VOL12_ISSUE4_OCT_DEC_2000 by SAN PUBLICATIONS

ðñùôïâÜèìéá

öñïíôßäá

õãåßáò

Primary Health Care Ôñéìçíéáßá ¸êäïóç ôçò ÅëëçíéêÞò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò Quarterly edited by the Greek Association of General Practitioners Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 4, Ïêôþâñéïò - ÄåêÝìâñéïò 2000, Volume 12, Number 4, October - December 2000

Ôçò Óýíôáîçò

Ã. Êõñéüðïõëïò, ×. ËéïíÞò: ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò êáé ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ: ç áóöáëéóôéêÞ äéêëåßäá ãéá ôçí õøçëÞ ðïéüôçôá óôç öñïíôßäá õãåßáò .................................. 167

Åðßêáéñï ¢ñèñï

Ã. Êõñéüðïõëïò, ×. ËéïíÞò, Ã. ÄçìïëéÜôçò, Ì-Ð Ìåñêïýñçò, ×. Ïéêïíüìïõ, Ã. ÔóÜêïò, A. ÖéëáëÞèçò êáé ïìÜäá åñãáóßáò* *Í. ÁíôùíÜêçò, Í. Âáóéëéêéþôçò, Ôæ. Âñá÷íÞ, Å. Ãåùñãïýóç, Ë. Äüëãåñáò, ×. ÄïìÝíéêïò, È. ÆÜâñáò, Ä. Êïíôüò, ×. ÊïõíÜñç, Ô. Ìðåáæüãëïõ, ×. Ìðïõñóáíßäçò, Ó. Óõìåùíßäçò, Ê. Óïõëéþôçò, Ã. Ôóáëßêçò: Ç ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò ùò èåìÝëéï ôçò õãåéïíïìéêÞò ìåôáññýèìéóçò ............... 169

ÅñåõíçôéêÞ Åñãáóßá

Á. Óùôçñüðïõëïò, Ê. Óðåñäïýëçò, Â. Âëá÷üðïõëïò, Å. Óêëçñüò, Ï. Áðïóôüëïõ, Â. Êïôóßíç, Å. Ìé÷áçëßäçò, Ó. ÐáððÜò: ÖáñìáêåõôéêÝò äçëçôçñéÜóåéò ùò áéôßá åéóáãùãÞò óå ðáèïëïãéêÞ êëéíéêÞ ôñéôïâÜèìéïõ íïóïêïìåßïõ ôïõ ÐåéñáéÜ óôç äéÜñêåéá åíüò Ýôïõò ......................................................................................................................................... 189

Óýíôïìç Áíáóêüðçóç

×. Âïõ÷Üñáò, Ê. Ðáðáìé÷áÞë, Ã. ÐáôñéêÜêïò, Ð. Óôáóéíüò: ÈÜíáôïé áðü õðïèåñìßá ........ 196

ÅõñùðáúêÜ Äßêôõá ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò

EGPRW: ¸ñåõíá óå ìåôáâáôéêü ðåñéâÜëëïí óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ, ÆÜãêñåìð, 19-22 Ïêôùâñßïõ 2000 ........................................................................................................................................... 199 EUROPREV: ÄéåèíÞò óõíÜíôçóç ãéá ôçí åîÜñôçóç áðü ôï êÜðíéóìá êáé ôï áëêïüë, Âáñêåëþíç, 24-25 Íïåìâñßïõ 2000 ............................................................................. 201

Áíáããåëßá Óõíåäñßùí

13ï ÐáíåëëÞíéï ÓõíÝäñéï ÅëëçíéêÞò Åôáéñßáò ÊïéíùíéêÞò ÐáéäéáôñéêÞò êáé ÐñïáãùãÞò ôçò Õãåßáò, ÐÜôñá, 18-20 ÌáÀïõ 2001 .................................................................... 203

ÍÝá

2Ï Óõìðüóéï ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò, ×ßïò, 22-24 ÓåðôÝìâñéïò 2000 .................. 204 Óõããñáöåßò êáé ÊñéôÝò Ýôïõò 2000 ................................................................................................................. 206

ÅÍÔÕÐÏ ÊËÅÉÓÔÏ ÁÑÉÈ. ÁÄÅÉÁÓ 451/91 ÊÄÁ ÅËËÇÍÉÊÇ ÅÔÁÉÑÅÉÁ ÃÅÍÉÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ ÐïôáìéÜíïõ 20, 115 28 ÁÈÇÍÁ

ISSN 1105-7432

ÐÅÑÉÅ×ÏÌÅÍÁ

ÐÅÑÉÏÄÉÊÏ

ÐÑÙÔÏÂÁÈÌÉÁ ÖÑÏÍÔÉÄÁ Ôñéìçíéáßá ¸êäïóç ôçò ÅëëçíéêÞò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 4, Ïêôþâñéïò - ÄåêÝìâñéïò 2000 PRIMARY HEALTH CARE Quarterly edited by the Greek Association of General Practitioners Volume 12, Number 4, October - December 2000 ISSN 1105-7432 ÅÊÄÏÔÇÓ:

ÌðïäïóÜêçò-Ðñüäñïìïò Ìåñêïýñçò

ÄÉÏÉÊÇÔÉÊÏ ÓÕÌÂÏÕËÉÏ Ðñüåäñïò ÌðïäïóÜêçò-Ðñüäñïìïò Ìåñêïýñçò Áíôéðñüåäñïò Á Êþóôáò ÌùñáÀôçò Áíôéðñüåäñïò Â Áíôþíçò Êáñüôóçò Ãåíéêüò ÃñáììáôÝáò-Ôáìßáò ÁèáíÜóéïò Óõìåùíßäçò ÌÝëç ÐçãÞ ÐåñäéêÜêç ÓôÜèçò Óêëçñüò ÌÜñéïò ×áôæçáñóÝíçò Executive Board of the Greek Association of General Practitioner President Bodosakis-Prodromos Merkouris Vice-President A Kostas Moraitis Vice-President B Antonis Karotsis General Secretary Treasurer Athanasios Symeonidis Members Marios Chatziarsenis Pigi Perdikaki Stathis Skliros

Ôçò Óýíôáîçò Ã. Êõñéüðïõëïò, ×. ËéïíÞò: ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò êáé ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ: ç áóöáëéóôéêÞ äéêëåßäá ãéá ôçí õøçëÞ ðïéüôçôá óôç öñïíôßäá õãåßáò ............................................................. 167 Åðßêáéñï ¢ñèñï Ã. Êõñéüðïõëïò, ×. ËéïíÞò, Ã. ÄçìïëéÜôçò, Ì.Ð. Ìåñêïýñçò, ×. Ïéêïíüìïõ, Ã. ÔóÜêïò, A. ÖéëáëÞèçò êáé ïìÜäá åñãáóßáò* *Í. ÁíôùíÜêçò, Í. Âáóéëéêéþôçò, Ôæ. Âñá÷íÞ, Å. Ãåùñãïýóç, Ë. Äüëãåñáò, ×. ÄïìÝíéêïò, È. ÆÜâñáò, Ä. Êïíôüò, ×. ÊïõíÜñç, Ô. Ìðåáæüãëïõ, ×. Ìðïõñóáíßäçò, Ó. Óõìåùíßäçò, Ê. Óïõëéþôçò, Ã. Ôóáëßêçò: Ç ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò ùò èåìÝëéï ôçò õãåéïíïìéêÞò ìåôáññýèìéóçò ........................................... 169 ÅñåõíçôéêÞ Åñãáóßá Á. Óùôçñüðïõëïò, Ê. Óðåñäïýëçò, Â. Âëá÷üðïõëïò, Å. Óêëçñüò, Ï. Áðïóôüëïõ, Â. Êïôóßíç, Å. Ìé÷áçëßäçò, Ó. ÐáððÜò: ÖáñìáêåõôéêÝò äçëçôçñéÜóåéò ùò áéôßá åéóáãùãÞò óå ðáèïëïãéêÞ êëéíéêÞ ôñéôïâÜèìéïõ íïóïêïìåßïõ ôïõ ÐåéñáéÜ óôç äéÜñêåéá åíüò Ýôïõò .......................................................... 189 Óýíôïìç Áíáóêüðçóç ×. Âïõ÷Üñáò, Ê. Ðáðáìé÷áÞë, Ã. ÐáôñéêÜêïò, Ð. Óôáóéíüò: ÈÜíáôïé áðü õðïèåñìßá .................................... 196 ÅõñùðáúêÜ Äßêôõá ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò EGPRW: ¸ñåõíá óå ìåôáâáôéêü ðåñéâÜëëïí óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ, ÆÜãêñåìð, 19-22 Ïêôùâñßïõ 2000 .................................................................................................................................................................... 199 EUROPREV: ÄéåèíÞò óõíÜíôçóç ãéá ôçí åîÜñôçóç áðü ôï êÜðíéóìá êáé ôï áëêïüë, Âáñêåëþíç, 24-25 Íïåìâñßïõ 2000 ..................................................................................................................................................................... 201 Áíáããåëßá Óõíåäñßùí 13ï ÐáíåëëÞíéï ÓõíÝäñéï ÅëëçíéêÞò Åôáéñßáò ÊïéíùíéêÞò ÐáéäéáôñéêÞò êáé ÐñïáãùãÞò ôçò Õãåßáò, ÐÜôñá, 18-20 ÌáÀïõ 2001 ................................................................................................................................... 203 ÍÝá 2Ï Óõìðüóéï ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò, ×ßïò, 22-24 ÓåðôÝìâñéïò 2000 .............................................. 204 Óõããñáöåßò êáé ÊñéôÝò Ýôïõò 2000 ...................................................................................................................................... 206

CONTENTS Editorial Primary Health Care and General Practice: the safety value for a higher quality in health care .......... 167 Timely Article J. Êyriopoulos, C. Lionis, G. Dimoliatis, B.P. Ìerkouris, C. Ïikonomou, G. Ôsakos, A. Philalithis and Working Group* *Í. Ántonakis, Å. Georgoussi, L. Dolgeras, C. Domenikos, Th. Zavras, D. Êïntos, C. Êounari, Ô. Beazoglou, C. Boursanidis, S. Symeonidis, Ê. Souliotis, G. Ôsalikis, Í. Vasilikiotis, Ôz. Vrachni: Primary Health Care as a cornerstone for health reform in Greece ...................................................................... 169 Original Paper A. Sotiropoulos, K. Sperdoulis, V. Vlachopoulos, X. Skliros, O. Apostolou, V. Kotsini, E. Michailidis, S. Pappas: Drug intoxication as a cause of admission in a medical department of a tertiary care hospital of Peraeus during one year period .......................................................................................................................... 189 Short Review C. Voucharas, K. Papamichael, G. Patrikakos, P. Stasinos: Hypothermia-related deaths .............................. 196 European Networks/Organizations of General Practice/Family Medicine EGPRW: Research in General Practice in the transitional environment, Zagreb, 19-22 October, 2000 .......................................................................................................................................................................... 199 EUROPREV: International workshop on tobaco and alcohol addiction, Barcelona, 24-25 November, 2000 ..................................................................................................................................................................... 201 Upcoming Meetings and Conferences 13th National Congress of the Hellenic Society for Social Pediatrics and Health Promotion, Patra, 18-20 May, 2001 .................................................................................................................................................................... 203 News 2nd Symposium General/Family Practitioner, Chios, 22-24 September, 2000 ................................................... 204 Authors and Reviewers in 2000 .............................................................................................................................................. 206

ÄéåõèõíôÞò Óýíôáîçò ×ñÞóôïò ËéïíÞò ÔìÞìá ÉáôñéêÞò ÐáíåðéóôÞìéï ÊñÞôçò Ô.È. 1393, ÇñÜêëåéï Ôçë: +30 81 39 46 21 Fax: +30 81 39 46 06 E-mail: lionis@med.uoc.gr ÁíáðëçñùôÞò ÄéåõèõíôÞò Óýíôáîçò Íßêïò ÁíôùíÜêçò Âïçèïß Óýíôáîçò ÅëåõèÝñéïò Èçñáßïò Êïñíçëßá ÌáêñÞ ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ ÓôÝëëá ÁñãõñéÜäïõ ÂáããÝëçò Äñüóïò ÄçìÞôñçò ¸ëëçíáò ÐçãÞ ÐåñäéêÜêç ÁèáíÜóéïò Óõìåùíßäçò

Chief Editor Christos Lionis Faculty of Medicine University of Crete P.O. Box 1393, Heraklion Tel: +30 81 39 46 21 Fax: +30 81 39 46 06 E-mail: lionis@med.uoc.gr Deputy Editor Nick Antonakis Assistants to the Editor Åleftherios Thireos Kornilia Makri Editorial Board Stella Argyriadou Vaggelis Drossos Dimitris Hellinas Pigi Perdikaki Athanasios Symeonidis

Ôüìïò 11, Ôåý÷ïò 4, 1999

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

ÔÇÓ ÓÕÍÔÁÎÇÓ ÅDITORIAL Primary Heatlh Care, Volume 12, Number 4, 167-168, 2000 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 4, 167-168, 2000

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò êáé ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ: ç áóöáëéóôéêÞ äéêëåßäá ãéá ôçí õøçëÞ ðïéüôçôá óôç öñïíôßäá õãåßáò Ã. Êõñéüðïõëïò, ×. ËéïíÞò

Ç õãåéïíïìéêÞ ìåôáññýèìéóç áðïôåëåß ôï ðñþôï èÝìá óôçí çìåñÞóéá äéÜôáîç ôùí åèíéêþí ðïëéôéêþí ãéá ôçí õãåßá óôçí Åõñþðç êáé ôç Âüñåéá ÁìåñéêÞ êáé ãýñù áðü ôéò ó÷åôéêÝò áðüðåéñåò Ý÷åé áíáðôõ÷èåß ôï ôåëåõôáßï äéÜóôçìá éäéáßôåñç êéíçôéêüôçôá. Öáßíåôáé üôé ðáñÜ ôéò óïâáñÝò ðñïóðÜèåéåò ïé ïðïßåò êáôáâëÞèçêáí, äåí Ýãéíå åöéêôÞ ç áíÜðôõîç óôñáôçãéêÞò ìç÷áíéóìþí êåíôñéêÞò êáôåýèõíóçò êáé åëÝã÷ïõ ôçò ðïéüôçôáò ôùí öñïíôßäùí õãåßáò, áðïôåëåóìáôéêÞò äéá÷åßñéóçò ôùí áóèåíþí êáé áðïäïôéêÞò ÷ñÞóçò ôùí ðüñùí. ÐáñÜëëçëá óôéò ÇíùìÝíåò Ðïëéôåßåò, ç ðñïþèçóç éáôñïáóöáëéóôéêþí ó÷çìÜôùí åëåã÷üìåíçò öñïíôßäáò (managed care), ó÷åôßæåôáé ìå ôçí åéóáãùãÞ ôçò ôåêìçñéùìÝíçò öñïíôßäáò ãéá ôçí õãåßá (evidence-based care) êáé ôçí áíÜðôõîç ìç÷áíéóìþí åëÝã÷ïõ ôçò êëéíéêÞò ðñáêôéêÞò êáé ðñïáãùãÞò ôçò ðïéüôçôáò óôéò éáôñéêÝò õðçñåóßåò. Óôï ÇíùìÝíï Âáóßëåéï, ç âåëôßùóç ôçò ðïéüôçôáò ôïðïèåôåßôáé óôï êÝíôñï ôçò ðïëéôéêÞò õãåßáò ãéá ôçí ÅèíéêÞ Õðçñåóßá Õãåßáò1 êáé ç Ýííïéá êëéíéêÞ äéáêõâÝñíçóç (clinical governance) ÷ñçóéìïðïéåßôáé ãéá íá äçëþóåé ôï öÜóìá ôùí äñáóôçñéïôÞôùí ïé ïðïßåò áðáéôïýíôáé ãéá íá âåëôéùèåß ç ðïéüôçôá ôùí õðçñåóéþí õãåßáò. Ï üñïò áõôüò ðëáéóéþíåé ôçí ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò êáé ç ãåíéêÞ éáôñéêÞ åìðëÝêåôáé óå äéáäéêáóßåò äéáñêïýò ðáñáêïëïýèçóçò ôçò ðïéüôçôáò ôùí öñïíôßäùí õãåßáò êáé ìå ôçí åðéäßùîç áíÜðôõîçò óõóôçìÜôùí õðåõèýíùí ãéá ôç âåëôßùóÞ ôçò2.

Ç ðñïóðÜèåéá áõôÞ ãéá ôç âåëôßùóç ôçò õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý áðáéôåß ôç óõëëïãÞ êáé ôçí åðåîåñãáóßá ðëçñïöïñßáò áðü ôá éáôñåßá ôùí ãåíéêþí éáôñþí êáé ôùí ïìÜäùí ðñùôïâÜèìéáò öñïíôßäáò õãåßáò ìå óôü÷ï ôçí åêôßìçóç ôùí áíáãêþí õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý, ôç ìåßùóç ôùí áíéóïôÞôùí êáé ôçí ðáñáêïëïýèçóç ôçò ðïéüôçôáò ôçò öñïíôßäáò óå óýãêñéóç ìå óõìöùíçìÝíá ðñüôõðá3. Ìå ôçí áíÜðôõîç ôùí ÏìÜäùí Þ Äéêôýùí ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò (Primary Health Care Groups) óôç ÌåãÜëç Âñåôáíßá åðé÷åéñåßôáé - üðùò Þäç óçìåéþèçêå - ç åéóáãùãÞ ôçò êëéíéêÞò äéáêõâÝñíçóçò ç ïðïßá ïõóéáóôéêÜ áðáñôßæåôáé áðü ôå÷íéêÝò êáé ìåèüäïõò ïé ïðïßåò åöáñìüæïíôáé ìåñéêþò, üðùò ç ôåêìçñéùìÝíç éáôñéêÞ (evidence -based medicine), ç äéáóöÜëéóç ôçò ðïéüôçôáò (quality assurance), ç äéá÷åßñéóç ôïõ êéíäýíïõ (risk management) êáé ï éáôñéêüò Ýëåã÷ïò (medical audit). Ìå ôïí ôñüðï áõôü êáé ìå ôç óõíäñïìÞ ïñãáíùôéêþí êáé äéá÷åéñéóôéêþí õðïóôçñéêôéêþí ìÝôñùí åðé÷åéñåßôáé ç âåëôßùóç ôçò äéá÷åßñéóçò ôùí áóèåíþí (patient management) êáé ç áðïôåëåóìáôéêÞ (êáé ðïéïôéêÞ) äéá÷åßñéóç ôïõ íïóÞìáôïò (disease management). Ç ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò êáé ç åéäéêüôçôá ôçò ãåíéêÞò éáôñéêÞò ðáñÜ ôéò ðñïóðÜèåéåò ïé ïðïßåò êáôáâëÞèçêáí, äåí Ý÷ïõí åíóùìáôùèåß ðëÞñùò óôéò õãåéïíïìéêÝò ìåôáññõèìßóåéò ïé ïðïßåò êáôÜ êáéñïýò åðé÷åéñÞèçêáí. Ç ãíþóç êáé ç åìðåéñßá ïé ïðïßåò êôÞèçêáí áðü äïêéìÝò êáé åöáñìïãÝò óôçí ÊñÞôç êáé áëëïý4 äåí áîéïðïéÞèçêáí óôïí áíáãêáßï âáèìü þóôå 167

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

íá óõìâÜëëïõí óôç óõæÞôçóç ãéá ôçí õãåéïíïìéêÞ áíáóõãêñüôçóç, åíþ êëéíéêÜ ðñùôüêïëëá, êáôåõèõíôÞñéåò óõóôÜóåéò êáé ðñáêôéêÝò ïäçãßåò ãéá ôç äéá÷åßñéóç ôùí êïéíþí íïóçìÜôùí äåí åßíáé áêüìá äéáèÝóéìá ãéá åõñåßá ÷ñÞóç. Ìéá óõóôçìáôéêÞ áîéïëüãçóç ôçò ëåéôïõñãßáò ôùí ìïíÜäùí ðñùôïâÜèìéáò öñïíôßäáò õãåßáò, ôçò êëéíéêÞò áðïôåëåóìáôéêüôçôáò êáé ôçò óõìâïëÞò ôïõò óôçí ðáñáãùãÞ õøçëÞò ðïéüôçôáò öñïíôßäáò õãåßáò äåí Ý÷åé ìÝ÷ñé óÞìåñá ãßíåé åöéêôÞ. ÄåäïìÝíçò ôçò ó÷åôéêÞò áðïôõ÷ßáò ôçò áðüðåéñáò åãêáôÜóôáóçò áíôáãùíéóôéêþí ðñïôýðùí óôïí õãåéïíïìéêü ôïìÝá5,6 ìå ôç äéÜêñéóç ðñïóöïñÜò-æÞôçóçò êáé ôç óõãêñüôçóç åóùôåñéêÞò áãïñÜò, ôï ìåôáññõèìéóôéêü åã÷åßñçìá óôñÝöåôáé ðñïò ôçí êáôåýèõíóç äçìéïõñãßáò äéêôýùí ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò ìå åðßêåíôñï ôçí ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò. Ç ðñüóöáôç åìðåéñßá áðü ôéò ÇíùìÝíåò Ðïëéôåßåò, ôç ÌåãÜëç Âñåôáíßá êáé Üëëåò ÅõñùðáúêÝò ÷þñåò Ýäåéîå üôé ç êáôåýèõíóç áõôÞ åßíáé åðéêñáôïýóá óôçí ðáñïýóá ðåñßïäï. Óôïí ðõñÞíá áõôþí ôùí ìåôáññõèìßóåùí âñßóêåôáé ç ìåôáöïñÜ ôïõ âÜñïõò ôçò åõèýíçò ãéá ôç äéá÷åßñéóç ôùí áóèåíþí óôçí ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò êáé óôç ãåíéêÞ éáôñéêÞ ãéá äýï êõñßùò ëüãïõò: (á) ôçí ðáñï÷Þ ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò êáé ôç âåëôßùóç ôçò éáôñéêÞò áðïôåëåóìáôéêüôçôáò êáé (â) ôçí õðïêáôÜóôáóç ôçò äáðáíçñÞò íïóïêïìåéáêÞò êáé ôå÷íïëïãéêÞò éáôñéêÞò ìå ôçí ðñùôïâÜèìéá ðåñßèáëøç þóôå íá äéáóöáëéóèåß ç áðïäïôéêÞ ÷ñÞóç ôùí ðüñùí. Õðü ôï ðñßóìá áõôü, áðïôåëåß åðéôáêôéêÞ áíáãêáéüôçôá ç åóôßáóç ôçò õãåéïíïìéêÞò ìåôáññýèìéóçò - óôç ÷þñá ìáò - ðñïò ôçí ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò ç ïðïßá ìðïñåß íá áðïôåëÝóåé ôçí áóöáëéóôéêÞ äéêëåßäá ãéá õøçëÞ ðïéüôçôá öñïíôßäáò õãåßáò êáé êõñßùò íá åããõçèåß ôçí

168

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

áíáãêáßá ÷ñõóÞ ôïìÞ ãéá ôçí áíáæÞôçóç ôçò (éáôñéêÞò) áðïôåëåóìáôéêüôçôáò, ôçò (ïéêïíïìéêÞò) áðïäïôéêüôçôáò êáé ôçò (êïéíùíéêÞò) éóüôçôáò óôçí åèíéêÞ õãåéïíïìéêÞ ðïëéôéêÞ. Ôï êåßìåíï ôï ïðïßï ç "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò" äçìïóéåýåé óå áõôü ôï ôåý÷ïò, áðïôåëåß óõìðýêíùóç ôçò óõæÞôçóçò ç ïðïßá ïñãáíþèçêå ðñüóöáôá óôçí ÁèÞíá êáé ðñïóõðïãñÜöåôáé áðü äéáêåêñéìÝíïõò ðáíåðéóôçìéáêïýò, åñåõíçôÝò êáé åìðåéñïãíþìïíåò ôùí õðçñåóéþí õãåßáò. Ç áíÜëõóç ç ïðïßá áðïññÝåé áðü ôï êåßìåíï áõôü, êáèþò êáé ç óõæÞôçóç êïìâéêþí óçìåßùí ãéá ôçí áîéïðïßçóç ôçò ðñùôïâÜèìéáò öñïíôßäáò õãåßáò êáé ôçò ãåíéêÞò éáôñéêÞò ùò èåìåëßïõ ôçò õãåéïíïìéêÞò ìåôáññýèìéóçò ç ïðïßá åðé÷åéñåßôáé, åðéèõìåß íá óõìâÜëëåé óôç óõæÞôçóç ç ïðïßá äéåîÜãåôáé áõôÞ ôçí ðåñßïäï.

Âéâëéïãñáößá 1. Department of Health. A first Class Service: Quality in the new NHS, London, 1998. 2. R. Rosen. Improving quality in the changing world of primary care. BMJ, 321:551-554, 2000. 3. A. McColl, M. Ronald. Knowledge and information for clinical governance. BMJ, 321:871874, 2000. 4. C. Lionis, E. Trell. Health needs assessment in General Practice: The Cretan approach. Eur J Gen Pract, 5:75-77, 1999. 5. S. Iliffe, J. Munro. New Labour and Britain's National Health Service: An Onemiew of Current Reforms. Int. J. of Health Servises, 30; 2:309-334, 2000. 6. A. Enthoven. In pursuit of an Improving National Health Service. Health Affairs, 19:102119, 2000.

Ôüìïò 11, Ôåý÷ïò 4, 1999

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

ÅÐÉÊÁÉÑÏ ÁÑÈÑÏ ÔÉÌÅLY ARTICLE Primary Heatlh Care, Volume 12, Number 4, 169-188, 2000 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 4, 169-188, 2000

Ç ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò ùò èåìÝëéï ôçò õãåéïíïìéêÞò ìåôáññýèìéóçò Ã. Êõñéüðïõëïò1, ×. ËéïíÞò2, Ã. ÄçìïëéÜôçò3, Ì-Ð Ìåñêïýñçò4, ×. Ïéêïíüìïõ, Ã. ÔóÜêïò, A. ÖéëáëÞèçò êáé ïìÜäá åñãáóßáò* *ÁíôùíÜêçò Íßêïò2, Âáóéëéêéþôçò Íßêïò5, Âñá÷íÞ Ôæïýëç5, Ãåùñãïýóç Åõãåíßá1, Äüëãåñáò ËÜêçò1, ÄïìÝíéêïò ×Üñçò5, ÆÜâñáò ÈÜíïò1,7, Êïíôüò ÄçìÞôñçò8, ÊïõíÜñç ×áñïýëá9, Ìðåáæüãëïõ Ôñýöùí1,10, Ìðïõñóáíßäçò ×ñÞóôïò1,11, Óõìåùíßäçò ÓÜêçò4, Óïõëéþôçò ÊõñéÜêïò1, Ôóáëßêçò Ãéþñãïò1,12

Ðåñßëçøç Óôï ðáñüí êåßìåíï ãßíåôáé áíÜëõóç ôùí ðñïâëçìÜôùí ôùí õðçñåóéþí õãåßáò, áîéïëüãçóç ôçò äñáóôçñéüôçôáò ôïõ óõóôÞìáôïò êáé äéáôýðùóç åíáëëáêôéêþí õðïèÝóåùí áíáóõãêñüôçóçò. Äéáôõðþíïíôáé ðñïôÜóåéò ãéá ôç âåëôßùóç ôçò óçìåñéíÞò êáôÜóôáóçò, óôïí ðõñÞíá ôùí ïðïßùí âñßóêåôáé ç óõãêñüôçóç äéêôýùí ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò õãåßáò ìå Ýìöáóç óôçí ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá êáé ôç ãåíéêåõìÝíç åéóáãùãÞ ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý óôï óýóôçìá õãåßáò.

Primary Health Care as a cornerstone for health reform in Greece. J. Êyriopoulos, C. Lionis, I. Dimoliatis, B.P. Merkouris, C. Ïikonomou, G. Ôsakos, Á. Philalithis, and Working Group* *Í. Ántonakis, Å. Georgoussi, L. Dolgeras, C. Domenikos, Th. Zavras, D. Êïntos, C. Êounari, Ô. Beazoglou, C. Boursanidis, S. Symeonidis, Ê. Souliotis, G. Ôsalikis, Í. Vasilikiotis, Ôz. Vrachni Summary This presentation analyses the problems of the health services, evaluates the activities within the system and details alternative ways of reconstruction. Proposals are presented for the improvement of the current situation, and emphasis was given on primary health care and the general inclusion of the General Practitioner into this health system. Key words: health services, managed care, quality assurance, clinical governance, primary health care, general practitioner

ÔïìÝáò Ïéêïíïìéêþí ôçò Õãåßáò, ÅèíéêÞ Ó÷ïëÞ Äçìüóéáò Õãåßáò, 2ÔïìÝáò ÊïéíùíéêÞò ÉáôñéêÞò, ÔìÞìá ÉáôñéêÞò Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò, 3ÔïìÝáò ÊïéíùíéêÞò ÉáôñéêÞò, Éáôñéêü ÔìÞìá Ðáíåðéóôçìßïõ Éùáííßíùí, 4ÅëëçíéêÞ Åôáéñåßá ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò, 5Deloitte & Touche Consulting, Health Care Group, 6Department of Epidemiology and Public Health, University College London, 7Department of Epidemiology and Health Policy, Harvard University, 8Ïäïíôéáôñéêüò Óýëëïãïò ÁôôéêÞò, 9ÔïìÝáò ÊïéíùíéêÞò ÏäïíôéáôñéêÞò, Ïäïíôéáôñéêü ÔìÞìá Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí, 10University of Connecticut Health Center, 11ÅèíéêÞ Ó÷ïëÞ Äçìüóéáò Äéïßêçóçò, 12Department of Health Administration, University of Ottawa

1. ÅéóáãùãÞ Ôéò ôåëåõôáßåò äåêáåôßåò, ï õãåéïíïìéêüò ôïìÝáò åìöÜíéóå óçìáíôéêÞ áíÜðôõîç ôùí áíèñþðéíùí ïéêïíïìéêþí êáé õëéêþí ðüñùí êáé Ý÷åé ìåôáôñáðåß óå Ýíá óýã÷ñïíï éáôñïâéïìç÷áíéêü óýìðëåãìá, ôï ïðïßï áðáó÷ïëåß ôï 4-4,5% ôïõ åíåñãïý ðëçèõóìïý ôçò ÷þñáò êáé äáðáíÜ ôï 8-8,5% ðåñßðïõ ôïõ ÁÅÐ. Ï ñõèìüò áýîçóçò õðÞñîå éäéáßôåñá Ýíôïíïò, åßíáé äå åíäåéêôéêü üôé ôá áíôßóôïé÷á ìåãÝèç ôï 1970 Þôáí 1,5% ãéá ôï áíèñþðéíï äõíáìéêü êáé 4,9% ôïõ ÁÅÐ ãéá ôéò óõíïëéêÝò äáðÜíåò õãåßáò. Ôáõôü÷ñïíá óôçí ßäéá ðåñßïäï ïëïêëçñþèçêáí ïé äéáäéêáóßåò ãéá ôçí ðëÞñç êáé êáèïëéêÞ áóöáëéóôéêÞ êÜëõøç ôïõ ðëçèõóìïý. ÈåùñçôéêÜ ôï õãåéïíïìéêü óýóôçìá óôç ÷þñá ìáò, ñõèìßæåôáé õðü ôç äéåýèõíóç êáé ôïí Ýëåã÷ï ôçò êåíôñé-

ËÝîåéò êëåéäéÜ: õðçñåóßåò õãåßáò, åëåã÷üìåíç öñïíôßäá, äéáóöÜëéóç ðïéüôçôáò, êëéíéêÞ äéá÷åßñéóç, äßêôõá ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò õãåßáò, ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò, ãåíéêüò, ïéêïãåíåéáêüò éáôñüò Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: É. Êõñéüðïõëïò, ÅèíéêÞ Ó÷ïëÞ Äçìüóéáò Õãåßáò, Ë. ÁëåîÜíäñáò 196, ÁèÞíá, Ô.Ê. 115 21, Ôçë.: 6435328 169

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

êÞò äéïßêçóçò, ìå êñéôÞñéï ôéò áíÜãêåò, ðáñÜ ôï ãåãïíüò üôé áðïôåëåß Ýíá ìåßãìá "ïëïêëçñùìÝíïõ" óõóôÞìáôïò ôýðïõ Beveridge êáé "óõìâïëáéáêïý" ôýðïõ Þ êáé ôýðïõ "áðïæçìßùóçò" Bismark. Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá üìùò, êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôùí ôåëåõôáßùí åôþí, ç ñýèìéóç ïõóéáóôéêÜ ôåëåßôáé áðü Ýíá Üôõðï ìç÷áíéóìü ôéìþí, ï ïðïßïò Ý÷åé åéóá÷èåß äéáìÝóïõ ôùí åêôåôáìÝíùí éäéùôéêþí ðëçñùìþí. Áðü ôá äéáèÝóéìá óôïé÷åßá åßíáé åìöáíÝò, üôé áêüìç êáé ìå ôá ðáñáäïóéáêÜ êñéôÞñéá åíüò áäñïý åíäåéêôéêïý ó÷åäéáóìïý, ìå âÜóç ôéò áíÜãêåò õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý, õðÜñ÷ïõí óïâáñÝò áíéóïññïðßåò ïé ïðïßåò ó÷åôßæïíôáé ìå ôïí õãåéïíïìéêü ðñïãñáììáôéóìü, ôïí Ýëåã÷ï êáé ôçí êáôáíïìÞ ôùí åðåíäýóåùí. Ãéá ðáñÜäåéãìá, åíþ ç ÷þñá Ý÷åé ìéá ó÷åôéêÞ åðÜñêåéá áñéèìïý êëéíþí ãåíéêþí íïóïêïìåßùí, åìöáíßæåé ìåãÜëåò åëëåßøåéò óôá íïóçëåõôÞñéá ãéá ôùí ÷ñïíßùò ðÜó÷ïíôåò êáé çëéêéùìÝíïõò êáèþò êáé áõôÜ ãéá ôç öõóéêÞ éáôñéêÞ áðïêáôÜóôáóç, êáèþò åðßóçò êáé óôá øõ÷éáôñéêÜ íïóçëåõôÞñéá áíïéêôÞò öñïíôßäáò, ìå áðïôÝëåóìá íá ìçí ìðïñåß íá éêáíïðïéçèåß ç áõîçìÝíç æÞôçóç óôïõò ôïìåßò áõôïýò êáé íá äéáðéóôþíïíôáé ìåßæïíá ðñïâëÞìáôá êáëÞò ðñüóâáóçò. ÊáôÜ óõíÝðåéá, áíáäýåôáé ðñüâëçìá êáôÜëëçëçò öñïíôßäáò ôï ïðïßï åììÝóùò åðéäñÜ äõóìåíþò óôçí áðïôåëåóìáôéêüôçôá êáé ôçí áðïäïôéêüôçôá. Ùò åê ôïýôïõ, ðëçí ôùí áíéóïôÞôùí óôçí ðñüóâáóç, ïé ïðïßåò Ý÷ïõí åðéóçìáíèåß, óõíõðÜñ÷ïõí êáé ôá ðñïâëÞìáôá áíéóïôÞôùí óôçí ðñüóâáóç öñïíôßäùí ìå áíåêôÞ ðïéüôçôá. Áêüìç åßíáé áíáãêáßï íá óçìåéùèåß üôé åîáêïëïõèåß íá ðáñáìÝíåé ùò ìåßæïí èÝìá ôçò åèíéêÞò ðïëéôéêÞò õãåßáò ç ðåñéöåñåéáêÞ êáôáíïìÞ ôùí áíèñþðéíùí, õëéêþí êáé ïéêïíïìéêþí ðüñùí. Ôá öáéíüìåíá áõôÜ óõíäÝïíôáé áóöáëþò ìå ôçí éó÷õñÞ åðßäñáóç, ôçí ïðïßá áóêåß ç ðëåõñÜ ôçò ðñïóöïñÜò êáé ôá óõíäåäåìÝíá ìå ôç âéïúáôñéêÞ ôå÷íïëïãßá óõìöÝñïíôá, ôá ïðïßá ùèïýí êáé ðñïóáíáôïëßæïõí ôï óýíïëï ôçò åðåíäõôéêÞò äñáóôçñéüôçôáò ðñïò áõôÞ ôçí êáôåýèõíóç. Ç åõèýíç ôçò êåíôñéêÞò äéïßêçóçò ãéá ôïí åìðåñéóôáôùìÝíï ó÷åäéáóìü ôïõ õãåéïíïìéêïý óõóôÞìáôïò, äåí áóêåßôáé ìå åðÜñêåéá êáé áðïôåëåóìáôéêüôçôá. ÐáñÜ ôçí ó÷åôéêÞ ðïëéôéêÞ ñçôïñéêÞ êáé ôçí èåóìïèÝôçóç ìç÷áíéóìþí ãéá ôï ó÷åäéáóìü êáé ôçí áíÜðôõîç ôùí õãåéïíïìéêþí õðçñåóéþí, äåí Ý÷ïõí áíáðôõ÷èåß áíÜëïãåò ðïëéôéêÝò ïñãÜíùóçò êáé êáôáíïìÞò ôùí áíèñþðéíùí, õëéêþí êáé ïé170

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

êïíïìéêþí ðüñùí. Ôï ðáñüí êåßìåíï åßíáé ôï áðïôÝëåóìá ôçò óõëëïãéêÞò åñãáóßáò êáé þñéìçò áíôáëëáãÞò áðüøåùí êáé åìðåéñéþí åñåõíçôþí, éáôñþí êáé äéïéêçôéêþí óôåëå÷þí ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá êáé Ý÷åé ùò óêïðü: (á) ôçí áíÜëõóç ôùí ðñïâëçìÜôùí ôùí õðçñåóéþí õãåßáò, (â) ôçí áîéïëüãçóç ôçò äñáóôçñéüôçôáò ôïõ óõóôÞìáôïò õãåßáò, (ã) ôç äéáôýðùóç ôùí åíáëëáêôéêþí õðïèÝóåùí áíáóõãêñüôçóçò, (ä) ôç óõæÞôçóç ôçò ðñùôïâÜèìéáò öñïíôßäáò ùò èåìÝëéïõ ôçò õãåéïíïìéêÞò ìåôáññýèìéóçò, äéáôõðþíïíôáò óõã÷ñüíùò ðñïôÜóåéò ãéá ôç âåëôßùóç ôçò óçìåñéíÞò êáôÜóôáóçò.

