Tweedaagse studiereis naar Rotterdam maandag 23 en dinsdag 24 november 2015
Vlabra’ccent vzw-EVA VERSLAG
Rotterdam telt meer dan 600.000 inwoners, is de tweede grootste stad van Nederland en één van de grootste havens ter wereld. De super diversiteit van de bevolking is een feit: de helft van de Rotterdammers is van etnisch-cultureel diverse afkomst. In Rotterdam-Zuid loopt dit cijfer nog hoger op. De buurt heeft daarenboven een zwakke sociaaleconomische positie. Tel daarbij de economische crisis. Die resulteerde in Nederland o.a. in een zware bezuinigingsronde van de overheid, ook op het vlak van cultuur. Rotterdam sloot zo 15 van haar 21 bibliotheken. De stad is kortom, los van haar schaal, een voorloper op het vlak van een aantal maatschappelijke evoluties die zich ook bij ons voltrekken. Wat betekenen deze maatschappelijke evoluties voor het culturele veld? En omgekeerd, hoe kanaliseert de cultuursector deze schokken op een moment waarop ze over minder middelen beschikt? Wat kan publieke ruimte betekenen in deze context wanneer een overheid zich deels terugtrekt? Hoe voltrekt gemeenschap zich (niet)? Op bezoek bij praktijkvoorbeelden die aan ‘cultuur nieuwe stijl’ doen, zoals ze het zelf benoemen: positief, doelgericht, wars van schotten, weg uit hun eigen comfortzones en steeds dienstbaar aan de lokale context. Daarnaast staan ook een aantal klassieke en minder klassieke cultuurhuizen op het programma. Er is aandacht voor kindercultuur en communicatiestrategieën. Rotterdam is ook bijzonder op vlak van architectuur. Op slechts een paar vierkante kilometer zie je de skyline van Rotterdam groeien en veranderen met de dag. Hier wordt met lef (op)nieuw gebouwd. Een “Rondje Rotterdam” staat dus ook op het programma.
Programma
maandag 23 november 2015 9u30:
vertrek station Mechelen (bus Top Tours) - verzamelen aan het ronde punt, links bij buiten komen van het station
9u30 - 11u00 Ă 11u30:
busrit Toelichtingen: Eddy: Vlabra'ccent-info, Ed: achtergrond info studietrip Rotterdam
11u00 Ă 11u30 - 12u30:
WORM (samen)
12u30 - 14u00:
tv lichte lunch NRC (samen)
14u30 - 15u30:
ov WMDC/Grounds (groep A)
16u00 - 17u00:
ov Raaf (groep A) (+ versnapering 'to go') (lift naar 7de verdieping nemen)
17u30 - 18u15:
ov inchecken hotel
18u15 - 20u00:
tv Gidstour Rotterdam (vanaf hotel, 2 groepen)
20u00:
/
A /
Hofplein (theaterschool) (groep B)
B
+ toelichting CTR en KCR bij Hofplein (groep B) (+ koffie ter plekke)
diner De Smaak van Afrika (samen)
dinsdag 24 november 2015 8u00 - 9u00:
ontbijt
9u00 - 9u15:
bagage in bus
9u30 - 10u15:
tv dir. Sport en cultuur Alice Vlaanderen - locatie FJORD (samen)
11u00 - 11u45:
ov Theater Zuidplein (samen)
12u15 - 13u10 (A) / 13u40 (B):
ov lunch BAZAR (samen)
(A) 13u30 - 14u30: tv Leeszaal (groep A) (A) 14u30 - 15u30: optie1: discussie Leeszaal volgen tot max. 15u30 (discussie loopt tot 17u00) optie2: bezoek Sonnveld House onderweg naar Kunsthal optie3: discussie Leeszaal tot het einde volgen (17u) en meteen naar de bus komen om 17u30 (opstap Kunsthal)
17u30 - 19u30: 19u30:
B / De Doelen (groep B) + toelichting CRM De Doelen
(B) 14u00 - 15u30: tv
16u00 - 17u00:
A
tv Kunsthal (samen) busrit / picknick op bus aankomst station Mechelen
tv = te voet ov = openbaar vervoer
-
-
Worm: Boomgaardsstraat 71, +31 10 476 7832 NRC: Witte de Withstraat 63, nieuwrotterdamscafe.nl, +31 10 414 4188 Hofplein Rotterdam (theaterschool): Pieter de Hoochweg 222, +31 10 243 5055 / +31 10 754 0015 (Annelies) hotel Ibis: Wijnhaven 12, accorhotels.com, +31 10 750 2520 Raaf: Maashaven Zuidzijde 2, +31 10 720 0722 / +31 64 216 2647 (Ashley) WMDC/Grounds: Pieter de Hoochweg 125, +31 10 244 4500 / +31 63 079 4150 (Oscar) De Smaak van Afrika: Goudsesingel 342A,desmaakvanafrika.nl, +31 10 213 5566 FJORD (gesprek dir. sport&cult. R’dam): Blaak 776, +31 10 213 6609 / 0031 10 267 1905 (Hanane, contact A. Vlaanderen) Theater Zuidplein: Zuidplein 60-64, +31 10 203 0203 / +31 10 203 0280 (Marijke) Bazar: Witte de Withstraat 16, bazarrotterdam.nl, +31 10 206 5151 De Leeszaal: Rijnhoutplein 3, +31 61 654 4235 / +31 61 721 2869 De Doelen: Kruisstraat 2 (= artiesteningang, niet de hoofdingang op het Schouwburgplein maar de achterkant van het gebouw, vragen naar Mathijs), +31 10 217 1717 / +31 10 217 7903
Kunsthal: Westzeedijk 341, +31 10 440 0301 (gidsen: Robert en Nico, + 31 10 737 0746)
Maandag 23 november 2015 WORM - Instituut voor Avantgardistische Recreatie: - Gezamenlijk bezoek - Ontvangst door Chris Stoop, hoofd bedrijfsvoering - Website: http://www.worm.org/ - Video: https://www.youtube.com/user/wormrdam Geboren onder de sterren van Punk, Dada, Fluxus en Hacktivism is WORM een volbloed bastaardkind van een onmogelijke liefde tussen avant-gardistische recreatie, DIY en sustainability. Met een vlijmscherp mes fileren ze het culturele kaf van het artistieke koren met een bonte verzameling aan concerten, filmvertoningen, lezingen, parties, workshops, seminars en publicaties. WORM, een vrijhaven in een veranderende tijd met een eigen stem en een grote dosis aandacht voor duurzaamheid en ecologie.
