Personalia
1
Familie
5
Samtalar
8
På skulen
11
Kva er klokka
13
Daglege rutinar
16
Måltid
18
Butikk og klede
20
I nærmiljøet
25
Bustad og møblar
28
Transport og reiser
32
Vêr og årstider
38
Kropp og helse
42
Arbeid og yrke
47
Familie og fritid
50
Alfabetisk ordliste
55
Kort grammatikk
60
Boka er utgjeven med støtte frå Utdanningsdirektoratet.
Forfatter og redaktør: Marie Aalen Layout: Remi Jakobsen
Bearbeidde tekster av tidlegare Anne Grethe Aune forfattarar: Eva Hodneland Torill Kristin Sjo Engen Bjørg Sandal
KAPITTEL 1 - PERSONALIA
Kapittel 1. Personalia
1DPQ 0DULD +DQVHQ $GUHVVH %U\JJHYHJHQ ‘YUHYROO 1DVMRQDOLWHW &XEDQVN
1DPQ 'LQR 5DGLF $GUHVVH 6WRUJDWD E ‘YUHYROO 1DVMRQDOLWHW %RVQLVN
Maria: Hei, eg heiter Maria. Kva heiter du? Dino:
Eg heiter Dino, og eg er frĂĽ Bosnia. Kvar kjem du frĂĽ?
Maria: Eg kjem frĂĽ Cuba, men eg bur pĂĽ Ă˜vrevoll no. Kvar bur du? Dino:
Eg bur òg pĂĽ Ă˜vrevoll, i Storgata.
KAPITTEL 1 - PERSONALIA
Eg heiter Ahmed Reza. Eg er frå Teheran i Iran. Eg snakkar farsi.
Eg heiter Gloria. Eg er frå Manila på Filippinane. Eg snakkar tagalog.
Eg heiter Dino. Eg er frå Sarajevo i Bosnia. Eg snakkar bosnisk.
Eg heiter Maria. Eg er frå Havanna på Cuba. Eg snakkar spansk.
KAPITTEL 1 - PERSONALIA
Robert
Svetlana
Dino:
Kven er det?
Dino:
Er det Gloria?
Ahmed:
Det er Robert.
Ahmed:
Nei, det er Svetlana.
Dino:
Kvar kjem han frå?
Dino:
Kjem ho frå Bosnia?
Ahmed:
Han kjem frå England.
Ahmed:
Nei, ho kjem frå Russland.
Dino:
Kva snakkar han, då?
Dino:
Snakkar ho russisk?
Ahmed:
Han snakkar engelsk.
Ahmed:
Ja.
Grammatikk Spørjeord: NYD NYHQ NYDU
KAPITTEL 1 - PERSONALIA
Gloria
Juan
Snakkar du norsk? – Språk Gloria:
Heiter du Dino?
Juan:
Nei, eg heiter Juan.
Gloria:
Snakkar du norsk?
Juan:
Litt.
Gloria:
Kjem du frå Spania?
Juan:
Nei, eg kjem ikkje frå Spania. Eg kjem frå Chile.
Gloria: Bur du i Bergen? Juan:
Nei, eg bur på Øvrevoll.
Grammatikk Ja/nei-spørsmål startar med verbet.
K A P I T T E L 2 - FA M I L I E
Kapittel 2. Familie
Grammatikk
Familien til Marit Pronomen: Marit er frå Stavanger. Ho er lærar i norsk. Ho bur i Storgata 2 på Øvrevoll. Ho er gift med Einar. Dei har 2 bRrn, ei jente og ein gut. Dei heiter Silje og Sondre. Marit har ein bror. Han heiter Sverre. Ho har ei syster. Ho heiter Bjørg.
eg du han ho PH d RNN H U
dei
K A P I T T E L 2 - FA M I L I E
Kor mange? Gloria:
Kor mange bRrn har dRNNHU, Marit?
Marit:
0H har to bRrn.
Eg heiter Svetlana. Eg er gift med Arild. Eg har ein son. Han bur i Moskva.
Eg heiter Ahmed. Eg er ikkje gift. Eg har ein bror. Han bur i Canada.
Eg heiter Dino. Eg er skilt. Eg har ei dotter. Ho heiter Una.
Eg heiter Robert. Eg er gift med Sissel. Eg har ikkje bRrn.
K A P I T T E L 2 - FA M I L I E
Anne Knutsdotter Eg heiter Anne Knutsdotter, Kari er mi mor, og Truls han er min bror. 0H bur oppå ein plass, der som ingen skulle tru at nokon kunne bu. Og plassen heiter Uren, Luren, Himmelturen, Steinrøys, Steinrøys, Svelt-i-hel!
Kva språk snakkar du? Turid:
Kva språk snakkar du?
Gunnar: Eg snakkar norsk, engelsk og litt tysk. Kva språk snakkar du? Turid:
Eg snakkar norsk, engelsk, spansk og litt finsk.
