KRISTA-A THIAN DUHTAKTE U, Women’s Ministries “Midangte” tih thupui hmanga kum 2023 Bible Study lawrkhawm chhawpchhuak thei a awm hi lawmawm ka ti hle mai. Pathian hian mahni inrintawkna nena, huaisenna, rinna leh chakna tharte nena a hnenah ngei, midangte nen hmalam pana ke pen zel tur hian min ko a ni tih hi ka ring nghet tlat a ni. Kan thinlung chu Pathian nen inzawm tlatin, kan kutte erawh, khawvel hmun hrang hrang a Hmeichhia leh Mipa, Naupangte ban phakin awm se. Pathian min kohna chu midangte hmangaihna, midangte tana kan nuna kan chet chhuah hi a ni si a. Mahse, midangte chungthu chauh sawi ringawt mai lovin, khawtlang/vantlang mite nen thlarau hmunkhata inthlunzawm a penchhuah ngeiin, mi harsate aw ngaithla a hriain, an hlimnate pawh tawmpuiin awm ila. I tan chuan, thiltih dik lohna , sawichhuahna emaw, midangte chhiatna rapthlak leh harsatna tuarte ataka tawngtaina nena tanpuina pawh a ni thei a. Khawtlang/Vantlang zinga han awm hi thlirdan thar leh culture thar hriatna leh pawmrem thiamna atana hun remchang tak pawh a ni mai thei bawk. (2) Salvation Army hmuchhuaktu General William Booth-a chanchin ti hian an sawi a. Vawikhat chu inkhawmpui ropui tak a awm a, chutah chuan mipui tamtak hmaah thusawi tur a ni a. Mahse hriselna that tawk loh avangin a kal thei lova. Telegram a thawn ta zawk a, mi sang tamtak inkhawmte chuan thusawitu ropui tak General thusawi chu ngaihthak an chak hlawm em em mai a. Chumi zan chuan khawmpui palai zinga pakhat chuan William Booth-an Telegram a thusawi a thawn chu a hawng ta a. Mipui chu an rehthup mai a. Chutah a thuthawn chu an han chhiar ta a, ‘MIDANGTE’ (Others) tih thumal te chauh hi a lo ziak a ni. General Brian Peddle-a khan Rawngbawl tura kohna (Call to Mission) ah khan Salvationist-te chu Indo tura inring reng, hmanhlel tur leh mawhphurhna la tu ni turin min au a nih kha. Huapzo hmangaihna atana kohna chungchangte ngun taka ngaihtuahin tihian a ziak a. Mi tupawh, engmi pawh thliarhranna leh duhsak bikna tel hauh lova, zah tak leh lainatna nena an mamawhna kan chhan hian sawikai lovin kan awm tur a ni a ti a. Chu chona chhan letna
tur atan chuan he Bible study lawrkhawm ‘Midangte’ tih hi a lo piang ta a ni. He zirlai hian a tinzawn ber chu phur tak leh thatho taka kan tihturte lawmtaka pawm a, midangte hmangaih a, chung mite chu Pathianin a hmangaih a ni tih hriattir leh Salvation Army huangchhungah hian an leng a, welcome an ni tih hmuhtir/hriattir hi a ni. I Korinth 13 a Hmangaihna chungchanga zirtur/tihdan tur kan hmuh ang hian, he lawrkhawm hi “Hmangaihna midangte zahawmna vek lo lantirna a ni e (IKorinth 13:5) Isua zirtirte kha midangte hmangaih tur hian hian chah an ni tih phatrual a ni lo. Midangte kan hmangaih hian Krista-a kan nihna diktak chu a ti langchiang thin. Isua chuan atan min ko a ni; amah kan hnaih a, amaha kan thanlen zel fo theih nan. “Thupek thar ka pek che u hi; in hmangaih ula; keiin ka hmangaih che u ang hian nangni pawh in hmangaih ula. In inhmangaih chuan mi zawng zawngin ka Zirtirte in ni tih chu miah chuan an hria ang” a ti a.(Johana 13:34&35) Thutak leh Thlarau Thianghlim tihchakna leh khawvelin beiseina, thutak, muanna leh inthlak danglamna a zawn mek lai hian, chung mite tan chuan Pathianin a aw, a kut leh ke te ni turin min ti chak thei a ni tih kan ring tlat a ni.
LALPAN IN THU CHHIAR APIANGTE MALSAWM ZEL RAWH SE.
Bible chang chhawp chhuah en hian mak kan ti mai thei, a chhan chu chang 3-9 chauh lakchhuah a nih avang hian. Isua leh Samari hmeichhe inbiakna hi kan la sawi dawn chauh a. Engpawhnise, thil chiang tak lo lang sa reng mai a awm. He Bung hian a lantir chu, hmanlai Palestine hunlaia hmeichhia an hmusit leh ngaihnep tak lakah khan, Isua chuan thliar bik a neih lohzia tilangin, a ngaihlu a ni tih a tilang a ni. Kum 722 BC khan Assuria hnam ropui leh chak tak chuan Israel Hmar lam Lal ram chu an la a. Assuria Lal chuan a khua leh tui tam tak, chu ramah chuan a thawn chhuak a ni. Chu rama Israel mite leh Assuria mite chu an an lo inneih pawlh ta a. Isua hunlai khan he bial hi Samari ti a hriat a ni a, a mi chengte hi Samaritan tih an ni. Kum za bi khatna hunlaia Judate chuan Samarihote chu an hmusit hle a, inneih pawlhna, sakhuana leh rinnain chawhpawlh avanga Hebrai-te thisen leh rinna pawlh daltuah an ngaihvang a ni. “ISUA ENTAWN TUR KAN NI KAN THINLUNG, HNAM TIN, CHI TIN TANA HAWNGIN MITE MAK TIH HIAL KHAWPIN” Johana 4:3-4 ah khan Isuan Judai ram atangin Galili a kal tih kan hmu a, Heta thil mak deuh mai chu ti nge Isuan Samari ram a kaltlang kher tih hi a ni. Judate chu Galili-ah an zin fova, mahse Samari kaltlang ai chuan harsa taka mel tam taka helkual an thlang zawk thin. Enda Salter MC Neih chuan a lehkhabu ‘A Credible Witness’ tihah (P-42) chuan tihian a sawi a. “Isuan Samari ram a kaltlang chhan kha, a Pa thinlungin a tur a nih ka ring, Samari ram kaltlang kha Judaho tan chuan ngaihtuah chhin chi pawh a nih loh laia” tiin. Isua khan eng hnam pawh ni ila kan pawimawh dan leh hlut dan a in ang vek a ni tih tarlan nan a ti a ni ngei ang. Heng Bible changah hian Isua thiltih pathum (3 ) amah kan anna tur a awm: 1. ISUA KHA RAMDANG (FOREIGN) THUNEIHNA HUAM CHHUNGAH A KAL: Tunlai khawvelah hnam hrang hrang hnaivai taka kan khawsak ho mek lai hian Kan in leh Biak in kawngkate hi midangte tan zau takin kan hawng tur a ni. Chumi piah lamah chuan Mahni awm hmuna duh tawk mai lovin, hmun hla zawka feh chhuakin rilru zau tak puin leh midangte hmangaihna nen Pathian chanchintha hi kan hril tur a ni. A theih anga zauvin Pathian kan rinna thu hi kan puangdarh tur a ni. Khawvêl hmun tinah kal a, mi tin hnêna chanchinṭha hril tûrin Pathianin min ko a ni. (Marka 16:15). Krista zara kan u leh nau ram danga mite nen inlaichinna tha zawk kan neih theih nan kan feh chhuak ve fova. Vawi khat ka la hriatreng chu, USA, Washington DC bula kan inkhawm tumin Corps member Chilea’n- mi thenkhatte chuan keini North American hote
SAWIHO TUR: • Hnam dang zia leh khawsak phung hrechiang turin engtin nge hma kan lak ang.? • Hnam dang leh an zia chung changah rilru tha lo a rukin i lo pu reng em? Pathian hnenah inpuangin i thinlung put hmangte chu thlak turin i duh tak zet em?
chu Restaurant-ah an ram chaw min eipui a, mi 20 zingah khan mi pahnih chauh kha Spanish leh English thiam kawp an awm a. Chuti chung chuan Krista hmangaihna leh lawmna hlim takin kan changho thei a ni. 2. ISUA KHAN HNAM HNIHHNIH-TE INZAWMA AN AWM HONA HMUN KHA A THLANG: Jacob-a tuichhunchhuaha Hnam hnihte intawnna hi Johana bung 4-ah khan kan hmu a, Samari leh Juda hnam ruhkawlte hian thlahtu thuhmun neiin an thlahtu Jakoba chu an zah em em a ni. Engmi leh hnam mai pawh hian eng emaw in anna, rilru emaw ngaihdanah emaw kan nei vek tih hi hriatreng a pawimawh khawp mai. Chhungkua reng reng kan inhmangaih a, hlim taka nuihho te nuam kan ti thin, nun awmze nei a chhungkua a chenhote kan duh vek mai, he kan in an tlanna hian eng hnam mah hi tha bik leh sual bik kan awm lo tih a tilang a. Hei hian eng hnam pawh ni ila inpawh leh inlungrual taka in unau taka inkawmhova in pawlho thei kan nihzia a tarlang a ni. Ka pasal nen Seattle (Washington) ah Corps Officer kan nih laiin, kan Corps-ah chuan member tlemte Congo ram atangin kan nei a, an ramah chuan sawma pakhat hi an khawn kual ve lo a, lam chungin, Lalpa hmaah an pe thin a. Seattle-ah chuan kan han tive chhinta a, kan Corps mi leh sate chuan chutianga zaia, lam leh kutbenga platform va pan chu an lo hlimpui hle mai chu niin. Thla khatah vawikhat kan ti ta ziah a ni. Sawma pakhat hi Isua zuitute’n atihdan kan intawm, tupawhin kan tih a ni a. Kan thinlung ahawngin a tih dan thar kan hmuh chhuahna a lo ni ta a ni. 3. ISUA KHAN INPAWLHONA (Fellowship) DIK A ENTIR. Johana bung 4 thu a Isua thiltih mak tak pakhat chu tuiin tur a dil kha a ni. Tony Evan chuan, ”A Juda hmui chu Samari hmeichhe no a siktir khan pawmna (acceptance) duhawm leh thiltih lungrun tak a ni,” tiin Oneness Embraced bu page 61 ah a ziak a ni. Ka pasal nen Fa pa hnih kan lak (adopt) tum hiana tirahchuan tui No han in tawmpui mai kha ka hreh deuh a. Ka fahrinte chuka in tawmpui fo, mahse kan fa lakte nena No han intawm mai tur kha chuan eng emaw chu a awm deuh a ni. Samari hmeichhia Judahoin an hmuhsit leh lungten em em mai, Isuan a No hman ngei mai atui in tur a dil kha, mak a tih dan tur chu ka hriatthiam phak bak a ni. No chu kan intawmpui kher lo a ni thei, mahse Isuan a taka a nuna min zirtir ang hian ama nun ang nei tur kan nihnaah, midangte rinphak baka hnam tin chitin tan kan thinlung hawng tur kan ni. Samari ram Isua anga kaltlang duhna thinlung I nei vek ang u. Aw isu, i mihring siam chi tinrengte hrethiama zah turin min zirtir la, hmangaihna hmangaihte vek kan ni si a, nangmah anga nung turin min zirtir ang che.
MAJOR AMY REARDON USA WESTERN Major Amy Reardon hi California-a Training College-a Asst.Principal a ni a, Fa 5 neiin tu pawh a nei tawh a ni.
thuhmuna i
“Nangni lama ka rilru put zia chu ka in hre si a, in hun hnuhnung tawpah chuan beiseina pe tur che u in thiltha lo ni lovin, thatna ka ngaihtuah a sin.” Jeremia 29:11” Jeremia hi Bible a Zawlnei ropui tak pakhat a ni a, chutih rualin Pathian kohna laka chhuanlam ngah tak mi a ni thung. Rilru nguai leh mihlim lo niawm taka lang a ni bawk. Pathianin a koh tirh khan phur viau lo mahse, koh a nihnaah erawh a rinawm em em a. Pathianin a mite hnena a thupuang tura a koh a ni. Mite chu an sualnate inchhira an sim loh chuan an awmna ram ata hnawhchhuah an nih tur thu a hrilh a. Mahse, inchhira an sim duh chuan loh avangin a sawi lawk ang ngeiin an ram ata hnawhchhuahin an awm ta reng a ni. Mipuite chu tihluihna a Babulon-a cheng tura hruai luih an ni a, Babulon-a awm chu an duh lovin Jerusalem leh an hmangaih Zion chu an ngai vawng vawng thin a ni. Pathian chuan Jeremia hnenah chuan a mite chu, chumi ramah chuan in te sa a, an Insakah te chuan awm a, huan thlai leh theite chinga eiturin leh, nupui pasalte pawh neia fanu fapa te nei a,a tlem zawng ni lo a, inthlah punga hlim taka awm turin a hrilh a. Kum 70 a vei hnuah chauh anmahni ramah an let tur thu a hrilh bawk a ni.
'PATHIAN HMAAH THILDIK TIH MAWLH HI KAN NGAI PAWIMAWH TUR A NI. KAN THINLUNG LEH NGAIHTUAHNA A DAH TE TI PUITLING ZELIN' ZELIN' Nangni lama ka rilru putzia chu ka in hre si a. In hun hnuhnunga tawpah chuan beiseina pe tur che u in, thil tha lo ni lovin thatna ka ngaihtuah a sin” tih thu hi mite chu hriattir nawn leh an ni. Hei hi chang lartak a ni a, mahse a sawi tum hi hriat sual a ni fo, hemi chang kan chhiar hian chawp leh chilh a hlim nghalna tur angin kan sawi fo thin. Pathian chu chawp leh chilha rawn thawk nghal a, kan hlimna tur a kan mamawhte min rawn phuhruksak nghal mai turin kan ngai fo thin. Mahse, hei hi helai Bible changin a sawi tum bera ni lo. Chiang zawka chang tinte kan en chuan, nekchepna nasa tak tuartute hnena sawi a ni a, an duh lohna ramah awmin, an mi duh loh takte thuneihna hnuaiah an awm tih kan hmu a. Ram danga hnawhchhuaha awmin, chutah chuan Lalpa thutiam a thlen hma kum 70 chhung chu an awm a ngai dawn tih kan hmu a ni.
Kan khawvel hmachhawn mek atanga thlir hian, kan nun hi inthennate, rilru lam natnate, retheihna leh tihduhdahna, hri, indona leh beidawnnate’n a chim mek a. Chutiangin a tlakbuakte chuan Babulon-a Juda ten harsatna hrang hrang an tawh dan leh hmachhawn dan an hrethiam thei awm e. Hemi mai bakah, khawihmunah pawh awm ila, Juda mite ang mai hian hnawhchhuah ni ang hialin kan inhria a ni thei, chungah chuan Juda-ho rilru awm danturte chu kan hrethiam thei ang. Philipi 3:20 ah chuan, “Keini zawng Van khua leh tui kan ni si a, Van atanga min chhandamtu Lal Isua Krista local tur chu nghakhlel takin kan thlir a ni” tih ziak kan hmu. Pathian nena chengho tura siam kan ni a, Pathian laka hrang nia inhriat chang kan nei fo thin. Chung hunah chuan ramdanga hnawhchhuah nun kan tem fo thin a ni. Kan nunah hian, kan awm duh lohna hmun a awm chang kan nei fo thin, kawng hrang hranga nek chep a awm chang kan nei thin. Vawiinah pawh hian nek chepin i awm mek mai thei, I rawngbawlnaah te,nupaah te, chhungkuaah te, hnaah leh School leh khawtlang, vantlang atangte pawh a ni thei. Jeremia chuan ramdanga hnawhchhuahho hnenah thu a sawi a, an duh lohna ram/hmunah chuan an nun an hmang tur a ni tih hrilh an ni a. Khawpui kalsan an duh zawk em em chu zauh tura fuih an ni a. Engtikah emaw an la chhuahsan leh tur tih hrereng mahse, nunthar bultan a, zungte kaih a ngai a ni. Pathian duh zawng ti turin kan inpuahchah tur a ni a, kan rilru leh thinlunga min dahsakte tipuitling zelin, chutiang zelin, he thu hi vawiinah hian kan hnena sawi chu a ni e. kan nunah eng pawh lo tawng ila, he thu hi kan hrereng tur a ni. Dah kan nihna khawtlangah awm ila, midang dah ve te nen chengho in, hlimtak leh tha takin, chumi avang chuan Malsawm kan niang tih ring tlatin. Pathian hnen a kan in leh awmna tur tak, kan hmun diktak thlir chung zelin. Juda mipuite hnenah thutiam, nangni hnena ka rilru putzia chu ka in hre si a, Lalpan a ti a. In huntawpah chuan beiseina pe tur che u in, thiltha lo ni lovin, thatna kan gaihtuah a sin, a tih kha vawiin a tan pawh a la ni reng a ni. Pathian chu a thutiama dingnghet tlat, kan Pa a ni. He thutiam hi ropui taka ni, eng dinhmunah pawh lo ding ila, Pathian chuan chung aia tha leh hlimawm beisei tur kan nei tih min tiam a, a thutiam a kan chawlh tlat chuan hmangaihna leh beiseina nen midang tan kan nung thei dawn a lo ni. Kan hmalam hun tur zawng zawng chu Pathian duan vek a ni.
SAWIHO TUR: • • •
Jeremia Bung 29 atang hian dah kan nihna hmuna chen dan eng nge kan zir chhuah ? I nunah ngampa taka i awm theihlohna hmun eng nge maw a awm em ? Hun lo la awm tur atan Pathian thutiam beiseina a innghah tawp tul i ti em ? eng chu nge Pathian kuta i nghaha i rinchhan tawp tur chu?
Lalpa ka lawm e, hmalam hun beisei awm ka tan i buatsaih a, eng ang pawhin in ngai mah ila, eng dinhmunah pawh awm ila, nangmah ring tlat tur leh I thutiamte beisei tlat turin min fuih thin tih ka hria e.
CAPTAIN ASTRID CHRISTENSEN DENMARK LEH GREENLAND
Tonder Denmark-ah Chhungkaw harsa zawkte tana rawngbawlin, Captain Starge nen an innei a, fa 5 (Kum19,17,15 leh kum 9 phir) neiin, Salvation Army-ah kum 11 chhung Officer hna an thawk tawh a ni.
Pathian hian mi zawng zawng hmangaih vek tur leh zah turin min zirtir a ni. He zirtirna hi kan kalsan a kan pen san chuan a sawhkhawk tha lo tak kan chungah a thleng thei a ni. Kum lam a inthlauhna zau lutuk te, thanlenna hun leh hmun inan loh lutuk avang leh kan thil thanlen pui min hualveltu inan lohna hian kum naupang zawk leh upa zawk te inkarah khi/daidangtu a siam thin a ni. Hei hi hnathawhna hmunah te, chhungkuaah te leh rawngbawlna thlengin hmuh tur a awm thin a ni. He in daidanna hian mi chu a kum zat avang ngawtin a hlutna chu hniam a ngaihna a hring thei a ni. Heng zawng zawngah hian kan hriat reng tur chu kum inthlauhna te hi Pathianin a duan a ni tih hi a ni. Bible kan en a kan zir chian chuan Pathian hian a hnathawh hlen a tipuitling tur hian mihring kum zat inang lo tak tak te a hmang thin tih kan hmu a ni. Mosia kha nausen a nih laiin Pathianin a venghim a, Israel te hruaitu ropui a lo ni ta. Chutiang zelin Samuela kha naupang te a nih laiin Elia te chhungkua hnen a thu thlentuah Pathianin a hmang bawk a ni. Mosia kha a lo upat hnuah Israel te sal ata hruai chhuak turin Pathianin a hmang leh bawk a ni. Exodus kan en chuan Pathianin mihring kum chhiar a kum hrang hrang hmang mek te a hman nasatzia leh hman kimzia a hmuh theih a ni. Mosia khan Pathian mite kha Ramtiam an thlen ngei theih nan a kaihruai a, hotu a nih lai khan kum naupang zawk Josua leh Kaleba te kha a ngainain a thawhpui tha em em a ni. Pathian in a ko a mawhphurhna a pek a hlenna kawngah khan an tangkai em em a ni tih a hmu fiah hle a ni. Israel te hotu ni tur khan a theih ang tawkin a chher hriam reng bawk a, a (Mosia) thih hnu khan Josua kha Israel te hotu a ni ta reng a ni. Piang hmasate leh piang hnunhnungte hi Pathian tan a an hlutna a inang reng a ni. Mi hrang hrang kum inhnaih lo leh inang lo (naupang, thalai, pa valai,nu valai, upa leh adt.) rawngbawlna leh hnathawhna a an tel ve hian mi chi hrang hrang tan tel ve a nuam a, mi zawng zawng huapzo rawngbawlna chuan ngaihhlut a hlawh em em thin a ni. Inrintawkna mihringah a siam a, mahni hlutna leh theihna hriat chhuah a hman chhuahna kawngah kawngro a su em em a ni. 1 Korinth 12:12-14, ‘Taksa hi pumkhat a ni a, peng tam tak a nei a, taksa pengte zawng zawng chu tam mah sela, taksa pumkhat a ni si a; Krista chu chutiang bawk chu a ni. Kan zain, Judate emaw, Grikte emaw, bawih emaw, bawih lo emaw, taksa pumkhata awm turin Thlarau pakhat chauhvah baptis in kan awm theuh si a. Thlarau pakhat chauh min intir theuh bawk a. Taksa hi peng khat chauh a ni si lo va, peng tam tak a ni zawk.’