World Music & Dance Centre / Grounds: - Bezoek door groep A - Ontvangst door Oscar Van der Pluym, directeur - Website: http://www.grounds.nu/ en http://wmdc.nl/ - Video: https://www.youtube.com/watch?v=yCgyaYSuwjs Stichting WMDC (World Music & Dance Centre) is een organisatie voor de ontwikkeling van (wereld-) muziek en dans. De activiteiten van het WMDC begeven zich op het gebied van: *Talentontwikkeling: projecten binnen en buiten het formele onderwijs, scouting, begeleiding van jonge cultureel ondernemers
*Onderzoek: methodiekontwikkeling, kenniscentrum *Performance: het podium als laboratorium en ontmoetingsplek Het WMDC is gevestigd in een historisch pand op Coolhaven. Het gebouw huisvest een bonte verzameling van organisaties die zich net als WMDC begeven op de randen van de muziek- en dansculturen. Het meest zichtbaar is podium + café Grounds, een activiteit van stichting WMDC, waar je dagelijks terecht kunt voor een kop koffie en een daghap.
We werden ontvangen door Oscar Van der Pluym, directeur van WMDC. Een vriendelijk en gepassioneerd man die vurig over hun werking kon vertellen. Het gebouw (dat gecentraliseerd is rond een zeer mooi overdekt binnenplein met centraal podium) huist drie organisaties. De academie, de muziekschool en Grounds (organisatie van concerten). Het is een typisch Rotterdams gebouw (oorspronkelijk loods en rederij) dat 9 jaar geleden verbouwd is. De drie organisaties gebruiken dezelfde voordeur die 24 op 7 openstaat. Dat impliceert dat er een goede samenwerking moet zijn maar dat er dus uiteraard ook veel kruisbestuiving is. Het is een complex en ‘volzet’ gebouw waar elke hoek benut wordt (vooral muziekles). (er wordt geen drama gegeven) De centrale zaal is ook echt het hart van het gebouw. Alles gangen komen er op uit. Een echte plek voor creatie en ontmoeting. WMDC is een conservatorium die pop / jazz en wereldmuziek doceren. Ze onderscheiden zich van andere conservatoria omdat hun luik ‘wereldmuziek’ erg gespecialiseerd is. Grootmeesters in flamenco, tango, Turkse muziek, … geven er les. De academie heeft dus een erg internationale sfeer door zowel hun aanbod, als hun docenten, leerlingen en bezoekers. In zo’n buurt in Rotterdam kan het ook bijna niet anders. Ze hebben zo’n 600 studenten!! Buiten de academie (hogeschool) wordt het gebouw en de lokalen gedeeld (vooral ’s avonds en in het weekend) met de muziekschool. Deze biedt na schooltijd muziekles aan aan de kinderen van de buurt. Ze werkt minder schools dan de ‘Rotterdamse muziekschool’. Grounds organiseert zo’n 150 concerten per jaar. Ze hebben een staande zaal van 300 personen en verwelkomen 30.000 bezoekers per jaar. Hun programmatie focust erg op wereldmuziek die een band heeft met de wijk. Een wijk waar 160 verschillende culturen wonen. Ze programmeren dus muziek van hier en nu. Elke doelgroep heeft z’n eigen interesses en verwachtingen. Zo moet hun promo voor elk concert anders aangepakt worden. Zo zal de Turkse gemeenschap vooral info uit kranten halen, de Kaapverdische gemeenschap is een hechte en dus makkelijk te bereiken doelgroep. Maar de Marokaanse gemeenschap is veel informeler, hebben geen koepelorganisaties en is veel lastiger om te betrekken. De derde generatie heeft een dubbele identiteit die gefocust is op ‘thuis/roots’ en de grootstedelijke identiteit. Dat vraagt dus ook een andere aanpak in promo als in programmatie want deze jonge mensen hebben (door internet) een veel bredere (en dus minder traditionele) muziekstijl. Ze schakelen veel makkelijker. Grounds organiseert ook veel workshops, (dans)namiddagen, familiedagen, … De drie organisaties beginnen ook meer en meer samenwerken. Organisatorisch zijn ze wel gescheiden maar inhoudelijk komen ze langzaam meer tot samenwerking. Daar is het toverwoord ‘GEDULD’, traag maar zeker begint iedereen buiten zijn eigen instelling te kijken. Het kan in de toekomst echt een ‘POWERHOUSE’ worden. (verslag Pieter, GC De Wildeman)
RAAF – Rotterdam Art Adventure Food: !!! bij binnenkomen de lift naar de 7de verdieping nemen - Bezoek door groep A - Ontvangst door Ashley Nijland, directeur - Website: http://www.raafrotterdam.nl/ - Video: https://www.youtube.com/watch?v=azgf5k6Fk-A https://www.youtube.com/watch?v=V_hQ8C0wpMY RAAF staat voor Rotterdam-Art-Adventure & Food en begon ooit als kunstproject ‘Kunstplatform de Kapsalon’ in de Afrikaanderwijk te Rotterdam. RAAF is dé hotspot in Zuid met een poppodium, het informatiepunt ‘Dit Is Zuid’ (http://www.ditiszuid.nl/).en culturele werkplekken. Dit platform van creatievelingen verovert haar plek binnen de kunst en cultuur, maar ook in het uitgaansleven. Op de grens van Zuid laten zij zien dat Zuid helemaal niet zo eng is, maar juist héél erg gezellig.
