D-0009 Set-W by Sadaket Malik

Signature and Name of Invigilator

OMR Sheet No. : ......................................... (To be filled by the Candidate)

1. (Signature) __________________________

Roll No.

(Name) ____________________________ 2. (Signature) __________________________

(In figures as per admission card)

Roll No.____________________________ (In words)

(Name) ____________________________

D-0009 Time : 1 1/4 hours] Number of Pages in this Booklet : 24

Test Booklet No.

PAPER-I

Instructions for the Candidates 1. Write your roll number in the space provided on the top of this page. 2. This paper consists of sixty (60) multiple-choice type of questions, out of which the candidate would be required to answer any fifty (50) questions. In the event of the candidate attempting more than fifty questions, the first fifty questions attempted by the Candidate would be evaluated. 3. At the commencement of examination, the question booklet will be given to you. In the first 5 minutes, you are requested to open the booklet and compulsorily examine it as below : (i) To have access to the Question Booklet, tear off the paper seal on the edge of this cover page. Do not accept a booklet without sticker-seal and do not accept an open booklet. (ii) Tally the number of pages and number of questions in the booklet with the information printed on the cover page. Faulty booklets due to pages/questions missing or duplicate or not in serial order or any other discrepancy should be got replaced immediately by a correct booklet from the invigilator within the period of 5 minutes. Afterwards, neither the Question Booklet will be replaced nor any extra time will be given. (iii) After this verification is over, the Test Booklet Number should be entered in the OMR Sheet and the OMR Sheet Number should be entered on this Test Booklet. 4. Each item has four alternative responses marked (A), (B), (C) and (D). You have to darken the oval as indicated below on the correct response against each item. B C Example : A D where (C) is the correct response. 5. Your responses to the items are to be indicated in the Answer Sheet given inside this Booklet, which is common for Paper I and Paper II. If you mark at any place other than in the ovals in the Answer Sheet, it will not be evaluated. 6. Read instructions given inside carefully. 7. Rough Work is to be done in the end of this booklet. 8. If you write your name or put any mark on any part of the Answer Sheet, except for the space allotted for the relevant entries, which may disclose your identity, you will render yourself liable to disqualification. 9. You have to return the test question booklet and OMR Answer sheet to the invigilators at the end of the examination compulsorily and must not carry it with you outside the Examination Hall. 10. Use only Blue/Black Ball point pen. 11. Use of any calculator or log table etc., is prohibited. 12. Negative Marking :- For each incorrect answer 0.5 marks shall be deducted.

W-00

[Maximum Marks : 100 Number of Questions in this Booklet : 60

¯Ö¸üß ÖÖÙ£ÖµÖÖë êú ×»Ö ×Ö¤ìü¿Ö 1. ¯ÖÆü»Öê ¯ÖéÂ ü êú ú¯Ö¸ü ×ÖµÖ Ö Ã£ÖÖÖ ¯Ö¸ü ¯ÖÖÖ ¸üÖê»Ö Ö´²Ö¸ü ×»Ö× Ö 2. ÃÖ ¯ÖÏ¿Ö-¯Ö¡Ö ´Öë ÃÖÖ ü (60) ²ÖÆãü×¾Ö ú»¯ÖßµÖ ¯ÖÏ¿Ö Æïü, × ÖÖ´Öë ÃÖê ´´Öß¤ü¾ÖÖ¸ü úÖê × úÃÖß ³Öß ¯Ö ÖÖÃÖ (50) ¯ÖÏ¿Ö úÖ ¢Ö¸ü ¤êüÖÖ ÆüÖê ÖÖ ´´Öß¤ü¾ÖÖ¸ü «üÖ¸üÖ ¯Ö ÖÖÃÖ ÃÖê ×¬Ö ú ¯ÖÏ¿ÖÖë úÖ ¢Ö¸ü ¤êüÖê ¯Ö¸ü ´´Öß¤ü¾ÖÖ¸ü «üÖ¸üÖ ×¤üµÖê ÖµÖê ¯ÖÏ£Ö´Ö ¯Ö ÖÖÃÖ ¯ÖÏ¿ÖÖë úÖ ´Öæ»µÖÖÓ úÖ × úµÖÖ ÖÖµÖê ÖÖ 3. ¯Ö¸üß ÖÖ ¯ÖÏÖ¸ü´³Ö ÆüÖêÖê ¯Ö¸ü, ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ Ö¯Ö úÖê ¤êü ¤üß ÖÖµÖê Öß ¯ÖÆü»Öê ¯ÖÖÑ Ö ×´ÖÖ ü Ö¯Ö úÖê ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ ÖÖê»ÖÖê Ö£ÖÖ ÃÖ úß ×Ö´Ö×»Ö× Ö Ö ÖÖÑ Ö êú ×»Ö ×¤üµÖê ÖÖµÖë Öê × ÖÃÖ úß ÖÖÑ Ö Ö¯Ö úÖê ¾Ö¿µÖ ú¸üÖß Æîü : (i) ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ ÖÖê»ÖÖê êú ×»Ö ÃÖ êú ú¾Ö¸ü ¯Öê Ö ¯Ö¸ü »Ö Öß úÖ Ö Ö úß ÃÖß»Ö úÖê ±úÖ Íü »Öë Öã»Öß Æãü Ô µÖÖ ×²ÖÖÖ Ã üß ú¸ü-ÃÖß»Ö úß ¯ÖãÛÃ Ö úÖ Ã¾Öß úÖ¸ü Ö ú¸ëü (ii) ú¾Ö¸ü ¯ÖéÂ ü ¯Ö¸ü û¯Öê ×Ö¤ìü¿ÖÖÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ êú ¯ÖéÂ ü Ö£ÖÖ ¯ÖÏ¿ÖÖë úß ÃÖÓ µÖÖ úÖê ûß Ö¸üÆü Öî ú ú¸ü »Öë × ú µÖê ¯Öæ¸üê Æïü ¤üÖÂê Ö¯Öæ ÖÔ ¯ÖãÛÃ Ö úÖ × ÖÖ´Öë ¯ÖéÂ ü/¯ÖÏ¿Ö ú´Ö ÆüÖë µÖÖ ¤ãü²ÖÖ¸üÖ Ö ÖµÖê ÆüÖë µÖÖ ÃÖß×¸üµÖ»Ö ´Öë Ö ÆüÖë £ÖÖÔ Ö × úÃÖß ³Öß ¯ÖÏ úÖ¸ü úß ¡Öã× ü¯Öæ ÖÔ ¯ÖãÛÃ Ö úÖ Ã¾Öß úÖ¸ü Ö ú¸ëü Ö£ÖÖ ÃÖß ÃÖ´ÖµÖ ÃÖê »ÖÖî üÖ ú¸ü ÃÖ êú Ã£ÖÖÖ ¯Ö¸ü ¤æüÃÖ¸üß ÃÖÆüß ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ »Öê »Öë ÃÖ êú ×»Ö Ö¯Ö úÖê ¯ÖÖÑ Ö ×´ÖÖ ü ×¤üµÖê ÖÖµÖë Öê ÃÖ êú ²ÖÖ¤ü Ö ÖÖê Ö¯Ö úß ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ ¾ÖÖ¯ÖÃÖ »Öß ÖÖµÖê Öß Öî¸ü Ö Æüß Ö¯Ö úÖê × Ö×¸ü Ö ÃÖ´ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖÖµÖê ÖÖ (iii) ÃÖ ÖÖÑ Ö êú ²ÖÖ¤ü ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ úß Îú´Ö ÃÖÓ µÖÖ OMR ¯Ö¡Ö ú ¯Ö¸ü Ó× ú Ö ú¸ëü Öî¸ü OMR ¯Ö¡Ö ú úß Îú´Ö ÃÖÓ µÖÖ ÃÖ ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ ¯Ö¸ü Ó× ú Ö ú¸ü ¤ëü 4. ¯ÖÏ µÖê ú ¯ÖÏ¿Ö êú ×»Ö ÖÖ¸ü ¢Ö¸ü ×¾Ö ú»¯Ö (A), (B), (C) Ö£ÖÖ (D) ×¤üµÖê ÖµÖê Æïü Ö¯Ö úÖê ÃÖÆüß ¢Ö¸ü êú ¤üß ÖÔ¾Öé¢Ö úÖê ¯ÖêÖ ÃÖê ³Ö¸ü ú¸ü úÖ»ÖÖ ú¸üÖÖ Æîü ÖîÃÖÖ × ú Öß Öê ×¤ü ÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü B C D ¤üÖÆü¸ü Ö : A Ö²Ö× ú (C) ÃÖÆüß ¢Ö¸ü Æîü 5. ¯ÖÏ¿Ö-¯Ö¡Ö I Öî¸ü ¯ÖÏ¿Ö-¯Ö¡Ö II êú ×»Ö ú Æüß ¢Ö¸ü ¯Ö¡Ö ú Æîü ÖÖê ÃÖ ¯ÖÏ¿Ö ¯ÖãÛÃ Ö úÖ êú ¤ü¸ü ×¤üµÖÖ ÖµÖÖ Æîü ¯ÖÏ¿ÖÖë êú ¢Ö¸ü êú¾Ö»Ö ¢Ö¸ü-¯Ö¡Ö ú ¯Ö¸ü Æüß Ó× ú Ö ú¸üÖê Æïü µÖ×¤ü Ö¯Ö ¢Ö¸ü ¯Ö¡Ö ú ¯Ö¸ü ×¤üµÖê ÖµÖê ¤üß ÖÔ¾Öé¢Ö êú »ÖÖ¾ÖÖ × úÃÖß µÖ Ã£ÖÖÖ ¯Ö¸ü ¢Ö¸ü × ÖÅÖÖÓ× ú Ö ú¸ Öê Æïü, ÖÖê ÃÖ úÖ ´Öæ»µÖÖÓ úÖ ÖÆüà ÆüÖê ÖÖ 6. ¤ü¸ü ×¤üµÖê ÖµÖê ×Ö¤ìü¿ÖÖë úÖê ¬µÖÖÖ¯Öæ¾ÖÔ ú ¯Ö Íëü 7. ú ÖÖ úÖ´Ö (Rough Work) ÃÖ ¯ÖãÛÃ Ö úÖ êú Û Ö´Ö ¯ÖéÂ ü ¯Ö¸ü ú¸ëü 8. µÖ×¤ü Ö¯Ö ¢Ö¸ü-¯ÖãÛÃ Ö úÖ ¯Ö¸ü ¯ÖÖÖ ÖÖ´Ö µÖÖ êÃÖÖ úÖê Ô ³Öß ×Ö¿ÖÖÖ × ÖÃÖÃÖê Ö¯Ö úß ¯ÖÆü ÖÖÖ ÆüÖê ÃÖ êú, × úÃÖß ³Öß ³ÖÖ Ö ¯Ö¸ü ¤ü¿ÖÖÔ Öê µÖÖ Ó× ú Ö ú¸ü Öê Æïü ÖÖê ¯Ö¸üß ÖÖ êú ×»ÖµÖê µÖÖê µÖ ÖÖê×ÂÖ Ö ú¸ü ×¤üµÖê ÖÖµÖë Öê 9. Ö¯Ö úÖê ¯Ö¸üß ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¯ Ö ÆüÖêÖê ¯Ö¸ü ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ ¾ÖÓ OMR ¢Ö¸ü-¯Ö¡Ö ú ×Ö¸üß Ö ú ´ÖÆüÖê¤üµÖ úÖê »ÖÖî üÖÖÖ Ö¾Ö¿µÖ ú Æîü Öî¸ü ¯Ö¸üß ÖÖ ÃÖ´ÖÖÛ¯ Ö êú ²ÖÖ¤ü ÃÖê ¯ÖÖê ÃÖÖ£Ö ¯Ö¸üß ÖÖ ³Ö¾ÖÖ ÃÖê ²ÖÖÆü¸ü Ö »Öê ú¸ü ÖÖµÖë 10. êú¾Ö»Ö Öß»Öê/ úÖ»Öê ²ÖÖ»Ö ¯¾ÖÖ Õ ü ¯ÖîÖ úÖ Æüß Ã Öê´ÖÖ»Ö ú¸ëü 11. × úÃÖß ³Öß ¯ÖÏ úÖ¸ü úÖ ÃÖÓ Ö Ö ú ( îú»Ö ãú»Öê ü¸ü) µÖÖ »ÖÖ Ö êü²Ö»Ö Ö×¤ü úÖ ¯ÖÏµÖÖê Ö ¾ÖÙ Ö Ö Æîü 12. Öê Öê× ü¾Ö Ó ú ¯ÖÏ ÖÖ»Öß : ¯ÖÏ µÖê ú Ö»Ö Ö ¢Ö¸ü êú ×»Ö 0.5 Ó ú úÖ êü ÖÖ Ñ Öê P.T.O.

