Druivenstreek - verslag stuurgroep Hasselt

Samenwerking cultuur Druivenstreek Verslag workshop 9 mei 2017 + voorbereiding workshop 6 juni 2017 Karlien (Huldenberg), Hilde (Warandepoort, Tervuren), Patrick (Den Blank, Overijse), Sandra (Den Blank), Ilya (Den Blank), Gwennan (Vlabra’ccent), Tijs (Lijsterbes, Aalter), Joep (Lijsterbes), Katrien (Hoeilaart), Geoffrey (Bosuil, Jezus-Eik), Anne (De Kam, Wezembeek-Oppem) + Bart/Toon (IDEA).

Workshop 9 mei - Overijse Focus van onze gezamenlijke oefening: wat is onze lokale ambitie, en hoe kan regionale samenwerking daarbij helpen?

Vanuit de lokale agenda maken we een regionale agenda, waardoor we de regionale agenda laten dragen door lokale noden.

Contextelementen (zie ook powerpoint) Functies lokaal cultuurbeleid     

Cultuurspreiding Cultuurcreatie Cultuureducatie Cultuurparticipatie Gemeenschapsvorming

1

Samenwerking en aanbod        

   

Verhouding eigen aanbod – receptief aanbod Gegevens aanbod onderzoek Kunstenpunt: belangrijk aandeel GC’s in aanbod Aanbodgericht versus contextgericht programmeren en werken Zoniënwoud, taalgrens en Brussel als harde publieksgrens groot aantal anderstaligen, vnl. expatpubliek (met een zwak sociaal weefsel tot gevolg) sterk vergrijzend publiek (hoger dan Vlaamse Norm) veel verenigingen, maar vele die het moeilijk hebben traditie van regiosamenwerking – (kalender, abo, communicatie, gemeenschappelijk ticketsysteem, …). Regionale samenwerking op allerlei gebieden (Jazz met Pit, Week van het Bos, Spocje, … ) Nieuwe speler Zaventem Er is een grote personeelswissel aan de hand. Dat maakt het tot een geschikt moment.

Abonnement blijft relevant, maar verliest aantrekkingskracht.

Zeker voor de kleinere centra is het zeer moeilijk om een aantrekkelijk betaalbaar cultuuraanbod samen te stellen.

Wijzigend beleidskader   



Evolutie op lokaal vlak naar integratie cultuur binnen koepel vrijetijd, incl. koepeldienst Lokale financiering, lokale autonomie (wegvallen decreet lokaal cultuurbeleid, behalve voor faciliteitengemeenten en Brussel) Wegvallen culturele e.a. bevoegdheden provincies met ingang vanaf 2018 Cultureel regiodecreet in voorbereiding (en overgangsmaatregelen)

Vlaamse nota cultuurspreiding        



Superdiverse samenleving Participatie van diverse gemeenschappen over generaties en sociale lagen heen Artistieke vakkennis in spreidingsbeleid Kunst, cultuur en erfgoed geven mee vorm aan samenleving Live beleving Digitale beleving Wisselwerking tussen live en digitaal Ruimte, tijd en budget voor experiment en andere werkmodellen Samenwerking en sectoroverschrijdend werken

Mogelijke werven voor intergemeentelijke samenwerking 



Inhoudelijk o Visieontwikkeling o Programmering o Projectmatig Beheerszaken o Personeel en organisatie o Promotie en publiekswerking o Zakelijk, financieel, logistiek, ICT

2

Resultaten voorafgaandelijke CC-vergadering 4 mei (op basis van de ingevulde matrix)      



Registratie: CultuurCentra in Cijfers Breng receptieve werking in kaart Genres: dans en literatuur komen minder aan bod Doelgroep: beperkt aanbod tieners en jongeren, weinig bereik bij kansengroepen Anderstaligen Relatie met onderwijs Oefening verbreden van cultuur naar andere vrijetijdssectoren

Wensen/uitdagingen voor optimalisering regionale samenwerking (n.a.v. voorstellingsronde) 

 



 







Meer samenhang, meer afstemming en meer samen programmeren > meer impact, maar zonder verlies eigenheid van elk centrum. Expertise delen en poolen. Meer centrumoverschrijdend denken en werken. (Noot: alleen De Blank heeft meerdere programmatoren met specifieke expertise).