'BIBLE AH HIAN PATHIANIN A RAWNG BAWL A A THIL TUMTE HLENCHHUAK TURIN KUM INANG LO TAK TAK
Sawiho tur: • •
Kan chhungkua, khawtlang leh kohhranah hian kum inang lo tak takte hi an leng vek em? Kan ngaihpawimawh dan chin eng nge sawi ho nise? Kan chhungkua leh kohhran ah kum inang lo rawngbawlhonaah hian eng nge kan dinhmun? Kan thawhhona a tha em?
TANGKAI DAN INANG VEK SIIN A HMANG TIH KAN HMU A NI' NI' Mihring taksa hian peng hrang hrang a nei a, hengte hian hnathawh hrang hrang neiin chungte chuan taksa hi hrisel takin a vawng a pangai takin hna a thawh tir a ni. Hetiang ang chiah hian kohhran a member zawng zawngte hi thawk ho tur kan ni. Kan kum zat, kan hnam leh kan nihna bakah kan thiam thil leh thlarau thilpek kan dawn te chu engpawh lo nise thawk ho tur kan ni. Inngaihsak tawnin, inhmangaih tawn a inzah tawn takin Pathianin tihtur min pekte hi hlenchhuak tur kan ni. Pathian Thu chuan thilpek hrang hrang a awm a mahse thlarau chu hmunkhat a ni a ti si a. Chutiang zelin rawngbawlna pawh a hrang hrang a awm a, rawng kan bawlsak leh min tirtu Pathian erawh pakhat a ni. 1 Korinth 12:4-6 ah chuan, ‘Tin, thilpek hrang hrang a awm a, Thlarau erawh chu hmunkhat a ni. Rawngbawl dan hrang hrang pawh a awm a, nimahsela Lalpa chu hmunkhat a ni. Hnathawh dan hrang hrang pawh a awm a, Pathian erawh chu hmunkhat a ni, mi zawng zawnga engkim thawktu chu’ tih ziak a ni. Hei hian kan kum zat leh kan theihna te chu inang lo mahse Pathian tan a rawngbawl a thawkho tur kan ni tih min hriatchian tir leh zual se a duhawm hle ang. Kan Pathian hi pakhat/thuhmun a ni a, amahah hian awmze nei tak a phiar khawm kan ni. Kan za hian theihna, hlutna, thilpek, hriatthiamna, ngaihdan, hmalam hun thlirna, chakna leh chak tawk lohna kan nei theuh a ni. Heng kan inanlohna zawng zawngte hi min tidarhtu atan a hmang lova Pathian rawngbawlna atan a a huho a kan penchhuah hian Pathianin min hmangin kan rawngbawlna te a lo duah a, midang tan kan lo parchhuak a, chutah chuan Pathian a lo ropui thin a ni. Pathian chhungte a tel ve min phalsak avangin Pathian hnenah lawmthu awm rawh se. Mihring inang lo, mipa emaw hmeichhia pawh niin keimahni a theihna te danglam mahsela Pathian chuan kan mawina theuh min hmuhsakin kan tangkai theihna hmun tur theuh ah min hung si a. Chuvang chuan chhungkuaah te, kohhran ah te, khawtlangah leh kan hnathawhna hmunah te he kan danglamna hi min tidarhtu ni lovin min tipumkhat a lungrual tak a kan hmalam a tihturte hlenchhuak tur a ke min pen tirtu ni zel se kan duh a, chumi atan chuan kan dil bawk a ni. Amen.
CAPTAIN DOROTHY CHRISTOPHER MACWAN INDIA WESTERN
Captain Dorothy Christopher Macwan hi Secretary to Territorial President for Women's Ministries niin, a pasal Captain Christopher A. Macwan, Territorial Youth Secretary Gujarat Bial tan a thawk thung a. Tunah hian Captain Dorothy hi IHQ-ah Assistant Under Secretary, South Asia a ni mek.
‘Samari hmeichhe pakhat tui chawi turin a lo kal a, Isuan a hnenah , “In tur mi pe rawh” a ti a (zirtirte lah chu khuaah eitur zawngin an kal tawh si a.). Samari hmeichhia chuan a hnenah, “Nang Juda mi i ni a, kei Samari hmeichhia ka ni a, engtizia nge ka hnenah in tur mi dil?” a ti a. (Judaten Samari mite kha engahmah an ngailo a an hmusit em em a ni). Tin, Isuan a chhanga a hnenah , “Pathian thil pek leh ‘In tur mi pe rawh’ titu che hi hria la chu, nangin a hnenah i dil nasa zawk tur ni,”a ti a ni. Tui sik tui tak mai, kan inchhung, kan choka a kan herh haw ni lo, lui hnar a mi ngei hi kan in tawh ngai em? Chutiang chu ka in tawh a, a tui chu a thlumin a tui bik em em a ni. Jacoba tuichhunchhuah ami tui kha engtin nge a awmdan (taste) ni ang aw tih hi kan ngaihtuah ngai em? Chanchintha Johana ziak bung 4 a kan hmuh Jacoba tuichhunchhuah hian pawimawhna tak a nei a, Genesis 33na kan chhiar chuan kan hmu ang. Kha ram kha Jacoba khan a lei a, awmhmun te a khuar a ni. Heng hunlai hian a ni Jacoba a fanu Dinai chu Sekema, ram roreltu Amor-a Hit mi fapa chuan a lo pawngsual a, Jacoba leh a fate chu an thinrim em em a ni. Mahse, lungchhiat thlak takin, a khawi emaw lam lam zawk tan pawh hei hian rah tha a chhuah lo va, tawp dan tha lo takin a tawp a, Dinai chungah eng nge thleng zel tih Bible pawhin min hrilh mumal lo. Kum za tam tak a lo liam chuan chu tuichhunchhuah chu mi tam tak nunna a lo ni ta a, Johana 4 kaltlangin Isua leh Samari hmecihhia helai hmuna an inbiak dan hi kan lo chhiarin kan lo zir ve thei a ni. He tuichhunchhuaha Isua a kal hian a zirtir zawng zawngte chu khuaah mamawh te la turin a tir zo vek a, Amah chauhva awmin a tui halin tui pawh a inchak hle tih a hriat theih awm e. Chhun nisat vanglai tak a ni a, kha Samari nu khan ama tan nge a pu tan a rawn chawi kan hre lo. Isua leh he hmeichhe nu hian inanna emaw han inzawmna tur pawh engmah an neih hriat a ni lo, mipa leh hmeichhia an ni a, an hnam dan leh du te pawh a in ang lo nasa em em a, khawtlang a an dinhmun leh an nihna avang ngawt pawh khan intluk a ngaih an ni lo sa a ni. Samari hmeichhia pawh khan he tuichhunchhuah hi nisat vanglai tak mai a a rawn pan chhan chu mi tumah hmuh a duh loh vang niin a lang.
“ISUA ERAWH CHUAN SAMARI NU KHA MI PANGNGAI ANGIN A HMU A, A SUALNA LAI CHAUH HMU LOVIN A PUMIN A EN A. CHHANDAM NGAI, NUN TUIHAL A NI TIH HMUIN SIAMTHAR LEHNA LEH CHHANDAMNA KAWNG A KAWHHMUHIN A HAWNSAK A NI.” NI.” An dinhmun chu engpawh nise Isua khan kha tih hunlai khan a awmna tur hun leh hmun dik takah a awm tih a inhre ngei ang tih a rinawm a, Samari nu thlarau bo chhandamna ni duhawm tak a ni ang tih a rilruin a hre ngei ang. Kha nu kha Isua’n a biak khan mak a ti hle tih kan hmu thei a, a chhan chu rinna leh kalphung in ang lo lutuk an ni a, Isua kha Juda zirtirtu a ni a, chu chuan ani Samari mi hnenah khan tui in tur a dil miau si a, hei hi Samari hmeichhia pawh khan a sawichhuak sek reng a nih kha. Amaherawhchu, Isua’n chu chu a hre vek a, tumah a en hrang ngai lo a, Samari hmeichhe nu pawh kha hmeihhia a nih vangin emaw, an rinna a in an loh vangte emaw Samari mi a nih vangte leh a nunhlui chhui tlak reng reng nei lo a nih vangte emaw khan a en hrang lo. He nu hian pasal tam tak pawh a lo nei tawh thin a, dan khauh tak hnuai ah phei chuan awm thei lo tur a ni. Isua chuan hmeichhhe kehsawm vek, thlaraua riltam em em mai, amah chauhvin a a hnawhkhah theih a va hmu chiang hle a ni. Tui hi nun nan kan mamawh vek a, tui hi engkim nunna pe tu a ni a tih theih ang. Isua khan Samari hmeichhia laka tui in tur a dil a, tichuan ‘Tuinung lui’ chungchang an sawi chho a nih kha. Isuan a hnenah a sawi kha a hriatthiam loh hmel em em mai a, mahse Isua, a nuna thil thleng , Isuan a hriat ve ngaihna awm miah lo tur a a rin an sawi chhuah takah chuan, thil a hriatthiam aia ril leh thuk zawk a thleng mek a ni tih a hre thei a ni. Tui hi nunna hnar pawimawh tak a ni a, ka seilenna ram Maoridom rindanah chuan, Tui hi nunna lo chhuahna niin, chu chuan lei(land) nen hian min thlunzawm a ni. New Zealand ah chuan kan hmelhriat thate chibai in buk nan ‘Pepeha’ kan hmang thin a ni. He Pepeha chibai inbukna hi kan hnam ziarang leh thawnthu a tlang, lui leh hmun thenkhat pawimawh em em atanga lo chhuak
a ni. An hming a chibai kan inbuk thin chhan chu heng hmunte hi an awmna ngaiah awm rengin an zia leh an awmhmun an sawn ve ngai loh avang a ni. Chutiang ang chiah chu Jakoba tuichhunchhuah pawh hi a ni a, a tuichhunchhuah hi a thukin a tui awm pawh kha Dinai tan leh Samari nu tan a tangkai dan leh hlut dan a inang reng a ni. He tuichhunchhuah hian Isua leh Samari nu kha thlun zawmin, tuinung lui chatuan a kang ngai lo tur amah a a lo awmna turin thlarau lam kawng hawnsak a ni ta a ni. A nihna (Samari mi) khan Pathian hriat famkimna a hliah a, mahse Pathian khan amah kha chhanchhuah a duh a, Isua Krista kaltlangin tuinung lui a pe a ni. 1 Korinth 13:5 a kan hmuh angin hmangaihna chu a che mawi lo lo a, mahni hma a sial lo a, a thinur duh loh bakah sual lamah engmah a ngaihtuah lo bawk a ni. Isua Krista khan samari hmeichhia kha a sualna leh a chhe lai ringawt ni lovin a pumin a thlir a, ngaihdamna leh dinthar lehna kawng a hawnsak ta a ni. He thil hi Dinai chung a Jakoba Tuichhunchhuah a thil thleng tawh siamtharlehna pawh a tih theih awm e. He hunah hi chuan Isua Krista khan Samari nu hnenah khan Messia a nih thu a rawn puang a, nunna a neih phah ta a ni. An khuaah let lehin Isua chuan a chungchang thu engkim a hriat thu leh Messia chu a ni thei mai ang em tiin a hmelhriat te a zawt a ni. Dinai leh a chhungte chunga thil thleng ang ni lovin, Isua leh Samari nu an intawhna hi chuan thihna ni lovin thlarau nunna thar a thlen a ni. Pathianin mi nun a hna a thawh dan chiang takin kan hmu a ni, Johana 4 a kan hmuh angin he Samari nu hian a chipuite chu Isua thu ngaithla a ring ve turin a hneh a ni tih a lang. Miin an ensan leh mi khaw lo ang a ngaih kha Isua Krista zarah siamtharin, tihdamin a awm leh a, mi rin hlawh leh in Isua hnenah an khawtlang kha a thlen a ni. Kha tuichhunchhuah hmun a thil dik lo tak a tih a lo awm tawh te, Samari hmeichhe nu chung thu a an lo hmuhsit leh endawng tawhna te kha Pathianin a Fapa Isua Krista kaltlangin a rawn siam tha leh ta a ni. He Samari nu chanchin hi tlanna leh siamtharlehna chanchin duhawm tak a ni. Samari nu kha ‘tuinung lui’ hmangin Isua Krista khan nunna a pe leh a ni. Amah ringawt tihfai a awm lovin, kha tuichhunchhuah a Dinai chunga sualna rapthlak tak avanga ser awm kha nuai bovin a awm bawk a ni. Isua Krista hian mite tihdam leh hnuaichhiah a awm te chhanchhuah kha a ngaipawimawh reng a ni tih a lang bawk a ni. Thihna (tisa leh thlarau lam) ah thlengin tawk thin mah
SAWI HO TUR: • • •
Johana 4 kan chhiar zawh khan, tui hi i nunah eng nge a awmzia? Tui hian i nunah thil awmze pawimawh a chang em? Engtin nge mihrang hlak, i an pui nimiah lo chu i pawm vek theih ang? Engtin nge Isuan i tan a ‘tui chhunchhuah’ ah a tawh ve che?
ila, Isua Krista hian tuinung lui min buatsaih sak a, chu tuinung lui chu kan tan chauh ni lovin midang pawh pekchhuah ve tur a ni. Nunna tuichhunchhuah hi a kang ve ngai lo a ni.
Ka Pa, midangte hmangaih a, nangmah anga pawm leh lawm thiam turin min tanpui la. Tuinung lui chu mamawhtu, nangmah la hre ngailote hnena hnena hriattir turin min pui ang che. Amen.
MAJOR CHRISTINE DE MAINE NEW ZEALAND, FIJI, TONGA AND SAMOA
Major Christine-i hi New Zealand chhuak niin, kum 17 Salvation Army Officer in a thawk tawh a, a pasal nen fapa 2 an nei. Chhungkua leh thiante bula awm nuam ti tak a ni. An hnam Maori zia-rang zir nuam a tiin, an tawngte a la zir mek a ni.
Tawngthei lote tan i ka ang la, hnuchhawn ho zawng zawng chungchang thuah te. I ka ang la, fel takin rorel la, mirethei leh remchhamte chungah rorel rawh. (Thufingte31:8,9) Thirhrui hmanga a thuchah lar tak,‘Midangte’ ngaihsak tura William Booth-a’n sipaite a fuih lai khan, amah ngei pawh kha natna khirh tak leh chak lohna hrang hrangte’n a tlakbuak tawh a. Kum 100 tel liam hnuah pawh hian, he fuihna thu hian bengkhawn ala hlawh zel anih ngat chuan khawvel nuam zawk kan siam lovang tih tunge sawi thei ang? Thufingte 31 hian hetiang chiah hian thahnemngai taka min fuihin, midangte tan kan ka ang tur te, rorelna fel siam turte, midangte dikna chanvo hum sak turte in min fuih a. He fuihna hi, tih dan tur in kawhhmuhna leh in hrilhhriatna maiah a tawk tihna erawh a ni lova, kan hriatna chu chet chhuah pui a, a tak a tilawhtling turin Thufingte bu hian min zirtirin, thu min rawn zawk a ni. Helai Bible changa zirtirna kan hmuh hi nu in a fapa hnena a thurawn a ni a. A fapa chun lal anih angin, thuneihna leh mawhphurhna tam tak neitu a ni a, a nu hian midangte tan ding chhuaka, a ka ang turin thu a rawn a ni. Heta lal hming sawi rika awm hi Lemuela niin lang mahse, tunge anih chiah hi chu hriatchian fak a har deuh a. Zirmi thenkhat chuan Lal Solomona leh a nu, Bethsebi te thu inrawnna nia an ngaih laiin, Lemuela chu Massa lal, Ismaela thlah ami nia ngai pawl an awm bawk a, ngaihdan phir a awm a ni. Tunlai mite hi lal nu leh lal fapa ang chu ni hauh lo mah ila, bible in a sawi leh tihdan chhawm nungtute kan nih angin, helai bible chang atang hian, hun bik leh hnam bil zia bik awm lo thurawn leh zirtirna kan dawng a ni. Mite tana au chuah hi thil awl ai a ni hauh lo mai a. Daktor fel tak pakhatin, ka fapa a enkawlna chungchangah, “Aman a chanchin leh a awmdan a sawi theih hun kan nghah hlek angai dawn a ni,” a tih lai te kha ka la hre reng mai. Nimahsela, ka fapa chu a rualbanlohna chuan a dinhmun pawh sawi thei lovin a siam mai ni lovin, mit mei tal pawhin engmah a lantir theilo chu a ni zui ta bawk si a. Rualbanlohna chi hnih chi thum in a tlak buak ka fapa tan pen chhuaka, a tana ka auchhuahna hian, a dinhmun tawmpui tur a min inher rem tir thei thlawpna nei turin mawhphurhna ka kovah a nghat a. (Dinhmun tawmpuia inherrem hret ka tih kherna chhan chu, midang kan thlawpna hi kilkhawr ber thlenga inhmurem thlapa thawhhona anih angai a ni).
An dinhmun tawmpuia inher rem hret chunga thlawpna kan tih hian, an ngaihdan sawisakna satliah mai emaw, an chungchang thusawihona mai emaw a nilo tih kan hriatchian angai hle mai. Hetiang ang chauhva hmalakna hian an nihna dahhniam sakin, an hlutna a nuaibosak zawk hial thei. Kan changthlan a‘hnuchhawnhote’ tih hian a kawh tum chu,‘boral mekte’ tih a ni a, hnuchhawn hote chu, kan thinlung, kan ngaihtuahna leh kan inhuhona zing ata bo mek, khawtlang inhungna chhunglam atanga kan dah bo mek te hi an ni a. Kan fimkhur a, hriatthiamna thuk tak kan neih tel loh chuan, rualbanlote tan kan ding kan tih mek lai hian khawtlang a kan in huhona ah an tel ve na awm lo lekin a nghawng let thei. Mi zawng zawng huang khat a dah hi intluktlanna zawn dan kawng a ni lova; dinhmun, tawnhriat hrang hrang leh hnam bil dan tete awm thin avangte hian, thiam tak ami nawlpui hneh tura ngaihtuahna seng chungin midangte tan aw kan chhuah a pawimawh hle a ni. Hetiang atan hian hun inpekte, inngaihchan tawnte, inthianthatna leh inzawmna nghet siam tura rilru inhawngte leh, thil thar zir inpeih ata awm te kan mamawh a ni. Lal Lemuela ang hian ram rorelnaah thu ve in, ram inrelbawlnaah ngaihdan tlangau pui ve theitu kan nilo nachung hian, rualbanlote lakah ngaihdan nghet tak lo nei ve in, thil hrethiam vak lo leh hriatna nei tlem zawk anga lo ngaih ngawt an awl hle. Thil chiang tak sawi fak tur awm silova mi laka ngaihdan lo siam ngawt hian thil ati buaithlak zo vek thin a, hetiang ang a ngaihdan lo siam hian, hmuh theih, khawih theih a kan hnen a Pathia inlarna min hai tir thin zawk alo ni. A tlangpui thuin, rualbanlote/vohbikte hian nunphung pangngai zawh ve hi an chak em em a. An nihna ang anga pawm an inbeisei ve a, nun chen ve an duh a, Pathian chibai buknaah tel ve a, chumia hlimna leh lawman awm chu chan ve an duh a ni. Kan chang thlanah hian Lal chu retheite chhan tura mawhphurna hlan a ni. Khawvel mihring cheng za zela 15 vel zel hi rualbanlo an ni a. Khawvel pumpui thlirin, hetiang mite hian ngaihsak tawk lohna, rahbehna, thlei bikna leh an dinhmun avanga hnawlna hial te an tawk mek a ni. Zirchianna atanga a lan danin,hna leh ei zawnna chung changah thlei hranna an tawk a, mi pangngaite aiin hna nei lo an tam zawk a, thih pawh an thi hma zawk niin a hriat a ni. Mihring an nihna zawnah leh Krista thisen a tlante an nihna atanga an dinhmun humhim sak hi Salvation Army te hmalakna tur hmanhmawhthlak leh pawimawh tak chu a ni e. Catherine leh William Booth te hian an damlai khan rualbanlohna awmzia hi a tak ngeia hre turin an lo hmachhawn a. An fanu, Marian-i chu a naupan laiin, natna khirh takin a tlakbuak a, chu chuan thluak lam chak tawklohna in a thlen rualbanlohna a neih chhunzawm tir a. Marian-i dinhmun chuan Catherine-i chu ti
Sawiho tur: • • •
An dinhmun tawmpui chunga vohbikte thlawpna kan lantirna hian an tana kan au chhuahna ah leh kan hmalaknaah engtin nge nghawng a neih ang? Rualbanlote/Vohbikte kan ngaihsakna thuah hian, chanchintha thu tak nen inrem thlap turin, khawtlang ngaihdan leh thlirna hi engtin nge kan hneh theih ang? Tuna kan rawngbawlna hmun atang hian, tute hi nge an dinhmun kan au chuahpui a, kan chhawmdawl tur, ‘Midangte’,chu ni ang le?
hrehawm viau thin mahse, Marian-i chu a tawm bo tir mai chuang lo. Khang hunlai khan rualbanlote chuan mahni ang ho an enkawlna hmun(home) ah an dah mai thina– chu chu rualbanlote tan an au chhuah dan leh an thlawpna an lantir dan a ni thin. Marian-i dawrawm zia chu heng hunlaia sipaite hian an hriatpui vek a, William leh Catherine te pawh hian a phak tawk leh tlin chin hre reng chungin, a theih chenah nunphung pangngai a zawh theih nan Marian-i hi an kaihruai zawk thin a ni.