Gunnar: Du kan mange språk! Er ikkje finsk vanskeleg? Turid:
Det er vanskeleg, men eg lærer. Eg går på kurs.
Anne Knutsdotter av Claus Pavels Riis (1826-1886)
KAPITTEL 3 - SAMTALAR
Kapittel 3. Samtalar
I pausen Det er onsdag, og Maria er p책 norskkurs. I pausen sit ho og snakkar med Gloria. Gloria kjem fr책 Filippinane. Gloria trivst i Noreg.
Gloria
Korleis har du det? Gloria:
Hei, Maria. Korleis har du det?
Maria:
Takk, berre bra.
Gloria:
Trivst du i Noreg?
Maria:
Ja, eg trivst godt.
Maria Grammatikk Korleis har du det? Takk, berre bra. Og du? Korleis g책r det? Takk, berre bra. Og med deg? Korleis st책r det til? Takk, berre bra. Og med deg?
KAPITTEL 3 - SAMTALAR
Grammatikk
Læraren snakkar med Robert Marit:
Kva er etternamnet ditt, Robert?
Robert:
Jones.
Marit:
Kan du stavD det?
Robert:
J O N E S.
Marit:
Bur du åleine?
Robert:
Åleine... eg forstår ikkje. Kva betyr åleine?
Marit:
Bur du saman med familien?
Robert:
Ja, eg bur saman med kona mi.
Marit:
Har dRNNHU bRrn?
Robert:
Unnskyld, eg forstår ikkje. Kan du gjenta?
Marit:
Har dRNNHU bRrn? Har dRNNHU ein baby?
Robert:
Nei, PH har ikkje bRrn.
Mannen min Mannen din Kona mi Kona di
KAPITTEL 3 - SAMTALAR
Ahmed
Rosalita
Ahmed snakkar med Rosalita Ahmed:
Er det mannen din?
Rosalita:
Ja, han heiter Jose.
Ahmed:
Kvar er dRNNHU Lfr책?
Rosalita:
0H er Lfr책 Mexico.
Ahmed:
Har dRNNHU bRrn?
Rosalita:
Ja, PH har ein son.
Ahmed:
Kva heiter han?
Rosalita:
Han heiter Juanito.
K A P I T T E L 4 - PÅ S K U L E N
Kapittel 4. På skulen Grammatikk
På skulen Robert er på norskkurs. Han går til skulen. Han helser på læraren. Robert får ei bok, ei skrivebok, ein blyant, ein penn, eit viskelêr og ein perm av læraren.
Substantiv Substantiv har tre kjønn og ubestemt og bestemt form. Hankjønn: ein skule – skulen Hokjønn: ei bok – boka Inkjekjønn: eit kart – kartet
Ei bok
Ei skrivebok
Ein blyant
Ein penn
Eit viskelêr
Ein perm
K A P I T T E L 4 - PÅ S K U L E N
Marit
Robert
Grammatikk
Velkomen til skulen Ikkje Marit:
Velkomen til skulen. Kva heiter du?
Robert:
Eg heiter Robert.
Marit har bRrn.
Marit:
0H har ein elev frå USA her. Er du òg frå USA?
Robert har ikkje
Robert:
Nei, eg er ikkje frå USA. Eg er frå England.
bRrn.
Marit:
Har du kone og bRrn her òg?
Robert:
Eg har kone, men ikkje bRrn.
Marit:
Her har du ei bok, ei skrivebok, ein blyant og eit viskelêr.
Robert:
Takk!
KAPITTEL 5 - KVA ER KLOKKA?
Kapittel 5. Kva er klokka?
Klokka eitt = 01.00 Klokka eitt = 13.00
Klokka to = 02.00 Klokka to = 14.00
Klokka tre = 03.00 Klokka tre = 15.00
Klokka fire = 04.00 Klokka fire = 16.00
Klokka fem = 05.00 Klokka fem = 17.00
Klokka seks = 06.00 Klokka seks = 18.00
Klokka sju = 07.00 Klokka sju = 19.00
Klokka 책tte = 08.00 Klokka 책tte = 20.00
Klokka ni = 09.00 Klokka ni = 21.00
Klokka ti = 10.00 Klokka ti = 22.00
Klokka elleve = 11.00 Klokka elleve = 23.00
Klokka tolv = 12.00 Klokka tolv = 24.00
KAPITTEL 5 - KVA ER KLOKKA?
Unnskyld, kva er klokka? Dino:
Unnskyld, veit du kva klokka er?
Ahmed:
'L YHUUH, eg har ikkje klokke.
Dino:
OK, det er greitt.
Dino:
Unnskyld, kva er klokka?
Marit: Ho er halv tre. Dino:
Takk.
Dino:
Unnskyld, kva er klokka?
Marit: Ho er kvart over fem. Dino:
Takk.
Dino:
Unnskyld, veit du kva klokka er?
Marit: Ho er kvart p책 fire. Dino:
Takk skal ha!