2. Ôá ìåßæïíá ðñïâëÞìáôá ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá óôçí ÅëëÜäá Óôï äéÜãñáììá 1, áðåéêïíßæïíôáé ôá êýñéá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôá ïðïßá óõíèÝôïõí ôï õãåéïíïìéêü óýóôçìá óôç ÷þñá ìáò, êáèþò åðßóçò êáé ïé äéáäéêáóßåò ðñïóðÝëáóçò êáé ÷ñçóéìïðïßçóçò ôùí õðçñåóéþí õãåßáò áðü ôïõò ðïëßôåò. Ç åëåýèåñç ðñïóðÝëáóç ôùí ðïëéôþí óå ìçäåíéêÝò ôéìÝò ôçí óôéãìÞ ôçò áíôáëëáãÞò, óôçí ðñáãìáôéêüôçôá äåí éó÷ýåé êáé ç ðñüóâáóç åîáñôÜôáé áðü ßäéåò ðëçñùìÝò êáé ðáñáðëçñùìÝò. Óå ìåñéêÝò ðåñéðôþóåéò, Ý÷ïõí ôåèåß ðåñéïñéóìïß óôçí ðñïóðÝëáóç, ìå ðñïóáíáôïëéóìÝíç ðñüóâáóç, äçëáäÞ ðñüóâáóç ç ïðïßá óõíäÝåôáé ìå ðáñáðïìðÞ êáé áíáöïñÜ óôïí ãåíéêü/ïéêïãåíåéáêü éáôñü Þ éáôñü Üëëçò åéäéêüôçôáò, üðùò óôçí ðåñßðôùóç ôùí áóöáëéóìÝíùí óôï ºäñõìá Êïéíùíéêþí Áóöáëßóåùí (ÉÊÁ), áëëÜ ïé öñáãìïß áõôïß ðñáêôéêÜ äåí ëåéôïõñãïýí, åíþ åðéðñïóèÝôùò ç ýðáñîç åêôåôáìÝíïõ éäéùôéêïý ôïìÝá êáé ç ðñïúïýóá "éäéùôéêïðïßçóç" ôïõ Åèíéêïý ÓõóôÞìáôïò Õãåßáò, ìå éäéùôéêÝò ðëçñùìÝò, áðü ôï éáôñéêü óõëëïãéêü ìïíïðþëéï, áêõñþíåé ðëÞñùò ïðïéáäÞðïôå ôõðéêÞ ðñïûðüèåóç ðñïóáíáôïëéóìÝíçò åðéëïãÞò. Óôïí éäéùôéêü ôïìÝá, ç ðñüóâáóç åßíáé ó÷åôéêÜ "åëåýèåñç" üðïõ üìùò ëåéôïõñãåß ï ðåñéïñéóìüò ôçò Üìåóçò ðëçñùìÞò êáèþò êáé ìéá óåéñÜ ìç÷áíéóìþí ïé ïðïßïé ïäçãïýí óå ðñüóèåôåò ðëçñùìÝò êáé áìïéâÝò äéáìåóïëÜâçóçò. Åðßóçò, äåí ëåéôïõñãåß ìç÷áíéóìüò ðáñáðïìðÞò, ðñïóáíáôïëéóìïý êáé ðáñáêïëïýèçóçò ôïõ áóèåíïýò, óôá åðüìåíá åðßðåäá ôçò ðåñßèáëøçò, üðùò óõìâáßíåé óå ðïëëÜ óõóôÞìáôá ÷ùñþí ôçò ÄõôéêÞò êáé Âüñåéáò Åõñþðçò.

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

Ôüìïò 11, Ôåý÷ïò 4, 1999

ÐçãÝò: 13, 10, 1, 11. ºäéïé õðïëïãéóìïß

ÄéÜãñáììá 1. Ïñãáíùôéêü êáé äéá÷åéñéóôéêü ðëáßóéï ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá óôçí ÅëëÜäá.

2.1 Ç ðáñáãùãÞ êáé äéáíïìÞ ôùí öñïíôßäùí

Óôçí ðñùôïâÜèìéá éáôñéêÞ ðåñßèáëøç åìöáíßæåôáé Ýíá "ìùóáúêü" ðáñáãùãþí õðçñåóéþí õãåßáò, Ýôóé þóôå, ôüóï óôïí éäéùôéêü üóï êáé óôïí åõñýôåñï äçìüóéï ôïìÝá, óõíõðÜñ÷ïõí üëåò ïé ìïñöÝò ðáñáãùãÞò, äéáíïìÞò êáé ÷ñçìáôïäüôçóçò ôùí õðçñåóéþí õãåßáò. Ç ðñùôïâÜèìéá éáôñéêÞ ðåñßèáëøç óôï äçìüóéï ôïìÝá ðáñÝ÷åôáé óôá êÝíôñá õãåßáò, ôá ðåñéöåñåéáêÜ éáôñåßá êáé ôá åîùôåñéêÜ éáôñåßá ôùí íïóïêïìåßùí ôïõ Åèíéêïý ÓõóôÞìáôïò Õãåßáò (ÅÓÕ), ôá ïðïßá ðáñÜãïõí ôï 15% ðåñßðïõ ôçò óõíïëéêÞò öñïíôßäáò. Óçìáíôéêü ìåñßäéï Ý÷åé ôï ÉÊÁ (40%), ôï ïðïßï Ý÷åé åðßóçò ôç ìåãáëýôåñç ðõêíüôçôá éáôñéêïý äõíáìéêïý óå ó÷Ýóç ìå ôïí áñéèìü ôùí äéêáéïý÷ùí, êáèþò åðßóçò êáé ôï ìåãáëýôåñï áñéèìü óçìåßùí äéáíïìÞò ôùí öñïíôßäùí õãåßáò. Ôï ìåãáëýôåñï ðÜíôùò ðïóïóôü (45%) ðáñáãùãÞò êáé äéáíïìÞò ðñùôïâÜèìéáò öñïíôßäáò õãåßáò áíÞêåé óôïí éäéùôéêü ôïìÝá1,2. Ç áíÜðôõîç åíüò åêôåôáìÝíïõ ôïìÝá éäéùôéêþí õðçñåóéþí óôçí ðñùôïâÜèìéá ðåñßèáëøç, óå ðåñéï÷Ýò ìå Ýíôïíç ôçí ðáñïõóßá ôùí áóöáëéóìÝíùí ôïõ ÉÊÁ óôï óýíïëï ôïõ ðëçèõóìïý êáèþò êáé ôá áðïôåëÝóìáôá áðü Ýñåõíåò éêáíï-

ðïßçóçò, åðéôñÝðïõí ôçí õðüèåóç üôé Ýíá óçìáíôéêü ðïóïóôü áóöáëéóìÝíùí ôïõ ÉÊÁ äåí êÜíïõí ÷ñÞóç êÜðïéùí õðçñåóéþí êáé ðñïóöåýãïõí óôïí éäéùôéêü ôïìÝá. Áðü ó÷åôéêÞ ìÜëéóôá Ýñåõíá3, ðñïÝêõøå üôé áðü ôï óýíïëï ôïõ äåßãìáôïò ðïõ ìåëåôÞèçêå ôï 40,4% ôùí áóöáëéóìÝíùí ôïõ ÉÊÁ, åðéóêÝöèçêáí óôçí äéÜñêåéá åíüò Ýôïõò éäéþôç éáôñü ôïõëÜ÷éóôïí ìßá öïñÜ, ðïóïóôü ôï ïðïßï åßíáé ðïëý õøçëü óå óýãêñéóç ìå ôï áíôßóôïé÷ï Üëëùí ÷ùñþí ïé ïðïßåò Ý÷ïõí åèíéêü óýóôçìá õãåßáò. Ç Üóêçóç áêüìá ôçò ðñùôïâÜèìéáò öñïíôßäáò õãåßáò (ÐÖÕ) óôç ÷þñá ìáò õðüêåéôáé óå óïâáñïýò äïìéêïýò ðåñéïñéóìïýò ðïõ Ý÷ïõí åðéóçìáíèåß êáé óõæçôçèåß óå åðéôñïðÝò êáé óõíÝäñéá. Áðüññïéá üëùí áõôþí ôùí ðáñáãüíôùí åßíáé ç áðïêëåéóôéêÞ ó÷åäüí áðáó÷üëçóç ôùí åñãáæïìÝíùí óôçí ÐÖÕ óôçí ðåñßèáëøç êáé áõôÞ ïõóéáóôéêÜ ÷ùñßò êáôåõèõíôÞñéåò ãñáììÝò, ÷ùñßò åîåéäßêåõóç óôá ðéï óõ÷íÜ ÷ñüíéá íïóÞìáôá êáé óå ìåãÜëï âáèìü áðïññïöïýìåíç áðü ôç óõíôáãïãñÜöçóç. Áí êáé åßíáé ãíùóôü üôé ç õãåßá áðïôåëåß óõíÜñôçóç äéáöüñùí ðáñáãüíôùí ïé ïðïßïé ó÷åôßæïíôáé ìå ôç ãåíåôéêÞ, ôïí ôñüðï æùÞò (äéáôñïöÞ, êÜðíéóìá, ïäéêÞ óõìðåñéöïñÜ ê.Ü.) êáé ôï êïéíùíéêïïéêïëïãéêü ðåñéâÜëëïí (ñýðáíóç, áóôé171

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

êïðïßçóç, áðáó÷üëçóç, êáôïéêßá ê.Ü.) óôç ÷þñá ìáò Ýìöáóç äßäåôáé ìüíï óôéò éáôñéêÝò õðçñåóßåò (ïé ïðïßåò óõìâÜëëïõí óôï åðßðåäï ôçò õãåßáò êáôÜ 9-10%) åíþ áíôéèÝôùò ç äçìüóéá õãåßá ç ïðïßá áíáöÝñåôáé óôéò Üëëåò óçìáíôéêÝò ðáñáìÝôñïõò õðïôéìÜôáé. Ìå ôçí åîáßñåóç ôùí åìâïëéáóìþí êáé áõôþí ÷ùñßò óõóôçìáôéêÞ åêôßìçóç ôïõ ðïóïóôïý êÜëõøçò, êáé ôçò áðïóðáóìáôéêÞò äéåíÝñãåéáò ôçò åîÝôáóçò ôïõ ôñá÷çëéêïý åðé÷ñßóìáôïò, áðïõóéÜæïõí Üëëåò óõóôçìáôéêÝò êáé äéá÷ñïíéêÝò ðáñåìâÜóåéò ìå óôü÷ï ôçí ðñüëçøç óõãêåêñéìÝíùí ÷ñïíßùí íïóçìÜôùí êáé ôçí ðñïáãùãÞ ôçò õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý ãåíéêüôåñá. Ç åðßóêåøç óôï óðßôé Ý÷åé ó÷åäüí åãêáôáëåéöèåß, åíþ ç öñïíôßäá áóèåíþí ìå êáñêßíï, Þ Üëëá ÷ñüíéá íïóÞìáôá ðïõ ïäçãïýí óôçí áíáðçñßá êáé óôïí ðåñéïñéóìü óôï óðßôé åßíáé áðïóðáóìáôéêÞ, óõ÷íÜ åðéôåëïýìåíç áðü áíåêðáßäåõôï íïóçëåõôéêü ðñïóùðéêü4. Ï ó÷åäéáóìüò åðßóçò ôùí õðçñåóéþí õãåßáò äå âáóßóèçêå óôéò áíÜãêåò õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý êáé ç äåêáðåíôáåôÞò ëåéôïõñãßá ôùí ÊÝíôñùí Õãåßáò óôéò áãñïôéêÝò ðåñéï÷Ýò äåí áîéïëïãÞèçêå óõóôçìáôéêÜ. Ðáñ' üëïõò ôïõò ðåñéïñéóôéêïýò ðáñÜãïíôåò ðïõ óõæçôÞèçêáí ðáñáðÜíù ï ðñïóäéïñéóìüò ôùí ðñïâëçìÜôùí õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý ôùí áãñïôéêþí ðåñéï÷þí êáé ç åêôßìçóç ôùí áíáãêþí õãåßáò ôïõ, öáßíåôáé íá åßíáé äõíáôüò óôçí ÐÖÕ óôç ÷þñá ìáò óÞìåñá. Ôï õðüäåéãìá ðïõ áíáðôý÷èçêå óôç ÊñÞôç ìå ôç óõìâïëÞ ôïõ ÔïìÝá ÊïéíùíéêÞò ÉáôñéêÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò, ìïéÜæåé áðïôåëåóìáôéêü óôéò óçìåñéíÝò óõíèÞêåò5. Óôç äåõôåñïâÜèìéá êáé ôñéôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò, ç ðñüóâáóç ôùí ðïëéôþí äåí õðüêåéôáé óå äéïéêçôéêïýò Þ ïñãáíùôéêïýò öñáãìïýò êáé ðáñÜ ôçí êõñéáñ÷ßá ôïõ äçìüóéïõ ôïìÝá êáé ôçí áíÜðôõîç ôùí õðïäïìþí, ðáñáôçñåßôáé ìéá áóõìâáôüôçôá áíÜìåóá óôéò äõíáôüôçôåò ôçò ðñïóöïñÜò êáé óôç æÞôçóç õðçñåóéþí, éäéáßôåñá óôá ìåãÜëá íïóïêïìåéáêÜ óõãêñïôÞìáôá. Åðßóçò äåí Ý÷ïõí áíáðôõ÷èåß ðïëéôéêÝò õðïêáôÜóôáóçò ôçò íïóïêïìåéáêÞò öñïíôßäáò áðü ôçí ðñùôïâÜèìéá ðåñßèáëøç Þ åíáëëáêôéêÝò ìïñöÝò íïóçëåßáò, üðùò ç íïóçëåßá óôï óðßôé êáé ç íïóçëåßá çìÝñáò. Ãéá ôá öáéíüìåíá áõôÜ, Ý÷ïõí åíï÷ïðïéçèåß ðïëëïß ðáñÜãïíôåò ìåôáîý ôùí ïðïßùí ç áíåðáñêÞò ïñãÜíùóç ôçò ðñùôïâÜèìéáò öñïíôßäáò óõíÝðåéá ôçò ïðïßáò åßíáé ç óõíÜèñïéóç åíüò ìåãÜëïõ áñéèìïý ôùí áóöáëéóìÝíùí óôá åîùôåñéêÜ 172

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

éáôñåßá ôùí íïóïêïìåßùí êáé ç Ýëëåéøç ìç÷áíéóìïý êáé ðïëéôéêþí õðïêáôÜóôáóçò ôùí öñïíôßäùí. Ìå âÜóç åìðåéñéêÜ äåäïìÝíá ç ðñüóâáóç óôç íïóïêïìåéáêÞ ðåñßèáëøç, ìïéÜæåé íá åßíáé äõó÷åñÞò êáé óõíäÝåôáé ìå ìåãÜëåò ßäéåò ðëçñùìÝò êáé ðáñáðëçñùìÝò, ôüóï óôï äçìüóéï üóï êáé óôïí éäéùôéêü ôïìÝá. Óôïí ðõñÞíá áõôïý ôïõ öáéíïìÝíïõ, âñßóêåôáé ç ìïíïðùëéáêÞ èÝóç ôïõ éáôñéêïý óþìáôïò óôá íïóçëåõôÞñéá êáé ç áóõìâáôüôçôá ðñïóöïñÜò êáé æÞôçóçò, üðùò Ý÷åé Þäç åðéóçìáíèåß. Åßíáé ðñïöáíÝò üôé ç áðïäõíÜìùóç ôçò ìïíïðùëéáêÞò èÝóçò ôïõ éáôñéêïý íïóïêïìåéáêïý óþìáôïò, ìå ôçí åëåýèåñç ðñüóâáóç ôùí Ãéáôñþí ðñùôïâÜèìéáò öñïíôßäáò óôá íïóïêïìåßá êáé êõñßùò ôçí ðñïþèçóç ðïëéôéêþí õðïêáôÜóôáóçò, ìðïñåß íá áðïôåëÝóåé ìéá åêäï÷Þ Üñóçò áõôïý ôïõ áíåðéèýìçôïõ öáéíïìÝíïõ.

2.2. Ç ÷ñçìáôïäüôçóç ôùí öñïíôßäùí

Ç ÷ñçìáôïäüôçóç ôùí õðçñåóéþí õãåßáò åßíáé äéáöïñåôéêÞ óôá äéÜöïñá ôìÞìáôá ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá. Ôï ÅÓÕ ÷ñçìáôïäïôåßôáé êõñßùò áðü ôïí êñáôéêü ðñïûðïëïãéóìü êáé ôéò ðëçñùìÝò ôçò áóöÜëéóçò, ïé áóöáëéóôéêïß ïñãáíéóìïß áðü åéóöïñÝò åñãïäïôþí êáé åñãáæïìÝíùí, åíþ ï éäéùôéêüò ôïìÝáò åßôå áðü åéóöïñÝò ôçò êïéíùíéêÞò áóöÜëéóçò åßôå áðü ßäéåò ðëçñùìÝò óõìðåñéëáìâáíïìÝíçò êáé ôçò éäéùôéêÞò áóöÜëéóçò6-8. Óå êÜèå ðåñßðôùóç, ç ÷ñçìáôïäüôçóç ôçò ÐÖÕ êáôåõèýíåôáé êõñßùò óå äéáãíùóôéêÝò õðçñåóßåò óýã÷ñïíçò õøçëÞò ôå÷íïëïãßáò êáé áðïèáññýíåé ôç ÷ñÞóç êáèçìåñéíþí õðçñåóéþí èåñáðåßáò. Óçìåéþíåôáé åðßóçò üôé ç éäéùôéêÞ äáðÜíç ãéá ôçí ðñùôïâÜèìéá éáôñéêÞ ðåñßèáëøç åßíáé ó÷åôéêÜ õøçëÞ (67% ãéá ôï 1994) åíþ ìåãÜëï ôìÞìá áõôÞò, ôï 34%, áöïñÜ ôçí ïäïíôéáôñéêÞ ðåñßèáëøç. Ôá êñéôÞñéá áðïæçìßùóçò ôùí ðñïìçèåõôþí äéáöÝñïõí óçìáíôéêÜ, äåäïìÝíïõ üôé óå ìåñéêÝò õðçñåóßåò ôï êñéôÞñéï åßíáé ï ìéóèüò, åíþ óå Üëëåò ç áìïéâÞ êáôÜ ðñÜîç êáé ðåñßðôùóç. ÃåíéêÜ üìùò, óôïí éäéùôéêü ôïìÝá êõñéáñ÷åß êõñßùò ç áìïéâÞ êáôÜ ðñÜîç, åíþ óôï äçìüóéï ôïìÝá âáóéêÞ ìÝèïäïò áðïæçìßùóçò åßíáé ï ìéóèüò. Ç ÷ñçìáôïäüôçóç ôùí íïóïêïìåßùí ãßíåôáé ìå êñéôÞñéï ôç æÞôçóç ôùí áóöáëéóôéêþí ïñãáíéóìþí êáé ìå âÜóç ôï áíïéêôü íïóÞëéï Þ óõí-

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

äõáóìü áíïéêôïý êáé êëåéóôïý íïóçëßïõ. Ùóôüóï ç áñ÷Þ áõôÞ Ý÷åé áíáôñáðåß, äåäïìÝíïõ üôé ç êñáôéêÞ åðé÷ïñÞãçóç ôùí íïóïêïìåßùí åßíáé åîáéñåôéêÜ õøçëÞ (ðåñßðïõ 60-65%) êáé êáëýðôåé ôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò ôçò íïóïêïìåéáêÞò äáðÜíçò, åíþ ïé êñáôéêÝò åðé÷ïñçãÞóåéò äåí Ý÷ïõí ùò êñéôÞñéï ôç æÞôçóç Þ ôéò áíÜãêåò õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý áëëÜ êáèïñßæïíôáé áðü ôçí ðëåõñÜ ôçò ðñïóöïñÜò, áöïý êáôåõèýíïíôáé óôç êÜëõøç ôïõ ìÝñïõò ôïõ ðñïûðïëïãéóìïý ôï ïðïßï äåí ìðïñåß íá êáëõöèåß áðü Üëëåò ðçãÝò. ÅñåõíçôéêÜ åõñÞìáôá äåß÷íïõí üôé ç åðéëïãÞ ôïõ ôñüðïõ ðáñáãùãÞò, ôùí ìåèüäùí ÷ñçìáôïäüôçóçò êáé ôùí êñéôçñßùí áðïæçìßùóçò åîáñôÜôáé, óå óçìáíôéêü âáèìü, áðü ôçí Ýêôáóç ôçò áóöáëéóôéêÞò êÜëõøçò êáé ôç äïìÞ ôçò áãïñÜò õðçñåóéþí õãåßáò9. ÈåùñçôéêÜ, ç áóöÜëéóç õãåßáò óôç ÷þñá ìáò åßíáé ðëÞñçò êáé êáèïëéêÞ, áöïñÜ äçëáäÞ óôï óýíïëï ôïõ ðëçèõóìïý êáé ãéá ôï óýíïëï (ó÷åäüí) ôùí êéíäýíùí ãéá ôçí õãåßá. Áêüìá êáé üóïé áðü ôïõò ðïëßôåò, äåí Ý÷ïõí êïéíùíéêÞ áóöÜëéóç, êáëýðôïíôáé ðñïíïéáêÜ ìå åéäéêÜ ðñïãñÜììáôá. Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá üìùò, áõôÞ ç ðïëéôéêÞ "øåõäïûðåñáóöÜëéóçò" ïäçãåß óôçí áíéóïññïðßá ðñïóöïñÜò êáé æÞôçóçò êáé êáôÜ óõíÝðåéá ðñáêôéêÜ óôçí "õðïáóöÜëéóç" ç ïðïßá ÷áñáêôçñßæåé óÞìåñá ôéò õãåéïíïìéêÝò õðçñåóßåò, üðùò áðïäåéêíýåôáé áðü ôá åõñÞìáôá ôá ïðïßá êáôáäåéêíýïõí ôçí õøçëÞ éäéùôéêÞ äáðÜíç. Åßíáé áíáãêáßï íá óçìåéùèåß üôé ôá öáéíüìåíá áõôÜ ïöåßëïíôáé óå ìåãÜëï âáèìü óôç ÷ñüíéá õðï÷ñçìáôïäüôçóç ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá áðü ðçãÝò ôçò êåíôñéêÞò äéïßêçóçò êáé ôçò êïéíùíéêÞò áóöÜëéóçò ïé ïðïßåò ðñïóåããßæïõí ôï 5% ôïõ ÁÅÐ.

2.3. Ç âáóéêÞ áíôéíïìßá óôç äïìÞ ôçò áãïñÜò õðçñåóéþí õãåßáò

Õðü ôï ðñßóìá áõôþí ôùí äéáôõðþóåùí, êáèßóôáôáé åìöáíÝò üôé âáóéêü ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá áðïôåëåß ç äéÜóðáóç êáé ï êáôáêåñìáôéóìüò ôçò äéáäéêáóßáò ðáñáãùãÞò ôùí öñïíôßäùí õãåßáò êáé ç áðïõóßá åãêáôÜóôáóçò ìç÷áíéóìþí êåíôñéêÞò äéåýèõíóçò êáé åëÝã÷ïõ10,11 áëëÜ êáé ç õðï÷ñçìáôïäüôçóç ôùí õãåéïíïìéêþí õðçñåóéþí. Ç ðáñáôÞñçóç áõôÞ, äå öáß-

Ôüìïò 11, Ôåý÷ïò 4, 1999

íåôáé íá ó÷åôßæåôáé áðïêëåéóôéêÜ ìå ôçí ýðáñîç ìåãÜëïõ áñéèìïý êïéíùíéêþí áóöáëéóôéêþí ó÷çìÜôùí Þ/êáé ó÷çìáôéóìþí ðáñáãùãÞò êáé äéáíïìÞò õðçñåóéþí õãåßáò, äåäïìÝíïõ üôé äåí Ý÷åé áðïäåé÷èåß ç èåôéêÞ Þ áñíçôéêÞ åðßäñáóç ôïõ áñéèìïý ôùí êïéíùíéêþí áóöáëéóôéêþí ó÷çìÜôùí óôçí áðïäïôéêüôçôá ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá. Ôá ìåßæïíá åðßóçò ðñïâëÞìáôá äéá÷åßñéóçò ðïõ Ý÷ïõí åðéóçìáíèåß óôïí õãåéïíïìéêü ôïìÝá öáßíåôáé íá óõìâÜëëïõí óôç äéïéêçôéêÞ áíåðÜñêåéá ôïõ óõóôÞìáôïò. Ç äéÜóðáóç êáé ï êáôáêåñìáôéóìüò ôçò ïñãÜíùóçò ôçò ðáñáãùãéêÞò äéáäéêáóßáò óôéò õãåéïíïìéêÝò õðçñåóßåò óôç ÷þñá ìáò, äéáðéóôþíåôáé áö' åíüò ìåôáîý ôùí äéáöüñùí åðéðÝäùí öñïíôßäáò (êÜèåôç äéÜóðáóç) êáé áö' åôÝñïõ óôçí ðñáêôéêÞ êáé óôç äõíáôüôçôá ôùí ÷ñçóôþí íá ìåôáêéíïýíôáé óå äéÜöïñá ôìÞìáôá ôïõ õãåéïíïìéêïý óõóôÞìáôïò, üðùò ãéá ðáñÜäåéãìá áðü ôéò õðçñåóßåò ôïõ ÅÓÕ, óôéò áíôßóôïé÷åò ôïõ ÉÊÁ êáé ôùí Üëëùí áóöáëéóôéêþí ïñãáíéóìþí êáé ôïõ éäéùôéêïý ôïìÝá êáé áíôéóôñüöùò (ïñéæüíôéá äéÜóðáóç), êõñßùò ëüãù ôçò áðïõóßáò åíüò ðëáéóßïõ óôï ïðïßï èá êáèïñßæåôáé ìå óáöÞíåéá ôï åýñïò, ôï åßäïò êáé ï öïñÝáò ôçò ðñïóöåñüìåíçò öñïíôßäáò12. ÓõíÝðåéá ôçò êáôÜóôáóçò áõôÞò äéáðéóôþíåôáé: ç ðáñáïéêïíïìéêÞ äñáóôçñéüôçôá, ç áðïõóßá êéíÞôñùí óôïõò ðáñáãùãïýò êáé ôïõò êáôáíáëùôÝò ãéá õðïêáôÜóôáóç ìåôáîý ôùí äéáöüñùí ìïñöþí öñïíôßäáò ìå ðáñåíÝñãåéåò óôçí áðïäïôéêÞ ÷ñÞóç ôùí ðüñùí êáé ôç óõíïëéêÞ áðïäïôéêüôçôá ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá êáé ôñßôïí, ôç äéÜóðáóç ôçò óõíÝ÷åéáò êáé ôçò äõíáôüôçôáò ðáñï÷Þò ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò, ìå óõíÝðåéá ôçí áñíçôéêÞ åðßäñáóç óôçí áðïôåëåóìáôéêüôçôá, ôçí ðïéüôçôá êáé ôçí éêáíïðïßçóç ôïõ ðïëßôç. Ôá öáéíüìåíá áõôÜ, áìâëýíïíôáé áðü ôç ìåãÜëç åðÝêôáóç ôçò ðëåõñÜò ôçò ðñïóöïñÜò óôïí éäéùôéêü ôïìÝá, öáéíüìåíï ôï ïðïßï ðåñéïñßæåé ôç ìïíïðùëéáêÞ óõìðåñéöïñÜ ôïõ "éäéùôéêïðïéçìÝíïõ" áðü ôï éáôñéêü óþìá äçìïóßïõ íïóïêïìåéáêïý ôïìÝá õðçñåóéþí õãåßáò. ÊáôÜ óõíÝðåéá ôï ðñáãìáôéêü ðïëéôéêü êáé ôå÷íéêü æÞôçìá âñßóêåôáé óôï äßëçììá: "áðáãüñåõóç", óôï âáèìü ðïõ áõôÞ åßíáé åöéêôÞ, õðü ôçí Ýííïéá ôçò áðåìðëïêÞò áðü ôçí áóöÜëéóç õãåßáò õðü ôçí ðáñïýóá ìïñöÞ Þ "íïìéìïðïßçóç" ôïõ éäéùôéêïý ôïìÝá, ìå ôçí äéåõñõìÝíç Ýííïéá. Ìå åðéóôçìïíéêïýò êáé ôå÷íéêïýò üñïõò, ôï äßëçììá áõôü ó÷åôßæåôáé ìå ôçí áíáãíþñéóç êáé 173

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

ðáñáäï÷Þ üôé ç êåíôñéêÞ äéïßêçóç äåí Ý÷åé ôç äõíáôüôçôá ÷ñçìáôïäüôçóçò ìå ðüñïõò ïé ïðïßïé áðáéôïýíôáé ãéá ôçí êÜëõøç ôçò æÞôçóçò êáé óõíôÞñçóçò ôïõ óõóôÞìáôïò ìå ôéò ðáñïýóåò ðñïäéáãñáöÝò. ÊáôÜ óõíÝðåéá ç äéÝîïäïò ìðïñåß íá áíáæçôçèåß óôçí åéóáãùãÞ ìç÷áíéóìïý ôéìþí êáé èåóìïèåôçìÝíùí ðïóïóôþí óõíáóöÜëéóçò Þ åíáëëáêôéêÜ ìå ôçí áíÜðôõîç ðåñéïñéóìþí êáé öñáãìþí, äçëáäÞ ìå ôçí åéóáãùãÞ ôçò Ýííïéáò ôçò åëåã÷üìåíçò Þ äéåõèõíüìåíçò öñïíôßäáò, ãéá ôçí êÜëõøç ôùí âáóéêþí áíáãêþí Þ ìå óõíäõáóôéêÞ ÷ñÞóç áõôþí12. Åßíáé ðñïöáíÝò, üôé ôï èÝìá áõôü åìðåñéÝ÷åé êïéíùíéêÝò êáé ðïëéôéêÝò óõíéóôþóåò êáé ðáñåíÝñãåéåò, áëëÜ ïõóéáóôéêþò áõôü åßíáé ôï ðñáãìáôéêü äßëçììá óôéò õðçñåóßåò õãåßáò, óôç ÷þñá ìáò.

3. Ç áîéïëüãçóç ôçò õöéóôÜìåíçò êáôÜóôáóçò ÁíáëõôÝò êáé åðéóôÞìïíåò êáèþò åðßóçò åêðñüóùðïé ôùí åðáããåëìáôéþí õãåßáò êáé ôùí ðïëéôþí åêöñÜæïõí, åßôå ìÝóù ôïõ ðïëéôéêïý óõóôÞìáôïò Þ ôùí ïñãáíþóåùí ôùí êïéíùíéêþí åôáßñùí, Ýíôïíç äõóáñÝóêåéá ãéá ôç ëåéôïõñãßá ôïõ õãåéïíïìéêïý óõóôÞìáôïò, ç ïðïßá åíôïðßæåôáé óå äýï ìåãÜëåò êáôçãïñßåò ðñïâëçìÜôùí: ç ðñþôç, áöïñÜ ôç ÷áìçëÞ éêáíïðïßçóç ôùí ÷ñçóôþí óå ó÷Ýóç ìå ôéò ðñïóöåñüìåíåò õðçñåóßåò êáé ç äåýôåñç, ôçí êáôáâïëÞ ðñüóèåôùí äáðáíþí áðü ßäéåò ðçãÝò, ôç óôéãìÞ ôçò áíôáëëáãÞò. ÐñÜãìáôé, Ý÷åé äåé÷èåß üôé ç éêáíïðïßçóç ôùí ðïëéôþí áðü ôéò õðçñåóßåò õãåßáò óôç ÷þñá ìáò åßíáé åîáéñåôéêÜ ÷áìçëÞ13 êáé âñßóêåôáé óå ìéá áðü ôéò ôåëåõôáßåò èÝóåéò ìåôáîý ôùí ÷ùñþí-ìåëþí ôçò ÅõñùðáúêÞò ¸íùóçò14. ¼óïí áöïñÜ óôçí êáôáâïëÞ ðñüóèåôùí "Üôõðùí" ðëçñùìþí óôï êüóôïò ôçò öñïíôßäáò, áõôÞ åßíáé åîáéñåôéêÜ õøçëÞ, ìå áðïôÝëåóìá ôï óýíïëï ôùí éäßùí äáðáíþí êáé ðáñáðëçñùìþí íá ðñïóåããßæåé ôï 40% ôùí óõíïëéêþí äáðáíþí õãåßáò15. Ç ÷áìçëÞ éêáíïðïßçóç ôùí ÷ñçóôþí êáé ç äõóáñÝóêåéá ç ïðïßá äéáðéóôþíåôáé óôïí ðëçèõóìü, ïöåßëåôáé óôï õøçëü êüóôïò ÷ñüíïõ êáé óôéò ãñáöåéïêñáôéêÝò äéáäéêáóßåò ðïõ êáèéóôïýí äõó÷åñÞ ôçí ðñüóâáóç óôéò õðçñåóßåò, êáèþò êáé óôç ÷áìçëÞ ðïéüôçôá ôùí ðáñå÷üìåíùí õðçñåóéþí õãåßáò, ç ïðïßá åßíáé áðüññïéá áöåíüò ôçò Ýëëåéøçò ìç÷áíéóìþí ðïéïôéêïý åëÝã÷ïõ êáé äéáóöÜëéóçò ôçò ðïéüôçôáò êáé áöåôÝñïõ ôçò ðá174

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

ñïõóßáò ðñïâëçìÜôùí ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå ôï îåíïäï÷åéáêü ðåñéâÜëëïí, ôç óõìðåñéöïñÜ ôùí åðáããåëìáôéþí õãåßáò ê.Ü. Êõñßùò üìùò áõôÞ ïöåßëåôáé óôçí áíáãêáéüôçôá êáôáâïëÞò õøçëþí Üôõðùí ðïóïóôþí óõíáóöÜëéóçò, êáèþò êáé éäßùí ðëçñùìþí ãéá íá åðéôåõ÷èåß ç ðñüóâáóç16,17. ÅðéðñïóèÝôùò, Ý÷åé äéáðéóôùèåß õøçëü êüóôïò äéáìåóïëÜâçóçò, ìå ôçí ðñïóöõãÞ óå ðïëéôéêÜ "ìÝóá" êáé êïéíùíéêÝò "ãíùñéìßåò" ìå óõíÝðåéá ôçí ðáñáâßáóç ôçò áñ÷Þò ôçò ßóçò ðñüóâáóçò ãéá ßóç áíÜãêç. ÄåäïìÝíïõ üôé ìéá áðü ôéò áñ÷Ýò ôïõ óõóôÞìáôïò õãåßáò, ôï ïðïßï ïéêïäïìÞèçêå óôç äåêáåôßá ôïõ ´80, åßíáé ïé ìçäåíéêÝò ôéìÝò ôçí óôéãìÞ ôçò áíôáëëáãÞò, äçëáäÞ ç "äùñåÜí êáé ßóç õãåßá" ç ðáñïýóá êáôÜóôáóç áíáéñåß ìßá áðü ôéò âáóéêÝò áñ÷Ýò êáé åðçñåÜæåé óöüäñá ôï êñéôÞñéï ôçò éóüôçôáò, äéüôé ç ðñüóâáóç ðëÝïí åîáñôÜôáé áðü ôéò ßäéåò ðëçñùìÝò Þ/êáé ôéò ðáñáðëçñùìÝò êáé êáôÜ óõíÝðåéá áðü ôï äéáèÝóéìï åéóüäçìá18. Ùò åê ôïýôïõ, ç áñ÷Þ ôçò ßóçò ðñüóâáóçò äïêéìÜæåôáé êáé áêõñþíåôáé. Áíáìößâïëá, êáé äåäïìÝíçò ôçò ìåãÜëçò Ýêôáóçò ôùí ßäéùí ðëçñùìþí êáé ðáñáðëçñùìþí óôéò ôåëåõôáßåò äåêáåôßåò, ôï ÅÓÕ êáé ãåíéêüôåñá ç åèíéêÞ ðïëéôéêÞ ãéá ôçí õãåßá, åðå÷åßñçóå ôçí áíÜðôõîç ðïëéôéêþí ãéá ôç ìåßùóç ôùí áíéóïôÞôùí êáé êõñßùò ôùí ãåùãñáöéêþí êáé áóöáëéóôéêþí áíéóïôÞôùí. Åéäéêüôåñá, ìå ôéò áêïëïõèïýìåíåò ðïëéôéêÝò äçìïóßùí åðåíäýóåùí óôçí õãåßá, õðÞñîå ðñïóðÜèåéá ìåôáöïñÜò ðüñùí óôçí ðåñéöÝñåéá, ìå óôü÷ï ôç âåëôßùóç ôçò ðåñéöåñåéáêÞò êáôáíïìÞò ôùí ðüñùí êáé ôçí ìåßùóç ôùí äåéêôþí áíéóüôçôáò, ÷ùñßò üìùò óçìáíôéêÜ áðïôåëÝóìáôá. Åðßóçò, óçìåéþèçêå ìéá ðñïóðÜèåéá âåëôßùóçò ôçò áóöáëéóôéêÞò êÜëõøçò êáé ôùí ðáñï÷þí áðü ôïõò ìåãÜëïõò áóöáëéóôéêïýò ïñãáíéóìïýò, ìå óõíÝðåéá åðßóçò ôç ìåñéêÞ ìåßùóç ôùí äåéêôþí áíéóüôçôáò8. Ç ðñïóÝããéóç áõôÞ, åßíáé Ýììåóç êáé åíäåéêôéêÞ, äåäïìÝíïõ üôé ðåñéëáìâÜíåé ìåãÜëïõò ðëçèõóìïýò óå ãåùãñáöéêÞ Þ áóöáëéóôéêÞ âÜóç êáé äåí áðïôéìÜ ôéò ìåãÜëåò õöéóôÜìåíåò áíéóüôçôåò ìå âÜóç êïéíùíéêÜ, ðïëéôéóìéêÜ êáé ïéêïíïìéêÜ êñéôÞñéá. Áîßæåé íá óçìåéùèåß üìùò, üôé äåäïìÝíùí ôùí óôñåâëþóåùí, ïé ïðïßåò Ý÷ïõí åðéóçìáíèåß, ï õãåéïíïìéêüò ôïìÝáò óôç ÷þñá ìáò åßíáé ó÷åôéêÜ áðïäïôéêüò, ìå ôçí Ýííïéá ôçò ó÷åôéêÞò óõãêñÜôçóçò ôùí äáðáíþí öñïíôßäáò õãåßáò. Ôï ãåãïíüò üôé ç ÷þñá äáðáíÜ ìüíïí 8% ôïõ ÁÅÐ ãéá õãåéïíïìé-

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

êÝò õðçñåóßåò, ìå êáèïëéêÞ áóöÜëéóç, ìçäåíéêÝò ôéìÝò, ðëçèþñá ðñïìçèåõôþí, Ýëëåéøç óõóôÞìáôïò åëÝã÷ïõ êáé ðáñáðïìðÞò, äåí åßíáé ôõ÷áßï. Ç åñìçíåßá Ýãêåéôáé óôï ãåãïíüò üôé ïé ôéìÝò äåí åßíáé ìçäåíéêÝò, üðùò åðéóÞìùò äéáôõðþíåôáé. Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá, ßäéåò ðëçñùìÝò, Üôõðåò óõí-ðëçñùìÝò, õøçëü êüóôïò ÷ñüíïõ, ÷áìçëÞ ðïéüôçôá õðçñåóéþí, ðïëéôéêÞ êáé êïéíùíéêÞ äéáìåóïëÜâçóç åßíáé äéÜöïñåò ìïñöÝò ðëçñùìÞò, ïé ïðïßåò ÷áëéíáãùãïýí ôï óýóôçìá êáé óõìâÜëëïõí óôçí áðïäïôéêÞ ëåéôïõñãßá ôïõ. ÁëëÜ âåâáßùò, ðáñáâéÜæåôáé ôï êñéôÞñéï ôçò éóüôçôáò. ÅðéðñïóèÝôùò, ôï õãåéïíïìéêü óýóôçìá åßíáé êáé ó÷åôéêÜ áðïôåëåóìáôéêü. Õðü ôçí Ýííïéá üôé ïé äåßêôåò õãåßáò åßíáé éêáíïðïéçôéêïß êáé ü÷é ìüíïí ïé óõíÞèåéò áäñïß äåßêôåò - ðñïóäüêéìï åðéâßùóçò, âñåöéêÞ èíçóéìüôçôá, ïé ïðïßïé áíåõñßóêïíôáé óôéò ðñþôåò èÝóåéò ìåôáîý ôùí âéïìç÷áíéêþí ÷ùñþí - áëëÜ êáé ç áðïöåýîéìç Þ áðïôñåðôÞ èíçóéìüôçôá ç ïðïßá áðïôåëåß äåßêôç åêôßìçóçò ôçò áðïôåëåóìáôéêüôçôáò ôùí ìÝôñùí õãåéïíïìéêÞò ðïëéôéêÞò, âñßóêåôáé ãåíéêÜ óå êáëÞ èÝóç13. Ç äéáðßóôùóç áõôÞ äõóôõ÷þò Ý÷åé ìüíïí ìåôáâáôéêü ÷áñáêôÞñá, äåäïìÝíïõ üôé ìåôáîý ôùí áéôéþí èáíÜôïõ ç éó÷áéìéêÞ êáñäéïðÜèåéá, ôá íïóÞìáôá ôùí áããåßùí ôïõ åãêåöÜëïõ, ôá ôñï÷áßá áôõ÷Þìáôá êáé ïñéóìÝíåò åíôïðßóåéò êáñêßíïõ Ý÷ïõí áõîçôéêÞ ôÜóç, ç ïðïßá óôï ìÝëëïí èá åðéäñÜóåé äõóìåíþò óôï ãåíéêü åðßðåäï õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý. Ôï èÝìá óõíäÝåôáé ìå ôéò ðïëéôéêÝò ðñüëçøçò êáé äçìüóéáò õãåßáò êáé óôï óçìåßï áõôü, ç áíÜðôõîç ôùí ó÷åôéêþí õðçñåóéþí êáé ìÝôñùí åßíáé åîáéñåôéêÜ áíåðáñêÞò13. Ïé äéáðéóôþóåéò áõôÝò åðéâåâáéþíïíôáé áðü ôïõò äåßêôåò áðïôåëåóìáôéêüôçôáò êáé áðïäïôéêüôçôáò ôïõ õãåéïíïìéêïý óõóôÞìáôïò19. ÓõíïðôéêÜ êáé óõìðåñáóìáôéêÜ ìå âÜóç ôá êýñéá êñéôÞñéá áîéïëüãçóçò ôçò ðïëéôéêÞò õãåßáò êáé ôá áðïôåëÝóìáôÜ ôïõò, üðùò ðáñïõóéáæïíôáé óôïí ðßíáêá I, ôï âáóéêü ðñüâëçìá ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá óôç ÷þñá ìáò óõíßóôáôáé óôçí áêýñùóç ôïõ êñéôçñßïõ ôéò éóüôçôáò êáé ôçò ðñüóâáóçò óå ðïéïôéêÞ öñïíôßäá õãåßáò, ðáñÜ ç áðïäïôéêÞ ÷ñÞóç ôùí ðüñùí. Ôï öáéíüìåíï áõôü ïöåßëåôáé êõñßùò óôçí õðï÷ñçìáôïäüôçóç ôùí õãåéïíïìéêþí õðçñåóéþí áðü ðüñïõò ïé ïðïßïé ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôç ãåíéêÞ öïñïëïãßá êáé áíáðëçñïýôáé ìåñéêþò áðü ôéò éäéùôéêÝò ðëçñùìÝò êáé ðáñáðëçñùìÝò.

