สี่แผนดิน - แผนดินที่ ๑ บทที่ ๓ (หนาที่ ๒)
Page 1 of 5
สี่แผนดิน ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช แผนดินที่ ๑ บทที่ ๓ (หนาที่ ๒) ตั้งแตแมจากไปแลว คุณสายก็เอาพลอยเขามานอนไวดวยในมุงเดียวกัน รวมทั้งชอยอีกคนหนึ่งเปนสาม คน ความสนิทสนมระหวางเด็กทั้งสองก็มีมากขึ้นกวาเกา และเมื่อพลอยไปไหนมาไหนกับชอยเสมอ พลอยก็ได รูจักเพื่อนฝูงในวังมากในเวลาอันไมชานัก คืนหนึ่งตอนเขานอน ชอยบอกพลอยวา "พลอยพรุงนี้ไปเที่ยวประตูวังกันนะ" "ไปซี" พลอยตอบออยๆ "มีอะไรที่นั่นหรือชอย" "ไมมีอะไรดอก" ชอยตอบ "แตพรุงนี้เปนวันพระกลางเดือน คุณพอมาหาฉันเสมอ แตบางทีก็ไมมา เรา ไปคอยดูที่หนาประตูแลวกัน ถามาก็ออกไปหา" "คุณปาไมวาเอาหรือชอย" พลอยถาม เพราะเห็นคุณสายเคยดุชอย เรื่องไปเที่ยวไกลๆเสมอ "ไมวาหรอก คุณอารูอยูแลว เผื่อฉันไมไปเสียอีกคุณอาจะวาเอา เพราะคุณพอมีของมาฝากคุณอา เกือบ ทุกครั้ง บางทีถาเผื่อคุณอาอยากพบคุณพอก็ออกไปดวย" เชาวันรุงขึ้น ชอยตื่นขึ้นอาบน้ําอาบทาแตเชา แลวชวนพลอยใหรีบกินขาว พอพลอยเปบขาวเขาปาก ยัง ไมทันกี่คํา ชอยก็อิ่ม แลวก็เรงใหพลอยอิ่มตาม บอกวาจะตองรีบไป และเมื่อพลอยอิ่มขาว ชอยก็ชวนเดินออก จากตําหนัก มุงหนาไปยังประตูวังชั้นใน ชอยไปยืนเมียงมองที่หนาประตู สักครูก็หันมาบอกพลอยวา "นั่นแนะมาแลวละ" แลวชอยก็รีบออกไป นอกประตู มีพลอยเดินตามไปใกลๆ ในหมูคนที่มีทั้งหญิงและชาย เพราะเปนที่นอกพระราชฐานชั้นใน ชอยชี้ไปยังชายสูงอายุคนหนึ่ง นุงผา พื้นใสเสื้อกระบอกสีขาว มีเด็กผูชายรูปรางผอมโปรง ผิวเนื้อสองสี แลดูเหมือนเพิ่งจะโกนจุกไดไมนานนัก เพราะผมยังตั้งเปนนกเอี้ยง ทั้งที่เจาตัวพยายามที่จะหวีดัดใหเปนทรง แบบฝรั่งอยางที่คนหนุมๆนิยมกัน สวน ผูชายคนผูใหญนั้น ไวผมมหาดไทยแบบเดิม "พี่เนื่อง ! พี่เนื่อง ... ทางนี้ฉันอยูทางนี้" คนทั้งสองพอเห็นชอยก็หัวเราะ และหลีกคนเดินตรงเขามาหา ชอยวิ่งเขาไปหาพอ ยกมือไหวที่เอว อยางลุกลี้ลุกลน แลวก็ฉุดขอมือไปที่ริมกําแพงดานหนึ่ง "สบายดีหรือชอย" พอของชอยถามอยางอารมณดี "สบายคะ" ชอยตอบแลวก็ถามขึ้นตอไปอยางไมหยุดหายใจวา "นั่นชะลอมอะไรคะ" "ลูกพลับ" พอพูด "พอเห็นมันนากินก็เอามาฝาก แลวแมเขาฝากน้ําพริกเผามาใหแมสายดวย ... อาวนี่ แมสายไมมาหรือ" "คุณอามีธุระคะวันนี้" ชอยตอบแทนเสร็จ "ฉันมากับเพื่อน" ชอยหันมาทางพลอยแลวพูดวา "นี่ไงพลอย คุณพอของฉัน" เสียงชอยพูดเหมือนกับอวดของที่มีราคาสูง ที่เปนกรรมสิทธิ์ของตัว ทําใหพลอยชักเลื่อมใส ยก มือขึ้นไหวพอของชอยอยางนอบนอม "แลวนี่ไงละพี่เนื่อง คนที่ฉันเลาใหฟงนะพลอย พี่เนื่อง นี่ไง พลอยเพื่อนฉัน" พี่เนื่องมองดูพลอยอยูครูหนึ่ง แลวก็วิจารณขึ้นมาอยางเสียหายวา "เด็กขี้ประติ๋ว หนาตาขี้แยพิลึก ! " พลอยไมเคยมีใครมาวาเอาตรงๆ เชนนี้ พอไดยินเขาก็ชักหนาเสีย พอของชอยสังเกตมองเห็นสีหนา พลอย ก็หัวเราะพูดขึ้นวา "เจาเนื่อง ! จะพูดจากับชาวรั้วชาววังก็ระวังปากบาง ตอไปเขาจะคุณขางใน ไมใชลูกศิษยวัดอยางเอ็ง" ฝายพลอยก็โกรธปะหลับปะเหลือก ออกรับแทนพลอยวา "ดูซี่พี่เนื่อง อยามาวาเพื่อนฉันนะ ตัวนะซีขี้แย" ฝายพี่เนื่องโดนขนาบทั้งสองดานก็หัวเราะแลวพูดวา "ก็ตามใจซี" แลวก็มองดูอื่นตอไป ระหวางนั้น ชอย ก็พูดจาถามทุกขสุขกับพอ ถามถึงเรื่องทางบาน และถามอะไรตออะไร จนฟงไมไดศัพท ซึ่งพอก็ลูบหัวชอยไป บาง ตอบปญหาตางๆ บางอยางอารมณดี จนในที่สุดชอยหันไปทางพี่เนื่องแลวถามขึ้นวา "เออ ! พี่เนื่อง อีดางของฉันเปนอยางไรบาง" "ออกลูกมาอีกครอกหนึ่งหาตัว รองหนวกหูจะตายไป" ชอยไดยินดังนั้นก็ดีใจเปนการเอิกเกริก เริ่มซักถามพี่เนื่องถึงเรื่องอีดางหมาที่เลี้ยงไวที่บานตอไป เปน
http://www.geocities.com/siamstory/ploy103_2.html
20/2/2004
สี่แผนดิน - แผนดินที่ ๑ บทที่ ๓ (หนาที่ ๒)
Page 2 of 5
การยืดยาว ฝายพอของชอยก็หันมาสนใจกับพลอยแลวถามวา "แมหนูลูกใคร" เมื่อพลอยบอกชื่อเจาคุณพอใหแลว พอของชอยก็บอกวา "ออ ! ฉันรูจักทานดีทีเดียว เคยเที่ยวดวยกันมาแตหนุมๆ ใจทานดีหาที่ไหนไมไดอีกแลว แมของแมหนู ละ ชื่ออะไร" "ชื่อแมแชม" พลอยตอบคอยๆ เพราะยังอายอยู "แชมไหน แชมที่เคยอยูตําหนักเสด็จนะรึ" พลอยพยักหนา "อือ ! " คุณพอของชอยอุทานอยางสนใจ "ฉันเคยรูจักแตเขายังรุนสาว เห็นไปไหนมาไหนกับแมสาย เสมอ หายไปหนอยเดียวมีลูกโตจนปานนี้แลว ยังสวยเหมือนแตกอนไหมแมหนู" พลอยไมรูจะตอบชมแมของตัวอยางไรถูก ก็ไดแตยิ้ม ฝายพอของชอย พิจารณาดูพลอยอยูอีกครูหนึ่ง แลวรําพึงดังๆวา "เมื่อตอนนั้นแมแชมเขาสวยเอาการอยู ถึงลือออกไปนอกวัง ใครก็พูดถึง" พอของชอยหยุดมองดูพลอย ตอไป แลวก็บอกวา "แมหนูพลอยนี่ก็เถิด หนาตาประพิมพประพายดี โตขึ้นก็เห็นจะไมแพแม" แลวชอยก็เขามาขัดจังหวะคุยกับพอตอไป สวนพี่เนื่องนั้นยืนยิ้มดูนองสาว พอเหลือบมาเห็นพลอยมองดู อยูก็ยิ้มดวย ในที่สุดพอของชอยก็พูดขึ้นวา "ชอยกลับเขาไปเถิด บอกอาเจาดวยวาพอคิดถึง เอาละ พอไปกอน มีธุระจะไปที่โรงโมสักหนอยหนึ่ง" เมื่อร่ําลากันแลว ชอยกับพลอยก็หันหลังเดินจะกลับเขาวัง แตพลอยเดินคลอยมาไมทันกี่กาว ก็ไดยิน เสียงพี่เนื่อง พูดแกมหัวเราะวา "ระวังอยาขี้แยใหมันมากนักนะ" ซึ่งทําใหพลอยตองเดินลงสนเพราะความโกรธ และชอยก็หันไปคอนใหหลายวง พรอมกับบนวา "พี่เนื่องเดี๋ยวนี้ฉันเกลียดเสียจริงๆ ตั้งแตโกนจุกแลวไมเหมือนเมื่อกอน ทําหนุมอะไรก็ไมรู ขวาง ! " ระหวางที่เดินกลับตําหนัก ชอยก็พูดถึงพี่เนื่องพี่ชายขึ้นวา "พี่เนื่องถามฉันถึงพลอยเหมือนกันแหละ" "ถามวาไง" พลอยซัก "ก็ถามวาอยูที่ไหน มาเมื่อไรและใจคอเปนอยางไร อะไร เหลานั้นแหละ" "แลวชอยบอกเขาวายังไงเลา" พลอยซักตอ "ฉันก็บอกวาพลอยเปนเพื่อนฉัน ฉันรักพลอยมากและเราอยูตําหนักเดียวกัน อะไรเทือกนั้น" "ชอยรูไหม" พลอยปรารภขึ้น "ฉันเกลี๊ยดเกลียดเด็กผูชาย ตั้งแตอยูที่บานแลว ฉันไมเคยเลนดวยเลย ทะเลนออกจะตายไป" "นั่นซี" ชอยตอบ "ฉันก็เหมือนกัน อยางพี่เนื่องนี่เมื่อฉันอยูบานไมมีใคร ตองเลนกันไปอยางนั้น เดี๋ยวนี้ นานๆพบที ฉันก็ไมชอบเหมือนกัน" พลอยก็รูสึกพอใจที่ชอยมีความเห็นตรงกันในเรื่องนี้ และนึกในใจวา เห็นจะคบชอยไปไดอีกนาน แต อยางไรก็ตาม ทั้งที่ถูกเนื่องลอเสียตั้งแตหนแรกที่พบกัน พลอยก็ยังเก็บเอามาครุนคิด แตแรกนั้นก็คิดถึงตัว อยากจะใหมีญาติพี่นองหรือพอแม มาหาจากนอกวัง มีของเล็กๆนอยๆมาฝาก ทําใหผูที่ไดรับนั้นรูสึกตัววา สําคัญขึ้น อยางชอยถาพอแมมาหาทีไร ก็มักมีของมาฝาก บางทีก็เปนสมสูกลูกไม หรือของแหงของสวน ซึ่งมี จํานวนมากพอที่คุณสายจะแบงตั้งเครื่องเสด็จบาง แจกจายเพื่อนฝูงเปนของกํานัลบาง ซึ่งชอยก็มักจะพลอยได หนาไดตา วาเปนของพอชอยสงเขามา และยิ่งกวานั้น คนมีญาติโยมไปมาหาสูจากนอกวัง เปนสิ่งที่เพิ่มความ อบอุนในหัวใจ และทําใหผูมีญาติโยมมาหานั้นมีหลักฐาน มิใชคนสิ้นไรไมตอก ฉะนั้นถึงแมวา ในขั้นแรกพลอย รูสึกอายๆ พี่เนื่องและพอของชอยอยูก็ตาม แตคราวหลังๆ เมื่อชอยชวนออกไปพบกันอีก พลอยก็มักจะไปเสมอ เพราะคนเยี่ยมนั้นทําใหเกิดมีของแปลกและใหมขึ้นมาบาง สําหรับชีวิตจําเจ อยูเปนประจําทุกวัน และถึงแมวา คนทั้งสองจะมิใชญาติโดยตรงของพลอย แตก็เปนญาติของชอย ซึ่งเปนเพื่อนสนิท ทําใหพลอยไดรับสวนแบง เรื่องความสําคัญบางเปนบางสวน อยูตอมาอีกหลายเดือนพลอยก็รูจักกับพอ และพี่ชายของชอยจนคุนเคย และพอของชอยก็บังเกิดความ ปราณี รักพลอยเหมือนกับลูกสาวอีกคนหนึ่ง ถามาครั้งใดพลอยไมออกไปก็ถามถึง และมักจะมีของกินเล็กๆ นอยๆ ติดมือมาฝากพลอยเสมอ ซึ่งสําหรับพลอย ที่ในขณะนั้นปราศจากญาติโยม ก็เปนของที่มีคามาก และทํา ใหพลอยตองตั้งหนาคอยวันที่คนทั้งสองจะมาหาใหมเทาๆกับชอยนั้นเอง เมื่อพลอยไดพบกับเนื่องหนตอๆมา เนื่องก็มิไดลอเลียนเหมือนหนแรก แตพูดจาปราศรัยดวยโดยดี สวน มากพลอยก็ไมคอยไดพูดดวยเทาไรนัก เพราะไมมีเรื่องที่จะพูด ไดแตฟงชอยคุยกับพอและพี่ ถึงเรื่องทางบาน