FOR OFFICE USE ONLY

23 24

43 44

25 26

45 46

27 28

47 48

12 13

32 33

52 53

17 18 19

37 38

57 58

39 40

59 60

4 5 6 7 8 9

Marks Obtained

Question Number

Marks Obtained

Question Number

Marks Obtained

Question Number

Marks Obtained

Total Marks Obtained (in words) ........................................... (in figures) .......................................... Signature & Name of the Coordinator ................................... (Evaluation)

W-00

Date .........................

Paper – I

¯ÖÏ¿−Ö-¯Ö¡Ö – I Note : This paper contains Sixty (60) questions, each question carrying two (2) marks. Candidate is expected to answer any Fifty (50) questions. In case more than 50 questions are attempted, only the first 50 questions will be evaluated.

−ÖÖê™ü : ‡ÃÖ ¯ÖÏ¿−Ö-¯Ö¡Ö ´Öë ÃÖÖšü (60) ²ÖÆãü×¾Ö ú»¯ÖßµÖ ¯ÖÏ¿−Ö Æïü, ¯ÖÏŸµÖê ú ¯ÖÏ¿−Ö êú ¤üÖê (2) †Ó ú Æïü … †³µÖ£Öá úÖê ¯Ö“ÖÖÃÖ (50) ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤êü−Öê Æïü … µÖ×¤ü ¯Ö“ÖÖÃÖ (50) ÃÖê †×¬Ö ú ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ×¤üµÖê ŸÖÖê ¯ÖÏ£Ö´Ö ¯Ö“ÖÖÃÖ (50) ¯ÖÏ¿−Ö Æüß •ÖÖÑ“Öê •ÖÖµÖë*Öê … 1.

The University which telecasts interaction educational programmes through its own channel is (A) Osmania University (B) University of Pune (C) Annamalai University (D) Indira Gandhi National Open University (IGNOU)

Which of the following skills are needed for present day teacher to adjust effectively with the classroom teaching ? 1. Knowledge of technology 2. Use of technology in teaching learning 3. Knowledge of students’ needs 4. Content mastery (A) 1 & 3 (B) 2 & 3 (C) 2, 3 & 4 (D) 2 & 4

Who has signed an MOU for Accreditation of Teacher Education Institutions in India ? (A) NAAC and UGC (B) NCTE and NAAC (C) UGC and NCTE (D) NCTE and IGNOU

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ×¾Ö¿¾Ö×¾ÖªÖ»ÖµÖ Æîü •ÖÖê †¯Ö−Öê ×−Ö•Öß “Öî−Ö»Ö ÃÖê †−ŸÖ¸ü × ÎúµÖÖ ÃÖ´²Ö−¬Öß ¿Öî×/Ö ú úÖµÖÔ úÎ ´Ö ¤ü¿ÖÖÔŸÖÖ Æîü ? (A) ˆÃ´ÖÖ×−ÖµÖÖ µÖæ×−Ö¾ÖÙÃÖ™üß (B) µÖæ×−Ö¾ÖÙÃÖ™üß †Öò±ú ¯Öæ7Öê (C) †−−ÖÖ´Ö»ÖÖ‡ µÖæ×−Ö¾ÖÙÃÖ™üß (D) ‡Ó×¤ü¸üÖ *ÖÖÑ¬Öß −Öê¿Ö−Ö»Ö †Öê¯Ö−Ö µÖæ×−Ö¾ÖÙÃÖ™üß (‡*−ÖÖê)

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖß úÖµÖÔ ãú¿Ö»ÖŸÖÖ Æîü •ÖÖê †Ö•Ö êú †¬µÖÖ¯Ö ú êú ×»Ö‹ ú/ÖÖ-†¬µÖÖ¯Ö−Ö ´Öë ÃÖ´ÖÖµÖÖê•Ö−Ö ú¸ü−Öê ´Öë ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö¿ÖÖ»Öß ×ÃÖ¨ü ÆüÖêŸÖß Æîü ? 1. ¯ÖÏÖîªÖê×*Ö úß úÖ –ÖÖ−Ö 2. †¬µÖÖ¯Ö−Ö †×¬Ö*Ö´Ö ´Öë ¯ÖÏÖîªÖê×*Ö úß úÖ ¯ÖÏµÖÖê*Ö 3. ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë úß †Ö¾Ö¿µÖ úŸÖÖ†Öë úÖ –ÖÖ−Ö 4. ×¾ÖÂÖµÖ ¯Ö¸ü †×¬Ö úÖ¸ü (A) 1 †Öî¸ü 3 (B) 2 †Öî¸ü 3 (C) 2, 3 †Öî¸ü 4 (D) 2 †Öî¸ü 4

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê × úÃÖ−Öê ³ÖÖ¸üŸÖ úß †¬µÖÖ¯Ö ú ×¿Ö/ÖÖ ÃÖÓÃ£ÖÖ−ÖÖë ÃÖê †×¬ÖÃ¾Öß éú×ŸÖ êú ×»Ö‹ ÃÖ´Ö—ÖÖîŸÖÖ-¯Ö¡Ö ¯Ö¸ü ÆüÃŸÖÖ/Ö¸ü × úµÖê Æïü ? (A) ‹−Ö.‹.‹.ÃÖß. †Öî¸ü µÖæ.•Öß.ÃÖß. (B) ‹−Ö.ÃÖß.™üß.‡Ô. †Öî¸ü ‹−Ö.‹.‹.ÃÖß. (C) µÖæ.•Öß.ÃÖß. †Öî¸ü ‹−Ö.ÃÖß.™üß.‡Ô. (D) ‹−Ö.ÃÖß.™üß.‡Ô. †Öî¸ü †Ö‡Ô.•Öß.‹−Ö.†Öê.µÖæ. (‡*−ÖÖê)

W-00

P.T.O.

The primary duty of the teacher is to (A) raise the intellectual standard of the students (B) improve the physical standard of the students (C) help all round development of the students (D) imbibe value system in the students

Micro teaching is more effective (A) during the preparation for teaching-practice (B) during the teaching-practice (C) after the teaching-practice (D) always

What quality the students like the most in a teacher ? (A) Idealist philosophy (B) Compassion (C) Discipline (D) Entertaining

A null hypothesis is (A) when there is no difference between the variables (B) the same as research hypothesis (C) subjective in nature (D) when there is difference between the variables

The research which is exploring new facts through the study of the past is called (A) Philosophical research (B) Historical research (C) Mythological research (D) Content analysis

Action research is (A) An applied research (B) A research carried out to solve immediate problems (C) A longitudinal research (D) Simulative research

10.

The process not needed in Experimental Researches is (A) Observation (B) Manipulation (C) Controlling (D) Content Analysis

11.

Manipulation is always a part of (A) Historical research (C) Descriptive research

12.

W-00

(B) Fundamental research (D) Experimental research

Which correlation co-efficient best explains the relationship between creativity and intelligence ? (A) 1.00 (B) 0.6 (C) 0.5 (D) 0.3 4

†¬µÖÖ¯Ö ú úÖ ¯ÖÏÖ¸üÛ´³Ö ú úÖµÖÔ Æîü ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë êú ²ÖÖî×¨ü ú ÃŸÖ¸ü úÖê ‰Ñú“ÖÖ ú¸ü−ÖÖ ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë êú ¿ÖÖ¸üß×¸ü ú ÃŸÖ¸ü úÖê ‰Ñú“ÖÖ ú¸ü−ÖÖ ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë êú ÃÖ¾ÖÔ¯Ö/ÖßµÖ ×¾Ö úÖÃÖ ´Öë ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ ¯ÖÆãÑü“ÖÖ−ÖÖ ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë ´Öë ´Öæ»µÖ-¯Ö¨ü×ŸÖ ³Ö¸ü−ÖÖ

(A) (B) (C) (D) 5.

ÃÖæ/´Ö (´ÖÖ‡ ÎúÖê) †¬µÖÖ¯Ö−Ö †×¬Ö ú ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö¿ÖÖ»Öß Æîü (A) †¬µÖÖ¯Ö−Ö-†³µÖÖÃÖ úß ŸÖîµÖÖ¸üß êú ¤üÖî¸üÖ−Ö (B) †¬µÖÖ¯Ö−Ö-†³µÖÖÃÖ êú ¤üÖî¸üÖ−Ö (C) †¬µÖÖ¯Ö−Ö-†³µÖÖÃÖ êú ²ÖÖ¤ü (D) ¯ÖÏŸµÖê ú ÃÖ´ÖµÖ ×¾ÖªÖ£Öá †¬µÖÖ¯Ö ú ´Öë × úÃÖ *Öã7Ö úÖê ÃÖ²ÖÃÖê †×¬Ö ú ¯ÖÃÖ−¤ü ú¸üŸÖê Æïü ? †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö (B) ú¹ý7ÖÖ †−Öã¿ÖÖÃÖ−Ö (D) ´Ö−ÖÖê¸Óü•Ö ú

(A) (C) 7.

‹ ú ¸ü§ü ¯Ö×¸ü ú»¯Ö−ÖÖ Æîü (A) •Ö²Ö “Ö»ÖÖë êú ²Öß“Ö úÖê‡Ô ×³Ö−−ÖŸÖÖ −Ö ÆüÖê … (B) ¿ÖÖê¬Ö-¯Ö×¸ü ú»¯Ö−ÖÖ êú ÃÖ´ÖÖ−Ö (C) ¯ÖÏ éú×ŸÖ ´Öë ¾µÖÛŒŸÖ ×−ÖÂšü (D) •Ö²Ö “Ö»ÖÖë êú ²Öß“Ö ×³Ö−−ÖŸÖÖ ÆüÖê …

ˆÃÖ ¿ÖÖê¬Ö úÖê, •ÖÖê †ŸÖßŸÖ êú †¬µÖµÖ−Ö «üÖ¸üÖ −Ö‹ ŸÖ£µÖÖë úß +ÖÖê•Ö ú¸üŸÖß Æîü, ŒµÖÖ úÆëü*Öê ? (A) ¤üÖ¿ÖÔ×−Ö ú ¿ÖÖê¬Ö (B) ‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖ ú ¿ÖÖê¬Ö (C) ×´Ö×£ÖÆüÖ×ÃÖ ú ¿ÖÖê¬Ö (D) ×¾ÖÂÖµÖ ×¾Ö¿»ÖêÂÖ7Ö

× ÎúµÖÖ-×−ÖÂšü ¿ÖÖê¬Ö Æîü ‹ ú ¾µÖÖ¾ÖÆüÖ×¸ü ú ¿ÖÖê¬Ö ¿ÖÖê¬Ö ×•ÖÃÖê ŸÖÖŸ úÖ×»Ö ú ÃÖ´ÖÃµÖÖ†Öë úÖê Æü»Ö ú¸−Öê êú ×»Ö‹ × úµÖÖ •ÖÖ‹ †−Öã¤îü‘µÖÖÔŸ´Ö ú ¿ÖÖê¬Ö †−Öãºþ¯Ö-¿ÖÖê¬Ö

(A) (B) (C) (D) 10.

¯ÖÏµÖÖê*ÖÖŸ´Ö ú ¿ÖÖê¬ÖÖë ´Öë × úÃÖ ¯ÖÏ× ÎúµÖÖ úß †Ö¾Ö¿µÖ úŸÖÖ −ÖÆüà Æîü ? †¾Ö»ÖÖê ú−Ö (B) •ÖÖê›Íü-ŸÖÖê›Íü ×−ÖµÖ−¡Ö7Ö (D) ×¾ÖÂÖµÖ ×¾Ö¿»ÖêÂÖ7Ö

(A) (C) 11.

12.

•ÖÖê›Íü-ŸÖÖê›Íü ÃÖ¤îü¾Ö × úÃÖ úÖ ³ÖÖ*Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü ? (A) ‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖ ú ¿ÖÖê¬Ö (C) ×¾Ö¾Ö¸ü7ÖÖŸ´Ö ú ¿ÖÖê¬Ö

´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ¿ÖÖê¬Ö ¯ÖÏµÖÖê*ÖÖŸ´Ö ú ¿ÖÖê¬Ö

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ÃÖÆü-ÃÖ´²ÖÛ−¬ÖŸÖ *Öã7ÖÖÓ ú ÃÖ¾ÖÖì¢Ö´ÖŸÖÖ ÃÖê ÃÖé•Ö−ÖÖŸ´Ö úŸÖÖ †Öî¸ü ²Öã×¨ü´ÖŸÖÖ êú †Ö¯ÖÃÖß ÃÖ´²Ö−¬Ö úÖ Ã¯ÖÂ™üß ú¸ü7Ö Æîü ? (A) 1.00 (C) 0.5

W-00

(B) (D)

(B) 0.6 (D) 0.3 5

P.T.O.

