Nicole Maalsté

Column De vergeten oplossing

Den Haag, 8 november 2011. Tijdens het vragenuurtje stelt Boris van der Ham (D66) een aantal kritische vragen aan minister Opstelten over de wietpas. Hij geeft aan dat veel mensen in de grensregio’s zich zorgen maken over illegale straatdealers. Dat is het probleem, en niet de coffeeshops. Zij zijn bang dat de overlast van de straatdealers groter zal worden wanneer de wietpas wordt ingevoerd.

Hij vraagt de minister daarom of hij burgemeesters de ruimte wil geven om hun eigen beleid te voeren. Van der Ham verwijst naar de protesten van Brabantse en Limburgse gemeenten die ervoor bedanken om als proeftuin te dienen voor een experiment met de wietpas.

Een stille dood…

Opstelten lijkt steeds meer terrein te verliezen met zijn pasjesplan. De Brabanders en Limburgers hebben inmiddels uitstel gekregen. De minister heeft echter het gevoel dat ze er met een paar gesprekken wel uitkomen… Zelf hoop ik dat de wietpas een stille dood zal sterven. Van uitstel komt afstel. Alleen drie Zeeuwse burgemeesters zijn vooralsnog bereid om mee te werken aan een experiment met de wietpas. O nee, sorry, clubpas heet dat ding tegenwoordig. Waarschijnlijk hebben juristen de minister eindelijk aan het verstand weten te peuteren dat een wietpas juridisch gezien helemaal niet kan. Daarom spreekt hij nu over een clubpas: “De betrokken ondernemer draagt namelijk de verantwoordelijkheid voor de leden en de besloten club. Hij wordt daarop gecontroleerd door de burgemeester en de politie.”

Niets nieuws Huisregels

Ik moet ineens denken aan de AHOJ-G criteria die in 1994 als landelijke richtlijnen voor coffeeshops zijn aangenomen. Die golden toen al jarenlang als huisregels in Amsterdamse coffeeshops. En zijn dus ook overgenomen uit de bestaande praktijk. Het zou mij niet verbazen als de wietpas inderdaad uiteindelijk gewoon een clubpas wordt, zoals die nu al in verschillende coffeeshops in den lande bestaat. Eigenlijk is dat een sterk uitgeklede wietpas, waarbij de geregistreerde gegevens niet terug te herleiden zijn naar een speci eke persoon.

Niet op naam

De clubpas die nu al in coffeeshops wordt gebruikt, staat niet per se op naam. Bij aanschaf van de pas wordt gecontroleerd of je inderdaad 18 jaar bent aan de hand van een paspoort. Maar daarna kun je gewoon een nickname doorgeven. De pas wordt gekoppeld aan een vingerafdruk of een foto, zodat een ander niet jouw pas kan gebruiken. De gegevens zijn uitsluitend toegankelijk voor de coffeeshop zelf en niet voor derden. Zo hoort dat ook bij

een besloten club, lijkt mij. Bij de huidige pasjessystemen worden alleen blowers geweerd die zich niet gedragen en overlast veroorzaken. Er is geen maximum aantal pasjes en coffeeshopbezoekers worden ook niet geweerd op basis van nationaliteit of woonplaats.

Laten we hopen dat de geschiedenis zich herhaalt en dat het Venlose clubmodel als voorbeeld voor de rest van Nederland gaat dienen. Het enige probleem is dan nog dat het net moet lijken alsof deze vergeten oplossing uit de koker van Opstelten zelf komt. Maar ik heb het gevoel dat we daar wel uitkomen…

Opstelten lijkt steeds meer terrein te verliezen met zijn pasjesplan.

Ongeveer tegelijkertijd met het bericht over het vragenuurtje kreeg ik een mail over een gezamenlijke brief van de Venlose coffeeshops. ‘De vergeten oplossing’ staat er in het briefhoofd. In die brief wijzen ze erop dat één van de Venlose coffeeshops al sinds 1994 een besloten clubsysteem met een clubpas hanteert. Drie andere Venlose coffeeshopondernemers volgden begin jaren 2000. Met andere woorden, de clubpas is helemaal niks nieuws. Hij bestaat al lang. Zij vinden het verplicht stellen van een clubpas daarom een goed plan. Ze zetten echter vraagtekens bij de manier van invullen. Volgens de Limburgse ondernemers is de clubpas een uitstekend middel om het gedrag van mensen zo te beheersen dat er geen overlast ontstaat. Maar zo’n clubpas heeft geen effect op de vraag naar cannabis. En dat lijkt nou precies wel het doel van de minister. Die hoopt daarmee de vraag naar cannabis terug te dringen. Letterlijk schrijven de Venlose coffeeshopondernemers in hun brief: “Als instrument wordt de clubpas in plaats van een hamer waarmee een spijker op de kop geslagen wordt tot een hamer waarmee op eigen vingers wordt geslagen. Wij voorspellen U, dit gaat pijn doen.”