JOHAN VAN LAARHOVEN IN NEDERLAND

De zaak Johan van Laarhoven Een reconstructie…

Hoe begon de zaak rond Johan van Laarhoven? Drie jaar geleden schreef Derrick Bergman een reconstructie, die we nu (deels) herplaatsen: ‘Begin jaren tachtig opent Johan van Laarhoven een van de eerste coffeeshops buiten de Randstad: Ochtendgloren in Tilburg. Dit eerste shopje groeit uit tot een klein imperium, The Grass Company, met twee shops in Tilburg en twee filialen in Den Bosch.

Eind 2008 verhuist Johan naar Thailand om het samen met zijn Thaise vrouw Tukta en hun beide kinderen rustiger aan te gaan doen. In 2011 verkoopt hij zijn geesteskind. Kort daarna start justitie een groot onderzoek naar The Grass Company, met Johan als hoofdverdachte. Er volgen massale invallen, met honderden politieagenten en ambtenaren, maar het levert niets op. Al in 2012 en 2013 stuurt het OM rechtshulpverzoeken aan Thailand, maar zonder resultaat. In mei 2014 grijpt het Thaise leger de macht. Nog geen twee maanden later stuurt het OM een nieuw rechtshulpverzoek, op 14 juli gevolgd door een zeer belastende brief van ‘liaison officer’ Ben Olde Engberink, werkzaam voor de Nederlandse ambassade in Bangkok. Hij vraagt de Thai een strafzaak te beginnen en dat verzoek is niet aan dovemansoren gericht: op 23 juli 2014 worden Johan en Tukta met veel machtsvertoon gearresteerd. De vonnissen die de Thaise rechtbank in november 2015 uitspreekt komen als een mokerslag aan: 103 jaar cel voor Johan en 18 voor Tukta.

Onderzoek naar achterdeur

Sidney Smeets, een van Johan’s advocaten, vertelt in september 2016 bij Pauw dat het onderzoek naar The Grass Company aanvankelijk gericht was op de achterdeur, de voorraad van de shops. “Dat onderzoek is spaak gelopen, omdat de Nederlandse rechter daarvan zegt: dat is eigenlijk helemaal niet interessant, er is natuurlijk ergens een voorraad, anders kan het niet verkocht worden. Toen dat spaak liep moest een list bedacht worden en heeft het OM gezegd: dan gaan we het onderzoek concentreren op of er wel genoeg belasting is betaald. Vanuit dat

financiële onderzoek heeft men gezegd: hij zit nu in Thailand, zijn geld zit in Thailand, laten we eens contact opnemen met die Thaise junta, of we daar een deal mee kunnen sluiten.”

Beruchte brief

Smeets “Ze hebben niet alleen gerommeld met de feiten, ze hebben gewoon een deal gesloten met de Thai. Er is overleg geweest en daarin hebben de Thai gezegd: we willen best een aantal dingen doen, maar dan moeten jullie ons een verzoek sturen om een eigen onderzoek te starten.” Dat werd dus de beruchte brief van 14 juli 2014, met goedkeuring van het ministerie, zoals Smeets bij Pauw benadrukt. En zo stinkt er nog veel meer. In februari 2016 wordt bekend dat officier van justitie Lucas van Delft, leider van het Nederlandse onderzoek, doodsbedreigingen aan zijn adres zelf heeft verzonnen en onder valse naam aan de politie gemeld. Een in Thailand woonachtige Nederlander hoort in juni 2015 in het Hilton in Bangkok Nederlandse justitie ambtenaren praten over Johan’s zaak: “Schuldig of niet, hij gaat voor de bijl, links of rechtsom, niemand wint het van de politie als wij dat willen!”

Vooropgezet plan

Wie zich in de zaak verdiept, ontkomt niet aan het beeld van een vooropgezet plan om Johan, doelwit nummer één van de Taskforce Hennepteelt, hoe dan ook kapot te maken. Schuldig of onschuldig. Zijn advocaten proberen dan ook te bewijzen dat de staat een onrechtmatige daad heeft begaan, via verhoren van betrokken politie en justitie ambtenaren. Tweede Kamerlid Vera Bergkamp (D66) bestookt ondertussen met lovenswaardige vasthoudendheid de ministers van justitie en buitenlandse zaken met Kamervragen over de zaak.’