AN DINHMUN TAWMPUIA THLAWPNA KAN LATIRNA CHU, AN NGAIHDAN SAWISAKNA SATLIAH MAI EMAW, AN CHUNGCHANG THUSAWI HO NAMAI CHAUH HI A NI LO. Theologian Colin Gunton chuan he ti hian a ziak a,“Mite ang kan nih lohna hi kan vanduai vanga thleng ni lovin, mibik, danglam bik nia kan ropuina ani zawk’, tiin. Kan danglamna hi kan in pawmsak tur thil a ni zawk mah. ‘Midangte’–‘vohbikte’hi keimahni ang an nih lohna chu kan ngaihthahin, kan dah tha mai tur a ni lova, mahnia engmah tithei lovah kan ngai tur anih loh laiin, midang ang vek tura beiseina kan nei tur a ni chuang lo. Mi chi hrang hrang kan awm chung hian, kan vaiin Pathian kutchhuak vek kan ni e. Vohbikte tan awchhuah a, an dikna chanvo humhimsak a, fel taka rorelsak a, Pathian min kohna tih puitlin te, kan danglam bikna inzahtawnsak te hi William Booth-a thahnemngaihna-‘Midangte’- kan hriatpuina/thlawpna a ni.
Ka Pa vana mi, mi, rualbanlote zingah zingah khawngaihna lo lang chhuak tura inhawng hmeichhiaah min siam rawh. CORALIE BRIDLE NEW ZEALAND, FIJI, TONGA AND SAMOA
Coralie hi Lal Isua hnungzuitu, Aukland City Corps, New Zealand a sipai rinawm a ni a. Cancer-te enkawlin, Oncology nurse hna a thawk a ni. A pasal Kevin leh a fate pathum leh a tupa pahnihte hian tunlai khawvel harsa tak karah a nun an ti nuam hle a. New Zealand and International Theological Council hnuaia Moral and Social Issues Councilah a awm mek a ni. Tunah hian New Zealand Salvation Army in rualbanlohna chi khat mai ni lo in a tlakbuakte a puih dan chungchang zirbingin PhD a bei ve mek a ni.
Tuipui chunga vurkhawn lian tak chu in hmu thin tawh ngei ang. He vur in hlawmkhawm ka hmuh a mak ka tih chu tuichung a kan hmuh theih vur hlawm lian tak aia vur hlawm lian zawka hnuai lam a inchiah pil a la awm cheu chu a ni. Numbers bung 12 ah chuan Mosia leh a unaute pahnih Arona leh Miriami chanchin kan hmu a. Mosia chu Pathian in a mi Israel te hruai tura a ruat a ni a. Arona chu Puithiam Lalber a ni a, Miriami chu an unau zinga upa ber niin Zawlnei hmahruaitu a nibawk. Nausen a nih atanga Mosia nun a mi pawimawh tak mai chu Miriami a ni (Exodus 2). Miriami chuan Pathian thiltih ropui tak avanga hnehna hla mawi tak chu lawm taka sain hma a hruai thu Exodus 15:20-21 ah kan hmu a. Amaherawhchu, a hnulawkah chuan a unau pa Arona nen Mosia nupui chu Kus hnam anih avangin a chungah an hel a. Kus chu Aigupta ram chhim lama awm niin, mihang ho chen thinna ni a ngaih a ni. A mi chengte mihang an nih avangin Mosia nupui pawh hi mithiamte chuan mihang a nih ngeiin an ring. Miriami phunnawina chhan pawh hi Mosia in hnamdang mi nupui a a neih vang ni a ngaih a ni. Mahse chu chu tuipui chunga vurkhawn lian tak ang chauh a ni a, a chhungril a Mosia nupui a pawmpui loh avanga a thu veivir dante chuan a chapona leh itsikna chu hmuh theih lohvin a phumru thung. A pawmpui lohna leh midangin an sawiselnate chuan a thinlung chhungrilah chuan thu a sawi lian hle a ni. “Anni chuan, “Mosia hnenah chauh hian em ni Lalpan thu a sawi bik? Keini hnenah pawh hian a sawi ve lo vem ni?” an ti a (Number 12:2) Miriam’in hetiang taka a hmuhsit leh a duh lohzia lantirna a sawizuina chhan hi chiangtakin a chunga Bible chang tarlan atang hian a hmuh theih a ni. Miriami leh Arona hian Pathian hnen atangin thilpek hran ve ve Pathian leh mipui rawng an bawl theihna turin an dawng a. Mahse hei hi an duhkhawp lo niin a lang. Mosia aia ti tha, ti thei leh amah tluka rawngbawl ve thei tho turin an in ringtawk a ni. Chapona thinlung chuan chu lo liam eng nge a duh chuan ang le! ‘Chu chu Lalpan a lo hria a’ tiin Pathian thu chuan a sawizui a. Tuman an hrilh lem lo! Miriami leh Arona thusawi chu Pathian chuan a lo hria a ni. An thusawi tinrengte chu a hria in, an thinlungte chu a hria a ni. A lehlamah chuan he helna tichhuaktu ber hi Miriami ni mahse, Arona a bang bik hauh lo. Midangte thil ngen leh phut tihhlawhtlin vat duh mi a ni a. Israel mipui ten Bawngno lem siamtur a an ngenna pawh thildik lo a ni tih hre reng mahse awlsam taka hneh a awmin a siamsak a ni (Exodus 32). Hemi tum pawh hian a farnu Miriami thusawite chuan a in hnehtir a ni.
Sawiho tur: • •
I thinlung dikna chu i thiltih engine nge lanchhuahtir? Midangte hnuaichhiah turin awlsam taka hnehin in awm ngai em?
Chang 4 atanga 16na te chuan he a thiltih tha lo tak avanga a rahchhuahte min hrilh. Pathian chuan chaponate chu a hnawl a ni tih phat rual a ni lova, Miriami pawh nasa taka hrem a nihphah a ni. Isua thusawi, “Inngaihlu apiang an tlawm anga; inngaitlawm chu chawimawiin an awm ang”, (Luka 14:11)a tih hi hre reng ila. Chang 13 ah chuan a farnu Miriami avangin Mosia chuan Lalpa a bia a, Miriami leh Arona chu ngaihdam an lo ni ta.
Pathian chuan a thatna a lantir zel a, inlamlet a rinawm taka in hmangaih tawn tura koh kan nih angin. Lalpa a i rinna chu midangin engtin nge an hmuh i ngaihtuah tawh ngai em? Pathian hmangaihna a thenawm hmangaihtu thinlung chu eng angin nge a lanchhuah? Mi chunga invilik leh chaldelh thin thinlung chu i hmuthei em? Chu chuan hnawlna, hmuhsitna leh midang laka san zawkna, nangmah ang chiah a Pathian hlimthla leh amah anga siam i ni tih a tilang a ni.
Lalpa kan sualna leh chapona tinreng laka min tithianghlim turin ka rawn tawngtai e. Chung chu thiam loh i chanter si a. Khawngaihtakin kan inhmangaihna min tihpun sak ang che. Min hmangaih ang takin hmangaih dan min zirtir ang che. Amen.
CAPTAIN ESTHELA SANIZACA SPAIN AND PORTUGAL
Ka pasal Captain Franklin Sanchez nen hlim takin kan innei mek a, fanu duhawm tak tak pahnih Solome leh Ana kan nei bawk. Rimawi leh Lehkhabu chhiar nuam ka ti hle a. Pathian khawngaihna avangin rawngbawl tur a koh ka ni. Las Palmas Corps ah Corps Officer in ka awm mek a, Spain ah Youth Officer ka ni bawk.
Hosea 3 hi bung tawi te Israel fate’n Pathian thu an awih loh avanga sal tang lo kir leh chanchin, mi rama an awm lai tihthianghlimna hun tawnhriatna neia lo kir leh nimahse, Pathianin a mite chu ala hmangaih reng a, a lo la pawm duh reng a ni tih thu tarlanna a ni. Chu hmangaihna leh ngaihdamna thlarau ang chiah chu a nupui, Gomeri hnena lantir ve turin Pathianin Hosea chu thu a pe a ni. Hosea hian a nupui Gomeri chu then hlen hmakna chhan tur tha tak nei mah sela, uire hmang leh sim tum lo nupui chu hmangaiha tlan let leh turin hriattir a ni a. ‘Duh - hmangaih’ (Love) tih thumal hi dan pangngaiin kan hmang uar hle. ‘Chocolate ka duh e’, ‘Intihsiak hote kha ka duh hlawm lutuk’, ‘Ka thian/kawppui hi ka ngaina e…’. Thil hi kan va han duh tam thin tak em! Nimahsela,‘Pathian chu hmangaihna a ni’ emaw ‘Pathianin min hmangaih’ tih thu te hi engtin nge an thlak danglam theih ang le? Hmangaihna awmzia chu lehlam lehlam induhtawnna a ni a, mahse Pathian lam atanga thlir chuan sir khat atang chauhva hmangaihna a ni (Rom. 5:8). Pathian chu hmangaihna a ni a, a fate chu inhmangaih tawn turin a duh a ni. Kan Pathian chu ngaidam turin a awm reng a. Israel fate’n an tluksan lai pawh khan, a hnena an lo hawi kir hun apiangin anmahni ngaidam turin Pathian chu alo awm reng thin. Kan tihhlawhchham chang pawhin min hmangaih a thulh chuang lo va, kan thil tihsualte chu en khumin chumi piah lama phut let nei miah lo hmangaihnain min lo thlir reng thin a ni (1 John 4:9-12). Kan nitin nunah midangte nena kan inlaichinna kawngah te hian he hmangaihna luangliam ang tak hi lantir a, inhmangaih tawn turin Pathianin min beisei a ni (1 Thes.3:11-13). He hmangaihna hi kan nunah kan lantir hian, thianghlimna kawngah leh Krista anna kawngah kan lo thanglian zel dawn a ni. Kan inchhung khurah, engtiang takin nge ka kawppui ka hmangaih le? Khawiah nge kha hmangaihna hmasa ber kha a awm tak? Ka kawppui rin loh taka lehkhathawn/thuchah thlum tak emaw thilpeka ka thawn thutna (surprise) kha engtik hun nge ni ta kha? Engtianga zingin nge in inngaihdam tawn le? Engtianga zingin nge i kawppui tan i tawngtai sak thin le? Hosea bung 3 ah hian, Pathianin kan kawppuite hnenah hmangaihna lantir tur leh an thiltih dik loh te thlir sak tlat lo turin min hrilh a. Anmahni chu ngaidam turin, tawngtai saka Pathian lo tel ve zel turin kan dil hlauh zawk ang. Johana 15:12 ah chuan: ‘Hei hi ka thupek a ni, keiin ka hmangaih che u ang bawk hian nangni pawh inhmangaih tawn ula’ tih thu kan chhiar a. Hmangaihna hi kristian zawng zawngte innghahna a ni; keimahni kan inhmangaih ang bawka kan thenawm khaw vengte hmangaih tura koh te kan ni. Fapa tlanbo ang khan, inchhirin Pa hnenah i kir ang u. Min lo pawm leh a, min dinthar/siamthar leh chu a duh reng a ni.
Hmangaihna chungchang sawifiahna mawi tak mai chu 1 Kor. 13:4-8 ah hian kan hmu a. Hmangaihna chu enge a awmzia chiang takin min hriatthiamtir a ni: • Hmangaihnain a dawhthei a, ngil a nei bawk thin. Hmangaihnain a itsik lo va; hmangaihna a infak lo va, a uang lo va. • Hmangaihna chu a che mawi lo lo va, mahni hma a sial lo va, a thin ur duh lo va. • Hmangaihna chuan sual a lawm lo va, thudik erawh chu a lawmpui thin a. • Hmangaihna chuan engkim a tuar hram hram a, engkim a ring a, engkim a beisei a, engkim a tuar chhuak thin. • Hmangaihna hi engtikah mah a reh lo vang. Amaherawhchu thu hrilhna te hi awm mahsela tih ban a la ni ang a; tawnghriatloh te hi awm mahsela a la bang ang a; hriatna hi awm mahsela tih ban a la ni ang. Kan thil tihin midangte nena kan inhmangaih tawnna chu lantir a tul thin. Mi kan lo hmangaih thin ten kan duh ang takin min hmangaih ve lem lo pawh a ni mai thei e, hei erawh hre reng ila; Rom 5:8 ‘Nimahsela, misual kan la nih laia kan tana Krista a thihnaah khan Pathian chuan min hmangaihna a lantir a ni’. Krista hnen ata kan vah bo mek lai pawhin, ani chu min hmangaihzia lantir turin alo awm reng thin. Johana 3:16 ah chuan, ‘Pathianin khawvel a hmangaih em em a, chutichuan a Fapa mal neih chhun a pe a, amah chu tu pawh a ring apiang an boral loh va, chatuana nunna an neih zawk nan’ tih min hrilh. Hei hi thil tiha hmangaihna lantir chu a ni, Pathianin a fapa mal neih chhun kan tana thi tura a rawn tirhna hi.
‘PATHIAN CHU HMANGAIHNA A NI A, A FATE CHU INHMANGAIHTAWNNA LANTIR ZEL TURIN A DUH EM EM BAWK A NI.’ ‘Thian duh takte u, i inhmangaih tawn theuh vang u; hmangaihna hi Pathian atanga chhuak a ni si a; mi tin hmangaihna nei apiang Pathian hrin an ni tawh a, Pathian an hre bawk a. Hmangaihna nei lo chuan Pathian an hre lo; Pathian chu hmangaihna a ni si a. Hemiah hian Pathian hmangaihna kan chungah a lo lang ta; amah avanga kan nun theihna turin Pathianin a Fapa neih chhun khawvela a rawn tirhah hian’ (1Johana 4:7-9). Krista a ka laizawn duh takte u, nitina kan hnathawhna kawngah hian, hmangaihna Kristan min pek kha kan nunah lanchhuah tirin chu ngei chu mite hian lo hmu thin sela; lungngaihna tinem zel tur hmangaihna, thawhrimna tizangkhai tur hmangaihna, rinhlelh rual loh hmangaihna leh hnehna chang ngei tur hmangaihna chu.
SAWIHO TUR : 1. Kan chhungkua leh kohhranah hmangaihna dik tak thlenna daltu chu engte nge ni le? 2. That leh that inlawm tawn thei miah lo leh hnar fo thintu te hi engtin nge kan hmangaih chhunzawmzel theih ang? 3. Inhmangaih tawnna hi kan bansan ngai dawn em ni le?
Lalpa duh tak, keimahni kan inhmangaih ang bawkin midangte hmangaihna thinlung min pe la, anmahni hmangaih zel turin min tanpui bawk ang che. Bei hram hram turin min pui la, mi tupawh kan hmangaihna mamawhtute chu thlauh thla lo turin min tanpui la, heng kan inlaichinna zawng zawngah hian i hming a lo ropui theihna turin. Isua Krista hmingin lawmthu kan hrilh a che. Amen.
LIEUT-COLONEL EVA DANSO NIGERIA
Lieut-Colonel Eva hi kristian tha tak leh inpekna thuk tak nei a ni a, Salvation Army Officer ni turin August 1991 khan nemngheh a ni. A pasal Isaac nen hlim taka inneiin Pathian malsawmna dawngin fa 5 leh tu 10 an nei mek. Ghana ah leh IHQ ah te a lo thawk tawh a. Tunah hian Ghana ah Territorial Secretary for Women’s Ministries hna a chelh mek a ni.
“Pathianin mihring a siam khan Pathian anpuiin amah chu a siam a. Mipa leh hmeichhiaah anmahni chu a siam a; mal a sawm a..” (Genesis 5:1-2) •
Bible hian mipa leh hmeichhiate hi thilsiamah leh tlannaah hian kan intluk tlang vek a ni tih min hrilh a. Tin, mipa leh hmeichhiate hi Pathian anpui ngeia siam pumhlum a inkawp kan nitih min zirtir bawk. (Genesis 1: 26-28; 1 Korinth 11:11-12; Galatia 3:28).
•
Bible chuan Isua Krista chu tupawh, hmeichhia emaw mipa pawh tlan tura lo kal a ni tih min hrilh a.‘Krista Isua rin avangin Pathian fate kan ni vek a, a chhandam malsawmna roluahtu turte kan ni’. (Rom 8:14-17; Johana 1:12-13; Galatia 3: 26-28
•
Bible chuan Pentecost niah ThlarauThianghlim chu thlei bik nei lovin mipa leh hmeichhiate chungah a rawn thleng a, an hnenah chengin thlarau thilpek chu mitin hnenah pek theuh a ni tih a tarlang. (Tirhkohte 2 :1-21; 1 Korinth 12:7, 14:31).
•
Bible chuan mipa leh hmeichhiate chu khawngaihna avanga nunna roluahtu tur kan ni tih a tarlang a. An inlaichinna chu an intuk luh tawnna leh mawh an inphurh tawnnain a tinghet a ni. (Ephesi 5:21; 1 Peter 3:1-17)
Thuthlung hlui leh Thuthlung tharah hian mipa leh hmeichhiate hian zawlnei, puithiam leh lal hna an thawk thei ve ve a. Zawlnei mipate leh zawlnei hmeichhiate hi Thuthlung hlui leh Thuthlung tharah hian tarlan ve ve an ni bawk. Zawlnei mipa emaw mipui aiawha thusawi sak thintu hi Hebrai tawngin ‘Nabi’ tih a ni a. ‘Nabiah’ hi zawlnei hmeichhia sawina a ni bawk. Heng zawlnei mipa leh hmeichhiate hi Pathian aiawha thusawitu, Pathian leh mihring inkara aiawhtu an ni. Juda dan zirtirnaah chuan, Hebrai zawlnei mipa 48 awmin, Jentail zawlnei 7 leh zawlnei hmeichhia 7 awmin Miriami, Debori, Huldi, Sari, Hani, Abigail-i leh Esther-i te an ni. Huldi hi Juda lal Josia hunlaia Israel zawlnei thahnemngai tak, zahkai tak leh mi hriathlawh tak a ni a. Saluma nupui niin Jerusalem Misne-a cheng a ni. Huldi tih hming hi Hebrai tawngin ‘Lemma’ tih a ni a, a awmzia chu ‘cheng turin’ emaw ‘chhunzawm turin’ tihna a ni. A hming awmze dang leh chu “rinawm lo, mi bum hmang” tihna a ni bawk. 2 Lalte 22:14-20 leh 2 Chronicles 34:22-28 ah te a hming hi tarlan a ni. Bible ah hmun chang tam lo mah sela, chawimawi a hlawh em em a, Lal hnenah Pathian thuchhuak te a hrilh thin a ni. William E. Phipps, Sakhuana thilbul chhuina lama mi thiam tak chuan, Huldi chu, thuziak thenkhat Pathian lehkha thuthianghlim, a nihna ang tak leh huaisen taka puangzartu hmasa ber niin a sawi a ni. Juda dan ziritrtu (Rabi) te chuan Huldi hi an zah em em a ni. Lal Davida leh Huldi thlante chauh hi Jerusalem khawpui chhunga zalh phalsak an ni. Heng hunlai hian hmeichhiate’n kawng hrang hrangin hmuhsitna leh thliar hranna tawk mah sela, Pathianin Huldi leh zawlnei hmeichhe dang tam takte chuThuthlung hlui leh Thuthlung thar hunah pawh a mite tan thu tam tak puangchhuaktu ni turin a thlang a ni.
Lal Josia chu Pathianin Temple din thar tur leh harhna ropui tak thlentu niturin a thlang a. Temple siam that a nih lai khan, Puithiam Hilkia chuan thil ropui tak a hmuchhuak a, chu chu Mosia hmanga Pathianin a pek LALPA dan bu a ni (2 Chronicles 34:14). Chu dan bu chu Saphana chuan lal chu a chhiar sak a, lalin Lalpa dan bu a thute a hriat chuan a puan a pawtthler a. Hilkia hnenah thu a pe a; “Kei leh, mipui leh, Judaho zawng zawng hi he lehkhabu chhara thu chuangthuah hian LALPA min va rawn sak teh u; kan tihtura hemi lehkhabua ziak ang zawng zawng hi kan pi leh pute’n an lo zawmloh avangin kan chungah hian LALPA thinurna chu a alh nasat tawh em hi,” a ti a (2 Lalte 22:13). Engtin nge puithiam lalber leh a thiante chuan Lalpa an rawn ang tih an ngaihtuah a. Tu hi nge a rilru ngaihtuahna hrilhfiahtu tha ber ni ang? Puithiam Hilkia aia sang puithiam an awm lova, Saphana pawh Mosia dan zirtirtu luberah awm mahse, Puithiam Hilkia leh Saphanate chuan Jerusalemah mi tu emaw Pathian hre chiang zawk leh Lalpa zawlnei Huldi a awm a ni tih an hria a. Huldi hnenah chuan an lehkhabu hmuhchhuah chu Lalpa dan bu a ni tak zet em? tih an zawt a. Huldi chuan Lalpa dan bu, Pathian thu ngei a ni tih sawiin mipuite leh lal ngei pawh chuan Huldi thupuan chu an pawm a, Pathianin zawlnei hmanga a puan rorelna leh chhandamna thu a ni tih an hria a. Lal Josia leh a mite chuan rinawm tak leh nasa zawka an rinna thutiamte titharin an thlahtute Pathian hnung an zui ta a ni. Huldi kaihhruaina hnuaia a ze danglam biknate : 1. 2. 3. 4. 5.
Huldi chuan huai taka Pathian thu tak puanchhuah a hlau lo a ni. A nungchang leh khawsakzia entawntlak tak avangin mite chuan a hnen an pan thin. Mipui vantlangte leh lalte pawhin an ngaisang hle a ni. Lalpa nen inzawmna nung neiin an inpawl reng thin a ni. Hruaitu tha mi ni a miin an hmuh avangin, hunkhirh leh harsa a lo thlenin an rawn thin a ni. 6. Huldi hi zawlnei lartak Jeremia leh Zephania hunlaia zawlnei pakhat a ni a, mahse a thurawn hi an la fo thin a ni. 7. Pathian atanga a dawn ni lo, ama mimal ngaihdan leh thuneihna hmangin engmah a sawi ngai lo.
