Signature and Name of Invigilator
OMR Sheet No. : ......................................... (To be filled by the Candidate)
1. (Signature) __________________________
Roll No.
(Name) ____________________________ 2. (Signature) __________________________
(In figures as per admission card)
Roll No.____________________________ (In words)
(Name) ____________________________
D-0909 Time : 1 1/4 hours]
Test Booklet No.
PAPER-II
[Maximum Marks : 100
EDUCATION Number of Pages in this Booklet : 16
Instructions for the Candidates 1. Write your roll number in the space provided on the top of this page. 2. This paper consists of fifty multiple-choice type of questions. 3. At the commencement of examination, the question booklet will be given to you. In the first 5 minutes, you are requested to open the booklet and compulsorily examine it as below : (i) To have access to the Question Booklet, tear off the paper seal on the edge of this cover page. Do not accept a booklet without sticker-seal and do not accept an open booklet. (ii) Tally the number of pages and number of questions in the booklet with the information printed on the cover page. Faulty booklets due to pages/questions missing or duplicate or not in serial order or any other discrepancy should be got replaced immediately by a correct booklet from the invigilator within the period of 5 minutes. Afterwards, neither the Question Booklet will be replaced nor any extra time will be given. (iii) After this verification is over, the Test Booklet Number should be entered in the OMR Sheet and the OMR Sheet Number should be entered on this Test Booklet. 4. Each item has four alternative responses marked (A), (B), (C) and (D). You have to darken the oval as indicated below on the correct response against each item. Example : B C A D where (C) is the correct response. 5. Your responses to the items are to be indicated in the Answer Sheet given inside the Paper I Booklet only. If you mark at any place other than in the ovals in the Answer Sheet, it will not be evaluated. 6. Read instructions given inside carefully. 7. Rough Work is to be done in the end of this booklet. 8. If you write your name or put any mark on any part of the test booklet, except for the space allotted for the relevant entries, which may disclose your identity, you will render yourself liable to disqualification. 9. You have to return the test question booklet and OMR Answer sheet to the invigilators at the end of the examination compulsorily and must not carry it with you outside the Examination Hall. 10. Use only Blue/Black Ball point pen. 11. Use of any calculator or log table etc., is prohibited. 12. Negative Marking :- For each incorrect answer, 0.5 marks shall be deducted.
D-0109 D-0909
Number of Questions in this Booklet : 50
¯Ö¸üß ÖÖÙ£ÖµÖÖë êú ×»Ö ×Ö¤ìü¿Ö 1. ¯ÖÆü»Öê ¯Öé ü êú ú¯Ö¸ü ×ÖµÖ Ö Ã£ÖÖÖ ¯Ö¸ü ¯ÖÖÖ ¸üÖê»Ö Ö´²Ö¸ü ×»Ö× Ö 2. ÃÖ ¯ÖÏ¿Ö-¯Ö¡Ö ´Öë ¯Ö ÖÖÃÖ ²ÖÆãü×¾Ö ú»¯ÖßµÖ ¯ÖÏ¿Ö Æïü 3. ¯Ö¸üß ÖÖ ¯ÖÏÖ¸ü´³Ö ÆüÖêÖê ¯Ö¸ü, ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ Ö¯Ö úÖê ¤êü ¤üß ÖÖµÖê Öß ¯ÖÆü»Öê ¯ÖÖÑ Ö ×´ÖÖ ü Ö¯Ö úÖê ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ ÖÖê»ÖÖê Ö£ÖÖ ÃÖ úß ×Ö´Ö×»Ö× Ö Ö ÖÖÑ Ö êú ×»Ö ×¤üµÖê ÖÖµÖë Öê × ÖÃÖ úß ÖÖÑ Ö Ö¯Ö úÖê ¾Ö¿µÖ ú¸üÖß Æîü : (i) ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ ÖÖê»ÖÖê êú ×»Ö ÃÖ êú ú¾Ö¸ü ¯Öê Ö ¯Ö¸ü »Ö Öß úÖ Ö Ö úß ÃÖᯙ úÖê ±úÖ Íü »Öë Öã»Öß Æãü Ô µÖÖ ×²ÖÖÖ Ã üß ú¸ü-ÃÖᯙ úß ¯ÖãÛÃ Ö úÖ Ã¾Öß úÖ¸ü Ö ú¸ëü (ii) ú¾Ö¸ü ¯Öé ü ¯Ö¸ü û¯Öê ×Ö¤ìü¿ÖÖÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ êú ¯Öé ü Ö£ÖÖ ¯ÖÏ¿ÖÖë úß ÃÖÓ µÖÖ úÖê ûß Ö¸üÆü Öî ú ú¸ü »Öë × ú µÖê ¯Öæ¸üê Æïü ¤üÖÂê Ö¯Öæ ÖÔ ¯ÖãÛÃ Ö úÖ × ÖÖ´Öë ¯Öé ü/¯ÖÏ¿Ö ú´Ö ÆüÖë µÖÖ ¤ãü²ÖÖ¸üÖ Ö ÖµÖê ÆüÖë µÖÖ ÃÖß׸üµÖ»Ö ´Öë Ö ÆüÖë £ÖÖÔ Ö × úÃÖß ³Öß ¯ÖÏ úÖ¸ü úß ¡Öã× ü¯Öæ ÖÔ ¯ÖãÛÃ Ö úÖ Ã¾Öß úÖ¸ü Ö ú¸ëü Ö£ÖÖ ÃÖß ÃÖ´ÖµÖ ÃÖê »ÖÖî üÖ ú¸ü ÃÖ êú ãÖÖÖ ¯Ö¸ü ¤æüÃÖ¸üß ÃÖÆüß ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ »Öê »Öë ÃÖ êú ×»Ö Ö¯Ö úÖê ¯ÖÖÑ Ö ×´ÖÖ ü פüµÖê ÖÖµÖë Öê ÃÖ êú ²ÖÖ¤ü Ö ÖÖê Ö¯Ö úß ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ ¾ÖÖ¯ÖÃÖ »Öß ÖÖµÖê Öß Öî¸ü Ö Æüß Ö¯Ö úÖê × Ö׸ü Ö ÃÖ´ÖµÖ ×¤üµÖÖ ÖÖµÖê ÖÖ (iii) ÃÖ ÖÖÑ Ö êú ²ÖÖ¤ü ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ úß Îú´Ö ÃÖÓ µÖÖ OMR ¯Ö¡Ö ú ¯Ö¸ü Ó× ú Ö ú¸ëü Öî¸ü OMR ¯Ö¡Ö ú úß Îú´Ö ÃÖÓ µÖÖ ÃÖ ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ ¯Ö¸ü Ó× ú Ö ú¸ü ¤ëü 4. ¯ÖÏ µÖê ú ¯ÖÏ¿Ö êú ×»Ö ÖÖ¸ü ¢Ö¸ü ×¾Ö ú»¯Ö (A), (B), (C) Ö£ÖÖ (D) פüµÖê ÖµÖê Æïü Ö¯Ö úÖê ÃÖÆüß ¢Ö¸ü êú ¤üß ÖÔ¾Öé¢Ö úÖê ¯ÖêÖ ÃÖê ³Ö¸ü ú¸ü úÖ»ÖÖ ú¸üÖÖ Æîü ÖîÃÖÖ × ú Öß Öê פü ÖÖµÖÖ ÖµÖÖ Æîü B C A D ¤üÖÆü¸ü Ö : Ö²Ö× ú (C) ÃÖÆüß ¢Ö¸ü Æîü 5. ¯ÖÏ¿ÖÖë êú ¢Ö¸ü êú¾Ö»Ö ¯ÖÏ¿Ö ¯Ö¡Ö I êú ¤ü¸ü פüµÖê ÖµÖê ¢Ö¸ü-¯Ö¡Ö ú ¯Ö¸ü Æüß Ó× ú Ö ú¸üÖê Æïü µÖפü Ö¯Ö ¢Ö¸ü ¯Ö¡Ö ú ¯Ö¸ü פüµÖê ÖµÖê ¤üß ÖÔ¾Öé¢Ö êú »ÖÖ¾ÖÖ × úÃÖß µÖ ãÖÖÖ ¯Ö¸ü ¢Ö¸ü × ÖÅÖÖÓ× ú Ö ú¸ Öê Æïü, ÖÖê ÃÖ úÖ ´Ö滵ÖÖÓ úÖ ÖÆüà ÆüÖê ÖÖ 6. ¤ü¸ü פüµÖê ÖµÖê ×Ö¤ìü¿ÖÖë úÖê ¬µÖÖÖ¯Öæ¾ÖÔ ú ¯Ö Íëü 7. ú ÖÖ úÖ´Ö (Rough Work) ÃÖ ¯ÖãÛÃ Ö úÖ êú Û Ö´Ö ¯Öé ü ¯Ö¸ü ú¸ëü 8. µÖפü Ö¯Ö ¢Ö¸ü-¯ÖãÛÃ Ö úÖ ¯Ö¸ü ¯ÖÖÖ ÖÖ´Ö µÖÖ êÃÖÖ úÖê Ô ³Öß ×Ö¿ÖÖÖ × ÖÃÖÃÖê Ö¯Ö úß ¯ÖÆü ÖÖÖ ÆüÖê ÃÖ êú, × úÃÖß ³Öß ³ÖÖ Ö ¯Ö¸ü ¤ü¿ÖÖÔ Öê µÖÖ Ó× ú Ö ú¸ü Öê Æïü ÖÖê ¯Ö¸üß ÖÖ êú ×»ÖµÖê µÖÖê µÖ ÖÖê×ÂÖ Ö ú¸ü פüµÖê ÖÖµÖë Öê 9. Ö¯Ö úÖê ¯Ö¸üß ÖÖ ÃÖ´ÖÖ¯ Ö ÆüÖêÖê ¯Ö¸ü ¯ÖÏ¿Ö-¯ÖãÛÃ Ö úÖ ¾ÖÓ OMR ¢Ö¸ü-¯Ö¡Ö ú ×Ö¸üß Ö ú ´ÖÆüÖê¤üµÖ úÖê »ÖÖî üÖÖÖ Ö¾Ö¿µÖ ú Æîü Öî¸ü ¯Ö¸üß ÖÖ ÃÖ´ÖÖÛ¯ Ö êú ²ÖÖ¤ü ÃÖê ¯ÖÖê ÃÖÖ£Ö ¯Ö¸üß ÖÖ ³Ö¾ÖÖ ÃÖê ²ÖÖÆü¸ü Ö »Öê ú¸ü ÖÖµÖë 10. êú¾Ö»Ö Öß»Öê/ úÖ»Öê ²ÖÖ»Ö ¯¾ÖÖ Õ ü ¯ÖîÖ úÖ Æüß Ã Öê´ÖÖ»Ö ú¸ëü 11. × úÃÖß ³Öß ¯ÖÏ úÖ¸ü úÖ ÃÖÓ Ö Ö ú ( îú»Ö ãú»Öê ü¸ü) µÖÖ »ÖÖ Ö êü²Ö»Ö Öפü úÖ ¯ÖϵÖÖê Ö ¾ÖÙ Ö Ö Æîü 12. Öê Öê× ü¾Ö Ó ú ¯ÖÏ ÖÖ»Öß : ¯ÖÏ µÖê ú Ö»Ö Ö ¢Ö¸ü êú ×»Ö 0.5 Ó ú úÖ êü ÖÖ Ñ Öê 1 P.T.O.
EDUCATION Paper – II Note : This paper contains fifty (50) objective type questions, each question carrying two (2) marks. Attempt all the questions. 1.
Which of the following is not a task of Philosophy ? (A) Speculation (B) Description and Analysis (C) Prescription (D) Observation
2.
Which of the following is not a unique feature of education envisaged by Swami Vivekananda ? (A) Cultivation of heart and physical strength. (B) Residential programme of education. (C) Intelligent productive manual labour (D) Importance to concentrations.
3.
‘Intuitive Knowledge’ is attained through (A) External experiences (B) Internal experiences (C) Both internal and external experiences (D) Neither internal or external experiences
4.
‘The child is an integral part of the ultimate universe’ is the view point of (A) Realism (B) Pragmatism (C) Existentialism (D) Idealism
5.
Which of the following is not a suited connotation for ‘Equality of educational opportunity’ ? (A) A policy of open access to education to all. (B) Equitable rationing and distribution of available resources to all. (C) Equalisation of educational attainment by providing resources in favour of less able and less motivated group. (D) Investing more funds on education.
6.
‘Learning in communion with nature’ was propagated by (A) Swami Vivekananda (B) Sri Aurobindo (C) Rabindranath Tagore (D) Mahatma Gandhi
Paper-II
2
D-0909
×¿Ö ÖÖ ¯ÖÏ¿−Ö¯Ö¡Ö – II −ÖÖê™ü : ‡ÃÖ ¯ÖÏ¿−Ö¯Ö¡Ö ´Öë ¯Ö“ÖÖÃÖ (50) ²ÖÆãü-×¾Ö ú»¯ÖßµÖ ¯ÖÏ¿−Ö Æïü … ¯ÖÏŸµÖê ú ¯ÖÏ¿−Ö êú ¤üÖê (2) †Ó ú Æïü … ÃÖ³Öß ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤ëü … 1.
×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ úÖ´Ö ¤ü¿ÖÔ−Ö¿ÖÖÃ¡Ö úÖ −ÖÆüà Æîü ? (A) ¤æü¸ü ú»¯Ö−ÖÖ (B) ¾Ö,ÖÔ−Ö ŸÖ£ÖÖ ×¾Ö¿»ÖêÂÖ,Ö (C) ×−Ö¬ÖÖÔ¸ü,Ö (D) †¾Ö»ÖÖê ú−Ö
2.
×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ, þÖÖ´Öß ×¾Ö¾Öê úÖ−ÖÓ¤ü «üÖ¸üÖ ¯ÖÏן֯ÖÖפüŸÖ ׿Ö4ÖÖ ¯Ö¨ü×ŸÖ úÖ †−Öã¯Ö´Ö 6Öã,Ö −ÖÆüà Æîü ? (A) Çü¤üµÖ ŸÖ£ÖÖ ¿ÖÖ¸üß׸ü ú ¿ÖÛŒŸÖ úÖ ×¾Ö úÖÃÖ (B) ׿Ö4ÖÖ êú †Ö¾ÖÖÃÖß úÖµÖÔ Îú´Ö (C) ÃÖã²Öãרü ŸÖ£ÖÖ ˆŸ¯ÖÖ¤ü−Ö¿Öᯙ ¿ÖÖ¸üß׸ü ú ÁÖ´Ö (D) ‹ úÖ6ÖÏŸÖÖ úÖ ´ÖÆü¢¾Ö
3.
‘†−ŸÖ´ÖãÔ=Öß –ÖÖ−Ö’ ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü
(A) (B) (C) (D)
²ÖÖÊ †−Öã³Ö¾ÖÖë «üÖ¸üÖ †Ö−ŸÖ׸ü ú †−Öã³Ö¾ÖÖë «üÖ¸üÖ ²ÖÖÊ ŸÖ£ÖÖ †Ö−ŸÖ׸ü ú ¤üÖê−ÖÖë †−Öã³Ö¾ÖÖë «üÖ¸üÖ −Ö ²ÖÖÊ ŸÖ£ÖÖ −Ö Æüß †ÖÓŸÖ׸ü ú †−Öã³Ö¾ÖÖë «üÖ¸üÖ
‘²Ö““ÖÖ ¯Ö¸ü´Ö ²ÖÎÉ úÖ †×³Ö−−Ö †Ó6Ö Æîü…’ µÖÆü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê × úÃÖ úÖ Æîü ?
