Θέσεις της ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α

ΠΑΡΗ.ΣΥ.Α. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΚΗΣ & ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΩΝ ΚΑΙ ΜΗ ΑΣΘΕΝΩΝ Σμολένσκυ 4, Αθήνα 11472 / Τηλ.+302106457878 Fax: +302103610488/info@grpalliative.gr /

www.grpalliative.org - Τμήμα Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Παρηγορητικής Φροντίδας (EAPC) - Mέλος Ομάδας Εργασίας Παρηγορητικής Φροντίδας Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (ECEPT)

Θέσεις της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΚΗΣ & ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΚΑΡΚΙΝΟΠΑΘΩΝ ΚΑΙ ΜΗ ΑΣΘΕΝΩΝ Για την Παρηγορητική Φροντίδα και την Κατ’ Οίκον Νοσηλεία

Παρηγορητική Φροντίδα (ΠΦ) Είναι μια προσέγγιση που βελτιώνει την Ποιοτητα Ζωής των ασθενών και της οικογενείας τους που υποφέρουν από νοσήματα πτωχής πρόγνωσης ή προοδευτικά επιδεινούμενα, μέσω της πρόληψης, εκτίμησης και αντιμετώπισης του πόνου και των λοιπών φυσικών συμπτωμάτων, καθώς και των ψυχολογικών, κοινωνικών και πνευματικών αναγκών τους.

WHO ‘02

ΑΡΧΕΣ της Παρηγορητικής Φροντίδας • Σέβεται τη ζωή – θεωρεί το θάνατο φυσιολογική εξέλιξή της.

• Δεν επιταχύνει και δεν αναβάλλει το θάνατο.

• Εξασφαλίζει τον έλεγχο του Πόνου και των λοιπών συμπτωμάτων από τη νόσο και τη θεραπεία.

• Εξασφαλίζει ψυχοκοινωνική και πνευματική υποστήριξη του ασθενούς.

• Υποστηρίζει την οικογένεια κατά τη διάρκεια της νόσου και μετά την απώλεια.

• Υποστηρίζει τον ασθενή ώστε να μείνει ενεργός μέχρι το τέλος.

Διαφορές της ΠΦ από τις λοιπές Ιατρικές Προσεγγίσεις • Ο ασθενής και η οικογένεια στο κέντρο των αποφάσεων • Ολιστική αντιμετώπιση • Από πολυδύναμη ομάδα

Πότε και που παρέχεται; Θεραπεία Παράταση Ζωής

Τελικό Στάδιο (< 6 μήνες) Παρηγορητική Φροντίδα

Διάγνωση

Φροντίδα Ξενώνα (Hospice) Θάνατος

• Παρέχεται σε όποιον την έχει ανάγκη 24 ώρες την ημέρα – 7 ημέρες την εβδομάδα • Παρέχεται σε όποια από τις Δομές της αποφασίσει ο ασθενής και η Οικογένεια

Γιατί χρειάζεται η ΠΦ; •

56 εκ. θάνατοι το χρόνο

•

12 εκ. θάνατοι στις αναπτυγμένες χώρες

•

44 εκ. θάνατοι στις αναπτυσσόμενες χώρες

•

33 εκ. (60%) θα ωφεληθούν (100 εκ)

Γιατί χρειάζεται η ΠΦ; • Αύξηση του αριθμού καρκινοπαθών 2000: 10,6 εκ., 2020: 15,3 εκ., 2050: 23,8 εκ.

• Αύξηση του αριθμού υπερηλίκων 2000:0,4%, 2020:0,8%, 2050:1,5% • 60% θανάτων → καρκινοπαθής >60 ετών • 42 εκ πάσχουν από AIDS

Καρκινοπαθείς ανά χώρα (cancer incidence)

Εάν 50% πληθ < 20 ετών 100ατ/100.000 πλ Εάν 50% πληθ >50 ετών 180 ατ/100.000 πλ → Ελλάδα ˜ 20.000 Καρκ/θείς/έτος ˜ WHO ‘02

