ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΟΔΗΓΗΣΗ ΚΑΙ ΤΑΞΙΔΙΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΑΚΡΥΛΑΚΗΣ ΕΠΙΚ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Α´ ΠΡΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ & ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΛΑΪΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΤΑΞΙΔΙΑ • Ο ΣΔ δεν πρέπει να θεωρείται εμπόδιο στην επιθυμία του διαβητικού ατόμου να ταξιδέψει • Απαιτείται όμως μερικές φορές ιδιαίτερη προσοχή και λήψη προληπτικών μέτρων (ανάλογα με τη διάρκεια του ταξιδίου και το είδος της θεραπείας που ακολουθείται)
ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΤΑΞΙΔΙΑ • • • • • •
Τύπος διαβήτη Θεραπευτικό σχήμα (ινσουλίνη ή όχι) Διάρκεια του ταξιδιού Τυχόν διαφορά στην ώρα Μεταφορικό μέσο Συνθήκες στον τόπο προορισμού (κλίμα, ειδικά νοσήματα, ιατρικές υπηρεσίες)
ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΤΑΞΙΔΙΑ • Επίσκεψη, συζήτηση και ενημέρωση από το θεράποντα ιατρό και την ομάδα λειτουργών υγείας του προτού ταξιδέψει (σε περίπτωση μεγάλου ταξιδίου)
ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΤΑΞΙΔΙΑ • Κατανόηση θεραπείας που χρησιμοποιεί: – Ινσουλίνες – Δισκία
Προφίλ δράσης «γρήγορων» ινσουλινών Φυσιολογική έκκριση ινσουλίνης
14
Υπερταχείας δράσης
12 10 8
Ταχείας δράσης
6 4 2 0 0
4
8
12 Ώρες
16
20
24
Επίπεδα Ινσουλίνης μετά από Υποδόρια Ένεση Ινσουλίνης (10 U) σε Φυσιολογικά Άτομα Serum insulin levels (ng/mL)
5
4
Insulin Lispro Regular Human Insulin (n=10)
3
2
1
0 0
1
2
3
4
5
6
7
Time (Hours)
8
9
10
11
12
Ινσουλίνη aspart: πιο φυσιολογικό προφίλ ινσουλίνης από την διαλυτή ανθρώπινη ινσουλίνη Ινσουλίνη πλάσματος (pmol/l) 600 500
Ινσουλίνη aspart, t = 0 min Διαλυτή ανθρώπινη ινσουλίνη, t =0min
400
Διαλυτή ανθρώπινη ινσουλίνη, t = –30 min (0.15 U/kg)
300
Ασθενείς, n = 22 IAsp v. HI: SGEXC, p < 0.02; Cmax(SG) p < 0.001
200 100 0
0
Lindholm A et al. Diabetes Care 1999;22:801-5
1
2 3 Χρόνος (ώρες)
4
5
6 024
Η APIDRA® έχει ταχύτερη έναρξη δράσης από την RHI σε ασθενείς με ΣΔ1 και ΣΔ2 RHI
80
60
100
APIDRA®
Συγκέντρωση ινσουλίνης(mU/L)
Συγκέντρωση ινσουλίνης (mU/L)
ΣΔ1
Δόση : 0.15 U/kg
40
20
0 0
ΣΔ2
Δόση : 0.2 U/kg
50
0 0
60 120 180 240 300 360 Χρόνος (λεπτά)
100 200 300 400 500 600 Χρόνος (λεπτά)
Insulin glulisine SmPC Rave K, et al. Diabetes Care 2006;29:1812–7
Insulin glulisine SmPC Becker RHA, et al. Diabetes 2004;53(suppl 2):A119
11
Προφίλ δράσης «αργών» ινσουλινών 6 NPH
5 4
Detemir
3
Glargine
2 1
24
22
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
0
Glargine vs NPH vs ultralente
Action profiles by glucose clamp n=20 T1DM Mean Âą SEM
Glucose infusion rate 4.0
24 sc insulin
mg/Kg/min
Ultralente
16
2.0
12 1.0
8
Âľ mol/Kg/min
20
3.0
Glargine
0
4 NPH
0 0
4
8
12
16
20
24
Time (hours) Lepore et al. Diabetes 2000
Serum insulin concentrations (ng/ml)
Φαρμακοκινητική: Humalog®, Humalog Mixtures, and NPL 7
The PK properties of Humalog, including rapid onset, are preserved in stable mixtures of Humalog and NPL
6
5
Humalog Humalog Mix50™ Humalog Mix25™ Humalog NPL
4
3
2
N=30 Nondiabetic subjects 0.3 U/kg dose
1
0 0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
Time (hours after dosing) Data derived from Heise T et al. Diabetes Care 1998;21(5):800-803.