4.
(A) (C)
µÖ£ÖÖ£ÖÔ¾ÖÖ¤ü †Ûß֟¾Ö¾ÖÖ¤ü
(B) ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü¾ÖÖ¤ü (D) †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤ü
5.
×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖß µÖãÛŒŸÖ ‘¿Öî×4Ö ú †¾ÖÃÖ¸üÖë úß ÃÖ´ÖÖ−ÖŸÖÖ’ êú ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ −ÖÆüà Æîü ? (A) ÃÖ²Ö êú ×»Ö‹ ׿Ö4ÖÖ êú ¤ü¸ü¾ÖÖ•Öê =Öã»Öê ÆüÖ−ê ÖÖ … (B) ˆ¯Ö»Ö²¬Ö ÃÖÖ¬Ö−ÖÖë úÖ ÃÖÖ´µÖ ×¾ÖŸÖ¸ü,Ö ú¸ü−ÖÖ … (C) ú´Ö µÖÖê6µÖŸÖÖ ŸÖ£ÖÖ †»¯Ö¯ÖÏê׸üŸÖ ¾Ö6ÖÖí êú ¯Ö4Ö ´Öë ¿Öî×4Ö ú †¾ÖÃÖ¸üÖë úÖ ²Ö¸üÖ²Ö¸ü ×¾ÖŸÖ¸ü,Ö … (D) ׿Ö4ÖÖ ¯Ö¸ü †Öî¸ü †×¬Ö ú =Ö“ÖÔ …
6.
‘¯ÖÏ éú×ŸÖ êú ÃÖÓÃÖ6ÖÔ ´Öë †×¬Ö6Ö´Ö’ úÖê ×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê × úÃÖ−Öê ¯ÖÏÃÖÖ׸üŸÖ × úµÖÖ £ÖÖ ?
(A) (C) D-0909
þÖÖ´Öß ×¾Ö¾Öê úÖ−Ö−¤ü ¸ü¾Öß−¦ü−ÖÖ£Ö ™îü6ÖÖê¸ü
(B) ÁÖß †¸ü×¾Ö−¤ü (D) ´ÖÆüÖŸ´ÖÖ 6ÖÖÓ¬Öß 3
Paper-II
7.
The founder of Pragmatism was (A) John Dewey (C) Kilpatrick
(B) William James (D) Charles Sanders Peirce
8.
Rousseau’s conception of ‘freedom’ was not accepted by (A) Pestalozzi (B) Jean Paul Sartre (C) Paulo Freire (D) John Dewey
9.
“Discipline through direct consequence” was propagated by (A) Existentialist (B) Pragmatist (C) Naturalist (D) Realist
10.
The School of Philosophy which upholds the primacy of ‘mind over matter’ is (A) Existentialism (B) Realism (C) Pragmatism (D) Idealism
11.
The teacher is very much concerned with epistemology because his aim is to promote (A) Values (B) Truth (C) Knowledge (D) Skills
12.
Which School of Philosophy maintains that the ‘universe is an expression of intelligence and will’ ? (A) Pragmatism (B) Realism (C) Idealism (D) Existentialism
13.
“Education according to interest rather than the caste, creed, race or religion” was propagated by (A) Vedantic Education (B) Islamic Education (C) Jainistic Education (D) Buddhistic Education
14.
The major constraint of social change is (A) caste (B) education (C) religion (D) poverty
15.
Modernisation of ‘educational programmes’ has posed many issues in the society. Which one of the following is not applicable ? (A) Increasing numbers of crimes in teenagers. (B) Increasing number of suicides in students. (C) Misuse of media by youngsters. (D) Reduced status of teachers.
Paper-II
4
D-0909
7.
¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü¾ÖÖ¤ü úÖ ¯ÖϾ֟ÖÔ ú £ÖÖ (A) •ÖÖò−Ö ›ü¶æ¾Öß (C) × ú»Ö¯Öî×™Òü ú
(B) ×¾Ö×»ÖµÖ´Ö •Öê´•Ö (D) “ÖÖ»ÃÖÔ ÃÖÖ,›üÃÖÔ ¯ÖßµÖÃÖÔ
8.
ºþÃÖÖê úß ‘þ֟Ö−¡ÖŸÖÖ’ úß †¾Ö¬ÖÖ¸ü,ÖÖ úÖê ×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê × úÃÖ−Öê þÖß éúŸÖ −ÖÆüà × úµÖÖ £ÖÖ ? (A) ¯ÖêÙüÖê»ÖÖò•Öß (B) •Öß−Ö ¯ÖÖò»Ö ÃÖ¸ü¡Öê (C) ¯ÖÖî»ÖÖê ±ÏúßµÖ¸ü (D) •ÖÖò−Ö ›ü¶æ¾Öß
9.
“ÃÖ߬Öê ¯Ö׸ü,ÖÖ´Ö «üÖ¸üÖ †−Öã¿ÖÖÃÖ−Ö” úÖê × úÃÖ−Öê ¯ÖÏן֯ÖÖפüŸÖ × úµÖÖ ?
(A) (C)
†Ûß֟¾Ö¾ÖÖ¤üß ¯ÖÏ éúן־ÖÖ¤üß
(B) ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü¾ÖÖ¤ß (D) µÖ£ÖÖ£ÖÔ¾ÖÖ¤üß
10.
¤ü¿ÖÔ−Ö •ÖÖê ‘¦ü¾µÖ ÃÖê †×¬Ö ú ´ÖÛßÖ ú’ úÖê ¾Ö¸üßµÖŸÖÖ ¤êüŸÖÖ Æîü, ¾ÖÆü Æîü (A) †Ûß֟¾Ö¾ÖÖ¤ü (B) µÖ£ÖÖ£ÖÔ¾ÖÖ¤ü (C) ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü¾ÖÖ¤ü (D) †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤ü
11.
†¬µÖÖ¯Ö ú úÖ †×¬Ö ú ÃÖ´²Ö−¬Ö –ÖÖ−Ö-¤ü¿ÖÔ−Ö ÃÖê Æîü ŒµÖÖë× ú ˆÃÖ úÖ ˆ§êü¿µÖ Æîü (A) ´Ö滵ÖÖë úÖ ×¾Ö úÖÃÖ (B) ÃÖŸµÖ úÖ ×¾Ö úÖÃÖ (C) –ÖÖ−Ö úÖ ×¾Ö úÖÃÖ (D) úÖî¿Ö»Ö úÖ ×¾Ö úÖÃÖ
12.
‘²ÖÎÉÖ,›ü ²Öãרü ŸÖ£ÖÖ ‡“”ûÖ úß †×³Ö¾µÖÛŒŸÖ Æîü…’ µÖÆü úÖî−Ö ÃÖê ¤ü¿ÖÔ−Ö úÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æîü ?
(A) (C)
¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü¾ÖÖ¤ü †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤ü
(B) µÖ£ÖÖ£ÖÔ¾ÖÖ¤ü (D) †Ûß֟¾Ö¾ÖÖ¤ü
“¹ý×“Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ׿Ö4ÖÖ −Ö × ú •ÖÖןÖ, ¬Ö´ÖÔ ŸÖ£ÖÖ úÖµÖÔ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü” µÖÆü ú£Ö−Ö
13.
(A) (C)
¾Öê¤üÖÛ−ŸÖ ú ׿Ö4ÖÖ úÖ Æîü … •Öî−Ö ¬Ö´ÖÔ úÖ Æîü …
(B) ‡Ã»ÖÖ×´Ö ú ׿Ö4ÖÖ úÖ Æîü … (D) ²ÖÖî¨ü ¬Ö´ÖÔ úÖ Æîü …
14.
ÃÖÖ´ÖÖ×•Ö ú ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö êú ×»Ö‹ ÃÖ²ÖÃÖê ²Ö›Íüß ¹ý úÖ¾Ö™ü Æîü (A) •ÖÖן֯ÖÏ£ÖÖ (B) ׿Ö4ÖÖ (C) ¬Ö´ÖÔ (D) ×−Ö¬ÖÔ−ÖŸÖÖ
15.