Werking GC is meer dan een gebouw > ook buiten de muren van het GC Werking GC is ook meer dan ‘programmatie’ (speelt zelfs expliciet in Huldenberg waar géén specifiek GC-gebouw maar meerdere locaties) > pleidooi voor meer projectmatige samenwerking + voor het stimuleren van culturele mobiliteit (genres, locaties, contexten, gemeenten, …) > meer rol van ‘culturele opbouwwerker’ dan van ‘cultuurprogrammator’.

Meer sectoroverschrijdend denken en werken. Meer functioneren als netwerkorganisatie.

Meer inzetten op meer ‘verbinding’ via o.a. wisselwerking en samenwerking met andere actoren en andere sectoren (bv. kunstonderwijs, onderwijs, welzijn, woonzorgsector, jeugd, toerisme, sport,…) met oog op meer impact en meer kans om de eigen doelstellingen/ ambities beter te kunnen bereiken > nog meer impact indien kennisdeling en samenwerking op regionaal vlak (want duurzamer en verdiepender).

Meer doelgroep- en publieksgericht denken en werken: aanbod, werking, bereikbaarheid, partnerships, locatie, wat wel/niet eigen rol, …

Doelgroep- of themaspecifieke samenwerking: bv. gebundelde familievoorstellingen in een gezamenlijk boekje (momenteel evenwel louter promotionele samenwerking, geen gezamenlijke programmatie bv).

Kennisdeling ivm werken in context van lokaal vrijetijdsbeleid en lokale vrijetijdsdienst (cultuur, sport, jeugd, toerisme,…): strategisch, programmatorisch, organisatorisch, voor- en nadelen? kansen en bedreigingen? verlies aan focus op cultuur?, … Ook op regionaal vlak evolutie naar meer samenwerking tot zelfs integratie, maar beperkt tot culturele sectoren (cc’s, bibs, cultureel erfgoed, amateurkunsten, …).

Visievorming en strategie-ontwikkeling ivm cultuurparticipatie. Waarom participeren mensen niet? Welke cultuurdrempels zijn er en hoe die zoveel mogelijk te tackelen? Zowel zelf als in samenwerking met anderen?

Meer regionale samenwerking en optimalisering van regionale samenwerking op het vlak van aanbod (afstemming, gezamenlijke programmering, …), communicatie/promotie, bereik specifieke doelgroepen (belang van match aanbod/doelgroep + doelgroepgerichte communicatie en marketing + eventueel meer inzetten op co-ownership + …) > bv. expats,

3

 

anderstaligen, families, … Maar: moeilijk om geëngageerde mensen te vinden die (mee) aan de kar willen trekken.

Nog betere kennis van eigen publieken en van potentiële publieken/doelgroepen + percepties/drempels en hoe hiermee om te gaan?

Cultuurspreiding blijft belangrijk, maar meer inzetten op gemeenschapsvormende werking, op het versterken van het sociaal weefsel > hieraan extra en nieuwe impulsen geven. Belang van sterk maatschappelijk draagvlak voor het GC (of voor de werking van het GC).

