VOL16_ISSUE4_OCT_DEC_2004 by SAN PUBLICATIONS

ðñùôïâÜèìéá

öñïíôßäá

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, Ïêôþâñéïò - ÄåêÝìâñéïò 2004

õãåßáò

Primary Health Care Ôñéìçíéáßá ¸êäïóç ôçò ÅëëçíéêÞò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò Quarterly edited by the Greek Association of General Practitioners Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, Ïêôþâñéïò - ÄåêÝìâñéïò 2004, Volume 16, Number 4, October - December 2004

¢ñèño Óýíôáîçò 158

×. ËéïíÞò: Ç áíáæÞôçóç ôçò äéáãíùóôéêÞò ðéèáíüôçôáò, ðñïôåñáéüôçôá ãéá ôçí Ýñåõíá óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ óôç ÷þñá ìáò ÅñåõíçôéêÜ ¢ñèñá

160

Ì. Èåïäþñïõ , Ïëõìðßá Êùíóôáíôáêïðïýëïõ: Áîéïëüãçóç ôçò ëåéôïõñãßáò ôùí áðïãåõìáôéíþí åîùôåñéêþí éáôñåßùí óå ðÝíôå íïóïêïìåßá ôçò ÁôôéêÞò

169

ÄÞìçôñá ÂÞíç, ×. Æáâüò, Ì. ÂåíéæÝëïò: ÓôÜäéï áíÜðôõîçò êáé äåßêôçò ìÜæáò óþìáôïò ðáéäéþí ðñïåöçâéêÞò çëéêßáò ìéáò áãñïôéêÞò ðåñéï÷Þò Åðßêáéñï ¢ñèñï

175

Ã. Êõñéüðïõëïò: Áõôüò ï ïðïßïò ðëçñþíåé èÝôåé ôïõò êáíüíåò: áðëÝò óêÝøåéò ãéá ôçí åöáñìïãÞ ôïõ “÷ñõóïý êáíüíá” óôçí åèíéêÞ ðïëéôéêÞ õãåßáò Áíáóêüðçóç

183

¢ííá ÐáëáìÞäç, ÊëõôáéìíÞóôñá Âïõäïýñç, Ìáñßá ÍôïõìðáíÜêç, ÓôõëéáíÞ Ðáðáäïðïýëïõ, Å. ÐñïêïðÜêçò: ÄéáãíùóôéêÞ ðñïóÝããéóç êáé áíôéìåôþðéóç áíáöõëáêôéêþí áíôéäñÜóåùí Óýíôïìï Åñåõíçôéêü ¢ñèñï

190

Óïößá Ôóïýëïõ, Á. ×áôæçäÜêçò, ÅéñÞíç Îõëïýñç, Í. ÁíôùíÜêçò: Ïé äåßêôåò èíçóéìüôçôáò óå ìéá áãñïôéêÞ ðåñéï÷Þ ôçò ÊñÞôçò Ä. Ðåúïò, Í. ÁíôùíÜêçò: Åðáíáóõãêüëëçóç äáêôýëïõ óå ÊÝíôñï Õãåßáò áðü éáôñïýò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò ÃñÜììáôá óôïí Åêäüôç

196

Í. ÃéáôñïìáíùëÜêçò, Å. ÐáððÜ, ð. Ì. ÄáíäïõëÜêçò: ÁðïôåëÝóìáôá çìåñßäáò ãéá ôç öõìáôßùóç êáé áîéïëüãçóç ðñïãñÜììáôïò õãåéïíïìéêÞò åîÝôáóçò áëëïäáðþí

197

ÂÝñá ×áôæçóôåöáíßäç: Patch Adams: "¸íáò ãéáôñüò ìÜëáìá"

Ðáðáäéáìáíôïðïýëïõ 4, 115 28 ÁÈÇÍÁ

Áñéèìüò ¢äåéáò 451/91

ÊÙÄ. 3855

ÍÝá

ÐËÇÑÙÌÅÍÏ ÔÅËÏÓ Ôá÷. Ãñáöåßï Ê. Ä. Áèçíþí

ÐÑÙÔÏÂÁÈÌÉÁ ÖÑÏÍÔÉÄÁ ÕÃÅÉÁÓ – Primary Health Care

ÁíáöïñÜ Ðåñßðôùóçò 193

199

ÍÝá áðü ôçí Êýðñï

201

ÅôÞóéï ÓõíÝäñéï ÅõñùðáúêÞò Åôáéñåßáò ãéá ôá ÍïóÞìáôá ôïõ Áíáðíåõóôéêïý

202

Çìåñßäá ÅðéóôçìïíéêÞò Åôáéñåßáò Öïéôçôþí ÉáôñéêÞò ÅëëÜäïò/ÐáñÜñôçìá Éùáííßíùí

204

Ïäçãßåò ãéá ôïõò Óõããñáöåßò

ISSN 1105-7432

Cited in Index Copernicus Recognised by the Greek Ministry of Health and Welfare

ðñùôïâÜèìéá

öñïíôßäá õãåßáò

Primary Health Care

ÅÊÄÏÔÇÓ:

ÌðïäïóÜêçò-Ðñüäñïìïò Ìåñêïýñçò Ì. ×ïõñìïýæç 28 Ê. Ôïýìðá 544 53 Èåóóáëïíßêç Ôçë. (2310) 910342

Äéïéêçôéêü Óõìâïýëéï ôçò ÅëëçíéêÞò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò Ðñüåäñïò ÌðïäïóÜêçò-Ðñüäñïìïò Ìåñêïýñçò Áíôéðñüåäñïò Á ×ñÞóôïò ËéoíÞò Áíôéðñüåäñïò Â Áíôþíçò Êáñüôóçò Ãåíéêüò ÃñáììáôÝáò-Ôáìßáò ÁèáíÜóéïò Óõìåùíßäçò Åéäéêüò ÃñáììáôÝáò ÓôÝëëá ÁñãõñéÜäïõ ÌÝëç ÁíÜñãõñïò Ìáñéüëçò Áíôþíçò Ìðáôßêáò Executive Board of the Greek Association of General Practitioners President Bodosakis-Prodromos Merkouris Vice-President A Christos Lionis Vice-President B Antonis Karotsis General Secretary Treasurer Athanasios Symeonidis Special Secretary Stella Argiriadou Members Anargiros Mariolis Antonis Batikas Ãñáììáôåßá Óýíôáîçò: Áíáóôáóßá Ñùìáíßäïõ Ôçë.: (2810) 394615, (28310) 25833 e-mail: tasrom@yahoo.co.uk Åêôýðùóç: ÔÅ×ÍÏÃÑÁÌÌÁ Ì. ÁõãÝñç 12, 153 43 Áã. ÐáñáóêåõÞ Ôçë.: 210.60.00.643, Fax: 210.6002295 E-mail: techn@hol.gr

ISSN 1105-7432

ÄéåõèõíôÞò Óýíôáîçò

Editor-in-Chief

×ñÞóôïò ËéïíÞò, AíáðëçñùôÞò ÊáèçãçôÞò ÔìÞìá ÉáôñéêÞò, ÐáíåðéóôÞìéï ÊñÞôçò Ô.È. 2208, ÇñÜêëåéï Ôçë. (2810) 394621, Fax. (2810) 394606 E-mail: lionis@galinos.med.uoc.gr

Christos Lionis, Ássociate Professor Faculty of Medicine, University of Crete P.O. Box 2208, Heraklio Tel.: +30 2810 394621, Fax: +30 2810 394606 E-mail: lionis@galinos.med.uoc.gr

ÁíáðëçñùôÝò Ä/íôÝò Óýíôáîçò

Associate Editors

Íßêïò ÁíôùíÜêçò (ÇñÜêëåéï) ÅëåõèÝñéïò Èçñáßïò (ÁèÞíá)

Nick Antonakis (Heraklio) Åleftherios Thireos (Athens)

Åðßêïõñïé Ä/íôÝò Óýíôáîçò

Assistant Editors

ÈùìÜò Áããåëüðïõëïò (Èåóóáëïíßêç) Ðáýëïò ÈåïäùñÜêçò (ÉùÜííéíá) Êïñíçëßá ÌáêñÞ (ÇñÜêëåéï) ÁíÜñãõñoò Ìáñéüëçò (ÁèÞíá)

Thomas Aggelopoulos (Thessaloniki) Pavlos Theodorakis (Ioannina) Kornilia Makri (Heraklio) Anargiros Mariolis (Athens)

ÌÝëç ÓõíôáêôéêÞò ÅðéôñïðÞò

Members of Editorial Board

ÓôÝëéïò ÅõáããÝëïõ (ÁèÞíá) ÃéÜííçò ÌïíÝäáò (KÝñêõñá) Íßêïò ÐáðáíéêïëÜïõ (ÊáñðåíÞóé) ÐçãÞ ÐåñäéêÜêç (´Áóôñïò) ÁèçíÜ Ôáôóéþíç (ÉùÜííéíá) ×ñýóá ×áôæüãëïõ (ËÜñéóá) Áíáóôáóßá ×ñéóôïöÝëç (Áëßáñôïò) ¸öç Öñáãêïýëç (ËÞìíïò)

Stelios Evagelou (Athens) Ioannis Monedas (Corfu) Nikos Papanikolau (Êarpenisi) Pigi Perdikaki (Astros) Atina Tatsioni (Ioannina) Chrysa Chatzoglou (Larissa) Anastasia Christofeli (Aliartos) Efi Fragouli (Limnos)

ÁíôáðïêñéôÝò Óýíôáîçò

Corresponding Editors

¸ëåíá ÅõáããåëÜêç (Êýðñïò) Èåïäþñá Æá÷áñéÜäïõ (Êýðñïò) Llukan Rrumbullaku (Áëâáíßá)

Elena Evaggelaki (Cyprus) Theodora Zaxariadou (Cyprus) Llukan Rrumbullaku (Álbania)

ÓõìâïõëåõôéêÞ ÅðéôñïðÞ

Advisory Board

Ð. ÂÜñäáò, ÊáèçãçôÞò Êáñäéïëïãßáò Ðáí/ìßïõ ÊñÞôçò Ì. Ãåßôïíá, Åðéê. ÊáèçãÞôñéá Äéïßêçóçò Õðçñ. Õãåßáò Ðáí/ìßïõ Èåóóáëßáò Å. Ãåëáóôïðïýëïõ, Åðßê. ÊáèçãçôÞò ÕãéåéíÞò Ðáí/ìßïõ Ðáôñþí Ä. ÃëÜñïò, ÊáèçãçôÞò ÉáôñéêÞò ÖõóéêÞò Ðáí/ìßïõ Éùáííßíùí Á. ÊáöÜôïò, ÊáèçãçôÞò ÐñïëçðôéêÞò ÉáôñéêÞò & ÄéáôñïöÞò Ðáí/ìßïõ ÊñÞôçò É. Êõñéüðïõëïò, ÊáèçãçôÞò Ïéêïíïìéêþí ôçò Õãåßáò ÅèíéêÞò Ó÷. Äçìüóéáò Õãåßáò Ä. Êùíóôáíôéíßäçò, Åðéê. ÊáèçãçôÞò ÕãéåéíÞò, ÐáíåðéóôÞìéï ÈñÜêçò Â. ÌáõñÝáò, ÊáèçãçôÞò Øõ÷éáôñéêÞò Ðáí/ìßïõ Éùáííßíùí M. ÓãÜíôæïò, ËÝêôïñáò Áíáôïìßáò Ðáí/ìßïõ Èåóóáëßáò K. Óéáìüðïõëïò, ÊáèçãçôÞò Íåöñïëïãßáò Ðáí/ìßïõ Éùáííßíùí Í. ÓéáöÜêáò, ÊáèçãçôÞò Ðíåõìïíïëïãßáò Ðáí/ìßïõ ÊñÞôçò K. Óïõëéþôçò ÄéäÜêôùñ Ïéêïíïìéêþí êáé ÐïëéôéêÞò Õãåßáò Ë. ÓðÜñïò, Ïìüôéìïò ÊáèçãçôÞò ÊïéíùíéêÞò ÉáôñéêÞò Ðáí/ìßïõ Áèçíþí Á. ÖéëáëÞèçò, Áíáðë. ÊáèçãçôÞò ÊïéíùíéêÞò ÉáôñéêÞò Ðáí/ìßïõ ÊñÞôçò Ã. ×ñéóôïäïýëïõ, ÊáèçãçôÞò Øõ÷éáôñéêÞò Ðáí/ìßïõ Áèçíþí

P. Vardas, Professor of Cardiology, University of Crete M. Geitona, Assistant Professor, University of Thessalia E. Gelastopoulou, Assistant Professor of Hygiene, University of Patras D. Glaros, Professor of Medical Physics, University of Ioannina A. Kafatos, Professor of Health Prevention and Nutrition, University of Crete D. Konstantinides, Assistant Professor of Hygiene, University of Thrace J. Kyriopoulos, Professor of Health Economics, National School of Public Health V. Mavreas, Professor of Phychiatry, University of Ioannina M. Sgantzos, Lector of Anatomy in University of Thessalia K. Siamopoulos, Professor of Nephrology, University of Ioannina N. Siafakas, Professor of Lung and Thorax, University of Crete K. Souliotis, PhD, Health Policy and Economics L. Sparos, Åmeritus Professor of Social Medicine, University of Athens A. Philalithis, Associate Professor of Social Medicine, University of Crete G. Christodoulou, Professor of Phychiatry, University of Athens

ÁÍÁÓÊÏÐÇÓÇ REVIEW

ðñùôïâÜèìéá

öñïíôßäá õãåßáò

ÐÅÑÉÅ×ÏÌÅÍÁ ¢ñèñï Óýíôáîçò ×. ËéïíÞò: Ç áíáæÞôçóç ôçò äéáãíùóôéêÞò ðéèáíüôçôáò, ðñïôåñáéüôçôá ãéá ôçí Ýñåõíá óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ óôç ÷þñá ìáò ............................................................................................................................... 158 ÅñåõíçôéêÜ ¢ñèñá Ì. Èåïäþñïõ , Ïëõìðßá Êùíóôáíôáêïðïýëïõ: Áîéïëüãçóç ôçò ëåéôïõñãßáò ôùí áðïãåõìáôéíþí åîùôåñéêþí éáôñåßùí óå ðÝíôå íïóïêïìåßá ôçò ÁôôéêÞò ...................................................................................................... 160 ÄÞìçôñá ÂÞíç, ×. Æáâüò, Ì. ÂåíéæÝëïò: ÓôÜäéï áíÜðôõîçò êáé äåßêôçò ìÜæáò óþìáôïò ðáéäéþí ðñïåöçâéêÞò çëéêßáò ìéáò áãñïôéêÞò ðåñéï÷Þò ..................................................................................................................................................... 169 Åðßêáéñï ¢ñèñï Ã. Êõñéüðïõëïò: Áõôüò ï ïðïßïò ðëçñþíåé èÝôåé ôïõò êáíüíåò: áðëÝò óêÝøåéò ãéá ôçí åöáñìïãÞ ôïõ “÷ñõóïý êáíüíá” óôçí åèíéêÞ ðïëéôéêÞ õãåßáò ................................................................................... 175 ÁíáóêïðÞóåéò ¢ííá ÐáëáìÞäç, ÊëõôáéìíÞóôñá Âïõäïýñç, Ìáñßá ÍôïõìðáíÜêç, ÓôõëéáíÞ Ðáðáäïðïýëïõ, Å. ÐñïêïðÜêçò: ÄéáãíùóôéêÞ ðñïóÝããéóç êáé áíôéìåôþðéóç áíáöõëáêôéêþí áíôéäñÜóåùí .......................................................................... 183 Óýíôïìï Åñåõíçôéêü ¢ñèñï Óïößá Ôóïýëïõ, Á. ×áôæçäÜêçò, ÅéñÞíç Îõëïýñç, Í. ÁíôùíÜêçò: Ïé äåßêôåò èíçóéìüôçôáò óå ìéá áãñïôéêÞ ðåñéï÷Þ ôçò ÊñÞôçò ................................................................................................................................... 190 ÁíáöïñÜ Ðåñßðôùóçò Ä. Ðåúïò, Í. ÁíôùíÜêçò: Åðáíáóõãêüëëçóç äáêôýëïõ óå ÊÝíôñï Õãåßáò áðü éáôñïýò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò ........................................... 193 ÃñÜììáôá óôïí Åêäüôç Í. ÃéáôñïìáíùëÜêçò, Å. ÐáððÜ, ð. Ì. ÄáíäïõëÜêçò: ÁðïôåëÝóìáôá çìåñßäáò ãéá ôç öõìáôßùóç êáé áîéïëüãçóç ðñïãñÜììáôïò õãåéïíïìéêÞò åîÝôáóçò áëëïäáðþí ............................................................................................................................ 196 ÂÝñá ×áôæçóôåöáíßäïõ: Patch Adams: “¸íáò ãéáôñüò ìÜëáìá” ...................................................................................................................................... 197 ÍÝá ÍÝá áðü ôçí Êýðñï ....................................................................................................................................................................................................................................... 199 ÅôÞóéï ÓõíÝäñéï ôçò ÅõñùðáúêÞò Åôáéñåßáò ãéá ôá ÍïóÞìáôá ôïõ Áíáðíåõóôéêü ............................................................................................ 201 Çìåñßäá ôçò ÅðéóôçìïíéêÞò Åôáéñåßáò Öïéôçôþí ÉáôñéêÞò ÅëëÜäïò/ÐáñÜñôçìá Éùáííßíùí ....................................................................... 202 Ïäçãßåò ãéá ôïõò Óõããñáöåßò ........................................................................................................................................................................................................ 204

CONTENTS Editorial C. Lionis: Measuring the diagnostic probability in General Practice: a research priority in Greece ...................................................... 158 Original Papers M. Theodorou, Olympia Konstantakopoulou: Assessment of Afternoon Outpatient Clinics performance in five Regional Hospitals of Attica ..................................................................................................................................................................................................... 160 Dimitra Vini, C. Zavos, M. Venizelos: Developmental stage and body mass index in preadolescent children at a rural area ..... 169 Specific Contribution J. Kyriopoulos: He who pays makes the rules: thoughts on the "golden rule" in national health policy ............................................... 175 Review Anna Palamidi, Klitemnistra Voudouri, Maria Ntoumpanaki, Styliani Papadopoulou, E. Prokopakis: The diagnostic approach and treatment of allergic reactions ........................................................................................................................................... 183 Short Report Sofia Tsoulou, A. Chatzidakis, Irene Xylouri, N. Antonakis: Mortality rates in a rural area of Crete ..................................................... 190 Case Report D. Peios, N. Antonakis: Digital r6econstruction in a Primary Care Center from General Practitioners ................................................ 193 Letters to the Editor N. Giatromanolakis, E. Pappa, f M. Dandoulakis: The results from a Meeting on tuberculosis and the evaluation of a foreigners' health examination program ..................................................................................................................................... 196 Vera Chatzistefanidou: Patch Adams: "a good guy doctor" ................................................................................................................................................ 197 News News from Cyprus .......................................................................................................................................................................................................................................... 199 Annual Congress of the European Respiratory Society ........................................................................................................................................................ 201 Meeting of the National Medical Students Society/Branch of Ioannina ...................................................................................................................... 202 Instructions for the Authors ........................................................................................................................................................................................................... 204

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

×ñ. ËéïíÞò

ÁÑÈÑÏ ÓÕÍÔÁÎÇÓ EDITORIAL ARTICLE Primary Heatlh Care, Volume 16, Number 4, 158-159, 2004 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 158-159, 2004

Ç áíáæÞôçóç ôçò äéáãíùóôéêÞò ðéèáíüôçôáò, ðñïôåñáéüôçôá ãéá ôçí Ýñåõíá óôç ÃåíéêÞ IáôñéêÞ óôç ÷þñá ìáò Ç óõæÞôçóç ãéá Ýñåõíá óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ óõíå÷ßæåé íá áðïôåëåß ðñïóöéëÝò èÝìá óôç äéåèíÞ âéâëéïãñáößá êáé Üñèñá ðïõ Ý÷ïõí äçìïóéåõèåß ðñüóöáôá óôï Family Practice áíáöÝñïíôáé óôéò áíÜãêåò ðåñáéôÝñù õðïóôÞñéîçò ôçò êáé ôùí ðåñéïñéóìþí ðïõ áõôÞ áíôéìåôùðßæåé óå ïñéóìÝíåò ÷þñåò ôçò Åõñþðçò1-3. ÁñêåôÞ óõæÞôçóç üìùò ãßíåôáé ãéá ôç èåìáôïëïãßá êáé ôï ðåñéå÷üìåíï ôçò Ýñåõíáò óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ. Ç óôñïöÞ óå èÝìáôá êëéíéêïý åíäéáöÝñïíôïò êáé ìå åðéêÝíôñùóç óôï éáôñåßï ôïõ ãåíéêïý éáôñïý Ý÷åé åîåôáóèåß êáé óõìðåñéëçöèåß áíÜìåóá óôéò ïäçãßåò êáé ôéò ðñïôåñáéüôçôåò ðïõ åîÝôáóå ìéá óõíÜíôçóç åìðåßñùí ðñïóþðùí óôï Kingston ôïõ ÊáíáäÜ ôï ÖåâñïõÜñéï ôïõ 20034. ¹äç óôï ÷þñï ôçò Ðáãêüóìéáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò (WONCA World) äñáóôçñéïðïéåßôáé ìéá ïìïóðïíäßá ìå ôï üíïìá International Federation of Primary Care Research Networks5 ðïõ ðñïóêáëåß åñåõíçôÝò êáé Éíóôéôïýôá íá åñãáóèïýí êïíôÜ ôçò. Ç ìÝôñçóç ôùí äéáãíùóôéêþí ðéèáíïôÞôùí óôç ãåíéêÞ éáôñéêÞ äåí Ý÷åé åõñýôåñá óõæçôçèåß óôç ÷þñá ìáò êáé èá ìðïñïýóå íá óõìðåñéëçöèåß óôçí agenda ôçò Ýñåõíáò óôç ÷þñá ìáò êáé íá áðïôåëÝóåé õøçëÞ ðñïôåñáéüôçôá ôçò ôá åðüìåíá ÷ñüíéá. Ç ìÝôñçóç åðßóçò áõôïý ðïõ ïíïìÜæåôáé ðéèáíüôçôá ôïõ íïóÞìáôïò ðñï ôçò äïêéìáóßáò (pre-test probability)6 ðïõ áíôéóôïé÷åß óôïí åðéðïëáóìü åíüò óçìåßïõ Þ ìéáò íüóïõ óôï ãåíéêü ðëçèõóìü êáé ôçò ðéèáíüôçôáò ìåôÜ ôç äïêéìáóßá (post-test probability), Ý÷ïõí éäéáßôåñç óçìáóßá óôç ëÞøç ôçò áðüöáóçò óôç ãåíéêÞ éáôñéêÞ êáé óôï éáôñåßï ôïõ ãåíéêïý éáôñïý, äßðëá óôïí áóèåíÞ. Ðßíáêåò ðïõ ìå ôç ìïñöÞ íïìïãñáììÜôùí åêôéìïýí ôçí ðéèáíüôçôá ðñï êáé ìåôÜ 158

ôçò äïêéìáóßáò ìáæß ìå ôïõò ëüãïõò ðéèáíïöÜíåéáò (positive/negative likelihood radio) äçìïóéåýïíôáé óå âéâëßá ìå áíáöïñÜ óôçí evidence– based éáôñéêÞ6,7. Ï ëüãïò èåôéêÞò Þ áñíçôéêÞò ðéèáíïöÜíåéáò áðïôåëïýí åêöñÜóåéò ôïõ âáèìïý âåâáéüôçôáò ôçò ðáñïõóßáò åíüò èåôéêïý Þ áñíçôéêïý áðïôåëÝóìáôïò ìéáò äïêéìáóßáò, üôáí õðÜñ÷åé ôï íüóçìá ùò ðñïò (óå óýãêñéóç ìå) üôáí áõôü áðïõóéÜæåé. Ï üñïò äïêéìáóßá ÷ñçóéìïðïéåßôáé óôç ãåíéêÞ éáôñéêÞ ìå ôï åõñýôåñï ðåñéå÷üìåíï ôçò êáé ðåñéëáìâÜíåé ìÝóá Þ ôñüðïõò åðéóÞìáíóçò óõìðôùìÜôùí Þ Üëëçò ðëçñïöïñßáò ìÝóù ôçò óõíÝíôåõîçò ìå ôïí áóèåíÞ, åíôïðéóìïý óçìåßùí ìÝóù ôçò êëéíéêÞò åîÝôáóçò ôïõ áóèåíÞ êáé áõôÝò ðïõ ï éáôñüò ðáñáããÝëëåé óôï åñãáóôÞñéï. Ïé ðßíáêåò áõôïß áðïõóéÜæïõí áðü ôçí ÅëëÜäá êáé áðáéôïýí áîéüðéóôç óõëëïãÞ äåäïìÝíùí óôï éáôñåßï ôïõ éáôñïý ãåíéêÞò éáôñéêÞò êáé éäéáßôåñá áñ÷åßùí íïóçñüôçôáò. Ç äéáãíùóôéêÞ óêÝøç óôç ãåíéêÞ éáôñéêÞ êáé óõíåðþò ç Ýñåõíá èá ìðïñïýóå íá ðñï÷ùñÞóåé áêüìá ðåñéóóüôåñï ðñïóäéïñßæïíôáò ôçí ðéèáíüôçôá ðñï ôçò äïêéìáóßáò óôïí ðëçèõóìü ðïõ åðéóêÝðôåôáé ôï ÊÝíôñï Õãåßáò Þ ôï éáôñåßï ôïõ éáôñïý ãåíéêÞò éáôñéêÞò êáé ó’ áõôü ìðïñïýí íá óõìâÜëëïõí ìåëÝôåò åðéðïëáóìïý ðïõ Ý÷ïõí áñ÷ßóåé íá äéåîÜãïíôáé óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò óôç ÷þñá ìáò. Ôï Ðåñéïäéêü “ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò” èá ÷áéñüôáí íá äçìïóéåýóåé ôÝôïéá Üñèñá. Ìå áõôüí ôïí ôñüðï ç ãåíéêÞ éáôñéêÞ áíáìÝíåôáé íá êáôáêôÞóåé ôç äéêÞ ôçò ìåèïäïëïãßá óôç äéÜãíùóç êáé óôç èåñáðåßá ôïõ áóèåíïýò óôç ÷þñá ìáò êáé íá éêáíïðïéÞóåß âáóéêÜ óçìåßá ôïõ ïñéóìïý êáé ôùí âáóéêþí éêáíïôÞôùí ôùí ãåíéêþí éáôñþí ðïõ Ý÷ïõí ðñüóöáôá äçìïóéåõèåß (“The characteristics of the discipline of

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

×ñ. ËéïíÞò

general practice/family medicine are that it has a specific decision making process determined by the prevalence and incidence of illness in the community”)8. ×ñÞóôïò ËéïíÞò, ÁíáðëçñùôÞò ÊáèçãçôÞò ÄéåõèõíôÞò Óýíôáîçò

Âéâëéïãñáößá 1. Jones R. Academic family practice. Fam Pract, 20:359, 2003. 2. Lionis C, Carelli F, Soler JK. Developing academic careers Family medicine within the Mediterranean setting. Fam Pract, 21: 477-478, 2004. 3. Lionis C, HEJH Stoffers, Hummers-Pradier E, Griffiths F, Rotar-Pavlic D, Rethans JJ. Setting priorities and identifying barriers for general

practice research in Europe. Results from an EGPRW meeting. Fam Pract, 21:587-593, 2004. Van Weel C, Rosser W. Improving health globally: the necessity of family medicine research - a critical review of its implications and recommendations to build its capacity. Ann Fam Med, 2:52-54, 2004. International Federation of Primary Care Research Networks. http://communities.msn.com/ IFPCRN ÓðÜñïò Ë. ÄéáãíùóôéêÞ ðïéüôçôá ôùí êëéíéêþí êáé ðáñáêëéíéêþí äåäïìÝíùí. Óôï: Èåùñßá ôçò ëÞøçò ôùí êëéíéêþí áðïöÜóåùí. Åêäüóåéò ÂÞôá, ÁèÞíá 1999, óåë. 83-94. Sachett D, Straus S, Richardson WS, Rosenburg W, Haynes RB. Evidence-based Medicine: How to Practice and Teach EBM. Churchill Livingstone, London 2000 WONCA Europe. The European Definition of General Practice/Family Medicine. WONCA Europe 2002.

159

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

M. Èåïäþñïõ êáé Ï. Êùíóôáíôáêïðïýëïõ

ÅÑÅÕÍÇÔÉÊÏ ÁÑÈÑÏ ÏRIGINAL PAPER Primary Heatlh Care, Volume 16, Number 4, 160-168, 2004 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 160-168, 2004

Áîéïëüãçóç ôçò ëåéôïõñãßáò ôùí áðïãåõìáôéíþí åîùôåñéêþí éáôñåßùí óå ðÝíôå íïóïêïìåßá ôçò ÁôôéêÞò Ì. Èåïäþñïõ1 , Ïëõìðßá Êùíóôáíôáêïðïýëïõ2

Ðåñßëçøç Óêïðüò ôçò åñãáóßáò åßíáé ç áîéïëüãçóç ôçò ëåéôïõñãßáò ôùí Áðïãåõìáôéíþí Åîùôåñéêþí Éáôñåßùí (Á.Å.É.) óôá äçìüóéá íïóïêïìåßá. Åðéêåíôñþíåôáé êõñßùò óôç äéåñåýíçóç ôïõ âáèìïý ôÞñçóçò ôùí ó÷åôéêþí äéáôÜîåùí ôïõ íüìïõ, óôçí áîéïëüãçóç ôùí ðáñáìÝôñùí ëåéôïõñãßáò ôïõ êáéíïýñãéïõ áõôïý ìÝôñïõ êáé óôçí áðïôýðùóç ôùí áðïôåëåóìÜôùí êáé óõíåðåéþí ðïõ åß÷å êáôÜ ôïí ðñþôï ÷ñüíï ëåéôïõñãßáò ôïõ. Óôïé÷åßá êáé õëéêü áíôëÞèçêáí áðü ôï Õðïõñãåßï Õãåßáò êáé ÊïéíùíéêÞò Áëëçëåããýçò, áðü ðÝíôå åðéëåãìÝíá ìåãÜëá íïóïêïìåßá ôçò ÁôôéêÞò, åíþ áîéïðïéÞèçêáí ðïéïôéêÜ óôïé÷åßá üðùò êñéôéêÜ ó÷üëéá, ðáñáôçñÞóåéò êáé åðéóçìÜíóåéò, ðïõ ðÜñèçêáí ìÝóù åñùôçìáôïëïãßïõ-óõíÝíôåõîçò áðü óôåëÝ÷ç ôùí íïóïêïìåßùí áõôþí. Ôá êýñéá óõìðåñÜóìáôá ôçò ìåëÝôçò åßíáé ôá åîÞò: · Ç áðïõóßá åíéáßïõ êáé áðïôåëåóìáôéêïý ìç÷áíéóìïý ðáñáêïëïýèçóçò, åëÝã÷ïõ êáé áîéïëüãçóçò ôçò ëåéôïõñãßáò ôùí Á.Å.É. · Ç óõììåôï÷Þ ôùí ãéáôñþí ôïõ ÅÓÕ êáé ðáíåðéóôçìéáêþí êñßíåôáé éêáíïðïéçôéêÞ óôá ðÝíôå õðü ìåëÝôç íïóïêïìåßá, óå áíôßèåóç ìå ìéêñÞ óõììåôï÷Þ ðïõ êáôáãñÜöåôáé óå ðáíåëëáäéêü åðßðåäï. · Ç æÞôçóç êáôåõèýíåôáé êõñßùò óå ó÷åôéêÜ ëßãåò êáé óõãêåêñéìÝíåò åéäéêüôçôåò, êáé óõíäÝåôáé èåôéêÜ êõñßùò ìå ôï êýñïò êáé ôï üíïìá ôïõ ãéáôñïý êáé äåõôåñåõüíôùò ìå ôçí åîåéäßêåõóç ôïõ íïóïêïìåßïõ êáé ôç äéÜèåóç óýã÷ñïíïõ éáôñéêïý åîïðëéóìïý. Ç æÞôçóç áõôÞ áöïñÜ êõñßùò áðëÝò åðéóêÝøåéò, ó÷åôéêÜ ðåñéïñéóìÝíåò äéáãíùóôéêÝò ðñÜîåéò êáé ó÷åäüí êáèüëïõ ÷åéñïõñãéêÝò åðåìâÜóåéò. · Ôá ðñþôá áðïôåëÝóìáôá êñßíïíôáé èåôéêÜ, áöïý êáôáãñÜöåôáé ìåßùóç óôéò ëßóôåò áíáìïíÞò, åíþ åêöñÜæåôáé õøçëüò âáèìüò éêáíïðïßçóçò åê ìÝñïõò ôùí áóèåíþí.

1 ÌÝëïò ÓÅÐ ôïõ Åëëçíéêïý Áíïéêôïý Ðáíåðéóôçìßïõ, 2Áðüöïéôïò ôçò ÅÓÄÄ, õðÜëëçëïò ôïõ ÕÕÐ

160

ÅéóáãùãÞ Ôá Á.Å.É. ðñïâëÝðïíôáé áðü ôï íüìï 2889/2001 êáé îåêßíçóáí íá ëåéôïõñãïýí ôïí ÉáíïõÜñéï ôïõ 2002 óå áñêåôÜ íïóïêïìåßá ôïõ ÅÓÕ. ÌÝ÷ñé ôï ôÝëïò ôïõ éäßïõ Ýôïõò ëåéôïýñãçóáí óôáäéáêÜ óôá 85 áðü ôá 133 äçìüóéá íïóïêïìåßá ôçò ÷þñáò. Ïé âáóéêÝò óõíéóôþóåò ôïõ íÝïõ áõôïý ìÝôñïõ, üðùò ðñïâëÝðïíôáé áðü ôï ó÷åôéêü èåóìéêü ðëáßóéï åßíáé åðéãñáììáôéêÜ ïé åîÞò: (á) ç óõììåôï÷Þ ôùí ãéáôñþí áëëÜ êáé ôïõ íïóçëåõôéêïý êáé äéïéêçôéêïý ðñïóùðéêïý óôá Á.Å.É. åßíáé ðñïáéñåôéêÞ, (â) óôá áðïãåõìáôéíÜ éáôñåßá äåí ãßíïíôáé ìüíï áðëÝò éáôñéêÝò åðéóêÝøåéò áëëÜ êáé äéáãíùóôéêÝò êáé èåñáðåõôéêÝò ðñÜîåéò, (ã) ôï êüóôïò ôùí ðñþôùí áíáëáìâÜíåé ï ßäéïò ï áóèåíÞò, åíþ ïé äéáãíùóôéêÝò åîåôÜóåéò êáé ÷åéñïõñãéêÝò åðåìâÜóåéò êáëýðôïíôáé áðü ôá áóöáëéóôéêÜ ôáìåßá, (ä) ïé ðñïêáèïñéóìÝíåò áìïéâÝò ôùí åðéóêÝøåùí êáé åîåôÜóåùí êáôáôßèåíôáé óå åéäéêü ëïãáñéáËÝîåéò êëåéäéÜ: áðïãåõìáôéíÜ åîùôåñéêÜ éáôñåßá, Íïóïêïìåßá, éêáíïðïßçóç, áóèåíåßò ÕðïâëÞèçêå: 11 Ìáñôßïõ 2004 ÅðáíõðïâëÞèçêå: 20 Óåðôåìâñßïõ 2004 ¸ãéíå äåêôÞ ãéá äçìïóßåõóç: 5 Ïêôùâñßïõ 2004 Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: Ì. Èåïäþñïõ, Ã. ÐáðáíäñÝïõ 47, ÆùãñÜöïõ, 157 73, ôçë.: (210)7483462, e-mail: mtheod@nurs.uoa.gr

M. Èåïäþñïõ êáé Ï. Êùíóôáíôáêïðïýëïõ

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

íôáò ü÷é ìüíï ôçí ðáñáãùãéêüôçôá áëëÜ êáé ôçí áíôáãùíéóôéêüôçôÜ ôïõò ðñïò ôïí éäéùôéêü ôïìÝá. Summary Áim: To assess the performance of the Afternoon Outpatient Clinics (AOCs) in Óå áõôïýò ôïõò ñçôÜ ðñïâëåðüNHS hospitals and specifically to evaluate the degree of hospital compliance to ìåíïõò óôü÷ïõò èá ìðïñïýóå êÜðïéïò the relevant AOCs legislation as well as the operating results and effects of the íá ðñïóèÝóåé áêüìç: scheme after the first year of operation. Material and Methods: Data was · Ôç ìåßùóç ôçò ëßóôá áíáìïíÞò óôá derived from the Ministry of Health and five Regional Hospitals of Attica. AddiðñùéíÜ ôáêôéêÜ åîùôåñéêÜ éáôñåßá tionally, interviews were conducted with the AOCs supervising directors to collect their views and valued judgments regarding the operation of the new (Ô.Å.É.), éäéáßôåñá ãéá åîåéäéêåõìÝmeasure. Results: The main findings of the study are the following: íåò äéáãíùóôéêÝò åîåôÜóåéò êáé · The absence of a common for all hospitals mechanism for the monitoring, èåñáðåõôéêÝò ðñÜîåéò. control and evaluation of the ROCs operation. · Ôçí áýîçóç ôçò äéáèåóéìüôçôáò · The participation of NHS and University doctors in AOCs operation is satisôùí íïóïêïìåéáêþí õðçñåóéþí êáé factory in the five hospitals of the study as compared with the low level of participation recorded in all hospitals at a national level. ôçò åëåõèåñßáò åðéëïãÞò ôùí áóèå· Demand of the AOCs services is primarily associated with certain medical íþí. specialties, the physicians' reputation and secondy with the availability of · Ôçí åðéóôñïöÞ ôùí áóèåíþí óôï new and emerging biomedical technologies (CT scans, MRI etc.). The providäçìüóéï óýóôçìá êáé êáô’ åðÝed health services include mainly outpatient physician visits, diagnostic tests êôáóç ôçí ðñïóÝëêõóç ìÝñïõò ôùí and few surgical procedures. · Among the preliminary findings following the first year of the AOCs operation, ïéêïíïìéêþí ðüñùí ðïõ ìÝ÷ñé ôüôå is the reduction of waiting lists for certain therapeutic services and diagnosêáôåõèýíïíôáí óôïí éäéùôéêü ôïtic tests and a higher level of patient satisfaction. ìÝá, óõíåéóöÝñïíôáò óôçí áýîçóç Key words: Afternoon outpatient clinics, Hospital efficiency, competition, paü÷é ìüíï ôï ôùí åéóïäçìÜôùí ôùí tient satisfaction. óõììåôå÷üíôùí ãéáôñþí áëëÜ êáé ôùí åóüäùí ôùí äçìüóéùí íïóïóìü êáé óôç óõíÝ÷åéá ôá Ýóïäá áõôÜ êáôáíÝìïêïìåßùí. íôáé óå ðïóïóôü 60% ãéá ôçí ðëçñùìÞ ôùí óõììåôå÷üíôùí ãéáôñþí, ôï äå õðüëïéðï 40% ãéá ôçí ðëçñùìÞ ôïõ ëïéðïý ðñïóùðéêïý ðïõ áðá- Õëéêü êáé ìÝèïäïò ó÷ïëåßôáé óôá Á.Å.É. êáé ãéá ôçí êÜëõøç ôùí ëåéôïõñãéêþí åîüäùí ôïõ íïóïêïìåßïõ. Õëéêü ôçò ìåëÝôçò áõôÞò áðïôÝëåóáí: 1 Ôï ó÷åôéêü èåóìéêü ðëáßóéï êáèïñßæåé áñêåôÜ ëåðôïìåñþò ôïí ôñüðï ëåéôïõñãßáò ôùí Á.Å.É. · ÐïóïôéêÜ óôïé÷åßá áíÜ íïóïêïìåßï ðïõ ôçìå óôü÷ï íá ìçí äéáôáñá÷èåß ç åýñõèìç ëåéôïõññïýíôáé áðü ôéò ãñáììáôåßåò ôùí Á.Å.É. êáé ãßá ôïõ íïóïêïìåßïõ êáôÜ ôï ðñùéíü ùñÜñéï êáé óôç óõíÝ÷åéá áðïóôÝëëïíôáé óôï ïéêåßï Ðåóôéò åöçìåñßåò. ÅðéðëÝïí ðñïâëÝðïíôáé óáöåßò ÓÕÐ êáé óôï Õðïõñãåßï, (áñéèìüò ñáíôåâïý êáé áõóôçñïß üñïé êáé ðñïûðïèÝóåéò óõììåôï÷Þò êáé åéóðñÜîåéò åâäïìáäéáßùò). ôùí ãéáôñþí ãéá íá áðïöåõ÷èïýí öáéíüìåíá · ÓõìðëçñùìáôéêÜ óôïé÷åßá áðü ôá óôáôéóôéóêüðéìçò ðáñáðïìðÞò áóèåíþí áðü ôï ðñùéíü êÜ äåëôßá êßíçóçò áíáöïñéêÜ ìå áñéèìü åðéäùñåÜí ùñÜñéï óôï áìåéâüìåíï áðïãåõìáôéíü. óêÝøåùí, Ýóïäá – Ýîïäá ôùí áðïãåõìáôéíþí Óýìöùíá ìå ôçí åéóçãçôéêÞ Ýêèåóç ôïõ íüéáôñåßùí, áñéèìü óõììåôå÷üíôùí ãéáôñþí ÅÓÕ ìïõ2, ôï ìÝôñï ôùí Á.Å.É. Ý÷åé ôïõò åîÞò óôü÷ïõò: êáé ðáíåðéóôçìéáêþí, íïóçëåõôéêïý, äéïéêç· ÐñïóöÝñåé ôç äõíáôüôçôá óôïõò áóèåíåßò íá ôéêïý êáé ðáñáúáôñéêïý ðñïóùðéêïý áðü Ý÷ïõí åýêïëç ðñüóâáóç óôï ãéáôñü ôçò åðéðÝíôå åðéëåãìÝíá íïóïêïìåßá ôïõ íïìïý ÁôëïãÞò ôïõò. ôéêÞò. Ôá íïóïêïìåßá áõôÜ åßíáé ôï ÊÁÔ, ôï · ÁõîÜíåé íüìéìá ôá åéóïäÞìáôá ôùí ãéáôñþí, ÁëåîÜíäñáò, ôï Ëáúêü, ôï Óùôçñßá êáé ôï ãéá ôïõò ïðïßïõò áðáãïñåýåôáé ðëÝïí ç ÜóêçÌåôáîÜ. óç éäéùôéêïý Ýñãïõ åêôüò íïóïêïìåßïõ. · ÊñéôéêÜ ó÷üëéá, áîéïëïãéêÝò ðáñáôçñÞóåéò, · Áîéïðïéåß ôïí õøçëïý êüóôïõò êáé ôå÷íïëïåðéóçìÜíóåéò ðñïâëçìÜôùí êáé âåëôéùôéêÝò ãßáò åîïðëéóìü ôùí íïóïêïìåßùí, âåëôéþíïðñïôÜóåéò, ðïõ ðñïÝêõøáí ìÝóá áðü ðñïóùAssessment of Afternoon Outpatient Clinics performance in five Regional Hospitals of Attica M. Theodorou, Olympia Konstantakopoulou

161

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

ðéêÝò óõíåíôåýîåéò ìå óôåëÝ÷ç ôùí ðÝíôå íïóïêïìåßùí, ôá ïðïßá åß÷áí Üìåóç åìðëïêÞ óôçí ïñãÜíùóç, ðáñáêïëïýèçóç êáé ëåéôïõñãßá ôùí áðïãåõìáôéíþí éáôñåßùí. ¼ëá ôá óôïé÷åßá áíáöÝñïíôáé óôïõò ðñþôïõò äþäåêá ìÞíåò ëåéôïõñãßáò ôùí Á.Å.É. Ç áîéïëüãçóç ôùí óôïé÷åßùí óå ðáíåëëáäéêü åðßðåäï êáé ç óýãêñéóÞ ôïõò ìå ôá áíôßóôïé÷á áðü ôá ðÝíôå åðéëåãìÝíá íïóïêïìåßá, áëëÜ êáé ïé åðéóçìÜíóåéò ôá ó÷üëéá êáé ïé ðñïôÜóåéò ðïõ Ýãéíáí, åðéôñÝðïõí ôçí åîáãùãÞ êÜðïéùí ðñþôùí óõìðåñáóìÜôùí ó÷åôéêÜ ìå ôï ìÝôñï ôùí Á.Å.É. Åßíáé ðñïöáíÝò üôé ôá ó÷üëéá, ïé ðáñáôçñÞóåéò êáé ôá óõìðåñÜóìáôá ðïõ áêïëïõèïýí äåí áðïôåëïýí ìéá åðéóôçìïíéêÜ ïëïêëçñùìÝíç êáé ðëÞñùò ôåêìçñéùìÝíç áîéïëüãçóç ôïõ ìÝôñïõ êáé õðü áõôÞ ôçí Ýííïéá ôï èÝìá äåí åîáíôëåßôáé. Áðïôåëïýí üìùò ìéá ðñþôç êáôáãñáöÞ êÜðïéùí åìðåéñéêþí äåäïìÝíùí ëåéôïõñãßáò ôùí Á.Å.É., ðïõ åðéôñÝðïõí åíäéáöÝñïíôá ó÷üëéá áëëÜ êáé êÜðïéá áäñÜ óõìðåñÜóìáôá.

ÁðïôåëÝóìáôá Ôá óõãêåíôñùôéêÜ óôïé÷åßá áðü ôïí ðñþôï ÷ñüíï ëåéôïõñãßáò ôùí Á.Å.É. áíáöÝñïíôáé óå 208.107 åðéóêÝøåéò êáé 14.486.314 åõñþ åéóðñÜîåéò, êáôáíåìçìÝíá êáôÜ Ðå.Ó.Õ.Ð. (Ðßíáêá É) Åßíáé ðñïöáíÝò üôé ôá óôïé÷åßá áõôÜ ðñïóöÝñïõí ìéá ðïëý áäñÞ êáé ãåíéêÞ åéêüíá, ÷ùñßò íá åðéôñÝðïõí ôçí åîáãùãÞ áóöáëþí óõìðåñáóìÜôùí, áöïý ëåßðïõí óçìáíôéêÝò ðëçñïöïñßåò ãéá ìéá óåéñÜ áðü ðáñáìÝôñïõò üðùò åßíáé ôï êüóôïò, ï áñéèìüò ôùí óõììåôå÷üíôùí ãéáôñþí êáôÜ åéäéêüôçôá êáé ôìÞìá, ç éêáíïðïßçóç ôùí áóèåíþí, ç éêáíïðïßçóç ôùí óõììåôå÷üíôùí ãéáôñþí áëëÜ êáé ôïõ íïóçëåõôéêïý êáé äéïéêçôéêïý ðñïóùðéêïý, ç ôÞñçóç Þ ü÷é ôùí ðñïâëåðüìåíùí áðü ôï íüìï äéáäéêáóéþí, ç éóüôçôá óôçí ðñüóâáóç, ôá ôõ÷üí ðñïâëÞìáôá ëåéôïõñãßáò ðïõ áíáêýðôïõí ê.ëð. Óå áíôßèåóç ìå ôçí Ýëëåéøç óôïé÷åßùí óå ðáíåëëáäéêü åðßðåäï êáé ôç óõíáêüëïõèç äõóêïëßá åîáãùãÞò óõìðåñáóìÜôùí, ç åéêüíá ðïõ äéáìïñöþíåôáé ìå âÜóç ôá óôïé÷åßá áðü ôá ðÝíôå åðéëåãìÝíá íïóïêïìåßá åßíáé ðïëý êáëýôåñç, áöïý “öùôßæïíôáé” áñêåôÝò áðü ôéò êñßóéìåò ðáñáìÝôñïõò ïñãÜíùóçò, ëåéôïõñãßáò êáé áðïôåëåóìÜôùí ôùí Á.Å.É. êáé ìÜëéóôá óå åðßðåäï íïóïêï162

M. Èåïäþñïõ êáé Ï. Êùíóôáíôáêïðïýëïõ Ðßíáêáò I. Áñéèìüò åðéóêÝøåùí óôá Á.Å.É. êáé åéóðñÜîåéò áíÜ Ðå.Ó.Õ.Ð. (2002) Ðå.Ó.Õ.Ð.