http://www.geocities.com/siamstory/ploy103_2.html
20/2/2004
สี่แผนดิน - แผนดินที่ ๑ บทที่ ๓ (หนาที่ ๒)
Page 3 of 5
บาง ชอยเลาถึงเรื่องที่ตําหนักบาง แตถึงกระนั้นก็ตาม ครั้งใดที่คนทั้งสองหายไปไมมาตามกําหนด พลอยก็รูสึก วาเหวเสียใจไมนอยไปกวาชอย และบางครั้งพอของชอยมาคนเดียว ไมมีเนื่องตามหลังมาดวย พลอยก็ตองถาม ถึง ถาหากชอยไมถามเสียกอน บางครั้งบางคราวเนื่องก็มีของมาฝากเหมือนกัน แตตองมีการแอบใหมิใหพอเห็น เพราะของฝากของเนื่อง สวนมากเปนของแสลงเสาะทอง ซึ่งถาพอเห็นแลว เปนตองหามเด็ดขาด เนื่องมักจะเอา หอของเหลานี้ แอบยัดเยียดใหแกพลอย ในระหวางที่ชอยชักชวนพอคุย และหันหนาไปเสียทางอื่น เมื่อแรกๆที่แมจากไปพลอยคิดถึงอยูหลายวัน ถึงเสด็จจะทรงพระเมตตา ทําใหพลอยคลายความวิตก ตางๆ ลงไปบาง แตความคิดถึงนั้นก็ยังมีบางเปนครั้งเปนคราว แตก็มีหางๆกันออกไปทุกที เพราะพลอยเริ่มมี ชีวิตใหมที่วัง และมีความคุนเคยตอสิ่งแวดลอมตางๆมากขึ้น พอที่จะดึงดูดความสนใจอยูเปนนิจ พลอยเริ่มเขาใจ เรื่องตางๆ ที่คนพูดกัน เริ่มรูวาชาววังรักใครชอบใคร ใครเกลียดกับใครบาง ใครรักกับใครบาง ตําแหนงหนาที่ ตางๆ เชนคุณจอมมารดา คุณจอม ทาวนางเฒาแกพนักงาน ตลอดจนโขลนจาและกรมวัง พลอยก็เริ่มจะรูจักและ เขาใจ กรณีพิพาทกินใจระหวางตําหนักไหนกับตําหนักไหน หรือพวกไรกับพวกไร ตลอดจนความไมถูกัน ระหวางตัวบุคคล พลอยก็เริ่มจะรูเรื่อง และปฏิบัติตนไดถูกับแตละฝาย หนาที่ตางๆ ที่เปนของๆตัว เปนตนวาขึ้น เฝาเสด็จคอยรับใช หรือถวายอยูงานพัดในเวลาเสวย ทําใหพลอยไดรูเหตุการณหลายอยาง ทั้งในวังและนอกวัง เพราะเสด็จรับสั่งถึง และการฝมือการทําดอกไม ทํากับขาว ทําขนม พลอยก็เริ่มจะไดรับการอบรมสั่งสอนโดยไม รูตัว เพราะอาศัยแตดูผูใหญทํา หรือถูกเรียกใหชวยทํา จนในที่สุด ศัพทแสงที่ใชกันในวัง ซึ่งคนขางนอกไมรู พลอยก็เขาใจ และใชไดถูกตอง เปนตนวามีงานการอยางใหญ ตองตระเตรียมมาก ก็มักจะพูดกันวา "ราวกับรับ ซาเรวิช" ซึ่งพลอยก็เขาใจวาเปนงานใหญ โดยไมตองรูวา "ซาเรวิช" นั้นคือ พระเจาซารนิโคลาสที่ ๒ เมื่อเสด็จ เมืองไทย สมัยเปนมกุฏราชกุมารประเทศรุสเซีย ทางวังเตรียมรับเสด็จกันเปนการใหญ จนกลายเปนคําพูดติด ปาก หรือคําวา "แฟรน" ที่ใชสําหรับชาววังที่รักกันมากจนเกินขนาดนั้น ก็พอจะเดาความหมายไดรางๆ ทั้งๆที่ ไมรูวา คํานั้นมาจากภาษาอังกฤษวา "Friend" แปลวา "เพื่อน" เมื่อพลอยอยูในวังตอมาอีกสองสามเดือน จนความคิดถึงแมนั้นเกือบจะจางหมดไป มีแตความระลึกถึง กลาวคือ เมื่อนึกถึงแมทีไร ก็นึกถึงดวยความรักและความปติ มิไดประกอบดวยความทุกข อันเกิดจากความ ปรารถนาที่จะอยูใกลกับตัวแม หรือติดตามแมไปไหนๆอีกตอไป ชีวิตในวังของพลอย ชั่วระยะเวลาหาเดือนเศษ ทําใหพลอยเปนเด็กที่เลี้ยงตัวไดเอง ไมตองมีผูใหญมาคอยหวง เรื่องจะกินจะนอน หรือจะอาบน้ํา วันหนึ่งขณะที่พลอยหมอบถวายอยูงานพัดเสด็จอยู ขณะที่เสวยเครื่องกลางวัน ฟงเสด็จทรงเลาเรื่อง เมื่อ ครั้งทรงพระเยาวอยูอยางเพลิดเพลินนั้นเอง ชอยผูซึ่งขึ้นมาทางบันไดหลังตําหนัก ก็คลานกระหืดกระหอบ เหงื่อ ทวมตัวเขามาหมอบอยูขางๆ เอามือควาดามพัดไปจากพลอย แลวก็ถวายงานแทน พลางกระซิบอยางตื่นเตนวา "พลอยรีบลงไปที่หองเถิด ฉันจะถวายอยูงานแทน" "เรื่องอะไรกันชอย" พลอยกระซิบถาม "รีบลงไปเถอะนา" ชอยตอบ "คุณอาสั่งไมใหฉันบอก เดี๋ยวพลอยรูเองก็แลวกัน" พลอยคลานถอยหลังออกมาดวยใจเตนตึกตัก พอคลานถึงหัวมุมระเบียงดานหลัง ลับพระเนตรเสด็จ พลอยก็ลุกขึ้นวิ่งเบาๆลงบันไดหลัง แลวก็วิ่งตรงไปยังหองคุณสายทันที เมื่อไปถึงหนาประตูหอง ยังไมทันจะเขา ไปขางใน หัวใจพลอยก็พองโตแทบจะระเบิด ดวยความดีใจ เลือดฉีดแรงจนรอนซูไปทั้งตัว แทบจะทนไมไหว เพราะพลอยไดยินเสียงแมพูด อยูในหองคุณสายอยางชัดเจน "แม ! " พลอยรองขึ้นไดคําเดียว แลวก็โผตัวเขาไปในหอง ไปรูสึกตัวเอาอีกทีหนึ่ง ก็เมื่อตัวไดขึ้นไปอยูบน ตักแม กอดตัวแมไวแนน แลวก็หัวเราะและรองไหไปพรอมกัน "พลอย ! " แมรองขึ้นพลางรัดตัวพลอยไวแนน แลวก็จูบแลวจูบอีก "พลอย ! ดูซีโตขึ้นเปนกองเกือบจําไม ได แลวก็กระโดดเขาใสแมเสียเต็มแรง ขาแขงแมจะหักตาย" แลวแมเองก็กอดจูบพลอย พลางหัวเราะทั้งน้ําตา ดวยความดีใจเชนเดียวกัน สวนคุณสายนั้นนั่งอมยิ้มดูอยางพอใจเสียเปนที่สุดแลว "แมมาถึงเมื่อไหร" พลอยถามขึ้น "เพิ่งมาถึงเดี๋ยวนี้แหละลูก ยังไมไดลูบเนื้อลูบตัวเลย พอขึ้นจากเรือมาจากฉะเชิงเทรา แมก็เขามาทีเดียว พลอยเปนอยางไรบางลูก เจ็บไขหรือเปลา ดื้อหรือเปลา คิดถึงแมมากไหม" "โธแม" พลอยตอบ "คิดถึงจะตายไป แมทําไมไปนานนักละจะ" "ก็นั่นแหละลูก" แมตอบ "แมออกไปอยูหัวเมือง ไปมาไมใชงายๆ คิดถึงลูกใจจะขาดแมจึงไดมา นี่เคราะห ดี ญาติของแมเขาหาเรือมาสง ไมยังงั้นก็ยังไมไดเขามาหรอก ไหนออกนั่งหางๆ ใหแมดูไดทั่วสักที วาพลอยลูก แม โตขึ้นเทาไหนแลว" พลอยกระเถิบออกนั่งหางตัวแม ตามที่แมบอก แมยิ้มนอยยิ้มใหญ มองพลอยตั้งแตหัวไปจนทั่วตัว เหมือนกับวาจะดูไมเบื่อ "ผิวพรรณดีขึ้นกวาแตกอนเปนกอง จริตกิริยาก็เปนชาววังเขาแลว" แมรําพันขึ้นมาคนเดียว แลวก็หันไป ถามคุณสายวา "คุณสายคะ ลูกสาวฉันนี่โตขึ้นจะสวยเอาการเที่ยวนะ"
http://www.geocities.com/siamstory/ploy103_2.html
20/2/2004
สี่แผนดิน - แผนดินที่ ๑ บทที่ ๓ (หนาที่ ๒)
Page 4 of 5
"ฉันก็วาอยางนั้นแหละ" คุณสายตอบ "เห็นจะสวยไมแพแมทีเดียว" "วุย ! คุณก็" แมทวงขึ้น "ฉันไปสวยงามเสียแมไหรละ เมื่อเด็กๆเทานี้ขี้ริ้วจะตายไป พลอยเขาสวยกวา เปนกอง" ขณะนั้นนางพิศและผูหญิงแกๆ หนาตาเปนชาวบานอีกคนหนึ่ง ก็เริ่มขนขาวของๆแมเขามาวางในหอง ผูหญิงแกคนนั้น แมบอกวาชื่อยายเสม เปนบาวที่แมชวยไวเพิ่มเติมจากนางพิศอีกคนหนึ่ง เพราะอยูบานนอก นางพิศคนเดียวไมพอทํางานหนัก ฝายนางพิศพอเห็นหนาพลอย ก็รองไหโฮเหมือนกับใครตาย คลานตะปุบตะ ปบ เขามาจับตัวพลอยขึ้นทูนหัวทูนเกลาแลวรองวา "โอโฮ คุณพลอย โตขึ้นจนบาวผิดตา บาวคิดถึงคุณเหลือเกิน" แลวก็เริ่มจะรองไหตอไปอีก จนแมตองดุ ไลใหไปขนของตอ จึงถอยไป ของที่แมเอามาคราวนี้ ดูมากมายนักหนา นับของที่ใสชะลอมก็สิบกวาชะลอม มีลูกไมกลวยออยจากบาน นอกบาง ซึ่งแมบอกวาเอามาฝากเพื่อนฝูง ไขทั้งจืดทั้งเค็มและปลาแหงปลากรอบ ซึ่งแมบอกวาจะเอามาถวาย เสด็จ ไดคัดเลือกเอามาลวนอยางดีจริงๆทั้งนั้น ทําใหคุณสายตองสัพยอกขึ้นวา "ฉันอิจฉาเสด็จเสียวแลวละ ขาหลวงทานชางดีเสียจริงๆ ไปไหนมาเจ็ดรอยยานน้ํา ก็ตองหาของมาถวาย เสียจนขนตั้งครึ่งคอนวันก็ไมหมด" "คุณไมตองอิจฉาหรอกคะ" แมตอบ "ของฝากคุณดิฉันก็หามาพอๆ กับของถวายนั่นแหละ" "สาธุ ! แมคุณ" คุณสายหัวเราะ "ฉันก็พลอยใหญโต มีของถวายไปดวยคราวนี้เอง" แมหันไปหยิบชะลอมมาใบหนึ่ง แลวก็เรียกพลอยเขามาดูใกลๆ "พลอยมาดูอะไรนี่ซิ" แมบอก "แมหามาฝาก" แลวแมก็หยิบชะลอมเล็กๆ นาเอ็นดูเปนที่สุดขึ้นมาหลายชะลอม ของในชะลอมนั้นเมื่อพลอยเห็น ก็เกือบ จะลิงโลดดวยความดีใจ ชะลอมหนึ่งมีปลากรอบตัวเล็กๆเทานิ้วกอย เขาไมตับไวอยางกับของจริงๆ อีกชะลอม หนึ่งมีมะขามปอมลูกเล็กๆไดขนาด อีกชะลอมหนึ่งใสไขเตาเปลือกขาวสะอาด สวนอีกชะลอมหนึ่งนั่นใสไขเค็ม ทําดวยไขนกกระจาบ พอกขี้เถาสีดําลูกเล็กๆ ไมเกินปลายหัวแมมือ แตสิ่งสุดทายที่แมลวงจากชะลอม ก็คือ ทุเรียนกวนพวงหนึ่ง หอกาบหมากเรียบรอยเปนหอเล็กๆ แตละหอนาเอ็นดูเพียงจะขาดใจ คุณสายซึ่งนั่งดูของที่แมนํามาฝากพลอย ถึงกับอดไมได ตองอุทานออกมาวา "ตาย ! ชางทํานาเอ็นดูเสียจริงๆ แมแชมนี่แกไมทิ้งนิสัยชาววัง ไมวาจะไปไหนก็ชางคิดชางทําอยูเสมอ" สวยพลอยนั้นไดแตนั่งตะลึง ไมกลาจับตองของเหลานั้น