Выданя другоє, інтернетовоє, выправеноє подля первого выданя: Ужгород, 2004 Русинська Вебкнига www.ruwega.com
Ужгород 2012 Русинська Веб книга Намалёвала Тамара Керча Написав Славко Слободан ! букварь Бетярьськый Русинська Вебкнига www.ruwega.com
Мала бетярька и бет ярик , што обыч а йный вже букв а рик устигли ск орше прочит а ти, за сесь теп ерь ся г одны бр а ти. А кедь ищ и буквы не знают, най м а мка з н яньком їм чит а ют. © Іґорь Керча, 2001, тексты © Тамара Керча, 2001, ілустрації Русинська Вебкнига www.ruwega.com
Русинська азбука Аа Àà Бб Áá Вв Ââ Гг Ãã Ґґ ¥´ Дд Ää Ее Åå Єє ªº Ёё ¨¸ Жж Ææ Зз Çç Ии Èè Іі ²³ Її ¯¿ Йй Éé Кк Êê Лл Ëë Мм Ìì Нн Íí Оо Îî Пп Ïï Рр Ðð Сс Ññ Тт Òò Уу Óó Фф Ôô Хх Õõ Цц Öö Чч ×÷ Шш Øø Щщ Ùù ъ ú ы û ь ü Юю Þþ Яя ßÿ Русинська Вебкнига www.ruwega.com
Абранка Абранка, Абранка... селочко малоє. Абранка, Абранка... слово чарувн оє. Абрака-дабрака світами ходила, Абранку, Абранку у горах заб ыла. 4 Русинська Вебкнига www.ruwega.com
Бубен Бу-бу-бу... Б у бен бє — се бубн а рь бу-бну- є. Да вно, як дав р осказ царь, в селї бубнов а в бохта рь. Днесь бубнує д іско, и гуч ит, и блискат. 5 Русинська Вебкнига www.ruwega.com
6 Воловецька вувча школа Волов ець, Волов ець... Взяв ся вч ити вул ов ець. Обступили вувцї вола, за чала ся в у вча шк ола. Русинська Вебкнига www.ruwega.com
Но, ан у впов іжте “бу-у”! Ву вцї ка жут “бе-е” ём у . Вул росс ердив ся на вто: Ци огл у хли сьте, ци што? Но, ищ и раз “бу-у” каж іт! Ву вцї зась лем “бе-е” в одв іт. Вул копытом ду бкнув л юто: Бу-у, бу-у, бу-у! Поб ий вас ґ у та ! Не серд їт ся, п а не в оле, не вал у шні сьме в ошк олу: ку лько тямим е себе, все сьме говор или “бе-е”. И удт огды у Вол у вци вже не йдут до шк олы в у вцї , лем усе, як ся пас у т, ка жут “бе-е” тай ся смі ют. Де буча ти, де беч а ти, тр еба д у же фа йно зн а ти. 7 Русинська Вебкнига www.ruwega.com
8 Гортуля Мы ся х одиме куп а ти на н а шу рік у и ма ло ся обпік а ти там на с онїчку. На ріц ї выс окі га тї, вбы не б ыло повени. Мої ґ а тї — партичк а сті, нянёвы — цятк овані. Ей, кеб ы вы зн а ли, дїти, што то за рік а там скака ти мож у в оду пр осто з бережк а . Су ньголов я не скак а в, я не гу лю-гу лю: так бых на чол о доста в велику гортулю. Русинська Вебкнига www.ruwega.com
9 Ґоронда Ґоронд а хоть не стол иця, туй парадні одданицї, а в сос їднум Страбіч ові и в мадярськум Баркас ові їм на п а ру лінґар ї, кр а сні хлопцї -бетяр ї. Туй не г оры, не грунк ы, лем в ком орах туй гурк ы... Помало їх, т о бід а , ґ у та бы ю п обила! Русинська Вебкнига www.ruwega.com
10 Дрымба Хоть бы я и б оса была, дрымбу бы-м соб і куп ила, най на др ымбу задрымб а ву, бо за нив уже вмир а ву. Дрым-дрым, торомб а та — так мен е навч ила ма ти. Дрым дрым, торомб а ня, мати йгр ала — сл у хав няньо, ба ба йгр а ла — слу хав дїдо. Ци ч ули сьте дрымбу, д їти? Русинська Вебкнига www.ruwega.com
11 Есень — Ёвра Есень, Есень... Де се? Де се? Тадь тот о поп иля Чопа! Там, де, зн а єте, Евр опа! Ёвра, Ёвра... В Ёврї была стража добра. Туй сторожит ся границя, за то Ёвра – Сторожн иця. Русинська Вебкнига www.ruwega.com
Жнятино В Жн ятинї так оє б ыло, онь додн есь ся не заб ыло!... Ишли женцї жито жати тай заб ыли с ерпы взяти... Серпы взял и, хлїб заб ыли — так і тото женцї б ыли! 12 Русинська Вебкнига www.ruwega.com
За ріков Заріча За ріков Заріча, а за бр одом З а бродь, на горбк у смер еча, а за горбом З а горб. «За» ззад «и» – то Иза, ззад «м еду» – мед у за. Ба ба н осит бу зы, дерево – голу зы. Позад н очи исто бу де б іла дн ина, а йбо н иґда ч исто –из пса солонина. 13 Русинська Вебкнига www.ruwega.com