Áñéèìüò ÅðéóêÝøåùí

Á’ ÁôôéêÞò 58.705 Â’ ÁôôéêÞò 15.219 Ã’ ÁôôéêÞò 1.342 Á’ Êåíôñ. Ìáêåäïíßáò 11.246 Â’ Êåíôñ. Ìáêåäïíßáò 37.108 Áíáô. Ìáêåäïíßáò/ÈñÜêçò 9.814 Äõô. Ìáêåäïíßáò 2.009 Çðåßñïõ 16.097 Èåóóáëßáò 18.840 Éïíßùí ÍÞóùí Äõô. ÅëëÜäáò 15.023 Óôåñ. ÅëëÜäáò 3.128 ÐåëïðïííÞóïõ 3.189 Âïñ. Áéãáßïõ Á’ Íïô. Áéãáßïõ Â’ Íïô. Áéãáßïõ ÊñÞôçò 16.387 Óýíïëï 208.107

ÅéóðñÜîåéò óå Åõñþ 3.739.830,25 1.008.965,34 94.391,00 723.887,03 2.776.584,35 497.759,74 59.493,26 1.276.677,23 1.300.745,13 1.026.598,28 65.591,56 125.256,99 1.990.534 14.686.314,16

ÐçãÞ: Õðïõñãåßï Õãåßáò & Ðñüíïéáò

ìåßïõ. Ôá áðïôåëÝóìáôá áðü ôçí Ýñåõíá óôá ðÝíôå íïóïêïìåßá áíáöÝñïíôáé êõñßùò óå óôïé÷åßá ëåéôïõñãßáò, üðùò ç óõììåôï÷Þ ôùí ãéáôñþí êáé ôïõ ëïéðïý ðñïóùðéêïý, ï áñéèìüò ôùí åðéóêÝøåùí, ôá Ýóïäá – Ýîïäá ôùí íïóïêïìåßùí áðü ôç íÝá áõôÞ äñáóôçñéüôçôá êëð. Ôá óôïé÷åßá áõôÜ áðïôõðþíïíôáé óôïõò ðßíáêåò ÉÉ – VI ðïõ áêïëïõèïýí. Ï Ðßíáêáò II ðåñéëáìâÜíåé ëåðôïìÝñåéåò êáé óôïé÷åßá ëåéôïõñãßáò ôùí áðïãåõìáôéíþí éáôñåßùí óôá ðÝíôå õðü ìåëÝôç íïóïêïìåßá, äçëáäÞ ôéò çìÝñåò êáé þñåò ëåéôïõñãßáò, ôá ëåéôïõñãïýíôá åñãáóôÞñéá êáèþò êáé ôç óõììåôï÷Þ ôùí ðáíåðéóôçìéáêþí êáé ôùí ãéáôñþí ôïõ ÅÓÕ. Áðü ôá óôïé÷åßá áõôÜ ìðïñïýí íá åðéóçìáíèïýí ôá åîÞò: (á) Ôá Á.Å.É. ëåéôïõñãïýí ôéò ðåñéóóüôåñåò çìÝñåò ôçò âäïìÜäáò, ÷ùñßò ìå áõôü íá óçìáßíåé üôé óõììåôÝ÷ïõí êáèçìåñéíÜ üëåò ïé åéäéêüôçôåò êáé ïé ãéáôñïß. (â) Ç óõììåôï÷Þ ôùí ðáíåðéóôçìéáêþí ãéáôñþí óôá ðÝíôå áõôÜ íïóïêïìåßá áíÝñ÷åôáé óôï 23,8% êáé ôùí ãéáôñþí ôïõ ÅÓÕ óôï 48,9%, äçëáäÞ ðåñßðïõ ï Ýíáò óôïõò äýï. (ã) Ôá åñãáóôÞñéá ðïõ ëåéôïõñãïýí ôï áðüãåõìá åßíáé ðïëý ëßãá óå óýãêñéóç ìå êåßíá ðïõ ëåéôïõñãïýí ôï ðñùß, åíþ äåí ãßíïíôáé ÷åéñïõñãéêÝò åðåìâÜóåéò óå êáíÝíá áðü ôá ðÝíôå íïóïêïìåßá. Ç åðéôõ÷Þò ëåéôïõñãßá ôùí Á.Å.É. ðñïûðïèÝôåé ôçí åíåñãü óôÞñéîç êáé óõììåôï÷Þ ôùí ãéá-

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

M. Èåïäþñïõ êáé Ï. Êùíóôáíôáêïðïýëïõ Ðßíáêáò II. Óôïé÷åßá ëåéôïõñãßáò Á.Å.É. áíÜ íïóïêïìåßï Íïóïêïìåßï

ÇìÝñåò Ëåéôïõñãßáò

Óõììåôï÷Þ Ðáíåðéóôçìéáêþí

Óõììåôï÷Þ ãéáôñþí ÅÓÕ

Ëåéôïõñãïýíôá åñãáóôÞñéá

ÁëåîÜíäñá

ÊÜèå áðüãåõìá åêôüò çìåñþí åöçìåñßáò, áðü 15.00 – 20.30.

ÓõììåôÝ÷ïõí 55 áðü ôïõò óõíïëéêÜ 122 äéêáéïýìåíïõò Á.Å.É. (ðïóïóôü 45%).

Áêôéíïëïãéêü, ðõñçíéêÞò éáôñéêÞò, áíïóïëïãéêü êáé õðÝñç÷ïé êáñäéÜò.

Ëáúêü

ÊÜèå áðüãåõìá åêôüò çìåñþí åöçìåñßáò, áðü 15.00 – 20.45.

ÊÁÔ

Áðü ÄåõôÝñá ùò ÐÝìðôç, áðü ôéò 16.00 – 20.00.

Ó÷åôéêÜ ìéêñÞ, ìüëéò 8 óôïõò 40. Ïé ðåñéóóüôåñïé äÝ÷ïíôáé óôá éáôñåßá ôïõò åêôüò íïóïêïìåßïõ. Ó÷åôéêÜ ìéêñÞ. Ìüëéò 12 óôïõò 44. Ïé ðåñéóóüôåñïé äÝ÷ïíôáé óôá éáôñåßá ôïõò åêôüò íïóïêïìåßïõ. Ó÷åôéêÜ ìåãÜëç, êáé óõãêåêñéìÝíá ïé 4 óôïõò äÝêá.

Óùôçñßá

Áðïãåýìáôá Ôñßôçò, Ðïëý ìéêñÞ, ÔåôÜñôçò êáé ÐÝìðôçò ìüëéò äýï áðü 16.30 – 17.30. óôïõò äåêáðÝíôå.

ÌåôáîÜ

Áðü ÄåõôÝñá Ýùò ÐáñáóêåõÞ áðü 16.00 – 19.00.

Óôï íïóïêïìåßï äåí õðÜñ÷ïõí ðáíåðéóôçìéáêïß.

ÓõììåôÝ÷ïõí 31 Áêôéíïëïãéêü êáé áðü ôïõò óõíïëéêÜ ðõñçíéêÞò éáôñéêÞò. 100 äéêáéïýìåíïõò Á.Å.É. (ðïóïóôü 31%). ÓõììåôÝ÷ïõí 100 áðü ôïõò óõíïëéêÜ 146 äéêáéïýìåíïõò Á.Å.É. (ðïóïóôü 69%). ÓõììåôÝ÷ïõí 83 áðü ôïõò óõíïëéêÜ 170 äéêáéïýìåíïõò Á.Å.É. (ðïóïóôü 49%). ÓõììåôÝ÷ïõí ïé 34 áðü ôïõò óõíïëéêÜ 82 äéêáéïýìåíïõò Á.Å.É. (ðïóïóôü 42%).

Ïóôåïðüñùóçò, ìÝôñçóçò ïóôéêÞò ðõêíüôçôáò, ôñßðëåî êáé õðÝñç÷ïé. ÐõñçíéêÞò éáôñéêÞò.

Âéï÷çìéêü êáé ðõñçíéêÞò éáôñéêÞò.

ÐçãÞ: Ãñáììáôåßá Ô.Å.É. ôùí íïóïêïìåßùí

ôñþí. Áðü ôïí Ðßíáêá III öáßíåôáé üôé ç óõììåôï÷Þ ôùí ãéáôñþí âñßóêåôáé óôá ðÝíôå íïóïêïìåßá óå õøçëÜ ó÷åôéêÜ åðßðåäá, óå óýãêñéóç ðÜíôá ìå ôç óõììåôï÷Þ ðïõ êáôáãñÜöåôáé óå ðáíåëëáäéêü åðßðåäï. Áðü ôïõò äéêáéïýìåíïõò ãéáôñïýò ôïõ ÅÓÕ, óõììåôÝ÷åé ó÷åäüí Ýíáò óôïõò äýï, åíþ áðü ôïõò ðáíåðéóôçìéáêïýò ç ó÷Ýóç åßíáé Ýíáò ðñïò ôÝóóåñéò. ÁèñïéóôéêÜ êáé óå åðßðåäï íïóïêïìåßïõ ôç ìåãáëýôåñç óõììåôï÷Þ åìöáíßæåé ôï ÊÁÔ ìå 66,6% êáé ôç ìéêñüôåñç ôï Ëáúêü ìå 30%. Ôï ÊÁÔ åßíáé åðßóçò ðñþôï óå óõììåôï÷Þ ðáíåðéóôçìéáêþí ìå 40%, åíþ óôçí ôåëåõôáßá èÝóç âñßóêåôáé ôï Óùôçñßá ìå 13,3%.

Ãéá ôç ëåéôïõñãßá ôùí Á.Å.É., åêôüò áðü ôïõò ãéáôñïýò, áðáñáßôçôç åßíáé êáé ç óõììåôï÷Þ íïóçëåõôéêïý, ðáñáúáôñéêïý êáé äéïéêçôéêïý ðñïóùðéêïý, (Ðßíáêá IV). Åßíáé ðñïöáíÝò üôé ï áñéèìüò ôùí óõììåôå÷üíôùí êáèïñßæåôáé áðü ôéò êáèçìåñéíÝò ðñáãìáôéêÝò ëåéôïõñãéêÝò áíÜãêåò. ÂÝâáéá ôá óôïé÷åßá åßíáé åëëéðÞ, ãéá íá ìáò ïäçãÞóïõí óå áóöáëÞ óõìðåñÜóìáôá, ðñïóöÝñïõí üìùò ìéá ãåíéêÞ åéêüíá ãéá ôéò áíÜãêåò óå ðñïóùðéêü, ôï ïðïßï ùò ãíùóôü áìåßâåôáé ìå äÝêá åõñþ áíÜ þñá êáé áðïôåëåß óçìáíôéêü ðáñÜãïíôá êüóôïõò ôùí Á.Å.É. Óôçí ôåëåõôáßá óôÞëç ôïõ ó÷åôéêïý ðßíáêá ðáñïõóéÜæïíôáé ïé áíáëïãïýóåò åðéóêÝ-

Ðßíáêáò III. Ç óõììåôï÷Þ ôùí ãéáôñþí ôùí ðÝíôå íïóïêïìåßùí óôá Á.Å.É. Âáèìüò Ãéáôñïý ÌÝëç ÄÅÐ Ãéáôñïß ÅÓÕ ÄéåõèõíôÝò Áíáðë. Ä/íôÝò ÅðéìåëçôÝò Á´ Óýíïëï

ÌåôáîÜ * ** 82 21 24 37 82

34 10 8 16 34

Óùôçñßá * ** 15 170 35 57 78 185

2 83 9 29 45 85

ÊÁÔ *

10 146 19 49 78 156

4 100 18 27 55 104

Ëáúêü * ** 44 100 14 34 52 144

12 31 3 6 22 43

ÁëåîÜíäñá * ** 40 122 19 35 68 162

8 55 6 16 33 63

Óýíïëï * ** 109 620 108 199 313 729

26 303 46 86 171 329

% 23,8 48,9 42,6 43,2 54,6 45,1

*Áñéèìüò ãéáôñþí ìå äéêáßùìá óõììåôï÷Þò óôá Á.Å.É. **Áñéèìüò ãéáôñþí ðïõ óõììåôÝ÷ïõí óôá Á.Å.É. ÐçãÞ: Ãñáììáôåßåò Åîùôåñéêþí Éáôñåßùí ôùí ðÝíôå íïóïêïìåßùí 163

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

M. Èåïäþñïõ êáé Ï. Êùíóôáíôáêïðïýëïõ

Ðßíáêáò IV. Áðáó÷ïëïýìåíï ìç éáôñéêü ðñïóùðéêü óôá Á.Å.É. ôùí ðÝíôå íïóïêïìåßùí çìåñçóßùò Íïóïêïìåßï

Íïóçëåõôéêü

Äéïéêçôéêü êáé Ðáñáúáôñéêü

Óýíïëï

ÁëåîÜíäñá Ëáúêü ÊÁÔ Óùôçñßá ÌåôáîÜ

15 2 4 2 3

11 3 6 3 5

26 5 10 5 8

ÅðéóêÝøåéò áíÜ áðáó÷ïëïýìåíï çìåñçóßùò 1,8 2,1 4,4 0,9 0,6

ÐçãÞ: Ãñáììáôåßåò Ô.Å.É. ôùí ðÝíôå íïóïêïìåßùí êáé ßäéïé õðïëïãéóìïß.

øåéò áíÜ áðáó÷ïëïýìåíï ìç éáôñéêü ðñïóùðéêü êáé äéáðéóôþíïíôáé óçìáíôéêÝò áðïêëßóåéò áðü íïóïêïìåßï óå íïóïêïìåßï. ¼ìùò ôï áðïôÝëåóìá áõôü åßíáé åðéóöáëÝò áöïý ãéá ôçí åîáãùãÞ ôïõ äåí ëÞöèçêáí õðüøç êáé ïé äéåíåñãçèåßóåò áêôéíïäéáãíùóôéêÝò êáé ðáñáêëéíéêÝò åîåôÜóåéò. Ó’ áõôü ôïí ðñþôï ÷ñüíï ëåéôïõñãßáò ôá ðÝíôå íïóïêïìåßá äÝ÷èçêáí 21.865 åðéóêÝøåéò, ïé ïðïßåò áíôéðñïóùðåýïõí ôï 29% ôïõ óõíüëïõ ôùí åðéóêÝøåùí ðïõ ðñáãìáôïðïéÞèçêáí óôá Á.Å.É. ôùí íïóïêïìåßùí ÁôôéêÞò êáé óôï 10,5% ôïõ óõíüëïõ ôùí åðéóêÝøåùí óå üëá ôá íïóïêïìåßá ôçò ÷þñáò ôï 2002. Ï áñéèìüò ôùí åðéóêÝøåùí öáßíåôáé íá âáßíåé áõîáíüìåíïò áðü ìÞíá óå ìÞíá, åíþ óå ðåñéüäïõò äéáêïðþí (Áýãïõóôïò) Þ ãéïñôþí (ÄåêÝìâñéïò) ïé åðéóêÝøåéò ðåñéïñßæïíôáé óçìáíôéêÜ (Ðßíáêáò V). Ç ìåéùìÝíç ðñïóÝëåõóç áóèåíþí óôéò õðçñåóßåò õãåßáò êáôÜ ôç äéÜñêåéá äéáêïðþí Þ ãéïñôþí åßíáé ãíùóôü êáé êáôáãåãñáììÝíï öáéíüìåíï êáé ôá Á.Å.É. äåí èá ìðïñïýóáí íá áðïôåëÝóïõí åîáßñåóç ó’ áõôü. Ôïí ìåãáëýôåñï üãêï åðéóêÝøåùí äÝ÷èçêáí êáôÜ óåéñÜ ôá íïóïêïìåßá ÁëåîÜíäñá êáé ÊÁÔ. Åäñåýïõí êáé óôá äýï ðáíåðéóôçìéáêÝò êëéíéêÝò

êáé åßíáé åîåéäéêåõìÝíá ôï ðñþôï óôá ãõíáéêïëïãéêÜ - ìáéåõôéêÜ êáé ôï äåýôåñï óôá ïñèïðåäéêÜ ðåñéóôáôéêÜ. Ðéï “äçìïöéëÞ” ôìÞìáôá óôï ðñþôï åßíáé ôçò åöçâéêÞò êëéìáêôçñßïõ, ôï åíäïêñéíïëïãéêü êáé ôï êáñäéïëïãéêü êáé óôï ÊÁÔ ôçò ïóôåïðüñùóçò, ôçò ìéêñï÷åéñïõñãéêÞò, ôçò óðïíäõëéêÞò óôÞëçò, ôçò óêïëßùóçò êáé ôï ñåõìáôïëïãéêü. Áîßæåé íá áíáöåñèåß üôé ðåñéóóüôåñåò áðü ôéò ìéóÝò åðéóêÝøåéò óôï ÁëåîÜíäñá áöïñïýí ãõíáéêïëïãéêÜ êáé ìáéåõôéêÜ ðåñéóôáôéêÜ, åíþ óôï ÊÁÔ ôï 40% ôùí åðéóêÝøåùí ðñáãìáôïðïéÞèçêáí óôï ôìÞìá ïóôåïðüñùóçò êáé óå óõãêåêñéìÝíï êáèçãçôÞ. ¼óïí áöïñÜ ôéò åñãáóôçñéáêÝò åîåôÜóåéò, ôéò ÷åéñïõñãéêÝò åðåìâÜóåéò êáé ãåíéêÜ ôéò ëïéðÝò èåñáðåõôéêÝò ðñÜîåéò, ç êáôÜóôáóç åìöáíßæåôáé áñêåôÜ õðïôïíéêÞ. Êáé åñ÷üìáóôå óå Ýíá Üëëï óçìáíôéêü óôïé÷åßï ôçò ëåéôïõñãßáò ôùí Á.Å.É., áõôü ôùí åóüäùí êáé ôùí åîüäùí. Ï Ðßíáêáò VI ðåñéÝ÷åé óôïé÷åßá êáôáíïìÞò åóüäùí êáé åîüäùí êáôÜ íïóïêïìåßï, áðü ôá ïðïßá ðñïêýðôïõí åíäéáöÝñïõóåò åðéóçìÜíóåéò. Áîßæåé íá ôïíéóôåß åäþ üôé äåí õðÜñ÷åé áêüìç åíéáßïò ôñüðïò êáôáãñáöÞò áõôþí ôùí óôïé÷åßùí, éäéáßôåñá ôùí åîüäùí. Ãé’

Ðßíáêáò V. ÓõãêñéôéêÞ åîÝëéîç ôçò êßíçóçò ôùí Á.Å.É. óôá 5 íïóïêïìåßá (2002) ÌÞíáò ÉáíïõÜñéïò ÖåâñïõÜñéïò ÌÜñôéïò Áðñßëéïò ÌÜéïò Éïýíéïò Éïýëéïò Áýãïõóôïò ÓåðôÝìâñéïò Ïêôþâñéïò ÍïÝìâñéïò ÄåêÝìâñéïò Óýíïëï

ÌåôáîÜ

Óùôçñßá

ÊÁÔ

Ëáúêü

0 0 0 6 44 71 121 41 68 86 114 51 602

198 133 101 116 66 56 44 8 44 65 54 53 938

276 861 714 852 682 840 757 190 935 964 1.002 705 8.778

42 165 77 178 105 173 157 143 281 257 269 261 2.108

ÐçãÞ: Ãñáììáôåßåò Ô.Å.É. ôùí ðÝíôå íïóïêïìåßùí 164

ÁëåîÜíäñá 450 965 662 936 641 882 987 270 909 1.014 948 775 9.439

Óýíïëï 966 2.124 1.554 2.088 1.538 2.022 2.066 652 2.237 2.386 2.387 1.845 21.865

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

M. Èåïäþñïõ êáé Ï. Êùíóôáíôáêïðïýëïõ Ðßíáêáò VI. ¸óïäá – ¸îïäá ôùí Á.Å.É. óôá ðÝíôå íïóïêïìåßá ôï 2002 óå åõñþ ÐçãÝò åóüäùí Íïóïêïìåßï

Áðü åðéóêÝøåéò óå ãéáôñïýò

Áðü äéáãíùóôéêÝò åîåôÜóåéò

ÁëåîÜíäñá Ëáúêü ÊÁÔ Óùôçñßá ÌåôáîÜ Óýíïëï

664.073 125.165 551.685 54.000 38.460 1.433.383

190.572 880 224.039 36.460 49.970 501.921

ÓõíïëéêÜ

854.645 126.045 775.724 90.460 88.430 1.935.304

ÊáôáíïìÞ åîüäùí ÌÝóç åßóðñáîç áíÜ ñáíôåâïý

ÁìïéâÝò ãéáôñþí

70,4 59,4 62,8 57,6 63,9 65,5

491.725 82.394 417.558 47.050 59.000* 1.097.727

ÁìïéâÝò ËåéôïõñãéêÜ ëïéðïý ðñïóùðéêïý 201.781 35.415 160.448 18.500 416.144

8.689 1.500 ì/ä 17.060 5.430 32.679

* ÐåñéëáìâÜíïíôáé êáé ïé áìïéâÝò ôïõ ëïéðïý ðñïóùðéêïý. ÐçãÞ: Ãñáììáôåßåò Ô.Å.É., ïéêïíïìéêÝò äéåõèýíóåéò ôùí ðÝíôå íïóïêïìåßùí êáé ßäéïé õðïëïãéóìïß

áõôü ôï ëüãï ôá äåäïìÝíá ôïõ ðßíáêá ðñÝðåé íá ÷ñçóéìïðïéçèïýí ìå éäéáßôåñç ðñïóï÷Þ êáé åðéöýëáîç. Ðáñüëá áõôÜ öáßíåôáé åõêñéíþò óå ðïéá íïóïêïìåßá óõììåôÝ÷ïõí óå ìåãáëýôåñï ðïóïóôü ðáíåðéóôçìéáêïß ãéáôñïß êáé óå ðïéá ëåéôïõñãïýí ó÷åôéêÜ êáëÜ ôá áðïãåõìáôéíÜ åñãáóôÞñéá.

ÓõæÞôçóç - ÓõìðåñÜóìáôá Ôï ìÝôñï ôùí Á.Å.É. áìöéóâçôÞèçêå Ýíôïíá êáé åðéêñßèçêå áðü áñêåôïýò åðéóôçìïíéêïýò êáé óõíäéêáëéóôéêïýò öïñåßò ôïõ ÷þñïõ ôçò õãåßáò. ÊáôÜ ôç óõæÞôçóç ôïõ ó÷åôéêïý íüìïõ óôç ÂïõëÞ, ïé éáôñéêïß óýëëïãïé ôçò ÷þñáò ðñï÷þñçóáí óå áðåñãéáêÝò êéíçôïðïéÞóåéò, õðïóôçñßæïíôáò üôé ôï ìÝôñï ïäçãåß óå ìåñéêÞ éäéùôéêïðïßçóç ôïõ ÅÓÕ êáé óå áóèåíåßò êáé ãéáôñïýò á´ êáé â´ êáôçãïñßáò. ÌÜëéóôá ôï êüììá ôçò ÍÝáò Äçìïêñáôßáò óôï ðñïåêëïãéêü ôçò ðñüãñáììá ãéá ôçí õãåßá ðñïâëÝðåé ôçí êáôÜñãçóÞ ôïõò3 åöüóïí ãßíåé êõâÝñíçóç. ÁíôéññÞóåéò åîÝöñáóå áêüìá êáé ç ÏéêïíïìéêÞ êáé ÊïéíùíéêÞ ÅðéôñïðÞ ôçò ÅëëÜäïò, ç ïðïßá õðïóôÞñéîå üôé ï óõãêåêñéìÝíïò ôñüðïò ëåéôïõñãßáò ðïõ åðéëÝãåôáé, “åíÝ÷åé ôïí êßíäõíï íá äçìéïõñãçèïýí Üíéóåò êáôáóôÜóåéò ôüóï

Ðßíáêáò VII. Äéá÷ñïíéêÞ åîÝëéîç ôùí åðéóêÝøåùí óôá ÔÅÉ ÁëåîÜíäñá êáé ÊÁÔ Íïóïêïìåßï

1999

2000

ÁëåîÜíäñá 118.812 ÊÁÔ 148.783 Óýíïëï 267.595

114.513 163.356 277.869

2001

2002

111.922 98.311 119.815* 139.556 231.737 237867

* Ç óçìáíôéêÞ ìåßùóç ïöåßëåôáé ôï êëåßóéìï êÜðïéùí ôìçìÜôùí ëüãù áíáêáßíéóçò. ÐçãÞ: Ãñáììáôåßá Ô.Å.É. ôùí ðÝíôå íïóïêïìåßùí

óôïõò áóèåíåßò üóï êáé óôïõò ãéáôñïýò, åíþ åßíáé áìößâïëï åÜí èá õðÜñîåé éêáíïðïéçôéêÞ áíôáðüêñéóç áðü åðáñêÞ áñéèìü ãéáôñþí”4. Áíôß áõôïý ðñüôåéíå ôçí åðÝêôáóç ôïõ ùñáñßïõ ëåéôïõñãßáò ôùí íïóïêïìåßùí ôá áðïãåýìáôá ìå áíôßóôïé÷ç ñýèìéóç ôùí üñùí åñãáóßáò ôùí ãéáôñþí, óôïõò ïðïßïõò èá ðñÝðåé íá äïèïýí ïéêïíïìéêÜ êßíçôñá. ÐáñÜ ôéò áíôéäñÜóåéò áõôÝò ï ó÷åôéêüò íüìïò øçößóôçêå êáé ôï ìÝôñï åöáñìüóôçêå áìÝóùò ìåôÜ óôá ðåñéóóüôåñá äçìüóéá íïóïêïìåßá ôçò ÷þñáò. Ïé ãéáôñïß, ïé ïðïßïé óõíÞèùò áðïôåëïýí ôï óçìáíôéêüôåñï åìðüäéï óå êÜèå ðñïóðÜèåéá áëëáãþí êáé ìåôáññõèìßóåùí óôá íïóïêïìåßá5, ôåëéêÜ óõìöþíçóáí óôï ìÝôñï êáé óõììåôåß÷áí óôá Á.Å.É. Ôá ðñþôá óõãêåíôñùôéêÜ óôïé÷åßá ëåéôïõñãßáò (Ðßíáêáò É) öáßíïíôáé ìå ìéá ðñþôç ìáôéÜ åíôõðùóéáêÜ óå ìÝãåèïò. Óôçí ðñáãìáôéêüôçôá üìùò ïé åðéóêÝøåéò áõôÝò áðïôåëïýí ìüëéò ôï 1,8% ôùí åôÞóéùí åðéóêÝøåùí ðïõ ðñáãìáôïðïéïýíôáé óôá Ô.Å.É. ôùí íïóïêïìåßùí ôïõ ÅÓÕ, åíþ ïé åéóðñÜîåéò áíáëïãïýí ðåñßðïõ óôï 0,3% ôùí íïóïêïìåéáêþí äáðáíþí. ¢ñá ìðïñåß íá õðïóôçñé÷èåß üôé ìå áõôÜ ôá äåäïìÝíá ç ëåéôïõñãßá ôùí Á.Å.É. äåí ìåôáâÜëëåé êáôÜ ðïëý ðáñáìÝôñïõò ôïõ ÅÓÕ üðùò åßíáé ç éóüôçôá, ç ðñïóðåëáóéìüôçôá êáé ç ÷ñçìáôïäüôçóç. Óå ìéá ðéï äéåîïäéêÞ åîÝôáóç ôùí óôïé÷åßùí ëåéôïõñãßáò ôùí Á.Å.É. ðáíåëëáäéêÜ êáé êáôÜ íïóïêïìåßï ìðïñïýí ó÷åôéêÜ åýêïëá íá åîá÷èïýí êÜðïéá Üëëá ãåíéêüôåñá óõìðåñÜóìáôá. Ðéï óõãêåêñéìÝíá öáßíåôáé üôé: · Ôï êýñéï âÜñïò ëåéôïõñãßáò ôùí Á.Å.É. Ýðåóå óôá ôñéôïâÜèìéá íïóïêïìåßá, êõñßùò ÐáíåðéóôçìéáêÜ áëëÜ êáé ÃåíéêÜ, ôá ïðïßá åäñåýïõí óôá ìåãÜëá áóôéêÜ êÝíôñá ôçò 165

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

ÁèÞíáò, ôçò Èåóóáëïíßêçò, ôùí Éùáííßíùí, ôçò ÐÜôñáò, ôïõ Çñáêëåßïõ ÊñÞôçò ê.á. Ó’ áõôÜ êõñßùò ôá íïóïêïìåßá ðñáãìáôïðïéÞèçêå ôï óõíôñéðôéêÜ ìåãáëýôåñï ðïóïóôü ôùí åðéóêÝøåùí êáé ôùí éáôñéêþí ðñÜîåùí, åíþ áíôßèåôá ôá ìéêñÜ íïóïêïìåßá, êõñßùò óôç íçóéùôéêÞ ÅëëÜäá áëëÜ êáé óå ìéêñïýò íïìïýò ôçò ÷þñáò, Ýìåéíáí ïõóéáóôéêÜ Ýîù áðü ôï èåóìü, ãéá ôïí áðëïýóôáôï ëüãï ôçò ðåñéïñéóìÝíçò Þ êáé ìçäåíéêÞò æÞôçóçò ãéá ôÝôïéïõ åßäïõò õðçñåóßåò. · Êáèïñéóôéêïß ðáñÜãïíôåò ðñïóÝëêõóçò åðéóêÝøåùí êáé äéáãíùóôéêþí åîåôÜóåùí óôá Á.Å.É. öáßíåôáé íá åßíáé ç åéäéêüôçôá, ç öÞìç êáé ôï êýñïò ôïõ ãéáôñïý áëëÜ êáé ôá åîåéäéêåõìÝíá ôìÞìáôá êáé ï éáôñéêüò åîïðëéóìüò ôïõ íïóïêïìåßïõ. Áõôü åðéâåâáéþíåôáé áðü ôï üôé Ýíá ðïëý ìåãÜëï ðïóïóôü ôùí åðéóêÝøåùí ôï äÝ÷ôçêáí ðáíåðéóôçìéáêïß ãéáôñïß êáèþò êáé íïóïêïìåßá ìå åîåéäéêåõìÝíï éáôñéêü åîïðëéóìü üðùò ãéá ðáñÜäåéãìá áîïíéêïýò êáé ìáãíçôéêïýò ôïìïãñÜöïõò, ìç÷áíÞìáôá ìÝôñçóçò ïóôéêÞò ðõêíüôçôáò, ê.ëð. · Ç óõììåôï÷Þ ôùí ãéáôñþí ôïõ ÅÓÕ, áëëÜ êáé ôùí Ðáíåðéóôçìéáêþí åßíáé ó÷åôéêÜ ìéêñÞ êáé äåí îåðåñíÜ ôï 20% åêåßíùí ðïõ ôåëéêÜ äéêáéïýíôáé íá óõììåôÝ÷ïõí ó´ áõôÜ. Ïé ëüãïé äåí åßíáé ãíùóôïß, áëëÜ ìðïñåß íá åêôéìçèåß üôé ç ìåéùìÝíç óõììåôï÷Þ ïöåßëåôáé áöåíüò óôçí ðåñéïñéóìÝíç æÞôçóç åê ìÝñïõò ôùí áóèåíþí, áëëÜ êáé óôçí Üñíçóç êÜðïéùí ãéáôñþí, éäéáßôåñá ôùí ðáíåðéóôçìéáêþí íá êëåßóïõí ôï éäéùôéêü ôïõò éáôñåßï êáé íá åíôá÷èïýí óôï íÝï èåóìü. · Ç ëåéôïõñãßá ôùí Á.Å.É. äåí öáßíåôáé íá åðçñÝáóå êáôÜ ðïëý ôç ëåéôïõñãßá ôùí ôáêôéêþí åîùôåñéêþí éáôñåßùí êáôÜ ôçí ðñùéíÞ ôïõò ëåéôïõñãßá. Ï öüâïò ðïõ åêöñÜóôçêå áðü ôçí áñ÷Þ ãéá ìáæéêÝò ðáñáðïìðÝò áóèåíþí áðü ôï “ðñùéíü äùñåÜí ùñÜñéï” óôï “áðïãåõìáôéíü áìåéâüìåíï” äåí åðéâåâáéþíåôáé áðü ôá óôïé÷åßá. ÅÜí áõôü óõíÝâáéíå èá ìðïñïýóå âÜóéìá íá õðïóôçñé÷èåß üôé ç ëåéôïõñãßá ôùí Á.Å.É. ïõóéáóôéêÜ ðåñéüñéóå ôçí ðñüóâáóç óôï íïóïêïìåßï êáé áêýñùóå ìåñéêþò ôçí äùñåÜ íïóïêïìåéáêÞ öñïíôßäá, ïîýíïíôáò ôéò Þäç õðÜñ÷ïõóåò õãåéïíïìéêÝò áíéóüôçôåò. ÊÜôé ôÝôïéï üìùò äåí ðñïêýðôåé áðü ôá ðñïêáôáñêôéêÜ óôïé166

M. Èåïäþñïõ êáé Ï. Êùíóôáíôáêïðïýëïõ

÷åßá ðïõ óõãêåíôñþèçêáí. ¸ôóé áðü ôç óýãêñéóç ôïõ áñéèìïý ôùí åðéóêÝøåùí óôá Ô.Å.É. ôùí 24 ìåãáëõôÝñùí íïóïêïìåßùí ôçò ÷þñáò êáôÜ ôá Ýôç 2001 êáé 2002, äåí öáßíåôáé üôé õðÞñîå êÜðïéá ìáæéêÞ “ìåôáöïñÜ” áóèåíþí áðü ôá ðñùéíÜ óôá áðïãåõìáôéíÜ éáôñåßá. Ôá óôïé÷åßá äåß÷íïõí üôé ïé åðéóêÝøåéò óôá Ô.Å.É. ôùí íïóïêïìåßùí áõôþí ü÷é ìüíï äåí ìåéþèçêáí áëëÜ áíôßèåôá áõîÞèçêáí ìåôáîý 2001 êáé 2002. Ðéï óõãêåêñéìÝíá ïé åðéóêÝøåéò áðü 2.387.411 ôï 2001 Ýöôáóáí ôï 2002 ôéò 2.474.151. Ç ðïóïóôéáßá êáôÜ 3,7% áýîçóç ðïõ êáôáãñÜöåôáé ìåôáîý ôùí åôþí 2001 êáé 2002 âñßóêåôáé ðïëý êïíôÜ óôç ìÝóç ðïóïóôéáßá áýîçóç ôçò ðåñéüäïõ 1990-2000. Áõôü ïäçãåß óôï óõìðÝñáóìá üôé ïé ðñïóåñ÷üìåíïé óôá áðïãåõìáôéíÜ éáôñåßá åßíáé óôï ìåãáëýôåñï ðïóïóôü “êáéíïýñãéïé áóèåíåßò”, ïé ïðïßïé ìÝ÷ñé ôüôå åðéóêÝðôïíôáí ãéáôñïýò óôïí éäéùôéêü ôïìÝá. ÅÜí áõôü ôåêìçñéùèåß ìå ðåñéóóüôåñá óôïé÷åßá êáé óå ìåãáëýôåñï âÜèïò ÷ñüíïõ, ôüôå ïé öüâïé ðïõ åêöñÜóôçêáí ãéá ìáæéêÝò ðáñáðïìðÝò áóèåíþí áðü ôá ðñùéíÜ óôá áðïãåõìáôéíÜ éáôñåßá äéáøåýäïíôáé. Óôï âáèìü ðïõ áõôü éó÷ýåé èá ìðïñïýóå íá õðïóôçñé÷èåß üôé ìéá áðü ôéò ðáñÜðëåõñåò óõíÝðåéåò ôùí áðïãåõìáôéíþí éáôñåßùí åßíáé ç äçìéïõñãßá óõíèçêþí ïéïíåß áíôáãùíéóìïý ìåôáîý äçìüóéïõ êáé éäéùôéêïý ôïìÝá. ÁõôÞ ç åðéóôñïöÞ áóèåíþí óõíïäåýåôáé áðü áýîçóç ôùí åóüäùí ôùí äçìüóéùí íïóïêïìåßùí. Äåí ðñÝðåé íá îå÷íÜìå üôé ç åîåýñåóç óõìðëçñùìáôéêþí ðüñùí áðïôåëåß ãéá ôï óçìåñéíü äçìüóéï íïóïêïìåßï âáóéêü üñï åðéâßùóçò óå üëåò ôéò ÅõñùðáúêÝò ÷þñåò6. Ïé ãåíéêÝò áõôÝò åðéóçìÜíóåéò öáßíåôáé üôé éó÷ýïõí óå ìåãÜëï âáèìü êáé óôá ðÝíôå íïóïêïìåßá ôçò ÁôôéêÞò ìå âÜóç ôá óôïé÷åßá ëåéôïõñãßáò ôùí Á.Å.É. ¸ôóé åðéâåâáéþíåôáé ðëÞñùò üôé ç æÞôçóç ãéá õðçñåóßåò áðïãåõìáôéíþí éáôñåßùí êáôåõèýíåôáé êõñßùò óå íïóïêïìåßá ìå åéäéêÜ ôìÞìáôá êáé åîåéäéêåõìÝíï éáôñéêü åîïðëéóìü, áëëÜ êáé óå ãéáôñïýò –ðáíåðéóôçìéáêïýò Þ äéåõèõíôÝò ÅÓÕ– ìå öÞìç êáé üíïìá óôçí “áãïñÜ”. Ó÷åôéêÞ äéáöïñïðïßçóç êáôáãñÜöåôáé ìüíï óôá ðïóïóôÜ óõììåôï÷Þò ôùí ãéáôñþí êáé éäéáßôåñá ôùí ðáíåðéóôçìéáêþí, üðïõ óôá ðÝíôå áõôÜ íïóïêïìåßá áíÝñ÷åôáé ìüëéò óôï 23,8% óå óýãêñéóç ð.÷. ìå ôï Ðåñéöåñåéáêü Íïóïêïìåßï Çñáêëåßïõ ÊñÞôçò,

M. Èåïäþñïõ êáé Ï. Êùíóôáíôáêïðïýëïõ

óôï ïðïßï ç óõììåôï÷Þ ôùí Ðáíåðéóôçìéáêþí áíÝñ÷åôáé óôï 69%7. Åßíáé ðñïöáíÝò üôé ç äõíáôüôçôá ðïõ ðñïóöÝñåôáé óôïõò ãéáôñïýò ìÝóù ôùí Á.Å.É. ãéá åðéðëÝïí åéóïäÞìáôá áðïôÝëåóå Ýíá áñêåôÜ éó÷õñü êßíçôñï óõììåôï÷Þò. ÐÜíôùò, ç áõîçìÝíç áõôÞ óõììåôï÷Þ ôùí ãéáôñþí äåí äéêáéïëïãåßôáé óå êáìßá ðåñßðôùóç áðü ôïí áñéèìü ôùí åðéóêÝøåùí. Áêüìç êáé åÜí õðïèÝóïõìå, êÜôé ðïõ äåí éó÷ýåé, üôé õðÜñ÷åé ìéá éóïìåñÞò êáôáíïìÞ ôùí åðéóêÝøåùí óå üëïõò ôïõò óõììåôÝ÷ïíôåò ãéáôñïýò, êáé ðÜëé äåí åßíáé áõôü áñêåôü ãéá íá äéêáéïëïãÞóåé ïéêïíïìéêÜ áõôÞ ôç ìåãÜëç óõììåôï÷Þ ãéáôñþí. Ïé êáôÜ êåöáëÞ åðéóêÝøåéò ðïõ áíáëïãïýí åôçóßùò óôïõò óõììåôÝ÷ïíôåò ãéáôñïýò åßíáé ìüëéò 11 óôï Óùôçñßá, 18 óôï ÌåôáîÜ, 49 óôï Ëáúêü, 84 óôï ÊÁÔ êáé 150 óôï ÁëåîÜíäñá. Åßíáé óõíåðþò ðïëý ðéèáíüí ç ìéêñÞ áõôÞ æÞôçóç íá ïäçãÞóåé ôåëéêÜ áñêåôïýò ãéáôñïýò åßôå óôïí ðåñéïñéóìü ôùí çìåñþí êáé ùñþí óõììåôï÷Þò ôïõò, åßôå áêüìç êáé óôçí ðëÞñç äéáêïðÞ êáé áðï÷þñçóÞ ôïõò áðü ôá Á.Å.É., åëëåßøåé éó÷õñïý ïéêïíïìéêïý êéíÞôñïõ. ¹äç êáôáãñÜöåôáé ìéá ôÝôïéá ôÜóç, êáôÜ äÞëùóç ôùí õðåõèýíùí, óôá ðÝíôå õðü ìåëÝôç íïóïêïìåßá. Áðü ôçí Üëëç üìùò ìåñéÜ åßíáé ÷ñÞóéìï íá ôïíéóôåß üôé äåí ðñÝðåé ç áýîçóç ôçò æÞôçóçò íá áðïôåëåß óôü÷ï êáé æçôïýìåíï ôçò ðïëéôéêÞò õãåßáò, ôïõ Õðïõñãåßïõ êáé êáô’ åðÝêôáóç ôùí íïóïêïìåßùí. ÅÜí óõíÝâáéíå êÜôé ôÝôïéï èá ïäçãïýóå óå ìåñéêÞ éäéùôéêïðïßçóç ôïõ ÅÓÕ êáé óå áêýñùóç ôïõ äùñåÜí ÷áñáêôÞñá ôïõ. ÁíáìÝíåôáé üôé óôï âáèìü ðïõ ç æÞôçóç ãéá õðçñåóßåò Á.Å.É. éóïññïðÞóåé êÜðïõ, ç óõììåôï÷Þ ôùí ãéáôñþí êáé ïé çìÝñåò êáé þñåò ëåéôïõñãßáò èá ðñïóáñìïóôïýí áíáëüãùò. Óå ðïéï âáèìü áõôÝò ïé åðéóêÝøåéò ðñïÞëèáí Þ ü÷é áðü ðáñáðïìðÝò áóèåíþí áðü ôá ðñùéíÜ Ô.Å.É. óôá áìåéâüìåíá áðïãåõìáôéíÜ; Äõóôõ÷þò ôá óôïé÷åßá ôïõ Ðßíáêá VII, äåí åðéôñÝðïõí ïýôå ôçí åîáãùãÞ áóöáëþí óõìðåñáóìÜôùí, ïýôå ðïëý ðåñéóóüôåñï íá õðïóôçñßîïõìå áõôü ðïõ áíáöÝñèçêå ðñïçãïõìÝíùò, óôéò ãåíéêÝò ðáñáôçñÞóåéò êáé óå ðáíåëëáäéêü åðßðåäï. Åßíáé áõôïíüçôï üôé óå êÜèå ðñïóðÜèåéá áîéïëüãçóçò ôùí Á.Å.É. âáñýíïõóá óçìáóßá Ý÷åé ç Üðïøç ôùí ßäéùí ôùí áóèåíþí, ïé ïðïßïé óå ðñüóöáôç Ýñåõíá8 åêöñÜæïõí õøçëÜ ðïóïóôÜ éêáíïðïßçóçò áðü ôçí åðßóêåøÞ ôïõò óôá Á.Å.É. Ðéï óõãêåêñéìÝíá ôï 98,5% äçëþíåé éêáíïðïéç-

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

ìÝíï áðü ôéò õðçñåóßåò ôùí Á.Å.É., ôï 98,1% åêôéìÜ üôé ôá ÷ñÞìáôá ðïõ êáôÝâáëå Üîéæáí ôïí õðçñåóéþí ðïõ Ýëáâå êáé óå ðïóïóôü 97,8% üôé èá óýóôçíáí ôéò õðçñåóßåò ôùí Á.Å.É. óå óõããåíåßò êáé ößëïõò. Ôá õøçëÜ ðïóïóôÜ éêáíïðïßçóçò, ôá ïðïßá åíóùìáôþíïõí êáé ôçí áðïäï÷Þ ôçò ðëçñùìÞò, áðïäåéêíýïõí üôé ïé ÷ñÞóôåò ôùí Á.Å.É. áðïäÝ÷ïíôáé êáé ìÜëëïí åðéäïêéìÜæïõí ôï íÝï ìÝôñï. Áõôü ôï õøçëü ðïóïóôü éêáíïðïßçóçò åðéâåâáéþíåôáé åðßóçò áðü ôá ãñáöåßá åðéêïéíùíßáò ìå ôïí ðïëßôç ôùí ðÝíôå íïóïêïìåßùí, áëëÜ êáé áðü óôïé÷åßá ðïõ ðñïêýðôïõí áðü ó÷åôéêü åñùôçìáôïëüãéï, ôï ïðïßï óõìðëçñþíïõí ïé áóèåíåßò ôùí Á.Å.É. ôïõ Óùôçñßá. ÊáôÜ ôç äéáäéêáóßá óõëëïãÞò êáé áîéïëüãçóçò ôùí óôïé÷åßùí ëåéôïõñãßáò áëëÜ êáé áðü ó÷üëéá êáé ðáñáôçñÞóåéò ôùí áôüìùí ðïõ åìðëÝêïíôáé óôçí êáèçìåñéíÞ ëåéôïõñãßá ôùí Á.Å.É. äéáðéóôþèçêå ç ýðáñîç ìéáò óåéñÜò ïñãáíùôéêþí êáé ëåéôïõñãéêþí ðñïâëçìÜôùí, ðïõ óõíäÝïíôáé ìå ôçí åöáñìïãÞ ôùí ðñïâëåðüìåíùí áðü ôï èåóìéêü ðëáßóéï êáíüíùí êáé ðñïûðïèÝóåùí êáé ôçí åíéáßá ôÞñçóç óôïé÷åßùí, éäéáßôåñá ïéêïíïìéêþí. ÁíáöÝñåôáé ÷áñáêôçñéóôéêÜ ç áðïõóßá áðïôåëåóìáôéêïý ìç÷áíéóìïý åëÝã÷ïõ ôùí ãéáôñþí, éäéáßôåñá üóùí ðáíåðéóôçìéáêþí äÝ÷ïíôáé óôá éäéùôéêÜ ôïõò éáôñåßá, áëëÜ êáé ôùí õðïëïßðùí, üóïí áöïñÜ ôçí ôÞñçóç ôùí ðñïûðïèÝóåùí óõììåôï÷Þò ôïõò. Áõôü ïöåßëåôáé óôï üôé ç ôÞñçóç óôïé÷åßùí ãßíåôáé êáôÜ ôìÞìá êáé ü÷é êáôÜ ãéáôñü. ¢ñá õðÜñ÷ïõí óçìáíôéêÜ ðåñéèþñéá êáôáóôñáôçãÞóåùí ôïõ éó÷ýïíôïò èåóìéêïý ðëáéóßïõ. Ó÷åôéêÜ ìå ôçí ôÞñçóç ôùí ïéêïíïìéêþí óôïé÷åßùí ëåéôïõñãßáò ôùí Á.Å.É., äåí õðÜñ÷åé áêüìç åíéáßïò ôñüðïò êáôáãñáöÞò åóüäùí - åîüäùí, ìå áðïôÝëåóìá íá åßíáé áñêåôÜ äýóêïëç ç åîáãùãÞ óõìðåñáóìÜôùí. Áí êáé ôá ïéêïíïìéêÜ óôïé÷åßá ðáñïõóéÜæïõí óå üëá ôá íïóïêïìåßá ðëåüíáóìá, óôçí ðñáãìáôéêüôçôá áõôü åßíáé ðëáóìáôéêü, áöïý äåí óõíõðïëïãßæïíôáé ðÜãéá êáé ëåéôïõñãéêÜ Ýîïäá, öüñïé ê.ëð. Áîßæåé íá áíáöåñèåß åäþ üôé ó÷åôéêÞ ìåëÝôç9 âñÝèçêå üôé ôá ëåéôïõñãéêÜ Ýîïäá ìéáò åðßóêåøç óôá Ô.Å.É. Þ óôá Á.Å.É. åíüò íïóïêïìåßïõ áíÝñ÷ïíôáé óå ôñßá åõñþ. Ùò êáôáêëåßäá, ôï ìÝôñï ôùí áðïãåõìáôéíþí éáôñåßùí ðáñÜ ôéò äéáöùíßåò êáé áíôéäñÜóåéò ðïõ ðñïêÜëåóå, óõíéóôÜ óôáèìü óôçí ðïñåßá åêóõã÷ñïíéóìïý ôïõ ÅÓÕ êáé óçìáôïäïôåß ìéá íÝá åðï÷Þ óôá õãåéïíïìéêÜ äñþìåíá ôçò ÷þñáò. Ìéá åðï÷Þ ðïõ äåí áñêåßôáé áðëÜ óôçí áíáæÞ167