20
22
24
Φυσιολογικά άτομα
ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΓΙΑ ΤΑΞΙΔΙ • Ταυτότητα διαβητικού • Φάρμακα (δισκία/ινσουλίνη, σύριγγες, πένα (-ες), εφεδρική πένα, kit γλυκαγόνης) – Χειραποσκευή με φάρμακα, αναλώσιμα
• Συνταγή από το γιατρό με τα φάρμακα (ει δυνατόν στη γλώσσα της χώρας προορισμού) • Μετρητής σακχάρου, ταινίες μέτρησης σακχάρου, σκαρφιστήρες και ταινίες οξόνης, σε ικανές ποσότητες • Απλοί υδατάνθρακες για την αντιμετώπιση υπογλυκαιμίας (συνιστώνται οι καραμέλες γλυκόζης) • Πλάνο για την τυχόν απαιτούμενη τροποποίηση της αγωγής κατά τη διάρκεια του ταξιδιού (κυρίως σε μακρινά αεροπορικά ταξίδια)
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ • Τα φιαλίδια που περιέχουν ινσουλίνη πρέπει να τοποθετούνται με προσοχή ώστε να αποφεύγεται τυχόν θραύση τους. • Δε χρειάζεται πάγος ή ειδικός εξοπλισμός για τη μεταφορά της ινσουλίνης αφού στη συνήθη θερμοκρασία δωματίου μπορεί να διατηρηθεί επί μακρόν. Ωστόσο, πρέπει να αποφεύγεται η έκθεσή της σε ακραίες θερμοκρασίες. • Έτσι, σε αεροπορικά ταξίδια συνιστάται η αποφυγή της τοποθέτησης των φιαλιδίων ινσουλίνης στο χώρο αποσκευών του αεροπλάνου καθώς εκεί επικρατούν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες που μπορεί να προκαλέσουν κρυσταλλοποίηση και διαταραχή της δραστικότητάς της.
ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΣΤΟ ΤΑΞΙΔΙ • • • •
Όχι καινούργια υποδήματα Όχι πολύωρο περπάτημα στο ταξίδι Συχνός έλεγχος των ποδιών Πρόβλεψη για φάρμακα (αντιεμετικά, αντιδιαρροϊκά, αντιβιοτικά, κλπ)
ΝΑΥΤΙΑ
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΩΡΑΣ
ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΗΛΙΟ
ΔΙΑΦΟΡΑ ΩΡΑΣ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ
ΜΕΓΑΛΑ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ
Παράδειγμα ασθενούς • Ασθενής με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 πρόκειται να ταξιδέψει από την Αθήνα στο Λος Άντζελες των Ηνωμένων Πολιτειών. Η διαφορά ώρας είναι 9 ώρες και η κατεύθυνση του ταξιδιού είναι προς τη Δύση. • Ο ασθενής λαμβάνει εντατικοποιημένο σχήμα ινσουλινοθεραπείας με ινσουλίνη Glargine 24 μονάδες προ του ύπνου και ανάλογο ινσουλίνης υπερταχείας δράσης πριν από κάθε γεύμα.
Σχήμα Ινσουλινοθεραπείας του ασθενούς Insulin effect
Lispro/aspart Ινσουλίνη glargine
Π
Μ
Β
ΠΥ
Π
Παράδειγμα ασθενούς Ώρες Ελλάδας και σε παρένθεση τοπική ώρα: • 08:00: Αναχώρηση από Αθήνα. • 17:00 (10:00) Άφιξη στη Νέα Υόρκη. • 18:45 (11:45) Αναχώρηση από τη Νέα Υόρκη. • 23:30 (14:30) Άφιξη στο Λος Άντζελες. Η τοπική ώρα άφιξης είναι 14:30. Ποιες οδηγίες θα δοθούν σε αυτόν τον ασθενή σχετικά με τη χορήγηση ινσουλίνης;
1η Εναλλακτική Λύση Υπερταχείας δράσης (γεύμα)
Α
Glargine
22.00
Υπερταχείας δράσης (διόρθωση)
Υπερταχείας δράσης (γεύμα)
Ταξίδι
08.00
17.00
Glargine
24.00 15.00
08.00 (Ώρα Ελλάδας) 23.00 (Ώρα Λ.Α.)
Κενό βασικής ινσουλίνης
2η Εναλλακτική Λύση Υπερταχείας δράσης (γεύμα)
Β
Υπερταχείας δράσης (γεύμα) Glargine (1/2) Glargine (πλήρης δόση)
Glargine (1/2) Ταξίδι
22.00
08.00
17.00
24.00 15.00
08.00 (Ώρα Ελλάδας) 23.00 (Ώρα Λ.Α.)
ΟΔΗΓΗΣΗ
ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΔΗΓΗΣΗ Υπογλυκαιμία
ΚΟΙΝΗ ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ 47919/5195/03 (ΦΕΚ 1205 Β&#8217;/26-03-03): Προσαρμογή της νομοθεσίας προς την οδηγία 2000/56/ΕΚ της Επιτροπής της 14ης Σεπτεμβρίου 2000 για την τροποποίηση της οδηγίας 91/439/ΕΟΚ του Συμβουλίου, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΟΔΗΓΗΣΗΣ • ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η χορήγηση ή ανανέωση άδειας οδήγησης: Σε σακχαρώδη διαβήτη: συνοδευόμενο από σοβαρές επιπλοκές σε επίπεδο οφθαλμών, καρδιαγγειακού συστήματος, νευρικού συστήματος και νεφρών που αντιμετωπίζεται με ινσουλίνη και παραμένει αρρύθμιστος. • ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ η χορήγηση ή ανανέωση της άδειας Σε πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη όταν δεν εμφανίζουν επιπλοκές και το σάκχαρό τους ρυθμίζεται ικανοποιητικά με ινσουλίνη, έχουν συνεχή παρακολούθηση, ώστε να διατηρούν ικανοποιητικά επίπεδα σακχάρου αίματος, γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαρίνης και απουσία κρίσεων υπογλυκαιμίας. Η άδεια χορηγείται ή ανανεώνεται μέχρι πέντε (5) χρόνια, κατόπιν γνωμάτευσης του διαβητολόγου που να βεβαιώνει όλα τα ανωτέρω.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ!