express Mini, z których jedna obsługuje też standard pamięci mSATA. Dostępne są ponadto 2 sloty dla kart SIM z możliwością wykorzystania w aplikacjach 2G/3G/4G, GPS, WI-FI i Bluetooth, pojedyncza kieszeń na dysk HDD/SSD 2,5” oraz gniazdo na kartę CFast. Ze względów niezawodnościowych wszystkie kable mocowane do komputera są zabezpieczane przed wypadnięciem (za pomocą gwintów albo zatrzasków). www.axiomtek.com

Odtwarzacz Digital Signage z obsługą 3 niezależnych ekranów i trybu 4K UHD IBASE Technology dodaje do oferty nowy odtwarzacz Digital Signage bazujący na mikroprocesorze Intel Core 4. generacji ze zintegrowanym kontrolerem graficznym HD Graphics 4600/4400. Występuje on obecnie w dwóch wariantach różniących się rodzajem zastosowanego mikroprocesora: Core i7-4500EQ 2,4 GHz i Core i5-4400E 2,7 GHz. Oba zawierają chipset QM87 i obsługują maksymalnie 16 GB pamięci DDR3L-1600 zainstalowanej w dwóch modułach SO-DIMM. Zapewniają obsługę 3 niezależnych wyświetlaczy Full HD 1080p. Zawierają dwa porty DP 1.2 obsługujące maksymalną rozdzielczość 4K UHD (3840 × 2160p @ 60 Hz) i pojedynczy HDMI 1.4a obsługujący maksymal-

ną rozdzielczość 3840 × 2160p @ 30 Hz. Odtwarzacz SI-83 jest produkowany w obudowie o wymiarach 175 × 116 × 32 mm. Oprócz wspomnianych portów wideo zawiera 2 porty Gigabit Ethernet, 2 × USB 3.0, 2 × USB 2.0, audio i gniazdo zasilania 12 VDC. Jako pamięć masową może wykorzystywać dysk mSATA. Ponadto zawiera slot Mini PCI-E umożliwiający podłączenie modułów Wi-Fi, Bluetooth, 3G lub tunera telewizyjnego. Obsługuje standardy iSMART, iAMT 9.0 i vPro oraz interfejsy API DX11.1, OpenCL 1.2 i OpenGL 4.0. www.ibase.com.tw

lu ty

2 0 1 5

nowe produkty Bieżące nowości – www.automatykaB2B.pl

KOMPUTERY PRZEMYSŁOWE, OPROGRAMOWANIE, ROBOTY

Komputer embedded z mikroprocesorem Intel Core i5 4100E/4400E

Polska wersja językowa oprogramowania iFIX 5.8

Firma AAEON wprowadziła na rynek szybszą wersję komputera przemysłowego AEC-6637. Nowy model AEC-6638 został wyposażony w mikroprocesor Core i5 4100E/4400E czwartej generacji z wbudowanym akceleratorem graficznym HD Graphics 4600 oraz w chipset PCH QM87. Umożliwia zainstalowanie do 8 GB pamięci DDR3L 1333/1600 w pojedynczym slocie SO-DIMM. Jest komputerem chłodzonym pasywnie, mogącym pracować w zakresie temperatur otoczenia od –10 do +60°C. Zapewnia odporność na udary i wibracje do odpowiednio 50 g i 5 g.

VIX Automation poinformował, że dostępna jest już polska wersja językowa systemu wizualizacyjnego Proficy HMI/SCADA iFIX 5.8 PL firmy GE Intelligent Platforms. Jest to już szósta polskojęzyczna edycja oprogramowania iFIX przygotowana przez zespół VIX Automation. Poza przetłumaczonym interfejsem użytkownika do dyspozycji klienta oddano także wyczerpującą polską dokumentację techniczną oraz kompletny system pomocy technicznej. Co więcej – dostępna jest już polska wersja językowa w pełni funkcjonalnego klienta webowego i mobilnego dla oprogramowania iFIX – systemu Proficy WebSpace. Proficy HMI/SCADA iFIX 5.8 PL to otwarty system do kontroli produkcji, dający możliwość zautomatyzowania przedsiębiorstwa, analizowania danych czasu rzeczywistego oraz zarządzania produkcją. Najnowsza wersja jest wyposażona w narzędzia do wyznaczania wskaźnika OEE, ma bardziej wydajne mechanizmy redundancji i daje nowe możliwości obsługi SOA. IFIX 5.8 PL zawiera też dodatkowy archiwizator danych – Proficy Historian for SCADA, wspiera nowe systemy operacyjne i ma opcję dynamicznego skalowania rysunków. Wraz z nowymi sposobami licencjonowania jest ona dostępna w niższej cenie. Bezpłatne demo dostępne jest na stronie firmy.

Do standardowego wyposażenia modelu AEC-6638 należą interfejsy graficzne VGA, DVI-D i HDMI, interfejsy komunikacyjne 2 × Gigabit Ethernet, 3 × COM, 4 × USB (z tego 2 × USB 3.0) oraz slot dla modułów MiniCard lub mSATA, którego konfiguracja odbywa się za pomocą zworki. Opcjonalnym wyposażeniem jest napęd HDD; w takiej konfiguracji wytrzymałość na udary i wibracje zmniejsza się do odpowiednio 20 g i 1 g. www.aaeon.com