Marit: Berre K\JJMHOHJ!
Dino:
Unnskyld, kva er klokka?
Marit: Ho er fem p책 seks. Dino:
Takk.
KAPITTEL 5 - KVA ER KLOKKA?
Ei veke Ei veke har sju dagar: Måndag, tysdag, onsdag, torsdag, fredag, laurdag og sXndag. Kva for dag er det i dag? Det er… Og i morgon? Og i går?
KAPITTEL 6 - DAGLEGE RUTINAR
Kapittel 6. Daglege rutinar
Grammatikk
Maria sLQ dag Maria står opp klokka sju. Ho et frukost klokka halv åtte. Klokka åtte går ho til skulen. Ho er på norskkurs frå klokka halv ni til klokka tolv. Ho drikk ein kopp kaffi klokka halv eitt. Klokka to E\UMDU ho å arbeidD. Ho arbeider på eit hotell. Ho sluttar på jobben klokka åtte. Klokka halv ni et ho middag. Ho les avisa klokka ni. Klokka elleve går ho i seng.
Verb i infinitiv og presens: å sluttD – sluttar å snakkD - snakkar
KAPITTEL 6 - DAGLEGE RUTINAR
Maria et middag
Maria går til sengs
Grammatikk
Når står du opp? Verbet kjem på plass nummer 2: Når står du opp? Når går du til skulen?
Klokka sju står ho opp. Ho står opp klokka sju.
Når er du på norskkurs? Når E\UMDU du å arbeidD?
I spørsmål med spørjeord kjem også verbet på plass nummer 2:
Når sluttar du på jobben? Når et du middag?
Når et du middag? Kvar jobbar du?
Når går du i seng?
Tretten, fjorten, femten, seksten, sytten, atten, nitten, tjue, tjueein, tjueto, tjuetre, tjuefire, tjuefem, tjueseks, tjuesju, tjueåtte, tjueni, tretti, førti, femti, seksti, sytti, åtti, nitti, hundre, hundre og ein, to hundre, tusen, to tusen...
KAPITTEL 7 - MÅLTID
Kapittel 7. Måltid
Frukost Robert:
Vil du ha noko å etD?
Svetlana:
Eg vil gjerne ha eit glas jus, takk.
Robert:
Vil du ha ost på brødskiva?
Svetlana:
Ja, takk. Gjerne ost med paprika. Har du det?
Robert:
Ja då. Likar du skinke?
Svetlana:
Nei takk. Men eg vil gjerne ha syltetøy.
Robert:
Ver så god!
Svetlana:
Takk!
KAPITTEL 7 - MÅLTID
Robert
Svetlana
Kaffi Robert:
Vil du ha noko å drikkD?
Svetlana:
Ja takk. Eg vil gjerne ha ein kopp kaffi.
Robert:
Vil du ha mjølk i kaffien?
Svetlana:
Ja, takk. Eg likar mjølk i kaffien.
Robert:
Vil du ha sukker også?
Svetlana:
Nei takk. Eg likar ikkje sukker i kaffien.
KAPITTEL 8 - BUTIKK OG KLEDE
Kapittel 8. Butikk og klede
Gul
Raud
Blå
Svart
Kvit
Brun
Oransje
Lilla
Grøn
KAPITTEL 8 - BUTIKK OG KLEDE
Ein genser
Ein shorts
Ei jakke
Ei bukse
Ei lue
Eit slips
KAPITTEL 8 - BUTIKK OG KLEDE
Kva har du på deg i dag?
Kva har du på deg i dag?
Maria har på seg ei brun jakke,
Gloria har på seg ei grøn jakke,
ei blå bukse og brune skoU.
raud genser, grå bukser og svarte
Jakka er brun, buksa er blå og
skoU. Jakka er grøn, genseren er
skoUQH er brune.
raud, buksD er grå og skoUQH er svarte.
Grammatikk Adjektiv ubestemt form: Eintal: - ein fin, ny genser - ei fin, ny bukse - eit fint, nytt belte
Fleirtal: - fine, nye klede
KAPITTEL 8 - BUTIKK OG KLEDE
I klesbutikken Marit:
Unnskyld, kvar finn eg barneavdelinga?
Dame:
Der borte til høgre.
Marit:
Unnskyld, kan du hjelpD meg?
Dame:
Ja. Ver så god.
Marit:
Eg vil gjerne sjå på jakker.
Dame:
Ja, her ser du nokre.
Marit
Grammatikk Silje står og ser på ein raud genser. Ho likar han, men ho har ikkje pengar.
Pronomen: Hankjønn: Der er ein raud genser. Han er fin.
Silje:
Mamma, kan eg få ein ny genser?
Marit:
Kva kostar han?
Silje:
Han er ikkje dyr. Han kostar berre 98 kroner.
Marit:
Ja, han er billig. Du kan få han.
Dame:
Kan eg hjelpD GRNNHU?