“Mipa leh hmeichhiate hi Pathian anpui ngeia siam leh intluktlanna neia a inkawp inkawp tura siam kan ni” Huldi chuan a hnate chu a hlen ta a; Pathianin a thiltumte tihlawhtling tura a mi hman nih hi malsawmna leh hlawkna ropuitak a va ni em! Mipuite leh kan ram siam tha a, tihthianghlim kan nih ngei theih nan Pathianin thangtharte zingah Huldi tam tak lo tung ding leh rawh se.
SAWIHO TUR: * Huldi ah eng ang mizia nge i hmuh? * Huldi ang hruaitu ni tur leh kan khawtlang siamthatna lam Thu sawi turin i inpeih em? * Lalpa nena in inpawlna chu engtin nge a awm? Pathian ngaihsak hmeichhia i nih angin a mite tana a thuchah dawng turin i inhawng em?
Lalpa duhtak, I fa ka nih angin, khawngaih takin i thute ka dawn fo theih nan I kianga awma, awma, nangmah hnaih tlat thei turin min tanpui ang che, tichuan, thangtharte zingah huai takin i thu ka puangchhuak puangchhuak thei ang. Isua hmingin ka dil e, AMEN!
MAJOR EVAMA SHAIJURAJ INDIA NATIONAL
MAjor Evama hi India National Office, Kolkata ah National Editor a ni mek. A pasal Major Shaijuraj chu Chief Financial Officer a ni thung. Kum 22 chhung Lalpa rawngbawlin an thawk tawh a, a rinawm zia an hmu zel. Fapa - Shiljo (21) leh fanu - Riya (18) te an nei a ni.
Rilru hrisel tak nei tur chuan midangte nena inpawlhona neih a ngai. Kan Bible-in min hriattir hmasak ber chu, Pathianin midangte nena in mamawh tawn turin min siam tih hi a ni. ‘Mihring amah chauhva awm hi a tha lo ve’ (Genesis 2:18). Kan chen hona kawnga kan mamawh lian ber pahnih chu hmangaihna leh in pawm tlanna a ni a, hei hian nun thangduang leh mawi tak, Pathianin mitin tana a duh chu a thlentir thin. Bible atanga hriattirna kan dawn, ataka kan nunpui atanga rilru, taksa leh thlarau nun thang duang tak kan nei thin a, Pathian thu nung chuan thlarau nun a tiharh a, mi mawl a ti fing a, thinlungah hlimna a thlen thin(Sam 19:7-8). Thuthlung Thar ah in laichinna atana thil pawimawh leh, midangte laka kan awmdan turte kan hmu a, 1 Peter 3:8-9 chuan Rilru hrisel kan neihna tura thurawn pawimawh tak tak, Pathianin mitin tana nun tha an neihna tura a duhte kan hmu a ni. 1 Peter hi, Jentail ho, Krista an rinna avanga tihduhdah tuarte tana ziak a ni a, midangte nena an khawsak honaah, Krista chawimawi a nih theihna tura thurawn leh fuihna te a chuang a ni. 1 Peter 3:8 hmalamah hian, Petera khan mi hrang hrang laka kan nun dan turte a sawi a, bung 3 chang 8 ah chuan a sawi zawng zawng tlipin, midangte nena kan inbiang biakna a nun tha kan lan chhuah tir turte a rawn thual nawn a, chung nun tha a sawite chuan keimahni mai ni lovin, kan biak a te hnenah rilru hrisel a neihtir thin. Heng bung 3 chang 8 a a sawite hi rawtna mai a ni lova, a taka tih hlawhtlin ngei turte an ni. ‘…Rilru hmunkhatin awm ula.’ Hei hian a kawh chu, ringtute, Kristian thurin a rilru hmunkhat put a ni. Kristian thurin hrang hrangte chu Apostle’s Creed ah tarlan a ni a, thil zawng zawngah kan in tiam rual thup thup tur tihna lam a ni lova, amaherawhchu, kan bul tanna a in ang zawk tur a ni. Heti a ni na chungin, danglamna lian tak tak kan nei tho ang, mahse, Lal Isua a in pumkhatna chuan chung danglamna zawng zawng chu a hneh tur a ni. Kan ngaihdan a in an loh avanga inlaichhinna chhia awm lo turin thahnem ngai takin kan thawk tur a ni zawk. Heta rilru hmunkhat leh in pumkhatna kan sawite hi Tirhkohte 2:1 ‘Tin, Pentikost ni a lo thlenin, an zain hmun khatah an awm khawm vek a’ ah leh Rom 12:16 ‘ngaihtuahna hmunkhatin awm tawn theuh rawh u’ ah te kan hmu a ni. ‘…Inlainat tawn ula.’ “Inlainat” tih thumal hi Greek thumal pahnih atanga lo chhuak a ni a, a thumal pakhat zawk chuan chhungril atanga khawih danglam a kawk a, a pakhat leh chuan, tu emaw nen/ midangte nen tih emaw lam a kawk bawk a. Hei hian a kawh chu, mi tu emaw nen a chhungril thu, hlimna emaw lungngaihna lam in hrilh tawnna lam a ni. Rom 12:15 ah chuan ‘ Lawmte chu lawmpui ula, tapte chu tahpui rawh u’ tih kan hmu a, mi hnenah kan khawngaihna kan lantir chuan, kan pahniha inkara thil lo thleng tur kan hria anga, inchhawk tawn thei tur inlaichinna thar alo awm thin. ‘…Inhmangaih ula.’ Pianpui unaute ang maiin kan inhmangaih tur a ni. Hmangaihna ngah tak kan ni tur a ni a, chutiang hmangaihna chu 1 Peter 1:22 ah ‘thinlunga thahnem ngai takin inhmangaih tawh rawh u’ tih kan hmu anih kha. In lainatna leh ngainatna hi a takah a ril em em a, Wuest Word Studies in The New Testament lehkhabu chuan ‘hmangaih zel duhna’ tiin
SAWIHO TUR: * Châng 8-9 atang hian enge tihpuitlin harsa i tih? Engvangin nge? * Thlarau Thianghlim puihna tel loin hetiang hian famkim taka nun theih a ni em? * Khawtlang inpawhna tha tak hian midangte nena inpawh tawnna, lainatna, inrintawkna leh inpawhna a siam thin. Stress leh depression te pawh a veng thei bawk. Hetiang thil i tawn nia i hriat pakhat sawi rawh.
a dah a, chu chu Isuan Johana 13:35 ah a lo sawi a, ‘in inhmangaih chuan mi zawng zawngin ka zirtirte in ni tih chu miah chuan an hria ang’ ‘…Khawngaihna nei ula.’ Hei hi midangte hma a thinlung nem tak lantirna a ni, tuar lai an nih ngat phei chuan. A chang chuan midangte an tawrh laiin kan thinlung hi pawisakna nei miah lo leh sak takin a awm thin a, chu chuan khawngaihna a kawk lo. Keimahni ngeiin harsatna leh tawrhna kan hmachhawn hian midangte tana khawngaihna lantir kan awlsam zawk fo thin. World Vision International hmuchhuaktu Bob Pierce chuan ‘ Ka thinlung hi Pathian thinlung tih kehsawm thinte chuan ti kehsawm ve rawh se’ a ti hial a ni. ‘…Thuhnuairawlhin awm rawh u.’ Inngaitlawmna leh mahni pawh inring tawk lova miin tih tur an hrilh apiang ti ringawt hi a in ang lo hle a. Mahni ngaihpawimawh dah tha a, midangte ngaihpawimawhna hi thuhnuairawlhna chu a ni. ‘Inngaihtlawmna dik tak chu mahni inhmuh tet emaw, inhmuh hniam lam ni lovin, mahni in ngaihtuah tlemna lam a kawk zawk a ni’(C.S. Lewis). Isua hi ingaihtlawmnaah chuan kan entawn tur dik tak a ni, ani chuan midangte nena kan khawsak dan tur min zirtir a nih kha (Phillipi 2:5) ‘Sual, sualin thungrul suh ula, hauna haunain thungrul hek suh ula, malsawm hlauh zawk rawh u. He mi avangin koh in ni si, malsawmna chang tur hian.’ ‘Ngaidam rawh u, chutichuan ngaihdamin in awm ang’ Isuan a lo tih an in Petera pawhin ‘malsawm rawh u, malsawmin in awm ang’ a lo ti a. Malsawmna kan hlan chuan beisei tha tak kan insiam a, chu beiseina chu tawngtaina ah a lo chang thin a, harsa hle mahse hei hi min ngaina vak lo tute kan chhan let dan tur chu a ni. Harsatna leh tawrhna kan hmachhawn lai pawh a, hetianga midang tana kan nun tlat chuan rilru hrisel tak, Pathian malsawm nun chu kan nei thin.
I duh ang ngeiin kawng engkima kan lo thangle thanglen theih nan, nan, nun dan min kawhhmuh avangin lawmthu kan sawi e.
LIEUT-COLONEL JANET ASHCRAFT USA EASTERN
Janet-i intihhlimna duh ber chu a tu leh fa pathumte bula awm hi a ni. An bula a awm loh chuan ke-a kal, lehkha chhiar leh game khelh a ngaina hle. Janet hian Counselling lamah MA degree a nei.
James Brown a sak, ‘It’s a man’s world’ tih hla hi ilo ngaithla ve tawh em? Kum 1966 a tihchhuah daih tawh nimahse, a thute hi a la thangkhawk reng a ni. He hla ka ngaihthlak hmasak ber tum khan, a thute hi ka rilruah a cham reng a. Hmeichhia ka nihna min en dan (emaw en loh dan) ka lo tawn hriat tawh atangin ngaihnawm takin a hla thu tihian a in chhunzawm: nimahsela, hmeichhia emaw hmeichhe naupang tel lo chuan engmah, engmah lo mai a ni. Lung a kuai viaunain, dik lohna riau a la nei fan a ni. Mipate khawvel a thanglian a cheng hmeichhiate hian, kan in hmuh dan leh kan nihna kan nun chhuahpui dan hian nghawng thuktak a nei a ni. Pathianin ama anpuiin mihring a siam a(Gen 1:26). Pathian pakhata minung pathum awm chuan min en zui reng a. A kutphah thiltithei chuan hlum ang maiin min duang a. Amah atanga chhuak nunna thaw min pe a, a lungphu ri chu kan tawmpui a ni. Sam ziaktuin a lo sawi angin ‘chuti kauva hriatna chu ka tan a mak lutuk a, a sang em a, ka phak lo a ni,’ (Sam 139:6) tih hi zirtir ngai lo in kan nemnghet thei ang. Ama anpuiin mipa leh hmeichhia a siam a. Hemi atang hian kan nihna chu kan lo nei ta a ni. “Tin Lalpa Pathian chuan : “ mihring amah chauhva awm hi a tha lo ve, amah tanpuitu tur a kawppui awm mi ka siamsak teh ang” a ti a. Hebrai tawngin tanpuitu tih chu ‘ezer’ tih a ni . Pathianin hmeichhiate chu tanpuitu tur chauhin em ni a siam? Hnuaihnung tak a awm turin em nge thuhnuairawlh turin? Chhawr turin em ni? Hengte hi kan nihna tur reng em ni? ‘Ezer’ tih thumal hi Thuthlunghlui ah vawi 21 kan hmu a. Chutah chuan hmeichhe hmasaber Evi chanchin chu vawihnih chauh alang a. Israel te sipaiin an hual beh laia lalram ropui dangte hnenah tanpuina an ngenna chu vawithum lai a lang thung a. Abak 16‘ezer’ la awmah chuan tanpuitu Pathian niin a in tarlang a, tanpuina kan mamawh hun a tanpui vartu hnaireng a ni . (Exo 18:4; Deut 33:2; Sam33:20). Hei hi ezer awmzia chu a ni. Pathian hi a thilsiamte aia hnuaihnung zawk a nih si loh chuan he thu ezer- ‘tanpuitu’ tih hi kan dah hniam thei ngawt lo ang. Thuthlunghlui chuan tanpuitu tih hi ‘chhiahhlawh” ni lovin, ‘chhandamtu leh humhimtu,’angin a hrilhfiah, Pathian chu min tanpuitu a nihna angin. (Sam33:10)
He khawvel hi mipate khawvel chauh a ni lo. Pathian khawvel a ni a, intluktlang turin min siamin min din a ni. Hmeichhe tel lovin mipa chu a kim theilo a, chutiang bawkin hmeichhiate pawh. Kan nihna diktak kan hriatchhuahna hi a ni lo zawng a mahni hmasial nan a hmang tur kan ni lo va. I Korinth 13:15 ah chuan‘hmangaihna chu a che mawi lo lova mahni hma a sial lo va, a thinur duh lo va,sual lamah a thinur duh lo va, sual lamah a ngaihtuah lo va,’ tiin kan hmu a ni.
SAWIHO TUR: *Mipate khawvel a ni tih ngaihdan hian engtiangin nge a nghawng che? Hemi avang hian mahniin huatna emaw hliamin i awm em? A zavaiin muangchangin Pathian hnenah hlan vek ang che. (hun a duh tihhriain, Pathian hnenah thlen nawn fo thin ang che.)
*Pathianin ezer-tanpuitu chanvo min pek hi engtin nge ka lanchhuahtir ang? Engtiangin nge ka inhmuh dan a thlak danglam ang? * Engtiangin nge Pathian mitah intluktlang kan nihna diktak pawm tur hian hmeichhiate kan chawi kan ang?
Ka tawngtaina chu Krista a ka nihna diktak hian midangte min hmuhsittir lo sela. Mahni ka in chawimawina hian midangte chawimawinaah min hruai se la. Mahni lawmna chauh zawng mi nih ka duh lo va: Pathian zawngtu nih zel ka duh a ni. Khawvel a thil thlengte avanga thinrim ka duh lo va, hemi hmang a che chhuak a, Ezer-tanpuitu ni a hmeichhiate chawisang a, an nihna hrechhuak a pawmpui a, siam an nih chhan ang ngei a par chhuahtir turin. Kan nihna kan nunpui ve tawp chang a awm a, amaherawhchu, ngun taka ngaihtuah chuan danglam tak siin kan intluktlanga, danglam tak chunga inhnerem tak siin, chung zawng zawngah chuan Isuan kan entawn tur a mahni a inphat ang hian, inhmangaih tawn i zir ang u. Mipa leh hmeichhiate chu a huhova, Pathian tan a nung tur leh a rawngbawl tur a koh te kan ni. Atirte atanga kan hmelma pa ruahmanna chu hmeichhiate hnuaihnung taka awmtir a ni tih tunah chuan chiang takin kan lo hre ta, diktak chuan mipate a theihna awm pawh a hupbeh sak tlat a ni. Intluktlang taka chengho chung hian Pathian ram ropuina leh chawisanna tur atan hian eng thilte nge kan tih theih kan ngaihtuah ngai em? Eng nge kan tih ve tak ang le? Siamtu min siam leh min duan ang ngeiin a ropuina turin a huho kan ni emaw mimal kan ni emaw intluktlang taka khawsakho kan thlang tur a ni. Hmangaih Pathian, kan engkim i ni a. A bul leha tawp i ni a. Ka bul tanna leh siam ka nihna chhan i ni. Hmangaihtak leh ngaihtuahna nei a min siam avangin lawmthu ka hrilh a che. Ka nihna diktak, hnuaihnung zawk ni lo va, I lalram a intluktlanna avang zawkin ka nihna diktak pawm turin min tanpui ang che. Siam ka nihchhan leh nangmah avanga ka nihna ropui tak hmuh min phalsak ang che.
CAPTAIN JESSICA WELCH-TURSI ITALY AND GREECE
Captain Jessica hi a pasal Christopher a nen Italy ah chengin rawng an bawl a. Fapa duhawm tak pahnih Liam leh Raphael an nei a. Jessica-i hian midangte sawm khawm a eitur tuihnai in hluisakte, midangte chanchin ngaihthlak sakte leh Isua chanchin hrilhte hi a nuam tih ber a ni.
‘Pi’ tih tawngkam i hmang a nih chuan, chhanna inang lo tak tak i tawng fo awm e, a bik takin Mo leh Pi inlaichinna tawnhriat lo nei tawh Nuho tan lek phei chuan. Thenkhat chuan nui chungin, an Pi te kaltlanga hmangaihna, thurawn leh pawmna an dawn te avanga an fakna awka ri i dawng a ni mai thei, chutih rualin thenkhat ka atangin mitmeng danglam meuh a , an pasal hmangaih takte Nute nen an inlaichinnaah chona harsa tak tak an lo tawrh thin chanchin i dawng a ni thei. Ruthi hian Naomi nen an inlaichinna chungchangah khing inlaichinna kan tarlan inang lo tak takte khi a tawng ve ang em? tih ka ngaihtuah a ni. “Bethlehem”tih awmzia chu “Chhang In” tihna a ni. Khua a tam nasa tak a tlak khan , Elimeleka’n a nupui leh a fapate pahnih Mahlona leh Kiliona te chu ram tha zawk leh chaw hnianghnarna zawk Moab ram a hruai thlen thu kan hmu a. Israel leh Moab inkara thil lo thleng tawh ngaihtuah chuan, an awmna hmun an sawn hian awmzia a neih piah lamah hemi hnua hmangaihna zawi zawi a lo pian dan chanchin hi a pawimawh leh zual chu a ni (Numbers 25). Moab a an chen chhungin, Mahlona leh Kiliona te hian a khaw mi hmeichhia Orpi leh Ruthi te nupuiah an nei a. Ram dangah mikhual niin, hma huntha zawk neih beiseina nen Emileka leh a chhungte chuan nun bul an tan a. Lungchhiatthlak takin, an beisei hauh lovin Elimeleka chu a thi a, kum 10 a ral hnuah chuan Mahlona leh Kiliona te pahnih pawh an boral ve zui a ni. Naomi chu ram danga cheng hmeithai a lo ni ta reng mai, a fapate pahnihin an boralsan bawk nen. Khang hunlai khan hmeithaite dinhmun kha a harsat piah lamah, hmeithai fa nei lo lekte phei chu anchhedawng hial a ngaih thin an ni, heng hmeichhe pathumte hma hun eng tak chu vawilehkhatah thimin a rawn thlenchilh ta a ni. Bethlehemah Lalpan eitur pein a mite a kan dan chanchin an lo hriat leh Moab a awm ve reng chhan tur nei lo ni a in hriain Naomi chuan an ramah haw zai a rel ta a. Orpi leh Ruthite pahnih chuan Naomi chu zui haw ve an duh a, nimah sela ani erawh chuan an cham chu an tan a that zawk thuin tan a khawh tlat a. Hreh tak chungin Orpi chuan cham turin a rilru a siam fel a, Ruthi erawh chuan tumruh takin zui a tum tlat a. Orpi leh Ruthi ten duhthlanna an siamnaah hian Naomi tan mualphona tur an thlen lo na chungin, Orpi aiin Ruthi erawh chuan Api tan penkhatin hma a sawn a ni tih kan hmu. Ruthi hian ama hmakhua aia Api hmakhua tur zawk a dah hmasakna hian, Naomi chawimawi a duhna leh a hmangaihna thukzia a tilang a ni. (I Korinth 13:15). Ruthi kha a lo tlangnel tawhna hmun, a ram, a nunphung, laichin a neihna ramah, a pathian bia a, pasal nei leh thei dinhmun a ding a, chamhlen thei a ni a. Dik tak chuan, a finthlak zawk hial awm e! Mahse Ruthi hian a duh tlat lo. Naomi a hmangaihna hi awihawm loh zawk khawpin Ruthi hian a lantir a ni. Hetianga mahni inphat hmangaihna hi Hebrai tawng chuan ‘Hesed’ tih a ni. Hesed awmze bulthum chu thuk zawk a Pathian biakna, midang te ngaihsakna dik tak a lantirna leh thiltih kaltlanga fiah tak a lantirna a ni. Moab a cham tur a, Apiin a nawr chung chung pawh a,
Ruthi chhanna hian thinlung tak a Naomi tan a inpekna leh a intiamna a tilang a ni: (Ruthi I:16) Ruthi leh Naomi te inlaichinna hian hnam hrang pahnih chhuan hran leh nunphung hran ve ve te inkara inrintawnna, indusakna, indawrtawnna leh inhmangaihna chanchin mawi takin a sawi fiah a ni. Ruthi rinawmna te, inpeknate leh Naomi nen an inpawhnate hian Api lusun khawhar tan khawvel thar a hawn sak a ni. Naomi a hming hrilh fiah nan a‘Kha’ (Ruth 1:20) leh ‘ruak’(1:21) tih hmangtu ngei khan, a tawrhna te, a channa te avanga a thim zawng hlir a khawvel hmachhawn thin tawhtu chuan beiseina thar, chhungkaw thar leh hma hun thar a lo nei leh ta a ni. A tan a engmah tihsak theih nei lo ni a inhria Naomi chuan Ruthi mikhualna hmunah tihdan phung pawh a hriat lohna ramah chuan kawhhmuhtu tha, thurawn petu leh kaihruaitu a lo ni reng a ni.(Ruth 3:1-4). Hei hian a hrinchhuah chu – Ruthi’n pasal thar a nei a, nun thar, fapa thar leh Isua Krista thlahtute inthlah dan chanchinah hmun a lo chang ve reng a ni. Ruthi, hmeithai fa nei lo, mi ram a pem kual thin chuan zahawmna, pawmna bakah Israel hmeichhiate’n Ruthi chu nihna thar-fapa pasarih neih aiin Ruthi hmangaihna chu a hlu zawk a ni tiin Naomi an hrilh a nih kha. Khang hunlai khan fakna hlu tak a ni reng a ni, a chhan chu hmanlai atang tawhin fapate hi an hluin himna, eitur thawk chhuaktu, venghimtu, leh Pathian malsawmna hnarah an ngai thin a ni. Naomi’n Ruthi i thil a hriat lohte zirtir kha a inhuam em em a.(Ruth 2:22; 3;24). Kan hma a chhuan lo awm tawhte khan kan tun hun a zinkawng zawh meknaah hian kawng min kawhhmuh turin finna, tawnhriat leh theihna an nei a ni. Naomi’n nunphung, hnamzia leh chhungkaw inrelbawl dan a lo hriatte chu Ruthi in a dai ngailoh ram a hmachhawnna turah kawng kawhhmuhtu a lo ni reng a ni. Ruthi kha zirtir nuam tak leh A pi hnen atanga zirtirna dawng tura inhawng mi a ni (Ruth 3:5), chu chuan a ni Boaza zahna leh thinlung a hneh tak ni. (Ruth 4:9 -10) Ruthi Bu Bung tir lam a Naomi natna hreawm tak chu kawihher a awmin, Ruthi chanchin tawp lam puanzar a lo inkhar chuan, Boaza leh Obeda kal tlangin Naomi chuan a ta nipha ve tur a lo beisei ngai hauh loh rokhawmtu nihna a lo hlawh ta a ni. Deut 25:5-6 a kan hmuh angin hemi pa naupang hlu tak hian Emilek a chhungkaw hming a chawinung zel dawn a ni. Naomi kaltlanga Ruthi in pawmna, midangte zahna , pasal bakah chhungkaw hming a chher dan chanchinte hi hunin lumlet zelah hian a la thangkhawk a ni. Hnam hnih, harsatna tuipui thuk an dailai mek pawh a inhmangaih chunga zirho a, inrinchhantawn leh an in huikhawm dan chanchin chu. Engti kawng pawhin an chanchin atang khan thil ropui tak tarlanin a awm a ni. Naomi leh Ruthi te khan an thiltawnte chu hrehawmin, hlauhawm leh beidawn thlak tih
SAWIHO TUR: *I tun dinhmunah khan nang aia kum naupang zawk leh kum upa zawkte nen eng inlaichinna nge in neih? *Engtiangin nge nangaia kum naupang zawk leh kum upa zawkte hnenah ‘hesed’ hmangaihna i lantir ang? *I harsatna tawh mek hmang khan chhuan lo la awm zel turte engtiangin nge i tanpui ang?