ΠΦ και Καρκίνος Η Παρηγορητική Φροντίδα είναι η τέταρτη φάση Πρόληψης και όχι απλά ένα μοντέλο διαχείρισης της κρίσης 1η φάση: πρόληψη εμφάνισης της νόσου (ενημέρωση του κοινού) 2η φάση: πρόληψη εξέλιξης της νόσου (πρώιμη διάγνωση) 3η φάση: πρόληψη θανάτου (αντικαρκινική θεραπεία) 4η φάση: πρόληψη του «υποφέρειν» (Παρηγορητική Φροντίδα) 80% για Θεραπεία 20% για Παρηγορητική Φροντίδα

WHO ‘02

Cancer control â&#x20AC;&#x201C; priorities of the eight most common cancers globally Primary prevention

Early diagnosis

Curative therapyb

Pain relief and palliative care

Lung

++

-

-

++

Stomach

+

-

-

++

Breast

-

++

++

++

Colon/rectum

+

+

+

++

Cervix

++

++

++

++

Mouth/pharynx

++

++

++

++

-

-

-

++

++

-

-

++

Tumoura

Oesopagus Liver

++,Effective +, partly effective,-, nto effective a Listed in the order of the eight most common tumours globally b Curative for the majority of cases with a realistic opportunity of finding them early Clark D. Open Un. Press 2002

Από τι εξαρτάται η ανάπτυξη ΠΦ σε κάθε χώρα; • Εθνική ευαισθησία – παραδόσεις – καλλιέργεια • Εθνική ηθική απέναντι στην ασθένεια και το θάνατο • Πολιτική υγείας – οικονομικά υγείας

Τι πρέπει να συνυπολογισθεί; • Αλλαγές στη δομή της Οικογένειας • Αλλαγές στην εργασία – οικονομία • Αύξηση του κόστους Υγείας (Ιατρική υψηλής Τεχνολογίας) • Ο στόχος: Υγεία για όλους ή υγεία για λίγους; • Ποσοστό Κρατικής / Ιδιωτικής Περίθαλψης • Ποσοστό συμμετοχής κοινωνικών δομών • Νομοθεσία κ.ά

Βήματα για την ανάπτυξη Παρηγορητικής Φροντίδας σε Εθνικό επίπεδο (WHO)

Εκπαίδευση

ΠΦ

Διαθεσιμότητα Φαρμάκων

Κυβερνητική Πολιτική • Και οι τρεις παράμετροι είναι απαραίτητοι για να αναπτυχθεί η ΠΦ • «κοστίζει λίγο – προσφέρει πολλά» • Κάθε χώρα να «στήσει το δικό της μοντέλο • Αξιοποίησε στην αρχή ότι διαθέτεις WHO ‘02

Ελλάδα σήμερα: ≈ 11 εκ πληθυσμός 5.78 εκ ΙΚΑ 1.2 εκ Δημόσιο Λοιποί ΟΓΑ – άλλα Ταμεία Υγείας Καρκινοπαθείς ≈ 20.000/έτος Κατ’ οίκον Νοσ/λεία: Μονάδες ΠΦ: Ιατρεία Πόνου:

37 ΑΤ

5 Κρατικά κέντρα άτυπες μέσω Ι Πόνου 21 Αθήνα 21 Επαρχία 3 Θεσ/κη ; Ιδιωτικά ελάχιστες δεν έχουν καταγραφεί ≈0

Κλίνες ΠΦ: Ξενώνες: Στατιστικά στοιχεία: Νόμοι: ΠΦ: 3418/18 ΄05 κατ’ οίκον : αποφ. ΄92,΄97, ΄01, ΄03

Κυβερνητική πολιτική • Η ΠΦ πρέπει να εισαχθεί στο σύστημα Υγείας σαν Παροχή σε όλες τις βαθμίδες (πρωτ/θμια δευτ/θμια, τριτο/θμια) • Να αναπτυχθεί η κατ’ οίκον Νοσηλεία και το πρόγραμμα «Ξενώνα» • Να αξιοποιηθούν οι υπάρχουσες δομές (ΕΣΥ, Ασφ/κοί Οργ., Τ.Υ Τραπεζών α.α., Τοπική Αυτ/ση, Εκκλησία) • Δαπάνες για την ΠΦ: κλάσμα του προϋπολογισμού Υγείας • Να γίνουν αλλαγές στη Νομοθεσία – στους Οργανισμούς Λειτ/ας Φορέων Υγείας κ.ά • Να αξιοποιηθούν εξωκυβερνητικές δυνατότητες