13.

Read the following passage and answer the Question Nos. 13 to 18 : The decisive shift in British Policy really came about under mass pressure in the autumn and winter of 1945 to 46 – the months which Perderel Moon while editing Wavell’s Journal has perceptively described as ‘The Edge of a Volcano’. Very foolishly, the British initially decided to hold public trials of several hundreds of the 20,000 I.N.A. prisoners (as well as dismissing from service and detaining without trial no less than 7,000). They compounded the folly by holding the first trial in the Red Fort, Delhi in November 1945, and putting on the dock together a Hindu, a Muslim and a Sikh (P.K. Sehgal, Shah Nawaz, Gurbaksh Singh Dhillon). Bhulabhai Desai, Tejbahadur Sapru and Nehru appeared for the defence (the latter putting on his barrister’s gown after 25 years), and the Muslim League also joined the countrywide protest. On 20 November, an Intelligence Bureau note admitted that “there has seldom been a matter which has attracted so much Indian public interest and, it is safe to say, sympathy … this particular brand of sympathy cuts across communal barriers.’ A journalist (B. Shiva Rao) visiting the Red Fort prisoners on the same day reported that ‘There is not the slightest feeling among them of Hindu and Muslim … A majority of the men now awaiting trial in the Red Fort is Muslim. Some of these men are bitter that Mr. Jinnah is keeping alive a controversy about Pakistan.’ The British became extremely nervous about the I.N.A. spirit spreading to the Indian Army, and in January the Punjab Governor reported that a Lahore reception for released I.N.A. prisoners had been attended by Indian soldiers in uniform. Which heading is more appropriate to assign to the above passage ? (A) Wavell’s Journal (B) Role of Muslim League (C) I.N.A. Trials (D) Red Fort Prisoners

14.

The trial of P.K. Sehgal, Shah Nawaz and Gurbaksh Singh Dhillon symbolises (A) communal harmony (B) threat to all religious persons (C) threat to persons fighting for the freedom (D) British reaction against the natives

15.

I.N.A. stands for (A) Indian National Assembly (C) Inter-national Association

(B) Indian National Association (D) Indian National Army

16.

‘There has seldom been a matter which has attracted so much Indian Public Interest and, it is safe to say, sympathy … this particular brand of sympathy cuts across communal barriers.’ Who sympathises to whom and against whom ? (A) Muslims sympathised with Shah Nawaz against the British (B) Hindus sympathised with P.K. Sehgal against the British (C) Sikhs sympathised with Gurbaksh Singh Dhillon against the British (D) Indians sympathised with the persons who were to be trialled

17.

The majority of people waiting for trial outside the Red Fort and criticising Jinnah were the (A) Hindus (B) Muslims (C) Sikhs (D) Hindus and Muslims both

18.

The sympathy of Indian soldiers in uniform with the released I.N.A. prisoners at Lahore indicates (A) Feeling of Nationalism and Fraternity (B) Rebellious nature of Indian soldiers (C) Simply to participate in the reception party (D) None of the above

W-00

13.

14.

15.

16.

17.

18.

W-00

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ *ÖªÖÓ¿Ö úÖê ¯Ö×œÍü‹ †Öî¸ü ¯ÖÏ¿−Ö 13 ÃÖê 18 ŸÖ ú úÖ ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹ : ×²ÖÎ×™ü¿Ö −Öß×ŸÖ ´Öë ×−Ö7ÖÔµÖÖŸ´Ö ú ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö ´Öë •Ö−Ö-ÃÖ´ÖæÆü êú ¤ü²ÖÖ¾Ö êú úÖ¸ü7Ö 1945-46 êú ¯ÖŸÖ—Ö›Íü ‹¾ÖÓ ¿ÖßŸÖ êú ´ÖÆüß−ÖÖë ´Öë †ÖµÖÖ •Ö²Ö ¯Öî¸ü›Òü»Ö ´Öæ−Ö ‘¾Öê¾Ö»Ö •Ö−ÖÔ»Ö’ úÖ ÃÖ´¯ÖÖ¤ü−Ö ú¸ü ¸üÆêü £Öê … ˆ−ÆüÖë−Öê ¯ÖÏŸµÖ/ÖŸÖµÖÖ ‡ÃÖ ÛÃ£Ö×ŸÖ úÖê ‘†ŸµÖ−ŸÖ ×¾ÖÃ±úÖê™ü ú’ ²ÖŸÖ»ÖÖµÖÖ £ÖÖ … ¯ÖÏÖ¸ü´³Ö ´Öë, †ŸµÖ−ŸÖ ´Öæ+ÖÔŸÖÖ ÃÖê, ×²ÖÎ×™ü¿Ö ÃÖ¸ü úÖ¸ü −Öê 20,000 †Ö‡Ô.‹−Ö.‹. îú×¤üµÖÖë ¯Ö¸ü +Öã»ÖÖ ´Öã ú¤ü´ÖÖ “Ö»ÖÖ−Öê ( ú´Ö ÃÖê ú´Ö 7000 úÖê ÃÖê¾ÖÖ-´ÖãŒŸÖ ú¸ü−Öê †Öî¸ü ×²Ö−ÖÖ ´Öã ú¤ü´ÖÖ “Ö»ÖÖµÖê ²ÖÓ¤üß ²Ö−ÖÖ−Öê) úÖ ×−Ö7ÖÔµÖ ×»ÖµÖÖ *ÖµÖÖ … ˆ−ÆüÖë−Öê ‡ÃÖ ´Öæ+ÖÔŸÖÖ ¯Ö¸ü †Öî¸ü ´Öæ+ÖÔŸÖÖ ŸÖ²Ö úß •Ö²Ö ˆ−ÆüÖë−Öê −Ö¾Ö´²Ö¸ü 1945 úÖê ×¤ü»»Öß êú »ÖÖ»Ö × ú»ÖÖ ´Öë ‡ÃÖ ´Öã ú¤ü´Öê úß ¯ÖÏ£Ö´Ö ÃÖã−ÖÖ‡Ô ¿Öãºþ úß •Ö²Ö ‹ ú ØÆü¤æü, ‹ ú ´ÖãÛÃ»Ö´Ö †Öî¸ü ‹ ú ×ÃÖ+Ö (¯Öß. êú. ÃÖÆü*Ö»Ö, ¿ÖÖÆü−Ö¾ÖÖ•ÖÌ, *Öã¸ü²Ö+¿Ö ØÃÖÆü ×œü»»ÖÖë) úÖê ú™ü‘Ö¸êü ´Öë +Ö›ÍüÖ × úµÖÖ *ÖµÖÖ … ³ÖÖê»ÖÖ³ÖÖ‡Ô ¤êüÃÖÖ‡Ô, ŸÖê•Ö²ÖÆüÖ¤ãü¸ü ÃÖ¯ÖÏæ †Öî¸ü −ÖêÆüºþ ²Ö“ÖÖ¾Ö-¯Ö/Ö êú ¾Ö úß»Ö ²Ö−Öê … −ÖêÆüºþ −Öê ŸÖÖê ¾Ö úß»ÖÖë êú ¯Ö×¸ü¬ÖÖ−Ö úÖê 25 ¾ÖÂÖÔ êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖ ¯ÖÆü−ÖÖ £ÖÖ … ´ÖãÛÃ»Ö´Ö »Öß*Ö ³Öß ¤êü¿Ö ³Ö¸ü ´Öë Æãü‹ ¸üÖêÂÖ-¯ÖÏ¤ü¿ÖÔ−ÖÖë ´Öë ¿ÖÖ×´Ö»Ö Æãü‡Ô … 20 −Ö¾Ö´²Ö¸ü úÖê *Öã¯ŸÖ“Ö¸ü ²µÖæ¸üÖê úß ‹ ú ×™ü¯¯Ö7Öß ´Öë µÖÆü Ã¾Öß úÖ¸ü × úµÖÖ *ÖµÖÖ × ú ‡ÃÖÃÖê ¯Öæ¾ÖÔ ‹êÃÖÖ úÖê‡Ô †−µÖ ´ÖÖ´Ö»ÖÖ −ÖÆüà Æãü†Ö ×•ÖÃÖ−Öê ‡ŸÖ−Öß ×¤ü»Ö“ÖÃ¯Öß, µÖÆü úÆü−ÖÖ ³Öß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ÆüÖê*ÖÖ × ú ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ, †Ö úÙÂÖŸÖ úß ÆüÖê … ×¾Ö¿ÖêÂÖ ¯ÖÏ úÖ¸ü úß ‹êÃÖß ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ ÃÖÖ´¯ÖÏ¤üÖ×µÖ ú †¾Ö¸üÖ¬ê ÖÖë úÖê »ÖÖÓ‘Ö •ÖÖŸÖß Æîü … ‹ ú ¯Ö¡Ö úÖ¸ü (²Öß. ×¿Ö¾ÖÖ¸üÖ¾Ö) −Öê ˆÃÖß ×¤ü−Ö »ÖÖ»Ö × ú»Öê êú ²ÖÛ−¤üµÖÖë ÃÖê ´Öã»ÖÖ úÖŸÖ êú ²ÖÖ¤ü µÖÆü ×¸ü¯ÖÖê™Ôü × úµÖÖ – ‘ˆ−Ö´Öë ØÆü¤æü †£Ö¾ÖÖ ´ÖãÛÃ»Ö´Ö ÆüÖê−Öê úÖ »Öê¿Ö ´ÖÖ¡Ö ³Öß ³ÖÖ¾Ö −ÖÆüà Æîü ..... »ÖÖ»Ö × ú»Öê ´Öë ´Öã ú¤ü´Öê úß ¯ÖÏŸÖß/ÖÖ ú¸ü ¸üÆêü »ÖÖê*ÖÖë ´Öë ÃÖê ²ÖÆãüÃÖÓ+µÖÖ ´ÖãÃ»Ö´ÖÖ−ÖÖë úß £Öß †Öî¸ü ˆ−Ö´Öë ÃÖê ãú”û »ÖÖê*Ö ¾µÖ×£ÖŸÖ ÆüÖê ¸üÆêü £Öê × ú ×•Ö−−ÖÖ ¯ÖÖ× úÃŸÖÖ−Ö ÃÖ´²Ö−¬Öß «ü−«ü úÖê •Öß×¾ÖŸÖ ¸ü+Öê Æãü‹ Æïü …’ ×²ÖÎ×™ü¿Ö ÃÖ¸ü úÖ¸ü †ŸµÖ−ŸÖ †¬Öß¸ü ÆüÖê ˆšüß × ú úÆüà †Ö‡Ô.‹−Ö.‹. êú ³ÖÖ¾Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖê−ÖÖ ´Öë −Ö ±îú»Ö •ÖÖ‹Ó … †Öî¸ü •Ö−Ö¾Ö¸üß ´Öë ¯ÖÓ•ÖÖ²Ö êú *Ö¾Ö−ÖÔ¸ü −Öê ×¸ü¯ÖÖê™Ôü ³Öê•Öß £Öß × ú †Ö‡Ô.‹−Ö.‹. êú ´ÖãŒŸÖ × úµÖê *Ö‹ ÃÖî×−Ö úÖë êú Ã¾ÖÖ*ÖŸÖ-ÃÖ´ÖÖ¸üÖêÆü ´Öë ¾Ö¤üá¬ÖÖ¸üß ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖî×−Ö úÖë −Öê ³ÖÖ*Ö ×»ÖµÖÖ £ÖÖ … ‡ÃÖ *ÖªÖÓ¿Ö êú ×»Ö‹ ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ¿ÖßÂÖÔ ú ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ÆüÖê*ÖÖ ? (A) ¾Öê¾Ö»Ö úÖ •Ö−ÖÔ»Ö (B) ´ÖãÛÃ»Ö´Ö »Öß*Ö úß ³Öæ×´Ö úÖ (C) †Ö‡Ô.‹−Ö.‹. êú ´Öã ú¤ü´Öê úß ÃÖã−Ö¾ÖÖ‡Ô (D) »ÖÖ»Ö × ú»Öê êú ²ÖÓ¤üß ¯Öß. êú. ÃÖÆü*Ö»Ö, ¿ÖÖÆü−Ö¾ÖÖ•ÖÌ †Öî¸ü *Öã¹ý²Ö+¿Ö ØÃÖÆü ×œü»»ÖÖë úÖ ´Öã ú¤ü´ÖÖ × úÃÖ úÖ ¯ÖÏŸÖß ú ²Ö−ÖÖ ? (A) ÃÖÖ´¯ÖÏ¤üÖ×µÖ ú ÃÖ´Ö¸üÃÖŸÖÖ (B) ÃÖ³Öß ¬ÖÖÙ´Ö ú ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë êú ×»Ö‹ ¬Ö´Ö úß (C) Ã¾ÖŸÖ−¡ÖŸÖÖ êú ×»Ö‹ •Öæ—Ö ¸üÆêü ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë êú ×»Ö‹ ¬Ö´Ö úß (D) ¤êü¿Ö¾ÖÖ×ÃÖµÖÖë êú ×¾Ö¹ý¨ü ×²ÖÎ×™ü¿Ö ¯ÖÏ×ŸÖ× ÎúµÖÖ †Ö‡Ô.‹−Ö.‹. ÃÖê ³ÖÖ¾Ö Æîü (A) ‡Û7›üµÖ−Ö −Öê¿Ö−Ö»Ö †ÃÖê´²Ö»Öß (B) ‡Û7›üµÖ−Ö −Öê¿Ö−Ö»Ö ‹ÃÖÖê×ÃÖ‹¿Ö−Ö (C) ‡7™ü¸ü-−Öê¿Ö−Ö»Ö ‹ÃÖÖê×ÃÖ‹¿Ö−Ö (D) ‡Û7›üµÖ−Ö −Öê¿Ö−Ö»Ö †Ö´Öá ‡ÃÖÃÖê ¯Öæ¾ÖÔ × úÃÖß †−µÖ ´ÖÖ´Ö»Öê −Öê ‡ŸÖ−Öß ×¤ü»Ö“ÖÃ¯Öß, µÖÆü úÆü−ÖÖ ³Öß ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ÆüÖê*ÖÖ × ú ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ, †Ö úÙÂÖŸÖ −ÖÆüà úß £Öß … µÖÆü ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ ˆÃÖ úÖê×™ü úß £Öß •ÖÖê ÃÖÖ´¯ÖÏ¤üÖ×µÖ ú †¾Ö¸üÖê¬ÖÖë úÖê »ÖÖÓ‘Ö •ÖÖŸÖß Æîü … ‡ÃÖ´Öë × úÃÖ úß ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ × úÃÖÃÖê Æîü †Öî¸ü µÖÆü ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ × úÃÖ êú ×¾Ö¹ý¨ü Æîü ? (A) ´ÖãÃÖ»Ö´ÖÖ−ÖÖë −Öê ×²ÖÎ×™ü¿Ö ÃÖ¸ü úÖ¸ü êú ×¾Ö¹ý¨ü ¿ÖÖÆü−Ö¾ÖÖ•ÖÌ ÃÖê ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ •ÖŸÖ»ÖÖ‡Ô … (B) ×Æü−¤ãü†Öë −Öê ×²ÖÎ×™ü¿Ö ÃÖ¸ü úÖ¸ü êú ×¾Ö¹ý¨ü ¯Öß. êú.ÃÖÆü*Ö»Ö ÃÖê ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ •ÖŸÖ»ÖÖ‡Ô … (C) ×ÃÖ+ÖÖë −Öê ×²ÖÎ×™ü¿Ö ÃÖ¸ü úÖ¸ü êú ×¾Ö¹ý¨ü *Öã¸ü²Ö+¿Ö ØÃÖÆü ×œü»»ÖÖë ÃÖê ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ •ÖŸÖ»ÖÖ‡Ô … (D) ³ÖÖ¸üŸÖßµÖÖë −Öê ˆ−Ö ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë ÃÖê ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ úß ×•Ö−Ö ¯Ö¸ü ´Öã ú¤ü´ÖÖ “Ö»Ö ¸üÆüÖ £ÖÖ … »ÖÖ»Ö × ú»Öê êú ²ÖÖÆü¸ü +Ö›Íêü »ÖÖê*ÖÖë úß ²ÖÆãüÃÖÓ+µÖÖ, •ÖÖê ´Öã ú¤üü´Öê úß ÃÖã−Ö¾ÖÖ‡Ô úß ¯ÖÏŸÖß/ÖÖ ú¸ü ¸üÆüß £Öß, •ÖÖê ×•Ö−−ÖÖ úß †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ ú¸ü ¸üÆüß £Öß ¾ÖÆü úÖî−Ö £Öê ? (A) ×Æü−¤æü (B) ´ÖãÛÃ»Ö´Ö (C) ×ÃÖ+Ö (D) ØÆü¤æü †Öî¸ü ´ÖãÛÃ»Ö´Ö ¤üÖê−ÖÖë †Ö‡Ô.‹−Ö.‹. êú ´ÖãŒŸÖ × úµÖê *Ö‹ îú×¤üµÖÖë êú ÃÖÖ£Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¾Ö¤üá¬ÖÖ¸üß ÃÖî×−Ö úÖë úß ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ × úÃÖ ²ÖÖŸÖ úÖ ÃÖÓ êúŸÖ Æîü ? (A) ¸üÖÂ™Òü¾ÖÖ¤ü ‹¾ÖÓ ³ÖÏÖŸÖé³ÖÖ¾Ö úß ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ (B) ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖî×−Ö úÖë úß ×¾Ö¯»Ö¾Öß ¯ÖÏ éú×ŸÖ (C) Ã¾ÖÖ*ÖŸÖ-ÃÖ´ÖÖ¸üÖêÆü ´Öë ³ÖÖ*Ö »Öê−ÖÖ (D) ˆ¯Ö¸üÖêŒŸÖ ´Öë ÃÖê úÖê‡Ô −ÖÆüà 7