VIX Automation, tel. 32 358 20 20, www.vix.com.pl

Płyta główna do przemysłowych systemów embedded SB35-G2000 to nowa 3,5-calowa płyta główna od Litemaxa oparta na technologii AMD Fusion o niskim poborze mocy z procesorem graficznym obsługującym DirectX 11. Urządzenie bazuje na procesorach z serii AMD G (x86) w 4 wersjach: – dwurdzeniowy AMD G-T56N (1,65 GHz) z GPU AMD Radeon HD6320, – dwurdzeniowy AMD G-T40N (1,0 GHz) z GPU AMD Radeon HD6290, – jednordzeniowy AMD G-T40R (1,0 GHz) z GPU AMD Radeon HD6250, – jednordzeniowy AMD G-T16R (615 MHz) z GPU AMD Radeon HD6250. SB-G2000 obsługuje do 4 GB pamięci DDR3, ma interfejsy SATA, mSATA i CFast, 2 porty Gigabit Ethernet, 6 portów COM i 8-bitowe cyfrowe IO. Platforma została wyposażona w trzy wyjścia grafiki: VGA (1920×1200), HDMI (do 1920×1080) i podwójne 24-bitowe LVDS. Obsługuje także funkcję podwójnego wyjścia grafiki poprzez VGA+HDMI, VGA+LVDS, HDMI+LVDS. Płyta jest chłodzona pasywnie, za-

silana napięciem 12 V i ma wymiary 146×101,6 mm. SB-G2000 to świetny wybór dla klientów potrzebujących rozwiązań wbudowanych o wysokiej wydajności, multimediów i niewielkich gabarytów. Idealnie nadaje się do sterowania przemysłowego, eKiosków, branży medycznej, urządzeń do podpisów cyfrowych, automatyki fabrycznej, transportu, automatów do kasyn, terminali POS, kas fiskalnych, terminali do kart płatniczych. Unisystem, tel. 58 553 29 68, www.unisystem.pl

lu t y

20 1 5

nowe produktyy

URZĄDZENIA I SYSTEMY POMIAROWE Komputer COM Express Basic Type 6 zapewniający obsługę 3 niezależnych ekranów HM960-QM87 to komputer przemysłowy formatu COM Express Basic z rozkładem wyprowadzeń Type 6 zapewniający obsługę 3 ekranów podłączonych za pośrednictwem interfejsów VGA, LVDS lub DDI (HDMI/DVI/DP). Zawiera mikroprocesor Intel Core 4. generacji z wbudowanym akceleratorem graficznym HD Graphics 4600, chipset QM87 i do 16 GB pamięci DDR3L zainstalowanej w dwóch modułach SODIMM. Został zaprojekto-

wany do zastosowań w aplikacjach multimedialnych, grach elektronicznych i systemach automatyki. Opcjonalnie może zostać wyposażony w napęd SSD. Udostępnia interfejsy PCIe ×16, 7 × PCIe ×1, LAN, 12 × USB, 4 × SATA 3.0 z obsługą trybów RAID 0/1/5/10, LPC, I²C, SMBus, 2 porty szeregowe oraz po 4 wejścia i wyjścia GPIO. Model HM960-QM87 obsługuje standard zdalnego zarządzania iAMT9.0 (Intel Active Management Technology). www.dﬁ.com

Uniwersalne skanery Modbus prezentują do 16 parametrów procesów Uniwersalne skanery Modbus serii Vantageview PD6730X zapewniają szybki dostęp do informacji o przebiegu procesów przemysłowych. Oferują wiele cech przydatnych operatorom instalacji. Mogą być łatwo programowane za pomocą darmowego pakietu ScanView EX i integrowane w istniejących sieciach Modbus, prezentują nawet do 16 parametrów procesów pochodzących z różnych urządzeń, a ich ekrany są dobrze widoczne zarówno pod kątem (do 40°), jak i z dystansu. Skanery te mogą pracować w trybie master, slave

lub snooper (sniffer). Wyświetlają 5 cyfr o wysokości 0,7” i 7 znaków alfanumerycznych o wysokości 0,4”, a dodatkowo zawierają 20-segmentowy bargraf mogący służyć np. do szybkiej oceny stopnia napełnienia zbiornika. Poza „czystymi” wynikami pomiaru oferują też 4 kanały matematyczne, w których mogą być wykonywane operacje na maksymalnie 3 zmiennych wejściowych. Wyświetlacz może być przekręcany co 90° w zależności do sposobu zamontowania urządzenia. Pod szklanym panelem oprócz wyświetlacza znajdują się też 4 sensory/przyciski SafeTouch umożliwiające programowanie urządzenia w środowiskach narażonych na wilgoć lub zabrudzenie. Do standardowego wyposażenie należy dodatkowe, uniwersalne wejście impulsowe, podświetlenie ekranu, 2 wyjścia cyfrowe z otwartym kolektorem i pojedyncze wyjście analogowe. Skanery PD6730X oferują elastyczne tryby zasilania (bateryjny, DC z podtrzymaniem bateryjnym, tylko DC, z pętli pomiarowej, z pętli pomiarowej z podtrzymaniem bateryjnym). Mogą pracować w dopuszczalnym zakresie temperatur otoczenia od –40 do +70°C. Ich ceny zaczynają się od 728 USD. www.predig.com

Rejestrator temperatury, wilgotności i pH współpracujący z urządzeniami Android lub iOS Bezprzewodowe rejestratory temperatury, wilgotności i współczynnika pH z nowej serii UWBT umożliwiają przekształcenie smartfonu lub tableta w urządzenie do zdalnego zbierania i monitorowania parametrów środowiskowych. Zapewniają dokładność standardowych rejestratorów przemysłowych, a równocześnie dużą wygodę użytkowania. Współpracują z termoparami, sensorami RTD, wilgotności i pH. Dane pomiarowe są transmitowane za pośrednictwem interfejsu Bluetooth do smartfonu lub tableta z zainstalowaną darmową aplikacją pomiarową OMEGA UWBT pracującą w środowisku Android lub iOS. Dostępna jest też wersja dla kompu-