LOKALE SWOT > GEDEELDE LOKALE SWOTS > GEDEELDE REGIONALE AGENDA Sterktes Troeven GC’s   

Combinatie van brede eigen programmatie (m.u.v. Hoeilaart) + receptieve werking (verenigingen) Werkingsvrijheid: grote vrijheid in de inhoudelijke keuzes die je kan maken Infrastructuur met veel mogelijkheden (belang foyer, creatieplek, producties, zaalhuur)

Publiek/doelgroepen     

Kennis van de eigen gemeente en de regio, overleg, expertise: gc’s kennen hun gemeente en hun regio, er is heel wat overleg in de regio en expertise bij de verschillende gc’s is gekend Publiekskennis, directe feedback, kleinschaligheid: door de nabijheid en de beperkte schaal is er een goed contact mogelijk tussen programmatoren en publiek Doelgroepenwerking: GCc’s hebben een competentie opgebouwd in het werken met verschillende doelgroepen en kunnen hen vrij goed bereiken / bereik anderstaligen, jonge families Receptieve werking: door de receptieve werking krijgen GC’s een grote diversiteit aan groepen mensen over de vloer Gemeenschapsvormend werken

Samenwerking   

Faciliteren in een lokaal netwerk (bv met een cvo, wzc,…): gc’s worden organisch betrokken bij heel wat samenwerkingsverbanden op lokaal vlak, en als facilitator zijn ze gekend Geïntegreerd werken: binnen vrijetijdsector, sectoroverschrijdend, binnen lokaal bestuur Samenwerking met andere GC’s: bv. abonnement, familie-aanbod, ticketing, communicatie

Zwaktes Doelgroep- en publieksgericht/cultuurparticipatie      

Aanboren anderstaligen, kansengroepen en jongeren (samenwerken, netwerk,…): deze doelgroepen zijn niet gemakkelijk te bereiken; eigen methodieken en skills nodig om dit te doen Communicatie senioren: kan beter worden afgestemd Integratie culturen en gemeenschappen Drempel bereikbaarheid: moeilijke bereikbaarheid van een aantal centra (mobiliteit) Drempel imago: geen duidelijk imago en profiel / bij deel van de bevolking eerder elitair imago Hoge drempel cultuurhuizen: we bereiken soms nog teveel dezelfde groep mensen en slagen er moeilijk in om nieuwe groepen te bereiken

Aanbod/programmatie   

Overaanbod, vrijetijdsaanbod Brussel: enerzijds voelt dit aan als concurrentie, maar anderzijds kan je dit ook aangrijpen als een kans om complementair te programmeren Programmatiekeuzes: het is moeilijk om keuzes te maken en je weet ook niet zeker of je er wel een publiek voor over de vloer krijgt Elk centrum in de regio programmeert nog teveel op zichzelf (ondanks bv abonnement en andere gezamenlijke initiatieven) > wél belang om eigenheid en mogelijkheid van eigen accenten te behouden

4

Communicatie/promotie    

Expertise en middelen zijn verspreid of soms te weinig aanwezig Geen duidelijk imago en profiel / bij deel van de bevolking eerder elitair imago Communicatie senioren: kan beter worden afgestemd Spanningsveld communicatie voor resp. reguliere en ad hoc programmatie

Andere    

Onvoldoende/ontoereikende infrastructuur Digitaal verhaal: moeilijk om dit een plaats te geven of in te bedden in de werking Seizoen <> ad hoc <> project (initiatieven en communicatie): het is moeilijk om een lijn te vinden in wat je wil doen, en de verschillende werkvormen hebben elk hun eigen timing en logica Te weinig tijd (gemeenschapsvorming, netwerken…)

Bedreigingen Bestuurlijk en organisatorisch 

  

Vlaamse regelgeving (wegvallen decreet lokaal cultuurbeleid, wegvallen cultuurbevoegdheid provincies, waardoor meer focus op lokale autonomie) > risico op lokale reflex & terugplooien op zichzelf: de vrees dat door het wegvallen van de link naar Vlaanderen de lokale besturen zullen belanden in een louter lokale logica en op zichzelf dreigen terug te plooien + eventueel zelfs minder aandacht en middelen aan cultuur zullen besteden Bestuurswissel en lokale visie: belang van langetermijndenken en –werken > van belang dat een visie op cultuur en een GC ook over de legislatuur heen wordt aangehouden Uithollen dienst vrijetijd, rol cultuur in werking vrijetijd/lokaal bestuur Personeelsverschuivingen, profielen, verloop, inschaling: de vrees dat goed personeel moeilijk te werven en te houden zal zijn