P.T.O.

19.

The country which has the distinction of having the two largest circulated newspapers in the world is (A) Great Britain (B) The United States (C) Japan (D) China

20.

The chronological order of non-verbal communication is (A) Signs, symbols, codes, colours (B) Symbols, codes, signs, colours (C) Colours, signs, codes, symbols (D) Codes, colours, symbols, signs

21.

Which of the following statements is not connected with communication ? (A) Medium is the message. (B) The world is an electronic cocoon. (C) Information is power. (D) Telepathy is technological.

22.

Communication becomes circular when (A) the decoder becomes an encoder (B) the feedback is absent (C) the source is credible (D) the channel is clear

23.

The site that played a major role during the terrorist attack on Mumbai (26/11) in 2008 was (A) Orkut (B) Facebook (C) Amazon.com (D) Twitter

24.

Assertion (A) : For an effective classroom communication at times it is desirable to use the projection technology. Reason (R) : Using the projection technology facilitates extensive coverage of course contents. (A) Both (A) and (R) are true, and (R) is the correct explanation. (B) Both (A) and (R) are true, but (R) is not the correct explanation. (C) (A) is true, but (R) is false. (D) (A) is false, but (R) is true.

25.

January 1, 1995 was a Sunday. What day of the week lies on January 1, 1996 ? (A) Sunday (B) Monday (C) Wednesday (D) Saturday

W-00

19.

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê × úÃÖ ¤êü¿Ö ÃÖê ÃÖ²ÖÃÖê †×¬Ö ú ×¾ÖŸÖ¸ü7Ö ¾ÖÖ»Öê ¤üÖê ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¯Ö¡Ö ¯ÖÏ úÖ×¿ÖŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü ? (A) *ÖÏê™ü ×²ÖÎ™êü−Ö (B) µÖæ−ÖÖ‡™êü›ü Ã™êü™ËüÃÖ (C) •ÖÖ¯ÖÖ−Ö (D) “Öß−Ö

20.

†´ÖÖî×+Ö ú ÃÖÓ“ÖÖ¸ü úÖ úÖ»ÖÖ−Öã Îú´Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü (A) ÃÖÓ êúŸÖ, ¯ÖÏŸÖß ú, æú™ü, ¸Óü*Ö (B) ¯ÖÏŸÖß ú, æú™ü, ÃÖÓ êúŸÖ, ¸Óü*Ö (C) ¸Óü*Ö, ÃÖÓ êúŸÖ, æú™ü, ¯ÖÏŸÖß ú (D) æú™ü, ¸Óü*Ö, ¯ÖÏŸÖß ú, ÃÖÓ êúŸÖ

21.

ÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ÃÖÖ£Ö ×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ú£Ö−Ö ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ −ÖÆüà Æîü ? (A) ÃÖÓ¤êü¿Ö ´ÖÖ¬µÖ´Ö Æîü … (B) ×¾Ö¿¾Ö ‹ ú ‡»ÖêŒ™ÒüÖê×−Ö ú òú æú−Ö Æîü … (C) ÃÖæ“Ö−ÖÖ ¿ÖÛŒŸÖ Æîü … (D) ™êü»Öß¯Öî£Öß ¯ÖÏÖîªÖê×*Ö úß Æîü …

22.

ÃÖÓ“ÖÖ¸ü ¾Öé¢ÖÖ úÖ¸ü ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü •Ö²Ö (A) ×›ü úÖê›ü¸ü ‹−Ö úÖê›ü¸ü ²Ö−Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü … (B) ¯ÖÏ×ŸÖ¯ÖãÛÂ™ü úÖ †³ÖÖ¾Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü … (C) ÄÖÖêŸÖ ×¾Ö¿¾ÖÃÖ−ÖßµÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü … (D) “Öî−Ö»Ö ×−Ö²ÖÖÔ¬Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü …

23.

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê × úÃÖ ÃÖÖ‡™ü −Öê 2008 ´Öë ´ÖãÓ²Ö‡Ô ´Öë Æãü‹ †ÖŸÖÓ ú¾ÖÖ¤üß Æü´Ö»Öê (26/11) ´Öë ¯ÖÏ´Öã+Ö ³Öæ×´Ö úÖ ×−Ö³ÖÖ‡Ô £Öß ? (A) †Öò ãÔú™ü (B) ±êúÃÖ²Öã ú (C) †´Öê•Ö−Ö. úÖò´Ö (D) ×™Ëü¾Ö™ü¸ü

24.

†×³Ö ú£Ö−Ö (A) : ú/ÖÖ ´Öë ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö¿Öß»Ö ÃÖÓ“ÖÖ¸ü êú ×»Ö‹ ú‡Ô ²ÖÖ¸ü ¯ÖÏÖê•ÖêŒ¿Ö−Ö ¯ÖÏÖîªÖê×*Ö úß úÖ ˆ¯ÖµÖÖê*Ö ú¸ü−ÖÖ ¾ÖÖÓ”û−ÖßµÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü … úÖ¸ü"Ö (R) : ¯ÖÏÖê•ÖêŒ¿Ö−Ö ¯ÖÏÖîªÖê×*Ö úß êú ˆ¯ÖµÖÖê*Ö ÃÖê ¯ÖÖšËüµÖ Îú´Ö úß ×¾ÖÂÖµÖ-¾ÖÃŸÖã úÖ ¾µÖÖ¯Ö ú ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü … (A) (A) ŸÖ£ÖÖü (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖÆüß Æïü ŸÖ£ÖÖ (R) ÃÖÆüß ¾µÖÖ+µÖÖ Æîü … (B) (A) ŸÖ£ÖÖ (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖÆüß Æïü, ¯Ö¸ÓüŸÖã (R) ÃÖÆüß ¾µÖÖ+µÖÖ −ÖÆüà Æîü … (C) (A) ÃÖÆüß Æîü, ¯Ö¸ÓüŸÖã (R) *Ö»ÖŸÖ Æîü … (D) (A) *Ö»ÖŸÖ Æîü, ¯Ö¸ÓüŸÖã (R) ÃÖÆüß Æîü …

25.

1 •Ö−Ö¾Ö¸üß, 1995 úÖê ¸ü×¾Ö¾ÖÖ¸ü £ÖÖ … 1 •Ö−Ö¾Ö¸üß, 1996 úÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ×¤ü−Ö £ÖÖ ? (A) ¸ü×¾Ö¾ÖÖ¸ü (B) ÃÖÖê´Ö¾ÖÖ¸ü (C) ²Öã¬Ö¾ÖÖ¸ü (D) ¿Ö×−Ö¾ÖÖ¸ü

W-00

P.T.O.

26.

When an error of 1% is made in the length and breadth of a rectangle, the percentage error (%) in the area of a rectangle will be (A) 0 (B) 1 (C) 2 (D) 4

27.

The next number in the series 2, 5, 9, 19, 37, ? will be (A) 74 (B) 75 (C) 76 (D) None of the above

28.

There are 10 true-false questions in an examination. Then these questions can be answered in (A) 20 ways (B) 100 ways (C) 240 ways (D) 1024 ways

29.

What will be the next term in the following ? DCXW, FEVU, HGTS, ? (A) AKPO (B) ABYZ (C) JIRQ (D) LMRS

30.