Marit:
0H vil gjerne ha ein genser.
Dame:
Kva storleik?
Marit:
8 -10 år. Kan ho få prøvD han?
Dame:
Ja, sjølvsagt.
Fleirtal:
Dame:
Passar han?
Der er nokre fine skoU. Dei er svarte.
Marit:
Ja, han passar godt.
Dame:
Vil dRNNHU ha genseren?
Marit:
Ja, takk.
Hokjønn: Der er ei blå bukse. Ho er dyr. Inkjekjønn: Der er eit svart skjørt. Det er svart.
KAPITTEL 8 - BUTIKK OG KLEDE
Marit spør ekspeditrisa Marit:
Unnskyld, kvar finn eg jakker?
Dame:
Der borte til høgre.
Marit:
Takk for hjelpa.
Dame:
Berre hyggMeleg.
KAPITTEL 9 - I NÆRMILJØET
Kapittel 9. I nærmiljøet
Grammatikk Etter skulen skal Maria gå på arbeid. Gloria skal gå heim. På vegen går ho innom butikken. Ho vil kjøpD NMXNOLQJ til middag. Ho spør ei dame: Gloria:
Har de NMXNOLQJ" ?
Dame:
0H har GL YHUUH ikkje meir NMXNOLQJ i dag. 0H får i morgon.
Gloria:
Eg kan få eit halvt kilo kjøtdeig, då.
Dame:
Ver så god.
Gloria:
Takk.
Gloria finn mjølk, brød, tomatar og spagetti, og går til kassa for å betalD.
Dame:
Det blir 94 kroner.
Gloria:
Ver så god.
Dame:
Takk.
Bestemt – ubestemt form av substantivet. Hankjønn: Ein butikk butikken Hokjønn: Ei kasse - kassa Inkjekjønn: Eit barn - barnet
KAPITTEL 9 - I NÆRMILJØET
Potet
Tomat
Salat
Agurk
Blomkål
Gulrot
/DXN
Reddik
Purre
KAPITTEL 9 - I NÆRMILJØET
Maria arbeider på eit hotell. Ho kjem heim klokka halv ni. Då er ho svolten og t\rst. Svein spør ho:
Svein:
Vil du ha middag? 0H har kjøtkaker, poteter og salat.
Maria:
Ja takk, eg vil gjerne ha kjøtkaker.
Svein:
Kva vil du ha å drikkD?
Maria:
Kva har PH?
Svein:
0H har saft, vatn eller mjølk.
Maria:
Eg vil gjerne ha eit glas saft.
Grammatikk Substantiv, eintal og fleirtal: Hankjønn: Ein salat - salaten - salatar - salatane Hokjønn: Ei kjøtkake - kjøtkaka - kjøtkaker - kjøtkakene Inkjekjønn: Eit glas - glaset - glas - glasa
KAPITTEL 10 - BUSTAD OG MØBLAR
Kapittel 10. Bustad og møblar
ein einebustad
Ein tomannsbustad
Eit rekkjehus
Ei blokk
Ei leilegheit
Ei stove
Eit bad
Eit kjøken
Ein gang
KAPITTEL 10 - BUSTAD OG MØBLAR
Bustaden min Eg heiter Anne Grethe. Eg er gift og eg har to døtrer. Eg bur i ein einebustad på Jessheim. Eg bur ikkje i sentrum. Huset mitt er grønt. Det har to etasjar. I f\rste etasje er det to soverom, stove, dusj og toalett. I andre etasje er det soverom, stove, kjøken og bad. 0H har ein kjellar og to garasjar.
Grammatikk Eigedomsorda PLQ, GLQ og YnU bøyer PH i kjønn og tal. Bilen min Blokka mi Huset mitt Møblane mine
Bilen din Blokka di Huset ditt Møblane dine
Bilen vår Blokka vår Huset vårt Møblane våre
Eigedomsorda KDQV, KHQQDU og GHLUD bøyer PH ikkje. Stolen hans Senga hans Rommet hans Møblane hans
Stolen hennar Senga hennar Rommet hennar Møblane hennar
Stolen deira Senga deira Rommet deira Møblane deira
KAPITTEL 10 - BUSTAD OG MØBLAR
Møblar
Ein stol
Eit bord
Eit skåp
Ei seng
Ein sofa
Ein kommode
Ein krakk
Ei køyseng
KAPITTEL 10 - BUSTAD OG MØBLAR
Grammatikk Preposisjonar: Under, over, på, i, mellom, bak, IUDPI¡UH , ved sida av
På soverommet Det heng to ELOHWH på veggen over senga. Det ligg noNUH puter på senga. Det står eLt nattbord ved sidD av senga. Det står eL lampe på nattbordet. Det ligg eLt teppe på gRlvet IUDPI¡UH senga. Det er ikkMe noNR under senga.
Kva for etasje bur du i? F\rste Andre Tredje Fjerde Femte Sjette Sjuande Åttande Niande Tiande Ellevte Tolvte
KAPITTEL 11 - TRANSPORT OG REISER
Kapittel 11. Transport og reiser
Maria tHN bussen Maria:
Eg skal til Tønsberg. Kan eg ta denne bussen då?
Maria
Sjåfør:
Ja.
Maria:
Kva kostar det?
Sjåfør:
140 kroner for ein vaksen.
Maria:
Eg vil gjerne ha ein vaksen og eitt barn.
Sjåfør:
Ver så god.
Grammatikk Peikeord: 0H brukDr den, det og dei for å visD til ting som er langt borte. Kva for ein buss kan eg ta? Den der borte. Kva for ei ferje kan eg ta? Den der borte. Kva for eit tog kan eg ta? Det der borte. Kva for syklar kan PH ta? Dei der borte. 0H EUXNDU denne, dette og desse for å visD til ting som er nær. Kva for ein buss kan eg ta? Denne her. Kva for ei ferje kan eg ta? Denne her. Kva for eit tog kan eg ta? Dette her. Kva for syklar kan PH ta? Desse her.
KAPITTEL 11 - TRANSPORT OG REISER
Robert tek toget
Robert
Robert:
NĂĽr gĂĽr f\rste tog til Lillehammer?
Dame:
Det gĂĽr 09.45
Robert:
Eg kan fĂĽ ein tur-retur- billett.
Dame:
Ver sĂĽ god.
Robert:
Kva spor gĂĽr toget frĂĽ?
Dame:
FrĂĽ spor 14.
Robert:
Takk skal du ha.
Grammatikk .YD IRU HLQ NYD IRU HL NYD IRU HLW NYD IRU QRNUH
0H brukDr kva for ein, kva for ei og kva for eit saman med hankjønn, hokjønn og inkjekjønn: Kva for ein buss skal du ta? Kva for ei ferje skal du ta? Kva for eit tog skal du ta? 0H brukDr kva for (nokre) med fleirtal: Kva for nokre land har du besøkt?
KAPITTEL 11 - TRANSPORT OG REISER
Grammatikk
Ahmed tek taxi Framtid: Ahmed: Om ein halv time Om ei veke
Hallo. Dette er Ahmed Reza. Kan eg få ein taxi til Storgata 34?
Dame:
Ja, vil du ha taxien med ein gong?
Ahmed:
Nei, om ein halv time.
Dame:
Greitt. Då kjem ein taxi klokka 14.30.
Ahmed:
Fint. Takk skal du ha.
Omar tek fly Omar: Kva kostar ein flybillett til Trondheim tur-retur? Dame: Det er mange ulike prisar. Når skal du reisD? Omar: Eg skal reisD om ei veke. Det vil seiD neste torsdag den 13.04 og tilbake sXndag den 16.04. Dame: Då kan eg skaffD litt billige billettar, til kroner 1200 tur-retur. Omar: Når går flyet? Dame: Det går klokka 10.15 på torsdag og retur klokka 14.10 på sXndag. Omar: Fint, då tek eg det.
KAPITTEL 11 - TRANSPORT OG REISER
Noreg – landsdelar, byar og fylke. Det bur 4 612 700 menneske i Noreg (april 2005). Arealet er ca. 324 000 km2. 25 % av landet er skog, PHGDQ 3 % av landet er dyrka mark. 20% av landet ligg meir enn 900 meter over havet, så det er mykje fjell. Noreg har fem landsdelar: Nord-Noreg, Midt-Noreg, Vestlandet, Sørlandet og Austlandet. Oslo ligg på Austlandet. Stavanger og Bergen ligg på Vestlandet. Trondheim ligg i Midt-Noreg, og Tromsø ligg i Nord-Noreg. På Sørlandet finn PH Kristiansand. Landsdelane er delte i fylke. Fylka er delte i kommunar. Det er 19 fylke og om lag 400 kommunar i Noreg.
KAPITTEL 11 - TRANSPORT OG REISER
Juan skriv postkort frĂĽ Trondheim Trondheim 23.02.07 KjĂŚre Marit! No er eg i Trondheim pĂĽ besøk hKĂŒ venen min. Han bur i sentrum. Det er praktisk. Eg reiste med buss og fly til Trondheim for to dagar sidan. Det regna dĂĽ eg kom fram. Venen min henta meg pĂĽ flyplassen. .F køyrde inn til byen. PĂĽ sVndag gjekk NF pĂĽ ein konsert i Nidarosdomen. Det er ei fin, gamal kyrkje. .F høyrde pĂĽ Nidarosdomens gutekor. Det var nydeleg musikk. PĂĽ mĂĽndag handla eg gĂĽver til alle heime. Eg kjem heim om to dagar. Beste helsing frĂĽ Juan
Grammatikk Preteritum brukDr PH ved bestemte tidspunkt i fortid: ODXUGDJ NYHOG L JnU NORNND VMX RVY Saman med tiduttrykket IRU Âą VLGDQ brukDr PH alltid preteritum Verbgrupper: 1.
Svake verb har ending i preteritum (fortid): -a, -te, -de, -dde. Eksempel: henta, reiste, køyrde, budde
2.
Sterke verb fĂĽr inga ending i preteritum og har gjerne vokalskifte: Eksempel: vere - var, gĂĽ - gjekk
KAPITTEL 11 - TRANSPORT OG REISER
Mellom bakkar og berg Mellom bakkar og berg utmed havet heve* nordmannen fenge* sin heim, der han sjølv heve tuftene grave og sett sjølv sine hus oppå dei.
Han såg ut på dei steinete strender; det var ingen, som der hadde bygt. «Lat oss rydja og byggja oss grender, og så eiga me rudningen trygt.»
Fram på vinteren stundom han tenkte: Gjev eg var i eit varmare land! Men når vårsol i bakkane blenkte, fekk han hug til si heimlege strand.
*heve = har *fenge = fått
Mellom bakkar og berg av Ivar Andreas Aasen (1813-1896)
KAPITTEL 12 - VÊR OG ÅRSTIDER
Kapittel 12. Vêr og årstider
Det regnar
Det er overskya
Sola skin
Det snøDr
Det blæs
Det er kaldt
KAPITTEL 12 - VÊR OG ÅRSTIDER
Vêret skiftar Måndag:
Det er fint vêr i dag. Sola skin. Det er varmt.
Tysdag:
I dag er det litt overskya. Det er kaldt.
Onsdag:
I dag regnar det ikkje, men det er skodd.
Torsdag:
Det er surt vêr i dag. Det regnar.
Fredag:
I dag regnar det mykje.
Laurdag:
I dag snøDr det litt. Det er kaldt.
SXndag:
I dag er det dårleg vêr. Det sluddar.
Grammatikk Alle setningar må ha subjekt og verb. Når PH ikkje har noko anna subjekt, kan PH brukD det som subjekt. Verbet kjem på plass nr. 2 også når PH startar med eit tidsledd. Då flyttar subjektet etter verbet. Det er fint vêr i dag. I dag er det fint vêr.
KAPITTEL 12 - VÊR OG ÅRSTIDER
Ei veke med mykje vêr - preteritum På måndag var det fint vêr. Sola skein og det var varmt. Det likte eg. Tysdag var det litt overskya. Det var kaldt. Onsdag regna det ikkje, men det var skodd. Torsdag var det surt vêr. Det regna. Fredag regna det mykje. Eg hadde paraply. Laurdag Q¡D det s litt. Det var kaldt, men det var fint å sjå. SXndag var det dårleg vêr. Det sludda. Eg prøvde å gå ut ein tur, men eg YDUW så våt.
Grammatikk Verbgrupper: Svake verb har ending i preteritum (fortid): -a, -te, -de, -dde. Eksempel: regna, likte, prøvde, DUEHLGGH Sterke verb får inga ending i preteritum og har gjerne vokalskifte: Eksempel: vere – var.
KAPITTEL 12 - VÊR OG ÅRSTIDER
Årstidene I Noreg har PH fire årstider: vinter, vår, sXmar og haust. Om vinteren er det ofte kaldt. Om sXParen kan det vere varmt. Om hausten regnar det mykje.
Vinter:
desember, januar, februar
Vår:
mars, april, mai
SXPDr:
juni, juli, august
Haust:
september, oktober, november
Grammatikk 0H brukDr om når PH snakkar generelt: Om dagen er det lMRVW Om natta er det mørkt. Om VXPDUHQ er det varmt. Om hausten er det kaldt.
Hu hei! Hu hei! Kor er det vel friskt og lett oppå fjellet, oppå fjellet! Her leikar vinden i kåte sprett oppå fjellet, oppå fjellet! Og foten dansar, og auga ler, og hjarta kveikjande hugnad fær oppå fjellet, oppå fjellet
Hu hei, kor er det vel friskt og lett uppå fjellet av Kristofer Nagel Janson (1841-1917)
KAPITTEL 13 - KROPP OG HELSE
Kapittel 13. Kropp og helse
Eit hovud
Ein hals
Ei skulder
Ein arm
Ei hand
Ein fot
Eit bryst
Ein mage
Eit l책r
Eit bein
Ein legg
Eit kne
KAPITTEL 13 - KROPP OG HELSE
Hovudet
1
1 Eit h책r 2 Ei panne 2
3 Eit augnebryn
3
4 Eit augD 5 Ein nase
4 6
6 Eit kinn 5
7 Ein munn 8 Ei hake
7
8
Ein rygg
KAPITTEL 13 - KROPP OG HELSE
Dino skal bestillD time hMn O NMDUHQ Dame:
Øvrevoll legesenter.
Dino:
Hallo, dette er Dino Radic.
Dame:
God dag.
Dino:
Er det PRJHOHJ å få time KMn O NMDUHQ i dag, eller så snart som PRJHOHJ?
Dame:
Kva gjeld det?
Dino:
Eg har høg feber, og eg hostar slik at det gjer vondt i brystet.
Dame:
Når er du fødd?
Dino:
Unnskyld, kva sa du?
Dame:
Når er fødselsdagen din?
Dino:
Tjueandre mai.
Dame:
I kva år?
Dino:
Nitten sytti
Dame:
Tjueandre i femte, nitten sytti.
Dino:
Ja, det stemmer.
Dame:
Det er eigenleg fullt i dag, men eg skal høyrD med O NMDUHQ om du kan komD likevel. Ein
Grammatikk Når er du fødd?
augneblink... Her er eg igjen. Du kan komD klokka fire i ettermiddag. Går det greitt? Dino:
Ja, takk skal du ha. Det var fint. Då kjem eg klokka fire.
01.02.1971 F\rste i andre, nitten syttiein
KAPITTEL 13 - KROPP OG HELSE
+Mn O NMDUHQ / NMDUHQ: Kvar har du vondt? Dino:
Eg har vondt i halsen.
/ NMDUHQ: Gap opp, så skal eg sjå. Dino:
Eg har vondt i brystet òg.
/ NMDUHQ: Kor lenge har du hatt det? Dino: I ei veke. / NMDUHQ: Kle av deg litt, så skal eg lytte..…Pust inn. No kan du pustD ut. Ja, det er ikkje så bra. Har du feber? Dino:
Ja, litt.
/ NMDUHQ: No kan du kle på deg, så skal du få ein resept. Grammatikk Imperativ Imperativforma er lik infinitivsforma minus -D H: Du skal skrivD no. - Skriv no! Du må ikkje etD så mykje. - Ikkje et så mykje! Viss verbet ikkje endar på -D e i infinitiv, blir imperativsforma lik infinitiv: Kan du ta av deg? - Ta av deg!
KAPITTEL 13 - KROPP OG HELSE
Ordenstal Trettande, fjortande, femtande, sekstande, syttande, attande, nittande, tjuande, tjuef\rste, tjueandre, tjuetredje, tjuefjerde, tjuefemte, tjuesjette, tjuesjuande, tjueåttande, tjueniande, trettiande, trettif\rste
Frukt og grønsaker Kvifor er det viktig å etD mykje frukt og grønsaker? Frukt og grønsaker innheld mange vitaminar, mineral og fiber. Det er noko PH ofte får for lite av. Frukt og grønsaker innheld lite feitt og energi. Det er noko PH ofte får for mykje av.
Sunn mat Sunn mat er viktig for helsa. På Bekkestua Ungdomsskule i Bærum har elevane E\UMD å lagD sunne matpakkar til alle. Før gjekk dei i kiosken og kjøpte brus og bollar. Men no får dei to skiver grovt brød med ost, skinke eller kalkun, frukt og mjølk for 15 kroner i kantina.
Det er skuleklassane som sjølv lagar maten på omgang. KaQtina har zg YRUWH ein sosial møteplass for elevane, og dei fleste synest det er eit godt tilbod. Grovt brød, mjølk og frukt inneheld vitamin, mineral, fibrar og andre næringsstoff kroppen treng for å haldD seg frisk og aktiv.
KAPITTEL 14 - ARBEID OG YRKE
Kapittel 14. Arbeid og yrke
Ho er O NMDU.
Ho er sjukepleiar.
Han er bonde.
Han er målar.
Han er elektrikar.
Han er vaktmeister.
Han er rø\rleggjar.
Han er kokk.
Han er ingeniør.
Han er lagerarbeidar.
Ho er IT konsulent.
Han er lærar.
KAPITTEL 14 - ARBEID OG YRKE
Kva gjer dei? ELn bonde jobbDr på bondegDrd. ELn VMXNHSOHLDU hjelper pasientDr. ELn bilmekanikDr reparerer bilDr. ELn bakDr lagDr brød og kaker. En fysioterapeut hjelper folk med vondt i musklDne. ELn lærDr underviser på skXlen. ELn sekretær gjHr kontorarbeid. ELn servitør serverer mat ELn UHLQKDOGDU vaskDr gRlv. ELn kokk lagDr mat. ELn ekspeditør jobbDr i butikk. ELn sjåfør N¡\UHU bil eller taxi.
Marit er lærar På skulen arbeider det seks lærarar, rektor, vaktmeister og kontorhjelp.
KAPITTEL 14 - ARBEID OG YRKE
Har du jobb? Simon:
Har du jobb?
Fahria:
Nei, eg er DUEHLGVODXV. Jobbar du?
Simon:
Ja, eg er bakar. Eg arbeider i eit bakeri.
Fahria:
Kva gjorde du før du kom til Noreg?
Simon:
Eg jobba på ein bilverkstad.
Grammatikk Perfektum og preteritum:
Robert er bilmekanikar Anne:
Kvar kjem du frå?