Ôüìïò 11, Ôåý÷ïò 4, 1999

4. ÅíáëëáêôéêÜ õðïäåßãìáôá áíáóõãêñüôçóçò ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá Ïé óýã÷ñïíåò ôÜóåéò ìåôáññýèìéóçò óôïí õãåéïíïìéêü ôïìÝá áðïóêïðïýí óôç äéáóöÜëéóç ôçò ðïéüôçôáò êáé óôç âåëôßùóç ôçò éáôñéêÞò áðïôåëåóìáôéêüôçôáò êáé ïéêïíïìéêÞò áðïäïôéêüôçôáò. ÅóôéÜæïõí óôçí êáëýôåñç åîõðçñÝôçóç êáé éêáíïðïßçóç ôïõ êáëõðôüìåíïõ ðëçèõóìïý áðü ôéò õðçñåóßåò õãåßáò êáé óôïí Ýëåã÷ï ôïõ êüóôïõò ôùí ðáñå÷ïìÝíùí õðçñåóéþí. Áõôü óõíÞèùò áöïñÜ ôïí Ýëåã÷ï ôçò ðñüóâáóçò óôéò õðçñåóßåò õãåßáò, ï ïðïßïò ðñáãìáôïðïéåßôáé ìå ôçí åéóáãùãÞ öñáãìþí. ÕðÜñ÷ïõí äýï äéáöïñåôéêïß ôýðïé öñáãìþí êáé êáôÜ óõíÝðåéá, ôßèåôáé äßëçììá åðéëïãÞò. Ðéï óõãêåêñéìÝíá, ôï åñþôçìá ôï ïðïßï ôßèåôáé åßíáé áí åßíáé ðñïôéìüôåñç ç åãêáôÜóôáóç ôéìþí Þ ðïóïóôïý óõíáóöÜëéóçò ãéá ôéò ðáñå÷üìåíåò õðçñåóßåò Þ åíáëëáêôéêÜ åßíáé áðïäïôéêüôåñï íá áíáðôõ÷èïýí ðåñéïñéóìïß, ìå ôçí åéóáãùãÞ ôçò Ýííïéáò ôçò åëåã÷üìåíçò öñïíôßäáò (managed care), äçëáäÞ ôçò ðñïóäéïñéóìÝíçò êáé ìå êáíüíåò ðáñå÷üìåíçò äÝóìçò öñïíôßäùí. ÊëáóéêÜ ìÝôñá öñáãìïý áðïôåëïýí, ç èåóìïèÝôçóç óõãêåêñéìÝíùí ðïóïóôþí óõíáóöÜëéóçò, ç óõììåôï÷Þ óôï êüóôïò, êáèþò åðßóçò êáé ôï êüóôïò ôïõ ÷ñüíïõ, Þ êáé áêüìá ç èåóìïèÝôçóç êáíüíùí óôçí ðñüóâáóç. ÐïëëÝò ÷þñåò Ý÷ïõí õéïèåôÞóåé ôç óõììåôï÷Þ óôï êüóôïò, ç ïðïßá óõíÞèùò åßíáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãç ôçò áíÜãêçò Þ åîáñôÜôáé áðü ôçí åëáóôéêüôçôá ôçò æÞôçóçò óå ó÷Ýóç ìå ôï åéóüäçìá. Áõôü óçìáßíåé üôé õðÜñ÷åé ìåãÜëç óõììåôï÷Þ óôï êüóôïò üôáí ïé õðçñåóßåò õãåßáò äåí åßíáé áðüëõôá áíáãêáßåò, åíþ õðÜñ÷åé ìéêñÞ Þ áêüìá êáé ìçäåíéêÞ óõììåôï÷Þ ãéá áíáãêáßåò ðáñåìâÜóåéò, (ð.÷. åðåßãïõóá éáôñéêÞ). Óôç ÷þñá ìáò, ç ðñïóÝããéóç áõôÞ Ý÷åé åíôåëþò äéáöïñåôéêü ÷áñáêôÞñá áöïý ç óõììåôï÷Þ óôï êüóôïò ãéá õðçñåóßåò äåõôåñåýïõóáò ðñïôåñáéüôçôáò åßíáé ìçäáìéíÞ, åíþ áíôßèåôá ðáñáôçñåßôáé óõììåôï÷Þ óôï êüóôïò ãéá õðçñåóßåò áðïëýôùò áíáãêáßåò20. ÅðéðñïóèÝôùò, ç åöáñìïãÞ áõôÞò ôçò ðñïóÝããéóçò áêõñþíåé óôçí ðñÜîç ôï êñéôÞñéï ôçò éóüôçôáò óôçí ðñüóâáóç õðçñåóéþí, áöïý ðëÞôôïíôáé êõñßùò áõôïß ïé ïðïßïé Ý÷ïõí ÷áìçëÜ åéóïäÞìáôá êáé ùò åê ôïýôïõ äåí Ý÷ïõí äõíáôüôçôá êáôáâïëÞò ðñüóèåôçò ðëçñùìÞò ôç óôéãìÞ ôçò áíôáëëáãÞò. Ç åíáëëáêôéêÞ åêäï÷Þ áöïñÜ ôç èÝóðéóç 175

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

Ðßíáêáò I: ÊñéôÞñéá áîéïëüãçóçò ôçò åèíéêÞò ðïëéôéêÞò õãåßáò êáé áðïôåëÝóìáôá ÊñéôÞñéá

ÁðïôåëÝóìáôá

Éóüôçôá

ÕðÜñ÷ïõí ðåñéöåñåéáêÝò áíéóüôçôåò óôçí êáôáíïìÞ ôùí ðüñùí êáé óå õãåéïíïìéêÝò ðñïôåñáéüôçôåò. Åðßóçò Ý÷ïõí åíôïðéóèåß áíéóüôçôåò óôéò áóöáëéóôéêÝò ðáñï÷Ýò. Ç ðñüóâáóç åîáñôÜôáé áðü ôï êüóôïò ôïõ ÷ñüíïõ êáé êõñßùò áðü åêôåôáìÝíåò ðáñáðëçñùìÝò. ÊáôÜ óõíÝðåéá ôï ðñüâëçìá ôçò éóüôçôáò ðáñáìÝíåé óå õøçëÞ ðñïôåñáéüôçôá.

ÌáêñïïéêïíïìéêÞ Áðïäïôéêüôçôá

ÉêáíïðïéçôéêÞ ìáêñïïéêïíïìéêÞ áðïôåëåóìáôéêüôçôá, äåäïìÝíïõ üôé ïé äáðÜíåò ãéá ôçí õãåßá ðñïóåããßæïõí ôï 8% ôïõ ÁÅÐ (5,5% äçìüóéá äáðÜíç êáé 2,5% éäéùôéêÞ), ç ðñüóâáóç åßíáé áíïéêôÞ êáé ãéá üëï ôïí ðëçèõóìü. Ç áðïäïôéêüôçôá áõôÞ ïöåßëåôáé óôç ñýèìéóç ôçò áãïñÜò ìå õøçëü êüóôïò ÷ñüíïõ êáé õøçëÝò ðáñáðëçñùìÝò.

ÌéêñïïéêïíïìéêÞ Áðïäïôéêüôçôá

Áìöéóâçôåßôáé ç ìéêñïïéêïíïìéêÞ áðïäïôéêüôçôá óå ðåñéï÷Ýò ôïõ óõóôÞìáôïò. ÉáôñéêÝò ôå÷íéêÝò ïé ïðïßåò ÷ñçóéìïðïéïýíôáé óå õøçëÞò âéïúáôñéêÞò ôå÷íïëïãßáò íïóçëåõôéêÜ éäñýìáôá, Ý÷ïõí ìéêñÞ áðïäïôéêüôçôá êáé áðïóôåñïýí ðüñïõò áðü Üëëåò ðåñéï÷Ýò õøçëÞò ðñïôåñáéüôçôáò.

¸ëåã÷ïò ôïõ Êüóôïõò

Äåí õðÜñ÷ïõí ðïëéôéêÝò åëÝã÷ïõ ôïõ êüóôïõò êáé óõãêñÜôçóçò ôùí äáðáíþí. Ï Ýëåã÷ïò ðñáãìáôïðïéåßôáé êõñßùò ìå õøçëÝò ôéìÝò ÷ñüíïõ êáé ðáñáðëçñùìÝò.

Áðïôåëåóìáôéêüôçôá

Éêáíïðïéçôéêü åðßðåäï õãåßáò êáèþò åðßóçò êáé äåßêôåò áðïöåýîéìçò èíçóéìüôçôáò åîáéôßáò ôçò ìåôáâáôéêÞò öÜóçò ôïõ åðéäçìéïëïãéêïý ðñïôýðïõ. Ðñïóäïêþìåíç åðéäåßíùóç, äåäïìÝíïõ üôé ôï ìåßãìá ôçò åèíéêÞò ðïëéôéêÞò ãéá ôçí õãåßá åßíáé ðåíé÷ñü óôïí ôïìÝá ôçò ðñüëçøçò êáé ôçò ðñïáãùãÞò ôçò õãåßáò êáé ï ôñüðïò æùÞò êáé ï êïéíùíéêïïéêïëïãéêüò ðåñßãõñïò åßíáé åðéâáñõíôéêüò.

ÓõíÝ÷åéá ôçò Öñïíôßäáò

Äåí õðÜñ÷åé èåóìüò ïéêïãåíåéáêïý ãéáôñïý êáé óýóôçìá ðáñáðïìðÞò. Ç öñïíôßäá õãåßáò ðáñÝ÷åôáé åõêáéñéáêÜ êáé áðïóðáóìáôéêÜ.

Ðïéüôçôá

Äåí Ý÷ïõí áíáðôõ÷èåß óõóôÞìáôá éáôñéêïý åëÝã÷ïõ êáé äéáóöÜëéóçò ôçò ðïéüôçôáò, áëëÜ åìðåéñéêÝò åíäåßîåéò êáôáäåéêíýïõí ÷áìçëü åðßðåäï ôï ïðïßï åðéâåâáéþíåôáé êáé áðü ôéò ìåôñÞóåéò éêáíïðïßçóçò ôùí ÷ñçóôþí, ïé ïðïßåò åìöáíßæïõí ìåãÜëç äõóáñÝóêåéá áðü ôïí ðëçèõóìü.

ïñéóìÝíùí ðåñéïñéóìþí óôçí ðñüóâáóç ôùí ðïëéôþí êáé åßíáé ðñïöáíÝò üôé ç éóüôçôá õðü óõíèÞêåò ðëÞñïõò áóöáëéóôéêÞò êÜëõøçò óôéò õðçñåóßåò õãåßáò áðáéôåß ìéá ó÷åôéêÞ ìåßùóç ôçò åëåõèåñßáò ôùí ÷ñçóôþí, þóôå íá åðéôåõ÷èåß ôï êñéôÞñéï ôçò áðïäïôéêüôçôáò. ÊáôÜ óõíÝðåéá, äéáöáßíåôáé üôé ï ðëçèõóìüò äåí ìðïñåß íá Ý÷åé äõíáôüôçôá ãéá Üíåõ ïñßùí êáé üñùí åëåýèåñç ðñüóâáóç óôéò õðçñåóßåò õãåßáò óå ìçäåíéêÝò ôéìÝò. ¸÷åé üìùò ôç äõíáôüôçôá ðñüóâáóçò ó' áõôÞ ôçí ðñïóäéïñéóìÝíç óå Ýêôáóç, ðïóüôçôá êáé ðïéüôçôá öñïíôßäá, ìå ïñéïèåôçìÝíåò äéáäéêáóßåò ðñïóáíáôïëéóìÝíçò åðéëïãÞò ìÝóù ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý, ï ïðïßïò áóêåß Ýëåã÷ï óôçí ðáñáðïìðÞ. Ðñüêåéôáé ãéá Ýíá ïëïêëçñùìÝíï óýóôçìá óôï ïðïßï ï ÷ñÞóôçò Ý÷åé åëåýèåñç ðñüóâáóç óôï ãåíéêü/ïéêïãåíåéáêü éáôñü ï ïðïßïò áðïôåëåß ôïí êüìâï ôïõ õãåéïíïìéêïý óõóôÞìáôïò êáé ìÝóù áõôïý óôéò õðçñåóßåò 176

õãåßáò, åîáßñåóç áðïôåëïýí ç åðåßãïõóá éáôñéêÞ êáé êÜðïéåò ðåñéóôÜóåéò óõãêåêñéìÝíùí åéäéêïôÞôùí üðïõ ç ðñüóâáóç èá ìðïñåß íá åßíáé Üìåóç ÷ùñßò ðáñáðïìðÞ. Óôç ÷þñá ìáò êáé ðáñÜ ôéò äéáöïñåôéêÝò ðñïóåããßóåéò êáé áðüøåéò ðïõ Ý÷ïõí êáôáôåèåß êáôÜ êáéñïýò, ïé ëßãåò õðÜñ÷ïõóåò ìåëÝôåò äåß÷íïõí üôé óçìáíôéêü ðïóïóôü ôïõ áãñïôéêïý ðëçèõóìïý Ý÷åé Þ äéáôçñåß åðáöÞ ìå ôïí ïéêïãåíåéáêü éáôñü, åíþ Ýíá Üëëï ìÝñïò èá åðéèõìïýóå íá Ý÷åé21. Åðßóçò ç ðñïôßìçóç ôùí éáôñþí ðïõ åñãÜæïíôáé óôçí ÐÖÕ, öáßíåôáé íá åßíáé õøçëüôåñç áð´ áõôÞ ôùí éáôñþí ðïõ åñãÜæïíôáé óå íïóïêïìåßï, üóïí áöïñÜ ìç åéäéêÜ óõìðôþìáôá êáé ðñïâëÞìáôá õãåßáò, üðùò ôï êïéíü êñõïëüãçìá, êïéëéáêü Üëãïò, íáõôßá, Ýìåôïò, ßëéããïò ê.Ü.22. Ï ó÷åôéêüò Ýëåã÷ïò ôùí ðñïìçèåõôþí, êõñßùò ìå ôçí ôåêìçñéùìÝíç öñïíôßäá õãåßáò ìïéÜæåé íá åßíáé åðéôáêôéêüò, þóôå íá ðåñéïñéóèåß ôï öáéíüìåíï ôçò ðñïêëçôÞò æÞôçóçò.

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

Ìå âÜóç áõôÜ ðïõ åêôÝèçêáí ðáñáðÜíù, ôá åíáëëáêôéêÜ õðïäåßãìáôá, ôá ïðïßá ôßèåíôáé ðñïò óõæÞôçóç êáé åöáñìïãÞ, åßíáé: á) Ç åããýçóç ôïõ êñÜôïõò Þ/êáé ôçò êïéíùíéêÞò áóöÜëéóçò áöïñÜ ìüíï ôéò âáóéêÝò õðçñåóßåò ãéá üëïõò ôïõò ðïëßôåò. â) Ôï êñÜôïò åããõÜôáé óå üëïõò ôçí ðáñï÷Þ ðëÞñïõò êáé ðåñéåêôéêÞò äÝóìçò õðçñåóéþí ìå êáôáâïëÞ ðïóïóôïý óõíáóöÜëéóçò. ã) Ôï êñÜôïò åããõÜôáé ðëÞñç äÝóìç õðçñåóéþí ìå óõíáóöÜëéóç, áëëÜ êáëýðôåé ôç óõíáóöÜëéóç ðëçèõóìéáêþí ïìÜäùí ðïõ äåí Ý÷ïõí ôçí áíÜëïãç ïéêïíïìéêÞ äõíáôüôçôá. ä) Ç åöáñìïãÞ áñ÷þí ðïõ äéÝðïõí ôï éáôñïáóöáëéóôéêü ðñüôõðï ôçò åëåã÷üìåíçò öñïíôßäáò õãåßáò. Ç ðñþôç åíáëëáêôéêÞ ëýóç áðáéôåß ÷ñçìáôïäüôçóç óôá äéÜöïñá ôáìåßá óôá óçìåñéíÜ ðåñßðïõ åðßðåäá, áëëÜ åßíáé ðñïöáíÝò üôé ðáñáâéÜæåé ôï êñéôÞñéï éóüôçôáò. Ç äåýôåñç åíáëëáêôéêÞ ëýóç Ý÷åé åðßóçò óõíïëéêü êüóôïò ðáñüìïéï ìå ôï ôùñéíü, ÷ùñßò íá ðñïùèåß ôï êñéôÞñéï ôçò éóüôçôáò, åíþ ç ôñßôç, áí åöáñìïóèåß óùóôÜ, ìðïñåß íá éêáíïðïéÞóåé ôá êñéôÞñéá éóüôçôáò êáé áðïäïôéêüôçôáò êáé íá áðáëåßøåé ôçí ðáñáïéêïíïìßá. Ç ôÝôáñôç åíáëëáêôéêÞ åêäï÷Þ óõíéóôÜ ìéá ïëïêëçñùìÝíç ëýóç, ðáñ' üëï ðïõ ðïëëïß ôï èåùñïýí ôï óýóôçìá ùò îÝíï ðñüôõðï, ìç óõìâáôü ìå ôçí åëëçíéêÞ ðñáãìáôéêüôçôá, åíþ óôçí ðñÜîç, äåí åßíáé ôßðïôå Üëëï, ðáñÜ Ýíá ðïëý âåëôéùìÝíï êáé ïëïêëçñùìÝíï ÉÊÁ. Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá üìùò ôï âáóéêüôåñï ðñüâëçìá ôïõ óõóôÞìáôïò áõôïý åßíáé üôé äåí Ý÷åé åöáñìïóèåß ðëÞñùò Þ êáé áêüìá üôé õðÜñ÷åé ç éó÷õñÞ ðïëéôéêÞ âïýëçóç ãéá ôçí åðéâïëÞ ðñáãìáôïðïéÞóéìïõ åëÝã÷ïõ. Ôï êüóôïò ãéá ôï äçìüóéï ôïìÝá êáé ôçí êïéíùíéêÞ áóöÜëéóç åßíáé õøçëüôåñï áðü ôéò Üëëåò ôñåéò åíáëëáêôéêÝò ëýóåéò, äåäïìÝíïõ üôé ðñÝðåé íá êáëõöèïýí óå óçìáíôéêü ìÝñïò ïé äáðÜíåò ãéá ôá ðïóïóôÜ Üôõðçò óõíáóöÜëéóçò, ôá ïðïßá êáôáâÜëëïíôáé óÞìåñá áðü ôá íïéêïêõñéÜ. ¼ìùò, äéáóöáëßæïíôáé ôá êñéôÞñéá ôçò éóüôçôáò, ôçò áðïôåëåóìáôéêüôçôáò êáé áðïäïôéêüôçôáò, êáé áêüìá, ôçò åãêáôÜóôáóçò ìç÷áíéóìþí åëÝã÷ïõ ôïõ êüóôïõò êáé óõãêñÜôçóçò ôùí äáðáíþí20.

5. Ôï íÝï õðüäåéãìá ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò õãåßáò Ôï ðñïôåéíüìåíï õðüäåéãìá äïìåßôáé ìå âÜóç

Ôüìïò 11, Ôåý÷ïò 4, 1999

ôéò áíÜãêåò õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý, åðéêåíôñþíåôáé óôçí ÐÖÕ, åíþ õðïóôçñßæåôáé êáé ïõóéáóôéêÜ ëåéôïõñãåß ìÝóù ôïõ èåóìïý ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý. Ç ðáñï÷Þ õðçñåóéþí ãßíåôáé ìÝóù äéêôýïõ ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò õãåßáò ðïõ ÷ñçóéìïðïéåß ôçí õöéóôÜìåíç õðïäïìÞ áðü ôï äçìüóéï Þ êïéíùíéêïáóöáëéóôéêü õãåéïíïìéêü óýóôçìá, êáèþò êáé ôïí éäéùôéêü ôïìÝá, óõíäÝïíôáò ôá äéÜöïñá ôìÞìáôá ìåôáîý ôïõò ìå óõìâüëáéá Þ êáé ðñïãñáììáôéêÝò óõìâÜóåéò23. Ç âáóéêÞ éäÝá áõôïý ôïõ ó÷Þìáôïò Ýãêåéôáé óôçí ðáñáäï÷Þ üôé ôï êñÜôïò ïöåßëåé íá åßíáé, ëüãù ôçò åéäéêÞò öýóçò ôçò áãïñÜò õðçñåóéþí õãåßáò, ï åããõçôÞò ìéáò ðåñéåêôéêÞò, áíáãêáßáò áëëÜ åðáñêïýò êáé ïëïêëçñùìÝíçò äÝóìçò õðçñåóéþí õãåßáò, ç ïðïßá åîáóöáëßæåôáé ìå óõíÝ÷åéá. Åßíáé ãíùóôü üôé ìå ôïí õøçëü êáôáìåñéóìü ôçò åñãáóßáò óôïí õãåéïíïìéêü ôïìÝá, ðïëëÝò öïñÝò äåí åßíáé åýêïëï íá åëåã÷èåß ç ôåëéêÞ ðáñáãùãÞ êáé ç äéáíïìÞ öñïíôßäùí. Ìå ôçí ðñüôáóç áõôÞ åðé÷åéñåßôáé ç åðáíáóõãêñüôçóç ðñïò ìéá ïëéóôéêÞ êáé ïëïêëçñùìÝíç öñïíôßäá. Åðéðñüóèåôá, ç óõãêñüôçóç êáé áíÜðôõîç äéêôýùí âáóßæåôáé óôçí ðáñáäï÷Þ üôé üëïé ïé ðïëßôåò, áíåîÜñôçôá áðü êïéíùíéêÜ, ïéêïíïìéêÜ Þ Üëëá ÷áñáêôçñéóôéêÜ, äéêáéïýíôáé ìéá ðåñéåêôéêÞ äÝóìç õðçñåóéþí õãåßáò, ìå åõ÷åñÞ êáé êõñßùò ïëïêëçñùìÝíç ðñüóâáóç óå éóüôéìç âÜóç. Ç ëåéôïõñãßá, áëëÜ êáé ôï ïñãáíùôéêü ðëáßóéï ôïõ íÝïõ õðïäåßãìáôïò ôùí äéêôýùí ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò èá ðñÝðåé íá åðéêåíôñùèåß óôéò áñ÷Ýò ôçò ÐÖÕ, ðïõ äéáôõðþèçêáí óôç äéáêÞñõîç ôçò Alma - Ata êáé åðáíáâåâáéþèçêáí óôçí Ottawa êáé óôç Riga24,25. Åðéðñüóèåôá, èá ðñÝðåé íá äéáóöáëéóèåß ç ôÞñçóç èåìåëéùäþí êáôåõèýíóåùí, óå ó÷Ýóç ìå ôç öõóéïãíùìßá ôïõ, ïé ïðïßåò Üëëùóôå èá ðñïóäéïñßóïõí óå óçìáíôéêü âáèìü êáé ôçí åðéôõ÷ßá ôçò üëçò ðñïóðÜèåéáò. Åéäéêüôåñá ôï íÝï õðüäåéãìá èá ðñÝðåé íá óôï÷åýåé: q Óôçí éóüôçôá óôçí ðñüóâáóç ôùí ðïëéôþí ãéá ßóç áíÜãêç. q Óôïí åðáíáðñïóäéïñéóìü ôùí õðçñåóéþí õãåßáò, þóôå ç ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò íá áðïôåëåß ôïí ðõñÞíá ôïõ óõóôÞìáôïò õãåßáò åíþ ç äåõôåñïâÜèìéá êáé ôñéôïâÜèìéá öñïíôßäá íá äñïõí õðïóôçñéêôéêÜ. q Óôçí åðéêÝíôñùóç ôïõ óõóôÞìáôïò ðáñï÷Þò öñïíôßäùí õãåßáò óôéò áíÜãêåò êáé ü÷é óôç æÞôçóç õðçñåóéþí. 177

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

q Óôçí ðáñï÷Þ öñïíôßäùí õãåßáò ìå âÜóç ôá éäéáßôåñá êïéíùíéêÜ, ïéêïíïìéêÜ, åðéäçìéïëïãéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ ðëçèõóìïý áíáöïñÜò. q Óôïí êïéíïôéêü ðñïóáíáôïëéóìü ôùí ðáñå÷üìåíùí öñïíôßäùí, ï ïðïßïò åðéôõã÷Üíåôáé ìå ôçí åíåñãü óõììåôï÷Þ êáé óõíåñãáóßá ôçò êïéíüôçôáò êáé ôùí áôüìùí óôç äéáäéêáóßá áíôáëëáãÞò ðëçñïöïñéþí êáé ëÞøçò áðïöÜóåùí. q Óôçí ðáñï÷Þ áðïôåëåóìáôéêþí éáôñéêþí öñïíôßäùí. q Óôç âåëôßùóç ôçò áðïäïôéêüôçôáò ôùí äéáèÝóéìùí õëéêþí êáé áíèñþðéíùí ðüñùí. q Óôç äéáóöÜëéóç ôçò ðïéüôçôáò ôùí ðáñå÷üìåíùí õðçñåóéþí, ìÝóù ôçò èÝóðéóçò ó÷åôéêþí êñéôçñßùí, áëëÜ êõñßùò ìÝóù ôçò Üóêçóçò ôåêìçñéùìÝíçò éáôñéêÞò (evidence-based medicine), áíÜðôõîçò ðñùôïêüëëùí äéÜãíùóçò íïóçìÜôùí êáé áëãïñßèìùí èåñáðåßáò, êáèþò êáé åöáñìïãÞò äéáäéêáóéþí éáôñéêïý åëÝã÷ïõ (medical audit). q ÔåëéêÜ, óôçí éêáíïðïßçóç ôùí ðïëéôþí. ¢ëëùóôå, áõôÞ èá äñÜóåé êáôáëõôéêÜ óôçí åðéôõ÷ßá ôïõ üëïõ åã÷åéñÞìáôïò. ¹äç Ý÷ïõí ïñéïèåôçèåß ïé áñ÷Ýò óôéò ïðïßåò óôçñßæåôáé ôï ðñïôåéíüìåíï íÝï õðüäåéãìá ðáñï÷Þò õðçñåóéþí õãåßáò, êáé ùò åê ôïýôïõ êñßíåôáé ÷ñÞóéìç ç ðåñéãñáöÞ êáé áíÜëõóç ôùí âáóéêþí óõíéóôùóþí ôïõ. Óôéò åðüìåíåò åíüôçôåò ãßíåôáé ìßá óõíïðôéêÞ ðåñéãñáöÞ ôçò óýóôáóçò êáé ôïõ ôñüðïõ ëåéôïõñãßáò ôïõ äéêôýïõ ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò. Óôç óõíÝ÷åéá, áêïëïõèåß áíáöïñÜ êáé áíÜëõóç ôïõ èåóìïý ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý, ôçò âáóéêÞò äçëáäÞ óõíéóôþóáò ôïõ íÝïõ õðïäåßãìáôïò, êáé ç ðåñéãñáöÞ ôçò ñïÞò - êßíçóçò ôïõ ÷ñÞóôç óôï äßêôõï ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò êáé ôçí êáôáãñáöÞ ôçò äÝóìçò ôùí ðáñå÷ïìÝíùí õðçñåóéþí õãåßáò. Áîßæåé íá óçìåéùèåß óôï óçìåßï áõôü, üôé ôï ðñïôåéíüìåíï õðüäåéãìá åðé÷åéñåß ôçí åíóùìÜôùóç ôå÷íéêþí êáé ìåèüäùí ïé ïðïßåò ó÷åôßæïíôáé ìå ôçí áíáãêáéüôçôá äéáìüñöùóçò ìéáò áíáãêáßáò äÝóìçò öñïíôßäùí êáôÜ ôï ðñüôõðï ôùí ðñïãñáììÜôùí åëåã÷üìåíçò öñïíôßäáò (managed care), ôçí åéóáãùãÞ óõóôçìÜôùí äéáóöÜëéóçò ôçò ðïéüôçôáò (quality assurance), ôçí åíßó÷õóç ôçò éáôñéêÞò áðïôåëåóìáôéêüôçôáò ìå ôçí ðñïáãùãÞ ðñùôïêüëëùí äéÜãíùóçò êáé èåñáðåßáò óôá ðëáßóéá Üóêçóçò êëéíéêÞò ðñáêôéêÞò âáóéóìÝíçò óå 178

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

ôåêìÞñéá (evidence - based care), Ýôóé þóôå íá êáôáóôåß áðïäïôéêÞ ç êëéíéêÞ äéá÷åßñéóç ôùí áóèåíþí (clinical governance).

5.1. ÐåñéãñáöÞ äéêôýïõ ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò

ÓçìáíôéêÞ ðáñÜìåôñï ôùí äõóëåéôïõñãéþí ðïõ ÷áñáêôçñßæïõí ôï óýóôçìá õãåßáò ôçò ÷þñáò ìáò áðïôåëåß ç Ýëëåéøç èåóìéêþí ðëáéóßùí êáé ðïëéôéêþí ãéá ôç óõíÝ÷åéá êáé õðïêáôÜóôáóç ôùí õðçñåóéþí (éáôñéêÞ, öáñìáêåõôéêÞ êáé íïóïêïìåéáêÞ ðåñßèáëøç) êáé êõñßùò ãéá ôç óõìðëçñùìáôéêüôçôÜ ôïõò. Ç äé÷ïôüìïò ìåôáîý äçìüóéïõ êáé éäéùôéêïý ôïìÝá, êáé êõñßùò ç äé÷ïôüìïò ìåôáîý õðçñåóéþí ôïõ ÅÓÕ êáé ôïõ ÉÊÁ, êáèþò åðßóçò êáé Üëëùí áóöáëéóôéêþí ïñãáíéóìþí, áðïôåëåß êñßóéìï áíáóôáëôéêü ðáñÜãïíôá ãéá ôçí áðïäïôéêÞ ÷ñÞóç ôùí ðüñùí, ôçí åîáóöÜëéóç ôçò éóüôéìçò ðñüóâáóçò ôùí ðïëéôþí êáé ôçí ðáñï÷Þ ðïéïôéêþí õðçñåóéþí ðïõ íá éêáíïðïéïýí ôïõò ðïëßôåò. Ç áíáæÞôçóç ôçò "÷ñõóÞò ôïìÞò" áíÜìåóá óôçí éóüôçôá, ôçí áðïôåëåóìáôéêüôçôá êáé ôçí áðïäïôéêüôçôá ïöåßëåé íá áíáæçôçèåß óå ìßá ðïëéôéêÞ ç ïðïßá áóêåßôáé ìå êñéôÞñéï ôéò áíÜãêåò ôïõ ðëçèõóìïý. Ï óôü÷ïò ôçò ðáñïýóáò ðñüôáóçò åßíáé ç äéáìüñöùóç åíüò ïëïêëçñùìÝíïõ ó÷åäßïõ õãåéïíïìéêÞò ðïëéôéêÞò ìå ìåãáëýôåñç Ýìöáóç óôçí ÐÖÕ, þóôå íá äéáóöáëßæåôáé ç óõíÝ÷åéá êáé ï óõíôïíéóìüò óôçí ðáñï÷Þ ôùí õðçñåóéþí. Êåíôñéêü óçìåßï áðïôåëåß ç äçìéïõñãßá äéêôýùí ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò. ÁõôÜ åðéêåíôñþíïõí óôçí ðáñï÷Þ ÐÖÕ, åíþ ôá íïóïêïìåßá êáé ôá åéäéêÜ äéáãíùóôéêÜ êáé åîåôáóôéêÜ êÝíôñá èá õðïóôçñßæïõí ôç ëåéôïõñãßá ôùí äéêôýùí, åðéêåíôñþíïíôáò ôçí ðáñÝìâáóÞ ôïõò óå åêåßíåò ôéò äéáãíùóôéêÝò êáé èåñáðåõôéêÝò õðçñåóßåò ïé ïðïßåò äåí ìðïñïýí íá ðáñáó÷åèïýí óôá ðëáßóéá ôçò ðñùôïâÜèìéáò ðåñßèáëøçò. Ç ðñïóðÜèåéá ðñïóäéïñéóìïý ôïõ ðëçèõóìïý áíáöïñÜò ôçò ìïíÜäáò ðáñï÷Þò õðçñåóéþí õãåßáò, ðïõ áðïôåëåß ôïí ðõñÞíá êÜèå äéêôýïõ ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò èá ðñÝðåé íá óõíõðïëïãßóåé ôüóï ôá ãåùãñáöéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ êáé ôçí ðëçèõóìéáêÞ ðõêíüôçôá êáé ôç íïóçñüôçôá ôïõ ðëçèõóìïý ôùí äéáöüñùí ðåñéï÷þí ôçò ÷þñáò, üóï êáé ôçí êáôÜ ôï äõíáôüí áðïäïôéêüôåñç õðïäï-

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

ìÞ óå ó÷Ýóç ìå ôçí ðáñï÷Þ õãåéïíïìéêþí õðçñåóéþí. Óýìöùíá ìå áõôÞ ôçí ðñïóÝããéóç, ï âÝëôéóôïò ðëçèõóìüò áíáöïñÜò åíüò äéêôýïõ ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò, ðïõ ìðïñåß íá áöïñÜ ìéá áóôéêÞ, çìéáóôéêÞ Þ áãñïôéêÞ ðåñéï÷Þ, êõìáßíåôáé ìåôáîý 25.000 êáé 40.000 áôüìùí. Ç óôåëÝ÷ùóç ôïõ äéêôýïõ áðü åðéóôÞìïíåò õãåßáò êáëýðôåé ðïéïôéêÜ åõñý öÜóìá åéäéêïôÞôùí, åíþ ðïóïôéêÜ âñßóêåôáé óå ó÷Ýóç áíáëïãßáò ìå ôïí ðëçèõóìü áíáöïñÜò. ÊÜèå äßêôõï ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò áðïôåëåßôáé áðü Ýíá êåíôñéêü ðõñÞíá, ðïõ ìðïñåß íá åßíáé Ýíá ÊÝíôñï Õãåßáò ôïõ ÅÓÕ Þ/êáé ìéá ÌïíÜäá Õãåßáò ôïõ ÉÊÁ. Åêåß õðçñåôïýí ãåíéêïß/ïéêïãåíåéáêïß éáôñïß, éáôñïß âáóéêþí åéäéêïôÞôùí, íïóçëåõôéêü ðñïóùðéêü, êïéíùíéêïß ëåéôïõñãïß êáé Üëëïé åðáããåëìáôßåò õãåßáò, åíþ ïé äñáóôçñéüôçôÝò ôïõò õðïóôçñßæïíôáé áðü êáôÜëëçëï äéïéêçôéêü ðñïóùðéêü. Ç ðïéïôéêÞ êáé ðïóïôéêÞ óýíèåóç ôïõ ðñïóùðéêïý åîáñôÜôáé áðü ôï ìÝãåèïò êáé ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôïõ ðëçèõóìïý, ðëçí üìùò óõìðåñéëáìâÜíåé ôéò âáóéêÝò éáôñéêÝò åéäéêüôçôåò (ðáèïëïãßá, ÷åéñïõñãéêÞ, ìáéåõôéêÞ, ãõíáéêïëïãßá, ðáéäéáôñéêÞ, êáñäéïëïãßá, ïñèïðåäéêÞ ê.á.), êáèþò êáé ôéò åéäéêüôçôåò ôçò Äçìüóéáò Õãåßáò Þ ÊïéíùíéêÞò ÉáôñéêÞò êáé ôçò ÉáôñéêÞò ôçò Åñãáóßáò. ÄéáèÝôåé åðßóçò âáóéêü åñãáóôçñéáêü åîïðëéóìü (áéìáôïëïãéêü êáé âéï÷çìéêü åñãáóôÞñéï, êëáóóéêÞ áêôéíïäéáãíùóôéêÞ êáé õðåñÞ÷ïõò), åíþ óõìðëçñùìáôéêÜ ìå Üëëá äßêôõá êáé áíÜëïãá ìå ôïí ðëçèõóìü ìðïñåß íá áíáðôýóóåé ìïíÜäåò õøçëÞò âéïúáôñéêÞò ôå÷íïëïãßáò. Ôï äßêôõï óôåëå÷þíåôáé ìå áñéèìü ãåíéêþí/ ïéêïãåíåéáêþí éáôñþí áíÜëïãá ìå ôïí ðëçèõóìü, ï ïðïßïò ëåéôïõñãåß ôüóï óôï ÊÝíôñï/ÌïíÜäá Õãåßáò üóï êáé óå áôïìéêÜ Þ ïìáäéêÜ éáôñåßá óôçí ðåñéöÝñåéá ôïõ äéêôýïõ êáé åðéêïõñåßôáé áðü íïóçëåõôÝò, åðéóêÝðôåò õãåßáò, ìáßåò, öõóéêïèåñáðåõôÝò êïéíùíéêïýò ëåéôïõñãïýò êáé øõ÷ïëüãïõò. Åðéðñüóèåôá, ôá äßêôõá ìÝóù óõìâïëáßùí êáé ðñïãñáììáôéêþí óõìâÜóåùí óõíäÝïíôáé ìå áìïéâáßá óõìðëçñùìáôéêüôçôá ìå Üëëá äßêôõá, åñãáóôÞñéá, åéäéêÜ äéáãíùóôéêÜ êÝíôñá êáé íïóïêïìåßá, þóôå íá äéáóöáëéóèåß ç óõíÝ÷åéá êáé ï ïëïêëçñùìÝíïò ÷áñáêôÞñáò ôùí öñïíôßäùí êáèþò åðßóçò êáé ç óõìðëçñùìáôéêüôçôá ôçò ôå÷íïëïãßáò. Õðü ôï ðñßóìá áõôü, åßíáé åöéêôÞ ç áíÜðôõîç ôùí áíáãêáßùí óçìåßùí äéáíïìÞò õãåéïíïìéêÞò öñïíôßäáò (ðïëõúáôñåßá áóöáëéóôéêþí ïñ-

Ôüìïò 11, Ôåý÷ïò 4, 1999

ãáíéóìþí êáé êÝíôñá õãåßáò), äçëáäÞ Ýíá ðëÞñåò äßêôõï äéáíïìÞò áðü Þäç õðÜñ÷ïíôåò óå ìåãÜëï âáèìü ðüñïõò, ìå áíåêôÞ Þ êáé éêáíïðïéçôéêÞ õðïäïìÞ êáé ôå÷íïëïãßá êáé åðáñêÞ ðõêíüôçôá éáôñéêïý ðñïóùðéêïý (ÄéÜãñáììá 2). Ôá äßêôõá ðáñÝ÷ïõí õðçñåóßåò óôïí ðëçèõóìü åõèýíçò ôïõò ìåôÜ áðü óýóôáóç êáé ðáñáðïìðÞ ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý Þ êáé áðåõèåßáò óå ðåñßðôùóç åêôÜêôùí ðåñéóôáôéêþí. ÅðéóôçìïíéêÜ êáé ëåéôïõñãéêÜ, åßíáé óõíäåäåìÝíá ìå ôï íïóïêïìåßï Þ ôá íïóïêïìåßá ôçò ðåñéï÷Þò ôïõò êáé öÝñïõí ôçí åõèýíç ðáñáðïìðÞò ôùí ðïëéôþí ðïõ ÷ñÞæïõí áíÜãêçò õðçñåóéþí äåõôåñïâÜèìéáò Þ ôñéôïâÜèìéáò ðåñßèáëøçò. ÊáôÜ áõôüí ôïí ôñüðï, åîáóöáëßæåôáé ç ðñïóáíáôïëéóìÝíç õðïóôÞñéîç êáé êáèïäÞãçóç ôùí ÷ñçóôþí áðü ôï ãåíéêü/ïéêïãåíåéáêü éáôñü ðñïò ôá õðüëïéðá óçìåßá äéáíïìÞò õãåéïíïìéêÞò öñïíôßäáò, ÷ùñßò ðáñÜëëçëá íá êáôáóôñáôçãåßôáé ç äõíáôüôçôá åðéëïãÞò. ÐáñÜëëçëá, ôá äßêôõá Ý÷ïõí - áöïý äçìéïõñãçèïýí ïé êáôÜëëçëåò ðñïûðïèÝóåéò êáé áöïý áðïêôçèåß ç áðáéôïýìåíç ôå÷íïãíùóßá ôçí åõèýíç ôçò åêôßìçóçò ôùí áíáãêþí õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý åõèýíçò ôïõò, ôçí êáôáãñáöÞ åðéäçìéïëïãéêþí, äçìïãñáöéêþí êáé êïéíùíéêþí ÷áñáêôçñéóôéêþí êáé ôç äéáìüñöùóç ðïëéôéêÞò õãåßáò êáé õðçñåóéþí õãåßáò óôçí êïéíüôçôá ôçí ïðïßá êáëýðôïõí.