‘¿Öî×4Ö ú
úÖµÖÔ Îú´ÖÖë’ êú †Ö¬Öã×−Ö úß ú¸ü,Ö −Öê ÃÖ´ÖÖ•Ö êú ÃÖÖ´Ö−Öê ²ÖÆãüŸÖ ÃÖê ´Öã§êü ¸ü=Öê Æïü … ×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ‡−Ö´Öë ¿ÖÖ×´Ö»Ö −ÖÆüà Æîü ? (A) × ú¿ÖÖê¸üÖë ´Öë ²ÖœÍüŸÖß †¯Ö¸üÖ¬Ö ¯ÖϾÖé×¢Ö (B) ²Ö““ÖÖë ´Öë ²ÖœÍüŸÖß †ÖŸ´ÖÆüŸµÖÖ úß ¯ÖϾÖé×¢Ö (C) ”ûÖê™êü ²Ö““ÖÖë «üÖ¸üÖ ÃÖÓ“ÖÖ¸ü ´ÖÖ¬µÖ´ÖÖë úÖ ¤ãü¹ý¯ÖµÖÖê6Ö (D) †¬µÖÖ¯Ö úÖë úß ¯ÖÏÛãÖ×ŸÖ ´Öë ×6Ö¸üÖ¾Ö™ü
D-0909
5
Paper-II
16.
Analysis of the sociological processes involved in the educational institutions could be known as (A) Social foundations of Education (B) Sociology of Education (C) Educational Sociology (D) Social Science of Education
17.
According to Talcott Parson, social change deals with (A) Spiritual upliftment (B) Economic upliftment (C) Cultural revolution (D) Functional needs of the society
18.
Caste system can create a (A) closed society (C) dead society
(B) changing society (D) open society
19.
It is often complained that there is a ‘brain drain’ in our country. The implication is that (A) the brains of educated persons are being washed in unnecessary pursuits. (B) students’ brains are burdened with education unnecessarily. (C) education today is creating strain to the brains of students. (D) educated and capable people are seeking jobs in other countries for better opportunities and economic benefits.
20.
Some sociologists have given importance to the functioning factors of social interaction. These factors are concerned with (A) the proximity and similarity of the societies (B) the purpose and common facts of societies. (C) the needs and past experiences of the societies. (D) goodness, common cause and economy of the societies.
21.
National Reconstruction in any country should be based on (A) improvement of adjustability and adaptability of people. (B) familiarising the children with the nation’s culture and philosophy. (C) weeding out the unsocial and unscientific practices at the top level. (D) developing ambitious outlooks among administrator.
22.
Which of the following is not an attribute of culture ? (A) Shared (B) Transmittable (C) Innate (D) Learnt
Paper-II
6
D-0909
16.
¿Öî×4Ö ú ÃÖÓãÖÖ†Öë ´Öë ×−Ö×ÆüŸÖ ÃÖÖ´ÖÖ×•Ö ú ¯ÖÏ× ÎúµÖÖ†Öë êú ×¾Ö¿»ÖêÂÖ,Ö úÖê úÆüÖ •ÖÖ ÃÖ úŸÖÖ Æîü (A) ׿Ö4ÖÖ úß ÃÖÖ´ÖÖ×•Ö ú ¯Öéšü³Öæ×´Ö (B) ׿Ö4ÖÖ úÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö¿ÖÖÃ¡Ö (C) ¿Öî×4Ö ú ÃÖ´ÖÖ•Ö¿ÖÖÃ¡Ö (D) ׿Ö4ÖÖ úÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö ×¾Ö–ÖÖ−Ö
17.
™üÖ»Ö úÖê™ü ¯ÖÖ¸üÃÖ−Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖÖ´ÖÖ×•Ö ú ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö Æîü (A) †Ö¬µÖÖÛŸ´Ö ú ˆŸ£ÖÖ−Ö ÃÖê (B) †ÖÙ£Ö ú ˆŸ£ÖÖ−Ö ÃÖê (C) ÃÖÖÓà éú×ŸÖ ú ÎúÖÓ×ŸÖ ÃÖê (D) ÃÖ´ÖÖ•Ö úß × ÎúµÖÖ¿Öᯙ †Ö¾Ö¿µÖ úŸÖÖ†Öë ÃÖê
18.
•ÖÖ×ŸÖ ¯ÖÏ£ÖÖ ˆŸ¯Ö−−Ö ú¸ü ÃÖ úŸÖß Æîü (A) ÃÖÓ ãú×“ÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö (C) ´ÖéŸÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö
(B) ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö¿Öᯙ ÃÖ´ÖÖ•Ö (D) ´ÖãŒŸÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö
19.
† úÃÖ¸ü ×¿Ö úÖµÖŸÖ ÆüÖêŸÖß Æîü × ú Æü´ÖÖ¸êü ¤êü¿Ö ÃÖê ‘×¤ü´ÖÖ6Öß ²Ö×Æü6ÖÔ´Ö−Ö’ ÆüÖê ¸üÆüÖ Æîü … ×−Ö×ÆüŸÖÖ£ÖÔ µÖÆü Æîü × ú (A) ׿Ö×4ÖŸÖ »ÖÖê6Ö †¯Ö−ÖÖ ×¤ü´ÖÖ6Ö †−ÖÖ¾Ö¿µÖ ú ¯Öϵ֟−ÖÖë ´Öë ¾µÖ£ÖÔ 6Ö¾ÖÖÑ ¸üÆêü Æïü … (B) ”ûÖ¡ÖÖë êú פü´ÖÖ6Ö †−ÖÖ¾Ö¿µÖ ú ׿Ö4ÖÖ êú ²ÖÖê—Ö êú −Öß“Öê ¤ü²Öê Æãü‹ Æïü … (C) ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë êú פü´ÖÖ6Ö ¯Ö¸ü †Ö•Ö úß ×¿Ö4ÖÖ ŸÖ−ÖÖ¾Ö ¯Öî¤üÖ ú¸üŸÖß Æîü … (D) ׿Ö×4ÖŸÖ †Öî¸ü ÃÖ4Ö´Ö »ÖÖê6Ö †Öî¸ü-†×¬Ö ú †“”êû †¾ÖÃÖ¸ü †Öî¸ü †ÖÙ£Ö ú »ÖÖ³Ö ¯ÖÖ−Öê êú ×»ÖµÖê ¤æüÃÖ¸êü ¤êü¿ÖÖë ´Öë −ÖÖî ú¸üß œæÑüœÍüŸÖê Æïü …
20.
ÃÖÖ´ÖÖ×•Ö ú †ÓŸÖ:× ÎúµÖÖ êú × ÎúµÖÖ¿Öᯙ úÖ¸ü úÖë úÖê ãú”û ÃÖ´ÖÖ•Ö¿ÖÖÛáֵÖÖë −Öê ´ÖÆü¢¾Ö פüµÖÖ Æîü … µÖÆü úÖ¸ü ú ÃÖÓ²ÖÓ×¬ÖŸÖ Æïü (A) ÃÖ´ÖÖ•Ö úß ×−Ö ú™üŸÖÖ †Öî¸ü ÃÖ´ÖÖ−ÖŸÖÖ êú ÃÖÖ£Ö (B) ÃÖ´ÖÖ•Ö êú ÃÖ´ÖÖ−Ö ŸÖ£µÖ †Öî¸ü ˆ§êü¿µÖ êú ÃÖÖ£Ö (C) ÃÖ´ÖÖ•Ö úß †Ö¾Ö¿µÖ úŸÖÖ†Öë †Öî¸ü ³ÖæŸÖ úÖ»Öß−Ö †−Öã³Ö¾ÖÖë êú ÃÖÖ£Ö (D) ÃÖ´ÖÖ•Ö úß †“”ûÖ‡µÖÖÑ, ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ úÖ¸ü,Ö †Öî¸ü †£ÖÔ¾µÖ¾ÖãÖÖ êú ÃÖÖ£Ö
21.
× úÃÖß ³Öß ¤êü¿Ö úÖ ¸üÖ™ÒüßµÖ ¯Öã−ÖÙ−Ö´ÖÖÔ,Ö †Ö¬ÖÖ׸üŸÖ ÆüÖê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ (A) »ÖÖê6ÖÖë úß ÃÖ´ÖÖµÖÖê×•Ö úŸÖÖ †Öî¸ü †−Öã æú»Ö−Ö¿Ö߻֟ÖÖ êú ÃÖã¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü (B) ¸üÖ™Òü úß ÃÖÓà éú×ŸÖ †Öî¸ü ¤ü¿ÖÔ−Ö¿ÖÖÃ¡Ö ÃÖê ²Ö““ÖÖë úÖê ¯Ö׸ü×“ÖŸÖ ú¸üÖ−Öê ¯Ö¸ü (C) ˆ““Ö ÃŸÖ¸ü ¯Ö¸ü ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ †ÃÖÖ´ÖÖ×•Ö ú †Öî¸ü †¾Öî–ÖÖ×−Ö ú ¯ÖÏ£ÖÖ†Öë úÖê ×−Ö úÖ»Ö ¤êü−Öê ¯Ö¸ü (D) ¯ÖÏ¿ÖÖÃÖ úÖë ´Öë ´ÖÆü¢¾ÖÖ úÖÓ4Öß ¥üÛ™ü úÖê,Ö úÖ ×¾Ö úÖÃÖ ú¸ü−Öê ¯Ö¸ü
22.
×−Ö´−Ö×»Ö×=ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ÃÖÓà éú×ŸÖ 6Öã,Ö¬Ö´ÖÔ −ÖÆüà Æîü ? (A) ÃÖÛ´´Ö×»ÖŸÖ (B) ÃÖÓ“ÖÖ¸ü,ÖßµÖ (C) †ÓŸÖÙ−Ö×ÆüŸÖ (D) †×¬Ö6Öé×ÆüŸÖ
D-0909
7
Paper-II
23.
The Kothari Commission’s report was entitled as (A) Education and National Development (B) Learning to Be (C) Diversification of Education (D) Education and social change in Democracy.
24.
Acculturation is the process of (A) developing qualities affecting the culture of a nation. (B) accepting the innovations required for the development of nation’s culture. (C) being influenced by the cultural imperatives of a nation. (D) following the latest trends of a culture as opposed to the past traditions.
25.
The SUPW has been introduced in the school curriculum due to the recommendation of (A) The Kothari Education Commission’s Report (B) The Ishverbhai Patel Educational Review Committee (C) The Secondary Education Commission’s Report (D) The University Education’s Committee Report
26.
For Harmonious development of the personality of the child, parents should (A) Over-protect the child. (B) Regularly compare the child with other children. (C) Provide conducive environment at home. (D) Engage qualified teachers for Her.
27.
During early phases of Development, Educational Psychology has drawn its content from the researches in (A) Physical Sciences (B) Medical Sciences (C) Social Sciences (D) Natural Sciences
28.
Who among the following described the intellectual development as age related development ? (A) Jerome S. Bruner (B) Jean Piaget (C) David Ausubel (D) Hilda Taba
29.
Most important factor(s) in the development of child are (A) Physical and moral environment of the child. (B) Social and Economic status of the family. (C) Educational and social status of parents. (D) Socio-economic and intellectual environment of the child.
Paper-II
8
D-0909
23.
úÖêšüÖ¸üß ú´Öß¿Ö−Ö úß ×¸ü¯ÖÖê™Ôü úÖ ¿ÖßÂÖÔ ú £ÖÖ (A) ׿Ö4ÖÖ †Öî¸ü ¸üÖ™ÒüßµÖ ×¾Ö úÖÃÖ (B) ÆüÖê−Öê úß ×¿Ö4ÖÖ (C) ׿Ö4ÖÖ úÖ ¾Öî×¾Ö×¬Ö ú¸ü,Ö (D) »ÖÖê ú¿ÖÖÆüß ´Öë ׿Ö4ÖÖ †Öî¸ü ÃÖÖ´ÖÖ×•Ö ú ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö
24.
ÃÖÓà éúןÖ-ÃÖÓ Îú´Ö,Ö úß ¯ÖÏ× ÎúµÖÖ úÖ †£ÖÔ Æîü (A) ¤êü¿Ö úß ÃÖÓà éú×ŸÖ ¯Ö¸ü †ÃÖ¸ü ú¸ü−Öê ¾ÖÖ»Öê 6Öã,Ö¬Ö´ÖÖí úÖ ×¾Ö úÖÃÖ ú¸ü−ÖÖ … (B) ¤êü¿Ö úß ÃÖÓà éú×ŸÖ úÖ ×¾Ö úÖÃÖ ú¸ü−Öê êú ×»ÖµÖê †Ö¾Ö¿µÖ ú −Ö¾ÖÖ“ÖÖ¸üÖë úÖê 6ÖÏÆü,Ö ú¸ü−ÖÖ … (C) ¤êü¿Ö úß ÃÖÖÓà éú×ŸÖ ú †×−Ö¾ÖÖµÖÔŸÖÖ†Öë ÃÖê ¯ÖϳÖÖ×¾ÖŸÖ ÆüÖê−ÖÖ … (D) ÃÖÓà éú×ŸÖ úß ³ÖæŸÖ úÖ»Öß−Ö ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ†Öë êú ×¾Ö¹ý¨ü †Ö¬Öã×−Ö ú ¯ÖϾÖé×¢ÖµÖÖë úÖ ¯ÖÖ»Ö−Ö ú¸ü−ÖÖ …
25.
×¾ÖªÖ»ÖµÖ-¯ÖÖšü“ÖµÖÖÔ ´Öë SUPW úÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö ×−Ö´−Ö×»Ö×=ÖŸÖ ´Öë ÃÖê × úÃÖ †ÖµÖÖê6Ö úß ×ÃÖ±úÖ׸ü¿ÖÖë êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü × úµÖÖ 6ÖµÖÖ £ÖÖ ? (A) úÖêšüÖ¸üß ú´Öß¿Ö−Ö (B) ‡Ô¿¾Ö¸ü³ÖÖ‡Ô ¯Ö™êü»Ö ú×´Ö™üß (C) ´ÖÖ¬µÖ×´Ö ú ׿Ö4ÖÖ †ÖµÖÖê6Ö (D) ×¾Ö¿¾Ö×¾ÖªÖ»ÖµÖ ×¿Ö4ÖÖ ÃÖ×´ÖןÖ
26.
²Ö““Öê êú ¾µÖÛŒŸÖŸ¾Ö êú ‹ úÃÖæ¡ÖßµÖ ×¾Ö úÖÃÖ êú ×»Ö‹ ´ÖÖÑ-²ÖÖ¯Ö úÖê “ÖÖ×Æü‹ × ú ¾ÖÆü (A) ²Ö““Öê úÖê †×ŸÖÃÖã¸ü×4ÖŸÖ ¸ü=Öë … (B) ²Ö““Öê úß ŸÖã»Ö−ÖÖ »Ö6ÖÖŸÖÖ¸ü ¤æüÃÖ¸êü ²Ö““ÖÖë ÃÖê ú¸ëü … (C) ‘Ö¸ü ´Öë †−Öã æú»µÖ ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸ü,Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü¾ÖÖ‹Ñ … (D) ²Ö““Öê êú ×»Ö‹ µÖÖê6µÖ †¬µÖÖ×¯Ö úÖ úÖ ¯ÖϲÖÓ¬Ö ú¸ëü …
27.
†¯Ö−Öê ×¾Ö úÖÃÖ êú †Ö¸üÛ´³Ö ú “Ö¸ü,ÖÖë ´Öë ׿Ö4ÖÖ ´Ö−ÖÖê×¾Ö–ÖÖ−Ö −Öê †¯Ö−Öß ×¾ÖÂÖµÖ ÃÖÖ´Ö6ÖÏß ×•ÖÃÖ 4Öê¡Ö êú ÃÖÓ¿ÖÖê¬Ö úÖµÖÖí ÃÖê »Öß ¾ÖÆ Æîü : (A) ³ÖÖî×ŸÖ ú ×¾Ö–ÖÖ−Ö (B) דÖ× úŸÃÖÖ ×¾Ö–ÖÖ−Ö (C) ÃÖÖ´ÖÖ×•Ö ú ×¾Ö–ÖÖ−Ö (D) ¯ÖÏÖ éú×ŸÖ ú ×¾Ö–ÖÖ−Ö
28.
×−Ö´−Ö×»Ö×=ÖŸÖ ´Öë ÃÖê × úÃÖ−Öê ²ÖÖîרü ú ×¾Ö úÖÃÖ úÖê †ÖµÖã ÃÖê ÃÖ´²ÖÛ−¬ÖŸÖ ×¾Ö úÖÃÖ ²ÖŸÖÖµÖÖ Æîü ? (A) •Öê¸üÖî´Ö ‹ÃÖ. ²ÖÎæ−Ö¸ü (B) •Öß−Ö ×¯ÖµÖÖ•Öê (C) ›êü×¾Ö›ü †ÖîÃÖÖê²Ö»Ö (D) ×Æü»¤üÖ ŸÖÖ²ÖÖ
29.
²ÖÖ»Ö ú êú ×¾Ö úÖÃÖ ´Öë ÃÖ²ÖÃÖê ´ÖÆü¢¾Ö¯Öæ,ÖÔ úÖ¸ü ú Æîü (A) ²ÖÖ»Ö ú úÖ ³ÖÖî×ŸÖ ú ‹¾ÖÓ −Öî×ŸÖ ú ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸ü,Ö … (B) ¯Ö׸ü¾ÖÖ¸ü úß ÃÖÖ´ÖÖ×•Ö ú ‹¾ÖÓ †ÖÙ£Ö ú ÛãÖ×ŸÖ … (C) ´ÖÖŸÖÖ-ׯ֟ÖÖ úÖ ¿Öî×4Ö ú ‹¾ÖÓ ÃÖÖ´ÖÖ×•Ö ú ßָü … (D) ²ÖÖ»Ö ú úÖ ÃÖÖ´ÖÖ×•Ö ú-†ÖÙ£Ö ú ‹¾ÖÓ ²ÖÖîרü ú ¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸ü,Ö …
D-0909
9
Paper-II
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
Differences in ‘Learning Styles’ among learners may be attributed to (A)
Socialisation process of learner.
(B)
Thinking strategies adopted by learner.
(C)
Economic conditions of the family.
(D)
Parenting of the child.
Two-factor theory of intelligence is given by (A)
Alfred Binnet and L. Simon
(B)
C.E. Spearman
(C)
J.P. Guilford
(D) L.M. Terman
Children whose mental age is lower than chronological age are called (A)
Gifted children
(B)
Normal children
(C)
Learning disabled
(D) Retarded children
Concepts are important vehicles in (A)
Learning communication
(B)
Thinking processes
(C)
Motivating the learner
(D) Achievement of learner
The meaningful reception learning was explained by (A)
Robert Gagne
(B)
David Ausubel
(C)
Jean Piaget
(D) Jerom S. Bruner
The type of learning explained by Albert Bandura is also known as (A)
Insight learning
(B)
Observational learning
(C)
Sign learning
(D) Verbal learning
A child is working very hard for her examination. Her behaviour is an indicator of her (A)
Sharp cognitive abilities
(B)
High achievement motivation
(C)
Very busy schedule
(D)
Desire to impress her parents
The purpose of instructional theory is (A)
Descriptive
(B)
(C)
Prescriptive
(D) Evaluative
Paper-II
10
Instructive
D-0909
30.
×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë ´Öë ¯ÖÖ‹ •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öß ‘†×¬Ö6Ö´Ö ¿Öî×»ÖµÖÖë’ ´Öë ׳Ö−−ÖŸÖÖ úÖ úÖ¸ü,Ö ÆüÖê ÃÖ úŸÖê Æïü (A) ×¾ÖªÖ£Öá êú ÃÖÖ´ÖÖ•Öß ú¸ü,Ö úß ¯ÖÏ× ÎúµÖÖ … (B) ×¾ÖªÖ£Öá «üÖ¸üÖ †¯Ö−ÖÖ‡Ô •ÖÖ−Öê ¾ÖÖ»Öß ‘דÖ−ŸÖ−Ö úß µÖãÛŒŸÖµÖÖÑ’ … (C) ¯Ö׸ü¾ÖÖ¸ü úÖ †ÖÙ£Ö ú ßָü … (D) ²ÖÖ»Ö ú úÖ ¯ÖÖ»Ö−Ö ¯ÖÖêÂÖ,Ö …
31.
²Öã¤Ëü×¬Ö úÖ ¤üÖ-ê úÖ¸ü ú ×ÃÖ¨üÖÓŸÖ ×¤üµÖÖ £ÖÖ (A) ‹»Ö±Ïêú›ü ײÖ−Öê ‹¾ÖÓ ‹»Ö. ÃÖÖ‡Ô´Ö−Ö (C) •Öê.¯Öß. ×6Ö»±úÖê›Ôü
(B) ÃÖß.‡Ô. ïÖ߆¸ü´Öî−Ö (D) ‹»Ö. ‹´Ö. ™ü¸ü´Öî−Ö
32.
¾ÖÆü ²Ö““Öê וÖ−Ö úß ´ÖÖ−Ö×ÃÖ ú †ÖµÖã ˆ−Ö úß úÖ»ÖÖ−Öã Îú×´Ö ú †ÖµÖã ÃÖê ú´Ö ÆüÖêŸÖß Æîü, úÆü»ÖÖŸÖê Æïü (A) ¯ÖÏןֳÖÖ¿ÖÖ»Öß ²ÖÖ»Ö ú (B) ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ²ÖÖ»Ö ú (C) †×¬Ö6Ö´Ö †¯ÖÓ6ÖŸÖÖ (D) ´ÖÓפüŸÖ ²ÖÖ»Ö ú
33.
ÃÖÓ¯ÖÏŸµÖ ´ÖÆü¢¾Ö¯Öæ,ÖÔ ¾ÖÖÆü−Ö Æîü : (A) ÃÖÓ¯ÖÏêÂÖ,Ö †×¬Ö6Ö´Ö êú ×»Ö‹ (B) דÖ−ŸÖ−Ö ¯ÖÏ Îú´Ö êú ×»Ö‹ (C) ×¾ÖªÖÙ£ÖµÖÖë úÖê †×³Ö¯ÖÏê׸üŸÖ ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ (D) ×¾ÖªÖ£Öá úß ˆ¯Ö»ÖÛ²¬Ö ´Öë
34.
†£ÖÔ6ÖÏÆü,Ö †×¬Ö6Ö´Ö Ã¯Ö™ü × úµÖÖ 6ÖµÖÖ (A) ¸üÖò²Ö™Ôü 6ÖÖ‹−Öê −Öê (C) •Öß−Ö ×¯ÖµÖÖ•Öê −Öê
(B) ›êü×¾Ö›ü †ÖêÃÖÖê²Ö»Ö −Öê (D) •Öê¸üÖî´Ö ‹ÃÖ. ²ÖÎæ−Ö¸ü −Öê
35.
†»Ö²Ö™Ôü ²Ö−Ö›æü¸üÖ «üÖ¸üÖ ²ÖŸÖÖ‹ 6Ö‹ †×¬Ö6Ö´Ö êú ¯ÖÏ úÖ¸ü úÖê _____ ³Öß úÆüŸÖê Æïü … (A) †ÓŸÖ¥ÔüÛ™ü †×¬Ö6Ö´Ö (B) †¾Ö»ÖÖê ú−ÖÖŸ´Ö ú †×¬Ö6Ö´Ö (C) דÖÅ−Ö (ÃÖÖ‡Ô−Ö) †×¬Ö6Ö´Ö (D) ´ÖÖî×=Ö ú †×¬Ö6Ö´Ö
36.
‹ ú ²ÖÖ×»Ö úÖ †¯Ö−Öß ¯Ö¸üß4ÖÖ êú ×»Ö‹ ²ÖÆãüŸÖ ´ÖêÆü−ÖŸÖ ú¸üŸÖß Æîü … ˆÃÖ úÖ µÖÆü ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü ˆÃÖ úß ____ úÖ ÃÖÓ êúŸÖ ú Æîü … (A) ŸÖß4,Ö ÃÖÓ–ÖÖ−ÖÖŸ´Ö ú µÖÖê6µÖŸÖÖ (B) ˆ““Ö ˆ¯Ö»ÖÛ²¬Ö †×³Ö¯ÖÏê¸ü,ÖÖ (C) †×¬Ö ú ¾µÖÃŸÖ úÖµÖÔ Îú´Ö (D) ´ÖÖŸÖÖ-ׯ֟ÖÖ úÖê ¯ÖϳÖÖ×¾ÖŸÖ ú¸ü−Öê úß ‡“”ûÖ
37.
†−Öã¤êü¿ÖßµÖ ×ÃÖ¨üÖÓŸÖ úÖ ˆ§êü¿µÖ Æîü (A) ¾Ö,ÖÔ−ÖÖŸ´Ö ú (C) †Ö¤êü¿ÖÖŸ´Ö ú
D-0909
(B) †−Öã¤êü¿Öß (D) ´Ö滵ÖÖÓ ú−ÖÖŸ´Ö ú 11
Paper-II
38.
The quality of questions in a test is assessed by using the method of (A) Item Analysis (B) Task Analysis (C) Content Analysis (D) Trend Analysis
39.
The size of a population is 100 and every 5th person is selected to form a sample. This technique of sampling is known as (A) (C)
Random Cluster
(B) Stratified (D) Systematic
40.
The operational definition of a variable indicates as to how that variable may be (A) observed (B) described (C) measured (D) explain
41.
If a test measures mastery level achievement in a subject, it is known as (A) Criterion-referenced test (B) Diagnostic test (C) Norm-referenced test (D) Prognostic test
42.
In an ethnographical study which of the following technique is most appropriate ? (A) Psychological testing (B) Questionnaire (C) Observation (D) Sociometry
43.
The correlation between X and Y is significant. It means that (A) X causes variation in Y. (B) X and Y vary together. (C) Y causes variation in X. (D) X and Y vary independently.
44.
If Q1, Q2 and Q3 represent 1st, 2nd and 3rd quartiles respectively and Q semi intrinsic quartile then Q may be written as Q3 – Q1 (A) Q1 – Q3 (B) 2 (C)
45.
Q3 + Q1 2
(D) Q2 – Q1
If K is added to every score of a distribution with mean ‘M’ and standard deviation ‘s’, the new standard deviation will be (A) K (B) s (C) s + K (D) Ks
Paper-II
12
D-0909
38.
× úÃÖß ¯Ö¸üß4Ö,Ö êú ¯ÖÏ¿−ÖÖë úß 6Öã,Ö¾Ö¢ÖÖ úÖ ´Ö滵ÖÖÓ ú−Ö ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ¯ÖϵÖãŒŸÖ ×¾Ö×¬Ö úÖê úÆŸÖê Æïü (A) −Ö6Ö ×¾Ö¿»ÖêÂÖ,Ö (B) úÖµÖÔ-×¾Ö¿»ÖêÂÖ,Ö (C) ×¾ÖÂÖµÖ¾ÖßÖã ×¾Ö¿»ÖêÂÖ,Ö (D) ¹ý—ÖÖ−Ö ×¾Ö¿»ÖêÂÖ,Ö
39.
‹ ú ÃÖ´ÖÛ™ü úÖ †Ö úÖ¸ü 100 Æîü ŸÖ£ÖÖ ˆÃÖ´Öë ÃÖê ¯ÖÏŸµÖê ú 5¾Öë ¾µÖÛŒŸÖ úÖê −µÖÖ¤ü¿ÖÔ ´Öë ¿ÖÖ×´Ö»Ö × úµÖÖ 6ÖµÖÖ … −µÖÖ¤ü¿ÖÔ “ÖµÖ−Ö úß ‡ÃÖ ×¾Ö×¬Ö úÖê úÆüŸÖê Æïü (A) † úôÖÖŸÖË /µÖÖ¥üÛ“”û ú (B) ßָüß éúŸÖ (C) ÃÖÖ´Öæ×Æü ú (D) ¾µÖ¾ÖÛã֟Ö
40.
× úÃÖß “Ö¸ü úß úÖµÖÖÔÛ−¾ÖŸÖ ¯Ö׸ü³ÖÖÂÖÖ µÖÆü ²ÖŸÖÖŸÖß Æîü × ú ˆÃÖ “Ö¸ü úÖê × úÃÖ ¯ÖÏ úÖ¸ü (A) ¯ÖÏê×4ÖŸÖ × úµÖÖ •ÖÖ ÃÖ úŸÖÖ Æîü (B) ¾ÖÙ,ÖŸÖ × úµÖÖ •ÖÖ ÃÖ úŸÖÖ Æîü (C) ´ÖÖ¯ÖÖ •ÖÖ ÃÖ úŸÖÖ Æîü (D) ïÖ™ü × úµÖÖ •ÖÖ ÃÖ úŸÖÖ Æîü
41.
µÖפü úÖê‡Ô ¯Ö¸üß4Ö,Ö × úÃÖß ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë ¤ü4ÖŸÖÖ ÃŸÖ¸ü úß ˆ¯Ö»ÖÛ²¬Ö úÖ ´ÖÖ¯Ö−Ö ú¸üŸÖÖ Æîü ŸÖÖê ˆÃÖê (A) ×−Ö úÂÖ-ÃÖÓ¤üÙ³ÖŸÖ ¯Ö¸üß4Ö,Ö úÆüŸÖê Æïü (B) ×−Ö¤üÖ−ÖÖŸ´Ö ú ¯Ö¸üß4Ö,Ö úÆüŸÖê Æïü (C) ´ÖÖ−Ö ú-ÃÖÓ¤üÙ³ÖŸÖ ¯Ö¸üß4Ö,Ö úÆüŸÖê Æïü (D) ³Ö×¾Öµ־ÖÖ“Öß ¯Ö¸üß4Ö,Ö úÆüŸÖê Æïü
42.
× úÃÖß •ÖÖןֿÖÖáÖßµÖ †¬µÖµÖ−Ö ´Öë ×−Ö´−Ö ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖß ŸÖ ú−Öß ú úÖ ˆ¯ÖµÖÖê6Ö ÃÖ¾ÖÖì×“ÖŸÖ Æîü ? (A) ´Ö−ÖÖê¾Öî–ÖÖ×−Ö ú ¯Ö¸üß4Ö,Ö (B) ¯ÖÏ¿−ÖÖ¾Ö»Öß (C) ¯ÖµÖÔ¾Öê4Ö,Ö (D) ÃÖ´ÖÖ•Ö×´ÖŸÖß
43.
X ŸÖ£ÖÖ Y ´Öë ÃÖÆüÃÖ´²Ö−¬Ö ÃÖÖ£ÖÔ ú Æîü … ‡ÃÖ úÖ †£ÖÔ Æîü × ú (A) X, Y ´Öë ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úÖ úÖ¸ü,Ö Æîü … (B) X ŸÖ£ÖÖ Y ÃÖÖ£Ö-ÃÖÖ£Ö ¯Ö׸ü¾ÖÙŸÖŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü … (C) Y, X ´Öë ¯Ö׸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úÖ úÖ¸ü,Ö Æîü … (D) X ŸÖ£ÖÖ Y þ֟Ö−¡Ö ºþ¯Ö ÃÖê ¯Ö׸ü¾ÖÙŸÖŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü …
44.