14 Иршава – Ілниця Ирш ава, Ирш ава... Што-сь так а иржа ва? Ма ло бы тя ч истити, тр еба тя набл ищити. Возьму р янду, в озьму др у тку та почу хаву тя вшитку, кедь не д оста раз, та два — вбы-сь блищ а ла, як нов а ! Ілниця пиля Иршавы, а йбо н икус не ирж а ва. Русинська Вебкнига www.ruwega.com
15 Кострино У Костринї, на Крас ії, сїдалк овый в ытяг дїє. Сядеме у с їдало з лыжами из д їдом мы, вытягнеме ся гор і, бо мы з д їдом лыжар ї. Туй ссув а ти ся не пр осто, вбы лем сн їгу б ыло доста. Тр еба тр а су фа йно зн а ти и не тр еба ся бо яти. Я ся н икус не бо яв, я зад д їдом ся спущ а в: дїдо взяв мен е на плечі, звезли сьме ся в єдно дв ычи. Русинська Вебкнига www.ruwega.com
16 Лучкы Де над Латорицёв лу чкы зелен їли, там одда вна н аші люде ся селили. Нїшто б ыло туй крут ити кл ючкы, та сел о так и назва ли: Лу чкы. А теперь сут Лучкы вже двоякі: и Маленькі, и Вел икі, вшелиякі. Ко бы се збагн у ти муг: тадь велика лу чка — луг! Русинська Вебкнига www.ruwega.com
17 Мараморош Мараморош, што гов ориш ? Мр а -мор ож, мр а -мор ож ма єш в г орах? Русинська Вебкнига www.ruwega.com
Нанково На нково, Н а нково, ма мчино-сь ци н яньково? Вадь так, як Вон їґово: ничиє и н икого?18 Русинська Вебкнига www.ruwega.com
19 Озеро Морськоє Око Озеро Морськоє Óко глубоченькоє, нївр оку, може, и не м а є дна. Та йна скр ыта в нюм єдн а : розбуйничкы бр атчикы золото в нюм пр ятали, лем ож де, н ико не зн а є, тай ци д а коли ся н а йде? Русинська Вебкнига www.ruwega.com
20 Пікуй Ко не быв на гор ї так у й, мусит вылїзти на Пік уй! Щи го назыв а ют Г у сля, бо туй в ітер в ічно гу слят. Ко залїзе на сесь пік — каждый вывалит язык, од невиданых красот р оствором роств орит рот. Ко хоть раз на Г у сли б у де, ниґда тот о не заб у де! Русинська Вебкнига www.ruwega.com
21 Руна Ко йде в Р у ну, в полон ину, най бер е и солон ину. Пр осторы туй р оствором, лем дуйт и не пр осто там: фест изм у чиш ся и впр ієш, тай, біз у вно, зголодн їєш. Солон инка см а -ажена, ск ыбка хл їба пр а -ажена! Ко не м а є д яку їсти — в полон ину тр еба лїзти! А шт о кр а сна полон ина, коли божа ф а йна дн ина! Хоть он а не д у же ру на, довкол а шных гор кор у на. Русинська Вебкнига www.ruwega.com
Скотарьськоє Ой, то д а вно б ыло, дїти, што в сї г оры синёв иді утїк а ли од біды на ші пр а - баб ы й дїд ы! Туй дымн янкы будов а ли, вувчар или-ґаздов а ли. Тв ердо б ыли бетяр ї, премайсл а вні скотар ї! За ту сла ву їх бетярьську зва ло ся село Скот а рьськым. 22 Русинська Вебкнига www.ruwega.com
Трембіта Тремб іта, як была маленька щи, та была так а , як п ищалка, така як єдн а пас у лька, фітькалка піцюлька. Айбо д у же ся измаг а ла: пла вала, ґімнастиков а ла, ка ші поїла о-го-го-го, зна ли бы сьте, што мн ого-мн ого. А теперь позирайте, дїти, яка выросла трембіта! Не пудн яв бы ю ни як а ни Кр отон наш Фірц а к, бо так а чажк а вже ст а ла, што и л ежачи бы вп а ла. Вже одыйшл а у пенз ію тай лежит собі в музею. 23 Русинська Вебкнига www.ruwega.com
24 Уґля Угля коплют в Ілници, суль в солотвинськум кунци. Кедь уд с оли йти до у гля, Десь на серединї – Уґля. Ба ци й в Уґли штось коп а ли, же пещеры повбстав а ли? Русинська Вебкнига www.ruwega.com
25 Фанчиково Ма йфайні фа нкы в Ф анчикові , пекл а ба бка П а нцї й Ф еренцови. А топа нкы м а йфайні Б а тёвы, были не лем у Ба тёві . – Ой, неб оре Ф еренце, ци ты с їяв зеренце? – Я не с їяв, не кос ив, бо щи м а ло-м ф а нок їв. Русинська Вебкнига www.ruwega.com
26 Хыжа Не є рум ынська гран иця бл ижа, гикой в селї невеликум Хыжа. Кедь там идет е, та зн а ти яло, же ХЫЖА — кумн а та , будинок , село! Сяк оє є лем туй на св ітї! Ци б ыли сьте вже в Х ыжи, д їти? Русинська Вебкнига www.ruwega.com