chang nei mahse, an hriat hauh loh chu Pathianin miliante tihlum a, a mite hnehna tam tak changte hruaia Israel lal a tundin theihna tur hmanrua a lo ni reng mai, chung zawng zawng aia pawimawh zawk a thinlung ang pu mi a lo pian theih nan. Lalpa ngilneihna erawh chu amah tihtute chungah chuan chatuan ata chatuan thlengin a awm anga, A felna pawh an tuchhuan thlengin a awm ang.(Sam103:17)
Lalpa duhtak, chhuan kal tawh leh chhuan lo la awm zel turte ka hmangaihna chu Naomi leh Ruthi te ang lo ni se, chumi kaltlang chuan ropuina chang ang che.
MAJOR LEANNE BROWSKI SOUTHERN AFRICA
Leanne hi a pasal nen Division hruai tu niin Mid Kwa Zulu Division ah rawng an bawl mek a. Brendan a nen kum 24 innei tawhin, kum 19 chhung Officer niin rawng an bawl a, tleirawl duhawm tak pathum fate Nu a nihna ah lawmthu a sawi thin a ni . Isua leh midangte a hmangaihna chuan hlimna tam tak a pe thin a, tin heng thil pahnihte a tihhlawhtlin theih nan ngaihtuahna seng a, tihtak zet a thawh tum tlat mi a ni.
Isua chu dan hre mi pakhatin ‘Thu sawm pekah hian eng nge ropui ber?’ ti a, a zawh chuan Isuan a ngaihtuah buai a ngai lem lo. Chumi hnenah chuan Shema a chham nawn a ni. Naupan tet atangin Juda mipa leh Hmeichhiate chuan Shema hi an zir thin a – Lalpa i Pathian chu i thinlung zawng zawngin, i rilru zawng zawngin, i thlarau zawng zawngin i hmangaih tur a ni – kan zawng zawngin Nimahsela Isuan hetiang chiaha pawimawh thupek pahnihna ‘Nangmah i inhmangaih angin i vengte i hmangaih tur a ni’ (Mathaia 22:39) tih hi a belh a ni. He thupek hi Shema-ah chuan thupek hmasa ang em chuan ngai pawimawh a hlawh lem lo. He thil hi Judate lunghlu tih website ah ka hmu a ni: Pathian hmangaihna hi, Juda-te chuan an nun kawng zawng zawng kaihruaituah an hmang thin a. Chu aia pawimawh zawk chu Rabbi Joseph Teluskin an A Code of Jewish Ethics Volume-I ah chuan mahni vengte hmangaih hi a ni tiin a tarlang. Eng nge a chhan ni ang? A chhan ni a lang chu mahni vengte hmangaihna chu Pathian hmangaihna tehkhawng atan a hman a nih avangin. Pathian tan hian eng nge pawimawh ber ang? Rabbiaki (Jerusalem Talmud, Neradim 9:4) chuan“Nangmah i inhmangaih angin i veng te hmangaih tur a ni’ tih hi Torah thurin pui ber a ni a ti. Judate rilruah chuan a khawi emaw zawk zawk pawh hi a inbuk tawn a ni. Pathian hmangaih = I vengte hmangaih. He thil hi Juda dan hre mi khan a hria ang tih a rinawm. Mi dangte kan hmangaih phawt loh chuan Pathian a hmangaih theih loh tih hi a hre bel hle tura ngaih a ni. He thil hian intluktlanna, dikna leh kan nun kan hman meknaah eng nge awmzia a neih tiin zawhna i nei mai thei. Ka chhanna chu “engkimah” tih a ni. Ka ngaihdanah chuan intluktlanna hi awlsam tak neih matheih niin ka ngai lo. Vantlangah intluktlanna a awm thin loh avangin, rorelna dik a awm theih na tur atan kan bei a, hemi avang hian a ni International Charity organisation pawh din lo niin, Kohhrante pawhin hma kan lo lak ni. Mihring dinhmun hi a intluktlang vek thei lo va. Thenkhat Lal in chhung a piang an awm laiin thenkhat erawh chu ran inah te an piang a. Nihmahsela, a pawng a puia intluk tlanna ni lovin hriatthiamna tel, dan fel tak hnuaia intluktlanna kan zawng zawk a ni. Sam 99:4 chuan Cherub ho zinga ropui tak a, Pathian a lalthutthleng a a thut thu min hrilh a,‘Lalber chakna chuan rorelna a ngaina a; Nang chuan thlei bik neih lohna i ti nghet thin a, Nang chuan Jacob ho zingah ro i rel fel a, fel takin i ti thin’(English Standard Version). Entirna dang leh chu 2 Samuel 8:15 a Davida chungchang sawinaah: ‘Chuti chuan Davida chuan Israel mi zawng zawng chungah ro a rel a; tin, Davida chuan a mi zawng zawngte chungah chuan feltakin ro a rel a.’ Hebrai tawnga intluktlanna ( me – sa – rim)chuan dik taka awm, fel tak a tih, ngil tak a nun, hleih neih lo, thu dik leh impumkhatna a kawk a ni. International Standard Bible Encyclopaedia chuan intluktlanna chu tihian a hrilhfiah: Hriatthiamna tel intluktlannaah chuan, hawrawp phenah a danin a tum tak zawk hriatna a tel fo va, rorelna dik chu a rah chhuah theih phah ngei bawk thin.
Mipa chu vaivut atanga Pathianin a siam niin, mi nung zawng zawng lo pianna hmahruaitu a ni, tichuan hmeichhia chu ruh atangin. Hmeichhia chu, mipa ata lak chhuah niin, mipa hnena hruai a ni a; chutiang zelin amah ven him thu pawh chu mipa hnenah pe in heti hian a sawi a; Chuvangin, mipain a nu leh pa a kalsan ang a, a nupui a vuan ang; tichuan, tisa pumkhat an lo ni ang. (Genesis 2: 24). Isuan he thu hi a belh a ni : Chutichuan, pahnih an ni tawh lova, tisa pumkhat an ni tawh zawk a ni. Chuvangin, Pathianin a zawm tawh chu mihringin then suh se,’a ti a, a chhang a. (Matthaia 19:6) In mamawh tawn vek kan ni a. Amah Pathian ngei pawhin mipa amah chauha a awm chu tha a tih loh thu a sawi a, tin, kei ngei pawh hian hmeichhia mal taka a awm tur chu a tha bik hian ka ring lo a ni. Siam kan nih chhan hi kan hmuh hmaih fo thin – Pathian thilsiamte tha taka enkawl turin, Isaia’n a tarlan angin keini hi “Ka mi, ka thlahte min fakna tilangtu tura ka tana ka mi siamte chu,” a tih angin (Isaia 43: 21). Siam chhan neia din kan ni. Innghirngho lo va, infak tawn tur zawkin. Kan thenawm khawvengte kan hmangaihna hian engtiangin nge mipa leh hmeichhia intluktlanna a lantir? Heng thil pahnihte danglamna hi ilo thlir teh ang. Mipa leh hmeichhe nihna thua intluktlanna dik chuan thiltih, ngaihtuah dan leh ngaihruatna zawng zawngah te, hmeichhia leh mipa te hleih nei lo va remchanna insiamsak tawnna a kawk thei ang.
A sawi fiahna dang leh chu ‘Rualkhaina chuan mi zawng zawng bultanna siam sakin, an theihna inang lo lam mausamin rahbi a khamsak a; intluktlanna dik erawh chuan, mi tin an nihna leh theihna hrethiam takin takin remchanna a siamsak a, chumi mil zelin tum thuhmun hruai thlen a thupui thin a ni. Mipa leh hmeichhia intluktlanna hian mi zawng zawng Pathian tana kan pawimawhna min hriat chhuahtir a. Pathian hian a thil siam zawng zawng zingah dihmun sang ber min pe a, a aia sang zawk awm lo leh hniam chuang si lovin. Mipa emaw hmeichhia kan ni emaw, kan za hian vawn reng tur ro hlu em em kawltute vek kan ni a, chu ro chu Lalpa thinlung, keimahnia awm hi a ni. Chumi azarah chuan a duhdan ang zela nung tur kan lo ni a; chu Lalpa duhdan ngei chu kan hmangaihte nundan pawh ni ve se tih hi kan duhthusam leh tawngtaina a ni zel fo vang. Mipa leh hmeichhia intluktlanna a taka chetchhuahpuina chanchin mawi tak chu tuichhunchhuah kianga hmeichhe pakhat chanchinah kan hmu a. He hmeichhe tan hian nun a harsa hle mai a. Hmangaih leh kalsan nih awmzia a hria a, an khaw hmeichhiate thinhrik an ni bawk nen. Samari mi ni a seilen awmzia pawh a hria a – thlahpawlh nihna – thlahpawlh a nih avanga Juda mi ten an thin hrikna chu.
SAWIHO TUR : * Midangte ka biak hian eng thinlung pu in nge thiltih, ngaihdan leh ngaihruatna ka lo zam thin? * Isua ka hriatna hian engtiangin nge ka thiltih, ngaihdan leh ngaihruatnate min thlak danglam sak? * Mipa an ni emaw hmeichhia an ni emaw, engtiangin nge mi chungah remchanna pe a beiseina ka siamsak ang?
Chuti chung chuan Isuan zawng chhuakin, tui in tur a dil a ni. Johana 4:4-26 ah a chanchin chhiar rawh le. Isua chungchanga he hmeichhe hneh deuhtu chu midangte chungah ngaihdan dik lo siam mai lo va, an dinhmun a hriatthiampuina hi a ni – amah hrechiangtu te lak a, a beisei phak hauh loh thil a ni. Isuan a chanchin zawng zawng a hre vek tih a hrechhuak chung chung pawhin Isuan nunna tui a pe a ni.
Pathianin a thilsiamte a hmangaih anga hmangaih ve thei turin min tanpui se la. Ka pa, mahni inhmangaih anga kan vengte hmangaih awmzia hrechiang turin min zirtir ang che. Chutianga kan tih ve hunah kan thiltih kaltlanga miten i hmel mawi an lo hmuh theihna turin.
MAJOR MARGARET STAFFORD MIDDLE EAST
Ka nu leh pa hi Officer an ni a, Jeff a nupui leh Natalie, Nicole, Matthew leh Mark a te nu, a pawimawh berah Kaylie, Benjamin, Daniel, Nikoli, Keanu leh Connor te pi ka ni. Tunah hian Middle East lamah hruaitu ka ni a. United Arab Emirates, Abu Dhabi-ah ka khawsa mek a ni. Hnam hrang hrang awmna, thurin hrang leh chindan hrang hrang nei rama hna ka thawk thei hi ka lawm a ni.
“Chutah chuan Juda mi a awm theih lova, Grik mi pawh a awm theih hek loh; chutah chuan bawih a awm theih lova, bawih lo pawh a awm theih hek loh; chutah chuan mipa leh hmeichhia pawh a awm theih lo; Krista Isuaah chuan in zain pumkhat in ni si a.”Galatia 3:28 Merriam Webster Dictionary ah chuan‘Telve’ tih thumal awmzia chu mimal emaw thil emaw ta ni tur a inmil tak a awm, inhnerem emaw tangkaipui tihna a ni. Tumah hian khawhar taka awm te, hmangaihtu nei lo leh kawppui nei lo a awm te kan duh hauh lo ang. Pathian hian inkungkaihna nei turin min siam a, chu chuan hlu ve nia inhriatna leh thil ropui zawk ti thei nihna min siam sak thin. Chhungkua emaw thian nei lo a khawhar tak a nun hi Pathian min siamdan a ni lo. Genesis 2:18 ah hetiang hian min kawhhmuh .Tin, Lalpa Pathian chuan, "Mihring amah chauhva awm hi a tha lo ve: a mah tanpuitu tûr a kawppui âwm mi ka siamsak teh ang," a ti a. Pathianin mihringte min siam a, huho a chengza a hlimtak a khawsa a, ei leh in hoturin min din a. Pathian fak an nihna atangin , a hnuaia,‘Kan tel ve’a ni tih kan in enlet theihna tur atan a point pawimawh tak tak tarlante hi i lo ngaihtuah tlang teh ang u. Hmaih i ni lo - I telve: Lalpa chu Pathian a ni tih hre rawh u: Min siamtu chu amah chu a ni a, ama ta kan ni. A mite leh a ran tlatna hmun a berâmhote chu kan ni. (Sam 100:3) Hei hian Pathian ta kan nihna a nemnghet a ni. Pathian lak ata mihrang ni lovin, min siamtu chu Amah chu a ni a, A ta te kan nihna angin. Kan nun a kan thil tawnte hian hmaih ni a inhriatna te, telve lo ni a inhriatnate leh theihnghilh ni a inhriatna dinhmunah che thei lek lova min siam chang a awm fo thin. Kan nun a harsatnate hi pumpelh theih a ni lo va. Nimahsela, chona kan hmachhawn thinte hian telve kan nihna a tidanglam thei lo. Pathian mi leh a ran tlatna hmun a beramhote kan nihna chu a ngai reng a ni. Leilung leh a chhûnga thil awm zawng zawng hi LALPA ta a ni a; Khawvel leh a chhûnga chengte nên hian. (Sam 24: 1) Sam ziaktu hian siam kan nih chhan min hriattir a, kawng min kawhhmuhin kan nihna min hriatttir a ni. Tumah hi hmaih kan ni lo va, ‘a chhunga chengte nen hian’ tihah hian nang leh kei hi kan tel ve a, chumi awmzia chu fahrah emaw vakvaite thleng pawhin kan tel vek a ni.
Pathianin kan mamawhte min phurhruk sak thinna hian a ta dik tak kan ni tih min hriattir thin. Pathian mi hriat nih leh a hmangaihna lo lang thin hian a ta kan nihna a tilang thin. Kan nihna leh kan lo chawrchhhuahna te kalh zawng a khawsak phung chuan nghawng tha lo tam tak a nei thei a. Chung chuan mahni inhmuh hniam tlatna te, beidawnna te, hlauhna leh mahni inhloh thakna thlengin a thlen thei a ni. Amaherawhchu, kan hlutna kan hriat chianna leh tu ta nge kan ni tih kan inhriatna te hian kan nun a thil tha lote ah nghawng tha zawk neiin, kan nitin nun pangngai tak a hmang thei turin min pui a ni. Chu hriatchianna chu Bible in ‘Nangni lama ka rilru putzia chu ka in hre si a, in hun hnuhnung tawpah chuan beiseina pe tûr che uin, thil tha lo ni lovin thatna ka ngaihtuah a sin.’(Jeremiah 29:11) ah leh‘Thil tha ti atan Krista Isuaah chuan siama awmin ama kutchhuak kan ni si a; chu thil tha tih chu kan awmna turin Pathianin a buatsaih lawk a ni.’ (Ephesi 2:10) Bible-ah hian Pathian ta leh a siamte kan nihzia lantirna thuhmun tam tak ah kan hmu a. Pathian hian min ngaihsak a, ama ta kan nih avanga mal tak a kan awm loh thu in min thlamuan thin . Pathian ta nih hlawkna chu engte nge? ‘Tin, fate kan nih chuan roluahtute kan ni a; Pathian roluahtu, Krista luahpuitu te kan ni; a hnena chawimawiin kan awm ve theihna turin Amah kan tuarpui tak zet chuan.’(Rome 8:17) (A) Roluahtute : ‘Roluahtu’ tih awmzia chu ‘fa nihna chanvo kaltlanga rokhawmtu’ nihna a ni. Matthew Henry Commentary-ah chuan, ‘ Khawvel thil a rokhawmnaah chuan he dan hian a huam telve lova, Fa piang hmasa ber ten ro an khawm thei a: nimahsela Kohhran hi Fa hmasa kohhran anih angin, roluahtute vek kan ni. Vanram hi a ni mi thianghlimte rochan, an rokhawm tur chu . Kan Bible Genesis 25: 29 – 34 ah chuan Esauva fa piang hmasaber a nihna anga, fatir nihna chanvo hlutak a neih chungchang kan hmu a. Amaherawhchu, he chanvo hlutak hi ngainepin a nau Jacoba, fatir nihna rochung ve miah lo tur hnenah a hralh ta ni. Krista roluahpuitute kan nih angin, Kristaah chuan fa piang hmasa zawk emaw hnuhnung zawk emaw a awm hek lo a, intluktlang vek kan ni a, duhsakna leh vohbik nihna chanvo ang khat vek nei kan ni. (B) HIMNA: ‘Lalpa chu I himna a ni si a, I ke chu awk lo turin a veng dawn a ni.’( Thufingte 3: 26)
SAWIHO TUR : • • •
Pathianin in ta tih ah hian telve niin i in hria em? Pathian tana i hlutna hi i hre chiang em? Pathianin duhsakna hrang hrang a pek che i hlimpui a ni tih tichiang turin engte nge tih i huam?
Vengtu nei lo beram chu Chinghne tan hliam awlsam taktur an nih laiin, Beram pu vengtu tha nei erawh chu a him thin. Kan za hian kan chhehvel a sual hnathawh avangte hian him lo ni a inhriatna kan nei thin; kan hma hun tur kan hriatlawk lohnate hian dinhmun hlauhawmah min dintir chang a awm thin. Pastor leh ziaktu Rick Warren a chuan “Himna diktak chu tumahin an laksak theih tawh loh che – Pathian nen a inlaichinnaah chauh hian a awm a ni”a ti. Hlimna hi Pathian fak annih avanga hlawkna kan dawn ropuiberte zinga mi a ni. Amaherawh chu, beihna tawk ve lo tur chu kan ni hauh lo. Kan hmelmate kan beihna kawngah hian kan hlauhnate leh kan hmelmate hneh turin kan mal lo a ni tih kan hriatna hian inrintawkna min pe thin a ni. 'Van a kan Pa hian a ber nihna chanvo min pe a, chumiah chuan kan tel vek a ni. Hleih a nei lo va, mi a thliar hrang ve lo va, duhsak bik a nei lo va, diktakin thil a ti thin a ni. Hamthatna dang kan neih dangte lo ngaihtuah ho ila: *Inhawng tak a inbiaktawnna :‘Tin, mi lam ang a, ka hnênah in rawn tawngtai anga, ka ngaithla ang che u.’(Jeremia 29:12) *Mamawh inphuhruksakna :‘Choâk hi, a note eitûr tlachham a, Pathian hnêna an hram lai leh an vahvaih laiin, tuin nge chaw pe?’(Joba 38:41) *Thununna :‘Fa zawng zawng hlawh thin thununna chu hlawh lova in awm erawh chuan fa tak ni lovin, sawn inni a ni ang asin.’ (Hebrai 12:8)
Ka pa duhtak, I thutiam leh thuhriattirte pawm turin finna min pe ang che. Chatuan a min hmangaihna avangin, i ta kan ni. Amen.
MAJOR MARIE DAVIS CARIBBEAN
Jamaica a piang ka ni a, ka pasal Major Desmond Davis a nen kum 22 chhung Salvation Army Officer niin rawng kan bawl a, tichuan fa pahnih, Abigail leh Jeremy te kan nei a ni. Eastern Jamaica, Havendale leh Kintyre Corps ah rawng kan bawl mek a, Divisional Secretary of Women’s Ministries mawhphurhna ka la tel bawk a ni. Thian thar siam nuam ka ti a, inkhelh leh intlansiakte hi hmuhnawm ka ti hle thin a ni.
Tin, Ruthi chuan,“Nangmah then tur che leh nangmah zui lova haw leh tur chuan min thlem lo hram hram rawh; I kalna apiangah ka kal anga, I riahna apiangah ka riak anga; ichite chu ka chite anni anga, I Pathian chu ka Pathian a ni ang”.(Ruthi 1:16) Bible-ah hian Ruthi bu hi ka ngainat berte zing ami a ni a. Vawi tamtak ka chhiarin, athu hmang hian Pathian thuchah pawh ka lo sawi ve fo thin a, chuti chung chuan, ka chhiar apiang hian thilthar zirtur ka la hriat belh zel a ni. Ruthi bu hian, Lal Isua leh Thuthlung thar buin min zirtir tam ber, midangte ngaihsakna thu hi atarlang chiang hlein ka hria a. Rualbanlote dinhmun hrereng chungin Ruthi leh midangte chanchin atang hian zirlai i zir ho dawn teh ang. 1.IN SIAMREM THEIHNA LEH INZIR PEIHNA(Ruthi1) Naomi chu ramdangah apasal leh fate chan vekin, hmeithaiin a awm a. Rualbanlo ti a sawi tur ni lo mahse, a thil tawn hian ngaihsak ngaitak dinhmunah a dintir a. A thiltawn leh a dinhmun chu inthlak phah dawn lo mahse, midang khua a chutiang taka awm ai chuan mahni khua ngei, Bethlehem lam pan a rilruk ta a. A mote pahnih tan chuan an chhungte hnena haw leh mai a remchan viau laiin, Ruthi chuan api zui chu a thlang ta zawk a ni.
AWMZE NEI ZAWKA KAN TANPUI THEIHNA TURIN, AN KHAWVEL HRIATTHIAMPUI TURA INSIAMREM THEIHNA KAN NEIH A PAWIMAWH HLE A NI. Ruthii insiamrem theihna leh thilthar zir tura a inpeihnaah hian kan zirlai hmasa ber chu a in phum a ni. Nguntakin ngaihtuah ila, rualbanlote ngaihsaka, awmze nei zawka tanpui tur hian, an khawvel hriatthiampui tura insiamrem theihna kan neih apawimawh hle a ni. In chung chhohna kailawn awm tha mumal lovah wheelchair nena kal hautak turzia te, upa lam tan tiang hawl chunga busa lawnkai har turziate hi kan ngaihtuah thiam em? Khawvelah keimahni anga awm turin Lal Isua alo kal ang khan, midangte khawvel hriatthiampui turin, achang chuan Ruthi ang hian, nuam kan tih leh thiambel chin piah lamah kan penchhuah fo angai a ni. 2. TIHTUR ANIHNA PIAHLAMA NGAIHSAKNA(Ruthi2) Israelte dan hian ngaihsak ngaite a dah pawimawh hle a, an dan tam tak hian fahrahte, hmeithai leh retheite ahumhalh tlat a ni. Chuvangin, khawtlanga adaifema awm mekte tanpui theihna kawng an dap hram hram thin pawh hi thilmak ani hran lo. Entirnan;hlawhfa hote’n buhseng lai chuan buh to zawn tur awm miah lovin an seng zo vek ngai lova, mi retheite khawm ve tur an kalsan ziah thin a ni. Hetiang hi Ruthi’n Naomi nena an eitur adapdan kha a ni a, a buh to zawnnaah hian, zirlai dang min siamsaktu Boaza nen an intawng ta a. Boaza hian lo anei a, an hnamdan ang zelin, anei lo zawkte tan buh to zawn tur a hnutchhiahtir a. Chumai bakah, Boaza hian an hnamdanin titura aphut ang paihlam thlengin, hnathawktute chu Ruthi tan buh tam zawk hnutchhiahsak turin ati leh zel a ni.
SAWI HO TUR : •
Rualbanlo ten chona an hmachhawnte hi eng ang takin nge kan hriatthiam pui le? Engtin nge hei aia thuk zawk hian hriatthiamna kan neih theih ang? Kan Bible chang innghahna leh Ruthi bu atanga zirlai kan zir tak ang khan, engtin nge rualbanlote kan ngaihsakna kawngah hian, Kristian kan nih angin entawn turkan siam theih ang?
•
An tih ve theihtawk an tihtheihna turin rualbanlote tan engtin nge kawng kan hawn sak ang?
•
Achang chuan khawtlang ang pawhin, rualbanlote tan hian ti ve tawk hlein kan inhre thin a. Vehbur khawnin achang chuan kan theihtawk tawk kan thawhlawm ve fo bawk a. Mahse, hemi piahlama pen chhuak tur hian kan in peih em? Boaza ang hian, anmamawh tak chantir tura midangte tan melkhat dang kan penna hian eng hmel danglam nge a siam ang le? Ruthi leh Naomi te hi an hunlai khan, tunlaia rualbanlo tam takte ang maiin, hmeithai chanchhe tak an ni. 3.AMAN PEK INHUAMIN(Ruthi3&4): Naomi hian, dan tlawhchhana atihtheih dang awm a hre leh ta, laichin, thisen inhnaih an nihna zawnah, Boaza hian Ruthi hi nupuia aneih chuan an chhungkaw harsatna leh zahna lak ata chhanchhuahna duhawm tak ani dawn tih ahria a. Boaza’n thil awmzia alo hriat veleh a tihtur dik tak ti ve nghal chat turin Ruthi hnenah thu atiam ve nghal a. Boaza tan chuan a sawichhuah tawh chu hlenchhuah ngei tur a ni nghal tawp mai a, Ruthi hnena thu a tiam ni la lain, a tihtur chu ati ve nghal a, Ruthi chu nupuiah neiin fa te an nei a, Naomi chu an enkawl ta zel a ni. Boaza chuan sawi mai a duhtawk lovin, Ruthi leh Naomi tanpui tur hian aman pek inhuam tak chungin, a tihtur awm apiang abawhzui nghal zela, buh to zawntir mai a duhtawk lovin, ama nun leh awmdan inthlak dawrhin an mamawh leh chan tur tak an chan thlengin a tihtur ahlen zo a ni. Midangte tanpui kan tih hian, eitur leh pawisa pek mai a duhtawk lova, an dinhmun chawikan nan tihtheih awmte hriatsaka tanpuina pek hi a pawimawh khawp mai. Rualbanlote phak tawk leh tihtheih tawk tidanglam turin beisei a sang hran lo a ni mai thei. Mahse, an hun tawn leh hmachhawn mek chu tihdanglam theih a ni. Kan sawi tawh chu hlen chhuakturin inpumpekna awmtel zel angai fo thin a. Achang chuan, kan nunah midangte an len ve nan, kan nuam tihchin pel hreta ke kan pen atul fo thin bawk a ni. Min puitu atan Philippi2:3-4; Galatia6:2 te hi chhiar ila.
Aw Lalpa ,achang chuan rualbanlote lak atanga inthiarfihlim mai hi kan nunin achak fo thin. Khawngaihtakin rilru inpe, tihtur anihna piahlam thlenga thawk peih reng fo leh, aman pek huam thin thinlung min siam ang che. CAPTAIN MARTA GOVERNO SPAIN AND PORTUGAL
Captain Marta hi Portuguese niin, Salvation army officer a ni a. He thu a buatsaih lai hian, Spain and Portugal Territory-a, Adult Day Care Center, Porto-ah Director niin rawng abawl mek a ni. Pasal neiin fanu kum 7 mi an nei a, rawngbawlnaah zirtir hna hi nuam ati em em a, In tuaithar a duh chang chuan tuipuikamah Pathian nen inpawlna hun hman a duh fo thin a, chawlh hmanga Tuifinriat kama intih thawvente hi nuam ati ve hle thin.
Chuvangin, Krista chuan Pathian tih ropuinan alawm che u ang bawk khan, inlawm tawn rawh u. Hnamzia leh nunphung chi hrang hrang kara chona hmachhawn theihte hrechiang tur hian, officer fa ni a kan lo seilenna hmunte tluka hmun tha hi a awm chuang awm lo ve. Kan nu leh pate’n insawnna thupek an hmuh rual rual a, kum thum dan lek leka mutbu telzel ngai thin, hmuntharah pawh, rei lotea tlangnel zung zung thei nih ngai dinhmuna kan din hunte kha ka hre reng thin. Mahse , hei hi awm hmun sawnin chona min siam len ber erawh a ni lo. Chona lian tak ni zawk fo thin chu, kan hriat ngailoh nunphung leh chindan hrang hrang kara khawtlangin min beiseina leh thalai kan nihna zawna nun zalen tak neih duhna awm ve te inkhairualtir tuma kan beihnate kha a ni awm e.
PATHIAN FATE KAN NIH ANGIN, PATHIAN THLIRNA TAWMPUI TURA KAN THLARAU MIT MIN MIN TIHMENSAK TURIN AHNENA KAN INHLAN FO ANGAI THIN. Puitling ka nih thleng hian, hetiang hnam nunphung leh zedang daiha tawnhriat hrang hrang hi ka la nei zel a. Kumhnih chhung chu khawtlang hmasawnna lama kan rawngbawlnaah, thalai rual kaihruaitu niin Bangladeshah India ram ri depah ka awm a. Mihang, samkir bup mai, Kenyan awphawi ngat maia saptawnga tawng ta chu, khawihmunah pawh ka langsar nalh mai thin a. Home visit neia kan chhuahvah changa min en tur ringawta naupang thingkunga an lawn tai tai thinte kha ka la hrereng mai. Mi tamzawk kha chuan African an la hmu ngai lo a ni chek ang, ka kalna apiangah min zui dul dul zel mai a ni. Thawnthu bua kan chhiar fo thin ang mai kha a ni nain, ataka ka thiltawn ngeite’n ‘midangte’ tih thupuia kan hman mekah hian hnam hrang leh nunphung hrang daihte min thlunzawm dan erawh a thukin a inrem em em thung a ni. Kristian kan nihna zawnah danglam deuh ni a kan ngaihte lakah pawh Pathian thiltum kan hriatthiam tlat angai a. Pathian thupek angin, chi hrang, hnam hrang awmkhawmte kan pawm thiam vek apawimawh hle mai. Rom15:7 hian Pathian hnena fakna leh chibai bukna hlan chunga inlawm tawn turin min hrilh a. Khawvel thlirna zawna chi hrang, hnam hrang kan nihnate, danglamna kan neih kan hriat dante hi Pathian ropuina tarlanna anihna ang hian kan hmuin, hetiang zawng hian midangte hi kan ngaihtuah ngai em? Helai Bible chang hi ngun taka kan chhiar chuan, midangte laka kan rilru puthmang tur min kawhhmuhtu a ni tih chiang takin ahriat theih a ni. Midangte laka kan rilru puthmang hian kan chhungril nun apho langa, tunge kan nih a hrilhfiah thin. Tui chunga lungvawm a sawt tleu zawr zawr thei ang mai hian kan pawnlam nun langchhuak zawng zawng hi kan chhungrilzia sawhkhawk vekte an ni. Rom15:7 thu hi ringtute nundan tur nen ain hmeh em em a ni. Tunlai thalaite hi mahni khawtlang nunphung pangngai leh tunlai khawvelin a ken tihdan phung leh thiamnate nen an thang rual a. Mahni hnam tihdan leh midangte tihdan inbuk tawnna awm reng karah, tihdan, nunphung hrang leh kan inanlohna chu tihdan ngaihhlutsak tawnna leh inpawhna siamna remchangah an hmang hlauh thung a ni.
Engtin nge kan lo ngaih ve thin le? Kristan engti turin nge min chhandam a, min lo pawm mai tihte hi kan chiang tawkin kan hria em? Chung chuan midangte laka kan rilru put hmangah danglamna athlen em? Midangte hriatthiamna kan neih hian Pathan ropuina apuang chhuak em? Pathian ropuina turin, Pathian mite nuna nghawng tha tak nei thei danglamna thlentu kan ni nge? Pathian mite zingah, an danglamna avanga daidanna leh inthliarna awmtirtu kan ni zawk? Pathian mite chu Pathian thlirna tawmpui a, hnam hrang leh ze hrang hrangte ropuina hmu thiama, kan danglam ang zela Pathian fakna leh chibai bukna hmun siam thiam turin, kan Thlarau mit tihmen anih theih nan kan tawngtai fo apawimawh hle mai. Hnam hrang hrangte ziarang lo lanna ei leh in, lam dan, inchei dan leh hla thluk danglam tak takte hi ka hlimpuiin ka lawm em em a. Midangte chu Pathian ropuina tarlanna leh A hming thianghlim chawisanna hmanrua anni tih hmu fiah a, kan danglamna inpawmsak tawn turin Rom15:7 hian min fuih nasa hle a ni. Hnamze hrang leh ziarang mil zela Pathian chibai bukna siam tura hma la-in, khawvela hnam hrang hrangte tan huaisen takin kan din fo a pawimawh a, hnam hrang, ze hrang nihna avanga hleih neihna leh inthleina awm thin te tih tawp anih theih nan taima tak leh rinawm taka kan beih apawimawh a ni. Mi hang ka nih avang hian thleihran ka tawh fo tawh rualin, ka vun rawng avang vek hian lawm pawh ka hlawh ve fo bawk a ni. Bangladesh-a ka tawn hriatte hi chi leh chi inthliarna lam thil a ni lova, ka danglamna avanga Pathian hming chawimawina tura entirna ka han pek maite an ni. Mi hang ka nih hi ka ngaih pawimawh ber a ni lem lova, mahse, Pathian hian Bangladeshah hian, amite’n Pathian an hmuh a, amah nen intawhna nung an neih theihna turin anni tana midang lam hi min tir ta ni hian ka hre thin. A vawikhatna atan vur tla hmu ve turin, tumkhat chu Krismas laiin USA ka tlawh ve hlauh tawh bawk a.Thingkungah te, mualzawl leh kawng sira vur awm nghukte chu an mawi dan adang dai hle mai. Kawt zawl vurin akhuh lukte chu hmuhnawm hi ka ti em em mai a, thenkhatte phei chuan vurin akhuh thingkungte chu eng chi hrang hrang hmangin an chei mawi bawk a. Ka thlasik kawrlum hak chu ka inhmeh ve hlein ka hre na a, ka thil hmuh mawi takte nen chuan han khaikhin chi rual a ni lo. Kawngsirah chuan Pathian hnenah, khawvel dang hmu tura kawng min hawn sak avang leh kan American thiante hmuh ang min hmuhtir ve avang chuan lawmthu sawiin ka ding ta ngawt mai anih kha. An tana thil naran ve mai kha, ka tan chuan Pathianin hun remchang leh tawnhriat hlutak min siamsakna hun hlu a ni a. Thil danglam tak, thlarauva Pathian chibai bukna hun leh hriatpuina nung tak, Kenya-a ka thiante hnena sawi tur min siamsaktu a ni. Vawikhat chu Kenya-ah midangte’n ka tawn ang chiah an tawn hi ka hmu ve tawh bawk a, ram danga mi ka thiante, Giraffe Center- ka tlawhpui tum a ni nghe nghe. An hmel a mak tihna leh lawmna eng lo chhuak te, Pathian thilsiam ropui an hmuh avanga an hriatpuina thar dawnte kha engmahin a hen lovang, thil naran mai ni a ka lo ngaihte chu ngaihtuah chianga, hlima lawm turin ka rilru min siam tharsak a ni. Rom15:7 hian hnam hrang, zehrangte inkuahkhawm tur kan nihna min zirtirin kan danglamnaah pawh inpawmtlang turin min ti a ni. Kan danglamna leh inan lohna hrang hrang karah Lal Isuan min pawm duh vek tih hrereng chung hian midang kan la sawisel fo dawn em ni? Kan nunte, kan rawngbawlna huanga mi chi hrang hrang Lalpan min pekte hi han ngaihtuah ila, Pathian chuan tum neiin heng hmunah hian min dah a ni. A ropuina leh a chungnunzia tarlanna turin Pathian chuan mi chi hrang hrang, ze hrang hrangte min hual vel tir a ni.
SAWIHO TUR: * Eng ang takin nge ka rawngbawlna hmun amite lakah hian ka danglam le? He ka danglamna avang hian Pathian an fak em? * Engtiang kawng in nge keimah ngei pawh hian ka rawngbawlna hmun a chi hrang, hnam hrangte avangin Pathian ka fak thin? * Rom15:7 hmang hian, rawngbawl tura min kohnaah hian Pathianin azia leh a duh dan engtin nge min kawhhmuh le?
Aw Lalpa, kan hnenah i thunung i puangchuak a, I thilsiam ropuite, hnam hrang leh chi hrang hrang i siamte hi i ropuina tizual tur leh chawimawina kan hlanna tur che a ni tih min hriattir avangin kan lawm e. Kan hruaina mamawhtute tan, he hriatna hlu tak malsawmna kengtu hi kan nih theih nan min tanpui ang che. Lalpa Isua hmingin kan dil e. Amen.
MEBLE VILIKA BIRENGO KENYA EAST
Meble Vilika Birengo hi International Soial Justice Commissionin, Learning and Impact Specialist kan neih a ni a. Major Daniel Birengo(PG) leh Major Mary Birengo(PG)te fa pasarihna a ni. Trombone a ham thin a, mezzo soprano(soprano leh contralto inkar)aw mawi tak anei a, Kenya Conservatoirof Music, Nairobi-ah resident conductor a ni mek bawk. BSc(Leadership and Management)zo anih bakah Monitoring and Evaluation-ah MA a zo bawk a ni.
Ruaitheh hun chuan pachhiate, piangsualte, kebaite, mitdelte sawm zawk ang che; tichuan, chung ang chuan rulhna tur che an neihloh avangin i eng a thawl ang; mifel thawhleh hunah rulh leh i ni dawn si a...
KOHHRANIN KAWNG A SIALSAK LOH AVANGIN, PATHIAN LALRAM A DAWHKAN KILVE PHA LO TAM TAK AN AWM MEK A NI. Khawtlang leh kohhran inpawlhona huanga lengpha meuh tawh lo te zingah hian a tam ber chu rualbanlote hi anni tih hi kan ngaihtuah ngai lo maithei a. Lal Isua lo pian hma atang daih tawh khan khawtlang a he intluktlanlohna leh inthleina lian tak hi alo awm tawh reng a, heng thil hi uluk taka ngaihven chungin,thahnemngai taka zirtirna leh rawngbawlna Lal Isuan a kalpui dan pawh chanchintha buah te hian hmuh tur tam tak a awm reng a ni. A thu ngaithlatute chu midangte-thlei hran te, an ka hupsak mek te, khung hrante leh duh lohte- tan hmun kian turin a hrilh nawn fo a ni. Khaw tinah hian rualban lo nun khawhar, tawngthei lo, an thla ngam ve na tur duh ngawih ngawih sawi tur kan hre fur mai thei a. Marka10:46-52 ah hian mi pakhat ngaihsak hlawh lo, ngawi tura nawr luih chanchin leh, chutiang mite tana hun pe thei lo, khawngaihna leh dawhtheihna nei miah lo ten, vantlang zing ata an nawr chhuah mek thu kan hmu a ni. Jeriko khua ami Bartimaia hi mitdel a ni a, a rualbanlohna chuan vantlang zingah pawn lam mi ang maiin a nawr chhuak nghal tawp mai a. Khawiah mah thla ngamna tur emaw, neitu nihna a nei lo. Khang hunlaia rualbanlo tam takte ang tho khan, a dam khawchhuah nan, nitin kut a dawh a, thutna hmun bikte pawh a nei hial a ni. Nimahsela, rinloh tak maiin, kawngsira a kutdawhna hmunah ngei chuan, nun inthlakthlengna leh a chak thar lehna ni a tawng ta. Marka10:47 ah chuan; Nazareth Isua a ni tih a hriat veleh,“Isu Davida fapa mi khawngaih rawh” tiin alo au ta a, tih kan hmu a. “Davida fapa” tia a au hian mitdel hian Lal Isua chu Messia ngei a ni tih rinzia a nemnget nghal a ni .A bul vela mite chuan a au thawm chu an ning hle mai a, a chet dan chu tha lo hlein an hria a ni chek ang, an khap a, ngawi turin an hau va, nimahsela “Isu Davida fapa ,mi khawngaih rawh!” ,tiin a au zual sauh va. Isua chu a ding a, a han koh tira(marka10:49),a zirtirten an han koh chuan, a zuang thova, rang takin Isua hnenah alo kala, Isuan,“I chungah eng tia ka tih nge i duh”(v-50) tih thu tawite hi alo zawt a. Beiseina nen, Bartimaia chuan tawitein, “Zirtirtu, hmuh theih ka duh” tiin Isua chu a lo chhang var a ni. Thil tamtak a dil thei, nimahsela Bartimaia hian vantlang zinga telh anih ve theihna tur leh neitu taka a awm ve theihna tur, mit varna a dil a ni. Lal Isuan ati dam a, tichuan kalkawngah chuan Isua chu a zui ve ta nghal a ni. Hetia han ngaih mai chuan, Bartimaia leh Lal Isua intawn thuah hian mitdel tih dam leh a mitvar tak thute hi thil chhinchiah tlak ber niin alang mai thei a. Nimahsela, Bartimaia’n
SAWIHO TUR: * Kohhran inpawl khawmnaah rualbanlo, tlangnel taka lo lawi ve an hming sawi tur kan hria em? Hmaih palh leh telhloh an nei em? * Tumloh deuhin engtiangin nge rualban lote hi kan lo ngawihtir thin ang le? Engtin nge an ngaihdan au chhuahpui ve tur hian kan puih theih ang? * 'Eng nge tihsak che ila i duh' ti a zawh tur kan hnaivaiah rualbanlo hriat kan nei em??