5.2. Ðñïóáíáôïëéóìüò ôïõ ÷ñÞóôç óôï äßêôõï ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò

Óôá ðëáßóéá ôïõ ðñïôåéíüìåíïõ õðïäåßãìáôïò, ï ðñïóáíáôïëéóìüò ôïõ ÷ñÞóôç óôï Äßêôõï ÏëïêëçñùìÝíçò Öñïíôßäáò èá áêïëïõèåß ôçí åîÞò äéáäéêáóßá: ôï ðñþôï óçìåßï åðáöÞò ôïõ ÷ñÞóôç ìå ôéò õðçñåóßåò õãåßáò èá åßíáé ï ãåíéêüò/ïéêïãåíåéáêüò éáôñüò, óôïí êáôÜëïãï ôïõ ïðïßïõ Ý÷åé åããñáöåß. Áí ï ãåíéêüò/ïéêïãåíåéáêüò éáôñüò êñßíåé áíáãêáßï üôé ðñÝðåé íá ãßíïõí åñãáóôçñéáêÝò åîåôÜóåéò Þ ðåñáéôÝñù åîÝôáóç áðü êÜðïéï åéäéêü éáôñü, ðáñáðÝìðåé áíÜëïãá ôï ÷ñÞóôç. Åéäéêüôåñá, ãéá ôéò åñãáóôçñéáêÝò åîåôÜóåéò, ï ÷ñÞóôçò ðáñáðÝìðåôáé óôï ÊÝíôñï/ÌïíÜäá Õãåßáò Þ óå óõìâåâëçìÝíá áíôßóôïé÷á êÝíôñá, ìå ôçí üëç äéáäéêáóßá íá âáóßæåôáé óå åéäéêÜ ðñïêáèïñéóìÝíá éáôñéêÜ ðñùôüêïëëá. Åéäéêüò êáôÜëïãïò åñãáóôçñéáêþí åîåôÜóåùí ôùí ïðïßùí ç äéáãíù179

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

ÄéÜãñáììá 2. ÐåñéãñáöÞ äéêôýùí ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò óôçí õãåßá

óôéêÞ áîßá èá Ý÷åé áîéïëïãçèåß óôçí ÐÖÕ, èá ðñÝðåé íá åßíáé äéáèÝóéìïò óôïõò éáôñïýò ôïõ íïóïêïìåßïõ. Ìå ðáñüìïéá äéáäéêáóßá ðáñáðïìðÞò ï ÷ñÞóôçò ðáñáðÝìðåôáé óôï íïóïêïìåßï ãéá ðáñï÷Þ åîåéäéêåõìÝíùí äéáãíùóôéêþí êáé èåñáðåõôéêþí õðçñåóéþí. Óå ðåñéðôþóåéò åêôÜêôùí ðåñéóôáôéêþí, ïé ðïëßôåò ìðïñïýí íá áðåõèýíïíôáé áðåõèåßáò óôá ôìÞìáôá åðåéãüíôùí ðåñéóôáôéêþí ôùí íïóïêïìåßùí, ÷ùñßò íá åßíáé áðáñáßôçôç ç ÷ïñÞãçóç ðáñáðåìðôéêïý áðü ôï ãåíéêü/ïéêïãåíåéáêü éáôñü. Åðéðñüóèåôá, åíþ óå êáìßá ðåñßðôùóç äåí åíèáññýíåôáé ç äõíáôüôçôá ôïõ ÷ñÞóôç íá ðáñáêÜìøåé ôï ãåíéêü/ïéêïãåíåéáêü éáôñü ôïõ êáé íá åðéóêåöèåß áðåõèåßáò éáôñü Üëëçò åéäéêüôçôáò, ðñÝðåé íá óçìåéùèåß üôé ìéá ôÝôïéá åíÝñãåéá äåí áðáãïñåýåôáé. Ìå áõôü ôï óêåðôéêü, êñßíåôáé óêüðéìç ç äéåñåýíçóç õéïèÝôçóçò ó÷åôéêþí áíôéêéíÞôñùí, üðùò ç ìåãáëýôåñç ÷ñïíéêÞ äéÜñêåéá áíáìïíÞò Þ ç åðéâïëÞ áõîçìÝíçò óõììåôï÷Þò óôï êüóôïò. Óå êÜèå ðåñßðôùóç, ç óõíÝ÷åéá ôçò ðáñå÷üìåíçò öñïíôßäáò èá äéáóöáëßæåôáé áðü ôïí ãåíéêü/ïéêïãåíåéáêü éáôñü. Ç óõìâïëÞ ôçò 180

ãåíéêÞò/ïéêïãåíåéáêÞò éáôñéêÞò óôç äéá÷åßñéóç áóèåíþí ìå ìéêñÜ ðñïâëÞìáôá Þ ìç ÷ñçæüíôùí åðåßãïõóá âïÞèåéá, Ý÷åé åðßóçò áîéïëïãçèåß ùò èåôéêÞ óå ÔìÞìáôá Åðåéãüíôùí Ðåñéóôáôéêþí (ÇíùìÝíï Âáóßëåéï, Ç.Ð.Á., Áõóôñáëßá). ÈåôéêÞ õðÞñîå êáé ç ðñùôïâïõëßá ôïõ Ðåñéöåñåéáêïý Ðáíåðéóôçìéáêïý Íïóïêïìåßïõ ÊñÞôçò ìå ôç óõììåôï÷Þ åéäéêåõïìÝíùí éáôñþí ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò26. ¸íá ôÝôïéï ìÝôñï ÷ñåéÜæåôáé ðåñáéôÝñù ìåëÝôç ðñéí ôç ãåíßêåõóÞ ôïõ óôç ÷þñá ìáò. Óçìáíôéêü ñüëo óôç äéáäéêáóßá ðñoóáíáôoëéóìoý ôùv ðoëéôþí óôéò õðçñåóßåò õãåßáò Ý÷åé ç ëåéôoõñãßá åíüò ìç÷ávéóìoý äéá÷åßñéóçò ôùí áóèåíþv êáé ðáñáðoìðÞò áíÜìåóá óôá äéáöïñåôéêÜ åðßðåäá ðåñßèáëøçò ìå ôç âoÞèåéá ðñùôoêüëëùí ðáñáðoìðÞò. Ìå ôoí ôñüðo áõôü ðåñéoñßæåôáé ç äõíáôüôçôá ôùí ðoëéôþí íá ìåôáêéíoýíôáé áíåîÝëåãêôá êáé ÷ùñßò ðåñéoñéóìoýò óôá äéÜöoñá ôìÞìáôá ôoõ õãåéoíoìéêoý óõóôÞìáôoò, ãåãoíüò ôo oðoßo åß÷å ùò áðoôÝëåóìá ôç äéÜóðáóç ôçò óõíÝ÷åéáò êáé ôçí áäõíáìßá ðáño÷Þò oëoêëçñùìÝíçò öñoíôßäáò, ôçí áðoõóßá ìåèüäùv êáé ìç÷áíéóìþí õðoêáôÜóôáóçò ìåôáîý ôùí äéáöüñùí

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

ìoñöþí öñoíôßäáò êáé ôçí õøçëÞ ðáñáoéêoíoìéêÞ äñáóôçñéüôçôá. ÐáñÜëëçëá áîéïðïéïýíôáé êáëýôåñá ïé õöéóôÜìåíåò õðïäïìÝò ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá óôç âÜóç ôçò óõìðëçñùìáôéêüôçôáò êáé ìå áõôüí ôñüðï áðïöåýãåôáé ç óðáôÜëç áðü ôçí äçìéïõñãßá íÝùí äïìþí ðïõ èá õðåñêÜëõðôáí ôéò áíÜãêåò. Åðéðñüóèåôá, åíéó÷ýåôáé ôï áßóèçìá áóöÜëåéáò ôùí ðïëéôþí, ïé ïðïßïé ðëÝïí èá ãíùñßæïõí åê ôùí ðñïôÝñùí ôéò äéáäéêáóßåò êáé ôá äéêáéþìáôÜ ôïõò óå ó÷Ýóç ìå ôçí ðáñï÷Þ öñïíôßäùí õãåßáò.

5.3. ÄÝóìç ðáñå÷üìåíùí õðçñåóéþí

Ôï Äßêôõï èá ðñÝðåé íá åããõçèåß ìéá åíéáßá äÝóìç õðçñåóéþí ãéá üëïõò ôïõò åããåãñáììÝíïõò óå áõôü, ðñïÜãïíôáò Ýôóé ôçí éóüôçôá ôùí ðïëéôþí óå ó÷Ýóç ìå ôéò õðçñåóßåò õãåßáò. Ç äÝóìç ðáñå÷üìåíùí õðçñåóéþí èá ðåñéëáìâÜíåé: q ÄéÜãíùóç êáé ðñùôïâÜèìéá ðåñßèáëøç, ðïõ èá ðáñÝ÷åôáé ôüóï áðü ôïõò ãåíéêïýò/ïéêïãåíåéáêïýò éáôñïýò, üóï êáé áðü ôïõò éáôñïýò åéäéêïôÞôùí, áíÜëïãá ìå ôçí åîåôáæüìåíç ðåñßðôùóç. Éäéáßôåñç ðñïóï÷Þ èá ðñÝðåé íá äïèåß óå ÷ñüíéá êáé êïéíÜ íïóÞìáôá ðïõ óõíïäåýïíôáé áðü õøçëÞ íïóçñüôçôá êáé áíáðçñßá. Ôï ðáíüñáìá ôùí íüóùí ðïõ ðéï óõ÷íÜ äéáãéãíþóêïõí ïé éáôñïß óôçí ÐÖÕ Ý÷åé ðñïóäéïñéóôåß óôç ÷þñá ìáò êáé äå öáßíåôáé íá äéáöÝñåé áðü áõôü óå ÷þñåò ôçò Âüñåéáò êáé ÄõôéêÞò Åõñþðçò27. q ÄåõôåñïâÜèìéá êáé ôñéôïâÜèìéá ðåñßèáëøç, ç ïðïßá áöïñÜ åîåéäéêåõìÝíåò äéáãíùóôéêÝò êáé èåñáðåõôéêÝò õðçñåóßåò ðïõ ðáñÝ÷ïíôáé áðü ôá óõìâåâëçìÝíá íïóïêïìåßá. Ç ðñüóâáóç ôùí ÷ñçóôþí óå áõôü ôï åðßðåäï ðåñßèáëøçò ãßíåôáé ìÝóù ðáñáðïìðÞò, êõñßùò áðü ôï ãåíéêü/ïéêïãåíåéáêü éáôñü áëëÜ êáé áðü éáôñïýò åéäéêüôçôáò - óôïõò ïðïßïõò Ý÷åé ðáñáðÝìøåé ôïí áóèåíÞ ï ïéêïãåíåéáêüò éáôñüò -, êáèþò êáé áðåõèåßáò ÷ùñßò ðáñáðïìðÞ, óå ðåñéðôþóåéò åêôÜêôùí ðåñéóôáôéêþí, ðïõ ÷ñÞæïõí Üìåóçò áíôéìåôþðéóçò. q Åìâïëéáóìïýò ïé ïðïßïé ðñáãìáôïðïéïýíôáé ìå ôç óõíåñãáóßá äéáöüñùí åðáããåëìáôéþí ôçò õãåßáò. Åêôüò ôùí ãåíéêþí/ïéêïãåíåéáêþí éáôñþí êáé êáôÜ ðåñßðôùóç ôùí ðáéäéÜôñùí, êñßóéìïò åßíáé ï ñüëïò ôïõ íïóç-

Ôüìïò 11, Ôåý÷ïò 4, 1999

ëåõôéêïý ðñïóùðéêïý (íïóçëåõôÝò/ôñéåò, åðéóêÝðôñéåò õãåßáò ê.ëð.), êáèþò êáé óå ïñéóìÝíåò ðåñéðôþóåéò ôùí êïéíùíéêþí ëåéôïõñãþí. Óôç ÷þñá ìáò ç óõììåôï÷Þ ãåíéêþí/ ïéêïãåíåéáêþí éáôñþí êáé åðáããåëìÜôùí õãåßáò óôçí åêôßìçóç ôçò êÜëõøçò óå õðï÷ñåùôéêïýò åìâïëéáóìïýò ìáèçôþí ó÷ïëåßùí, öáßíåôáé áðü ìåëÝôåò íá åßíáé åöéêôÞ êáé áðïôåëåóìáôéêÞ5. Åðßóçò áðïôåëåóìáôéêÞ ìïéÜæåé íá åßíáé ç ðñïóÝããéóç áðü ãåíéêü/ ïéêïãåíåéáêü éáôñü, ïìÜäùí õøçëïý êéíäýíïõ, üðùò öõëáêéóìÝíùí, êáé ç äéåíÝñãåéá åìâïëéáóìþí óå ìïíÜäåò êëåéóôÞò öñïíôßäáò21. q ÁãùãÞ - ðñïáãùãÞ õãåßáò, óôéò äñÜóåéò ôùí ïðïßùí åìðëÝêåôáé ôï óýíïëï ôçò ïìÜäáò åðáããåëìáôéþí õãåßáò ðïõ áó÷ïëïýíôáé ìå ôçí ÐÖÕ. Ðñüêåéôáé ãéá ðñùôïâïõëßåò ðïõ åðéêåíôñþíïíôáé óôçí õéïèÝôçóç Þ áëëáãÞ ðñïôýðùí óõìðåñéöïñÜò ðïõ ðñïÜãïõí ôçí õãåßá. Ìðïñåß íá áöïñïýí åßôå ôï óýíïëï ôïõ êáëõðôüìåíïõ ðëçèõóìïý Þ óõãêåêñéìÝíåò åõðáèåßò ïìÜäåò. ÅéäéêÞ èÝóç ãéá ôçí Üóêçóç áõôþí ôùí äñáóôçñéïôÞôùí Ý÷åé ôï ó÷ïëåßï ìå áðïäÝêôåò ôï óýíïëï ôçò ó÷ïëéêÞò êïéíüôçôáò. Ç èÝóç ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý óå ôÝôïéá ðñïãñÜììáôá óôç ÷þñá ìáò Ý÷åé áíáãíùñéóèåß ùò éäéáßôåñá óçìáíôéêÞ28. Ïé äñáóôçñéüôçôåò áãùãÞò êáé ðñïáãùãÞò ôçò õãåßáò êáëýðôïõí åßôå ìßá óõíïëéêÞ åõñýôåñç äÝóìç ðáñáãüíôùí ðïõ ðñïÜãïõí ôçí õãåßá (äéáôñïöÞ, Üóêçóç êëð.), åßôå êÜðïéïõò áðü áõôïýò. q Äéá÷åßñéóç ìåéæüíùí ðáñáãüíôùí êéíäýíïõ, ðïõ åðéôåëåßôáé êõñßùò áðü ôï ãåíéêü/ïéêïãåíåéáêü éáôñü. Ç äéá÷åßñéóç ìåéæüíùí ðáñáãüíôùí êéíäýíïõ êáëýðôåé ôçí ðáñï÷Þ ðëçñïöüñçóçò êáé ãíþóçò óå ó÷Ýóç ìå ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ (êÜðíéóìá, áëêïüë, Ýëëåéøç óùìáôéêÞò Üóêçóçò, êáêÞ äéáôñïöÞ, ïäéêÞ óõìðåñéöïñÜ ê.ëð.), ðïõ ó÷åôßæïíôáé áéôéïëïãéêÜ ìå âáóéêÝò áéôßåò èáíÜôïõ ôçò åðï÷Þò ìáò (êáñäéïáããåéáêÜ íïóÞìáôá, õðÝñôáóç, ðá÷õóáñêßá, íåïðëÜóìáôá, áôõ÷Þìáôá ê.ëð.). Óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ åßíáé éäéáßôåñá óçìáíôéêÞ ç åõåëéîßá ôçò ðñïóáñìïãÞò ôïõ ðåñéå÷ïìÝíïõ ôçò ðëçñïöüñçóçò óôá ðñïâëÞìáôá õãåßáò ðïõ ïöåßëïíôáé óôïõò óýã÷ñïíïõò ñõèìïýò æùÞò, êáèþò êáé óôá íïóÞìáôá ðïõ âñßóêïíôáé óå Ýîáñóç Þ óõíèÝôïõí ôï õãåéïíïìéêü ðñïößë óõãêåêñéìÝíùí ðëçèõóìéá181

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

êþí ïìÜäùí (ð.÷. óå åðßðåäï ðåñéöåñåéþí Þ åñãáóéáêïý ðåñéâÜëëïíôïò). Ðñïóõìðùìáôéêü êáé ðñïëçðôéêü Ýëåã÷ï (screening). ÁöïñÜ ôïí Ýëåã÷ï áôüìùí Þ ïìÜäùí ôïõ ðëçèõóìïý ìå óêïðü ôçí Ýãêáéñç êáé ðñïóõìðôùìáôéêÞ äéÜãíùóç êáôáóôÜóåùí Þ íïóçìÜôùí (ð.÷. Pap- test). Êáô' ïßêïí íïóçëåßá. ÁöïñÜ ôçí ðáñï÷Þ ðåñßèáëøçò óå Üôïìá ðïõ äåí ìðïñïýí íá ìåôáâïýí óôï éáôñåßï Þ ôï ÊÝíôñï/ÌïíÜäá Õãåßáò (çëéêéùìÝíïé, Üôïìá ìå áíáðçñßåò ê.ëð.). Ç õðçñåóßá áõôÞ èá ðáñÝ÷åôáé áðü ôï ãåíéêü/ïéêïãåíåéáêü éáôñü Þ áðü éáôñïýò åéäéêüôçôáò, áíÜëïãá ìå ôï ðåñéóôáôéêü. ÊÜëõøç áíáãêþí óå 24ùñç âÜóç. Åêôüò ôùí óõíÞèùí éáôñéêþí õðçñåóéþí, ðñÝðåé íá ëçöèåß ìÝñéìíá þóôå óå Ýêôáêôåò áíÜãêåò ï ÷ñÞóôçò íá ìðïñåß íá ëáìâÜíåé éáôñéêÝò õðçñåóßåò êáé åêôüò ùñáñßïõ êáíïíéêÞò ëåéôïõñãßáò. Áõôü ðñïûðïèÝôåé ôçí ýðáñîç åöçìåñåýïíôïò éáôñïý, ðïõ èá åöçìåñåýåé åßôå óôï ÊÝíôñï/ÌïíÜäá Õãåßáò, åßôå åîáóöáëßæïíôáò ôç äõíáôüôçôá Üìåóçò ôçëåöùíéêÞò åðéêïéíùíßáò. ÔçëåöùíéêÞ êáé óõìâïõëåõôéêÞ õðçñåóßá. ÁõôÞ áöïñÜ ôçí ðáñï÷Þ éáôñéêþí óõìâïõëþí êáé ïäçãéþí áðü ôçëåöþíïõ óôç ëåéôïõñãßá ôçò åìðëÝêïíôáé ôï éáôñéêü, ôï íïóçëåõôéêü ðñïóùðéêü êáé ôï äéïéêçôéêü ðñïóùðéêü. Ç õðçñåóßá áõôÞ ðñïôåßíåôáé íá ëåéôïõñãåß óå 24ùñç âÜóç ìÝóù ôçò äçìéïõñãßáò åíüò åèíéêïý áñéèìïý êëÞóçò. Ç ëåéôïõñãßá ôçò áíáìÝíåôáé íá Ý÷åé åõåñãåôéêÜ áðïôåëÝóìáôá óå ó÷Ýóç ìå ôçí åîõðçñÝôçóç êáé éêáíïðïßçóç ôùí ÷ñçóôþí, áöïý áðëÜ éáôñéêÜ èÝìáôá èá áíôéìåôùðßæïíôáé áðü ôçëåöþíïõ, ÷ùñßò íá áðáéôåßôáé ç ðñïóÝëåõóç ôïõ ðïëßôç óôï éáôñåßï. Åðéðñüóèåôá, èá äñÜóåé áðïóõìöïñçôéêÜ ãéá ôá ÊÝíôñá/ÌïíÜäåò Õãåßáò, ëåéôïõñãþíôáò ùò Ýíáò áñ÷éêüò çèìüò ðïõ èá áðïôñÝðåé ôçí ðñïóÝëåõóç ôùí éäéáßôåñá áðëþí ðåñéóôáôéêþí. Õðçñåóßá ðñïóõíåííüçóçò ðïõ áðïóêïðåß óôç âåëôßùóç ôçò åîõðçñÝôçóçò ôùí ÷ñçóôþí, ðåñéïñßæïíôáò äñáóôéêÜ ôïõò ÷ñüíïõò áíáìïíÞò Ýîù áðü ôá éáôñåßá. Ãñáöåßï ðëçñïöïñéþí. Ôï ãñáöåßï áõôü óôåëå÷þíåôáé áðü äéïéêçôéêü ðñïóùðéêü. Ï ñüëïò ôïõ åóôéÜæåôáé óôçí ðáñï÷Þ ðëçñïöïñéþí ðñïò ôïõò ÷ñÞóôåò êáôÜ ôçí ðñïóÝëåõ-

182

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

óÞ ôïõò óôï ÊÝíôñï/ÌïíÜäá Õãåßáò êáé óôç óõëëïãÞ ðáñáðüíùí êáé õðïäåßîåùí Þ áðüøåùí ãéá ôéò ðáñå÷üìåíåò õðçñåóßåò, ìå óôü÷ï ôç âåëôßùóç ôùí ðáñå÷üìåíùí õðçñåóéþí. Ìßá áêüìç óçìáíôéêÞ ëåéôïõñãßá ôïõ ãñáöåßïõ ðëçñïöïñéþí, åßíáé ç êáôáãñáöÞ ôùí áôüìùí ôçò ðåñéï÷Þò åõèýíçò ôïõ äéêôýïõ ðïõ áíôéìåôùðßæïõí ðñïâëÞìáôá õãåßáò Þ ðïõ Ý÷ïõí âåâáñçìÝíï éáôñéêü éóôïñéêü, þóôå íá åðéôõã÷Üíåôáé ç áìåóüôçôá óôçí ðáñï÷Þ ôçò öñïíôßäáò. q ÊÝíôñï ìçôÝñáò-ðáéäéïý. Ðñüêåéôáé ãéá óõìâïõëåõôéêÝò õðçñåóßåò ó÷åôéêÝò ìå ôçí åãêõìïóýíç, ôïí áíþäõíï ôïêåôü, ôçí ðñþôç ìåôáãåííçôéêÞ ðåñßïäï, âñåöéêïýò åìâïëéáóìïýò êëð. Áðïôåëïýí áñìïäéüôçôá óõãêåêñéìÝíùí åéäéêïôÞôùí ôïõ éáôñéêïý (ãåíéêïß éáôñïß, ãõíáéêïëüãïé, ðáéäßáôñïé) êáé íïóçëåõôéêïý ðñïóùðéêïý (ìáßåò). q Õðçñåóßåò áðïêáôÜóôáóçò êáé êïéíùíéêÞò öñïíôßäáò. Áðáéôïýí ðñþôéóôá ôç äñáóôçñéïðïßçóç ôùí êïéíùíéêþí ëåéôïõñãþí, áëëÜ óõììåôÝ÷åé êáé ôï íïóçëåõôéêü êáé êáôÜ ðåñßðôùóç ôï éáôñéêü ðñïóùðéêü. Áöïñïýí ôüóï ôç öõóéêÞ êáé éáôñéêÞ áðïêáôÜóôáóç ôùí ÷ñçóôþí, üóï êáé ôç óõ÷íÜ ðáñáìåëçìÝíç äéáäéêáóßá ôçò êïéíùíéêÞò ôïõò åðáíÝíôáîçò.

5.4. Ï ãåíéêüò/ïéêïãåíåéáêüò éáôñüò

Ç äéáôýðùóç ç ïðïßá áêïëïõèåß Ý÷åé ìåóïðñüèåóìï ÷áñáêôÞñá äåäïìÝíïõ üôé - åêôüò ôùí Üëëùí - ï áñéèìüò ôùí ãåíéêþí/ïéêïãåíåéáêþí éáôñþí óôçí ÅëëÜäá åßíáé ìéêñüò. Ç Üñóç áõôïý ôïõ ðñïâëÞìáôïò âñßóêåôáé óôçí ðñïþèçóç åíüò åêôåôáìÝíïõ ðñïãñÜììáôïò åêðáßäåõóçò êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò åñãáóßáò (training ïn the job) ãéáôñþí Üëëùí åéäéêïôÞôùí, ïé ïðïßïé åíäéáöÝñïíôáé ãéá ìéá áíÜëïãç ìåôåêðáßäåõóç. ÕðÜñ÷ïõí óïâáñÝò êáé óõññÝïõóåò åíäåßîåéò üôé éêáíüò áñéèìüò ãéáôñþí ìðïñåß íá áêïëïõèÞóïõí Ýíá ôÝôïéï ðñüãñáììá ôï ïðïßï ïäçãåß óôç ëÞøç ôçò åéäéêüôçôáò ôçò ãåíéêÞò éáôñéêÞò. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôùí ôåëåõôáßùí ÷ñüíùí, ðïëëïß Þôáí ïé ëüãïé ðïõ óõíôÝëåóáí þóôå íá áíáâáèìéóôåß êáé íá áíáäåé÷èåß ï ñüëïò ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý óôá óõóôÞìáôá õãåßáò29.

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

Ïé êïéíùíéêÝò ìåôáâïëÝò, ðïõ óõíôåëÝóôçêáí ôçí ôåëåõôáßá äåêáåôßá, ç ìåôáóôñïöÞ ôùí ðñïôåñáéïôÞôùí ôùí ðïëéôéêþí õãåßáò óôéò ðåñéóóüôåñåò ÷þñåò ðñïò ôçí ÐÖÕ, ç ÷ñçìáôïäïôéêÞ åìðëïêÞ êáé ç ðïëõðëïêüôçôá ôùí óõóôçìÜôùí õãåßáò, ç áíÜãêç ãéá áýîçóç ôçò áðïäïôéêüôçôáò êáé äéáóöÜëéóçò ôçò ðïéüôçôáò êáé ç õðåñåîåéäßêåõóç ôïõ éáôñéêïý óþìáôïò êáèþò êáé ç óõññßêíùóç ôïõ áíèñùðéóôéêïý ÷áñáêôÞñá ôçò éáôñéêÞò åßíáé ïé êõñéüôåñïé áðü áõôïýò30-32. Ç Üóêçóç ôçò ãåíéêÞò/ïéêïãåíåéáêÞò éáôñéêÞò, êáëýðôåé ôéò åêöñáóìÝíåò áíèñþðéíåò áíÜãêåò óå èÝìáôá õãåßáò êáé ðåñßèáëøçò, åðáíáöÝñåé ôçí éáôñéêÞ ðñÜîç óôá ðëáßóéá ôçò êáèçìåñéíÞò êïéíùíéêÞò æùÞò, êáé áðïäßäåé ôçí ðñïóùðéêÞ êáé êïéíùíéêÞ ôçò äéÜóôáóç. Áíôéìåôùðßæåé åðßóçò, ôçí æùôéêÞò óçìáóßáò áíÜãêç ü÷é ìüíï ôïõ áôüìïõ áëëÜ êáé ôçò ïéêïãåíåßáò åõñýôåñá, íá Ý÷åé ôï äéêü ôçò éáôñü - óýìâïõëï ï ïðïßïò èá ãíùñßæåé ôá ìÝëç ôçò êáé ôá ðñïâëÞìáôÜ ôïõò. Åßíáé ç åéäéêüôçôá, ðïõ ìðïñåß íá ðñïóöÝñåé õðçñåóßåò åîßóïõ êáëÜ êáé óôï ðåñéâÜëëïí ôïõ áññþóôïõ (ïéêïãåíåéáêü, åñãáóéáêü, êïéíùíéêü) áëëÜ êáé íá ÷ñçóéìïðïéåß èåñáðåõôéêÜ ôéò êáëÝò ó÷Ýóåéò ðïõ äéáìïñöþíïíôáé ìåôáîý éáôñïý êáé áóèåíïýò, ðåñéïñßæïíôáò óõã÷ñüíùò ôá éáôñéêÜ óöÜëìáôá ðïõ ìðïñåß íá ðñïêëçèïýí áðü Ýëëåéøç óùóôÞò åðéêïéíùíßáò33. Óôçí ÅëëÜäá, ï ñüëïò ðïõ Ý÷åé áíáôåèåß óôï ãåíéêü/ïéêïãåíåéáêü éáôñü, óõãêñéíüìåíïò ìå ôá äéåèíÞ ðñüôõðá, äåí Ý÷åé óå ãåíéêÝò ãñáììÝò áíôáðïêñéèåß óôéò ðñïêëÞóåéò ôçò åðï÷Þò34,35. Ïé óýã÷ñïíåò áðáéôÞóåéò êáé ï óáöÞò ðñïóáíáôïëéóìüò ôùí Åèíéêþí ÓõóôçìÜôùí Õãåßáò ðñïò ôçí ðñùôïâÜèìéá ðåñßèáëøç ïäÞãçóå óå ìéá íÝá èåþñçóç ðïõ èÝëåé ôï ãåíéêü/ïéêïãåíåéáêü éáôñü íá åßíáé: · ¸íáò óýã÷ñïíïò åðéóôÞìïíáò ìå åõñýôáôï öÜóìá ãíþóåùí. · ¸íáò éáôñüò ðïõ íá áó÷ïëåßôáé, ðÝñáí ôùí êëáóóéêþí ìåèüäùí äéÜãíùóçò êáé èåñáðåßáò, ìå ôçí áíáæÞôçóç ôùí áéôßùí ôçò áóèÝíåéáò, ôçí ðñüëçøÞ ôçò êáé ôçí áðïêáôÜóôáóç. · ¸íáò éáôñüò - óõíôïíéóôÞò ìéáò ðïëõäýíáìçò êáé ðïëõåðéóôçìïíéêïý ÷áñáêôÞñá "ïìÜäáò õãåßáò", ðïõ óõãêñïôåßôáé áðü åêðñïóþðïõò ðïëëþí åðáããåëìÜôùí õãåßáò êáé ôùí êïéíùíéêþí åðéóôçìþí óå ìßá ðñïóðÜèåéá ðñïóôáóßáò êáé ðñïáãùãÞò ôçò õãåßáò. · ¸íáò éáôñüò, ï ïðïßïò åêôüò áðü ëåéôïõñãüò

Ôüìïò 11, Ôåý÷ïò 4, 1999

óôá äéÜöïñá éáôñéêÜ ðñïâëÞìáôá, èá Ý÷åé êáé óõìâïõëåõôéêü ñüëï óôçí ïéêïãÝíåéá êáé óôçí êïéíüôçôá. · ¸íáò éáôñüò ðïõ èá äßíåé ëýóç óôá êáèçìåñéíÜ ðñïâëÞìáôá õãåßáò êáé èá åðáíáöÝñåé ôçí ïõìáíéóôéêÞ ðñïóÝããéóç óôçí éáôñéêÞ. ÓçìáíôéêÞ åßíáé êáé ç ðñüóöáôç èÝóç/ïñéóìüò ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý Ãéáôñïý ðïõ äçìïóéåýèçêå óôï British Medical Journal óôéò áñ÷Ýò ôïõ 2000. Óýìöùíá ì' áõôüí, "ï ãåíéêüò éáôñüò åßíáé ï åéäéêÜ åêðáéäåõìÝíïò óôï íá åñãÜæåôáé óôç ðñþôç ãñáììÞ åíôüò óõóôÞìáôïò öñïíôßäáò õãåßáò, êáé óôï íá áíáëáìâÜíåé ôá áñ÷éêÜ âÞìáôá ãéá ôç öñïíôßäá õãåßáò ïéïõäÞðïôå ðñïâëÞìáôïò õãåßáò ðïõ ïé áóèåíåßò ìðïñåß íá Ý÷ïõí. Ï ãåíéêüò éáôñüò öñïíôßæåé Üôïìá óå ìéá êïéíùíßá, áíåîÜñôçôá áðü ôç íüóï ôïõ áóèåíïýò Þ Üëëá ðñïóùðéêÜ êáé êïéíùíéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ, êáé ÷ñçóéìïðïéåß ôïõò äéáèÝóéìïõò ðüñïõò óôï óýóôçìá öñïíôßäáò êáé õãåßáò ìå ôï êáëýôåñï üöåëïò ôùí áóèåíþí. Ï ãåíéêüò éáôñüò áðáó÷ïëåßôáé ìå áõôüíïìá Üôïìá óôïõò ôïìåßò ôçò ðñüëçøçò, äéÜãíùóçò, èåñáðåßáò, öñïíôßäáò êáé áíáêïýöéóçò, ÷ñçóéìïðïéþíôáò êáé åíóùìáôþíïíôáò ôéò åðéóôÞìåò ôçò ÂéïúáôñéêÞò, ÉáôñéêÞò Øõ÷ïëïãßáò êáé ÉáôñéêÞò Kïéíùíéïëïãßáò"36. Óôéò ðåñéóóüôåñï áíåðôõãìÝíåò ÷þñåò, ç ÐÖÕ ðáñÝ÷åôáé åßôå áðü ãåíéêïýò/ïéêïãåíåéáêïýò éáôñïýò åßôå áðü ïìÜäåò åðáããåëìáôéþí ôïõ ÷þñïõ ôçò õãåßáò, õðü ôçí áéãßäá êáé åðßâëåøç ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý (Óïõçäßá, ÇíùìÝíï Âáóßëåéï). Ïé ãåíéêïß/ïéêïãåíåéáêïß éáôñïß áóêïýí ãåíéêÞ éáôñéêÞ êáé óõã÷ñüíùò ðñïóåããßæïõí ôá ðñïâëÞìáôá ôùí åããåãñáììÝíùí óôïí êáôÜëïãü ôïõò áóèåíþí êáé ôùí ïéêïãåíåéþí ôïõò êáôÜ ôñüðï ïëïêëçñùìÝíï áðü éáôñéêÞ, êïéíùíéêÞ, øõ÷ïëïãéêÞ, áêüìç êáé ïéêïíïìéêÞ óêïðéÜ. Ïé äéåèíåßò åîåëßîåéò óôï ÷þñï ôçò õãåßáò, åéäéêüôåñá óå üôé áöïñÜ ôçí ðñùôïâÜèìéá ðåñßèáëøç, êáôáäåéêíýïõí ôç óðïõäáéüôçôá êáé óçìáóßá ôïõ ñüëïõ ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý. Ï ãåíéêüò/ïéêïãåíåéáêüò éáôñüò áðïôåëåß êñßóéìï ðáñÜãïíôá ãéá ôçí åðßôåõîç éêáíïðïéçôéêïý åðéðÝäïõ õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý êáé ôç âåëôßùóç ôçò ðïéüôçôáò æùÞò ôùí áôüìùí êáé ïéêïãåíåéþí. Åðéðñüóèåôá, ï ãåíéêüò/ïéêïãåíåéáêüò éáôñüò, Ý÷ïíôáò êáëýôåñç ãíþóç ôïõ éáôñéêïý éóôïñéêïý êáé ôùí óõíèçêþí ôïõ åñãáóéáêïý êáé ïéêïãåíåéáêïý ðåñéâÜëëïíôïò ôùí áóèåíþí ôïõ, Ý÷åé ôç äõíáôüôçôá íá ëåéôïõñãåß ùò êüìâïò êáé 183