27 Циґановцї Циґ а новцї б ыли циґ а нська стол иця, ка ждый ц иґан хотїв ту вселити ся, а йбо лем л їпшых сюд ы приим а ли: лем ч орных, ги ков а чськой дув а ло. Пак привезли ся блїді варошськы дїти, жебы ся у та борї оздоров ити. Почорнїли, замастили ся й обпалили, та вже й не сл їдно, же б ыли білі. И як пр ийшло ся дом у верт а ти, не муг їх исп ознати ни н яньо, ни м а ти! Одтогды Циґ а новцї — вже не стол иця, циґане гет у світ розыйшл и ся, бо га ньба їм ст а ла, же б ілі дїти и вд ц иґана годны май ч орні быти. Русинська Вебкнига www.ruwega.com
28 Чоп У чер ешенькы – чоп ок, у гордова – чоп, у їду кладу т чеснок, у волося – чот. Кедь до Тисы в Ч опі в ержу, я свуй ч овник – шупс! –та попла вле онь до Ч ерны, на словацькый бук. Русинська Вебкнига www.ruwega.com
Шом Шом, Шом, Шом, называш ся так чом? Шум, шум, шум, пла влют ж а бкы в нюм. Шаш , шаш, шаш , дує в ітер аж-аж! 29 Русинська Вебкнига www.ruwega.com
30 Щербовець Щербов ець є пуд Пік уём, пуд Букювськов полонинов, де вітр иско вічно д у є, наганяє хмары синї, з щ овба, з гор щерба тых св ище, у село, на пасовище. Русинська Вебкнига www.ruwega.com
31 Юй-юй-юй На кунци у букварю дали місто бу кві Ю. Ду же см утно юй у кунци самуй. Юй-юй-юй-юй-юй, ду же см у тно юй. Пойдьте Юрику, Юлинко, розвес ельте ю маленько. Русинська Вебкнига www.ruwega.com
Я, велика панїЯ У бу квы Я ма ніЯ, вна вел ика па нїЯ. Я,– пов іла бу ква Я,–перва буква букварЯ! Туй ся вшиткы россміяли, так, што м а ло не уп али. Буква Я почерлен їла и в кон ець шор а ся скр ыла. И одт огды б у ква Ю не послїдна в буквар ю. 32 Русинська Вебкнига www.ruwega.com
СОДЕРЖАНЯ Абранка ..........................................................4 Бубен ..............................................................5 Воловецька вувча школа ................................6 Гортуля ...........................................................8 Ґоронда ...........................................................9 Дрымба .........................................................10 Есень - Ёвра ..................................................11 Жнятино .......................................................12 За ріков Заріча .............................................13 Иршава - Ілниця ...........................................14 Кострино ......................................................15 Лучкы ...........................................................16 Мараморош ..................................................17 Нанково ........................................................18 Озеро Морськоє око ....................................19 Пікуй ............................................................20 Руна ..............................................................21 Скотарьськоє ................................................22 Трембіта .......................................................23 Уґля ..............................................................24 Фанчиково ....................................................25 Хыжа ............................................................26 Циґановцї .....................................................27 Чоп ................................................................28 Шом ..............................................................29 Щербовець ...................................................30 Юй - юй -юй ...................................................31 Я, велика панїя ............................................32 Русинська Вебкнига www.ruwega.com