เพราะความดีใจที่แมกลับ และความตื่นเตนใน ของแปลก ที่นารักนาเอ็นดู ที่แมหามาให พลอยจําไดวาแมเคยบอกพลอยไวหลายครั้งหลายหนวา แมรักพลอยมากกวาสิ่งใดหรือผูใดทั้งสิ้น บาง คราวเมื่อแมไมแสดงสนใจตอตน หรือในระยะเวลาที่แมหายไปนาน พลอยก็ชักจะสงสัยในคําพูดของแม แตใน วันนี้ความสงสัยนั้นหายไปโดยสิ้งเชิง เพราะของที่แมเอามาฝากแกพลอยโดยเฉพาะนั้น มิใชของที่หาได โดย ปกติธรรมดา แตเปนของที่ตองใชเวลาใชความคิด เปนของที่คนซึ่งรักกันและคิดถึงกันจริงๆเทานั้น จะหามาให แกกันได "ถูกใจไหมลูก" แมหยิบของตางๆออกวางกับพื้นหอง แลวก็หันมาถามพลอย แตแทนคําตอบ พลอยก็โผ เขากอดแมไวแนนอีกครั้งหนึ่ง เพราะความรูสึกที่มีในใจนั้นมากเกินคําตอบ พลอยสังเกตเห็นของเล็กๆนอยๆ ที่แมเอามาฝากแตละอยางนั้น มีอยูอยางละสองชะลอมบาง สาม ชะลอมบาง สวนมากยังคงอยูในชะลอมใหญ ที่แมใสรวมมา จึงถามแมอยางเกรงใจวา "แมจา ของนี่ฉันแบงใหคนอื่นไดบางไหม" "ไดซีลูก" แมตอบ "แมก็นึกแลววาพลอยตองมีเพื่อนมีฝูงมาก จึงหาของมาเผื่อใหพอ พลอยจะไดแจก เพื่อนฝูงใหสบายใจ" พลอยไดยินดังนั้นก็ใจพองขึ้นอีก กระเถิบเขาไปนั่งที่ชะลอมใหญ ลวงหยิบของชะลอมเล็กๆ ออกมาวาง คัดไวเปนพวกๆ ใจก็คิดถึงจํานวนเพื่อนฝูงวาจะแจกใครบาง และใครควรจะไดอะไร ไมสนใจกับคําพูดของแม ในขณะนี้เริ่มคุยกับคุณสายตอไป "ถาคาขายไปไดอยางนี้" เสียงแมพูด "ฉันก็เห็นพอจะตั้งตัว ลืมตาอาปากกับเขาได" "แมแชมคาขายอะไรนะ" คุณสายถาม "ก็รับซื้อของพวกผักปลาจากชาวบาน" แมตอบ "ฉันซื้อแพเขาไว พวกพองเขาขายใหถูกๆ รับซื้อจากเรือ ก็เอาขึ้นแพไว บางทีก็มีเรือจากกรุงเทพฯเขาไปรับซื้อ แตพอฉิมเขาบอกวากําไรไมงาม เขามีเรือหลายลํา เขาวา ใหเอาใสเรือมาสงกรุงเทพฯ แลวซื้อของกรุงเทพฯ พวกผาผอนถวยโถโอชาม กลับไปขายไดอัฐมากกวา ฉันมา คราวนี้ก็เอาของใสเรือมาดวย นึกวาจะซื้อของกลับไปเหมือนกัน" "พอฉิมนี่ใคร" คุณสายถามพลางดูหนาแมอยางเอาจริง สวนพลอยพอไดยินเสียงแมเอยถึงคนอื่น ก็สนใจ ขึ้นมาบาง "เขาเปนญาติหางๆกับฉันเองแหละ" แมตอบแลวหลบสายตาคุณสาย และจะเปนดวยอุปาทาน หรือจะ
http://www.geocities.com/siamstory/ploy103_2.html
20/2/2004
สี่แผนดิน - แผนดินที่ ๑ บทที่ ๓ (หนาที่ ๒)
Page 5 of 5