Πρόταση: ένα μοντέλο ΠΦ στην Ελλάδα (1) ΟΜΑΔΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Α) Λοιπές Ειδικότητες Λοιποί Ειδικοί (Φαρμ/οί, Διαιτ/γοι κ.ά.) Β) Εθελοντές Γ) Οικογένεια

• •

Αντικαρκινικά Νοσ. - Όλα τα Νοσ. Το μεγαλύτερο ανά Νομαρχ/κο Δ με Ι. Πόνου

ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Α) ΜΟΝΑΔΑ ΠΦ (Συντονιστής) Β) ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ • Τηλ. Γραμμή (7 ημ/εβδ) • Κάρτα ασθενούς • Υπ. Ραντεβού – διανομή • πληρ./ριες (παροχές) Γ) ΜΕΤΑΦΟΡΑ • Οδηγός – όχημα • Συνοδός • Γιατρός • Νοσ/της Δ) ΕΚΠΑΙΔ/ΚΗ ΟΜΑΔΑ • Μέλη της ομ. ΠΦ (1μ/μήνα) Σε: Γιατροί κ.α. εντός Νοσ. Εθελοντές Συγγενείς Κοινό Ε) ΟΜΑΔΑ ΠΟΡΩΝ – ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΞΑΡΤΩΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Α) Εσωτ. Νοσηλεία • Επείγοντα • Θεραπεία • Τελικό Στάδιο Β) Ημερήσια Νοσηλεία • • • • • Γ)

Ιατρείο Πόνου Π. ΧΘ Π. ΑΘ Παρακέντηση Μετάγγιση

Νοσ/κός Ξενώνας • • •

Ημερήσιος Τελικού σταδίου Συγγενών

Δ) Κατ’ οίκον Νοσ/λεία

Πρόταση: ένα μοντέλο ΠΦ στην Ελλάδα (2) ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΠΦ

ΟΜΑΔΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΕΚΤΟΣ ΝΟΣ/ΜΕΙΟΥ Α)

•

• • • •

ΠΑΡΟΧΗ ΠΦ από Φορείς Εκτός Νοσ/μείου Δήμος – Εκκλησία Ιδιώτες

• • • •

**

Οικ/κοι γιατροί − Ιδιώτες − Ταμείων Γιατροί Πρωτ/ας Ταμείων Γιατροί Κέντρων Υγείας − Επαρχ/κών Νοσ/μείων Ιδιώτες γιατροί Γιατροί Τ. Αυτ/σης

Β) Γ) Δ) Ε) ΣΤ) Ζ)

Νοσηλευτές Κοιν. Λειτ/οί κ.α. Εθελοντές (Οργ/σης) Επιστημ/κές Ετ. Οικογένεια Σύλλογοι ασθενών

* Κριτήρια Λειτ/ας – άδεια παροχής ΠΦ (Υπ. Υγείας) ** Ελάχιστη Πιστοποίηση Proactive reactive

Κατ’ οίκον Ξενώνες Οίκοι Ευγηρείας Ιδιωτικά Νοσ/μεία

*

ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ

Κλινική Πόνου - ΠΦ

Επείγοντα

Εξωτερικός Ασθενής ΠΦ

ΑΠΟΦΑΣΗ: ομάδα ΠΦ

Νέος ασθενής

Συμβουλευτική Υπηρεσία

Κατ’ οίκον

Νοσ/μείο Ξενώνας Νοσ/λείας < 6 μήνες (Hospice) Ημερήσιος Ξενώνας

Εκτός Νοσ/μείου Εθελοντές

Διαθεσιμότητα Φαρμάκων • Αλλαγές της Νομοθεσίας για την βελτίωση της διαθεσιμότητας Οπιοειδών, συνταγογράφισης κλπ • Έγκαιρη κρατική προμήθεια • Προμήθεια νέων φαρμάκων – νέων σκευασμάτων • Τα οπιοειδή διαθέσιμα και στην περιφέρεια της χώρας • Προώθηση των Ιατρείων Πόνου • Ενημέρωση του Κοινού (οπιοφοβία)

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Ειδικών

• Στη βασική Ιατρική Εκπ/ση • Μεταπτυχιακή Εκπ/ση (πιστοποιητικά – διπλώματα – τίτλοι κ.α.)

