![](https://assets.isu.pub/document-structure/200507103223-1dc2de7b925ff5f1f27b15b8731b9a20/v1/783551bf8cfc2c962c3bd20270722a43.jpg?width=720&quality=85%2C50)
5 minute read
5. Thlarauthianghlim neitute Thangliana CSM
a thuziak khan khawtlang thin a khei zar mai. Pall Mall Gazette-a a thuchhuah hmang chuan England-in hmun biru thei ang bera khungbo a duh tak mai chu khawvel mithmuhah a rawn phochhuak ta si a. Chutiang anih takah chuan, British mipui thinrimna chu Stead-a demte chungah tuan zet mahse, amah Stead-a hmer tel tur pawhin a inpeih nghal at mai. Stead-a, Bramwell Booth-a leh Rebecca Jarrett-i te chu an thiltih avangin an chungthu ngaihtuah ngei a ngai ta. A ram mipuite hriat tura chung thil thleng tenawm an phochhuah duhna leh dan bawhchhetute lo humhim duhtute huatna chu vantlang rilruah a in buk tawk viau a ni.
He Maiden Tribute chungchanga article hmasaber chu July, 1885 khan tihchhuah a ni a, a zawmna article 3 te nen kar indawta tihchhuah a ni. Stead-a chuan mipat - hmeichhiatna lama sumdawnna chungchang tarlangin, a hming 'Lily' tia thupsak Eliza Armstrong-i hralh anih dan kimchang taka ziakin, London-ah thinrimna namenlo a kaiharh nghal a. Bramwell Booth-a chuan, 'A tluk tur awmlo turin, chanchinbu kaltlanga British mipuite, thli nataka chhem ang mai hian a tinghing a ni', tiin a chhinchhiah. Mipui mimir a tham nat em emna chhan pakhat chu, article chhuahtu Pall Mall Gazette hi chanchinbu rintlak, thu belhchian dawllo chhuah ve ngailo, clubmen te rawn ber a ni miau a. Chuvangin, Stead-a thuziak chu ngaihzam mai mai chi a ni hauh lo, loh theih lohvin chhiartute chuan mipathmeichhiatna kaihhnawih sumdawnna a awm ngei a, zalen takin England dan hnuaiah kalpui anih chu rinhlelh rual a ni ta lo.
Kum 1885 nipui laia Parliament upper house thukhawm chuan a tum-3 na atan hmeichhia-tleirawlte humhimna tur bill a ngaihtuah nawn a lo ngai ta. He bill hian mipathmeichhiatna chungchanga anmahni thlemtute laka thutlukna siam tura kum puitlinga a ngaihte kum bithliah tihsan chu a tum ber a ni. Europe ram dangah chuan kum 18 tih anih tawh laiin,
England-ah chuan kum 13 chauh a la ni si a, Bramwell Booth-a phei chuan thil awmlo leh chimawm takah a ngai a ni. Catherine Boothi pawhin England dan keng kawhtute'n an dan siama kak zau tak awm an tarlanna ni hialin a sawi. He bill hian tum-2 zet lower house-a sawihona a paltlang zo tawhlo a, a chhan chu upat hmel taka lang hmeichhia kum naupang zawkte'n putar hausa takte an thlem a, verther taka an rosum an laksak venna niin an ngai tlat. A tum 3 na tura lower house-in a ngaihtuah leh hun chiah tinzawnin he Maiden Tribute article te chhuah ani hian mipui-mimir chhia leh tha hriatna a kaiharh a ni. Tichuan, he bill hi pass anih hlauh chuan 'Lily' te ang hmeichhe naupang khuaikhem thin tute thiamloh chantir a awlsam phah dawn a ni.