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

íá äñÜ ðåñéïñéóôéêÜ óå ó÷Ýóç ìå ôçí åêôåôáìÝíç óõíôáãïãñÜöçóç êáé ôéò õðÝñìåôñåò êáé ðïëëÝò öïñÝò ðåñéôôÝò ðáñáðïìðÝò ãéá ðáñï÷Þ äåõôåñïâÜèìéáò öñïíôßäáò, ïäçãþíôáò êáô' áõôüí ôïí ôñüðï óå óõãêñÜôçóç ôùí äáðáíþí êáé áðïäïôéêüôåñç ÷ñÞóç ôùí ðüñùí. Áõôü âÝâáéá ðñïûðïèÝôåé ôçí áíÜðôõîç åíüò óõóôÞìáôïò - ìç÷áíéóìïý åëÝã÷ïõ ôçò óõíôáãïãñÜöçóçò êáé ôùí ðáñáðïìðþí, ôüóï óå ðñùôïãåíÝò, üóï êáé óå äåõôåñïãåíÝò (ìåôÜ ôçí ðáñÝìâáóç ôïõ ãåíéêïý/ ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý) åðßðåäï. ¸íá áðü ôá âáóéêüôåñá æçôÞìáôá ðïõ èá êáèïñßóåé ôï âáèìü åðéôõ÷ïýò åöáñìïãÞò ôïõ èåóìïý ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý óôï íÝï õðüäåéãìá, åßíáé ç åýñåóç êáé åðéëïãÞ ôùí éáôñþí ðïõ èá äéáäñáìáôßóïõí áõôü ôï ñüëï. Åßíáé ðñïöáíÝò üôé ïé õöéóôÜìåíïé ãåíéêïß éáôñïß äåí åðáñêïýí ôüóï áñéèìçôéêÜ üóï êáé ðïéïôéêÜ ãéá ôçí êÜëõøç ôùí áíáãêþí ôïõ ðëçèõóìïý37. ÅíäåéêôéêÜ áíáöÝñïõìå üôé óýìöùíá ìå Ýñåõíá ôïõ ÉÓÁ óôçí ðåñéï÷Þ ôçò ÁèÞíáò, ç åéäéêüôçôá ôçò ãåíéêÞò éáôñéêÞò áðïôåëåß ìüëéò ôï 0,4% ôïõ óõíüëïõ ôùí éáôñéêþí åéäéêïôÞôùí, åíþ ôá áíôßóôïé÷á ðïóïóôÜ ãéá ôç Óôïê÷üëìç êáé ôï Ëïíäßíï, åßíáé 15% êáé 30% áíôßóôïé÷á. ÓÞìåñá, ï ñüëïò ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý áíáôßèåôáé åê ôùí ðñáãìÜôùí óå åéäéêïýò éáôñïýò, ãåãïíüò ðïõ óõíåðÜãåôáé áíïñèïëïãéêÞ ÷ñçóéìïðïßçóç ôùí ðüñùí. Ïé åéäéêïß éáôñïß äåí äéáèÝôïõí ôçí åêðáßäåõóç êáé, êáôÜ óõíÝðåéá, ôéò áíáãêáßåò ãíþóåéò ãéá ôç óöáéñéêÞ ðñïóÝããéóç ôùí êáèçìåñéíþí ðñïâëçìÜôùí õãåßáò ôçò ïéêïãÝíåéáò, ãåãïíüò ðïõ ðåñéïñßæåé ôï åíäéáöÝñïí ôïõò ãéá Üóêçóç ïéêïãåíåéáêÞò éáôñéêÞò. ÅðéðëÝïí, ç ïéêïãÝíåéá áíáãêÜæåôáé ôåëéêÜ íá ðñïóöåýãåé óå ðåñéóóüôåñïõò áðü Ýíáí åéäéêïýò. Êáô' áõôü ôïí ôñüðï üìùò, äéáóðÜôáé ç óõíÝ÷åéá ôçò ðáñå÷üìåíçò öñïíôßäáò. Ôï ðñüâëçìá ôçò Ýëëåéøçò ãåíéêþí/ïéêïãåíåéáêþí éáôñþí, åíäå÷ïìÝíùò ìðïñåß íá áíôéìåôùðéóôåß ìå ôç ìåôåêðáßäåõóç éáôñþí åðéëåãìÝíùí åéäéêïôÞôùí. ÅðéðñïóèÝôùò áðáéôåßôáé áëëáãÞ ôùí Þäç äéáìïñöùìÝíùí óôÜóåùí ôïõ åëëçíéêïý ðëçèõóìïý ðïõ åðéëÝãåé ôïí åéäéêü éáôñü, ùò ðñþôï óçìåßï åðáöÞò ìå ôï óýóôçìá õãåßáò. ÐñïêåéìÝíïõ ï ãåíéêüò/ïéêïãåíåéáêüò éáôñüò íá áðïêôÞóåé ôéò áðáéôïýìåíåò ãíþóåéò ãéá íá áíôáðïêñßíåôáé åðáñêþò óôï ñüëï ôïõ, ç åêðáßäåõóÞ ôïõ èá ðñÝðåé íá êáëýðôåé ôïõëÜ÷éóôïí ôá ðáñáêÜôù èÝìáôá: 184

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

• ôéò áðáéôïýìåíåò éáôñéêÝò ãíþóåéò ðïõ ðåñéëáìâÜíåé ç åéäéêüôçôá ôçò ãåíéêçò éáôñéêÞò • ôçí êïõëôïýñá ôçò ó÷Ýóçò éáôñïý-áóèåíïýò • ôç ãíþóç ãéá ôá áíèñþðéíá êáé êïéíùíéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðïõ ðåñéëáìâÜíïíôáé óôçí Ýííïéá ôçò ïéêïãåíåéáêÞò éáôñéêÞò • ôç ãíþóç ãéá ôç èåñáðåßá êáé ðáñáêïëïýèçóç ôùí ÷ñïíßùò ðáó÷üíôùí • ôïí ôñüðï ðñïóäéïñéóìïý ôùí ðéï óõ÷íÜ åìöáíéæüìåíùí ðñïâëçìÜôùí õãåßáò, ôç äéÜãíùóç êáé ôç èåñáðåßá áõôþí, áíåîáñôÞôùò çëéêßáò êáé ãéá üëç ôç äéÜñêåéá ôçò æùÞò • ôéò êáôÜëëçëåò åíÝñãåéåò óôéò ïðïßåò ðñÝðåé íá ðñïâåß óå ðåñéðôþóåéò åêôÜêôïõ áíÜãêçò • ôçí åêðáßäåõóç óå èÝìáôá óõëëïãÞò, ôáîéíüìçóçò êáé êáôÜëëçëçò ÷ñçóéìïðïßçóçò ðëçñïöïñéþí • ôç óõíå÷Þ ðïéïôéêÞ áîéïëüãçóç ôçò åñãáóßáò ôïõ, ìå óôü÷ï ôç âåëôßùóç ôùí ðáñå÷üìåíùí õðçñåóéþí êáé ôçí åðáããåëìáôéêÞ åîÝëéîç. Ç äéåèíÞò åìðåéñßá õðïäåéêíýåé üôé êÜèå ãåíéêüò/ïéêïãåíåéáêüò éáôñüò ðñÝðåé íá áíôéóôïé÷åß óå 1.800-2.000 êáôïßêïõò, åêôüò ßóùò áðü ðåñéðôþóåéò áñáéïêáôïéêçìÝíùí çìéáóôéêþí êáé áãñïôéêþí ðåñéï÷þí, ïðüôå ï êáëõðôüìåíïò ðëçèõóìüò ðïõ èá áíôéóôïé÷åß óå êÜèå ãåíéêü/ïéêïãåíåéáêü éáôñü ìðïñåß íá åßíáé ìéêñüôåñïò. ÊÜèå ðïëßôçò èá Ý÷åé ôç äõíáôüôçôá åðéëïãÞò ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý áðü Ýíáí êáôÜëïãï ôùí áíôßóôïé÷ùí éáôñþí ðïõ åñãÜæïíôáé óôçí ðåñéï÷Þ ôïõ. Åðßóçò, èá Ý÷åé äéêáßùìá íá áëëÜîåé ôïí éáôñü ôïõ ìÝóá óôçí ßäéá ÷ñïíéÜ, áí äåí åßíáé éêáíïðïéçìÝíïò áðü ôéò ðñïóöåñüìåíåò õðçñåóßåò. Ðñïôåßíåôáé íá åðé÷åéñçèåß íá åããñÜöïíôáé óôïõò êáôáëüãïõò ôùí ãåíéêþí/ïéêïãåíåéáêþí éáôñþí ïëüêëçñåò ïéêïãÝíåéåò. ÊáôÜ áõôüí ôïí ôñüðï èá åîáóöáëßæåôáé, ðÝñá áðü ôçí áíáãêáßá ðáñï÷Þ ÐÖÕ óå åðßðåäï ïéêïãÝíåéáò, êáé ç éóüññïðç çëéêéáêÞ óýíèåóç ôïõ êáôáëüãïõ êÜèå éáôñïý. ÂÝâáéá, áõôü äåí åßíáé åöéêôü óå êÜèå ðåñßðôùóç. Ïé ãåíéêïß/ïéêïãåíåéáêïß éáôñïß ìðïñåß íá åñãÜæïíôáé óôá ÊÝíôñá/ÌïíÜäåò Õãåßáò Þ óå éáôñåßá åêôüò ÊÝíôñùí/ÌïíÜäùí Õãåßáò. Óå áõôÞ ôçí ðåñßðôùóç, ìðïñåß íá åñãÜæïíôáé åßôå áôïìéêÜ åßôå óå ïìáäéêÝò ðñáêôéêÝò, óõíåðéêïõñïýìåíåò áðü ôï áíôßóôïé÷ï íïóçëåõôéêü ðñïóùðéêü êáé ôçí êáôÜëëçëç ãñáììáôåéáêÞ õðïóôÞñéîç. Ç ëåéôïõñãßá ãåíéêþí/ïéêïãåíåéáêþí éáôñþí åêôüò ôùí ÊÝíôñùí/ÌïíÜäùí Õãåßáò èá âïçèÞóåé óôçí

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

åîïéêïíüìçóç ÷þñùí óôá õöéóôÜìåíá êôßñéá, åíþ ðáñÜëëçëá èá êáôáóôåß åõêïëüôåñç ç ðñüóâáóç ôùí äéêáéïý÷ùí óôá ïéêïãåíåéáêÜ éáôñåßá, ðåñéïñßæïíôáò äñáóôéêÜ ôïõò ÷ñüíïõò áíáìïíÞò. Ï ãåíéêüò/ïéêïãåíåéáêüò éáôñüò èá áðïôåëåß ôï ðñþôï óçìåßï åðáöÞò ôïõ ðïëßôç ìå ôï óýóôçìá õãåßáò, êáèïäçãþíôáò ôïí ãéá ôéò ðåñáéôÝñù êéíÞóåéò ôïõ ìÝóá óôï äßêôõï ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò õãåßáò. Ùóôüóï, ï ÷ñÞóôçò èá åßíáé åëåýèåñïò íá åðéóêÝðôåôáé åéäéêïýò éáôñïýò ÷ùñßò ðáñáðåìðôéêü áðü ôïí ãåíéêü/ïéêïãåíåéáêü éáôñü ôïõ. ÂÝâáéá, óôçí ðåñßðôùóç åðßóêåøçò óå åéäéêïýò éáôñïýò ÷ùñßò ðáñáðïìðÞ áðü ôï ãåíéêü/ïéêïãåíåéáêü éáôñü, åßíáé óêüðéìç ç äéåñåýíçóç õéïèÝôçóçò áíôéêéíÞôñùí ðñïò ôçí ðëåõñÜ ôïõ ÷ñÞóôç. Ï ãåíéêüò/ïéêïãåíåéáêüò éáôñüò óõíåðéêïõñåßôáé óôï Ýñãï ôïõ áðü äéÜöïñá åðáããÝëìáôá õãåßáò, ôçí ïìÜäá ôùí ïðïßùí óõíôïíßæåé. ÁíÜìåóá ó' áõôÜ éäéáßôåñç èÝóç Ý÷åé ç íïóçëåýôñéá, óôçí ïðïßá èá ðñÝðåé í' áíáôåèïýí óõãêåêñéìÝíïé ñüëïé, ìå Ýìöáóç óôçí åêðáßäåõóç ôùí áóèåíþí ìå ÷ñüíéá íïóÞìáôá (õðÝñôáóç, óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò, âñïã÷éêü Üóèìá). Ï ãåíéêüò/ïéêïãåíåéáêüò éáôñüò èá Ý÷åé ôçí åõèýíç ôçò ôÞñçóçò êáé åíçìÝñùóçò ôïõ áôïìéêïý éáôñéêïý öáêÝëïõ ôùí ðïëéôþí ðïõ åßíáé åããåãñáììÝíïé óôïí êáôÜëïãï åõèýíçò ôïõ. Ï öÜêåëïò áõôüò ðñÝðåé íá åíçìåñþíåôáé ãéá êÜèå ìåôáêßíçóç ôïõ ÷ñÞóôç ìÝóá óôï óýóôçìá ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò õãåßáò (ðáñáðïìðÝò ãéá åîåôÜóåéò, ðáñáðïìðÝò óå éáôñïýò åéäéêüôçôáò, åéóáãùãÞ óå íïóïêïìåßï ê.ëð.). Åðßóçò, ç åíçìÝñùóç ôïõ öáêÝëïõ èá áöïñÜ ôá éáôñéêÜ áðïôåëÝóìáôá ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå áõôÝò ôéò êéíÞóåéò (áðïôåëÝóìáôá åñãáóôçñéáêþí åîåôÜóåùí, äéÜãíùóç êáé èåñáðåßá áðü éáôñïýò åéäéêïôÞôùí, íïóçëåßá êáé ÷åéñïõñãéêÝò åðåìâÜóåéò). Ç óùóôÞ ôÞñçóç ôïõ éáôñéêïý öáêÝëïõ áðïôåëåß êñéóéìüôáôï èÝìá, áöïý Ýôóé èá õðÜñ÷åé êáôá÷þñçóç äåäïìÝíùí ðïõ áöïñïýí ôï éáôñéêü éóôïñéêü ôïõ ðïëßôç, ðëçñïöüñçóç ãéá ôï åßäïò ôùí õðçñåóéþí ðïõ Ý÷ïõí ðñïóöåñèåß óå óõãêåêñéìÝíï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá, åíþ èá äéåõêïëýíåôáé êáé ç ôÞñçóç ôùí áíáãêáßùí óôáôéóôéêþí óôïé÷åßùí. ÓçìáíôéêÞ åðßóçò åßíáé ç óõìâïëÞ ôïõ öáêÝëïõ óôç äéá÷åßñéóç ôùí ÷ñïíßùí íïóçìÜôùí êáé óôç ìåëÝôç ôçò öõóéêÞò ðïñåßáò äéáöüñùí íïóçìÜôùí. Ìå ôç âïÞèåéá ôïõ éáôñéêïý öáêÝëïõ êáé ôïõ çëåêôñïíéêïý áñ÷åßïõ ðïõ ôïí óõíïäåýåé, ìåëåôÞèçêáí óôçí ÊñÞôç ÷ñüíéá íïóÞìáôá êáé êáôá-

Ôüìïò 11, Ôåý÷ïò 4, 1999

óôÜóåéò, üðùò ç õðÝñôáóç27, ï óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò38, ç ÷ñüíéá êïëðéêÞ ìáñìáñõãÞ39. Ç åìðåéñßá ðïõ Ý÷åé êôçèåß óôçí ÊëéíéêÞ ÊïéíùíéêÞò êáé ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò40,41 êáé ôï Éíóôéôïýôï ÉáôñéêÞò ÐëçñïöïñéêÞò ôïõ ÉÔÅ, ìðïñåß íá öáíåß íá áðïôåëÝóåé ôç âÜóç ãéá ìéá ðñüôáóç ãéá åöáñìïãÞ ôïõ óå åðßðåäï åðéêñÜôåéáò. Åêôüò áðü ôç äéÜãíùóç êáé èåñáðåßá, êáèþò êáé ôç äéá÷åßñéóç ôçò ñïÞò ôïõ ðïëßôç óôï óýóôçìá ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò, ïé âáóéêÝò áñìïäéüôçôåò ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý ðåñéëáìâÜíïõí ôïí áôïìéêü êáé ïìáäéêü ðñïóõìðùìáôéêü Ýëåã÷ï, ôçí Üóêçóç ðñïëçðôéêÞò éáôñéêÞò, ôçí áãùãÞ êáé ðñïáãùãÞ õãåßáò, êáèþò êáé ôçí åðéôõ÷Þ äéá÷åßñéóç ôùí ìåéæüíùí ðáñáãüíôùí êéíäýíïõ ãéá ôçí õãåßá. ÅðéðëÝïí, óôï íÝï óýóôçìá ðñïôåßíåôáé ïé ãåíéêïß/ïéêïãåíåéáêïß éáôñïß íá Ý÷ïõí ôçí åõèýíç 24ùñçò êÜëõøçò ôùí áíáãêþí ôùí åããåãñáììÝíùí óôïí êáôÜëïãü ôïõò, êáèþò êáé íá áíáëáìâÜíïõí Þ/êáé íá óõíôïíßæïõí ôçí êáô' ïßêïí íïóçëåßá, üôáí ðáñßóôáôáé ôÝôïéá áíÜãêç. Ôï óýóôçìá áðïæçìßùóçò ôùí ãåíéêþí/ïéêïãåíåéáêþí éáôñþí áðïôåëåß óýíèåôï ðñüâëçìá, êáèþò ç áíáâÜèìéóç ôïõ ñüëïõ ôïõò èá ðñÝðåé íá óõíïäåýåôáé áðü êáôÜëëçëç ìéóèïëïãéêÞ áíáðñïóáñìïãÞ. Ôï óýóôçìá áìïéâÞò ôùí ãåíéêþí/ïéêïãåíåéáêþí éáôñþí ðñïôåßíåôáé íá áðïôåëåß óõíäõáóìü ôåóóÜñùí ðáñáìÝôñùí: q Åíüò ðÜãéïõ ìçíéáßïõ ìéóèïý. q Åíüò ðïóïý áìïéâÞò êáôÜ êåöáëÞ, áíÜëïãá ìå ôïí áñéèìü ôùí åããåãñáììÝíùí óôïí êáôÜëïãï ôùí äéêáéïý÷ùí (capitation). q Åíüò åðéäüìáôïò õðåñùñéáêÞò áðáó÷üëçóçò ãéá ôçí 24ùñç êÜëõøç áíáãêþí êáé ôçí êáô' ïßêïí íïóçëåßá ôùí åããåãñáììÝíùí óôç ëßóôá ôïõ äéêáéïý÷ùí. q Åíüò ðñüóèåôïõ ðïóïý, ðïõ èá ëåéôïõñãåß ùò êßíçôñï ãéá áíáãêáßåò ðñïëçðôéêÝò éáôñéêÝò ðñÜîåéò êáé äñáóôçñéüôçôåò (ðñïóõìðôùìáôéêü Ýëåã÷ï, áãùãÞ õãåßáò, äéá÷åßñéóç ìåéæüíùí ðáñáãüíôùí êéíäýíïõ ê.ëð.). ÂÝâáéá, èá ðñÝðåé íá ôïíéóôåß üôé óôïõò ãåíéêïýò/ïéêïãåíåéáêïýò éáôñïýò ðïõ èá ëåéôïõñãïýí óå áðïìáêñõóìÝíåò áãñïôéêÝò Þ çìéáóôéêÝò ðåñéï÷Ýò, üðïõ óáöþò ï ðëçèõóìüò åõèýíçò ôïõò èá åßíáé ìéêñüôåñïò ôùí 1.800 áôüìùí, èá ðñÝðåé íá äïèïýí åðéðëÝïí ìéóèïëïãéêÜ êßíçôñá. Ðáñüìïéá êßíçôñá èá ðñÝðåé íá èåóðéóôïýí êáé 185

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

ãéá ôïõò ãåíéêïýò/ïéêïãåíåéáêïýò éáôñïýò, ïé êáôÜëïãïé ôùí ïðïßùí Ý÷ïõí óçìáíôéêü áñéèìü çëéêéùìÝíùí Þ/êáé ðáéäéþí.

5.5. ÐëåïíåêôÞìáôá êáé ìåéïíåêôÞìáôá

Ç åöáñìïãÞ áõôþí ôùí êáôåõèýíóåùí êáé ç áíáâÜèìéóç ôïõ ñüëïõ ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý óôï óýóôçìá ðáñï÷Þò õðçñåóéþí õãåßáò èùñåßôáé üôé óõíäõÜæåé ôá áêüëïõèá ðëåïíåêôÞìáôá: · Åîáóöáëßæåôáé ç ðáñï÷Þ ïëïêëçñùìÝíçò êáé óõíå÷ïýò öñïíôßäáò. · Ç éáôñéêÞ öñïíôßäá, êáôÜ áõôüí ôïí ôñüðï, åðéêåíôñþíåôáé ðëÝïí óôïõò ÷ñÞóôåò õðçñåóéþí êáé ü÷é óôéò áóèÝíåéåò. · Ïé ðáñå÷üìåíåò õðçñåóßåò åóôéÜæïíôáé óôçí ðñüëçøç ôùí íïóçìÜôùí êáé óôçí ðñïáãùãÞ ôçò õãåßáò, óõíåéóöÝñïíôáò óôç âåëôßùóç ôçò ðïéüôçôáò æùÞò ôïõ ðëçèõóìïý. · Åîáóöáëßæåôáé ãñÞãïñç ðñüóâáóç ôùí ÷ñçóôþí ðñïò ôéò õðçñåóßåò õãåßáò ðåñéïñßæïíôáò ôïõò ÷ñüíïõò áíáìïíÞò. · Äéáóöáëßæåôáé ç óôåíÞ óõíåñãáóßá ìåôáîý ôùí äéáöüñùí ðñïìçèåõôþí õãåßáò ìå áðïôÝëåóìá ôçí ðïéïôéêüôåñç ðáñï÷Þ õðçñåóéþí ðñïò ôïõò ðïëßôåò. · Åðéôõã÷Üíåôáé ç óõãêñÜôçóç ôïõ êüóôïõò ôùí ðáñå÷ïìÝíùí õðçñåóéþí, ìÝóù ôçò ïñèïëïãéêÞò ÷ñÞóçò ôùí íïóïêïìåéáêþí êáé Üëëùí åîåéäéêåõìÝíùí õðçñåóéþí, üðùò åðßóçò êáé ìÝóù ôïõ ðåñéïñéóìïý ôçò óõíôáãïãñÜöçóçò. · Óõíôåëåßôáé ðáñï÷Þ ïëïêëçñùìÝíçò êáé óöáéñéêÞò ðëçñïöüñçóçò ðñïò ôïí ðïëßôç, ìÝóù ôçò ôÞñçóçò ôïõ áôïìéêïý ôïõ Éáôñéêïý ÖáêÝëïõ. ÐáñÜëëçëá, èá ðñÝðåé íá ëçöèåß ìÝñéìíá ðñïêåéìÝíïõ íá áíôéìåôùðéóôïýí ïé êßíäõíïé åöáñìïãÞò ôïõ èåóìïý ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý. Êáô' áñ÷Þí, ðñÝðåé íá ãßíåé êáôÜëëçëç åðéëïãÞ ôùí åéäéêïôÞôùí, ïé éáôñïß ôùí ïðïßùí èá ìðïñïýí íá åêðáéäåõôïýí óôç ãåíéêÞ/ïéêïãåíåéáêÞ éáôñéêÞ, þóôå óå óõíäõáóìü ìå ôï ó÷åäéáóìü êáôÜëëçëïõ åêðáéäåõôéêïý ðñïãñÜììáôïò íá êáëýðôåôáé ôï óýíïëï ôùí õðçñåóéþí ðïõ ðñÝðåé íá ðáñÝ÷åé ï ãåíéêüò/ïéêïãåíåéáêüò éáôñüò. Ï ðñïóäéïñéóìüò ôçò ÷ñïíéêÞò äéÜñêåéáò ôçò üëçò 186

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

ðñïóðÜèåéáò èá ðñÝðåé íá åßíáé ôÝôïéïò, þóôå íá åîáóöáëßæåôáé ç ðïéüôçôá ôïõ åêðáéäåõôéêïý ðñïãñÜììáôïò êáé êáôÜ óõíÝðåéá, ç Üñôéá êáôÜñôéóç ôïõ ðñïóùðéêïý ðïõ ðñüêåéôáé íá áíáëÜâåé ôï ñüëï ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý. ÅðéðëÝïí, èá ðñÝðåé íá ëçöèåß õð' üøéí ôï áðáñáßôçôï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá þóôå íá åãêáèéäñõèåß ó÷Ýóçò åìðéóôïóýíçò áíÜìåóá óôïõò ãåíéêïýò/ ïéêïãåíåéáêïýò éáôñïýò êáé ôïí ðëçèõóìü åõèýíçò ôïõò. ÔÝëïò, ç ìÝèïäïò áðïæçìßùóçò äåí ðñÝðåé íá äçìéïõñãåß áíéóüôçôåò ìåôáîý óõíáäÝëöùí, áëëÜ ôáõôü÷ñïíá ïöåßëåé íá áðïôõðþíåé ôç óçìáóßá ôùí íÝùí ðñüóèåôùí õðçñåóéþí ðïõ êáëïýíôáé íá ðáñÜó÷ïõí ïé ãåíéêïß/ïéêïãåíåéáêïß éáôñïß.

6. Åðßëïãïò Ç ðñïóðÜèåéá ìåôáññýèìéóçò ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá óôçí ÅëëÜäá êáôÜ ôç äåêáåôßá ôïõ ’80 äåí óõíïäåýôçêå áðü ôï áíáãêáßï åðüìåíï âÞìá ðïõ Þôáí ç ìåôáññýèìéóç ôçò åîùíïóïêïìåéáêÞò ðåñßèáëøçò êáé ç áíôßóôïé÷ç áíáêáôáíïìÞ ôùí áíèñþðéíùí ïéêïíïìéêþí êáé õëéêþí ðüñùí. Ôï áðïôÝëåóìá Þôáí ç ðáñÜôáóç ôçò êñßóçò ôïõ óõóôÞìáôïò õãåßáò ôçò ÷þñáò. Óôá ðëáßóéá áõôÜ, ç ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò êáé ç ãåíéêÞ éáôñéêÞ óõíéóôïýí ôï èåìÝëéï ëßèï ãéá ôçí áðïêáôÜóôáóç ôùí áñ÷þí ëåéôïõñãßáò ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá êáé ôçí éêáíïðïßçóç ôùí áíáãêþí ôïõ ðëçèõóìïý. Óôïí ðõñÞíá ôçò ðñüôáóçò ç ïðïßá äéáôõðþíåôáé óôï ðáñüí êåßìåíï âñßóêåôáé ç óõãêñüôçóç äéêôýùí ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò õãåßáò, ìå Ýìöáóç óôçí ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá êáé ôç ãåíéêåõìÝíç åéóáãùãÞ ôïõ ãåíéêïý/ïéêïãåíåéáêïý éáôñïý óôï óýóôçìá õãåßáò. Âáóéêüò óôü÷ïò åßíáé ç ðáñï÷Þ ïëéóôéêÞò êáé óõíå÷ïýò öñïíôßäáò óôï óýíïëï ôïõ ðëçèõóìïý. Åßíáé óáöÝò üôé ç õãåéïíïìéêÞ ìåôáññýèìéóç áðïôåëåß êõñßùò ðïëéôéêü æÞôçìá êáé ðñïáðáéôåß ôç äéåîáãùãÞ åíüò åêôåíïýò êáé óå âÜèïò äéáëüãïõ ìåôáîý ôùí êïéíùíéêþí åôáßñùí. Ç ðáñïýó ðñüôáóç áðïôåëåß ìéá ðñïóðÜèåéá óõìâïëÞò óôï äéÜëïãï áõôü, ìå ôçí Ýííïéá ôçò äéáìüñöùóçò åíüò ðëáéóßïõ ðñïâëçìáôéóìïý ìå óêïðü ôçí áíáæÞôçóç åíüò õðïäåßãìáôïò ìåôáññýèìéóçò óõìâáôïý ìå ôéò ðïëéôéêÝò, êïéíùíéêÝò êáé ïéêïíïìéêÝò óõíéóôþóåò ôçò óõãêõñßáò. Ðñùôáñ÷éêÜ üìùò, åíüò

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

õðïäåßãìáôïò ôï ïðïßï íá åóôéÜæåé óôçí éêáíïðïßçóç ôüóï ôïõ êñéôçñßïõ ôçò áðïäïôéêüôçôáò üóï êáé êõñßùò áõôïý ôçò éóüôçôáò, óå ìéá åðï÷Þ üðïõ ç äéáäéêáóßá ôçò ðáãêïóìéïðïßçóçò ÷ñçóéìïðïéåßôáé ùò ðñüôáãìá êáôáóôñáôÞãçóçò ôçò Ýííïéáò ôùí êïéíùíéêþí äéêáéùìÜôùí.

Béâëéïãñáößá 1. Å. ÌùñáÀôçò, Å. Ãåùñãïýóç, ×ñ. Æçëßäçò, Ì. Èåïäþñïõ, Í. Ðïëýæïò. ÌåëÝôç ãéá ôçí ÏñãÜíùóç êáé Ëåéôïõñãßá ÏëïêëçñùìÝíïõ ÓõóôÞìáôïò ÐñùôïâÜèìéáò ÉáôñéêÞò Öñïíôßäáò, Õðïõñãåßï Õãåßáò êáé Ðñüíïéáò, ÁèÞíá, 1995. 2. Ã. Êõñéüðïõëïò. Ç ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá êáé ç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ óôçí ÅëëÜäá: Ôï Ðïëéôéêü Ðñüâëçìá êáé ïé ÄéáóôÜóåéò ôïõ, óôï Êõñéüðïõëïò Ã., ÖéëáëÞèçò Ô. (åðéóôçìïíéêÞ åðéìÝëåéá), Ç ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò óôçí ÅëëÜäá, Åêäüóåéò ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 1996. 3. Ì. Èåïäþñïõ. Ç ÅîùíïóïêïìåéáêÞ Ðåñßèáëøç óôï ÉÊÁ. ÓõãêñéôéêÞ Äéåñåýíçóç Äýï Ðñïôýðùí ÏñãÜíùóçò Ïéêïãåíåéáêïý Ãéáôñïý, ÉÌÏÓÕ, ÁèÞíá, 1993. 4. ×. ËéïíÞò, Ì.Ð. Ìåñêïýñçò. Áðüøåéò ãéá ôç ÓçìåñéíÞ ÊáôÜóôáóç óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò êáé ÐñïôÜóåéò ãéá ôç ÂåëôßùóÞ ôçò, ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, 12:7-9, 2000. 5. C. Lionis, E. Trell. Health Needs Assessment in General Practice: The Cretan Approach, European Journal of General Practice, 5: 75-77, 1999. 6. Á. Óéóóïýñáò, Á. Êáñüêçò, Í. Ðïëýæïò, Ì. Èåïäþñïõ. Åíéáßïò ÖïñÝáò Õãåßáò: ç ÏñãÜíùóç ôïõ ÓõóôÞìáôïò ×ñçìáôïäüôçóçò êáé ç ÁðïêÝíôñùóç ôùí Õðçñåóéþí Õãåßáò, Õðïõñãåßï Õãåßáò êáé Ðñüíïéáò, ÁèÞíá, 1995. 7. Á. Óéóóïýñáò, Á. Êáñüêçò. Åíéáßïò ÖïñÝáò Õãåßáò: ç Åõêáéñßá - ÔéìÞ ãéá ¢óêçóç ÐïëéôéêÞò Õãåßáò óôç ×þñá ìáò, óôï: Êõñéüðïõëïò Ã., Óéóóïýñáò Á., (åðéóôçìïíéêÞ åðéìÝëåéá), Åíéáßïò ÖïñÝáò Õãåßáò: Áíáãêáéüôçôá êáé ÁõôáðÜôç, Åêäüóåéò ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 1997. 8. Ã. Êõñéüðïõëïò, Ã. ÊáñáëÞò. Ôá ÏéêïíïìéêÜ ôçò ÊïéíùíéêÞò ÁóöÜëéóçò óôçí õãåßá, óôï Êõñéüðïõëïò Ã., Óéóóïýñáò Á. (åðéóôçìïíéêÞ åðéìÝëåéá) Åíéáßïò ÖïñÝáò Õãåßáò: Áíáãêáéüôçôá êáé ÁõôáðÜôç, Åêäüóåéò ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 1997. 9. Ôñ. Ìðåáæüãëïõ, D. Heffley, Ã. Êõñéüðïõëïò. Ç ÂÝëôéóôç ÄïìÞ ÁãïñÜò óôçí Êáëõðôüìåíç áðü ôçí ÁóöÜëéóç ÕãåéïíïìéêÞ Öñïíôßäá: Åðéðôþóåéò óôç ìåôáññýèìéóç ôïõ Õãåéïíïìéêïý ÔïìÝá,

Ôüìïò 11, Ôåý÷ïò 4, 1999

Êïéíùíßá, Ïéêïíïìßá êáé Õãåßá, 4, 1:3-35, 1995. 10. Ì. Èåïäþñïõ, Á. Êáñüêçò, Í. Ðïëýæïò, È. Ñïýðáò, Á. Óéóóïýñáò, É. Õöáíôüðïõëïò. ÌåëÝôç ãéá ôïí Ó÷åäéáóìü ôçí ÏñãÜíùóç ôùí Õðçñåóéþí Õãåßáò: ÁíÜëõóç ÄïìÞ ôïõ ÓõóôÞìáôïò, Õðïõñãåßï Õãåßáò êáé Ðñüíïéáò, ÁèÞíá, 1994. 11. ×ñ. ÄåñâÝíçò, Í. Ðïëýæïò ÌåëÝôç ãéá ôçí ÏñãÜíùóç êáé Äéïßêçóç ôïõ ÅÓÕ êáé ôçí ÁíÜðôõîç ôïõ Éáôñéêïý Äõíáìéêïý, Õðïõñãåßï Õãåßáò êáé Ðñüíïéáò, ÁèÞíá, 1995. 12. Ã. Êõñéüðïõëïò. Éóüôçôá Þ Åëåõèåñßá óôçí ÁãïñÜ Õðçñåóéþí Õãåßáò: Ôï Ðñáãìáôéêü Ðïëéôéêü Äßëçììá êáé ï Åíéáßïò ÖïñÝáò Õãåßáò, óôï Êõñéüðïõëïò Ã., Óéóóïýñáò Á., (åðéóôçìïíéêÞ åðéìÝëåéá) Åíéáßïò ÖïñÝáò Õãåßáò: Áíáãêáéüôçôá êáé ÁõôáðÜôç, Åêäüóåéò ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 1997. 13. B. Abel-Smith, J. Calltorp, M. Dixon, A. Dunning, R. Evans, W. Holland, B. Jarman, H. Ìüóéáëïò ¸êèåóç ôçò ÅéäéêÞò ÅðéôñïðÞò Åìðåéñïãíùìüíùí ãéá ôéò ÅëëçíéêÝò Õðçñåóßåò Õãåßáò, ÖáñìÝôñéêá, ÁèÞíá, 1994. 14. European Commission, Citizens and Health Systems: Main Results from a Euro barometer Survey, E.C., Luxemburg, 1998. 15. J. Kyriopoulos, M. Gitona, G. Karalis. Hidden Economy, Private Spending in Health Care: The Role of Medical Manpower in Greece. Én: Beazoglou T., Heffley D., Kyriopoulos J., Human Resources Supply and Cost Containment in the Health System, Exandas Publishers, Athens, 269281, 1998. 16. J. Kyriopoulos, Ch. Economou, M. Gitona, G. Karalis. Health Inequalities and Equity Policies in Greece. Én: Javor A., Eimeren W., Duru G. (eds), System Science in Health Care, ISSSHC, Budapest, 239-242, 2000. 17. J. Kyriopoulos, Ch. Economou, M. Gitona, S. Gregory. Private Insurance Schemes Versus Integrated Public Coverage: Trends in the Health Sector in Greece. Én: Javor A., Eimeren W., Duru G. (eds), System science in Health Care, ISSSHC, Budapest, 235-238, 2000. 18. Ã. ÄçìïëéÜôçò. Åßíáé ÄõíáôÞ ç Éóüôçôá óôçí Õãåßá ìÝóá ó' Ýíá ÐåñéâÜëëïí ÊïéíùíéêÞò Áíéóüôçôáò; óôï: Äüëãåñáò Á., Êõñéüðïõëïò Ã. (åðéóôçìïíéêÞ åðéìÝëåéá) Éóüôçôá, Áðïôåëåóìáôéêüôçôá êáé Áðïäïôéêüôçôá óôéò Õðçñåóßåò Õãåßáò, ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 3:55-64, 2000. 19. WHO. World Health Report, Geneva, 2000. 20. Ã. Êõñéüðïõëïò, Ô. Ìðåáæüãëïõ. Äßêôõá ÏëïêëçñùìÝíçò Öñïíôßäáò ãéá ôçí Õãåßá: Ìéá Áðüðåéñá ãéá ôçí ÓõíïëéêÞ ÐñïóÝããéóç ôçò ÕãåéïíïìéêÞò Ìåôáññýèìéóçò óôï: Ãåùñãïýóç Å., Êõñéüðïõëïò Ã., Ìðåáæüãëïõ Ô. (åðéóôçìïíéêÞ åðé187

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

21.

22.

23.

24.

25. 26.

27.

28.

29.