Robert:
Eg kjem frå England.
Anne:
Kor lenge har du buWW i Noreg?
Robert:
Eg har buWW i Noreg i to år. F\rst budde eg i Drammen, men så trefte eg ei jente frå Øvrevoll. 0H gifta oss, og så flytta eg hit.
Anne:
Har du jobb?
Robert:
Ja, eg arbeider på bilverkstaden på Øvrevoll når
0H brukDr perfektum om fortid når tidspunktet er ubestemt: Eg har vore i England. Kåre har slutta å U¡\NMD. 0H brukDr preteritum når tidspunktet er bestemt:
eg ikkje er på norskkurs.
Eg var i England i 1990.
Anne:
Var det vanskeleg å få jobb der?
Kåre slutta å
Robert:
Nei, eg har arbeidW som bilmekanikar i mange år i England.
røykMD for to veker sidan.
K A P I T T E L 1 5 - FA M I L I E O G F R I T I D
Kapittel 15. Familie og fritid
Alle treng å gjerD noko i fritida. Nokre driv med musikk. Dei syng, dansar eller spelar eit instrument.
Andre likar idrett. Dei spelar fotball eller basketball, eller dei likar å symjD. Andre synest det er morosamt å målD eller fotograferD.
Nokre likar å gå tur i helga, eller kvar kveld, PHGDQ andre likar betre å sjå på TV, spelD data, eller berre liggjD på sofaen og kvilD etter jobben.
K A P I T T E L 1 5 - FA M I L I E O G F R I T I D
Dino fortel om då han var barn Då eg var barn, var eg veldig aktiv. Eg likte å gjerD mange ting. Eg spelte fotball. Eg sumde, bada og sykla. Eg leikte med venene mine. 0H dansa. No gjer eg ikkje så mykje. Eg høyrer berre på radio, les avisa og ser på TV. Eg E\UMDU å bli litt tjukk. Eg må E\UMD å gå på tur.
Grammatikk Når PH fortel om fortida, må PH brukD preteritum.
K A P I T T E L 1 5 - FA M I L I E O G F R I T I D
Familiefest Det er fredag kveld. BRrna er i seng, og nettopp no står Turid på kjøkkenet og bakar sjokoladekake. I morgon skal dei ha ein stor fest.
Svigerfaren, Martin, fyller 60 år, og dei har invitert slekt og vener. Sonen og svigerdottera til Martin, Nils og Turid, skal ha med seg to kaker til kaffien, og dessutan har dei lova å kjøpD inn drikke-varer. Svigermor, Anna, skal lagD hovudretten, og Linda og Magne skal ta med forrett og dessert.
Nils gler seg til fødselsdagen. Det kan gå mange år mellom kvar gong heile slekta er samla, men i morgon kjem dei alle saman, både tanter, onklar, syskenbRrn og nevøar og nieser. Tante Vera og onkel Svenn kjem heilt frå England. Dei har ikkje vore i Noreg på fire år .
Grammatikk Når PH fortel om noko PH skal gjerD i framtida, brukDr PH futurum.
Om nær framtid brukar PH ofte presens.
Futurum PH av hjelpeverbet VNDO og eit hovudverb i infinitiv.
Eg kjem snart. Eg reiser i morgon.
Dei skal ha med seg to kaker. Svigermor, Anna, skal lagD hovudretten.
K A P I T T E L 1 5 - FA M I L I E O G F R I T I D
Når har du fødselsdag? Ahmed:
Når har du fødselsdag?
Svetlana:
Tiande i tolvte.
Ahmed:
I tolvte?
Svetlana:
Ja, tiande desember.
Ahmed:
Når har du bursdag?
Svetlana:
Attande i femte.
Ahmed:
Attande mai? Då har PH bursdag same dag!
Stranda, 31.august
Invitasjon 4VOEBH 14. september fyller Martin 60 år. .F vil gjerne inviterB dykk til festen. Festen startar kl. 19.00 og skal verB i samfunnshuset. GKF oss beskjed om de kan komB eller ikkje. Velkomen til 60-årslag!
Helsing Anna og Martin
K A P I T T E L 1 5 - FA M I L I E O G F R I T I D
Per Spelmann Per Spelmann han hadde ei einaste ku. Per Spelmann han hadde ei einaste ku. Han bytte bort kua, fekk fela igjen. Han bytte bort kua, fekk fela igjen. Du gamle gode fiolin, du fiolin, du fela mi.
Per Spelmann han spela, og fela ho let. Per Spelmann han spela, og fela ho let. S책 gutane dansa, og jentene gret. S책 gutane dansa, og jentene gret. Du gamle gode fiolin, du fiolin, du fela mi.
Og om eg vert gamal som stein under bru. Og om eg vert gamal som stein under bru, S책 aldri eg byter bort fela for ku. S책 aldri eg byter bort fela for ku. Du gamle gode fiolin, du fiolin, du fela mi.