De naam staat voor Rotterdam Art Adventure Food Ooit begon deze organisatie als kunstplatform in deze wijk met een negatief imago. Ze organiseerden tentoonstellingen en deden een aantal wijkprojecten. Ze nestelen zich letterlijk in de wijk om deze wijk ook goed te leren kennen en de opportuniteiten ook te kennen. Ze starten toen in een oude kapperszaak die ze samen met de wijkbewoners ombouwden. Al van bij de aanvang betrokken ze ook de jongeren uit de wijk bij hun kunstprojecten. Snel kwam ook de vraag om meer informatie ter beschikking te stellen over deze wijk zuid en bv. een kaart te maken van deze wijk. Twee jaar later moesten ze op zoek naar een nieuwe locatie en naar nieuwe inkomsten. Nu zitten ze verdeeld in een grote oude graanfabriek. Ze zijn partner met een bedrijf dat op deze plek al zeer grote events laat plaatsvinden. zalen met capaciteiten van 1 800 personen tot 8000 a 10 000 personen. Raaf kan er nu hun drie functies naast elkaar opbouwen. Verhuur van kleinere locatie voor feesten, een informatiepunt en een restaurant met podium. Ze werken met de wijk nog steeds van onderuit. de Momenteel is men druk bezig met de inrichting van het gelijkvloers. De verhuurzaal op de 7 verdieping is wel al klaar. Raaf wil met deze nieuwe locatie hun werking verder zetten in deze zuidwijk. de We bezoeken het gebouw met indrukwekkende zalen en een hippe discotheek op de 10 verdieping. (verslag Marc, CC ’t Vondel)
Hofplein Rotterdam (locatie Theaterschool): - Bezoek door groep B Luik Hofplein: - Ontvangst door: Ragnhild Rikkelman, verantwoordelijke cultuureducatie - Website: http://www.hofpleinrotterdam.com/ http://www.hofpleineducatie.nl/ - Video: https://www.youtube.com/watch?v=HDh91s4Ua9Q Luik KCR en CTR - Ontvangst door: Pepijn Verhoeven, programmaleider Cultuurtraject & Online Platform Cultuureducatie, als adviseur ook verbonden aan het onderzoek Cultuur in de Spiegel van Prof Barend van Heusden. - Website: https://cultuurtrajectrotterdam.nl/ - Video: https://www.youtube.com/watch?v=J6hBtraKPb0 https://vimeo.com/65857772 Hofplein, voor kinderen, jongeren en volwassenen. In 1985 werd het als Jeugdtheater Hofplein opgericht door acteur, schrijver, regisseur en artistiek leider Louis Lemaire. Jeugdtheaterschool Hofplein telt inmiddels ruim 4000 leerlingen in de leeftijd van 6 tot 26 jaar. De leerlingen krijgen les in
spel, dans en zang. Per seizoen maakt het Hofplein theatergezelschap tien tot twaalf producties. In een productie spelen vaak een of meerdere professionele acteurs mee, maar de hoofdrollen worden altijd gespeeld door leerlingen. KCR (Kennis Centrum Rotterdam) is de brug tussen de culturele instellingen en het onderwijs. Zoveel mogelijk Rotterdamse kinderen en jongeren met cultuuronderwijs in aanraking laten komen is hun passie. Zij inspireren, stimuleren en motiveren het onderwijs, culturele instellingen, beleidsmakers en bestuurders. Ook regisseren en faciliteren zij het Cultuur Traject Rotterdam (CTR), een basisaanbod voor scholen waaraan 43 culturele instellingen en ongeveer 37.000 kinderen en jongeren via de school deelnemen. Kinderen maken tijdens hun schoolloopbaan kennis met alle kunstdisciplines: beeldende kunst, dans, media, theater, muziek, erfgoed en literatuur.