µÖפü Q1, Q2 ŸÖ£ÖÖ Q3 Îú´Ö¿Ö: ¯ÖÏ£Ö´Ö, ׫üŸÖßµÖ ŸÖ£ÖÖ ŸÖéŸÖßµÖ “ÖŸÖã£ÖÔ ú Æïü ŸÖ£ÖÖ Q †¬ÖÖÔ−ŸÖ׸ü ú “ÖŸÖã£ÖÔ ú ¯Ö¸üÖÃÖ Æîü ŸÖÖê Q úÖê ×»Ö=Ö ÃÖ úŸÖê Æïü
45.
Q3 – Q1 2
(A)
Q1 – Q3
(B)
(C)
Q3 + Q1 2
(D) Q2 – Q1
µÖפü × úÃÖß ×¾ÖŸÖ¸ü,Ö êú ¯ÖÏŸµÖê ú ¯ÖÏÖ¯ŸÖÖÓ ú ´Öë K •ÖÖê›Íü פüµÖÖ •ÖÖµÖê ŸÖÖê ‡ÃÖ ¯ÖÏ úÖ¸ü ¯ÖÏÖ¯ŸÖ †Ó úÖë úÖ −ÖµÖÖ ´ÖÖ−Ö ú ×¾Ö“Ö»Ö−Ö × úŸÖ−ÖÖ ÆüÖê6ÖÖ µÖפü ´Öæ»Ö ´Ö¬µÖ´ÖÖ−Ö ŸÖ£ÖÖ ´ÖÖ−Ö ú ×¾Ö“Ö»Ö−Ö M ŸÖ£ÖÖ s ÆüÖë … (A) K (B) s (C) s + K (D) Ks
D-0909
13
Paper-II
46.
If each z-score of a distribution of scores is multiplied by 10 and the result increased by 50, the standard deviation of the resulting numbers would be (A) 50 (B) 40 (C) 10 (D) 5
47.
Which of the following types of test-items make a ‘supply type’ test ? (A) Multiple choice (B) Matching (C) Classification (D) Completion
48.
Which of the following purposes demands Action Research ? (A) Developing a theory (B) Writing a thesis (C) Solving a classroom problem (D) Testing a theory
49.
Median is also known as a. 5% point b. 50th percentile c. 2nd quartile d. 5th decile (A) acb (C) bcd
50.
(B) bca (D) cda
Match the following List-I with List-II.
(a) (b) (c) (d)
List-I (Type of Correlation) Biserial Correlation Pie coefficient Point-biserial correlation Tetrachoric correlation
Code : a (A) iv (B) v (C) iii (D) v
b i iii ii iv
c v ii v ii
List-II (Nature of Variables) (i) Continuous v/s continuous (ii) Continuous v/s Dichotomous (iii) Dichotomous v/s Dichotomous (iv) Dichotomized v/s Dichotomized (v) Continuous v/s Dichotomized
d ii iv ii i ______________
Paper-II
14
D-0909
46.
µÖפü × úÃÖß ²ÖÓ™ü−Ö êú ¯ÖÏŸµÖê ú z-¯ÖÏÖ¯ŸÖÖÓ ú úÖê 10 ÃÖê 6Öã,ÖÖ ú¸ü êú ˆÃÖ´Öë 50 •ÖÖê›Íü פüµÖÖ •ÖÖµÖê ŸÖÖê ‡ÃÖ ¯ÖÏ úÖ¸ü ¯ÖÏÖ¯ŸÖ †Ó úÖë úÖ ´ÖÖ−Ö ú ×¾Ö“Ö»Ö−Ö ÆüÖê6ÖÖ (A) 50 (B) 40 (C) 10 (D) 5
47.
‘†Ö¯ÖæÙŸÖ ¯ÖÏ úÖ¸ü’ úÖ ¯Ö¸üß4Ö,Ö ŸÖîµÖÖ¸ü ú¸ü−Öê êú ×»Ö‹ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ¯ÖÏ¿−Ö ÆüÖë6Öê
(A) (C)
²ÖÆãü-×¾Ö ú»¯Öß ¯ÖÏ¿−Ö ¾Ö6Öá ú¸ü,Ö ÃÖ´²Ö−¬Öß ¯ÖÏ¿−Ö
(B) ŸÖ㻵ÖÖŸ´Ö ú ¯ÖÏ¿−Ö (D) ¯Öæ¸ü ú ¯ÖÏ¿−Ö
48.
×−Ö´−Ö×»Ö×=ÖŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖê ˆ§êü¿µÖ úß ¯ÖÏÖÛ¯ŸÖ êú ×»Ö‹ × ÎúµÖÖŸ´Ö ú †−ÖãÃÖ−¬ÖÖ−Ö úß †Ö¾Ö¿µÖ úŸÖÖ ÆüÖê6Öß ? (A) ×ÃÖ¨üÖ−ŸÖ úÖ ×¾Ö úÖÃÖ (B) ¿ÖÖê¬Ö ¯ÖϲÖ−¬Ö »Öê=Ö−Ö (C) ú4ÖÖ úß ÃÖ´ÖõÖÖ úÖ ÃÖ´ÖÖ¬ÖÖ−Ö (D) × úÃÖß ×ÃÖ¨üÖ−ŸÖ úÖ ¯Ö¸üß4Ö,Ö
49.
´Ö¬µÖ úÖ úÖê úÆüÖ •ÖÖ ÃÖ úŸÖÖ Æîü a. 5% ײÖ−¤ãü b. 50¾ÖÖÑ ¿ÖŸÖÖÓ ú c. ¤æüÃÖ¸üÖ “ÖŸÖã£ÖÔ ú d. ¯ÖÖÑ“Ö¾ÖÖÑ ¤ü¿ÖÖÓ ú (A) acb (C) bcd
50.
(B) bca (D) cda
×−Ö´−Ö×»Ö×=ÖŸÖ ÃÖæ“Öß-I ŸÖ£ÖÖ ÃÖæ“Öß-II êú ¯Ö¤üÖë úÖ ×´Ö»ÖÖ−Ö úßו֋ : ÃÖæ“Öß-I ÃÖæ“Öß-II (ÃÖÆüÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ¯ÖÏ úÖ¸ü) (“Ö¸üÖë úß ¯ÖÏ éúןÖ) (a) ׫ü Îú´ÖßµÖ ÃÖÆü-ÃÖ´²Ö−¬Ö (i) ÃÖŸÖŸÖ ²Ö−ÖÖ´Ö ÃÖŸÖŸÖ (b) ¯ÖÖ‡Ô 6Öã,ÖÖÓ ú (ii) ÃÖŸÖŸÖ ²Ö−ÖÖ´Ö ×«ü Îú´ÖßµÖ (c) ײÖ−¤ãü-׫ü Îú´ÖßµÖ ÃÖÆü-ÃÖ´²Ö−¬Ö (iii) ׫ü Îú´ÖßµÖ ²Ö−ÖÖ´Ö ×«ü Îú´ÖßµÖ (d) “ÖŸÖã‹ Îú×´ÖŸÖ ÃÖÆüÃÖ´²Ö−¬Ö (iv) ׫ü Îú×´ÖŸÖ ²Ö−ÖÖ´Ö ×«ü Îú×´ÖŸÖ (v) ÃÖŸÖŸÖ ²Ö−ÖÖ´Ö ×«ü Îú×´ÖŸÖ úÖê›ü : a b c d (A) iv i v ii (B) v iii ii iv (C) iii ii v ii (D) v iv ii i ______________
D-0909
15
Paper-II
Space for Rough Work
Paper-II
16
D-0909