ìÝëåéá) Äßêôõá ÏëïêëçñùìÝíçò Öñïíôßäáò óôçí Õãåßá, ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 1:15-35, 2000. M. Chatziarsenis, C. Lionis, E. Makri, K. Sapouna, M. Fioretos, T. Faresjo, M. Mavromanolakis, J. Vlachonikolis, E. Trell. Bringing Community Involvement into a Cretan Primary/Hospital Care Center: An Evaluation of Population Habits and Attitudes toward Health Care, Journal of Medical Systems, 23:123-131, 1999. M. Chatziarsenis, Ç. Makri, Ê. Sapouna-Chatziarseni, Ô. Faresjo, Å. Trell, C. Lionis. Care Preferences in a Cretan Community with Integrated Hospital/General Practice Services. (ÕðïâëÞèçêå), 2000. Å. Ãåùñãïýóç, Ã. Êõñéüðïõëïò. Ôá Äßêôõá ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò ãéá ôçí Õãåßá: Óõãêëßóåéò ðñïò ìéá Åíéáßá ÁãïñÜ, óôï: Ãåùñãïýóç Å., Êõñéüðïõëïò Ã., Ìðåáæüãëïõ Ô. (åðéóôçìïíéêÞ åðéìÝëåéá), Äßêôõá ÏëïêëçñùìÝíçò Öñïíôßäáò óôçí Õãåßá, ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 4:63-78, 2000. WHO. Primary Health Care, Report of the International Conference on Primary Health Care, Alma-Ata USSR, Geneva, 1978. WHO. Ottawa Charter for Health Promotion, Geneva, 1986. ×. ËéïíÞò, Ì. ÌðáèéáíÜêç, É. Ìïó÷áíäñÝá, É. Âëá÷ïíéêïëÞò, Ì. ÖéïñÝôïò ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá êáé Éáôñåßï ÄéáëïãÞò óå Ðåñéöåñåéáêü Íïóïêïìåßï: Ï ñüëïò ôçò ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò, ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, 8:7786, 1996. Á. Êïýôçò, ×. ËéïíÞò, Í. ÁíôùíÜêçò, Ó. Óáóáñþëçò, Ã. ÖñáíôæåóêÜêçò, Ì. ÖéïñÝôïò Åêôßìçóç Åðéðïëáóìïý Óáê÷áñþäç ÄéáâÞôç êáé ÁñôçñéáêÞò ÕðÝñôáóçò ó' Ýíá ÃåùãñáöéêÜ ÊáèïñéóìÝíï Ðëçèõóìü, ÉáôñéêÞ, 68:53-58, 1995. C. Lionis, A. Kafatos, I. Vlachonicolis, M. Vakaki, M. Tzortzi, A. Petraki. The Effects of a Health Education Intervention Program among Cretan Adolescents, Preventive Medicine, 20:685-699, 1991. Ô. ÖéëáëÞèçò. Ïé Óýã÷ñïíåò Åîåëßîåéò óôá ÓõóôÞìáôá Õãåßáò êáé ç ÃåíéêÞ ÏéêïãåíåéáêÞ ÉáôñéêÞ óôï: Êõñéüðïõëïò Ã., ÖéëáëÞèçò Ô. (åðéóôçìïíéêÞ åðéìÝëåéá) Ç ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò óôçí ÅëëÜäá, ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 235-249,

188

Ã. Êõñéüðïõëïò êáé óõí.

1996. 30. T. McKeïwn. The Role of Medicine: Dream, Mirage or Nemesis?, Basil Blackwell, Oxford, 1979. 31. D. Morel. Role of Research in Development of Organization and Structure of General Practice, BMJ, 302:1313-1316, 1991. 32. Å. Ãåùñãïýóç, Ã. Êõñéüðïõëïò. Ó÷åäéáóìüò, ÏéêïíïìéêÞ Äéá÷åßñéóç êáé Áîéïëüãçóç óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, 3:128-133, 1991. 33. Ó. ÄïîéÜäçò. Ç Åêðáßäåõóç ôïõ Ïéêïãåíåéáêïý Ãéáôñïý êáé ç Ðáñï÷Þ ÏëïêëçñùìÝíçò Ðåñßèáëøçò: Ç ÏéêïãåíåéáêÞ ÉáôñéêÞ ùò Îå÷ùñéóôÞ Åéäéêüôçôá, ÉáôñéêÞ, 53:371-374, 1988. 34. Ô. ÖéëáëÞèçò. Ç ¸êèåóç ôçò ÅðéôñïðÞò Åìðåéñïãíùìüíùí êáé ï ÄéÜëïãïò ãéá ôçí ÁíÜðôõîç ôçò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò óôçí ÅëëÜäá, ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, 7:11-13, 1995. 35. Ô. ÖéëáëÞèçò, ×. ËéïíÞò, Ì. ÖéïñÝôïò. ÐñïôÜóåéò ãéá ôçí Åêðáßäåõóç óôçí Åéäéêüôçôá ôçò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò ìå âÜóç ôï Ðñïåäñéêü ÄéÜôáãìá 415/1994, ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, 7:43-52, 1995. 36. F. Olesen, J. Dickinson, P. Hjortdahl General Practice- Time for a new definition. BMJ, 320:354-357, 2000. 37. Í. ÌáñïõäéÜò. Áíèñþðéíïé Ðüñïé óôéò Õðçñåóßåò Õãåßáò óôçí ÅëëÜäá. Ðñáãìáôéêüôçôá êáé ÐñïïðôéêÝò, The Economist Conference, ÁèÞíá, 15-16 Éïõíßïõ 2000. 38. C. Lionis, S. Sasarolis, A. Koutis, N. Antonakis, A. Benos, S. Papavasiliou, M. Fioretos. Measuring the Prevalence of Diabetes Mellitus in a Greek Primary Health Care District, Family Practice, 13:18-21, 1996. 39. C. Lionis, G. Frantzeskakis. Atrial Fibrilation in a Primary Health Care District in Rural Crete. The British Journal of General Practice, 46:624, 1996. 40. Í. ÁíôùíÜêçò, ×. ËéïíÞò. ÁíÜðôõîç ÇëåêôñïíéêÞò ÂÜóçò ÄåäïìÝíùí óôï ÊÝíôñï Õãåßáò Áíùãåßùí Ñåèýìíçò, ÉáôñéêÞ, 74:320-328, 1998. 41. Í. ÁíôùíÜêçò. Ôï Ðñüãñáììá Êáôá÷þñçóçò Éáôñéêþí Ðëçñïöïñéþí ôçò ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ., ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, 11:235-237, 1999.

Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 3, 2000

Á. Óùôçñüðïõëïò êáé óõí.

ÅÑÅÕÍÇÔÉÊH ÅÑÃÁÓÉA ÏRIGINAL PAPER Primary Heatlh Care, Volume 12, Number 4, 189-195, 2000 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 4, 189-195, 2000

ÖáñìáêåõôéêÝò äçëçôçñéÜóåéò ùò áéôßá åéóáãùãÞò óå ÐáèïëïãéêÞ êëéíéêÞ ôñéôïâÜèìéïõ íïóïêïìåßïõ ôïõ ÐåéñáéÜ óôç äéÜñêåéá åíüò Ýôïõò Á. Óùôçñüðïõëïò1, Ê. Óðåñäïýëçò2, Â. Âëá÷üðïõëïò2, Å. Óêëçñüò1, Ï. Áðïóôüëïõ2, Â. Êïôóßíç2, Å. Ìé÷áçëßäçò2, Ó. ÐáððÜò3 Ðåñßëçøç Óôçí Ã' ÐáèïëïãéêÞ ÊëéíéêÞ ôïõ ÐÃÍÍ Íßêáéáò-ÐåéñáéÜ, êáôÜ ôï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá Íïåìâñßïõ 1996-Íïåìâñßïõ 1997, åéóÞ÷èçóáí 1705 áóèåíåßò åê ôùí ïðïßùí ïé 146 (8,5%) áöïñïýóáí ðåñéðôþóåéò åêïýóéáò öáñìáêåõôéêÞò äçëçôçñßáóçò. Áðü áõôïýò 96 (65,8%) Þôáí ãõíáßêåò êáé 50 (34,2%) Üíäñåò, ïé ïðïßïé ðñïóÞëèáí óôï íïóïêïìåßï óå äéÜóôçìá êáôÜ ìÝóïí üñï 3,7 ùñþí áðü ôç ëÞøç ôïõ öáñìÜêïõ. Êõñéüôåñåò ëçöèåßóåò ïõóßåò, ìüíåò Þ óå óõíäõáóìü, Þôáí ôá øõ÷ïöÜñìáêá (67,1%), ç áóðéñßíç êáé ôá ðáõóßðïíá (êõñßùò ç ðáñáêåôáìüëç) óå ðïóïóôü 43,5%. Éóôïñéêü øõ÷éáôñéêÞò íüóïõ åß÷å ôï 38,3% ôùí áóèåíþí, ðáñáêïëïýèçóçò áðü øõ÷ßáôñï 31,5% êáé ðñïçãïýìåíçò áðüðåéñáò ôï 45,2%. Ç èíçóéìüôçôá Þôáí ìçäåíéêÞ êáé ç Ýêâáóç ôçò õãåßáò ôïõò ïìáëÞ. Áðü ôçí øõ÷éáôñéêÞ åîÝôáóç äéáãíþóèçêáí êõñßùò: êáôÜèëéøç (20,96%), ó÷éæïöñåíéêÞ äéáôáñá÷Þ (15,32%), äõóèõìéêÞ äéáôáñá÷Þ (16,2%), áã÷þäçò äéáôáñá÷Þ (22,58%) êáé äéáôáñá÷Þ ðñïóùðéêüôçôáò (8,87%). Ç óçìáóßá ôçò øõ÷éáôñéêÞò õðïóôÞñéîçò êáé ðáñáêïëïýèçóçò ôùí áôüìùí áõôþí êáèßóôáôáé ðñïöáíÞò. Drug intoxication as a cause of admission in a medical department of a tertiary care hospital of Piraeus during one year period. A. Sotiropoulos, K. Sperdoulis, V. Vlahopoulos, E. Skliros, O. Apostolou, E. Michailidis, V. Kotsini, S. Pappas Summary In the 3rd Medical Department of General Hospital of Nikaea - Piraeus, during the period November 1996-November 1997, in a total of 1705 patients hospitalized for various reasons, 146 (8,5%) persons were admitted for drug intoxication. These 146 persons [male 50 (34,2%) - female 96 (65,8%)] were seen in hospital in a median time of 3,7 hours after taking the drug. The more frequent drugs taken alone or in combination were sedatives and antidepressants (67,1%), aspirin and various analgetics (main substance paracetamol) (43,5%). In 38,3% of patients with D.I. a psychiatric disease and in 45,2% a previous attempt history were present, while 31,5% reported attending psychiatric assistance. No death occurred in the above period. Most frequent diagnoses in the psychiatric consultation were depression (20,96%), psychosis (15,32%), dysthymia (16,2%), anxiety disorder (22,58%), and personality disorder (8,87%). The importance of the psychiatric management and support of these persons is too obvious. Key words: drug intoxication, psychiatric disease. 1 ÅðéìåëçôÞò Â´ Å.Ó.Õ. Ã´ Ðáè/êïý ÔìÞìáôïò, ÊÝíôñïõ Õãåßáò Ëáõñßïõ, 2Åéäéêåõüìåíïò Ã´ Ðáè/êïý ÔìÞìáôïò, 3ÄéåõèõíôÞò Ã´ Ðáè/êïý ÔìÞìáôïò

ÅéóáãùãÞ Ïé åêïýóéåò öáñìáêåõôéêÝò äçëçôçñéÜóåéò áðïôåëïýí Ýíá óïâáñü éáôñïêïéíùíéêü ðñüâëçìá ãéá üëåò ôéò ðñïçãìÝíåò ÷þñåò, êáé ôïí ðéï óõ÷íü ôñüðï áðüðåéñáò áõôïêôïíßáò. Ç óõ÷íüôçôÜ ôïõò âáßíåé áõîáíüìåíç ìå ôçí ðÜñïäï ôùí åôþí, åíþ áðü Üðïøçò êïéíùíéêÞò áíÜëõóçò ôïõ öáéíïìÝíïõ ôá áßôéá ðïéêßëëïõí. Óêïðüò ôçò ðáñïýóçò åñãáóßáò Þôáí íá êáôáãñáöïýí üëåò ïé ðåñéðôþóåéò öáñìáêåõôéêþí äçëçôçñéÜóåùí (Ö.Ä.) (ïñéæüìåíåò óáí áõôüâïõëç õðÝñâáóç äïóïëïãßáò öáñìÜêùí Þ ëÞøçò ôïîéêþí ïõóéþí), ïé ïðïßåò íïóçëåýèçêáí óå Ðáèïëïãéêü ÔìÞìá êáôÜ ôç äéÜñêåéá åíüò Ýôïõò, íá ìåëåôçèåß ç óõ÷íüôçôÜ ôïõò, ç êáôáíïìÞ ôïõò ùò ðñïò ôï öýëï, ôçí çëéêßá, ôçí ïéêïãåíåéáêÞ ôïõò êáôÜóôáóç, ôçí áðáó÷üëçóç, ôï åßäïò ôçò ëçöèåßóáò ïõóßáò, ôçí Ýêâáóç, êáé ôá åêëõôéêÜ áßôéá ðïõ ôçí ðñïêÜëåóáí. ËÝîåéò êëåéäéÜ: ÖáñìáêåõôéêÞ äçëçôçñßáóç, øõ÷éêÞ íüóïò. Ðñþôç õðïâïëÞ: 21.10.1998 ÅðáíõðïâëÞèçêå: 10.2.2000 ¸ãéíå äåêôÞ ãéá äçìïóßåõóç: 12.7.2000 Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: Óùôçñüðïõëïò ÁëÝîéïò, ÊáóóÜíäñáò 14 ºëéïí, ÁèÞíá, ÔÊ 131 22, ôçë.: 2628920 189

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Äåõôåñåýùí áëëÜ åîßóïõ óçìáíôéêüò óêïðüò Þôáí íá áíé÷íåõèåß ç øõ÷éáôñéêÞ íïóçñüôçôá ôùí áóèåíþí ìå Ö.Ä., êáé íá åîåôáóèåß ç óçìáóßá ôçò øõ÷éáôñéêÞò ðáñáêïëïýèçóçò óôïõò áóèåíåßò áõôïýò.

Á. Óùôçñüðïõëïò êáé óõí.

áõôïýò ðïõ ðñïóÝñ÷ïíôáí åíôüò ïëßãùí ùñþí áðü ôç ëÞøç (<6 þñåò). Ôá áðïôåëÝóìáôá óõãêñßèçêáí ìå äåäïìÝíá ðáñüìïéùí ìåëåôþí óôçí ÅëëÜäá áëëÜ êáé óôï åîùôåñéêü, åíþ ïé åðéìÝñïõò óõãêñßóåéò Ýãéíáí ìå ôç ÷ñÞóç ôçò óôáôéóôéêÞò äïêéìáóßáò x2.

Áóèåíåßò êáé ìÝèïäïò ÁðïôåëÝóìáôá Óôç ìåëÝôç áõôÞ óõìðåñéëÞöèçêáí üëåò ïé ðåñéðôþóåéò öáñìáêåõôéêÞò äçëçôçñßáóçò (Ö.Ä.) ðïõ íïóçëåýèçêáí óôï ÔìÞìá ìáò (Ã´ ÐáèïëïãéêÞ ÊëéíéêÞ Ð.Ã.Í. Íßêáéáò) êáôÜ ôï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ÍïÝìâñéïò 1996-ÍïÝìâñéïò 1997. Óå óýíïëï 1705 åéóá÷èÝíôùí áóèåíþí, 146 (8,5%) áöïñïýóáí ðåñéðôþóåéò Ö.Ä. Óå üëåò áõôÝò ôéò ðåñéðôþóåéò ç äéÜãíùóç ôçò åêïýóéáò öáñìáêåõôéêÞò äçëçôçñßáóçò Ýãéíå ìå âÜóç ôéò ðëçñïöïñßåò ðïõ ëáìâÜíïíôáí áðü ôïí ßäéï ôïí áóèåíÞ Þ áðü ôï Üìåóï ïéêïãåíåéáêü ðåñéâÜëëïí. ÅîáéñÝèçêáí ïé ðåñéðôþóåéò ôçò åê ëÜèïõò Þ Üãíïéáò ëÞøçò ïðïéáóäÞðïôå ïõóßáò ôïîéêÞò Þ öáñìáêåõôéêÞò, åíþ óõìðåñéëÞöèçêáí óôç ìåëÝôç ïé ÷ñÞóôåò ôïîéêþí ïõóéþí. Ç ðëåéïíüôçôá ôùí áóèåíþí (85%) õðïâëÞèçêå óå øõ÷éáôñéêÞ åîÝôáóç áðü åéäéêåõìÝíï øõ÷ßáôñï ôïõ íïóïêïìåßïõ (äåí ÷ñçóéìïðïéÞèçêå óôáèìéóìÝíç êëßìáêá åêôßìçóçò ôçò øõ÷éêÞò õãåßáò.) Ï óõíÞèçò åñãáóôçñéáêüò Ýëåã÷ïò ðåñéåëÜìâáíå ôç ãåíéêÞ áßìáôïò, ôç ìÝôñçóç óáê÷Üñïõ, ïõñßáò, êñåáôéíßíçò êáé çëåêôñïëõôþí êáèþò åðßóçò áêôéíïãñáößá èþñáêïò êáé çëåêôñïêáñäéïãñÜöçìá. Óå åðéëåãìÝíåò ðåñéðôþóåéò ãéíüôáí ëÞøç áåñßùí áßìáôïò êáé äéôôáíèñáêéêþí. Óå áóèåíåßò ìå ëÞøç ðáñáêåôáìüëçò ãéíüôáí êáèçìåñéíÞ åêôßìçóç ôçò çðáôéêÞò ëåéôïõñãßáò êáé å÷ïñçãåßôï ùò áíôßäïôï ç áêåôõëêõóôåÀíç åÜí ç ëçöèåßóá äüóç Þôáí õøçëÞ (>100mg/ Kg ÓÂ). Óå ëÞøç ôïîéêÞò äüóçò âåíæïäéáæåðéíþí Þ ïðéïý÷ùí, êáé äéáôáñá÷Ýò ôïõ åðéðÝäïõ óõíåßäçóçò (óýã÷õóç, ëÞèáñãï, êþìá), Þ ôçò áíáðíåõóôéêÞò ëåéôïõñãßáò ëüãù êáôáóôïëÞò, å÷ïñçãåßôï öëïõìáæåíßëç Þ õäñï÷ëùñéêÞ íáëïîüíç áíôßóôïé÷á ìÝ÷ñé áðïêáôáóôÜóåùò. Ç èåñáðåßá ðåñéåëÜìâáíå åíõäÜôùóç, õðïóôÞñéîç ôçò êáñäéïáíáðíåõóôéêÞò êáé íåöñéêÞò ëåéôïõñãßáò, ÷ïñÞãçóç ôïõ óõãêåêñéìÝíïõ êáôÜ ðåñßðôùóç áíôéäüôïõ ìåôÜ áðü óõíåííüçóç ìå ôï ÊÝíôñï ÄçëçôçñéÜóåùí, ÷ïñÞãçóç Üíèñáêïò åðéëåêôéêÜ, åíþ ðëýóç óôïìÜ÷ïõ ãéíüôáí ìüíï óå 190

Óôï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá åíüò Ýôïõò (1/11/961/11/97) íïóçëåýèçêáí óõíïëéêÜ 1705 áóèåíåßò åê ôùí ïðïßùí 146 áóèåíåßò ìå Ö.Ä. (ðïóïóôü 8,5%). Áðü áõôïýò ïé 96 Þôáí ãõíáßêåò (Ã) (ðïóïóôü 65,8%), çëéêßáò áðü 15 ùò 65 åôþí, êáé 50 Þôáí Üíäñåò (Á) (ðïóïóôü 34,2%), çëéêßáò 16 ùò 74 åôþí, ìå ó÷Ýóç Á/Ã=1/1,92 (Ó÷Þìá 1). Ç ìÝóç çëéêßá ôùí ãõíáéêþí ìå Ö.Ä. Þôáí 29,82±11,72 Ýôç, åíþ ôùí áíäñþí 33,09±12,01 Ýôç. Áðü ôçí êáôáíïìÞ ôùí áóèåíþí êáôÜ ïìÜäåò çëéêéþí êáé êáôÜ öýëï, öáßíåôáé üôé ç ðëåéïøçößá ôùí ðåñéðôþóåùí Ö.Ä. (94,63%) áöïñïýóå çëéêßåò ìéêñüôåñåò ôùí 49 åôþí, ìå õðåñï÷Þ ðÜíôá ôùí Ã éäéáßôåñá óôéò íåüôåñåò çëéêßåò. Áíôßèåôá ìåôÜ ôá 50 Ýôç ç óõ÷íüôçôá ôùí Ö.Ä. ìåéþíåôáé êáôáêüñõöá (5,46%) (Ðßíáêáò É). Áðü ôéò ãõíáßêåò, ïé 46 (48%) Þôáí Üãáìåò, ïé 41 (42,7%) Ýããáìåò êáé ïé 9 (9,3%) äéáæåõãìÝíåò, åíþ áðü ôïõò Üíäñåò ïé 44 (88%) Þôáí Üãáìïé, ïé 3 (6%) Þôáí Ýããáìïé êáé ïé õðüëïéðïé 3 (6%) äéáæåõãìÝíïé (Ó÷Þìá 2). Ïé Ýããáìåò ãõíáßêåò Þôáí óçìáíôéêÜ ðåñéóóüôåñåò áðü ôïõò Ýããáìïõò Üíäñåò (p=0.001). Óå ó÷Ýóç ìå ôï åðßðåäï ìüñöùóçò, öÜíçêå üôé ïé Ã êáé ïé Á ìÝóçò åêðáßäåõóçò Ýêáíáí áðüðåéñá Ö.Ä. óõ÷íüôåñá áð’ üôé åêåßíïé ôçò áíþôåñçò/áíþôáôçò åêðáßäåõóçò (Ã: 69,9% Ýíáíôé 16,4% - Á: 75,9% Ýíáíôé 6,9%), ÷ùñßò üìùò ç

Ó÷Þìá 1. Ðïóïóôü áíäñþí/ãõíáéêþí

Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 3, 2000

Á. Óùôçñüðïõëïò êáé óõí. Ðßíáêáò É. ÊáôáíïìÞ áóèåíþí êáôÜ ïìÜäåò çëéêßáò ÏìÜäåò çëéêßáò 14-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 Óýíïëï

¢íäñåò

Ãõíáßêåò

Óýíïëï

6 15 14 13 1 1 50

(12%) (30%) (28%) (26%) (2%) (2%) 100%

25 30 18 17 5 1 96

(26,05%) (31,25%) (18,75%) (17,70%) (5,20%) (1.05%) 100%

31 45 32 30 5 2 1 146

(21,23%) (30,82%) (21,94%) (20,55%) (3,42%) (1,36%) (0,68%)

Ó÷Þìá 2. ÏéêïãåíåéáêÞ êáôÜóôáóç

äéáöïñÜ áõôÞ íá åßíáé óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêÞ. Ó÷åôéêÜ ìå ôçí áðáó÷üëçóÞ ôïõò óôéò Ã êõñéáñ÷ïýí ôá ïéêéáêÜ 39 (40,6%), ïé éäéùôéêïß õðÜëëçëïé 15 (15,6%) êáé ïé ìáèÞôñéåò-öïéôÞôñéåò 14 (14,6%). Áíôßóôïé÷á óôïõò Á êõñéáñ÷ïýí ïé Üíåñãïé 19 (38%), ïé ìáèçôÝò-öïéôçôÝò 11 (22%) êáé ïé éäéùôéêïß õðÜëëçëïé 10 (20%) (Ó÷Þìá 3). Åíôüò 3 ùñþí áðü ôçí áðüðåéñá ðñïóêïìßóèçêå ôï 72,4% ôùí áóèåíþí, åíþ óôéò 4 þñåò ôï ðïóïóôü áíÞëèå óôï 82,9%. Ç åðï÷éêÞ êáôáíïìÞ ôùí Ö.Ä. öáßíåôáé óôï Ó÷Þìá 4. Áðü ôïõò 146 áóèåíåßò ïé 71 (48,6%) Ýëáâáí ìßá öáñìáêåõôéêÞ ïõóßá, 40 (27,4%) äýï, 31 (21,2%) ôñåéò, êáé 4 (2,8%) ôÝóóåñéò Þ ðåñéóóüôåñåò öáñìáêåõôéêÝò ïõóßåò.

Ðéï óõ÷íÜ ëáìâáíüìåíá ãéá áðüðåéñá öÜñìáêá ìüíá Þ óå óõíäõáóìü Þôáí: ôá øõ÷ïöÜñìáêá 67,1% (98/146) ìå êõñéüôåñç õðïïìÜäá áõôÞ ôùí âåíæïäéáæåðéíþí 69,4% (68/98), êáé áêïëïõèïýóáí ç áóðéñßíç êáé ôá ðáõóßðïíá (êõñßùò ðáñáêåôáìüëç) óå ðïóïóôü 43,5% (63/146). ×ñÞóç áéèáíüëçò ìüíç Þ óå óõíäõáóìü ìå Üëëá öÜñìáêá äéáðéóôþèçêå óôï 6,15% (9/146) ôùí áóèåíþí. ×ñÞóôåò íáñêùôéêþí ïõóéþí, êõñßùò çñùßíçò, Þôáí ôï 13,7% (20/146) ôùí áóèåíþí (Ðßíáêáò II). Éóôïñéêü øõ÷éáôñéêÞò íüóïõ åß÷å 38,3% ôùí áóèåíþí, ðñïçãïýìåíçò áðüðåéñáò Ö.Ä. ôï 45,2% êáé ðáñáêïëïýèçóçò áðü øõ÷ßáôñï 31,5%. Ïé áóèåíåßò ìå åðáíåéëëçììÝíá åðåéóüäéá Ö.Ä. åß÷áí øõ÷éáôñéêü éóôïñéêü óå óçìáíôéêÜ ìåãáëýôåñï âáèìü (69%) áð' üôé ôï óýíïëï ôùí áóèåíþí 191

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Á. Óùôçñüðïõëïò êáé óõí.

Ó÷Þìá 3. Áðáó÷üëçóç

Ó÷Þìá 4. Åéóá÷èÝíôåò áóèåíåßò ìå Ö.Ä./ìÞíá 192

Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 3, 2000

Á. Óùôçñüðïõëïò êáé óõí. Ðßíáêáò ÉÉ. ËçöèÝíôá öÜñìáêá ÖÜñìáêá (ìüíá Þ óå óõíäõáóìü)

Áñéèìüò

1. Øõ÷ïöÜñìáêá -Âåíæïäéáæåðßíåò -ÁíôéêáôáèëéðôéêÜ -Áíôéøõ÷ùóéêÜ 2. ÁíáëãçôéêÜ -Ì.Ó.Á.Ö. -Ðáñáêåôáìüëç 3. Çñùßíç êáé øåõäáéóèçóéïãüíá 4. Áëêïüë 5. ÄéÜöïñá

98/146 68/98 20/98 10/98 63/146 37/63 26/63 20/146 9/146 52/146

Ðßíáêáò ÉÉÉ. ÊëéíéêÞ åéêüíá áóèåíþí êáôÜ ôçí åéóáãùãÞ

(67,1%)

ÊëéíéêÞ åéêüíá

Áñéèìüò

(43,5%)

1. ×ùñßò óõìðôþìáôá 2. Äéáôáñá÷Ýò åðéðÝäïõ óõíåßäçóçò Êþìá 3. Äéáôáñá÷Ýò áðü Üëëá óõóôÞìáôá

64/146 (44%) 57/146 (39,1%) 17/57 25/146 (16,9%)

(13,7%) (6,15%) (35,6%)

Ðßíáêáò IV. Øõ÷éáôñéêÞ äéÜãíùóç [(124/146) 85% ôùí áóèåíþí] ÄéÜãíùóç

(38,3%) (p=0,001). ÊáôÜ ôçí åéóáãùãÞ ôùí áóèåíþí óôçí ÊëéíéêÞ ðïóïóôü 56% ðáñïõóßáæå ôïîéêüôçôá (åðéðëïêÝò áðü ôá äéÜöïñá óõóôÞìáôá) çðßïõ Ýùò óïâáñïý âáèìïý. Åéäéêüôåñá 57 áóèåíåßò (39,1%) åìöÜíéæáí äéáôáñá÷Ýò ôïõ åðéðÝäïõ óõíåßäçóçò. Áð' áõôïýò óå êþìá (êëßìáêá Ãëáóêþâçò) ðñïóÞëèáí 17/57 (30%) áóèåíåßò (Ðßíáêáò III). Ãéá üëïõò ôïõò áóèåíåßò ç Ýêâáóç Þôáí ïìáëÞ êáé ç èíçôüôçôá ìçäåíéêÞ. Óôç ÌÅÈ äéáêïìßóôçêå ôï 2,1% ôùí áóèåíþí êáé óôçí Øõ÷éáôñéêÞ ÊëéíéêÞ ãéá ðåñáéôÝñù áíôéìåôþðéóç êáé íïóçëåßá ôï 11%. Ìå êáíïíéêü åîéôÞñéï åîÞëèå ôï 51,4% ôùí áóèåíþí, ôï 30,1% ïéêåßá âïõëÞóåé êáé ôï 5,5% åîÞëèå ëÜèñá. Ï ìÝóïò ÷ñüíïò íïóçëåßáò ãéá ôï 90% ôùí áóèåíþí Þôáí 2,4 çìÝñåò. Åê ôçò øõ÷éáôñéêÞò åîÝôáóçò äéáãíþóèçêáí (óýìöùíá ìå ôá êñéôÞñéá äéåèíïýò ôáîéíüìçóçò DSM-IV-R) êáôÜ êýñéï ëüãï: êáôÜèëéøç (20,96%), ó÷éæïöñåíéêÞ äéáôáñá÷Þ (15,32%), äéáôáñá÷Þ ðñïóùðéêüôçôïò (8,87%), äõóèõìéêÞ äéáôáñá÷Þ (16,2%) êáé áã÷þäçò äéáôáñá÷Þ (22,58%) (Ðßíáêáò IV).

ÓõæÞôçóç Ç áðüðåéñá Ö. Ä. áðïôåëåß óõ÷íüôáôï áßôéï åéóáãùãÞò óå ôñéôïâÜèìéï íïóïêïìåßï áíåñ÷üìåíç óôï 8,5% ôïõ óõíüëïõ ôùí åéóáãùãþí. Ôï ðïóïóôü áõôü åßíáé õøçëüôåñï áðü áíôßóôïé÷á Üëëùí ìåëåôþí óôç ÷þñá ìáò, áëëÜ óáöþò ìéêñüôåñï áðü áíôßóôïé÷á äåäïìÝíá ÷ùñþí ôçò ÅõñùðáúêÞò ¸íùóçò Þ ôçò ÁìåñéêÞò1,2. ÓõãêñéôéêÜ ìå ðñïçãïýìåíç ìåëÝôç óôï ßäéï íïóïêïìåßï ôçí ðåñßïäï 8/86- 8/87, üóïí áöïñÜ óôéò åéóáãùãÝò Ö.Ä. óôï óýíïëï ôùí åéóáãùãþí ôùí Ðá-

É. ÓõíáéóèçìáôéêÝò Äéáôáñá÷Ýò 1. Ìåßæïíåò êáé Üôõðåò êáôáèëßøåéò 2. ÄéðïëéêÞ äéáôáñá÷Þ 3. ÄõóèõìéêÞ äéáôáñá÷Þ ÉÉ. Ó÷éæïöñåíéêÞ äéáôáñá÷Þ ÉÉÉ. Áã÷þäçò äéáôáñá÷Þ IV. Äéáôáñá÷Þ ðñïóùðéêüôçôáò V. Óôåñçôéêü óýíäñïìï ìåôÜ ëÞøç áëêïüë Þ öáñìÜêùí VI. Ôïîéêïìáíßá VII. Ïñãáíéêü øõ÷ïóýíäñïìï

Áñéèìüò

26/124 2/124 20/124 19/124 28/124 11/124

(20,96%) (1,61%) (16,2%) (15,32%) (22,58%) (8,87%)

2/124 15/124 1/124

(1,61%) (12,09%) (0,8%)

èïëïãéêþí ÔìçìÜôùí (2,34%) ðáñáôçñåßôáé áýîçóç ç ïðïßá åßíáé óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêÞ (p=0,001)3. ÓõãêñéôéêÝò ìåëÝôåò áðü ôéò ÇÐÁ êáé ôçí õðüëïéðç Åõñþðç äåß÷íïõí áýîçóç ôïõ áñéèìïý ôùí ðåñéðôþóåùí Ö.Ä. óôç äåêáåôßá ôïõ 1980 óå âáèìü óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêü4. ÄåäïìÝíá áðü ôï ÊÝíôñï ÄçëçôçñéÜóåùí äåß÷íïõí áýîçóç ôùí ðåñéðôþóåùí Ö.Ä. óôç 15åôßá 1980-1994 êáôÜ 373%. ÂÝâáéá ôá óôïé÷åßá áõôÜ ðñïÝñ÷ïíôáé êáôÜ âÜóç áðü ôïí áñéèìü ôùí ôçëåöùíéêþí êëÞóåùí ðïõ äÝ÷åôáé êáé ü÷é áðü ôéò åéóáãùãÝò óôï íïóïêïìåßï, êáé åí ìÝñåé áðü ðåñéóôáôéêÜ ôõ÷áßáò äçëçôçñßáóçò5. Ç ó÷Ýóç áíäñþí - ãõíáéêþí óôçí ðáñïýóá ìåëÝôç åßíáé 1/1.92. Óå ðáñüìïéåò ìåëÝôåò ðïõ Ýãéíáí óôï ßäéï íïóïêïìåßï ôï 1987 êáé ôï 1977, áëëÜ áöïñïýóáí üëåò ôéò áðüðåéñåò áõôïêôïíßáò (94% Ö.Ä.) ç ó÷Ýóç Á/Ã Þôáí 1/3,88 êáé 1/7,7 áíôßóôïé÷á6,7. Ðéèáíüôáôá ç åîÝëéîç áõôÞ íá ïöåßëåôáé óôç ÷åéñáöÝôçóç ôùí ãõíáéêþí êáé óôçí åßóïäü ôïõò óôçí áãïñÜ åñãáóßáò, äßíïíôÜò ôïõò äéÝîïäï óå êáèçìåñéíÜ ðñïâëÞìáôá, êáèþò êáé óôçí áýîçóç ôçò áíåñãßáò äéá÷ñïíéêÜ, ç ïðïßá áðïôåëåß Ýíá óçìáíôéêü ðáñÜãïíôá øõ÷éêÞò áóôÜèåéáò, åéäéêüôåñá ãéá ôïõò Üíäñåò, ëüãù êïéíùíé193

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

êþí ðåðïéèÞóåùí. Ãéá ôçí ôåêìçñßùóç ôçò õðüèåóçò áõôÞò äåí áíåõñÝèçêáí óôïé÷åßá óôçí åëëçíéêÞ êáé äéåèíÞ âéâëéïãñáößá. Ïé ãõíáßêåò Üãáìåò êáôÜ êýñéï ëüãï áëëÜ êáé ïé Ýããáìåò ìå åíáó÷üëçóç ôá "ïéêéáêÜ" êáé ìå ìüñöùóç ìÝóçò åêðáßäåõóçò áðïôåëïýí ôçí ðëåéïøçößá ôùí ðåñéðôþóåùí (ôá 2/3 ðåñßðïõ). Ôá áßôéá åßíáé êáôÜ êýñéï ëüãï åíäïïéêïãåíåéáêÝò óõãêñïýóåéò ìå Üëëá ìÝëç ôçò ïéêïãÝíåéáò êáé óõæõãéêÜ ðñïâëÞìáôá8. Ç ìÝóç çëéêßá ôïõò åßíáé ìéêñüôåñç áðü áõôÞ ôùí áíäñþí. Ç åðéêñÜôçóç ôïõ ãõíáéêåßïõ öýëïõ ó÷åôßæåôáé ìå ôçí éäéïóõãêñáóßá, ôéò óõíáéóèçìáôéêÝò éäéáéôåñüôçôåò êáé ôïí øõ÷éóìü ôïõ "áóèåíïýò" öýëïõ. Áíôßèåôá óôïõò Üíäñåò åßíáé õøçëü ôï ðïóïóôü ôùí áíÝñãùí, ãåãïíüò ôï ïðïßï õðïäçëþíåé ôç ìåãÜëç óçìáóßá ôçò åðáããåëìáôéêÞò êáôï÷ýñùóçò óôç äéáóöÜëéóç ôçò øõ÷éêÞò éóïññïðßáò ôïõ áôüìïõ. Áðüðåéñá êÜíïõí óõ÷íÜ ìáèÞôñéåò/ öïéôÞôñéåò áëëÜ êáé ïé ìáèçôÝò/öïéôçôÝò êáé ôá áßôéá ðñÝðåé íá áíáæçôçèïýí óå óõíáéóèçìáôéêÝò ìåôáðôþóåéò áëëÜ êáé ðñïâëÞìáôá óôï ó÷ïëåßï, éäßùò êáôÜ ôçí ðåñßïäï ôùí åîåôÜóåùí9. Óå áõôü óõíôåßíåé êáé ç êáôáíïìÞ ôùí Ö.Ä. óå ó÷Ýóç ìå ôçí åðï÷Þ ôïõ Ýôïõò üðïõ äéáöáßíåôáé áýîçóç ôçò óõ÷íüôçôÜò ôïõò êáôÜ ôïõò åáñéíïýò-èåñéíïýò ìÞíåò10. ÓõãêñéôéêÜ ìå Üëëåò åõñùðáúêÝò ÷þñåò ç ðïéêéëßá ôùí ëáìâáíïìÝíùí öáñìÜêùí åßíáé ðåñßðïõ ç ßäéá, ìå äéáöïñåôéêÞ üìùò ðñïôßìçóç. ¸ôóé óôç ÷þñá ìáò êõñéáñ÷ïýí ïé âåíæïäéáæåðßíåò êáé ç áóðéñßíç ìå ôçí ðáñáêåôáìüëç. Ç åõêïëßá óôçí áíåýñåóç, ôçí ðñïìÞèåéÜ ôïõò, Þ áêüìç êáé ôç óõíôáãïãñÜöçóç åê ìÝñïõò ôùí éáôñþí ìðïñåß íá áðïôåëåß Ýíáí åðéðëÝïí ëüãï ãéá ôçí ðñïôßìçóç ðïõ äåß÷íïõí ïé "õðïøÞöéïé" áõôü÷åéñåò. Áíôßèåôá óôï ÇíùìÝíï Âáóßëåéï êõñéáñ÷åß ç ðáñáêåôáìüëç ìüíç Þ óå óõíäõáóìü ìå Üëëá öÜñìáêá11. ×ñÞóç áëêïüë áðü ôïõò áðïðåéñþìåíïõò ãßíåôáé áëëÜ óáöþò óå ìéêñüôåñï âáèìü áð' üôé óå Üëëåò åõñùðáúêÝò ÷þñåò. Óå ïñéóìÝíåò ìåëÝôåò ìÜëéóôá áðü ôçí õðüëïéðç Åõñþðç ç ÷ñÞóç áéèáíüëçò êáôáëáìâÜíåé ôçí ðñþôç èÝóç óôçí ðñïôßìçóç ôùí áõôü÷åéñùí12. Åðáíáëáìâáíüìåíá åðåéóüäéá áðüðåéñáò Ö.Ä. åß÷å ôï 45% ôùí áóèåíþí êáé øõ÷éáôñéêü õðüâáèñï ôï 38%. Ôá ìåãÝèç áõôÜ êáèéóôïýí åðéôáêôéêÞ ôçí áíÜãêç ðáñáêïëïýèçóçò áðü øõ÷ßáôñï ìå óôü÷ï ôçí áðïöõãÞ ôçò åðáíÜëçøÞò ôïõò. ÌåëÝôåò áíáöÝñïõí åõåñãåôéêÞ åðßäñáóç ôçò øõ÷éá194

Á. Óùôçñüðïõëïò êáé óõí.