mipui zinga Isua a zui ve tak thu han ngaihtuah hi chuan, mipui zingah an telve chu a hun tawna thil chhinchhiah tlak ber a ni mai thei a ni. A tan chuan ala tawn ngailoh, hnawl leh endawng nilova a awm ni hmasa ber pawh a ni mai thei a ni .A hma a amah hnawltute zinga telve theihna a nei ta nghal a. Mit varna chuan neitu nihna a pe nghal bawk a ni. Helai hmuna thlarau damna leh rilru damna a chan hi han ngaihtuah vang vang hian, kan tunlai khawvela rualbanlo tam tak, biak ina thleng pha lote hian Lal Isua zui tur a mi pangngaite ruala kalve theih an va han chak dawn em. Luka 14:12-14 ah hian Lal Isua hian Pharisaite chungchang a sawi a. An ruai thehnaahte chuan a rulhna tur nei, milian leh mi thate sawm nuam an ti thin a. Lal Isua chuan an en kual vela, mikhualte’n thutna tha an thlang tih pawh a hmuh hmaih lo a ni. Tichuan sawmtu hnenah chuan, 'Chhunah emaw, zanah emaw ruaitheh hunah i thian te, i unau te, i laichin te, i veng hausate chu sawm suh ang che, chutilochuan an sawm ve leh ang chia, an rul leh kher ang che. Ruai i theh hunah chuan pachhiate piangsualte, kebaite, mitdelte sawm zawk ang che; tichuan chung ang chuan rulhna tur che an neihloh avangin i eng a thawl ang; mi felte thawhleh hunah rulh inni dawn si a', a ti a. Kohhranin kawng a hawnsak loh avangin Pathian Lal rama dawhkan kilve pha lo tam tak an awm mek a ni. Lal dawhkan kil chuan, rorel pindan atanga thuchhuak kan ngaichang ang mai a Pathian thuchhuak ngaihchan ngun ngai a ni a, a chang chuan hahthlak angin a lang fo thin. Nimahsela, a hma a tlawm tur leh a Lal ram beisei tlat turin min kova. Kan thutna hmun chuan thil tamtak a sawi a, mi kan hui khawmte hian kan thlarau tan a ro kan khawlte an tarlang bawk a ni. Midangte tan hmun i siamsak hian an thlarau leh an rilru chu eng ang takin nge i tuam damsak tihte hi han ngaih tuah teh’. Pa, fapa leh Thlarau Thianghlim, thinlungin i hnen lam kan rawn hawi hian, kan dawhkan te midangte hnen lamah her ve turin min pui ang che. MAJOR NANCY HELMS USA WESTERN
Major Nancy Helms hian fa pali leh tu pali nei tawhin, tuipui leh a kam velte a ngaina hle a, eilehin lamah pawh, chocolate chungchang bikah, enfiah thiam bik (expert judge) ni thei khawp a ni a, englai pawha hmasawnna hmuh tur chhawp chhuak thei reng mi a ni bawk. Salvation Army Officer niin, tunah hian USA Western Territory-ah, Territorial Spiritual Formation Resource Officer leh, Territorial Disabilities Ministries Director a ni mek a. A fa pahnihna Camern hi rualbanlo a ni a, hei hian rualbanlo ten khawtlangah leh kohhranah neitu nihna leh thla ngamna anneih leh an telve a pawimawhzia a hraitthiampui theihna turin nasa takin a pui a ni. A fapa hian rinna chu hmangaihnaa lan chhuahtir hi thil pawimawh tawp anihzia a hriattir thin a ni.
“Hmangaihna….a che mawi lo lova, mahni hma a sial lova,a thin ur duh lova,sual lamah a ngaihtuah lova;” Mahni hmasial lo hmangaihna chuan midangte ngaihsakna a nei reng thin a. Kan chhungkuaah pawh hian mahni hmasial lo hmangaihna-a kan indawm tawn chuan, kan in chhung chu buaina lakah a fihlim bakah, Lal Isua kan chawimawi a lo ni dawn a ni. Amah ngei pawh kha rawngbawlsak tur ni lovin,rawngbawl tur leh mi tam tak tlan nana a nun pe turin a lo kal a ni si a. Midangte ngaihsak tura in pe ngai lo nun chuan nun awmzia a pawh pha taktak thin lova. Pathian chuan midangte tanpui turin min siam a, eng emaw tal a tangkaina nei tur leh, mahni chauh inngaihtuahna aia zau leh lian zawk daih damchhan nei turin kan thinlung hi a buatsaih a ni. Vawikhat chu Petera leh Johana chu tlai lam Pathian chibai buk hunahTemple-ah an kal a. Mipakhat, piantirh atanga kebai chu Temple kawngkhar ‘Mawi’ an tih bulah chuan mite hnenah kut a dawh turin an rawn hruai a. Petera leh Johanate pawh chu pawisa a lo dil ve ta ngei a. Petera leh Johana chuan an en renga, Petera chuan,“Min han enteh”atia, chu pa chuan engemaw beisei nei takin anni chu a han en a. Petera vek chuan,“Tangka leh rangkachak engmah ka neilo, nimahsela ka neihchhun ka pe ang che, Nazareth Isua hmingin kein kal tawh rawh”, a han ti a, a kut dinglam a chelh a, a kaihthawh rual rual chuan a ke te leh a kheimit ruhte chu a lo chak tha nghal a. A zuang thova, a kein a kal thei nghal ta der mai a. Tin, ke a kal leh zuang zuang chung leh Pathian fak chung zelin Pathian biak inah chuan a zui lut ve ta zel a.(Tirh3:1-8).
Chona hmachhawn mek, midangte tanpuina beiseia lo thlir reng thin mi i tawng tawh ngai em? Petera hian hetiang mi a tawn tum khan, Johana nen chuan kutdawhin a lo hmuh a, alo thlir ngeina turin a kiangah an ding vang vang anih kha. An thiltih hian kutdawh chu an zawlpuiah a chawisang a ni. Thiante u, zirtir rah chhuah nei nih kan duh chuan, mimal takin midangte chu kan pawh a ngai a, an dinhmun leh nihna dah thain, mi zawng zawng huapzo leh ban phak a kan awm fo a ngai thin. A dawt lehah chuan, Petera chuan pawisa nei miah lo mahse, a neih chhun a pek tur thu, kutdawh chu a hrilh ta anih kha. Eng nge a neih? Lal Isua a nei alawm. Midangte pek tur hi eng nge kan neih ve le? Petera leh Johana ang mai hian, tangka leh rangkachak kan neih miah loh ni a awm fo maithei, nimahsela Lal Isua kan nei a, amah la hre lo leh Lal leh Chhandamtu a la pawm lote hnenah Lal Isua chanchin hrilin, kan neih chu kan pe chhuak thei a ni.
MIMAL TINTE MIDANGTE TAN: Kan nitin nun leh thil thleng tinrengte hi pawimawh lo leh hlutna neilo engmah a awm lova, Pathianin min hman a duhna nen eng emaw talin inzawmna an nei vek a ni. A chang chuan pek chhuah tur pawh nei ve mang lo ni hialin kan inhre fo thin a, nimahsela, midangte ngaihsak tura inpekna leh thuawihna kan neih phawt chuan midangte mamawh chu kan mamawh leh duhzawngte aiin kan ngai pawimawh zawk thin alo ni. Kan nuna thil thlengte hi Pathian hmanrua leh a chhiahhlawhte anni tih ringtlatin pen chhuak ila. Amah a innghat tlat chungin Pathian min hruainaah kan thinlung thlektir bawk ila. 1Lalte17:8-16ah pawh hian hmeithai hian neih alawi nei tawh lo mahse, Pathian a rin tlatna Atanga a thiltih avang chuan Pathian hnen atangin tamtak a hmu let thung a ni. ‘..Elija sawi ang chuan a va ti a:tin, amah leh a chhungte leh Elija nen chuan ni engzat emaw lai an ei a. Elija hmanga a sawi Lalpa thu ang khan chhangphut bel chu a ruak chuang lova, sahriak um pawh a kang hek lo’.(v-15,16) Hengte hi ngaihtuah zui ila: Lal Isua chanchin hrilh a, a hnen hruai thleng tur a hun in pe si lo hian thlarau bo engzat nge kan lo hmachhawn tawh le? Pathian hian i mamawhte a phuhruk hma che in emaw, i mamawh a pek rual che hian? Midang mamawh a phuhrukna hmanruaah a hmang duh che tih i ngaihtuah ngai em?` Pathian chuan heng kan nitin nuna thil thlengte hi kan thinlung a lama hip nan, kan ngaihhlut zawng a thlak danglam nan, kan nun siam that nan, kan ngaih pawimawh leh kan thil tum sawh sawn a, kan rin leh kan hlimpui thilte thlak thleng nan a hmang thin. Pathian chuan fiahna kan hmachhawn fo thinte hi rawngbawlnaah midangte tan a min hmanna hmanruaah a hmang fo thin a ni tih hi kan vawn tlat a pawimawh hle a ni. Elija tlakchhamna kha hmeithai leh a fapa tlakchham phuhruk nan Lalpan a hmang anih kha.
ZIRTIR, RAHCHHUAH NEI NEI NIH KAN DUH CHUAN, MIMAL TAKIN MIDANGTE KAN PAWH A NGAI A, AN DINHMUN LEH NIHNA DAH THAIN, MI ZAWNG ZAWNG HUAPZO LEH BANPHAK A KAN AWM FO ANGAI THIN. Hei hian mahni tan chauh kan nung lova, midangte tan a awm fo tur kan nihzia min hriatnawn tir a ni. Krista anna kan tih hian, kan natna hmunah pawh, midangte ngaihsakin, engtin nge Pathian hman theihah kan awm ang tih kan ngaihtuah fo angai a ni. Midang ngaichang lek lovin, kan
SAWIHO TUR • •
Thlarau bo engzat nge i kiangah awm a, Isua chanchin i hrilh ngai hauhloh le? Pathianin i mamawh a phuhruk hmain emaw, i mamawh phuhruknaah emaw, mi dangte mamawh phuhrukna atana hman a duh phawt che tih i ngaihtuah ngai em?
tana tha tur chauh ngaihtuahna nen hian vantlang zingah a tal theih viau mai. Ka tana tha ber tur, ka hna a hamthatna ka neih theih dan tur, ka hlimna tur, ka himna tur, ka pawimawh tih ringawt ngaihtuahin a awm theih a. Mahse midangte kan ngaihsak dawn chuan mahni pawimawh ngaihtuahna piah lamah midang pawimawh kan thlir tel sak angai fo thin. Lal Isua chuan midangte ngaihsak a a hnung zui turin min ko a ni.
Aw Lalpa Isu, I zirtirten tumah thlei hrang lova, midangte tan an inpe ang khan ngaihtuahna dik min siamsak la. Midangte kan ngaihsak loh fo thin avangin , midangte dah pawimawh thin thinlung nei turin min pui ang che. Midangte rawngbawlsak tura kan beihna zawng zawng hi i hmangaihnaa chhun khah lo ni vek rawhse. Amen
MAJOR RACHEL KANDAMA ZAMBIA
Major Rachel Mwiinga Kandama hi kum 2005 a commisioned, ‘Visionaries session’ zing ami a ni a.Corps ah te,training college leh THQ leh DHQ appointment hrang hrangah te a thawh hnuah, tunah hianTerritorial Youth and Candidate Secretary a ni mek a ni.Social Workah diploma course a zo tawh a, pasal neiin, fa pathum, Kalinda kum17 mi, Joshua kum7 leh Emmanuel kum3 mi te a nei a ni. Pathian faka zai leh lam nuam ati em em thin a ni.
Joba chuan nun nuam tak a nei a. Fa sawm lai neiin Thian tha tak tak te, chhiahhlawh tam tak leh hriselna tha tak nen hausakna ropui tak a nei bawk a. Mahse, nikhat thil thuah a chan ta vak mai a, a nupui duhtak chu a bulah la awm hlauh lo phei sela chuan engkim a chan deuh thaw tur a ni. A tan thlamuantu a nih i beisei pui ngeiin ka ring. Mahse, Joba nupui erawh chuan, "I ngai rengin em ni i awm dawn? Pathian chu sawichhia la, thi la a ni mai" a ti a. (Joba 2: 9) Mi fuih phur chi chu a ni lo kher mai! Joba nupui hi kan khawngaih ve tho mai thei, a fate a chan ve tho va, a in leh hausakna zawng zawng nen. A rilru nat lutuk Pathian chunga a tihlan ve na te pawh a ni thei. Joba hian amah puitu thian pathum a nei a. An thiltih hmasak ber chu ngawi renga a bula thut a ni a. Chutichuan, ni sarih leh zan sarih leiah an thut pui a, tumahin a hnenah thu kam khat mah an sawi lo; a natna chu na em emin an hria a ni. ( Joba 2:13) A bik takin kan hmelhriatte’n beisei loh taka thih lungngaihna leh channa nasa tak mai an tawrh laiin, eng thlamuanna thu nge ka sawi ang tiin kan in ngaihtuah thin ngei ang. Joba thiante ang khan chung huna an tana ngawi renga lo awm ve ngawt pawh kha rawngbawlna thiltithei tak a ni, mi a chanchin lungchhiatthlak leh thinurna te i lo ngaihthlak hian i ngaihtuahzia i lantir tihna a ni. Ngawih chuh theihna hian kan hnena Thalrau Thianghlim thusawina tur hmun awl a lo pe a ni. Joba thiante'n a dawt leh a an tih chu amah fuih a ni a, "I thuin tlute a tungding a, khup zawite chu i ti chak a" ( Joba 4: 4) Ti hian an sawi a 'Tunah thil duhawm lo tih kan hria, mahse hun kal tawhah mi tam tak i tanpuizia kha hrereng rawh' tiin. Mi lungngai takte hnena rawngbawlsakna neih hian an hun kal tawha Pathianin anmahni a awmpui dan leh anmahni kaltlanga midangte tanpui tura Pathian hnathawh hriattir leh te hi a tangkai thei viau ang. A chang chuan hun kal tawh ten rilru hahdamna leh phurna min pe thei a, nun hi a harsa reng lova hmalam hunah beiseina a awm tih min hriattir thin a ni. Tichuan, Joba thiante chuan hetiang hian thurawn an pe a: 'Kei zawngin Pathian lam ka zawng anga, Pathian hnenah ka chungthu ka kawltir ang' tiin. ( Joba 5:8) Joba thiante khan Pathian zawnga tawngtai turin an hrilh a. Mi lungngai leh rilru hnualte hnena rawng kan bawlsak hian Van lam hausakna ropui tak auh tur kan nei a. 'Anin a ngaihsak thin che u avangin in manganna zawng zawng ama chungah nghat vek rawh u' tiin zaidam takin kan thiante kan hriat nawn tir thei a ni. ( 1Pet 5:7). Vawi tam tak tawngtaina hian rilru hahdamna leh thlamuanna te chu mi lungngai, rilru hnual leh hlauhna nei( Anxiety) te tan a thlen tawh a ni. Hetih hun lai tak hian, Joba nun awmdan tak chu: 'Ka mutin "Engtikah tak tho ang i maw' ka ti a; mahse, zan a rei em em; khawfing chah thlengin ka let ka let a. Ka ning hluah hluah, ka nung rei lovang; ka awm awmin ka awm ang e, ka nite hi engmah lo anih hi" ( Joba 7:4,16)
SAWI HO TUR : * Joba nupui leh thianten Joba an chhan dan sawi ho ula. Eng nge tangkai leh tangkai lo? Mi dinhmun harsa tak tuarte an tawrhna avanga an tliah hnawp lai hian engtin nge i tanpui ang? * Tunah hian i thiante zingah hun harsa tak tawng mek i hria em? Anmahni aiawhin Pathian hmaah dingin i tawngtaisak thei em? * Nangmah ngei pawhin Depression (Nguaina) leh Anxiety (vei, hlauhthawn nei) i lo nei thei, nun hian awmzia reng nei lo pawhin i hre ve mai thei. Joba anga thian rintlak, biak tur leh tawngtaipui tur i hria em? Kan Pathian chuan kan phurrit zawng zawngte Ama hnenah nghat turin min duh a, min ngaihsak em vangin.
Joba chu muhil tha thei lovin, a let a let a, lungngai takin a chungchang thu chu zankhuaa ngaihtuahin a meng reng a. Fianriala awm daih te a chak a, nun awmze nei lo leh damchhan awm lo ten a hria a. Heng te hi lusunna, channa, depression emaw Anxiety te lan chhuahna chu a ni. Mi tamtakin an damchhung nunah an tawng fo thin a ni. Joba nun hian heng thil hmachhawn dan hi min zirtir a ni. Joba hi beidawnna ruamah pawh Pathianah a beidawng lo. A hun tawngah damchhan awm lo hialin hriat theih mahse, Joba chuan Pathianah a nun a in nghat tlat tih a hria. Pathian chungchangah heti hian a sawi hial a ni, "Mi tihlum hial mah sela, amah chu ka nghak cheu vang; Mahse a hmaah ka kawng chu ka tan ang" tiin (Joba13:15). Joba hian beiseina lokalna a hrechiang a. Mi tam takin hringnunah natna leh beidawnna te an tuar a, an thil tawrhah Pathianin a ngaihsak lo niin an ngai hial thin. Mahse Chanchin Tha ziak kan chhiar chuan, Isua chu tuartu mipuite khawngaihnain a khawih ve fo tih kan hmu. Lazara thlana Isua tap kan hmuh khan Pathianin kan nate min tawrhpui takzet tih a lantir a ni. Lungngaihna leh thinurna kan tawn mek lai pawh hian Pathianin min ngaihthah ta tihna a ni lo. Kan nat chhan zawk chu sual vanga natna leh khawvel chhe taka kan awm vang a ni, heng vang hian kan Pathian pawh a lungngai ve takzet a ni.
Joba chu chhiatna nasa tak kara a awm lai pawhin "Ka tlantu chu a nung tih ka hre si a, nakinah chuan leiah hian a la ding ang. Ka vun hi tihchhiata a awm hnuin, ka tisain Pathian ka la hmu ang" tiin .Joba 19: 25-26). Hei hi rinna puanchhuahna ropui tak chu a ni - Engpawh ka chungah thleng se, ka tlantu a nung tih ka hria! He thi thei taksa hi tihchhiatin awm mahse, Amah nen kan nung dawn a ni. Pathianin Joba nun hi mi, an nuna hun thim tak tuarte tana rawngbawlsak nan a hmang a. Isuaah kan beiseina kan nghah tlat chuan kan hun thim berah te, kan nun zawng zawngah Pathian chu kan mamawhna zawnah a lo awm zel dawn a ni.
"Mi lungngai leh rilru hnualte hnena rawng kan bawlsak hian Van lam hausakna ropui tak auh tur kan nei a." a." Kan pa vana mi, min hriatrengna leh min ngaihsak avangin lawmthu kan hrilh a che. Kan tlantu i nung reng tih kan hriat avangin kan beiseina i ni! Amen MAJOR ROBYN BLACK AUSTRALIA
Major Robyn Black hi Auburn Corps-ah Corps Officer niin Sydney-ah Area Officer a ni bawk a. A mite leh Isua hmangaih em em tu a ni. Isua hminga rawngbawlna aiin lawmna ropui dang a awm lo tih ring tlattu a ni.
Lemchan pakhat "Inside Out" tihah chuan naupang kum 11 mi, Riley ngaihtuahna hrang hrang Lunghnualna, hlauhna leh thinrimnate a neih laia a awmdan tihlan a ni a. Riley chuan a rilrua lunghnualna a neih chuan a zang ti kulin hmalam a bawh thin a, rilru chhungril puthmang chu pawnlam awmdanah a lo hriat thin a ni. Hlauhna, Lunghnualna, Nguina kan neih leh tawnte hian kan taksa awmdan( Posture) a hril fo thin a. Luka 13: 10 - 17 ah hmeichhe pakhat chungchangah kan hmu a. HMEICHHE KUN RENG ( Luka 13: 11): Hmeichhe pakhat chu kum 18 lai mai ramhuai man a awm a, a kun reng a, a ding ngil thei lova. Hetianga taksa awm reng ta chuan a rilruah nguina, in dah hranna, zahzumna leh in ngaihhniamna te a neihtir a. Keini pawh harsatnate’n min chimpil lai hian midangte nen in tehkhinin a rilru ang hi kan pu ve thin em? Mahse he hmeichhia hi kum 18 lai a tawrh hnuah chuan Isua nen ropui taka an in tawh hun alo thleng ta.