Hofplein Rotterdam vindt cultuureducatie essentieel voor de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Wij geloven dat theater inspireert om te leven vanuit je hart en daarmee bijdraagt aan een betere wereld. Ons uitgangspunt is dat cultuuronderwijs erop gericht moet zijn om het cultureel bewustzijn van kinderen en jongeren te ontwikkelen. Hoe ervaren zij hun eigen leven en de wereld om zich heen en hoe doen anderen dat? Een sterk ontwikkeld cultureel bewustzijn helpt om met een open, respectvolle en verdraagzame houding in het leven te staan. De afdeling Educatie ontwikkelt bij iedere Hofpleinproductie een passend educatief aanbod, zoals lesbrieven, voor- of nagesprekken en workshops. Naast het voorstellingsaanbod kan men bij de afdeling Educatie terecht als men ge茂nteresseerd is in theaterworkshops (spel, zang, dans) op school. Is er op uw school een bepaald thema dat binnen de reguliere vakken wordt behandeld en dat men graag in theaterlessen terug zou zien komen in een korte lessenreeks? Zou men graag een voorstelling 贸p school willen? Of vindt men het belangrijk om leerlingen een doorlopende leerlijn theater te bieden die aansluit bij de visie van de school? Theater Hofplein levert maatwerk! In seizoen 2014/2015 ontving het Hofpleintheater zo'n 70.000 bezoekers en volgden maar liefst 3.500 kinderen en jongeren in de vrije tijd de wekelijkse toneellessen op 16 leslocaties in de regio. Het eerste 'Chaos-weekend' werd georganiseerd, een soort festival waarbij jongeren een weekend lang konden deelnemen aan verschillende workshops en zelfs een korte eigen voorstelling maken. Op initiatief van Hofplein startte in 2013 de 'Culturele Ambassade Rotterdam', een netwerk van bedrijven, instellingen en organisaties die een actieve bijdrage willen leveren aan een duurzame ontwikkeling van een stad waarin aandacht is voor de culturele ontwikkeling van kinderen en jongeren. De enthousiaste 'ambassadeurs' van de Culturele Ambassade Rotterdam zijn ervan overtuigd dat de magie, de zeggingskracht en het innovatieve vermogen van (jeugd)theater een bijdrage levert aan de ontwikkeling van een succesvollere samenleving.
Bij de start van seizoen 2015/2016 werden de eerste contouren van een nieuwe visie voor de voorstellingen van Jeugdtheater Hofplein zichtbaar met onder meer de komst van nieuwe (nationaal en internationaal opererende) gastregisseurs als Gregory Caers, Alexandra Broeder, Sophie de Vries en Hanke Samsjoedin. In de afgelopen dertig jaar hebben meer dan anderhalf miljoen theaterfans een bezoek gebracht aan het Hofpleintheater. Met zeventien leslocaties en duizenden enthousiaste kinderen en jongeren is Jeugdtheater Hofplein met de wekelijkse toneellessen in de vrije tijd uitgegroeid tot één van de grotere jeugdtheater-spelers in Europa. Anno 2015 bruist het Hofpleintheater als nooit tevoren! Niet alleen als de vaste speelplek voor de voorstellingen van Jeugdtheater Hofplein, maar ook als een inspirerende locatie voor festivals, ontmoetingen, debat, workshops, evenementen en concerten. Gelegen in het kloppende hart van Rotterdam is en blijft het Hofpleintheater voor vorige, huidige én toekomstige generaties een unieke en niet meer weg te denken plek. Iedereen is welkom in hét theater voor jong en oud(er)!
Dinsdag 24 november 2015 Rotterdams Cultuurbeleid (locatie FJORD): - Ontvangst door Alice Vlaanderen, directie Sport en Cultuur Rotterdam. - Website: http://www.rotterdam.nl/kunstencultuur (links naar beleidsplan, beleidsregels en – thema’s op de website) Algemene toelichting over het cultuurbeleid van Rotterdam en specifieke vraag naar voor&na de grote bezuinigingen op vlak van kunst en cultuur in 2010/2011. -
-
-
Het bestuur van de stad is in handen van een college + raad + 13 gebiedscommissies met weinig bevoegdheden De administratie cultuur telt 30 FTE en bevat ook sport. Er is veel samenwerking met welzijn, jeugd, onderwijs en volwassenen. De aandachtgebieden van het bestuur zijn: cultuureducatie, kunst in de openbare ruimte, festivals en innovatie. Naast de grote culturele instellingen (musea, concertzalen, theaters) zijn er ook de huizen in de wijken. Er is elk jaar 125 miljoen te verdelen. Hiervan gaat 75 miljoen naar de grote instellingen via een 4-jarig plan dat waarin zowel het artistieke als het bedrijfsmatige aanbod komt. Er zijn ook projectsubsidies die 4 keer per jaar aangevraagd kunnen worden. Er is budget voor kleinschalige projecten rond cultuur en kunst in de ‘gebieden’. Er is ook geld voor de amateurkunsten. Via een ‘snelloket’ kan er tot 2000 euro snel geld verkregen worden voor lokale projecten. De beoordeling van deze