Stead-a thuziakin a chawh phur mek chhem alh zual turin Sipai Pawl chuan bill pass ngei anih theihna turin thehlar lamah tan an lo la bawk a. July ni 18-a War Cry chhuak chuan chhiartute 'Hmeichhe Naupang Humhim' tura ngenna thuchah danglam tak a rawn keng tel a: Hemi chungchanga House of Commons hnena ngenna atan, ramchhunga Corps leh Headquarters-ah te hming sign-na tur ni engemawzat dah a ni ang. Officer leh Sipai tinte chu hming ziak tura beisei annih bakah midang a tam thei ang ber an thlawpna hmingziak lakhawm turin a ngen a ni. Kar hnih chhungin mi 393,000 te thlawpna
hming ziak lakkhawmin a awm. Chutih lai chuan, Stead-a tihdan dungthulin, Catherine Booth-i chuan England-a mi challang deuhte kaichhana sawm turin hma a la ve thung a. Stead-a ai maha kal thuiin, Archbishop of Canterbury ni lovin British Prime Minister leh Queen Victoria te hnenah lehkha a thawn a. Lalnu aiawhtu hnen atanga chhanna a dawnah chuan, sorkar inrelbawlnaah a inrawlh theilo naa, Army te'n hmeichhe naupangte humhimna tura an hmalakna chu a thlawp tih a rawn hriattir a. Lalnu hnen atanga thuziak a dawn te chu London-a Sipai Pawl inkhawmna hrang hrangah sawichhuah a ni.
Ngenna an siam, mi chi hrang hrang thlawpna hmingziak chu 4 km laia sei lehkhazial a ni a, lower house-in bill a ennawn tur niah chuan thehluh a ni. Westminster lalin panin, vutbuak rawng sakawr pali in sakawt tawlailir a hnuh chuan hma a hruai a, Parliament thutkhawm laia rimawi tum phal anih loh avangin kawng chanve thlengin Band-pu 50 rualin hma an hruai a, mite hriat hlawh tak Sipai Pawl uniform hain hmeichhia 300 rual an kal bawk a. Officer 8 te'n kuang zawn angin chu lehkha zial chu an kokiah puin House of Commons chhuatlaiah an zalh ta a ni.
An ngenna siama siamthat an phut thil 4 chu:
1. Hmeichhia te mahnia thutlukna siam thei chin kum bithliah chu kum 18 a tihsan ni rawh se. 2. Nawhchizuar tura mite lak/dap khawm chu dan bawhchhiatna ni rawh se. 3. Nawhchi zawrhna in ni a rinhlehte chu Police te'n luh theihna leh dap theihna nei rawh se. 4. Hmeichhiate thlem/khuaikhem chu dan bawhchhiatna ni rawh se.
Upper House rawtna kum bithliah kum 15 a tihsan chu lehthalin lower house-ah chuan vote 179/71 hmangin kum 16 ah tihsan a ni ta a, chu mai bakah nawhchizawrhna hmun zawng zawng tihtawpna dan nen. Sipai Pawl in a nawr telloh mipa leh mipa inkawp chu he dan thar hian a hmer tel nghal a, chumi hmang chuan 1895 khan lemchan-ziaktu lar Oscar Wilde-a chu man niin kum hnih chhung hrehawm taka hnathawk turin taninah khung a ni. Hmeichhiate kumtlin kum tihsan hi Stead-a leh Sipai Pawl tan chuan hnehna ropui tak a ni a, chumi piah lamah an in rawlh avang hian, ti-deka rorelna kalpui thin lower house chu chhem alha awmin, tum 2 lai alo hnawl tawh bill pass-in a awm theih phah ta a ni.
Amaherawhchu, thu thehdarh anih theih dan hailan a han nih meuh chuan mipui-mimir thinurna an chungah a fu hneh hle mai. Lehkhabu hralhchhuaktu W.H.Smith company chuan Stead-a article a tel avangin Pall Mall Gazette an hralh duhlo a, Parliament member pakhatin House of Commons-ah ngenna siamin zahmawh rawngkai a ziah avangin Stead-a chungthu ngaihtuah turin a ti bawk a. Tichuan, Bramwell Booth, Rebecca Jarrett-i leh W.T.Stead-a te chu 1861 dan hmangin naupang rubo-ah puh an ni a, he dan hmang hian naupang rubo tak tak tute chu man an la ni ngai hauhlo thung. Eliza Armstrong-i nu lah a thenawmte'n a fanu a hralh avanga an selna anka do zo lovin, mi ina hnathawk tur chauhva hralh angah a inchhal thar leh a, thubuaiah a changlo thei ta lo. Heng mi pathumte hi mipuite chuan dem thar lehin, siamthatu aiin tisualtuah puh an ni ta a ni.
......... chhunzawm tur