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

ôçóç áëëÜ êáé óôçí åöáñìïãÞ óýã÷ñïíùí êáé åõÝëéêôùí ðïëéôéêþí ïñãÜíùóçò, äéïßêçóçò êáé ÷ñçìáôïäüôçóçò, ìáêñéÜ áðü ôá éäåïëïãéêÜ óôåñåüôõðá ðïõ êõñéÜñ÷çóáí ôéò ôñåéò ðñïçãïýìåíåò äåêáåôßåò óôç ÷þñá. Õðü ìéá åõñýôåñç Üðïøç ôá Á.Å.É. âñßóêïíôáé óôçí ßäéá êáôåýèõíóç ìå ôéò áíôéëÞøåéò áëëÜ êáé ôá ìÝôñá ðïõ êõñéÜñ÷çóáí óôïí Åõñùðáúêü íïóïêïìåéáêü ôïìÝá ôç äåêáåôßá ôïõ ‘90 êáé åöåîÞò10. Óå êÜèå ðåñßðôùóç êáé óôï âáèìü ðïõ êýñéï æçôïýìåíï ðáñáìÝíåé ðÜíôá ç êáëýôåñç åîõðçñÝôçóç ôùí áóèåíþí ìÝóá óå óõíèÞêåò áðïôåëåóìáôéêÞò áîéïðïßçóçò ôùí äéáèÝóéìùí ðüñùí, ðñÝðåé ôï óõãêåêñéìÝíï ìÝôñï íá êñéèåß óôçí ðñÜîç êáé íá áîéïëïãçèåß ìÝóá ó´ áõôü êáé ìüíï ôï ðëáßóéï. Âéâëéïãñáößá 1. Éó÷ýïí Èåóìéêü Ðëáßóéï: (á) Íüìïò 2889/2001 “Âåëôßùóç êáé åêóõã÷ñïíéóìüò ôïõ Å.Ó.Õ. êáé Üëëåò äéáôÜîåéò”. (â) ÕðïõñãéêÞ Áðüöáóç áñ. Õ4á/Ã. Ð. ïéê.40620 (ÖÅÊ 1643/10.12.2001) “ÏëïÞìåñç Ëåéôïõñãßá Íïóïêïìåßùí êáé êáèïñéóìüò ôïõ ýøïõò ôçò áìïéâÞò ãéá åðßóêåøç óå áðïãåõìáôéíü éáôñåßï êáèþò êáé ôïõ ðïóïóôïý ðïõ êáôáíÝìåôáé óôï íïóïêïìåßï êáé óôï ðñïóùðéêü ðïõ áðáó÷ïëåßôáé óôçí ïëïÞìåñç ëåéôïõñãßá”. (ã) ÓõìðëÞñùóç, ôñïðïðïßçóç ôçò Õ4á/Ã.Ð. ïéê. 40620/6.12.2001 êïéíÞò Áðüöáóçò ôùí Õðïõñãþí Ïéêïíïìéêþí êáé Õãåßáò Ðñüíïéáò (ÖÅÊ Â´ 1643/10.12.2001), áñéèì. Ðñùô. 45653 (21.12.2001). (ä) ÕðïõñãéêÞ Áðüöáóç 40927/10.12.2001 (ÖÅÊ Â´ 1679/17.12.2001 “Óýóôáóç Åéäéêþí Ëïãáñéáóìþí ôùí Íïóïêïìåßùí ôïõ ÅÓÕ ãéá ôç äéá÷åßñéóç ôùí ðüñùí ôùí áðïãåõìáôéíþí éáôñåßùí”. (å) Åãêýêëéïò Õðïõñãåßïõ Õãåßáò êáé Ðñüíïéáò, áñ. ðñùô. 4501 19.12.2001 “Êïéíïðïßçóç ôçò Áðüöáóçò 2/62596/0022 ÅéäéêÝò ÁìïéâÝò Ðáíåðéóôçìéáêþí Éáôñþí ôùí Íïóïêïìåßùí ôïõ ÅÓÕ Þ ôùí Á.Å.É. (ÖÅÊ Â´ 1541/19.11.2001)”. (óô) ÅñìçíåõôéêÞ Åãêýêëéïò Õðïõñãåßïõ Õãåßáò êáé Ðñüíïéáò “ÏëïÞìåñç Ëåéôïõñãßá Íïóïêïìåßùí êáé êáèïñéóìüò ôïõ ýøïõò ôçò áìïéâÞò ãéá åðßóêåøç óå áðïãåõìáôéíü éáôñåßï, êáèþò êáé ôïõ ðïóïóôïý ðïõ êáôáíÝìåôáé óôï íïóïêïìåßï êáé óôï ðñïóùðéêü ðïõ áðáó÷ïëåßôáé óôçí ïëïÞìåñç ëåéôïõñãßá”. 2. ÅéóçãçôéêÞ Ýêèåóç ôïõ Ó÷åäßïõ Íüìïõ 2889/01 “Âåëôßùóç êáé åêóõã÷ñïíéóìüò ôïõ Åèíéêïý ÓõóôÞìáôïò Õãåßáò êáé Üëëåò äéáôÜîåéò”, Õðïõñ-

168

M. Èåïäþñïõ êáé Ï. Êùíóôáíôáêïðïýëïõ

ãåßï Õãåßáò & ÊïéíùíéêÞò Áëëçëåããýçò. 3. Èåïäþñïõ Ì, ÊõäùíÜêçò Í. Ç ëåéôïõñãßá ôùí Áðïãåõìáôéíþí Åîùôåñéêþí Éáôñåßùí óôá Äçìüóéá Íïóïêïìåßá: Ç ðåñßðôùóç ôçò ÊñÞôçò. Óôï: ÍéÜêáò Ä. (åðéì.), Õðçñåóßåò Õãåßáò, ÌÜíáôæìåíô êáé Ôå÷íïëïãßá. Åêäüóåéò Mediforce, ÁèÞíá 2004. 4. Ôï Êõâåñíçôéêü ìáò Ðñüãñáììá ãéá ôçí Õãåßá, ÍÝá Äçìïêñáôßá, Ãñáììáôåßá Ðïëéôéêïý Ó÷åäéáóìïý êáé ÐñïãñÜììáôïò, 2004, ÁèÞíá. 5. Rundall TM, Starkweather DB, Norrish BR. After Retructuring: Empowerment Strategies at Work in America’s Hospitals. San Fransisco, CA: Jossey Bass, 1998. 6. Ãíþìç ôçò Ï.Ê.Å., Áñ. 51, Ó÷Ýäéï Íüìïõ “Âåëôßùóç êáé Åêóõã÷ñïíéóìüò ôïõ Åèíéêïý ÓõóôÞìáôïò Õãåßáò”, 28/12/2000, ÁèÞíá. 7. Thompson CR, McKee M. Financing and planning of public and private not-for-profit hospitals in the European Union. Health Policy, 67:281-291, 2004. 8. Ïéêïíïìïðïýëïõ Ä. Äéåñåýíçóç éêáíïðïßçóçò áóèåíþí óôá ôáêôéêÜ åîùôåñéêÜ éáôñåßá íïóïêïìåßïõ, ðñùß êáé áðüãåõìá: Ç ðåñßðôùóç ôïõ Ã.Í. ÁôôéêÞò ÊÁÔ. Åëëçíéêü Áíïéêôü ÐáíåðéóôÞìéï, Ðôõ÷éáêÞ åñãáóßá, 2003, ÁèÞíá. 9. ÃñÜâáëïõ Á, êáé óõí. ÌåèïäïëïãéêÞ ðñïóÝããéóç êïóôïëüãçóçò åðéóêÝøåùí ôáêôéêþí åîùôåñéêþí éáôñåßùí êáé áðïãåõìáôéíþí éáôñåßùí äçìüóéùí íïóïêïìåßùí, ÅèíéêÞ Ó÷ïëÞ Äçìüóéáò Äéïßêçóçò, 2003, ÁèÞíá. (áäçìïóßåõôç åñãáóßá). 10. Saltman BR, Reinhart B. Balancing regulation and entrepreneurialism in Europe’s health sector: theory and practice. In: Saltman, Busse & Mossialos (eds), Regulating entrepreneurial behaviour in European health care systems. European Observatory on Health Care Systems, Open University Press, 2002

Óõíåíôåýîåéò 1. ÃïõâÝëç Áñã., ÐñïúóôáìÝíç ôùí Åîùôåñéêþí Éáôñåßùí ôïõ ÊÁÔ 2. ÌçôñÝëïõ Ó., ÐñïúóôáìÝíç ôùí Åîùôåñéêþí Éáôñåßùí ôïõ ÁëåîÜíäñá 3. Ìðïýôïò Ä., Äéïéêçôéêüò ÄéåõèõíôÞò ôïõ ÌåôáîÜ 4. Ëáìðñßíçò Ì., ÐñïúóôÜìåíïò ôçò ÏéêïíïìéêÞò Õðçñåóßáò ôïõ Ëáúêïý 5. Ðáðáäïðïýëïõ Ì., ÐñïúóôáìÝíç ôùí Åîùôåñéêþí Éáôñåßùí ôïõ Óùôçñßá.

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

Ä. ÂÞíç êáé óõí.

ÅÑÅÕÍÇÔÉÊÏ ÁÑÈÑÏ ÏRIGINAL PAPER Primary Heatlh Care, Volume 16, Number 4, 169-174, 2004 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 169-174, 2004

ÓôÜäéï áíÜðôõîçò êáé äåßêôçò ìÜæáò óþìáôïò ðáéäéþí ðñïåöçâéêÞò çëéêßáò ìéáò áãñïôéêÞò ðåñéï÷Þò ÄÞìçôñá ÂÞíç, ×. Æáâüò, Ì. ÂåíéæÝëïò

Ðåñßëçøç Óêïðüò: Íá ðñïóäéïñéóèåß ôï óôÜäéï åöçâåßáò êáôÜ Tanner óå áãüñéá êáé êïñßôóéá ôçò Á’ Ãõìíáóßïõ áãñïôéêÞò ðåñéï÷Þò. Íá ðñïóäéïñéóèïýí ï äåßêôçò ìÜæáò óþìáôïò (ÄÌÓ) êáé ôï ðïóïóôü ôùí õðÝñâáñùí êáé ðá÷ýóáñêùí ðáéäéþí áíÜëïãá ìå ôï öýëï êáé ôï áíáðôõîéáêü óôÜäéï. Íá äéåñåõíçèåß ðéèáíÞ óõó÷Ýôéóç ôïõ äåßêôç ìÜæáò óþìáôïò ìå ôï óôÜäéï åöçâåßáò. Õëéêü - ÌÝèïäïò: 61 áãüñéá çëéêßáò 12,28±0,4 ÷ñüíùí êáé 64 êïñßôóéá çëéêßáò 12,12±0,4 ÷ñüíùí åëëçíéêÞò êáôáãùãÞò åîåôÜóèçêáí áðü ôçí ðáéäßáôñï ôïõ Ê.Õ. óôï ðáéäéáôñéêü éáôñåßï ùò ðñïò ôï áíáðôõîéáêü óôÜäéï êáôÜ Tanner. Õðïëïãßóèçêáí ìå áêñßâåéá ç çëéêßá, ôï ýøïò (Üíåõ õðïäçìÜôùí) ìå áíáóôçìüìåôñï Seca êáé ôï âÜñïò (Ýíäõóç ìüíï ìå åóþñïõ÷á) ìå æõãü áêñéâåßáò Seca. Êáôüðéí õðïëïãßóèçêå ï ÄÌÓ êáé Ýãéíå óýãêñéóç ìå ôï éäáíéêü âÜñïò ãéá ôçí çëéêßá ôùí 12 åôþí (50ç Å.È., ÄÌÓ: 18 áãüñéá êáé êïñßôóéá). Êáôüðéí ðñïóäéïñßóèçêå ï áñéèìüò ôùí õðÝñâáñùí ðáéäéþí (>85ç Å.È., ÄÌÓ >22) êáé åêåßíùí ìå ðá÷õóáñêßá (>95ç Å.È., ÄÌÓ >25 áãüñéá, >26 êïñßôóéá). ÁðïôåëÝóìáôá: ¼óïí áöïñÜ ôçí åîÝëéîç ôçò åöçâåßáò 21 áðü ôá 61 (34,4%) áãüñéá Þôáí áêüìç óôï óôÜäéï É, 28 (45,9%) óôï óôÜäéï ÉÉ, 8 (13,1%) óôï óôÜäéï IIÉ, ìüíï 4 (6,6%) óôï óôÜäéï IV, åíþ êáíÝíá áãüñé äåí åß÷å ðåñÜóåé óôï óôÜäéï V êáôÜ Tanner. Áíôßèåôá, 4 áðü ôá 64 (6,3%) êïñßôóéá Þôáí óôï óôÜäéï É, 15 (23,4%) óôï óôÜäéï II, 21 (32,8%) óôï óôÜäéï III, 15 (23,4%) óôï óôÜäéï IV, åíþ 9 (14,1%) êïñßôóéá åß÷áí åéóÝëèåé óôï ôåëåõôáßï óôÜäéï åíÞâùóçò (óôÜäéï V). ÁõîáíïìÝíïõ ôïõ ÄÌÓ ðáñáôçñÞèçêå áýîçóç êáé ôïõ óôáäßïõ áíÜðôõîçò Tanner êáé óôá äýï öýëá êáé áíôßóôñïöá, ìå åîáßñåóç ôï óôÜäéï V óôá êïñßôóéá, üðïõ ðáñáôçñåßôáé åëÜôôùóç ôïõ ÄÌÓ óå ó÷Ýóç ìå ôï óôÜäéï IV (Ñ=0,041). ÓõìðåñÜóìáôá: Ç ðëåéïíüôçôá ôùí êïñéôóéþí Þôáí Þäç óå ðñï÷ùñçìÝíï óôÜäéï åöçâåßáò óå áíôßèåóç ìå ôçí ðëåéïíüôçôá ôùí áãïñéþí ßäéáò çëéêßáò. Ç áýîçóç ôïõ ÄÌÓ öáßíåôáé üôé âïçèÜåé óôçí åíùñßôåñç óåîïõáëéêÞ ùñßìáíóç êáé ôùí äýï öýëùí. Ðáñáôçñåßôáé áðüêëéóç ðñïò ôá åðÜíù ôïõ ìÝóïõ üñïõ ôïõ ÄÌÓ óôá ðáéäéÜ ôçò ìåëÝôçò ìáò áðü ôï éäáíéêü âÜñïò (ÄÌÓ: 18), ç ïðïßá åðéôåßíåôáé ìå ôçí åîÝëéîç ôïõ áíáðôõîéáêïý óôáäßïõ.

Ê.Õ. Ãüííùí Íïìïý ËÜñéóáò

ÅéóáãùãÞ Ç äåýôåñç äåêáåôßá ôçò æùÞò (áðü 10-20 åôþí) óõìðßðôåé ìå ôçí åîÝëéîç ôçò åöçâåßáò êáé ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ðïëõÜñéèìåò öõóéêÝò áëëáãÝò ïé ïðïßåò áîéïëïãïýíôáé óùóôüôåñá óýìöùíá ìå ôï óôÜäéï åöçâåßáò ðáñÜ óýìöùíá ìå ôç ÷ñïíïëïãéêÞ çëéêßá. ×áñáêôçñéóôéêü óôïé÷åßï ôïõ óôáäßïõ áõôïý åßíáé ç áíÜðôõîç óå ýøïò êáé âÜñïò êáé ç óåîïõáëéêÞ ùñßìáíóç. Ç ãíþóç ôùí ÷áñáêôçñéóôéêþí ôçò åöçâåßáò åßíáé ïõóéáóôéêÞò óçìáóßáò ãéá ôç äéÜãíùóç áðïêëßóåùí áðü ôï öõóéïëïãéêü êáé ãéá ôç ëÞøç êáôÜëëçëùí ìÝôñùí ðñüëçøçò êáé èåñáðåßáò. Óêïðüò ôçò ðáñïýóáò ìåëÝôçò Þôáí: á) ï ðñïóäéïñéóìüò ôïõ óôáäßïõ åöçâåßáò êáôÜ Tanner óå áãüñéá êáé êïñßôóéá Á´ Ãõìíáóßïõ áãñïôéêÞò ðåñéï÷Þò, â) ï ðñïóäéïñéóìüò ôïõ äåßêôç ìÜæáò óþìáôïò (ÄÌÓ) êáé ôïõ ðïóïóôïý ôùí õðÝñâáñùí êáé ðá÷ýóáñêùí ðáéäéþí áíÜëïãá ìå ôï öýëï êáé ôï áíáðôõîéáêü óôÜäéï êáé ã) ç äéåñåýíçóç ðéèáíÞò óõó÷Ýôéóçò ôïõ ÄÌÓ (êáé ËÝîåéò êëåéäéÜ: åöçâåßá, Tanner, äåßêôçò ìÜæáò óþìáôïò, ðá÷õóáñêßá, áãñïôéêÞ ðåñéï÷Þ ÕðïâëÞèçêå: 6 ÌáÀïõ 2003 ÅðáíõðïâëÞèçêå: 12 Iïõëßïõ 2004 ¸ãéíå äåêôÞ ãéá äçìïóßåõóç: 26 Iïõëßïõ 2004 Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: ×ñÞóôïò Æáâüò, Áñéóôåßäïõ 1, 412 22 ËÜñéóá 169

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Ä. ÂÞíç êáé óõí.

âåßáò Seca KO! ôï âÜñïò (Üíåõ õðïäçìÜôùí, ìå åëáöñÜ Ýíäõóç ìüíï ìå åóþñïõ÷á) ìå æõãü áêñéâåßáò Seca. Óôç óõíÝ÷åéá, ôá óùìáôïìåôñéêÜ ôïõò óôïéSummary Aim: To assess the Tanner stage in boys and girls of the first grade of junior ÷åßá áíÞ÷èçóáí óôï äéÜãñáììá áíÜhigh school in a rural area. To cross match the age stage of puberty of our ðôõîçò ôçò Á´ ÐáéäéáôñéêÞò ÊëéíéêÞò sample with international data of the developed countries. To estimate body Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí ôïõ 1978, mass index and the percentage of overweight and obese children with regard to õðïëïãßóèçêå ï ÄÌÓ ùò âÜñïò (kg)/ gender and developmental stage. To investigate a possible relationship between ýøïò2 (m2), Ýãéíå óýãêñéóç ìå ôï éäábody mass index and adolescence stage. Patients - Methods: 61 boys aged 12.28±0.4 years and 64 girls aged 12.12±0.4 years were examined by the íéêü âÜñïò ãéá ôçí çëéêßá ôùí 12 åôþí paediatrician of the health centre at the ppediatric office with regards to Tan[50ç åêáôïóôéáßá èÝóç (Å.È.), ÄÌÓ:18], ner's developmental staging. Thorough calculations of age, and of height (withóýìöùíá ìå Áìåñéêáíéêü ðßíáêá ãéá out shoes) and weight (wearing only underwear) using a high precision Seca ôç óõãêåêñéìÝíç çëéêßá ôùí 12 åôþí scale were made. Subsequently, the body mass index (BMÉ) was calculated, and (CDC Growth Chart),1 êáé ðñïóäéïñßwas compared with the optimal BMI for the age of 12 years (50th percentile, BMI: 18 in boys and girls). The number of overweight (>85th percentile, BMI óèçêáí ï áñéèìüò ôùí õðÝñâáñùí >22) and obese (>95th percentile, BMI >25 for boys, and >26 for girls) children ðáéäéþí (>85ç Å.È., ÄÌÓ >22) êáé was determined. Results: 21 out of 61 (34.4%) boys were still in stage I, 28 åêåßíùí ìå ðá÷õóáñêßá (>95ç Å.È., (45.9%) in stage II, 8 (13.1%) in stage III, and only 4 (6.6%) in stage IV, whereas ÄÌÓ >25 óå áãüñéá, >26 óå êïñßno boy had passed in to Tanner's stage V yet. On the other hand, 4 out of 64 ôóéá). (6.3%) girls were in stage I, 15 (23.4%) in stage II, 21 (32.8%) in stage III, 15 (23.4%) in stage IV, and 9 (14.1%) had already passed in to the last stage of Ôá ðáéäéÜ ÷ùñßóèçêáí óå äýï ïìÜpuberty (stage V). It was noted that as the BMI increased, the Tanner's stage äåò: Ç ðñþôç ïìÜäá ðåñéåëÜìâáíå 44 progressed as well, and vice versa, except for stage V girls, where a decrease áãüñéá êáé 45 êïñßôóéá ìå ÄÌÓ <22 in BMI in relation to stage IV was observed (P=0.041). Conclusions: The êáé ç äåýôåñç 17 áãüñéá êáé 19 êïñßmajority of girls were already in a later stage of puberty in contrast to the boys ôóéá ðïõ Þôáí õðÝñâáñá (>85ç Å.È., of the same age. The increase in BMI contributes to the earlier sexual maturity in both genders. An increase of the mean BMI of our sample compared with the ÄÌÓ >22). ÅðéðëÝïí, óôç äåýôåñç optimal weight was observed, which was accentuated as the Tanner's stage ïìÜäá ðñïóäéïñßóèçêáí ôá ðáéäéÜ ìå progressed. ðá÷õóáñêßá (>95ç Å.È, ÄÌÓ >25 óå Key words: puberty stage, Tanner, body mass index, obesity, rural area áãüñéá, >26 óå êïñßôóéá). ¸ãéíå óýãêñéóç ôçò óõ÷íüôçôáò ôùí õðÝñâáôçò ðá÷õóáñêßáò) ìå ôï óôÜäéï åöçâåßáò (äçëáäÞ ñùí êáé ðá÷ýóáñêùí ðáéäéþí ôçò ìåëÝôçò ìáò ôùí á êáé â). ìå ôá äéåèíÞ óôïé÷åßá ãéá ôçí áíôßóôïé÷ç çëéêßá. Åðßóçò, äéåñåõíÞèçêå êáôÜ ðüóï ç áýîçóç ôïõ ÄÌÓ åðçñåÜæåé ôï áíáðôõîéáêü óôÜäéï êáôÜ Ðëçèõóìüò ìåëÝôçò – ÌÝèïäïò Tanner. ÔÝëïò, Ýãéíå óýãêñéóç ôïõ ÄÌÓ êáé ôïõ óôáäßïõ áíÜðôõîçò êáôÜ Tanner ìåôáîý ôùí äýï Áðü ôçí ðáéäßáôñï ôïõ Ê.Õ. óôï ðáéäéáôñé- öýëùí óôá ðáéäéÜ ôçò ìåëÝôçò ìáò. Ãéá ôç óýãêñéóç ôçò çëéêßáò ìåôáîý áãïñéþí êü éáôñåßï åîåôÜóèçêáí 61 áãüñéá çëéêßáò 12,28±0,4 ÷ñüíùí êáé 64 êïñßôóéá çëéêßáò êáé êïñéôóéþí ÷ñçóéìïðïéÞèçêå ç äïêéìáóßá 12,12±0,4 ÷ñüíùí åëëçíéêÞò êáôáãùãÞò ðïõ Mann-Whitney. Ãéá ôç óôáôéóôéêÞ áíÜëõóç ðïöïéôïýóáí óôçí Á’ ôÜîç åðáñ÷éáêïý Ãõìíáóßïõ óïôéêþí ðáñáìÝôñùí ÷ñçóéìïðïéÞèçêå ôï twoôçò ðåñéï÷Þò ìáò ôçí ðåñßïäï 2002-2003 ãéá tailed Student’s unpaired t test, åíþ ãéá ôç óôáôïí êáèïñéóìü ôïõ áíáðôõîéáêïý óôáäßïõ êáôÜ ôéóôéêÞ óýãêñéóç ðïéïôéêþí ðáñáìÝôñùí Ýãéíå Tanner. Óôá êïñßôóéá áîéïëïãÞèçêå ç èçëáñ÷Þ, ÷ñÞóç ôçò áêñéâïýò äïêéìáóßáò Fisher’s. Ç óôáç áíÜðôõîç ôïõ ìáóôïý, ç ôñß÷ùóç ôïõ åöçâáßïõ ôéóôéêÞ äéáöïñÜ èåùñÞèçêå óçìáíôéêÞ üôáí ôï Ñ êáé êáôáãñÜöçêå ç çëéêßá åììçíáñ÷Þò åÜí åß÷å <0,05. óõìâåß. Óôá áãüñéá åîåôÜóèçêå ç áíÜðôõîç ôùí ãåííçôéêþí ïñãÜíùí (üãêïò üñ÷åùí, ÷ñþìá êáé õöÞ ïó÷Ýïõ, ìÞêïò ðÝïõò) êáé ç ôñß÷ùóç ôïõ ÁðïôåëÝóìáôá åöçâáßïõ. Åðßóçò, êáôáãñÜöçêáí ç çëéêßá, ôï Äåí ðáñáôçñÞèçêå óôáôéóôéêÞ äéáöïñÜ óôçí ýøïò (Üíåõ õðïäçìÜôùí) ìå áíáóôçìüìåôñï áêñéDevelopmental stage and body mass index in preadolescent children at a rural area Dimitra Vini, C. Zavos, M. Venizelos

170

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

Ä. ÂÞíç êáé óõí.

çëéêßá ìåôáîý ôùí äýï öýëùí. 21 áðü ôá 61 (34,4%) áãüñéá Þôáí áêüìç óôï óôÜäéï É, 28 (45,9%) óôï óôÜäéï ÉÉ, 6 (13,1%) óôï óôÜäéï ÉÉÉ, ìüíï 4 (6,6%) óôï óôÜäéï IV, åíþ êáíÝíá áãüñé äåí åß÷å ðåñÜóåé óôï óôÜäéï V êáôÜ Tanner. Áíôßèåôá, ôá êïñßôóéá ôçò ßäéáò çëéêßáò áíÞêáí óå ðéï ðñï÷ùñçìÝíá óôÜäéá åöçâåßáò. ¸ôóé, 4 áðü ôá 64 (6,3%) êïñßôóéá Þôáí óôï óôÜäéï É, 15 (23,4%) óôï óôÜäéï II, 21 (32,8%) óôï óôÜäéï III, 15 (23,4%) óôï óôÜäéï IV, åíþ 9 (14,1%) êïñßôóéá Þôáí Þäç óôï óôÜäéï åíçëéêßùóçò (óôÜäéï V). Ôá áðïôåëÝóìáôá ôïõ ÄÌÓ óå ó÷Ýóç ìå ôï óôÜäéï áíÜðôõîçò êáôÜ Tanner óõíïøßæïíôáé óôïí ðßíáêá É. Äåí ðáñáôçñåßôáé óôáôéóôéêþò óçìáíôéêÞ äéáöïñÜ ôïõ ÄÌÓ ìåôáîý ôùí äýï öýëùí áíôßóôïé÷ïõ óôáäßïõ Tanner. Ôá áãüñéá óôáäßïõ É êáôÜ Tanner åß÷áí ìÝóï üñï ÄÌÓ 17,5±2,9 kg/m2 åíþ ôá áãüñéá óôáäßïõ II åß÷áí ÄÌÓ 21,8±4,7 kg/m2 (P <0,001). Äåí õðÞñ÷å óôáôéóôéêÞ äéáöïñÜ ôïõ ÄÌÓ ìåôáîý ôùí áãïñéþí óôáäßùí ÉÉ êáé ÉÉÉ. Áíôßèåôá, ôá áãüñéá óôáäßïõ ÉÉÉ åß÷áí ìéêñüôåñï ÄÌÓ áðü åêåßíá ôïõ óôáäßïõ IV (20,7±2,4 Ýíáíôé 24,1±4,0 kg/m2, P= 0,046). Áíôßóôïé÷á, ï ìÝóïò üñïò ôïõ ÄÌÓ óôá êïñßôóéá óôáäßïõ É Þôáí 19,8±3,9 Ýíáíôé 20,2±4,5 kg/m2 ôïõ óôáäßïõ ÉÉ, Ñ >0,05. Ïìïßùò ìå ôá áãüñéá, äåí õðÞñ÷å óôáôéóôéêÞ äéáöïñÜ ôïõ ÄÌÓ ìåôáîý ôùí êïñéôóéþí óôáäßùí II êáé III. Áíôßèåôá, ôá êïñßôóéá óôáäßïõ III åß÷áí ìéêñüôåñï ÄÌÓ áðü åêåßíá ôïõ óôáäßïõ IV (19,4±3,3 Ýíáíôé 22,8±2,9 kg/m2, Ñ 0,001). ÔÝëïò, ôá êïñßôóéá ôïõ óôáäßïõ V öáßíåôáé íá Ý÷ïõí ÷áìçëüôåñï âÜñïò óå ó÷Ýóç åêåßíá ðïõ âñßóêïíôáé óôï óôÜäéï ÉV (20,8±2,0 Ýíáíôé 22,8±2,9 kg/m2, P= 0,041), åíþ äåí õößóôáôáé óôáôéóôéêÞ äéáöïñÜ ôïõ ÄÌÓ ôùí êïñéôóéþí óôáäßïõ V ìå åêåßíá ôùí õðïëïßðùí óôáäßùí

(ðëçí ôïõ óôáäßïõ IV). ÄÝêá åðôÜ áðü ôá 61 (27,9%) áãüñéá Þôáí õðÝñâáñá (>85ç Å.È., ÄÌÓ >22), åíþ 8 áðü ôá 17 (13,11% åðß ôïõ óõíüëïõ ôùí áãïñéþí) Þôáí ðá÷ýóáñêá (>95ç Å.È., ÄÌÓ >25). Áíôßóôïé÷á, 19 áðü ôá 64 (29,7%) êïñßôóéá Þôáí õðÝñâáñá (>85ç Å.È., ÄÌÓ >22), åíþ 5 áðü ôá 19 (7,8% åðß ôïõ óõíüëïõ ôùí êïñéôóéþí) Þôáí ðá÷ýóáñêá (>95ç Å.È., ÄÌÓ >26). Äåí õðÞñ÷å óôáôéóôéêþò óçìáíôéêÞ äéáöïñÜ óôïí áñéèìü ôùí õðÝñâáñùí Þ ðá÷ýóáñêùí áôüìùí óå ó÷Ýóç ìå ôï öýëï. Äýï áãüñéá êáé Ýíá êïñßôóé ðïõ âñßóêïíôáí óôï óôÜäéï É Þôáí õðÝñâáñá, åíþ êáíÝíá ðáéäß óôáäßïõ é äåí Þôáí ðá÷ýóáñêï, åí áíôéèÝóåé ìå ôá ðáéäéÜ ìåôáãåíÝóôåñùí áíáðôõîéáêþí óôáäßùí (Ðßíáêáò É).

ÓõæÞôçóç Ðáëáéüôåñá ç åöçâåßá ïñéæüôáí ùò Ýíá ìåôáâáôéêü óôÜäéï ìåôáîý ôçò ðáéäéêÞò êáé ôçò åíçëßêïõ æùÞò, üðïõ ïé öõóéïëïãéêïß Ýöçâïé áñ÷ßæïõí íá öèÜíïõí ôï ìÝãåèïò ôùí åíçëßêùí (ï ñõèìüò áíÜðôõîçò ãßíåôáé õøçëüôåñïò áðü ïðïéáäÞðïôå Üëëç óôéãìÞ åîùìÞôñéáò æùÞò), áöïý ôï 25% ôïõ óùìáôéêïý ýøïõò (ÕÓ) åíüò áôüìïõ ðñïóëáìâÜíåôáé êáôÜ ôçí ðåñßïäï áõôÞ. ÃåíéêÜ, ç äéáäéêáóßá áëëáãÞò áðü ôï óþìá ôïõ ðáéäéïý ùò ôï óþìá ôïõ åíçëßêïõ áðáéôåß 2,5-4,5 ÷ñüíéá. Ôá óþìáôá ôùí åöÞâùí ãßíïíôáé ðëÝïí ôõðéêÜ ôïõ öýëïõ ôïõò êáé ç áíáðáñáãùãéêÞ ôïõò éêáíüôçôá åãêáèßóôáôáé. ÓáñÜíôá ÷ñüíéá ðñéí, ï Âñåôáíüò åíäïêñéíïëüãïò Tanner Þôáí ï ðñþôïò ðïõ êáôÝôáîå ôá óôÜäéá åöçâåßáò ãéá ôá 2 öýëá. Óôá áãüñéá ç êáôÜôáîç Ýãéíå áîéïëïãþíôáò ôá åîÞò3: 1) ìÝãåèïò üñ÷åùí, 2) ìÞêïò ðÝïõò êáé 3) åîÝëéîç ôñß÷ùóçò åöçâáßïõ, åíþ óôá êïñßôóéá: á)

Ðßíáêáò É. Äåßêôçò ìÜæáò óþìáôïò óå óõíÜñôçóç ìå óôÜäéï áíÜðôõîçò êáôÜ Tanner óôá äýï öýëá ÌÝóïò üñïò ÄÌÓ±SD (kg/m2)

YðÝñâáñá ðáéäéÜ (>85ç Å.È.)

Ðá÷ýóáñêá ðáéäéÜ (>95ç Å.È.)

TANNER É (n=21:4) ÉI (n=28:15) ÉII (n=8:21) ÉV (n=4:15) Óýíïëï (n=61:64)

50ç Å.È.:18

ÄÌÓ >22

ÄÌÓ >25

ÄÌÓ >26

17,5±2,9 21,8±4,7 20,7±2,4 24,1±4,0 – 20,3±4,4

19,8±3,9 20,2±4,5 19,4±3,3 22,8±2,9 20,8±2,0 20,6±3,6

2 (9,5%) 10 (35,7%) 3 (37,5%) 2 (50%) – 17 (27,9%)

1 (25%) 5 (33,3%) 5 (23,8%) 7 (46,7%) 1 (11,1%) 19 (29,7%)

0 (0%) 7 (25%) 0 (0%) 1 (25%) – 8 (13,11%)

0 (0%) 1 (6,7%) 1 (4,8%) 3 (20%) 0 (0%) 5 (7,8%)

171

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Ä. ÂÞíç êáé óõí.

ôçí åîÝëéîç ôïõ ìáóôïý êáé â) ôçí åîÝëéîç ôñß÷ùóçò åöçâáßïõ. Ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ áõôÜ (óùìáôïìåôñéêÜ êáé áíáðôõîéáêÜ) ôçò åöçâåßáò êáôáãñÜöçêáí óôïí ðëçèõóìü ôçò ðáñïýóáò ìåëÝôçò êáé Ýãéíå ðñïóðÜèåéá óõó÷Ýôéóçò ìåôáîý ôïõò. ¼óïí áöïñÜ óôç óùìáôéêÞ áýîçóç êáôÜ ôá 2 ðñþôá óôÜäéá ôçò åöçâåßáò ç áýîçóç óùìáôéêïý âÜñïõò (ÂÓ) êáé ÕÓ äéáöÝñåé ëßãï áðü ôá ðñïçãïýìåíá ÷ñüíéá (2 kg êáé 6-8 cm/Ýôïò).3 Óôï ôÝëïò ôïõ óôáäßïõ ÉÉ ôá êïñßôóéá ðïõ âñßóêïíôáé óôçí 50ç Å.È. áñ÷ßæïõí íá ãßíïíôáé õøçëüôåñá áðü ôá áãüñéá. Ï ñõèìüò áíÜðôõîÞò ôïõò óõíå÷ßæåé íá åßíáé ìåãáëýôåñïò ìåôáîý 10-13 åôþí. ÌåôÜ ôá 13 ÷ñüíéá ôï áíáðôõîéáêü Üëìá ôùí êïñéôóéþí Ý÷åé ïëïêëçñùèåß (Ó÷Þìá 1). Ôá êïñßôóéá êåñäßæïõí ðåñßðïõ 7 cm ìåôÜ ôçí åììçíáñ÷Þ (ôÝëïò III - áñ÷Ýò IV óôáäßïõ Tanner) êáé ôï óõíïëéêü êÝñäïò ÕÓ óôçí åöçâåßá åßíáé ðåñßðïõ 25 cm. Ðáñáêïëïõèþíôáò ôçí ðïñåßá áíÜðôõîçò ôùí êïñéôóéþí êáôÜ óôÜäéá, ôï áíáðôõîéáêü Üëìá óõìâáßíåé 1 ÷ñüíï ìåôÜ ôçí Ýíáñîç ôïõ óôáäßïõ ÉÉ ôçò åöçâåßáò (ìÝóïò üñïò çëéêßáò 12 Ýôç). Åßíáé äçëáäÞ öáéíüìåíï ôçò ðñþôçò ðåñéüäïõ ôçò åöçâåßáò ðïõ ðåñéëáìâÜíåé ôá óôÜäéá É êáé II (ôÝëïò óôáäßïõ II) êáé äéáñêåß ðåñßðïõ 3 ÷ñüíéá ìå ôï óçìåßï áé÷ìÞò óôï óôÜäéï III (ìÝóç åöçâåßá III êáé IV). ÂÜóåé ôùí áíùôÝñù êáé äåäïìÝíïõ üôé Ýíá óçìáíôéêü ðïóïóôü (37,5%) ôùí êïñéôóéþí ôçò ìåëÝôçò ìáò åß÷áí Þäç ðåñÜóåé óå óôÜäéá áíÜðôõîçò ÉV êáé V, äçëáäÞ ðÝñáí ôïõ áíáðôõîéáêïý Üëìáôïò, öáßíåôáé üôé åðéêñáôåß ìéá åíùñßôåñç Ýíáñîç (êáôÜ 1 ðåñßðïõ ÷ñüíï)

¸êñçîç ýøïõò

Åììçíáñ÷Þ

Ìáóôüò II (óôÜäéï Tanner) Ôñß÷ùóç åöçâáßïõ (óôÜäéï Tanner)

Çëéêßá (Ýôç) 12 13 14

III

Çëéêßá (Ýôç) 12 13 14

Ó÷Þìá É. Áëëçëïõ÷ßá ÷áñáêôçñéóôéêþí Þâçò óå êïñßôóéá ôùí Ç.Ð.Á. 172

ôçò åöçâåßáò óôá êïñßôóéá ôïõ ðëçèõóìïý ìáò ç ïðïßá åßíáé óýìöùíç ìå ôá äéåèíÞ äåäïìÝíá ôùí äõôéêþí êïéíùíéþí. ÅðéðëÝïí, ç ôÜóç ãéá åíùñßôåñç Ýíáñîç åöçâåßáò óôá êïñßôóéá ôçò ìåëÝôçò ìáò åðéâåâáéþíåôáé,4 áöïý ôï 70,3% ôùí êïñéôóéþí ôçò ìåëÝôçò ìáò (ìÝóç çëéêßá: 12,12±0,4 ÷ñüíùí) âñßóêïíôáé ìåôáîý ôùí óôáäßùí III êáé V (ìÝóçò -ðñï÷ùñçìÝíçò åöçâåßáò), ðáñÜ ôï ãåãïíüò üôé ç ðåñéï÷Þ ìáò åßíáé áãñïôéêÞ. Ðïëëïß åíäïãåíåßò êáé åîùãåíåßò ðáñÜãïíôåò äõíáôüí íá åðçñåÜóïõí ôçí çëéêßá Ýíáñîçò ôçò Þâçò. Ç ìÝôñéá ðá÷õóáñêßá äõíáôüí íá óõíäõÜæåôáé ìå åíùñßò Ýíáñîç, åíþ ç óïâáñÞ ðá÷õóáñêßá ìå êáèõóôÝñçóç ôçò Þâçò. ×ñüíéåò íüóïé êáé êáêÞ äéáôñïöÞ, üðùò åðßóçò êáé ç Ýíôïíç Üóêçóç - ðñùôáèëçôéóìüò äõíáôüí íá êáèõóôåñïýí ôçí Ýíáñîç ôçò Þâçò.5 ÔÝëïò, õðÜñ÷åé ìéá ãåíåôéêÞ áíôéóôïé÷ßá ôçò çëéêßáò åììçíáñ÷Þò ìåôáîý ôçò ìçôÝñáò - êüñçò êáé ôçò öõëÞò, áíáäåéêíýïíôáò Ýôóé ôçí åðéññïÞ ôùí ãåíåôéêþí ðáñáãüíôùí. ¼óïí áöïñÜ óôá áãüñéá ç Þâç áñ÷ßæåé ðåñßðïõ óôá 12 Ýôç (åýñïò 9-14 Ýôç). Ôï ðñþôï óôïé÷åßï ôçò öõóéïëïãéêÞò Þâçò (óôÜäéï II) óôá áãüñéá åßíáé ìéá áýîçóç ôïõ ìåãÝèïõò ôùí üñ÷åùí (>4 ml ìå ôï ïñ÷éäüìåôñï Frauder) ðïõ áêïëïõèåßôáé áðü áýîçóç ôïõ ìåãÝèïõò ôïõ ðÝïõò êáé ôçí åìöÜíéóç ôùí ðñþôùí ôñé÷þí óôï åöçâáßï (óôÜäéï II). Ðéï ðñüóöáôåò ìåëÝôåò5 äéáêñßíïõí óôÜäéï ÉIa óôï ïðïßï ïé üñ÷åéò Ý÷ïõí áðïêôÞóåé Ýíá ìÝãåèïò 3 ml óå áðïõóßá ôñß÷ùóçò. Áöïý ðëÝïí îåêéíÞóåé ôï áíáðôõîéáêü Üëìá (óôÜäéï III) áõîÜíåôáé êáé ç ìõúêÞ ìÜæá. Ôá áãüñéá áíáðôýóóïõí åõñýôåñïõò þìïõò, Ý÷ïõí ðéï ìõþäç ëáéìü êáé ÷Üíïõí ëßðïò êáôÜ ôçí åöçâåßá (óôÜäéï IV). To óçìåßï áé÷ìÞò ôïõ áíáðôõîéáêïý Üëìáôïò ôùí áãïñéþí óõìâáßíåé 2 ÷ñüíéá ìåôÜ áðü ôï áíôßóôïé÷ï ôùí êïñéôóéþí êáôÜ ôçí ðåñßïäï ôçò ìÝóçò åöçâåßáò ðåñßðïõ óôá 14 ÷ñüíéá (óôÜäéï III - IV), åíþ ç äéÜñêåéá ôïõ áíáðôõîéáêïý Üëìáôïò åßíáé ãýñù óôá 4,5 ÷ñüíéá. ¸ôóé, ôá áãüñéá ðïëëÝò öïñÝò äõíáôüí íá áõîÜíïíôáé ìÝ÷ñé ôá 18.6 Ôï óõíïëéêü ÕÓ ðïõ ðñïóëáìâÜíåôáé áðü ôá áãüñéá êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò åöçâåßáò åßíáé ãýñù óôá 28 cm, åíþ ç ìÝóç äéáöïñÜ óôï ôåëéêü áíÜóôçìá ìåôáîý áãïñéþí -êïñéôóéþí åßíáé 13 cm.5 Óýìöùíá ìå ôç ìåëÝôç ìáò, ôá áãüñéá ìüëéò åß÷áí áñ÷ßóåé íá ðëçóéÜæïõí óôï áíáðôõîéáêü Üëìá, ãåãïíüò ðïõ óõíÜäåé ìå ôá áíùôÝñù äéåèíÞ äåäïìÝíá ôùí áíáðôõãìÝíùí ÷ùñþí. Ç áýîçóç ôïõ ÕÓ óôá áãüñéá ïöåßëåôáé óôá

Ä. ÂÞíç êáé óõí.

áíäñïãüíá ðïõ ðáñÜãïíôáé áðü ôïõò üñ÷åéò. ¸ôóé, ôï áíáðôõîéáêü Üëìá ôùí áãïñéþí áêïëïõèåß ìåôÜ áðü áýîçóç ôùí üñ÷åùí. Ôá ßäéá áíäñïãüíá åõèýíïíôáé ãéá ôçí áíÜðôõîç ôïõ ðÝïõò. Óôá áãüñéá ôçò ìåëÝôçò ìáò öáßíåôáé ç ðéï áñãÞ áíÜðôõîç ôïõò óå óýãêñéóç ìå ôá êïñßôóéá ßäéáò çëéêßáò. ×áñáêôçñéóôéêÜ, ôï 63,9% ôùí áãïñéþí ìÝóçò çëéêßáò 12,28 ±0,4 ÷ñüíùí Þôáí óôçí ðñþôç öÜóç ôçò Þâçò (óôÜäéá É êáé II). Åðßóçò äéáöáßíåôáé êáé ç ôÜóç ìåãáëýôåñçò áýîçóçò ôïõ ÕÓ êáé ôïõ ÂÓ ôùí áãïñéþí áõîáíïìÝíïõ ôïõ óôáäßïõ áíÜðôõîçò. Ôï ðéï ìåëåôçìÝíï èÝìá óôçí åñãáóßá ìáò åßíáé ïé äïìéêÝò áëëáãÝò ôïõ óþìáôïò ôùí åöÞâùí (ÂÓ - ÕÓ) óôï óôÜäéï áíÜðôõîçò êáé ïé äéáöïñÝò ôùí 2 öýëùí. Ôá ðñïåöçâéêÜ áãüñéá êáé êïñßôóéá îåêéíïýí ìå ðáñüìïéá ìÜæá óþìáôïò (óêåëåôéêÞ ìÜæá êáé ëßðïò), áëëÜ óôçí þñéìç çëéêßá ðëÝïí ïé Üíäñåò Ý÷ïõí 1% öïñÝò ðåñéóóüôåñç óêåëåôéêÞ ìÜæá êáé lean body mass (éó÷íÞ ìÜæá óþìáôïò), åíþ ïé ãõíáßêåò äéðëÜóéá ìÜæá ëßðïõò.5 ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò åöçâåßáò äåí õðÜñ÷åé ìéá îå÷ùñéóôÞ “Ýêñçîç” ìå ôï ÂÓ üðùò ìå ôï ÕÓ, áëëÜ ç ìåãáëýôåñç ôïõ áýîçóç ðáñáôçñåßôáé 6 ìÞíåò ìåôÜ ôï óçìåßï áé÷ìÞò ôïõ áíáðôõîéáêïý Üëìáôïò ôïõ ÕÓ êáé óôá 2 öýëá (óôÜäéï III óôá êïñßôóéá êáé óôÜäéï IV óôá áãüñéá).7 Óôçí ðåñßïäï áõôÞ óõóóùñåýåôáé ëßðïò óôá êïñßôóéá êáé ç ìõúêÞ ìÜæá áõîÜíåôáé óôá áãüñéá. Ôá êïñßôóéá çëéêßáò 8-14 åôþí ôåßíïõí íá êåñäßóïõí âÜñïò ãñçãïñüôåñá áðü ôá áãüñéá, áëëÜ ç 50ç Å.È. åßíáé ó÷åäüí ç ßäéá. Ôï ëßðïò óõíå÷ßæåé íá áõîÜíåôáé óôá êïñßôóéá êáôÜ ôç 2ç äåêáåôßá ôçò æùÞò, åíþ óôá áãüñéá ôåßíåé íá åëáôôùèåß ìåôÜ ôá 14 Ýôç. Ôá áãüñéá óùñåýïõí ìõúêÞ ìÜæá ìÝ÷ñé ôï óçìåßï áé÷ìÞò ôïõ áíáðôõîéáêïý Üëìáôïò.7 ÌåôÜ ôï óçìåßï áé÷ìÞò, ç ìÜæá ôïõ óþìáôïò óõíå÷ßæåé íá ðñïóôßèåôáé óôá áãüñéá, óå âñáäýôåñï üìùò ñõèìü. ¸ôóé ëïéðüí, ãéá ôá áãüñéá õðÜñ÷åé Ýíá áíïäéêü óçìåßï áé÷ìÞò óôçí êáìðýëç ôïõ ÂÓ ãýñù óôá 14 Ýôç (12-16 Ýôç), ìåôÜ ôï ïðïßï ôï ÂÓ óõíå÷ßæåé íá áõîÜíåôáé ðéï áñãÜ, åíþ ôï ëßðïò ìåéþíåôáé. Ï êëéíéêüò íá ãíùñßæåé íá óôïé÷åßá áõôÜ, þóôå íá êáôåõèýíåé óùóôÜ ôá ðáéäéÜ ðïõ ðáñïõóéÜæïõí áðïêëßóåéò áðü ôï öõóéïëïãéêü. Óôç ìåëÝôç ìáò ôá áíùôÝñù óôïé÷åßá åðéâåâáéþíïíôáé áöïý, áõîáíïìÝíïõ ôïõ óôáäßïõ Tanner áõîÜíåôáé ôï ÂÓ ôùí áãïñéþí óå ó÷Ýóç ìå åêåßíï ôùí êïñéôóéþí. Åðßóçò, ï ÄÌÓ óôç ìÝóç - ðñï÷ùñçìÝíç åöçâåßá (óôÜäéá III - IV)

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

õðåñÝ÷åé óôá áãüñéá Ýíáíôé ôùí êïñéôóéþí. ¼ðùò öáßíåôáé óôïí Ðßíáêá É, ëéãüôåñá ðáéäéÜ (áãüñéá êáé êïñßôóéá) ðïõ âñßóêïíôáí óôï óôÜäéï É Þôáí õðÝñâáñá, åíþ êáíÝíá ðáéäß óôáäßïõ É äåí Þôáí ðá÷ýóáñêï, åí áíôéèÝóåé ìå ôá ðáéäéÜ ìåôáãåíÝóôåñùí áíáðôõîéáêþí óôáäßùí. Ðáñüëá áõôÜ, ëüãù ìéêñïý äåßãìáôïò ðëçèõóìïý (0-10 Üôïìá áíÜ óôÜäéï), äåí èåùñåßôáé áîéüðéóôç ç ïðïéáäÞðïôå ðåñáéôÝñù óôáôéóôéêÞ áíÜëõóç ôïõ ñüëïõ ôçò áýîçóçò ôïõ óùìáôéêïý âÜñïõò êáé ôçò ðá÷õóáñêßáò óôçí ðñüïäï ôùí óôáäßùí áíÜðôõîçò. Ùò üñéï ÄÌÓ ãéá íá ðñïóäéïñßóïõìå ôá õðÝñâáñá ðáßäéá ëÜâáìå ôï 22, óýìöùíá ìå Áìåñéêáíéêü ðßíáêá ãéá ôç óõãêåêñéìÝíç çëéêßá ôùí 12 åôþí (CDC Growth Chart).1 Áí êáé ï ÄÌÓ åßíáé ï ðëÝïí ÷ñçóéìïðïéïýìåíïò äåßêôçò ëüãù ôçò áîéïðéóôßáò ôïõ (óå ðáéäéÜ ðïõ áó÷ïëïýíôáé ìå body-building äßíåé øåõäþò èåôéêÜ áðïôåëÝóìáôá) êáé ôçò åõ÷ñçóôßáò ôïõ, óôá ðáéäéÜ Ý÷åé ðåñéïñéóìÝíç åöáñìïãÞ. ÌåéïíÝêôçìá ôçò ìåëÝôçò ìáò åßíáé ç áðïõóßá åðéâåâáßùóçò ôùí áðïôåëåóìÜôùí ìáò óå OT! áöïñÜ ôçí ðá÷õóáñêßá ìå Üëëåò ðáñáìÝôñïõò, üðùò ç ðåñéöÝñåéá ôçò ìÝóçò, ï ëüãïò ìÝóçò-ãëïõôþí, ï ëüãïò ìÝóçòýøïõò8 êáé ï ðñïóäéïñéóìüò ôùí åðéðÝäùí áñá÷éäïíéêïý ïîÝïò óôïí ëéðþäç éóôü.9 Ðáñüëá áõôÜ, óõíÞèùò ðá÷ýóáñêï èåùñåßôáé ôï ðáéäß ôïõ ïðïßïõ ôï ÂÓ (~20%) õðåñâáßíåé óçìáíôéêÜ ôï ÕÓ óôï äéÜãñáììá. Ôá äéáãñÜììáôá äéáôßèåíôáé ãéá âñÝöç - íÞðéá - ðáéäéÜ - åöÞâïõò êáé ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ãéá íá êáèïñßóïõí ôï óõíéóôþìåíï ÂÓ ãéá Ýíá äåäïìÝíï ÕÓ (éäáíéêü âÜñïò). Ôï ðïóïóôü ôùí ðáéäéþí ôçò ìåëÝôçò ìáò ðïõ áðåß÷áí óçìáíôéêÜ áðü ôï éäáíéêü ÂÓ Þôáí 27,9% ôùí áãïñéþí êáé 29,7% ôùí êïñéôóéþí êáé áíåîÜñôçôï áðü ôï óôÜäéï áíÜðôõîçò. Óýìöùíá ìå ôçí ÁìåñéêáíéêÞ âéâëéïãñáößá ôï 25% ôùí ðáéäéþí åßíáé ðá÷ýóáñêï êáé ç ðá÷õóáñêßá ìðáßíåé óôéò óôñáôçãéêÝò ðñüëçøçò áíôéìåôþðéóçò óôçí åöçâåßá.10 Ôá óõíåðáêüëïõèá ôçò ðá÷õóáñêßáò Ý÷ïõí êáèïñéóôåß ùò: åíùñßôåñç óåîïõáëéêÞ ùñßìáíóç, åíùñßôåñá áíáðôõîéáêü Üëìá, ÷áìçëüôåñï ôåëéêü áíÜóôçìá, ôôïëõêõóôéêÝò ùïèÞêåò, õøçëÞ ÷ïëçóôåñüëç - ôñéãëõêåñßäéá, LDL, áýîçóç ôçò áñôçñéáêÞò ðéÝóåùò, õðåñéíóïõëéíéóìüò, ïñèïðáéäéêÜ ðñïâëÞìáôá, ÷áìçëü áßóèçìá áõôïåêôßìçóçò êáé øõ÷ïëïãéêÜ ðñïâëÞìáôá.10 Ï êëéíéêüò ðñÝðåé íá åíèõìåßôáé üôé üôáí ï ÄÌÓ âñßóêåôáé óôá ÷áìçëÜ åðßðåäá ôåßíåé íá áõîÜíåôáé ðéï áñãÜ êáé óôá 2 173

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

öýëá. Ï ÄÌÓ óôçí 5ç Å.È. áõîÜíåôáé 0,5 ìïíÜäá/Ýôïò êáôÜ ôç 2ç äåêáåôßá ôçò æùÞò, åíþ óôçí 95ç Å.È. áõîÜíåôáé 1 ìïíÜäá/Ýôïò, èÝôïíôáò ìå ôï ñõèìü áõôü ôïí Ýöçâï õðü ôïí êßíäõíï ôçò ðá÷õóáñêßáò.