Three individuals X, Y, Z hired a car on a sharing basis and paid Rs. 1,040. They used it for 7, 8, 11 hours, respectively. What are the charges paid by Y ? (A) Rs. 290 (B) Rs. 320 (C) Rs. 360 (D) Rs. 440

31.

Deductive argument involves (A) sufficient evidence (C) seeing logical relations

(B) critical thinking (D) repeated observation

32.

Inductive reasoning is based on or presupposes (A) uniformity of nature (B) God created the world (C) unity of nature (D) laws of nature

33.

To be critical, thinking must be (A) practical (C) individually satisfying

34.

W-00

(B) socially relevant (D) analytical

Which of the following is an analogous statement ? (A) Man is like God (B) God is great (C) Gandhiji is the Father of the Nation (D) Man is a rational being. 10

26.

•Ö²Ö ‹ ú ÃÖ´Ö úÖê7Ö úß »Ö´²ÖÖ‡Ô †Öî¸ü “ÖÖî›ÍüÖ‡Ô ´Öë ‹ ú ¯ÖÏ×ŸÖ¿ÖŸÖ úß ³Öæ»Ö ÆüÖê ŸÖÖê ˆÃÖ ÃÖ´Ö úÖê7Ö êú /Öê¡Ö±ú»Ö ´Öë ³Öæ»Ö úß ¯ÖÏ×ŸÖ¿ÖŸÖŸÖÖ ŒµÖÖ ÆüÖê*Öß ? (A) 0 (C) 2

(B) 1 (D) 4

27.

2, 5, 9, 19, 37, ? úß ÀÖéÓ+Ö»ÖÖ ´Öë †*Ö»Öß ÃÖÓ+µÖÖ úÖî−Ö ÃÖß ÆüÖê*Öß ? (A) 74 (B) 75 (C) 76 (D) ˆ¯Ö¸üÖêŒŸÖ ´Öë ÃÖê úÖê‡Ô −ÖÆüà

28.

‹ ú ¯Ö¸üß/ÖÖ ´Öë 10 ¯ÖÏ¿−Ö ÃÖÆüß-*Ö»ÖŸÖ êú Æïü, ‡−Æëü × úŸÖ−Öê ŸÖ¸üß úÖë ÃÖê Æü»Ö × úµÖÖ •ÖÖ ÃÖ úŸÖÖ Æîü ? (A) 20 (C) 240

(B) 100 (D) 1024

29.

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê †*Ö»ÖÖ ¯Ö¤ü (™ü´ÖÔ) úÖî−Ö ÃÖÖ ÆüÖê*ÖÖ ? ›üß ÃÖß ‹ŒÃÖ ›ü²»µÖæ, ‹±ú ‡Ô ¾Öß µÖæ, ‹“Ö •Öß ™üß ‹ÃÖ, ? (A) ‹ êú ¯Öß †Öê (B) ‹ ²Öß ¾ÖÖ‡Ô •Öî› (C) •Öê †Ö‡Ô †Ö¸ü ŒµÖæ (D) ‹»Ö ‹´Ö †Ö¸ü ‹ÃÖ

30.

ŸÖß−Ö ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë X, Y, Z −Öê ‹ ú úÖ¸ü ×´Ö»Ö ú¸ü × ú¸üÖµÖê ¯Ö¸ü »Öß †Öî¸ü úÖ¸ü ¾ÖÖ»Öê úÖê 1,040 ¹ý¯Ö‹ úß †¤üÖµÖ*Öß úß … ˆ−ÆüÖë−Öê úÖ¸ü úÖê Îú´Ö¿Ö: 7, 8, 11 ‘Ö7™üÖë êú ×»Ö‹ ¯ÖÏµÖÖê*Ö × úµÖÖ … Y «üÖ¸üÖ × úŸÖ−ÖÖ × ú¸üÖµÖÖ †¤üÖ × úµÖÖ *ÖµÖÖ ? (A) 290 ¹ý¯Ö‹ (B) 320 ¹ý¯Ö‹ (C) 360 ¹ý¯Ö‹ (D) 440 ¹ý¯Ö‹

31.

×−Ö*Ö´Ö−ÖÖŸ´Ö ú ŸÖ Ôú ´Öë ÃÖÛ´´Ö×»ÖŸÖ Æîü (A) ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ ÃÖÖ/µÖ (C) ŸÖÖÙ ú ú ÃÖ´²Ö−¬Ö ¤êü+Ö−ÖÖ

(B) (D)

†Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖŸ´Ö ú ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¯Öã−Ö: ¯Öã−Ö: †¾Ö»ÖÖê ú−Ö

32.

†Ö*Ö´Ö−ÖÖŸ´Ö ú ²ÖÖî×¨ü úŸÖÖ †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ Æîü µÖÖ ¯Öæ¾ÖÖÔ¯Öê/ÖÖ ú¸üŸÖß Æîü (A) ¯ÖÏ éú×ŸÖ úß ‹ úºþ¯ÖŸÖÖ (B) ×¾Ö¿¾Ö úÖê ‡Ô¿¾Ö¸ü −Öê ²Ö−ÖÖµÖÖ (C) ¯ÖÏ éú×ŸÖ úß ‹ úŸÖÖ (D) ¯ÖÏ éú×ŸÖ êú ×−ÖµÖ´Ö

33.

ÃÖ´ÖÖ»ÖÖê“Ö−ÖÖŸ´Ö ú ×“Ö−ŸÖ−Ö ÆüÖê−Öê êú ×»Ö‹ ÆüÖê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ (A) ¾µÖÖ¾ÖÆüÖ×¸ü ú (C) ¾ÖîµÖÛŒŸÖ ú ÃÖÓŸÖÖêÂÖ

34.

W-00

(B) (D)

ÃÖÖ´ÖÖ×•Ö ú ÃÖÓ*ÖŸÖŸÖÖ ×¾Ö¿»ÖêÂÖ7ÖÖŸ´Ö ú

×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ÃÖ´ÖÖ−ÖÖ£ÖÔ ú ¾ÖŒŸÖ¾µÖ Æîü ? (A) ´Ö−ÖãÂµÖ ‡Ô¿¾Ö¸ü úß ŸÖ¸üÆü Æîü … (B) ‡Ô¿¾Ö¸ü ´ÖÆüÖ−Ö Æîü … (C) *ÖÖÑ¬Öß •Öß ¸üÖÂ™Òü êú ×¯ÖüŸÖÖ Æïü … (D) ´Ö−ÖãÂµÖ ‹ ú ²ÖÖî×¨ü ú ¯ÖÏÖ7Öß Æîü … 11

P.T.O.

Questions from 35 - 36 are based on the following diagram in which there are three intersecting circles. H representing The Hindu, I representing Indian Express and T representing The Times of India. A total of 50 persons were surveyed and the number in the Venn diagram indicates the number of persons reading the newspapers.

35.

How many persons would be reading at least two newspapers ? (A) 23 (B) 25 (C) 27 (D) 29

36.

How many persons would be reading almost two newspapers ? (A) 23 (B) 25 (C) 27 (D) 48

37.

Which of the following graphs does not represent regular (periodic) behaviour of the variable f(t) ? 1.

4. (A) 1 (C) 3 W-00

(B) 2 (D) 4 12

¯ÖÏ¿−Ö ÃÖÓ+µÖÖ 35 - 36 −Öß“Öê ×¤üµÖê *ÖµÖê ›üÖµÖ*ÖÏÖ´Ö ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ Æïü … ‡ÃÖ ›üÖµÖ*ÖÏÖ´Ö ´Öë ŸÖß−Ö ¯ÖÏ×ŸÖ“”êû¤üß ¾Öé¢Ö Æïü … H ×¤ü ×Æü−¤æü úÖ ¯ÖÏ×ŸÖ×−Ö×¬ÖŸ¾Ö ú¸üŸÖÖ Æîü, I ‡Ó×›üµÖ−Ö ‹ŒÃÖ¯ÖÏêÃÖ úÖ ¯ÖÏ×ŸÖ×−Ö×¬ÖŸ¾Ö ú¸üŸÖÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ T ×¤ü ™üÖ‡´ÃÖ †Öò±ú ‡Ó×›üµÖÖ úÖ ¯ÖÏ×ŸÖ×−Ö×¬ÖŸ¾Ö ú¸üŸÖÖ Æîü … ãú»Ö ×´Ö»ÖÖ ú¸ü 50 ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë úÖ ÃÖ¾Öì/Ö7Ö × úµÖÖ *ÖµÖÖ ŸÖ£ÖÖ ¾Öê−Ö ›üÖµÖ*ÖÏÖ´Ö ´Öë ¤üß *Ö‡Ô ÃÖÓ+µÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü-¯Ö¡Ö úÖê ¯ÖœÍü−Öê ¾ÖÖ»Öê ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë úß ÃÖÓ+µÖÖ ‡Ó×*ÖŸÖ ú¸üŸÖß Æîü …

35.

36.

37.

× úŸÖ−Öê ¾µÖÛŒŸÖ ú´Ö ÃÖê ú´Ö ¤üÖê ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¯Ö¡Ö ¯ÖœÍüŸÖê Æïü ? (A) 23

(B)

(C)

(D) 29

× úŸÖ−Öê ¾µÖÛŒŸÖ †×¬Ö ú ÃÖê †×¬Ö ú ¤üÖê ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¯Ö¡Ö ¯ÖœÍüŸÖê Æïü ? (A) 23

(B)

(C)

(D) 48

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ *ÖÏÖ±úÖë ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ×−ÖµÖ×´ÖŸÖ (†Ö¾Ö×¬Ö ú) “Ö»Ö êú ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü f(t) úÖ ¯ÖÏ×ŸÖ×−Ö×¬ÖŸ¾Ö −ÖÆüà ú¸üŸÖÖ ? 1.

W-00

(A) 1

(B)

(C)

(D) 4 13

2 P.T.O.

Study the following graph and answer the questions 38 to 40 :

No. of Patients Registered

38.

39.

40.

W-00

In which year total number of patients registered in hospital X and hospital Y was the maximum ? (A) 2003

(B)

(C)

(D) 2006

2005

2004

What is the maximum dispersion in the registration of patients in the two hospitals in a year ? (A) 8000

(B)

(C)

(D) 2000

4000

6000

In which year there was maximum decrease in registration of patients in hospital X ? (A) 2003

(B)

(C)

(D) 2006

2005

2004

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ *ÖÏÖ±ú úÖ †¬µÖµÖ−Ö úß×•Ö‹ †Öî¸ü ¯ÖÏ¿−Ö 38 ÃÖê 40 ŸÖ ú úÖ ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹ :

¯ÖÓ•Öß éúŸÖ ¸üÖê×*ÖµÖÖë úß ÃÖÓ+µÖÖ

38.

39.

40.

W-00

× úÃÖ ¾ÖÂÖÔ ´Öë †Ã¯ÖŸÖÖ»Ö X †Öî¸ü †Ã¯ÖŸÖÖ»Ö Y ´Öë ¯ÖÓ•Öß éúŸÖ ¸üÖê×*ÖµÖÖë úß ÃÖÓ+µÖÖ †×¬Ö úŸÖ´Ö £Öß ? (A) 2003

(B)

(C)

(D) 2006

2005

2004

‹ ú ¾ÖÂÖÔ ´Öë ¤üÖê−ÖÖë †Ã¯ÖŸÖÖ»ÖÖë ´Öë ¯ÖÓ•Öß éúŸÖ ¸üÖê×*ÖµÖÖë úÖ †×¬Ö úŸÖ´Ö ×¾ÖÃÖ•ÖÔ−Ö ŒµÖÖ Æîü ? (A) 8000

(B)

(C)

(D) 2000

4000

6000

× úÃÖ ¾ÖÂÖÔ ´Öë †Ã¯ÖŸÖÖ»Ö X ´Öë ¸üÖê×*ÖµÖÖë êú ¯ÖÓ•Öß ú¸ü7Ö ´Öë †×¬Ö úŸÖ´Ö ú´Öß †Ö‡Ô ? (A) 2003

(B)

(C)

(D) 2006

2005

2004

P.T.O.