• Υποτροφίες • Κίνητρα (επ/κή αποκ/ση)

Οικογένεια – Φροντιστές – Εθελοντές: Σεμινάρια Από το Παν/μιο ― Από Ε.Ε. Πιστοποίηση Από Νοσ/κη μον ΠΦ Οργανισμοί – Τοπ. Αυτ/ση – Εκκλησία Κοινό – Κυβ/κοί Φορείς – κ.ά

Ελλάδα Εξωτ/κό

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ • • • •

Η ΠΦ βελτιώνει την Ποιότητα Ζωής Η ΠΦ ανακουφίζει τον Πόνο και τα λοιπά συμπτώματα Τα Αναλγητικά Φ πρέπει να είναι φθηνά και διαθέσιμα Οι ασθενείς δεν πρέπει να υποφέρουν. Αξιοποίησε τις υπηρεσίες ΠΦ!

• Το κράτος να «στήσει» δομές • Η οικογένεια, οι εθελοντές και η κοινότητα μπορούν να προσφέρουν «πολλά με λίγα» ΜΕΣΑ

• Έντυπα • Διαδίκτυο • MEDIA

• • • •

Διαβήματα Εκδηλώσεις Συναντήσεις κ.ά

ΠΟΡΟΙ • Κρατικός Προϋπολογισμός (προηγούνται τα Αντικαρκινικά Νοσ.)

• Ασφαλιστικά Ταμεία (0% συμμετοχή – ειδικές συμβάσεις – θεσμοθέτηση – κοστολόγηση) • Ιδιωτικές Ασφάλειες – Ειδικές Παροχές για ασθ. Τελικού Σταδίου • Επιδοτήσεις ΕΟΚ (Εκπαίδευση, Ξενώνες, Κατ’ οίκον, Κινητές Μονάδες κ.α) • Δωρητές (αλλαγή Νομοθεσίας)

ΕΛΕΓΧΟΣ • Κατάλληλα εργαλεία • Στατιστική • Ερωτηματολόγια Α) Ποιότητας ΠΦ

• Ικανοποίηση ασθενούς • Ικανοποίηση οικογένειας • Λειτουργική ικανότητα • Διάθεση • Βελτίωση συμπτώματος • Ποιότητα Ζωής

Β) Υπηρεσιών ΠΦ

• Ποσοστά κάλυψης αναγκών • Ποσοστά απόδοσης Υπ/ών • Κοστολόγηση

• H ΠΦ είναι ένα «κίνημα» για Ποιότητα στη Ζωή και στο Θάνατο  Καταγράφω τις ανάγκες  Κάνω συγκεκριμένες προτάσεις  Ξεκινάω «από σήμερα» με «ότι διαθέτω»  Σέβομαι τις Κατ/ριες Οδηγίες της ΠΦ  Επικοινωνώ με την ΕΕΠΣΦ e-mail: info @ grpalliative.org

ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑ Οι ασθενείς της ΠΦ και οι ασθενείς Τελικού Σταδίου έχουν δικαίωμα να αποφασίσουν για τον τόπο που θα δεχθούν ΠΦ και φροντίδα Ξενώνα (6 τελευταίοι μήνες ζωής) EAPC Rec

Κατ’Οίκον Νοσηλεία: Πού απευθύνεται; • • • • • • • • •

Σε ασθενείς με: Πρόσφατο χειρουργείο Καρκινοπαθείς (κάθε Στάδιο) Κατακλίσεις – στομίες – έλκη Χρόνια Νεφρική – Αναπνευστική – Καρδιακή Ανεπάρκεια Σακχαρώδη Διαβήτη Χρόνιο Ψυχικό – Νευρολογικό Νόσημα Ηλικιωμένοι με αναπηρία ΑΕΕ AIDS