ôñéêÞò õðïóôÞñéîçò óôçí áðþôåñç åðéâßùóç ôùí áôüìùí áõôþí13. Ùò åê ôïýôïõ ç ìåãÜëç ðéèáíüôçôá õðïôñïðÞò êáèéóôÜ áíáãêáßá ôçí øõ÷éáôñéêÞ õðïóôÞñéîÞ ôïõò. Ç êáôÜ êáíüíá êáëÞ êëéíéêÞ êáôÜóôáóç ðñïóÝëåõóÞò ôïõò êáé ç ïìáëÞ åíäïíïóïêïìåéáêÞ ðïñåßá äåß÷íïõí üôé ïé ðåñéóóüôåñïé áðü ôïõò "áõôü÷åéñåò" äåí åðéèõìïýí íá ðåèÜíïõí14. Ç ìçäåíéêÞ èíçóéìüôçôá ïöåßëåôáé êýñéá óôç Üìåóç ìåôáöïñÜ ôùí óïâáñþí ðåñéóôáôéêþí óå ÌÅÈ êáé óôçí åöáñìïãÞ óýã÷ñïíùí èåñáðåõôéêþí ìåèüäùí15. ¢ëëùóôå ç èíçóéìüôçôá áðü áõôïêôïíßåò óôçí ÅëëÜäá åßíáé ìéêñüôåñç áð' üôé óå Üëëåò ÷þñåò16. Ôï õøçëü ðïóïóôü åðáíáëáìâáíüìåíùí åðåéóïäßùí Ö.Ä. (45%) èåùñåßôáé áíåîÜñôçôïò ðáñÜãïíôáò õøçëïý êéíäýíïõ ï ïðïßïò áõîÜíåé ôç èíçóéìüôçôá17. ÓõìðåñáóìáôéêÜ ïé öáñìáêåõôéêÝò äçëçôçñéÜóåéò áðïôåëïýí Ýíá óõ÷íü ðñüâëçìá ìå éáôñéêÝò, ïéêïãåíåéáêÝò êáé êïéíùíéêÝò ðñïåêôÜóåéò. Ç áíáæÞôçóç ôùí áéôéþí Üðôåôáé áôïìéêþí áëëÜ êáé êïéíùíéêïïéêïíïìéêþí ðáñáìÝôñùí, üðùò ïé åíäïïéêïãåíåéáêÝò ó÷Ýóåéò, ç áíåñãßá, ôï ÷áìçëü, åðßðåäï ìüñöùóçò, ç êáôÜ÷ñçóç áëêïüë êáé íáñêùôéêþí ïõóéþí. Ôï õøçëü ðïóïóôü øõ÷éáôñéêïý õðüâáèñïõ, êõñßùò êáôÜèëéøçò18, êáé åðáíåéëëçììÝíùí åðåéóïäßùí Ö.Ä. êáèéóôÜ åðéôáêôéêÞ ôçí áíÜãêç êáëýôåñçò øõ÷éáôñéêÞò õðïóôÞñéîçò êáé ðáñáêïëïýèçóçò ôùí áôüìùí áõôþí.

Âéâëéïãñáößá 1. Ó. ÂïãéÜêç, Á. Åõóôñáôüðïõëïò. ÖáñìáêåõôéêÝò äçëçôçñéÜóåéò ìå óêïðü ôçí áõôïêôïíßá. Ç ðñüóöáôç åìðåéñßá óå ðáèïëïãéêÞ êëéíéêÞ ãåíéêïý íïóïêïìåßïõ ôçò ÁèÞíáò. Áñ÷åßá ÅëëçíéêÞò ÉáôñéêÞò Åôáéñåßáò, 13:136-141, 1996. 2. N. Kessel. Self-poisoning. Part I. Br. Med. J., 2:1265-1270, 1965. 3. Áéê. Äçìáêïðïýëïõ, É. Ñüíôïò, É. Óðõñüðïõëïò, Å. Ðáðáìé÷áÞë. ÐñïêáôáñêôéêÝò ðáñáôçñÞóåéò êáôÜ ôï Á´ Ýôïò ëåéôïõñãßáò ÓõìâïõëåõôéêÞò Øõ÷éáôñéêÞò óôï Ð.Ã.Í.Í. "ÄÜìùí Âáóéëåßïõ". ÅãêÝöáëïò: 26, 168-172, 1989. 4. Ô. Rygnestad, L. Hauge Epidemiological, social and psychiatric aspects in self-poisoned patients. A prospective comparative stydy from Trondheim, Norway between 1978 and 1887. Soc. Psychiatry Epidemiol., 26:53-62, 1991. 5. ÊÝíôñï ÄçëçôçñéÜóåùí Íïóïêïìåßïõ Ðáßäùí

Á. Óùôçñüðïõëïò êáé óõí.

10.

11.

"ÁãëáÀáò Êõñéáêïý". Åßêïóé ÷ñüíéá ëåéôïõñãßáò êáé ðñïóöïñÜò (1975-1995). ÁèÞíá 1995. É. Ñüíôïò, Á. Äçìáêïðïýëïõ, Ð. Øéëüëéãíïò, ×. ×ñéóôïäïýëïõ, Ê. Ñüíôïò. Ïé áðüðåéñåò áõôïêôïíßáò óôçí ðåñéï÷Þ ôïõ Ð.Ã.Í.Í. "ÄÜìùí Âáóéëåßïõ". Äéåñåýíçóç äçìïãñáöéêþí, êïéíùíéêþí, êáé øõ÷éáôñéêþí ÷áñáêôçñéóôéêþí. ÅãêÝöáëïò: 26, 150-155, 1989. Å. ÔåñÝíôéïò, Ã. ÊùìáÀôçò, Ð. Êñáíéäéþôçò. Øõ÷ïêïéíùíéêÝò ðáñáôçñÞóåéò åðß ôùí áðïðåéñþí áõôïêôïíßáò óôçí ðåñéï÷Þ ôïõ Ã.Í. Íßêáéáò Ðåéñáéþò: ÅãêÝöáëïò: 1, 328 (ÐñáêôéêÜ 7ïõ ÐáíåëëÞíéïõ Óõíåäñßïõ Íåõñïëïãßáò - Øõ÷éáôñéêÞò), 1977. Ê. Eawton, J. O'Gray, Ì. Osborn, D. Cole. Adolescents who take overdoses: Their characteristics problems and contacts with Helping Agencies. Br. J. Psychiart., 140:118-123, 1982. È. ÌðÜæáò, Ã. ÔæÝìïò, Ê. ÓôåöáíÞò, Ä. Ôñé÷üðïõëïò Åðßðôùóç åðï÷éêÞò äéáêýìáíóçò êáé äçìïãñáöéêïß ÷áñáêôÞñåò ôùí áõôïêôïíéþí óôçí ÅëëÜäá. Materia Medica Greca, 6:38-46, 1978. Á. Ìðßëëçò, Ä. ÔóéñïãéÜííçò, Ã. Âïóíßäçò, É. ÌÜíïò, ×. Ðéôóáâüò Åêïýóéïé öáñìáêåõôéêáß äçëçôçñéÜóåéò (ÐáñáôçñÞóåéò åðß 734 ðåñéðôþóåùí) Materia Medica Greca, 61-65, 1978. M. Keil, V. Schafer, U. Lorcher, M. Schneidor, F.U. Leitz, J. Reuhl. Preliminary results of an interdisciplinary survey of drug victims. Foren-

Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 3, 2000

sic. Sei. Int., 62:147-149, 1993. 12. D. Jacobsen, P.S. Frederischen, K.M. Knutsen, Y. Sorum, T. Talseth, O.R. Odegaard A prospective study of 1212 cases of acute poisoning: general epidemiology. Hum Toxicol., 3:93-106, 1984. 13. J. Suokas, J. Lonnqvist Outcome of attempted suicide and psychiatric consultation: risk factors and suicide mortality during a five-year follow-up. Acta. Psychiatr. Scand., 84:545-549, 1991. 14 E. Caravati, N.E. Mcelwee Use of clinical toxicology resources by Emergency Physicians and its impact on poison control centers. Ann. Emerg. Med., 20:147-50, 1991. 15. A.S. Grett Implications of discordance between clinical impression and toxicology analysis in drug overdose. Arch. Intern. Med., 148:437-441, 1988. 16. WHO. World Health Statistics Report, 29, 396, WHO. Geneva, 1976. 17. B. Nielsen, P. Petersen, P.H. Rask, G. Krarup. Suicide and other causes of death in patients admitted for attempted suicide. (10-Year follow-up). Ugeskr. Laeger, 157:2149-2153, 1995. 18. E. Papamichael, E. Pertesi, J. Spiropoulos, et al. First years of experience in consultation-liaison Psychiatry in Greece: Proc of the 8th World Congress of Psychiatry, p. 262.

195

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

×. Âïõ÷Üñáò êáé óõí.

ÓÕÍÔÏÌÇ ÁÍÁÓÊÏÐÇÓÇ BRIEF REPORT Primary Heatlh Care, Volume 12, Number 4, 196-198, 2000 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 4, 196-198, 2000

ÈÜíáôïé áðü õðïèåñìßá ×. Âïõ÷Üñáò1, Ê. Ðáðáìé÷áÞë2, Ã. ÐáôñéêÜêïò3, Ð. Óôáóéíüò4

Ðåñßëçøç Óêïðüò ôçò åñãáóßáò ìáò åßíáé ç ðáñïõóßáóç 4 ðåñéðôþóåùí èáíÜôïõ áðü õðïèåñìßá êáé ç åðéóÞìáíóç ôùí áéôßùí êáé ôçò êïéíùíéêÞò äéÜóôáóçò ôùí èáíÜôùí áõôþí. Óå óýíïëï 169 âßáéùí èáíÜôùí, ðïõ íåêñïôïìÞèçêáí óôï Íïóïêïìåßï ìáò êáôÜ ôçí 8åôßá 1990-1997, ïé 4 ïöåßëïíôáí óå õðïèåñìßá. Ç êáôÜóôáóç ìÝèçò óå 2 Üôïìá, ç êáôÜóôáóç ýðíïõ óå 1 êáé ç óêüðéìç åãêáôÜëåéøç íåïãíïý, óå óõíäõáóìü ìå ôç ÷áìçëÞ èåñìïêñáóßá ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò ïäÞãçóáí óôç óôÝñçóç ôçò æùÞò. Ïé èÜíáôïé áðü õðïèåñìßá åßíáé óðÜíéïé óôç ÷þñá ìáò. Åßíáé, üìùò, ëõðçñü óôá ðñüèõñá ôïõ 21ïõ áéþíá íá ðåèáßíïõí áêüìç Üíèñùðïé áðü êïéíùíéêÞ åãêáôÜëåéøç.

Hypothermia-related deaths C. Voucharas, K. Papamichael, G. Patrikakos, P. Stasinos Summary We present 4 deaths attributed to hypothermia that had an autopsy in our Hospital from January 1990 to December 1997. Two of the decedents had evidence of alcohol abuse, one of drug administration, while one was a newborn infant abandoned by his parents. We believe that Is of high importance the need for informing the public and highrisk groups about measures for preventing hypothermia, and the need for public health care providers to monitor groups at elevated risk during cold weather and to provide them with adequate shelter. Key words: Hypothermia, death, public health care, accident

1 Áãñïôéêüò Éáôñüò Ð.É. ÌåëÜôùí ¢ñôáò, 2Ãåíéêüò ×åéñïõñãüò ÅðéìåëçôÞò Á´ ÅÓÕ, 3Åéäéêåõüìåíïò ×åéñïõñãéêÞò, 4Ãåíéêüò ×åéñïõñãüò ÅðéìåëçôÞò Â´ ÅÓÕ, Íïìáñ÷éáêü Ãåíéêü Íïóïêïìåßï ¢ñôáò - ×åéñïõñãéêÞ ÊëéíéêÞ

196

ÅéóáãùãÞ ÈÜíáôïé áðü õðïèåñìßá óõìâáßíïõí óõíÞèùò óå óôñáôéþôåò, ïñåéâÜôåò, ÷éïíïäñüìïõò, åîåñåõíçôÝò ôùí ðüëùí, ðïõ âñßóêïíôáé óå ðïëý ÷áìçëÝò èåñìïêñáóßåò. Óôç ÷þñá ìáò åßíáé åîáéñåôéêÜ óðÜíéïé ëüãù ôïõ åýêñáôïõ êëßìáôüò ôçò. Ðáñáôçñïýíôáé ìåñéêÝò öïñÝò óå Üôïìá áëêïïëéêÜ, ôïîéêïìáíÞ, åîáèëéùìÝíá, ÷ùñßò öñïíôßäá Þ ìå åéäéêÝò áíÜãêåò, ðïõ åêôßèåíôáé óå ÷áìçëÝò èåñìïêñáóßåò åíþ âñßóêïíôáé óå êáôÜóôáóç ìÝèçò, âáèÝïò ýðíïõ Þ åßíáé áíÞìðïñá íá ðñïöõëá÷èïýí (âñÝöç, çëéêéùìÝíïé, êáôÜêïéôïé, áíÜðçñïé, ôñáõìáôéóìÝíïé)1,2. Ç ðñïóÝëåõóç ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá ìåãÜëïõ áñéèìïý ëáèñïìåôáíáóôþí óôç ÷þñá ìáò Ý÷åé ðñïóèÝóåé ìßá áêüìá ïìÜäá õøçëïý êéíäýíïõ. Ðïëý ðåñéóóüôåñï óðÜíéïé åßíáé ïé èÜíáôïé áðü áôý÷çìá Þ åãêëçìáôéêÞ åíÝñãåéá (åãêëåéóìüò óå øõêôéêü èÜëáìï, óêüðéìç Ýêèåóç óôï øý÷ïò)1. ËÝîåéò êëåéäéÜ: Yðïèåñìßá, äçìüóéá õãåßá, âßáéïò èÜíáôïò, áôý÷çìá. Ðñþôç õðïâïëÞ: 12.4.2000 ÅðáíõâëÞèçêå: 4.8.2000 ¸ãéíå äåêôÞ ãéá äçìïóßåõóç: 12.10.2000 Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: Âïõ÷Üñáò ×ñÞóôïò, ÓïõñìÝíùí 10, 546 36 Èåóóáëïíßêç, ôçë.: (031) 215161, e-mail: vouchara@med.auth.gr

Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 3, 2000

X. Boõ÷Üñáò êáé óõí.

Ôï ìåãáëýôåñï ðïóïóôü áõôþí ðïõ ðåèáßíïõí áðü õðïèåñìßá åßíáé Üíäñåò (>70 %) êáé ðåñßðïõ ôï 50% åßíáé Üôïìá çëéêßáò Üíù ôùí 64 åôþí. Ó÷åäüí Ýíáò óôïõò äýï Ý÷åé êÜíåé êáôÜ÷ñçóç (÷ñüíéá Þ åõêáéñéáêÞ) ïéíïðíåýìáôïò. Ôá äçìïãñáöéêÜ äåäïìÝíá ôçò õðïèåñìßáò áíôáíáêëïýí óôéò êëéìáôïëïãéêÝò óõíèÞêåò, ôï êïéíùíéêü êáé ïéêïíïìéêü åðßðåäï, ôç äéáôñïöÞ, ôçí Ýíäõóç êáé ôç äõíáôüôçôá åýñåóçò êáôáöõãßïõ ãéá ôï øý÷ïò3,4.

Õëéêü - ÌÝèïäïò Óå óýíïëï 169 âßáéùí èáíÜôùí, ðïõ óõíÝâçóáí óôï íïìü ¢ñôáò (ìéá ðåñéï÷Þ ìå æåóôü êëßìá êáé Þðéï ÷åéìþíá) êáôÜ ôçí 8åôßá 1990-1997 êáé íåêñïôïìÞèçêáí óôï Íïóïêïìåßï ìáò, ïé 4 ïöåßëïíôáí óå õðïèåñìßá. Ðñüêåéôáé ãéá Üññåíá Üôïìá, 2 ÷ñüíéïõò áëêïïëéêïýò, Ýíáí ôïîéêïìáíÞ êáé Ýíá ôåëåéüìçíï íåïãíü. Ðåñßðôùóç 1ç: Ð.×. Üíäñáò 60 ÷ñüíùí, ÷ñüíéïò áëêïïëéêüò, Üóôåãïò. ÂñÝèçêå óå áõëÜêé ìå íåñü (âÜèïõò 10 åêáôïóôþí) äßðëá óå äçìüóéï äñüìï, ôéò ðñþôåò ðñùéíÝò þñåò, ìÞíá Áýãïõóôï, ìå èåñìïêñáóßá ðåñéâÜëëïíôïò 10°C. Óôï áßìá ôïõ áíé÷íåýèçêå ïéíüðíåõìá, ü÷é üìùò óå ôïîéêÝò äüóåéò. ÓõíõðÞñ÷å áèçñùìáôéêÞ íüóïò ôùí óôåöáíéáßùí áããåßùí. Ðåñßðôùóç 2ç: Ì. áãüñé, ôåëåéüìçíï íåïãíü. Åãêáôáëåßöèçêå óêüðéìá óå áãñü ìÞíá ÖåâñïõÜñéï. ÐáñÝìåéíå óôï øý÷ïò ðåñßðïõ 5 Ýùò 8 þñåò. Åß÷å ãåííçèåß õãéÝò êáé áñôéìåëÝò. Ðåñßðôùóç 3ç: ×.Ä. Üíäñáò 50 ÷ñüíùí, ÷ñüíéïò ÷ñÞóôçò ôïîéêþí ïõóéþí (ü÷é üìùò åíäïöëÝâéá íáñêùôéêÜ). ÂñÝèçêå óå ðÜñêï ôçò ðüëçò, üðïõ êáôÝöõãå ãéá ýðíï, ìÞíá ÖåâñïõÜñéï. Äåí õðÞñ÷áí ðáèïëïãéêÜ åõñÞìáôá Þ êáêþóåéò êáôÜ ôç íåêñïôïìÞ. Ðåñßðôùóç 4ç: Ä.Â. Üíäñáò 46 ÷ñïíþí, ÷ñüíéïò áëêïïëéêüò ìå ðëçììåëÞ èñÝøç. ÂñÝèçêå óå áãñïôéêÞ ðåñéï÷Þ ìÞíá ÄåêÝìâñéï. Ç íåêñïôïìÞ Ýäåéîå üôé óõíõðÞñ÷å êßññùóç ôïõ Þðáôïò.

ÁðïôåëÝóìáôá Ç êáôÜóôáóç ìÝèçò óå 2 Üôïìá, ç êáôÜóôáóç ýðíïõ óå Ýíá êáé ç óêüðéìç åãêáôÜëåéøç ôïõ íåïãíïý, óå óõíäõáóìü ìå ôçí ðáñáôåôáìÝíç Ýê-

èåóç óå ÷áìçëÞ èåñìïêñáóßá ðåñéâÜëëïíôïò, ïäÞãçóáí óôï èÜíáôï. Ïé èÜíáôïé åðÞëèáí óôï ýðáéèñï êáé üëá ôá èýìáôá Þôáí åíäåäõìÝíá åðáñêþò áíáëïãéêÜ ìå ôçí åðï÷Þ ôïõ Ýôïõò. Äýï èÜíáôïé óõíÝâçóáí ìÞíá ÖåâñïõÜñéï, Ýíáò ÄåêÝìâñéï (ìå èåñìïêñáóßåò êõìáéíüìåíåò áðü 2-5° C) êáé Ýíáò Áýãïõóôï (üôáí ç èåñìïêñáóßá ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò åß÷å êáôÝëèåé óôïõò 10°C ôéò ðñþôåò ðñùéíÝò þñåò). Ç íåêñïøßá-íåêñïôïìÞ êáé ç ôïîéêïëïãéêÞ åîÝôáóç áðÝêëåéóáí ðáèïëïãéêÜ áßôéá, êáêþóåéò êáé ôïîéêÝò äüóåéò ïéíïðíåýìáôïò Þ íáñêùôéêþí ïõóéþí óôï áßìá, ðïõ íá ïäÞãçóáí óôï èÜíáôï.

ÓõæÞôçóç Õðïèåñìßá ÷áñáêôçñßæåôáé ç êáôÜóôáóç åêåßíç êáôÜ ôçí ïðïßá ç èåñìïêñáóßá ôïõ óþìáôïò åßíáé ÷áìçëüôåñç ôùí 35°C. Ï èÜíáôïò åðÝñ÷åôáé üôáí ç èåñìïêñáóßá ôïõ óþìáôïò êáôÝëèåé óôïõò 24°C Þ ëéãüôåñï5,6. Ç õðïèåñìßá ìðïñåß íá ïöåßëåôáé óå áßôéá åîùãåíÞ Þ åíäïãåíÞ Þ êáé ôá äýï. Ôá åîùãåíÞ áöïñïýí óôç ÷áìçëÞ èåñìïêñáóßá ðåñéâÜëëïíôïò, ôçí õãñáóßá, ôçí ðáñïõóßá áíÝìïõ, ðáãùìÝíïõ íåñïý, ÷éïíéïý. Óôïõò åíäïãåíåßò ðáñÜãïíôåò ðåñéëáìâÜíïíôáé íïóÞìáôá Þ öÜñìáêá ðïõ ôñïðïðïéïýí ôïõò öõóéïëïãéêïýò èåñìïññõèìéóôéêïýò ìç÷áíéóìïýò: åãêåöáëéêÞ âëÜâç, áíåðÜñêåéá ôçò õðüöõóçò, õðïèõñåïåéäéóìüò, êáôÜóôáóç ýðíïõ, áóéôßá, ëÞøç âáñâéôïõñéêþí, öáéíïèåéáæéíþí, ïéíïðíåýìáôïò1-3,5. Óôç ÷þñá ìáò, üðïõ äåí åðéêñáôïýí áêñáßåò êáéñéêÝò óõíèÞêåò, óõíÞèùò ï óõíäõáóìüò åîùãåíïýò êáé åíäïãåíïýò áéôßïõ ðñïêáëåß ôçí õðïèåñìßá. Ôá ðáéäéÜ êáé ïé çëéêéùìÝíïé äéáôñÝ÷ïõí ìåãáëýôåñï êßíäõíï ëüãù åîáóèåíçìÝíïõ ìç÷áíéóìïý ôñüìïõ-ñßãïõò, ëéãüôåñïõ õðïäüñéïõ ëßðïõò, ìåãÜëçò åðéöÜíåéáò óþìáôïò óå ó÷Ýóç ìå ôï âÜñïò, ÷áìçëüôåñïõ ìåôáâïëéêïý ñõèìïý, åëáôôùìÝíçò êéíçôéêüôçôáò Þ äåîéüôçôáò, ðéèáíÞò ëÞøçò öáñìÜêùí, ðéèáíþí óõíïäþí ðáèÞóåùí3. Ç õðïèåñìßá äåí åßíáé ç óõ÷íüôåñç áéôßá èáíÜôïõ ìåôÜ áðü Ýêèåóç óå øý÷ïò. Ôçí ðñþôç èÝóç êáôÝ÷åé ç êáñäéáêÞ áíáêïðÞ êáé ç êïéëéáêÞ ìáñìáñõãÞ. Ç ôå÷íçôÞ õðïèåñìßá âñßóêåé åöáñìïãÞ óôç ÷åéñïõñãéêÞ ôçò êáñäéÜò êáé ôùí ìåãÜëùí áããåßùí ôçò êáèþò êáé óå ïñéóìÝíåò íåõñï÷åéñïõñãé197

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

êÝò åðåìâÜóåéò.

ÓõìðåñÜóìáôá Åõôõ÷þò ïé èÜíáôïé áðü õðïèåñìßá åßíáé óðÜíéïé óôç ÷þñá ìáò. Åßíáé üìùò ëõðçñü óôá ðñüèõñá ôïõ 21ïõ áéþíá íá ðåèáßíïõí Üíèñùðïé áðü êïéíùíéêÞ åãêáôÜëåéøç. Ðéóôåýïõìå üôé èá âïçèïýóå óôçí áíôéìåôþðéóç ôïõ ðñïâëÞìáôïò4: - ç ýðáñîç äçìüóéùí êáôáõëéóìþí Þ îåíþíùí ãéá Üóôåãïõò êáé åîáèëéùìÝíïõò - óõ÷íÞ êáé åðáñêÞò åíçìÝñùóç ôïõ êïéíïý êáé ôùí áôüìùí õøçëïý êéíäýíïõ ó÷åôéêÜ ìå ôçí åðßäñáóç ôïõ øý÷ïõò ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò êáé ôùí ìÝôñùí ðñüëçøçò ôçò õðïèåñìßáò - ç ýðáñîç äçìüóéùí õðçñåóéþí õãåßáò åðéöïñôéóìÝíùí ìå ôçí åðéôÞñçóç áôüìùí õøçëïý êéíäýíïõ - áôïìéêÞ êáé êïéíùíéêÞ åõáéóèçóßá ãéá ðáñï÷Þ âïÞèåéáò óôïõò óõíáíèñþðïõò ìáò.

198

×. Âïõ÷Üñáò êáé óõí.

Âéâëéïãñáößá 1. Ì. Ìé÷áëïäçìçôñÜêçò ÉáôñïäéêáóôéêÞ äéåñåýíçóç ôïõ èáíÜôïõ. ÉáôñéêÝò åêäüóåéò Ð.×. Ðáó÷áëßäçò, ÁèÞíá, óåë. 319-21, 1999. 2. M.G. Landen, M. Beller, E. Funk, M. Propst, J. Middaugh, R.L. Moolenaar Alcohol-related injury death and alcohol availability in remote Alaska. Jama, 278:1755-8, 1997. 3. Merk. Research Laboratories. The Merk manual of diagnosis and therapy. Rahway, New Jersey: Merk Research Laboratories, 1992. 4. Hypothermia-Related Deaths. New Mexico, October 1993-March 1994. JAMA, 275:510, 1996. 5. M.J. Segers, J.C. Diephuis, R.G. van Kasteren, C. van der Werken Hypothermia in trauma patients. Unfallchirurg, 101:742-9, 1998. 6. Hypothermia related deaths - Virginia, November 1996-April 1997. MMWR Morb. Mortal. Wkly. Rep., 12; 46:1157-9, 1997.

Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 3, 2000

ÅÕÑÙÐÁÚÊÁ ÄÉÊÔÕÁ ÃÅÍÉÊÇÓ/ÏÉÊÏÃÅÍÅÉÁÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ ÅUROPEAN NETWORKS/ORGANIZATIONS Primary Heatlh Care, Volume 12, Number 4, 199-200, 2000 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 4, 199-200, 2000

ÅUROPEAN GENERAL PRACTICE RESEARCH WORKSHOP (EGPRW) 51ç ÓõíÜíôçóç Åñãáóßáò ìå èÝìá "¸ñåõíá óå ìåôáâáôéêü ðåñéâÜëëïí óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ" (Research in General Practice in the transitional environment), ÆÜãêñåìð, 19-22 Ïêôùâñßïõ 2000

Ç 51ç ÓõíÜíôçóç Åñãáóßáò ôïõ Åõñùðáúêïý Äéêôýïõ ¸ñåõíáò óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ (EGPRW) ðñáãìáôïðïéÞèçêå óôï ÆÜãêñåìð ôçò Êñïáôßáò ìåôáîý 19 êáé 22 Ïêôùâñßïõ 2000. Ç óõíÜíôçóç áõôÞ öéëïîåíÞèçêå áðü ôïí ÔïìÝá ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò ôçò äéåèíþò ãíùóôÞò ÊñïáôéêÞò Ó÷ïëÞò Äçìüóéáò Õãåßáò "Andrija Stampar" ôçò ÉáôñéêÞò Ó÷ïëÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôïõ ÆÜãêñåìð êáé õðïóôçñß÷èçêå áðü ôï Õðïõñãåßï Õãåßáò ôçò Êñïáôßáò êáé ôçí ÊñïáôéêÞ Åôáéñåßá ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò. Ïé åñãáóßåò ôçò ðñáãìáôïðïéÞèçêáí óôï ðáëáéüôåñï êáé ðéï áíôéðñïóùðåõôéêü ôçò êñïáôéêÞò áñ÷éôåêôïíéêÞò îåíïäï÷åßï, ôï Hotel Esplanade, ôï ïðïßï äéáèÝôåé åîáéñåôéêÞ õðïäïìÞ ãéá ôçí åðéôõ÷ßá ôÝôïéùí óõíáíôÞóåùí. Ðåñéóóüôåñïé áðü 70 åñåõíçôÝò áðü 18 ÷þñåò óõììåôåß÷áí óôç óõíÜíôçóç. Ç ÅëëÜäá óõììåôåß÷å óôç óõíÜíôçóç ìå ôÝóóåñéò åñåõíçôÝò áðü ôçí ÊáâÜëá, ôá ÉùÜííéíá êáé ôçí ÊñÞôç. ¼ðùò êáé óå êÜèå óõíÜíôçóç ôïõ EGPRW, ôï åðéóôçìïíéêü ðñüãñáììá ðåñéëÜìâáíå: åëåýèåñåò áíáêïéíþóåéò äéÜñêåéáò 15 ëåðôþí óôï êýñéï ôçò óõíÜíôçóçò êáé óå Üëëá èÝìáôá óõíáöÞ ìå ôç ãåíéêÞ éáôñéêÞ, áíáñôçìÝíåò áíáêïéíþóåéò, áíáêïéíþóåéò äéÜñêåéáò 5 ëåðôþí (ìéá äéáöÜíåéá). ÁõôÞ ç öèéíïðùñéíÞ óõíÜíôçóç óôï åðéâëçôéêü êáé óõíÜìá üìïñöï ÆÜãêñåìð åß÷å óáí êåíôñéêü èÝìá ôçí "¸ñåõíá óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ óå ÓõóôÞìáôá ðïõ âñßóêïíôáé óå ÌåôÜâáóç". Áðü ôéò 37 åñãáóßåò ðïõ åðéëÝ÷èçêáí ìåôÜ áðü êñßóç êáé

ðáñïõóéÜóôçêáí óôç óõíÜíôçóç, ïé äÝêá Þôáí ó÷åôéêÝò ìå ôï êýñéï èÝìá, êáé áíÜìåóá óå áõôÝò óõìðåñéëáìâÜíïíôáí ìéá ÅëëçíéêÞ. Ç ÅëëçíéêÞ áõôÞ åñãáóßá, ðïõ áöïñïýóå óôç óõãêñéôéêÞ ìåëÝôç äýï Ðåñéöåñåéáêþí Éáôñåßùí åêáôÝñùèåí ôùí åëëçíïáëâáíéêþí óõíüñùí êáé ðñïåñ÷üôáí áðü ôçí ÉáôñéêÞ Ó÷ïëÞ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Éùáííßíùí êáé ôï ÔìÞìá ÉáôñéêÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò, åß÷å ùò ôßôëï “Á comparative study of two Primary Health Care practices on the GreekAlbanian border” (óõããñáöåßò Ð. ÈåïäùñÜêçò, J.I. Benton, J.P. Anderson, Ä. ÃëÜñïò, Å. Trell, ×. ËéïíÞò). Ç äåýôåñç åëëçíéêÞ ðáñïõóßáóç ðïõ åß÷å ùò êÝíôñï áíáöïñÜò ôï ÊÝíôñï Õãåßáò ×ñõóïýðïëçò êáé ôçí ÊëéíéêÞ ÊïéíùíéêÞò êáé ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò áöïñïýóå ôç óõ÷íüôçôá ôçò áíáéìßáò êáé ôçò Ýëëåéøçò Â12 óå çëéêéùìÝíá Üôïìá ìå ãíùóôéêÝò äéáôáñá÷Ýò (Anemia and elderly: in what extent it coexists with cognitive impairment). Oé óõããñáöåßò ôçò åñãáóßáò áõôÞò Þôáí ïé: Ó. ÁñãõñéÜäïõ, Ç. Ìåëéóóïðïýëïõ, É. Âëá÷ïíéêïëÞò, ×. ËéïíÞò. ÈåôéêÜ ó÷üëéá áðÝóðáóáí êáé ïé äõï åñãáóßåò. ¼ëåò ïé ðåñéëÞøåéò ôùí ðáñïõóéÜóåùí ôïõ 51st EGPRW åßíáé äéáèÝóéìåò óôï äéáäßêôõï óôç äéåýèõíóç http://www.synapse.net.mt/egprw, üðïõ ãåíéêüôåñá ìðïñåß êÜðïéïò íá âñåé üëåò ôéò áðáñáßôçôåò ðëçñïöïñßåò ãéá ôïõò óêïðïýò êáé ôéò åñåõíçôéêÝò êáé áíáðôõîéáêÝò äñáóôçñéüôçôåò ôïõ 199

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Åõñùðáúêïý Äéêôýïõ ¸ñåõíáò óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ. Óôç óõíÜíôçóç áõôÞ åðáíåîåëÝãç ùò ðñüåäñïò ôïõ äéêôýïõ ï Jan-Joost Rethans áðü ôï ÐáíåðéóôÞìéï ôïõ Maastricht, åíþ ç åêëïãÞ 4 áðü ôï 7 ìåëÝò Óõìâïýëéï èá ãßíåé óôçí åðüìåíç óõíÜíôçóç ôïõ EGPRW. Åðßóçò áðü ôçí ïëïìÝëåéá ôùí åèíéêþí áíôéðñïóþðùí ðñïôÜèçêáí ïé Frank Dobbs êáé ×ñÞóôïò ËéïíÞò ãéá ôç ìéá êåíÞ èÝóç óôï Äéïéêçôéêü Óõìâïýëéï ôçò Åõñù-

200

ðáúêÞò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò. Ç åðüìåíç óõíÜíôçóç ôïõ Äéêôýïõ èá ðñáãìáôïðïéçèåß óôï Tampere ôçò Öéíëáíäßáò áðü ôéò 3 Ýùò 7 Éïõíßïõ 2001 óôá ðëáßóéá ôïõ Óõíåäñßïõ ôçò ÅõñùðáúêÞò Åôáéñßáò ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò. Ðáýëïò ÈåïäùñÜêçò Åéäéêåõüìåíïò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò Ðåñéöåñåéáêü Ðáíåðéóôçìéáêü Ãåíéêü Íïóïêïìåßï Éùáííßíùí

Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 3, 2000

ÅÕÑÙÐÁÚÊÁ ÄÉÊÔÕÁ ÃÅÍÉÊÇÓ/ÏÉÊÏÃÅÍÅÉÁÊÇÓ ÉÁÔÑÉÊÇÓ ÅUROPEAN NETWORKS/ORGANIZATIONS Primary Heatlh Care, Volume 12, Number 4, 201-202, 2000 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 4, 201-202, 2000

EUROPEAN PREVIEW GROUP ON HEALTH PROMOTION AND PREVENTION IN FAMILY MEDICINE AND GENERAL PRACTICE (EUROPREV) ÄéåèíÞò óõíÜíôçóç ãéá ôçí åîÜñôçóç áðü ôï êÜðíéóìá êáé ôï áëêïüë, Âáñêåëþíç, 24-25 Íïåìâñßïõ 2000

Óôéò 24 êáé 25 Íïåìâñßïõ 2000 ðñáãìáôïðïéÞèçêå óôç Âáñêåëþíç ôï “International Workshop on Tobacco and Alcohol Addiction”. Ôçí åõèýíç ôçò äéïñãÜíùóçò ôïõ Workshop åß÷å ç European Review Group on Health Promotion and Prevention in Family Medicine and General Practice (EUROPREV) ìå åðéêåöáëÞò ôïí Ðñüåäñü ôçò, ôïí Éóðáíü Carlos Bretons. Óôç óõíÜíôçóç, ç ïðïßá Þôáí õðü ôçí Áéãßäá ôçò ÉóðáíéêÞò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò (semFYC) êáé ôïõ ÄÞìïõ Âáñêåëþíçò (Generalitat di Barcelona), óõììåôåß÷áí óõíïëéêÜ 20 Ãåíéêïß/Ïéêïãåíåéáêïß Ãéáôñïß áðü üëç ó÷åäüí ôçí Åõñþðç. Ôçí ÅëëÜäá åêðñïóþðçóáí ïé åéäéêåõüìåíïé ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò ôïõ Íïóïêïìåßïõ ÌõôéëÞíçò êáé ìÝëç ôçò EUROPREV, Óôåöáíßá Âïõëéþôç êáé ÄçìÞôñçò Ãéáííüðïõëïò. Óêïðüò ôçò óõíÜíôçóçò Þôáí íá êáôáãñáöåß ç êáôÜóôáóç, ó÷åôéêÜ ìå ôï êÜðíéóìá êáé ôïí áëêïïëéóìü, óôéò äéÜöïñåò ÷þñåò êáèþò êáé ç åìðåéñßá ôùí Ãåíéêþí Ãéáôñþí óå ðñïâëÞìáôá áãùãÞò ôçò õãåßáò êáé íá ãßíåé ðñïóðÜèåéá óýíôáîçò êáôåõèõíôÞñéùí ïäçãéþí ãéá ôç óõììåôï÷Þ ôùí Ãåíéêþí Ãéáôñþí óôá èÝìáôá áõôÜ. Ôï ðñþôï ìÝñïò áöïñïýóå óå óýíôïìåò åéóçãÞóåéò êáé åéóáãùãÞ óôá åðéìÝñïõò èÝìáôá ôçò êÜèå ïìÜäáò, åíþ óôï äåýôåñï êáé êõñéüôåñï ìÝñïò ïé óõììåôÝ÷ïíôåò ÷ùñßóôçêáí óå ôñåéò ïìÜäåò åñãáóßáò, óýìöùíá ìå ôéò ðñïôéìÞóåéò ôïõò. Ç ðñþôç ïìÜäá åß÷å ùò áíôéêåßìåíï óõæÞôçóçò “ÄéáêïðÞ ôïõ êáðíßóìáôïò. ÐáñåìâÜóåéò êáé