terów PC umożliwiająca konfigurację przyrządu, prezentację danych w różnych formatach graficznych i tekstowych oraz aktualizację oprogramowania firmware. W przypadku współpracy z komputerem, transmisja danych odbywa się przez port USB. Wyniki pomiarów mogą być rejestrowane w wewnętrznej pamięci przyrządu (128 KB) z szybkością od 10 S/s do 1 S/min, jak też mogą być przesyłane do smartfonu/tableta z szybkością od 1 S/s do 1 S/min. www.omega.com

lu ty

2 0 1 5

nowe produkty

URZĄDZENIA I SYSTEMY POMIAROWE

Wielofunkcyjne moduły interfejsu DAQ Moduł wejść i wyjść analogowych i cyfrowych LabJack T7 zawiera dokładne i wydajne przetworniki A/C i C/A z interfejsem USB oraz Ethernet i przeznaczony jest do pracy w systemach pomiarowych. Moduł zawiera 16-bitowy przetwornik A/C o szybkości próbkowania 100 kS/s z wbudowanym buforem pamięci FIFO o wielkości maksymalnie 32764 bajtów. Przetwornik połączony jest z układem kondycjonowania sygnału pozwalającym na korzystanie z jednego z czterech zakresów pomiarowych ±10, ±1, ±0,1 i ±0,01 V, przy impedancji wejściowej 1 GΩ. Liczba kanałów wejściowych wynosi 14 przy połączeniu niesymetrycznym (single-ended) lub 7 kanałów symetrycznych. Istnieje możliwość zwiększenia potencjału urządzenia aż do 84 wejść za pomocą płytki multipleksera Mux80. Po stronie wyjścia urządzenie zawiera 2-kanałowy 12-bitowy przetwornik C/A o zakresie 0‒5 V oraz 2 wyj-

ściach prądowych o wydajności 10μA i 200μA, które przydają się w pomiarach rezystancyjnych (rezystory, termistory, RTD). Są też 23 linie wejść–wyjść cyfrowych, które można skonfigurować jako linie timerów i liczników z opcją pracy taką jak: wyjścia PWM, pomiar czasu impulsów, zliczanie impulsów, wejścia kwadraturowe, wejścia i wyjścia impulsowe, wejścia częstotliwościowe. Linie cyfrowe wspierają tryby pracy interfejsów szeregowych jak SPI i I2C. Linie pomiarowe wyprowadzone są na złącza typu DB15 i DB37. Urządzenie zawiera także czujnik temperatury o dokładności 1,5°C i ma wbudowany watchdog zapewniający stabilne działanie. Komunikacja z komputerem następuje za pomocą portu ethernetowego 10Base-T lub USB 2.0, który też zasila moduł. Zakres temperatur pracy wynosi –40...+85°C. Producent dostarcza sterowniki do popularnych systemów operacyjnych i specjalizowane oprogramowanie do pomiarów. W ofercie jest też szereg dodatków i rozszerzeń (dzielniki napięcia, wzmacniacze, konwertery pętli prądowej, moduły przekaźnikowe i wiele innych). W ofercie firmy Labjack jest również moduł T7 w wersji Pro zawierający te same bloki sprzętowe co T7, ale ponadto także 24-bitowy przetwornik delta-sigma o szybkości przetwarzania 4‒160ms na 1 próbkę o wysokiej liniowości i dokładności. Drugą zmianą jest moduł komunikacyjny Wi-Fi 802.11b/g pozwalający korzystać z urządzenia przy połączeniu bezprzewodowym z komputerem. Egmont Instruments, tel. 22 850 62 05, www.egmont.com.pl

Rejestrator ciśnienia, wilgotności i temperatury z bezprzewodową transmisją danych Do oferty firmy Omega trafił kolejny rejestrator danych z bezprzewodową transmisją w standardzie IEEE 802.15.4. Model OM-CP-RFPRHTEMP2000A służy do pomiaru ciśnienia, wilgotności i temperatury. Może znaleźć zastosowanie w stacjach pogodowych, do monitorowania ciśnienia barometrycznego w wysokich budynkach oraz do monitorowania warunków panujących w magazynach, laboratoriach klinicznych i w strefach czystych. Zawiera ekran LCD wyświetlający informacje o bieżących wynikach pomiaru oraz wartościach minimalnych, maksymalnych i średnich. Statystyki mogą być kasowane przyciskiem znajdującym się na panelu frontowym, co umożliwia wyznaczanie ich wartości dla poszczególnych przedziałów czasu. Pozostaje to bez wpływu na zarejestrowane wyniki pomiarów. Inne zalety omawianego modelu to konfigurowalne alarmy, wskaźnik naładowania baterii oraz różne opcje montażu, w tym na ścianie lub stole. Ważniejsze dane techniczne: Pomiar temperatury

– zakres: –20…+60°C, – dokładność: ±0,5°C, – rozdzielczość: 0,001°C. Pomiar ciśnienia – zakres: 250…1300 mb, – dokładność: ±10 mb, – rozdzielczość: 0,02 mb. Pomiar wilgotności – zakres: 0…95% RH, – dokładność: ±3 RH, – rozdzielczość: 0,1% RH, – jednostki temperatury: °C, °F, °R, K, – jednostki wilgotności: %RH, mg/mL, temperatura punktu rosy, – jednostki ciśnienia: mb, PSI, inHg, mmHg, atm, tor, Pa, m, kPa, MPa. OM-CP-RFPRHTEMP2000A może pracować jako moduł autonomiczny lub transmitować dane bezprzewodowo do komputera. Zasięg transmisji wynosi w zależności od modelu i warunków zewnętrznych od 150 m wewnątrz pomieszczeń do 1200 m w wolnej przestrzeni przy bezpośredniej widoczności anten. www.omega.com