laatste aanvragen gebeurt door een lokale cultuurscouts. Zij kennen de lokale context goed en maken verbindingen en netwerken. Ze kennen hun gebied maar ook de stedelijke beleidslijnen. Voor deze scouting is een apart organisatie aangesteld. Het cultuurbeleidsplan van de stad is opgemaakt voor 4 jaar en dit jaar voor het eerst in co-creatie met de grote instellingen. Dit was veel werk maar zorgt ook voor veel enthousiasme. Het stadsbestuur heeft nog een aanvullende oriëntatienota gemaakt met daarin de volgende aandachtpunten: cultuureducatie, internationaliseren, aantrekkelijke binnenstad, talentontwikkeling en cultureel ondernemerschap. Dit laatste wil vooral zeggen op andere manieren op zoek gaan naar inkomsten. Dit zorgt voor heel wat creativiteit. Wel oppassen dat er niet te veel een focus komt op het commerciële. De landelijke bezuinigingen zorgen ervoor dat er lokale cultuurcentra inde gebieden worden afgestoten (verzelfstandigen) . Er wordt wel gezocht naar manier om de programmatie te behouden. Dit moet leiden tot een lokaal gebiedsgericht cultuuraanbod op verschillende plekken. (verslag Freek, CC Factorij)
Theater Zuidplein: - Gezamenlijk bezoek - Ontvangst Doro Siepel, directeur - Website: http://www.theaterzuidplein.nl - Video: https://www.youtube.com/watch?v=Vx6o3zvxJx4 https://www.youtube.com/watch?v=8BhWIKnJy8o vanaf minuut 53 In Theater Zuidplein combineert men een doorgedreven managementsaanpak met een stevig maatschappelijk engagement. De bezoeker is de eerste bekommernis; daarom reflecteert het programma de culturele diversiteit van Rotterdam. Dit gegeven integreert men in het artistieke imago van het theater. Neem dat letterlijk: als het publiek luidop commentaar wil leveren tijdens een voorstelling, dan kan dat. Het theaterprogramma, de prijs van de toegangskaartjes en het hoge serviceniveau zijn afgestemd op mensen met de meest uiteenlopende achtergronden. Het podium is er dus ook voor mensen met een kleinere beurs en voor mensen waarvoor het minder vanzelfsprekend is om naar het theater te gaan. Theater Zuidplein
organiseert jaarlijks honderden evenementen en neemt per jaar meer dan 50 stagiairs aan, vaak uit kwetsbare doelgroepen. Theater Zuidplein programmeert kwalitatieve theaterproducties van NU. Bij voorkeur uniek en over actuele onderwerpen die er toe doen (maatschappelijk geĂŤngageerd). Wij zijn een theater voor iedere Rotterdammer en daarbuiten ongeacht afkomst, religieuze of culturele achtergrond en dit spiegelt zich duidelijk af in ons aanbod. Theater Zuidplein richt zich met name op de genres cabaret, monologen, verteltheater, spoken word, toneelstukken (komedie, tragedie, etc.). Maar combinaties/mengvormen met andere genres zijn mogelijk. In de programmering selecteren wij voorstellingen die actuele onderwerpen belichten. Voor jong en oud, gaan wij op zoek naar die voorstellingen die een bijdrage leveren aan het hedendaagse debat. Dit geldt zowel voor de voorstellingen die opengesteld zijn voor alle publiek als de besloten voorstellingen voor bijvoorbeeld scholen. Voor jonge kinderen en mensen die de gang naar het theater niet vanzelfsprekend weten te vinden, proberen wij laagdrempelig te programmeren. Via deze weg willen wij deze mensen kennis laten maken met theater en ze enthousiasmeren voor andere voorstellingen met meer diepgang en actualiteitswaarde. Daarnaast biedt het theater veelal een podium aan jong en fris talent omdat Theater Zuidplein het als haar taak ziet om een springplank voor talent te zijn. Talent dat bij ons ontdekt wordt, groeit vaker door naar andere podia in Nederland. We zien onszelf als de schakel tussen jonge talenten met potentie en de grotere podia.
Leeszaal Rotterdam West: - Bezoek door groep A - Ontvangst: Joke van der Zwaard, initiatiefnemer - Website: http://www.leeszaalrotterdamwest.nl/ - Video: https://www.youtube.com/watch?v=s1xx_4Ssr6s Na de sluiting van de bibliotheek in de Rotterdamse wijk Het Oude Westen richtten bewoners Leeszaal Rotterdam West op. De uitvinding van de Leeszaal begon met twee vragen: hoe ziet jouw ideale Leeszaal er uit, en wat zou je er zelf aan kunnen bijdragen? Kort daarna werd er een pand ingericht en ontstond een mooie publieke ontmoetingsplek rond taal, literatuur, verbeelding en participatie die volledig draait op zo’n negentig vrijwilligers. Eén van de drijvende krachten, Maurice Specht, zegt “De leeszaal is een prikkelende plek, waar je als bezoeker ontleende boeken mag houden. De Leeszaal heeft niet tot doel om bibliotheekje te spelen. Haal vakmensen binnen en je hebt in notime discussie over waar de boeken met oumlaut moeten staan in het alfabet.”