Publieksgerichtheid en doelgroepen  



Vergrijzing (publiek, verenigingsleven, cultuurraden) Nieuwe vormen van verenigen/groeperen en initiatief nemen: leren omgaan met en een aanpak ontwikkelen voor nieuwe vormen van organiseren/engageren van individuen in bv. steeds meer tijdelijke verbanden en ook andersoortige verbanden Cafetaria/horecavoorziening: belang van horecavoorziening in een GC en een goede uitbating ervan (niet makkelijk om goeie uitbating te vinden).

Andere  

Overaanbod aan cultuurcentra in ruime regio (nu ook + Zaventem bv) Visibiliteit GC’s: is moeilijker indien via andere werkvormen dan programmatie

Kansen Samenwerken en verbinden 

   

Intergemeentelijke samenwerking (en eventueel zelfs fusies): willens/nillens steeds meer focus op intergemeentelijk en regionaal samenwerken, ook in andere sectoren > zorgt ervoor dat lokale besturen niet op zichzelf terugplooien Gelijkaardige regiowerking/indeling in andere sectoren: met de GC’s en met cultuur voortbouwen op de dynamiek en enthousiasme in andere samenwerkingsverbanden in de regio Nieuwe verbindingen te maken in De Rand, met GC’s als neutrale spelers: GC’s zijn een interessante partner om nieuwe samenwerkingen mogelijk te maken Regionaal cultuurdecreet: kan kansen bieden voor een regionaal samenwerkingsverband Samenwerking binnen en buiten sector, actiever linken met de samenleving, meer aanknopen op de maatschappelijke context (lab – borrelpot), meer projectmatig werken: GC’s kunnen verbinden met wat lokaal en regionaal leeft, nieuwe verbindingen maken, meer contextueel werken

5

Kennis (potentiële) publieken en communicatie  

Data uit ticketing valoriseren: nog veel onontgonnen data en informatie over bezoekers Gemeenschappelijke communicatie: er is op vandaag nog geen regionale UiT-communicatie

Cultuurparticipatie  

Receptieve werking als manier om nieuw publiek binnen te halen (bv taallessen, verenigingen) Nieuwe vormen van organiseren van mensen: maakt het mogelijk om mensen op een andere manier te betrekken als kijker, bezoeker, maker,…

Anders programmeren en werken? (deels)     

Nieuwe aanbodspelers (cultuurspreiding) Maatschappelijk relevant werken, experiment Digitaal verhaal: biedt veel kansen voor cultuurbeleving, boeiend om hiermee te experimenteren Leegstand kerken, infrastructuurplan, mee denken met ruimtelijke ontwikkelingen Personeelswissels: geeft de kans voor nieuwe ideeën en inspiratie en expertise

Vragen ter voorbereiding van de workshop van dinsdag 6 juni 2017 (9u-12u30, GC Warandepoort Tervuren)  

 

Wil je de SWOT nog aanvullen? Zijn er nog sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen die we op 9 mei over het hoofd zagen?

Als je deze SWOT bekijkt, wat zijn voor jou mogelijke doelstellingen/acties om op te nemen als regionaal samenwerkingsverband? Het samenwerkingsverband kan hierbij een bepalende, uitvoerende of faciliterende rol hebben. o Doelstellingen/acties die het samenwerkingsverband best bovenlokaal opneemt en realiseert o Doelstellingen/acties die lokaal moeten worden opgenomen, maar waar het samenwerkingsverband bij kan faciliteren/ondersteunen (bv kennis en ervaring uitwisselen) Zijn er regionale uitdagingen die in de SWOT nog niet tot uiting komen?

Let op: je mag ook dromen! Laat je inspireren door onderstaand raster, we zoeken zowel naar gewone als naar originele ideeën, nu of later uit te voeren.

 Bezorg aub je input tegen 30 mei aan bart.noels@ideaconsult.be

6