lu t y

20 1 5

nowe produktyy

URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE I ELEKTROMECHANICZNE Tanie zasilacze sieciowe 36 VDC/9,7 A i 48 VDC/7,3 A do montażu panelowego Delta Electronics powiększa ofertę zasilaczy sieciowych PMT do montażu panelowego o dwa nowe modele 350-watowe: PMT-36V350W1AR i PMT-48V350W1AR o parametrach wyjściowych odpowiednio 36 VDC/9,7 A i 48 VDC/7,3 A. Są to zasilacze jednowyjściowe zamykane w lekkich, aluminiowych obudowach odpornych na korozję z wbudowanym wentylatorem o automatycznie regulowanej prędkości obrotowej. Pracują w dwóch zakresach napięć wejściowych, 90...132 VAC i 180...264 VAC wybieranych za pomocą przełącznika. Podobnie jak pozostałe zasilacze z rodziny PMT są projektowane do tanich aplikacji, przy czym bazują na komponentach dobrej jakości i nie odbiegają pod względem parametrów od modeli wyższej klasy. Spełniają wymogi norm bezpieczeństwa użytkowania IEC/EN/UL 60950-1 dla sprzętu IT oraz EN 55022 Class B w zakresie kompatybilności elektromagnetycznej. Zapewniają współczynnik MTBF przekraczający 700 tys. godzin. Zawierają zabezpieczenie zwarciowe, nadnapięciowe, przeciążeniowe i termiczne.

Przyciski bezpieczeństwa MP Apem oferuje dwukrokowe przełączniki MP przeznaczone do pracy w układach bezpieczeństwa. Styki mechaniczne zostały w nich zdublowane przez kontakty optyczne, aby zapewnić całkowitą pewność zadziałania w najcięższych warunkach środowiskowych. Są zgodne ze standardem IEC 61508 SIL2, mają szczelną obudowę (IP68), sygnalizują działanie dźwiękiem (kliknięcie) i mają dużą trwałość mechaniczną sięgającą 1 mln zadziałań. Eltronika, tel. 22 751 97 44, www.eltronika.pl

Siłowniki rurowe o zasięgu 720 mm i maksymalnej sile 474 N

Wielokolorowe lampy sygnalizacyjne kopułkowe LED o stopniu ochrony IP67

W ofercie firmy Parker pojawiła się nowa seria siłowników liniowych ETT dla producentów OEM. Są to dwuczęściowe elementy składające się ze statora z wbudowanym obwodem sprzężenia zwrotnego i tłoczyska ze stali nierdzewnej AISI 304 ze znajdującymi się na nim magnesami. Zapewniają stopień ochrony IP67. Wyróżniają się dużym przyspieszeniem i szybkością, zapewniającymi lepszą dynamikę niż w przypadku typowych siłowników hydraulicznych, a przy tym również niższym kosztem

Banner Enginneering uzupełnia ofertę przemysłowych lamp sygnalizacyjnych o nową serię wielokolorowych lamp kopułkowych EZ-LIGHT K90 stanowiących silne źródło światła dobrze widoczne z dużej odległości. Są to lampy produkowane w poliwęglanowych obudowach o stopniu ochrony IP 67 i średnicy 90 mm, występujące w wersjach 1-, 2-, 3-, 4- i 5-kolorowych (biały, niebieski, zielony, żółty, czerwony). Lampy serii K90TL umożliwiają przełączanie pomiędzy poszczególnymi kolorami po doprowadzeniu napięcia do odpowiedniego wejścia sterującego, a w przypadku serii K90L dostępne jest dodatkowe wejście sterujące, umożliwiające przełączenie lampy w tryb błyskowy o częstotliwości 1,6 Hz. Wszystkie modele są zasilane napięcie stałym z zakresu 12...30 VDC, pobierając odpowiednio od 475 do 175 mA prądu. Pracują w zakresie temperatur otoczenia od –40 do +50°C. Ich jasność wynosi od 35 lm w przypadku wersji żółtej (590 nm) do 200 lm w przypadku wersji białej (6000...7100 K).

utrzymania wynikającym z ich dużej sprawności i mniejszego zużycia energii. Zakres zastosowań obejmuje głównie urządzenia do automatycznego pozycjonowania podzespołów. Ważniejsze dane techniczne: – siła ciągła: 8…118 N (maksymalna 32…474 N), – szybkość: do 4 m/s, – przyspieszenie: 200 m/s2, – powtarzalność: ±0,05 mm, – zasięg: do 720 mm, – rozmiary: 32 i 50 mm, – standard montażu: ISO 15552:2005-12.

www.deltapsu.com

www.bannerengineering.com

www.parkermotion.com

lu ty

2 0 1 5

nowe produkty Bieżące nowości – www.automatykaB2B.pl

URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE I ELEKTROMECHANICZNE

60-watowe modułowe zasilacze przemysłowe

Wyłącznik ryglujące osłon z kodowaniem RFID

W ofercie firmy Farnell element14 pojawiły się nowe zasilacze impulsowe AC-DC firmy XP Power z serii ECE60 o mocy wyjściowej 60 W. Mają niewielkie wymiary (91 × 38 × 28 mm) i przeznaczone są do zasilania układów automatyki w przemyśle. Zasilacze mają budowę modułową, są umieszczane w zalewanej obudowie i są przeznaczone do montażu na płytce drukowanej lub chassis, a gęstość mocy przekracza w nich 10 W/ cal3. Jednostki charakteryzują się małą mocą pobieraną z sieci przy braku obciążenia (poniżej 0,3 W) i pozwalają na chwilowe przeciążanie do 130% mocy znamionowej. Można zasilać je napięciem z zakresu 85‒264 VAC. Zakres temperatur pracy wynosi od –25 do +70°C, a izolacja pomiędzy stroną wtórną a pierwotna wytrzymuje 3 kV. Zasilacze są dostępne w 16 różnych wykonaniach różniących się głównie napięciem wyjściowym (od 3,3 do 48 V). Maksymalny prąd dla danego napięcia ograniczany jest przez moc zasilacza. Sprawność przetwarzania waha się od ok. 84 do 89%. Obwody wyjściowe zasilacza są w pełni zabezpieczone przed przeciążeniem i stanami nieustalonymi.