NOOT: De Leeszaal ontvangt ons tussen 13u30 en 14u30. Daarna vindt er een publieke discussie plaats over het vierde hoofdstuk van het boek over de Leeszaal, nl. “Publiek Domein”: http://www.leeszaalrotterdamwest.nl/events/?event=258 Het boek “De uitvinding van de Leeszaal”: http://www.leeszaalrotterdamwest.nl/boek-de-uitvindingvan-de-leeszaal/ Uit het boek, hoofdstuk 4, “Publiek Domein”: “Ook in Rotterdam-West verdwijnen steeds meer vanzelfsprekende ontmoetingsplekken. Na de kerken, buurtwinkels en werkplaatsen, kleine bioscopen, feest- en theaterzalen en daarna postkantoren en banken, sluiten nu ook wijkgebouwen met een cultureel-maatschappelijke functie, zoals clubhuizen, het wijkcentrum, educatieve instellingen, de sporthal en de bibliotheek. Overheid en sociale professionals roepen voortdurend dat mensen meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun sociale en fysieke omgeving. Tegelijkertijd worden de condities voor het ontstaan van de daarvoor benodigde connecties en het onderling vertrouwen verwaarloosd. In plaats van met betrokken bewoners te kijken welke gebouwen door wie en voor wie hun publieke functie kunnen houden of vernieuwen, worden leegstaande gebouwen in beheer gegeven bij commerciële antikraakbureaus. De gemeente redeneert puur vanuit (fictieve) vastgoedwaarde van deze gebouwen en niet vanuit de sociale waarde. Wijkbewoners en andere mensen met ideeën en initatieven worden enkel beoordeeld op hun economische kredietwaardigheid. En dat is eigenlijk eigenaardig. De overheid bouwt en onderhoudt wegen, bruggen, viaducten, tunnels, parkeerplaatsen en poolplekken voor het autoverkeer. Waarom zou ze geen (mede)verantwoordelijkheid nemen voor aanleg en onderhoud van de – veel goedkopere – fysieke infrastructuur van het sociale verkeer?” Aanleiding : sluiting van de buurtbibliotheken : 19 van de 24 bibliotheken werden gesloten Er was veel protest, twee stadsonderzoekers namen in 2012 het Initiatief om met een hele groep vrijwilligers een Leeszaal op te starten. • • • • •
Gesprekken rond thema met heel veel verschillende groepen uit de wijk. Wat willen we hebben, wat kunnen we doen? Buurt: Mix van publieken, zonder meerderheid, wel aantrekkelijke actieve wijk. Lezen, voorlezen, delen, leren, ontmoeten : festival georganiseerd rond deze 5 thema’s : 50 medewerkers – Wooncoöperatie bood leegstaand gebouw aan gedurende 1 maand Somalische nieuwkomers namen gedurende 2 weken conciërgefunctie op voor binnenbrengen materiaal. Interieurarchitect zorgde voor de inrichting Nu huren ze het aan € 1000/maand gedurende 3 jaar
• 5 dagen / week (di-za) open van 10-19 uur • 105 vrijwilligers : gastheer/gastvrouw, onderhoud, plannen bedenken • Collectie: 30.000 boeken afhankelijk van wat mensen geven • Programma-aanbod: -Kinderprogramma : elke woensdagnamiddag -Literaire maaltijd -Migratieverhalen -Muziek en tekst -Poëziebijeenkomsten • Mensen vinden het fijn om hier iets te organiseren • Mensen moeten hier geen lidkaart betalen anders moet de leeszaal leenrecht betalen • Mensen mogen max 5 boeken meenemen, ze mogen ze meenemen, maar hoeven ze niet terug te brengen. Er komen spontaan al heel veel boeken binnen. • Inkomsten om huur te betalen -Fonds : loterij: € 50.000 belang van publieke ruimte -Buitenstaanders geven ook bijdrage -Sponsors (Rotary) -Inkomsten via informatieve lezingen -Ze willen geen vaste bijdrage van de gemeente omdat er dan weer politieke inmenging is • Bib in Delft : werkbibliotheek cfr. Coworkingplace • Return naar de vrijwilligers: ze kunnen iets leren cfr. Een taal, EHBO, … ze zoeken dan samen naar hoe ze dit kunnen aanbieden cfr. Café Combinne gaat hier ook door. • Voornamelijk Nederlandstalig, in totaal boeken in 9 talen • Boek : ‘De uitvinding van de leeszaal’ (Lies, CC Westrand) •
De Doelen: - Bezoek door groep B - Ontvangst: Mathijs Bouwman (manager) en Anouk Bienefelt (stafmedewerker) - Website: http://www.dedoelen.nl - Video: https://www.youtube.com/watch?v=I2QjKIJWfAI De Doelen is een veelgeroemd concertgebouw en een state-of-the-art congresgebouw. In deze combinatie van twee functies is de Doelen veruit de grootste van Nederland. In de Doelen vinden jaarlijks ruim 1.200 evenementen plaats, waaronder zo’n 600 concerten in alle genres: van klassiek tot wereldmuziek en jazz. De Doelen ontvangt elk jaar 650.000 bezoekers, waarvan 450.000 voor de culturele functie. Als concertgebouw bekleedt de Doelen de tweede plaats in Nederland qua publieksbereik en onder de Rotterdamse podiuminstellingen veruit de eerste plaats. Van alle Rotterdammers bezoekt circa 25% (jaarlijks) de Doelen. Als congresgebouw ontvangt de Doelen jaarlijks de bezoekers van 600 congressen en evenementen. De Doelen verricht ook veel klantonderzoek en data-analyse en verwerkt de gegevens hiervan in een strategie en visie met als doel de relatie met de klanten van de Doelen duurzamer te maken. Hoe kunnen data-analyses van dienst zijn bij het maken van marketingkeuzes? Hoe wordt de database bruikbaar gehouden en hoe gebeurt de praktische implementatie binnen de organisatie? Gaat CRM in de praktijk sowieso gepaard met dure systemen of kan het ook anders? De Doelen ontvangt 35% subsidie van de gemeente Rotterdam. 