[For Blind Students Only] Read the following passage carefully and answer the questions 35 to 40 : Londonâ&#x20AC;&#x2122;s phenomenal growth was probably at its fastest in the sixteenth century, a period when the population was growing everywhere. Many people were attracted to the rapidly growing port, which handled upto 90% of total English foreign trade and gave rise to a wide range of ancillary industries. Other sectors provided goods and services for the court, which now settled permanently in the capital, and for the growing numbers of the rich and ambitious who were attracted by courtâ&#x20AC;&#x2122;s presence. This concentration of the wealthy made London a great leisure centre and the main purveyor of professional services, especially in medicine and law. Population growth now tended to become cumulative. More people needed even more people to provide them with goods and services that they required to survive in a large city. London was always an unhealthy place and mortality rates were much higher than elsewhere in the country, sometime rising to catastrophic heights, as in the terrible plagues of 1603, 1625 and 1665, the last of which killed 80,000 people, 1/6th of the total population of the city. Such high death rates coupled with rather low fertility, meant that London could never grow by its own natural increase. In the century after 1650, when London continued to grow but the English population remained fairly stable, immigration to the city drained the countryside of people and gave London its highest-yet population. It has probably then, in the early eighteenth century London of Defoe and Hogarth, that the city also had its greatest significance as a school centre and a school of manners and ideas for the rest of the country. 35.

Londonâ&#x20AC;&#x2122;s rate of population increase was at its greatest in the seventeenth century because (A) Its death rate was the highest in Britain at that time (B)

It was a time when the population growth was declining everywhere

(C)

Migrants were drawn to London because of the vast increase in trading

(D) Its high rate of mortality was offset by a low birthrate

36.

In comparison to the rest of the country, the population decline in London in the seventeenth century was as a result of (A) frequent outbreaks of plague (B)

low rate of fertility

(C)

immigration to other parts of the country

(D) movement of people to other countries W-00

[ êú¾Ö»Ö −Öê¡ÖÆüß−Ö †³µÖÙ£ÖµÖÖë ÆêüŸÖã]

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ »Öê+ÖÖÓ¿Ö úÖê ¬µÖÖ−Ö¯Öæ¾ÖÔ ú ¯ÖœÍü ú¸ü ¯ÖÏ¿−Ö-ÃÖÓ+µÖÖ 35 ÃÖê 40 úÖ ˆ¢Ö¸ü ¤üß×•Ö‹ … ÃÖÖê»ÖÆü¾Öà ¿ÖŸÖÖ²¤üß – ‹ ú ‹êÃÖÖ ÃÖ´ÖµÖ •Ö²Ö Æü¸ü Ã£ÖÖ−Ö úß †Ö²ÖÖ¤üß ²ÖœÍü ¸üÆüß £Öß – ´Öë »ÖÓ¤ü−Ö úÖ †³ÖæŸÖ¯Öæ¾ÖÔ ×¾Ö úÖÃÖ Æãü†Ö •ÖÖê µÖÆüÖÑ Æãü‹ ¯ÖÆü»Öê êú ×¾Ö úÖÃÖÖë ´Öë ŸÖß¾ÖÎŸÖ´Ö £ÖÖ … ŸÖê•Öß ÃÖê ×¾Ö ú×ÃÖŸÖ ÆüÖêŸÖê ‡ÃÖ ²ÖÓ¤ü¸ü*ÖÖÆü – •ÖÆüÖÑ ÃÖê ãú»Ö †Ó*Ö¸êü•Öß ×¾Ö¤êü¿Ö-¾µÖÖ¯ÖÖ¸ü úÖ 90 ¯ÖÏ×ŸÖ¿ÖŸÖ ÃÖÓ“ÖÖ×»ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ £ÖÖ ŸÖ£ÖÖ •ÖÆüÖÑ †−ÖãÂÖÓ*Öß ˆ¤ËüµÖÖê*ÖÖë úß ¾µÖÖ¯Ö ú ÀÖéÓ+Ö»ÖÖ ¯Ö−Ö¯Ö ¸üÆüß £Öß – úß ŸÖ¸ü±ú ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ¸êü »ÖÖê*Ö †Ö éúÂ™ü Æãü‹ … ¸üÖ•Ö¤ü¸ü²ÖÖ¸ü ( úÖê™Ôü) – •ÖÖê †²Ö Ã£ÖÖµÖß ºþ¯Ö ÃÖê ¸üÖ•Ö¬ÖÖ−Öß ´Öë ÛÃ£ÖŸÖ Æîü – ŸÖ£ÖÖ úÖê™üÔ úß ˆ¯ÖÛÃ£Ö×ŸÖ ÃÖê ²Ö›Íüß ÃÖÓ+µÖÖ ´Öë †Ö éúÂ™ü ÆüÖ−ê Öê ¾ÖÖ»Öê ¬Ö−Öß ŸÖ£ÖÖ ´ÖÆü¢¾ÖÖ úÖÓ/Öß ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë êú ×»Ö‹ ÃÖÖ´Ö×*ÖÏµÖÖÑ ŸÖ£ÖÖ ÃÖê¾ÖÖ‹Ñ †−µÖ /Öê¡ÖÖë «üÖ¸üÖ ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ú¸üÖ‡Ô •ÖÖ ¸üÆüß £Öà … ¬Ö−Öß ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë êú ÃÖÓ ëú¦ü7Ö êú úÖ¸ü7Ö »ÖÓ¤ü−Ö ±ãú¸üÃÖŸÖ êú ÃÖ´ÖµÖ úÖê ×²ÖŸÖÖ−Öê úÖ ‹ ú ²Ö›ÍüÖ ëú¦ü ŸÖ£ÖÖ ¾Öé×¢Ö ú ÃÖê¾ÖÖ†Öë – ×¾Ö¿ÖêÂÖ ú¸ü ×“Ö× úŸÃÖÖ ŸÖ£ÖÖ úÖ−Öæ−Ö – úÖ ¯ÖÏ¬ÖÖ−Ö †Ö¯ÖæÙŸÖ úŸÖÖÔ ²Ö−Ö *ÖµÖÖ … †Ö²ÖÖ¤üß úß ¾Öé×¨ü †²Ö ¯ÖãÓ•ÖÖŸ´Ö ú ºþ¯Ö ¬ÖÖ¸ü7Ö ú¸ü−Öê »Ö*Öß … ‹ ú ¾ÖéÆü¤Ëü ¿ÖÆü¸ ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ²Ö›Íüß ÃÖÓ+µÖÖ ´Öë ²ÖÃÖê »ÖÖê*ÖÖë êú •Öß×¾ÖŸÖ ¸üÆü−Öê êú ×»Ö‹ †Ö¾Ö¿µÖ ú ÃÖÖ´Ö×*ÖÏµÖÖë ŸÖ£ÖÖ ÃÖê¾ÖÖ†Öë úÖê ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ú¸üÖ−Öê êú ×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ ÃÖÖ¸êü ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë úß †Ö¾Ö¿µÖ úŸÖÖ £Öß … »ÖÓ¤ü−Ö ÃÖ¤üÖ ÃÖê Æüß Ã¾ÖÖÃ£µÖ êú ×»Ö‹ ‹ ú ÆüÖ×−Ö¯ÖÏ¤ü Ã£ÖÖ−Ö ¸üÆüÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ ¤êü¿Ö êú †−µÖ Ã£ÖÖ−ÖÖë úß †¯Öê/ÖÖ µÖÆüÖÑ ´ÖéŸµÖã-¤ü¸ü ²ÖÆãüŸÖ †×¬Ö ú £Öß •ÖÖê ú³Öß- ú³Öß ´ÖÆüÖ×¾Ö¯Ö×¢Ö úÖ ºþ¯Ö ¬ÖÖ¸ü7Ö ú¸ü »ÖêŸÖß £Öß, •ÖîÃÖê ÃÖ−ÖË 1603, 1625 ŸÖ£ÖÖ 1665 êú ³ÖµÖÖ−Ö ú ¯»Öê*Ö ×•Ö−Ö´Öë ÃÖê †Ö×+Ö¸üß ¯»Öê*Ö ´Öë ¿ÖÆü¸ü úß †Ö²ÖÖ¤üß úÖ 1/6 ³ÖÖ*Ö †£ÖÖÔŸÖË 80,000 »ÖÖê*ÖÖë úÖê úÖ»Ö −Öê ×−Ö*Ö»Ö ×»ÖµÖÖ … ´ÖéŸµÖã úß ‡ŸÖ−Öß ‰Ñú“Öß ¤ü¸ü ŸÖ£ÖÖ ‡ÃÖ úß ŸÖã»Ö−ÖÖ ´Öë ú´ÖŸÖ¸ü •Ö−´Ö-¤ü¸ü êú úÖ¸ü7Ö »ÖÓ¤ü−Ö úß †Ö²ÖÖ¤üß úÖ Ã¾ÖÖ³ÖÖ×¾Ö ú ×¾Ö úÖÃÖ ú³Öß −ÖÆüà ÆüÖê ¯ÖÖµÖÖ … ÃÖ−ÖË 1650 êú ²ÖÖ¤ü ‡ÃÖ ¿ÖŸÖÖ²¤üß ´Öë •Ö²Ö »ÖÓ¤ü−Ö úÖ ×¾Ö úÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖ ¸üÆüÖ ¯Ö¸ÓüŸÖã †Ó*Ö¸êü•Ö †Ö²ÖÖ¤üß »Ö*Ö³Ö*Ö ÛÃ£Ö¸ü ¸üÆüß, *ÖÏÖ´Öß7Ö /Öê¡ÖÖë ÃÖê ²Ö›Íüß ŸÖÖ¤üÖ¤ü ´Öë »ÖÖê*ÖÖë úÖ ¿ÖÆü¸ü ´Öë †Ö¯ÖÏ¾ÖÖÃÖ−Ö Æãü†Ö ×•ÖÃÖ êú úÖ¸ü7Ö »ÖÓ¤ü−Ö úß †Ö²ÖÖ¤üß †²Ö ŸÖ ú úß †×¬Ö úŸÖ´Ö †Ö²ÖÖ¤üß ÆüÖê *Ö‡Ô … ÃÖÓ³Ö¾ÖŸÖ: ŸÖ²Ö †šüÖ¸üÆü¾Öà ¿ÖŸÖÖ²¤üß êú †Ö¸Óü×³Ö ú úÖ»Ö ´Öë ›êü±úÖê ŸÖ£ÖÖ ÆüÖê*ÖÖ£ÖÔ êú ÃÖ´ÖµÖ êú ‡ÃÖ ¿ÖÆü¸ü úÖê ¤êü¿Ö êú †−µÖ ³ÖÖ*ÖÖë êú ×»Ö‹ ¿Öî×/Ö ú ëú¦ü ŸÖ£ÖÖ ×¿ÖÂ™üÖ“ÖÖ¸ü ‹¾ÖÓ ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë êú ëú¦ü êú ºþ¯Ö ´Öë ´ÖÆü¢ÖÖ ×´Ö»Öß … 35.

ÃÖ¡ÖÆü¾Öà ¿ÖŸÖÖ²¤üß ´Öë »Ö−¤ü−Ö úß †Ö²ÖÖ¤üß úß ¾Öé×¨ü úß ¤ü¸ü †×¬Ö úŸÖ´Ö £Öß ŒµÖÖë× ú (A) ×²ÖÎ™êü−Ö ´Öë »Ö−¤ü−Ö ´Öë ´ÖéŸµÖã úß ¤ü¸ü ˆÃÖ ÃÖ´ÖµÖ ÃÖ²ÖÃÖê †×¬Öü ú £Öß … µÖÆü ¾ÖÆü ÃÖ´ÖµÖ £ÖÖ •Ö²Ö Æü¸ü Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü •Ö−ÖÃÖÓ+µÖÖ úß ¾Öé×¨ü ´Öë ×*Ö¸üÖ¾Ö™ü †Ö ¸üÆüß £Öß … (C) ¯ÖÏ¾ÖÖÃÖß »Ö−¤ü−Ö úß †Öê¸ü Ø+Ö“Öê †Ö ¸üÆêü £Öê ŒµÖÖë× ú ¾ÖÆüÖÑ êú ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ü ´Öë ²ÖÆãüŸÖ ³ÖÖ¸üß ¾Öé×¨ü ÆüÖê ¸üÆüß £Öß … (B)

(D)

36.

‡ÃÖ úÖ ˆ““Ö ´ÖéŸµÖã ¤ü¸ü ‡ÃÖ êú ×−Ö´−Ö •Ö−´Ö ¤ü¸ü ÃÖê ÃÖ−ŸÖã×»ÖŸÖ ÆüÖê *ÖµÖÖ …

¤êü¿Ö êú ¿ÖêÂÖ ³ÖÖ*ÖÖë úß ŸÖã»Ö−ÖÖ ´Öë, »Ö−¤ü−Ö ´Öë ÃÖÖê»ÖÆü¾Öà ¿ÖŸÖß ´Öë †Ö²ÖÖ¤üß êú ú´Ö ÆüÖê−Öê úÖ úÖ¸ü7Ö ŒµÖÖ £ÖÖ ? (A)

¯»Öê*Ö úÖ ¯ÖÏÖµÖ: ±îú»Ö−ÖÖ

•Ö−Ö−Ö /Ö´ÖŸÖÖ úß ×−Ö´−Ö ¤ü¸ü (C) ¤êü¿Ö êú †−µÖ ³ÖÖ*ÖÖë ´Öë •ÖÖ ú¸ü ²ÖÃÖ−ÖÖ (D) »ÖÖê*ÖÖë úÖ †−µÖ ¤êü¿ÖÖë ´Öë •ÖÖ−ÖÖ (B)

W-00

P.T.O.

