NORA+: naar een breed platform van bovenlokale en streekgerichte werking voor cultuur in de Noordrand _________________________________________________________________________________
Context: NORA+ is een onderdeel van de regiowerking van Vlabra’ccent vzw. Vlabra’ccent is het bovenlokaal platform en samenwerkingsverband waar: Nederlandstalige lokale culturele actoren uit de Vlaams-Brabantse gemeenten; elkaar ontmoeten in onderling overleg en in overleg met de provincie Vlaams-Brabant; om kennis en expertise uit te wisselen, hun werking op mekaar af te stemmen op vlak van aanbod en communicatie en om gezamenlijke projecten op te zetten. Vlabra’ccent stimuleert lokale culturele actoren dus tot overleg en samenwerking. Oog voor vernieuwing en inspelen op bottom-up vragen zijn daarbij van groot belang. De facto zijn het tot op heden de cultuur- en gemeenschapscentra (CC en GC) die via hun afgevaardigden vertegenwoordigd zijn in de bestuursorganen (algemene vergadering en raad van bestuur) en de stuurgroep, de kerngroep, de werkgroepen en de regiowerkingen van Vlabra’ccent. Vlabra’ccent is een provinciaal platform maar het zwaartepunt van de werking situeert zich streekgericht/regionaal. Binnen de werking van Vlabra'ccent zijn er vier regio's ontstaan. Men voelt deze regio’s aan als het niveau waarop de meeste doelstellingen het best kunnen worden aangepakt. De vier regio’s zijn: • regio Noordrand (en NORA+) • regio Pajottenland/Zennevalei • regio Oost-Brabant • regio Druivenstreek
NORA+, stand van zaken d.d. 28 november 2016
Regio Noordrand: Regio Noordrand bestaat uit de CC en GC van: Grimbergen - Kapelle o/d Bos - Londerzeel - Meise - Opwijk - Steenokkerzeel - Vilvoorde - Wemmel Asse - Zemst - Zaventem. Voorzitter is Hendrik Dehandschutter van CC Strombeek.
NORA+: In regio Noordrand is men eind 2015 gestart met een ‘verbredingstraject’. Onder impuls van de kleinere GC werd een nieuw overleg opgericht tussen cultuurbeleidscoördinatoren (CBC) en vrijetijdscoördinatoren (VT). Geheel nieuw is het in feite niet want ook een aantal jaren geleden kwamen de CBC uit de regio een aantal keren samen met eigen agendapunten, voornamelijk omtrent de invoering van de BBC. Nu in de toekomst de aansturing vanuit Vlaanderen wegvalt en er meer bevoegdheden aan de lokale overheden worden gegeven, voelt men opnieuw de nood om met elkaar in overleg te gaan en samen zaken aan te pakken. Dit overleg krijgt de naam NORA+. NORA+ omvat alle gemeenten in de Noordrand. Dit wil zeggen dat alle CBC en VT voor het overleg zijn uitgenodigd en dat, volgens agendapunten, de leden van de CC en GC in de Noordrand ook kunnen aansluiten. Het reeds bestaande overleg tussen de centra in de Noordrand blijft ondertussen gewoon doorlopen. Programmeren en afstemmen blijven voor dit overleg de belangrijkste agendapunten. De Kerngroep NORA+: Diane (CBC Kapelle o/d Bos, voorzitter), Gerry Croon (CBC Kampenhout, voorzitter), Geert Baro (CBC Steenokkerzeel), Gwennan Dekens (centrumverantwoordelijke GC de Zandloper), Hendrik Dehandschutter (directeur CC Strombeek), Sanne Vanautgaerden (Vlabra’ccent), Ed Goris (Vlabra’ccent).
Bevraging
Missie:
Op 9 december 2015 werden de leden van beide overlegstructuren samen gebracht (Noordrand en NORA+). Om het overleg op te starten, werd er een vragenlijst opgesteld die aan de CBC/VT (als spilfiguren en bruggenbouwers cultuur/vrije tijd in een gemeente) werd voorgelegd met de vraag dit intern met het volledige vrijetijdsteam te bespreken. Ongeveer de helft van de gemeenten gingen daadwerkelijk met deze vragenlijst aan de slag. A.d.h.v. de resultaten van de bevraging werden bestaande bovenlokale samenwerkingen in kaart gebracht en interessante projecten werden aangehaald.