10% hiervan storten ze terug als huur, dus netto rest 25%. De doelen is het tweede grootste concertgebouw van Nederland en is gelegen op het schouwburgplein in Rotterdam. Het is de uitvalbasis van het Rotterdams Philharmonisch orkest. Het huidige concertgebouw ging open in 1966. De doelen was de eerste culturele voorziening van Rotterdam die opnieuw openging na de bombardementen van de tweede wereldoorlog. De site waar het concertgebouw zich bevind, is sinds de middeleeuwen al de plaats waar mensen samen komen voor ‘muziek en bier’. In het begin als locatie van de Schuttersgilde, maar sinds 1661 is als officieel door de stad erkende concertlocatie. Tijdens ons bezoek maakte de ploeg van De Doelen alles in gereedheid voor een groot muziek festival dat plaats vond het komend weekend. In de inkomhal werd hiervoor een extra zitruimte gecreëerd, die dienst zou doen als locatie voor inleidingen, workshops en nabesprekingen bij de concerten. Door deze activiteiten in de inkomhal te laten plaatsvinden, wil De Doelen het publiek laten zien dat er altijd wel iets te doen is in het gebouw. De tickettingbalie van De Doelen wordt gecombineerd met een muziekwinkel en heeft een erg open karakter. De keuze om een CD winkel te openen in het concertgebouw kwam er nadat er een hiaat gemerkt werd in de verkooppunten voor klassieke muziek in Rotterdam. Waar de meeste muziekwinkels het tegenwoordig zeer moeilijk hebben om te overleven, boekt de muziekwinkel van de doelen erg mooie resultaten. De doelen is voor 35% afhankelijk van subsidies. De rest van het budget komt uit eigen inkomsten. Hiervan komt het grootste deel uit inkomsten vanuit het congrescentrum. Dit wordt voornamelijk gebruikt door de universiteit van Rotterdam. Wanneer zij gasten ontvangt gebeurt dit steevast in het congrescentrum. Een nieuw restaurant is opengegaan, het is een upgrade tegenover vroeger , en de gebruikers zijn er gezien de meeromzet duidelijk blij mee. De Doelen bevat een nieuw gedeelte: de Willem Burgerzaal: een congrescentrum volledig gericht op het gesproken woord met een zaal voor 800 pers. De andere 3 zalen zijn:
-
-
De koperen zaal: 2.139 pers.: voor de grote symfonische orkesten. Deze werd in 2009 volledig gerenoveerd. Is zo gebouwd dat zaal even goed klinkt leeg als vol als halfvol. Belangrijk want zalen lopen niet altijd meer vol. De Jurriaanse zaal: 650 pers.: heeft een heel goede akoestiek , wordt voornamelijk gebruikt voor jazz, wereldmuziek en nieuwe muziek De kleine zaal: 180 pers., voor jazz en kindervoorstellingen
De Doelen kent een rijke geschiedenis van marketting. Zo zijn er krantenartikelen gevonden uit 1742 met ‘reclame’ voor de doelen erin. Hierin werd een bepaald concert of de doelen als concertzaal in het algemeen aangeprezen. De marketingstrategie hierachter bestaat uit het verzenden van één boodschap, waarvan je dan hoopt dat het publiek in mee gaat. Tot 10 jaar geleden gebruikte de doelen in haar communicatie in feite dezelfde methode. Het marketingbudget is echter met 1/3 verminderd op 6 jaar en geëvolueerd naar klant-denken. Door de gegevens van je publiek te gebruiken kun je meer klantgericht gaan werken. Door data analyse krijg je inzichten in wie je publiek is, hoe ze zich bewegen en welke behoeften ze hebben. Om de banden met de bezoekers te verbeteren, ging De Doelen van start met de website doelengeheugen.nl. op deze site worden verhalen rond, en herinneringen aan concerten verzameld van het publiek. Gasten kunnen zich inloggen met dezelfde account die ook gebruikt wordt voor het tickettingsysteem, waardoor ze een overzicht kunnen raadplegen van alle concerten die ze bezochten. Zo krijgen gasten de gelegenheid om hun ‘eigen geschiedenis in De Doelen’ te raadplegen. Deze tool speelt een grote rol in de communicatie naar de klanten toe. “My account”: dit maakt je bezoekershistoriek zichtbaar op een prettige manier: hier kan je als gebruiker bv zien in welke werelddelen je via de muziek hebt vertoefd. Belangrijk: gebruik alle mogelijke automatiseringen zodat je tijd krijgt voor echt persoonlijk menselijk contact. Klantgericht moet integer en oprecht zijn: Kijk naar je klant. Wie is hij? Klantentypes: passant (1 x jaar) participant (2-4xjaar) kern (+4x jaar) nieuw afhaker Hoe beweegt hij: als hij naar ander klantrentype beweegt: waarom Als je per jaar 1 maal komt, is de kans 32% dat dat je terugkomt. Kom je 2 keer, dan is de kans 64% dat je terugkomt. Kom je 3 keer, dan zit De Doelen in je systeem. Focus je dus op mensen die 1 of 2 keer komen. ste In de week na het 1 bezoek een klant nieuw aanbod mailen, heeft 17% verkoopsrespons In de week voor het eerste bezoek mailen, geeft ook 7% verkoopsrespons Welke behoefte heeft klant? De 5 levensfasen van een klant: herken (geef rondleiding) –interesseer (kennismakingsaanbod) – verleid – verrijk – verdiep (gratis programmatoelichting). De klant van de doelen is culturally driven, socially experienced. Praten met gelijkgestemden is een grote drijfveer. Hij geniet van een rondleiding, een meet & greet, afterconcertmail met info en reacties. Klantenpiramide Belonen uitstroom terugwinnen Prolongeren Instroom: Kennismaken opwaarts migreren duiden Het is 5 keer duurder om een nieuwe klant te werven, dan om een bestaande klant te intensifiëren. Burenflyer naar omwonenden binnen straal van 5 met verschillende triggercampagnes gaande van : 7 concerten suggereren of + extra rondleiding of + rondleiding én korting 15% Campagne goed opvolgen. Wat blijkt, campagne werkt, mensen komen, maar daarom niet naar de 7 voorgestelde concerten. Omzetverhoging via onlinecampagnes: verjaardagscampagne, after event campagne, we missen u campagne, kom weer eens terug campagne, probeer ook eens campagne, maak nu kennis met campagne De Doelen werkte voor deze manier van werken samen met de KULeuven een bijzonder systeem uit. Via datasegmentatie wordt het klantenbestand verdeeld in verschillende clusters. deze data worden in de toepassing visueel voorgesteld op neuronenvelden. Deze zorgen ervoor dat ook mensen zonder grondige kennis van statistiek makkelijk verbanden kunnen leggen tussen de verschillende gegevens. Na drie bezoeken kan de toepassing een patroon herkennen in de bezoeken van de gebruikers. Op basis hiervan wordt de klant enkel geïnformeerd over de voorstellingen waarvan het systeem berekend dat ze in het interesse gebied van de gebruiker liggen. Dit zorgt ervoor dat klanten minder lastig gevallen worden met oninteressante mails. Uit het onderzoek bleek ook dat de wek na een voorstelling, tot 17% van de gebruikers een nieuw ticket koopt. Dit is dus een ideaal moment om je bezoekers te informeren over andere activiteiten. De mails die verstuurd worden om het publiek te informeren zijn zeer persoonlijk. De gebruiker wordt rechtstreeks aangesproken over een evenement waarbij hij ooit aanwezig was en hieruit geïnformeerd over komende edities. Tot 50% van het publiek stuurt achteraf een mailtje terug met feedback. Deze worden allemaal gearchiveerd en persoonlijk beantwoord.