ΛΟΓΟΙ ΥΠΑΡΞΗΣ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ • Επιθυμία – δικαίωμα ασθενών – συγγενών • Αποσυμφόρηση – καλύτερη αξιοποίηση Νοσοκ/κών κλινών • Αδυναμία μετακίνησης ασθενούς • Κόστος Κατ’ Οίκον Νοσηλείας = 1/5 κόστους Νοσ/κής περίθαλψης • TPN (Νοσ. 200$ - κατ’ οίκον 65$, Ruth ‘87

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΚΑΤ’ ΟΙΚΟΝ ΝΟΣΗΛΕΙΑ • • • • • • • • • • •

Οργάνωση – πρόσβαση στην Υπηρεσία Υγείας Παθολογία της Νόσου Ηλικία – φύλο Βαθμός ελέγχου του Πόνου – συμπτωμάτων Χρονική απόσταση από τα Τέλος (>8 μήνες) Εθνικότητα – κοινωνικά και θρησκευτικά Πιστεύω Άγχος στο περιβάλλον του ασθενούς Κοινωνικοοικονομική κατάσταση Επάρκεια οικογενειακού γιατρού Επάρκεια νοσηλευτικής υποστήριξης Επάρκεια υλικοτεχνικής υποδομής

Ειδικά προβλήματα Ασθενών - Συγγενών • Άγχος για ιατρική κάλυψη επείγοντος (ασθενής – συγγενείς) • Άγχος για επαρκή φροντίδα (συγγενείς) • Άγχος για το Τέλος (συγγενείς) • Αλλαγή συμπεριφοράς – συνύπαρξη (ασθενής) • Οσμές – θόρυβοι – πίεση για λήψη τροφής (ασθενής) • Κούραση (συγγενείς )

Αρχές της «Κατ’ Οίκον Νοσηλείας •

•

Εκπαιδευμένη Φροντίδα – ασφάλεια ασθενούς − Τηλ. Επικοινωνία (κέντρο) − Επίσκεψη Ειδικού ΠΦ − Απαραίτητη υποδομή Διαχείριση κρίσης – επείγοντα − Απαραίτητα Φ − Επίσκεψη – παραμονή Νοσ/τή − Επίσκεψη Ειδικού − Οδηγίες σε συγγενείς − Απόφαση διακίνησης

•

•

Συνεργασία με Οικογένεια − Ενημέρωση – εκπαίδευση (4-11Φ) − Ημερολόγιο ασθενούς − Έλεγχος – επανέλεγχος – συμβούλιο − Υποστήριξη – «δευτερογενής ασθενής» − Αποσαφήνιση ρόλων Δυνατότητα διακίνησης − Υπηρεσία μεταφοράς − Στο πλησιέστερο Νοσ/μείο − Σε Νοσ/κή Μονάδα ΠΦ − Στο πιο πρόσφατο Νοσ/μείο

ΔΙΑΦΟΡΕΣ Φροντίδα Ξενώνα

Κατ’ Οίκον Νοσηλεία

• • • • • • • • • •

• • • • • • • • • •

Φιλοσοφία φροντίδας Ασθενής Τελικού Σταδίου Εκπαίδευση για τη διαδικασία Θανάτου Ολιστική αντιμετώπιση – πολυδύναμη ομάδα Ασθενής – Οικογένεια ισότιμα μέλη Εξειδίκευση στον Πόνο – σύμπτωμα Ψυχολογική υποστήριξη 24 ώρες την ημέρα μέχρι το τέλος υποστήριξη

Μέθοδος παροχής φροντίδας Ασθενής με ειδική ανάγκη φροντίδας Εκπαίδευση εστιασμένη στη νόσο Νοσηλευτική πρωτίστως φροντίδα Κατά τις απαιτήσεις της νόσου Γενική εξειδίκευση Προαιρετική 24 ώρες οn call Προαιρετική Προαιρετική

Απαραίτητα Φάρμακα στην Κατ’ Οίκον Νοσηλεία • Μορφίνη inj 30mg • Δεξαμεθαζόνη inj 4 mg/2ml • Υυοσκίνη inj 20 mg • Μιδαζολάμη inj • Αλοπεριδόλη inj • Λιδοκαϊνη 2% inj • Μετοκλοπραμίδη inj • Διαζεπάμη supp.