Rockwell Automation oferuje nowe wyłączniki ryglujące osłon – Guardmaster z serii 400G-LZ, które stanowią uzupełnienie oferty komponentów bezpieczeństwa marki Allen-Bradley. Wyłączniki łączą w sobie technologię mikroprocesorową z kodowaniem techniką RFID – dzięki takiemu rozwiązaniu mechanizm blokujący działa tylko w przypadku wykrycia prawidłowego aktywatora. Funkcjonalność stałego monitorowania sworznia pozwala na osiągnięcie najwyższego poziomu bezpieczeństwa dla wykrywania zamknięcia osłony i monitorowania ryglowania PLe, kategoria 4 wg ISO 13849-1 i SIL 3 wg IEC 61508 i IEC 62061. Pomimo zapewnienia tak wysokiego poziomu bezpieczeństwa seria 440G-LZ, zużywa 60% mniej energii w porównaniu do innych wyłączników ryglujących. Wysoka siła trzymania na poziomie 1300 N, prostota montażu oraz możliwość zbliżania aktywatora z czterech kierunków pozwala na szeroki zakres zastosowań, zarówno dla globalnych dostawców maszyn, jak i użytkowników końcowych. Wyłącznik ryglujący serii 440G-LZ występuje w dwóch wersjach: Power-to-Release oraz Power-to-Lock. Pierwsze wykonanie zapewnia bezpieczeństwo obsługi, natomiast drugie przeznaczone jest dla ochrony maszyn. Wyłączniki cechują się stopniem ochrony IP69K, co pozwala na ich stosowanie w aplikacjach pracujących w trudnych warunkach przemysłowych.

Farnell element14, http://pl.farnell.com

Rockwell Automation, www.rockwellautomation.pl

Małogabarytowe zasilacze przemysłowe 12/24/48 VDC o mocy 500 W Do oferty XP Power dołączyła seria małogabarytowych zasilaczy sieciowych GSP500 dla przemysłu i aparatury medycznej, które przy mocy znamionowej 500 W charakteryzują się bardzo małymi wymiarami obudów, wynoszącymi 170,4 × 101,6 × 41,9 mm. Występują one w wersjach jednowyjściowych o napięciu znamionowym 12, 24 i 48 VDC z dodatkowym wyjściem pomocniczym 12 V/ 0,3 A przeznaczonym do zasilania opcjonalnego wentylatora. Spełniają wymogi standardów bezpieczeństwa obowiązujących w aparaturze medycznej (ANSI/AAMI ES60601-1 3rd edition) i systemach IT (IEC/UL/EN60950-1). Mogą być przeciążane do 650 mW przez maksymalnie 100 ms. Zasilacze GSP500 wykazują praktycznie płaską charakterystykę sprawności w funkcji prądu wyjściowego. Do poprawnej pracy wymagają wymuszonego przepływu powietrza z szybkością 12 cfm. Chłodzone tylko

przez naturalną konwekcję mogą oddawać do obciążenia maksymalną moc ograniczoną do 180 W. W ofercie XP Power dostępne są wersje bez wentylatora oraz ze zintegrowanym wentylatorem o zmiennej prędkości obrotowej (opcja -EF), dostosowanej do temperatury wewnątrz obudowy, napięcia wejściowego i prądu wyjściowego. Dopuszczalny zakres temperatur pracy wynosi od –40 do +50°C (do +70°C z ograniczoną mocą wyjściową). www.xppower.com

lu t y

20 1 5

nowe produktyy

URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE I ELEKTROMECHANICZNE Jednowyjściowe zasilacze przemysłowe 1200…2200 W z izolowanym pływającym wyjściem 54 VDC i 12 VDC

Przemysłowe zasilacze sieciowe 24 V typu slim o uniwersalnym zakresie napięć wejściowych

Murata Power Solutions dodaje do oferty serię programowalnych przemysłowych zasilaczy sieciowych na szynę DIN wyposażonych w interfejs I2C i dwukierunkową izolację wyjścia z wykorzystaniem tranzystora MOSFET. Mierzą one zaledwie 355,6 × 101,6 × 41 mm co oznacza, że możliwe jest zamontowanie obok siebie 4 jednostek w szafie 19-calowej, w której zajmują one wysokość 1 U. Dostępne są wersje z wyjściem 54 VDC (1600 W) lub

Wieland Electric dodaje do oferty zasilaczy przemysłowych dwie nowe serie jednostek typu slim wyróżniających się małymi gabarytami: jednofazowe WIPOS PS1 i trójfazowe WIPOS PS3. Są to zasilacze o dużej niezawodności, zdatne do pracy w dopuszczalnym zakresie temperatur od –40 do +70°C i mogące oddać do obciążenia pełną moc wyjściową przy maksymalnej temperaturze +60°C. Ich szeroki zakres napięć wejściowych, wynoszący 85…264 VAC/90…350 VDC dla serii PS1 i 320…576 VAC/450…810 VDC dla serii PS3, pozwa-

+12 VDC (1200 W, 1600 W, 2200 W). Mogą one być łączone w konfiguracji nadmiarowej. Akceptują napięcia wejściowe z uniwersalnego zakresu 90…264 VAC. Pływające, izolowane wyjście umożliwia uzyskanie zarówno dodatniego, jak i ujemnego napięcia. Komunikacja z resztą systemu może się odbywać w oparciu o protokoły I2C lub PMBus. Zasilacze D1U4 są zabezpieczone przed chwilowym (min. 20 ms) zanikiem napięcia wejściowego przy pełnej mocy oddawanej do obciążenia. Pozostałe cechy: – stała częstotliwość taktowania, – brak wymogu minimalnego obciążenia, – możliwość pracy w architekturze z podziałem prądu, – zabezpieczenie nadnapięciowe, nadprądowe, przeciążeniowe, termiczne i zwarciowe, – możliwość zdalnego monitorowania i diagnostyki. www.murata.eu

Zasilacze UPS 15-150 kVA E TM to seria zasilaczy UPS firmy AG Power, które stosowane mogą być m.in. w centrach danych, przemyśle, telekomunikacji i medycynie. Oferowane są one w zakresie mocy od 15 do 150 kV i pracują w topologii true on-line (z podwójną konwersją). Urządzenia mają współczynnik mocy PF = 0,9 i sprawność w trybie pracy online do 95%. Inne cechy to: – skalowalna budowa modułowa, możliwość wymiany modułów na „gorąco”, – THDu wyjściowe <2%, THDi wejściowe <3%, – tryb wysokiej sprawności Eco (do 99%), – szeroki zakres napięć wejściowych, funkcja konwertera częstotliwości, – EPO,

la na zastosowania w dowolnej lokalizacji geograficznej. Obie serie zawierają pojedyncze wyjście 24 VDC. Są produkowane w wersjach o zakresie prądów wyjściowych od 1,25 A do 20 A dla PS1 oraz od 5 A do 40 A dla PS3. W przypadku modeli 3-fazowych, mogą one oddawać do obciążenia pełną moc wyjściową nawet przy zasilaniu jedynie z 2 faz. Wszystkie zasilacze rodziny WIPOS mogą być przeciążane do 120% mocy znamionowej przez 10 s. Przykładowe wymiary to 110 × 90 × 32 mm dla 2,5-amperowego modelu WIPOS PS1 oraz 150 × 125 × 95 mm dla 20-amperowego modelu WIPOS PS3. www.wieland-electric.com

– wysoka redundancja modułów (n, n+1, n+x), – kolorowy wyświetlacz dotykowy 7’’, – porty komunikacyjne: RS-232, Dry Contats, USB, – opcjonalnie możliwość podłączenia karty SNMP, AS400, NMC, CMC, – baterie zewnętrzne na stelażu, konfigurowana długość łańcucha bateryjnego: od 32 do 42 szt., – wbudowany bypass mechaniczny, współpraca z generatorem, – wbudowany dziennik zdarzeń rejestrujący dane w czasie rzeczywistym.

AG IT Project, tel. 727 560 345, www.agitproject.pl, www.agpower.pl

lu ty

2 0 1 5

nowe produkty

OBUDOWY, ZŁĄCZA, MONTAŻ

5-biegunowe łącza zasilające o stopniu ochrony do IP69K i obciążalności 400 V/16 A Do oferty firmy Wieland Electric dołączyła nowa seria złączy zasilających gesis RST MINI 16i5/4 o stopniu ochrony do IP69K, zapewniającym odporność na zanurzenie do głębokości 3 m przez 2 godziny. Są to złącza 5-biegunowe o małych rozmiarach, charakteryzujące się dopuszczalnym napięciem pracy 400 V i dopuszczalnym natężeniem prądu 16 A na kontakt. Ich oferta obejmuje wtyki męskie i żeńskie do obsadzania na kablach, gniazda do instalacji na obudowach oraz gotowe kable o długości od 0,5 m do 5 m z obsadzonymi wtykami na jednym lub obu końcach. Zastosowano w nich system automatycznego blokowania TWISTLOCK eliminujący możliwość wypadnięcia wtyku z gniazda. Rozłączenie wymaga obrócenia pierścienia zabezpieczającego, a w przypadku opcjonalnego wykonania „Safelock” dodatkowo odblokowania mechanizmu za pomocą śrubokręta. Dzięki systemowi kodowania mechanicznego i kodowania kolorami praktycznie wyeliminowano ryzyko błędnego podłączenia. Standardowe gwinty M20 pozwalają na wymienne stosowanie różnych rodzajów przepustów kablowych. Jak podaje producent, system gesis RST MINI pozwala nawet o 80% skrócić czas instalacji w stosunku do innych standardów złączy o porównywalnych parametrach technicznych. Złącza gesis RST MINI są też dostępne w wersjach 3-biegunowych (ozn. RST16i3/2). www.wieland-electric.com

Preparat szybkoschnący do tworzyw sztucznych i metali o czasie zastygania <1 s Firma Dymax opracowała nowy preparat szybkoschnący o oznaczeniu 3401 przeznaczony do łączenia i uszczelniania elementów m.in. z tworzyw sztucznych i metali. Charakteryzuje się on czasem zastygania poniżej 1 s przy utwardzaniu promieniowaniem o długości fali 385 nm z zakresu bliskiego ultrafioletu, a całkowitą wytrzymałość uzyskuje po kilkudniowym schnięciu w miejscu zacienionym. Dymax 3401 jest rekomen-

Kontenery do przechowywania substancji łatwopalnych Firma Denios oferuje przeciwpożarowe kontenery i magazyny typu BMC z możliwością wchodzenia. Spełniają one wymagania normy PN-EN 13501-2 i zapewniają odporność ogniową REI 120. Do wyposażenia podstawowego stalowych kontenerów przeciwpożarowych należą: obszerna wanna wychwytowa wraz z kratą (gwarantuje zgodność z Prawem Ochrony Środowiska) oraz samoczynnie zamykające się drzwi T90. Dodatkowe wyposażenie może być zamontowane odpowiednio do potrzeb. Może być nim np. ustalacz drzwi z dopuszczeniem DIBt, ogrzewanie lub chłodzenie, ochrona przeciwwybuchowa, regały, wkłady do wanien z PE oraz instalacje gaśnicze. Dostępne są również techniczne urządzenia wentylacyjne, które mają przeciwpożarową blokadę gwarantującą przepisową wymianę powietrza. Oświetlenie jest dostępne w wersji standardowej lub, na życzenie, przeciwwybuchowej. Magazyny ppoż. Denios są wyposażone w samoczynnie zamykające się drzwi jedno- lub dwuskrzydłowe, przy czym klient może swobodnie wybrać usytuowanie drzwi. W celu zapewnienia bezpieczeństwa pracownikom w przypadku pożaru, automatyczne urządzenie zamykające jest zaopatrzone w zamek. Dzięki niewielkiej masie własnej (np. w porównaniu z tradycyjnymi kontenerami betonowymi) omawiane kontenery przeciwpożarowe są łatwe do przemieszczania. Stąd też często wykorzystywane są wewnątrz budynków, choć nadają się także do użytkowania na otwartej przestrzeni. www.denios.pl