Ä. ÂÞíç êáé óõí.

ÓõìðåñÜóìáôá Õößóôáôáé åíùñßôåñç Ýíáñîç åöçâåßáò óôá êïñßôóéá ôïõ ðëçèõóìïý ìáò, ðáñÜ ôï ãåãïíüò üôé ðñïÝñ÷ïíôáé áðü áãñïôéêÞ ðåñéï÷Þ ãåãïíüò ðïõ åðéâåâáéþíåé ôçí åîïìïßùóç ôùí äéáôñïöéêþí óõíèçêþí ìå áõôÝò ôùí áóôéêþí ðåñéï÷þí. Áíôßèåôá, ç çëéêßá Ýíáñîçò ôçò åöçâåßáò ôùí áãïñéþí ôçò ìåëÝôçò ìáò óõìöùíåß ìå ôá äéåèíÞ äåäïìÝíá ôùí áíáðôõãìÝíùí ÷ùñþí. Ðáñáôçñåßôáé áðüêëéóç ðñïò ôá åðÜíù ôïõ ìÝóïõ üñïõ ôïõ ÄÌÓ óôá ðáéäéÜ ôçò ìåëÝôçò ìáò áðü ôï éäáíéêü âÜñïò, ç ïðïßá åðéôåßíåôáé ìå ôçí åîÝëéîç ôïõ áíáðôõîéáêïý óôáäßïõ. Áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ, ç áýîçóç ôïõ ÄÌÓ öáßíåôáé üôé âïçèÜåé óôçí åíùñßôåñç óåîïõáëéêÞ ùñßìáíóç êáé ôùí äýï öýëùí.

Âéâëéïãñáößá 9. 1. Kuczmarski RJ, Ogden CL, Grummer-Strawn LM, Flegal KM, Guo SS, Wei R, et al. CDC Growth Charts: United States. Advance data from vitai and health statistics of the centers for disease contro! and prevention/National Center for Health Statistics. Number 314, 2000 (revised), p.p. 24-25. 2. Cronau H, Brown RT. Growth and develop-

174

10.

ment: physical, mental, and social aspects. Prim Care, 25:23-47, 1998. Behrman RE, Kiiegman R, Jenson HB (Eds). Neison Textbook of Pediatrics, 16th Edition, Philadelphia: WB Saunders Company, 2000. Herman-Giddens ME, Slora EJ, Wasserman RC, Bourdony C-J, Bhapkar MV, Koch GG, et al. Secondary sexual characteristics and menses in young girls seen in office practice: a study from the Pédiatrie Research in Office Settings network. Pediatrics, 99:505-512, 1997. Styne DM. Puberty. In Basic and Clinical Endocrinology, Sixth Edition, FS Greenspan and FJ Strewier (Eds.). Appleion and Lange, Stamford, Connecticut, 2001, p.p. 547-574. U.S. Department of Health and Human Services. Adolescent Physical Development: Uses and Limitations of Growth Charts. Maternal and Child Health Bureau, Module 7. Lloyd T, Chinchilli VM, Eggli DF, Rollings N, Kulin HE. Body composition development of adolescent white females: the Penn State Young Women’s Health Study. Arch Pediatr Adolesc Med, 152:998-1002, 1998. Bertsias G, Mammas I, Linardakis M, Kafatos A. Overweight and obesity in relation to cardiovascular disease risk factors among medical students in Crete, Greece. BMC Public Health, 3:3, 2003. Savva SC, Chadjigeorgiou C, Hatzis C, Kyriakakis M, Tsimbinos G, Tornaritis M, et al. Association of adipose tissue arachidonic acid content with BMI and overweight status in children from Cyprus and Crete. Br J Nutr, 91:643-649, 2004. Styne DM. New aspects in the diagnosis and treatment of pubertal disorders. Pediatr Clin North Am, 44:505-529, 1997.

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

Ã. Êõñéüðïõëïò

ÅÐÉÊÁÉÑÏ ÁÑÈÑÏ SPECIFIC CONTRIBUTION Primary Heatlh Care, Volume 16, Number 4, 175-182, 2004 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 175-182, 2004

Áõôüò ï ïðïßïò ðëçñþíåé èÝôåé ôïõò êáíüíåò: áðëÝò óêÝøåéò ãéá ôçí åöáñìïãÞ ôïõ “÷ñõóïý êáíüíá” óôçí åèíéêÞ ðïëéôéêÞ õãåßáò Ã. Êõñéüðïõëïò*

Ðåñßëçøç Óôï Üñèñï áõôü, åðé÷åéñåßôáé êáôáñ÷Þí ç äéáãíùóôéêÞ ðñïóÝããéóç ôùí ðñïâëçìÜôùí ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá êáé óôç óõíÝ÷åéá ôßèåôáé ôï æÞôçìá ôçò äïìÞò êáé ôçò ïñãÜíùóçò ôùí õãåéïíïìéêþí õðçñåóéþí õãåßáò óôç ÷þñá ìáò. Ìå âÜóç áõôÝò ôéò åêôéìÞóåéò, åîåôÜæåôáé ç äõíáôüôçôá åéóáãùãÞò ìåèüäùí åëåã÷üìåíïõ áíôáãùíéóìïý êáé äéåñåõíþíôáé ïé åðéðôþóåéò ìå âÜóç ôá êñéôÞñéá ôçò áðïäïôéêüôçôáò êáé ôçò éóüôçôáò. ÄåäïìÝíçò ôçò õøçëÞò éäéùôéêÞò äáðÜíçò õãåßáò, ç ïðïßá ðñïóåããßæåé ôï 47% ôçò óõíïëéêÞò åèíéêÞò äáðÜíçò, ôßèåôáé ôï åñþôçìá ãéá ôç äõíáôüôçôá áíÜðôõîçò ðëÞñïõò åèíéêÞò õðçñåóßáò õãåßáò êáé ç áíÜãêç óõììåôï÷Þò óôç äéáìüñöùóç ôçò åèíéêÞò ðïëéôéêÞò áõôþí ïé ïðïßïé åðùìßæïíôáé ôï ÷ñçìáôïäïôéêü âÜñïò, äçëáäÞ ôçò áóöÜëéóçò êáé ôùí íïéêïêõñéþí. ÔÝëïò, äéáôõðþíïíôáé ïé âáóéêïß Üîïíåò ìéáò íÝáò åèíéêÞò óôñáôçãéêÞò ãéá ôçí õãåßá ìå óôü÷ï ôç âåëôßùóç ôçò ðñïóôéèÝìåíçò áîßáò óôç æùÞ êáé ôçí åõçìåñßá. * ÅèíéêÞ Ó÷ïëÞ Äçìüóéáò Õãåßáò, ÊáèçãçôÞò Ïéêïíïìéêþí ôçò Õãåßáò êáé Ðñüåäñïò ôçò Federation for International Cooperation of Health Services and Systems Research Centers (FICOSSER)

He who pays makes the rules: thoughts on the "golden rule" in national health policy J. Kyriopoulos Summary Following a diagnostic approach to the problems of the health sector, the question of the structure and organization of health services in our country is raised. Based on these considerations, the possibility for the introduction of managed competition are examined and potential consequences considered with respect to efficiency and equality. Given the high private health expenditure, which is approaching 47% of total health spending, the question is raised of how possible it is to develop a comprehensive national health service. The importance of involving those who carry the financial burden, that is insurance agencies and private households, is discussed. Finally, the ground rules are formulated for a new national health strategy, aiming to improve the added value in terms of health and well - being. National School of Public Health, Greece, Federation for International Cooperation of Health Services and Systems Research Centers (FICOSSER).

ÅéóáãùãÞ Ïé áðáíôÞóåéò, ïé ïðïßåò äßäïíôáé óõíÞèùò, óå êñßóéìá èÝìáôá ôçò õãåéïíïìéêÞò ðïëéôéêÞò, óôç ÷þñá ìáò, åßíáé óõ÷íÜ åóöáëìÝíåò åðåéäÞ äåí âáóßæïíôáé óå ïñèÜ åñùôÞìáôá ôá ïðïßá ôßèåíôáé áðü ôéò áíÜãêåò õãåßáò, áëëÜ êõñßùò áðáíôïýí óå æçôÞìáôá ìåñéêÞò êáé áðïóðáóìáôéêÞò óçìáóßáò Þ/ êáé áóýìâáôá ìå ôéò êïéíùíéêÝò êáé õãåéïíïìéêÝò ðñïôåñáéüôçôåò. Ôï óýíïëï ó÷åäüí ôùí áðáíôÞóåùí –êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôùí ôåëåõôáßùí åôþí– áíáöÝñåôáé óå èÝìáôá ôá ïðïßá ó÷åôßæïíôáé ìå ôïí ðïëéôéêü, äéïéêçôéêü êáé åðáããåëìáôéêü Ýëåã÷ï ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá. ÐïëëÝò áðü áõôÝò, êéíçôïðïéïýí Ýíáí éäéüôõðï ïñãáíùôéêü êáé äéïéêçôéêü öåôé÷éóìü äáéìïíéêþí áëëáãþí óôïõò êáíüíåò ôïõ ðáé÷íéäéïý. Áêïëïýèùò êáé åîáéôßáò áõôÞò ôçò êáôÜóôáóçò ðïëéôéêÞò áðñïóäéïñéóôßáò, ðáñáôçñåßôáé ðåíßá ðáñáãùãÞò ðïëéôéêþí õãåßáò ç ïðïßá åí óõíå÷åßá ðáñáðÝìðåé óôçí õéïèÝôçóç ôå÷íéêþí ìåôÜèåóçò ôçò åõèýíçò êáé ËÝîåéò êëåéäéÜ: åèíéêÞ ðïëéôéêÞ õãåßá, äáðÜíåò õãåßáò, ðïéüôçôá óôçí õãåßá ÕðïâëÞèçêå: 23 Iïõíßïõ 2004 ¸ãéíå äåêôÞ ãéá äçìïóßåõóç: 27 Iïõëßïõ 2004 Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: Ã. Êõñéüðïõëïò, ÅèíéêÞ Ó÷ïëÞ Äçìüóéáò Õãåßáò, Ôçë.: (210)6435328, Fax: (210)6449571, e-mail: usph-kyr@ath.forthnet.gr 175

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

åíï÷ïðïßçóçò ôùí ðïëéôþí êáé ôùí åðáããåëìáôéþí õãåßáò êáé óõíïäåõôéêÜ ïäçãåß óå öáéíüìåíá ðïëéôéêÞò óýã÷õóçò êáé êåñäïóêïðßáò. Åßíáé ó÷åäüí âÝâáéï üôé áõôüò ï öáýëïò êýêëïò Ý÷åé åîáíôëÞóåé ôá êïéíùíéêïðïëéôéêÜ üñéÜ ôïõ, õðü ôï âÜñïò ôùí êïéíùíéêþí êáé õãåéïíïìéêþí áðïôåëåóìÜôùí ôïõ. Õðü ôï ðñßóìá áõôü, åßíáé áíáãêáßï íá ôåèåß –õðü êáèáñÞ ìïñöÞ– ôï èåìåëéþäåò åñþôçìá ó÷åôéêÜ ìå ôç öýóç êáé ôï ÷áñáêôÞñá ôçò õãåéïíïìéêÞò ðïëéôéêÞò, ôï ïðïßï óõíïøßæåôáé óôçí áðÜíôçóç ôïõ åñùôÞìáôïò: ðïéïò ðëçñþíåé ôç óôéãìÞ ôçò áíôáëëáãÞò, äçëáäÞ ôçò ÷ñçóéìïðïßçóçò ôùí õðçñåóéþí õãåßáò. Óôçí áðÜíôçóç, ìåôÜ ôç ó÷åôéêÞ åìðåéñßá êáé ôçí êáôÜëëçëç áíÜãíùóç ôùí åéóñïþí êáé åêñïþí ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá, äåí åßíáé äõíáôü íá åìöéëï÷ùñïýí ðïëéôéêÜ ôå÷íÜóìáôá ðñüóêáéñïõ ïöÝëïõò Þ åðéóôçìïíéêÝò áë÷çìåßåò áìößâïëçò åãêõñüôçôáò. Ç áðÜíôçóç óôï åñþôçìá ðáñáðÝìðåé áíáëüãùò óôçí åðéëïãÞ ôçò êáôÜëëçëçò äïìÞò êáé ïñãÜíùóçò ôïõ óõóôÞìáôïò õãåßáò (ùò ðñïò ôï êñéôÞñéï ôçò áðïäïôéêüôçôáò), êáèþò åðßóçò êáé óôéò ôå÷íéêÝò êáé ìåèüäïõò ôçò áêïëïõèçôÝáò õãåéïíïìéêÞò ðïëéôéêÞò. Ùò åê ôïýôïõ óå ìéá áãïñÜ ðëÞñïõò áóöáëéóôéêÞò êÜëõøçò ïé êáíüíåò êáé ôá åñãáëåßá êñáôéêÞò ðáñÝìâáóçò áðïôåëïýí ôá åíäåäåéãìÝíá ìÝóá, åíþ áíôßèåôá ìéá áãïñÜ ç ïðïßá ÷áñáêôçñßæåôáé áðü õøçëÜ ðïóïóôÜ óõíáóöÜëéóçò áðáéôåß Ýíá ìåßãìá êñáôéêþí ñõèìßóåùí êáé ôéìþí1,2. Ðñùôßóôùò üìùò ç áðÜíôçóç óôï åñþôçìá áõôü åßíáé áîéáêÞò êáé éäåïëïãéêÞò öýóçò êáé âáóßæåôáé óå Ýíá ðïëýðëïêï ìåßãìá êïéíùíéêþí, ðïëéôéêþí êáé êïéíùíéêþí áðïöÜóåùí, ôï ïðïßï äéáìïñöþíåôáé óå ìáêñï÷ñüíéá âÜóç. Óôï êåßìåíï áõôü, åðé÷åéñåßôáé ç êñéôéêÞ áîéïëüãçóç ôùí åîåëßîåùí óôçí åèíéêÞ ðïëéôéêÞ õãåßáò êáé åéäéêüôåñá (á) ç áðüðåéñá ìéáò óõíïðôéêÞò äéÜãíùóçò, (â) ç åðáíáöïñÜ ôïõ âáóéêïý åñùôÞìáôïò, ôï ïðïßï ìðïñåß íá äþóåé áðáíôÞóåéò ùò ðñïò ôçí áêïëïõèçôÝá ðïñåßá, (ã) ç åðéëïãÞ ôçò êáôÜëëçëçò ëýóçò õðü ôéò ðáñïýóåò óõíèÞêåò, (ä) ç äéáôýðùóç ôùí èåìÜôùí, ôá ïðïßá áðáéôïýí ñýèìéóç êáé (å) ç åðéãñáììáôéêÞ áíáöïñÜ óôïõò óôü÷ïõò ìéáò íÝáò õãåéïíïìéêÞò óôñáôçãéêÞò.

176

Ã. Êõñéüðïõëïò

Ìéá êáëÞ äéÜãíùóç åßíáé áðáñáßôçôç ÓõíçèÝóôáôá, ç äéáãíùóôéêÞ ðñïóÝããéóç ôùí ðñïâëçìÜôùí ôïõ õãåéïíïìéêïý ôïìÝá óôç ÷þñá ìáò, åóôéÜæåôáé ó÷åäüí áðïêëåéóôéêÜ óôçí ðëåõñÜ ôçò ðñïóöïñÜò, âáóßæåôáé óôç âñá÷õðñüèåóìç áðïôßìçóç èåìÜôùí äéïéêçôéêïý ÷áñáêôÞñá êáé åñãáóéáêþí ó÷Ýóåùí ôùí åðáããåëìáôéþí õãåßáò, åíþ áðïõóéÜæåé ç ôåêìçñéùìÝíç áðïôßìçóç ôùí õãåéïíïìéêþí ðïëéôéêþí ðáñåìâÜóåùí êáé ç áîéïëüãçóç ôùí åêñïþí ùò ðñïò ôá êñéôÞñéá ôçò (éáôñéêÞò) áðïôåëåóìáôéêüôçôáò, ôçò (ïéêïíïìéêÞò) áðïäïôéêüôçôáò êáé ôçò (êïéíùíéêÞò) éóüôçôáò. Áðü ôá äéáèÝóéìá óôïé÷åßá êáé óýìöùíá ìå ôá êñéôÞñéá áîéïëüãçóçò, ôá ïðïßá ðñïóöÜôùò Ý÷ïõí õéïèåôçèåß áðü ôïí Ðáãêüóìéï Ïñãáíéóìü Õãåßáò3, ï õãåéïíïìéêüò ôïìÝáò óôç ÷þñá ìáò, ÷áñáêôçñßæåôáé áðü (á) õøçëÞ ìáêñïïéêïíïìéêÞ áðïäïôéêüôçôá4 åîáéôßáò ôçò êñáôéêÞò ðáñÝìâáóçò óôïõò ìéóèïýò êáé ôéìÝò ç ïðïßá ïäçãåß üìùò óå óïâáñÝò ðáñåíÝñãåéåò ìå êýñéá åêäÞëùóç ôçí åìöÜíéóç õøçëþí ðáñáðëçñùìþí5, (â) ó÷åôéêÜ éêáíïðïéçôéêÞ éáôñéêÞ áðïôåëåóìáôéêüôçôá, üðùò áðïäåéêíýåôáé áðü ôïõò ó÷åôéêïýò õãåéïíïìéêïýò äåßêôåò êáé åéäéêüôåñá áðü ôïõò äåßêôåò áðïôñåðôÞò èíçóéìüôçôáò6, ç ïðïßá åíäå÷ïìÝíùò åßíáé ðñüóêáéñç êáé åðéóöáëÞò, (ã) ìç áíåêôÞ Ýùò ìÝôñéá áíôáðïêñéóéìüôçôá ôùí õðçñåóéþí óôéò ðñïóäïêßåò ôïõ ðëçèõóìïý7, (ä) åêôåôáìÝíåò êïéíùíéêïïéêïíïìéêÝò áíéóüôçôåò óôï åðßðåäï õãåßáò, ôçí ðñüóâáóç êáé ôç ÷ñçóéìïðïßçóç ôùí õðçñåóéþí õãåßáò ïé ïðïßåò ó÷åôßæïíôáé êõñßùò ìå ôï åéóüäçìá êáé ôçí åêðáßäåõóç7, (å) ìç áðïäåêôüò äåßêôçò ÷ñçìáôïäïôéêÞò äéêáéïóýíçò êáé äßêáéçò êáôáíïìÞò ôùí âáñþí7 êáé (óô) õøçëü åðßðåäï êáôáóôñïöéêþí äáðáíþí ãéá ôçí õãåßáò áðü ôá íïéêïêõñéÜ, ç ïðïßá áðåéëåß ôï 2,5% ôùí åëëçíéêþí íïéêïêõñéþí7. Åßíáé ðñïöáíÝò üôé áõôÜ ôá äéáãíùóôéêÜ óçìåßá ðñïôñÝðïõí óôçí õéïèÝôçóç áíôßóôïé÷ùí ðïëéôéêþí, ìåôáîý ôùí ïðïßùí ï óõíäõáóìüò êïéíùíéêïïéêïíïìéêþí áíéóïôÞôùí, êáôáóôñïöéêþí äáðáíþí êáé Ýëëåéøçò ÷ñçìáôïäïôéêÞò äéêáéïóýíçò áðïôåëåß ôçí ýøéóôç ðñïôåñáéüôçôá. Ç äéáðßóôùóç áõôÞ ðñïôñÝðåé óôçí ìåôáêßíçóç ôïõ êÝíôñïõ âÜñïõò êáé ôçí åíßó÷õóç ôçò õãåéïíïìéêÞò ðïëéôéêÞò ðñïò ôçí ðëåõñÜ ôçò æÞôçóçò êáé åéäéêüôåñá óôçí áóöáëéóôéêÞ êÜëõøç êáé ôç ÷ñçìáôïäüôçóç êáé ôáõôü÷ñïíá óôïí Ýëåã÷ï ôùí

Ã. Êõñéüðïõëïò

ìïíïðùëéáêþí ôÜóåùí ïé ïðïßåò áíáðôýóóïíôáé áðü ôçí ðëåõñÜ ôçò ðñïóöïñÜò.

Ðïéïò ðëçñþíåé; Ôï ïñèü åñþôçìá ðáñÜãåé ïñèÝò áðáíôÞóåéò Ç åãêáèßäñõóç ìéáò ðëÞñïõò åèíéêÞò õãåéïíïìéêÞò õðçñåóßáò õãåßáò –ìåôÜ áðü áëëåðÜëëçëåò ðñïóðÜèåéåò ìåôáññýèìéóçò– áðåäåß÷èç áíÝöéêôç. Ç áóôï÷ßá ïöåßëåôáé óôçí áíôéíïìßá áíÜìåóá óôï áßôçìá áõôü êáé óôçí ýðáñîç åêôåôáìÝíùí éäéùôéêþí Üìåóùí ðëçñùìþí êáé ðáñáðëçñùìþí, ÷ùñßò ôç äéáìåóïëÜâçóç óõìðëçñùìáôéêïý (êïéíùíéêïý Þ éäéùôéêïý) áóöáëéóôéêïý ó÷Þìáôïò. Ç åèíéêÞ éäéùôéêÞ õãåéïíïìéêÞ äáðÜíç -äçëáäÞ, áõôÞ ç ïðïßá êáôáâÜëëåôáé áðü ôá íïéêïêõñéÜ ôç óôéãìÞ ôçò ÷ñçóéìïðïßçóçò õðü ôç ìïñöÞ Üìåóùí ðëçñùìþí êáé ðáñáðëçñùìþí- áíÝñ÷åôáé óôï 47,1% ôçò óõíïëéêÞò åèíéêÞò äáðÜíçò8, äçëáäÞ êõìáßíåôáé óôá åðßðåäá ôïõ 1980, êáé åßíáé ç õøçëüôåñç –ìåôÜ ôéò ÇíùìÝíåò Ðïëéôåßåò– óôï äõôéêü âéïìç÷áíéêü êüóìï. ¸÷åé åîáéñåôéêü åíäéáöÝñïí ôï ãåãïíüò üôé óôçí ðåñßïäï 1991-2000 ç åôÞóéá áýîçóç ôçò éäéùôéêÞò õãåéïíïìéêÞò äáðÜíçò áíÝñ÷åôáé óå 7,2% Ýíáíôé 3,3% ôçò äçìüóéáò äáðÜíçò. Õðü ôï ðñßóìá áõôü, åßíáé ðñïöáíÝò üôé ôá ìåãÝèç ôá ïðïßá áíáöÝñïíôáé õðåñâáßíïõí ôç ëïãéóôéêÞ Þ ïéêïíïìéêÞ äéÜóôáóç êáé óõíéóôïýí ìåßæïí ðïëéôéêü æÞôçìá. Âåâáßùò, ç êáôáíïìÞ ôçò éäéùôéêÞò äáðÜíçò äéáöÝñåé óôéò õðïáãïñÝò ôçò õãåéïíïìéêÞò ðåñßèáëøçò êáé êáôÜ óõíÝðåéá ïé åðéóçìÜíóåéò, ïé ïðïßåò äéáôõðþíïíôáé åßíáé äéáöïñåôéêÞò Ýíôáóçò. Ãéá ðáñÜäåéãìá óôçí ïäïíôéáôñéêÞ öñïíôßäá ïé éäéùôéêÝò ðëçñùìÝò êáé ðáñáðëçñùìÝò õðåñâáßíïõí ôï 90% ôçò óõíïëéêÞò äáðÜíçò óôçí ðñùôïâÜèìéá öñïíôßäá 45%, óôç íïóïêïìåéáêÞ ðåñßèáëøç ðåñßðïõ 15% áíôßóôïé÷á9. Ç äéáðßóôùóç áõôÞ åßíáé êåöáëáéþäïõò óçìáóßáò, ðñïóäéïñßæåé ôçí ïõóßá ôïõ óõóôÞìáôïò õãåßáò êáé êáèïñßæåé äåõôåñïãåíþò ôçí ôõðïëïãßá ôçò äïìÞò êáé ôçò ïñãÜíùóÞò ôïõ. Óôçí ìç êáôáíüçóç áõôïý ôïõ öáéíïìÝíïõ, ïöåßëåôáé ç âáóéêÞ áíôéíïìßá ôçò õãåéïíïìéêÞò ðïëéôéêÞò óôç ÷þñá ìáò, ç ïðïßá åêöñÜæåôáé áðü ôï äé÷áóìü áíÜìåóá óôç ñçôïñéêÞ åðáããåëßá åãêáèßäñõóçò åèíéêÞò õãåéïíïìéêÞò õðçñåóßáò êáé ôçí ðïëéôéêÞ ðñáêôéêÞ, ç ïðïßá ðñïóöÝñåé

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

Ýíá áíôáãùíéóôéêü –÷ùñßò üñïõò êáé üñéá– óýóôçìá õãåßáò ôï ïðïßï äéáôçñåßôáé êáé åíéó÷ýåôáé áðü ôçí áíôéöáôéêÞ êáé áôåëÝóöïñç äéáäéêáóßá ôùí õãåéïíïìéêþí ìåôáññõèìßóåùí êáé ôçí ôåëìÜôùóç óôçí ðëçèþñá ôùí óôñåâëþóåùí ôçò õãåéïíïìéêÞò áãïñÜò, ç ïðïßá êõñéáñ÷åßôáé áðü ôçí Ýëëåéøç êáíüíùí êáé ôçí áðïõóßá ôéìþí. ÊáôÜ óõíÝðåéá, åßíáé ðñïöáíÝò óýìöùíá ìå ôç äéåèíÞ åìðåéñßá üôé ç åãêáèßäñõóç ìéáò ðëÞñïõò åèíéêÞò õðçñåóßáò õãåßáò äåí åßíáé äõíáôÞ ÷ùñßò ÷ñçìáôïäüôçóç áðü ôç ãåíéêÞ öïñïëïãßá Þ êÜðïéï ó÷åôéêü áíÜëïãï ÷ñçìáôïäïôéêü ó÷Þìá êáé óå êÜèå ðåñßðôùóç ìå óõíèÞêåò áíôáëëáãÞò, ïé ïðïßåò ðñïóäéïñßæïíôáé áðü õøçëÝò éäéùôéêÝò ðëçñùìÝò êáé ðáñáðëçñùìÝò, ïé ïðïßåò åðéâÜëëïõí óõíèÞêåò áðïêåíôñùìÝíçò ëÞøçò ôùí áðïöÜóåùí êáé åëåýèåñçò åðéëïãÞò êáé êáèéóôïýí ôá åñãáëåßá êñáôéêÞò ðáñÝìâáóçò áíåíåñãÜ. Áðü ôá äéáèÝóéìá óôïé÷åßá, óôç äéáìüñöùóç ôçò åèíéêÞò õãåéïíïìéêÞò äáðÜíçò, ôá íïéêïêõñéÜ óõìâÜëëïõí ìå ðëçñùìÝò, ïé ïðïßåò áíÝñ÷ïíôáé óôï 47%, ç êïéíùíéêÞ áóöÜëéóç ìå 25% êáé ï êñáôéêüò ðñïûðïëïãéóìüò ìå 28% ðåñßðïõ8,9. Ùò åê ôïýôïõ ç äéáôýðùóç ôïõ ïñèïý (áðü ðïëéôéêÞ êáé åðéóôçìïíéêÞ Üðïøç) åñùôÞìáôïò åßíáé üðùò Þäç óçìåéþèçêå: ðïéïò ðëçñþíåé ôç óôéãìÞ ôçò áíôáëëáãÞò; Ç ïñèÞ áðÜíôçóç åßíáé ç åöáñìïãÞ ôïõ “÷ñõóïý êáíüíá”, äçëáäÞ üôé áõôüò, ï ïðïßïò ðëçñþíåé, èÝôåé ôïõò êáíüíåò. ÊáôÜ óõíÝðåéá, ïé êáíüíåò ïöåßëïõí íá ôßèåíôáé éóïäõíÜìùò áðü áõôïýò ïé ïðïßïé ðëçñþíïõí, óå áíôßèåóç ìå ôçí õöéóôÜìåíç ìïíïìÝñåéá ç ïðïßá ïäçãåß óôçí åðéêõñéáñ÷ßá ôïõ éáôñïôå÷íïëïãéêïý óõìðëÝãìáôïò êáé ôçò ðïëéôéêÞò êáé äéïéêçôéêÞò ÝêöñáóÞò ôïõ. Ç áðïäï÷Þ ôïõ “÷ñõóïý êáíüíá” óçìáßíåé ðñùôßóôùò üôé ç ðëåõñÜ ôçò æÞôçóçò – üðùò åêöñÜæåôáé áðü ôá íïéêïêõñéÜ– åßíáé áíáãêáßï íá åíéó÷õèåß, äçëáäÞ íá åêöñÜæåé ôéò ðñïôéìÞóåéò ôçò äéáìÝóïõ åíáëëáêôéêþí åðéëïãþí.

Åßíáé ç “äåýôåñç êáëýôåñç ëýóç”, ç êáëýôåñç ëýóç; Óôá ðëáßóéá áõôÜ ôï èåìåëéþäåò åñþôçìá ïäçãåß óå äýï ôïõëÜ÷éóôïí äõíçôéêÝò áðáíôÞóåéò, ïé ïðïßåò Ý÷ïõí ôåèåß êáôÜ êáéñïýò ìå áðïóðáóìáôéêü ôñüðï: (á) ç “ðñþôç êáëýôåñç ëýóç” óõíßóôáôáé óôçí åãêáèßäñõóç ìéáò ðëÞñïõò åíéáßáò õãåéïíïìéêÞò õðçñåóßáò ìå ôç ìïñöÞ äéìåñïýò ìïíïðùëßïõ õðü êñáôéêü Ýëåã÷ï, ç ïðïßá ìðïñåß 177

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

íá äéáóöáëßóåé ôá êñéôÞñéá ôçò áðïäïôéêüôçôáò êáé ôçò éóüôçôáò óå óõíèÞêåò êáèïëéêÞò êáé (ó÷åäüí) ðëÞñïõò áóöáëéóôéêÞò êÜëõøçò. Ç åêäï÷Þ áõôÞ áðïäåß÷èçêå áíÝöéêôç åîáéôßáò ôùí äõó÷åñþí êáé ìåãÜëùí ðñïáðáéôïýìåíùí, êõñßùò ïéêïíïìéêïý êáé äçìïóéïíïìéêïý ÷áñáêôÞñá, áëëÜ êáé ôçò áäõíáìßáò íá ðñïóöÝñåé åíáëëáêôéêÝò åðéëïãÝò óõìâáôÝò ìå ôéò ðñïôéìÞóåéò ôùí ðïëéôþí. Õðü ôéò ðáñïýóåò óõíèÞêåò ç åöéêôüôçôÜ ôçò ðñïûðïèÝôåé ðñüóèåôïõò ðüñïõò ôçò ôÜîçò ôùí Ýîé äéóåêáôïììõñßùí åõñþ áðü ôï êñÜôïò Þ/ êáé ôçí êïéíùíéêÞ áóöÜëéóç (äçëáäÞ ôï óýíïëï ó÷åäüí ôùí éäéùôéêþí ðëçñùìþí êáé ðáñáðëçñùìþí) êáé ôçí êáèéÝñùóç êáíüíùí êáé öñáãìþí éóïäýíáìùí ðñïò áõôïýò ôïõò ïðïßïõò èÝôïõí ïé ðëçñùìÝò êáé ðáñáðëçñùìÝò ôùí íïéêïêõñéþí. ÅðéðñïóèÝôùò, ç åêäï÷Þ áõôÞ óôçí éóôïñéêÞ ÝêöáíóÞ ôçò, óôç ÷þñá ìáò, áðåäåß÷èç áôåëÝóöïñç ùò ðñïò ôçí éêáíïðïßçóç ôïõ êñéôçñßïõ ôçò éóüôçôáò êáé ôïõ åëÝã÷ïõ ôïõ êüóôïõò êáé ôçò óõãêñÜôçóçò ôùí äáðáíþí, åîáéôßáò ôùí Ýíôïíùí ìïíïðùëéáêþí ôÜóåùí, ïé ïðïßåò áíáðôýóóïíôáé êõñßùò óôïí äçìüóéï õãåéïíïìéêü ôïìÝá. (â) ç “äåýôåñç êáëýôåñç ëýóç” åßíáé ç ðñïþèçóç ìéáò ìåéêôÞò áãïñÜò åëåã÷üìåíïõ, áðü ôï êñÜôïò, áíôáãùíéóìïý, ç ïðïßá áíÝ÷åôáé ôïõò õöéóôÜìåíïõò ïéêïíïìéêïýò, êïéíùíéêïýò êáé äçìïóéïíïìéêïýò ðåñéïñéóìïýò. Óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ, ìðïñåß íá äéáóöáëéóèåß ç áðïäïôéêÞ ÷ñÞóç ôùí ðüñùí êáé ï óåâáóìüò ôùí ðñïôéìÞóåùí ôùí ðïëéôþí. Áðáéôåßôáé üìùò, ç óõììåôï÷Þ ôùí ÷ñçóôþí óôï êüóôïò(ó÷åäüí éóïäýíáìç ôùí õöéóôÜìåíùí) ôç óôéãìÞ ôçò ÷ñçóéìïðïßçóçò, ç ïðïßá üìùò áêõñþíåé ôï êñéôÞñéï ôçò éóüôçôáò. ÊáôÜ óõíÝðåéá, ç êñáôéêÞ ðáñÝìâáóç ãéá ôç äéáóöÜëéóç ôçò éóüôçôáò êáé ôçò êïéíùíéêÞò äéêáéïóýíçò êáé ãéá ôçí áðïöõãÞ êáôáóôñïöéêþí äáðáíþí ãéá ôá íïéêïêõñéÜ åßíáé áíáãêáßá. Óôçí ðåñßðôùóç áõôÞ ç êáèéÝñùóç óõíáóöÜëéóçò óõíïëéêÜ éóïäýíáìçò áõôÞò ç ïðïßá Þäç êáôáâÜëëåôáé áôýðùò, ïöåßëåé íá êáôáíåìçèåß óôï ðëçèõóìü êáé íá åßíáé áíÜëïãç ôïõ åéóïäÞìáôïò êáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãç ôçò áíÜãêçò, þóôå íá äéáóöáëéóèåß ôï êñéôÞñéï ôçò éóüôçôáò. Ôáõôü÷ñïíá üìùò åßíáé áíáãêáßá ç óõãêñüôçóç ìç÷áíéóìïý áðïöõãÞò ôùí êáôáóôñïöéêþí äáðáíþí, ãéá ôá íïéêïêõñéÜ ôá ïðïßá áðåéëïýíôáé. Áí êáé ç åêäï÷Þ áõôÞ, åìöáíßæåôáé ëïãéêïöáíÞò êáé ñåáëéóôéêÞ ðñïóêñïýåé óôçí ýðáñîç õøçëïý ðïëéôéêïý êüóôïõò êáé åðéöýëáîçò áðü ôïõò ðïëßôåò åîáéôßáò 178

Ã. Êõñéüðïõëïò

ôçò áðïõóßáò éó÷õñÞò ðïëéôéêÞò áîéïðéóôßáò ãéá ôçí óõíåðÞ åöáñìïãÞ ôçò. ÅðéðñïóèÝôùò, ç ðñüôáóç áõôÞ åìðåñéÝ÷åé êéíäýíïõò óôç ìáêñïðñüèåóìç ðñïïðôéêÞ– ìç áíáðüöåõêôïõò– åãêáèßäñõóçò åðéëåêôéêÞò áóöáëéóôéêÞò êÜëõøçò êáé äéÜóðáóçò ôçò êïéíùíéêïáóöáëéóôéêÞò “óõíåíï÷Þò”.

Ôá ðñïâëÞìáôá ñýèìéóçò: ç áíáæÞôçóç åíüò ïäéêïý ÷Üñôç äéáñèñùôéêþí áëëáãþí Õðü ôï ðñßóìá ôùí ðñüóöáôùí ðïëéôéêþí åîåëßîåùí êáé ôùí åñùôçìÜôùí, ôá ïðïßá äéáôõðþíïíôáé, åðáíáôïðïèåôåßôáé ôï æÞôçìá ôçò åèíéêÞò õãåéïíïìéêÞò ðïëéôéêÞò. Ç äéáöáéíüìåíç ôÜóç óõíïøßæåôáé óôï åã÷åßñçìá ìåôáôñïðÞò åíüò åéêïíéêÜ ìåéêôïý óõóôÞìáôïò õãåßáò (public-private mix) óôï ïðïßï ç ó÷Ýóç äçìüóéïõ êáé éäéùôéêïý ôïìÝá åßíáé øåõäþò óõìðëçñùìáôéêÞ, óå ìéá ïéïíåß áíôáãùíéóôéêÞ áãïñÜ (quasi-market) óôçí ïðïßá ï ñüëïò ôùí åðé÷åéñÞóåùí ðáñáãùãÞò õãåéïíïìéêþí õðçñåóéþí ôïõ äçìüóéïõ êáé éäéùôéêïý (êáé âåâáßùò ôïõ êïéíùíéêïý) ôïìÝá êáèßóôáôáé – õðü üñïõò ïé ïðïßïé ôßèåíôáé áðü ôçí êåíôñéêÞ ôïõ äéïßêçóç – áíôáãùíéóôéêüò. Ôï äßëçììá, êáèþò åðßóçò ôá üñéá êáé ïé ðñïûðïèÝóåéò åéóáãùãÞò ôå÷íéêïý áíôáãùíéóìïý óôï õãåéïíïìéêü óýóôçìá, óôç ÷þñá ìáò, Ý÷åé ôåèåß áðü ìáêñïý óå ðïëéôéêÞ êáé åðéóôçìïíéêÞ äéÜóôáóç10,11. Áí ç äéáôýðùóç áõôÞ, –üôé äçëáäÞ Ý÷åé ôåèåß èÝìá áíáðñïóáíáôïëéóìïý ôçò åèíéêÞò õãåéïíïìéêÞò ðïëéôéêÞò– åßíáé áëçèÞò, ôüôå áõôüò åßíáé ï âáóéêüò ðõñÞíáò ôçò õãåéïíïìéêÞò ðïëéôéêÞò êáé ïé áíôéíïìßåò Þ ïé áíôéöÜóåéò ãéá ôéò ïðïßåò Ý÷åé åðéêñéèåß åßíáé äåõôåñåõïýóçò óçìáóßáò êáé ôå÷íéêïý ÷áñáêôÞñá ìéêñÞò êáé ìÝóçò Ýíôáóçò. ÊáôÜ óõíÝðåéá ôá âáóéêÜ ðñïò åðßëõóç èÝìáôá, óôçí ðáñïýóá óõãêõñßá, óõíïøßæïíôáé ìå âÜóç ôá ðáñáêÜôù óçìåßá: (á) Ç áíôéêáôÜóôáóç ôùí ôå÷íéêþí êáé ìåèüäùí ôçò áôåëÝóöïñçò êñáôéêÞò ðáñÝìâáóçò ìå Ýíá íÝï ìåßãìá åñãáëåßùí ðïëéôéêÞò ñýèìéóçò êáé áãïñÜò åßíáé äõó÷åñÞò ãéáôß ôï óýóôçìá êáé êõñßùò ïé Üíèñùðïé ïé ïðïßïé åñãÜæïíôáé óå áõôü äåí Ý÷ïõí êáôÜëëçëç åêðáßäåõóç. Ùò åê ôïýôïõ áðáéôåßôáé ìáêñüò ÷ñüíïò êáé óïâáñÝò åðåíäýóåéò óôï áíèñþðéíï êåöÜëáéï, ìå Ýìöáóç óôéò ìåèüäïõò äéá÷åßñéóçò êáé êïéíùíéêïïéêïíïìéêÞò áîéïëüãç-

Ã. Êõñéüðïõëïò

óçò. (â) Ç åéóáãùãÞ ðñáãìáôéêþí ôéìþí –÷ùñßò ôçí ýðáñîç êëåéóôþí ðñïûðïëïãéóìþí– ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé áýîçóç ôïõ êüóôïõò ìå áðïôÝëåóìá ç ÷ñçìáôïäïôéêÞ ðßåóç íá ìåôáöåñèåß óôï êñÜôïò êáé ôçí êïéíùíéêÞ áóöÜëéóç, áëëÜ áêüìá êáé óôá íïéêïêõñéÜ, ôá ïðïßá Þäç âáñýíïíôáé ìå õøçëÝò éäéùôéêÝò äáðÜíåò. ÊáôÜ óõíÝðåéá, ï åîïñèïëïãéóìüò ôùí õöéóôÜìåíùí öñáãìþí êüóôïõò ÷ñüíïõ Þ êáé ÷ñÞìáôïò åßíáé áíáãêáßï íá äéáôçñçèïýí ìåñéêþò, ÷ùñßò âåâáßùò íá ðëÞôôåôáé ôï êñéôÞñéï ôçò éóüôçôáò óôçí ðñüóâáóç, åíþ ôáõôï÷ñüíùò ðñÝðåé íá ðñïá÷èïýí äéáñèñùôéêÝò áëëáãÝò óôç ÷ñçìáôïäüôçóç ìå åðßêåíôñï ôïõò êëåéóôïýò – óöáéñéêïýò ðñïûðïëïãéóìïýò êáé ôçí áðïæçìßùóç ìå âÜóç ôç äéáãíùóôéêÞ êáôçãïñßá êáé ôç âáñýôçôá ôçò íüóïõ. (ã) Ç åðéâÜñõíóç ôùí ðñïûðïëïãéóìþí ôçò êïéíùíéêÞò áóöÜëéóçò ìå ôçí êáèéÝñùóç ðñáãìáôéêþí ôéìþí ìðïñåß åðßóçò íá äõó÷åñÜíåé áêüìá ðåñéóóüôåñï ôçí Þäç äýóêïëç ïéêïíïìéêÞ ôïõò èÝóç êáé íá èÝóåé ôï ðñüâëçìá ôçò áýîçóçò ôùí åéóöïñþí Þ êáé ôçò ìåßùóçò ôùí ðáñï÷þí, áí äåí óõíïäåõèåß áðü ìåôáöïñÜ ôçò êñáôéêÞò ÷ñçìáôïäüôçóçò áðü ôéò õðçñåóßåò õãåßáò (ôïõò ðñïìçèåõôÝò) óôçí áóöÜëéóç (óôïõò áãïñáóôÝò). Ç äéáôýðùóç áõôÞ åßíáé ðñïöáíÝò üôé ðñïêáëåß ìéá íÝá éóïññïðßá ìå åíßó÷õóç ôçò èÝóçò ôçò ðëåõñÜò ôçò æÞôçóçò êáé ôçò ÷ñçìáôïäüôçóçò. (ä) Ç åðéâÜñõíóç ôùí íïéêïêõñéþí, ç ïðïßá åßíáé õøçëÞ, ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé ìåãáëýôåñá åìðüäéá óôçí ðñüóâáóç ãéá ôïõò “ìç Ý÷ïíôåò” êáé íá óõìâÜëëåé óôçí áýîçóç ôùí êïéíùíéêïïéêïíïìéêþí áíéóïôÞôùí. Ùò åê ôïýôïõ, Ýíáò ìç÷áíéóìüò áíôéêáôÜóôáóçò ôïõ åéóïäÞìáôïò ãéá ôéò êáôáóôñïöéêÝò äáðÜíåò õãåßáò åßíáé áðáñáßôçôïò. (å) Ç áíôáãùíéóôéêüôçôá ìåôáîý äçìüóéïõ êáé éäéùôéêïý ôïìÝá ìðïñåß íá áðåéëÞóåé ôç âéùóéìüôçôá ìåñéêþí íïóçëåõôéêþí ìïíÜäùí, ïé ïðïßåò ìå áõóôçñÜ êñéôÞñéá ïéêïíïìéêÞò áðïäïôéêüôçôáò Ý÷ïõí óïâáñÜ ðñïâëÞìáôá êáé ãéá ôéò ïðïßåò ðñÝðåé íá õðÜñ÷ïõí åéäéêÝò ñõèìßóåéò ìå ðïëéôéêÝò êáé ïñãáíùôéêÝò êõñßùò äéáäéêáóßåò, ïé ïðïßåò áíåîáñôÞôùò ôçò ðïñåßáò ôùí ìåôáññõèìßóåùí åßíáé áíáãêáßï íá ðñïá÷èïýí.

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

Ç ðñïôåéíüìåíç ðïëéôéêÞ ïöåßëåé åðßóçò íá õðïëïãßóåé ôï êüóôïò ìåôÜâáóçò êáé êõñßùò ôïõò ñüëïõò ôïõ êñÜôïõò êáé ôçò êïéíùíéêÞò áóöÜëéóçò óå áõôü ôï íÝï óêçíéêü. Ç åíßó÷õóç ôçò èÝóçò ôùí êáôáíáëùôþí êáé ôçò õãåéïíïìéêÞò áóöÜëéóçò êáé ï Ýëåã÷ïò ôçò ðñïóöïñÜò áðïôåëåß ôï êñßóéìï óçìåßï ôçò áíáãêáßáò éóïññïðßáò, óôï ðëáßóéï ôùí áíáãêáßùí äéáñèñùôéêþí áëëáãþí. Õðü ôçí Ýííïéá áõôÞ, ç áõôïôÝëåéá ôùí áóöáëéóôéêþí ó÷çìÜôùí õãåßáò êáé ç åðïðôåßá êáé áîéïëüãçóç áðü åíéáßï êÝíôñï ôçò êåíôñéêÞò äéïßêçóçò åßíáé ìéá äéáäéêáóßá áõôïíüçôç êáé ó÷åäüí áíáðüöåõêôç. ÅðåéäÞ ïé õöéóôÜìåíïé êïéíùíéêïß, ìáêñïïéêïíïìéêïß êáé äçìïóéïíïìéêïß ðåñéïñéóìïß äåí åðéôñÝðïõí ôçí åììïíÞ óôç èÝóç ôçò ðñþôçò ëýóçò ç åðéëïãÞ ôçò äåýôåñçò êáëýôåñçò ëýóçò èåùñåßôáé áðü ðïëëïýò üôé åßíáé áíáðüôñåðôç. ÄçëáäÞ ç åãêáèßäñõóç ìéáò áíïéêôÞò, ìåéêôÞò ïéïíåß áãïñÜò åëåã÷üìåíïõ – áðü ôï êñÜôïò – áíôáãùíéóìïý ìå ôç äçìéïõñãßá “áëõóßäùí-äéêôýùí” ïëïêëçñùìÝíçò öñïíôßäáò12, ç ïðïßá äéáíÝìåôáé “ìå ôï äåëôßï” Ýíáíôé ðñïêáèïñéóìÝíùí ôéìþí, åíäå÷ïìÝíùò áðïôåëåß ôçí Üñéóôç –õðü ôéò ðáñïýóåò óõíèÞêåò– ëýóç ùò ðñïò ôï êñéôÞñéï áðïäïôéêüôçôáò. Tá ðñïâëÞìáôá éóüôçôáò, ôá ïðïßá áíáìöéâüëùò ðñïêýðôïõí áðü ôçí åíäå÷üìåíç åöáñìïãÞ áõôÞò ôçò åêäï÷Þò, ìðïñåß íá áíôéìåôùðéóôïýí ìå åéäéêÝò óõìðëçñùìáôéêÝò ðïëéôéêÝò ïé ïðïßåò ðñïÜãïõí ôçí éóüôçôá, üðùò ãéá ðáñÜäåéãìá ç ðëÞñçò êÜëõøç óå ìç åõíïçìÝíåò êïéíùíéêÝò ïìÜäåò êáé Üôïìá óôá ðëáßóéá êáèïëéêþí áóöáëéóôéêþí ó÷çìÜôùí, ôá ïðïßá åðéôñÝðïõí ôçí (ïñéæüíôéá êáé êÜèåôç) áíáäéáíïìÞ.

Ìéá íÝá óôñáôçãéêÞ ìå íüçìá ãéá ôçí áíáæÞôçóç ðñïóôéèÝìåíçò áîßáò óôç æùÞ, ôçí õãåßá êáé ôçí åõçìåñßá Ç åðéëïãÞ ôçò ðñþôçò Þ ôçò äåýôåñçò ëýóçò äåí áðïôåëåß ìüíïí áíôéêåßìåíï ôå÷íéêþí ñõèìßóåùí, ïé ïðïßåò ó÷åôßæïíôáé ìå ôïõò ðåñéïñéóìïýò ôçò óõãêõñßáò áëëÜ ìéá áðüöáóç áîéáêïý êáé çèéêïý ÷áñáêôÞñá ãéá ôçí ïðïßá ìðïñåß íá áðïöáíèåß ôï ðïëéôéêü óýóôçìá õðü ôçí åðßäñáóç ôïõ êïéíùíéêïý óõó÷åôéóìïý. Ç ðïëéôéêÞ äéÜóôáóç ôïõ æçôÞìáôïò Ýãêåéôáé óôçí áðÜíôçóç óôï èåìåëéþäåò åñþôçìá: ðïéïò ðëçñþíåé; Ðñüêåéôáé 179

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

ãéá ìéá áðÜíôçóç óôï ðñüâëçìá ôçò êáôáíïìÞò ôïõ ðëåïíÜóìáôïò, äçëáäÞ ãéá ìéá êïñõöáßá åðéëïãÞ ðïëéôéêïý êáé ïéêïíïìéêïý ÷áñáêôÞñá, ç ïðïßá õðåñâáßíåé ôï êñéôÞñéï ôçò áðïäïôéêÞò êáôáíïìÞò ôùí ðüñùí êáé áíáöÝñåôáé ðñùôßóôùò óôï èÝìá ôçò êïéíùíéêÞò äéêáéïóýíçò êáé ôçò éóüôçôáò. Ç äéáäéêáóßá áõôÞ, áíáäåéêíýåé ôïí çèéêü ÷áñáêôÞñá ôçò ðïëéôéêÞò ïéêïíïìßáò ôçò õãåßáò, êáôÜ ðáñÜöñáóç ôçò ãíùóôÞò äéáôýðùóçò ôïõ äéÜóçìïõ áìåñéêáíïý ïéêïíïìïëüãïõ Amartya Sen13. ÊáôÜ óõíÝðåéá, ìå âÜóç ôá äéáãíùóôéêÜ êñéôÞñéá, ôá ïðïßá Ý÷ïõí åíôïðéóèåß, ïé óôü÷ïé ôçò åèíéêÞò õãåéïíïìéêÞò ðïëéôéêÞò åíôïðßæïíôáé óôçí áíÜãêç âåëôßùóçò ôçò éáôñéêÞò áðïôåëåóìáôéêüôçôáò, ôçò áíôáðïêñéóéìüôçôáò, êáé óôçí Üñóç ôùí áíéóïôÞôùí. Õðü ôï ðñßóìá áõôü ôßèåôáé ôï åñþôçìá ó÷åôéêÜ ìå ôçí êáôáëëçëüôçôá ôùí áêïëïõèïýìåíùí ðïëéôéêþí óôçí õãåßá, äçëáäÞ ôç äõíáôüôçôá áíôáðüêñéóçò óôá ðñïâëÞìáôá ôá ïðïßá åìöáíßæïíôáé áðü ôçí ðïëéôéêÞ áíÜëõóç êáé ôçí åðéóôçìïíéêÞ ôåêìçñßùóç. Áðü ôçí ðñïóÝããéóç ç ïðïßá Þäç äéáôõðþèçêå, õðÜñ÷ïõí óïâáñÝò åíóôÜóåéò êáé éêáíÜ ôåêìÞñéá ãéá ôçí Ýëëåéøç åõóôï÷ßáò êáé ôçí áðïõóßá éêáíïðïéçôéêþí åêñïþí áðü ôï õãåéïíïìéêü óýóôçìá ôçò ÷þñáò ìáò. Óôá ðëáßóéá áõôÜ, ç åèíéêÞ óôñáôçãéêÞ ãéá ôçí õãåßá ïöåßëåé íá åíóùìáôþóåé ôïõò Üîïíåò, ïé ïðïßïé åíäåéêôéêþò êáé óå áäñÝò ãñáììÝò áêïëïõèïýí êáé ìå ôïõò ïðïßïõò åðé÷åéñåßôáé ç åßóïäïò ôçò õãåéïíïìéêÞò ðïëéôéêÞò óôçí ôñßôç öÜóç ôùí õãåéïíïìéêþí ìåôáññõèìßóåùí äçëáäÞ óôçí áíáæÞôçóç ðñïóôéèÝìåíçò áîßáò óôç æùÞ, ôçí õãåßá êáé ôçí åõçìåñßá.

1) ÅðÝíäõóç óôçí õãåßá êáé ôçí ïéêïãÝíåéá Ðñüêåéôáé ãéá Üîïíá óôñáôçãéêÞò, ï ïðïßïò åðé÷åéñåß íá áíôáðïêñéèåß, óôç äéáôÞñçóç êáé âåëôßùóç ôçò õãåßáò êáé ó÷åôßæåôáé ìå ôçí éáôñéêÞ áðïôåëåóìáôéêüôçôá êáé ôçí ðïéüôçôá ôçò æùÞò êáé ðåñéëáìâÜíåé: (i) ìåôáöïñÜ ðüñùí óôç äçìüóéá õãåßá êáé ôçí ðñüëçøç, óôï åðßðåäï 5% ôçò óõíïëéêÞò åèíéêÞò äáðÜíçò ãéá ôçí õãåßá, (ii) óõóôçìáôéêü Ýëåã÷ï êáé äéá÷åßñéóç ôùí ìåéæüíùí ðáñáãüíôùí êéíäýíïõ ãéá ôçí õãåßá áíÜ öýëï êáé çëéêéáêÞ ìïíÜäá áðü ôïí ãåíéêü-ïéêïãåíåéáêü ãéáôñü, ï ïðïßïò åßíáé “äéá÷åéñéóôÞò” ôïõ öá180

Ã. Êõñéüðïõëïò

êÝëïõ õãåßáò ôïõ ðïëßôç êáé áíáöÝñåôáé óå üëï ôïí åõñéóêüìåíï óå õøçëü êßíäõíï ðëçèõóìü, êáé (iii) êáèéÝñùóç ôïõ óõìâïýëïõ ôçò õãåßáò êáé ôçò ïéêïãÝíåéáò, ï ïðïßïò ðáñÝ÷åé óõìâïõëåõôéêÝò õðçñåóßåò óå èÝìáôá ðñïáãùãÞò ôçò õãåßáò (ìðïñåß ï ñüëïò íá ôáõôßæåôáé ìå ôïí ïéêïãåíåéáêü ãéáôñü Þ íá áðïôåëåß Üëëç óõìðëçñùìáôéêÞ äñáóôçñéüôçôá áðü áíåîÜñôçôïõò åðáããåëìáôßåò õãåßáò).

2) Éóüôçôá êáé äéêáéïóýíç óôçí õãåßá êáé ôç öñïíôßäá õãåßáò Ï Üîïíáò áõôüò åóôéÜæåôáé óôçí ðñïóðÜèåéá ìåßùóçò ôùí êïéíùíéêïïéêïíïìéêþí áíéóïôÞôùí êáé ó÷åôßæåôáé ìå ôçí éóüôçôá, ôç äßêáéç êáôáíïìÞ ôùí âáñþí êáé áðïôñïðÞ ôùí êáôáóôñïöéêþí äáðáíþí ãéá ôçí õãåßá êáé ðåñéëáìâÜíåé: (i) áðáëëáãÞ ôùí ÷ñçìáôéêþí åðéâáñýíóåùí êáôÜ ôçí ðñüóâáóç ôùí íïéêïêõñéþí, ôá ïðïßá Ý÷ïõí ÷áìçëü åéóüäçìá, êáèþò åðßóçò êáé çëéêéáêþí êáé êïéíùíéêþí ïìÜäùí óå êïéíùíéêü êßíäõíï (çëéêéùìÝíïé, Üíåñãïé, ìåôáíÜóôåò ê.Ü.), (ii) äçìéïõñãßá ëïãáñéáóìïý ãéá ôçí êÜëõøç ôùí êáôáóôñïöéêþí äáðáíþí (>40% ôïõ äéáèÝóéìïõ åéóïäÞìáôïò) óå ðåñéðôþóåéò ïîåßáò êáé ìåãÜëçò âëÜâçò ôçò õãåßáò Þ êáé äáðáíçñþí ÷ñüíéùí íïóçìÜôùí, (iii) åãêáèßäñõóç êáé áíáðñïóáñìïãÞ ôùí ðïóïóôþí óõíáóöÜëéóçò (ôá ïðïßá óÞìåñá êáôáâÜëëïíôáé åðéóÞìùò Þ áêüìá õðü ôç ìïñöÞ ðáñáðëçñùìþí) êáé ôá ïðïßá ðñÝðåé íá åßíáé áíÜëïãá ôïõ åéóïäÞìáôïò êáé áíôéóôñüöùò áíÜëïãá ôçò áíÜãêçò, (iv) êáèéÝñùóç óõóôÞìáôïò bonus-malus ãéá ôïõò ðïëßôåò áíÜëïãá ìå ôç óõìðåñéöïñÜ ôïõò óôá èÝìáôá õãåßáò Þ/êáé áêüìá åéóáãùãÞ áñíçôéêïý óõíáóöÜëéóôñïõ ãéá üóïõò äåí êÜíïõí Üóêïðç ÷ñÞóç ôùí õðçñåóéþí, ôï ïðïßï ìðïñåß íá ðéóôþíåôáé óå ïéêïãåíåéáêü Þ Üëëï ó÷åôéêü ëïãáñéáóìü.

3) Ðïéüôçôá óôçí õãåßá êáé ôç öñïíôßäá õãåßáò ÁíáöÝñåôáé óôá ðñïâëÞìáôá ðñüóâáóçò, õøçëïý êüóôïõò ÷ñüíïõ êáé ìåãÜëùí ðáñáðëçñùìþí, ï ïðïßïò ó÷åôßæåôáé ìå ôçí éóüôçôá óôçí ðñüóâáóç êáé ôçí êÜëõøç, ôï óåâáóìü ôùí ðñïôéìÞóåùí ôùí ÷ñçóôþí, ôçí áíôáðïêñéóéìüôçôá êáé ôçí ðïéüôçôá ôçò öñïíôßäáò êáé ðåñéêëåßåé:

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

Ã. Êõñéüðïõëïò

(i) ôçí õðï÷ñÝùóç üëùí ôùí áóöáëéóôéêþí ó÷çìÜôùí íá ðáñÝ÷ïõí ìéá åíéáßá äÝóìç öñïíôßäáò óå êïéíùíéêÜ áðïäåêôü ÷ñüíï ìå ßäéá ìÝóá Þ óå äéáöïñåôéêÞ ðåñßðôùóç íá óõìâÜëëïíôáé ìå ðñïìçèåõôÝò þóôå íá ðáñÝ÷ïõí õðçñåóßåò ìå áêñéâÞ êáé áîéüðéóôá óõìâüëáéá, (ii) ôçí õðïóôÞñéîç ôçò âáóéóìÝíçò óå ôåêìÞñéá öñïíôßäáò, þóôå ç áðïôåëåóìáôéêüôçôá ôçò éáôñéêÞò ðñáêôéêÞò íá óõíäÝåôáé ìå ôç âåëôßùóç ôçò ðïéüôçôáò ôçò æùÞò êáé ôçí ðñïáãùãÞ ôçò åõåîßáò, (iii) ôçí åãêáôÜóôáóç ìç÷áíéóìïý áîéïëüãçóçò êáé ðéóôïðïßçóçò ôùí öïñÝùí ðáñáãùãÞò êáé äéáíïìÞò ôçò éáôñéêÞò öñïíôßäáò.

4) Âåëôßùóç ôçò ðëçñïöüñçóçò êáé ðñïáãùãÞ ôùí åëåõèåñéþí óôç öñïíôßäá õãåßáò Ç åóôßáóç áõôÞ áíáöÝñåôáé óôçí áíáãêáéüôçôá âåëôßùóçò ôùí åðéëïãþí êáé óåâáóìïý ôùí ðñïôéìÞóåùí ôùí ÷ñçóôþí ìå ôçí áíÜðôõîç åíüò ìç÷áíéóìïý äéá÷åßñéóçò ôùí ðëçñïöïñéþí êáé ðåñéëáìâÜíåé (i) ôçí ðáñï÷Þ äõíáôüôçôáò ðñïóáíáôïëéóìÝíùí åðéëïãþí äéáìÝóïõ ôïõ ãåíéêïýïéêïãåíåéáêïý ãéáôñïý Þ ôïõ óõìâïýëïõ õãåßáò, (ii) ôç äçìéïõñãßá äéêôýïõ ðëçñïöïñéþí ðñïóâÜóéìùí óôï êïéíü ãéá ôç äéáèåóéìüôçôá, ôçí ðïéüôçôá êáé ôçí áíôáðïêñéóéìüôçôá ôùí õðçñåóéþí, þóôå íá äéåõêïëýíïíôáé ïé åðéëïãÝò, (iii) ôçí åãêáèßäñõóç ìç÷áíéóìïý õðïóôÞñéîçò ôùí ÷ñçóôþí êáé ôùí áóöáëéóôéêþí ó÷çìÜôùí ãéá ôçí õðüäåéîç åíáëëáêôéêþí äõíáôïôÞôùí êáé ôçí ðñïóôáóßá Ýíáíôé ôùí óôñåâëþóåùí ôéò ïðïßåò ðáñÜãïõí ìïíïðùëéáêÝò ôÜóåéò êáé óõìðåñéöïñÝò.

Åðßìåôñï Ç ðñïôåéíüìåíç óôñáôçãéêÞ ðåñéêëåßåé óõíéóôþóåò ãéá ôçí åðÝíäõóç óôçí õãåßá, ôçí éóüôçôá êáé ôç äéêáéïóýíç êáé ôç öñïíôßäá êáé áêüìá ôçí âåëôßùóç ôùí åðéëïãþí êáé ôùí åëåõèåñéþí óôï õãåéïíïìéêü óýóôçìá. Áí ç äéáôýðùóç, ç ïðïßá Þäç åêôÝèçêå: áõôüò ï ïðïßïò ðëçñþíåé èÝôåé êáé ôïõò êáíüíåò åßíáé áðïäåêôÞ (áðü ðïëéôéêÞ, êïéíùíéêÞ êáé åðéóôçìïíéêÞ Üðïøç) åßíáé ðñïöáíÝò üôé óôï “ôñßãùíï” ÷ñÞóôåò (ðïëßôåò)-ðñïìçèåõôÝò (ãéáôñïß êáé íïóïêïìåßá)-áãïñáóôÝò (áóöÜëéóç õãåßáò êáé êñÜôïò), ðïëëÜ ðñÝðåé íá áëëÜîïõí ñéæéêÜ ìå ìéá

íÝá óôñáôçãéêÞ ãéá ôçí õãåßá ôïõ Ýèíïõò, ç ïðïßá èá áðïóêïðåß óôçí åíäõíÜìùóç ôçò èÝóçò ôùí ÷ñçóôþí êáé ôùí áãïñáóôþí êáé óôïí Ýëåã÷ï ôùí ðñïìçèåõôþí. Õðü ôçí ðñïûðüèåóç áõôÞ, åßíáé äõíáôüò ï áíáðñïóáíáôïëéóìüò ôùí óôñáôçãéêþí óôü÷ùí ôçò åèíéêÞò ðïëéôéêÞò õãåßáò ðñïò ôçí êáôåýèõíóç åðÝíäõóçò óôï áíèñþðéíï êåöÜëáéï êáé ôçí êïéíùíéêÞ åõçìåñßá. Ç èÝóç áõôÞ åíáñìïíßæåôáé ìå ôéò ôÜóåéò ïé ïðïßåò äéáìïñöþíïíôáé óå äéåèíÝò ðåäßï14, óôï ïðïßï ç ðñþôç öÜóç ôùí ìåôáññõèìßóåùí ìå óôü÷ï ôïí Ýëåã÷ï ôïõ êüóôïõò êáé ç äåýôåñç ìå áíôéêåßìåíï ôçí ðïéüôçôá êáé ôç ó÷Ýóç êüóôïõò – áðïôåëåóìáôéêüôçôáò Ý÷ïõí åîáíôëÞóåé ôç äõíáìéêÞ ôïõò. Ç ôñßôç öÜóç, üðùò Þäç óçìåéþèçêå, áíáöÝñåôáé óôçí áíáæÞôçóç ôçò ðñïóôéèÝìåíçò áîßáò óôç æùÞ, ôçí õãåßá êáé ôçí åõçìåñßá. ÐáñÜ ôï ãåãïíüò üôé ç ÷þñá ìáò äåí åñãÜóèçêå óùóôÜ óôéò äýï ðñþôåò öÜóåéò, åíôïýôïéò åßíáé áíáãêáßï íá õðåñâåß ôçí õóôÝñçóç êáé íá äéåñåõíÞóåé ôéò äõíáôüôçôåò áíÜðôõîçò ôçò ôñßôçò öÜóçò. Ç óôñáôçãéêÞ áõôÞ ó÷åôßæåôáé êõñßùò ìå ôçí åðÝíäõóç óôïí ðïëßôç êáé äåí áíáöÝñåôáé (óêïðßìùò) óå åéäéêÝò ðëåõñÝò ôçò ïñãÜíùóçò ôçò ðñïóöïñÜò Þ ôçò ÷ñçìáôïäüôçóçò, ãéá ôéò ïðïßåò Ý÷åé Þäç áíáðôõ÷èåß åíäéáöÝñïõóá âéâëéïãñáößá ãéá ôï õãåéïíïìéêü óýóôçìá óôç ÷þñá ìáò. ÅðéðñïóèÝôùò õðÜñ÷åé ìéá ðëçèþñá ôåêìçñßùí êáé åìðåéñéêþí åõñçìÜôùí åðß ôùí ïðïßùí åßíáé áíáãêáßï íá äéåõñõíèåß ç ðñïâëçìáôéêÞ êáé ç ðïëéôéêÞ êáé åðéóôçìïíéêÞ óõæÞôçóç, ÷ùñßò óýã÷õóç ôùí äéáêñéôþí ëåéôïõñãéþí áíÜìåóá óôçí ðïëéôéêÞ äñÜóç êáé ôçí áêáäçìáúêÞ åñãáóßá ç ïðïßá áäéêåß êáé ôéò äýï ðëåõñÝò êáôÜ ôçí åýóôï÷ç äéáôýðùóç ôïõ äéÜóçìïõ áìåñéêáíïý ïéêïíïìïëüãïõ ôçò õãåßáò Victor Fuchs15.

Âéâëéïãñáößá 1. Êõñéüðïõëïò Ã. Ç Åðßäñáóç ôçò ÁóöÜëéóçò Õãåßáò óôç ÆÞôçóç Õðçñåóéþí ÉáôñéêÞò Ðåñßèáëøçò. Óôï: Êõñéüðïõëïò Ã., Ëéáñüðïõëïò Ë., Ìðïõñóáíßäçò ×., Ïéêïíüìïõ ×. (åðéóôçìïíéêÞ åðéìÝëåéá), Ç ÁóöÜëéóç Õãåßáò óôçí ÅëëÜäá, ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 2001. 2. Êõñéüðïõëïò Ã, Ìðåáæüãëïõ Ô. Ç Åðßäñáóç ôïõ Áóöáëéóôéêïý Ìïíïøùíßïõ óôçí ÁãïñÜ Õðçñåóéþí Õãåßáò. Óôï: Êõñéüðïõëïò Ã., Ëéáñüðïõëïò Ë., Ìðïõñóáíßäçò ×., Ïéêïíüìïõ ×. (åðéóôçìï181

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

4. 5.

6. 7.

Ã. Êõñéüðïõëïò

íéêÞ åðéìÝëåéá), Ç ÁóöÜëéóç Õãåßáò óôçí ÅëëÜäá, ÈåìÝëéï, ÁèÞíá, 2001. Murray C, Frenk J. A WHO framework for health system performance assessement, GPE Discussion Paper Series No 6, WHO, Geneva, 1999. WHO. World Health Report WHO, Geneva, 2000. Kyriopoulos J, Economou Ch, Dolgeras A. Side Payments in the Greek Health Sector The Dilemma of Equity and Efficiency. Én: Kyriopoulos J., Beazoglou T., Heffley D. (eds), Health Economics in the New Era, FICOSSER, (2000), Exandas, Athens, 2001. WHO, Health for All Database, WHO Copenhagen. Êõñéüðïõëïò Ã, ÃêñÝãêïñõ Ó, Ïéêïíüìïõ ×. “Õãåßá êá Õðçñåóßåò Õãåßáò óôïí Åëëçíéêü Ðëçèõóìü”, ÐáðáæÞóçò, ÁèÞíá, 2003. Hussey P, Anderson G. U.S. Health Care Spending in an International context. Health Affairs, 3:10-25, 2004. Êõñéüðïõëïò Ã, Óïõëéþôçò Ê. Ïé ÄáðÜíåò ãéá

10.

11.

12.

13. 14.

15.

ôçí Õãåßá óôçí ÅëëÜäá, ÐáðáæÞóçò, ÁèÞíá, 2002. Êõñéüðïõëïò Ã. Áíôáãùíéóìüò êáé Áðïäïôéêüôçôá óôéò Õðçñåóßåò Õãåßáò. Materia Medica Greca, 1:7-10, 1991. Abel–Smith B êáé óõí. ÌåëÝôç ãéá ôçí êáôÜóôáóç ôùí Õðçñåóéþí Õãåßáò óôçí ÅëëÜäá, Õðïõñãåßï Õãåßáò êáé Ðñüíïéáò, ÁèÞíá, 1995. Êõñéüðïõëïò Ã, Ìðåáæüãëïõ Ô. Äßêôõá ÏëïêëçñùìÝíçò Öñïíôßäáò ãéá ôçí Õãåßá: Ìéá Áðüðåéñá ãéá ôç ÓõíïëéêÞ ÐñïóÝããéóç ôçò ÕãåéïíïìéêÞò Ìåôáññýèìéóçò. Óôï: Ãåùñãïýóç Å., Êõñéüðïõëïò Ã., Ìðåáæüãëïõ Ô. (åðéóôçìïíéêÞ åðéìÝëåéá), Äßêôõá ÏëïêëçñùìÝíçò Öñïíôßäáò óôçí Õãåßá, ÈåìÝëéï, 15-35, 2000. Sen A. On Ethics and Economics, Blackwell Publishers Oxford, 1991. Porter M, Olmsted Teisbery E. Redefining Competition in Health Care, Harvard Business Review, 65-76, 2004. Fuchs RV. The Future of Health Economics, Journal of Health Economics, 19:141-157, 2000.

European Section of the International Journal of Rural and Remote Health ü Ôï íÝï äéåèíÝò çëåêôñïíéêü ðåñéïäéêü ãéá ôïõò õãåéïíïìéêïýò ðïõ åñãÜæïíôáé óå áãñïôéêÝò ðåñéï÷Ýò ü Ôï åðßóçìï ðåñéïäéêü ôïõ EURIPA

Åðéóêåöèåßôå ôï óôç äéåýèõíóç http://rrh.deakin.edu.au êáé åããñáöåßôå äùñåÜí 182

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

A. ÐáëáìÞäç êáé óõí.

ÁÍÁÓÊÏÐÇÓÇ REVIEW Primary Heatlh Care, Volume 16, Number 4, 183-189, 2004 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 183-189, 2004

ÄéáãíùóôéêÞ ðñïóÝããéóç êáé áíôéìåôþðéóç áíáöõëáêôéêþí áíôéäñÜóåùí ¢ííá ÐáëáìÞäç1, ÊëõôáéìíÞóôñá Âïõäïýñç1, Ìáñßá ÍôïõìðáíÜêç1, ÓôõëéáíÞ Ðáðáäïðïýëïõ1, Å. ÐñïêïðÜêçò2 Ðåñßëçøç Ç áíáöõëáêôéêÞ áíôßäñáóç áðïôåëåß ìéá åðåßãïõóá íïóïëïãéêÞ ïíôüôçôá ðïõ áðáó÷ïëåß áñêåôÜ óõ÷íÜ ôï ãéáôñü ôçò ðñùôïâÜèìéáò öñïíôßäáò õãåßáò. ÓõíÞèùò ðñüêåéôáé ãéá ãåíéêåõìÝíç Üìåóïõ ôýðïõ áíôßäñáóç õðåñåõáéóèçóßáò, ðïõ åðÜãåôáé áðü ôçí áíôßäñáóç ôïõ áëëåñãéïãüíïõ ìå ôï ïìüëïãü ôïõ áíôßóùìá ðÜíù óôçí åðéöÜíåéá ôùí ìáóôïêõôôÜñùí. Ç êëéíéêÞ åéêüíá ðåñéëáìâÜíåé áíáðíåõóôéêÝò, êáñäéáããåéáêÝò, äåñìáôéêÝò êáé ãáóôñåíôåñéêÝò åêäçëþóåéò, ïé ïðïßåò åßíáé äõíçôéêÜ áðåéëçôéêÝò ãéá ôç æùÞ. Óôï Üñèñï áõôü áíáóêïðïýíôáé âáóéêÜ óçìåßá ãéá ôçí ðñüëçøç êáé ôç äéáãíùóôéêÞ ðñïóÝããéóç ôùí áíôéäñÜóåùí áõôþí, êáèþò êáé ãéá ôç äéÜêñéóÞ ôïõò áðü Üëëåò ðáñüìïéåò êáôáóôÜóåéò. ÔÝëïò, ôïíßæåôáé ç áíÜãêç ôçò åðåßãïõóáò èåñáðåõôéêÞò áíôéìåôþðéóçò ôçò áíáöõëáîßáò êáé äßíïíôáé ïé êýñéåò êáôåõèýíóåéò áíôéìåôþðéóçò ìå ôç ìïñöÞ ìéáò áêïëïõèßáò âçìÜôùí. 1

Éáôñïß, 2ÅðéìåëçôÞò Â´ ÙÑË ÊëéíéêÞò ÐÁÃÍÇ, ÙÑË ÊëéíéêÞ Ðáíåðéóôçìéáêïý Íïóïêïìåßïõ ÊñÞôçò, ÇñÜêëåéï, ÊñÞôç

The diagnostic approach and treatment of allergic reactions Anna Palamidi, Klitemnistra Voudouri, Maria Ntoumpanaki, Styliani Papadopoulou, E. Prokopakis Summary Anaphylactic reactions frequently present dilemma and an urgent entity in first care medicine. It often appears as an acute hypersensitive reaction, as a result of the allergen-antibody reaction on the mast cell surface. Clinical manifestations include symptoms from the respiratory, cardiovascular, and gastrointestinal system, as well as from the skin. Some of these symptoms may become fatal. We review the basics for the prevention and diagnostic approach of these reactions. We address the need for a proper differential diagnosis among other similar medical conditions. The necessity of urgent and accurate treatment of anaphylaxia is also stressed. A step by step procedure for each individual condition is proposed. Clinic of Ear, Nose and Larynx, University Hospital of Heraklion, Crete

ÅéóáãùãÞ Ç áíáöõëáîßá áðïôåëåß Ýíá áðü ôá ðéï åðåßãïíôá ðåñéóôáôéêÜ óôçí éáôñéêÞ ðñÜîç ðïõ óõ÷íÜ ðñïâëçìáôßæåé ùò ðñïò ôçí áíôéìåôþðéóÞ ôïõ. ÊÜèå åðáããåëìáôßáò ðïõ áó÷ïëåßôáé ìå ôéò áëëåñãßåò èá ðñÝðåé íá åßíáé åêðáéäåõìÝíïò íá äñá ãñÞãïñá ïðïôåäÞðïôå ÷ñåéáóôåß. Áõôü ôï Üñèñï êÜíåé ìéá ðåñßëçøç üëùí ôùí ðëçñïöïñéþí ãýñù áðü ôç èåñáðåßá åðåéãüíôùí ðåñéóôáôéêþí áëëåñãéêÞò öýóåùò. Ç åðåßãïõóá èåñáðåßá åßíáé ðåäßï óõíå÷ïýò ìåôáâïëÞò, åíþ åðéðëÝïí ç êëéíéêÞ ðñïóÝããéóç ðñÝðåé íá åßíáé ðñïóáñìïóìÝíç óôçí éäéáßôåñç êáôÜóôáóç êÜèå áóèåíïýò. Ôá ðåñéóôáôéêÜ áíáöõëáîßáò öáßíåôáé íá áõîÜíïíôáé1 êáé åßíáé õðáßôéá ãéá ðåñßðïõ 500 èáíÜôïõò ôï ÷ñüíï óôéò Ç.Ð.Á., ìå ìéá åêôéìþìåíç åðßðôùóç óôïõò íïóïêïìåéáêïýò áóèåíåßò ôçò ôÜîåùò ôïõ 0,03% êáé èíçóéìüôçôá ôçò ôÜîåùò ôïõ 3%2. Ç åðßðôùóç óôï ãåíéêü ðëçèõóìü åêôéìÜËÝîåéò êëåéäéÜ: áíáöõëáîßá, áëëåñãéêÝò áíôéäñÜóåéò, áäñåíáëßíç ÕðïâëÞèçêå: 31 Iïõëßïõ 2003 ÅðáíõðïâëÞèçêå: 24 Iáíïõáñßïõ 2004 ¸ãéíå äåêôÞ ãéá äçìïóßåõóç: 22 Iïõëßïõ 2004 Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: ÅììáíïõÞë ÐñïêïðÜêçò, ÌåÜíäñïõ 14, 713 05 ÇñÜêëåéï, ÊñÞôç, Ôçë.: (2810) 261451, e-mail: epro@med.uoc.gr 183

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

A. ÐáëáìÞäç êáé óõí.

ôáé óôï 1 ðåñéóôáôéêü áíÜ 3.500 Üôïìá ôï ÷ñüíï3. Ìéá áíáäñïìéêÞ áíÜëõóç áóèåíþí ìå áíáöõëáîßá óôç Mayo Clinic äéáðßóôùóå üôé ïé ðéï êïéíÝò áéôßåò áëëåñãéêþí áíôéäñÜóåùí åßíáé ïé ôñïöÝò (33%), Üãíùóôçò áéôéïëïãßáò (20%), äÞãìá åíôüìùí (14%), öÜñìáêá (13%) êáé ç Üóêçóç (7%)4. Óôçí Åõñþðç ç öáñìáêåõôéêÞ áëëåñãßá åßíáé ç ðéï óõ÷íÞ áéôßá áêïëïõèïýìåíç áðü ôá äÞãìáôá åíôüìùí êáé ôçí ôñïöéêÞ áëëåñãßá5.

Ðñüëçøç ôùí áíôéäñÜóåùí Ç ðñüëçøç ôùí áíáöõëáêôéêþí áíôéäñÜóåùí Ý÷åé áöåôçñßá ôç ëÞøç åíüò ðñïóåêôéêïý êáé áíáëõôéêïý éóôïñéêïý óå êÜèå ðåñßðôùóç, áêüìá êé áí äåí ðñüêåéôáé ãéá ãíùóôü áëëåñãéêü áóèåíÞ. ÅðéðëÝïí, êáôÜ ôïí Ýëåã÷ï ôçò áëëåñãßáò óôï éáôñåßï ìåãÜëç óçìáóßá Ý÷åé ç óùóôÞ ÷ñÞóç ôùí äéáãíùóôéêþí êáé èåñáðåõôéêþí ôå÷íéêþí6, åöüóïí ç Ýêèåóç óå õðåñâïëéêÞ äüóç åíüò áíôéãüíïõ ðáñáìÝíåé Ýíá áðü ôá ðéï êïéíÜ áßôéá Ýêëõóçò áíáöõëáêôéêÞò áíôßäñáóçò7. Åðéðñüóèåôá, óõãêåêñéìÝíá áíôéãüíá åßíáé ãíùóôÜ ãéá ôçí éäéüôçôá ôïõò íá ðñïêáëïýí óïâáñÝò áíáöõëáêôéêÝò áíôéäñÜóåéò8 êáé ðñÝðåé íá åîåôÜæïíôáé êáôÜ ôéò äåñìáôéêÝò äïêéìáóßåò ìå ðñïóï÷Þ, äéáöïñåôéêÜ åßíáé ðñïôéìþìåíá ôá in vitro ôåóô. Åðßóçò, ïé äïêéìáóßåò êáé ïé èåñáðåõôéêÝò áíôéìåôùðßóåéò ðñÝðåé íá åßíáé ðéï óõíôçñçôéêÝò üôáí Ý÷ïõìå íá áíôéìåôùðßóïõìå Ýíáí ðéï åõáßóèçôï, åõÜëùôï Þ öïñôéóìÝíï ìå áëëåñãéïãüíá áóèåíÞ9. Ïé áóèåíåßò èá ðñÝðåé íá åíèáññýíïíôáé íá áíáöÝñïõí êÜèå áóýíçèåò åíü÷ëçìá åðåéäÞ ïé áëëåñãéêÝò áíôéäñÜóåéò åßíáé ðéï ðéèáíü íá åìöáíéóôïýí üôáí ïé áóèåíåßò Ý÷ïõí Üëõôá ðñïâëÞìáôá Þ üôáí Ý÷ïõí Ýîáñóç ôùí óõìðôùìÜôùí ôïõò ìåôÜ áðü åñåèßóìáôá, üðùò ôñüöéìá Þ ÷çìéêÝò ïõóßåò.

ÄéáãíùóôéêÞ ðñïóÝããéóç ÅéäéêÝò êáôáóôÜóåéò Ìç áëëåñãéêÜ ãåãïíüôá. ÐåñéóôáóéáêÜ, áóèåíåßò ìå óõíõðÜñ÷ïíôá íïóÞìáôá Ý÷ïõí óõìðôþìáôá ðïõ óõ÷íÜ óõã÷Ýïíôáé ìå áíáöõëáîßá10. Ðáñáäåßãìáôá åßíáé ç ïîåßá ðñïóâïëÞ Üã÷ïõò, åñõèçìáôþäç äåñìáôéêÜ óýíäñïìá (öáéï÷ñùìïêýôôùìá, êáñêéíïåéäÞ), äéáâçôéêÞ õðïãëõêáéìßá, êáñäéáêÞ áññõèìßá, óôçèÜã÷ç Þ Ýìöñáãìá ìõïêáñäßïõ, ðáñïäéêü éó÷áéìéêü åãêåöáëéêü åðåéóüäéï, óðáóìïß, êëçñïíïìïýìåíï Þ åðßêôçôï áããåéïïßäçìá, ìç áëëåñãéêÞò áéôéïëïãßáò áðüöñáîç áåñáãùãþí êáé ïîåßá ðíåõìïíéêÞ åìâïëÞ. ÁããåéïêéíçôéêÝò åðéäñÜóåéò. Åßíáé ïé ðéï êïéíÝò êáé ëéãüôåñï åðéêßíäõíåò áíôéäñÜóåéò áëëÜ ðñÝðåé íá äéáãíùóôïýí êáé íá äéáöïñïðïéçèïýí áðü ôç äõíçôéêÜ èáíáôçöüñá áíáöõëáîßá. Ïé áíôéäñÜóåéò áõôÝò ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôï öüâï Þ ôï Üã÷ïò êáé ìðïñïýí íá ðïéêßëëïõí óå óïâáñüôçôá áðü ìéá äõóÜñåóôç åíü÷ëçóç ìÝ÷ñé ëéðïèõìßáò. Ïé ðßíáêåò I êáé II óõãêñßíïõí ôá óçìåßá êáé ôá óõìðôþìáôá ôçò áíáöõëáîßáò óå áíôéäéáóôïëÞ ìå ôéò áããåéïêéíçôéêÝò åðéäñÜóåéò êáé ôéò êñßóåéò ðáíéêïý. Áíáöõëáêôïåéäåßò áíôéäñÜóåéò. ÓïâáñÝò áíáöõëáêôïåéäåßò áíôéäñÜóåéò ìðïñïýí íá åêëõèïýí ÷ùñßò Ýêèåóç óå áëëåñãéïãüíï, ìÝóù åðáöÞò ìå áëëåñãéêïýò ìåóïëáâçôÝò Þ ìå ïõóßåò éêáíÝò íá áðåëåõèåñþóïõí ÷çìéêÜ áëëåñãéêïýò ìåóïëáâçôÝò. Ðáñáäåßãìáôá áðïôåëïýí ç äçëçôçñßáóç ìå ìïëõóìÝíá øÜñéá11, ç Ýêèåóç óå íáñêùôéêÝò ïõóßåò, óå âáíêïìõêßíç, áíáéóèçôéêÜ, ìõï÷áëáñùôéêÜ12, õðåñïóìùôéêÜ äéáëýìáôá Þ óêéáãñáöéêÜ õëéêÜ. Åðéâñáäõíüìåíåò áëëåñãéêÝò áíôéäñÜóåéò. Ïé åðéâñáäõíüìåíåò Ô-ìåóïëáâïýìåíåò áíáöõëáêôé-

Ðßíáêáò É. ÁããåéïêéíçôéêÜ óõìâÜìáôá Óçìåßá/Óõìðôþìáôá Óöõãìüò ÁñôçñéáêÞ Ðßåóç Áßóèçìá ðíéãìïý Êíçóìüò-áñèñáëãßá-ïßäçìá ×ñþìá äÝñìáôïò/èåñìïêñáóßá Åößäñùóç ÁíáðíåõóôéêÞ äõó÷Ýñåéá ÂÞ÷áò-Óõñéãìüò 184

ÁããåéïêéíçôéêÜ Óõìðôþìáôá

Áíáöõëáîßá

Âñáäõóöõãìßá ÖõóéïëïãéêÞ ¼÷é ¼÷é Ù÷ñü/Øõ÷ñü Íáé ¼÷é ¼÷é

Ôá÷õóöõãìßá ÓõíÞèùò ÷áìçëÞ Ìðïñåß íá õðÜñ÷åé ÓõíÞèùò õðÜñ÷åé Åñõèñü/Èåñìü ¼÷é Ìðïñåß íá õðÜñ÷åé Ìðïñåß íá õðÜñ÷åé

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

A. ÐáëáìÞäç êáé óõí. Ðßíáêáò ÉÉ. Áíôßäñáóç ðáíéêïý-Áíáöõëáîßá Óçìåßá/Óõìðôþìáôá

Áíôßäñáóç Ðáíéêïý

Áíáöõëáîßá

Óöõãìüò ÁñôçñéáêÞ Ðßåóç Áßóèçìá ðíéãìïý Êíçóìüò-áñèñáëãßá-ïßäçìá Åñõèñüôçôá ×ñþìá äÝñìáôïò Åößäñùóç ÌåéùìÝíç ñïÞ áßìáôïò ÂÞ÷áò – Óõñéãìüò Õðåñáåñéóìüò

Ôá÷õóöõãìßá Ê.Ö. Þ áõîçìÝíç Ìðïñåß íá õðÜñ÷åé ¼÷é Ìðïñåß íá õðÜñ÷åé Öõóéïëïãéêü-åñõèñü Íáé ¼÷é ¼÷é Ìðïñåß íá õðÜñ÷åé

Ôá÷õóöõãìßá ÓõíÞèùò ÷áìçëÞ Ìðïñåß íá õðÜñ÷åé ÓõíÞèùò õðÜñ÷åé Ìðïñåß íá õðÜñ÷åé Åñõèñü ¼÷é Ìðïñåß íá õðÜñ÷åé Ìðïñåß íá õðÜñ÷åé ¼÷é

êÝò áíôéäñÜóåéò óõíÞèùò áðü ìïý÷ëá Þ ôñïöéêÜ áëëåñãéïãüíá åßíáé ó÷åôéêÜ êïéíÝò. Ïé Üìåóåò äåñìáôéêÝò áíôéäñÜóåéò ðïõ åß÷áí åîáöáíéóôåß åðáíåìöáíßæïíôáé ìåôÜ áðü 6 Þ ðåñéóóüôåñåò þñåò êáé óõíÞèùò êïñõöþíïíôáé óå 1 ìå 2 ìÝñåò13. Ïé åðéâñáäõíüìåíåò óõóôçìáôéêÝò áíôéäñÜóåéò, óõíÞèùò ìå ôç ìïñöÞ ôçò åðéäåßíùóçò ôùí áëëåñãéêþí óõìðôùìÜôùí, åðßóçò åìöáíßæïíôáé ðåñéóôáóéáêÜ. Óõ÷íÜ áðáéôïýí óõìðôùìáôéêÞ èåñáðåßá, áëëÜ óðÜíéá åßíáé ôüóï óïâáñÝò þóôå íá áðáéôïýí åðåßãïõóá áíôéìåôþðéóç, åêôüò êé áí åìöáíéóôåß êñßóç Üóèìáôïò.

¢ìåóåò áëëåñãéêÝò áíôéäñÜóåéò Ðñüêåéôáé ãéá 4 ôýðïõò áëëåñãéêþí áíôéäñÜóåùí: ç ôïðéêÞ, ç åêôåôáìÝíç ôïðéêÞ, ç ãåíéêåõìÝíç (óõóôçìáôéêÞ) êáé ç áíáöõëáêôéêÞ. ÄéáöÝñïõí óôï âáèìü óïâáñüôçôáò åíþ ìüíï ç áíáöõëáêôéêÞ åßíáé åðéêßíäõíç ãéá ôç æùÞ. Ìðïñïýí íá åêäçëùèïýí óå ëßãá äåõôåñüëåðôá, ëåðôÜ Þ ìåôÜ áðü áñêåôÝò þñåò áðü ôçí áíôéãïíéêÞ Ýêèåóç åî’ áéôßáò ôïõ óõíäõáóìïý ôùí áíïóïëïãéêþí ìç÷áíéóìþí Gell êáé Coombs ôýðùí I, II, III êáé ôçò áíÜðôõîçò âñáäåßáò öÜóçò öëåãìïíþäïõò áíôßäñáóçò, ãåãïíüôá ðïõ ìðïñïýí íá óõìâïýí üëá ôáõôü÷ñïíá14. ¸íá éóôïñéêü ðñïçãïýìåíùí åêôåôáìÝíùí ôïðéêþí Þ ãåíéêåõìÝíùí áíôéäñÜóåùí äåí åßíáé óôáôéóôéêÜ óõíäåäåìÝíï ìå áõîçìÝíï êßíäõíï áíáöõëáîßáò15, áëëÜ ç ýðáñîÞ ôïõò áðáéôåß ðñïóï÷Þ êáé åðáíåêôßìçóç ôïõ áóèåíÞ. ÔïðéêÝò áíôéäñÜóåéò. Ïé ôïðéêÝò áíôéäñÜóåéò åßíáé óõ÷íÜ, öõóéïëïãéêÜ ãåãïíüôá ðïõ åêäçëþíïíôáé ìåôÜ ôçí Ýêèåóç óôï áíôéãüíï ìå ôç ìïñöÞ ôïðéêïý êíçóìïý, åñõèÞìáôïò Þ ïéäÞìáôïò äéáìÝôñïõ ìÝ÷ñé 3 cm.

ÅêôåôáìÝíåò ôïðéêÝò áíôéäñÜóåéò. Ïé åêôåôáìÝíåò ôïðéêÝò áíôéäñÜóåéò ðñïêáëïýí ïéäÞìáôá ðïõ ìðïñïýí íá ðïéêßëëïõí áðü 4cm ìÝ÷ñé ôÝôïéïõ ìåãÝèïõò ðïõ íá åìðïäßæïõí ôçí êßíçóç ôïõ ðñïóâåâëçìÝíïõ ìÝëïõò. ÃåíéêåõìÝíåò áíôéäñÜóåéò. Ïé ãåíéêåõìÝíåò óõóôçìáôéêÝò áíôéäñÜóåéò ðåñéëáìâÜíïõí ôçí åðéäåßíùóç ôùí ðñïûðáñ÷üíôùí áëëåñãéêþí óõìðôùìÜôùí, ôï âñïã÷üóðáóìï, ôçí êíßäùóç êáé ôï áããåéïïßäçìá. Áí êáé ïé ãåíéêåõìÝíåò óõóôçìáôéêÝò áíôéäñÜóåéò óõíÞèùò äåí åîåëßóóïíôáé óå áíáöõëáîßá ç óõìðôùìáôéêÞ èåñáðåßá êáé ç ðñïóåêôéêÞ ðáñáêïëïýèçóç åßíáé áðáñáßôçôåò. Áêüìç êáé áí äåí ðñïêëçèåß áíáöõëáîßá ìéá ãåíéêåõìÝíç áíôßäñáóç ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé óïâáñÝò åíï÷ëÞóåéò ìÝ÷ñé êáé Ýîáñóç Üóèìáôïò. Ïé üøéìçò Ýíáñîçò ãåíéêåõìÝíåò óõóôçìáôéêÝò áíôéäñÜóåéò ìðïñïýí íá åêäçëùèïýí ìÝ÷ñé êáé 6 þñåò ìåôÜ ôçí áíôéãïíéêÞ Ýêèåóç áí êáé ïé óïâáñüôåñåò áðü áõôÝò üðùò ôï Üóèìá Þ ôï ëáñõããéêü ïßäçìá äåí åìöáíßæïíôáé ìåôÜ ôçí ðÜñïäï ìéáò þñáò16. ÁõôÝò ïé áíôéäñÜóåéò ìåñéêÝò öïñÝò åßíáé äýóêïëï íá áíôéìåôùðéóôïýí ëüãù ôçò åðßìïíçò åðéâñáäõíüìåíçò öëåãìïíþäïõò áíôßäñáóçò17. Áíáöõëáîßá. Ç ðñáãìáôéêÞ áíáöõëáîßá ìðïñåß íá áñ÷ßóåé óáí ìéá ãåíéêåõìÝíç áíôßäñáóç, áëëÜ áíôß íá áõôïðåñéïñßæåôáé, óõíå÷ßæåé íá åîåëßóóåôáé ãñÞãïñá óå êõêëïöïñéêÞ Þ áíáðíåõóôéêÞ êáôáðëçîßá. Ôá üñãáíá ðïõ åßíáé ðëïýóéá óå ìáóôïêýôôáñá ðñïóâÜëëïíôáé ðåñéóóüôåñï18, ïðüôå ôá ôõðéêÜ ðñþéìá óõìðôþìáôá ðåñéëáìâÜíïõí ÷áñáêôçñéóôéêÞ åðéäåßíùóç ôùí áëëåñãéêþí óõìðôùìÜôùí êáé åéäéêüôåñá êíçóìüò óå ìýôç, ëáéìü êáé ïöèáëìïýò, ñéíüññïéá, åñõèñüôçôá ðñïóþðïõ. ÁõôÜ óõíÞèùò óõíïäåýïíôáé áðü ôá÷õêáñäßá ðïõ åßíáé Ýíá áîéüðéóôï óçìåßï üôé ðñüêåéôáé ãéá áíáöõëáîßá êáé ü÷é ãéá áããåéïðíåõìïíïãáóôñéêÝò áíôéäñÜóåéò19. Ç ôá÷õêáñäßá ìðïñåß 185

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

íá ìçí åìöáíéóôåß óå Üôïìá ðïõ ëáìâÜíïõí âáíáóôïëåßò, äõóêïëåýïíôáò ôç äéÜãíùóç êáèþò êáé ôçí åðáêüëïõèç èåñáðåßá20. ¢ëëá êïéíÜ óçìåßá åßíáé ï âñïã÷üóðáóìïò êáé ï âÞ÷áò, ç êíßäùóç, ï êíçóìüò, ôï áããåéïïßäçìá Þ ôï áßóèçìá áðþëåéáò óõíåßäçóçò. Ëéãüôåñï óõ÷íÜ åßíáé ôá êïéëéáêÜ óõìðôþìáôá, üðùò ç äéÜññïéá, ï åìåôüò, ïé êïéëéáêÝò êñÜìðåò êáé ç óõ÷íïõñßá. ÁíáðíåõóôéêÞ äõó÷Ýñåéá (óõ÷íÜ ìå ëáñõããéêü ïßäçìá), õðüôáóç êáé áññõèìßåò ìðïñåß íá ðñïçãïýíôáé ôçò êáôáðëçîßáò. ÔÝëïò, ïé ðåñéóóüôåñåò ðåñéðôþóåéò êáôáëÞãïõí óå õðüôáóç êáé êáñäéáããåéáêÞ êáôáóôïëÞ ìå ôï èÜíáôï íá åðÝñ÷åôáé ìÝóá óå ëåðôÜ, áí äå ëçöèïýí ãñÞãïñá ôá êáôÜëëçëá ìÝôñá.

ÈåñáðåõôéêÞ áíôéìåôþðéóç Ç áíôéìåôþðéóç ìéáò ðéèáíÞò áíáöõëáêôéêÞò áíôßäñáóçò áðáéôåß éäéáßôåñç ðñïóï÷Þ êáé åôïéìüôçôá êáé åíäåßêíõôáé ç åöáñìïãÞ óõãêåêñéìÝíçò áêïëïõèßáò âçìÜôùí21-23. Ìéá ôÝôïéá áêïëïõèßá óõíïøßæåôáé óôéò ðáñáêÜôù ïäçãßåò.

É. Áñ÷éêÞ åêôßìçóç ðéèáíÞò áëëåñãéêÞò áíôßäñáóçò Á. ÓôáìáôÞóôå ôç ÷ïñÞãçóç áëëåñãéïãüíùí ïõóéþí. Â. ÊáôáãñÜøôå ôá óõìðôþìáôá. Ã. ÊáôáãñÜøôå ôá æùôéêÜ óçìåßá: óöýîåéò, ÁÐ, áíáðíïÝò, ÷ñþìá äÝñìáôïò, èåñìïêñáóßá êáé õãñáóßá. Ä. ÅêôéìÞóôå ãñÞãïñá ôïí ôýðï ôçò áíôßäñáóçò. Å. Óõìâïõëåõôåßôå Üëëïõò êëéíéêïýò óôï éáôñåßï. ÓÔ. Áí õðÜñ÷åé áëëåñãßá, ðñïâåßôå óå èåñáðåßá.

ÉÉ. Èåñáðåßá áëëåñãéêÞò áíôßäñáóçò óôï éáôñåßï Á. ÁããåéïðíåõìïíïãáóôñéêÞ áíôßäñáóç Þ êñßóç ðáíéêïý 1. ×áìçëþóôå ôï êåöÜëé, ÷áëáñþóôå ôï ñïõ÷éóìü. 2. Åðéâåâáéþóôå ôç äéÜãíùóç. 3. ×áìçëÞ ðáñï÷Þ ïîõãüíïõ ìå ìÜóêá. 4. ÐáñÝ÷åôå åêðáßäåõóç ìåôÜ ôçí áíôßäñáóç êáé êáèçóõ÷áóìü. 186

A. ÐáëáìÞäç êáé óõí.

Â. ÔïðéêÞ áíôßäñáóç 1. ÅëÝãîôå ôï óçìåßï åéóüäïõ ôïõ áëëåñãéïãüíïõ. 2. Óêåöôåßôå ôç ÷ïñÞãçóç áíôééóôáìéíéêþí. 3. ÐáñÝ÷åôå åêðáßäåõóç ìåôÜ ôçí áíôßäñáóç êáé êáèçóõ÷áóìü. Ã. ÅêôåôáìÝíç ôïðéêÞ áíôßäñáóç 1. Åðéâåâáéþóôå üôé äåí õðÜñ÷åé ãåíéêåõìÝíç áíôßäñáóç. 2. Óêåöôåßôå ôç ÷ïñÞãçóç áðü ôï óôüìá Ç1 áíôééóôáìéíéêþí. 3. Ãéá åðáíáëáìâáíüìåíåò åêôåôáìÝíåò ôïðéêÝò áíôéäñÜóåéò, åðáíåîåôÜóôå ôçí åõáéóèçóßá óôá áëëåñãéïãüíá. 4. ÐáñÝ÷åôå åêðáßäåõóç ìåôÜ ôçí áíôßäñáóç êáé êáèçóõ÷áóìü. Ä. ÃåíéêåõìÝíç áíôßäñáóç 1. ×áìçëþóôå ôï êåöÜëé, ÷áëáñþóôå ôï ñïõ÷éóìü. 2. Åðéâåâáéþóôå ôç äéÜãíùóç. 3. ÃíùóôïðïéÞóôå ôï óôïí åðéâëÝðïíôá ãéáôñü. 4. Äþóôå áðü ôï óôüìá Ç1 áíôééóôáìéíéêÜ. 5. Áí õðÜñ÷ïõí áíáðíåõóôéêÜ óõìðôþìáôá, åêôéìÞóôå ôç ìÝãéóôç åêðíåõóôéêÞ ñïÞ, îåêéíÞóôå ÷áìçëÞ ñïÞ ïîõãüíïõ. 6. Áí õðÜñ÷åé âñïã÷üóðáóìïò, ÷ïñçãÞóôå äýï åéóðíïÝò áëâïõôåñüëçò êáé åðáíáëÜâåôå áí äåí åßíáé áðïôåëåóìáôéêü. 7. Áí ï âñïã÷üóðáóìïò óõíå÷ßæåôáé, ÷ïñçãÞóôå éðñáôñüðéï 15 ìå 30 åéóðíïÝò. 8. Óå óïâáñÜ óõìðôþìáôá, äþóôå åðéíåöñßíç (ðñïóï÷Þ óôéò ðñïöõëÜîåéò). Ïé óõíéóôþìåíåò äüóåéò åßíáé: á. 1:1000, 0,3 ùò 0,5 ml IM (åíÞëéêåò) â. 1:1000, 0,2 ml IM (çëéêéùìÝíïé Þ óå âáðïêëåéóôÝò) ã. 1:1000, 0,05 ml IM (óå áíáóôïëåßò ÌÁÏ) ä. 1:1000, 0,01 mg/kg Ýùò 0,3 ml IM (ðáéäéÜ). 9. Óêåöôåßôå ôá êïñôéêïåéäÞ áðü ôï óôüìá Þ ÉÌ ãéá íá åìðïäßóåôå ôçí áíôßäñáóç üøéìçò öÜóçò 10. ÐáñÝ÷åôå åêðáßäåõóç ìåôÜ ôçí áíôßäñáóç êáé êáèçóõ÷áóìü. 11. Áí ôá óõìðôþìáôá ðñï÷ùñïýí, áëëÜîôå ôç äéÜãíùóç óå áíáöõëáîßá. Å. Áíáöõëáîßá 1. ×áìçëþóôå ôï êåöÜëé, ÷áëáñþóôå ôï ñïõ÷éóìü.

A. ÐáëáìÞäç êáé óõí.

2. Åðéâåâáéþóôå ôç äéÜãíùóç. 3. ÔïðïèåôÞóôå ôïõñíéêÝ êïíôÜ óôç èÝóç Ýíåóçò ôïõ áëëåñãéïãüíïõ. 4. ÅêôéìÞóôå ôç óïâáñüôçôá ôçò êáôÜóôáóçò êáé îáíáêïéôÜîôå ôï éáôñéêü éóôïñéêü êáé ôá öÜñìáêá ôïõ áóèåíÞ. 5. ÐÜíôá ÷ïñçãÞóôå åðéíåöñßíç (ðñïóï÷Þ óôéò ðñïöõëÜîåéò)22: á. 1:1000, 0,3 ùò 1,0 ml IM (åíÞëéêåò) â. 1:1000, 0,2 ml IM (çëéêéùìÝíïé Þ óå âáðïêëåéóôÝò) ã. 1:1000, 0,05 ml IM (óå áíáóôïëåßò ÌÁÏ) ä. 1:1000, 0,01 mg/kg Ýùò 0,3 ml IM (ðáéäéÜ). 6. ÊáëÝóôå âïÞèåéá êáé ãíùóôïðïéÞóôå ôï óôïí åðéâëÝðïíôá ãéáôñü. 7. Óêåöôåßôå ôçí ôïðéêÞ Ýíåóç åðéíåöñßíçò 1:1000 ãýñù áðü ôç èÝóç åéóüäïõ ôïõ áíôéãüíïõ. 8. Óå óïâáñÞ õðüôáóç (óïê), äþóôå åðéíåöñßíç 1:10000 êåíôñéêÜ: á. 1 mg óå 10 ml21, áñãÜ ÅÖ, äéáôñá÷åéáêÜ Þ åíäïìõúêÜ óôç ãëþóóá â. ãéá ðáéäéÜ ÷ñçóéìïðïéÞóôå 0,1 mg/kg óå 5 ml24. 9. ÊáëÝóôå áóèåíïöüñï, æçôÞóôå êáñüôóé áíÜíçøçò, áðéíéäùôÞ, óõóêåõÞ áíáññüöçóçò êáé ïîýìåôñï. 10. ÅëÝãîôå ôç ìÝãéóôç åêðíåõóôéêÞ ñïÞ. Áí åßíáé ìåéùìÝíç, äýï åéóðíïÝò áëâïõôåñüëçò êáé åðáíÜëçøç áí äå öÝñïõí áðïôÝëåóìá. 11. Áí ï âñïã÷üóðáóìïò óõíå÷ßæåôáé, 15 ìå 30 åéóðíïÝò éðñáôñüðéï. 12. Áñ÷ßóôå 100% ïîõãüíï ìå ìÜóêá. Áí õðÜñ÷åé äéáèÝóéìï ïîýìåôñï, äéáôçñÞóôå ôïí êïñåóìü ðÜíù áðü 90%. 13. Êáèïñßóôå ôá êáèÞêïíôá, êáôáãñÜøôå ôï ðñïóùðéêü, ôá óõìðôþìáôá, ôá æùôéêÜ óçìåßá êáé ôç ÷ïñçãïýìåíç èåñáðåßá. 14. Áí ç êáôÜóôáóç åßíáé óïâáñÞ, ôïðïèåôÞóôå åíäïöëÝâéá ãñáììÞ ôï óõíôïìüôåñï äõíáôü êáé óêåöôåßôå ôç ÷ïñÞãçóç çðáñßíçò 10000 U ÅÖ. 15. Óå â-áðïêëåéóìü, óêåöôåßôå çðáñßíç 10000 U ÅÖ êáé äþóôå ãëõêáãüíç 1 ùò 2 mg ÅÖ. 16. Óå óôçèÜã÷ç, ÷ïñçãÞóôå íéôñïãëõêåñßíç 0,4 mg õðïãëùóóßùò, êÜèå 3 ëåðôÜ ãéá áíáêïýöéóç Þ ìÝ÷ñé ìÝãéóôï 3 äüóåéò êáé åðáíáëÜâåôå êÜèå 30 ëåðôÜ.

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

17. Áí äåí õðÜñ÷ïõí áíáðíïÝò îåêéíÞóôå ÊáñäéïáíáðíåõóôéêÞ Áíáæùïãüííçóç, (ìÜóêááóêü, äéáóùëÞíùóç Þ êñéêïèõñåïôïìÞ, áíáññüöçóç). 18. Áí äåí õðÜñ÷åé óöõãìüò, áñ÷ßóôå ÊÁÁ, óõíäÝóôå ÇÊÃöéêÞ ðáñáêïëïýèçóç êáé áðéíéäùôÞ. 19. ÅîåôÜóôå ôç ÷ïñÞãçóç äåýôåñçò äüóçò åðéíåöñßíçò êáé óõíå÷ßóôå ôéò åðáíáëÞøåéò ôïõëÜ÷éóôïí êÜèå 3 ìå 5 ëåðôÜ óôïõò åíçëßêïõò ìÝ÷ñé íá óõìâåß éêáíïðïéçôéêÞ êëéíéêÞ âåëôßùóç25. Óôá ðáéäéÜ áðáéôåßôáé ðáñáêïëïýèçóç ãéá íá êáèïñéóôåß áí áðáéôïýíôáé åðüìåíåò äüóåéò. Äþóôå ôñßôç êáé ðåñéóóüôåñåò äüóåéò óå üëïõò ôïõò áóèåíåßò áíÜëïãá ìå ôéò êëéíéêÝò áíÜãêåò. 20. ÅëÝãîôå êáé ÷áëáñþóôå ôï ôïõñíéêÝ êÜèå 5 ëåðôÜ. 21. ×ïñçãÞóôå ÅÖ Ç1 áíôééóôáìéíéêÜ: äéöáéíõäñáìßíç 50 ùò 100 mg Þ ÷ëùñïöáéíõñáìßíç 10 mg21. 22. ×ïñçãÞóôå ÅÖ Ç2 áíôééóôáìéíéêÜ: ñáíéôéäßíç 50 mg Þ óéìåôéäßíç 300 mg, óå 20 ml NS, áñãÜ óå 5 ëåðôÜ. 23. ×ïñçãÞóôå êïñôéêïóôåñïåéäÞ. Áí åßíáé äõíáôÞ ç ëÞøç áðü ôï óôüìá, (ðñåäíéæüíç 40 ìå 50 mg). Óå óïâáñÞ íüóï, ÷ïñçãÞóôå ÅÖ äåîáìåèáæüíç 20 mg, Þ ìåèõëðñåäíéæïëüíç 40 mg, Þ õäñïêïñôéæüíç 500 mg. Óå óïê, áõîÞóôå ôç äåîáìåèáæüíç óå 1 mg/kg, Þ ìåèõëðñåäíéæïëüíç ùò 30 mg/kg23. 24. Áí ï âñïã÷üóðáóìïò óõíå÷ßæåôáé, ÷ïñçãÞóôå èåééêü ìáãíÞóéï ÅÖ 1 ùò 4 g óå 20 ëåðôÜ. 25. Îáíáóêåöôåßôå ôçí çðáñßíç 10000 U ÅÖ êáé ìåôÜ Ýã÷õóç óôá 1000 U/hour (ðñïóï÷Þ óôéò ðñïöõëÜîåéò). 26. Îáíáóêåöôåßôå ôç ãëõêáãüíç 1 ùò 2 mg ÅÖ êáé ìåôÜ Ýã÷õóç óôá 50 ìg/hour. Äþóôå 0,5 mg óôá ðáéäéÜ. 27. Óå õðüôáóç ÷ïñçãÞóôå ÅÖ õãñÜ, ùò 1000 ml êÜèå 20 ëåðôÜ26. 28. ÔïðïèåôÞóôå äåýôåñç ÅÖ ãñáììÞ. 29. Áí ç õðüôáóç ðáñáìÝíåé, ðñïóèÝóôå 1 áìðïýëá (400 mg) íôïðáìßíçò óå 250 ml D5W, ó÷çìáôßæïíôáò 1600 ìg/ml. Áñ÷ßóôå íôïðáìßíç ÅÖ óôÜãäçí Ýã÷õóç óôï 1 ìg/kg/ min, áõîÞóôå üðùò áðáéôåßôáé, ìÝ÷ñé 20 ìg/ kg/min. 30. Áí ç õðüôáóç ðáñáìÝíåé, ÷ïñçãÞóôå ÅÖ 187

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

êïëëïåéäÝò äéÜëõìá óå ìåãÜëç ñïÞ. 31. Áí åìöáíéóôåß õðÝñôáóç, óôáìáôÞóôå ôç íôïðáìßíç êáé áí åðéìÝíåé äþóôå öáéíôïëáìßíç 5 ùò 10 mg ÅÖ êáé åðáíáëÜâåôå êÜèå 5 ëåðôÜ ìÝ÷ñé ç ÁÐ íá åßíáé öõóéïëïãéêÞ. 32. Óå õðåñôáóéêÞ áóõóôïëßá, ÷ïñçãÞóôå áôñïðßíç 1 mg ÅÖ êÜèå 5 ëåðôÜ ìÝ÷ñé óõíïëéêÜ 3 mg. 33. Óå êïéëéáêÞ åêôïðßá, ÷ñçóéìïðïéÞóôå ëéäïêáÀíç bolus 1,0 ùò 1,5 mg/kg ÅÖ êáé óôç óõíÝ÷åéá 0,5 mg/kg êÜèå 5 ùò 10 ëåðôÜ ìÝ÷ñé íá åëåã÷èåß ç åêôïðßá, Þ ùò ìÝãéóôï 3 mg/kg êáé óôç óõíÝ÷åéá áñ÷ßóôå ÅÖ óôÜãäçí Ýã÷õóç óôá 2 ùò 4 mg/min22. 34. Óå êïéëéáêü éíéäéóìü Þ Üóöõãìç êïéëéáêÞ ôá÷õêáñäßá áðéíéäþóôå åðåéãüíôùò. 35. Áí ç áíáðíåõóôéêÞ áðüöñáîç áðáéôåß ìç÷áíéêü áåñéóìü, áëëÜ ïé ðíåýìïíåò äåí ìðïñïýí íá óõìðôõ÷èïýí, ðñïóèÝóôå åîùôåñéêÞ ôåëïåéóðíåõóôéêÞ èùñáêéêÞ óõìðßåóç (áðáéôåß äýï Üôïìá). 36. ¼ôáí óôáèåñïðïéçèåß, óêåöôåßôå ôç âéôáìßíç C, 2 g ÅÖ. 37. ÄéáêïìÞóôå ìå áóèåíïöüñï óôï íïóïêïìåßï ôï óõíôïìüôåñï äõíáôü, åðéêïéíùíÞóôå ìå ãéáôñü ôùí åðåéãüíôùí ðåñéóôáôéêþí, æçôÞóôå óõìâïõëÞ êáñäéïëüãïõ. 38. Åíçìåñþóôå ôï ðñïóùðéêü ìåôÜ ôï ðåñéóôáôéêü, ïëïêëçñþóôå ôçí êáôáãñáöÞ, áíáíåþóôå ôá áðáñáßôçôá åöüäéá.

ÓõìðåñÜóìáôá Ç áíáöõëáîßá åßíáé ìéá óðÜíéá, äõíçôéêÜ ìïéñáßá, ðïëõóõóôçìáôéêÞ áëëåñãéêÞ áíôßäñáóç, ðïõ êÜèå éáôñåßï ðñùôïâÜèìéáò ðåñßèáëøçò ðñÝðåé íá åßíáé ðñïåôïéìáóìÝíï íá áíôéìåôùðßóåé. Óçìåßá êëåéäéÜ åßíáé ç ðñüëçøç ôçò áíôßäñáóçò, ç äéÜãíùóç ôçò óïâáñÞò áíôßäñáóçò, ç óùóôÞ åêðáßäåõóç ôïõ ðñïóùðéêïý êáé ç äéáôÞñçóç ìå åýêïëç ðñüóâáóç óå ëåéôïõñãéêÞ êáôÜóôáóç åðáñêïýò åîïðëéóìïý. Ç èåñáðåßá ôçò áíáöõëáîßáò óôï éáôñåßï óôï÷åýåé óôç óôáèåñïðïßçóç ôïõ áóèåíïýò êáé Ýãêáéñç ìåôáöïñÜ ôïõ óôï íïóïêïìåßï. Ç Ýãêáéñç ÷ïñÞãçóç åðéíåöñßíçò åßíáé ôï ðéï êñßóéìï âÞìá. ÅðéâÜëëåôáé ç äéáôÞñçóç áåñáãùãïý, ç ÷ïñÞãçóç ïîõãüíïõ, ç õðïóôÞñéîç ôçò êõêëïöïñßáò êáé ôï ìðëïêÜñéóìá ôùí åðéðñüóèåôùí äñÜ188

A. ÐáëáìÞäç êáé óõí.

óåùí ôùí ìåóïëáâçôþí. Ç êáñäéïáíáðíåõóôéêÞ áíáæùïãüíçóç ÷ñçóéìïðïéåßôáé ïðïôåäÞðïôå ç áíáðíïÞ Þ ç êõêëïöïñßá åßíáé áíåðáñêÞò. Ôï ìüíéôïñ ôçò êáñäéáêÞò ëåéôïõñãßáò êáé ç éêáíüôçôá áðéíßäùóçò åßíáé âïçèçôéêÜ óôçí ðåñßðôùóç óïâáñÞò áíôßäñáóçò. Ðáñïìïßùò, ç äõíáôüôçôá äéáóùëÞíùóçò Þ åðåßãïõóáò ôñá÷åéïôïìÞò ìðïñåß íá åßíáé óùôÞñéá. ÓôáèåñïðïéçìÝíïé áóèåíåßò èá ðñÝðåé íá ìåôáöÝñïíôáé ôï óõíôïìüôåñï äõíáôü, êáôÜ ðñïôßìçóç ìå áóèåíïöüñï êáé ìå ôï éáôñéêü ðñïóùðéêü óå åôïéìüôçôá. Ëüãù ôïõ êéíäýíïõ êáèõóôåñçìÝíçò Ýíáñîçò Þ äéöáóéêþí áíôéäñÜóåùí Þ ðéèáíüôçôáò ðïëõïñãáíéêÞò âëÜâçò, ïé áóèåíåßò ìå áíáöõëáîßá èá ðñÝðåé íá åîåôÜæïíôáé ãéá äéáêïìéäÞ óôï íïóïêïìåßï. ÊÜðïéïé èåùñïýí ôç äéáêïìéäÞ õðï÷ñåùôéêÞ ãéá üëïõò ôïõò áóèåíåßò ìå áíáöõëáîßá ðïõ ëáìâÜíïõí åðéíåöñßíç26. Íïóçëåõüìåíïé áóèåíåßò èá ðñÝðåé íá ðáñáêïëïõèïýíôáé ãéá 6 ìå 8 þñåò ôïõëÜ÷éóôïí26, ìå óõìâïõëåõôéêÞ ðáñÝìâáóç åéäéêþí.

Âéâëéïãñáößá 1. Chamberlain D. Emergency medical treatment of anaphylactic reactions. Project Team of the Resuscitation Council (UK). J Accid Emerg Med, 16:243-7, 1999. 2. Brady WJ Jr, Luber S, Joyce TP. Multiphasic anaphylaxis: report of a case with prehospital and emergency department considerations. J Emerg Med, 15:477-481, 1997. 3. Sampson HA. Fatal food-induced anaphylaxis. Allergy, 53(Suppl 46):125-130, 1998. 4. Sorensen HT, Nielsen B, Ostergaard-Nielsen J. Anaphylactic shock occuring outside hospitals. Allergy, 44:288-290, 1989. 5. Íorman PS, Van Metre TE Jr. The safety of allergenic immunotherapy. J Allergy Clin Immunol, 85:522-525, 1990. 6. VanArsdel PP Jr, Sherman WB. The risk of inducing constitutional reactions in allergic patients. J Allergy, 28:251-261, 1957. 7. Greineder DK. Risk management in allergen immunotherapy. J Allergy Clin Immunol, 98: S330-S334, 1996. 8. James JM. Anaphylaxis: multiple etiologies-focused therapy. J Ark Med Soc, 93:281-287, 1996 9. Wyatt R. Anaphylaxis. How to recognize, treat and prevent potentially fatal attacks. Postgrad Med, 100:87-99, 1996. 10. Bedry R, Gabinski C, Paty MC. Diagnosis of

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

A. ÐáëáìÞäç êáé óõí.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

scombroid poisoning by measurement of plasma histamine. N Engl J Med, 342:520-521, 2000. Naguib N, Magboul MMA. Adverse effects of neuromuscular blockers and their antagonists. Drug Safety, 18:99-116, 1998. Frew AJ, Kay AB. Eosinophils and T-lymphocytes in late-phase allergic reactions. J Allergy Clin Immunol, 85:533-539, 1990. Lockey RF, Benedict LM, Turkeltaub PC, et al. An otolaryngologist's guide to allergy. J Allergy Clin Immunol, 79:660-667, 1997. Greenberg MA, Kaufman CR, Gonzalez GE, et al. Late systemic-allergic reactions to inhalant allergen immunotherapy. J Allergy Clin Immunol, 82:287-290, 1988. MacIntyre D, Boyd G. Site of airflow obstruction in immediate and late reactions to bronchial challenge with Dermatophagoides pteronyssinus. Clin Allergy, 13:213-218, 1983. Soto-Aguilar MC, deShazo RD, Waring NP. Anaphylaxis. Why it happens and what do we do about it. Postgrad Med, 82:154-170, 1987. Kniker WT. Allergic diseases from infacy to adulthood. Philadelphia: WB Saunders, 1988, p.p. 667-677. Fisher MM, Baldo BA. Acute anaphylactic re-

actions. Med J Aust, 149:34-38, 1988. 19. Schellenberg RR, Ohtaka H, Padd HB, et al. Catecholamine responses to histamine infusion in man. J Allergy Clin Immunol, 87:499-504, 1991. 20. Kniker WI. Anaphylaxis in children and adults. In: Bierman CW, Pearlman DS, eds. Allergic diseases from infancy to adulthood. Philadelphia: WE Saunders, 1988, p.p. 667-677. 21. Peters SP. Systemic anaphylaxis. In: Lichtenstein LM, Fauci AS, eds. Current therapy in allergy, immunology, and rheumatology. Philadelphia: BC Decker, 1985, p.p. 75-80. 22. Brown AFT. Therapeutic controversies in the management of acute anaphylaxis. J Accid Emerg Med, 15:89-95, 1998. 23. Fader DJ, Johnson TM. Medical issues and emergencies in the dermatology office. J Am Acad Dermatol 36:1-16, 1998. 24. Tang AW. A practical guide to anaphylaxis. Am Fam Physician, 68:1325-32, 2003. 25. Hogan C. Anaphylaxis. The GP perspective. Aust Fam Physician, 31:807-9, 2002. 26. Rusznak C, Peebles RS Jr. Anaphylaxis and anaphylactoid reactions. A guide to prevention, recognition, and emergent treatment. Postgrad Med, 111:101-4, 107-8, 111-4, 2002.

ÄÉÏÑÈÙÓÇ Óôï ðñïçãïýìåíï ôåý÷ïò ôïõ Ðåñéïäéêïý êáé óôï Åñåõíçôéêü ¢ñèñï ôùí Ä. ËéÜíá, Á. ÓêáñðÝëïõ, Ã. Áñãõñüðïõëïõ, Å. ÌáíôÜ, Ê. ÊáðÜôáãç-Æïýìðïõ, Í. ÑáæÞ ìå ôßôëï: "AIDS: Ãíþóç, åíçìÝñùóç êáé óåîïõáëéêÞ óõìðåñéöïñÜ 7 ÷ñüíéá ìåôÜ" áíáöÝñåôáé áðü ëÜèïò Üëëï üíïìá ùò Õðåýèõíïõ Áëëçëïãñáößáò áíôß ôïõ óùóôïý, ðïõ åßíáé: ÁíäñÝáò ÓêáñðÝëïò, Áèçíþí 8, ÊÜôù ÏâñéÜ, Ô.Ê. 26500 ÐÜôñá ôçë.: (2610) 529977, e-mail: ska@panafonet.gr

189

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Ó. Ôóïýëïõ êáé óõí.

ÓÕÍÔÏÌÏ ÅÑÅÕÍÇÔÉÊÏ ÁÑÈÑÏ SHORT REPORT Primary Heatlh Care, Volume 16, Number 4, 190-192, 2004 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 190-192, 2004

Ïé äåßêôåò èíçóéìüôçôáò óå áãñïôéêÞ ðåñéï÷Þ ôçò ÊñÞôçò Óïößá Ôóïýëïõ1, Á. ×áôæçäÜêçò2, ÅéñÞíç Îõëïýñç3, Í. ÁíôùíÜêçò4

Ðåñßëçøç Ç ðáñïýóá ìåëÝôç ðñïóèÝôåé íÝá óôïé÷åßá óôçí õðÜñ÷ïõóá âéâëéïãñáößá ó÷åôéêÜ ìå ôç èíçóéìüôçôá ôçò ÊñÞôçò. ÐáñïõóéÜæåé ôïõò äåßêôåò èíçóéìüôçôáò óôï äÞìï Ôåôñá÷ùñßïõ ôïõ íïìïý Çñáêëåßïõ. Ï õðïëïãéóìüò ôùí äåéêôþí èíçóéìüôçôáò óôçñß÷èçêå óôá ðéóôïðïéçôéêÜ èáíÜôïõ ôçò ôåëåõôáßáò äåêáåôßáò êáé åìöáíßæåé ôá êáñäéáããåéáêÜ íïóÞìáôá êáé ôá íåïðëÜóìáôá óáí ôéò óõ÷íüôåñåò áéôßåò èáíÜôïõ óôçí õðü ìåëÝôç ðåñéï÷Þ. Ï ðñïôõðïðïéçìÝíïò áäñüò äåßêôçò èíçóéìüôçôáò Þôáí ìéêñüôåñïò áðü áõôüí ôçò åëëçíéêÞò åðéêñÜôåéáò, åíþ ï ðñïôõðïðïéçìÝíïò åéäéêüò äåßêôçò èíçóéìüôçôáò ãéá ôá êáñäéáããåéáêÜ íïóÞìáôá Þôáí õøçëüôåñïò áðü ôïí áíôßóôïé÷ï Üëëùí ðåñéï÷þí ôçò ÊñÞôçò êáé êïíôÜ óå áõôüí ôçò åëëçíéêÞò åðéêñÜôåéáò. Ç óõììåôï÷Þ ôùí Áããåéáêþí Åãêåöáëéêþí Åðåéóïäßùí óôç äéáìüñöùóç ôïõ åéäéêïý äåßêôç èíçóéìüôçôáò áðü êáñäéáããåéáêÜ íïóÞìáôá Þôáí ìéêñüôåñç áðü ôçí áíôßóôïé÷ç Üëëùí ðåñéï÷þí ôçò ÊñÞôçò. ÌåëÝôåò üðùò ç ðáñïýóá âïçèïýí óôçí ðëçñÝóôåñç êáôáíüçóç ôùí ðáñáìÝôñùí ôçò èíçóéìüôçôáò óôçí ÊñÞôç.

Éáôñüò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò, ÅðéìåëÞôñéá ôïõ ÊÝíôñïõ Õãåßáò Áãßáò ÂáñâÜñáò, 2Éáôñüò Ðáèïëüãïò, ÄéåõèõíôÞò ôïõ ÊÝíôñïõ Õãåßáò Áãßáò ÂáñâÜñáò, 3Éáôñüò Áéìáôïëüãïò, Ðáíåðéóôçìéáêü Íïóïêïìåßï Çñáêëåßïõ ÊñÞôçò, 4Éáôñüò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò, ÄéäÜêôùñ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò, ÅðéìåëçôÞò Á´ ôïõ ÊÝíôñïõ Õãåßáò Áíùãåßùí. (Åðéóôçìïíéêü êÝíôñï óôï ïðïßï Ýãéíå ç Ýñåõíá: ÊÝíôñï Õãåßáò Áãßáò ÂáñâÜñáò, Ðåñéöåñåéáêü Éáôñåßï ÂåíåñÜôïõ)

190

ÅéóáãùãÞ Óôçí ÊñÞôç áðü ôï 1990 ìÝ÷ñé óÞìåñá Ý÷ïõí ãßíåé áñêåôÝò ðñïóðÜèåéåò ðåñéãñáöÞò ôùí äåéêôþí èíçóéìüôçôáò. Ïé åñåõíçôéêÝò áõôÝò åñãáóßåò1,2, ðáñÜ ôá ìåèïäïëïãéêÜ ðñïâëÞìáôá ðïõ áíôéìåôþðéóáí, âïÞèçóáí óôçí êáôáãñáöÞ ôùí óõ÷íüôåñùí áéôéþí èáíÜôïõ óå ðïëëÝò ðåñéï÷Ýò ôïõ íçóéïý êáé áðïêÜëõøáí Üãíùóôåò ðôõ÷Ýò ôùí ðñïâëçìÜôùí õãåßáò ôùí ðëçèõóìþí ðïõ ìåëåôÞèçêáí. Ç óýíôïìç áõôÞ äçìïóßåõóç Ý÷åé óáí óêïðü íá ðñïóèÝóåé ìéá áêüìç øçößäá óôçí üëï êáé ðéï ðëÞñç åéêüíá ôçò èíçóéìüôçôáò óôçí ÊñÞôçò, ðáñïõóéÜæïíôáò ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò åðåîåñãáóßáò ôùí ðéóôïðïéçôéêþí èáíÜôïõ ôïõ äÞìïõ Ôåôñá÷ùñßïõ ôïõ Íïìïý Çñáêëåßïõ ãéá ôï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá áðü 1/1/1991 Ýùò 30/6/2001.

ËÝîåéò êëåéäéÜ: èíçóéìüôçôá, áãñïôéêÞ ðåñéï÷Þ, ÊñÞôç ÕðïâëÞèçêå: 16 Iáíïõáñßïõ 2004 ÅðáíõðïâëÞèçêå: 16 Áðñéëßïõ 2004 ¸ãéíå äåêôÞ ãéá äçìïóßåõóç: 28 ÌáÀïõ 2004 Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: ÁíôùíÜêçò Íßêïò, Óåññþí 3, ÇñÜêëåéï, 713 07 ÊñÞôç, Ôçë.: (28340)31208, (2810)330469, 6945075032 e-mail: antonakisnikos@yahoo.gr

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

Ó. Ôóïýëïõ êáé óõí.

èáíÜôùí êáé ç åéäéêÞ èíçóéìüôçôá ùò ðñïò çëéêßá êáé öýëï óôï äÞìï Ôåôñá÷ùñßïõ êáôÜ ôçí ðåñßïäï 1991 Summary 2001. Ôá íïóÞìáôá ôïõ êõêëïöïñéThis study adds new findings in the current literature about the mortality of êïý óõóôÞìáôïò Þôáí ç óõ÷íüôåñç Crete. It presents the mortality rates of Tetrachorio's municipality of Heraklion, Crete. Mortality rates were calculated by the study of death certificates for the áéôßá èáíÜôïõ óôçí õðü ìåëÝôç ðåñéïlast ten years. Cardiovascular diseases and neoplasm's were the most common ÷Þ (n=182, 65,7% áíáëïãéêÞ èíçóéìücauses of death in the studied area. Standardized crude mortality rate was ôçôá), åíþ óôç äåýôåñç èÝóç Þôáí ôá lower in comparison with the crude mortality rate of Greece in total. StandardíåïðëÜóìáôá (n=53, 19,1% áíáëïãéised mortality from ischemic heart diseases was found higher in comparison êÞ èíçóéìüôçôá), óôçí ôñßôç èÝóç ç with other rural areas of Crete and very nearing closer to the total rate of Greece . The proportion of strokes, as cause of death due to cardiovascular ïìÜäá ôùí óõìðôùìÜôùí - óçìåßùí diseases, was lower in comparison with the same proportion from other areas êáé áóáöþò êáèïñéóìÝíùí êáôáóôÜof Crete. Studies like this can improve our knowledge of the mortality rates in óåùí (n=19, 6,9% áíáëïãéêÞ èíçóéìüCrete. ôçôá), óôçí ôÝôáñôç èÝóç ç ïìÜäá ôùí Key Words: Mortality, rural area, Crete êáêþóåùí - äçëçôçñéÜóåùí (n=10, 1 General Practitioner at the Agia Varvara Health Centre, Crete, 2Internist, Director of the 3,6% áíáëïãéêÞ èíçóéìüôçôá) êáé óôçí Agia Varvara Health Centre, Crete, 3Specialist in Blood Cell Diseases, University Hospital of ðÝìðôç èÝóç ôá íïóÞìáôá ôïõ áíá4 Heraklion, Crete, General Practitioner at the Anogia Health Centre, Crete ðíåõóôéêïý óõóôÞìáôïò (n=7, 2,5% áíáëïãéêÞ èíçóéìüôçôá). Ïé ðÝíôå Ìåèïäïëïãßá áõôÝò áéôßåò èáíÜôïõ áðïôåëïýí óõíïëéêÜ ôï 97,8% ôïõ óõíüëïõ ôùí èáíÜôùí. Ï áäñüò ðñïôõðïðïéçìÝíïò äåßêôçò èíçóéìüÇ ìåèïäïëïãßá ðïõ áêïëïõèÞèçêå Þôáí üìïéá ìå áõôÞ ðïõ áêïëïõèÞèçêå êáé Ý÷åé ðåñéãñáöåß ôçôáò ãéá ôçí ðåñéï÷Þ ôïõ äÞìïõ Ôåôñá÷ùñßïõ óå ðñïçãïýìåíåò ìåëÝôåò1,2. Ï ðëçèõóìüò óôü÷ïò Þôáí 6,9 (6,9 ãéá ôïõò Üíäñåò, 6,9 ãéá ôéò ãõíáßÞôáí ï ðëçèõóìüò ôùí ÷ùñéþí ÂåíåñÜôï, Áõãåíé- êåò) áíÜ 1000 êáôïßêïõò êáé áíÜ Ýôïò. Ç åéäéêÞ êÞ, Óßâá êáé ÊåñáóéÜ ðïõ áðïôåëïýí ôï äÞìï èíçóéìüôçôá áíÜ 1000 êáôïßêïõò êáé áíÜ Ýôïò Ôåôñá÷ùñßïõ êáé óôá ïðïßá äéáìÝíïõí 3015 êÜ- Þôáí ãéá ôá êáñäéáããåéáêÜ íïóÞìáôá 6,0 (5,1 ôïéêïé óýìöùíá ìå ôçí áðïãñáöÞ ôïõ Ýôïõò 1991. ãéá ôïõò Üíäñåò êáé 6,9 ãéá ôéò ãõíáßêåò) åíþ ï Ç ìåëÝôç ôùí áéôéþí èáíÜôïõ óôçñß÷èçêå áíôßóôïé÷ïò ðñïôõðïðïéçìÝíïò äåßêôçò ãéá ôá óôá ðéóôïðïéçôéêÜ èáíÜôïõ, ðïõ öõëÜóóïíôáé óôï êáñäéáããåéáêÜ íïóÞìáôá Þôáí 4,5 (3,5 ãéá ôïõò ëçîéáñ÷åßï ôçò ðåñéï÷Þò, áðü ôá ïðïßá ðñïóäéï- Üíäñåò êáé 4,6 ãéá ôéò ãõíáßêåò). Ç åéäéêÞ èíçóéìüôçôá áíÜ 1000 êáôïßêïõò ñßóôçêå ç õðïêåßìåíç áéôßá èáíÜôïõ óýìöùíá ìå ôéò ïäçãßåò ôïõ Ðáãêüóìéïõ Ïñãáíéóìïý Õãåßáò êáé áíÜ Ýôïò ãéá ôá íåïðëÜóìáôá Þôáí 1,7 (2,4 (ÐÏÕ)2. Ç êùäéêïðïßçóç ôùí áéôéþí èáíÜôïõ ãéá ôïõò Üíäñåò êáé 1,1 ãéá ôéò ãõíáßêåò) åíþ ï Ýãéíå óýìöùíá ìå ôï óýóôçìá ICD-9 ôïõ ÐÏÕ3. ðñïôõðïðïéçìÝíïò äåßêôçò ãéá ôá íåïðëÜóìáôá Þôáí 1,2 (1,6 ãéá ôïõò Üíäñåò êáé 0,8 ãéá ôéò ãõíáßêåò). Ôá ÁããåéáêÜ ÅãêåöáëéêÜ Åðåéóüäéá (ÁÅÅ) ÁðïôåëÝóìáôá ðïõ êáôáãñÜöçêáí óáí áéôßá èáíÜôïõ Þôáí óõÓôïí ðßíáêá 1 ðáñïõóéÜæåôáé ï áñéèìüò ôùí íïëéêÜ 38 (14 Üíäñåò êáé 24 ãõíáßêåò). ÁðïôåMortality rates in a rural area of Crete Sofia Tsoulou, A. Chatzidakis, Irene Xylouri, N. Antonakis

Ðßíáêáò É. Ï áñéèìüò ôùí èáíÜôùí êáé ç åéäéêÞ èíçóéìüôçôá ùò ðñïò çëéêßá êáé öýëï óôï äÞìï Ôåôñá÷ùñßïõ êáôÜ ôçí ðåñßïäï 1/1/1991 - 30/6/2001 Áñéèìüò èáíÜôùí ÏìÜäåò çëéêéþí (Ýôç) 0-14 15-64 65+ Óýíïëï

¢ññåíåò ÈÞëåéò 0 27 113 140

0 18 119 137

Óýíïëï 0 45 232 277

Ðëçèõóìüò 1991 1.000 êáôïßêïõò áíÜ Ýôïò ¢ññåíåò 184 1051 265 1500

ÅéäéêÞ èíçóéìüôçôá áíÜ

ÈÞëåéò

Óýíïëï

¢ññåíåò

194 996 325 1515

378 2047 590 3015

0 2,7 44,9 9,8

ÈÞëåéò Óýíïëï 0 1,9 38,5 9,5

0 2,3 41,4 9,7 191

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

ëïýóáí óõíåðþò ôï 20,9% ôïõ óõíüëïõ ôùí êáñäéáããåéáêþí áéôéþí èáíÜôïõ. ÔÝóóåñéò èÜíáôïé áðü ôïõò 10 ðïõ êáôáãñÜöçêáí ìå áßôéï êÜêùóç Þ äçëçôçñßáóç ïöåéëüôáí óå ôñï÷áßï áôý÷çìá.

ÓõæÞôçóç Ç ðáñïýóá ìåëÝôç áðïäåéêíýåé üôé ç èíçóéìüôçôá, ðáñÜ ôá ìåèïäïëïãéêÜ ðñïâëÞìáôá ðïõ áíôéìåôùðßæïõí ïé åñåõíçôÝò óôçí ÅëëÜäá êáé ôá ïðïßá Ý÷ïõí óõæçôçèåß áëëïý1,2, ìðïñåß íá óêéáãñáöÞóåé Ýóôù êáé áäñÜ ôá ðñïâëÞìáôá õãåßáò ìéáò ðåñéï÷Þò. Ç ìåëÝôç ôçò èíçóéìüôçôáò óôï ÄÞìï Ôåôñá÷ùñßïõ åìöáíßæåé äéáöïñÝò áðü ôéò õðüëïéðåò ìåëÝôåò èíçóéìüôçôáò ôçò ÊñÞôçò êáé ïé äéáöïñÝò áõôÝò èá óõæçôçèïýí. Ï áäñüò ðñïôõðïðïéçìÝíïò äåßêôçò èíçóéìüôçôáò åßíáé ìéêñüôåñïò áðü áõôüí üëùí ôùí Üëëùí ðåñéï÷þí ôçò ÊñÞôçò áëëÜ êáé áðü áõôüí ôçò åðéêñÜôåéáò1,2,4. Áí êáé ç äéáöïñÜ äåí åßíáé ìåãÜëç, ôï èÝìá áõôü ðñÝðåé íá áðïôåëÝóåé áíôéêåßìåíï ëåðôïìåñÝóôåñçò äéåñåýíçóçò. Ôï ãåãïíüò üôé ï ðñïôõðïðïéçìÝíïò äåßêôçò åéäéêÞò èíçóéìüôçôáò ãéá ôá êáñäéáããåéáêÜ íïóÞìáôá Þôáí ðïëý êïíôÜ óå áõôüí ôçò åðéêñÜôåéáò (4,5 Ýíáíôé 4,8)4, áëëÜ õøçëüôåñïò áðü áõôüí ðñïãåíÝóôåñùí ìåëåôþí óôçí ÊñÞôç, ðéèáíÜ õðïäçëþíåé ôç óôáäéáêÞ óýãêëéóç ôïõ äåßêôç áõôïý ìå ôï áíôßóôïé÷ï ôçò åëëçíéêÞò åðéêñÜôåéáò. ×áìçëüôåñç Þôáí êáé ç ðñïôõðïðïéçìÝíç èíçóéìüôçôá áðü íåïðëáóßåò óå ó÷Ýóç ìå ôçí åðéêñÜôåéá (1,2 Ýíáíôé 1,9)4, áëëÜ êáé óå ó÷Ýóç ìå Üëëåò ðåñéï÷Ýò ôçò ÊñÞôçò. Ïé äéáöïñÝò áõôÝò äåí åßíáé åýêïëï íá áéôéïëïãçèïýí. Óå áíôßèåóç ìå ôç ìåëÝôç ôùí Áíùãåßùí3 ôï ðïóïóôü ôùí ôñï÷áßùí áôõ÷çìÜôùí óôçí êáôçãïñßá ôùí Êáêþóåùí – ÄçëçôçñéÜóåùí Þôáí ìåãáëýôåñï êáé áõôü ó÷åôßæåôáé ðéèáíüôáôá ìå ôç ãåéôíßáóç ôçò ðåñéï÷Þò ìå ðõêíü ïäéêü äßêôõï. Ôá ÁÅÅ áðïôåëïýí ìüíï ôï 20% ôùí êáñäéáããåéáêþí áéôéþí èáíÜôïõ, Ýíáíôé ôïõ 40% ðïõ êáôáãñÜöçêå óôç ìåëÝôç ôùí Áíùãåßùí. Ç ðñïáíáöåñèåßóá ðåñéï÷Þ, áëëÜ êáé Üëëåò ðåñéï÷Ýò ðïõ âñßóêïíôáé óôï ðåäßï åõèýíçò ôïõ ÊÝíôñïõ Õãåßáò Áãßáò ÂáñâÜñáò ôïõ íïìïý Çñáêëåßïõ, äéáó÷ßæïíôáé áðü ðõêíü ïäéêü äßêôõï êáé ðéèáíüí ôï ðñüâëçìá ôùí óõ÷íþí ôñï÷áßùí áôõ192

Ó. Ôóïýëïõ êáé óõí.

÷çìÜôùí íá åßíáé ãåíéêüôåñï. Ôï ðáñáðÜíù ÊÝíôñï Õãåßáò èá ðñÝðåé íá äéåñåõíÞóåé ôéò äõíáôüôçôåò ðáñÝìâáóçò ãéá ðñüëçøç ôùí ôñï÷áßùí áôõ÷çìÜôùí óôçí ðåñéï÷Þ ôïõ. Åðßóçò ç ïñãÜíùóç áñ÷åßïõ èíçóéìüôçôáò êáé áñ÷åßïõ éáôñéêþí öáêÝëùí óôï ÊÝíôñï Õãåßáò, èá âïçèÞóåé óôçí êáëëßôåñç êáôáíüçóç ôÜóåùí ðïõ äéáöáßíïíôáé óôçí ðáñïýóá ðåñéïñéóìÝíç ìåëÝôç. Ôï üöåëïò áðü ôçí ïñãÜíùóç ôùí áñ÷åßùí áõôþí èá åßíáé ðïëëáðëü êáé èá áöïñÜ óôç óùóôüôåñç ïñãÜíùóç ôùí ðñïãñáììÜôùí ðñüëçøçò êáé ðåñßèáëøçò áëëÜ êáé óôç äéåñåýíçóç áéôßùí ãéá ôéò äéáöïñÝò ðïõ öáßíåôáé íá õðÜñ÷ïõí óôïõò äåßêôåò èíçóéìüôçôáò ôçò ðåñéï÷Þò óå ó÷Ýóç ìå áõôïýò Üëëùí ðåñéï÷þí ôçò ÊñÞôçò. ÐñÝðåé íá ôïíßóïõìå üôé ç ðáñïýóá ìåëÝôç åß÷å Ýíá óáöÝò ìåèïäïëïãéêü ìåéïíÝêôçìá óå ó÷Ýóç ìå ôéò áíôßóôïé÷åò ôùí Áíùãåßùí êáé ôïõ Óðçëßïõ1,2. Óôéò äýï ðñïçãïýìåíåò ìåëÝôåò1,2 ïé õðïêåßìåíåò áéôßåò èáíÜôïõ äéïñèþèçêáí áðü ðëçñïöïñßåò Üëëùí ðçãþí (ðëçí ôïõ ðéóôïðïéçôéêïý èáíÜôïõ), üðùò ôá áñ÷åßá ôùí ÊÝíôñùí Õãåßáò. Ðéèáíüí êÜðïéåò äéáöïñÝò íá ïöåßëïíôáé óôç ìåèïäïëïãéêÞ áõôÞ äéáöïñÜ. Ðáñ´ üëá áõôÜ ç ðáñïýóá ìåëÝôç óõìðëçñþíåé ôçí åéêüíá ôçò èíçóéìüôçôáò óôçí ÊñÞôç êáé âïçèÜ óôçí êáôáãñáöÞ ôùí ðñïâëçìÜôùí õãåßáò ôçò ðåñéöÝñåéáò áõôÞò. Âéâëéïãñáößá 1. Lionis C, Sasarolis S, Koutis A, Antonakis NA, Isacsson A, Lindholm LH, Fioretos M. Mortality rates 1989 - 1990 in a cardiovascular cardiovascular ‘low-risk’ population in rural Crete. Fam Pract, 10:300-4, 1993. 2. ÁíôùíÜêçò ÍA, ÌáêñÞ Ê, ÊáëðáäÜêç ×, ËéïíÞò ×. Äåßêôåò èíçóéìüôçôáò óôïí ðëçèõóìü åíüò ïñåéíïý äÞìïõ ôçò ÊñÞôçò. Áñ÷åßá ÅëëçíéêÞò ÉáôñéêÞò, 14:294-9, 1997. 3. Ðáãêüóìéïò Ïñãáíéóìüò Õãåßáò. ÉáôñéêÞ ðéóôïðïßçóç êáé êáíüíåò ãéá ôçí ôáîéíüìçóç. Óôï âéâëßï: Åã÷åéñßäéï äéåèíïýò óôáôéóôéêÞò ôáîéíïìÞóåùò ôùí íüóùí, êáêþóåùí êáé áéôéþí èáíÜôïõ. Õðïõñãåßï Óõíôïíéóìïý êáé Õðïõñãåßï Êïéíùíéêþí Õðçñåóéþí (åêä.), ÁèÞíá, 1980, ôüì. É, óåë 717-760. 4. ÅèíéêÞ ÓôáôéóôéêÞ Õðçñåóßá ÅëëÜäïò. ÓôáôéóôéêÞ ôçò öõóéêÞò êßíçóçò ôïõ ðëçèõóìïý ôçò ÅëëÜäïò, Ýôïõò 1988. ÅèíéêÞ ÓôáôéóôéêÞ Õðçñåóßá ôçò ÅëëÜäïò (åêä.), ÁèÞíá 1995.

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

Ä. Ðåúïò, Í. ÁíôùíÜêçò

ÁÍÁÖÏÑÁ ÐÅÑÉÐÔÙÓÇÓ CASE REPORT Primary Heatlh Care, Volume 16, Number 4, 193-195, 2004 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 193-195, 2004

Åðáíáóõãêüëëçóç äáêôýëïõ óå ÊÝíôñï Õãåßáò áðü éáôñïýò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò Ä. Ðåúïò1, Í. ÁíôùíÜêçò2

Ðåñßëçøç ÐáñïõóéÜæåôáé ðåñßðôùóç åðáóõãêüëëçóçò ôìÞìáôïò ôçò ïíõ÷ïöüñïõ öÜëáããáò ôïõ äåîéïý äåßêôç, óå ãõíáßêá 72 åôþí. Óôçí ðáñáðÜíù ðåñßðôùóç óõíõðÞñ÷áí áñêåôïß åõíïúêïß ðáñÜãïíôåò ãéá åðéôõ÷Þ åðáíáóõãêüëëçóç üðùò ï ôýðïò ôñáýìáôïò, ï ðïëý ìéêñüò ÷ñüíïò éó÷áéìßáò, ôï ãåãïíüò üôé ç áóèåíÞò äåí Þôáí êáðíßóôñéá êáé ôï ãåãïíüò üôé ï áêñùôçñéáóìüò Ýãéíå ðïëý êïíôÜ óå õãåéïíïìéêÞ ìïíÜäá. Ìå ôéò ðñïûðïèÝóåéò áõôÝò åðé÷åéñÞèçêå ç åðáíáóõãêüëëçóç óå ÊÝíôñï Õãåßáò áðü éáôñïýò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò êáé ç ðïñåßá ôçò áóèåíïýò åßíáé áðüëõôá éêáíïðïéçôéêÞ. Ç äçìïóßåõóç ôçò ðåñßðôùóçò áõôÞò äåí ðñÝðåé íá äçìéïõñãÞóåé ëáíèáóìÝíåò åíôõðþóåéò, üôé ìðïñïýí íá ãßíïíôáé åðáíáóõãêïëëÞóåéò óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò áðü éáôñïýò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò, ãéáôß ïé ðñïûðïèÝóåéò ðïõ õðÞñ÷áí óôçí áóèåíÞ ìáò (êõñßùò ï ôýðïò ôïõ ôñáýìáôïò), óðáíßùò óõíõðÜñ÷ïõí. 1

Iáôñüò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò, Åð. Â´ ÅÓÕ, ÊÝíôñï Õãåßáò Áíùãåßùí, 2ÄéäÜêôùñ Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò, Éáôñüò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò, Åð. Á´ ÅÓÕ, ÊÝíôñï Õãåßáò Áíùãåßùí. (ÊÝíôñï ðñïÝëåõóçò: ÊÝíôñï Õãåßáò Áíùãåßùí)

Digital reconstruction in a Primary Care Center from General Practitioners D. Peios, N. Antonakis Summary A case of a digital reconstruction after amputation in the middle of the third phalanx of the right forefinger, in a woman 72 years old is presented. In this case coexisted enough favourable factors for successful reconstruction, as the type of the lesion, the very small time of ischemia, the make that the patient was not smoker, and the make that the amputation became near to a primary care unit. With this conditions was attempted the reconstruction in the primary care center from general practitioners. Ôhe clinical course of the patient is absolutely satisfactory. The publication of this case should not creates erroneous impressions, that reconstruction is practicable in primary care from general practitioners, because the conditions that existed in our patient (mainly the type of the lesion), seldom coexist. Key words: Primary Health Care, Limb reconstruction, Limb replantation, Amputation. 1

General Practitioners, Health Centre of Anogia, Crete

ÅéóáãùãÞ Ç óýã÷ñïíç éóôïñßá åðáíáóõãêïëëÞóåùí ìåëþí áñ÷ßæåé ôï 1962 ìå ôçí ðñþôç åðéôõ÷Þ åðáíáããåßùóç áêñùôçñéáóìÝíïõ áíôß÷åéñá. ÓÞìåñá ç ìéêñï÷åéñïõñãéêÞ âïçèÜ óôçí åðßëõóç äýóêïëùí ÷åéñïõñãéêþí ðñïâëçìÜôùí üðùò ïé áêñùôçñéáóìïß ôùí äáêôýëùí1. Ç áíôéìåôþðéóç ôùí ôñáõìáôéóìþí áõôþí åßíáé áíôéêåßìåíï äéáöùíéþí ìåôáîý ôùí åéäéêþí. Ïé äéáöïñåôéêÝò èåñáðåßåò ðïõ Ý÷ïõí ðåñéãñáöåß ó÷åôßæïíôáé ìå ôï öýëï êáé ôçí çëéêßá ôïõ áóèåíÞ, ôï ìÝãåèïò ôïõ ôìÞìáôïò ðïõ Ý÷åé áðïêïðåß, ôïí ôýðï ôïõ ôñáýìáôïò êáé ôï ìç÷áíéóìü ôïõ ôñáõìáôéóìïý. ¸÷ïõí ðåñéãñáöåß ìå ëåðôïìÝñåéá ôá êñéôÞñéá, ïé åíäåßîåéò, ôá ðëåïíåêôÞìáôá êáé ôá ìåéïíåêôÞìáôá ôùí äéáäéêáóéþí åðáíáóõãêüëëçóçò2,3. Óôç äéåèíÞ âéâëéïãñáößá êáé ìå ôá óõíÞèç ìÝóá äéåñåýíçóÞò ôçò, äåí âñÝèçêå äçìïóéåõìÝíç ðåñßðôùóç åðá-

ËÝîåéò êëåéäéÜ: ÐñùôïâÜèìéá öñïíôßäá õãåßáò, åðáíáóõãêüëëçóç, åðáíåìöýôåõóç, áêñùôçñéáóìüò ÕðïâëÞèçêå: 24 Öåâñïõáñßïõ 2004 ÅðáíõðïâëÞèçêå: 16 Áðñéëßïõ 2004 ¸ãéíå äåêôÞ ãéá äçìïóßåõóç: 28 ÌáÀïõ 2004 Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: ÁíôùíÜêçò Íßêïò, Óåññþí 3, ÇñÜêëåéï 713 07, ÊñÞôç, Ôçë. (28340)31208 Þ (2810)330469 Þ 6945 075032, e-mail: antonakisnikos@yahoo.gr 193

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

íáóõãêüëëçóçò áêñùôçñéáóìÝíïõ äáêôýëïõ áðü éáôñïýò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò óå ìïíÜäá ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò (Ð.Ö.Õ.). Óêïðüò ôçò ðáñïýóáò äçìïóßåõóçò åßíáé ç ðáñïõóßáóç ðåñßðôùóçò åðéôõ÷ïýò åðáíáóõãêüëëçóçò áêñùôçñéáóìÝíïõ äáêôýëïõ óå ÊÝíôñï Õãåßáò, áðü éáôñïýò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò êáé ìå ôá ìÝóá ðïõ äéáèÝôåé ìéá ìïíÜäá Ð.Ö.Õ. óôçí ÅëëÜäá.

ÐåñéãñáöÞ ôçò ðåñßðôùóçò Ãõíáßêá 72 åôþí ðñïóÞëèå óôï ÊÝíôñï Õãåßáò Áíùãåßùí (Ê.Õ.Á.) ôçò ÊñÞôçò ìå ðëÞñç áêñùôçñéáóìü óôç ìÝóç ôçò ïíõ÷ïöüñïõ öÜëáããáò ôïõ äåßêôç, ôïõ äåîéïý ÷åñéïý. Óôï áôïìéêü éóôïñéêü ôçò áóèåíïýò áíáöÝñåôáé óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò ôýðïõ 2 áðü 15åôßáò, áñôçñéáêÞ õðÝñôáóç áðü 10åôßáò êáé õðåñ÷ïëçóôåñïëáéìßá. ÁíáöÝñåôáé åðßóçò ïëéêÞ õóôåñåêôïìÞ ðñï 10åôßáò êáé ðñüóöáôç åã÷åßñçóç êáôáññÜêôç óôï äåîéü ïöèáëìü. Ç áóèåíÞò äåí Þôáí êáðíßóôñéá. Ï áêñùôçñéáóìüò åß÷å óõìâåß 2-3 ëåðôÜ ðñéí áðü ôçí ðñïóÝëåõóç ôçò áóèåíïýò óôï Ê.Õ.Á. áðü ôÝìíïí üñãáíï (ìç÷áíÞ áíÜäåõóçò ìåßãìáôïò ðáãùôïý). Ç öïñÜ ôçò ôïìÞò Þôáí êÜèåôç ðñïò ôïí åðéìÞêç Üîïíá ôïõ äáêôýëïõ êáé ôá ÷åßëç ôïõ ôñáýìáôïò ïìáëÜ. Ôï áêñùôçñéáóìÝíï ôìÞìá ôïõ äáêôýëïõ äåí ðñïóêïìßóôçêå óôï Ê.Õ.Á. áðü ôçí áóèåíÞ áëëÜ âñÝèçêå áðü ôïí Ãåíéêü Éáôñü ìÝóá óôç ìç÷áíÞ ðïõ ðñïêÜëåóå ôïí áêñùôçñéáóìü. Ç åðáíáóõãêüëëçóç Üñ÷éóå ìåôÜ áðü ðáñÝëåõóç 2 áêüìç ëåðôþí, áöïý ç áðüóôáóç ìåôáîý ôïõ Ê.Õ.Á. êáé ôïõ óçìåßïõ ôïõ áôõ÷Þìáôïò Þôáí ðïëý ìéêñÞ. ¸ãéíå áðëÞ óõññáöÞ ôïõ äÝñìáôïò ìå ñÜììá Nylon 3.0, êáèáñßóôçêå ç êïßôç ôïõ íõ÷éïý, ôï äÜêôõëï åðéäÝèçêå, áêéíçôïðïéÞèçêå ìå ìåôáëëéêü íÜñèçêá êáé ç áóèåíÞò äéáêïìßóôçêå Üìåóá óôï êïíôéíüôåñï íïóïêïìåßï. Óôï íïóïêïìåßï ç áóèåíÞò åîåôÜóôçêå óôï ÔìÞìá Åðåéãüíôùí Ðåñéóôáôéêþí êáé ç ìüíç óýóôáóç ðïõ Ýãéíå Þôáí áýîçóç óôç äüóç ôïõ áíôéìéêñïâéáêïý öáñìÜêïõ ðïõ åß÷å óõíôáãïãñáöçèåß óôï Ê.Õ.Á. Ç áóèåíÞò Ýöåñå êÜôáãìá ôçò ôñáõìáôéóìÝíçò öÜëáããáò. Ç èåñáðåõôéêÞ áãùãÞ ðïõ ÷ïñçãÞèçêå Þôáí 1 amp áíôéôåôáíéêïý ïñïý ÉÌ êáé per os áíôéìéêñïâéáêÞ áãùãÞ ìå â-ëáêôáìéêü áíôéìéêñïâéáêü öÜñìáêï. Ç áíôéìéêñïâéáêÞ áãùãÞ óõíå÷ßóôçêå ãéá 15 çìÝñåò, åíþ ãéíüôáí êáèçìå194

Ä. Ðåúïò, Í. ÁíôùíÜêçò

ñéíÞ áëëáãÞ ôçò åðßäåóçò ôïõ ôñáýìáôïò ãéá ôï ßäéï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá. Ôçí 8ç çìÝñá ìåôÜ ôçí åðáíáóõãêüëëçóç ðñáãìáôïðïéÞèçêå ÷åéñïõñãéêüò êáèáñéóìüò ôïõ ôñáýìáôïò óôá åîùôåñéêÜ éáôñåßá ôïõ íïóïêïìåßïõ, åðåéäÞ ôï äÝñìá åß÷å ðáñïõóéÜóåé íåêñþóåéò. Ç áéóèçôéêüôçôá ôïõ åðáíáóõãêïëëçèÝíôïò ôìÞìáôïò åðáíÞëèå óôáäéáêÜ ìÝóá óôï ðñþôï 20Þìåñï, ôï êÜôáãìá ðùñþèçêå éêáíïðïéçôéêÜ êáé ç êëéíéêÞ êáôÜóôáóç ôïõ äáêôýëïõ âåëôéùíüôáí êáèçìåñéíÜ. ÓÞìåñá, 7 ìÞíåò ìåôÜ ôçí åðáíáóõãêüëëçóç, ç êéíçôéêüôçôá êáé ç áéóèçôéêüôçôá ôïõ äáêôýëïõ Ý÷ïõí áðïêáôáóôáèåß ðëÞñùò (Åéê. 1). Ç êéíçôéêüôçôá ôçò ïíõ÷ïöüñïõ öÜëáããáò äåí åß÷å äéáôáñá÷èåß óçìáíôéêÜ, áöïý ï áêñùôçñéáóìüò Þôáí ðåñéöåñéêüôåñá áðü ôá êáôáöõôéêÜ ðåäßá ôùí êáìðôÞñùí êáé åêôåéíüíôùí ìõþí. Ôï íý÷é áíáðôý÷èçêå êáé ðÜëé, êáèþò óôï êåíôñéêü ôìÞìá ôïõ êïëïâþìáôïò åß÷å ìåßíåé Üèéêôç ç ñßæá ôïõ.

ÓõæÞôçóç Ç åðáíáóõãêüëëçóç ìåëþí ïðùóäÞðïôå äåí åßíáé áíôéêåßìåíï ôçò Ð.Ö.Õ êáé äåí ðñÝðåé íá åðé÷åéñåßôáé óå áõôÞ, áëëÜ ïýôå óå íïóïêïìåßá ÷ùñßò ôçí áðáñáßôçôç õðïäïìÞ êáé åìðåéñßá4. Ï ñüëïò ôçò Ð.Ö.Õ. ðåñéïñßæåôáé óôçí ðáñï÷Þ ôùí ðñþôùí âïçèåéþí, óôç äéáêïìéäÞ ôïõ áóèåíÞ üóï ôï äõíáôüí ãñçãïñüôåñá óôï êïíôéíüôåñï íïóïêïìåßï ðïõ ìðïñåß íá ãßíåé åðáíáóõãêüëëçóç êáé óôç óùóôÞ ìåôáöïñÜ ôïõ áêñùôçñéáóèÝíôïò ôìÞ-

Åéêüíá 1. Ôï áêñùôçñéáóìÝíï äÜêôõëï 7 ìÞíåò ìåôÜ ôçí åðáíáóõãêüëëçóç.

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

Ä. Ðåúïò, Í. ÁíôùíÜêçò

ìáôïò ìáæß ìå ôïí áóèåíÞ (ðÜãïò ê.ëð.). Ç óõíäñïìÞ ôçò Ð.Ö.Õ. ìðïñåß íá åßíáé åðßóçò óçìáíôéêÞ ìåôÜ ôçí Ýîïäï ôïõ áóèåíÞ áðü ôï íïóïêïìåßï (ðåñéðïßçóç ôñáýìáôïò, ðáñáêïëïýèçóç, öõóéêïèåñáðåßá, áðïêáôÜóôáóç)5. Ðñïóåêôéêüôåñç ìåëÝôç ôïõ èÝìáôïò ôçò åðáíáóõãêüëëçóçò äáêôýëùí, áëëÜ êáé ôçò ðåñßðôùóçò ðïõ ðáñïõóéÜóáìå ìðïñïýí íá êÜíïõí êáôáíïçôïýò ôïõò ëüãïõò ðïõ ìáò ïäÞãçóáí óôçí áðüöáóç íá åðé÷åéñÞóïõìå ôçí åðáíáóõãêüëëçóç óôï Ê.Õ.Á. Óå 12÷ñïíç ðñïäñïìéêÞ ìåëÝôç åðáíáóõãêüëëçóçò 1018 äáêôýëùí áíáöÝñåôáé óáí óçìáíôéêüôåñïò ðáñÜãïíôáò åðéôõ÷ßáò ôçò åðáíáóõããüëëçóçò ôï åßäïò ôçò êÜêùóçò. Ïé óçìáíôéêüôåñïé ëüãïé áðïôõ÷ßáò Þôáí ôï êÜðíéóìá, ç ðáñáôåôáìÝíç éó÷áéìßá êáé ç êÜêùóç ðïõ ãßíåôáé ìáêñéÜ áðü êáôïéêçìÝíç ðåñéï÷Þ6. Óôçí ðåñßðôùóç ôçò áóèåíïýò ìáò õðÞñ÷å ï èåôéêüò êáé áðïõóßáæáí üëïé ïé áñíçôéêïß ðáñÜãïíôåò åðéôõ÷ßáò. Ç êÜêùóç Ýìïéáæå ìå ÷åéñïõñãéêÞ ôïìÞ êáé Üöçíå óôï êåíôñéêü ôìÞìá ôïõò ôÝíïíôåò êáé ôç ñßæá ôïõ íõ÷éïý. ÅðéðëÝïí ðáñÜãïíôáò åðéôõ÷ßáò èåùñÞèçêå ç áðüðôùóç ôïõ ôìÞìáôïò ðïõ áðïêüðçêå óå õëéêü ÷áìçëÞò èåñìïêñáóßáò (ðáñáóêåõáæüìåíï ðáãùôü). ¸ôóé, ðáñÜ ôïí Þðéï óáê÷áñþäç äéáâÞôç áðü ôïí ïðïßï Ýðáó÷å ç áóèåíÞò, åðé÷åéñÞèçêå ç åðáíáóõãêüëëçóç. Ðåôý÷áìå Ýôóé äýï áêüìç èåôéêïýò ðáñÜãïíôåò, áõôüí ôçò ðïëý âñá÷ý÷ñïíçò éó÷áéìßáò êáé áõôüí ôçò ó÷åäüí Üìåóçò (÷ñïíéêÜ) åðáíáóõãêüëëçóçò. Íá óçìåéùèåß åðßóçò üôé óÞìåñá äåí èåùñåßôáé áñíçôéêüò ðáñÜãïíôáò ç ìåãÜëç çëéêßá ôïõ áóèåíÞ7. Ç åðéôõ÷ßá ôçò åðáíáóõãêüëëçóçò âåâáßùò äåí ìðïñåß íá åêôéìçèåß ðñéí áðü ôçí ðáñÝëåõóç éêáíïý ÷ñïíéêïý äéáóôÞìáôïò. Ôï äéÜóôçìá áõôü ðñÝðåé íá åßíáé ôïõëÜ÷éóôïí 12 ìÞíåò6. Óôçí ðåñßðôùóç ðïõ ðáñïõóéÜóôçêå õðÜñ÷ïõí ðïëý åíèáññõíôéêÜ óçìåßá ãéá ôçí êáëÞ ðïñåßá ôçò åðáíáóõãêüëëçóçò. Óáí ôÝôïéá ìðïñïýí íá èåùñçèïýí ç ãñÞãïñç êáé éêáíïðïéçôéêïý âáèìïý åðÜíïäïò ôçò áéóèçôéêüôçôáò êáé ç êáëÞ êëéíéêÞ

ðïñåßá ôïõ äáêôýëïõ. Ìå ôç äçìïóßåõóç ôçò ðåñßðôùóçò áõôÞò, äåí öéëïäïîïýìå íá äçìéïõñãÞóïõìå êßíçôñï ãéá åðáíáóõãêïëëÞóåéò óå ìïíÜäåò Ð.Ö.Õ. ÁíôéèÝôùò ðñïôñÝðïõìå ôïõò Ãåíéêïýò Éáôñïýò íá äéáêïìßæïõí ôïõò áóèåíåßò ôïõò, ìáæß ìå ôï êïììÝíï Üêñï, óå åéäéêÜ êÝíôñá4. ¼ìùò, ãßíåôáé óáöÝò üôé ôï öÜóìá ôçò äõóêïëßáò óå ìéá åðáíáóõãêüëëçóç åßíáé ðïëý ìåãÜëï2 êáé ó÷åôßæåôáé ìå ðïëëïýò êáé äéáöïñåôéêïýò ðáñÜãïíôåò3,6. Ç åðáíáóõãêüëëçóç ìðïñåß íá åßíáé áðëÞ äéáäéêáóßá óå êÜðïéåò ðåñéðôþóåéò. ÓõíÞèùò üìùò áðáéôåß ðïëýùñç êáé åðßðïíç ÷åéñïõñãéêÞ åðÝìâáóç áðü åîåéäéêåõìÝíç ïìÜäá éáôñþí ðïëëþí åéäéêïôÞôùí, óå åéäéêÜ åîïðëéóìÝíï ÷åéñïõñãåßï4.

Âéâëéïãñáößá 1. Ál-Shammari S, Gupta A. Revascularization of the digits and palm. Hand Clin, 17:411-417, 2001. 2. Martin C, Gonzalez del Pino J. Controversies in the treatment of fingertip amputations. Conservative versus surgical reconstruction. Clin Orthop, 353:63-73, 1998. 3. Soucacos PN. Indications and selection for digital amputation and replantation. J Hand Surg [Br], 26:572-581, 2001. 4. Lim BH, Tan BK, Peng YP. Digital replantations including fingertip and ring avulsion. Hand Clin, 17:419-431, 2001. 5. Cash JE. Physiotherapy in some surgical conditions. Fifth edition, Faber & Faber, London, 1977, pp: 294-311. 6. Waikakul S, Sakkarnkosol S, Vanadurongwan V, Un-nanuntana A. Results of 1018 digital replantations in 552 patients. Injury, 31:33-40, 2000. 7. Meyer zu Reckendorf G, Coulet B, Allieu Y, Chammas M, Desbonnet P. Finger replantation after 60 years of age. Apropos of 7 cases. Chir Main, 18:153-159, 1999.

195

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Í. ÃéáôñïìáíùëÜêçò êáé óõí.

ÃÑAMMAÔÁ ÓÔÏÍ ÅÊÄÏÔÇ LETTERS TO THE EDITOR Primary Heatlh Care, Volume 16, Number 4, 196-198, 2004 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 196-198, 2004

ÁðïôåëÝóìáôá çìåñßäáò ãéá ôç öõìáôßùóç êáé áîéïëüãçóç ðñïãñÜììáôïò õãåéïíïìéêÞò åîÝôáóçò áëëïäáðþí ÁãáðçôÝ ê. ÄéåõèõíôÞ Óýíôáîçò, Ôçí ÐáñáóêåõÞ 16 Éáíïõáñßïõ 2004, Ýãéíå çìåñßäá óôï ÁìöéèÝáôñï ôïõ Íïóïêïìåßïõ Áóêëçðéåßï Âïýëáò ìå èÝìá: “Ç Öõìáôßùóç óÞìåñá Áîéïëüãçóç ôïõ ðñïãñÜììáôïò õãåéïíïìéêÞò åîÝôáóçò ôùí áëëïäáðþí, óôï Ê.Õ. ÂÜñçò”. Ç ïñãÜíùóç ôçò çìåñßäáò Ýãéíå áðü ôï Â´ ÐåÓÕÐ ÁôôéêÞò êáé ôï ÊÝíôñï Õãåßáò ÂÜñçò, ìå ôçí åðéóôçìïíéêÞ óõíåñãáóßá ôùí áêüëïõèùí åðéóôçìïíéêþí åôáéñåéþí: A. ÅëëçíéêÞ ÐíåõìïíïëïãéêÞ Åôáéñåßá. Â. ÅëëçíéêÞ ¸íùóç êáôÜ ôçò Öõìáôßùóçò êáé ôùí Íüóùí ôïõ Áíáðíåõóôéêïý ÓõóôÞìáôïò. Ã. ÅëëçíéêÞ Åôáéñåßá ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò, ÔìÞìá ÁôôéêÞò. Óôçí çìåñßäá óõììåôåß÷å óáí ïìéëçôÞò êáé åêðñüóùðïò ôïõ Ïéêïõìåíéêïý ÐñïãñÜììáôïò Ðñïóöýãùí ôçò ÉåñÜò Óõíüäïõ ôçò Åêêëçóßáò ôçò ÅëëÜäïò. Ôá óõìðåñÜóìáôá ôçò çìåñßäáò åßíáé ôá áêüëïõèá. 1. Ïé áðáíôÞóåéò óôïí óùóôü ôñüðï áíôéìåôþðéóçò ôçò öõìáôßùóçò, üðùò áíáðôý÷èçêå óôçí çìåñßäá áðü ôïõò ïìéëçôÝò, ôüóï óå åðßðåäï ðñüëçøçò ðïõ êõñßùò áöïñïýóå ôï áêñïáôÞñéï ôçò çìåñßäáò, üóï êáé èåñáðåßáò, ðåñéÝ÷ïíôáé óå åã÷åéñßäéï ðïõ èá äéáíåìçèåß óå üëïõò ôïõò õãåéïíïìéêïýò öïñåßò, ãéá íá õðÜñ÷åé êáôÜ ôï äõíáôü ïìïéüìïñöç áíôéìåôþðéóç óå åèíéêü åðßðåäï. 2. Ôá óõìðåñÜóìáôá áðü ôï 2° Óôñïããõëü ÔñáðÝæé “Áîéïëüãçóç ôïõ ðñïãñÜììáôïò õãåéïíïìéêÞò åîÝôáóçò ôùí áëëïäáðþí”, åßíáé üôé Õðåýèõíïò áëëçëïãñáößáò: ð. Ìé÷áÞë ÄáíäïõëÜêçò, Âõäéáêßïõ 1, 166 72 ÂÜñç, AôôéêÞò, Tçë.: (210)8970526, e-mail: mdand2002@yahoo.co.uk 196

üóïí áöïñÜ óôïõò áëëïäáðïýò óôïõò ïðïßïõò åðéôñÝðåôáé ç ðáñáìïíÞ êáé åñãáóßá óôçí ÅëëÜäá ôï ðñüãñáììá õãåéïíïìéêÞò åîÝôáóçò áõôþí öáßíåôáé üôé åßíáé áðïôåëåóìáôéêü. Äåí åßíáé üìùò äõíáôü íá õðïëïãßóïõìå ôïõò ðñáãìáôéêïýò äåßêôåò åðßðôùóçò êáé åðéðïëáóìïý ôçò öõìáôßùóçò óôïõò áëëïäáðïýò ðïõ ìÝíïõí óôçí ÅëëÜäá, áðü ôá óôïé÷åßá ðïõ êñáôïýíôáé óôï ÊÝíôñï Õãåßáò. ×ñåéÜæåôáé íá ìåëåôçèïýí ôá óôïé÷åßá ðïõ êñáôïýíôáé áðü Üëëïõò öïñåßò, üðùò êÝíôñá õðïäï÷Þò áëëïäáðþí ç óå íïóïêïìåéáêÝò ìïíÜäåò, ðïõ Ý÷ïõí íïóçëåýóåé áëëïäáðïýò ìå öõìáôßùóç êáé êõñßùò áðü ôá äåëôßá ÄÞëùóçò ôçò Öõìáôßùóçò ðïõ êñáôïýíôáé óôï ÊÅÅË ôïõ Õðïõñãåßïõ Õãåßáò êáé Ðñüíïéáò. 3. ¼óïí áöïñÜ ôá êÝíôñá õðïäï÷Þò ôùí ðñïóöýãùí êáé ôùí áéôïýíôùí Üóõëï åðéóçìáßíïíôáé ôá áêüëïõèá: • ÁíåðÜñêåéá êáé áêáôáëëçëüôçôá ôùí ÷þñùí õðïäï÷Þò, öýëáîçò êáé äéáìïíÞò. • Ïé óõíèÞêåò õãéåéíÞò åßíáé áðáñÜäåêôåò. • ÕðÜñ÷åé Ýëëåéøç âáóéêþí õðçñåóéþí ðáñï÷Þò éáôñéêÞò êáé êïéíùíéêÞò öñïíôßäáò. • Ôï ÊÅÅË ðáñÝ÷åé õðçñåóßåò óå ïìÜäåò íåïáöéêíïõìÝíùí. • Äåí åðéôñÝðåôáé ç ðñüóâáóç óôïõò ÷þñïõò êñÜôçóçò áëëïäáðþí ÌÊÏ (Ìç Êõâåñíçôéêþí Ïñãáíþóåùí) êáé Üëëùí åíôåôáëìÝíùí ïñãÜíùí ïñãáíéóìþí ðñïóôáóßáò áíèñùðßíùí äéêáéùìÜôùí. • Óå ìåñéêÝò ðåñéðôþóåéò êñáôïýíôáé Üôïìá ðïõ áíÞêïõí óå åõÜëùôåò êïéíùíéêÝò ïìÜäåò (ð.÷. áíÞëéêïé, Ýãêõoé ãõíáßêåò ç åðßôïêåò ìå íåïãÝííçôá êáé Þäç åîáóèåíçìÝíá Üôïìá ìå

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

Í. ÃéáôñïìáíùëÜêçò êáé óõí.

åìöáíÞ êá÷åîßá). • Óôïõò ðñïáíáöåñüìåíïõò ÷þñïõò öýëáîçò êáé êñÜôçóçò áëëïäáðþí êáé éäßùò óå ðåñéðôþóåéò ìáæéêþí áößîåùí óå óõíïñéáêÝò ðåñéï÷Ýò ôçò ÷þñáò, äåí ãßíåôáé Ýëåã÷ïò ãéá öõìáôßùóç. Êñßíåôáé áíáãêáßá ç ìåëÝôç ôùí óõíèçêþí äéáâßùóçò óôá êÝíôñá õðïäï÷Þò, êáèþò êáé ï êáèïñéóìüò ôùí äåéêôþí åðéðïëáóìïý êáé åðßðôùóçò óôá êÝíôñá áõôÜ ôçò öõìáôßùóçò, ç ïðïßá Ý÷åé êáèïñéóôåß üôé åßíáé ç áóèÝíåéá ç ïðïßá ìðïñåß íá åßíáé áðåéëçôéêÞ ãéá ôç äçìüóéá õãåßá ôçò ÷þñáò, ëüãù ôçò åéóüäïõ ôùí áëëïäáðþí óôç ÷þñá ìáò. Áõôü ðñïêýðôåé áðü ôçí õð’ áñéèì.

Õ1/6528/14.8.01 Åãêýêëéï ôïõ õðïõñãåßïõ Õãåßáò Ðñüíïéáò, ç ïðïßá åóôÜëç óå åöáñìïãÞ ôïõ Í.2910/2001. Í. ÃéáôñïìáíùëÜêçò Ðíåõìïíïëüãïò Å. ÐáððÜ Ä/íôñéá Ïéêïõìåíéêïý ÐñïãñÜììáôïò Ðñïóöýãùí ôçò ÉåñÜò Óõíüäïõ ôçò Åêêëçóßáò ôçò ÅëëÜäïò ð. Ì. ÄáíäïõëÜêçò Éåñåýò, Ä/íôçò Ãåí. Éáôñüò, Ê.Õ. ÂÜñçò

Patch Adams: "¸íáò ãéáôñüò ìÜëáìá" ÁãáðçôÝ ê. ÄéåõèõíôÞ Óýíôáîçò, ÐÞñá ôçí áðüöáóç íá óáò áöçãçèþ ìéá ìéêñÞ éóôïñßá ðïõ ðéóôåýù áîßæåé íá ôç äéáâÜóåé êÜðïéïò. ÁëëÜ ìÜëëïí ðñÝðåé ðñþôá íá óõóôçèþ. Ôï üíïìÜ ìïõ åßíáé ÂÝñá ×áôæçóôåöáíßäç êáé åßìáé ôñéôïåôÞò öïéôÞôñéá ÉáôñéêÞò óôï ÐáíåðéóôÞìéï ôùí Éùáííßíùí. Ôçí áðüöáóç âÝâáéá íá ãñÜøù óôï ðåñéïäéêü óáò ôçí ðÞñá ýóôåñá áðü ôçí ðáñüôñõíóç ôïõ êõñßïõ ËéïíÞ. Ìå ôïí êýñéï ËéïíÞ ãíùñéóôÞêáìå êÜðïõ óôá ìÝóá ôïõ ÄåêÝìâñç, óôá ðëáßóéá ôçò ïñãÜíùóçò ìéáò çìåñßäáò. Ðáñüëï ðïõ åß÷áìå ëßãï ÷ñüíï ãéá íá óõæçôÞóïõìå, Þôáí áñêåôüò ãéá íá ãíùñéóôïýìå. Äåí ôï êñýâù üôé ìïõ Üöçóå ôéò êáëýôåñåò åíôõðþóåéò êáé ùò êáèçãçôÞò êáé ùò Üíèñùðïò. ÁëëÜ, ìÜëëïí, áñêåôÜ óáò êïýñáóá ìå ôá åéóáãùãéêÜ. Áò îåêéíÞóù ôçí éóôïñßá ìïõ ëïéðüí. Ðñéí Ýíá ÷ñüíï ðåñßðïõ, êáôÜ ôý÷ç åßäá óôçí ôçëåüñáóç ôç äéáöÞìéóç ìéáò ôáéíßáò ìå ðñùôáãùíéóôÞ ôïí Robin Williams. Ç ôáéíßá ëåãüôáí "Patch Adams: ¸íáò ãéáôñüò ìÜëáìá". Ôüóï ï ðñùôáãùíéóôÞò üóï êáé ï ôßôëïò ôçò ôáéíßáò ìå Ýêáíáí íá ôç äù. Ï ðñùôáãùíéóôÞò Patch Adams (Robin Williams) Þôáí Ýíáò öïéôçôÞò ÉáôñéêÞò óôçí ÁìåñéêÞ, ï ïðïßïò ìðïõ÷ôéóìÝíïò ôüóï

áðü ôïí ôñüðï ðïõ ãéíüôáí ôï ìÜèçìá óôï ðáíåðéóôÞìéü ôïõ, üóï êáé áðü ôï áðïîåíùìÝíï Óýóôçìá Õãåßáò óôç ÷þñá ôïõ, Üñ÷éóå íá ïíåéñåýåôáé Ýíá äéáöïñåôéêü åßäïò íïóïêïìåßïõ. ¸íá íïóïêïìåßï ôï ïðïßï èá áðïôåëåß ìéá ìéêñÞ êïéíùíßá. ÐÜíù áðü üëá èá êõñéáñ÷åß ç áãÜðç, ôï ÷éïýìïñ, ôï ãÝëéï, ç äçìéïõñãéêüôçôá, ç öéëßá, ç óõíåñãáóßá, ç äéáóêÝäáóç, ç ðñïóöïñÜ, üðïõ ï êáèÝíáò åêåß ìÝóá, åßôå åßíáé ãéáôñüò Þ áóèåíÞò Þ óõããåíÞò, üëïé èá ðñïóöÝñïõí ìå ôïí ôñüðï ðïõ ìðïñïýí. Èá óôçñßæåôáé ï Ýíáò óôïí Üëëï, èá âïçèÜåé ï Ýíáò ôïí Üëëï, èá åßíáé áíïé÷ôïß óå êÜèå êáéíïýñéá éäÝá êáé êõñßùò êáíåßò äåí èá ÷ñåþíåé ãéá ôéò õðçñåóßåò ôïõ. Ôá ðÜíôá èá ãßíïíôáé óôá ðëáßóéá ôçò óõíåñãáóßáò êáé ôïõ åèåëïíôéóìïý. Êýñéïò óôü÷ïò èá åßíáé ï Üíèñùðïò, ðïõ ç áîßá ôïõ êáé ïé áíÜãêåò ôïõ Ý÷ïõí ðáñáìåëçèåß ôüóï êáé Ý÷ïõí áíôéêáôáóôáèåß áðü Üëëåò õëéêÝò áîßåò. Ôï ðéï ôñåëü üìùò äåí Þôáí ôï üíåéñü ôïõ, áëëÜ üôé ôá êáôÜöåñå, ôïõëÜ÷éóôïí ìÝ÷ñé åíüò óçìåßïõ. Áõôü ðïõ ìå óõãêëüíéóå áðü üëç ôçí ôáéíßá Þôáí ôá ôåëåõôáßá äÝêá äåõôåñüëåðôá. ÁíÝöåñå üôé ç ôáéíßá âáóßæåôáé óå áëçèéíÜ ðñüóùðá êáé ãåãïíüôá. Ôï üíïìá ôïõ íïóïêïìåßïõ åßíáé Gesundheit! Institute êáé âñßóêåôáé óôçí West Virginia. 197

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

Í. ÃéáôñïìáíùëÜêçò Â. ×áôæçóôåöáíßäç êáé óõí.

Áäýíáôïí; Êáé üìùò áëçèéíü!! Êáé ìÝ÷ñé ôüôå äåí åß÷á äéáâÜóåé ðïôÝ êÜôé ãéá ôïí Patch Adams. Äåí Þîåñá êáí üôé Ýíá Üôïìï Ý÷åé êÜíåé ôüóá ðïëëÜ... ¸øáîá óôï äéáäßêôõï êáé âñÞêá ðåñéóóüôåñåò ðëçñïöïñßåò ãé' áõôüí, ãéá ôç æùÞ ôïõ, ôï Ýñãï ôïõ. Åêôüò áõôþí üìùò, âñÞêá ìéá äéåýèõíóç óôçí ïðïßá ìðïñïýóåò íá åðéêïéíùíÞóåéò ìáæß ôïõ. ¸ôóé ìåôÜ áðü ëßãåò ìÝñåò âñéóêüìïõí óôï ôá÷õäñïìåßï. Åß÷á ãñÜøåé ãñÜììá ñùôþíôáò ôïí óôï ôÝëïò ðþò èá ìðïñïýóá íá áãïñÜóù ôá âéâëßá ôïõ, áöïý óôçí ÅëëÜäá äåí êõêëïöïñïýóáí. ¹ëðéæá üôé óôçí êáëýôåñç ôùí ðåñéðôþóåùí èá áðáíôïýóå Ýíá ôñßôï ðñüóùðï êáé èá ìïõ åîçãïýóå ðþò èá ìðïñïýóá íá ôá ðáñáããåßëù. ÌåôÜ áðü Ýíá ìÞíá ðåñßðïõ õðÞñ÷å Ýíá äÝìá ãéá ìÝíá. ¹ôáí ðñáãìáôéêÜ ìéá Ýêðëçîç! ¼÷é ìüíï åß÷å äéáâÜóåé ôï ãñÜììá ìïõ, ìïõ áðÜíôçóå êáé ìïõ Ýóôåéëå êáé ôá äýï âéâëßá ôïõ, ìå ðñïóùðéêÝò áöéåñþóåéò ìÝóá óå áõôÜ, ÷ùñßò íá æçôÞóåé ðëçñùìÞ! Åß÷á óõãêéíçèåß ðñáãìáôéêÜ! Ôïõ Ýóôåéëá êáé äåýôåñï ãñÜììá óôï ïðïßï êáé ðÜëé áðÜíôçóå! Ðüóïé èá ôï Ýêáíáí áõôü óÞìåñá; ÁëÞèåéá üìùò, ãéáôß ôá ãñÜöù üëá áõôÜ; ÌÞðùò ãéá ðñïðáãÜíäá óôïí Patch Adams;

ÕðÜñ÷åé êÜðïéï íüçìá óå üëá áõôÜ; Ï ëüãïò ðïõ áðïöÜóéóá íá ôï êÜíù áõôü åßíáé üôé ôÝôïéá Üôïìá äåí ðñÝðåé íá ìÝíïõí óôçí áöÜíåéá. ÁíôéèÝôùò ìÜëéóôá! ¢ôïìá óáí ôïí Patch Adams ðñÝðåé íá áðïôåëïýí ðáñÜäåéãìá ãéá üëïõò ìáò. Äõóôõ÷þò üìùò, ëßãïé ôá ãíùñßæïõìå êáé áõôü ìÝóá áðü ôõ÷áßá ãåãïíüôá, üðùò åãþ Ýôõ÷å íá äù ôç äéáöÞìéóç ôçò ôáéíßáò. Óßãïõñá ôï êåßìåíï áõôü áðïôåëåß ìéá ðïëý ìéêñÞ åéóáãùãÞ ãéá áõôüí. Åëðßæù üóïé ôï äéáâÜóïõí íá ìçí óôáèïýí ìüíï óôá ëüãéá ìïõ áëëÜ íá ôï øÜîïõí ðáñáðÝñá. ºóùò êÜðïéïé íá äïõí ôçí ôáéíßá, ßóùò êÜðïéïé íá øÜîïõí óôï äéáäßêôõï ãé' áõôüí. ¼ðùò ï ßäéïò ëÝåé óôï âéâëßï ôïõ, "¼ôáí Ý÷åéò Ýíá üíåéñï, ôé ìðïñåßò íá êÜíåéò; ¹ ôï áöÞíåéò íá óå ðáñáóýñåé êáé íá êáèïñßóåé ôç æùÞ óïõ Þ ðáñáìÝíåé Ýíá üíåéñï êáé áíáñùôéÝóáé ãéá ôçí õðüëïéðç æùÞ óïõ ôé èá ìðïñïýóå íá åß÷å óõìâåß." ¼ðïéïò ôï äéáâÜóåé, áò ïíåéñåõôåß ãéá ëßãï ðþò èá Þôáí ï êüóìïò ìáò áí ïé ðåñéóóüôåñïé áðü ìáò óêåöôüôáí êáé åíåñãïýóáí óáí ôïí Patch Adams...! ÂÝñá ×áôæçóôåöáíßäç ÖïéôÞôñéá ÉáôñéêÞò Ðáíåðéóôçìßïõ Éùáííßíùí

ÁÍÁÊÏÉÍÙÓÇ ÓÅÌÉÍÁÑÉÏ ÔÇÓ ØÕ×ÉÁÔÑÉÊÇÓ ÊËÉÍÉÊÇÓ ÔÏÕ ÐÁÍ/ÌÉÏÕ ÁÈÇÍÙÍ

"Ç ÁÍÔÉÌÅÔÙÐÉÓÇ ÔÙÍ ÏÕÓÉÏÅÎÁÑÔÇÓÅÙÍ ÁÐÏ ÔÏÕÓ ÃÉÁÔÑÏÕÓ" Ôï óåìéíÜñéï áðåõèýíåôáé: Óå ãéáôñïýò óå áíáìïíÞ ãéá ôçí åéäéêüôçôá ôçò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò, åéäéêåõüìåíïõò óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ êáé óå Ãåíéêïýò Éáôñïýò. Óêïðéìüôçôá êáé óôü÷ïò: Íá óõìâÜëëåé óôï íá êáëõöèåß ôï êåíü ðïõ õðÜñ÷åé óôç ÷þñá ìáò óôçí åêðáßäåõóç ôùí ãéáôñþí ãéá ôçí áíôéìåôþðéóç ïõóéïåîáñôçìÝíùí áôüìùí (áëêïüë êáé "íáñêùôéêÜ") êáé íá äþóåé ôç äõíáôüôçôá óôïõò åêðáéäåõüìåíïõò íá áíáðôýîïõí ôéò êáôÜëëçëåò ãíþóåéò êáé äåîéüôçôåò ãéá ôçí Ýãêáéñç äéÜãíùóç êáé áíôéìåôþðéóç Þ ðáñáðïìðÞ óôïõò áñìüäéïõò öïñåßò êáé õðçñåóßåò ôùí ðåñéóôáôéêþí áõôþí. ÄéÜñêåéá: Ôï óåìéíÜñéï èá ãßíåôáé áðïãåõìáôéíÝò þñåò (5.00 Ýùò 8.00), ìßá çìÝñá ôçí åâäïìÜäá êáé ç óõíïëéêÞ äéÜñêåéÜ ôïõ èá åßíáé 60 þñåò. Ç ÝíáñîÞ ôïõ ðñïãñáììáôßæåôáé ãéá ôéò áñ÷Ýò Ìáñôßïõ 2005 ìå ëÞîç ôïí Éïýíéï. Ãéá äÞëùóç åíäéáöÝñïíôïò ìðïñåßôå íá åðéêïéíùíÞóåôå ìå ôç Ãñáììáôåßá ôçò Øõ÷éáôñéêÞò ÊëéíéêÞò óôá ôçëÝöùíá: 210.7289408-10 (êá Êïêéïýóç) Ãéá ðåñéóóüôåñåò ðëçñïöïñßåò ìðïñåßôå íá åðéêïéíùíÞóåôå ìå ôçí Õðåýèõíç ôïõ Óåìéíáñßïõ Áíáðë. ÊáèçãÞôñéá ê. ¢ííá ÊïêêÝâç óôï ôçëÝöùíï 210.6536902 êáé óôï e-mail: kokkevi@hol.gr

198

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

ÍÝá

ÍÅÁ NEWS Primary Heatlh Care, Volume 16, Number 4, 199-203, 2004 ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 199-203, 2004