37.

After 1600 A.D., the demography of London was characterised by (A) high deathrates and birthrates (B) three major outbreaks of disease, the last of which was responsible for the death of over 80,000 people (C) a rise in population through natural growth (D) population stability

38.

Examples of the economic hegemony of London in the seventeenth century include (A) the movement of the Court permanently to the capital (B) 9/10th of England’s overseas trade passing through its docks (C) a large variety of secondary industries growing up around the port of London. (D) London becoming England’s major intellectual and cultural centre at the time of Defoe and Hogarth.

39.

Which one of the following was not the cause of high rate of death among the people of London ? (A) Increasing low fertility among people (B) Absence of diseases (C) Family planning regulations of the State (D) Migration of population

40.

What made London a great leisure centre ? (A) Growth of ancillary industries. (B) Concentration of wealth among people who were earlier poor. (C) Increased rate of mortality. (D) Due to increase in immigrant population.

41.

Which of the following sources of data is not based on primary data collection ? (A) Census of India (B) National Sample Survey (C) Statistical Abstracts of India (D) National Family Health Survey

42.

Which of the four data sets have more dispersion ? (A) 88 91 90 92 89 91 (B) 0 1 1 0 –1 –2 (C) 3 5 2 4 1 5 (D) 0 5 8 10 –2 –8

43.

Which of the following is not related to information security on the Internet ? (A) Data Encryption (B) Water marking (C) Data Hiding (D) Information Retrieval

44.

Which is the largest unit of storage among the following ? (A) Terabyte (B) Megabyte (C) Kilobyte (D) Gigabyte W-00 18

37.

1600 ‡Ô. ´Öë »Ö−¤ü−Ö úß •Ö−ÖÖÓ× ú úß êú »Ö/Ö7Ö £Öê ˆ““Ö ´ÖéŸµÖã ¤ü¸ëü †Öî¸ü •Ö−´Ö ¤ü¸ëü ¸üÖê*Ö úÖ ŸÖß−Ö ²ÖÖ¸ü ¯ÖÏ´Öã+Ö ºþ¯Ö ÃÖê ±îú»Ö−ÖÖ, †Ö×+Ö¸üß ²ÖÖ¸ü ‡ÃÖ ¸üÖê*Ö êú ±îú»Ö−Öê ÃÖê 80,000 ¾µÖÛŒŸÖµÖÖë úß ´ÖéŸµÖã Æãü‡Ô … ¯ÖÏÖ éú×ŸÖ ú ˆ−−Ö×ŸÖ êú úÖ¸ü7Ö •Ö−ÖÃÖÓ+µÖÖ ´Öë ¾Öé×¨ü úÖ ÆüÖê−ÖÖ •Ö−ÖÃÖÓ+µÖÖ ´Öë ÛÃ£Ö¸üŸÖÖ

(A) (B) (C) (D) 38.

ÃÖ¡ÖÆü¾Öà ¿ÖŸÖÖ²¤üß ´Öë »Ö−¤ü−Ö úß †ÖÙ£Ö ú ˆ““ÖŸÖÖ êú ˆ¤üÖÆü¸ü7ÖÖë ´Öë ¿ÖÖ×´Ö»Ö Æîü (A) ¸üÖ•Ö¤ü¸ü²ÖÖ¸ü úÖ Ã£ÖÖµÖß ºþ¯Ö ÃÖê ¸üÖ•Ö¬ÖÖ−Öß ´Öë †Ö •ÖÖ−ÖÖ … (B) ‡Ó*»Öî7›ü êú ×¾Ö¤êü¿Öß ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ü úÖ 9/10 ³ÖÖ*Ö ‡ÃÖ êú ›üÖò ú ÃÖê ÆüÖê ú¸ü •ÖÖŸÖÖ £ÖÖ … (C) »Ö−¤ü−Ö úß ²Ö−¤ü¸ü*ÖÖÆü êú ‡¤Ôü-×*Ö¤Ôü †−Öê ú ³ÖÖÓ×ŸÖ êú ×«üŸÖßµÖ ˆªÖê*ÖÖë úß ˆ−−Ö×ŸÖ … (D) ›êü±úÖê †Öî¸ü ÆüÖê*ÖÖ£ÖÔ êú ÃÖ´ÖµÖ ´Öë ‡Ó*»Öî7›ü ´Öë »Ö−¤ü−Ö úÖ ¯ÖÏ´Öã+Ö ²ÖÖî×¨ü ú ‹¾ÖÓ ÃÖÖÓÃ éú×ŸÖ ú êú−¦ü ²Ö−Ö−ÖÖ …

39.

»Ö−¤ü−Ö êú »ÖÖê*ÖÖë ´Öë ˆ““Ö ´ÖéŸµÖã ¤ü¸ü úÖ ÃÖ²ÖÃÖê ²Ö›ÍüÖ úÖ¸ü7Ö úÖî−Ö ÃÖÖ −ÖÆüà £ÖÖ ? (A) ×−Ö´−Ö •Ö−Ö−Ö /Ö´ÖŸÖÖ ´Öë ¾Öé×¨ü (B) ¸üÖê*ÖÖë úß †−Öã¯ÖÛÃ£Ö×ŸÖ (C) ¸üÖ•µÖ êú ¯Ö×¸ü¾ÖÖ¸ü ×−ÖµÖÖê•Ö−Ö ×¾Ö×−ÖµÖ´Ö (D) •Ö−ÖÃÖÓ+µÖÖ úÖ ¯ÖÏ¾ÖÃÖ−Ö

40.

»Ö−¤ü−Ö úÖê ±ãúÃÖÔŸÖ úÖ êú−¦ü ×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê × úÃÖ−Öê ²Ö−ÖÖµÖÖ ? (A) †−ÖãÂÖÓ*Öß ˆªÖê*ÖÖë úß ˆ−−Ö×ŸÖ (B) ˆ−Ö »ÖÖê*ÖÖë, •ÖÖê ¯ÖÆü»Öê ×−Ö¬ÖÔ−Ö £Öê, êú ÆüÖ£ÖÖë ´Öë ¤üÖî»ÖŸÖ úÖ ‡ ú½üÖ ÆüÖê−ÖÖ (C) ´ÖéŸµÖã ¤ü¸ü ´Öë ¾Öé×¨ü (D) •Ö−ÖÃÖÓ+µÖÖ êú ×¾Ö¤êü¿ÖÖë ´Öë •ÖÖ−Öê ´Öë Æãü‡Ô ¾Öé×¨ü

41.

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ †ÖÑ ú›ÍüÖ-ÄÖÖêŸÖÖë ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ¯ÖÏÖ¸üÛ´³Ö ú †ÖÑ ú›ÍüÖ ÃÖÓ*ÖÏÆü7Ö ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ −ÖÆüà Æîü ? (A) ³ÖÖ¸üŸÖ úß •Ö−Ö*Ö7Ö−ÖÖ (B) ¸üÖÂ™ÒüßµÖ ÃÖï¯Ö»Ö ÃÖ¾Öì/Ö7Ö (C) ³ÖÖ¸üŸÖ êú †ÖÑ ú›ÍüÖ ÃÖÖ¸ü (D) ¸üÖÂ™ÒüßµÖ ¯Ö×¸ü¾ÖÖ¸ü Ã¾ÖÖÃ£µÖ ÃÖ¾Öì/Ö7Ö

42.

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ “ÖÖ¸ü †ÖÑ ú›ÍüÖ-×¾Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë •µÖÖ¤üÖ ×¾ÖÃÖ•ÖÔ−Ö × úÃÖ´Öë Æîü ? (A) (B) (C) (D)

43.

88 0 3 0

91 1 5 5

90 1 2 8

92 0 4 10

89 –1 1 –2

91 –2 5 –8

×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ‡−™ü¸ü−Öê™ü úß ÃÖæ“Ö−ÖÖ ÃÖã¸ü/ÖÖ ÃÖê ÃÖ´²ÖÛ−¬ÖŸÖ −ÖÆüà Æîü ? ›êü™üÖ ‹Û− Îú¯ÃÖ−Ö (B) ¾ÖÖ™ü¸ü ´ÖÖÚ ú*Ö ›üÖ™üÖ ÆüÖ‡Ø›ü*Ö (D) ‡Ó±úÖ´Öì¿Ö−Ö ×¸ü™ÒüÖ‡¾Ö»Ö

(A) (C) 44.

W-00

×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê ³Ö7›üÖ¸ü7Ö úß ÃÖ²ÖÃÖê ²Ö›üß ‡ úÖ‡Ô úÖî−Ö ÃÖß Æîü ? (A) ™êü¸üÖ ²ÖÖ‡™ü (B) ´Öê*ÖÖ ²ÖÖ‡™ü (C) × ú»ÖÖê ²ÖÖ‡™ü (D) ×*Ö*ÖÖ ²ÖÖ‡™ü 19

P.T.O.

45.

bit stands for (A) binary information term (C) binary tree

(B) binary digit (D) Bivariate Theory

46.

Which one of the following is not a linear data structure ? (A) Array (B) Binary Tree (C) Queue (D) Stack

47.

Which one of the following is not a network device ? (A) Router (B) Switch (C) Hub (D) CPU

48.

A compiler is used to convert the following to object code which can be executed (A) High-level language (B) Low-level language (C) Assembly language (D) Natural language

49.

The great Indian Bustard bird is found in (A) Thar Desert of Rajasthan (B) Coastal regions of India (C) Malabar Coast (D) Delta regions

50.

The Sagarmanthan National Park has been established to preserve the eco-system of which mountain peak ? (A) Kanchenjunga (B) Mount Everest (C) Annapurna (D) Dhaulavira

51.

Maximum soot is released from (A) Petrol vehicles (C) Diesel vehicles

(B) CNG vehicles (D) Thermal Power Plants

Surface Ozone is produced from (A) Transport sector (C) Textile industry

(B) Cement plants (D) Chemical industry

52.

53.

Which one of the following non-conventional energy sources can be exploited most economically ? (A) Solar (B) Wind (C) Geo-thermal (D) Ocean Thermal Energy Conversion (OTEC)

54.

The most recurring natural hazard in India is (A) Earthquakes (B) Floods (C) Landslides (D) Volcanoes

W-00

45.

bit úÖ ŸÖÖŸ¯ÖµÖÔ Æîü (A) ²ÖÖ‡−Ö¸üß ‡Ó±úÖ´Öì¿Ö−Ö ™ü´ÖÔ (C) ²ÖÖ‡−Ö¸üß ™Òüß

(B) (D)

²ÖÖ‡−Ö¸üß ×›ü×•Ö™ü ²ÖÖµÖ¾Öê×¸ü‹™ü £µÖÖê¸üß

46.

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖß ¸îü×+Ö ú ›êü™üÖ ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ −ÖÆüà Æîü ? (A) ‹¸êü (B) ²ÖÖ‡−Ö¸üß ™Òüß (C) ŒµÖæ (D) Ã™êü ú

47.

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖß −Öê™ü¾Ö Ôú ˆ¯Ö ú¸ü7Ö −ÖÆüà Æîü ? (A) ¸üÖˆ™ü¸ü (B) ÛÃ¾Ö“Ö (C) Æü²Ö (D) ÃÖß.¯Öß.µÖæ

48.

‹ ú ú´¯ÖÖ‡»Ö¸ü úÖ ¯ÖÏµÖÖê*Ö ×−Ö´−Ö úÖê †Öò²Ö•ÖîŒ™ü úÖê› ´Öë ²Ö¤ü»Ö−Öê êú ×»Ö‹ × úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü ? (A) ˆ““Ö ÃŸÖ¸üßµÖ ³ÖÖÂÖÖ (B) ×−Ö´−Ö ÃŸÖ¸üßµÖ ³ÖÖÂÖÖ (C) †ÃÖî´²Ö»Öß ³ÖÖÂÖÖ (D) ¯ÖÏÖ éú×ŸÖ ú ³ÖÖÂÖÖ

49.