เปนดวยแสงสวาง ที่เขามาทางหนาตางก็สุดที่จะเดา พลอยสังเกตเห็นหนาแมเปนสีชมพูเรื่อๆ "ฉันก็เคยบอกคุณแลววา ฉันมีญาติอยูทางฉะเชิงเทรา" แมอธิบายตอ "ถาเปนญาติเปนโยมไวใจกันไดก็แลวไป" คุณสายพูดแลวก็ถอนใจใหญ มือหนึ่งดึงเชี่ยนหมาก เขามาไว ที่หนาตัก แลวก็กมหนาลงคนอะไรตออะไร เหมือนกับวาไมอยากสบตากับแมเหมือนกัน "แมแชมกับฉันก็คนโตๆ อยูดวยกันแลว" คุณสายพูดตอ "แมแชมจะทําอะไรก็เปนเรื่องของแมเชม ฉันก็ ไมควรจะเขาไปยุงไปเกียว แตนั่นแหละ แมเชมกับฉันก็อยูดวยกันมาแตกอน ฉันรักแมแชมเหมือนนอง ลูกแม แชมฉันก็รักเหมือนลูกในไส จึงอยากจะพูดแตเพียงวา แมแชมจะทําอะไรก็ขอใหคิดใหดีๆ ไมคิดถึงตัวก็คิดถึงลูก บาง เพระเด็กมีชาติมีสกุล ดีไมดีเขาจะวาได" "ก็เพราะฉันเห็นแกลูกซิคุณ" แมเถียงเสียงแข็ง "ฉันจึงยอกทนลําบาก ตอไปเด็กจะไดไมนอยหนาใครๆ ที่เขาดูถูกพากันหมายหนาไววา จะไมมีวันดี" "ถึงอยางนั้นก็เถอะ" คุณสายพูด "คนอยางฉันอยางแมแชม เกิดมาเปนตัวก็เคยอยูสบายกินสบาย อาศัย บุญเจานายคุมครองตัว งานหนักงานหนาก็ไมเคยทํา แมแชมจะไปทําไหวหรือคนเดียว ถึงจะมีญาติผูชาย มา ชวยคิดชวยอาน แมแชมก็ดูเสียใหดีหรือเปลาวาเขาจะมาอีทาไหน พลาดพลั้งลงไปก็จะเสียถึงลูก" แมเหลือบชําเลืองมองพลอยแลวก็กมหนานิ่ง คุณสายนั่งมองแมอยูครูหนึ่ง แลวก็พูดขึ้นอยางปลงตกวา "แมแชมอยามาถือสาฉันเลย ฉันมันคางคกในกะลา ไมมีหูมีตาเคยเห็นอะไรขางนอก รักใครก็อยากใหดี ฉันพูดมากไปเองแลวละ ไปลูบเนื้อลูบตัวเสียเถิด เดี๋ยวจะไดขึ้นเฝาเสด็จดวยกัน ของถวายเปนกายเปน กองอยางนี้ ดีพระทัยตายแน" แมหัวเราะแลวก็ออกไปลูกตัวนอกหอง หลังจากนั้นก็ขึ้นเฝาเสด็จพรอมดวยของถวาย ซึ่งทําใหพลอย ดีใจ จนบอกไมถูก เพราะเสด็จทรงตื่นเตนของจากบานนอก ที่แมหามาถวายจริงๆ ที่พลอยดีใจมาก็เพราะวา ของเหลานั้นแมของพลอยเปนผูถวาย และผูที่ไดรับก็คือเสด็จของพลอยเอง พลอยยังเด็กไปที่จะรูวา ที่เสด็จดี พระทัยเปนการเอิกเกริก ก็เพราะโปรดตัวผูให ถาหากแมจะนําเอาไขเปดเพียงลูกเดียว หรือปลากรอบเพียงตัว เดียวหอผามาถวาย เสด็จก็คงดีพระทัยเทากัน คืนวันนั้นเอง พลอยก็ไดนอนกับแมอีกดวยความอุนใจเปนที่สุดที่แลว แมกอดพลอยไวขางๆตัว แลวก็ กระซิบถามวา "รักแมไหมพลอย" "รักจะแม" พลอยตอบ "รักเทาไหน" "รักเทาฟาจะ" พลอยตอบอยางเคยทุกทีที่แมถาม แมหัวเราะเบาๆ จูบแกมพลอย แลวกระซิบถามวา "พลอยถาแมจะมีพอใหมให พลอยจะวาอยางไร" "ก็พลอยมีเจาคุณพออยูแลวนี่จะแม" พลอยตอบอยางสงสัย เพราะไมรูจริงๆวาจะมีพอพรอมๆกันสองคน ไดอยางไร แมนิ่งอยูนาน แตในที่สุดก็พูดขึ้นวา "นอนเสียเถิดพลอย แมเอาเรื่องอะไรมาพูดก็ไมรู" อีกครูหนึ่ง แมก็ปรารภขึ้นเบาๆกับความมืดวา "ลูกไม หลนไมไกลตน แตตนอยูฟากขางโนน ไมไดอยูในมุงนี่" ซึ่งพลอยก็ไมไดสนใจเทาไร เพราะเกือบหลับอยูแลว
http://www.geocities.com/siamstory/ploy103_2.html
20/2/2004