ÍÝá áðü ôçí Êýðñï Óôá ðëáßóéá ôçò åíôüðéáò åêðáßäåõóçò ôùí ãåíéêþí éáôñþí ðïõ åöáñìüæåé ôï Õðïõñãåßï Õãåßáò Êýðñïõ, ðñáãìáôïðïéÞèçêå åêðáéäåõôéêü óåìéíÜñéï áðü ôéò 29/06-01/07/2004 ìå ôç óõíåñãáóßá ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò êáé óõíôïíéóôÞ ôïí ÁíáðëçñùôÞ ÊáèçãçôÞ óôçí ÊëéíéêÞ ÊïéíùíéêÞò êáé ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò ê. ×ñÞóôï ËéïíÞ. Ïé ðñïóêåêëçìÝíïé ïìéëçôÝò áðü ôï ÐáíåðéóôÞìéï ÊñÞôçò Þôáí ïé êýñéïé: ×ñÞóôïò ËéïíÞò (ÁíáðëçñùôÞò ÊáèçãçôÞò óôçí ÊëéíéêÞ ÊïéíùíéêÞò êáé ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò), Íéêüëáïò ÔæáíÜêçò (Åðßêïõñïò ÊáèçãçôÞò Åðéäçìéïëïãßáò Äçìüóéáò Õãåßáò), ÄçìÞôñéïò ÔóéöôóÞò (ÊáèçãçôÞò ×åéñïõñãéêÞò Ïãêïëïãßáò). Áðü ôï Õðïõñãåßï Õãåßáò ïìéëÞôñéá Þôáí ç êõñßá ÓôÜëá Êéïýðç (éáôñéêÞ ëåéôïõñãüò Á’ ôÜîçò). Óôï óåìéíÜñéï óõììåôåß÷áí óõíïëéêÜ 50 ãåíéêïß éáôñïß ïé ïðïßïé åñãÜæïíôáé óå üëá ôá åðßðåäá ðáñï÷Þò ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò óôçí Êýðñï (ÊÝíôñá Õãåßáò, ÁãñïôéêÜ Éáôñåßá, ÅîùôåñéêÜ Éáôñåßá Ãåíéêþí Íïóïêïìåßùí) ôüóï áðü ôïí äçìüóéï üóï êáé áðü ôïí éäéùôéêü ôïìÝá. Óôï óåìéíÜñéï ôï ïðïßï Þôáí äéÞìåñï áðåýèõíáí ÷áéñåôéóìü, ç Õðïõñãüò Õãåßáò êá Êùíóôáíôßíá Áêêåëßäïõ, ï Ãåíéêüò ÄéåõèõíôÞò ôïõ Õðïõñãåßïõ Õãåßáò ê. ¢íôçò Ôñõöùíßäçò êáé ç Áíáðëçñþôñéá Äéåõèýíôñéá Éáôñéêþí Õðçñåóéþí êáé Õðçñåóéþí Äçìüóéáò Õãåßáò êá Áíäñïýëá Áãñüôïõ. Ôï óåìéíÜñéï åß÷å ùò óôü÷ï íá ðñïóäþóåé ãíþóç êáé êõñßùò äåîéüôçôåò óôïõò ãåíéêïýò éáôñïýò êáé ðáñÜëëçëá íá ôïõò áóêÞóåé óå ìßá óåéñÜ áðü êëéíéêÜ èÝìáôá óôïí ôïìÝá ôçò ðñüëçøçò êáé ôçò ðñïáãùãÞò õãåßáò ôá ïðïßá óõíáíôþíôáé óõ÷íüôåñá óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá

Õãåßáò êáé óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ óôçí Êýðñï. ¸ôóé, åêôüò áðü ôç èåùñçôéêÞ êáôÜñôéóç ôùí ãåíéêþí éáôñþí Ýãéíå ðáñÜëëçëá åêðáßäåõóÞ ôïõò ìå ôç ìïñöÞ åñãáóôçñßùí (workshops) ìå ôçí åíåñãçôéêÞ ôïõò óõììåôï÷Þ. Ôá èÝìáôá ðïõ áíáðôý÷èçêáí Þôáí ôá áêüëïõèá: • Ïñéóìüò, ðåñéå÷üìåíï êáé ìÝèïäïé Üóêçóçò ôçò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò-âáóéêÝò äåîéüôçôåò ôïõ ãåíéêïý éáôñïý (×. ËéïíÞò) • ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò óôçí Êýðñï: ðáñïýóá êáôÜóôáóç êáé ðñïïðôéêÝò (Ó. Êéïýðç) • ÐñïãñÜììáôá ðñïáãùãÞò õãåßáò óôçí êïéíüôçôá: ïñéóìüò, ðåñéå÷üìåíï, óêïðïß êáé ìÝèïäïé (×. ËéïíÞò) • ÂáóéêÝò áñ÷Ýò ó÷åäéáóìïý êáé áîéïëüãçóçò ðñïãñáììÜôùí ðñïáãùãÞò õãåßáò óôçí êïéíüôçôá (×. ËéïíÞò) • Åêôßìçóç áíáãêþí êáé ðñïôåñáéïôÞôùí óôçí åöáñìïãÞ ðñïãñáììÜôùí ðñïáãùãÞò õãåßáò óôçí êïéíüôçôá (×. ËéïíÞò) • ÐñïãñÜììáôá äéáêïðÞò êáðíßóìáôïò óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò: èåùñçôéêü ðëáßóéï êáé ðñáêôéêÞ åîÜóêçóç (Í. ÔæáíÜêçò) • ÐñïãñÜììáôá ìáæéêïý êáé áôïìéêïý ðñïóõìðôùìáôéêïý åëÝã÷ïõ ãéá ôçí ðñüëçøç ôïõ êáñêßíïõ ôïõ ìáóôïý: èåùñçôéêü ðëáßóéï êáé ðñáêôéêÞ åîÜóêçóç (Ä. ÔóéöôóÞò) • ÐñïáãùãÞ ôçò õãåßáò ìå âÜóç ôçí áðüäåéîç/evidence-based health promotion (×. ËéïíÞò) • Ó÷åäéÜæïíôáò ðñïãñÜììáôá ðñïáãùãÞò õãåßáò óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò: èåùñçôéêü ðëáßóéï êáé ðñáêôéêÞ åîÜóêçóç óå ïìÜäåò (×. ËéïíÞò) 199

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

ÌåôÜ ôï ôÝëïò ôïõ óåìéíáñßïõ äéáíåìÞèçêáí åñùôçìáôïëüãéá ãéá ôçí áîéïëüãçóÞ ôïõ. Ôï Õðïõñãåßï Õãåßáò áíáìÝíåôáé íá äéïñãáíþóåé

ÍÝá

åðüìåíï óåìéíÜñéï åêðáßäåõóçò ôùí ãåíéêþí éáôñþí ôïí ÄåêÝìâñéï ôïõ 2004. Èåïäþñá Æá÷áñéÜäïõ Ãåíéêüò Éáôñüò

Åôáéñåßá ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò Êýðñïõ Áãáðçôïß óõíÜäåëöïé, Óáò ãíùóôïðïéïýìå üôé óôá ðëáßóéá Ýêôáêôçò ãåíéêÞò óõíÝëåõóçò ôçò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò Êýðñïõ (Å.Ã.É.Ê.) ðïõ ðñáãìáôïðïéÞèçêå óôéò 09/12/2004 äéåîÞ÷èçóáí åêëïãÝò ãéá ôçí áíÜäåéîç íÝïõ äéïéêçôéêïý óõìâïõëßïõ. Ôá ìÝëç ôïõ íÝïõ äéïéêçôéêïý óõìâïõëßïõ åßíáé ôá áêüëïõèá: Ðñüåäñïò: Åðßôéìïò Ðñüåäñïò: Áíôéðñüåäñïò: ÃñáììáôÝáò: Âïçèüò ÃñáììáôÝáò: Ôáìßáò: ÌÝëç:

Ößëéïò Öõëáêôïý ÅõÜããåëïò ÅõáããÝëïõ ÁíäñÝáò ×áôæçêþóôáò Èåïäþñá Æá÷áñéÜäïõ ÄÝóðù Ïñöáíßäïõ ¸ëåíá ÅõáããåëÜêç ÐÝôñïò ÊéïõôåíéÜí Ãåþñãéïò Óáìïýôçò Ðßôóá ÔóïõëëÞ

Ôï íÝï äéïéêçôéêü óõìâïýëéï Ýèåóå ùò óôü÷ï ôïõ, ôçí åðéóôçìïíéêÞ åíßó÷õóç ôùí ìåëþí ôçò Å.Ã.É.Ê. ìÝóá áðü äéÜöïñåò äñáóôçñéüôçôåò ðïõ èá áíáëÜâåé, üðùò ç äéïñãÜíùóç åðéóôçìïíéêþí çìåñßäùí ìå ôç óõììåôï÷Þ éáôñþí äéåèíïýò êýñïõò áðü ôçí ÅëëÜäá êáé ôï åîùôåñéêü. ÅðéðëÝïí, óôï÷åýïõìå óôç óõíåñãáóßá ìå ôá ìÝëç ôçò ÅËÅÃÅÉÁ ìÝóù ôçò óõììåôï÷Þò ôùí ìåëþí ôçò åôáéñåßáò ìáò óå áðü êïéíïý åêðáéäåõôéêÜ

200

ðñïãñÜììáôá ¸íáò áêüìá óôü÷ïò ôïõ íÝïõ äéïéêçôéêïý óõìâïõëßïõ ôçò åôáéñåßáò ìáò, åßíáé ç åíßó÷õóç ôùí ìåëþí ìáò ãéá ôç óõììåôï÷Þ ôïõò óå äéåèíÞ óõíÝäñéá þóôå íá áíáäåé÷èåß ôï åðéóôçìïíéêü Ýñãï ðïõ Ý÷åé íá åðéäåßîåé ç Êýðñïò óôïí åõñýôåñï åõñùðáúêü ÷þñï. ÅðéðëÝïí ç Å.Ã.É.Ê. äéáèÝôåé åèíéêïýò áíôéðñïóþðïõò óôá äéåèíÞ åõñùðáúêÜ äßêôõá EUROPREV, EGPRN êáé EURACT êáé óå Üëëïõò ïñãáíéóìïýò üðùò ôï IPCRG êáé óôü÷ïò ìáò åßíáé ç åããñáöÞ êáé ôùí íÝùí ìåëþí ôçò åôáéñåßáò ìáò óôá ðéï ðÜíù äßêôõá. ÐáñÜëëçëá óôçí åôáéñåßá ìáò èá åêðñïóùðåýïíôáé êáé ïé åéäéêåõüìåíïé óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ ôïõò ïðïßïõò èá óôçñßîïõìå óôç äéåêäßêçóç ôùí áéôçìÜôùí ôïõò ãéá ôçí áðïôåëåóìáôéêüôåñç åêðáßäåõóç ôïõò. Ç äéåýèõíóç áëëçëïãñáößáò ôçò åôáéñåßáò ìáò åßíáé ç åîÞò: êá Èåïäþñá Æá÷áñéÜäïõ Óðýñïõ ËÜìðñïõ 1 Ô.Ê. 1082 Ëåõêùóßá - ÊÕÐÑÏÓ Ôçë. 0035722663463 Fax: 0035722621333 e-mail: andthe@cytanet.com.cy

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

ÍÝá

Äéçìåñßäá ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò óôá ðëáßóéá ôïõ ÅôÞóéïõ Óõíåäñßïõ ôçò ÅõñùðáúêÞò Åôáéñåßáò ãéá ôá ÍïóÞìáôá ôïõ Áíáðíåõóôéêïý Ãëáóêþâç, 3-4 Óåðôåìâñßïõ 2004 Óôéò 3 êáé 4 Óåðôåìâñßïõ 2004, óôá ðëáßóéá ôïõ ÅôÞóéïõ Óõíåäñßïõ ôçò ÅõñùðáúêÞò ÐíåõìïíïëïãéêÞò Åôáéñåßáò (European Respiratory Society) ðñáãìáôïðïéÞèçêå óôç Ãëáóêüâç Äéçìåñßäá ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò ç ïðïßá ïñãáíþèçêå áðü ôçí ÅõñùðáúêÞ ÐíåõìïíïëïãéêÞ Åôáéñåßá êáé ôï ÄéåèíÝò Äßêôõï ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò ãéá áíáðíåõóôéêÜ íïóÞìáôá (International Primary Care Respiratory Group). Óôç óõíÜíôçóç, üðïõ óõììåôåß÷áí êõñßùò Ãåíéêïß Ãéáôñïß ìå éäéáßôåñï åíäéáöÝñïí óôá íïóÞìáôá ôïõ áíáðíåõóôéêïý óõóôÞìáôïò, ôïíßóôçêå ç óçìáóßá ôçò ðáñÝìâáóçò ôïõ Ãåíéêïý/ Ïéêïãåíåéáêïý Ãéáôñïý óôç äéáêïðÞ ôïõ êáðíßóìáôïò óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò. ÊÜíïíôáò áíáöïñÜ êõñßùò óå áðïôåëÝóìáôá ìåëåôþí ðïõ èá áíáêïéíþíïíôáí óôï óõíÝäñéï, õðïãñáììßóôçêå üôé êÜèå ÷ñüíï 70 % ôùí áóèåíþí åðéóêÝðôïíôáé ôïí Ïéêïãåíåéáêü ôïõò Ãéáôñü. Ï êÜèå Ïéêïãåíåéáêüò Ãéáôñüò èá ðñÝðåé íá äéáèÝôåé ôïõëÜ÷éóôïí Ýíá ëåðôü áðü ôïí ÷ñüíï ôïõ ãéá êÜèå áóèåíÞ óå êÜèå åðßóêåøç, ãéá íá õðåíèõìßæåé óôïõò ìåí êáðíéóôÝò ôéò âëáâåñÝò åðéðôþóåéò áðü ôç ÷ñÞóç ôïõ êáðíïý, åíþ óôïõò ðñþçí êáðíéóôÝò êáé ìç êáðíßæïíôåò íá åíéó÷ýåé ôç óôÜóç ôïõò áðÝíáíôé óôçí åîÜñôçóç áðü ôïí êáðíü ôïõ ôóéãÜñïõ. ¢ëëá èÝìáôá ðïõ áíáðôý÷èçêáí åßíáé ç äéÜãíùóç êáé ç äéá÷åßñéóç ôçò ×ñüíéáò ÁíáðíåõóôéêÞò ÐíåõìïíïðÜèåéáò óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò. Åßíáé óçìáíôéêüò ï ñüëïò ôïõ Ãåíéêïý/Ïéêïãåíåéáêïý Ãéáôñïý óôç äéÜãíùóç² êáé óôçí êáô’ ïßêïí öñïíôßäá (home care) ôùí áóèåíþí áõôþí. Ãéá ôçí êáëýôåñç áíôéìåôþðéóç ôçò ×.Á.Ð. ðñïôåßíåôáé ç äéáêïðÞ ôïõ êáðíßóìáôïò.³ Ôïíßóôçêå åðßóçò ç åýêïëç êáé áíÝîïäç ÷ñÞóç ôïõ ñïüìåôñïõ áðü ôïí Ãåíéêü ãéáôñü, åíþ ç óðéñïìÝôñçóç åßíáé áðü ôéò åîåôÜóåéò óôçí ïðïßá ëéãüôåñï áíáôñÝ÷ïõí4 áëëÜ êáé óõóôÞíïõí ïé Ãåíéêïß Ãéáôñïß óå ó÷Ýóç ìå Üëëåò (ð.÷. ìáóôïãñáößá, test-pap ê.ëð.). ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ óõíåäñßïõ ï Áíôéðñüå-

äñïò ôçò ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ. ÊáèçãçôÞò ê. ×ñÞóôïò ËéïíÞò êáé ï óõíôÜêôçò ôïõ ðáñüíôïò êåéìÝíïõ åß÷áí óõíÜíôçóç ìå ôïí ðñüåäñï ôïõ Äéêôýïõ I.P.C.R.G. ê. Anders Ostrem, üðïõ óõæçôÞèçêå ç äõíáôüôçôá óõíåñãáóßáò óôá ðëáßóéá ôïõ Ðáíåõñùðáúêïý Óõíåäñßïõ ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò (WONCA) ðïõ èá ðñáãìáôïðïéçèåß ôïí ÓåðôÝìâñç 2005 óôçí Êù, êáèþò êáé ðñïïðôéêÝò óõíåñãáóßáò ôïõ Äéêôýïõ ìå ôçí Åôáéñåßá ìáò. Ç åðüìåíç óõíÜíôçóç ôùí Ãåíéêþí/Ïéêïãåíåéáêþí ãéáôñþí ìå åíäéáöÝñïí óôá íïóÞìáôá ôïõ áíáðíåõóôéêïý Ý÷åé ïñéóôåß óôï 3ï Ðáãêüóìéï ÓõíÝäñéï ôïõ Äéêôýïõ óôï ¼óëï ôçò Íïñâçãßáò, 16-18 Éïõíßïõ 2006. Ä. Ãéáííüðïõëïò Ãåíéêüò Éáôñüò, Åðéì. Á´ ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò Ê.Õ. ÂÜñäáò, Çëåßáò

ÂéâëéïãñáöéêÝò áíáöïñÝò 1. Lancaster T, Stead L, Silagy C, Sowden A. Effectiveness of interventions to help people stop smoking: findings from the Cochrane Library. BMJ, 321:355-8, 2000. 2. Clotet J, Gomez-Arbones X, Ciria C, Albalad JM. Spirometry is a good method for detecting and monitoring chronic obstructive pulmonary disease in high-risk smokers in primary health care, Arch Bronconeumol, 40:155-9, 2004. 3. Sutherland ER, Cherniack RM. Management of chronic obstructive pulmonary disease. N Engl J Med, 350:2689-97, 2004. 4. Charlotte E. Bolton, Alina A. Ionescu, Peter H. Edwards et. al. Attaining a correct COPD diagnosis in general practice. European Respiratory Journal, Abstracts of 14th ERS Annual Congress. 24:473, 2004.

×ñÞóéìá Sites: · www.theipcrg.org (I.P.C.R.G.) · www.ersnet.org (E.R.S.) 201

ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò

ÍÝá

Çìåñßäá ÅðéóôçìïíéêÞò Åôáéñåßáò Öïéôçôþí ÉáôñéêÞò ÊåíôñéêÞò ÅëëÜäïò (ÐáñÜñôçìá Éùáííßíùí) Ôï ÓÜââáôï 11 Äåêåìâñßïõ 2004 ðñáãìáôïðïéÞèçêå, óôçí Áßèïõóá Ëüãïõ êáé ÔÝ÷íçò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Éùáííßíùí, Çìåñßäá ìå èÝìá ôçí "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò" ðïõ áðïôåëåß ìÝñïò ôïõ ðñïãñÜììáôïò "ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò êáé Åðåßãïõóáò ÉáôñéêÞò" ðïõ ðñáãìáôïðïéåß ôï ÐáñÜñôçìá Éùáííßíùí ôçò ÅðéóôçìïíéêÞò Åôáéñåßáò Öïéôçôþí ÉáôñéêÞò ÅëëÜäáò ìå ôç óõíåñãáóßá ôçò ÃåíéêÞò Ãñáììáôåßáò ÍÝáò ÃåíéÜò. Ç Çìåñßäá äéïñãáíþèçêå ãéá äåýôåñç öïñÜ áðü ôï ÐáñÜñôçìá Éùáííßíùí ôçò Å.Å.Ö.É.Å. êáé ôçí ÊëéíéêÞ ÊïéíùíéêÞò êáé ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò êáé ôï ÅñãáóôÞñéï Ðñïãñáììáôéóìïý Õðçñåóéþí Õãåßáò ÔìÞìáôïò ÉáôñéêÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò. ¾óôåñá áðü ôïí êáèéåñùìÝíï ÷áéñåôéóìü ôïõ ÐñïÝäñïõ ôçò Å.Å.Ö.É.Å., êõñßïõ Ôæéþãêá Êùíóôáíôßíïõ, áêïëïýèçóå ç áíÜãíùóç ôùí ÷áéñåôéóìþí ôçò êõñßáò ÁãíÜíôç Íßêçò, Áíôéðñýôáíçò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Éùáííßíùí êáé ôçò êõñßáò Êüëëéá ÂáóéëéêÞò, ÃåíéêÞò ÃñáììáôÝùò ÍÝáò ÃåíéÜò, ïé ïðïßåò ëüãù áõîçìÝíùí õðï÷ñåþóåùí äåí ìðïñïýóáí íá ðáñåõñåèïýí óôçí Çìåñßäá. Ç ðñþôç èåìáôéêÞ åíüôçôá áöïñïýóå ôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ óôçí Åõñþðç êáé ôçí ÅëëÜäá. Ôïí ëüãï ðÞñå ï êýñéïò ×. ËéïíÞò, ÁíáðëçñùôÞò ÊáèçãçôÞò êáé ÄéåõèõíôÞò ôçò ÊëéíéêÞò ÊïéíùíéêÞò êáé ÏéêïãåíåéáêÞò ÉáôñéêÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ÊñÞôçò, ï ïðïßïò áöïý Ýêáíå ìéá óýíôïìç áíáäñïìÞ ôçò ó÷Ýóçò ðïõ Ý÷åé áíáðôõ÷èåß ôçí ôåëåõôáßá 15åôßá ìåôáîý ôçò ÉáôñéêÞò Ó÷ïëÞò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôçò ÊñÞôçò êáé ôçò ÉáôñéêÞò Ó÷ïëÞò ôùí Éùáííßíùí, êÜôé ðïõ áíáäåéêíýåé ìéá óõíÝ÷åéá áëëÜ êáé ìéá óõíå÷þò áíáðôõóóüìåíç ôÜóç ðïõ äçìéïõñãåßôáé ãéá ôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ, áíÝðôõîå ôïí íÝï ïñéóìü ôçò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò óôçí Åõñþðç óå ó÷Ýóç ìå ôçí ðñïïðôéêÞ ôçò óôçí ÅëëÜäá êáé ôéò ðñïêëÞóåéò ðïõ óÞìåñá áíôéìåôùðßæåé êáèþò êáé ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ðïõ èá ðñÝðåé íá Ý÷åé ï Ãåíéêüò Ãéáôñüò. Åðßóçò, ôïíßóôçêå ç äõíáôüôçôá Ýñåõíáò ðïõ Ý÷åé ï Ãåíéêüò Ãéáôñüò êáé ç óçìáóßá ôçò Ýñåõíáò áõôÞò óôçí êïéíüôçôá ãéá ôç äéáóöÜëéóç ôçò Õãåßáò ôïõ ðëçèõóìïý êáé ôçí áíôéìåôþðéóç ôùí íüóùí üðùò 202

êáé ï êñéôéêüò ñüëïò ôïõ Ãåíéêïý Ãéáôñïý ãéá íá áíáêáëýðôåé ôçí êáëÜ êñõììÝíç íïóçñüôçôá êáé ôïõò ðáñÜãïíôåò ðïõ ôçí ðñïêáëïýí. Óôç óõíÝ÷åéá ðÞñå ôïí ëüãï ï êýñéïò Ì.Ð. Ìåñêïýñçò, ï ïðïßïò ìå ôï ðÜèïò ðïõ ôïí äéáêñßíåé áëëÜ êáé ìå ôçí åìðåéñßá ðïõ Ý÷åé ýóôåñá áðü 20 êáé ðëÝïí ÷ñüíéá ùò Ðñüåäñïò ôçò ÅëëçíéêÞò Åôáéñåßáò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò (ÅË.Å.ÃÅ.ÉÁ.) ãíþñéóå ôïõò ÖïéôçôÝò ÉáôñéêÞò ìå ôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ, åíþ óõã÷ñüíùò áíÝäåéîå ôï ñüëï ôçò êáé ôç óçìáóßá ôçò ôüóï óôçí ïñãÜíùóç åíüò óõóôÞìáôïò Õãåßáò üóï êáé óôçí Õãåßá ôïõ ðëçèõóìïý ìÝóù ôçò êáèçìåñéíÞò Üóêçóçò ôçò ÉáôñéêÞò. Áí êáé ç äéÜëåîÞ ôïõ äåí Þôáí ðñïó÷åäéáóìÝíç, ï ëüãïò ôïõ Þôáí åîáéñåôéêÜ ìåôáäïôéêüò êáé æùíôáíüò, êÜôé ðïõ "öõëÜêéóå" ôçí ðñïóï÷Þ ôïõ áêñïáôçñßïõ. ÁíáöÝñèçêå åðßóçò, óôéò äõíáôüôçôåò åðáããåëìáôéêÞò áðïêáôÜóôáóçò ôùí Ãåíéêþí Ãéáôñþí áëëÜ êáé óôá ðñïâëÞìáôá ðïõ áíôéìåôùðßæïõí, éäéáßôåñá óôçí ðïéüôçôá ôçò åêðáßäåõóÞò ôïõò, áëëÜ êáé ôçí ìç ðáñï÷Þ êéíÞôñùí ãéá ôçí Üóêçóç ôçò ÉáôñéêÞò óå áðïìáêñõóìÝíåò ðåñéï÷Ýò, ðïõ óå óõíäéáóìü ìå ôïí ðåñéïñéóìÝíï ñüëï ðïõ ôïõò áðïäßäåé ôï óýóôçìá Õãåßáò óôéò ðåñéï÷Ýò áõôÝò, áðïôåëïýí óçìáíôéêïýò ðáñÜãïíôåò áíáóôáëôéêïýò ãéá ôïõò íÝïõò Éáôñïýò. Ôï ðñþôï ìÝñïò ïëïêëçñþèçêå ìå ó÷üëéá êáé åñùôÞóåéò ôùí öïéôçôþí ðñïò ôïí êýñéï ×. ËéïíÞ êáé ôïí êýñéï Ì.Ð. Ìåñêïýñç, êáèþò ï êýñéïò ËÜìðñïõ ÅõÜããåëïò, Áíôéðñüåäñïò ôïõ ÐÅ.Ó.Õ.Ð. Çðåßñïõ, äåí ìðüñåóå íá ðáñåõñåèåß ãéá íá óõíôïíßóåé ôç óõæÞôçóç êáé ôá ó÷üëéá êÜôé ôï ïðïßï äåí åìðüäéóå ôïí äéÜëïãï, áöïý ëüãù ôùí ðïëëþí åñùôÞóåùí êáé ôïõ æåóôïý äéáëüãïõ ìåôáîý ïìéëçôþí êáé öïéôçôþí ôï ðñüãñáììá ôçò Çìåñßäáò êáèõóôÝñçóå ãéá 30 ëåðôÜ. Óôç äåýôåñç èåìáôéêÞ åíüôçôá ìå èÝìá "Ç Åêðáßäåõóç êáé ç ¸ñåõíá óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò êáé ôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ óôçí ÅëëÜäá êáé ôï Åîùôåñéêü" ôïí ëüãï Ýëáâå ðñþôïò ï êýñéïò Á. ÖéëáëÞèçò, ÁíáðëçñùôÞò ÊáèçãçôÞò, ÄéåõèõíôÞò Åñãáóôçñßïõ Ðñïãñáììáôéóìïý Õðçñåóéþí Õãåßáò ï ïðïßïò ìå ôïí ìåóôü êáé óõìðõêíùìÝíï ëüãï ôïõ ðåñéÝãñáøå ôïí ôñüðï

ÍÝá

ìå ôïí ïðïßï äéäÜóêåôáé ç ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò óå ðñïðôõ÷éáêü êáé ìåôáðôõ÷éáêü åðßðåäï óôçí ÉáôñéêÞ Ó÷ïëÞ ôçò ÊñÞôçò. Ç ðáñïõóßáóç áõôÞ êñÜôçóå áìåßùôï ôï åíäéáöÝñïí ôùí ðáñåõñéóêïìÝíùí öïéôçôþí ïé ïðïßïé åèåëïíôéêÜ óõììåôÝ÷ïõí óå Ýíá ðñüãñáììá ðïõ óêïðü ôïõ Ý÷åé ôçí åêðáßäåõóç óôçí Ð.Ö.Õ. óå Ýíá åðßðåäï áíÜëïãï ìå áõôü ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôçò ÊñÞôçò. Óôç óõíÝ÷åéá áêïëïýèçóå ç äéÜëåîç ôïõ êõñßïõ Å. Äñüóïõ, ÕðïøÞöéïõ ÄéäÜêôùñïò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Éùáííßíùí, ðïõ ðáñïõóßáóå ôç äéäáêôïñéêÞ ôïõ äéáôñéâÞ ç ïðïßá áíáöÝñåôáé óôç ãåíéêÞ éáôñéêÞ ùò ìÜèçìá êáé Üóêçóç óå ìéá ÉáôñéêÞ Ó÷ïëÞ óôçí ÅëëÜäá, áíáëýïíôáò ôçí áíáãêáéüôçôá êáé ôéò äõíáôüôçôåò åéóáãþãçò ôïõ ìáèÞìáôïò ôçò Ð.Ö.Õ. áëëÜ êáé ôá ðñïâëÞìáôá ðïõ ðáñïõóéÜæïíôáé óôçí ðïñåßá ðñáãìáôïðïßçóçò ôïõ óôü÷ïõ áõôïý. Óôï ôÝëïò ôçò èåìáôéêÞò åíüôçôáò ôïí ó÷ïëéáóìü Ýêáíå ï êáèçãçôÞò Øõ÷éáôñéêÞò êïò ÌáõñÝáò ÂåíåôóÜíïò, óõíïøßæïíôáò ôéò ïìéëßåò êáé äéáôõðþíïíôáò åñùôÞìáôá óôçí êáôåýèõíóç ôçò åéóáãùãÞò ôïõ ìáèÞìáôïò ôçò Ð.Ö.Õ. óå ðñïðôõ÷éáêü åðßðåäï, åíþ ôï åíäéáöÝñïí ôùí öïéôçôþí ðáñÝìåéíå áìåßùôï êÜôé ðïõ ïäÞãçóå ôïõò ïìéëçôÝò íá áíåâïýí îáíÜ óôï âÞìá ãéá íá áðáíôÞóïõí óôéò åñùôÞóåéò. Êëåßíïíôáò ç çìåñßäá, óôçí ôñßôç èåìáôéêÞ åíüôçôá ìå èÝìá "Äéá÷åßñéóç ôçò íüóïõ óôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò êáé óôï Ðåñéöåñåéáêü Éáôñåßï" ôïí ëüãï ðÞñå ï êýñéïò Á. Ìðáôßêáò, Éáôñüò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò, ï ïðïßïò ðáñïõóßáóå ôïí ôñüðï äéá÷åßñéóçò áóèåíþí ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç óôçí Ð.Ö.Õ., ìå ôç ÷ñÞóç ÊáôåõèõíôÞñéùí ãñáììþí (Guidelines). Áêïëïýèçóå óôç óõíÝ÷åéá ðáñïõóßáóç åðéëåãìÝíùí ðáñáäåéãìÜôùí áðü ôç äéá÷åßñéóç êáèçìåñéíþí ðåñéóôáôéêþí áðü ôïí êýñéï ×. ËéïíÞ êáé óå óõíäéáóìü ìå ôç äéÜëåîç ôïõ êõñßïõ Á. Ìðáôßêá ðáñïõóéÜóôçêå óôïõò öïéôçôÝò åðß ôïõ ðñáêôÝïõ ï ñüëïò êáé ïé äõíáôüôçôåò ôïõ Ãåíéêïý Ãéáôñïý óôç äéá÷åßñçóç ôçò íüóïõ. Óõã÷ñüíùò ðáñïõóéÜóôçêå ôï ìåãÜëï åýñïò áóèåíåéþí ðïõ áðáéôïýí äéá÷åßñéóç óôçí êïéíüôçôá êÜôé ðïõ êÜíåé åðéôáêôéêÞ ôçí áíÜãêç ãéá óõíå÷éæüìåíç åêðáßäåõóç, ßóùò ðåñéóóüôåñï áðü ïðïéáäÞðïôå Üëëç åéäéêüôçôá óÞìåñá. Óôï ôÝëïò ôïí ëüãï ðÞñå ï êýñéïò Ì.Ð. Ìåñêïýñçò ìéëþíôáò ðñïò üëïõò ôïõò öïéôçôÝò

Ôüìïò 16, Ôåý÷ïò 4, 2004

ìå ëüãéá ðñáãìáôéêÜ óõãêéíçôéêÜ êáé ïõóéþäç, ðïõ ßóùò óõíüøéæáí ôá üóá åéðþèçêáí ãéá ôïí ñüëï êáé ôçí ðñïóöïñÜ ôïõ Ãåíéêïý Ãéáôñïý óôçí êïéíùíßá, ôá ïðïßá óõíïäåýôçêáí ìå Ýíá äõíáôü êáé èåñìü ÷åéñïêñüôçìá. Ôåëåõôáßïò óôï âÞìá óçêþèçêå ï óõíôïíéóôÞò ôçò Åêðáßäåõóçò óôç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ, ÊáèçãçôÞò Ðáèïëïãßáò -Íåöñïëïãßáò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ Éùáííßíùí êýñéïò Ê. Óéáìüðïõëïõò ï ïðïßïò Ýêáíå ôç ãåíéêÞ óýíïøç ôçò Çìåñßäáò êáé ôüíéóå ôçí áíÜãêç ôçò åéóáãùãÞò ôïõ ìáèÞìáôïò ôçò ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò óôï Ðñüãñáììá Óðïõäþí õðü üñïõò êáé ìÝóù ôçò óõíåéäçôïðïßçóçò öïéôçôþí êáé áêáäçìáúêþí ðáñáãüíôùí êáé ðñáãìáôïðïéÞèçêå ìßá óõæÞôçóç óôçí ïðïßá üëïé, öïéôçôÝò êáé ïìéëçôÝò, Ýëáâáí ìÝñïò. Óôçí Çìåñßäá áõôÞ ðáñïõóéÜóôçêå êõñßùò ç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ ùò ç ðëÝïí êáôÜëëçëç ìÝóù ôçò ïðïßáò ìðïñåß íá áóêçèåß ç Ð.Ö.Õ. Ç óçìáíôéêÞ óõììåôï÷Þ ôùí öïéôçôþí (ðåñßðïõ 70), ç ðáñïõóßá ôùí ïìéëçôþí ðïõ Þñèáí áðü ôï ÐáíåðéóôÞìéï ôçò ÊñÞôçò êáèþò êáé áêáäçìáúêþí áðü ôï ÐáíåðéóôÞìéï Éùáííßíùí äçìéïõñãïýí ôéò êáëýôåñåò ôùí ðñïûðïèÝóåùí ãéá ôç óõíÝ÷éóç ôïõ äéáëüãïõ åéóáãùãÞò ôïõ ìáèÞìáôïò ôçò Ð.Ö.Õ. óå ðñïðôõ÷éáêü åðßðåäï. Ôïíßóôçêå Ýôóé ç óðïõäáéüôçôá åíüò ôÝôïéïõ ìáèÞìáôïò óôï Ðñüãñáììá Óðïõäþí êáé Ýãéíå ìéá óýíôïìç áëëÜ åðáñêÞò ðáñïõóßáóç ôçò ÃåíéêÞò ÉáôñéêÞò óôïõò öïéôçôÝò ÉáôñéêÞò, ìéá åéäéêüôçôá ðáñáìåëçìÝíç êáé ðáñåîçãçìÝíç áðü ðïëëïýò. Ðéóôåýïõìå üôé ìå ôïí ôñüðï ìáò óõìâÜëëáìå óôï íá áðïêôÞóïõí ïé öïéôçôÝò ìéá ðéï ïëïêëçñùìÝíç åéêüíá ãéá áõôÞ, ôá õðÝñ êáé ôá êáôÜ ôçò, þóôå üôáí èá êëçèïýí íá äçëþóïõí åéäéêüôçôá, ç ÃåíéêÞ ÉáôñéêÞ íá ìçí ôïõò åßíáé ðéá Üãíùóôç. Óôü÷ïò áõôïý ôïõ ðñïãñÜììáôïò åßíáé íá ðñïóöÝñïõìå óôïõò öïéôçôÝò ôïõ Ðáí. Éùáííßíùí ãíþóåéò êáé åìðåéñßá ðÜíù óå èÝìáôá ôçò ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò. Áí ç ðñïóðÜèåéÜ ìáò óõíÝâáëëå Ýóôù êáé óôï åëÜ÷éóôï óå áõôü ôïí óêïðü, áõôü áðïôåëåß êéíçôÞñéá äýíáìç ãéá ðåñáéôÝñù äñáóôçñéïðïßçóç êáé åîÝëéîç. Ôæéþãêáò Êùí/íïò ×áôæçóôåöáíßäç ÂÝñá Ðñüåäñïò ÃñáììáôÝáò ÐáñáñôÞìáôïò ÐáñáñôÞìáôïò Éùáííßíùí Éùáííßíùí ôçò Å.Å.Ö.É.Å. ôçò Å.Å.Ö.É.Å.

203

ÏÄÇÃÉÅÓ ÃÉÁ ÔÏÕÓ ÓÕÃÃÑÁÖÅÉÓ INSTRUCTIONS FOR THE AUTHORS Ç "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò" äÝ÷åôáé ãéá äçìïóßåõóç êåßìåíá Åðéóôçìüíùí Õãåßáò, ôá ïðïßá êáôáôÜóóïíôáé óôéò åîÞò êáôçãïñßåò: 1) ÅñåõíçôéêÝò åñãáóßåò Þ áíáóêïðÞóåéò, 2) ÅíçìåñùôéêÜ Üñèñá, 3) Óýíôïìá Üñèñá (óýíôïìåò äçìïóéåýóåéò) Ýêôáóçò ìÝ÷ñé 7 óåëßäåò ìå ðñüóöáôåò ü÷é Üíù áðü 5 âéâëéïãñáöéêÝò ðçãÝò, 4) ÁíáöïñÝò ðåñéðôþóåùí, 5) ÐáñïõóéÜóåéò ÊÝíôñùí Õãåßáò. ¸íá óýíïëï êåéìÝíùí, ðïõ áöïñïýí Ýíá óõãêåêñéìÝíï ãíùóôéêü ôïìÝá ôçò ÐñùôïâÜèìéáò Öñïíôßäáò Õãåßáò, ìðïñåß íá óõãêñïôåß ÁöéÝñùìá. Åêôüò ôùí êåéìÝíùí ðïõ áíáöÝñïíôáé óôéò ðáñáðÜíù êáôçãïñßåò óôçí "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò" äçìïóéåýïíôáé êáé Üñèñá ôçò ÓõíôáêôéêÞò ÅðéôñïðÞò, êáèþò êáé êåßìåíá ðïõ áðïóêïðïýí óôçí ðáñïõóßáóç, ó÷ïëéáóìü êáé êñéôéêÞ áîéïëüãçóç óõãêåêñéìÝíùí ãåãïíüôùí, Üñèñùí êáé åêäüóåùí ó÷åôéêþí ìå ôçí ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò, óôçí ÅëëÜäá êáé óôï åîùôåñéêü. Ôçí åõèýíç ôçò óõããñáöÞò ôùí Üñèñùí áõôþí Þ êåéìÝíùí Ý÷ïõí ìüíï ôá ìÝëç ôçò ÓõíôáêôéêÞò ÅðéôñïðÞò Þ åðéóôÞìïíåò ìåôÜ áðü åéäéêÞ ðñüóêëçóç. Åðßóçò óôçí "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò" äçìïóéåýïíôáé êáé ãñÜììáôá ðïõ áðåõèýíïíôáé óôç ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ, ôá ïðïßá áíáöÝñïíôáé óå ðáñáôçñÞóåéò, êëéíéêÝò êáé åñåõíçôéêÝò åìðåéñßåò Þ ó÷ïëéÜæïõí ôç äéåèíÞ êáé åëëçíéêÞ âéâëéïãñáößá. Ôçí åõèýíç ãéá ôç äçìïóßåõóç ôùí êåéìÝíùí áõôþí Ý÷åé ï ÄéåõèõíôÞò Óýíôáîçò êáé ç ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ. Ïé åñåõíçôéêÝò åñãáóßåò, ôá åíçìåñùôéêÜ Üñèñá, ïé óýíôïìåò äçìïóéåýóåéò êáé ïé áíáöïñÝò ðåñéóôáôéêþí ãßíïíôáé äåêôÜ ãéá äçìïóßåõóç ìüíï ìåôÜ áðü èåôéêÞ êñßóç ôïõò áðü åðéóôÞìïíåò-êñéôÝò ìå ôïõò ïðïßïõò óõíåñãÜæåôáé ôï ðåñéïäéêü. ÊÜèå êåßìåíï ðïõ áðïóôÝëëåôáé óôçí "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò" äéáâéâÜæåôáé óôïõò êñéôÝò, ÷ùñßò íá ãíùóôïðïéïýíôáé ôá ïíüìáôá ôùí óõããñáöÝùí. Ôá ó÷üëéá êáé ïé ðáñáôçñÞóåéò ôùí êñéôþí óôç óõíÝ÷åéá, ìå ôçí åõèýíç ôçò Ãñáììáôåßáò Óýíôáîçò ôïõ ðåñéïäéêïý, åðéóôñÝöïíôáé óôïõò óõããñáöåßò, ðñïêåéìÝíïõ áõôïß íá ðñïóáñìüóïõí áíÜëïãá ôï êåßìåíü ôïõò ðñéí ôç äçìïóßåõóç. Óå ðåñßðôùóç áóõìöùíßáò ôùí êñéôþí, ôï êåßìåíï èá áîéïëïãåßôáé áðü ôçí ßäéá ôç ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ. Ôá ïíüìáôá üëùí ôùí åðéóôçìüíùí ðïõ äéåôÝëåóáí êñéôÝò èá äçìïóéåýïíôáé óå åéäéêÞ óåëßäá óôï ôåëåõôáßï ôåý÷ïò êÜèå ÷ñüíïõ. Ôá êåßìåíá, ôá ïðïßá äÝ÷åôáé ç "ÐñùôïâÜèìéá Öñïíôßäá Õãåßáò", èá ðñÝðåé íá áêïëïõèïýí ôéò ðáñáêÜôù ðñïäéáãñáöÝò. • Íá åßíáé ãñáììÝíá óôçí åðßóçìç äçìïôéêÞ ãëþóóá êáé ìå ôï ìïíïôïíéêü óýóôçìá, äáêôõëïãñáöçìÝíá óôç ìéá üøç ôçò óåëßäáò, óå äéðëü äéÜóôçìá êáé ìå ëåõêü ðåñéèþñéï 3 åêáôïóôþí óå üëåò ôéò ðëåõñÝò ôïõò. • Ç ðñþôç óåëßäá ôïõ êåéìÝíïõ ðñÝðåé íá ðåñéëáìâÜíåé: á) ôïí ôßôëï (ìå ðåæÜ ãñÜììáôá), â) ôá ïíüìáôá ôùí óõããñáöÝùí (ìå êåöáëáßá ãñÜììáôá åíþ áíáãñÜöïíôáé ôá áñ÷éêÜ ôùí ïíïìÜôùí êáé ôá ðëÞñç åðþíõìá ìå áñéèìçôéêïýò åêèÝôåò ïé ïðïßïé óå õðïóçìåßùóç ðáñïõóéÜæïõí ôçí éäéüôçôá ôïõ êÜèå óõããñáöÝá), ã) ôï åðéóôçìïíéêü êÝíôñï óôï ïðïßï Ýãéíå ç åñãáóßá, ä) 3-5 ðñüóèåôïõò üñïõò ó÷åôéêÜ ìå ôï èÝìá êáé ïé ïðïßïé åßíáé õéïèåôçìÝíïé áðü ôï Medical Subject Headings (Bethesda Md, 1966), å) ôç äéåýèõíóç êáé ôï ôçëÝöùíï åíüò áðü ôïõò óõããñáöåßò, ï ïðïßïò èá åßíáé õðåýèõíïò ãéá ôçí áëëçëïãñáößá ìå ôï ðåñéïäéêü. • Óå îå÷ùñéóôÞ äåýôåñç óåëßäá ðñÝðåé íá ãñÜöåôáé ç åëëçíéêÞ ðåñßëçøç ôïõ êåéìÝíïõ (ðñïçãåßôáé ç Ýíäåéîç ÐÅÑÉËÇØÇ), ç ïðïßá äå èá ðñÝðåé íá Ý÷åé Ýêôáóç ìåãáëýôåñç ôùí 300 ëÝîåùí. • ÌåôÜ ôï êåßìåíï óå îå÷ùñéóôÞ óåëßäá èá ðñÝðåé íá ãñÜöåôáé ç áããëéêÞ ðåñßëçøç ôïõ êåéìÝíïõ, ç ïðïßá äå èá ðñÝðåé íá Ý÷åé Ýêôáóç ìåãáëýôåñç ôùí 300 ëÝîåùí. Ðñïçãïýíôáé ç ëÝîç SUMMARY, ç áããëéêÞ ìåôÜöñáóç ôïõ ôßôëïõ, ïé ëÝîåéò PRIMARY HEALTH CARE... êáé ôá ïíüìáôá ôùí óõããñáöÝùí ÷ùñßò ôßôëï Þ éäéüôçôá. • Ïé âéâëéïãñáöéêÝò ðáñáðïìðÝò, åëëçíéêÝò êáé îÝíåò, óôï êåßìåíï èá ðñÝðåé íá åßíáé ðñüóöáôåò, áðü áíáãíùñéóìÝíá ðåñéïäéêÜ Þ óõããñÜììáôá, íá åßíáé áñéèìçìÝíåò êáé í’ áíôáðïêñßíïíôáé óôï âéâëéïãñáöéêü êáôÜëïãï, ï ïðïßïò èá ðñÝðåé íá ãñÜöåôáé óå îå÷ùñéóôÞ óåëßäá ìåôÜ ôï ãñÜøéìï ôçò áããëéêÞò ðåñßëçøçò. Óôï âéâëéïãñáöéêü êáôÜëïãï ïé ðáñáðïìðÝò èá ðñÝðåé í’ áêïëïõèïýí ôç óåéñÜ ìå ôçí ïðïßá ðáñïõóéÜóôçêáí óôï êåßìåíï. ÊáèåìéÜ áðü áõôÝò èá ðñÝðåé íá ðåñéÝ÷åé óôç óåéñÜ ôá áñ÷éêÜ ôùí ïíïìÜôùí êáé ôá åðþíõìá ôùí óõããñáöÝùí, ôïí ôßôëï ôçò åñãáóßáò, ôï üíïìá ôïõ ðåñéïäéêïý óýìöùíá ìå ôï óýóôçìá ôçò WHOCISO/R4), ôïí ôüìï, ôçí ðñþôç êáé ôçí ôåëåõôáßá óåëßäá ôïõ Üñèñïõ, êáèþò êáé ôï Ýôïò äçìïóßåõóçò. ¼ôáí ðñüêåéôáé ãéá óõããñÜììáôá Þ ìïíïãñáößåò, åêôüò áðü ôïõò óõããñáöåßò, ôï Ýôïò Ýêäïóçò êáé ôïí ôßôëï, ðñÝðåé íá ãñÜöïíôáé êáé ï áñéèìüò êáé ôá óôïé÷åßá Ýêäïóçò (åêäïôéêüò ïßêïò, ðüëç). (õðüäåéãìá âéâëéïãñáößáò: Biziagos E, Moschandrea J, Kouroumalis ÅÁ. Prevalence of hepatitis Â and C markers in volunteer blood donors in Crete. A 5-year study. J Viral Hepat, 6:243-8, 1999.). • Ïé ðßíáêåò êáé ôá ó÷Þìáôá áêïëïõèïýí ôï âéâëéïãñáöéêü êáôÜëïãï êáé èá ðñÝðåé íá ðáñïõóéÜæïíôáé óå ÷ùñéóôÝò óåëßäåò, íá öÝñïõí ëáôéíéêÞ áñßèìçóç, ç ïðïßá èá ðñÝðåé í’ áíôáðïêñßíåôáé óôéò ðáñáðïìðÝò ôïõ êåéìÝíïõ, êáèþò êáé ôéò áðáñáßôçôåò åðåîçãÞóåéò. • 'Ïëá ôá êåßìåíá èá ðñÝðåé íá õðïâÜëëïíôáé óå ÷Üñôéíç êáé çëåêôñïíéêÞ ìïñöÞ, êáé èá õðïâÜëëïíôáé óå äýï áíôßôõðá óôç äéåýèõíóç ôïõ ÄéåõèõíôÞ Óýíôáîçò: - ÐáíåðéóôÞìéï ÊñÞôçò (õðüøç AíáðëçñùôÞ ÊáèçãçôÞ ×. ËéïíÞ), ÔïìÝáò ÊïéíùíéêÞò ÉáôñéêÞò, Ô.È. 1393, ÇñÜêëåéï ÊñÞôçò. Êáèþò êáé óôï e-mail: tasrom@yahoo.com.uk Ïé óõããñáöåßò èá ðñÝðåé íá äåóìåýïíôáé óôçí åðéóôïëÞ ôïõò üôé ç åñãáóßá äåí Ý÷åé õðïâëçèåß Þ äåí Ý÷åé äçìïóéåõèåß åí üëù Þ åí ìÝñåé óå Üëëï ðåñéïäéêü, üôé üëïé ïé óõããñáöåßò åßíáé óýìöùíïé ìå ôçí áðïóôïëÞ ôçò êáé óå ðåñßðôùóç áðïäï÷Þò ôçò ãéá äçìïóßåõóç, ôá óõããñáöéêÜ äéêáéþìáôá åê÷ùñïýíôáé óôï ðåñéïäéêü. Ç ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ äéáôçñåß ôï äéêáßùìá áðïóýñóåùò ìéáò åñãáóßáò åöüóïí áõôÞ Ý÷åé óôáëåß êáé ó' Üëëï ðåñéïäéêü.