dowany do podłoży ABS, PC, PCTG, PEI, PETG, PI, PSDU i PVC, a także mosiężnych i szklanych. Może być aplikowany ręcznie lub nakładany na liniach produkcyjnych przez automatyczne systemy dozujące. Jest dostępny w strzykawkach o pojemności 30 ml do nakładania ręcznego oraz w zasobnikach o pojemności 300 ml do automatów dozujących. Zapewnia odporność na działanie ciepła i wilgoci. Charakteryzuje się małą kurczliwością (0,2%). Rekomendowany przez producenta zakres temperatur pracy wynosi od –54° do +150°C. www.dymax.com

lu t y

20 1 5

nowe produktyy

OBUDOWY, ZŁĄCZA, MONTAŻ Obudowy z tworzyw sztucznych z dwoma wejściami kablowymi Oferta obudów firmy HARTING z serii Han-Compact została poszerzona o wersje z dwoma wejściami kablowymi – górnym i bocznym rozmiaru M20. Obudowy dostarczane są z wejściami kablowymi zamkniętymi – poprzez obrót dławnicy zostają one otwarte. Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwa jest redukcja stosowanych części oraz zwiększenie elastyczności aplikacyjnej. Stosowanie nowej obudowy, zwłaszcza ze złączami z serii Han Q z przyłączeniem typu Quick Lock, zapewnia szybki montaż obiektowy bez konieczno-

ści stosowania specjalistycznych narzędzi. Obudowa Han-Compact umożliwia stosowanie wszystkich złączy z tej serii. Cechuje się ona stopniem ochrony IP65 w stanie zamkniętym i klasą palności V0 zgodnie z UL 94. Dopuszczalny zakres temperatur pracy wynosi od –40°C do 125°C. HARTING, tel. 71 352 81 71, www.harting.pl

Złącza odporne na detergenty i środki dezynfekujące Włoska firma ILME wprowadziła do swojej oferty nowe złącza przeznaczone dla przemysłu spożywczego, które są odporne na działanie chemicznych środków czyszczących i dezynfekujących, kwasów i zasad. Zostały one umieszczone w obudowach typu T/H oraz T/C o wysokim stopniu ochrony IP66 oraz IP69, co pozwala na mycie strumieniem wody. W obudowach można zastosować każdy dowolny wielopinowy wkład złącza elektrycznego z oferty ILME. Materiał, z jakiego wykonane są obudowy, odpowiada wymogom EHEDG (European Hygienic Engineering & Design Group) dotyczącym materiałów używanych w urządzeniach mających kontakt z żywnością. Conprod, tel. 880 583 378, www.conprod.pl

Złącza światłowodowe o najwyższym stopniu odporności na warunki środowiskowe Najnowszą propozycją firmy Hubert+Suhner w zakresie interfejsów przemysłowych jest rodzina złączy światłowodowych Q-ODC-12 charakteryzujących się odpornością na najbardziej ekstremalne warunki pracy. Zapewniają one równocześnie dużą gęstość połączeń; przy wymiarach porównywalnych z wcześniejszymi 2-włóknowymi złączami Q-ODC mogą łączyć maksymalnie 12 kanałów jedno- lub wielomodowych (z ferrulami MT) w aplikacjach przemysłowych i FTTA.

Złącza Q-ODC-12 przeszły rygorystyczne testy w zakresie odporności na wibracje i udary mechaniczne oraz na narażenia środowiskowe. Są wodoszczelne, pyłoszczelne i odporne na korozję. W szczególności mogą pozostawać przez 30 dni w zanurzeniu do 3 m bez pogorszenia swoich właściwości. Ich zakres zastosowań obejmuje transport kolejowy i morski, instalacje wojskowe, przemysł wydobywczy, energetykę, automatykę przemysłową i okablowanie budynków. Ważniejsze parametry: – straty wtrącone w zależności od rodzaju światłowodu: • wielomodowy: typ. 0,35 dB, maks. 0,6 dB, • jednomodowy: typ. 0,25 dB, maks. 0,75 dB, • wielomodowy małostratny (MM MT Elite): typ. 0,1 dB, maks. 0,3 dB, • jednomodowy małostratny (SM MT Elite): typ. 0,1 dB, maks. 0,3 dB, – wytrzymałość na rozciąganie: 500 N, – dopuszczalne statyczne obciążenie boczne: 30 N, – dopuszczalny zakres temperatur pracy: –40...+85°C (w zależności od rodzaju kabla), – wytrzymałość na wibracje: 10 g (10...500 Hz) – wytrzymałość na udary: 50 g, – stopień ochrony: IP 68, – MTTF: 100 cykli. www.hubersuhner.com

lu ty

2 0 1 5

Automatyka w najlepszym wydaniu Magazyn APA to pierwsze źródło informacji dla menadżerów i inżynierów automatyków, osób odpowiedzialnych za produkcję, projektowanie, zakupy komponentów oraz utrzymanie ruchu.