Johan van Laarhoven in Nederland

Vlucht KL0876 landde op 16 januari op Schiphol met een bijzondere passagier aan boord. Na meer dan 2000 dagen in de Thaise cel arriveerde Johan van Laarhoven weer in Nederland. De vreugde was groot, maar werd behoorlijk ontsierd door de kille ontvangst van de overheid.

Johan en Tukta

Pas na een vernietigend rapport van de Nationale Ombudsman kwam de overheid in actie om eerdere blunders van het OM enigszins te herstellen. Een bezoek van minister Grapperhaus aan zijn Thaise collega bleek het laatste zetje te zijn. Johan van Laarhoven is weer terug. Zijn vrouw Tukta zit echter nog steeds gevangen. Dat Van Laarhoven een eerste contact met familie en advocaten op Schiphol werd geweigerd was stuitend. Dat er een Kort Geding nodig was voor een ziekenhuischeck na 5.5 jaar cel in erbarmelijke omstandigheden is ronduit schandelijk. De overheid heeft niet geleerd van eerdere fouten. Desondanks overheerst de vreugde en feliciteren we Johan van Laarhoven van harte dat hij weer terug is. Laten we hopen dat hij zijn vrouw ook snel weer kan begroeten en dat zijn gezondheid niet al te zeer is aangetast.

17 kwalen

Na zijn jarenlange straf in de beruchte Klong Prem gevangenis, dat de bijnaam ‘de hel van Bangkok’heeft, is de gezondheid van Van Laarhoven flink aangetast. Op een persconferentie op Schiphol vertelden zijn broer Frans van Laarhoven en D66-Kamerlid Vera Bergkamp dat het slecht met hem gaat. Hij kampt met ernstige pijn op zijn borst, mogelijke huidkanker, gehoorverlies, oorsuizen, gehoorinfecties, aanhoudende mondontstekingen, brandende en tranende ogen, een ontsteking van het binnenste gewrichtskapsel van zijn schouder, enorme hoofdpijnen, hevige maagpijn, klachten in lever en nieren, galstenen, terugkerende infecties in de rug, schurft, last van heupen en knieën, vergroeiingen aan zijn voeten, slaapapneu, een hoge bloeddruk en PTSS. Slapen op een betonnen vloer, slechte hygiëne, voedsel en water van bedenkelijke kwaliteit, hitte; dat alles opgeteld blijft natuurlijk niet zonder gevolgen. Zeker als je dat 5.5 jaar dagelijks moet meemaken. Teleurstellend dus dat de overheid een controle van een gevangenenarts in eerste instantie wel voldoende vind. Het argument dat Van Laarhoven wel in de cel moet blijven omdat dit nu eenmaal zo is afgesproken snijdt geen hout. In ons land hebben ook gevangenen recht op een fatsoenlijke en menswaardige behandeling.

Hoe nu verder?

Johan van Laarhoven moet de rest van zijn Thaise celstraf in Nederland uitzitten, maar wel met het Nederlandse strafmaximum: tien jaar en acht maanden. Na aftrek van de 5.5 jaar cel die hij al in Thailand heeft vastgezeten en een vervoegde invrijheidstelling na tweederde van zijn straf zou hij over 19 maanden weer vrij kunnen zijn. Zijn advocaten doen er echter alles aan om hem eerder vrij te krijgen. Aan de andere kant; het Openbaar Ministerie heeft aangekondigd om de vervolging van Johan van Laarhoven gewoon door te zetten. De juridische strijd die zich al lange tijd rond hem afspeelt zal vooralsnog nog niet voorbij zijn. Ondertussen blijft het afwachten hoe het gaat met Tukta, zijn Thaise vrouw. Zij werd in hoger beroep tot 12 jaar veroordeeld. Minister Grapperhaus beloofde eerder zich ook voor haar in te zetten. Wordt vervolgd.