´ÖÆüÖ−Ö ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ÃÖÖêÆü−Ö ×“Ö×›ÍüµÖÖ (*ÖÏê™ü ‡Ó×›üµÖ−Ö ²ÖÃ™ü›Ôü ×“Ö×›ÍüµÖÖ) úÆüÖÑ ¯ÖÖµÖß •ÖÖŸÖß Æîü ? (A) ¸üÖ•ÖÃ£ÖÖ−Ö úÖ £ÖÖ¸ü ¸êü×*ÖÃŸÖÖ−Ö (B) ³ÖÖ¸üŸÖ êú ŸÖ™üßµÖ /Öê¡Ö (C) ´ÖÖ»ÖÖ²ÖÖ¸ü ŸÖ™ü (D) ›êü»™üÖ /Öê¡Ö

50.

× úÃÖ ¯Ö¾ÖÔŸÖßµÖ ×¿Ö+Ö¸ü êú ¯ÖÖ×¸üÛÃ£Ö×ŸÖ úß ŸÖÓ¡Ö êú ÃÖÓ¸ü/Ö7Ö êú ×»ÖµÖê ÃÖÖ*Ö¸ü´ÖÓ£Ö−Ö ¸üÖÂ™ÒüßµÖ ˆªÖ−Ö úß Ã£ÖÖ¯Ö−ÖÖ Æãü‡Ô Æîü ? (A) Óú“Ö−Ö•ÖÓ*ÖÖ (B) ‹ê¾Ö¸êüÃ™ü ¯Ö¾ÖÔŸÖ (C) †−−Ö¯Öæ7ÖÖÔ (D) ¬ÖÖî»ÖÖ¾Öß¸üÖ

51.

ÃÖ²ÖÃÖê †×¬Ö ú ú••Ö»Ö ( úÖ×»Ö+Ö) × úÃÖÃÖê ×−Ö ú»ÖŸÖÖ Æîü ? ¯Öê™ÒüÖê»Ö ¾ÖÖÆü−Ö (B) ÃÖß ‹−Ö •Öß ¾ÖÖÆü−Ö ›üß•ÖÌ»Ö ¾ÖÖÆü−Ö (D) ŸÖÖ¯ÖßµÖ ¿ÖÛŒŸÖ ÃÖÓµÖ−¡Ö

(A) (C) 52.

ÃÖŸÖÆüß †Öê•ÖÖê−Ö × úÃÖÃÖê ˆŸ¯Ö−−Ö ÆüÖêŸÖß Æîü ? ¯Ö×¸ü¾ÖÆü−Ö /Öê¡Ö ¾ÖÃ¡Ö ˆªÖê*Ö

(A) (C)

(B) (D)

ÃÖß´Öë™ü ÃÖÓµÖ−¡Ö ¸ÖÃÖÖµÖ×−Ö ú ˆªÖê*Ö

53.

×−Ö´−Ö×»Ö×+ÖŸÖ *Öî¸ü ¯ÖÖ¸ü´¯Ö×¸ü ú ‰ú•ÖÖÔ ÄÖÖêŸÖÖë ´Öë ÃÖê × úÃÖ úÖ †×ŸÖ ×´ÖŸÖ¾µÖ×µÖŸÖÖ êú ÃÖÖ£Ö ¤üÖÆê ü−Ö × úµÖÖ •ÖÖ ÃÖ úŸÖÖ Æîü ? (A) ÃÖÖî¸ü (B) ¯Ö¾Ö−Ö (C) ³Öæ-ŸÖÖ¯ÖßµÖ (D) ÃÖ´Öã¦üß ŸÖÖ¯ÖßµÖ ‰ú•ÖÖÔ ÃÖÓ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö

54.

³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë ÃÖ²ÖÃÖê †×¬Ö ú ÆüÖê−Öê ¾ÖÖ»Öß ¯ÖÏÖ éú×ŸÖ ú †Ö¯Ö¤üÖ úÖî−Ö ÃÖß Æîü ? (A) ³Öæ ú´¯Ö (B) ²ÖÖœÍü (C) ³ÖæÃ+Ö»Ö−Ö (D) •¾ÖÖ»ÖÖ´Öã+Öß

W-00

P.T.O.

55.

The recommendation of National Knowledge Commission for the establishment of 1500 Universities is to (A) create more teaching jobs (B) ensure increase in student enrolment in higher education (C) replace or substitute the privately managed higher education institutions by public institutions (D) enable increased movement of students from rural areas to urban areas

56.

According to Article 120 of the Constitution of India, the business in Parliament shall be transacted in (A) English only (B) Hindi only (C) English and Hindi both (D) All the languages included in Eighth Schedule of the Constitution

57.

Which of the following is more interactive and student centric ? (A) Seminar (B) Workshop (C) Lecture (D) Group Discussion

58.

The Parliament in India is composed of (A) Lok Sabha & Rajya Sabha (B) Lok Sabha, Rajya Sabha & Vice President (C) Lok Sabha, Rajya Sabha & President (D) Lok Sabha, Rajya Sabha with their Secretariats

59.

The enrolment in higher education in India is contributed both by Formal System of Education and by System of Distance Education. Distance education contributes (A) 50% of formal system (B) 25% of formal system (C) 10% of the formal system (D) Distance education systemâ&#x20AC;&#x2122;s contribution is not taken into account while considering the figures of enrolment in higher education

60.

Assertion (A) : The U.G.C. Academic Staff Colleges came into existence to improve the quality of teachers. Reason (R) : University and college teachers have to undergo both orientation and refresher courses. (A) Both (A) and (R) are true and (R) is the correct explanation. (B) Both (A) and (R) are correct but (R) is not the correct explanation of (A). (C) (A) is correct and (R) is false. (D) (A) is false and (R) is correct.

W-00

55.

¸üÖÂ™ÒüßµÖ –ÖÖ−Ö †ÖµÖÖê*Ö «üÖ¸üÖ 1500 ×¾Ö¿¾Ö×¾ÖªÖ»ÖµÖÖë úÖê Ã£ÖÖ×¯ÖŸÖ ú¸ü−Öê úß ×ÃÖ±úÖ×¸ü¿ÖÖë úÖ †Ö¿ÖµÖ ŒµÖÖ Æîü ? (A) •µÖÖ¤üÖ †¬µÖÖ¯Ö−Ö êú ¯Ö¤üÖë úÖê ²Ö−ÖÖ−ÖÖ … (B) ˆ““Ö ×¿Ö/ÖÖ ´Öë ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë êú ¤üÖ×+Ö»Öê úÖê µÖ úß−Öß ²Ö−ÖÖ−ÖÖ … (C) ×−Ö•Öß ˆ““Ö ×¿Ö/ÖÖ ÃÖÓÃ£ÖÖ−ÖÖë êú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü ÃÖ¸ü úÖ¸üß ÃÖÓÃ£ÖÖ−ÖÖë úÖê Ã£ÖÖ×¯ÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ … (D) *ÖÏÖ´Öß7Ö /Öê¡ÖÖë êú ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë úÖê ¿ÖÆü¸üß /Öê¡ÖÖë êú ÃÖÓÃ£ÖÖ−ÖÖë ´Öë ŸÖß¾ÖÎ *Ö×ŸÖ ÃÖê »ÖÖ−ÖÖ …

56.

³ÖÖ¸üŸÖ êú ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ−Ö êú †−Öã“”êû¤ü 120 êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖÓÃÖ¤ü úß úÖµÖÔ¾ÖÖÆüß úÖ ÃÖÓ“ÖÖ»Ö−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü ? (A) êú¾Ö»Ö †Ó*ÖÏ•Öß ´Öë (B) êú¾Ö»Ö ×Æü−¤üß ´Öë (C) ×Æü−¤üß ¾Ö †Ó*ÖÏê•Öß ¤üÖê−ÖÖë ´Öëê (D) ÃÖÓ×¾Ö¬ÖÖ−Ö êú †Â™ü´Ö ¯Ö×¸ü×¿ÖÂ™ü ´Öë ÃÖÛ´´Ö×»ÖŸÖ ÃÖ³Öß ³ÖÖÂÖÖ†Öë ´Öë

57.

×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ †×¬Ö ú †−ŸÖÙ ÎúµÖÖŸ´Ö ú †Öî¸ü ×¾ÖªÖ£Öá-ˆ−´Öã+Ö ( êúÛ−¦ü ú) Æî ? (A) ÃÖÓ*ÖÖêÂšüß (B) ¾Ö Ôú¿ÖÖò¯Ö (C) ¾µÖÖ+µÖÖ−Ö (D) ÃÖ´ÖæÆü “Ö“ÖÖÔ

58.

³ÖÖ¸üŸÖ úß ÃÖÓÃÖ¤ü *Ö×šüŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü (A) »ÖÖê ú ÃÖ³ÖÖ ¾Ö ¸üÖ•µÖÃÖ³ÖÖ ÃÖê (B) »ÖÖê ú ÃÖ³ÖÖ, ¸üÖ•µÖ ÃÖ³ÖÖ ¾Ö ˆ¯Ö¸üÖÂ™Òü¯Ö×ŸÖ ÃÖê (C) »ÖÖê ú ÃÖ³ÖÖ, ¸üÖ•µÖ ÃÖ³ÖÖ ¾Ö ¸üÖÂ™Òü¯Ö×ŸÖ ÃÖê (D) »ÖÖê ú ÃÖ³ÖÖ, ¸üÖ•µÖ ÃÖ³ÖÖ ¾Ö ¤üÖê−ÖÖë êú ÃÖ×“Ö¾ÖÖ»ÖµÖ ÃÖ×ÆüŸÖ

59.

³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë ˆ““Ö ×¿Ö/ÖÖ ´Öë ¯ÖÓ•Öß ú¸ü7Ö ´Öë ×¿Ö/ÖÖ úß ¤üÖê−ÖÖë ¯ÖÏ7ÖÖ×»ÖµÖÖë – †Öî¯Ö“ÖÖ×¸ü ú ¯ÖÏ7ÖÖ»Öß ¾Ö ¤æü¸üÃ£Ö ×¿Ö/ÖÖ ¯ÖÏ7ÖÖ»Öß úÖ µÖÖê*Ö¤üÖ−Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ¤æü¸üÃ£Ö ×¿Ö/ÖÖ ¯ÖÏ7ÖÖ»Öß µÖÖê*Ö¤üÖ−Ö ú¸üŸÖß Æîü (A) †Öî¯Ö“ÖÖ×¸ü ú ¯ÖÏ7ÖÖ»Öß úÖ 50 ¯ÖÏ×ŸÖ¿ÖŸÖ (B) †Öî¯Ö“ÖÖ×¸ü ú ¯ÖÏ7ÖÖ»Öß úÖ 25 ¯ÖÏ×ŸÖ¿ÖŸÖ (C) †Öî¯Ö“ÖÖ×¸ü ú ¯ÖÏ7ÖÖ»Öß úÖ 10 ¯ÖÏ×ŸÖ¿ÖŸÖ (D) ˆ““Ö ×¿Ö/ÖÖ ´Öë ¯ÖÓ•Öß ú¸ü7Ö êú †ÖÑ ú›ÍüÖë ¯Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ú¸üŸÖê ÃÖ´ÖµÖ ¤æü¸üÃ£Ö ×¿Ö/ÖÖ êú µÖÖê*Ö¤üÖ−Ö ¯Ö¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æüß −ÖÆüà × úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ

60.

†×³Ö ú£Ö−Ö (A) : ×¾Ö¿¾Ö×¾ÖªÖ»ÖµÖ †−Öã¤üÖ−Ö †ÖµÖÖê*Ö êú † úÖ¤ü×´Ö ú Ã™üÖ±ú úÖò»Öê•Ö ×¿Ö/Ö úÖë úß *Öã7Ö¾Ö¢ÖÖ úÖê ÁÖêÂšü ²Ö−ÖÖ−Öê êú ×»Ö‹ †ÛÃŸÖŸ¾Ö ´Öë †Ö‹ … úÖ¸ü"Ö (R) : ×¾Ö¿¾Ö×¾ÖªÖ»ÖµÖ †Öî¸ü ´ÖÆüÖ×¾ÖªÖ»ÖµÖ ×¿Ö/Ö úÖë úÖê ×¿Ö/Ö7Ö ¯ÖÏ×¿Ö/Ö7Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−ÖÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü … (A) (A) ¾Öü (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖÆüß Æïü †Öî¸ü (R) ˆÃÖ úÖ ÃÖÆüß Ã¯ÖÂ™üß ú¸ü7Ö Æîü … (B) (A) ¾Ö (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖÆüß Æïü × ú−ŸÖã (R), (A) úÖ ÃÖÆüß Ã¯ÖÂ™üß ú¸ü7Ö −ÖÆüà Æîü … (C) (A) ÃÖÆüß Æîü, (R) *Ö»ÖŸÖ Æîü … (D) (A) *Ö»ÖŸÖ Æîü, (R) ÃÖÆüß Æîü … ___________

W-00

P.T.O.

Space For Rough Work

W-00