Poznaj magazyn APA

Dlaczego warto nas czytać

•

Jesteśmy źródłem informacji dla przedstawicieli firm przemysłowych, producentów maszyn oraz integratorów systemów

•

Piszemy o automatyce i sterowaniu, napędach, energetyce, pomiarach oraz robotyce i oprogramowaniu

•

Zajmujemy się tematyką projektowania systemów automatyki, pomiarowych oraz oprogramowania, kwestiami zaopatrzenia i utrzymania ruchu

•

Co miesiąc publikujemy ponad sto (a nawet ponad dwieście!) stron z nowościami z branży, wywiadami, raportami i artykułami technicznymi

•

Co roku wydajemy Informator Rynkowy Automatyki – kompleksowe opracowanie zawierające analizy rynku i przedstawiające najważniejszych dostawców w branży

•

Gwarantujemy codzienny dostęp do nowości poprzez stronę www.automatykaB2B.pl oraz codzienny newsletter

Wydanie papierowe Co miesiąc na Twoim biurku Prenumeratę zamówisz tutaj: www.automatykab2b.pl/ prenumerata

Bezpłatne wydanie elektroniczne Wydanie cyfrowe regularnie w Twojej skrzynce mailowej Zamówisz je tutaj: www.automatykab2b.pl/ eprenumerata

•

Współpracują z nami czołowe światowe firmy z branży automatyki i wiele przedsiębiorstw lokalnych

•

Wszystkie artykuły redagują inżynierowie – otrzymujesz dzięki temu sprawdzone, merytoryczne informacje

•

Publikujemy unikalne wywiady z ludźmi odnoszącymi sukcesy w naszej branży

•

Co miesiąc opracowujemy raporty rynkowe – zawsze będziesz na bieżąco z ofertą firm na rynku

•

Tylko u nas znajdziesz opisy nowych produktów, zanim pojawią się one u polskich dystrybutorów

•

Nie zapychamy stron artykułami naukowymi – piszemy dla praktyków, osób pracujących w przemyśle Jak być na bieżąco z branżą?

To proste ! Dajemy Ci możliwość czytania nowości z branży i merytorycznych artykułów w sposób, jaki lubisz. APA to kilka form publikacji:

Portal oraz newsletter

Wydanie tabletowe

Wersja mobilna

Znajdziesz nas w Internecie – na bieżąco aktualizowany portal www.automatykaB2B.pl Możesz również zamówić codzienny newsletter

Czytaj APA korzystając z iPada Wpisz w kiosku Apple Store hasło APA lub AVT-Korporacja

Możesz nas czytać 24 godziny na dobę m.automatykab2b.pl

Automatyka, Podzespoły, Aplikacje to magazyn najlepiej poinformowanych automatyków w Polsce! Prenumerata APA to gwarancja zawsze aktualnych i merytorycznych artykułów oraz newsów branżowych. Wydanie papierowe, elektroniczne, tabletowe i strona internetowa – czytaj nas tak, jak lubisz! lu ty

2 0 1 5

Wydanie papierowe to oczywiste korzyści Drogi Czytelniku! Ambicją wydawcy miesięcznika „Automatyka, Podzespoły, Aplikacje” jest realizacja hasła „APA na biurku każdego automatyka”, dlatego w prenumeracie branżowej nasz magazyn dostępny jest ze zniżką aż 50%. Nie ma znaczenia, w jakiej ﬁrmie i na jakim stanowisku pracujesz – wystarczy, że zamawiając prenumeratę na stronie www.automatykaB2B.pl/prenumerata wypełnisz znajdującą się tam ankietę. Jeżeli chcesz polecić pismo swoim kolegom z branży, możesz nam podać kontakt do nich, a my wyślemy im magazyn APA. Standardowa cena prenumeraty 12-miesięcznej w ofercie publicznej wynosi 110 zł, zaś prenumeraty 24-miesięcznej – 160 zł.

Nie zwlekaj! Prenumeratę możesz zamówić w sposób, który Tobie najbardziej odpowiada: – dokonując wpłaty na konto: AVT – Korporacja Sp. z o.o., ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa, BNP Paribas Bank Polska SA, 97 1600 1068 0003 0103 0305 5153 (wzór blankietu obok) – poprzez stronę www.automatykaB2B.pl lub www.avt.pl, dokonując transakcji kartą płatniczą, – wysyłając SMS o treści PREN na numer 663 889 884 – my oddzwonimy do Ciebie i przyjmiemy Twoje zamówienie, – kontaktując się w dowolny sposób bezpośrednio z Działem Prenumeraty Wydawnictwa AVT, ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa, tel. 22 257 84 22, faks 22 257 84 00, e-mail prenumerata@avt.pl.

Jeżeli jesteś automatykiem, zamów roczną prenumeratę APA za połowę ceny, tj. tylko 60 zł. Prenumerata? Naprawdę warto!

Indeks reklam i prezentacji firmowych Firma Advantech Poland Antaira Technologies APAR Astat ASTOR B&R Automatyka Przemysłowa Balluff Bosch Rexroth Conrad Electronic COPA-DATA Eldar Elmark Automatyka Eltron Emerson Industrial Automation Endress+Hauser Giełda Mediowa Guru Control Systems HARTING Polska Hydac IrTech JM elektronik

lu t y

20 1 5

Strona 48, 51 12 14 1, 13 1 1, 31 41 1 1, 52, 91 1 7 1, 14 1, 17 1 92 9 1, 37, 62 1 10 47, 63 49

Firma LEM Merawex Mitsubishi Electric Neopta Electronics OptiNav Pentair Pepperl+Fuchs Phoenix Contact Qwerty Rittal Rockwell Automation Sabur Schneider Electric Siemens steute Polska Targi Automaticon Testo Turck Weidmüller WObit

Strona 15 1 1, 3, 70 39 60, 61 1 56 16 12 1 1 1 1 2, 68 1 32 54, 55 57 1, 65, 67 1, 11, 58