NORA+, stand van zaken d.d. 28 november 2016
Men kwam tot volgende formulering van wat NORA+ kan betekenen: ‘NORA+ als breed platform van bovenlokale en streekgerichte werking voor cultuur in de Noordrand’: ‘BREED’ • Waarom: omdat denken vanuit inhoud belangrijk wordt, en niet meer in de eerste plaats vanuit structuren. • Hierdoor verplicht om vanuit ander standpunt te denken (dus niet meer vanuit het CC, GC, …). • Nieuw kader: vertrekken vanuit de gebruiker/doelgroep, die meer en meer sturend wordt. ‘BOVENLOKAAL EN STREEKGERICHT’ • Netwerk op meer dan regionaal niveau. • Overkoepelende werking boven bestaande regio’s: binnen onze regiogrenzen maar ook buiten onze regiogrenzen + 30 km zone is mooie insteek maar voor de rand rond Brussel gaat dit soms minder op (files). ‘CULTUUR’ • Vertrekken vanuit brede cultuur. • Streven naar een brede cultuursector met de openheid om daar andere vrijetijdssectoren bij te betrekken met open grenzen: regionaal, projectmatig. Met als uitgangspunt: Een aantrekkelijke regio in de Noordrand waar haar inwoners graag leven en gasten zich welkom voelen door in te zetten op een kwaliteitsvol en gevarieerd vrijetijdaanbod, spreiding, participatie, educatie, media-educatie, leespromotie, het breed toegankelijk maken van informatie en kennis, het bewaren en ontsluiten van erfgoed, communicatie door overleg, samenwerking en het delen van expertise: • een meerwaarde creëren voor - en het welzijn verhogen van - al haar inwoners • via een zinvol vrijetijdsaanbod bijdragen tot het welzijn van al haar burgers en werken aan een hechte gemeenschap • een aantrekkelijke regio zijn waar mensen graag wonen, leven en te gast zijn sleutelbegrippen en – methodieken zijn gemeenschapsvorming, spreiding, participatie, deelnemen en deelhebben aan het vrijetijdsaanbod, levenslang leren, …
Uit de bijeenkomst in december 2015 bleek alvast dat er wel de wil was om te gaan samenzitten en samenwerken maar dat er ook bijzonder weinig tijd voor was. Zichtbaar resultaat en praktische aanpak was zeer gewenst. Daarom werd er in de bevraging ook gepeild naar thema’s waarrond met op korte en op langere termijn zou willen samen werken. Op korte termijn: ste 1. Elkaars werking versterken + jongerenwerking (gedeelde 1 plaats) 2. Rationele aanpak (er schuilt heel wat specifieke knowhow binnen de verschillende partners, deze knowhow kansen geven om verder te “groeien” ifv alle partners) 3. Afstemmen van aanbod en projectwerking Op langere termijn: 1. Participatie verhogen 2. Virtueel vrijetijdscentrum 3. Ondersteuning verenigingsleven en amateurkunsten 4. Elkaars werking versterken Andere vaststellingen: • Minder ‘streekgevoel’ bij de inwoners >< een ‘pajottenlander’, ‘een hagelander’ • Wel een aantal specifieke kenmerken: – Streek met meest natuurlijke parken en bossen – (boottocht)toerisme – Streekproducten (hop, asperges, witloof, bier)
NORA+, stand van zaken d.d. 28 november 2016
–
Mogelijkheden op gebied van culturele infrastructuur met heel sterk netwerk van CC’s en GC’s
Thema’s – Conclusie Rekening houdend met al het voorgaande, kan nieuw concept voor overleg uitgewerkt worden. Om dit optimaal open te trekken en alle partners erbij te betrekken, kunnen we vertrekken vanuit doelgroepen en inhoud (en niet vanuit de bestaande structuren, dus niet vertrekken vanuit de centra alleen, vanuit de jeugddienst alleen, vanuit de … alleen). Idee om vanuit inhoud/doelgroep te vertrekken is een interessante verschuiving. De klant heeft interesse in een activiteit maar staat er in feite niet bij stil wie deze organiseert. (zie schema hieronder)
Concreet: Invulling NORA+ 2016-2017 = inzetten op de aangegeven prioriteiten Overleg vraagt van de betrokken partijen tijdsinvestering maar de winst is nadien des te groter. Daarom wordt er voor een hands-on approach gekozen, een zeer praktijkgerichte aanpak. De meerwaarde moet meteen voelbaar zijn. De insteek blijft in eerste instantie ‘cultuur’ maar de deur naar een breder vrijetijdsverhaal staat open. Thema’s waarrond op korte termijn gewerkt wordt: – Elkaars werking versterken: • in de eerste plaats elkaars werking leren kennen door hiervoor ruimte te laten op de bijeenkomsten, bv. iedere bijeenkomst licht een andere gemeente hun werking toe • agendapunten worden door de leden van het overleg aangebracht, kerngroep NORA+ incluis • Vlabra’ccent heeft hierbij een ondersteunende rol
NORA+, stand van zaken d.d. 28 november 2016
–
Jongerenwerking: dit thema komt uit de bevraging sterk naar boven, aanpak nog te bepalen
–
Rationele aanpak (know-how delen) en afstemmen van aanbod en projectwerking via een concreet project, bv. de AlzheimerCode (www.alzheimercode.be) = periode “werelddag dementie”, elk jaar in september, nu opstarten voor editie 2017 Via de uitwerking van een concreet project ondervindt men gelijk ook de mogelijkheden/valkuilen/pluspunten van overleg en samenwerken, zowel op regionaal vlak als in de gemeenten afzonderlijk (ruimte voor experiment). Het project De AlzheimerCode vond voor het eerst plaats in 2015 en wordt herhaald in 2017. De organisatoren voorzien o.m. een reizende tentoonstelling, een voorstelling, enz. Ook lokale initiatieven in het kader van sensibilisering rond Alzheimer kunnen opgenomen worden in een lokaal programma. Aanspreekpunt (vanuit NORA+) is de CBC/VT of het CC/GC. Zaventem, Meise, Vilvoorde, Kampenhout, Strombeek, Kapelle o/d Bos hebben willen mee instappen. Wemmel, Machelen, Asse en Zemst hebben interesse. Op 12 oktober komen de geïnteresseerden samen voor verder overleg en planning. Per gemeente: - Nagaan welke initiatieven er al genomen worden naar aanleiding van de Wereld Alzheimerdag in september. - Nagaan welke elementen nog kunnen worden toegevoegd en door welke diensten/instellingen. - uit het programma dat wordt aangeboden door de initiatiefnemers - eigen projecten !! elke gemeente vult het programma zo groot of zo klein in als men zelf wil - Regionaal afstemmen en eventueel inhaken op initiatieven die in andere gemeenten plaatsvinden, bv. een bus inleggen naar een gemeente waar de theatervoorstelling geprogrammeerd is. - … Kennisdelingsproces lokaal: - Samenwerking tussen verschillende (vrijetijds/cultuur) diensten tot stand brengen. - Elkaar leren kennen ligt aan de basis van toekomstige samenwerkingen o als persoon o maar ook weten wat de verschillende diensten/instellingen te bieden hebben - Pijnpunten/opportuniteiten/valkuilen/… komen boven. - … Kennisdelingsproces regionaal: - Bevindingen met elkaar delen, know-how doorgeven - Enthousiasme delen - Inspiratie opdoen en doorgeven - Elkaar helpen op vlak van infrastructuur - Brede uitstraling door brede gemeenschappelijke promotie, breed publieksbereik, breed aanbod van allerlei activiteiten en belevenissen (diversiteit) - Promotiekosten drukken (eventueel andere prijsafspraken?) - …
Daarnaast lopen er momenteel in de Noordrand ook twee projecten waar nog andere gemeenten (CBC/VT) aan kunnen participeren: •
Zomerfoor Tot nu toe een project van de centra, nl. de centra promoten en waar de centra voor staan. Was een culturele act op jaarmarkten, braderieën, kerstmarkten, … elke gemeente koos zelf de locatie en het evenement. Het is een communicatieproject en sowieso is het een fijne beleving voor wie de act ter plekke kan bekijken. Boodschap “cultuur in je buurt”.