'Pathian tihdamna chuan taksa mai piahlamah Thlarau leh rilru damna a thlen vek a ni' ISUAN MIDANGTE A NGAIHSAK ( LUKA 13:12 -13): A. Isuan a hmu: Isuan mipui tam tak karah he hmeichhe mamawh hi a hmu thei. Chumi atang chuan Isuan min ngaihsakin kan mamawh a hria a, kan natnate chingfel turin min tawrhpui ve tih kan chiang thei ang. B. Isuan a ko: Bible-ah a hming sawi lo mahse, Isuan a ko tih kan hria, chu chu a pawimawh ber. Lalpan min koh hian, min hrechiang a, kan nitin nun buainaah hian kan tan hun a pe phal a ni. Chuvangin engkim hretu Pathian chungah innghatin i chawl ang u. Engkim a hre si a. C. Isuan a bia : Isua hmeichhe biak hi a hun laia mite’n an ngaih pawimawh loh tak nimahse, Isua chuan ngaihsakna sang tak pein a bia a ni. Tun hunah hian Pathianin Bible kaltlangin min bia a, hun harsaah min hnemin min fuih bawk a. A chakna a chhun khah kan nih theih nan a thu chhiarin i ngaihven thin ang u. D . Isuan a khawih: Isuan hmeichhia hi a hmu a, a ko va, a biak bakah a kutin a khawih a. A nun zawng zawng thlaksaktu khawihna duhawm tak chu. Chutiang taka Lalpa khawihna danglam bik tak hretu chu mi engzat nge awm che u? Isua kan pan chauhvin chu a khawihna chu kan hre thei dawn a ni. Tichuan midangte pawh malsawmna thlen thei turin kan khawih ve thei dawn a ni. E. Isuan a tidam: Hmeichhia chu kun rengin a kal tawh lo; a taksa awmdan a danglam ta. Ngil takin a ding thei ta a, a hmel lan dan chuan lawmna leh mak tihna nen Pathian a fakin a chawimawi ta a. Zahzumna chu lawmna hla mawiah alo chang a. Pathian tihdamna chuan taksa mai piah lamah rilru leh thlarau damna a thlen ve a ni; Thlarau leh rilru damna a ni.
SAWIHO TUR: * Pathianin i nuna thilmak leh ropui a tih kha ngaihtuah la, i tawngtaina a chhante nen. Engtik nge i nuna a tihsak tawh zawng zawng che avanga lawmthu i sawi hnuhnun ber? * Tuna i taksa awmdan kha ngaihtuah la, i chhungril nihna tak phochhuaktu a ni em?
Sakhaw mi vervek leh thinur (Luka 13:14-17): A. Synagogue-a hotute chuan Isuan Sabbath ni a mi a tidam chu an ngaithiamlo khawp mai, chubakah thunei tak dinhmuna a awm avangin. Mi thenkhat chuan Pathian mite dodalin an thlarau mit an men tir duh lo tlat thin reng a ni. B. Synagouge hruaitute hian ngaihdan dik lo vawn an nei a. Midang ngaihsak leh an mamawhte pek ai chuan Sabbath serh an ngaipawimawh a. Isua erawh chuan "Sabengtung leh Sebawng emaw a chaw eina ata phelhin, tui intir turin in hruai chhuah theih chuan engvangin nge hmeichhe phuartu hi ka phelhsak loh bik ang? a ti a ni. C. Isuan amah hnialtute chhan let nan tawngkam chang tak mai "Nangni mi vervekte u" tih tawngkam a hmang chu mak an ti em em mai a. Isuan ramhuai man hmeichhia hi a dinhmun a humhim a, amah beitute chu a thuneihnain a ti zak a, mipui hmaah a titlawm a. Mahse mipui erawh chu a thil ropui tih zawng zawng avangin an lawm veka ( NIV ). Kan nuna Pathian thil mak tih leh ropui tak hi midangte hnenah i hriattir ve ang u. Pathianin i nuna thil ropui a tih tawhte han ngaihtuah let la; tihdam i dilna a chhan lai te, i tlakchham laia eitur a pek che pawh, hna a pek lai che nen. Tawhsual laka a venhim lai che leh nangmah beitu laka thlamuanna leh thlipui kara hahdamna a pek lai che khan. Amah chu i hria em? Lawmthu i hrilh em? Amah chu i fak em? Heng zawng zawng hnuah pawh hian i la kun reng nge, i lungngaihna leh mamawh lamah ngaihtuahna muk tak ila hmang, Isua lam en a, Amah ngaithla a, a khawihna che lo hre turin ka sawm tak meuh che a ni. Ka pa, I thiltihtheihna leh min hmangaihna ka hria; min hriatchian avangin ka hmingin min kova, ka mamawhte hriain min ngaihsak ka hria. Ka chak lohna i hria, chutichung pawhin nang chuan min ngaidam a. Nangmah chauhvin i pek theih thiltihtheihna chuan hnehna min chantir la, nangmah chauhvin thlamuanna, finna leh mala ka awm hun pawha thian tur min pe thei tih ka hria, ka hma hun i kutah a awm. Ka din chhuah hunin nangmah fakna lo chang se, Ka chetzia te hi nangma aw hriat leh khawih mamawhtute tana rawngbawlna tangkai leh i hming zahawmna lo ni se. Isua hmingin ka dil e. Amen. MAJOR SARAI ORTIZ MEXICO
Ka pasal nen hian Officer niin kum 25 rawng kan bawl dun tawh a. Messengers of God's Session kan ni a. Tunah hian mi vakvaite riahbuk, Tijuana, North Mexico in ri na, United States-ah kan thawk mek a. Fa pali duhawm tak tak, Isua chhandamtu a pawmtute vek ka nei a, tunu duhawm tak pahnih ka nei bawk. Ka nu leh pa Officer retired leh kum 39 laia rawngbawlna chelh tu te nun hian min hneh em em bawk a ni.
"MIDANGTE" - ISUA NUN SAWIFIAHNA, KAN ZAWM VE ATANA ENTIRNA ' 'Tui leih thintu chuan mahni pawh a inleih thin' (Thufingte 11:25). Galili hi Israel hmar lama awm a ni a. Ramsa leh thlai nunna hnar pawimawh tak a ni. Kum sang tam tak he dil atang hian Sangha te an lo man tawh thin a. Amaherawhchu, chhim lam 105 km maiah hian Tuipui thi a awm thung a. Tuipui thi hi tuipui dang aiin a let kua daihin a al zawk a, a al lutuk avang hian a chhehvela Ramsa leh thlai nunna atan pawh a harsat phah a ni. Engtin nge tuipui pakhat nunna nei a pakhat zawk a thih theih le? Galili tuipui hi hmar lam atangin a lo luang lut tan a, chhim lamah Jordan luiah a luang chhuak a ni. Tui lut leh chhuak a awm tihna a nih chu. Tuipui thi erawh chu a luang lut a, a chhuak ve lo. Tuipui pakhat chuan a dawng a, a pe chhuak bawk a. Pakhat erawh chuan a dawng ringawt a ni. He thudik hi kan taksa chungchangah pawh a dikna kan hria. Kan taksa tana lak luh hi hmanral aia a tam zawk chuan harsatna kan nei dawn tih kan hre thei ang. Kan taksa rihna a lo pung ang a, zunthlum natna, lung lam tha lo leh Cholesterol sang etc. kan neih phah thei a ni. Kan taksa hian insawizawi a, kan tihrawl siam leh thlan ti tla a paihchhuah ve kan mamawh a. Tichuan kan chakin kan lo hrisel ang a. Taksa tana lak luh ringawt chuan natna a thlen thei a, paihchhuah erawh chuan hriselna a thlen thei thung a ni. Pathian thilsiam danah hian mahni chauh in en a, in ngaihsakna chuan thihna, thimna leh natna a thlen thei a, mahse midang tana inpekna chuan nunna, eng leh hriselna a thlen thei. Hei hi kan nunna mai bakah Pathianin kan thlarau nun atan a lungphum pawimawh tak min pek a ni. Phil 2: 6-11 ah chuan "A ni zawngin Pathian anga awma, Pathian tluka awm chu thil thlakhlelh hleih theihah a ruat lo va, mihringte anga lo piangin, bawih angah a insiama, amah leh amah a intitlawm ta zawk a. Tin, mihring anga lo awmin, a inngaitlawm a, thi khawp hiala thu zawmin a lo awm ta a, kraws-a thihna ngei chu. Chumi avang chuan Isua hmingin mi tin - Vana mite, leia mite, lei hnuaia mite nen - an thingthit nan leh Pa, Pathian tihropuina turin, "Isua Krista chu lal a ni" tiin lei tinreng a puan nan, Pathianin ani chu nasa takin a chawimawi ve ta thung, Hming zawng zawnga hming chungnung ber chu a pe ta a" tiin Isua inpekna chungnung tak mai kan hmu a ni. "MIDANGTE"- ISUA NUN SAWIFIAHNA, KAN ZAWM VE ATANA ENTIRNA 'Pathian thu ngun taka kan chhiar chuan Pathianin Kohhran hmasate hnenah kawhhmuhna a pek mawlh mawlh chu, Amah entawn a rawn zuitute chuan midangte an ngaihsak vek tur a ni tih hi. Isua angin naupang atanga upa thlengin, an za a rawngbawlsak tura koh kan ni. Heng Bible thu te hi lo chhiar ila: Phil. 2: 4; 1Korinth 10: 24; Ephesi 5:21; Matthaia 20:28; 'Midangte' tih hi Khawtlang leh ram rorelna danglam tir tumna nun a ni a(Radical life), a awlsam lo a ni. A chang chuan kan khawtlang nunphung nen inkalh chang pawh a awm a,
SAWIHO TUR: * Midang i tanpui hian engtiangin nge nangmah i hlawk? * Isuan Van ropuina engtianga nasa nge a kalsan? Isuan eng anga hlu nge i tan a kalsan? Engtin nge Pathianin a chhan? * Engtin nge i tanghma i ngaihzia i tihlan thin a, chumi chu i hneh dan? * Tun kar chhung hian i thiamna, hriatna, thil neih, hmangaihna leh hun midangte tan i hman theih ang?
achhan chu mahni chauh inngaihtuahna, mahni chauh in ngaihsakna te, ka dikna, ka chanpual, ka nawmna tih ngaihtuaha nun hmangte kan nih tawh hlawm avang hian. 'Midang veina' hian min va cho teh lul em! Tui leih thintu chuan mahni pawh a inleih thin tih thutiam a awm bawk a. Hmakhawsangah Pathian chu EL ROY - Pathian “Hmu theitu” tiin an hre thin a. Pathian hian min hmu a ni. Midangte tana nung te chu lawmman min tiam a ni (Sam 149). Matt 10:42 ah chuan, "Tin,heng mi te tak zinga pakhat hnenah hian, zirtir anih avanga tui vawt no khat chauh pawh pe apiang chuan, tih tak meuhvin ka hrilh a che u, an lawmman chu an chan tawp lo vang," a ti a. Luka 6: 35 'Amaherawhchu in hmelmate hmangaih ula, an thatna tur ti ula, puktir rawh u, beidawng hauh lovin; tichuan in lawmman a tam ang a, chungnungbera fate in ni bawk ang; ani chuan mi lawm nachang hre lo te leh misualte a khawngaih thin. In Pain mi a khawngaih angin khawngaih ve rawh u,' ati a.
Lalpa Isu, vawiinah hian mi, ka tih harh tur te min hriattir la, huaisen taka tanpuina ka pek theih nan min pui ang che. Isua hmingin ka dil a che. Amen.
MAJOR TRACY BRIGGS AUSTRALIA
Kum 30 lai mai chu ka pasal Pathian mi, chenpui nuam leh mi bik tak nen hian kan innei tawh a. Fapa pakhat leh fanu pahnih neiin makpa leh mo pawh kan nei tawh a. Pathian malsawmna dawngin tupa duhawm em em thla 18 mi kan nei bawk a. Ka pasal nen hian kum 27 lai Officer niin nuam ti takin rawng kan bawl dun a. Northern new South Wales-ah Area Officer ka ni mek a ni.
“Tichuan, nangniho hi Krista taksa chu inni a, mimal tin hi a pengte theuh in ni e” (1 Kor. 12:27) Dan naranin - dik taka sawi chuan - he Bible chang (1 Kor. 12:27) hi kohhranah midangte’na thlarau thilpek an dawnte chu eng vanga beng chhi a, ngaihtuah ngai nge a nih tih sawifiah nan kan hmang fo va: a chhan chu thilpek an dawnte chu Kohhranin a theihna zawng zawng sawm khawma rawngbawlna a kalpui theihna atana awmze nei leh tum neia thilpekte chu pek an nih avangin, mi tu mai pawh hi enkawl lai vek kan ni a, kan hlu a ni. Thlarau thilpekte kan hriatthiam theihna atana min tanpui turin zau taka zawhna buatsaih sa (questionnaire) hmanga programme tam tak kalpui a ni tawh a. Mi thenkhat tan chuan, hetiang programme-te hian Kohhran rawngbawlna siam thatna hna thawk turin a pui a, mahse mi tam tak tan chuan, fiahna anga ngaihna an nei a, chhutzui emaw bawhzui a hmalak a ni ngai lo tlangpui. Chutiang programme-a sipai leh Corps Officer anga ka lo tel ve tawhnaah chuan, thil pakhat ka lo chhinchhiah a awm, chu chu fiahna paltlang chak a, duhtute chu dan naranin kum 30 ral kai tawh an ni ber. Kum la naupang deuhte chu hetiang zawhna buatsaihsa (questionnaire) hi chhang tura tih an nihin, an ngaihsak lo emaw an theihngilh chang a awm, mahse chutiang hun a lo thlen chuan fuihna emaw anmahni cho phur zawnga hmalakna a awm ngai meuh lo. Chuvangin, kum kal ta zawnga kan “hmathlir” (vision) inghahna mihringte khan kohhran pumpui a huap zo meuh lo. Zah a hnekin, tuna kum engemaw zat ral hnua ka ngaihtuah let hian, he Bible chang (1 Kor. 12:27) hi kan thupui “Chhuan hrang kara danglamna” tih atan hian kan hmang tangkai theiin ka ring tlat a ni. Krista taksa kan tih hian thilpek hrang hrang belh khawm tihna a ni mai lo va, thilpek dawngtu mi hrang hrang, mihring awmkhawm ho kha an ni zawk. He lai thu hi a fiah zawk nan, “Chhuan hrang hrangte hnena rawngbawlna” (multi generational ministry) tih leh “Chhuan hrang kara rawngbawlna”(intergenerational ministry) tih tawngkam hi hman ka duh a ni. Addock-a chuan hetiang hian a sawifiah, room pakhatah chhuan hrang hrang an awm khawm a, mahse an inkawm tlang lo va, an inpawh hek lo; chutiang hmunah chuan chhuan hrang hrang hnena rawngbawlna (multigenerational ministry) hi a thleng thin. Corps-a Pathian chibai buka kan inkhawm laiin naupangho anmahni tawka an lo thu tlang ve thap thinte hi kan ngaihtuah ngai em? A nih loh pawhin, inkhawm a han zo va, thingpui leh coffee te kan intlang a, coffee leh thingpui in tlangte karah chuan inpawhna tha tak a awm hmel viau; mahse hla tak atanga i lo thlir chuan, kum upa tawhte chuan anmahni kum rual puite chauh an ti ti pui a, nu leh pa fa nei tawh ten an fate chungchang sawiin an ti ti a, rimawi tumtute’n rimawi tumtute bawk an ti ti pui a ni tih i hre thei ang. Chutih lai mek chuan tleirawlte chu kil khatah anmahni tawk tawk a lo inkawma an thu (sit) i hmu bawk ang, chutiang zelin… Tichuan, chhuan hrang kara rawngbawlna (intergenerational ministry) chuan kum bithliah hrang hrang kara daidanna awm thin chu tan tlang emaw tichat turin a fuih a; chutiang hunah chuan mite chuan anmahni nuam tih zawng chauh an kawm tawh lo an kum rual pui emaw an kum ang rual chauh kawm tawh lovin, “daidanna pindan thiatin” an lo inkawm tlang vek tawh thin.
MIDANGTE THLARAU THILPEK NGAIHVENPUI/NGAIHSAK A NGAI
DAWN
KAN
Bible-ah hian chhuan hrang inkara inlaichinna lam entirna tam tak kan hmu thei ang: • Paulan Timothea chu tumahin a naupan avanga ngainep lo turin leh khawtlang mipuite hruai turin fuihin a zirtir (I Tim. 4) • Zanlaiah amah kotu chu tunge a nih tih sawifiah sak ngai Samuela pawh kha Puithiam Elia chuan a kaihruai a, chumi hnuah chuan Samuela ngei pawh chu - unau zinga naupang ber, ama Pa ngei pawhin tlak lova a ngaih- Davida enkawltu leh kaihruaituah a tang leh a ni • Ruthii, Israel mipuite nun dan phung zirtir a, kaihruaitu chu Naomi a ni. Ruthii, Moab rama mikhual kha, Davida Pi a lo ni leh a. Chhuan hrang hrangte’n thil tam tak min pek theihte hmuh kanin, tuna kan chhuan kal mek ten duh leh nghet taka an pawm thilte chu intihthaihna atan hmangin hlauhawm a nih theihna lam chauh kan thlir a. Entirnan: chhuan upa zawk ten “a hmaa mi ang”(status quo) chiah dinna atan kum tam tak an seng a, mahse “anmahni tha chhang dawltu turte” ring ngam lovin an hlauthawng thin. Chhuan naupang zawkte chuan hetiang thlir dan leh ngaihdan hi thil thar leh hmasawnna daltu lian tak a ni tih ngaihdan an nei thung. Bible pumpuiah hian Pathianin chhuan hrang hrang ama tan leh anmahni (mihringte) tan a koh thu kan hmu. Mi dangte ngaihsak a, kohhran huang chhunga mimal tin ten an thil tih ve theihte ngaihhlut sak ang rawngbawlna, chutiang entawn tur Bible in min kawhhmuh hi keini pawh hian kan zawm ve dawm lo em ni? Nangma chhuan ni lo, mi dangte hnen thleng a, nangmah lam indah tha a, anmahni ngaithla a, anmahni hre chiang tur a i fehchhuah hun hnuhnung ber kha eng tik nge ni tawh ang? Mi dangte’n nangmah atang zir tur leh nang pawhin anmahni atanga zir turin eng tik hun kha nge i hman hnuhnun ber? Khawi atangin nge kan tan ang? “Krista taksa chu in ni a, mimal tin hi a pengte theuh in ni e’ tih thu hi in duh ang taka in ngaihtuah let thiam theihna turin Addock-an bul tanna tur hmun thenkhat min kawhmuh a.
BUL TANNA TUR HMUNTE: 1. Pun khawmna/ Kal khawmna (Gathering): Pindan pakhata chhuan hrang hrangte kha khawiah nge an awm tak? Engtik hun lai khan nge an bo diak? He hun hi mite va theng phak rawngbawlna i neihna hun atan leh hriatthiamna i neihna hun atan hman tum la-taksa pengkhat nih inhriatna tuh turin. Thuthlung Hlui huna ruaitheh kha han ngaihtuah mah teh: chaw an in ban tawm a, chutah chuan mi tupawh an leng vek a, lawm an hlawh a, achhan chu Pathian hnam ziarang kha anmahniah lanchhuahtir a nih vangin.
SAWIHO TUR: • • •
Multigenerational leh intergenerational inkara spectrum-ah hian i corps te hi khawiah nge awma i hriat? A bul tanna hmun tarlan te hi en ila: Pathianin eng nge ngaihven hmasa tur a duh che nia i hriat? Hetiang kalphung hi i tan theih nan tute nge i sawipui theih ang?
2. Inlaichinna siam (building relationships): Inzawmna neihpui rawh! Midangte nena in ti ti dun a, sawi tlanna hian, kuminah leh vawiinah hian upate dinhmun leh naupang zawkte dinhmun thuk zawka hriatthiamna a pe che. I tan Krista zirtir nih hi eng nge a awmzia le? 3. Pathian chibai buk uar sauh (enhancing worship): Hei hian Pathian biak inkhawm tih pun emaw inkhawmna dang buatsaih emaw a kawk lo. Corps pum huap thiltihah leh nunphungah ngaihtuahna thar siam a tum zawk a ni: ‘mi tu pawh, kum engzat pawh ni se, he chhungkuaa peng pakhat nih inhriain ngaihngam takin a rawn lawi thei ang, a tul hunah chuan tanpuina a dawng thei ang a, midangten hlawkna an hmuh theihna atan pawh rawng a bawl thei tur a ni. A awmzia chu member tinte hi kan pawimawh vek, a naupang ber atanga a upa ber thleng hian, tichuan mi dangte nen, he chhungkaw mi leh sa ngei an ni tih inhriain, nasa taka inhmang a, tel ve turin remchang an nei tur a ni bawk. 4. Hruaitu nihna dinhmun (leadership): Chhuan tin atana hruaina hna thawk turin mipui kan mamawh tlang vek a. Thuneihna hi mahnia pumbilh mai tur ni lovin, kan zavaia mawhphurhna intawm a ni - mihringte hian eng kum pawh ni mek ila, midangte hnena pek tur leh dawn tur kan nei vek. Thalaite leh thangtharte chu dawhkan kil pui rawh. A khat mawi tawka anmahni ngaihdan sawi tur chauhin sawm suh; thuthlukna chu anmahni ngei siam tir turin sawm zawk ang che. ‘Keimahni puala kan suangtuah theihna aia nasa zawkin, amah nena kan inkawp theihna turin Pathian chuan min sawm a, tawp chin awm lovin, chutiang tur chuan hna a thawk reng a ni. Nang leh kei hi beiseina leh duhthusam, phurawm em em, kan neihte bak pel lo tur emaw thleng thei lo tura khuahkhirh kan ni lo’ Marcus over street.
Kan Lalpa hi, thlah kal zelah chawimawiin awm rawh se. I hmangaihna mit hmanga inhmu tawn turin min pui ang che. Amen
CAPTAIN WILLEKE VAN DER WOUDE-VAN DE VENIS THE NETHERLANDS, CZECH REPUBLIC AND SLOVAKIA
Captain Willeke hian corps officer leh chaplain hna a thawk tawh a. Tunah chuan Amsterdam-East-a corps/community center pakhatah kar tin programme chu a enkawl mek a ni. A fa pathum te puitling tawhin university/college-ah an la zir a, an la cheng ho a ni. Willeke hian mite rawngbawlsak nuam a ti hle.