óôñáôçãéêÝò” (Smoking cessation. Interventions and strategies) êáé óõíôïíéóôÞò Þôáí ï êáèçãçôÞò Timothy Lancaster áðü ôï Department of Primary Health Care ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôçò Ïîöüñäçò. Óôç äåýôåñç ïìÜäá ìå èÝìá “ÊáôáãñáöÞ êáé óõìâïõëåõôéêÞ ôùí áôüìùí ðïõ êÜíïõí êáôÜ÷ñçóç áëêïüë./ÅêðáéäåõôéêÜ ðñïãñÜììáôá ãéá ôç äéáêïðÞ ôçò êáôÜ÷ñçóçò ôïõ áëêïüë” (Screening & Counseling of Problem Drinkers/Training Programs for Problem Drinking Cessation) óõíôïíéóôÝò Þóáí ï ÂÝëãïò Ãåíéêüò Ãéáôñüò Leo Pas ìå ðëïýóéá åìðåéñßá ôüóï óôçí Ýñåõíá üóï êáé óôçí åêðáßäåõóç óå èÝìáôá áëêïïëéóìïý êáé ôçí áíôéìåôþðéóç ôïõ ðñïâëÞìáôïò óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò êáé ç êáèçãÞôñéá Øõ÷éáôñéêÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôçò Ìáäñßôçò Alicia Rodriguez-Martos. Óôçí ôñßôç ïìÜäá ðïõ åß÷å óáí èÝìá “ÅêðáéäåõôéêÜ ðñïãñÜììáôá ãéá ôç äéáêïðÞ ôïõ êáðíßóìáôïò” (Training Programs in Smoking Cessation), óôçí ïðïßá óõììåôåß÷å êáé ç ÷þñá ìáò, óõíôïíéóôÝò Þóáí ï Arthur Hibble áðü ôï ÇíùìÝíï Âáóßëåéï êáé ç Anne Stroebner - Delbarre áðü ôç Ãáëëßá, Ãåíéêïß Ãéáôñïß ìÝëç ôçò European Network of Teaching Cancer Care in General Practice. Óêïðüò ôçò ôåëåõôáßáò áõôÞò ïìÜäáò åñãáóßáò Þôáí íá ïñéóèïýí ôá êõñéüôåñá óçìåßá êáé ïé óôñáôçãéêÝò åêðáéäåõôéêþí ðñïãñáììÜôùí ãéá ôç äéáêïðÞ ôïõ êáðíßóìáôïò. Óôü÷ïò Þôáí, óôï ôÝëïò ôïõ ðñïãñÜììáôïò ïé 201

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

óõììåôÝ÷ïíôåò íá Ý÷ïõí áðïêôÞóåé ôéò åîÞò äåîéüôçôåò: 1. Íá áíáãíùñßæïõí ôéò åêðáéäåõôéêÝò áíÜãêåò ôùí óõììåôå÷üíôùí éáôñþí óå Ýíá ðñüãñáììá. 2. Íá ïñßóïõí ôá óôïé÷åßá åíüò åêðáéäåõôéêïý ðñïãñÜììáôïò ãéá ôç äéáêïðÞ ôïõ êáðíßóìáôïò 3. Íá êáôáóêåõÜóïõí Ýíá åêðáéäåõôéêü ðñüãñáììá êáé ôÝëïò 4. Íá ó÷åäéÜóïõí ôçí åöáñìïãÞ ôïõ. Ãíþóç, äåîéüôçôåò, óôÜóç. Ìå áõôÝò ôéò ëÝîåéò îåêßíçóáí üëïé ïé ïìéëçôÝò ôéò óýíôïìåò åéóçãÞóåéò ôïõò. Åßíáé ïé ôñåéò Ýííïéåò ðïõ áíáðôý÷èçêáí êáé óôéò ôñåéò ïìÜäåò åñãáóßáò êáé åßíáé áõôÝò ïé Ýííïéåò ðïõ èá ðñÝðåé íá ãíùñßæåé ï êÜèå Ãåíéêüò/Ïéêïãåíåéáêüò Ãéáôñüò. Åßíáé ôá åöüäéá ìå ôá ïðïßá èá ðñïóåããßóåé ôïí êáðíéóôÞ êáé ôïí ÷ñüíéï áëêïïëéêü, ãéá íá ôïí ðåßóåé íá äéáêüøåé ôç âëáâåñÞ óõíÞèåéá. Óôç ÷þñá ìáò ôüóï ôï ðñüâëçìá ôçò êáôÜ÷ñçóçò áëêïüë üóï êáé ôçò óõíÞèåéáò ôïõ êáðíßóìáôïò Ý÷ïõí ðÜñåé ìåãÜëåò äéáóôÜóåéò. Åéäéêüôåñá ãéá ôï êÜðíéóìá, ç ÅëëÜäá åßíáé ç äåýôåñç ÷þñá óôçí Åõñþðç óå ðñþéìïõò èáíÜôïõò, ëüãù ôïõ êáðíßóìáôïò, ìåôÜ ôç Äáíßá. Äåí õðÜñ÷ïõí óôïé÷åßá ìåßùóçò ôçò óõíÞèåéáò ôïõ êáðíßóìáôïò ðïõ íá áíôáíáêëïýí óôçí ðñüëçøç. Ôï íïóïêïìåßï êåíôñéêü óýóôçìá áññþóôéá-öÜñìáêï áðÝôõ÷å óôïí ôïìÝá ôçò ðñüëçøçò. Ç óêõôÜëç ôþñá ðåñíÜåé óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, óôïí Ãåíéêü/Ïéêïãåíåéáêü Ãéáôñü, óôïí Ãéáôñü ðïõ èá ðñïóåããßóåé ïëéóôéêÜ ôïí Üññùóôï, óôçí ðáñáäïóéáêÞ êáé “áíá÷ñïíéóôéêÞ” ó÷Ýóç ãéáôñïý - áóèåíïýò. Åßíáé åíèáññõíôéêÜ ôá óôïé÷åßá ðñüóöáôçò ìåëÝôçò ðïõ äéåîÞ÷èç óôçí Åõñþðç êáé öÝñíïõí ôïõò ¸ëëçíåò êáðíéóôÝò ôñßôïõò ìåôÜ ôïõò Öéëáíäïýò êáé ôïõò Óïõçäïýò íá áðáíôïýí èåôéêÜ óôçí åñþôçóç “èÝëåôå íá äéáêüøåôå ôï êÜðíéóìá;”. Óôç óõíÜíôçóç ôçò Âáñêåëþíçò üëïé ïé åéóçãçôÝò ìáò ìåôÝöåñáí ôéò åìðåéñßåò ôïõò êáé ôåêìçñßùóáí ìå ôéò åéóçãÞóåéò ôïõò üôé ç ðñüëçøç åßíáé åöéêôÞ óôçí Ð.Ö.Õ. ¸íáò Üëëïò ëüãïò ðïõ Þôáí óçìáíôéêÞ ç óõíÜíôçóç ôçò Âáñêåëþíçò åßíáé ç åðáöÞ ôùí óõììåôå÷üíôùí ìå ìéá êáéíïýñãéá ìÝèïäï åêðáßäåõóçò. Ç ìÝèïäïò áõôÞ îåöåýãåé åîïëïêëÞñïõ áðü ôç ãíùóôÞ “ïìéëçôÞ - ðáèçôéêïý áêñïáôÞ”, óôçí ïðïßáí ðïëëÝò öïñÝò ï áêñïáôÞò áöÞíåôáé óôçí éêáíüôçôá ìåôÜäïóçò ôçò ãíþóçò ôïõ ïìéëïýíôïò. ¼ëïé üóïé ëÜâáìå ìÝñïò óôçí ïìÜäá 202

åñãáóßáò (workshop) óõììåôåß÷áìå åíåñãÜ, åêèÝôïíôáò áðüøåéò ðñïöïñéêÜ áëëÜ êáé ìå ôç ìïñöÞ ïëéãüëåðôùí tests, ðñïôåßíïíôáò ëýóåéò, åðßóçò óõíåñãáæüìåíïé êáé ìå ìéêñüôåñåò ïìÜäåò, áëëÜ êáé ìå ôá õðüëïéðá ìÝëç ôçò ïìÜäáò. Êáíåßò äåí ãíþñéæå ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò óõíÜíôçóçò, ïýôå ïé óõíôïíéóôÝò ôïõ ðñïãñÜììáôïò. ¼ëïé ìáæß êáé ï êáèÝíáò ÷ùñéóôÜ óõììåôåß÷áìå óôç äçìéïõñãßá ôçò ãíþóçò, ôçí ïðïßáí ôáõôü÷ñïíá üëïé ìïéñáæüìáóôáí. Ç ïìÜäá êáôÝëçîå óôá åîÞò óõìðåñÜóìáôá ôá ïðïßá åäþ áíáöÝñïíôáé åðéãñáììáôéêÜ êáé ôá ïðïßá ìå ðñüôáóç ôïõ åðéêåöáëÞò ôçò óõíÜíôçóçò Carlos Brotons, áöïý ïëïêëçñùèïýí ôá ðñáêôéêÜ èá óôáëïýí óôéò Åôáéñåßåò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò êÜèå êñÜôïõò - ìÝëïõò ôçò EUROPREV ãéá åíçìÝñùóç ôùí ìåëþí ôïõò. Êýñéá óçìåßá åíüò åêðáéäåõôéêïý ðñïãñÜììáôïò: 1. Íá áíáãíùñßæïíôáé ïé áíÜãêåò ôùí óõììåôå÷üíôùí, ðñéí ôçí Ýíáñîç ôïõ ðñïãñÜììáôïò. 2. Ç öéëïóïößá ôïõ ðñïãñÜììáôïò åßíáé ï óåâáóìüò óôïí óõììåôÝ÷ïíôá óôï ðñüãñáììá êáé óôïí áóèåíÞ. 3. Éêáíüôçôá åðéêïéíùíßáò. 4. Íá äéäá÷èïýí ïé óõììåôÝ÷ïíôåò, ôüóï èåùñçôéêÜ üóï êáé óôçí ðñÜîç ìå ðïéï ôñüðï èá áëëÜîïõí ôç óôÜóç ôïõò, þóôå íá ðñïóáñìïóôïýí óå ìßá õãéåéíÞ æùÞ ÷ùñßò êÜðíéóìá. 5. ÅíóùìÜôùóç óôéò Þäç õðÜñ÷ïõóåò åêðáéäåõôéêÝò äïìÝò. 6. Áîéïðéóôßá ôüóï ôùí åêðáéäåõôþí üóï êáé ôùí åêðáéäåõïìÝíùí. 7. ÁíôáëëáãÞ óêÝøåùí êáé áðüøåùí ìåôáîý ôùí óõììåôå÷üíôùí óôï ðñüãñáììá. 8. Ó÷åäéáóìüò åíüò êáôáëüãïõ ìå èÝóåéò êáé áðüøåéò, ìå äõíáôüôçôá åðéëïãÞò ãéá êáèÝíá áðü ôïõò óõììåôÝ÷ïíôåò. 9. Ôï ðñüãñáììá íá åßíáé åìðåñéóôáôùìÝíï êáé ôåêìçñéùìÝíï. 10. Áîéïëüãçóç ôùí åêðáéäåõôþí êáé âáèìïëüãçóç ôïõ ðñïãñÜììáôïò. Íá óçìåéùèåß åðßóçò üôé ôá áðïôåëÝóìáôá êáé ôùí ôñéþí ïìÜäùí ôçò óõíÜíôçóçò áõôÞò èá áíáêïéíùèïýí óå Óõìðüóéï ôçò EUROPREV, ðïõ èá ðñáãìáôïðïéçèåß óôá ðëáßóéá ôïõ WONCA EUROPE óôï Tampere ôçò Öéëáíäßáò, 3-7 Éïõíßïõ 2001. ÄçìÞôñçò Ãéáííüðïõëïò Åéäéêåõüìåíïò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò Ã.Í.Í. ÌõôéëÞíçò

Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 3, 2000

ÁÍÁÃÃÅËÉÁ ÓÕÍÅÄÑÉÙÍ UPCOMING MEETINGS AND CONFERENCES Primary Heatlh Care, Volume 12, Number 4, 203, 2000 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 4, 203, 2000

13O ÐáíåëëÞíéï ÓõíÝäñéï Åëëçíéêçò Åôáéñåßáò ÊïéíùíéêÞò ÐáéäéáôñéêÞò êáé ÐñïáãùãÞò ôçò Õãåßáò ÐÜôñá, 18-20 ÌáÀïõ, 2001 Ç ÅëëçíéêÞ Åôáéñåßá ÊïéíùíéêÞò ÐáéäéáôñéêÞò êáé ÐñïáãùãÞò ôçò Õãåßáò äéïñãáíþíåé ôï åôÞóéï óõíÝäñéï áðü 18-20 ÌáÀïõ 2001 óôçí ÐÜôñá, óôï Óõíåäñéáêü êáé Ðïëéôéóôéêü ÊÝíôñï ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Ðáôñþí. Ôï ÓõíÝäñéï áðåõèýíåôáé óå ðáéäéÜôñïõò, éáôñïýò óõíáöþí åéäéïôÞôùí êáé ãåíéêÞò éáôñéêÞò, áëëÜ êáé óå öïñåßò ôçò Ðïëéôåßáò êáé ôçò

ôïðéêÞò êïéíüôçôáò, ðïõ åíäéáöÝñïíôáé óå èÝìáôá õãåßáò êáé øõ÷ïêïéíùíéêÞò õãåßáò ðáéäéþí êáé åöÞâùí. Ôï åðéóôçìïíéêü ðñüãñáììá Ý÷åé êõñßùò åöáñìïóìÝíï ÷áñáêôÞñá. Ãéá ðåñéóóüôåñåò ðëçñïöïñßåò ìðïñåßôáé íá áíáôñÝîåôå óôçí çëåêôñïíéêÞ äéåýèõíóç ôçò Åôáéñåßáò (http://www.socped.gr).

203

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

×. Âïõ÷Üñáò êáé óõí.

ÍÅÁ NEWS Primary Heatlh Care, Volume 12, Number 4, 204-205, 2000 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 4, 204-205, 2000

2O Óõìðüóéï ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò ×ßïò, 22-24 Óåðôåìâñßïõ 2000 Ìå åðéôõ÷ßá ðñáãìáôïðïéÞèçêå óôç ×ßï, óôçí Áßèïõóá ôïõ ÏìÞñåéïõ Ðíåõìáôéêïý ÊÝíôñïõ, óôéò 22, 23 êáé 24 Óåðôåìâñßïõ 2000, ôï 2O Óõìðüóéï ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò ðïõ ïñãáíþèçêå áðü ôï ÔìÞìá Â. Áéãáßïõ ôçò ÅëëçíéêÞò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò, õðü ôçí Áéãßäá ôïõ Õðïõñãåßïõ Áéãáßïõ. Ôï ðñþôï ìÝñïò ôçò óõíÜíôçóçò áöïñïýóå óôï Ðñïóõìðïóéáêü ÓåìéíÜñéï ìå èÝìá: “O ñüëïò ôïõ Ãåíéêïý/Ïéêïãåíåéáêïý Ãéáôñïý óôçí ÐáñçãïñçôéêÞ Öñïíôßäá ôïõ Êáñêéíïðáèïýò óôï Ôåëéêü ÓôÜäéï”, óôï ïðïßï óõììåôåß÷áí 19 ãéáôñïß, êáôÜ êýñéï ëüãï åéäéêåõìÝíïé êáé åéäéêåõüìåíïé ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò áðü ôç ÌõôéëÞíç, ôç ×ßï, ôç ÓÜìï êáé ôçí ÁèÞíá, áëëÜ êáé óõíÜäåëöïé Üëëùí åéäéêïôÞôùí ïé ïðïßïé áóêïýí ôçí éáôñéêÞ óôï ÷þñï ôçò ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò. Ôï óåìéíÜñéï, ôï ðñþôï áðü ìßá óåéñÜ ôñéþí óåìéíáñßùí, ôï ïðïßï ïñãáíþèçêå áðü ôçí ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ êáé óôç óõíÝ÷åéá ðñáãìáôïðïéÞèçêå óôçí ÊáëëéèÝá ×áëêéäéêÞò êáé óôçí ÁèÞíá, óõíôüíéóå ï êïò ÁèáíÜóéïò Óõìåùíßäçò ÄéåõèõíôÞò ôïõ Ê.Õ. Ðáëáéï÷ùñßïõ Èåóóáëïíßêçò êáé Ãåíéêüò ÃñáììáôÝáò ôçò ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ, åíþ áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ åéäéêïý óõììåôåß÷å ï Åðßêïõñïò ÊáèçãçôÞò Ïãêïëïãßáò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí êáé ÄéåõèõíôÞò ôçò Á´ ÐáèïëïãéêÞò ÊëéíéêÞò ôïõ Íïóïêïìåßïõ “¢ãéïò ÓÜââáò” êïò ÃåñÜóéìïò ÑçãÜôïò. Ôá åðß ìÝñïõò èÝìáôá áíÝðôõîáí ïé Ãåíéêïß Ãéáôñïß êïò ÄçìÞôñçò Ìé÷Üëçò ÄéåõèõíôÞò Ê.Õ. ÁëéÜñôïõ, êïò Áíôþíçò Êáñüôóçò, ÁèÞíá êáé Áíôéðñüåäñïò Â´ ôçò ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ êáé ï êïò Áíôþíçò Ìðáôßêáò Åðéì. Á´ Ê.Õ. ÐåñÜìáôïò Ñåèýìíïõ. Ôï áðüãåõìá óôéò 23 Óåðôåìâñßïõ ï Ðñüåäñïò ôçò ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ êïò ÌðïäïóÜêçò Ðñüäñï204

ìïò Ìåñêïýñçò êÞñõîå ôçí Ýíáñîç ôùí åñãáóéþí ôïõ 2O Óõìðïóßïõ ÃåíéêÞò/ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò. Ôçí åêäÞëùóç ÷áéñÝôçóáí åêðñüóùðïé ôùí ôïðéêþí Áñ÷þí ôçò ×ßïõ, ôïõ Éáôñéêïý Óõëëüãïõ êáé ôçò ÉáôñéêÞò Åôáéñåßáò ×ßïõ åíþ éêáíïðïéçôéêÞ Þôáí ïé ðáñïõóßá éáôñþí õðü÷ñåùí õðçñåóßáò õðáßèñïõ (áãñïôéêþí éáôñþí) êáé éáôñþí Üëëùí åéäéêïôÞôùí. Ïé åñãáóßåò ôïõ Óõìðïóßïõ îåêßíçóáí ìå ôç äéÜëåîç ôïõ Åðßêïõñïõ ÊáèçãçôÞ ôïõ ÔïìÝá ÊïéíùíéêÞò êáé ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò êïõ ×ñÞóôïõ ËéïíÞ ìå èÝìá: Ç ¸ñåõíá óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ óôçí Åõñþðç óÞìåñá. Ôï ßäéï áðüãåõìá ôï ðñüãñáììá ðåñéåëÜìâáíå åðßóçò äýï ÓôñïããõëÝò ÔñÜðåæåò. Óôçí ðñþôç ÓôñïããõëÞ ÔñÜðåæá ç ïðïßá åß÷å ùò èÝìá: “Ç êáôÜèëéøç êáé ç èåñáðåßá ôçò. Ï ñüëïò ôïõ Ãåíéêïý Ãéáôñïý”, êáé ôçí ïðïßá óõíôüíéóå ï ÊáèçãçôÞò Øõ÷éáôñéêÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí êïò Ê. ÓïëäÜôïò, óõæçôÞèçêáí ïé êëéíéêÝò åéêüíåò êáèþò êáé öáñìáêåõôéêÝò êáé Üëëåò èåñáðåõôéêÝò ðñïóåããßóåéò óôçí áíôéìåôþðéóç ôçò êáôÜèëéøçò. Ôç äåýôåñç ÓôñïããõëÞ ÔñÜðåæá ìå èÝìá: “Ç êåöáëáëãßá óôçí ÐñùôïâÜèìéá ðåñßèáëøç” óõíôüíéóå ç Äéåõèýíôñéá ÍåõñïëïãéêÞò ÊëéíéêÞò ôïõ ÃÐÐÍÁ “Ã. ÃåííçìáôÜò” êá Ê. Êáñáãåùñãßïõ üðïõ óõæçôÞèçêáí ç äéáãíùóôéêÞ êáé èåñáðåõôéêÞ ðñïóÝããéóç ôïõ êåöáëáëãéêïý áóèåíïýò. Óôéò 24 Óåðôåìâñßïõ ðñáãìáôïðïéÞèçêáí áêüìá äýï ÓôñïããõëÝò ÔñÜðåæåò^ ç ðñþôç ìå èÝìá: “ÅñðçôéêÝò ëïéìþîåéò” ôçí ïðïßá óõíôüíéóå ï Åðßêïõñïò ÊáèçãçôÞò Äåñìáôïëïãßáò ôïõ Á.Ð.È. êïò Ä. Éùáííßäçò êáé ç äåýôåñç ìå èÝìá: “Åêôßìçóç ôïõ Ïëéêïý Êáñäéáããåéáêïý Êéíäýíïõ” ðïõ óõíôüíéóå ï êïò Å. Óêëçñüò, Ãåíéêüò Ãéáôñüò ÄéåõèõíôÞò Ê.Õ ÍåìÝáò. Óôçí ôåëåõôáßá áõôÞ

X. Boõ÷Üñáò êáé óõí.

ÓôñïããõëÞ ÔñÜðåæá áíáðôý÷èçêáí ç ÕðÝñôáóç, ï Óáê÷áñþäçò ÄéáâÞôçò êáé ç Äéóëéðéäáéìßá. Áíáëýèçêáí åðßóçò ïé êáéíïýñãéåò êáôåõèõíôÞñéåò ïäçãßåò áðü ôïí Ð.Ï.Õ. êáé Üëëåò ÄéåèíÞò Ïñãáíþóåéò, ãéá ôçí áíôéìåôþðéóç ôùí ðáèÞóåùí áõôþí. Áêïëïýèçóå óõæÞôçóç óôçí ïðïßáí óõììåôåß÷å ï Åðßêïõñïò ÊáèçãçôÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò êïò ËéïíÞò ìå èÝìá ôçí åêðáßäåõóç ôùí åéäéêåõïìÝíùí ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò óôçí ÅëëÜäá êáèþò êáé ôç óõíå÷éæüìåíç Åêðáßäåõóç ôùí Ãåíéêþí Ãéáôñþí. ÔÝëïò êëåßíïíôáò ï õðåýèõíïò ôçò ÏñãáíùôéêÞò ÅðéôñïðÞò êáé ôïõ ÔìÞìáôïò Â. Áéãáßïõ

Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 3, 2000

ôçò ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ êïò ÄçìÞôñçò Ãéáííüðïõëïò åõ÷áñßóôçóå ôïõò ïìéëçôÝò áëëÜ êáé üëïõò ôïõò óõììåôÝ÷ïíôåò óôç óõíÜíôçóç áõôÞ êáé áöïý áíáöÝñèçêå óôá ðñïâëÞìáôá ðïõ ðñïêýðôïõí áðü ôéò äõóêïëßåò åðéêïéíùíßáò ôùí íçóéþí ìåôáîý ôïõò, ðñüôåéíå ôç äéåîáãùãÞ ôïõ 3ïõ Óõìðïóßïõ ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò ôïí ÓåðôÝìâñéï ôïõ 2001 åí ðëù áðü ôá íçóéÜ ôçò ÐåñéöÝñåéáò Â. Áéãáßïõ ðñïò ôéò ÊõêëÜäåò. ÄçìÞôñçò Ãéáííüðïõëïò Õðåýèõíïò ôïõ ÔìÞìáôïò Â. Áéãáßïõ ôçò ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ Åéäéêåõüìåíïò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò Ã.Í.Í. ÌõôéëÞíçò

205

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

×. Âïõ÷Üñáò êáé óõí.

ÓÕÃÃÑÁÖÅÉÓ ÊÁÉ ÊÑÉÔÅÓ ÅÔÏÕÓ 2000 AUTHORS AND REVIEWERS IN 2000 Primary Heatlh Care, Volume 12, Number 4, 206, 2000 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 4, 206, 2000

ÓÕÃÃÑÁÖÅÉÓ ÔÏÌÏÕ 12 (Ôåý÷ïò 4 - 2000) • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Áíáóôáóßïõ Áíáóôáóßá êáé óõí. (1°) ÁñãõñéÜäïõ ÓôÝëëá êáé óõí. (3°) Âïõ÷Üñáò ×. êáé óõí. (4°) ÃåùñãáêÜêïõ ×ñéóôßíá êáé óõí. (2°) ÊáöåôæÜêçò Á. êáé óõí. (1°) ÊõñéáæÜôçò Ê. êáé óõí. (3°) Êõñéüðïõëïò É. êáé óõí. (4°) Ìé÷áçëßäçò Å. êáé óõí. (3°) ÍéêïëÜêçò Ê. êáé óõí. (2°) ÍéêïëéäÜêçò Á. êáé óõí. (2°) ÐáðáäÜêçò Å. êáé óõí. (1°) ÐáðïõôóéäÜêçò Á. êáé óõí. (1°) ÐÜó÷ïò Ê. êáé óõí. (2°) Ðïñôéíüò Á. êáé óõí. (1°) ÓéäåñÞò Â. êáé óõí. (3°) Óêëçñüò Å. êáé óõí. (3°) Óùôçñüðïõëïò Á. êáé óõí. (4°) Öùôïðïýëïõ ÓôÝëëá êáé óõí. (3°) ×áñáëáìðüðïõëïò Á. êáé óõí. (2°)

ÊÑÉÔÅÓ ÔÏÌÏÕ 12 (2000) • • • • • • • • • • •

206

ÁíôùíÜêçò Í. ÁñãõñéÜäïõ Ó. Äñüóïò Å. Èçñáßïò Å. Êáôóáìïýñçò Á. Êïõñïýìáëçò Ç. ËéïíÞò ×. Ðáíáãéùôüðïõëïò Ô. ÓáññÞò Ã. Óùôçñüðïõëïò Á. ÖéëáëÞèçò Á

Ôüìïò 12, Ôåý÷ïò 1, 2000

ÏÄÇÃÉÅÓ ÃÉÁ ÔÏÕÓ ÓÕÃÃÑÁÖÅÉÓ INSTRUCTIONS FOR THE AUTHORS Ç "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò" äÝ÷åôáé ãéá äçìïóßåõóç êåßìåíá Åðéóôçìüíùí Õãåßáò, ôá ïðïßá êáôáôÜóóïíôáé óôéò åîÞò êáôçãïñßåò: 1) ÅñåõíçôéêÝò åñãáóßåò Þ áíáóêïðÞóåéò (óýíôïìåò äçìïóéåýóåéò) Ýêôáóçò ìÝ÷ñé 7 óåëßäåò ìå ðñüóöáôåò ü÷é Üíù áðü 5 âéâëéïãñáöéêÝò ðçãÝò, 2) ÅíçìåñùôéêÜ Üñèñá, 3) Óýíôïìá Üñèñá, 4) ÁíáöïñÝò ðåñéðôþóåùí, 5) ÐáñïõóéÜóåéò ÊÝíôñùí Õãåßáò. ¸íá óýíïëï êåéìÝíùí, ðïõ áöïñïýí Ýíá óõãêåêñéìÝíï ãíùóôéêü ôïìÝá ôçò ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò, ìðïñåß íá óõãêñïôåß ÁöéÝñùìá. Åêôüò ôùí êåéìÝíùí ðïõ áíáöÝñïíôáé óôéò ðáñáðÜíù êáôçãïñßåò óôçí "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò" äçìïóéåýïíôáé êáé Üñèñá ôçò ÓõíôáêôéêÞò ÅðéôñïðÞò, êáèþò êáé êåßìåíá ðïõ áðïóêïðïýí óôçí ðáñïõóßáóç, ó÷ïëéáóìü êáé êñéôéêÞ áîéïëüãçóç óõãêåêñéìÝíùí ãåãïíüôùí, Üñèñùí êáé åêäüóåùí ó÷åôéêþí ìå ôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, óôçí ÅëëÜäá êáé óôï åîùôåñéêü. Ôçí åõèýíç ôçò óõããñáöÞò ôùí Üñèñùí áõôþí Þ êåéìÝíùí Ý÷ïõí ìüíï ôá ìÝëç ôçò ÓõíôáêôéêÞò ÅðéôñïðÞò Þ åðéóôÞìïíåò ìåôÜ áðü åéäéêÞ ðñüóêëçóç. Åðßóçò óôçí "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò" äçìïóéåýïíôáé êáé ãñÜììáôá ðïõ áðåõèýíïíôáé óôçí ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ, ôá ïðïßá áíáöÝñïíôáé óå ðáñáôçñÞóåéò, êëéíéêÝò êáé åñåõíçôéêÝò åìðåéñßåò Þ ó÷ïëéÜæïõí ôç äéåèíÞ êáé åëëçíéêÞ âéâëéïãñáößá. Ôçí åõèýíç ãéá ôç äçìïóßåõóç ôùí êåéìÝíùí áõôþí Ý÷åé ï ÄéåõèõíôÞò Óýíôáîçò êáé ç ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ. Ïé åñåõíçôéêÝò åñãáóßåò, ôá åíçìåñùôéêÜ Üñèñá, ïé óýíôïìåò äçìïóéåýóåéò êáé ïé áíáöïñÝò ðåñéóôáôéêþí ãßíïíôáé äåêôÜ ãéá äçìïóßåõóç ìüíï ìåôÜ áðü èåôéêÞ êñßóç ôïõò áðü åðéóôÞìïíåò-êñéôÝò ìå ôïõò ïðïßïõò óõíåñãÜæåôáé ôï ðåñéïäéêü. ÊÜèå êåßìåíï ðïõ áðïóôÝëëåôáé óôçí "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò" äéáâéâÜæåôáé óôïõò êñéôÝò, ÷ùñßò íá ãíùóôïðïéïýíôáé ôá ïíüìáôá ôùí óõããñáöÝùí. Ôá ó÷üëéá êáé ïé ðáñáôçñÞóåéò ôùí êñéôþí óôç óõíÝ÷åéá, ìå ôçí åõèýíç ôçò Ãñáììáôåßáò Óýíôáîçò ôïõ ðåñéïäéêïý, åðéóôñÝöïíôáé óôïõò óõããñáöåßò, ðñïêåéìÝíïõ áõôïß íá ðñïóáñìüóïõí áíÜëïãá ôï êåßìåíü ôïõò ðñéí ôç äçìïóßåõóç. Óå ðåñßðôùóç áóõìöùíßáò ôùí êñéôþí, ôï êåßìåíï èá áîéïëïãåßôáé áðü ôçí ßäéá ôç ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ. Ôá ïíüìáôá üëùí ôùí åðéóôçìüíùí ðïõ äéåôÝëåóáí êñéôÝò èá äçìïóéåýïíôáé óå åéäéêÞ óåëßäá óôï ôåëåõôáßï ôåý÷ïò êÜèå ÷ñüíïõ. Ôá êåßìåíá, ôá ïðïßá äÝ÷åôáé ç "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò", èá ðñÝðåé íá áêïëïõèïýí ôéò ðáñáêÜôù ðñïäéáãñáöÝò. • Íá åßíáé ãñáììÝíá óôçí åðßóçìç äçìïôéêÞ ãëþóóá êáé ìå ôï ìïíïôïíéêü óýóôçìá, äáêôõëïãñáöçìÝíá óôç ìßá üøç ôçò óåëßäáò, óå äéðëü äéÜóôçìá êáé ìå ëåõêü ðåñéèþñéï 3 åêáôïóôþí óå üëåò ôéò ðëåõñÝò ôïõò. • Ç ðñþôç óåëßäá ôïõ êåéìÝíïõ ðñÝðåé íá ðåñéëáìâÜíåé: á) ôïí ôßôëï (ìå ðåæÜ ãñÜììáôá), â) ôá ïíüìáôá ôùí óõããñáöÝùí (ìå êåöáëáßá ãñÜììáôá åíþ áíáãñÜöïíôáé ôá áñ÷éêÜ ôùí ïíïìÜôùí êáé ôá ðëÞñç åðþíõìá ìå áñéèìçôéêïýò åêèÝôåò ïé ïðïßïé óå õðïóçìåßùóç ðáñïõóéÜæïõí ôçí éäéüôçôá ôïõ êÜèå óõããñáöÝá), ã) ôï åðéóôçìïíéêü êÝíôñï óôï ïðïßï Ýãéíå ç åñãáóßá, ä) 3-5 ðñüóèåôïõò üñïõò ó÷åôéêÜ ìå ôï èÝìá êáé ïé ïðïßïé åßíáé õéïèåôçìÝíïé áðü ôï Medical Subject Headings (Bethesda Md, 1966), å) ôç äéåýèõíóç êáé ôï ôçëÝöùíï åíüò áðü ôïõò óõããñáöåßò, ï ïðïßïò èá åßíáé õðåýèõíïò ãéá ôçí áëëçëïãñáößá ìå ôï ðåñéïäéêü. • Óå îå÷ùñéóôÞ äåýôåñç óåëßäá ðñÝðåé íá ãñÜöåôáé ç åëëçíéêÞ ðåñßëçøç ôïõ êåéìÝíïõ (ðñïçãåßôáé ç Ýíäåéîç ÐÅÑÉËÇØÇ), ç ïðïßá äå èá ðñÝðåé íá Ý÷åé Ýêôáóç ìåãáëýôåñç ôùí 300 ëÝîåùí. • ÌåôÜ ôï êåßìåíï óå îå÷ùñéóôÞ óåëßäá èá ðñÝðåé íá ãñÜöåôáé ç áããëéêÞ ðåñßëçøç ôïõ êåéìÝíïõ, ç ïðïßá äå èá ðñÝðåé íá Ý÷åé Ýêôáóç ìåãáëýôåñç ôùí 300 ëÝîåùí. Ðñïçãïýíôáé ç ëÝîç SUMMARY, ç áããëéêÞ ìåôÜöñáóç ôïõ ôßôëïõ, ïé ëÝîåéò PRIMARY HEALTH CARE... êáé ôá ïíüìáôá ôùí óõããñáöÝùí ÷ùñßò ôßôëï Þ éäéüôçôá. • Ïé âéâëéïãñáöéêÝò ðáñáðïìðÝò, åëëçíéêÝò êáé îÝíåò, óôï êåßìåíï èá ðñÝðåé íá åßíáé ðñüóöáôåò, áðü áíáãíùñéóìÝíá ðåñéïäéêÜ Þ óõããñÜììáôá, íá åßíáé áñéèìçìÝíåò êáé í’ áíôáðïêñßíïíôáé óôï âéâëéïãñáöéêü êáôÜëïãï, ï ïðïßïò èá ðñÝðåé íá ãñÜöåôáé óå îå÷ùñéóôÞ óåëßäá ìåôÜ ôï ãñÜøéìï ôçò áããëéêÞò ðåñßëçøçò. Óôï âéâëéïãñáöéêü êáôÜëïãï ïé ðáñáðïìðÝò èá ðñÝðåé í’ áêïëïõèïýí ôç óåéñÜ ìå ôçí ïðïßá ðáñïõóéÜóôçêáí óôï êåßìåíï. ÊáèåìéÜ áðü áõôÝò èá ðñÝðåé íá ðåñéÝ÷åé óôç óåéñÜ ôá áñ÷éêÜ ôùí ïíïìÜôùí êáé ôá åðþíõìá ôùí óõããñáöÝùí, ôïí ôßôëï ôçò åñãáóßáò, ôï üíïìá ôïõ ðåñéïäéêïý óýìöùíá ìå ôï óýóôçìá ôçò WHOCISO/R4), ôïí ôüìï, ôçí ðñþôç êáé ôçí ôåëåõôáßá óåëßäá ôïõ Üñèñïõ, êáèþò êáé ôï Ýôïò äçìïóßåõóçò. ¼ôáí ðñüêåéôáé ãéá óõããñÜììáôá Þ ìïíïãñáößåò, åêôüò áðü ôïõò óõããñáöåßò, ôï Ýôïò Ýêäïóçò êáé ôïí ôßôëï, ðñÝðåé íá ãñÜöïíôáé êáé ï áñéèìüò êáé ôá óôïé÷åßá Ýêäïóçò (åêäïôéêüò ïßêïò, ðüëç). • Ïé ðßíáêåò êáé ôá ó÷Þìáôá áêïëïõèïýí ôï âéâëéïãñáöéêü êáôÜëïãï êáé èá ðñÝðåé íá ðáñïõóéÜæïíôáé óå ÷ùñéóôÝò óåëßäåò, íá öÝñïõí ëáôéíéêÞ áñßèìçóç, ç ïðïßá èá ðñÝðåé í’ áíôáðïêñßíåôáé óôéò ðáñáðïìðÝò ôïõ êåéìÝíïõ, êáèþò êáé ôéò áðáñáßôçôåò åðåîçãÞóåéò. • 'Ïëá ôá êåßìåíá èá ðñÝðåé íá õðïâÜëëïíôáé óå äýï áíôßôõðá êáèþò êáé óå çëåêôñïíéêÞ ìïñöÞ (êáôÜ ðñïôßìçóç ìå êåéìåíïãñÜöï word, ÉÂÌ óõìâáôü) êáé íá áðïóôÝëëïíôáé óôç äéåýèõíóç ôïõ ÄéåõèõíôÞ Óýíôáîçò: - ÐáíåðéóôÞìéï ÊñÞôçò (õðüøéí Åðßêïõñïõ ÊáèçãçôÞ ×. ËéïíÞ), ÔïìÝáò ÊïéíùíéêÞò ÉáôñéêÞò, Ô.È. 1393, ÇñÜêëåéï ÊñÞôçò. Ïé óõããñáöåßò èá ðñÝðåé íá äåóìåýïíôáé óôçí åðéóôïëÞ ôïõò üôé ç åñãáóßá äåí Ý÷åé õðïâëçèåß Þ äåí Ý÷åé äçìïóéåõèåß åí üëù Þ åí ìÝñåé óå Üëëï ðåñéïäéêü, üôé üëïé ïé óõããñáöåßò åéíáé óýìöùíïé ìå ôçí áðïóôïëÞ ôçò êáé óå ðåñßðôùóç áðïäï÷Þò ôçò ãéá äçìïóßåõóç, ôá óõããñáöéêÜ äéêáéþìáôá åê÷ùñïýíôáé óôï ðåñéïäéêü. Ç ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ äéáôçñåß ôï äéêáßùìá áðïóýñóåùò ìéáò åñãáóßáò åöüóïí áõôÞ Ý÷åé óôáëåß êáé ó' Üëëï ðåñéïäéêü. 207

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Ðáñáããåëßá áíáôýðùí

Ïé áíáãíþóôåò ôçò "ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò", Ãåíéêïß Ãéáôñïß, ïé ïðïßïé åðéèõìïýí íá Ý÷ïõí óå áíÜôõðá êÜðïéï Þ êÜðïéá áðü ôá äçìïóéåõüìåíá óôï ôåý÷ïò Üñèñá, ìðïñïýí íá ðáñáãÝëëïõí ôïí áñéèìü ôùí áíôéôýðùí óôï "Ôå÷íüãñáììá" (ç äéåýèõíóç êáé ôá ôçëÝöùíá äçìïóéåýïíôáé óôï êÜôù ìÝñïò äåîéÜ ôïõ ðßíáêá). Ïé ôéìÝò ãéá êÜèå áñéèìü áíôéôýðùí ðáñáôßèåíôáé óôïí êáôùôÝñù ðßíáêá.

ÁíÜôõðá

Óåëßäåò/Êüóôïò

50 áíÜôõðá

4/15.000

8/25.000

16/40.000

100 áíÜôõðá

4/17.000

8/30.000

16/50.000

200 áíÜôõðá

4/20.000

8/40.000

16/60.000

500 áíÜôõðá

4/30.000

8/50.000

16/80.000

"Ôå÷íüãñáììá" ÌÜñêïõ ÁõãÝñç 12 - Áã. ÐáñáóêåõÞ Ôçë.: 60.00.643, Fax.: 60.02.295 E-mail: techn@hol.gr

208