NORA+, stand van zaken d.d. 28 november 2016
•
Koorproject, uitgangspunt deze editie: multiculturaliteit, met samenwerking met koor uit Brussel “Shanti Shanti”. Opnieuw zal Stijn Kolacny (Scala) alles in goede banen leiden. Jo Sollie (CC Strombeek) voorziet een wervende tekst, digitaal zodat iedereen die interesse heeft het in zijn/haar gemeente kan verspreiden. Oproep in alle gemeenten van de Noordrand dus mogelijk (ook opgevolgd want deelnemers uit Kampenhout).
Aandachtspunt 1: mankracht • Budget is voorzien om in het najaar een nieuwe coördinator voor Vlabra’ccent vanuit Vlaanderen aan te werven – inzet vanaf 1 januari 2017 = ondersteuning vanuit Vlabra’ccent • Ondersteuning van de kerngroep CBC/VT NORA+ • Wellicht noodzakelijk: coördinator (deeltijds) om het project in goede banen te leiden (praktisch en inhoudelijk) Twee mogelijkheden op subsidie te verwerven voor het inschakelen van een (deeltijds) coördinator • A) via het provinciaal reglement ‘Sociaal-culturele, culturele en artistieke subsidies: projecten’ (SCAP), zie voorwaarde op site Vlaams-Brabant • B) via het provinciaal reglement ‘Subsidie intergemeentelijke projecten jeugd en cultuur’ (let wel: collegebeslissing, slechts 2 indiendate per jaar) Aandachtspunt 2: financiën • Regio Noordrand Vlabra’ccent heeft bestaand regiobudget open getrokken voor de werking van NORA+, voor overleg en voor ondersteuning bij gezamenlijke kosten m.b.t. het project, bv. promotiekosten • Inbreng partners, nl. kosten verbonden aan het programma in de eigen gemeente • Andere (project)subsidies? Andere samenwerkingen en overleg Overleg evolueert van ‘cultuur’ naar ‘vrije tijd’. Zoals er een regionale werking vanuit Vlabra’ccent bestaat voor de CC/GC (en nu in de Noordrand ook NORA+ met de CBC/VT), bestaat er ook een regionale bibliotheekwerking. We zoeken (opnieuw) contact met elkaar. Er wordt gepolst naar eventuele interesse bij de bibliotheken om in dit zeer concreet project ‘De AlzheimerCode’ mee in te stappen (verder op te volgen via de CBC/VT of rechtstreeks met de bib?). Noot: Gemeenten zijn niet meer verplicht om een bibliotheek te houden. Ook de provinciale projectondersteuning voor de bibliotheken valt weg. Er treedt een leegt op en een noodzaak om het bestaansrecht te legitimeren. Dat kan o.m. als er breder dan het boek alleen wordt gedacht (cfr. studiedag bibliotheken Tilburg, zeer dynamische bibliotheekwerking, nieuwe frisse aanpak, brede tentakels en gevarieerd aanbod, fablab, …). Hier en daar vinden al interessante samenwerkingen plaats tussen bibliotheken en centra, bv. rond bibliotheekweek, wereldboekendag in Kapelle o/d Bos. In Kapelle o/d Bos worden ook kamervertellingen georganiseerd door jongeren en voor kinderen, in een rusthuis. Dit in het kader van de WAK. In regio Pajottenland/Zennevallei organiseerden de bibliotheken jarenlang samen met de CC en GC het project ‘Artiest Geboekt’. We zien dus kansen tot meer samenwerking met andere culturele actoren in een gemeente, o.a. het CC of GC. Zo zouden we samen in de toekomst bv. de jeugdboekenweek kunnen organiseren, elk vanuit zijn/haar eigen invalshoek. Uiteraard blijft sectorieel overleg noodzakelijk, ook voor de CC/GC.
NORA+, stand van zaken d.d. 28 november 2016