1
รายงานสรุปผลการสกัดน้ามันเมล็ดทานตะวันด้ วยเครื่องบีบน้ามันพืช บทคัดย่อ ทำกำรสกัดน้ ำมันจำกเมล็ดทำนตะวันจำนวน 17 กิโลกรัม (วัตถุดิบหลังกำรทำควำมสะอำด) ด้วยเครื่ องบีบน้ ำมัน พืช ซึ่ งเป็ นวิธีสกัดแบบเย็น (Cold Press) พบว่ำสำมำรถสกัดน้ ำมันได้ 3.6 ลิตร คิดเป็ นร้ อยละ 21.18 โดยใช้เวลำในกำรบีบ สกัด 7 ชัว่ โมง น้ ำมันเมล็ดทำนตะวันที่สกัดได้มีลกั ษณะสี เหลือง มีตะกอนสี ดำเล็กน้อย มีกลิ่นหอมของเมล็ดทำนตะวัน สำมำรถนำไปปรุ งอำหำร หรื อทำเครื่ องสำอำงได้ วัตถุดิบและอุปกรณ์ 1. เมล็ดทำนตะวัน 2. เครื่ องบีบน้ ำมัน 3. เครื่ องไมโครเวฟ วิธีการ 1. 2. 3. 4. 5.
ทำควำมสะอำดเมล็ดทำนตะวันโดยนำเศษฝุ่ นผงและเมล็ดลีบออกให้หมด ล้ำงทำควำมสะอำดเมล็ดทำนตะวันด้วยน้ ำสะอำด แล้วนำไปตำกแดดให้แห้งประมำณ 4 วัน อุ่นเมล็ดทำนตะวันด้วยเครื่ องไมโครเวฟเป็ นเวลำ 6 นำที ที่กำลังไฟสู ง (High) นำเมล็ดทำนตะวันไปบีบสกัดด้วยเครื่ องบีบ นำน้ ำมันเมล็ดทำนตะวันตั้งทิ้งไว้ประมำณ 3 สัปดำห์ เพื่อให้ตะกอนขนำดเล็กตกตะกอน แล้วจึ งริ นส่ วนที่ใสไป ใช้ หรื อทำกำรกรองด้วยกระดำษกรอง
แผนผังกำรสกัดน้ ำมันเมล็ดทำนตะวันด้วยเครื่ องบีบน้ ำมันพืช แสดงในรู ปที่ 1
2 เป่ ำเศษฝุ่ นผงและเมล็ดลีบ ออกให้หมด
ล้ำงด้วยน้ ำสะอำด
ตำกแดดให้แห้ง ประมำณ 4 วัน
อุ่นด้วยไมโครเวฟ
สกัดด้วยเครื่ องบีบน้ ำมัน
ตั้งทิ้งไว้ 3 สัปดำห์ หรื อกรองด้วยกระดำษกรอง รูปที่ 1 แผนผังกำรสกัดน้ ำมันเมล็ดทำนตะวันด้วยเครื่ องบีบน้ ำมันพืช ผลการทดลอง หลังจำกทำควำมสะอำดเมล็ดทำนตะวันแล้วจะได้เมล็ดทำนตะวันจำนวน 17 กิโลกรั ม จำกนั้นนำไปสกัดด้วย เครื่ องบีบน้ ำมันแบบเย็น โดยไม่ตอ้ งกระเทำะเปลือกออก จะได้น้ ำมันเมล็ดทำนตะวัน 3.6 ลิตร คิดเป็ นร้ อยละ 21.18 โดย ใช้เวลำในกำรบีบสกัด 7 ชัว่ โมง น้ ำมันเมล็ดทำนตะวันที่สกัดได้มีลกั ษณะสี เหลือง มีตะกอนสี ดำเล็กน้อย มีกลิ่นหอมของ เมล็ดทำนตะวัน สำมำรถนำไปปรุ งอำหำรได้โดยไม่ตอ้ งผ่ำนกระบวนกำรอื่นใด หรื อนำไปทำเครื่ องสำอำง เช่น สบู่ ครี ม บำรุ งผิว แชมพู เป็ นต้น ข้ อเสนอแนะ 1. ควรบีบสกัดน้ ำมันในช่วงอำกำศอบอุ่นหรื อร้อน เพื่อให้ได้น้ ำมันในปริ มำณมำก 2. ควรทำควำมสะอำดเมล็ดทำนตะวันเป็ นอย่ำงดี เนื่องจำกฝุ่ นผงต่ำงๆ จะดูดซับน้ ำมันเอำไว้ ทำให้บีบสกัดได้น้ ำมัน ในปริ มำณน้อย 3. กำรใช้เครื่ องบีบสกัดน้ ำมัน ควรใช้ผทู ้ ี่มีควำมชำนำญในกำรใช้เครื่ องเป็ นอย่ำงดี
3 รูปภาพการสกัดน้ามันเมล็ดทานตะวัน
รูปที่ 2 เศษวัสดุที่ไม่ตอ้ งกำร
รูปที่ 4 กำรนำเมล็ดทำนตะวันอุ่นด้วยไมโครเวฟ
รูปที่ 3 กำรตำกเมล็ดทำนตะวันหลังล้ำงด้วยน้ ำเปล่ำ
รูปที่ 5 กำรบีบสกัดน้ ำมันเมล็ดทำนตะวัน
รูปที่ 6 เศษเปลือกเมล็ดทำนตะวันหลังบีบสกัด
4
รูปที่ 7 น้ ำมันเมล็ดทำนตะวันหลังบีบสกัด
ผู้จัดทา น.ส.ลักขณำ รักษำ ที่ปรึ กษำเทคโนโลยี โครงกำรสนับสนุนกำรพัฒนำเทคโนโลยีของอุตสำหกรรมไทย (ITAP) เครื อข่ำยมหำวิทยำลัยขอนแก่น กิตติกรรมประกาศ ขอขอบพระคุณ ดร.ธัญญำ ธี รศำสตร์ หจก.พำคูณเอ็นเตอร์ ไพรซ์ เป็ นอย่ำงสู งที่ให้ควำมอนุ เครำะห์ในกำรใช้ เครื่ องบีบน้ ำมันพืชในครั้งนี้