Επείγοντα στην Κατ’ Οίκον Νοσηλεία •

Οξύς Πόνος

•

Σύγχυση – πανικός

•

Απόφραξη άνω κοίλης Πίεση ΝΜ

•

Υπερ Caαιμία

•

•

Παθολογικό κάτ/γμα

•

•

Αιμορραγία

Οξεία κατακράτηση ούρων

•

Οξεία εντερική απόφραξη

Ιατρικές – Νοσηλευτικές πράξεις Κατ’ Οίκον Νοσηλείας • • • • • • • • • • •

Εκτίμηση γενικής κατάστασης Εκτίμηση πόνου – συμπτώματος Αιμοληψία Περιποίηση κατακλίσεων – τραύματος Χορήγηση υγρών – Φ – τροφής ΕΦ Τοποθέτηση καθετήρων Χορήγηση Ο2 - ΚΑΡΠΑ Φυσιοθεραπεία – TENS Ψυχοκοινωνική υποστήριξη Οδηγίες – εκπαίδευση Οικογένειας Υπεύθυνη μετακίνηση

Στελέχωση Ομάδας Κατ’ Οίκον Νοσηλείας • Γιατρός

• • • •

ΠΦ

Νοσηλευτής Ψυχολόγος Ειδικός αποκατάστασης Κοινωνικός Λειτ/γός

Υποστήριξη

• Οδηγός – όχημα • Χώρος – ειδική τηλ/κή γραμμή • Γραμματεία – Η/Υ – φάκελος ασθενούς

Θεράπων Οικογενειακός Γεν. Γιατρός Πρωτοβάθμιας

Διασυνδέσεις

• Νοσ. με Ομάδα ΠΦ • Νοσ. χωρίς Ομάδα ΠΦ – Κέντρο Υγείας • Ξενώνας • Εθελοντές

Eλλάδα: Φορείς κατ’Οίκον Νοσηλείας: • Νοσοκομείο • Κέντρο Υγείας • Ασφαλιστικά Ταμεία • Ιδιωτικές Ασφάλειες • Μη Κερδοσκοπικοί Οργανισμοί • Ιδιώτες

Η δική μου μονάδα ΠΦ (PCU): • • • • • •

Κατ’ οίκον: 463 ασθ. ΄06 Νοσ/κός Ξενώνας (10 κλίνες): 216 ασθ. ‘Ο6 – 16 ημ. Ημερήσιος Ξενώνας: 452 ασθ. ΄06 Εξωτ. Ιατρεία ΠΦ: 9722 ασθ. ΄06 Παροχή ΠΦ στα άλλα Τμ/τα: 3125 ασθ. ΄06 Ανήκει: στο Αναισθ/κό Τμήμα με ιδιαίτερο Οικ/κο Προϋπολογισμό: ΄05 3.043.673 1 Συντονιστής 10 Λοιποί Προσωπικό: 11 Γιατροί 1 Φυσιοθ/της 1 Προϊσταμένη 2 Εργ/νοι 23 Νοσηλευτές Εθελοντές: συνεργασία με 2 μη Κερδ/κές Οργανώσεις Εθελοντών • 80% του προσ/κού είναι μέλη της Ετ. ΠΦ • Ο συντονιστής συμμετέχει στον Οργ. «Νοσ/μεία χωρίς Πόνο» (OCD)

Εur J of PC 10th Cong. EAPS Budapest, June ‘07

Furio Zucco St. Salvini Hosp. Milan

Πηγές: • Clinical Practice quidlines for Quality Palliative Care www.nationalconsensus project.org’01 • Improving Palliative Care for Cancer www.map/edn/catalog K. Folley ‘01 • Palliative Medicine – a global perspective D. Clark Oxford Textbook of P. Medicine Third Edition • Abstracts of the 10th Cong of the EAPC Budapest ‘07