Door gebruik te maken van CRM kan je dus veel doelgerichter gaan communiceren. Door gericht en op maat van je publiek te werken, bereik je meer publiek dan wanneer je gebruik maakt van één standaard nieuwsbrief voor je volledige adressenbestand. (verslag Tina, CC De Meent en Anton, GC de Lijsterbes)
Kunsthal: - Gezamenlijk bezoek - Website Kunsthal: - Tentoonstelling Keith Haring: -
Video:
http://www.kunsthal.nl/103-De-Kunsthal-is http://www.kunsthal.nl/nl/tentoonstellingen/keith-haring/ https://www.youtube.com/watch?v=lHmpFxJF78k https://www.youtube.com/watch?v=BmIw-yKBFJI
In jaren tachtig kwam het fenomeen blockbuster op, grote monstertentoonstellingen waar veel mensen en een nieuw publiek op af kwam. Bestaande musea waren niet berekend op de toeloop van massa’s mensen en hebben te maken met hun vaste collectie. Joop Linthorst, toenmalig wethouder Financiën en Kunstzaken in Rotterdam, kwam met het idee om een tentoonstellingshal te ontwikkelen, speciaal voor deze tijdelijke 'blockbuster' tentoonstellingen. Architect Rem Koolhaas werd gevraagd om een ontwerp te maken voor de huidige
locatie, aan de Westzeedijk. Er volgde een eerste ontwerp en een tweede ontwerp. Tegen de tijd dat de Kunsthal gebouwd werd (opening in 1992) was het fenomeen ‘blockbusters’ echter voorbij. Sindsdien programmeert de Kunsthal eigenzinnig haar eigen tentoonstellingen, en legt de basis voor haar missie: kunst presenteren voor een breed publiek. Momenteel loopt er een tentoonstelling over het werk en leven van de invloedrijke Amerikaanse kunstenaar en activist Keith Haring (1958-1990), ‘The Political Line’. Met zijn onmiskenbaar eigen stijl ontketent Haring, protegé van Andy Warhol, een revolutie in de kunst van de jaren tachtig.
Deelnemerslijst Charlotte Swinnen (dinsdag) Anne Decuypere Annelies Desmet Annick Dumalin Anton Schroyens Arne Knaepen Dirk Craps Ed Goris Eddy Frans Eef Vermaelen Elisabeth Maesen Frank De Block Freek Rombouts Geert Poelaert Geert Vandenhouwe Gwennan Dekens Hendrik Dehandschutter Jeroen Platteau Lies Vanlierde Lore De Bondt Marc de Coster Martijn Gunst Nele dHerde Piet Forger (maandagavond) Pieter Taccoen Sandra Degreef Sanne Vanautgaerden Simon Vanpuyvelde Tim Merckx Tina Van Bockstal Wim Vanherck Wouter Morris
charlotte.swinnen@vlaamsbrabant.be anne.decuypere@derand.be Annelies.Desmet@westrand.be annick.dumalin@leuven.be anton.schroyens@derand.be arne.knaepen@derand.be dirk.craps@derand.be ed.goris@vlaamsbrabant.be eddy.frans@derand.be eef.Vermaelen@derand.be elisabeth.maesen@westrand.be Frank.DeBlock@ccdeploter.be freek.rombouts@zaventem.be Geert.Poelaert@beersel.be geert.vandenhouwe@roosdaal.be gwennan.dekens@derand.be hendrik.dehandschutter@ccstrombeek.be jeroen.platteau@ccdeploter.be lies.vanlierde@westrand.be lore.debondt@meise.be marc.de.coster@halle.be martijngunst@ccdeploter.be nele.dherde@derand.be piet.forger@leuven.be pieter.taccoen@herent.be sandra.degreef@denblank.be sanne.vanautgaerden@vlaamsbrabant.be simon.vanpuyvelde@meise.be Tim.Merckx@halle.be tina@demeent.be wim.vanherck@herent.be wouter.morris@vlaamsbrabant.be